Об утверждении Технического регламента "Требования безопасности при проектировании автомобильных дорог"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 марта 2008 года N 307. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2016 года № 901.

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 29.12.2016 № 901 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :

1. Утвердить прилагаемый Технический регламент "Требования безопасности при проектировании автомобильных дорог".

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении шести месяцев со дня его официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утвержден
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 31 марта 2008 года N 307

Технический регламент "Требования безопасности при
проектировании автомобильных дорог"

Раздел 1. Общие положения

1. Область применения

1. Технический регламент "Требования безопасности при проектировании автомобильных дорог" (далее - Технический регламент) распространяется на новые и реконструируемые автомобильные дороги общего пользования и сооружения на них (далее - автомобильная дорога).

Положения Технического регламента устанавливают основные требования, обеспечивающие безопасность дорожного движения для жизни и здоровья людей, животных и растений, окружающей среды, защиты интересов национальной безопасности, предъявляемые к автомобильным дорогам на этапе их проектирования и подлежащие обязательному соблюдению при их строительстве.

Требования настоящего Технического регламента не распространяются на улицы городов и населенных пунктов и хозяйственные дороги, за исключением подъездных автомобильных дорог к производственным предприятиям и объектам лечебно-профилактического, социально-культурного и иного назначения.

2. Основные понятия, используемые в Техническом регламенте

2. В Техническом регламенте используются понятия, предусмотренные Законом Республики Казахстан от 17 июля 2001 года "Об автомобильных дорогах", а также следующие:

автомобильная дорога - комплекс инженерных сооружений, предназначенных для движения автомобилей, обеспечивающих непрерывное, безопасное движение автомобилей и других транспортных средств с установленными скоростями, нагрузками, габаритами, а также участки земель, предоставленные для размещения этого комплекса (земли транспорта), и воздушное пространство над ними в пределах установленного габарита;

габарит приближения конструкций мостовых сооружений - предельное поперечное очертание (в плоскости, перпендикулярной оси проезжей части), внутрь которого не должны вдаваться какие-либо элементы мостовых или иных сооружений и расположенных на них устройств, а также пересекаемых инженерных сетей и коммуникаций;

допустимая общая масса транспортного средства - общая масса транспортного средства, ограничиваемая способностью несущих конструкций мостов, путепроводов и других инженерных сооружений воспринимать пропускаемые нагрузки без необратимых деформаций и разрушений;

допустимые габариты транспортных средств - предельные линейные размеры транспортных средств, безопасный пропуск которых должны обеспечивать автомобильные дороги и сооружения на них;

интенсивность движения - количество транспортных средств, проходящих через определенное сечение дороги в единицу времени;

категория дороги техническая - характеристика народнохозяйственного значения автомобильной дороги по величине перспективной среднегодовой среднесуточной интенсивности движения транспортных средств, определяющая параметры основных геометрических элементов дороги, ее транспортно-эксплуатационные показатели и потребительские свойства;

мостовой переход - комплекс инженерных сооружений, предназначенных для пропуска транспортного потока через водное препятствие, включающий в себя мост, подходы к нему, регуляционные и защитные сооружения;

мостовое сооружение - инженерное сооружение (мост, путепровод, эстакада и другие) для пропуска дороги или иных коммуникаций через естественное или искусственное препятствие;

мост - мостовое сооружение через водное препятствие;

паводок - периодическое непродолжительное поднятие уровня воды в реке, вызванное обильными дождями, таянием снега и ледников в бассейне водотока;

подходы к мостовому сооружению - участки дороги, непосредственно примыкающие к мостовому сооружению;

покрытие дорожное - верхняя часть дорожной одежды, непосредственно воспринимающая действие колес транспортных средств и атмосферных факторов и служащая защитным слоем для нижележащих слоев;

поток транспортный - совокупность транспортных средств, движущихся по дороге в данном направлении;

потребительские свойства автомобильной дороги - показатели автомобильной дороги, характеризующие безопасность и экономичность движения транспортных потоков: уровень загрузки дороги движением, скорость, безопасность и удобство движения;

проект автомобильной дороги - совокупность расчетных и проектных технико-экономических документов установленного содержания и состава, в которых представлен результат проектирования автомобильной дороги, с указанием ее положения на местности, параметров элементов плана, поперечного и продольного профилей земляного полотна, конструкции дорожной одежды, водопропускных и иных инженерных сооружений, пересечений и примыканий дорог, а также решением вопросов благоустройства дороги, организации и безопасности дорожного движения, организации строительства, размещения сооружений дорожного сервиса и других инженерных сооружений с определением объемов и стоимости работ;

проектирование автомобильных дорог - комплекс расчетно-экономических, изыскательских и проектно-конструкторских работ по разработке проекта автомобильной дороги;

путепровод - мостовое сооружение на автомобильной или железной дороге, предназначенное для пропуска пересекающихся транспортных потоков в разных уровнях;

размыв общий - понижение дна русла, а в некоторых случаях и пойм на мостовом переходе вследствие стеснения водного потока и увеличения скорости течения воды;

расстояние видимости встречного автомобиля расчетное - расстояние, необходимое для полной остановки двух автомобилей, движущихся с расчетной скоростью навстречу друг другу по одной полосе движения;

расчетная нагрузка - предельная нагрузка на одиночную ось автомобиля, используемая для расчета конструкции дорожной одежды;

расчетная скорость - наибольшая возможная по условиям безопасности, удобства и комфортабельности движения скорость одиночного автомобиля при нормальных условиях погоды и сцепления шин автомобиля с поверхностью проезжей части, используемая для расчета геометрических элементов автомобильных дорог на наиболее неблагоприятных для проектирования участках местности;

реконструкция дорог - комплекс работ, обеспечивающих повышение транспортно-эксплуатационных показателей эксплуатируемых дорог с переводом дороги в целом или отдельных ее участков в более высокую техническую категорию;

сопряжение с подходами - конструктивное выполнение узла примыкания мостового сооружения к подходам;

съезд аварийный - сооружение, предназначенное для безопасной остановки транспортного средства в случае отказа его тормозной системы;

трасса дороги - положение геометрической оси автомобильной дороги в пространстве, определяемое двумя ее проекциями: горизонтальной (планом) и вертикальной (продольным профилем);

труба водопропускная - сооружение круглого, овоидального или прямоугольного сечения, предназначенное для пропуска водного потока через дорогу ниже уровня проезжей части;

уровень загрузки дороги движением - показатель, характеризующий отношение фактической интенсивности движения к величине практической пропускной способности.

3. Общие требования

3. К проектированию автомобильных дорог допускаются организации, имеющие лицензию установленного образца, выданную в установленном порядке уполномоченным органом по автомобильным дорогам .

4. При проектировании автомобильных дорог должны учитываться условия направленные на:

устранение или снижение риска возникновения опасности для субъектов дорожного движения и окружающей среды в результате неблагоприятного воздействия одного из конструктивных элементов дороги или их сочетаний;

защиту от рисков, которые при эксплуатации автомобильных дорог невозможно исключить, в силу климатических, чрезвычайных и других факторов и ситуаций;

обеспечение доступности информации о возможных остаточных рисках на отдельных участках автомобильной дороги, вследствие недостаточности принятых мер безопасности или возникновении чрезвычайных ситуаций.

5. При проектировании должны приниматься во внимание основные требования безопасности, характеризующиеся следующими рисками:

геометрические элементы плана, продольного и поперечного профиля автомобильной дороги, а также их неблагоприятные сочетания;

дорожные сооружения (земляное полотно, дорожная одежда, мосты, трубы, путепроводы, скотопрогоны, эстакады и так далее);

сооружения обслуживания автомобильной дороги и автотранспорта, расположенные в пределах полосы отвода автомобильной дороги или в непосредственной близости от нее (автозаправочные станции, организации технического обслуживания автомобилей, придорожные пункты обслуживания пассажиров и водителей и так далее);

обстановка дорог, опоры линий электропередач и связи, иные предметы и сооружения, расположенные вблизи бровки земляного полотна автомобильной дороги.

6. Расположение автомобильной дороги в пространстве, параметры ее геометрических элементов и их соотношения должны обеспечивать:

плавное изменение скорости движения транспортного средства по длине автомобильной дороги с соотношением скоростей движения на смежных участках не менее 0,8 при расположении дороги в обычных условиях рельефа местности и 0,6 на трудных участках рельефа;

плавное нарастание поперечных ускорений при движении по криволинейным в плане участкам дороги;

смягчение вертикальных перегрузок, возникающих при движении транспортного средства по кривой в продольном профиле, в пределах допускаемых их значений;

отсутствие на дороге участков, создающих у водителей транспортных средств ложное представление об условиях их проезда и вынуждающих водителей к резкому изменению режима движения, установившегося на предшествующем участке;

закономерное и плавное изменение протяженности прямолинейных и криволинейных участков на всей длине автомобильной дороги;

снижение риска заноса земляного полотна автомобильной дороги снегом или песком в периоды их возможного переноса с учетом частоты повторяемости и скорости господствующих ветров.

7. Проект автомобильной дороги должен содержать инженерные решения, обеспечивающие безопасный и бесперебойный пропуск транспортных средства и грузов, которые по своим габаритным размерам, весовым и иным параметрам соответствуют требованиям технических регламентов и заданием на проектирование.

8. Технические решения, принятые в проектах автомобильных дорог не должны противоречить основным требованиям безопасности настоящего Технического регламента.

9. Соответствие норм проектирования автомобильных дорог настоящему Техническому регламенту должно обеспечиваться нормами гармонизированных с ним национальных стандартов и документов.
Сноска. Пункт 9 в редакции постановления Правительства РК от 23.07.2013 № 735.

10. Проекты автомобильных дорог, выполненные с нарушением требований настоящего Технического регламента, не подлежат утверждению и не должны допускаться государственным уполномоченным органом по автомобильным дорогам к строительству и реконструкции.

Раздел 2. Требования безопасности при проектировании

4. Основные технические требования безопасности

11. Источниками риска при проектировании могут быть отдельные конструктивные элементы автомобильной дороги, их неблагоприятные сочетания, а также эксплуатационное состояние автомобильной дороги в целом или ее отдельных элементов, в том числе:

элементы трассы;

поперечный профиль;

пересечения и примыкания;

дорожные одежды;

земляное полотно;

мостовые сооружения, водопропускные трубы;

сооружения инженерного обустройства;

организации дорожного сервиса;

эксплуатационное состояние.

12. Требования к элементам трассы автомобильной дороги:

1) основными элементами трассы автомобильной дороги являются прямые и кривые в плане, участки с постоянным уклоном и вертикальные кривые;

2) трасса автомобильной дороги должна представлять плавную пространственную линию, элементы которой гармонично сочетаются между собой и с окружающим ландшафтом местности. Закономерности чередования элементов трассы автомобильных дорог должны соответствовать изменениям основных форм рельефа;

3) следует стремиться к совмещению вершин углов поворота трассы и переломов продольного профиля. В порядке исключения допускается некоторое смещение их вершин, но не более четверти длины вертикальной кривой. При этом длина кривой в плане должна быть больше длины вертикальной выпуклой кривой не менее чем на 20-100 метров с каждой стороны закругления;

Длину вертикальной вогнутой кривой следует принимать равной длине кривой в плане. При неизбежности смещения этих кривых относительно друг друга в целях повышения безопасности движения и улучшения управляемости автомобиля на нисходящей ветви вертикальной вогнутой кривой перед переломом продольного профиля следует располагать кривую в плане с углом поворота влево;

4) дорога должна быть зрительно ясной на достаточно большом расстоянии. Видимые участки дороги и придорожной полосы должны своевременно сигнализировать об изменении направления движения. Расстояние, на котором необходимо обеспечивать зрительную ясность дороги, должно быть не менее расстояния видимости встречного автомобиля при обгоне;

5) радиусы вертикальных выпуклых кривых следует принимать исходя из условия обеспечения видимости поверхности дороги (для дорог I технической категории, а также на участках дорог других категорий, где встречные направления движения размещаются на самостоятельном земляном полотне) и видимости встречного автомобиля (для дорог других категорий);

6) радиусы вертикальных вогнутых кривых должны устанавливаться исходя из условия обеспечения допускаемых перегрузок при расчетной скорости движения автомобиля;

7) кривые в плане могут иметь постоянный или переменный радиус кривизны. По условиям безопасности, удобства и комфортабельности движения предпочтение при проектировании следует отдавать кривым переменного радиуса (клотоидам). Выбранный тип кривой в плане и величина ее радиуса (для клотоиды - параметра и минимального радиуса) должны обеспечивать зрительную плавность автомобильной дороги и увязку ее с окружающим ландшафтом местности;

8) минимальный радиус кривой в плане должен обеспечить безопасный, удобный и комфортабельный проезд автомобиля по влажному и чистому дорожному покрытию криволинейного участка автомобильной дороги при реализации допустимой скорости транспортных средств для дороги данной технической категории;

9) при проектировании новых автомобильных дорог не допускается использование прямых в плане длиной более трех-пяти километра. Как правило, длину прямой в плане следует ограничивать из условия движения по ней в течение не более двух-трех минут.

Следует предусматривать закономерное и плавное изменение протяженности прямолинейных и криволинейных участков на всей длине автомобильной дороги. Радиусы смежных кривых в плане не должны различаться более чем в 1,3 раза.

При невозможности соблюдения указанных параметров в проектах автомобильных дорог необходимо предусматривать разделение длинных прямолинейных отрезков дорог на ряд коротких участков средствами благоустройства и озеленения дорог, а также размещения предприятий обслуживания дорожного движения.

10) продольный уклон автомобильной дороги должен обеспечивать возможность безопасной реализации допустимых скоростей движения транспортных средств для соответствующих категорий автомобильных дорог и условий движения.

При необходимости применения предельных значений продольных уклонов в зависимости от перспективной интенсивности и состава движения по проектируемой дороге, а также протяженности участка дороги с заданным уклоном следует предусматривать устройство дополнительных полос движения, в первую очередь, в направлении подъема.

11) длина участков с предельными продольными уклонами должна быть ограничена пределами установленных нормативов;

12) на автомобильных дорогах в горной местности в целях повышения безопасности движения затяжные продольные уклоны более 60 %о должны чередоваться с участками пологих подъемов, имеющих продольный уклон 20 %о и менее, или горизонтальными площадками, позволяющими обеспечить изменение режима работы автомобильного двигателя, а при необходимости и остановку автомобиля;

13) на горных автомобильных дорогах при затяжных спусках с уклонами более 50 %о следует устраивать с правой стороны проезжей части аварийные съезды, длину, встречный продольный уклон и тип дорожной одежды которых необходимо устанавливать расчетом исходя из возможности остановки автопоезда;

14) трассу автомобильных дорог в открытой местности в целях защиты от снежных заносов предпочтительнее прокладывать параллельно направлению господствующих в зимний период ветров или под небольшими углами к этому направлению.

В проектах автомобильных дорог необходимо предусматривать дополнительные меры по защите от снежных заносов:

обеспечение требуемого возвышения бровки земляного полотна над расчетным уровнем снегового покрова заданной вероятности превышения при проектировании насыпей;

придание земляному полотну обтекаемого поперечного профиля;

создание берм в поперечном профиле глубоких выемок;

устройство снегозащитных лесонасаждений;

установку снегозащитных заборов, щитов или сеток.

15) в овражистой местности трассу автомобильной дороги следует прокладывать в транзитной зоне оврага, а в случае расположения дороги вблизи головы оврага необходимо предусмотреть комплекс гидротехнических мер по устранению или снижению риска дальнейшего развития оврага;

16) трассу автомобильных дорог необходимо прокладывать в обход верховой стороны оползневых склонов, а при неизбежности пересечения таких склонов желательно проходить через оползающий массив невысокой насыпью в подошвенной его части. Устройство выемок, полок, высоких насыпей на оползневом участке не допускается.

В проектах автомобильных дорог необходимо предусматривать реализацию мер, направленных на повышение устойчивости оползневых склонов путем:

организации правильного поверхностного и подземного водоотвода;

частичной разгрузки оползневого склона путем срезки грунта;

устройства подпорных стен;

создания контрбанкета с низовой стороны земляного полотна;

посадки деревьев и кустарника.

17) трассу автомобильных дорог в горной местности следует прокладывать с верховой стороны лавинно и селеопасных склонов. При невозможности обхода таких участков автомобильную дорогу следует располагать в местах, где лавины или сели проходят по узким и глубоким долинам, не создавая опасности для дороги, дорожных сооружений и движущегося транспорта.

При необходимости пересечения лавиноопасного склона в проекте должны быть предусмотрены меры по:

отклонению лавинных масс от дороги;

уменьшению накопления снега в лавиносборных бассейнах;

повышению устойчивости снега на склонах;

замедлению движения лавины;

пропуску лавины над дорогой путем устройства галерей или транспортных тоннелей.

При неизбежности пересечения селевого потока допускается размещение автомобильной дороги в нижней части конуса выноса за пределами зоны отложения крупных камней и валунов. Применение водопропускных сооружений в виде малых мостов и труб в селеопасной зоне не допускается. Отверстия больших и средних мостов должны обеспечивать пропуск расчетных расходов и уровней воды и селевых масс заданной вероятности их превышения без стеснения селевого потока.

На автомобильных дорогах низших категорий допускается пропуск селевого потока по лотку, устроенному на уровне проезжей части. Для пропуска селевых потоков с небольшими расходами до двадцати кубических метров в секунду над автомобильными дорогами высоких категорий можно предусматривать устройство селедуков. На автомобильных дорогах, расположенных в зоне отложений селевых выносов, необходимо предусматривать устройство наносозадерживающих сооружений.

Проекты автомобильных дорог должны содержать инженерные, гидро- и агротехнические меры по предотвращению или снижению риска эрозии поверхностных слоев грунта и почв на придорожной полосе и прилегающей местности в процессе эксплуатации дороги.

18) при наличии осыпей трассу автомобильных дорог в горной местности желательно прокладывать выше зоны, где интенсивно развиваются процессы выветривания горных пород.

На устойчивых осыпях, коэффициент подвижности которых менее 0,5 допускается использование осыпи для размещения земляного полотна автомобильной дороги при условии отсутствия в теле осыпи пылевато-глинистых прослоек. На таких участках земляное полотно должно устраиваться в виде невысоких насыпей. Устройство выемок и полок на осыпи не допускается.

При невозможности или нецелесообразности обхода осыпи, а также достаточной удаленности автомобильной дороги от шлейфа медленно развивающихся осыпей допускается размещение земляного полотна с низовой стороны осыпи с разработкой дополнительных инженерных мероприятий по обеспечению устойчивости земляного полотна и безопасности дорожного движения.

19) на участках автомобильных дорог, где возможны обвалы и камнепады, необходимо предусматривать устройство улавливающих валов, траншей и (или) стенок, установку металлических решеток или проволочных сеток на опасных участках горных склонов, периодический осмотр и расчистку горных склонов от камней, имеющих недостаточную устойчивость, при строительстве автомобильной дороги и ее последующей эксплуатации.

13. Требования к поперечному профилю автомобильной дороги:

1) автомобильная дорога должна иметь установленное количество полос движения, позволяющее обеспечить пропуск транспортного потока максимальной интенсивности в пределах расчетного перспективного периода с допустимым уровнем загрузки дороги движением;

2) ширина полосы движения должна обеспечивать возможность безопасной реализации скорости движения, допускаемой в конкретных дорожных условиях для различных категорий автомобильных дорог и видов транспортных средств;

3) поперечный профиль проезжей части может быть одно- или двухскатным в зависимости от количества выпадающих осадков и наличия кривых в плане. Уклон поперечного профиля проезжей части в зависимости от категории проектируемой автомобильной дороги, числа полос движения, климатических условий региона и типа дорожной одежды устанавливается в пределах от 15 до 40 %о;

4) на кривых в плане следует устраивать виражи. Уклон виража на автомобильных дорогах в зависимости от величины радиуса закругления следует устанавливать в пределах 20-60 %о, а в районах с частыми гололедными явлениями - 20-40 %о.

На кривых малых радиусов горных автомобильных дорог могут быть устроены виражи с большим поперечным уклоном. Величина последнего с учетом климатических особенностей района проектирования дороги не должна превышать 100 %о. В случае расположения кривой в плане на участке с продольным уклоном это ограничение относится к так называемому косому уклону, представляющему собой геометрическую сумму продольного и поперечного уклонов данного закругления.

На автомобильных дорогах в горной или застроенной местности допускается разработка индивидуальных проектов виражей с переменными значениями поперечного уклона по ширине проезжей части дороги, получивших название "ступенчатый вираж".

5) отгон виража должен осуществляться с соблюдением требований национальных стандартов на длине переходных кривых или соответствующих им по длине прямолинейных участках трассы, сопрягающихся с кривой в плане;

6) на автомобильных дорогах с разделительной полосой и при раздельном проектировании земляного полотна встречных направлений движения вираж для каждого из направлений движения следует выполнять самостоятельно с принятием индивидуальных проектных решений, основанных на учете особенностей рельефа, гидрологических, гидрогеологических, архитектурно-ландшафтных, экологических и иных характеристик местности;

7) на кривых в плане с радиусами тысяча метров и менее необходимо предусматривать уширение проезжей части с учетом величины радиуса закругления и состава движения;

8) на всей длине автомобильной дороги с каждой стороны движения должны быть устроены обочины. Ширина обочины устанавливается исходя из условий обеспечения психологической уверенности в безопасной реализации разрешенных для дорог данной технической категории и видов транспортных средств скоростей движения и возможности для кратковременной остановки транспортных средств за пределами проезжей части дорог соответствующих категорий без помех для движущегося транспортного потока;

9) укрепленная часть обочины смежная с полосой движения, называемая краевой полосой, должна иметь такую же конструкцию дорожной одежды, что и проезжая часть.

Краевая полоса не предназначена для движения в штатных условиях эксплуатации автомобильной дороги и должна быть выделена разметкой.

10) в проекте автомобильной дороги устанавливаются необходимые ширина и поперечный уклон обочины и ее укрепленной части;

11) на автомобильных дорогах в зависимости от их технической категории, инженерных решений по благоустройству и организации движения на отдельных участках, устраиваются разделительные полосы.

В целях обеспечения безопасной реализации допускаемых для дороги данной технической категории и видов транспортных средств скоростей движения на части разделительной полосы, прилегающей к проезжей части и называемой полосой безопасности, должна быть устроена дорожная одежда такой же конструкции, что и на основных полосах движения, и выполнена соответствующая разметка.

12) при проектировании разделительных полос должны быть учтены условия обеспечения водоотвода и оптимального водно-теплового режима работы земляного полотна, а также возможности переустройства поперечного профиля по мере роста интенсивности движения транспортного потока при последующей реконструкции автомобильной дороги;

13) на косогорах, подходах к мостовым переходам через средние и большие водотоки, на сложных участках горной и пересеченной местности, а также при решении задач сохранения существующего природного ландшафта, при соответствующем технико-экономическом обосновании, следует использовать раздельное трассирование встречных полос движения, размещая их на самостоятельном земляном полотне, обеспечивая устойчивость автомобильной дороги, безопасность и бесперебойность движения;

14) при устройстве дополнительной полосы на участках автомобильных дорог с затяжными и крутыми уклонами следует предусматривать плавный отвод ее ширины с соблюдением требований, предъявляемых к устройству переходно-скоростных полос.

В трудных условиях рельефа местности допускается устраивать переход к уширенной проезжей части на более коротком отрезке дороги, при этом отношение ширины дополнительной полосы к длине отрезка, на котором она достигается, может быть принято равным 1:10 или положе.

15) поперечному профилю насыпей высотой до двух метров следует придавать обтекаемую форму путем плавного сопряжения плоскости откоса земляного полотна с плоскостью обочины и прилегающим рельефом местности. Крутизна таких откосов земляного полотна должна предусматривать возможность съезда автомобиля с поверхности проезжей части без опрокидывания в случае возникновения дорожно-транспортного происшествия;

16) в местах размещения насыпей высотой более двух метров с учетом параметров элементов плана и продольного профиля автомобильной дороги и перспективной интенсивности движения транспортных средств необходимо предусматривать устройство ограждающих сооружений, позволяющих при возникновении дорожно-транспортного происшествия обеспечить постепенное гашение энергии автомобиля, двигавшегося с разрешенной для соответствующих дорожных условий и видов транспортных средств скоростью, и удержать его на поверхности земляного полотна, не допустив его опрокидывания;

17) крутизна наружных откосов выемок глубиной менее одного метра должна устанавливаться с учетом предотвращения заноса земляного полотна автомобильной дороги переносимым снегом или песком;

18) конструкция поперечного профиля выемок глубиной более одного метра должна предусматривать наличие берм, предназначенных для накопления снега или песка в период их интенсивного переноса, ширину которых следует определять расчетом в зависимости от климатических особенностей района проектирования, технической категории автомобильной дороги, частоты повторяемости и скорости, преобладающих в расчетный период ветров;

19) на участках автомобильных дорог, подверженных воздействию внезапных и сильных порывов бокового ветра, скорость которого превышает пятнадцати метров в секунду, следует предусматривать установку ветрозащитных барьеров или посадку деревьев и кустарников в виде аллей, позволяющих обеспечить постепенное изменение поперечной силы, действующей на автомобиль при въезде на опасный участок и выезде с него, а также установку соответствующих предупреждающих знаков.

Выбор места размещения ветрозащитных сооружений необходимо осуществлять с учетом незаносимости дороги снегом или песком в периоды их интенсивного переноса.

Ветрозащитные барьеры и дорожные знаки при аналогичных условиях следует устанавливать на мостах и путепроводах.
Сноска. Пункт 13 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 23.07.2013 № 735.

14. Требования к пересечениям и примыканиям автомобильных дорог:

1) пересечения и примыкания автомобильных дорог с другими автомобильными и железными дорогами следует проектировать исходя из перспективной интенсивности и состава транспортных потоков по всем направлениям движения;

2) пересечения и примыкания автомобильных дорог следует по возможности располагать на прямолинейных в плане участках пересекающихся или примыкающих автомобильных дорог обеспеченной видимостью и допустимым продольным уклоном.

Не допускается размещение пересечений и примыканий на выпуклых переломах продольного профиля пересекающихся или примыкающих автомобильных дорогах.

3) при разделении и слиянии транспортных потоков предпочтение при проектировании следует отдавать расположению съездов и въездов на узле автомобильных дорог с правой стороны от основных полос движения;

4) при выборе типа пересечения или примыкания автомобильных дорог должна преследоваться цель обеспечения потребностей пользователей в безопасном и бесперебойном совершении разрешенных на данном узле дорог маневров транспортных средств с установленными скоростями движения;

На пересечениях и примыканиях автомобильных дорог должно быть предусмотрено устройство переходно-скоростных полос для автомобилей, меняющих направление движения, с учетом технических категорий автомобильных дорог, видов переходно-скоростных полос и величины продольного уклона на участке подъема или спуска. Переходно-скоростная полоса торможения должна начинаться с уступа шириной 0,5 метра. Необходимо обеспечить плавный отвод ширины переходно-скоростной полосы, что достигается при соотношениях ширины переходно-скоростной полосы к длине участка дороги, на которой достигается принятая ширина указанной полосы, равных 1:30 или положе. При невозможности обеспечения указанного условия длина участка отвода ширины переходно-скоростной полосы должна быть выше минимального значения, установленного соответствующими национальными стандартами.

5) частота расположения пересечений и примыканий автомобильных дорог в зависимости от технической категории автомобильной дороги и ее административного значения регламентируется соответствующими гармонизированными национальными стандартами и документами;

6) на участках съездов на второстепенные автомобильные дороги и въездов на них необходимо предусматривать устройство дорожной одежды с покрытием соответствующего типа с соблюдением требований к конструкции и протяженности дорожной одежды, укреплению обочин;

7) в местах формирования интенсивных пешеходных потоков на автомобильной дороге должны предусматриваться пешеходные переходы;

8) для устройства пересечений с полевыми дорогами и скотопрогонами могут быть использованы искусственные сооружения проектируемой автомобильной дороги, а в случае отсутствия или недостаточности таких сооружений следует предусмотреть их в проектах строительства новых или реконструкции существующих автомобильных дорог;

9) при пересечении автомобильной дорогой традиционных путей массовой миграции диких животных в проектах строительства новых и реконструкции существующих автомобильных дорог в таких местах следует предусматривать инженерные решения, исключающие или снижающие риск возникновения опасности для жизни, здоровья и имущества пользователей автомобильных дорог, а также окружающей среде в результате эксплуатации автомобильной дороги;

10) на пересечениях и примыканиях автомобильных дорог с другими автомобильными дорогами и с железными дорогами в одном уровне должна быть обеспечена видимость с каждого направления движения на расстоянии не менее чем это необходимо для безопасного преодоления данного транспортного узла;

11) пересечения автомобильных дорог с трубопроводами, линиями электропередачи и связи, а также иными коммуникациями следует проектировать с соблюдением условий безопасности для дорожного движения и пересекаемых коммуникаций.
Сноска. Пункт 14 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 23.07.2013 № 735.

15. Требования к дорожным одеждам:

1) принятые в проекте автомобильной дороги тип и конструкция дорожной одежды должны обеспечивать безопасный проезд транспортных средств, имеющих соответствующие габаритные размеры, весовые параметры и иные характеристики, с разрешенной для них скоростью движения на автомобильных дорогах различных технических категорий;

2) при прочих равных условиях безопасность движения транспортных средств определяются сцепными качествами и ровностью дорожных покрытий;

3) на дорожных одеждах капитального и облегченного типов конструкция покрытия и технологические операции по обработке его поверхности должны обеспечивать шероховатость покрытий и достижение установленных показателей коэффициента сцепления автомобильных шин с поверхностью покрытия;

4) на подходах к пересечениям и примыканиям автомобильных дорог, железнодорожным переездам, населенным пунктам и иным местам, где требуется резкое изменение режимов движения транспортных средств с использованием тормозов, необходимо предусматривать устройство покрытий с повышенной шероховатостью и более высокими сцепными качествами;

5) геометрические параметры продольного и поперечного профиля автомобильной дороги, а также состояние дорожного покрытия должны обеспечивать выполнение требований к ровности дорожных покрытий;

6) в конструкции дорожной одежды не должны быть использованы материалы, которые в процессе строительства и последующей эксплуатации автомобильной дороги могут создавать угрозу загрязнения окружающей среды и влиять на здоровье населения в результате износа, воздействия природных и иных факторов.

16. Требования к земляному полотну автомобильной дороги:

1) конструкция земляного полотна должна обеспечивать снижение риска заноса автомобильной дороги снегом или песком в период их возможного переноса с учетом частоты повторяемости и скорости господствующих ветров;

2) в проекте автомобильной дороги должны быть предусмотрены надлежащие инженерные решения по обеспечению прочности и устойчивости земляного полотна при совместном воздействии природных факторов и установленных основных и особых сочетаний нагрузок и воздействий;

3) материалы, используемые для сооружения земляного полотна, по своим физико-механическим свойствам и характеристикам экологической и санитарно-эпидемиологической безопасности должны обеспечивать строительство дороги с заданными параметрами.

Использование нетрадиционных строительных материалов и изделий, отходов производственных предприятий, бытовых отходов и композитных материалов, созданных на основе таких отходов путем их переработки или обогащения, в конструктивных элементах автомобильной дороги и дорожных сооружений допускается при прочих равных условиях в случае их соответствия требованиям радиационной, химической и биологической безопасности .

При проектировании земляного полотна необходимо предусматривать инженерные и гидротехнические мероприятия, направленные на снижение риска вредного воздействия проектируемой автомобильной дороги на окружающую среду. Эти мероприятия должны быть направлены на устранение или снижение вероятности возникновения водной или ветровой эрозии обочин и откосов земляного полотна, водоотводных канав, боковых резервов, выходных оголовков водопропускных труб, русел постоянных водотоков, а также на максимально возможное сохранение особенностей естественных природных ландшафтов на придорожной полосе местности.

4) грунты, используемые для сооружения земляного полотна, по своим физико-механическим показателям должны быть пригодны для строительства автомобильных дорог.

В проектах автомобильных дорог необходимо предусмотреть рациональное размещение грунтов в теле земляного полотна, а при необходимости реализацию мер по регулированию водного и температурного режима земляного полотна и дорожной одежды. Технологические операции по возведению земляного полотна должны обеспечивать достижение требуемой плотности грунтов.

5) при расположении земляного полотна на косогорах в проектах автомобильных дорог необходимо предусматривать дополнительные меры по обеспечению устойчивости, как земляного полотна, так и придорожных склонов путем рациональной организации поверхностного и подземного водоотвода, устройства удерживающих сооружений, уположения склонов и так далее.

17. Требования к мостовым сооружениям и водопропускным трубам:

1) при проектировании новых и реконструкции существующих мостовых сооружений и водопропускных труб на автомобильных дорогах следует принимать проектные решения, обеспечивающие:

надежность, долговечность и бесперебойность эксплуатации сооружений, безопасность движения транспортных средств и пешеходов, безопасность и охрану труда рабочих в периоды строительства и эксплуатации сооружения;

безопасный пропуск возможных паводков и ледохода на водотоках, а на водных путях выполнение требований судоходства и лесосплава;

соблюдение интересов производств и предприятий, связанных с хозяйственным и иным использованием водотока;

охрану окружающей среды и поддержание ее экологического равновесия.

2) основные технические решения, принимаемые при проектировании новых и реконструкции существующих мостовых сооружений и водопропускных труб должны обеспечивать соответствие всего сооружения в целом и отдельных его частей расчетным нагрузкам и воздействиям;

3) на мостовых сооружениях и в непосредственной близости от них не допускается размещение коммуникаций (газо-нефтепровод, водопровод, канализация, электрические кабели, кроме питающих осветительные приборы на сооружении) и сооружений (посты служб пограничного и таможенного контроля, дорожной полиции).

При соответствующем технико-экономическом и экологическом обосновании допускается прокладка тепловых сетей и водопроводных коммуникаций с рабочим давлением не более 0,6 МПа, а также кабельных линий связи на специально предусмотренных конструктивных элементах, не оказывающих отрицательного влияния на несущую способность сооружения и его обслуживание, а также на организацию и безопасность дорожного движения.

4) мостовые сооружения, имеющие стратегическое значение, должны быть обеспечены системой охраны;

5) мостовые сооружения должны быть оснащены средствами организации и регулирования движения;

6) постоянные мостовые сооружения и водопропускные трубы на автомобильных дорогах следует проектировать капитального типа;

7) при проектировании водопропускных сооружений, расположенных ниже некапитальных плотин, необходимо учитывать возможность прорыва этих плотин;

8) не допускается применение водопропускных труб при наличии ледохода, карчехода и в местах возможного возникновения селей и образования наледи. Для пропуска селевых потоков следует предусматривать однопролетные мосты отверстиями не менее четырех метров или селеспуски с минимальным стеснением потока;

9) не допускается проектирование мостовых сооружений на кривых в плане с радиусом менее 600 метров, расположенных сразу после спуска с уклоном более 40 %о;

10) мостовые сооружения и водопропускные трубы следует проектировать с соблюдением требований единообразия условий движения на них и подходах к ним;

11) на мостовых переходах для предотвращения размывов и регулирования направления водного потока следует предусматривать струенаправляющие и берегоукрепительные сооружения, а для труб и малых мостов - углубление, планировку и укрепление русел, устройства, препятствующие накоплению наносов, а также устройства для гашения скоростей протекания воды на входе и выходе;

12) габарит приближения конструкций проектируемых мостов (путепроводов) должен обеспечивать беспрепятственный и безаварийный проезд транспортных средств, габаритные размеры которых соответствуют требованиям, установленным национальными стандартами;

13) на судоходных внутренних водных путях количество судоходных пролетов проектируемых мостов и их подмостовые габариты должны обеспечить беспрепятственное движение судов и осуществление лесосплава в соответствии с классом реки, установленным государственным уполномоченным органом. Подмостовые габариты несудоходных пролетов устанавливаются на основании расчетов из условия безопасного пропуска ледохода и карчехода и должны удовлетворять требованиям соответствующих национальных стандартов;

14) при проектировании сопряжения конструкций мостовых сооружений с насыпями подходов откосы конусов должны быть укреплены на всю высоту, а крутизну откосов следует определять расчетом по устойчивости;

15) на проектируемых мостовых сооружениях необходимо предусматривать тротуары или служебные проходы, ограждаемые с наружных сторон перилами, ширину тротуаров следует определять в зависимости от расчетной перспективной интенсивности пешеходного движения в час пик, а ширина служебных проходов должна быть не менее 0,5 метра;

16) ограждающие устройства на мостовых сооружениях и на подходах к ним должны иметь плавное сопряжение между собой. Характеристики ограждающих устройств должны устанавливаться в зависимости от условий движения на мосту (или путепроводе) и подходах к нему.
Сноска. Пункт 17 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 23.07.2013 № 735.

18. Требования к сооружениям инженерного обустройства автомобильной дороги и размещению предприятий дорожного сервиса:

1) в проектах автомобильных дорог следует предусматривать устройство ограждений, установку фонарей, дорожных знаков и указателей, разметку проезжей части и элементов сооружений, расположенных на дороге;

2) опоры путепроводов, линий электропередач, связи и освещения, отдельных информационно-указательных дорожных знаков индивидуального исполнения и иных коммуникаций должны располагаться за пределами земляного полотна с соблюдением требований соответствующих национальных стандартов. При их расположении в поперечном профиле автомобильной дороги ближе четырех метров от кромок проезжей части в проектах автомобильных дорог необходимо предусмотреть установку соответствующих ограждающих устройств;

3) стойки дорожных знаков и указателей следует располагать на специальных грунтовых призмах за пределами бровки земляного полотна, используя по возможности "ломающуюся" конструкцию, позволяющую снизить тяжесть последствий случайных наездов транспортных средств на них;

4) следует предусматривать установку ограждений на участках автомобильных дорог, проходящих в насыпях с крутизной откоса 1:3 и более, вдоль железных дорог, болот, водных потоков, оврагов и горных ущелий, по горным склонам крутизной более 1:3, а также на разделительной полосе многополосных автомобильных дорог, пересечениях и примыканиях автомобильных дорог в разных уровнях, кривых в плане с недостаточной видимостью;

5) при необходимости в проектах могут быть представлены инженерные решения по освещению отдельных участков автомобильных дорог, обеспечивающих необходимую видимость и безопасность движения.

Перечень участков включает в себя большие мосты и путепроводы, тоннели, пересечения магистральных автомобильных дорог между собой и с железными дорогами, подъезды к сооружениям дорожного сервиса и к крупным промышленным предприятиям, расположенным вблизи от проектируемой автомобильной дороги;

6) проекты автомобильных дорог могут содержать разделы, посвященные размещению служб содержания и ремонта проектируемой дороги, дорожной полиции, организации технического, медицинского, культурного и бытового обслуживания пользователей дорог, созданию необходимой инфраструктуры для осуществления грузовых и пассажирских перевозок, а также мониторинга дорожного движения;

7) в местах остановок общественного транспорта необходимо запроектировать посадочные площадки и павильоны с обеспечением плавного схода автобуса с основной полосы движения и последующего возвращения его обратно на проезжую часть, безопасной посадки и высадки пассажиров, а при необходимости и перехода через дорогу. Остановочные площадки следует располагать на едином земляном полотне или вне его пределов в зависимости от категории автомобильной дороги и показателей пассажирооборота на проектируемой площадке;

8) в проектах автомобильных дорог должно быть предусмотрено устройство площадок отдыха для водителей и пассажиров, которые следует размещать, как правило, у водотоков и водоемов, на лесных полянах, у родников, на перевальных участках, в местах, имеющих особую историческую значимость и отличающихся оригинальным природным или искусственно созданным ландшафтом. Принятые при их проектировании технические решения должны обеспечивать соблюдение установленных санитарно-гигиенических, эпидемиологических, экологических , архитектурно-ландшафтных и иных требований, а также удобство и безопасность движения транспортных средств в зоне расположения площадок отдыха. Количество площадок отдыха должно соответствовать категории автомобильной дороги;

9) на территории площадок отдыха путем рационального выбора планировочных решений и средств озеленения необходимо создать три зрительно обособленные зоны:

техническую зону, предназначенную для стоянки автомобилей;

рекреационную зону для отдыха водителей и пассажиров;

зону для размещения комплекса сооружений санитарно-эпидемиологического назначения.

10) в зоне расположения площадки отдыха при въезде на нее и выезде с нее необходимо предусматривать устройство на автомобильной дороге переходно-скоростных полос, предусматриваемые для дорог различных категорий;

11) на площадку отдыха должен быть обеспечен въезд автомобилей специального назначения и дорожной техники для своевременной уборки, санитарной очистки и обработки территории, а также при использовании площадок для временного размещения строительных материалов, дорожных машин и оборудования в период проведения ремонтных и эксплуатационных работ на дороге;

12) организации или комплексы обслуживания движения могут располагаться:

вдоль автомобильных дорог на едином земляном полотне с обязательным устройством разделительной полосы между проезжей частью основной дороги и проездом к названным сооружениям дорожного сервиса;

изолированно от земляного полотна основной дороги с созданием специальных подъездов линейного или тупикового типа к предприятиям обслуживания движения;

13) при проектировании организациям дорожного сервиса необходимо соблюдать установленные технические, санитарно- эпидемиологические, экологические и иные требования для автомобильных дорог соответствующих технических категорий.
Сноска. Пункт 18 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 23.07.2013 № 735.

5. Презумпция соответствия

19. Автомобильные дороги, спроектированные в соответствии с требованиями гармонизированных стандартов указанных в приложении 1 к Техническому регламенту, считаются соответствующими требованиям настоящего Технического регламента.

20. Для подтверждения соответствия требованиям настоящего Технического регламента проектные организации могут применять иные нормативные документы, показатели которых не ниже уровня гармонизированных стандартов и документов.

6. Подтверждение соответствия

21. Формой подтверждения соответствия проекта автомобильной дороги требованиям безопасности настоящего Технического регламента являются: положительное заключение Государственной технической экспертизы, согласование проекта с государственным органом санитарно-эпидемиологической службы и уполномоченным органом по безопасности дорожного движения, акт приемки проекта автомобильной дороги, подписанный уполномоченным государственным органом по автомобильным дорогам и приказ утверждения проекта уполномоченным государственным органом по строительству, подтверждающее соответствие проекта с гармонизированными стандартами.

Раздел 3. Переходные положения

7. Переходные положения

22. С момента введения в действие настоящего Технического регламента нормативные правовые акты, действующие на территории Республики Казахстан, до приведения их в соответствие с настоящим Техническим регламентом, подлежат исполнению только в части не противоречащей требованиям настоящего Технического регламента и соответствующей целям защиты интересов национальной безопасности, обеспечения безопасности дорожного движения, охраны жизни или здоровья человека и окружающей среды при проектировании автомобильных дорог.

23. Документы, подтверждающие соответствие проектов автомобильных дорог требованиям безопасности, принятые до введения в действие настоящего Технического регламента, считаются действительными до окончания, установленного в них срока.

Приложение 1
к Техническому регламенту
"Требования безопасности при
проектировании автомобильных дорог"

Перечень нормативно-технических документов,
гармонизированных с настоящим Техническим регламентом

1. СТ РК 1053-2002 Автомобильные дороги. Термины и определения.
2. СНиП РК 3.03-09-2006 Автомобильные дороги.
3. СН РК 3.03-19-2007 Проектирование дорожных одежд нежесткого типа.
4. СН РК 3.03-34-2006 Инструкция по проектированию жестких дорожных одежд.
5. СНиП 2.05-03-84* Мосты и трубы.
6. СТ РК 1380-2005 Мостовые сооружения и водопропускные трубы на автомобильных дорогах. Нагрузки и воздействия.
7. СТ РК 1379-2005 Мостовые сооружения и водопропускные трубы на автомобильных дорогах. Габариты приближения конструкций.
8. СТ РК 1124-2003 Технические средства организации дорожного движения. Разметка дорожная. Технические требования.
9. СТ РК 1397-2005 Дороги автомобильные. Требования к составу и оформлению проектной и рабочей документации на строительство, реконструкцию и капитальный ремонт.
10. СТ РК 1412-2005 Технические средства организации дорожного движения. Правила применения.

"Автомобиль жолдарын жобалау кезіндегі қауіпсіздік талаптары" техникалық регламентін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 31 наурыздағы N 307 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 29 желтоқсандағы № 901 қаулысымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 29.12.2016 № 901 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледi) қаулысымен.
"Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған "Автомобиль жолдарын жобалау кезіндегі қауіпсіздік талаптары" техникалық регламенті бекітілсін.
2. Осы қаулы ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 31 наурыздағы N 307 қаулысымен бекітілген

"Автомобиль жолдарын жобалау кезіндегі қауіпсіздік талаптары" техникалық регламенті
1-бөлім. Жалпы ережелер
1. Қолданылу саласы

1. "Автомобиль жолдарын жобалау кезіндегі қауіпсіздік талаптары" техникалық регламенті (бұдан әрі - Техникалық регламент) жалпы пайдаланымдағы жаңа және қайта жаңғыртылып жатқан автомобиль жолдары (бұдан әрі - автомобиль жолы) мен ондағы құрылыстарға қолданылады.
Техникалық регламенттің ережелері автомобиль жолдарына оларды жобалау кезеңінде қойылатын және оларды салу кезінде міндетті түрде сақтауға жататын адамдардың өмірі мен денсаулығы, жануарлар мен өсімдіктер, қоршаған орта, ұлттық қауіпсіздік мүдделерін қорғау үшін жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін негізгі талаптарды белгілейді.
Осы Техникалық регламенттің талаптары өндірістік кәсіпорындар мен емдеу-алдын алу, әлеуметтік-мәдени және өзге мақсаттағы объектілерге кірме автомобиль жолдарын қоспағанда, қала мен елді мекен көшелеріне және шаруашылық жолдарға қолданылмайды.

2. Техникалық регламентте пайдаланылатын негізгі ұғымдар

2. Техникалық регламентте "Автомобиль жолдары туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 17 шілдедегі Заңында көзделген, сондай-ақ мынадай ұғымдар пайдаланылады:
автомобиль жолы - автомобильдердің және басқа да көлік құралдарының белгіленген жылдамдықпен, жүктемелермен, көлемдермен үздіксіз, қауіпсіз жүрісін қамтамасыз ететін, автомобильдер қозғалысына арналған инженерлік құрылыстар кешені, сондай-ақ осы кешенді орналастыру үшін берілген жер учаскелері (көлік жерлері) және олардың үстіндегі белгіленген көлем шегіндегі әуе кеңістігі;
көпірлі құрылыстар конструкцияларының жақындау көлемі - ішкі жағына көпірлі немесе өзге де құрылыстардың және ондағы орналасқан құрылғылардың, сондай-ақ кесіп өтетін инженерлік желілер мен коммуникациялардың қандай да бір элементтері кірмейтін шекті көлденең кескін (жүру бөлігінің осіне перпендикулярлы орналасқан жазықтықта);
көлік құралының рұқсат етілетін жалпы салмағы - көпірлердің, жол өткелдердің және басқа да инженерлік құрылыстардың көтергіш конструкцияларының өткізілетін жүктемелерді қалпына келмейтіндей өзгерулер мен бүлінулерсіз қабылдау қабілетін шектейтін көлік құралының жалпы салмағы;
көлік құралдарының рұқсат етілген көлемдері - көлік құралдарының қауіпсіз өтуін автомобиль жолдары мен ондағы құрылыстар қамтамасыз етуі тиіс көлік құралдарының шекті сызықтық мөлшерлері;
қозғалыс қарқындылығы - уақыт бірлігінде жолдың белгілі қимасы арқылы өтетін көлік құралдарының саны;
жолдың техникалық санаты - жолдың негізгі геометриялық элементтерінің параметрлерін анықтайтын көлік құралдары қозғалысының перспективалық орташа жылдық орташа тәуліктік қарқындылығының өлшемі бойынша автомобиль жолының халық шаруашылық маңызының сипаттамасы, оның көліктік-пайдалану көрсеткіштері мен тұтыну қасиеті;
көпірлі өткел - көпірді, оған кіреберісті, реттеу және қорғау құрылыстарын қамтитын көлік ағынын су кедергісінен өткізуге арналған инженерлік құрылыстар кешені;
көпірлі құрылыс - табиғи немесе жасанды кедергілер арқылы жолды немесе өзге де коммуникацияларды өткізуге арналған инженерлік құрылыс (көпір, жолөткел, эстакада және басқалары);
көпір - су кедергісі арқылы өтетін көпірлі құрылыс;
су тасқыны - толассыз жаңбырдан, су ағыны бассейнінде қар мен мұздықтардың еруінен туындаған өзендегі су деңгейінің кезеңдік қысқа мерзімдік көтерілуі;
көпірлі құрылыстарға кіреберіс жолдар - көпірлі құрылысқа тікелей жанасатын жол учаскелері;
жол жамылғысы - көлік құралдары доңғалақтарының және атмосфералық факторлардың әрекетін тікелей қабылдайтын және төмен жатқан қабаттар үшін қорғау қабатының қызметін атқаратын жол төсемінің жоғары бөлігі;
көлік ағыны - осы бағыттағы жолмен жүретін көлік құралдарының жиынтығы;
автомобиль жолының тұтынушылық қасиеттері - көлік ағындары қозғалысының қауіпсіздігі мен үнемділігін сипаттайтын автомобиль жолының көрсеткіштері: жолдың қозғалыспен жүктелу деңгейі, қозғалыс жылдамдығы, қауіпсіздігі мен ыңғайлылығы;
автомобиль жолының жобасы - автомобиль жолының жердегі орналасуын, жоспар элементтерінің параметрлерін, жер төсемінің көлденең және бойлық бейіндерін, жол төсемінің конструкциясын, су өткізетін және өзге де инженерлік құрылыстарды, жолдардың қиылысуы мен түйісуін көрсете отырып, сондай-ақ жолды абаттандыру, жол қозғалысын ұйымдастыру және қауіпсіздігі, құрылысын ұйымдастыру, жол сервисі құрылыстарын және жұмыс көлемі мен құнын анықтау арқылы басқа да инженерлік құрылыстарды орналастыру мәселелерін шеше отырып автомобиль жолын жобалаудың нәтижесі ұсынылған белгіленген мазмұндағы және құрамдағы есептік және жобалық техника-экономикалық құжаттардың жиынтығы;
автомобиль жолдарын жобалау - автомобиль жолының жобасын әзірлеу бойынша есептік-экономикалық, іздестіру және жобалау-конструкторлық жұмыстар кешені;
өткерме жол - түрлі деңгейде қиылысатын көлік ағындарын өткізуге арналған автомобиль немесе темір жолдағы көпірлі құрылыс;
жалпы шайылу - су ағынының қысымы мен су ағысы жылдамдығының ұлғаюы салдарынан арна табанының, ал кейбір жағдайларда көпірлі өткелдегі жайылма табанының төмендеуі;
қарсы жүретін автомобильдің есептік көріну қашықтығы - қозғалыстың бір жолағы бойынша есептік жылдамдықпен бір-біріне қарама-қарсы жүріп келе жатқан екі автомобильдің толық тоқтауы үшін қажетті арақашықтық;
есептік жүктеме - жол төсемесі конструкциясын есептеу үшін пайдаланылатын автомобильдің дара осіне түсетін шекті жүктеме;
есептік жылдамдық - жердің жобалауға неғұрлым қолайсыз учаскелерінде автомобиль жолдарының геометриялық элементтерін есептеу үшін пайдаланылатын, ауа-райының қалыпты жағдайы және жүру бөлігінің жоғарғы қабатымен автомобиль шиналарының ілінісуі кезінде қозғалыстың қауіпсіздік, ыңғайлылық пен жайлылығының шарттары бойынша жалғыз автомобильдің мүмкін болатын ең үлкен жылдамдығы;
жолдарды қайта жаңарту - жолды тұтастай немесе оның жекелеген учаскелерін анағұрлым жоғары техникалық санатқа ауыстыра отырып пайдаланылатын жолдардың көліктік-пайдалану көрсеткіштерін арттыруды қамтамасыз ететін жұмыстар кешені;
кіреберіс жолдармен тоғысу - кіреберістердегі көпірлі құрылыстардың жанасу торабының конструктивтік орындалуы;
авариялық құлама жол - көлік құралының тежеу жүйесі істен шыққан жағдайда оның қауіпсіз тоқтауына арналған құрылыс;
жолдың трассасы - оның көлденең (жоспармен) және тік (бойлық бейінмен) екі проекциясымен анықталатын автомобиль жолының геометриялық осінің кеңістіктегі қалпы;
су өткізетін құбыр - жол арқылы су ағынын жүру бөлігінің деңгейінен төмен өткізуге арналған дөңгелек, овоидальдік немесе тік бұрышты қима құрылыс;
жолды қозғалыспен жүктеу деңгейі - қозғалыстың нақты қарқындылығының іс жүзінде өткізу қабілетінің өлшеміне қатынасын сипаттайтын көрсеткіш.

3. Негізгі талаптар

3. Автомобиль жолдарын жобалауға автомобиль жолдары жөніндегі уәкілетті орган белгіленген тәртіппен берген белгіленген үлгідегі лицензиясы бар ұйымдар жіберіледі.
4. Автомобиль жолдарын жобалау кезінде:
жолдың конструктивтік элементтерінің бірінің немесе олардың үйлесімдерінің қолайсыз әсері нәтижесінде жол қозғалысының субъектілері мен қоршаған орта үшін қауіп төну тәуекелін жоюға немесе төмендетуге;
автомобиль жолдарын пайдалану кезінде климаттық, төтенше және басқа да факторлар мен оқиғаларға байланысты болдырмау мүмкін емес тәуекелдерден сақтауға;
қабылданған қауіпсіздік шараларының жеткіліксіз немесе төтенше жағдайлардың туындауы салдарынан автомобиль жолының жекелеген учаскелерінде мүмкін болатын қалдық тәуекелдер туралы ақпараттарға қол жеткізуді қамтамасыз етуге бағытталған шарттар ескерілуі тиіс.
5. Жобалау кезінде мынадай тәуекелдермен сипатталатын негізгі қауіпсіздік талаптары назарға алынуы тиіс:
жоспардың, автомобиль жолының көлденең және бойлық бейінінің геометриялық элементтері, сондай-ақ олардың қолайсыз үйлесімі;
жол құрылыстары (жер төсемі, жол төсемі, көпірлер, құбырлар, жолөткелдер, мал өтетін өткелдер, эстакадалар және тағы басқалар);
автомобиль жолының бөлінген жолағы шегінде немесе оған тікелей жақын жерде орналасқан автомобиль жолы мен автокөліктерге қызмет көрсететін құрылыстар (автожанармай құю станциялары, автомобильдерге техникалық қызмет көрсету ұйымдары, жолаушылар мен жүргізушілерге қызмет көрсететін жол бойындағы пункттер және тағы басқалар);
жолдың жағдайы, электр беру және байланыс желілерінің тіректері, автомобиль жолының жер төсемі жиегіне жақын орналасқан өзге де заттар мен құрылыстар.
6. Автомобиль жолдарының кеңістікте орналасуы, оның геометриялық элементтерінің параметрлері және олардың арақатынастары мыналарды қамтамасыз етуі тиіс:
аралас учаскелердегі қозғалыс жылдамдығының жолдың әдеттегі жер бедері жағдайында орналасқан кезінде кемінде 0,8 және жер бедерінің қиын учаскелерінде 0,6 қатынасымен автомобиль жолының ұзындығы бойынша көлік құралы қозғалыс жылдамдығының біртіндеп өзгеруін;
жоспардағы жолдың қисық сызықты учаскелері бойынша қозғалған кезде көлденең үдеулердің біртіндеп өсуін;
көлік құралының бойлық бейініндегі қисық бойынша қозғалысы кезінде туындайтын тік жүктемелердің олардың рұқсат етілетін мәндері шегінде жеңілдетілуін;
жолда көлік құралдарының жүргізушілеріне олардың жүріп өту жағдайлары туралы жалған ұғым қалыптастыратын және жүргізушілерді алдыңғы учаскеде қалыптасқан қозғалыс тәртібін күрт өзгертуге мәжбүрлейтін учаскелердің болмауын;
автомобиль жолының бүкіл ұзындығында түзу сызықты және қисық сызықты учаскелер ұзақтығының заңды және біртіндеп өзгеруін;
автомобиль жолының жер төсемін қардың немесе құмның, олардың мүмкін болатын көшуі кезеңінде басып қалу тәуекелін, басым желдердің қайталану жиілігі мен жылдамдығын ескере отырып төмендетуді.
7. Автомобиль жолының жобасында өздерінің габариттік өлшемдері, салмақтық және өзге де параметрлері бойынша техникалық регламенттер мен жобалауға арналған тапсырмалар талаптарына сәйкес келетін көлік құралдары мен жүктерінің қауіпсіз және үздіксіз өтуін қамтамасыз ететін инженерлік шешімдер болуы тиіс.
8. Автомобиль жолдарының жобаларында қабылданған техникалық шешімдер осы Техникалық регламенттің негізгі қауіпсіздік талаптарына қайшы келмеуі тиіс.
9. Автомобиль жолдарын жобалау нормаларының осы Техникалық регламентке сәйкестiгi онымен үйлесiмделген ұлттық стандарттар мен құжаттардың нормаларымен қамтамасыз етiлуi тиiс.
Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.
10. Осы Техникалық регламенттің талаптарын бұза отырып орындалған автомобиль жолдарының жобалары бекітілуге жатпайды және автомобиль жолдары жөніндегі мемлекеттік уәкілетті орган салу мен қайта жаңғыртуға жол бермеуі тиіс.

2-бөлім. Жобалау кезіндегі қауіпсіздік талаптары
4. Қауіпсіздіктің негізгі техникалық талаптары

11. Автомобиль жолының жекелеген конструктивтік элементтері, олардың қолайсыз үйлесімі, сондай-ақ тұтастай автомобиль жолының немесе оның жекелеген элементтерінің пайдалану жай-күйі, оның ішінде:
трассаның элементтері;
көлденең бейіні;
қиысулар мен жанасулар;
жол төсемі;
жер төсемі;
көпірлі құрылыстар, су өткізу құбырлары;
инженерлік жайғастыру құрылыстары;
жол сервисі ұйымдары;
пайдаланымдық жай-күйі жобалау кезіндегі тәуекел көздері болуы мүмкін.
12. Автомобиль жолы трассасының элементтеріне қойылатын талаптар:
1) автомобиль жолы трассасының негізгі элементтері жоспардағы түзу сызықтар мен қисық сызықтар, ұдайы еңісі бар учаскелер және тік қисықтар болып табылады;
2) автомобиль жолы трассасы оның элементтері өзара және сол жердің қоршаған ландшафтымен үйлесімді қиысатын бір қалыпты кеңістік сызығы болып келуі тиіс. Автомобиль жолдары трассалары элементтерінің ауысу заңдылығы рельефтің негізгі нысандарының өзгерістеріне сәйкес келуі тиіс;
3) трасса бұрылысы бұрыштарының шыңдары мен бойлық бейін сынықтарын біріктіруге ұмтылу керек. Ерекшелік тәртібімен олардың шыңдарын аздап, бірақ тік қисық ұзындығының төрттен бір бөлігінен аспайтындай жылжытуға жол беріледі. Бұл ретте жоспардағы қисықтың ұзындығы тік дөңес қисықтың ұзындығынан дөңгеленудің әрбір жағынан кемінде 20 - 100 метрге артық болуы тиіс.
Тік иілген қисықтың ұзындығын жоспардағы қисықтың ұзындығына тең етіп қабылдау керек. Осы қисықтардың бір-біріне қатысты орнынан жылжуын болдырмау мүмкін болмаған кезде қозғалыс қауіпсіздігін арттыру және бойлық бейін сынығының алдында тік иілген қисықтың төмен түсетін тармағында автомобильдің басқарылуын жақсарту мақсатында жоспардағы қисықты солға бұрылыс бұрышымен орналастыру керек;
4) жол жеткілікті үлкен арақашықтықты көрінетіндей анық болуы тиіс. Жолдың және жол бойындағы белдеудің көрінетін учаскелері қозғалыс бағытының өзгеретіндігі туралы уақтылы белгі беруі тиіс. Жолдың анық көшуін қамтамасыз ету қажет болатын арақашықтық басып озу кезінде қарама-қарсы бағыттағы автомобильді көру қашықтығынан кем болмауы тиіс;
5) тік дөңес қисықтардың радиустарын жол бетінің көрінуін (I техникалық санаттағы жолдар үшін, сондай-ақ қозғалыстың қарама-қарсы бағыттары дербес жер төсемінде орналасқан өзге санаттағы жол учаскелері үшін) және қарама-қарсы автомобильдің көрінуін (өзге санаттағы жолдар үшін) қамтамасыз ету жағдайын негізге ала отырып қабылдау керек;
6) тік иілген қисықтардың радиустары автомобильдің есепті қозғалу жылдамдығы кезінде рұқсат етілетін шамадан тыс асқын жүктемелерді қамтамасыз ету шарттары негізге алына отырып белгіленуі тиіс;
7) жоспарда қисықтар тұрақты немесе ауыспалы қисықтық радиусына ие бола алады. Қозғалыстың қауіпсіздік, ыңғайлылық және жайлылық шарттары бойынша жобалау кезінде ауыспалы радиустың қисықтарына (клотоидтарға) артықшылық беру керек. Жоспардағы таңдап алынған қисықтың түрі мен оның радиусының (клотоидтар үшін - өлшем мен ең аз радиус) шамасы автомобиль жолының көзге көрінетін бір қалыптылығын және оның сол жердегі қоршаған ландшафпен байланысуын қамтамасыз етуі тиіс;
8) жоспардағы қисықтың ең аз радиусы осы техникалық санаттағы жол үшін көлік құралдарының рұқсат етілетін жылдамдығын іске асыру кезінде автомобиль жолының қисық сызықты учаскесінің ылғалды және таза жол жамылғысымен автомобильдің қауіпсіз, ыңғайлы және жайлы жүріп өтуін қамтамасыз етуі тиіс;
9) жаңа автомобиль жолдарын жобалау кезінде жоспарда ұзындығы үш-бес километрден артық түзулерді қолдануға жол берілмейді. Әдетте, жоспардағы түзудің ұзындығын ол бойынша екі-үш минуттан аспайтын қозғалыс шартымен шектеу керек.
Автомобиль жолының бүкіл ұзақтығы бойынша түзу сызықты және қисық сызықты учаскелер ұзақтығының заңды және біртіндеп өзгеруін көздеген жөн. Жоспардағы аралас қисықтардың радиусы 1,3 еседен артық өзгешеленбеуі тиіс.
Көрсетілген параметрлерді сақтау мүмкін болмаған жағдайда автомобиль жолдарының жобаларында жолдардың ұзын түзу сызықты бөліктерін көгалдандыру және жайғастыру құралдарымен, сондай-ақ жол қозғалысына қызмет көрсететін кәсіпорындарды орналастырумен бірқатар қысқа учаскелерге бөлуді көздеу қажет;
10) автомобиль жолының бойлық еңісі автомобиль жолдарының тиісті санаттары мен қозғалыс шарттары үшін көлік құралдары қозғалысының рұқсат етілген жылдамдықтарын қауіпсіз іске асыру мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс.
Жобаланатын жол бойынша қозғалыстың перспективалық қарқындылығы мен құрамына, сондай-ақ еңістігі берілген жол учаскесінің ұзақтығына байланысты бойлық еңістердің шекті мәндерін қолдану қажеттілігі кезінде қосымша қозғалыс жолақтарын, бірінші кезекте, өрлеу бағытында орналастыруды көздеген жөн;
11) шекті бойлық еңісі бар учаскелердің ұзындығы белгіленген нормативтердің шектерімен шектелуі тиіс;
12) таулы жерлердегі автомобиль жолдарында қозғалыс қауіпсіздігін арттыру мақсатында ұзаққа созылған 60 % артық бойлық еңістер 20 % және одан кем бойлық еңісі бар жазық көтерілу учаскелермен немесе автомобиль қозғалтқышының жұмыс режимін өзгертуге, ал қажет болған кезде автомобильді тоқтатуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін көлденең алаңшалармен алмасуы тиіс;
13) 50%-дан артық еңістері бар ұзақ түсу кезіндегі таулы автомобиль жолдарында жүру бөлігінің оң жағынан авариялық түсетін жолдарды салу керек, олардың ұзындығы, қарсы бойлық еңісі және жол төсемінің түрі автопоездың тоқтау мүмкіндігін негізге ала есептеумен белгіленуі қажет;
14) ашық жерлердегі автомобиль жолдарының трассасын қар басып қалудан қорғау мақсатында қыс кезіндегі үстем желдердің бағытына параллель бағытта немесе осы бағытқа шағын бұрышпен салуға басымдық берген дұрыс.
Автомобиль жолдарының жобаларында қар басып қалудан қорғау жөнінде мынадай қосымша шараларды көздеу қажет:
үйінділерді жобалау кезінде мүмкін болатын артуымен белгіленген қар жабынының есептік деңгейімен жер төсемі жиегінің талап етілетін биіктігін қамтамасыз ету;
жер төсемін сүйір көлденең бейімге келтіру;
терең ойықтардың көлденең бейінінде бермдер жасау;
қардан қорғайтын екпе ағаштар отырғызу;
қардан қорғайтын шарбақтарды, қалқандарды немесе торларды орнату;
15) жыралы жерде автомобиль жолының трассасын жыраның транзиттік аймағына салу керек, ал жолдар жыраның бас жағында орналасқан жағдайда жыраның одан әрі даму қатерін жою немесе төмендету жөніндегі гидротехникалық шаралар көздеу қажет;
16) автомобиль жолдарының трассасын көшкін баурайларының жоғарғы жағынан айналдырып өте салу керек, ал ондай баурайларды қиып өтпеу мүмкін болмаған кезде оның табан бөлігіндегі аласа үйіндінің көшкін массиві арқылы өткен жөн. Көшкін болатын учаскелерде ойықтардың, баспалдақтардың, биік үйінділердің болуына жол берілмейді.
Автомобиль жолдарының жобаларында мынадай жолдармен көшкін баурайлардың тұрақтылығын арттыруға бағытталған шараларды іске асыруды көздеу қажет:
жер асты және жер үсті суларын бұруды дұрыс ұйымдастыру;
топырақты кесу арқылы көшкін болатын баурайдың жүктемесін ішінара азайту;
тірек қабырғаларын орнықтыру;
жер төсемінің төменгі жағынан контрбанкет құру;
ағаштар мен бұталарды отырғызу;
17) таулы жерлердегі автомобиль жолдарының трассасын көшкін мен сел қаупі бар баурайлардың жоғарғы жағынан салу керек. Мұндай учаскелерді айналып өтуі мүмкін болмаған жағдайда автомобиль жолын жолға, жол құрылыстарына және жүріп келе жатқан көлікке қауіптілік тудырмай, көшкін немесе сел тар және терең жазықтар арқылы өтетін жерлерге орналастыру керек.
Көшкін қаупі бар баурайлармен қиылысу қажет болған жағдайда жобада мыналар жөнінде шаралар көзделуі тиіс:
көшкін массаларын жолдан ауытқыту;
көшкін жиналатын бассейндерде қардың жиналуын азайту;
баурайлардағы қардың тұрақтылығын арттыру;
көшкіннің қозғалысын баяулату;
галереяларды немесе көлік тоннельдерін құру арқылы көшкінді жолдың үстімен өткізу.
Сел ағынын қиып өтпеу мүмкін болмаған кезде автомобиль жолын ірі тастар мен қойтастар жиналатын аймақ шегінен тыс конустың төменгі жағына орналастыруға рұқсат етіледі. Сел қаупі бар аймақта шағын көпірлер мен құбырлар түріндегі су өткізу құрылыстарын қолдануға рұқсат етілмейді. Үлкен және орташа көпірлердің саңылаулары сел ағынын қыспай, су мен селдің белгіленген ықтимал артуы массаларының есептелген шығыстары мен су деңгейінің өтуін қамтамасыз етуі тиіс.
Төменгі санаттағы автомобиль жолдарында сел ағынын жүру бөлігінің деңгейінде орналастырылған науалар арқылы өткізуге рұқсат етіледі. Секундына жиырма текше метрге дейінгі аз шығындарымен сел ағындарын жоғарғы санаттағы автомобиль жолдарының үстімен өткізу үшін селағар құрылғыларын көздеуге болады. Сел тастандылары жиналатын аймақта орналасқан автомобиль жолдарында сел қалдықтарының көшуін ұстап қалатын құрылыстардың құрылғыларын көздеу қажет.
Автомобиль жолдарының жобалары жолдарды пайдалану процесінде жол бойғы жолақтар мен оған жанасып жатқан жерлердегі топырақтың беткі қабаттарының және топырақтың эрозиясы қаупінің алдын алу немесе төмендету жөніндегі инженерлік, гидро- және агротехникалық шараларды қамтуы тиіс;
18) шөгінділер болған жағдайда таулы жерлердегі автомобиль жолдарының трассасын тау жыныстарының желдену процестері қарқынды дамитын аймақтардан биік салған жөн.
Жылжу коэффициенті 0,5-тен кем тұрақты шөгінділерде шөгіндіні сол шөгіндінің құрамында шаң-топырақты қабаттар болмаған кезде автомобиль жолының жер төсемін орнықтыру үшін пайдалануға рұқсат етіледі. Мұндай учаскелерде жер төсемі аласа үйінділер түрінде төселуге тиіс. Шөгіндінің үстінде ойықтар мен баспалдақтардың болуына жол берілмейді.
Шөгіндіні айналып өту мүмкін болмаған жағдайда немесе ол орынсыз болған, сондай-ақ баяу өсіп келе жатқан шөгінділердің тігісінен автомобиль жолы жеткілікті дәрежеде алшақ болған кезде жер төсемінің тұрақтылығы мен жол қозғалысының қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде қосымша инженерлік іс-шараларды әзірлеумен қоса, шөгіндінің төменгі жағынан жер төсемін салуға жол беріледі;
19) опырылыстар мен тас құламалары болуы мүмкін автомобиль жолдарының учаскелерінде опырылыстарды ұстап қалатын біліктер, траншеялар және (немесе) қабырғалар, тау баурайының қауіпті учаскелерінде металл торлар немесе сым темір торларын орнатуды, автомобиль жолын салу және оны кейіннен пайдалану кезінде жеткілікті дәрежеде тұрақты емес тау баурайларын кезеңдік қарау және тастардан тазартуды көздеу қажет.
13. Автомобиль жолының көлденең бейініне қойылатын талаптар:
1) автомобиль жолының жолды қозғалыспен жүктеудің рұқсат етілген деңгейімен есептелген перспективалық кезеңнің шегінде ең жоғары қарқындылықпен көлік ағынын өткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін қозғалыс жолағының белгіленген саны болуы тиіс;
2) қозғалыс жолағының ені автомобиль жолдарының түрлі санаттары мен көлік құралдарының түрлері үшін нақты жол жағдайларында рұқсат етілетін қозғалыс жылдамдығын қауіпсіз іске асыру мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс;
3) жүру бөлігінің көлденең бейіні жауатын жауын-шашынның көлеміне және жоспарда қисықтардың болуына байланысты бір немесе екі ылдилы болуы мүмкін. Жүру бөлігі көлденең бейінінің еңістігі жобаланатын автомобиль жолының санатына, қозғалыс жолақтарының санына, өңірдің климаттық жағдайларына және жол жамылғысының түріне байланысты 15-тен 40%-ге дейінгі шекте белгіленеді;
4) жоспардағы қисықтарда вираждарды орналастыру керек. Автомобиль жолдарындағы вираждың еңісін дөңгелену радиусының шамасына байланысты 20-60% шегінде, ал жиі көк тайғақ құбылыстары болатын аудандарда 20-40% белгілеген жөн.
Таулы жерлердегі автомобиль жолдарының шағын радиустарындағы қисықтарда үлкен көлденең еңісті вираждар салынуы мүмкін. Жобаланатын ауданның климаттық ерекшеліктерін есепке алғанда соңғының шамасы 100%-ден аспауы тиіс. Қисық жоспарда бойлық еңісі бар учаскеде орналасқан жағдайда, бұл шектеу осы дөңгеленудің бойлық және көлденең еңістерінің геометриялық сомасы болып табылатын қиғаш еңіске қатысты болады.
Таулы немесе құрылыстар салынған жерлердегі автомобиль жолдарында "сатылы вираж" деген атауға ие болған, жолдың жүру бөлігінің ені бойынша көлденең еңістің мәндері ауыспалы болып келетін вираждардың жеке жобаларын әзірлеуге рұқсат етіледі;
5) вираж шығару ауыспалы қисықтардың ұзындығында немесе оларға ұзындығы бойынша сәйкес келетiн, трассаның түзу сызықты, жоспардағы қисықтарға жанасып жатқан учаскелерiнде ұлттық стандарттар талаптарын сақтай отырып жүзеге асырылуы тиiс;
6) бөлу жолағы бар автомобиль жолдарында және қарсы қозғалыс бағыттарының жер төсемін бөлек жобалау кезінде әрбір қозғалыс бағытына арналған вираж рельефтің, гидрологиялық, гидрогеологиялық, сәулет-ландшафтық, экологиялық және сол жердің өзге де сипаттамаларының ерекшеліктерін ескеруге негізделген жеке жобалық шешімдерді қабылдай отырып дербес орындалуы керек;
7) жоспардағы радиусы мың метр және одан кем қисықтарда дөңгелену радиусының шамасын және қозғалыстың құрамын ескере отырып, жүру бөлігін кеңейтуді көздеу қажет;
8) автомобиль жолының бүкіл ұзындығында қозғалыстың әр жағынан жол жиектері жайғастырылуы тиіс. Жол жиегінің ені осы техникалық санаттағы жолдар мен көлік құралдарының түрлері үшін рұқсат етілген қозғалыс жылдамдықтарын қауіпсіз іске асыруға және қозғалыстағы көлік ағынына кедергі келтірмей, тиісті санаттағы жолдардың жүру бөлігінен тыс, көлік құралдарының аз уақытқа тоқтау мүмкіндігіне психологиялық сенімділікті қамтамасыз ету шарттарын негізге ала отырып белгіленеді;
9) жол жиегінің қозғалыс жолағымен сабақтас шеткі жолақ деп аталатын бекітілген бөлігінің жол төсемінің құрылысы жүру бөлігінің конструкциясымен бірдей болуы тиіс.
Шеткі жолақ штаттық жағдайда автомобиль жолын пайдалану кезіндегі қозғалысқа арналмаған және таңбамен ерекшеленуі тиіс;
10) автомобиль жолының жобасында жол жиегінің және оның бекітілген бөлігінің қажетті ені мен көлденең еңістігі белгіленеді;
11) автомобиль жолдарында олардың техникалық санатына, абаттандыру және қозғалысты ұйымдастыру жөніндегі инженерлік шешімдерге байланысты жекелеген учаскелерге бөлу жолақтары салынады.
Осы техникалық санаттағы жолдар мен көлік құралдарының түрлері үшін рұқсат етілетін қозғалыс жылдамдығын жүру бөлігіне жанасып жатқан бөлу жолағының бөлігінде қауіпсіз іске асыруды қамтамасыз ету мақсатында негізгі қозғалыс жолақтарындағы конструкцияда жол жамылғысы төселіп, тиісті белгі таңба қойылуға тиіс;
12) бөлу жолақтарын жобалау кезінде судың бұрылуын және жер төсемі жұмысының оңтайлы су-жылу режимін, сондай-ақ автомобиль жолын кейіннен қайта жаңарту кезінде көлік ағыны қозғалысы қарқындылығының өсуіне орай көлденең бейінді қайта салу мүмкіндігін қамтамасыз ету талаптары есепке алынуы тиіс;
13) қиғаш тауларда, орта және үлкен су ағыстары арқылы өтетін көпір өткелдеріне апаратын жолдарда, таулы әрі қиылысқан жерлердің күрделі учаскелерінде, сондай-ақ тиісті техника-экономикалық негіздемеге сүйене отырып қазіргі табиғи ландшафты сақтау міндеттерін шешу кезінде оларды дербес жер төсеміне орнықтырып, автомобиль жолының тұрақтылығын, қозғалыстың қауіпсіздігі мен үздіксіздігін қамтамасыз ете отырып, қарсы қозғалыс жолақтарына бөлек трасса салуды пайдалану керек;
14) ұзақ әрі тік еңісті автомобиль жолдарының учаскелерінде қосымша жолақты салу кезінде өту-жылдамдық жолақтарының енін бөліп беруге қатысты қойылатын талаптарды мүмкіндігінше сақтай отырып қосымша жолақтың енін біртіндеп бөліп беруді көздеу керек.
Жер рельефінің қиын жағдайларында қосымша жолақтың енін жолдың мейлінше қысқа бөлігінде бұруға жол беріледі, бұл ретте қосымша жолақ ені оның жеткен ұзындығына қатынасы 1:10-ға тең немесе одан кем деп қабылдана алады;
15) биіктігі екі метрге дейінгі үйіндінің көлденең бейінінің жер төсемі құламасының жазықтығын жиектеменің жазықтығымен және жердің жанама рельефімен біртіндеп тоғыстыру жолымен сүйір нысанға келтіру керек. Жер төсемі еңісінің тіктігі жол-көлік апаты туындаған жағдайда автомобильдің жүру бөлігінің бетінен аударылмай түсу мүмкіндігін көздеуі тиіс;
16) биіктігі екі метрден артық үйінділер орналасқан жерлерде жоспардағы элементтердің және автомобиль жолының көлденең бейінінің өлшемдерін және көлік құралдарының перспективалы қарқындылығын есепке ала отырып, жол-көлік апаттары туындаған жағдайда тиісті жол талаптары мен көлік құралдарының түрлері үшін рұқсат етілген жылдамдықпен қозғалып келе жатқан автомобильдің қуатын біртіндеп сөндіруді қамтамасыз етуге және оны аударылып кетуін болдырмай, жер төсемінің бетінде ұсталып қалуына мүмкіндік беретін қоршау құрылыстары құрылғыларын көздеу қажет;
17) құрамаларының тереңдігі бір метрден кем ойықтардың тіктігі автомобиль жолының жер төсемін көшкін қармен немесе құммен басып қалуының алдын алуды есепке ала отырып белгіленуі тиіс;
18) тереңдігі бір метрден артық ойықтардың көлденең бейінінің конструкциясы қарқынды көшу кезінде қардың немесе құмның жиналуына арналған бермалардың болуын көздеуі тиіс, бермалардың ені автомобиль жолдары жобаланып жатқан ауданның климаттық ерекшеліктерін, есептік кезеңінде үстемдік ететін желдердің қайталану жиілігі мен жылдамдығын есепке ала отырып белгіленеді;
19) жылдамдығы секундына он бес метрден асатын бүйір желдің тосын және күшті екпіндерінің әсеріне ұшырауы мүмкін автомобиль жолдарының учаскелерінде желден қорғайтын кедергілерді орнатуды немесе қауіпті учаскеге кіру және шығу кезінде автомобильге әсер ететін көлденең күшті біртіндеп өзгертуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін саяжол түрінде ағаштар мен бұталарды отырғызуды, сондай-ақ тиісті сақтандыру белгілерін орнатуды көздеген жөн.
Желден қорғайтын құрылыстарды орналастыру орнын таңдауды жолды қармен немесе құммен, олардың қарқынды ауыстыру кезеңдерінде басып қалмауын есепке ала отырып жүзеге асыру қажет.
Ұқсас жағдайларда желден қорғайтын кедергілер мен жол белгілерін көпірлер мен өткелдерге орнату керек.
Ескерту. 13-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.
14. Автомобиль жолдарының қиылысулары мен жанасуларына қойылатын талаптар:
1) автомобиль жолдарының өзге автомобиль және темір жолдармен қиылысулары мен жанасуларын қозғалыстың барлық бағыттары бойынша көлік ағындарының перспективалы қарқындылығы мен құрамын негізге ала отырып жобалаған жөн;
2) автомобиль жолдарының қиылысулары мен жанасуларын мүмкіндігінше көрінуі қамтамасыз етілген, рұқсат етілген еңісі бар қиылысатын немесе жанасатын автомобиль жолдары учаскелерінің жоспарында түзу сызықтардың үстіне орналастыру керек.
Қиылысатын немесе жанасатын автомобиль жолдарының бойлық бейінінің дөңес күрт түсулерінде қиылысулар мен жанасуларды орналастыруға рұқсат етілмейді;
3) көлік ағындарының бөлінуі және қосылуы кезінде жобалау барысында автомобиль жолдарының торабындағы құлама жолдарды және шығатын жолдарды негізгі қозғалыс жолағының оң жағынан орналастырған жөн;
4) автомобиль жолдарының қиылысу немесе жанасу түрін таңдау кезінде белгіленген қозғалыс жылдамдықтары бар көлік құралдарымен сол жол торабында рұқсат етілген маневрларды пайдаланушылардың қауіпсіз әрі үздіксіз орындау қажеттіліктерін қамтамасыз ету мақсаты көзделуі тиіс.
Автомобиль жолдарының қиылысу және жанасуларында автомобиль жолдарының техникалық санаттарын, ауыспалы-жылдамдық жолақтарының түрлерiн, көтерiлу немесе түсу учаскелеріндегi бойлық еңiстiң шамасын есепке ала отырып, қозғалыстың бағытын өзгертетiн автомобильдер үшiн ауыспалы-жылдамдық жолақтарының орналастырылуы көзделуге тиiс. Тежеудiң ауыспалы-жылдамдық жолағы енi 0,5 метр кертпештен басталуы тиiс. Ауыспалы жылдамдық жолағы енiнiң бiртiндеп бөлінуiн қамтамасыз ету қажет, оған ауыспалы-жылдамдық жолағының көрсетiлген жолақтың белгiленген енi өз мәресiне жеткен жол учаскесiнiң ұзындығына қатынасы кезiнде қол жеткiзiледi, ол 1:30-ға тең немесе одан кем. Көрсетiлген талапты қамтамасыз ету мүмкiн болмаған жағдайда ауыспалы-жылдамдық жолағының енiн бөлу учаскесiнiң ұзындығы тиiстi ұлттық стандарттарда белгiленген ең кiшi мәннен төмен болмауы тиiс.
5) автомобиль жолдарындағы қиылысулар мен жанасулардың орналасу жиiлiгi автомобиль жолдарының техникалық санаты мен оның әкiмшiлiк мәнiне қарай тиiстi үйлестiрiлген ұлттық стандарттармен реттеледi;
6) жанама автомобиль жолдарынан түсетін және оларға шығатын жолдар учаскелерінде жол жамылғысының конструкциясы мен ұзақтығына, жиектерді бекітуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, тиісті үлгідегі жамылғысы бар жол жамылғысын көздеу қажет;
7) автомобиль жолындағы қарқынды жаяу жүргіншілер ағындары қалыптасқан жерлерде жаяу жүргіншілер жолы көзделуі тиіс;
8) егістік және мал өтетін жолдармен қиылысуларды орналастыру үшін жобаланатын автомобиль жолының жасанды құрылыстары пайдаланылуы мүмкін, ал ондай құрылыстар болмаған немесе жетіспеген жағдайда, оларды жаңа немесе қолданыстағы автомобиль жолдарын қайта жаңғырту құрылыс жобаларында қарастыру қажет;
9) автомобиль жолы жабайы жануарлардың жаппай көшуінің дәстүрлі жолдарымен қиылысуы кезінде жаңа құрылыстарды және қолданыстағы автомобиль жолдарын қайта жаңғырту жобаларында осындай жерлерде автомобиль жолдарын пайдаланушылардың өміріне, денсаулығына және мүлкіне, сондай-ақ автомобиль жолдарын пайдалану нәтижесінде қоршаған ортаға төнетін қауіпті жоятын немесе төмендететін инженерлік шешімдерді көздеу қажет;
10) автомобиль жолдарының бір деңгейде басқа автомобиль жолдарымен және темір жолдармен қиылыстарында және жанасуларында осы көлік торабынан қауіпсіз өтуі үшін қажет болатынынан кем емес қашықтықта әрбір қозғалыс бағытынан көрініп тұруы қамтамасыз етілуі тиіс;
11) автомобиль жолдарының құбырлармен, электр тарату және байланыс жолдарымен, сондай-ақ басқа да коммуникациялармен қиылысуы жол қозғалысы мен қиылысатын коммуникациялар үшін қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып жобалануы керек.
Ескерту. 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.
15. Жол төсеміне қойылатын талаптар:
1) автомобиль жолының жобасында қабылданған жол жамылғысының түрі мен конструкциясы тиісті габариттік өлшемдері, салмақтық параметрлері және басқа да сипаттамалары бар көлік құралдарының түрлі техникалық санаттағы автомобиль жолдарында олар үшін рұқсат етілген қозғалыс жылдамдығымен қауіпсіз өтуін қамтамасыз етуі тиіс;
2) басқа да тең жағдайлар кезінде көлік құралдары қозғалысының қауіпсіздігі ілінісу сапасымен және жол төсемінің тегістігімен белгіленеді;
3) күрделі және жеңілдетілген түрдегі жол төсемдерінде жамылғы конструкциясы мен оның бетін өңдеу бойынша технологиялық операциялары жамылғының кедір-бұдырлығы мен автомобиль шиналары жамылғының бетімен ілінісу коэффициентінің белгіленген көрсеткіштеріне қол жеткізуін қамтамасыз етуі тиіс;
4) автомобиль жолдарының қиылысатын және жанасатын кіреберіс жолдарына, темір жол өткелдеріне, елді мекендер мен тежегіштерді пайдалана отырып, көлік құралдарының қозғалыс режимін күрт өзгерту талап етілетін өзге де жерлерге кедір-бұдырлығы жоғары және ілінісу сапалары анағұрлым жоғарырақ жамылғыны орналастыруды көздеу қажет;
5) автомобиль жолының бойлық және көлденең бейінінің геометриялық параметрлері, сондай-ақ жол төсемінің жай-күйі жол жамылғысының тегістігіне қойылатын талаптардың орындалуын қамтамасыз етуі тиіс;
6) жол төсемінің конструкциясында автомобиль жолын салатын және кейіннен пайдалану процесінде тозу, табиғи немесе басқа да факторлардың әсер етуі нәтижесінде қоршаған ортаның ластану қаупін тудыруы және денсаулыққа әсер етуі мүмкін материалдар пайдаланылмауы тиіс.
16. Автомобиль жолының жер төсеміне қойылатын талаптар:
1) жер төсемінің конструкциясы басым желдердің қайталану жиілігі мен жылдамдығын есепке ала отырып, олардың болжамды көшу кезеңінде автомобиль жолдарын қардың немесе құмның басып қалу қаупін төмендетуді қамтамасыз етуі тиіс;
2) автомобиль жолының жобасында табиғи факторлар және жүктемелер мен әсер етулердің белгіленген негізгі және ерекше үйлесімдерінің бірлесіп әсер ету кезінде жер төсемінің беріктігі мен тұрақтылығын қамтамасыз ету жөніндегі тиісті инженерлік шешімдер көзделуі тиіс;
3) жер төсемінің құрылысы үшін пайдаланылатын материалдар өзінің физика-механикалық қасиеттері мен экологиялық қауіпсіздік сипаттамалары бойынша берілген параметрлері бар жол құрылысын қамтамасыз етуі тиіс.
Автомобиль жолдарының және жол құрылысының конструктивті элементтерінде олардың радиациялық, химиялық және биологиялық қауіпсіздіктің талаптарына сәйкес болу жағдайындағы өзге шарттарында дәстүрлі емес құрылыс материалдары мен бұйымдарын, өндірістік кәсіпорын қалдықтарын, тұрмыстық қалдықтарды және қайта өңдеу немесе байыту жолымен сол қалдықтардан жасалған композитті материалдарды пайдалануға рұқсат етілмейді.
Жер төсемін жобалау кезінде жобаланатын автомобиль жолының қоршаған ортаға қатысты зиянды әсерінің қаупін төмендетуге бағытталған инженерлік және гидротехникалық шараларды көздеу қажет. Бұл шаралар жер төсемінің жиектері мен құламаларының, су бұратын арықтардың, бүйірлік резервтердің, су құбырларының шығып тұратын бастарының, тұрақты су ағындары арналарының су немесе жел эрозиясының туындау мүмкіндігін жоюға немесе төмендетуге, сондай-ақ жердің жолбойғы жолағында шынайы табиғи ландшафттардың ерекшеліктерін барынша сақтап қалуға бағытталуы тиіс;
4) жер төсемінің құрылысы үшін пайдаланылатын топырақ өзінің физика-механикалық көрсеткіштері бойынша автомобиль жолдарын салуға жарамды болуы тиіс.
Автомобиль жолдарының жобаларында жер төсемінің құрамында топырақты жан-жақты орналастыруды, ал қажет болған жағдайда жер төсемі мен жол төсемінің су және температуралық режимін реттеу жөніндегі шараларын іске асыру қажеттілігін көздеу қажет. Жер төсемін салу бойынша технологиялық операциялар топырақтың талап етілетін тығыздығына қол жеткізуді қамтамасыз етуі тиіс;
5) жер төсемі қиғаш тауларда орналасқан жағдайда автомобиль жолдарының жобаларында жер асты және жер үсті суларын бұруды ұтымды ұйымдастыру, ұстап қалатын құрылымдарды құру, еңістерді тегістеу және тағы басқа жолымен жер төсемінің де және жол бойғы баурайлардың да тұрақтылығын қамтамасыз ету бойынша қосымша шараларды қарастыру қажет.
17. Көпірлі құрылыс пен су өткізу құбырларына қойылатын талаптар:
1) автомобиль жолдарындағы жаңа және қолданыстағы көпірлі құрылыстарды және су өткізгіш құбырларды қалпына келтіруді жоспарлау кезінде:
құрылыстарды пайдаланудың сенімділігі, ұзақ мерзімділігі мен үздіксіздігі, көлік құралдары мен жолаушылардың қозғалыс қауіпсіздігі, құрылыстарды салу және пайдалану кезеңінде жұмысшылардың қауіпсіздігі мен еңбегін қорғауды;
ықтимал су тасқындары мен су ағындарындағы сел жүрісін қауіпсіз өткізу, ал су жолдарында кеме қатынасы мен ағаш ағызудың талаптарын орындауды;
су ағынын шаруашылық және өзге де мақсатта пайдалануға байланысты өндірістер мен кәсіпорындардың мүдделерін сақтауды;
қоршаған ортаны қорғау және оның экологиялық тепе-теңдігін сақтауды қамтамасыз ететін жобалық шешімдер қабылдаған жөн;
2) көпірлі құрылыстардың және су өткізгіш құбырларының жаңасын жобалау және қолданыстағысын қайта жаңғырту кезінде қабылданатын негізгі техникалық шешімдер бүкіл құрылыстың тұтастай және оның жеке бөліктерінің есептелген жүктемелер мен әсер етулерге сәйкестігін қамтамасыз етуі тиіс;
3) көпірлі құрылыстарда және оларға тікелей жақын жерлерге коммуникацияларды (газ-мұнай құбырлары, су құбыры, кәріз, құрылыстағы жарықтандыру аспаптарына қоректендіретіндерден басқа электр кабельдері) және құрылыстарды (шекаралық және кедендік бақылау қызметі бекеттері, жол полициясы орындары) орналастыруға жол берілмейді.
Тиісті техника-экономикалық және экологиялық негіздеме болған жағдайда жылу желілері мен қысымы 0,6 МПа аспайтын су өткізгіш коммуникацияларды, сондай-ақ құрылыстың көтергіш қабілеті мен оған қызмет көрсетуге, сондай-ақ жол қозғалысын ұйымдастыру мен оның қауіпсіздігіне кері әсер етпейтін арнайы көзделген конструктивті бөлшектерде кабельді байланыс жүйелерін жүргізуге жол беріледі;
4) стратегиялық маңызы бар көпірлі құрылыстар күзет жүйесімен қамтамасыз етілуі тиіс;
5) көпірлі құрылыстар қозғалысты ұйымдастыру және реттеу құралдарымен жарақталуы тиіс;
6) автомобиль жолдарындағы тұрақты көпірлі құрылыстар мен су өткізгіш құбырларды күрделі үлгіде жобалау керек;
7) күрделі емес бөгеттерден төмен орналасқан су өткізгіш құбырларды жобалау кезінде сол бөгеттердің бұзылу мүмкіндігін есепке алу қажет;
8) сең жүру, суға тамырымен кеткен ағаштар болған кезде және селдер мен мұздықтар туындауы мүмкін жерлерде сеңдер мен су өткізгіш құбырларды қолдануға жол берілмейді. Сел ағындарын өткізу үшін саңылаулары кемінде төрт метр бір аралықты көпірлерді немесе ағынды барынша қыса отырып өткізетін сел түсетін жерлерді көздеу қажет;
9) 40% артық түсу еңісінен соң іле орналасқан, жоспардағы радиусы алты жүз метрден кем қисықта көпірлі құрылыстарды жобалауға рұқсат етілмейді;
10) көпірлі құрылыстар мен су өткізгіш құбырларды олар бойынша және оларға кіреберістер бойынша қозғалыс шарттарының біртектілік талаптарын орындай отырып жобалау керек;
11) су шайып кетудің алдын алу үшін және су ағынының бағытын реттеу үшін көпірлі өткелдерде ағыстарды бағыттау және жағалауды бекіту құрылыстарын, ал құбырлар мен шағын көпірлер үшін арналарды тереңдету, жоспарлау және нығайтуды, қоқыстардың жиналуына кедергі келтіретін құрылғыларды, сондай-ақ кіретін және шығатын жерлерде су ағуының жылдамдығын тежейтін құрылғыларды қондыруды көздеген жөн;
12) жобаланатын көпiрлер конструкцияларының жақындау габариттерi (жол өткелдерi) габариттiк өлшемдерi ұлттық стандарттарда белгiленген талаптарға сәйкес келетiн көлiк құралдарының кедергiсiз және авариясыз өтуiн қамтамасыз етуi тиiс;
13) кеме жүретiн iшкi су жолдарында жобаланатын көпiрлердiң кеме жүретiн аралықтарының саны және көпiр асты габариттерi кемелердiң кедергiсiз жүруiн және мемлекеттiк уәкiлеттi орган белгiлеген өзен класына сәйкес ағаш ағызуды жүзеге асыруды қамтамасыз етуi тиiс. Кеме жүрмейтiн аралықтардың көпiр асты габариттерi сең жүруi және суға кеткен ағаштардың қауiпсiз өтуі шартымен есептеулер негiзiнде белгіленеді және тиiстi ұлттық стандарттардың талаптарын қанағаттандыруы тиiс;
14) көпірлі құрылыстар конструкцияларының кіреберістер үйінділерімен тоғысуын жобалау кезінде конустардың еңістері барлық биіктігінде бекітілуі тиіс, ал құламалардың тіктілігін тұрақтылық бойынша есеппен анықтау керек;
15) жобаланатын көпірлі құрылыстарда сыртқы жағынан таяныштармен қоршалатын тротуарлар мен қызметтік өткелдерді көздеу қажет, тротуарлардың енін қарбалас сағаттағы жүргіндер қозғалысының есептік перспективалы қарқындылығына байланысты анықтау керек, ал қызметтік өткелдердің ені 0.5 метрден кем болмауы тиіс;
16) көпірлі құрылыстардағы және оған кіреберістердегі қоршау құрылғылары өзара біртіндеп тоғысуы тиіс. Қоршау құрылғыларының сипаттамалары көпірдегі (жолөткелдің астында) және оған кіреберістердегі қозғалыс талаптарына қарай белгіленуі тиіс.
Ескерту. 17-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.
18. Автомобиль жолдарының инженерлік жайғастыру құрылыстарына және жол сервисінің кәсіпорындарын орналастыруға қойылатын талаптар:
1) автомобиль жолдарының жобаларында қоршау құрылғыларын, шамдарды, жол белгілері мен нұсқағыштарын орнатуды, жүру бөлігінің белгісі мен жолда орналасқан құрылыстар элементтерін көздеу керек;
2) жол өткелдерiнiң, электр тарату, байланыс және жарық беру желiлерiнiң, дербес орындаудағы жеке ақпараттық-нұсқау жол белгiлерiнiң және басқа коммуникациялардың тiректерi тиiстi ұлттық стандарттардың талаптарын сақтай отырып, жер төсемiнен тыс орналасуы тиiс. Автомобиль жолдары жобаларында олар автомобиль жолының көлденең бейiнiнде жүру бөлiгi жиегiнен төрт метрге жақын орналасқан кезде тиiстi қоршау құрылғыларын орнатуды көздеу қажет;
3) жол белгілері мен нұсқағыштарының тіректерін мүмкіндігінше оларға көлік құралдарының кездейсоқ соқтығысу салдарларының ауырлығын төмендетуге мүмкіндік беретін "сынғыш" конструкцияны пайдалана отырып жер төсемінің жиегінен тыс арнайы топырақ призмаларда орнықтыру керек;
4) еңісінің 1:3 тіктілігімен және одан артық үйінділерден өтетін автомобиль жолдарының учаскелерінде, темір жолдың бойында, батпақтардың, су ағыстарының, арықтар мен тау шатқалдарының бойында, еңісінің тіктілігі 1:3 және одан артық тау баурайларында, сондай-ақ көп жолақты автомобиль жолдарының бөлу жолағында, түрлі деңгейлердегі автомобиль жолдарының қиылысқан және жанасқан жерлерінде, көрінуі жеткіліксіз жоспардағы қисықтарда қоршау орнықтыруды көздеу керек;
5) қажет болған жағдайда жобаларда қозғалыстың қажетті көрінуі мен қауіпсіздігін қамтамасыз ететін автомобиль жолдарының жекелеген учаскелерін жарықтандыру жөніндегі инженерлік шешімдер ұсынылуы мүмкін.
Ондай учаскелердің тізбесі үлкен көпірлер мен жолөткелдерді, тоннельдерді, магистральдық автомобиль жолдарының өзара және темір жолдармен қиылысуларын, жол сервисінің құрылыстарына және жобаланатын автомобиль жолына жақын орналасқан ірі өнеркәсіптік кәсіпорындарға кіреберістерді қамтиды;
6) автомобиль жолдарының жобаларында жобаланатын жолды күтіп ұстау және жөндеу, жол полициясы жолды пайдаланушыларға техникалық, медициналық, мәдени және тұрмыстық қызмет көрсететін ұйымдастыру қызметтерін орналастыруға, жүк және жолаушылар тасымалдарын жүзеге асыруға арналған қажетті инфрақұрылымды құруға, сондай-ақ жол қозғалысының мониторингісіне арналған бөлімдерді қамтуы мүмкін;
7) қоғамдық көліктер тоқтайтын жерлерде отырғызу алаңдары мен павильондарды автобустың негізгі қозғалыс жолағынан біртіндеп шығуын және қайтадан жүру бөлігіне кейін кері оралуын, жолаушылардың қауіпсіз отырып, түсуін, ал қажет болған жағдайда жол арқылы қауіпсіз өтуін қамтамасыз ете отырып жобалау қажет. Аялдама алаңдарын бірыңғай жер төсемінде немесе одан тысқары жерлерде автомобиль жолының санаты мен жобаланатын алаңдағы жолаушылар айналымының көрсеткішіне байланысты орналастыру керек;
8) автомобиль жолдарының жобасында жүргізушілер мен жолаушылар үшін демалыс алаңдарын орнату көзделуі тиіс, әдетте олар суағарлар мен су қоймаларының жанында, орман алаңшаларында, бұлақ жанында, асу учаскелерінде, ерекше тарихи мәні бар және ерекше табиғи немесе жасанды ландшафтпен ерекшеленетін орындарда жайғастырылуы тиіс. Оларды жобалау кезінде қабылданған техникалық шешімдер белгіленген санитарлық-техникалық, эпидемиологиялық, экологиялық, сәулет-ландшафтық және басқа талаптардың сақталуын, сондай-ақ демалыс алаңдары орналасқан аймақта көлік құралдары қозғалысының жайлылығы мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуі, демалыс алаңдарының саны автомобиль жолының санатына сәйкес болуы тиіс;
9) демалу алаңдарының аумақтарында жоспарлық шешімдерді және көгалдандыру құралдарын таңдау жолымен сырт қарағанда оқшауланған оңтайлы үш аймақ құру қажет:
автомобильдер тұрағына арналған техникалық аймақ;
жүргізушілер мен жолаушылар демалу үшін тынықтыру аймағы;
санитарлық-эпидемиологиялық мақсаттағы құрылыстар кешенін орналастыруға арналған аймақ;
10) демалу алаңдары орналасқан аймақта оған кіру және одан шығу кезінде автомобиль жолында түрлі санаттағы жолдар үшін қарастырылатын ауысу-жылдамдық жолақтарын орнатуды көздеу қажет;
11) демалу алаңдарына арнайы мақсаттағы автомобильдердің және аумақты уақтылы жинауға, санитарлық тазартуға және өңдеуге арналған жол техникасының, сондай-ақ алаңдарды құрылыс материалдарын уақытша орналастыру үшін пайдаланған кезде жол машиналарының және жолда жөндеу және пайдалану жұмыстарын өткізу кезеңінде жабдықтардың кіруі қамтамасыз етілуге тиіс;
12) қозғалысқа қызмет көрсететін ұйымдар немесе кешендер мынадай жерлерде:
негізгі жолдың жүру бөлігі мен жол сервисінің аталған құрылыстарына өтетін жердің арасында бөлу жолағын міндетті жайғастырумен бірыңғай жер төсеміндегі автомобиль жолының бойында;
қозғалысқа қызмет көрсететін кәсіпорындарға желілік немесе тұйық түрдегі арнайы кіреберістерді жасаумен негізгі жолдың жер төсемінен оқшау жерлерде орналасуы мүмкін;
13) жол сервисі ұйымдарын жобалау кезінде белгіленген техникалық, санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық және тиісті техникалық санаттағы автомобиль жолдарына арналған өзге де талаптарды сақтау қажет.
Ескерту. 18-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 23.07.2013 № 735 қаулысымен.

5. Сәйкестік презумпциясы

19. Осы Техникалық регламенттің 1-қосымшасында көрсетілген үйлесімделген стандарттар талаптарына сәйкес жобаланған автомобиль жолдары осы Техникалық регламенттің талаптарына сәйкес деп есептеледі.
20. Осы Техникалық регламенттің талаптарына сәйкестігін растау үшін жобалау ұйымдары көрсеткіштері үйлестірілген стандарттар мен құжаттардың деңгейінен төмен емес өзге де нормативтік құжаттарды қолдануы мүмкін.

6. Сәйкестікті растау

21. Автомобиль жолы жобасының осы Техникалық регламенттің қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растау нысаны: жобаның үйлестірілген стандарттарға сәйкестігін растайтын Мемлекеттік техникалық сараптаманың оң қорытындысы, жобаны санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органымен және жол қозғалысы қауіпсіздігі жөніндегі уәкілетті органмен келісу, автомобиль жолдары жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган қол қойған автомобиль жолының жобасын қабылдау актісі және құрылыс жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның жобаны бекіту бұйрығы болып табылады.

3-бөлім. Ауыспалы ережелер
7. Ауыспалы ережелер

22. Осы Техникалық регламент қолданысқа енген сәттен бастап Қазақстан Республикасының аумағында әрекет ететін нормативтік құқықтық актілерді осы Техникалық регламентке сәйкестендіргенге дейін автомобиль жолдарын жобалау кезінде ұлттық қауіпсіздік мүдделерін қорғау, жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету, адамның өмірі немесе денсаулығын қорғау, қоршаған ортаны қорғау мақсаттарына сәйкес келетін бөлігінде ғана міндетті түрде орындалуы тиіс.
23. Автомобиль жолдары жобаларының осы Техникалық регламент қолданысқа енгізілгенге дейін қабылданған қауіпсіздік талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттар оларға белгіленген мерзім аяқталғанға дейін жарамды деп есептеледі.

"Автомобиль жолдарын жобалау кезіндегі қауіпсіздік талаптары" техникалық регламентіне 1-қосымша

Осы техникалық регламентпен үйлестірілген
нормативтік-техникалық құжаттардың тізбесі

1. ҚР СТ 1053-2002 Автомобиль жолдары. Терминдер мен анықтамалар.
2. ҚР ҚНмЕ 3.03-09-2006 Автомобиль жолдары.
3. ҚР ҚН 3.03-19-2006 Қатты емес типті жол төсемелерін жобалау.
4. ҚР ҚН 3.03-34-2005 Қатқыл жол төсемелерін жобалау бойынша нұсқаулық.
5. ҚНмЕ 2.05-03-84* Көпірлер мен құбырлар.
6. ҚР СТ 1380-2005 Автомобиль жолдарындағы көпір құрылыстары мен су өткізу құбырлары. Жүктемелер мен әсер ету.
7. ҚР СТ 1379-2005 Автомобиль жолдарындағы көпір құрылыстары мен су өткізу құбырлары. Конструкциялардың жақындау габариттері.
8. ҚР СТ 1124-2003 Жол қозғалысын ұйымдастырудың техникалық құралдары. Жол таңбалары. Техникалық талаптар.
9. ҚР СТ 1397-2005 Автомобиль жолдары. Құрылысқа, қайта жаңғырту мен күрделі жөндеуге жобалық және жұмыс құжаттамасының құрамы мен ресімдеуге қойылатын талаптар.
10. ҚР СТ 1412-2005 Жол қозғалысын ұйымдастырудың техникалық құралдары. Қолдану ережелері.