О проекте Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о морской перевозке грузов 1978 года"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 декабря 2007 года N 1190

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о морской перевозке грузов 1978 года".

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Закон Республики Казахстан

О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций
о морской перевозке грузов 1978 года

Ратифицировать Конвенцию Организации Объединенных Наций о морской перевозке грузов 1978 года, совершенную в Гамбурге 31 марта 1978 года.

Президент
Республики Казахстан

КОНВЕНЦИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ОБЪЕДИНЕННЫХ НАЦИЙ
О МОРСКОЙ ПЕРЕВОЗКЕ ГРУЗОВ 1978 ГОДА

Преамбула

ГОСУДАРСТВА-СТОРОНЫ НАСТОЯЩЕЙ КОНВЕНЦИИ,
ПРИЗНАВАЯ желательным установить посредством соглашения некоторые правила, касающиеся морской перевозки грузов,
РЕШИЛИ заключить с этой целью Конвенцию и поэтому согласились о нижеследующем:

ЧАСТЬ I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Определения

В настоящей Конвенции:
1. "Перевозчик" означает любое лицо, которым или от имени которого с грузоотправителем заключен договор морской перевозки груза.
2. "Фактический перевозчик" означает любое лицо, которому перевозчиком поручено осуществление перевозки груза или части перевозки, и включает любое другое лицо, которому поручено такое осуществление перевозки.
3. "Грузоотправитель" означает любое лицо, который или от имени или от лица которого заключен договор морской перевозки груза с перевозчиком, или любое лицо, которым или от имени или от лица которого груз фактически сдается переводчику в связи с договором морской перевозки.
4. "Грузополучатель" означает лицо, управомоченное на получение груза.
5. "Груз" включает живых животных; в тех случаях, когда товары объединены в контейнере, на паллете или подобном приспособлении для транспортировки или когда они упакованы, "груз" включает такое приспособление для транспортировки или упаковку, если они предоставлены грузоотправителем.
6. "Договор морской перевозки" означает любой договор, в соответствия с которым перевозчик за уплату фрахта обязуется перевезти груз морем из одного порта в другой; однако договор, охватывающий перевозку морем, а также перевозку каким-либо иным способом, рассматривается как договор морской перевозки для целей настоящей Конвенции лишь в той степени, в какой он относятся к перевозке морем.
7. "Коносамент" означает документ, который подтверждает договор морской перевозки и прием или погрузку груза перевозчиком и в соответствии с которым перевозчик обязуется сдать груз против этого документа. Указание в документе о том, что груз должен быть сдан приказу поименованного лица или приказу, или предъявителю, представляет собой такое обязательство.
8. "Письменная форма" включает, наряду с прочим, телеграмму и телекс.

Статья 2. Сфера применения

1. Положения настоящей Конвенции применяются ко всем договорам морской перевозки между двумя различными государствами, если:
a) порт погрузки, предусмотренный в договоре морской перевозки, находится в одном из Договаривающихся государств, или
b) порт разгрузки, предусмотренный в договоре морской перевозки, находится в одном из Договаривающихся государств, или
c) один из опционных портов разгрузки, предусмотренных в договоре морской перевозки, является фактическим портом разгрузки и такой порт находится в одном из Договаривающихся государств, или
d) коносамент или другой документ, подтверждающий договор морской перевозки, выдан в одном из Договаривающихся государств, или
e) коносамент или другой документ, подтверждающий договор морской перевозки, предусматривает, что договор должен регулироваться положениями настоящей Конвенции или законодательством любого государства, вводящим их в действие.
2. Положения настоящей Конвенции применяются независимо от национальной принадлежности судна, перевозчика, фактического перевозчика, грузоотправителя, грузополучателя или любого другого заинтересованного лица.
3. Положения настоящей Конвенции не применяются к чартерам. Однако, когда коносамент выдается согласно чартеру, положения Конвенции применяются к такому коносаменту, если он регулирует отношения между перевозчиком и держателем коносамента, не являющимся фрахтователем.
4. Если договор предусматривает перевозку груза несколькими отгрузками в течение согласованного периода, положения настоящей Конвенция применяются к каждой отгрузке. Однако, когда отгрузка осуществляется на основания чартера, применяются положения пункта 3 настоящей статьи.

Статья 3. Толкование Конвенции

При толковании и применении положений настоящей Конвенции надлежит учитывать ее международный характер и необходимость содействовать достижению единообразия.

ЧАСТЬ II. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ПЕРЕВОЗЧИКА

Статья 4. Период ответственности

1. Ответственность перевозчика за груз на основании настоящей Конвенции охватывает период, в течение которого груз находится в ведении перевозчика в порту погрузки, во время перевозки и в порту разгрузки.
2. Для целей пункта 1 настоящей статьи считается, что груз находится в ведении перевозчика:
a) с момента, когда он принял груз от:
i) грузоотправителя или лица, действующего от имени грузоотправителя; или
ii) какого-либо органа или иного третьего лица, которому в силу закона или правил, применимых в порту погрузки, груз должен быть передан для отгрузки;
b) до момента, когда он сдал груз:
i) путем передачи груза грузополучателю; или
ii) в случаях, когда грузополучатель не принимает груз от перевозчика, - путем предоставления его в распоряжение грузополучателя в соответствии с договором или законом или обычаем данной отрасли торговли, применимыми в порту разгрузки; или
iii) путем передачи груза какому-либо органу или иному третьему лицу, которым в силу закона или правил, применимых в порту разгрузки, должен быть передан груз.
3. В пунктах 1 и 2 настоящей статьи ссылка на перевозчика или грузополучателя означает, помимо перевозчика или грузополучателя, также служащих или агентов, соответственно, перевозчика или грузополучателя.

Статья 5. Основания ответственности

1. Перевозчик несет ответственность за ущерб, являющийся результатом утраты или повреждения груза, а также задержки в сдаче, если обстоятельства, вызвавшие утрату, повреждение или задержку, имели место в то время, когда груз находился в его ведении, как это определено в статье 4, если только перевозчик не докажет, что он, его служащие или агенты приняли все меры, которые могли разумно требоваться, чтобы избежать таких обстоятельств и их последствий.
2. Задержка в сдаче имеет место, если груз не сдан в порту разгрузки, предусмотренном в договоре морской перевозки, в пределах срока, прямо определенного соглашением, или при отсутствии такого соглашения - в пределах срока, который было бы разумно требовать от заботливого перевозчика с учетом конкретных обстоятельств.
3. Лицо, управомоченное заявить требование по поводу утраты груза, может считать груз утраченным, если он не был сдан в соответствии с требованиями статьи 4 в пределах 60 календарных дней по истечении срока сдачи согласно пункту 2 настоящей статьи.
4. а) Перевозчик несет ответственность:
i) за утрату или повреждение груза или задержку в сдаче, вызванные пожаром, если лицо, заявляющее требование, докажет, что пожар возник по вине перевозчика, его служащих или агентов;
ii) за такие утрату, повреждение или задержку в сдаче, которые, если это доказано лицом, заявляющим требование, произошли по вине перевозчика, его служащих или агентов при принятия всех мер, которые могли разумно требоваться, чтобы ликвидировать пожар и избежать или уменьшить его последствия.
b) В случае, когда пожар на борту судна затронул груз, и если того пожелает лицо, заявляющее требование, или перевозчик, должен быть проведен сюрвейерский осмотр в соответствии с практикой морских перевозок по поводу причин и обстоятельств пожара, и копия соответствующего отчета должна предоставляться перевозчику или лицу, заявляющему требование, по их запросу.
5. В отношении живых животных перевозчик не несет ответственности за утрату, повреждение или задержку в сдаче, являющиеся результатом любых особых рисков, присущих этому виду перевозки. Если перевозчик докажет, что он выполнил специальные инструкции в отношении животных, данные ему грузоотправителей, и что при данных обстоятельствах утрата, повреждение или задержка в сдаче могли бы быть отнесены на счет таких рисков, предполагается, что утрата, повреждение или задержка в сдаче были вызваны этими рисками, если нет доказательств того, что целиком или отчасти утрата, повреждение или задержка в сдаче произошли по вине перевозчика, его служащих или агентов.
6. Перевозчик не несет ответственности, кроме как по общей аварии, в тех случаях, когда утрата, повреждение или задержка в сдаче возникли в результате мер по спасанию жизни или разумных мер по спасанию имущества на море.
7. В тех случаях, когда вина перевозчика, его служащих или агентов сочетается с другой причиной в возникновении утраты, повреждения или задержки в сдаче, перевозчик несет ответственность лишь в той степени, в какой утрата, повреждение или задержка в сдаче обусловлены виной перевозчика, его служащих или агентов, при условии, что перевозчик докажет размер утраты, повреждения или задержки в сдаче, которые не обусловлены виной с его стороны.

Статья 6. Пределы ответственности

1. а) Ответственность перевозчика за ущерб, являющийся результатом утраты или повреждения груза, в соответствии с положениями статьи 5 ограничивается суммой, эквивалентной 835 расчетным единицам за место или другую единицу отгрузки, либо 2,5 расчетной единицы за один килограмм веса брутто утраченного или поврежденного груза в зависимости от того, какая сумма выше.
b) Ответственность перевозчика за задержку в сдаче в соответствии с положениями статьи 5 ограничивается суммой, в 2,5 раза кратной фрахту, подлежащему уплате за задержанный сдачей груз, но не превышающей размеры фрахта, подлежащего уплате на основании договора морской перевозки.
c) Ни в коем случае совокупная ответственность перевозчика на основании обоих подпунктов " а " и " b " настоящего пункта не превышает ограничения, которое было бы установлено согласно подпункту " а " настоящего пункта за полную утрату груза, в отношении которого возникла такая ответственность.
2. Для целей исчисления более высокой суммы в соответствии с пунктом 1 "а" настоящей статьи применяются следующие правила:
a) Когда для объединения товаров используется контейнер, паллет или подобное приспособление для транспортировки, места или другие единицы отгрузки, перечисленные в коносаменте, если таковой выдан, или же в любом другом документе, подтверждающим договор морской перевозки, как упакованные в таком приспособлении для транспортировки, рассматриваются как места или единицы отгрузки. За указанным выше исключением, грузы в таком приспособлении для транспортировки рассматриваются как одна единица отгрузки.
b) В тех случаях, когда утрачено или повреждено само приспособление для транспортировки, это приспособление для транспортировки, если оно не является собственностью перевозчика или не предоставлено им, рассматривается как отдельная единица отгрузки.
3. Расчетная единица означает расчетную единицу, указанную в статье 26.
4. По соглашению между перевозчиком и грузоотправителем могут быть установлены пределы ответственности, превышающие предусмотренные в пункте 1.

Статья 7. Применение в отношении
внедоговорных требований

1. Возражения ответчика и пределы ответственности, предусмотренные в настоящей Конвенции, применяется при любом иске к перевозчику по поводу утраты или повреждения груза, на который распространяется договор морской перевозки, равно как и по поводу задержки в сдаче, независимо от того, основан этот иск на договоре, деликте или ином правоосновании.
2. Если такой иск предъявлен к служащему или агенту перевозчика, такой служащий или агент, доказав, что он действовал в пределах своих служебных обязанностей, имеет право воспользоваться возражениями ответчика и пределами ответственности, на которые согласно настоящей Конвенции вправе ссылаться сам перевозчик.
3. За исключением того, что предусмотрено в статье 8, суммы, которые могут быть взысканы с перевозчика и любых лиц, упомянутых в пункте 2 настоящей статьи, не превышают в совокупности пределы ответственности, предусмотренные в настоящей Конвенции.

Статья 8. Утрата права на ограничение ответственности

1. Перевозчик не имеет права на ограничение ответственности, предусмотренное в статье 6, если доказано, что утрата, повреждение или задержка в сдаче явились результатом действия или упущения перевозчика, совершенных либо с намерением причинить такую утрату, повреждение или задержку, либо вследствие безответственности и с пониманием вероятности возникновения такой утраты, повреждения или задержки.
2. Несмотря на положения пункта 2 статьи 7, служащий или агент перевозчика не имеет права на ограничение ответственности, предусмотренное в статье 6, если доказано, что утрата, повреждение или задержка в сдаче явились результатом действия или упущения такого служащего или агента, совершенных либо с намерением причинить такую утрату, повреждение или задержку, либо вследствие безответственности и с пониманием вероятности возникновения такой утраты, повреждения или задержки.

Статья 9. Палубный груз

1. Перевозчик имеет право перевозить груз на палубе только в том случае, если такая перевозка соответствует соглашению с грузоотправителем или обычаю данной отрасли торговли, либо требуется по законодательным нормам или правилам.
2. Если перевозчик и грузоотправитель договорились о том, что груз должен или может перевозиться на палубе, перевозчик обязан включить указание об этом в коносамент или другой документ, подтверждающий договор морской перевозки. При отсутствии подобного указания перевозчик несет бремя доказывания того, что соглашение о перевозке груза на палубе было заключено; однако перевозчик не имеет права ссылаться на такое соглашение в отношении третьей стороны, включая грузополучателя, которая добросовестно приобрела коносамент.
3. В тех случаях, когда груз перевозился на палубе вопреки положениям пункта 1 настоящей статьи или когда перевозчик не может в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи ссылаться на соглашение о перевозке груза на палубе, перевозчик, несмотря на положения пункта 1 статьи 5, несет ответственность за утрату или повреждение груза, а также за задержку в сдаче, вызванные исключительно перевозкой груза на палубе, и предел его ответственности определяется в соответствии с положениями статьи 6 или статьи 8 настоящей Конвенции в зависимости от обстоятельств.
4. Перевозка груза на палубе вопреки прямому соглашению о перевозке в трюме рассматривается как действие или упущение перевозчика в смысле статьи 8.

Статья 10. Ответственность перевозчика
и фактического перевозчика

1. В тех случаях, когда осуществление перевозки или части ее поручено фактическому перевозчику, даже если это допустимо по условиям договора морской перевозки, перевозчик тем не менее остается ответственным за всю перевозку в соответствии с положениями настоящей Конвенции. В отношении перевозки, осуществленной фактическим перевозчиком, перевозчик несет ответственность за действия и упущения фактического перевозчика и его служащих и агентов, действовавших в пределах своих служебных обязанностей.
2. Все положения настоящей Конвенции, регулирующие ответственность перевозчика, применяются также в отношении ответственности фактического перевозчика за осуществленную им перевозку. Положения пунктов 2 и 3 статьи 7 и пункта 2 статьи 8 применимы в случае предъявления иска к служащему или агенту фактического перевозчика.
3. Любое специальное соглашение, в соответствии с которым перевозчик принимает на себя обязательства, не предусмотренные настоящей Конвенцией, или отказывается от прав, предоставляемых настоящей Конвенцией, распространяется на фактического перевозчика только в том случае, если он с этим согласился прямо выраженным образом и в письменной форме. Независимо от наличия или отсутствия такого согласия фактического перевозчика, перевозчик тем не менее остается связанным обязательствами или отказом от прав, вытекающими из такого специального соглашения.
4. В тех случаях и в той мере, в которых и перевозчик, и фактический перевозчик несут ответственность, их ответственность является солидарной.
5. Суммы, которые могут быть взысканы с перевозчика, фактического перевозчика и их служащих и агентов, не должны в совокупности превышать пределы ответственности, предусмотренные настоящей Конвенцией.
6. Ничто в настоящей статье не умаляет какого бы то ни было права обратного требования в отношениях между перевозчиком и фактическим перевозчиком.

Статья 11. Сквозная перевозка

1. Несмотря на положения пункта 1 статьи 10, в тех случаях, когда в договоре морской перевозки прямо предусматривается, что конкретная часть перевозки, охватываемой указанным договором, должна осуществляться не перевозчиком, а другим определенным лицом, в договоре может быть также предусмотрено, что перевозчик не несет ответственности за утрату, повреждение или задержку в сдаче, вызванные обстоятельствами, имевшими место в то время, когда груз находился в ведении фактического перевозчика в течение такой части перевозки. Тем не менее любое условие, ограничивающее или исключающее такую ответственность, не имеет силы, если судебное разбирательство, против фактического перевозчика не может быть возбуждено в каком-либо суде, компетентном на основании пункта 1 или 2 статьи 21. Бремя доказывания того, что утрата, повреждение или задержка в сдаче были вызваны таким обстоятельством, лежит на перевозчике.
2. Фактический перевозчик несет ответственность в соответствии с положениями пункта 2 статьи 10 за утрату, повреждение или задержку в сдаче, вызванные обстоятельствами, которые имели место во время нахождения груза в его ведении.

ЧАСТЬ III. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ГРУЗООТПРАВИТЕЛЯ

Статья 12. Общее правило

Грузоотправитель не отвечает за ущерб, понесенный перевозчиком или фактическим перевозчиком, или за повреждение, полученное судном, если только такой ущерб или повреждение не произошли по вине грузоотправителя, его служащих или агентов. Служащий или агент грузоотправителя также не несет ответственности за такой ущерб или повреждение, если только ущерб или повреждение не были вызваны виной с его стороны.

Статья 13. Специальные правила об опасном грузе

1. Грузоотправитель должен замаркировать или обозначить подходящим способом опасный груз как опасный.
2. Когда грузоотправитель передает опасный груз перевозчику или фактическому перевозчику, в зависимости от обстоятельств, грузоотправитель должен проинформировать его об опасном характере груза и, если необходимо, о мерах предосторожности, которые следует принять. Если грузоотправитель не сделает этого, а такой перевозчик или такой фактический перевозчик иным образом не осведомлены об опасном характере груза:
a) грузоотправитель несет ответственность перед перевозчиком и любым фактическим перевозчиком за ущерб, возникший в результате отгрузки такого груза, и
b) груз может быть в любое время выгружен, уничтожен или обезврежен, как того могут потребовать обстоятельства, без уплаты компенсации.
3. Ни одно лицо не может ссылаться на положения пункта 2 настоящей статьи, если во время перевозки оно приняло груз в свое ведение, зная о его опасном характере.
4. Если - в случаях, когда положения подпункта "b" пункта 2 настоящей статьи неприменимы или на них нельзя ссылаться, - опасный груз становится фактически опасным для жизни или имущества, он может быть выгружен, уничтожен или обезврежен, как того могут потребовать обстоятельства, без уплаты компенсации, кроме как в силу обязательства по участии в покрытии убытков по общей аварии или когда перевозчик несет ответственность в соответствии с положениями статьи 5.

ЧАСТЬ IV. ТРАНСПОРТНЫЕ ДОКУМЕНТЫ

Статья 14. Выдача коносамента

1. Когда перевозчик или фактический перевозчик принимает груз в свое ведение, перевозчик по требование грузоотправителя обязан выдать грузоотправителю коносамент.
2. Коносамент может быть подписан лицом, имеющим полномочия от перевозчика. Коносамент, подписанный капитаном судна, на котором перевозится груз, считается подписанным от имени перевозчика.
3. Подпись на коносаменте может быть сделана от руки, напечатана в виде факсимиле, перфорирована, поставлена с помощью штампа, в виде символов или с помощью любых иных механических или электронных средств, если это не противоречит закону страны, в которой выдается коносамент.

Статья 15. Содержание коносамента

1. В коносамент должны быть включены, в частности, следующие данные:
a) общий характер груза, основные марки, необходимые для идентификации груза, прямое указание - в соответствующих случаях - относительно опасного характера груза, число мест или предметов и вес груза или его количество, обозначенное иным образом, причем вое эти данные указываются так, как они представлены грузоотправителем;
b) внешнее состояние груза;
c) наименование перевозчика и местонахождение его основного коммерческого предприятия;
d) наименование грузоотправителя;
e) наименование грузополучателя, если он указан грузоотправителем;
f) порт погрузки согласно договору морской перевозки и дата приема груза перевозчиком в порту погрузки;
g) порт разгрузки согласно договору морской перевозки;
h) число оригиналов коносамента, если их больше одного;
i) место выдачи коносамента;
j) подпись перевозчика или липа, действующего от его имени;
k) фрахт в размере, подлежащем уплате грузополучателем, или иное указание на то, что фрахт должен уплачиваться им;
l) указание, упомянутое в пункте 3 статьи 23;
m) указание - в соответствующих случаях - о том, что груз должен или может перевозиться на палубе;
n) дата или период сдачи груза в порту разгрузки, если они прямо согласованы сторонами; и
о) повышенный предел или пределы ответственности, если таковые согласованы в соответствии с пунктом 4 статьи 6.
2. После того, как груз погружен на борт, перевозчик, если того потребует грузоотправитель, должен выдать грузоотправителю "бортовой" коносамент, в котором в дополнение к данным, требуемым согласно пункту 1 настоящей статьи, должно быть указано, что груз находится на борту определенного судна или судов, а также должна быть указана дата или даты погрузки. Если перевозчик ранее выдал грузоотправителю коносамент или иной товарораспорядительный документ, относящийся к данному грузу, то по просьбе перевозчика грузоотправитель должен возвратить такой документ в обмен на "бортовой" коносамент. Перевозчик может удовлетворять требование грузоотправителя в отношении "бортового" коносамента путем дополнения любого ранее выданного документа при условии, что дополненный таким образом документ включает все данные, которые должны содержаться в "бортовом" коносаменте.
3. Отсутствие в коносаменте каких-либо данных, упомянутых в настоящей статье, не влияет на юридический характер документа как коносамента при условии, однако, что он удовлетворяет требованиям, содержащимся в пункте 7 статья 1.

Статья 16. Коносаменты: оговорки и доказательственная сила

1. Если в коносаменте содержатся данные, касающиеся общего характера, основных марок, числа мест или предметов, веса или количества груза, в отношении которых перевозчик или другое лицо, выдающее коносамент от его имени, знает или имеет достаточные основания подозревать, что они не точно соответствуют фактически принятому, а в случае выдачи "бортового" коносамента - погруженному грузу, либо если у него не было разумной возможности проверять такие данные, перевозчик или такое другое лицо должен внести в коносамент оговорку, конкретно указывающую на эти неточности, основания для подозрений или отсутствие разумной возможности проверки.
2. Если перевозчик или другое лицо, выдающее коносамент от его имени, не указывает в коносаменте внешнее состояние груза, считается, что он указал в коносаменте, что внешнее состояние груза хорошее.
3. За исключением данных, в отношении которых и в той мере, в какой была внесена оговорка, допустимая согласно пункту 1 настоящей статьи:
a) коносамент является доказательством prima facie приема, а в случае выдачи "бортового" коносамента - погрузки перевозчиком груза, как он описан в коносаменте; и
b) доказывание перевозчиком противного не допускается, если коносамент передан третьей стороне, включая грузополучателя, которая действовала добросовестно, полагаясь на содержащееся в коносаменте описание груза.
4. Коносамент, в который не включено, как это предусмотрено в подпункте "k" пункта 1 статьи 15, указание фрахта или иное указание на то, что фрахт должен уплачиваться грузополучателем, или не указан возникший в порту погрузки демередж, подлежащий оплате грузополучателем, является доказательством prima facia того, что никакого фрахта или демереджа с него не причитается. Однако доказывание перевозчиком противного не допускается, если коносамент передал третьей стороне, включая грузополучателя, которая действовали добросовестно, полагаясь на отсутствие в коносаменте любого такого указания.

Статья 17. Гарантии грузоотправителя

1. Считается, что грузоотправитель гарантировал перевозчику точность представленных им для включения в коносамент данных относительно общего характера груза, его марок, числа мест, веса и количества. Грузоотправитель должен возместить перевозчику ущерб, явившийся результатом неточности этих данных. Грузоотправитель остается ответственным, даже если коносамент был им передан. Право перевозчика на такое возмещение никоим образом не ограничивает его ответственность по договору морской перевозки перед любым иным, чем грузоотправитель, лицом.
2. Любое гарантийное письмо или соглашение, по которому грузоотправитель обязуется возместить перевозчику ущерб, вытекающий из того, что перевозчик или лицо, действующее от его имени, выдадут коносамент без оговорок относительно данных, представленных грузоотправителем для включения в коносамент, либо относительно внешнего состояния груза, является недействительным в отношении любой третьей стороны, включая грузополучателя, которой был передан данный коносамент.
3. Такое гарантийное письмо или соглашение является действительным в отношении грузоотправителя, если только перевозчик или лицо, действующее от его имени, не делал оговорку, упомянутую в пункте 2 настоящей статьи, не имеет намерения обмануть третью сторону, включая грузополучателя, которая действует, полагаясь на описание груза, содержащееся в коносаменте. Если в последнем случае несделанная оговорка касается данных, представленных грузоотправителем для включения в коносамент, перевозчик не имеет права требовать от грузоотправителя возмещения ущерба в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи.
4. В случае преднамеренного обмана, указанном в пункте 3 настоящей статьи, перевозчик несет ответственность, не пользуясь правом на ограничение ответственности, предусмотренное настоящей Конвенцией, за ущерб, понесенный третьей стороной, включая грузополучателя, из-за того, что она действовала, полагаясь на описание груза, содержащееся в коносаменте.

Статья 18. Другие документы, помимо коносаментов

Когда перевозчик выдает иной, чем коносамент, документ в подтверждение получения груза для перевозки, такой документ является доказательством prima facie заключения договора морской перевозки и приема перевозчиком груза, как он описан в этом документе.

ЧАСТЬ V. ТРЕБОВАНИЯ И ИСКИ

Статья 19. Уведомление об утрате, повреждении
или задержке

1. Если уведомление об утрате или повреждении, конкретно указывающее на общий характер такой утраты или повреждения, не сделано в письменной форме грузополучателем перевозчику не позднее рабочего дня, следующего за днем передачи груза грузополучателю, такая передача является доказательством prima facie сдачи перевозчиком груза в соответствии с описанием в транспортном документе или, если такой документ не выдавался, в хорошем состоянии.
2. Если утрата или повреждение не является очевидными, положения пункта 1 настоящей статьи применяются соответственно, если уведомление в письменной форме не сделано в течение 15 календарных дней после дня передачи груза грузополучателю.
3. Если состояние груза при его передаче было предметом совместного осмотра или проверки сторонами, уведомление в письменной форме не требуется в отношении утраты или повреждения, установленных во время такого осмотра или проверки.
4. В случае какой-либо фактической или предполагаемой утраты или повреждения перевозчик и грузополучатель предоставляет друг другу все разумные возможности для проверки и счета груза.
5. Никакая компенсация не подлежит уплате за ущерб, вызванный задержкой в сдаче, если уведомление в письменной форме не было сделано перевозчику в течение 60 календарных дней после дня передачи груза грузополучателю.
6. Если груз был сдан фактическим перевозчиком, любое уведомление, сделанное ему на основании настоящей статьи, имеет ту же силу, как если бы оно было сделано перевозчику, и любое уведомление, сделанное перевозчику, имеет силу, как если бы оно было сделано такому фактическому перевозчику.
7. Если уведомление об ущербе или повреждении, конкретно указывающее на общий характер этого ущерба или повреждения, не сделано в письменной форме перевозчиком или фактическим перевозчиком грузоотправителю не позднее 90 календарных дней после возникновения такого ущерба или повреждения или после сдачи груза в соответствии с пунктом 2 статьи 4, в зависимости от того, что имеет место позже, отсутствие уведомления является доказательством prima facie того, что перевозчик или фактический перевозчик не понес никакого ущерба или повреждения по вине грузоотправителя, его служащих или агентов.
8. Для целей настоящей статьи уведомление, которое сделано действующему от имени перевозчика или фактического перевозчика лицу, включая капитана или полномочного члена командного состава судна, либо лицу, действующему от имени грузоотправителя, считается сделанным соответственно перевозчику, фактическому перевозчику или грузоотправителю.

Статья 20. Исковая давность

1. Любой иск в связи с перевозкой грузов по настоящей Конвенции погашается давностью, если судебное или арбитражное разбирательство не было начато в течение двух лет.
2. Срок исковой давности начинается в день, когда перевозчик сдал груз или часть груза, или в случаях, если груз вообще не был сдан, - в последний день, когда груз должен был быть сдан.
3. День, когда начинается срок исковой давности, не включается в этот срок.
4. Лицо, к которому предъявлено требование, может в любое время в течение срока исковой давности продлить этот срок путем заявления, сделанного в письменной форме заявителю требования. Этот срок может быть продлен путем другого заявления или заявлений.
5. Иск о возмещении может быть предъявлен любым лицом, признанным ответственным, даже по истечении срока исковой давности, предусмотренного в предыдущих пунктах, если он предъявляется в пределах срока, предоставленного по закону государства, в котором возбуждено разбирательство. Однако этот предоставляемый срок должен быть не менее 90 дней, начиная со дня, когда лицо, предъявляющее иск о возмещении, оплатило требование или получило повестку о возбуждении процесса против него самого.

Статья 21. Юрисдикция

1. В случае судебного разбирательства, связанного с перевозкой груза на основании настоящей Конвенции, истец по своему выбору может предъявить иск в суде, который является компетентным в соответствии с законом государства суда и в пределах юрисдикции которого находится одно из следующих мест:
a) основное коммерческое предприятие или, при отсутствии такового, постоянное местожительство ответчика, или
b) место заключения договора при условии, что ответчик имеет там коммерческое предприятие, отделение или агентство, через посредство которого был заключен договор, или
c) порт погрузки или порт разгрузки, или
d) любое дополнительное место, указанное с этой целью в договоре морской перевозки.
2. а) Несмотря на предыдущие положения настоящей статьи, иск может быть предъявлен в судах любого порта или места в Договаривающемся государстве, где перевозившее груз судно или любое другое судно того же собственника может оказаться арестованным в соответствии с применимыми нормами права этого государства и международного права. Однако в таком случае по ходатайству ответчика лицо, заявляющее требование, должно перенести иск по своему выбору в один из судов, указанных в пункте 1 настоящей статьи, для рассмотрения этого требования по существу; однако до такого переноса иска ответчик должен предоставить гарантии, достаточные для обеспечения оплаты судебного решения, которое может быть впоследствии вынесено в пользу лица, заявляющего требование, по этому иску;
b) все вопросы, касающиеся достаточности или других аспектов обеспечения, определяются судом порта или места ареста.
3. Никакого судебного разбирательства, связанного с перевозкой груза на основании настоящей Конвенции, не может быть возбуждено в каком-либо месте, которое не указано в пункте 1 или 2 настоящей статьи. Положения настоящего пункта не препятствуют осуществлению юрисдикции Договаривающихся государств в отношении мер предварительного или обеспечительного характера.
4. а) В тех случаях, когда иск предъявлен в суде, являющемся компетентным в соответствии с пунктом 1 или 2 настоящей статьи, или когда таким судом вынесено решение, новый иск между теми же сторонами по тому же основанию не допускается, кроме тех случаев, когда решение суда, в котором был предъявлен первый иск, не подлежит приведению в исполнение в стране, в которой возбуждается новое разбирательство;
b) для целей настоящей статьи принятие мер по приведению в исполнение судебного решения не считается предъявлением нового иска;
c) для целей настоящей статьи перенос иска в другой суд в пределах той же страны или в суд в другой стране в соответствии с пунктом 2 "а" настоящей статьи не считается предъявлением нового иска.
5. Несмотря на положения предыдущих пунктов, имеет силу любое соглашение, которое заключено сторонами после возникновения требования, вытекающего из договора морской перевозки, и в котором определяется место, где лицо, заявляющее требование, может предъявить иск.

Статья 22. Арбитражное разбирательство

1. При условии соблюдения положений настоящей статьи стороны могут предусмотреть путем соглашения, подтвержденного в письменной форме, что любой спор, который может возникнуть в связи с перевозкой груза на основания настоящей Конвенции, подлежит передаче в арбитраж.
2. Когда в чартере содержится положение о том, что связанные с ним споры подлежат передаче в арбитраж, а в коносаменте, выданном согласно чартеру, не содержится специальной пометки о том, что такое положение является обязательным для держателя коносамента, перевозчик не может использовать такое положение против держателя, добросовестно приобретшего этот коносамент.
3. Арбитражное разбирательство по выбору лица, заявляющего требование, проводится в одном из следующих мест:
a) в каком либо месте государства, на территории которого находится:
i) основное коммерческое предприятие ответчика или, при отсутствии такового, постоянное местожительство ответчика; или
ii) место заключения договора при условии, что ответчик имеет там коммерческое предприятие, отделение или агентство, через которое был заключен договор; или
iii) порт погрузки или порт разгрузки; или
b) любое место, указанное с этой целью в арбитражной оговорке или в соглашении.
4. Арбитр или арбитражный суд обязаны применять правила настоящей Конвенции.
5. Положения пунктов 3 и 4 настоящей статьи считаются составной частью любой арбитражной оговорки или соглашения, и любое условие такой оговорки или соглашения, несовместимое с этими положениями, является ничтожным.
6. Ничто в настоящей статье не затрагивает действительности соглашения об арбитраже, заключенного сторонами после возникновения требования из договора морской перевозки.

ЧАСТЬ VI. ДОПОЛНИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 23. Договорные условия

1. Любое условие в договоре морской перевозки или коносаменте, или любом другом документе, подтверждающем договор морской перевозки, является ничтожным в той степени, в какой оно противоречит прямо или косвенно положениям настоящей Конвенции. Недействительность такого условия не затрагивает действительность других положений договора или документа, частью которого оно является. Оговорка о передаче в пользу перевозчика прав страхования груза или любая аналогичная оговорка являются ничтожными.
2. Несмотря на положения пункта 1 настоящей статьи перевозчик может увеличить свою ответственность и обязательства по настоящей Конвенции.
3. В тех случаях, когда выдается коносамент или любой другой документ, подтверждающий договор морской перевозки, он должен включать указание о том, что перевозка регулируется положениями настоящей Конвенции, которые лишают юридической силы любое условие, противоречащее этим положениям в ущерб грузоотправителю или грузополучателю.
4. В тех случаях, когда лицо, заявляющее требование по поводу груза, понесло ущерб в связи с условием, являющимся в силу настоящей статьи ничтожным, или в результате отсутствия упомянутого в пункте 3 настоящей статьи указания, перевозчик должен выплатить компенсацию в требуемых размерах, с тем чтобы возместить этому лицу в соответствии с положениями настоящей Конвенции любую утрату или повреждение груза, а также задержку в сдаче. Перевозчик должен, кроме того, выплатить компенсацию за издержки, понесенные этим лицом в целях осуществления своего права, при условии, что издержки, понесенные в связи с иском на основе вышеизложенного положения, определяются в соответствии с законом государства, в котором возбуждено разбирательство.

Статья 24. Общая авария

1. Ничто в настоящей Конвенции не препятствует применению положений договора морской перевозки или национального права, касающихся распределения убытков по общей аварии.
2. За исключением статьи 20, положения настоящей Конвенции, касающиеся ответственности перевозчика за утрату или повреждение груза, определяют также, может ли грузополучатель отказаться от уплаты взноса по общей аварии, и обязанность перевозчика компенсировать грузополучателю оплату им такого взноса или расходов по спасанию.

Статья 25. Другие конвенции

1. Настоящая Конвенция не меняет прав или обязанностей перевозчика, фактического перевозчика и их служащих и агентов, предусмотренных в международных конвенциях или национальном законодательстве по вопросам ограничения ответственности владельцев морских судов.
2. Положения статей 21 и 22 настоящей Конвенции не препятствуют применению императивных положений какой-либо другой многосторонней конвенции, действующей на дату настоящей Конвенции, которые касаются вопросов, регулируемых в указанных статьях, при условии, что спор возникает исключительно между сторонами, имеющими свои основные коммерческие предприятия в государствах-участниках такой другой конвенции. Однако настоящий пункт не затрагивает применение пункта 4 статьи 22 настоящей Конвенции.
3. На основании положений настоящей Конвенции не возникает никакой ответственности за ущерб, причиненный ядерным инцидентом, если оператор ядерной установки несет ответственность за такой ущерб:
a) в соответствии либо с Парижской конвенцией от 29 июля 1960 года об ответственности третьих лиц в области ядерной энергии с поправками к ней, содержащимися в Дополнительном протоколе от 28 января 1964 года, либо в соответствии с Венской конвенцией от 21 мая 1963 года о гражданской ответственности за ядерный, ущерб, или
b) в соответствии с национальным законодательством, регулирующим ответственность за такой ущерб, при условии, что такое законодательство во всех отношениях является таким же благоприятным для лиц, которые могут понести ущерб, как и Парижская или Венская конвенции.
4. На основании положений настоящей Конвенции не возникает никакой ответственности за утрату, повреждение или задержку в сдаче багажа, за которые перевозчик отвечает согласно какой-либо международной конвенции или национальному законодательству, касающимся морской перевозки пассажиров и их багажа.
5. Ничто в настоящей Конвенции не препятствует Договаривающимся государствам применять какую-либо другую международную конвенцию, которая уже действует на дату настоящей Конвенции и которая применяется императивным образом к договорам перевозки груза главным образом неморским транспортом. Настоящее положение применяется также в отношении любого последующего пересмотра или изменения такой международной конвенции.

Статья 26. Расчетная единица

1. Расчетная единица, упоминаемая в статье 6 настоящей Конвенции, является единицей "специального права заимствования", как она определена Международным валютным фондом. Суммы, указанные в статье 6, переводятся в национальную валюту государства в соответствии со стоимостью этой валюты на дату судебного решения или на дату, согласованную сторонами. Стоимость в единицах "специального права заимствования" национальной валюты Договаривающегося государства, которое является членом Международного валютного фонда, исчисляется в соответствии с методом определения стоимости, применяемым Международным валютным фондом на соответствующую дату для его собственных операций и расчетов. Стоимость в единицах "специального права заимствования" национальной валюты Договаривающегося государства, которое не является членом Международного валютного фонда, исчисляется способом, установленным этим государством.
2. Тем не менее государства, которые не являются членами Международного валютного фонда и законодательство которых не позволяет применять положения пункта 1 настоящей статьи, могут во время подписания либо во время ратификации, принятия, утверждения или присоединения, либо в любое время после этого заявить, что пределы ответственности, предусмотренные в настоящей Конвенции и применяемые на их территории, устанавливаются в размере:
12 500 валютных единиц за место или другую единицу отгрузки или 37,5 валютных единиц за один килограмм веса брутто груза.
3. Валютная единица, упомянутая в пункте 2 настоящей статьи, соответствует шестидесяти пяти с половиной миллиграммам золота пробы девятьсот тысячных. Перевод в национальную валюту сумм, упомянутых в пункте 2, осуществляется согласно законодательству соответствующего государства.
4. Исчисление, упомянутое в последней фразе пункта 1, и перевод, упомянутый в пункте 3 настоящей статьи, осуществляются таким образом, чтобы выразить в национальной валюте Договаривающегося государства, насколько это возможно, ту же реальную ценность сумм, указанных в статье 6, какая выражена в этой статье в расчетных единицах. Договаривающиеся государства сообщают депозитарию способ исчисления согласно пункту 1 настоящей статьи или, в соответствующем случае, результат перевода, упомянутый в пункте 3 настоящей статьи, во время подписания или при сдаче на хранение своих ратификационных грамот, документов о принятии, утверждении или присоединении, либо при использовании права выбора, предусмотренного в пункте 2 настоящей статьи, и затем каждый раз, когда происходит изменение в этом способе или в результатах перевода.

ЧАСТЬ VII. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 27. Депозитарий

Генеральный секретарь Организации Объединенных Наций настоящим назначается депозитарием настоящей Конвенции.

Статья 28. Подписание, ратификация, принятие,
утверждение, присоединение

1. Настоящая Конвенция открыта для подписания всеми государствами до 30 апреля 1979 года в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций, Нью-Йорк.
2. Настоящая Конвенция подлежит ратификации, принятию или утверждению подписавшими ее государствами.
3. После 30 апреля 1979 года настоящая Конвенция будет открыта для присоединения для всех не подписавших ее государств.
4. Ратификационные грамоты, документы о принятии, утверждении и присоединении сдаются на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

Статья 29. Оговорки

Никакие оговорки не могут быть сделаны к настоящей Конвенции.

Статья 30. Вступление в силу

1. Настоящая Конвенция вступает в силу с первого дня месяца по истечении одного года после даты сдачи на хранение двадцатой ратификационной грамоты или документа о принятии, утверждении или присоединении.
2. Для каждого государства, становящегося Договаривающимся государством настоящей Конвенции после даты сдачи на хранение двадцатой ратификационной грамоты или документа о принятии, утверждении или присоединении, настоящая Конвенция вступает в силу с первого дня месяца, следующего за истечением одного года после сдачи на хранение соответствующего документа от имени этого государства.
3. Каждое Договаривающееся государство применяет положения настоящей Конвенции к договорам морской перевозки, заключенным в день или после дня вступления в силу настоящей Конвенции в отношении этого государства.

Статья 31. Денонсация других конвенций

1. Любое государство, являющееся стороной Международной конвенции для унификации некоторых правил, касающихся коносаментов, подписанной в Брюсселе 25 августа 1924 года (Конвенция 1924 года), став Договаривающимся государством настоящей Конвенции, уведомляет правительство Бельгии как депозитария Конвенции 1924 года о своей денонсации указанной Конвенции заявлением о том, что эта денонсация приобретает силу со дня вступления настоящей Конвенции в силу в отношении данного государства.
2. После вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии с пунктом 1 статьи 30 депозитарий настоящей Конвенции уведомляет правительство Бельгии как депозитария Конвенции 1924 года о дате такого вступления в силу и сообщает список Договаривающихся государств, в отношении которых настоящая Конвенция вступила в силу.
3. Положения пунктов 1 и 2 настоящей статьи применяются соответственно в отношении государств-участников подписанного 23 февраля 1968 года Протокола о поправках к Международной конвенции для унификации некоторых правил, касавшихся коносаментов, подписанной 25 августа 1924 года в Брюсселе.
4. Несмотря на статью 2 настоящей Конвенции, для целей пункта 1 настоящей статьи Договаривающееся государство может, если сочтет это желательным, отсрочить денонсацию Конвенции 1924 года и Конвенции 1924 года с внесенными в нее Протоколом 1968 года поправками максимально на срок в пять лет с даты вступления в силу настоящей Конвенции. В этом случае оно уведомляет правительство Бельгии о своем намерении. В течение переходного периода оно должно применять в отношении Договаривающихся государств исключительно настоящую Конвенцию.

Статья 32. Пересмотр и внесение поправок

1. По просьбе не менее чем одной трети Договаривающихся государств настоящей Конвенции депозитарий созывает конференцию Договаривающихся государств для пересмотра ее или внесения в нее поправок.
2. Считается, что любая ратификационная грамота и любой документ о принятии, утверждении или присоединении, сданные на хранение после вступления в силу поправки к настоящей Конвенции, относятся к Конвенции с внесенными в нее поправками.

Статья 33. Пересмотр сумм ограничения и расчетной единицы
или валютной единицы

1. Несмотря на положения статьи 32, конференция, имеющая целью только пересмотр сумм, установленных в статье 6 и в пункте 2 статьи 26, или замену одной или обеих единиц, определенных в пунктах 1 и 3 статьи 26, другими единицами, созывается депозитарием в соответствия с пунктом 2 настоящей статьи. Пересмотр сумм производится только вследствие значительного изменения их реальной ценности.
2. Конференция по пересмотру должна созываться депозитарием, когда об этом просит не менее одной четверти Договаривающихся государств.
3. Любое решение конференции должно приниматься большинством в две трети участвующих государств. Депозитарий сообщает о поправке всем Договаривающимся государствам для принятия и всем государствам, подписавшим Конвенцию, для информации.
4. Любая утвержденная поправка вступает в силу с первого дня месяца по истечении одного года после ее принятия двумя третями Договаривающихся государств. Принятие осуществляется путем сдачи официального документа об этом на хранение депозитарию.
5. После вступления в силу поправки Договаривающееся государство, принявшее эту поправку, имеет право применять Конвенцию с внесенными в нее поправками в отношениях с Договаривающимися государствами, которые в течение шести месяцев после утверждения поправки не уведомили депозитария о том, что они не считают себя связанными этой поправкой.
6. Считается, что любая ратификационная грамота и любой документ о принятии, утверждении или присоединении, сданные на хранение после вступления в силу поправки к настоящей Конвенции, относятся к Конвенции с внесенными в нее поправками.

Статья 34. Денонсация

1. Настоящая Конвенция может быть в любое время денонсирована Договаривающимся государством путем направления депозитарию письменного уведомления.
2. Денонсация приобретает силу с первого дня месяца по истечении одного года после получения депозитарием такого уведомления. Если в уведомлении указан более длительный срок, то денонсация приобретает силу по истечении этого срока после получения депозитарием такого уведомления.
СОВЕРШЕНО в Гамбурге тридцать первого марта тысяча девятьсот семьдесят восьмого года в единственном экземпляре, тексты которого на английском, арабском, испанском, китайском, русском и французском языках является равно аутентичными.

В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся полномочные представители, должным образом на то уполномоченные правительствами своих стран, подписали настоящую Конвенцию.

Список государств-участников Конвенции Организации Объединенных
Наций о морской перевозке грузов 1978 года (Гамбург)

N п/п	Государство	Подписание	Ратификация Присоединение	Вступление в силу
1	Австрия	30 апреля 1979 года	29 июля 1993 года	1 августа 1994 года
2	Барбадос		2 февраля 1981 года	1 ноября 1992 года
3	Ботсвана		16 февраля 1988 года	1 ноября 1992 года
4	Бразилия	31 марта 1978 года
5	Буркина Фасо		14 августа 1989 года	1 ноября 1992 года
6	Бурунди		4 сентября 1998 года	1 октября 1999 года
7	Венгрия	23 апреля 1979 года	5 июля 1984 года	1 ноября 1992 года
8	Венесуэла	31 марта 1978 года
9	Гана	31 марта 1978 года
10	Гвинея		23 января 1991 года	1 ноября 1992 года
11	Германия	31 марта 1978 года
12	Грузия		21 марта 1996 года	1 апреля 1997 года
13	Дания	18 апреля 1979 года
14	Демократическая Республика Конго	19 апреля 1979 года
15	Египет	31 марта 1978 года	23 апреля 1979 года	1 ноября 1992 года
16	3аир	19 апреля 1979 года
17	Иордан		10 мая 2001 года	1 июня 2002 года
18	Камерун		21 октября 1993 года	1 ноября 1994 года
19	Кения		31 июля 1989 года	1 ноября 1992 года
20	Лесото		26 октября 1989 года	1 ноября 1992 года
21	Ливан		4 апреля 1983 года	1 ноября 1992 года
22	Мадагаскар	31 марта 1978 года
23	Малави		18 марта 1991 года	1 ноября 1992 года
24	Марокко		12 июня 1981 года	1 ноября 1992 года
25	Мексика	31 марта 1978 года
26	Нигерия		7 ноября 1988 года	1 ноября 1992 года
27	Норвегия	18 апреля 1979 года
28	Объединенная Республика Танзания		24 июля 1979 года	1 ноября 1992 года
29	Пакистан	8 марта 1979 года
30	Панама	31 марта 1978 года
31	Португалия	31 марта 1978 года
32	Румыния		7 января 1982 года	1 ноября 1992 года
33	Святейший Престол	31 марта 1978 года
34	Сенегал	31 марта 1978 года	17 марта 1986 года	1 ноября 1992 года
35	Сент-Винсент и Гренадины		12 сентября 2000 года	1 октября 2001 года
36	Сингапур	31 марта 1978 года
37	Сирийская Арабская Республика		16 октября 2002 года	17 октября 2003 года
38	Словацкая Республика	28 мая 1993 года
39	Соединенные Штаты Америки	30 апреля 1979 года
40	Сьерра-Леоне	15 августа 1978 года	7 октября 1988 года	1 ноября 1992 года
41	Тунис		15 сентября 1980 года	1 ноября 1992 года
42	Уганда		6 июля 1979 года	1 ноября 1992 года
43	Филиппины	14 июня 1978 года
44	Финляндия	18 апреля 1979 года
45	Франция	18 апреля 1979 года
46	Чешская Республика	2 июня 1993 года	23 июня 1995 года	1 июля 1996 года
47	Чили	31 марта 1978 года	9 июля 1982 года	1 ноября 1992 года
48	Швеция	18 апреля 1979 года
49	Эквадор	31 марта 1978 года

"Біріккен Ұлттар Ұйымының Теңіз арқылы жүк тасымалдау туралы 1978 жылғы конвенциясын ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 6 желтоқсандағы N 1190 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Біріккен Ұлттар Ұйымының Теңіз арқылы жүк тасымалдау туралы 1978 жылғы конвенциясын ратификациялауы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасының Заңы

Біріккен Ұлттар Ұйымының Теңіз арқылы жүк тасымалдау туралы 1978 жылғы конвенциясын ратификациялау туралы

1978 жылғы 31 наурызда Гамбургте жасалған Біріккен Ұлттар Ұйымының Теңіз арқылы жүк тасымалдау туралы 1978 жылғы конвенциясы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Конвенция

БІРІККЕН ҰЛТТАР ҰЙЫМЫНЫҢ ТЕҢІЗ АРҚЫЛЫ ЖҮК ТАСЫМАЛДАУ ТУРАЛЫ 1978 ЖЫЛҒЫ КОНВЕНЦИЯСЫ
(Гамбург, 1978 жылғы 31 наурыз)

Алғысөз
Осы Конвенцияның тараптары - Мемлекеттер,
Жүкті теңіз арқылы тасымалдауға қатысты кейбір ережелерді келісім арқылы белгілеу ниетін мойындай отырып,
Осы мақсатта Конвенция жасасуға шешім қабылдады және сондықтан да төмендегілер туралы келісті:

I бөлім. Жалпы ережелер

1-бап. Анықтамалар
Осы Конвенцияда:
1. "Тасымалдаушы", онымен немесе оның атынан жүк жөнелтушімен теңіз арқылы жүк тасымалдау шарты жасалған кез келген тұлғаны білдіреді.
2. "Нақты тасымалдаушы" тасымалдаушы жүк тасымалдауды немесе тасымалдың бір бөлігін жүзеге асыруды тапсырған кез келген тұлғаны білдіреді және осындай тасымалды жүзеге асыру тапсырылған кез келген тұлғаны қамтиды.
3. "Жүкжөнелтуші" онымен немесе оның атынан немесе тұлғасынан тасымалдаушымен теңіз арқылы жүк тасымалдау шарты жасалған кез келген тұлғаны, немесе теңіз арқылы тасымалдау шартына сәйкес ол немесе оның атынан немесе тұлғасынан жүк тасымалдаушыға нақты тапсырылатын кез келген тұлғаны білдіреді.
4. "Жүк алушы" жүкті алуға уәкілеттендірілген тұлғаны білдіреді.
5. "Жүк" тірі жануарларды қамтиды; тауарлар контейнерлерге,
паллетте немесе тасымалдауға арналған ұқсас құралдарға біріктірілген
немесе олар буып-түйілген жағдайда, егер жүкжөнелтуші оларды ұсынса,
"жүк" тасымалдау немесе буып-түюге арналған осындай құралды қамтиды.
6. "Теңіз арқылы тасымалдау шарты" соған сәйкес тасымалдаушы жалдау ақысы үшін теңіз арқылы жүк бір порттан екінші портқа тасымалдауға міндеттенетін кез келген шартты білдіреді; дегенмен, теңіз арқылы, сондай-ақ қандай да болмасын өзге әдіспен тасымалдауды қамтитын шарт теңіз арқылы тасымалдауға оның қаншалықты қатысы болған дәрежеде де ғана осы Конвенция мақсаттары үшін теңіз арқылы тасымалдау шарты болып қаралады.
7. "Коносамент" теңіз арқылы тасымалдау шартын және
тасымалдаушының жүкті қабылдағанын немесе тиегенін растайтын және
соған сәйкес тасымалдаушы осы құжаттың орнына жүкті тапсыруға
міндеттенетін құжатты білдіреді. Құжатта жүктің аталған тұлғаның
бұйрығына немесе бұйрығына, немесе ұсынушыға тапсырылуы тиіс
екендігі туралы нұсқау осындай міндеттемені білдіреді.
8. "Жазбаша нысан" өзгелермен қатар жеделхат пен телексты қамтиды.

2-бап. Қолдану аясы
1. Осы Конвенцияның ережелері әртүрлі екі мемлекет арасындағы теңіз арқылы тасымалдау шарттарының барлығына қолданылады, егер:
а) теңіз арқылы тасымалдау шартында көзделген тиеу порты Уағдаласушы мемлекеттердің бірінде орналасса, немесе
b) теңіз арқылы тасымалдау шартында көзделген түсіру порты Уағдаласушы мемлекеттердің бірінде орналасса, немесе
с) теңіз арқылы тасымалдау шартында көзделген түсірудің опциялық порттарының бірі нақты түсіру порты болып табылса және осындай порт Уағдаласушы мемлекеттердің бірінде орналасса, немесе
d) теңіз арқылы тасымалдау шартын растайтын коносамент немесе басқа құжат Уағдаласушы мемлекеттердің бірінде берілсе, немесе
е) теңіз арқылы тасымалдау шартын растайтын коносамент немесе басқа құжат шарттың осы Конвенцияның ережелерімен немесе оларды қолданысқа енгізетін кез келген мемлекеттің заңнамасымен реттелуі тиіс екендігін көздесе.
2. Осы Конвенцияның ережелері кеменің, тасымалдаушының, нақты тасымалдаушының, жүкжөнелтушінің, жүк алушының немесе кез келген басқа да мүдделі тұлғаның ұлттық тиесілігіне қарамастан қолданылады.
3. Осы Конвенцияның ережелері чартерлерге қолданылмайды. Дегенмен, коносамент чартерге сәйкес берілгенде, егер ол тасымалдаушы және кемемен жалданушы болып табылмайтын коносамент иесі арасындағы қарым-қатынастарды реттейтін болса, Конвенция ережелері осындай коносаментке қолданылады.
4. Егер шартта жүкті келісілген кезең ішінде бірнеше тиеулермен тасымалдау көзделсе, осы Конвенцияның ережелері әрбір артуға қолданылады. Дегенмен, арту чартер негізінде жүзеге асырылса, осы баптың 3-тармағының ережелері қолданылады.

3-бап. Конвенцияны түсіндіру
Осы Конвенцияның ережелерін түсіндіру және қолдану кезінде оның халықаралық сипаты және біркелкілікке қол жеткізуге ықпал ету қажеттілігі ескерілуі тиіс.

II бөлім. Тасымалдаушының жауапкершілігі

4-бап. Жауапкершілік кезеңі
1. Осы Конвенция негізінде тасымалдаушының жүк үшін жауапкершілігі жүк тиеу портында, тасымалдау уақытында және түсіру портында тасымалдаушының қарамағында болған кезеңді қамтиды.
2. Осы баптың 1-тармағының мақсаттары үшін:
а) жүк:
і) жүк жөнелтушіден немесе жүк женелтушінің атынан әрекет ететін тұлғадан; немесе
іі) тиеу портында қолданылатын заңға немесе ережелерге сәйкес оған жүк арту үшін тапсырылуы тиіс өзге үшінші тұлғаның қандай да болмасын органынан қабылданған сәттен бастап;
b) ол:
і) жүкті жүк алушыға тапсыру арқылы; немесе
іі) жүк алушы жүкті тасымалдаушыдан қабылдамайтын жағдайларда - оны жүк алушының қарамағына шартқа немесе түсіру портында қолданылатын сауданың осы саласындағы заңға немесе әдетке сәйкес ұсыну арқылы; немесе
ііі) арту портында қолданылатын заңға немесе ережелерге сәйкес оларға жүк тапсырылуы тиіс қандай да болмасын органға немесе өзге үшінші тұлғаға жүкті тапсыру арқылы жүкті тапсырған сәтке дейін жүк тасымалдаушының қарамағында болды деп есептеледі.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарындағы тасымалдаушыға немесе жүк алушыға сілтеме тасымалдаушы немесе жүк алушыдан басқа, сондай-ақ тиісінше тасымалдаушының немесе жүк алушының қызметшілерін немесе агенттерін білдіреді.

5-бап. Жауапкершілік негіздері
1. Егер жоғалу, зақымдану немесе кідіртуді тудырған жағдайлар 4-бапта белгіленгендей жүк тасымалдаушының қарамағында болған уақытта орын алса, егер тасымалдаушы өзінің, оның қызметшілерінің немесе агенттерінің осындай жағдайлар мен олардың салдарын болдырмау үшін орынды талап етілуі мүмкін барлық шараларды қабылдағанын дәлелдемесе ғана, жүкті жоғалту немесе зақымдау, сондай-ақ тапсыруды кідірту нәтижесі болып табылатын залал үшін тасымалдаушы жауапты болады.
2. Теңіз арқылы тасымалдау шартында көзделген түсіру портында, келісімде тікелей белгіленген мерзім шегінде немесе осындай келісім болмаған жағдайда-нақты жағдайларды ескере отырып жанашыр тасымалдаушыдан талап етілуі орынды мерзім шегінде жүк тапсырылмаса, тапсыруды кідірту орын алады.
3. Жүктің жоғалуы жөнінде талап жасауға уәкілеттендірілген тұлға осы баптың 2-тармағына сәйкес тапсыру мерзімі өткеннен соң 60 күнтізбелік күн шегінде 4-баптың талаптарына сай жүк тапсырылмаса, оны жоғалған деп есептей алады.
а) Тасымалдаушы мыналар үшін жауапты болады:
і) өртке байланысты жүктің жоғалуы немесе зақымдануы немесе тапсырылуын кідірту үшін, егер талапты мәлімдеген тұлға өрттің тасымалдаушының, оның қызметшілерінің немесе агенттерінің кінәсі бойынша туындағанын дәлелдесе;
іі) егер талапты мәлімдеген тұлға жүктің жоғалуы, зақымдануы немесе тапсырылуын кідірту өртті сөндіру және болдырмау немесе оның салдарын азайту үшін орынды талап етілетін барлық шараларды қабылдаған кезде, тасымалдаушының, оның қызметшілерінің немесе агенттерінің кінәсі бойынша болғанын дәлелдесе.
b) Өрт кеме бортындағы жүкке тиген жағдайда және талапты мәлімдеуші тұлға немесе тасымалдаушы осыны қаласа теңіз арқылы тасымалдау дағдысына сәйкес өрттің себептері мен жағдайлары жөнінде сюрверлік тексеру жүргізілуі тиіс, және тиісті есеп берудің бір көшірмесі тасымалдаушының немесе талапты мәлімдеуші тұлғаның өтініші бойынша оларға ұсынылуы тиіс.
5. Тірі жануарларды тасымалдауға қатысты тасымалдаушы осы тасымалдау түріне тән кез келген ерекше тәуекел нәтижесі болып табылатын жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту үшін жауапты болмайды. Егер тасымалдаушы оған жүк жөнелтуші жануарларға қатысты қойған арнайы нұсқаулықтарды орындағанын және осы жағдайларда жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту осындай тәуекелдер есебіне жатқызылуы мүмкін екендігін дәлелдесе, егер жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту толығымен немесе ішінара тасымалдаушының, оның қызметшілерінің немесе агенттерінің кінәсі бойынша болғанына дәлел болмаса, онда жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту осындай тәуекелдерден туындаған деп болжанады.
6. Жалпы авариядан басқадай, теңізде өмірін құтқару жөніндегі шаралар немесе мүлікті құтқару жөніндегі орынды шаралар нәтижесінде жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту туындаған жағдайда тасымалдаушы жауапты болмайды.
7. Тасымалдаушының, оның қызметшілерінің немесе агенттерінің кінәсі жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідіртудің туындауының басқа себептерімен үйлескен жағдайда тасымалдаушы жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту тасымалдаушының, оның қызметшілерінің немесе агенттерінің кінәсіне байланысты дәрежеде ғана, тасымалдаушының жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідіртудің оның тарапынан болған кінәға байланысты емес мөлшерін дәлелдеуі шартымен, жауапты болады.

6-бап. Жауапкершілік шектері
1. а) 5-баптың ережелеріне сәйкес жүктің жоғалуы немесе зақымдануы нәтижесі болып табылатын залал үшін тасымалдаушының жауапкершілігі орын немесе артудың басқа бірлігі үшін 835 есеп айырысу бірлігіне, не жоғалған немесе зақымдалған жүктің, қай соманың артық болуына байланысты, бір килограмм салмағы үшін 2,5 есеп айырысу бірлігіне балама сомамен шектеледі.
b) 5-баптың ережелеріне сәйкес тапсыруды кідірту үшін тасымалдаушының жауапкершілігі тапсыруы кідіртілген жүк үшін төленуге жататын жалдау ақысының 2,5 еселенген сомасымен, бірақ теңіз арқылы тасымалдау шарты негізінде төленуге жататын жалдау ақысының мөлшерінен аспайтын сомамен шектеледі.
с) Осы тармақтың (а) және (b) тармақшаларының екеуінің негізінде тасымалдаушының жиынтық жауапкершілігі ешбір жағдайда да жоғалған жүкке қатысты осындай жауапкершілік туындаған, жүктің толық жоғалуы үшін осы тармақтың (а) тармақшасына сәйкес белгіленген шектеулерден аспайды.
2. Осы баптың 1(а) тармағына сәйкес анағұрлым жоғары соманы есептеу мақсаттары үшін мынадай ережелер пайдаланылады:
а) тауарларды біріктіру үшін контейнер, паллет немесе тасымалдауға арналған ұқсас құралдар пайдаланылса, онда коносаментте, егер ол берілсе, немесе теңіз арқылы тасымалдау шартын растайтын кез келген басқа құжатта аталған арту орындары немесе басқа да бірліктері тасымалдауға арналған осындай құралдарда буып-түйілген орындар немесе арту бірліктері ретінде қаралады. Жоғарыда көрсетілген айрықшалықтан басқа, тасымалдауға арналған осындай құралдардағы жүктер артудың бір бірлігі ретінде қаралады.
b) Тасымалдауға арналған құралдың өзі жоғалған немесе зақымдалған жағдайларда осы тасымалдауға арналған құрал, егер ол тасымалдаушының жекеменшігі болып табылмаса және ол ұсынбаса, артудың жеке бірлігі ретінде қаралады.
3. Есеп айырысу бірлігі 26-бапта көрсетілген есеп айырысу бірлігін білдіреді.
4. Тасымалдаушы мен жүкжөнелтуші арасындағы келісім бойынша 1-тармақта көзделгеннен асатын жауапкершілік шектері белгіленуі мүмкін.

7-бап . Шарттан тыс талаптарға қатысты қолдану
1. Осы Конвенцияда көзделген жауап берушінің қарсылықтары мен жауапкершілік шектері тасымалдаушыға теңіз арқылы тасымалдау шарты тарайтын жүктің жоғалуы немесе зақымдануы бойынша да, тапсыруды кідірту бойынша да кез келген талап-қуыным кезінде, осындай тапап-қуынымның шартқа, деликтке немесе өзге де құқықтық негізге негізделуіне қарамастан қолданылады.
2. Егер осындай талап-қуыным тасымалдаушының қызметшісіне немесе агентіне ұсынылса, осындай қызметші немесе агент өзінің қызметтік міндеттері шегінде әрекет еткенін дәлелдеп, осы Конвенцияға сәйкес тасымалдаушының өзі оларға сілтеме жасай алатын жауап берушінің қарсылықтары мен жауапкершілік шектерін пайдалануға құқылы.
3. 8-бапта көзделгеннен басқаны алып тастағанда, тасымалдаушыдан немесе осы баптың 2-тармағында айтылған кез келген тұлғалардан өндіріп алынуы мүмкін сомалар жиынтығында осы Конвенцияда көзделген жауапкершілік шектерінен аспайды.

8-бап. Жауапкершілікті шектеу құқығын жоғалту
1. Егер жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту тасымалдаушының не осындай жоғалту, зақымдану немесе тапсырудағы кідіртуді жасау ниетімен, не жауапсыздығы салдарынан және жоғалту, зақымдану немесе кідіртудің туындау мүмкіндігін түсіне отырып жасалған іс-әрекетінің немесе қателіктерінің нәтижесі болып табылғаны дәлелденсе, 6-бапта көзделген жауапкершілікті тасымалдаушының шектеуге құқығы жоқ.
2. Егер жоғалту, зақымдану немесе тапсырудағы кідірту тасымалдаушы қызметшісінің немесе агентінің не осындай жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідіртуді жасау ниетімен, не жауапсыздығы салдарынан және жоғалту, зақымдану немесе кідіртудің туындау мүмкіндігін түсіне отырып жасалған іс-әрекетінің немесе қателіктерінің нәтижесі болып табылғаны дәлелденсе, 7-баптың 2-тармағының ережелеріне қарамастан тасымалдаушы қызметшісінің немесе агентінің 6-бапта көзделген жауапкершілікті шектеуге құқығы жоқ.

9-бап. Палубалық жүк
1. Тасымалдаушының жүкті палубада тасымалдауға осындай тасымалдау жүкжөнелтушімен жасалған келісімге немесе сауданың осы саласындағы әдетке сәйкес келсе, не заңнамалық нормалар мен ережелер бойынша талап етілсе ғана құқығы болады.
2. Егер тасымалдаушы мен жүкжөнелтуші жүк палубада тасымалдануы тиіс немесе мүмкін екендігі туралы келіссе, тасымалдаушы коносаментке немесе теңіз арқылы тасымалдау туралы басқа құжатқа бұл туралы нұсқауды енгізуге міндетті. Осындай нұсқау болмаған кезде жүкті палубада тасымалдау туралы келісім жасалғандығын дәлелдеу ауыртпалығын тасымалдаушы көтереді; дегенмен коносаментті адал сатып алған жүкжөнелтушіні қоса алғанда, үшінші тарапқа қатысты тасымалдаушының осындай келісім жасалғандығына сілтеме жасауға құқығы жоқ.
3. Жүк осы баптың 1-тармағының ережелеріне қарамастан палубада тасымалданған жағдайларда немесе осы баптың 2-тармағына сәйкес тасымалдаушы жүкті палубада тасымалдау туралы келісімге сілтеме жасай алмағанда, тасымалдаушы 5-баптың 1-тармағының ережелеріне қарамастан жүкті палубада тасымалдауға байланысты ғана туындаған жүкті жоғалту немесе зақымдау, сондай-ақ тапсыруды кідірту үшін жауапты болады және оның жауапкершілік шегі жағдайға байланысты осы Конвенцияның 6-бабының немесе 8-бабының ережелеріне сәйкес белгіленеді.
4. Трюмде тасымалдау туралы тікелей келісімге қарамастан жүкті палубада тасымалдау 8-бап мағынасында тасымалдаушының іс-әрекеті немесе қателігі ретінде қаралады.

10-бап. Тасымалдаушының және нақты тасымалдаушының
жауапкершілігі
1. Тасымалдауды немесе оның бөлігін жүзеге асыру нақты тасымалдаушыға тапсырылған жағдайда, егер бұған теңіз арқылы жүк тасымалдау шартының талаптары бойынша жол берілсе де, осы Конвенцияның ережелеріне сәйкес сонда да тасымалдаушы бүкіл тасымал үшін жауапты болып қалады. Нақты тасымалдаушы жүзеге асырған тасымалға қатысты тасымалдаушы нақты тасымалдаушының және өздерінің қызметтік міндеттері шегінде әрекет еткен оның қызметшілері мен агенттерінің іс-әрекеттері мен қателіктері үшін жауапты болады.
2. Тасымалдаушының жауапкершілігін реттейтін осы Конвенцияның барлық ережелері нақты тасымалдаушы жүзеге асырған тасымал үшін оның жауапкершілігіне қатысты да қолданылады. 7-баптың 2 және 3-тармақтарының және 8-баптың 2-тармағының ережелері нақты тасымалдаушының қызметшісіне немесе агентіне талап-қуыным қойылған жағдайда қолданыла алады.
3. Тасымалдаушы соған сәйкес осы Конвенцияда көзделмеген міндеттемелерді өзіне алатын немесе осы Конвенцияда ұсынылатын құқықтардан бас тартатын кез келген арнайы келісім, егер тасымалдаушы тікелей білдіру арқылы және жазбаша түрде онымен келіскен жағдайда ғана нақты тасымалдаушыға тарайды. Нақты тасымалдаушының осындай келісімінің болуына немесе болмауына қарамастан, тасымалдаушы сонда да міндеттеріне немесе осындай арнайы келісімнен туындайтын құқықтардан бас тартуына тәуелді болып қалады.
4. Тасымалдаушы да, нақты тасымалдаушы да жауапты болатын жағдайлар мен шамада олардың жауапкершілігі ортақ болып табылады.
5. Тасымалдаушыдан, нақты тасымалдаушыдан және олардың қызметшілері мен агенттерінен өндіріп алынуы мүмкін сомалар жиынтығында осы Конвенцияда көзделген жауапкершілік шектерінен аспауы тиіс.
6. Осы бапта еш нәрсе де тасымалдаушы мен нақты тасымалдаушы арасындағы қарым-қатынастағы қандай да болмасын кері талап ету құқығын кемітпейді.

11-бап. Толассыз тасымалдар
1. 10-баптың 1-тармағының ережелеріне қарамастан теңіз арқылы тасымалдау шартында көрсетілген шартпен қамтылған тасымалдың нақты бір бөлігін тасымалдаушы емес, басқа белгілі бір тұлға жүзеге асыруы тиіс екендігі көзделген жағдайда, тасымалдаудың осындай бөлігі барысында жүк нақты тасымалдаушының қарамағында болған уақытта орын алған жағдайлардан туындаған жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту үшін тасымалдаушы жауапты болмайды. Дегенмен, егер 21-баптың 1 және 2-тармақтарының негізінде құзыретті қандай да болмасын сотта нақты тасымалдаушыға қарсы сот тексеруі қозғалмайтын болса, осындай жауапкершілікті шектейтін және жоятын кез келген шарттың күші болмайды. Жоғалту, зақымдану немесе тапсыруды кідірту осындай жағдайдан туындағанын дәлелдеу тасымалдаушыға жүктеледі.
2. Нақты тасымалдаушы 10-баптың 2-тармағының ережелеріне сәйкес жүк оның қарамағында болған уақытта орын алған жағдайлардан туындаған жоғалту, зақымдау немесе тапсыруды кідірту үшін жауапты болады.

III бөлім. Жүкжөнелтушінің жауапкершілігі

12-бап . Жалпы ереже
Жүкжөнелтуші тасымалдаушы немесе нақты тасымалдаушы тартқан залал үшін немесе кемеге келтірілген зақымдану үшін, егер осындай залал немесе зақымдану жүкжөнелтушінің, оның қызметшілері немесе агенттерінің кінәсінен болмаса жауапты болмайды. Жүкжөнелтушінің қызметшісі немесе агенті де осындай залал немесе зақымдану үшін, егер залал немесе зақымдану оның тарапынан болған кінәден туындамаса жауапты болмайды.

13-бап. Қауіпті жүк туралы арнайы ереже
1. Жүкжөнелтуші қауіпті жүкті қауіпті жүк ретінде таңбалауы немесе қолайлы әдіспен белгілеуі тиіс.
2. Жүкжөнелтуші қауіпті жүкті тасымалдаушыға немесе нақты тасымалдаушыға тапсырғанда, жағдайға байланысты жүкжөнелтуші оны жүктің қауіпті сипаты туралы және егер қажет болса қабылдануы тиіс сақтық шаралары туралы хабардар етуі тиіс. Егер жүкжөнелтуші мұны жасамаса, ал осындай тасымалдаушы немесе осындай нақты тасымалдаушы жүктің қауіпті сипаты туралы өзге әдіспен хабардар етілмесе, онда:
а) осындай жүкті арту нәтижесінде туындаған залал үшін тасымалдаушының және кез келген нақты тасымалдаушының алдында жүкжөнелтуші жауапты болады, және
b) жағдай талап етуі мүмкін болса, жүк кез келген уақытта өтемақы төленбей түсірілуі, жойылуы немесе залалсыздандырылуы мүмкін.
3. Бір де бір тұлға, егер ол жүктің қауіпті сипаты туралы біле тұра, оны тасымалдау уақытында өзінің қарамағына қабылдаса, осы баптың 2-тармағының ережелеріне сілтеме жасай алмайды.
4. Осы баптың 2-тармағы b) тармақшасының ережелері қолданылмаған немесе оларға сілтеме жасауға болмайтын жағдайларда, егер қауіпті жүк шындығында өмір мен мүлік үшін қауіпті бола бастаса, жалпы авария бойынша шығындарды жабуға қатысу жөніндегі міндеттемелер күшінде болған немесе тасымалдаушы 5-баптың ережелеріне сәйкес жауапты болған жағдайлардан басқа кезде, жүк жағдай талап еткендей өтемақы төлемей түсірілуі, жойылуы немесе залалсыздандырылуы мүмкін.

IV бөлім. Көліктік құжаттар

14-бап. Коносамент беру
1. Тасымалдаушы немесе нақты тасымалдаушы жүкті өз қарамағына қабылдағанда, жүкженелтушінің талабы бойынша тасымалдаушы жүкжөнелтушіге коносамент беруі тиіс.
2. Коносаментке тасымалдаушы өкілеттік берген тұлға қол қоя алады. Жүк тасымалданатын кеме капитаны қол қойған коносамент тасымалдаушы атынан қол қойылған болып есептеледі.
3. Коносаменттегі қол, егер бұл коносаментті беретін елдің заңына қайшы келмесе қолмен жасалуы, факсимиле түрінде басылуы, перфорациялануы, мөртаңба көмегімен, белгілер түрінде немесе өзге де механикалық немесе электрондық құралдардың көмегімен қойылуы мүмкін.

15-бап. Коносаменттің мазмұны
1. Коносаментке атап айтқанда мынадай деректер енгізілуі тиіс:
а) жүктің жалпы сипаты, жүкті біріздендіру үшін қажет негізгі маркалар, тиісті жағдайларда жүктің қауіпті сипаты туралы тікелей нұсқау, орындар немесе заттар саны және өзге әдіспен белгіленген жүктің салмағы мен оның саны, әрі бұл деректердің барлығы жүкжөнелтуші ұсынғандай болып көрсетіледі;
b) жүктің сыртқы жай-күйі;
с) тасымалдаушының атауы және оның коммерциялық кәсіпорны орналасқан жер;
d) жүкжөнелтушінің атауы;
е) егер оны жүкжөнелтуші көрсетсе, жүкжөнелтушінің атауы;
f) теңіз арқылы тасымалдау шартына сәйкес тиеу порты және тасымалдаушының жүкті тиеу портында қабылдау күні;
g) теңіз арқылы тасымалдау шартына сәйкес түсіру порты;
h) егер олар бірден артық болса, коносамент түпнұсқаларының саны;
і) коносаментті беру орны;
j) тасымалдаушының немесе оның атынан әрекет ететін тұлғаның қолы;
k) жүкжөнелтуші төлеуге жататын мөлшердегі жалдау ақысы немесе жалдау ақысын ол төлеуі тиіс екендігіне өзге де нұсқау;
l) 23-баптың 3-тармағында аталған нұсқау;
m) тиісті жағдайларда жүк палубада тасымалдануы тиіс немесе мүмкін екендігі туралы нұсқау;
n) егер олар талаптармен тікелей келісілсе, жүкті түсіру портында тапсыру күні немесе кезеңі; және
о) 6-баптың 4-тармағына сәйкес осындайлар келісілсе, жауапкершіліктің жоғары шегі немесе шегі.
2. Жүк бортқа тиелгеннен соң, жүкжөнелтуші талап етсе тасымалдаушы жүкжөнелтушіге "борттық" коносамент беруі тиіс, онда осы баптың 1-тармағына сәйкес талап етілетін деректерге қосымша жүк белгілі бір кеменің немесе кемелердің бортында болатындығы, сондай-ақ тиеу күні немесе күндері көрсетілуі тиіс. Егер тасымалдаушы бұрын жүкжөнелтушіге коносаментті немесе тауарға иелік етудің осы жүкке қатысы бар өзге құжатын берген болса, онда тасымалдаушының өтініші бойынша жүкжөнелтуші осындай құжатты "борттық" коносаментке айырбас ретінде қайтаруы тиіс. Тасымалдаушы жүкжөнелтушінің "борттық" коносаментке қатысты өтінішін бұрын берілген кез келген құжатты толықтыру арқылы, осылай толықтырылған құжат "борттық" коносаментте болуы тиіс барлық деректерді қамтиды деген шартпен қанағаттандыра алады.
3. Осы бапта аталған қандай да болмасын деректердің коносаментте болмауы, оның 1-баптың 7-тармағындағы талаптарды қанағаттандыруы шартымен, құжаттың коносамент ретіндегі заңдық сипатына әсер етпейді.

16-бап . Коносаменттер: ескертпелер және дәлелдік күші
1. Егер коносаментте жүктің жалпы сипатына, негізгі маркаларына, орындар мен заттар санына, салмағы немесе санына қатысты деректер болса, тасымалдаушы немесе оның атынан коносамент беретін тұлға олардың шын мәнінде қабылданғанға, ал "борттық" коносамент берген жағдайда - тиелген жүкке сәйкес келмейтіндігін білсе немесе күдіктенуге жеткілікті негізі болса, не осындай деректерді тексеруге оның орынды мүмкіндігі болмаса, тасымалдаушы немесе осындай басқа тұлға осы дәлсіздіктерді, күдіктену негіздерін немесе тексеруге орынды мүмкіндіктердің болмауын көрсететін ескертпені коносаментке енгізуі тиіс.
2. Егер тасымалдаушы немесе оның атынан коносаментті беретін басқа тұлға коносаментте жүктің сыртқы жай-күйін көрсетпесе, ол коносаментте жүктің сыртқы жай-күйін жақсы деп көрсетті деп есептеледі.
3. Оларға қатысты және осы баптың 1-тармағына сәйкес рұқсат етілген ескертпе енгізілген шамадағы деректерден басқа:
а) коносамент prima facie тәсілдің, ал "борттық" коносамент берілген жағдайда - жүкті тасымалдаушы коносаментте сипатталғандай тиегенінің дәлелдемесі болып табылады; және
b) егер коносамент онда көрсетілген жүк сипаттамасына сүйене отырып адал әрекет еткен үшінші тарапқа, жүк алушыны қоса алғанда, берілсе тасымалдаушының керіні дәлелдеуіне жол берілмейді.
4. 15-баптың 1-тармағының k) тармақшасында көзделгендей жалдау ақысына нұсқау немесе жалдау ақысын жүк алушы төлеуі тиіс екендігіне нұсқау енгізілмеген, немесе тиеу портында туындаған жүк алушы төлеуге жататын демерредж көрсетілмеген коносамент жүк алушының ешқандай да жалдау ақысын немесе демерреджді төлеуі тиіс емес екендігінің дәлелдемесі болып табылады. Дегенмен, егер коносамент онда көрсетілген кез келген осындай нұсқаудың болмауына сүйене отырып адал әрекет еткен үшінші тарапқа, жүк алушыны қоса алғанда, берілсе тасымалдаушының керіні дәлелдеуіне жол берілмейді.

17-бап. Жүкжөнелтушінің кепілдіктері
1. Жүктің жалпы сипатына, оның маркаларына, орын санына, салмағы мен санына қатысты коносаментке енгізу үшін тасымалдаушы ұсынған деректердің нақтылығына жүкжөнелтуші кепілдік береді деп есептеледі. Жүкжөнелтуші тасымалдаушыға осы деректердің нақты болмауы нәтижесіндегі залалды өтеуі тиіс. Жүкжөнелтуші, ол коносаментті берген жағдайда да жауапты болып қалады. Тасымалдаушының осындай өтеуге ие болу құқығы, оның жүкжөнелтушіден өзге тұлға алдындағы теңіз арқылы тасымалдау шарты бойынша жауапкершілігін ешқандай да шектемейді.
2. Тасымалдаушының немесе оның атынан әрекет ететін тұлғаның коносаментке енгізу үшін жүкжөнелтуші ұсынған деректерге қатысты ескертпесіз коносамент беруінен туындайтын залалды жүкжөнелтушінің тасымалдаушыға өтеуін міндеттейтін кез келген кепілдік хат немесе келісім, осы коносамент берілген кез келген үшінші тарапқа, жүк алушыны қоса алғанда, қатысты жарамсыз болып табылады.
3. Егер тасымалдаушы немесе оның атынан әрекет ететін тұлға осы баптың 2-тармағында айтылған ескертпені жасамай, жүктің коносаментте берілген сипаттамасына сүйене отырып әрекет ететін үшінші тарапты, жүк алушыны қоса алғанда, алдауға ниеттенбесе ғана, осындай кепілдік хат немесе келісім жүкжөнелтушіге қатысты жарамды болып табылады.
4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген қасақана алдау жағдайында тасымалдаушы осы Конвенцияда көзделген жауапкершілікті шектеу құқығын пайдаланбай, ол жүктің коносаментте берілген сипаттамасына сүйене отырып әрекет өткендіктен үшінші тарап, жүк алушыны қоса алғанда, тартқан залал үшін жауапты болады.

18-бап. Коносаменттерден өзге басқа құжаттар
Тасымалдаушы тасымалдауға арналған жүкті алғанын растау ретінде коносаменттен өзге құжат бергенде, осындай құжат теңіз арқылы тасымалдау шартын жасасудың prima facie және тасымалдаушы жүкті осы құжатта сипатталғандай етіп қабылдағандығының дәлелі болып табылады.

V бөлім. Талаптар мен талап-қуынымдар

19-бап. Жоғалту, зақымдану немесе тапсырудағы кідірту туралы
хабарлама
1. Осындай жоғалту немесе зақымданудың жалпы сипатын нақты көрсететін жоғалту немесе зақымдану туралы хабарламаны жүк алушы тасымалдаушыға, жүкті жүк алушыға тапсыру күнінен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей жазбаша нысанда жасамаса, осындай тапсыру тасымалдаушының жүкті көліктік құжаттардағы сипаттамаға сәйкес prima facie немесе осындай құжат берілмесе, жақсы жай-күйде тапсырғандығының дәлелі болып табылады.
2. Егер жоғалту немесе зақымдану айқын болып табылмаса, осы баптың 1-тармағының ережелері тиісінше қолданылады, егер жүк алушыға жүк тапсырылған күннен кейін 15 күнтізбелік күн ішінде хабарлама жазбаша нысанда жасалмаса.
3. Егер тапсыру кезінде жүкті тараптар бірлесіп қараса немесе тексерсе, осындай қарау немесе тексеру уақытында анықталған жоғалту немесе зақымдануға қатысты жазбаша нысандағы хабарлама талап етілмейді.
4. Нақты немесе болжанатын қандай да болмасын жоғалту немесе зақымдану жағдайында тасымалдаушы мен жүк алушы бір-біріне жүкті тексеру мен санау үшін барлық орынды мүмкіндіктерді ұсынады.
5. Егер жүк алушыға жүк тапсырылған күннен кейін 60 күнтізбелік күн ішінде тасымалдаушыға жазбаша нысанда хабарлама жасалмаса, тапсырудағы кідіртуден туындаған залал үшін ешқандай да өтемақы төленуге жатпайды.
6. Егер жүкті нақты тасымалдаушы тапсырса, осы баптың негізінде оған жасалған кез келген хабарламаның, ол тасымалдаушыға жасалғандай күші болады, және де тасымалдаушыға жасалған кез келген хабарламаның, ол нақты тасымалдаушыға жасалғандай күші болады.
7. Осы залалдың немесе зақымданудың жалпы сипатын көрсететін залал немесе зақымдану туралы хабарламаны тасымалдаушы немесе нақты тасымалдаушы жүкжөнелтушіге осындай залал немесе зақымдану туындағаннан кейін немесе 4-баптың 2-тармағына сәйкес жүкті тапсырғаннан кейін, қайсысының кеш болғанына байланысты, 90 күнтізбелік күннен кешіктірмей жазбаша нысанда жасамаса, хабарламаның болмауы жүкженелтушінің, оның қызметшілері мен агенттерінің кінәсі бойынша тасымалдаушының немесе нақты тасымалдаушының ешқандай залал тартпағандығының prima facie дәлелі болып табылады.
8. Осы баптың мақсаттары үшін тасымалдаушының немесе нақты тасымалдаушының атынан әрекет ететін тұлғаға, кеменің капитанын немесе командалық құрамының мүшелерін қоса алғанда, не жүкжөнелтушінің атынан әрекет ететін тұлғаға жасалған хабарлама тиісінше тасымалдаушыға, нақты тасымалдаушыға немесе жүкжөнелтушіге жасалған болып есептеледі.

20-бап. Талап-қуыным мерзімінің өтуі
1. Осы Конвенция бойынша жүк тасымалдаумен байланысты кез келген талап, егер екі жыл ішінде соттың немесе төрелік соттың қарауы басталмаса, талап-қуыным мерзімінің өтуімен өтеледі.
2. Талап-қуынымның өту мерзімі тасымалдаушы жүкті немесе оның бөлігін тапсырғанда, немесе жүк мүлдем тапсырылмаған жағдайларда - жүк тапсырылуы тиіс соңғы күні басталады.
3. Талап-қуынымның өту мерзімі басталатын күн бұл мерзімге енгізілмейді.
4. Талап ұсынылған тұлға талап-қуынымның өту мерзімі ішінде кез келген уақытта талапты ұсынушыға жазбаша нысанда өтініш жасау арқылы осы мерзімді ұзарта алады. Бұл мерзім басқа өтініш немесе өтініштер арқылы ұзартылуы мүмкін.
5. Өтеу туралы талапты, тіпті алдыңғы тармақтарда көзделген талап-қуынымның өту мерзімі өтіп кетсе де, егер ол тексеру қозғалған мемлекеттің заңы бойынша берілген мерзім шегінде ұсынылса, жауапты болып танылған кез келген тұлға ұсына алады. Дегенмен осы берілетін мерзім талапты ұсынатын тұлға талапты өтеген немесе оның өзіне қарсы іс қозғалғаны туралы шақыру қағазын алған күннен бастап 90 күннен аспауы тиіс.

21-бап. Заңдық иелік
1. Осы Конвенция негізінде жүк тасымалдаумен байланысты сот ісі жүргізілген жағдайда талапкер өз қалауы бойынша сот мемлекетінің заңына сәйкес құзыретті болып табылатын және мына орындардың бірі:
а) негізгі коммерциялық кәсіпорны немесе осындай болмағанда, тасымалдаушының тұрақты тұратын орны, немесе
b) жауапкердің онда коммерциялық кәсіпорны, бөлімшесі немесе агенттігі болған, шарт сол арқылы жасалған жағдайда, шартты жасасу орны, немесе
с) тиеу порты немесе түсіру порты, немесе
d) осы мақсатта теңіз арқылы тасымалдау шартында көрсетілген кез келген қосымша орын соның заңдық иелігі шегінде болатын сотқа арыздана алады.
2. а) Осы баптың алдыңғы ережесіне қарамастан, жүкті тасымалдаған кеме немесе сол меншік иесінің кез келген басқа кемесі Уағдаласушы мемлекет құқығының немесе халықаралық құқықтың қолданылатын нормаларына сәйкес тұтқындалуы мүмкін, осы мемлекеттің кез келген портының немесе орнының соттарында талап-қуыным берілуі мүмкін. Дегенмен осындай жағдайда жауапкердің өтінуі бойынша талапты ұсынатын тұлға талап-қуынымды ез қалауы бойынша осы баптың 1-тармағында көрсетілген соттардың біріне ауыстыруы тиіс; дегенмен талап-қуыным осындай ауыстыруға дейін жауапкер сот шешімін төлеуді қамтамасыз ету үшін жеткілікті кепілдіктерді ұсынуы тиіс, ол кейіннен осы талап-қуыным бойынша талапты мәлімдеген тұлғаның пайдасына шығарылуы мүмкін;
b) қамтамасыз етудің жеткіліктілігіне немесе басқа да тұрғысына қатысты барлық мәселелерді порт соты немесе тұтқындау орны белгілейді.
3. Осы Конвенция негізінде тасымалдаумен байланысты ешқандай да сот тексерулері осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілмеген қандай да болмасын орында қозғалуы мүмкін емес. Осы тармақтың ережелері алдын алу немесе қамтамасыз ету сипатындағы шараларға қатысты Уағдаласушы мемлекеттердің заңдық иелігін жүзеге асыруға кедергі келтірмейді.
4. а) Талап-қуыным осы баптың 1 және 2-тармақтарына сәйкес құзыретті болып табылатын сотқа берілген немесе осындай сот шешім шығарған жағдайларда, бірінші талап-қуыным ұсынылған сот шешімі жаңа тексеру басталған елде орындалуға жатпайтын жағдайлардан басқа кезде, сол тараптар арасында сол негіз бойынша жаңа талап-қуынымға жол берілмейді;
b) осы баптың мақсаттары үшін сот шешімін орындау бойынша шаралар қабылдау жаңа талап-қуыным ұсыну болып есептелмейді;
с) осы баптың мақсаттары үшін талап-қуынымды сол ел шегінде басқа сотқа немесе басқа елдің сотына ауыстыру осы баптың 2(а)-тармағына сәйкес жаңа талап-қуыным ұсыну болып есептелмейді.
5. Алдыңғы тармақтардың ережелеріне қарамастан теңіз арқылы тасымалдау шартынан туындайтын талап пайда болғаннан кейін талаптар жасасқан және онда талапты мәлімдеген тұлға талап-қуынымды ұсына алатын орын белгіленген кез келген келісімнің күші болады.

22-бап. Төрелік тексеру
1. Осы баптың ережелері сақталған жағдайда тараптар жазбаша нысанда расталған келісім арқылы осы Конвенция негізінде жүк тасымалдауға байланысты туындауы мүмкін кез келген дау төрелік сотқа берілуі тиіс екендігін көздей алады.
2. Чартерде онымен байланысты даулар төрелік сотқа берілуге жататындығы туралы ереже болса, ал чартерге сәйкес берілген коносаментте осындай ереженің коносамент ұстаушы үшін міндетті екендігі туралы арнайы белгі болмаса, тасымалдаушы осындай ережені осы коносаментті адал сатып алған ұстаушыға қарсы қолдана алмайды.
3. Төрелік тексеру өтініш берушінің қалауы бойынша мына орындардың бірінде:
а) аумағында мыналар:
і) жауапкердің негізгі коммерциялық кәсіпорны немесе осындай болмаған кезде жауапкердің тұрақты мекен-жайы; немесе
іі) жауапкердің онда сол арқылы шарт жасалған коммерциялық кәсіпорны, бөлімшесі немесе агенттігі бар болған жағдайда, шарт жасалған орын; немесе
ііі) тиеу порты немесе түсіру порты орналасқан мемлекеттің кез келген орнында;
b) осы мақсатпен төрелік сот ескертпесінде немесе келісімде көрсетілген кез келген орында жүргізіледі.
4. Төреші немесе төрелік сот осы Конвенцияның ережелерін қолдануға міндетті.
5. Осы баптың 3 және 4-тармақтарының ережелері кез келген төрелік сот ескертпесінің немесе келісімнің құрамдас бөлігі болып есептеледі және осындай ескертпенің немесе келісімнің осы ережелермен үйлеспейтін кез келген шарты болмашы болып табылады.
6. Осы бапта ештеңе де теңіз арқылы тасымалдау шартынан талап туындағаннан кейін тараптар жасасқан төрелік сот туралы келісімнің шынайылығын қозғамайды.

VI бөлім. Қосымша ережелер

23-бап. Шарттық талаптар
1. Теңіз арқылы тасымалдау шартындағы немесе коносаменттегі немесе теңіз арқылы тасымалдау туралы шартты растайтын кез келген басқа құжаттағы кез келген талап, ол осы Конвенция ережелеріне тікелей немесе жанама қайшы келетін дәрежеде болмашы болып табылады. Осындай талаптың жарамсыздығы шарттың немесе ол бір бөлігі болып табылатын құжаттың басқа ережелерінің жарамдылығын қозғамайды. Жүкті сақтандыру құқықтарын тасымалдаушы пайдасына беру туралы ескертпе немесе осыған ұқсас кез келген ескертпе болмашы болып табылады.
2. Осы баптың 1-тармағының ережелеріне қарамастан тасымалдаушы осы Конвенция бойынша өзінің жауапкершілігі мен міндеттемелерін өсіре алады.
3. Теңіз арқылы тасымалдау шартын растайтын коносамент немесе кез келген басқа құжат берілетін жағдайларда, оған тасымал осы Конвенцияның ережелерімен реттелетіндігі туралы нұсқау енуі тиіс, олар осы ережелерге қайшы келетін кез келген талапты жүкжөнелтушіге немесе жүк алушыға қарсы заңдық иеліктен айырады.
4. Жүк бойынша талап ұсынған тұлға осы бапқа сәйкес болмашы болып табылатын шартқа байланысты немесе осы баптың 3-тармағында айтылған нұсқаудың болмауы нәтижесінде залал шеккен жағдайда, осы Конвенцияның ережелеріне сәйкес осы тұлғаға кез келген жүк шығынын немесе зақымдануын, сондай-ақ тапсырудағы кідіртуді өтеу үшін тасымалдаушы талап етілген мөлшерде өтемақы төлеуі тиіс. Бұдан басқа, жоғарыда баяндалған ереженің негізіндегі талап-қуынымға байланысты тартқан шығындар тексеру қозғалған мемлекеттің заңына байланысты анықталады деген шартпен, осы тұлғаның өз құқығын жүзеге асыру мақсатында тартқан шығындарын тасымалдаушы өтеуі тиіс.

24-бап. Жалпы авария
1. Осы Конвенцияда ештеңе де жалпы авария бойынша шығындарды бөлуге қатысты теңіз арқылы тасымалдау шартының немесе ұлттық құқықтың ережелерін қолдануға кедергі келтірмейді.
2. Осы Конвенцияның 20-бабынан басқа, тасымалдаушының жүктің жоғалуы немесе зақымдалуы үшін жауапкершілігіне қатысты ережелері, сондай-ақ жүкжөнелтушінің жалпы авария бойынша жарнаны төлеуден бас тарту мүмкіндігін және тасымалдаушының жүк алушыға осындай жарнаны немесе құтқару жөніндегі шығыстарды толтыру міндетін де белгілейді.

25-бап. Басқа конвенциялар
1. Осы Конвенция теңіз кемелері иелерінің жауапкершілігін шектеу мәселелері жөнінде халықаралық конвенциялар мен ұлттық заңнамада көзделген тасымалдаушының, нақты тасымалдаушының және олардың қызметшілері мен агенттерінің құқықтарын немесе міндеттерін өзгертпейді.
2. Осы Конвенцияның 21 және 22-баптарының ережелері осы Конвенция күніне қолданыста болатын, көрсетілген баптарда реттелетін мәселелерге қатысы бар қандай да болмасын басқа кеп жақты конвенцияның императивтік ережелерін қолдануға, осындай басқа конвенцияға мүше мемлекеттерде негізгі коммерциялық кәсіпорындары бар тараптар арасында ғана дау туындайды деген шартпен, кедергі келтірмейді. Дегенмен, осы тармақ осы Конвенцияның 22-бабының 4-тармағын қолдануды қозғамайды.
3. Осы Конвенцияның ережелері негізінде, егер оператор осындай залал үшін жауапты болса, ядролық қақтығыспен келтірілген залал үшін мыналарға сәйкес:
а) Ядролық энергия саласындағы үшінші тұлғалардың жауапкершілігі туралы 1960 жылғы 29 шілдедегі Париж конвенциясына, 1964 жылғы 28 мамырдағы Қосымшаға хаттамада қамтылған оған түзетулермен бірге, не Ядролық залал үшін азаматтық жауапкершілік туралы 1963 жылғы 21 мамырдағы Вена конвенциясына сәйкес, немесе
b) осындай заңнама барлық жағынан да залал тартқан тұлғалар үшін Париж немесе Вена конвенциялары сияқты қолайлы болады деген шартпен, осындай залал үшін жауапкершілікті реттейтін ұлттық заңнамаға сәйкес ешқандай жауапкершілік туындамайды.
4. Осы Конвенция ережелерінің негізінде, теңіз арқылы жолаушыларды немесе олардың багажын тасымалдауға қатысты қандай да болмасын халықаралық конвенцияға немесе ұлттық заңнамаға сәйкес тасымалдаушы жауапты болатын багажды жоғалту, зақымдау немесе тапсыруда кідірту үшін ешқандай да жауапкершілік туындамайды.
5. Осы Конвенцияда ештеңе де осы Конвенция күніне қолданыста болған және негізінен теңіздік емес көлікпен жүк тасымалдау шартына императивтік әдіспен қолданылатын қандай да болмасын басқа халықаралық конвенцияны Уағдаласушы мемлекеттердің қолдануына кедергі болмайды. Осы ереже сондай-ақ, осындай халықаралық конвенцияны кез келген қайта қарау немесе өзгертуге қатысты да қолданылады.

26-бап. Есеп айырысу бірлігі
1. Осы Конвенцияның 6-бабында айтылған есеп айырысу бірлігі Халықаралық валюта қоры белгілегендей "пайдаланудың арнайы құқығының" бірлігі болып табылады. 6-бапта көрсетілген сомалар сот шешімі күніне немесе тараптар келіскен күнге осы валюта құнына сәйкес мемлекеттің ұлттық валютасына аударылады. Халықаралық валюта қорына мүше болып табылатын Уағдаласушы мемлекеттің ұлттық валютасы "пайдаланудың арнайы құқығының" бірлігімен берілген құны Халықаралық валюта қоры оның өз операциялары мен есептесулері үшін тиісті күнге қолданатын құн белгілеу әдісіне сәйкес есептеледі. Халықаралық валюта қорына мүше болып табылмайтын Уағдаласушы мемлекеттің ұлттық валютасынан "пайдаланудың арнайы құқығының" бірлігімен берілген құны осы мемлекет белгілеген әдіске сәйкес есептеледі.
2. Дегенмен Халықаралық валюта қорына мүше болып табылмайтын және заңнамалары осы баптың 1-тармағының ережелерін қолдануға мүмкіндік бермейтін мемлекеттер қол қою уақытында, не ратификациялау, қабылдау, бекіту және қосылу уақытында, не осыдан кейінгі кез келген уақытта осы Конвенцияда көзделген және олардың аумақтарында қолданылатын жауапкершілік шектері орын немесе артудың басқа бірлігі үшін 12 500 валюталық бірлік немесе жүктің брутто салмағының бір килограмы үшін 37,5 валюталық бірлік мөлшерінде белгіленетіндігін мәлімдей алады.
3. Осы баптық 2-тармағында айтылған валюталық бірлік мыңнан тоғыз жүз сынамадағы алтынның алпыс бес жарым миллиграмына сәйкес келеді. 2-тармақта айтылған сомаларды ұлттық валютаға ауыстыру тиісті мемлекеттің заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
4. 1-тармақтың соңғы сөйлемінде айтылған есептеу және осы баптың 3-тармағында айтылған ауыстыру 6-бапта көрсетілген, осы бапта есеп айырысу бірлігімен көрсетілген сомалардың нақты құлдылығы мүмкіндігінше Уағдаласушы мемлекеттің ұлттық валютасымен көрсететіндей етіп жүзеге асырылады. Уағдаласушы мемлекеттер депозитарийге осы баптың 1-тармағына сәйкес есептеу әдісін, немесе өзінің ратификациялық грамоталарын, қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжаттарын сақтауға тапсырған кезде, не осы баптың 2-тармағында көзделген таңдау құқығын пайдалану кезінде тиісті жағдайда және бұдан кейін осындай әдісте немесе ауыстыру нәтижесінде өзгеріс болған әрбір жағдайда осы баптың 3-тармағында айтылған ауыстыру нәтижесін хабарлайды.

VII бөлім. Қорытынды ережелер

27-бап. Депозитарий
Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осымен осы Конвенцияның депозитариі болып тағайындалады.

28-бап. Қол қою, ратификациялау, қабылдау, бекіту, қосылу
1. Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымының Орталық мекемелерінде, Нью-Йоркта, 1979 жылғы 30 сәуірге дейін барлық мемлекеттердің қол қою үшін ашық.
2. Осы Конвенция оған қол қойған мемлекеттердің ратификациялауына, қабылдауына немесе бекітуіне жатады.
3. 1979 жылғы 30 сәуірден кейін осы Конвенция оған қол қоймаған барлық басқа мемлекеттердің қосылуы үшін ашық болады.
4. Ратификациялық грамоталар, қабылдау, бекіту және қосылу туралы құжаттар Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырылады.

29-бап. Ескертпелер
Осы Конвенцияға ешқандай да ескертпелер жасауға болмайды.

30-бап. Күшіне енуі
1. Осы Конвенция жиырмасыншы ратификациялық грамота немесе қабылдау, бекіту және қосылу туралы құжат сақтауға тапсырылған күннен кейін бір жыл өткен соң айдың бірінші күнінен бастап күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияның Уағдаласушы мемлекеті болатын әрбір мемлекет үшін жиырмасыншы ратификациялық грамота немесе қабылдау, бекіту және қосылу туралы құжат сақтауға тапсырылған күннен кейін, осы мемлекет атынан тиісті құжатты сақтауға тапсырған соң бір жыл өткеннен кейінгі айдың бірінші күнінен бастап осы Конвенция күшіне енеді.
3. Әрбір Уағдаласушы мемлекет осы Конвенцияның ережелерін, бұл мемлекетке қатысты осы Конвенция күшіне енген күні немесе күннен кейін жасалған теңіз арқылы тасымалдау шартына қолданады.

31-бап. Басқа конвенциялардың күшін жою
1. Брюссельде 1924 жылғы 25 тамызда қол қойылған, Коносаменттерге қатысты кейбір ережелерді біріздендіруге арналған Халықаралық конвенцияның (1924 жылғы Конвенция) тарабы болып табылатын кез келген мемлекет үшін, осы Конвенцияның Уағдаласушы тарабы бола отырып, 1924 жылғы Конвенцияның депозитариі ретінде Бельгия үкіметін осы мемлекетке қатысты осы Конвенция күшіне енген күннен бастап, осы күшін жою күшіне енетіндігі туралы өтінішпен көрсетілген Конвенцияның күшін жоятындығын хабарлайды.
2. Осы Конвенция күшіне енгеннен соң 30-баптың 1-тармағына сәйкес осы Конвенцияның депозитариі 1924 жылғы Конвенцияның депозитариі ретінде Бельгия үкіметін осындай күшіне ену күні туралы хабардар етеді және соларға қатысты осы Конвенция күшіне енген Уағдаласушы мемлекеттердің тізімін хабарлайды.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарының ережелері Брюссельде 1924 жылғы 25 тамызда қол қойылған, Коносаменттерге қатысты кейбір ережелерді біріздендіруге арналған Халықаралық конвенцияға Түзетулер туралы хаттамаға, 1968 жылғы 23 ақпанда қол қойылған, қатысушы мемлекеттерге қатысты қолданылады.
4. Осы Конвенцияның 2-бабына қарамастан, осы баптың 1-тармағының мақсаттары үшін Уағдаласушы мемлекет, егер осыны дұрыс деп есептесе, 1924 жылғы Конвенцияның және 1968 жылғы Хаттамамен оған енгізілген түзетулермен бірге 1924 жылғы Конвенцияның күшін жоюды осы Конвенция күшіне енген күннен бастап ең көп дегенде бес жыл мерзімге кейінге қалдыра алады. Бұл жағдайда ол өзінің ниеті туралы Бельгия үкіметін хабардар етеді. Ауыспалы кезең ішінде ол Уағдаласушы мемлекеттерге қатысты осы Конвенцияны ғана қолдануы тиіс.

32-бап. Қайта қарау және түзетулер енгізу
1. Осы Конвенцияның Уағдаласушы мемлекеттерінің кемінде үштен бірінің өтініші бойынша депозитарий оны қайта қарау және оған түзетулер енгізу үшін Уағдаласушы мемлекеттердің конференциясын шақырады.
2. Осы Конвенцияға түзетулер күшіне енгеннен кейін сақтауға тапсырылған кез келген ратификациялық грамота немесе қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы кез келген құжат, оған енгізілетін түзетулермен бірге Конвенцияға жатады деп есептеледі.

33-бап. Шектеу немесе есеп айырысу бірліктерінің немесе
валюта бірліктерінің сомаларын қайта қарау
1. 32-баптың ережелеріне қарамастан 6-бапта және 26-баптың 2-тармағында белгіленген сомаларды қайта қарау, немесе 26-баптың 1 және 3-тармақтарында белгіленген бір немесе екі бірлікті де басқа бірліктермен ауыстыру мақсатындағы конференцияны депозитарий осы баптың 2-тармағына сәйкес шақырады. Сомаларды қайта қарау олардың нақты құндылығы айтарлықтай өзгеру салдарында ғана жүргізіледі.
2. Қайта қарау туралы конференцияны депозитарий мұны Уағдаласушы мемлекеттердің кемінде төрттен бірі сұрағанда шақыруы тиіс.
3. Конференцияның кез келген шешімін қатысатын мемлекеттердің үштен екісі түріндегі көпшілік қабылдауы тиіс. Депозитарий түзету туралы барлық Уағдаласушы мемлекеттерге қабылдау үшін және Конвенцияға қол қойған барлық мемлекеттерге ақпарат үшін хабарлайды.
4. Кез келген бекітілген түзету, оны Уағдаласушы мемлекеттердің үштен екісі қабылдағаннан кейін бір жыл өткен соң айдың бірінші күнінен бастап күшіне енеді. Қабылдау, бұл туралы ресми құжатты депозитарийге сақтауға тапсыру арқылы жүзеге асырылады.
5. Түзету күшіне енгеннен кейін осы түзетуді қабылдаған Уағдаласушы мемлекет, түзету бекітілген соң алты ай ішінде өзін осы түзетуге тәуелді деп есептемейтіндігі туралы депозитарийді хабардар етпесе, Конвенцияны оған енгізілген түзетулермен бірге Уағдаласушы мемлекеттермен қарым-қатынастарда қолдануға құқылы.
6. Осы Конвенцияға түзету күшіне енгеннен кейін сақтауға тапсырылған кез келген ратификациялық грамота және қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы кез келген құжат, оған енгізілген түзетулермен бірге Конвенцияға жатқызылады деп есептеледі.

34-бап. Күшін жою
1. Уағдаласушы мемлекет депозитарийге жазбаша хабарлама жолдау арқылы кез келген уақытта осы Конвенцияның күшін жоя алады.
2. Күшін жою депозитарий осындай хабарламаны алғаннан кейін бір жыл өткеннен соң айдың бірінші күнінен бастап күшіне енеді. Егер хабарламада бұдан ұзағырақ мерзім көрсетілсе, күшін жою депозитарий осындай хабарламаны алған соң осы мерзім өткеннен кейін күшіне енеді.

Гамбургте, бір мың тоғыз жүз жетпіс сегізінші жылғы 31 наурызда бір данада жасалды, оның ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі мәтіндері түпнұсқасымен бірдей болып табылады.

Осыны куәландыру үшін, өз елдерінің үкіметтерімен тиісті түрде уәкілеттендірілген, төменде қол қойған өкілетті өкілдер осы Конвенцияға қол қойды.

/қолдары/

Біріккен Ұлттар Ұйымының
теңіз арқылы жүк тасымалдау
туралы конференциясы
қабылдаған жалпы уағдаластық

Жалпы уағдаластыққа сәйкес тасымалдаушының жауапкершілігі осы Конвенцияға сәйкес презумпцияланған кінә қағидатына негізделген. Бұл дәлелдеу ауыртпалығы, әдетте, тасымалдаушыға жүктелетіндігін білдіреді, дегенмен белгілі бір жағдайларда Конвенция ережелері осы ережені өзгертеді.

Біріккен Ұлттар Ұйымының теңіз арқылы жүк тасымалдау
туралы 1978 жылғы конвенциясына (Гамбург) қатысушы
мемлекеттер тізімі

р/с N	Мемлекет	Қол қою	Ратификациялау Қосылу	Күшіне енуі
1	Австрия	1979 жылғы 30 сәуір	1993 жылғы 29 шілде	1994 жылғы 1 тамыз
2	Барбадос		1981 жылғы 2 ақпан	1992 жылғы 1 қараша
3	Ботсвана		1988 жылғы 16 ақпан	1992 жылғы 1 қараша
4	Бразилия	1978 жылғы 31 наурыз
5	Буркина Фасо		1989 жылғы 14 тамыз	1992 жылғы 1 қараша
6	Бурунди		1998жылғы 4 қыркүйек	1999 жылғы 1 қазан
7	Венгрия	1979 жылғы 23 сәуір	1984 жылғы 5 шілде	1992 жылғы 1 қараша
8	Венесуэла	1978 жылғы 31 наурыз
9	Гана	1978 жылғы 31 наурыз
10	Гвинея		1991 жылғы 23 қаңтар	1992 жылғы 1 қараша
11	Германия	1978 жылғы 31 наурыз
12	Грузия		1996 жылғы 21 наурыз	1997 жылғы 1 сәуір
13	Дания	1979 жылғы 18 сәуір
14	Конго Демо- кратиялық Республикасы	1979 жылғы 19 сәуір
15	Египет	1978 жылғы 31 наурыз	1979 жылғы 23 сәуір	1992 жылғы 1 қараша
16	Заир	1979 жылғы 19 сәуір
17	Иордан		2001 жылғы 10 мамыр	2002 жылғы 1 маусым
18	Камерун		1993 жылғы 21 қазан	1994 жылғы 1 қараша
19	Кения		1989 жылғы 31 шілде	1992 жылғы 1 қараша
20	Лесото		1989 жылғы 26 қазан	1992 жылғы 1 қараша
21	Ливан		1983 жылғы 4 сәуір	1992 жылғы 1 қараша
22	Мадагаскар	1978 жылғы 31 наурыз
23	Малави		1991 жылғы 18 наурыз	1992 жылғы 1 қараша
24	Марокко		1981 жылғы 12 маусым	1992 жылғы 1 қараша
25	Мексика	1978 жылғы 31 наурыз
26	Нигерия		1988 жылғы 7 қараша	1992 жылғы 1 қараша
27	Норвегия	1979 жылғы 18 сәуір
28	Танзания Біріккен Республикасы		1979 жылғы 24 шілде	1992 жылғы 1 қараша
29	Пәкістан	1979 жылғы 8 наурыз
30	Панама	1978 жылғы 31 наурыз
31	Португалия	1978 жылғы 31 наурыз
32	Румыния		1982 жылғы 7 қаңтар	1992 жылғы 1 қараша
33	Святейший Престол	1978 жылғы 31 наурыз
34	Сенегал	1978 жылғы 31 наурыз	1986 жылғы 17 наурыз	1992 жылғы 1 қараша
35	Сент-Винсент және Гренади		2000 жылғы 12 қыркүйек	2001 жылғы 1 қазан
36	Сингапур	1978 жылғы 31 наурыз
37	Сирия Араб Республикасы		2002 жылғы 16 қазан	2003 жылғы 17 қазан
38	Словак Республикасы	1993 жылғы 28 мамыр
39	Америка Құрама Штаттары	1979 жылғы 30 сәуір
40	Сьерра-Леоне	1978 жылғы 15 тамыз	1988 жылғы 7 қазан	1992 жылғы 1 қараша
41	Тунис		1980 жылғы 15 қыркүйек	1992 жылғы 1 қараша
42	Уганда		1979 жылғы 6 шілде	1992 жылғы 1 қараша
43	Филиппин	1978 жылғы 14 маусым
44	Финляндия	1979 жылғы 18 маусым
45	Франция	1979 жылғы 18 маусым
46	Чех Республикасы	1993 жылғы 2 маусым	1995 жылғы 23 маусым	1996 жылғы 1 шілде
47	Чили	1978 жылғы 31 наурыз	1982 жылғы 9 шілде	1992 жылғы 1 қараша
48	Швеция	1979 жылғы 18 сәуір
49	Эквадор	1978 жылғы 31 наурыз