О проекте Закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан "О нормативных правовых актах"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 ноября 2009 года № 1978

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан "О нормативных правовых актах".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Закон Республики Казахстан

О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан
"О нормативных правовых актах"

Статья 1. Внести в Закон Республики Казахстан от 24 марта 1998 года "О нормативных правовых актах" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г., № 2-3, ст.25; 2001 г., № 20, ст.258; 2002 г., № 5, ст.50; 2004 г., № 5, ст.29; № 13, ст.74; 2005 г., № 17-18, ст.73; 2006 г., № 3, ст.22; № 24, ст.148; 2007 г., № 2, ст.18; № 12, ст.86; № 13, ст.100; № 19, ст.147; 2008 г., № 13-14, ст.55; № 21, ст.97; 2009 г., № 15-16; ст.74; № 18, ст.84; Закон Республики Казахстан от 14 октября 2009 года "О внесении изменения в Закон Республики Казахстан "О нормативных правовых актах" по вопросам проведения научной антикоррупционной экспертизы", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" и "Казахстанская правда" 20 октября 2009 г.):
1) статью 1 дополнить подпунктом 16) следующего содержания:
"16) юридическая техника - совокупность способов, требований и правил оформления нормативных правовых актов.";
2) в статье 2:
в пункте 3 слова ", в том числе включающих в себя нормы права" исключить;
в подпункте 3) пункта 4 слово "стандарты" заменить словом "нормы.";
дополнить частью второй следующего содержания:
"Нормативные акты, содержащие технические и технологические нормы, не должны содержать нормы права".
3) в подпункте 2) пункта 3 статьи 3 слова "или его структурного подразделения" исключить;
4) статью 11 исключить;
5) в статье 14:
в части четвертой пункта 3 слова "оформления и" исключить;
в пункте 7:
слова "в другие нормативные правовые акты," заменить словами "нормативные правовые акты, одного уровня, то";
слова "или дано поручение соответствующим органам о подготовке таких актов" исключить;
дополнить частью второй следующего содержания:
"Если для обеспечения действия норм готовящегося проекта законодательного акта Республики Казахстан нормативного правового указа Президента Республики Казахстан, нормативного правового постановления Правительства Республики Казахстан необходимо внесение изменений и дополнений в нормативные правовые акты нижестоящего уровня, одновременно с проектом основного акта должны быть подготовлены проекты актов с указанными изменениями и дополнениями или дано поручение соответствующим органам о подготовке таких актов.";
дополнить пунктом 8 следующего содержания:
"8. Разработанные проекты законов одновременно с направлением на согласование в заинтересованные государственные органы опубликовываются (распространяются) на web-сайте уполномоченного органа, с обеспечением обсуждения положений проектов законов с общественными объединениями, неправительственными организациями и широкими слоями населения. Соответствующая информация должна обновляться по мере прохождения проектов законов вплоть до его принятия Парламентом".
6) пункт 1 статьи 15 дополнить предложением третьим следующегосодержания:
"Если для обеспечения действия Закона Республики Казахстан необходимо принятие подзаконного нормативного правового акта (если такая необходимость отсутствует, то это указывается в сопроводительном письме) к проекту основного акта прикладываются проекты подзаконных нормативных правовых актов, необходимые для его реализации. В случае, если разработка проекта подзаконного нормативного правового акта относится к компетенции другого государственного органа, то государственным органом - разработчиком проекта Закона запрашивается соответствующий проект подзаконного акта и представляется одновременно.";
7) статью 17 изложить в следующей редакции:
"Статья 17. Оформление проектов нормативных правовых актов Проекты нормативных правовых актов оформляются в соответствии с Правилами по оформлению проектов нормативных правовых актов (юридическая техника), изложенной в Приложении к настоящему Закону.";
8)в статье 18:
в заголовке слова "и стилю изложения текста" исключить;
пункт 2 исключить.
9) статьи 19, 20, 27 и 28 исключить;
10) подпункт 6) пункта 2 статьи 21 исключить;
11) дополнить статьей 29-1 следующего содержания:
"Статья 29-1. Правопреемство в отношении принятых нормативных
правовых актов
В случае реорганизации государственного органа, наделенного правом принимать нормативные правовые акты, к правопреемнику в пределах его компетенции вместе с правом принимать нормативные правовые акты переходят полномочия по изменению и прекращению действия ранее принятых нормативных правовых актов.";
12) в пункте 1 статьи 43-1 слова "и устаревших" заменить словами ", устаревших и коррупциогенных";
13) дополнить приложением согласно приложению к настоящему Закону.
Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан

Приложение
к Закону Республики Казахстан
"О нормативных правовых актах"
от 24 марта 1998 года № 213

Юридическая техника

1. Общие требования

1. Настоящая Юридическая техника устанавливает требования по оформлению кодексов, законов вносящих изменения и дополнения в Конституцию Республики Казахстан, законов, указов Президента Республики Казахстан, имеющих силу конституционного закона; указов Президента Республики Казахстан, имеющих силу закона; иных нормативных правовых указов Президента Республики Казахстан; постановлений Парламента Республики Казахстан и его палат; постановлений Правительства Республики Казахстан; постановлений Конституционного Совета, Верховного Суда Республики Казахстан и Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан; приказов министров Республики Казахстан и иных руководителей центральных государственных органов; постановлений центральных государственных органов; решений маслихатов, постановлений акиматов, решений акимов (далее - акты).
2. Все акты в обязательном порядке должны иметь следующие реквизиты:
1) Государственный герб Республики Казахстан;
2) указание на форму акта;
3) заголовок, обозначающий предмет регулирования данного акта;
4) место и дату принятия акта;
5) регистрационный номер акта;
6) подписи лица или лиц уполномоченных подписывать акты;
7) гербовую печать.
3. Составные части акта: части, разделы, подразделы, главы, статьи, пункты, подпункты и абзацы.
4. Основным структурным элементом акта является статья или пункт, содержащие в себе нормы права. В виде статей с наименованием "статья" нормы права включаются в законодательные акты. Иные акты состоят из пунктов, без их наименования словом "пункт".
5. Близкие по содержанию статьи (пункты) значительных по объему актов могут объединяться в главы. Несколько глав, близких по содержанию, могут объединяться в разделы, а разделы - в части акта.
6. В больших по объему разделах могут выделяться подразделы.
7. Статьи акта могут подразделяться на пункты, содержащие отдельные нормы права, а пункты на подпункты. Внутри статей, пунктов и подпунктов могут быть части - логически законченные отдельные нормы права, выделяемые абзацами. Части начинаются с заглавной буквы и заканчиваются точкой.
Абзацем считается часть текста, представляющая собой смысловое единство, выделяемая отступом в первой строке и начинающаяся со строчной буквы, кроме первого абзаца части, который начинается с заглавной буквы. Абзацы заканчиваются точкой с запятой (кроме первого и последнего абзацев части).
8. Каждая статья (пункт), а также части, разделы, подразделы, главы акта нумеруются арабскими цифрами. Нумерация статей (пунктов) является сквозной для всего акта. Самостоятельной и сквозной является также нумерация подпунктов, частей, разделов и глав акта.
9. Нумерация пунктов и подпунктов статьи самостоятельна для каждой статьи, а в актах, в которых основным структурным элементом является не статья, а пункт, самостоятельна нумерация подпунктов каждого пункта. Самостоятельной, а не сквозной, является также нумерация подразделов в каждом разделе акта.
10. Номера подпунктов в пунктах статьи обозначаются арабскимицифрами со скобкой следующим образом: 1), 2), 3) и далее.
В актах, состоящих из одного пункта, нумерация пунктов не производится.
В статье, состоящей из одного пункта, нумерация пункта не требуется.
11. В случаях, когда необходимо разъяснить цели и мотивы принятия акта, основные задачи, которые перед ним стоят, изложению норм права предшествует вступительная часть (преамбула).
12. При необходимости уточнения терминов и определений, используемых в акте, в нем помещается статья (пункт), разъясняющая их смысл. В акте на государственном языке термины и определения располагаются в алфавитном порядке. Термины в акте на русском языке должны соответствовать порядку изложенном на государственном языке.
Термины и определения, используемые в акте, должны соответствовать терминам и определениям, применяемым в вышестоящем акте, регулирующем однородные общественные отношения.
13. В целях удобства пользования каждая глава акта, его раздел, часть, а также подразделы разделов должны иметь заголовки. Заголовки должны иметь и статьи законодательных актов, за исключением законодательных актов, вносящих изменения и (или) дополнения.
Заголовки разделов, подразделов, глав актов отделяются от предыдущего текста двумя межстрочными интервалами, а от последующего текста - одним.
14. Необходимым структурным элементом кодексов является оглавление.
15. В структуру акта могут включаться приложения.
16. Тексты актов должны быть четко сформулированы и напечатаныединым шрифтом, без помарок и исправлений.
17. Текст акта излагается с соблюдением норм литературного языка и юридической терминологии, его положения должны быть предельно краткими и содержать четкий и не подлежащий различному толкованию смысл. Не допускается употребление устаревших и многозначных слов и выражений, эпитетов, метафор, сокращений слов. Содержание (норма) пункта не излагается повторно в других пунктах.
18. Текст акта не должен содержать положения декларативного характера, не несущие смысловой и правовой нагрузки.
19. Поручения в актах должны адресоваться государственным органам либо, при необходимости, их руководителям.
По отношению к государственным органам, не подчиненным лицу, дающему поручение, поручения в актах должны излагаться в рекомендательной форме либо по согласованию с ними. В последнем случае после наименования государственного органа указывается "(по согласованию)".
20. В тексте актов наименования государственных органов и иных организаций излагаются полностью в соответствии с официальным названием и единообразно по всему тексту.
Сокращение наименований организаций допускается для целей обеспечения простоты и лаконичности текста с расшифровкой значения сокращения либо аббревиатуры в самом тексте акта.
21. В тексте актов не допускаются обозначение абзацев дефисами или иными знаками, а также выделение и подчеркивание отдельных слов и
словосочетаний, кроме заголовка акта, названий глав, разделов, подразделов, слова "ПОСТАНОВЛЯЕТ", "ПРИКАЗЫВАЮ (ПРИКАЗЫВАЕМ)" должности, инициала имени и фамилии подписывающего лица, которые пишутся выделенными буквами (жирным шрифтом).
Слово "ПОСТАНОВЛЯЕТ" пишется прописными буквами, не допускается разрывать его переносом на другую строку.
22. Проекты актов, в том числе секретного характера, должны
оформляться на бланках установленного образца, с учетом следующих
параметров (с применением текстового редактора "WORD for WINDOWS"
версии от 6.0 и выше):
поля слева - 2,5 см, поля справа - 1,5 см, колонтитулы - 2,5 см;
шрифт - "TimesNewRoman" размером № 14 (в приложениях может быть использован шрифт меньшей размерности, но не менее № 10);
межстрочный интервал - одинарный;
абзацный отступ (отступ первой строки) - 1,25 см;
интервал между заголовком и текстом, текстом и подписью - 2 межстрочных интервала.
23. Страницы актов и приложений к ним должны быть пронумерованы, при этом для каждого приложения должна быть отдельная нумерация страниц (нумерация страниц производится вверху по центру страницы, первая страница не нумеруется).
24. В случае если актом утверждается персональный состав комиссии, рабочей группы или иного временного органа, а также правительственной делегации, то фамилии, имена, отчества и должности лиц, участвующих в их работе, приводятся полностью. При этом вначале приводятся данные руководства комиссии (рабочей группы, иного временного органа, делегации) - руководителя, его заместителя (заместителей) и секретаря, после чего указываются данные их членов, располагаемых в соответствии с протокольным старшинством и уровнями должностей государственного управления, а внутри одного уровня должностей - в алфавитном порядке.
25. При необходимости в актах могут быть приведены ссылки на статьи (пункты) актов вышестоящих уровней, а также воспроизведены отдельные положения из норм актов вышестоящих уровней со ссылкой на такие акты.
Ссылки в статьях (пунктах и подпунктах) акта на другие его статьи (пункты и подпункты) допускаются только в случаях, когда необходимо показать взаимную связь правовых норм либо избежать повторений.
26. При ссылке на абзацы, строки и предложения их нумерация обозначается порядковыми числительными (прописью).
27. В тексте акта ссылка на статью (пункт и подпункт) приводится с указанием его порядкового номера, обозначаемого арабскими цифрами (не допускается использование прилагательных).
28. В случае если в тексте акта имеется ссылка на акт, то указываются его вид, дата принятия, регистрационный номер и название этого акта (в указанной последовательности).
При ссылке на законодательные акты указание номеров, под которыми они зарегистрированы, не требуется, за исключением указов Президента Республики Казахстан, имеющих силу закона.
В названии акта, предусматривающего внесение изменений, дополнений в ранее принятый акт и/или признание его утратившим силу, должно содержаться указание на вид акта, дату его принятия и регистрационный номер.
29. Если в тексте акта приводится две и более последовательных ссылок на один и тот же акт, то полное название акта указывается один раз (при первом упоминании в тексте) с последующей ссылкой на него.
30. Если в акте имеются ссылки на приложения, то указываются номера приложений, присваиваемые в порядке упоминания приложений в тексте акта, за исключением случаев, когда к акту имеется одно приложение.
31. В тексте актов при обозначении даты применяется словесно-цифровой способ, например: "13 января 2005 года".
32. Примечания к положениям актов допускаются в исключительных случаях, когда соответствующие указания невозможно изложить в тексте без ущерба для смысла нормы.

2. Оформление актов о внесении изменений и дополнений
в ранее принятые акты

33. В заголовке акта, предусматривающего внесение изменений и дополнений в ранее принятый акт, должна содержаться ссылка на форму и заголовок акта.
При внесении в тексте акта в первую очередь изменений (либо изменения) в ранее принятые акты, в данном случае наименование акта излагается "О внесении изменений (изменения) и дополнений (дополнения)...", в случае внесения в первую очередь дополнений (либо дополнения) в ранее принятые акты наименование акта излагается "О внесении дополнений (дополнения) и изменений (изменения)...".
34. При подготовке проекта закона, предусматривающего внесение изменений и (или) дополнений в ранее принятые законы, а также признание их утратившими силу, после даты, номера, под которым он зарегистрирован, и названия этого акта указываются в скобках год, номер и статья его опубликования в сборнике "Ведомости Парламента Республики Казахстан" либо иной источник официального опубликования, если ранее принятый закон не опубликован в указанном сборнике.
При подготовке проекта иного нормативного правового акта, предусматривающего внесение изменений и (или) дополнений в ранее принятые акты, а также признание их утратившими силу, после даты, номера, под которым он зарегистрирован, и названия этого акта указываются в скобках год, номер и статья его опубликования в сборниках "Собрание актов Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан", "Собрание актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан" в случае если они опубликовывались в указанных сборниках.
35. В случае внесения изменений и дополнений в закон текст акта излагается в следующей редакции:
"Внести в Закон Республики Казахстан от 14 октября 2003 года "О профилактике йододефицитных заболеваний" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 19-20, ст.149; 2006 г., № 1, ст.5) следующие изменения и дополнения:".
В случае внесения изменений и дополнений в некоторые законодательные акты текст акта излагается в следующей редакции:
"Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Закон Республики Казахстан от 28 июня 1995 года "О нефти" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., № 11, ст.76; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 11, ст.150; 1999 г., № 21, ст.787; 2003 г., № 6, ст.34; № 11, ст.56; 2004 г., № 22, ст. 131; № 23, ст. 142; 2005 г., № 16, ст.70; 2006 г., № 16, ст.99):".
36. При изменении и дополнении более трех актов составляются перечни, оформляемые отдельными приложениями.
Если одни элементы структурной части того или иного акта должны быть признаны утратившими силу, а другие части этого же акта должны быть изложены в новой редакции, то такой акт включается в перечень изменений.
Указанные требования не распространяется на законодательные акты.
37. При значительном числе (три и более) актов или их частей (глав, пунктов, подпунктов), подлежащих признанию утратившими силу, изменению или дополнению в связи с принятием нового акта того же уровня, их перечень оформляется самостоятельным актом. Проект такого акта подготавливается разработчиком проекта основного акта и представляется одновременно с ним.
Все изменения и дополнения, вносимые в один и тот же акт, предусматриваются одним пунктом или подпунктом. Все акты в перечне актов, в которые вносятся изменения и дополнения, так же как и в перечне актов, признаваемых утратившими силу, располагаются в зависимости от соотношения их юридической силы, а также в хронологическом порядке по дате их принятия (издания).
38. При внесении изменений и дополнений в структурную часть акта, содержание текста такой структурной части, излагается в новой редакции.
39. При изменении текста структурной части действующего акта такая часть продолжает действовать в измененной редакции. После текста измененной структурной части следует ссылка на то, что эта часть действует в редакции акта, изменившего ее.
40. Если в акте имеется ссылка на приложение, то в скобках указывается номер данного приложения, кроме случаев, когда к акту имеется одно приложение.
41. Дополнительные структурные части, в том числе приложения, включаются в текст действующего акта:
включаемые за последней структурной частью того же вида под последующими порядковыми номерами;
включаемые между структурными частями того же вида под дополнительными номерами, дублирующими номера тех структурных частей акта, за которыми следуют, например: пункты 2-1, 2-2; подпункты 8-1), 8-2); раздел 5-1; приложения 3-1, 3-2, 3-3.
При этом в актах о включении в действующий основной акт дополнительных приложений и производных актов должен содержаться пункт (подпункт) о дополнении действующего основного акта приложением или производным актом в соответствии с приложением к акту о включении.
В действующем акте после текста включенной структурной части в скобках вводится ссылка на акт о включении. Нумерация остальных частей акта сохраняется.
42. Акты, имеющие грифы секретности или пометки "Для служебного пользования" ("дсп"), "без опубликования в печати", "не для печати", включаются в перечень без указания их заголовка (названия).
43. Все акты в перечне актов, в которые вносятся изменения, и дополнения, также как и в перечне актов, признаваемых утратившими силу, располагаются в хронологическом порядке по дате их принятия.
В пределах одной и той же даты акты указываются в соответствии с их номерами или номерами статей в официальных источниках опубликования.

3. Правила оформления актов о признании ранее
принятых актов, утратившими силу

44. В связи с принятием акта подлежат признанию утратившими силу, изменению или дополнению все ранее принятые нормативные правовые акты или их структурные части, если они противоречат включенным в новый акт нормам права или поглощаются ими.
45. При признании утратившим силу акта вышестоящего уровня подлежат признанию утратившими силу акты нижестоящего уровня, принятые в его реализацию.
Данное требование также распространяется на случаи, когда из акта вышестоящего уровня исключаются отдельные нормы, в реализацию которых приняты акты нижестоящего уровня.
46. Перечень актов и их частей, подлежащих признанию утратившими силу в связи с принятием акта, должен содержаться либо в самом акте, либо в акте о порядке введения его в действие.
47. При признании структурных частей действующего акта утратившими силу такие части из действующего акта исключаются, но их номера сохраняются. К сохранившемуся номеру добавляется ссылка на акт о признании акта (или его части) утратившим силу. Нумерация сохранившихся структурных частей не изменяется.
48. При значительном числе актов (три или более) или их частей (глав, статей, пунктов и подпунктов), подлежащих признанию утратившими силу, изменению или дополнению в связи с принятием нового акта и имеющих более низкий уровень, чем новый акт, уполномоченный орган поручает соответствующим государственным органам принять (издать) акты о признании утратившими силу, изменении и дополнении их актов с указанием срока принятия (издания).
Проект такого поручения подготавливается органом, вносящим в уполномоченный орган проект нового акта.
49. Если акт утратил значение (юридическую силу) не полностью, он включается в перечень для признаний утратившим силу только в части, противоречащей вновь принятому акту или поглощенной последним.
В случае если в большом по объему акте подлежит признанию утратившей силу значительная часть пунктов, то в перечень включается весь акт, с оговоркой о пунктах, сохраняющих свою силу.
50. Подлежат признанию утратившими силу также акты, дублирующие нормы других актов и не содержащие новизны.
51. На утрату ставятся акты, как официально опубликованные, так и неопубликованные.
52. Подлежат признанию утратившими силу, как основной акт, так и акты (или их части), которыми в его текст были внесены изменения и дополнения. В случаях неоднократного изменения редакции какого-либо акта (статьи, пункта, подпункта, абзаца), подлежащего признанию утратившим силу полностью, в перечень включаются в виде самостоятельных пунктов все акты об этом, в том числе промежуточные акты, изменявшие редакцию.
Указанное требование не распространяется на законодательные акты.
53. В перечень в виде самостоятельных пунктов включаются все противоречащие новому решению или поглощенные им акты о последующем расширении сферы его применения, а также сферы применения отдельных его структурных частей по времени и кругу лиц.
54. В случае, если актом признаются утратившими силу другой акт или его часть, в которых предусматривалось признать утратившими силу ранее принятые акты, последние не возобновляют свое действие.
55. Не вступившие в силу акты не могут быть признаны утратившими силу. При необходимости такие акты могут быть отменены.
56. Акты и структурные части актов временного характера, срок действия которых истек, не подлежат признанию утратившими силу.
В случаях, когда в актах, наряду с нормами временного характера, срок действия которых истек, содержатся нормы постоянного действия и все эти нормы подлежат признанию утратившими силу, в перечень включается весь акт в целом.
57. В случае если статья (пункт) акта содержит указание на приложение, которое подлежит признанию утратившим силу, то в перечень включается (ставится на утрату) только данная статья (пункт), а приложение отдельно не оговаривается.
В случае если в статье (пункте) акта наряду с утверждением приложения содержится норма, касающаяся других вопросов, сохраняющих значение, а приложение подлежит признанию утратившим силу полностью, то в перечень включается данный пункт в части, относящейся к приложению, а приложение отдельно не оговаривается.
58. Если признанию утратившими силу подлежат отдельные пункты полностью, а другие только в определенной части, то сначала указываются пункты, подлежащие признанию утратившими силу полностью.

4. Правила оформления приложений к актам

59. В структуру акта могут включаться приложения.
60. В случае необходимости включения в акты графиков, таблиц, схем, карт, перечней и других материалов последние оформляются отдельными приложениями.
61. В правом верхнем углу первого листа производного акта либо приложения должно содержаться указание на вид основного акта, посредством которого он (оно) принят, дату принятия акта и его регистрационный номер. Например, если в тексте акта приводится ссылка "утвердить прилагаемую Инструкцию... (Положение..., Правила...)", то в правом верхнем углу приложения пишется:
Утверждена (о)
Указом Президента
Республики Казахстан от______ 200_ года №__
В случае если к акту имеются несколько приложений, в правом верхнем углу каждого приложения указываются его порядковый номер, а также вид акта, посредством которого оно принято, дата принятия акта и его регистрационный номер. Если приложение к акту одно, то оно не нумеруется.
Например, если в тексте акта приводится ссылка: "согласно приложению 1 (2, 3,...)" либо "приложение 1 (2, 3,...)", то в правом верхнем углу приложения пишется:
Приложение 1 (2, 3,...)
к Закону Республики Казахстан
"О нормативных правовых актах"
или Указу Президента
(распоряжению Премьер-Министра)
Республики Казахстан от______ 200 года №__
62. Если к Инструкции, Положению, Правилам и иным производным актам, оформляемым отдельным приложением, имеются приложения, то в правых верхних углах последних указывается:
Приложение 1 (2, 3,...) к Инструкции
(Положению..., Правилам...)
при этом название Инструкции, Положения, Правил и иных производных актов указывается полностью.
63. Заголовок (название) приложения обязательно должен соответствовать тексту основного акта, которым он принят.
64. Оформление актов с грифами секретности или пометкой "Для служебного пользования" ("дсп") осуществляется в соответствии с настоящей Юридической техникой и требованиями актов регулирующие указанные вопросы.

"Нормативтік құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 қарашадағы № 1978 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Нормативтік құқықтық актілер туралы» Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасының Заңы

«Нормативтік құқықтық актілер туралы»
Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен
толықтырулар енгізу туралы

1-бап. «Нормативтік құқықтық актілер туралы» 1998 жылғы 24 наурыздағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 2-3, 25-құжат; 2001 ж., № 20, 258-құжат; 2002 ж., № 5, 50-құжат; 2004 ж., № 5, 29-құжат; № 13, 74-құжат; 2005 ж., № 17-18, 73-құжат; 2006 ж., № 3, 22-құжат; № 24, 148-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 12, 86-құжат; № 13, 100-құжат; № 19, 147-құжат; 2008 ж., № 13-14, 55-құжат; № 21, 97-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; № 18, 84-құжат 2009 жылғы 20 қазанда «Егемен Қазақстан» және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған «Нормативтік құқықтық актілер туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сыбайлас жемқорлыққа қарсы ғылыми сараптама жүргізу мәселелері бойынша өзгеріс енгізу туралы» 2009 жылғы 14 қазандағы Қазақстан Республикасының Заңы):
1) 1-бап мынадай мазмұндағы 16) тармақшамен толықтырылсын:
«16) заңдық техника - нормативтік құқықтық актілерді ресімдеу тәсілдерінің, талаптары мен ережелерінің жиынтығы.»;
2) 2-бапта:
3-тармақта «, оның ішінде құқықтық нормаларды қамтитын шарттарды» деген сөздер алып тасталсын;
4-тармақтың 3) тармақшасындағы «стандарттар» деген сөз «нормалар» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Техникалық және технологиялық нормалар қамтылған нормативтік актілерде құқықтық нормалары болмауға тиіс.»;
3) 3-баптың 3-тармағын 2) тармақшасындағы «немесе оның құрылымдық бөлімшесінің» деген сөздер алып тасталсын;
4) 11-бап алып тасталсын;
5) 14-бапта:
3-тармақтың төртінші бөлігіндегі «ресімдеу мен» деген сөздер алып тасталсын;
7-тармақта:
«басқа нормативтік құқықтық актілерге» деген сөздер «бір деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерге» деген сөздермен ауыстырылсын;
«немесе тиісті органдарға осындай актілер дайындау туралы тапсырма берілуге» деген сөздер алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Егер Қазақстан Республикасы заңнамалық актісінің, Қазақстан Республикасы Президентінің нормативтік құқықтық жарлығының, Қазақстан Республикасы Үкіметінің нормативтік құқықтық қаулысының дайындалып отырған жобасы нормаларының қолданылуын қамтамасыз ету үшін төменгі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізу қажет болса, негізгі акт жобасымен бір мезгілде көрсетілген өзгерістер мен толықтырулар көрсетілген актілердің жобалары дайындалуға немесе тиісті органдарға осындай актілерді дайындау туралы тапсырма берілуге тиіс.»;
мынадай мазмұндағы 8-тармақпен толықтырылсын:
«8. Әзірленген заң жобалары мүдделі мемлекеттік органдарға келісуге жіберіле отырып, бір мезгілде заң жобаларының ережелерін қоғамдық бірлестіктермен, үкіметтік емес ұйымдармен және қалың көпшілікпен талқылау қамтамасыз етіліп, уәкілетті органның web-сайтында жарияланады (таратылады). Тиісті ақпарат заң жобаларының өтуіне қарай, оны Парламент қабылдағанға дейін жаңартылуға тиіс.»;
6) 15-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы үшінші сөйлеммен толықтырылсын:
«Егер Қазақстан Республикасы Заңының қолданылуын қамтамасыз ету үшін заңға тәуелді нормативтік құқықтық актіні қабылдау қажет болса (егер мұндай қажеттілік болмаса, онда ол ілеспе хатта көрсетіледі), негізгі акт жобасына оны іске асыру үшін қажетті заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілердің жобалары қоса беріледі. Егер заңға тәуелді нормативтік құқықтық акт жобасын әзірлеу басқа мемлекеттік органның құзыретіне жататын болса, онда Заң жобасын әзірлеуші мемлекеттік орган заңға тәуелді актінің тиісті жобасын сұратады және бір мезгілде ұсынады.»;
7) 17-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«17-бап. Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын ресімдеу Нормативтік құқықтық актілердің жобалары осы Заңға қосымшада жазылған Нормативтік құқықтық актілердің жобаларын ресімдеу жөніндегі ережеге (заң техникасы) сәйкес ресімделеді.»;
8) 18-бапта:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«Нормативтік құқықтық актінің мазмұнына қойылатын талаптар»;
2-тармақ алып тасталсын;
9) 19, 20, 27 және 28-баптар алып тасталсын;
10) 21-баптың 2-тармағының 6) тармақшасы алып тасталсын;
11) мынадай мазмұндағы 29-1-баппен толықтырылсын:
«29-1-бап. Қабылданған нормативтік құқықтық актілерге қатысты құқықтық мирасқорлық
Нормативтік құқықтық актілерді қабылдау құқығы берілген мемлекеттік орган қайта ұйымдастырылған жағдайда, құқықтық мирасқорға оның құзыреті шегінде нормативтік құқықтық актілерді қабылдау құқығымен бірге бұрын қабылданған нормативтік құқықтық актілерді өзгерту және олардың қолданылуын тоқтату жөніндегі өкілеттік ауысады.»;
12) 43-1-баптың 1-тармағында «және ескірген» деген сөздер «, ескірген және сыбайлас жемқорлықты тудыратын» деген сөздермен ауыстырылсын;
13) осы Заңға қосымшаға сәйкес қосымшамен толықтырылсын.

2-бап. Осы Заң алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

1998 жылғы 24 наурыздағы № 213
«Нормативтік құқықтық актілер туралы»
Қазақстан Республикасының Заңына
қосымша

Заң техникасы

1. Жалпы талаптар

1. Осы Заң техникасы кодекстерді, Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізетін заңдарды, Қазақстан Республикасының заңдарын, Қазақстан Республикасы Президентінің Конституциялық заң күші бар жарлықтарын; Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлықтарын; Қазақстан Республикасы Президентінің өзге де нормативтік құқықтық жарлықтарын; Қазақстан Республикасы Парламенті мен оның палаталарының қаулыларын; Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларын; Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің, Жоғарғы Сотының және Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының қаулыларын; Қазақстан Республикасының министрлері мен өзге де орталық мемлекеттік органдар басшыларының бұйрықтарын; орталық мемлекеттік органдардың қаулыларын; мәслихаттардың шешімдерін, әкімдіктердің қаулыларын, әкімдердің шешімдерін (бұдан әрі - актілер) ресімдеу жөніндегі талаптарды белгілейді.
2. Барлық актілерде міндетті түрде мынадай деректемелер болуы тиіс:
1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы;
2) акт нысанына сілтеме;
3) осы актінің реттеу мәнін білдіретін тақырыбы;
4) актінің қабылданған орны мен күні;
5) актінің тіркеу нөмірі;
6) актілерге қол қоюға уәкілетті адамның немесе адамдардың қолы;
7) елтаңбалы мөр.
3. Актінің құрамдас бөліктері: бөліктер, бөлімдер, кіші бөлімдер, тараулар, баптар, тармақтар, тармақшалар және абзацтар.
4. Актінің негізгі құрылымдық элементі құқық нормаларын қамтитын бап немесе тармақ болып табылады. Құқық нормалары баптар түрінде «бап» атауымен заңнамалық актілерге енгізіледі. Өзге актілер тармақтардан тұрады, олар «тармақ» сөзімен атап көрсетілмейді.
5. Көлемі жағынан ауқымды актілердің мазмұны жағынан жақын баптары (тармақтары) тарауларға біріктірілуі мүмкін. Мазмұны жағынан жақын бірнеше тарау бөлімдерге, ал бөлімдер актінің бөліктеріне біріктірілуі мүмкін.
6. Көлемі жағынан ауқымды бөлімдерде кіші бөлімдер бөліп көрсетілуі мүмкін.
7. Актінің баптары жекелеген құқық нормаларын қамтитын тармақтарға, ал тармақтар тармақшаларға бөлінуі мүмкін. Баптардың, тармақтар мен тармақшалардың ішінде бөліктер - құқықтың қисынды аяқталған, абзацтармен бөлінген жекелеген нормалары болуы мүмкін. Бөліктер бас әріппен басталып, нүктемен аяқталады.
Мәтіннің мағыналық жағынан тұтас, бірінші жолда абзацпен бөлініп көрсетілетін және кіші әріппен басталатын бөлігі, бөліктің бас әріппен басталатын бірінші абзацын қоспағанда, абзац деп саналады. Абзацтар (бөліктің бірінші және соңғы абзацтарынан басқасы) нүктелі үтірмен аяқталады.
8. Актінің әрбір бабы (тармағы), сондай-ақ бөліктері, бөлімдері, кіші бөлімдері, тараулары араб цифрларымен нөмірленеді. Баптардың (тармақтардың) нөмірленуі бүкіл акт үшін тізбекті болып табылады. Актінің тармақшаларының, бөліктерінің, бөлімдерінің және тарауларының нөмірленуі де дербес және тізбекті болып табылады.
9. Баптың тармақтары мен тармақшаларының нөмірлері әрбір бап үшін дербес болады, ал негізгі құрылымдық элементі бап емес, тармақ болып табылатын актілерде әрбір тармақтың тармақшалары дербес нөмірленеді. Актінің әрбір бөліміндегі кіші бөлімдердің нөмірленуі де тізбекті емес, дербес болып келеді.
10. Баптың тармақтарындағы тармақшалардың нөмірлері жақшасы бар араб цифрларымен мынадай түрде белгіленеді: 1), 2), 3) және одан әрі.
Бір тармақтан тұратын актілерде тармақтар нөмірленбейді.
Бір тармақтан тұратын бапта тармақты нөмірлеу талап етілмейді.
11. Актіні қабылдаудың мақсаты мен себептерін, оның алдында тұрған негізгі міндеттерді түсіндіру қажет болған жағдайларда құқық нормаларын баяндаудың алдынан кіріспе бөлім (преамбула) беріледі.
12. Актіде пайдаланылатын терминдер мен анықтамаларды нақтылау қажет болғанда олардың мәні түсіндірілетін бап (тармақ) беріледі. Мемлекеттік тілдегі актіде терминдер мен анықтамалар әліпби тәртібімен орналастырылады. Орыс тіліндегі актіде терминдер мемлекеттік тілде жазылған ретпен сәйкес келуге тиіс.
Актіде пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар біртектес қоғамдық қатынастарды реттейтін жоғары деңгейде тұрған актіде қолданылатын терминдер мен анықтамаларға сәйкес келуге тиіс.
13. Пайдалануға ыңғайлы болу мақсатында актінің әрбір тарауының, оның бөлімінің, бөлігінің, сондай-ақ кіші бөлімдерінің тақырыптары болуға тиіс. Өзгерістер және (немесе) толықтыруларды енгізетін заңнамалық актілерден басқа, заңнамалық актілер баптарының да тақырыптары болуға тиіс.
Актілер бөлімдерінің, кіші бөлімдерінің, тарауларының тақырыптары алдыңғы мәтіннен екі, ал келесі мәтіннен бір жоларалық интервалмен бөлінеді.
14. Кодекстердің қажетті құрылымдық элементі мазмұны болып табылады.
15. Актінің құрылымына қосымшалар кіруі мүмкін.
16. Актілердің мәтіндері нақты тұжырымдалуға және қолдан өшіріп-түзетусіз, бірыңғай қаріппен басылуға тиіс.
17. Актінің мәтіні әдеби тілдің және заң терминологиясының нормалары сақтала отырып жазылады, оның ережелері барынша қысқа болуы және нақты әрі әртүрлі түсіндіруге жатпайтын мазмұнды қамтуы тиіс. Ескірген және көп мағыналы сөздер мен сөз орамдарын, эпитеттерді, метафораларды, қысқарған сөздерді қолдануға жол берілмейді. Тармақтың мазмұны (нормасы) басқа тармақтарда қайталап жазылмайды.
18. Актінің мәтінінде мағыналық және құқықтық жүктемесі жоқ декларациялық сипаттағы ереже қамтылмауға тиіс.
19. Актілердегі тапсырмалар мемлекеттік органдарға не қажет болғанда олардың басшыларына жолдануға тиіс.
Тапсырма беруші адамға бағынысты емес мемлекеттік органдарға қатысты актілердегі тапсырмалар ұсынымдық сипатта не олармен келісім бойынша жазылуы тиіс. Соңғы жағдайда мемлекеттік органның атауынан кейін «(келісім бойынша)» деп көрсетіледі.
20. Актілердің мәтініндегі мемлекеттік органдар мен өзге де ұйымдардың атаулары ресми атауына сәйкес толық және бүкіл мәтін бойынша бір үлгіде жазылуға тиіс.
Акт мәтінінің өзінде қысқартудың не аббревиатураның мағынасын ашып жаза отырып, мәтіннің қарапайым әрі ықшам болуын қамтамасыз ету мақсатында ұйымдардың атауларын қысқартуға жол беріледі.
21. Ерекшеленген әріптермен (қою қаріппен) жазылатын актінің тақырыбын, тараулардың, бөлімдердің, кіші бөлімдердің атауларын, «ҚАУЛЫ ЕТЕДІ», «БҰЙЫРАМЫН, (БҰЙЫРАМЫЗ)» деген сөздерді, қол қоятын адамның лауазымын, атының инициалы мен тегін қоспағанда, актілердің мәтінінде абзацтарды дефистермен немесе өзге де белгілермен белгілеуге, сондай-ақ жекелеген сөздер мен сөз тіркестерін бөліп көрсетуге және астын сызуға жол берілмейді.
«ҚАУЛЫ ЕТЕДІ» деген сөздер бас әріптермен жазылады, оны басқа жолға бөліп тасымалдауға жол берілмейді.
22. Актілердің жобасы, оның ішінде құпия сипаттағылары, әдетте, мынадай параметрлерді ескере отырып, белгіленген үлгідегі бланкілерде ресімделуге тиіс (6.0 және одан жоғары нұсқасындағы "WORD for WINDOWS" мәтіндік редакторын қолданумен):
сол жақ жиегі - 2,5 см, оң жақ жиегі - 1,5 см, колонтитулдар - 2,5 см;
қаріп - «ТimesNewRoman» № 14 өлшемдегі (қосымшаларда кіші өлшемдегі, бірақ № 10-нан кіші емес қаріп қолданылуы мүмкін);
жоларалық интервал - бір жолдық;
абзацтық шегініс (бірінші жолдың шегінісі) - 1,25 см;
тақырып пен мәтін, мәтін мен қолдың арасындағы интервал - 2 жоларалық интервал.
23. Актілер мен оларға қосымшалардың беттері нөмірленуге тиіс, бұл ретте әрбір қосымша үшін беттер дербес нөмірленуге тиіс (беттерді нөмірлеу беттің жоғарғы жағына, ортасына жүргізіледі, бірінші бет нөмірленбейді).
24. Егер актімен комиссияның, жұмыс тобының немесе өзге де уақытша органның, сондай-ақ үкімет делегациясының дербес құрамы бекітілетін жағдайда, онда олардың жұмысына қатысатын адамдардың тегі, аты, әкесінің аты және лауазымы толық келтіріледі. Бұл ретте алдымен комиссия (жұмыс тобы, өзге де уақытша орган, делегация) басшылығының - басшының, оның орынбасарының (орынбасарларының) және хатшының деректері келтіріледі, одан кейін хаттамалық үлкендікке және мемлекеттік басқару лауазымдарының деңгейлеріне сәйкес, ал бір лауазымдар деңгейінің ішінде - әліпби тәртібімен орналасатын олардың мүшелерінің деректері көрсетіледі.
25. Қажет болған жағдайда актілерде жоғары тұрған деңгейлер актілерінің баптарына (тармақтарына) сілтемелер келтірілуі, сондай-ақ осындай актілерге сілтеме жасала отырып, жоғары тұрған деңгейлердің құқықтық актілерінің нормаларынан жекелеген ережелер келтірілуі мүмкін.
Актінің баптарында (тармақтары мен тармақшаларында) оның басқа баптарына (тармақтары мен тармақшаларына) сілтемелер жасау тек құқықтық нормалардың өзара байланысын көрсету не қайталауды болдырмау қажет болатын жағдайларда рұқсат етіледі.
26. Абзацтарға, жолдарға және сөйлемдерге сілтеме жасау кезінде олардың нөмірленуі реттік сан есімдермен (жазумен) белгіленеді.
27. Актінің мәтінінде бапқа (тармаққа және тармақшаға) сілтеме оның араб цифрларымен (сын есімдерді пайдалануға рұқсат етілмейді) таңбаланатын реттік нөмірін көрсету арқылы келтіріледі.
28. Егер актінің мәтінінде актіге сілтеме болған жағдайда, онда оның түрі, қабылданған күні, тіркеу нөмірі және осы актінің атауы (көрсетілген дәйектілікпен) беріледі.
Заңнамалық актілерге сілтеме жасау кезінде, Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар жарлықтарын қоспағанда, олар тіркелген нөмірлерді көрсету талап етілмейді.
Бұрын қабылданған актіге өзгерістер, толықтырулар енгізуді және/немесе оның күші жойылды деп тануды көздейтін актінің атауында актінің түрі, оның қабылданған күні мен тіркеу нөмірі көрсетілуге тиіс.
29. Егер актінің мәтінінде бір актіге екі және одан артық дәйекті сілтеме келтірілсе, онда кейіннен оған сілтеме жасала отырып, актінің толық атауы бір рет (мәтінде бірінші аталған кезде) көрсетіледі.
30. Егер актіде қосымшаларға сілтемелер болса, онда актіге бір қосымша болатын жағдайларды қоспағанда, қосымшалардың актінің мәтінінде аталуы тәртібімен берілетін қосымшалардың нөмірлері көрсетіледі.
31. Актілердің мәтінінде күндерді таңбалау кезінде сөздік-цифрлық тәсіл қолданылады, мысалы: «2005 жылғы 13 қаңтар».
32. Актілердің ережелеріне ескертпелер тиісті нұсқауларды мәтінде норманың мазмұнына залал келтірмей жазу мүмкін болмайтын ерекше жағдайларда рұқсат етіледі.

2. Бұрын қабылданған актілерге өзгерістер мен
толықтырулар енгізу туралы актілерді ресімдеу

33. Бұрын қабылданған актіге өзгерістер мен толықтырулар енгізуді көздейтін актінің тақырыбында актінің нысаны мен тақырыбына сілтеме жасалуға тиіс.
Актінің мәтінінде бұрын қабылданған актілерге бірінші кезекте өзгерістер (не өзгеріс) енгізілетін болса, онда актінің атауы «...өзгерістер (өзгеріс) мен толықтырулар (толықтыру) енгізу туралы» болып жазылады, қабылданған актілерге бірінші кезекте толықтырулар (немесе толықтыру) енгізілген жағдайда, актінің атауы «...толықтырулар (толықтыру) мен өзгерістер (өзгеріс) енгізу туралы» болып жазылады.
34. Бұрын қабылданған заңдарға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді, сондай-ақ олардың күші жойылды деп тануды көздейтін заң жобасын дайындау кезінде күнінен, ол тіркелген нөмірден және бұл актінің атауынан кейін жақшаның ішінде оның жылы, нөмірі мен «Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы» жинағында жарияланған құжаты не егер бұрын қабылданған заң көрсетілген жинақта жарияланбаса, ресми жарияланған өзге көзі көрсетіледі.
Бұрын қабылданған актілерге өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді, сондай-ақ олардың күші жойылды деп тануды көздейтін өзге нормативтік құқықтық акт жобасын дайындау кезінде күнінен, ол тіркелген нөмірден және бұл актінің атауынан кейін жақшаның ішінде оның жылы, нөмірі мен егер олар көрсетілген жинақтарда жарияланса, «Қазақстан Республикасының Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілері жинағы», «Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге орталық мемлекеттік органдарының актілері жинағы» жинақтарында жарияланған құжаты көрсетіледі.
35. Заңға өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда актінің мәтіні мынадай редакцияда жазылады:
«Йод тапшылығы ауруларының алдын алу туралы» 2003 жылғы 14 қазандағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 19-20, 149-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:».
Бірқатар заңнамалық актілерге өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда актінің мәтіні мынадай редакцияда жазылады:
«Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. «Мұнай туралы» 1995 жылғы 28 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., № 11, 76-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 11, 150-құжат; 1999 ж., № 21, 787-құжат; 2003 ж., № 6, 34-құжат; № 11, 56-құжат; 2004 ж., № 22, 131-құжат; № 23, 142-құжат; 2005 ж., № 16, 70-құжат; 2006 ж., № 16, 99-құжат):».
36. Үштен астам актіні өзгерту мен толықтыру кезінде жеке қосымшалармен ресімделетін тізбелер жасалады.
Егер белгілі бір актінің құрылымдық бөлігінің бір элементтерінің күші жойылды деп танылуы, ал осы актінің басқа бөліктері жаңа редакцияда жазылуға тиіс болса, онда мұндай акт өзгерістердің тізбесіне енгізіледі.
Көрсетілген талаптар заңнамалық актілерге қолданылмайды.
37. Сол деңгейдегі жаңа актінің қабылдануына байланысты күші қойылды деп тануға, өзгертуге немесе толықтыруға жататын актілердің немесе олардың бөліктерінің (тарауларының, тармақтарының, тармақшаларының) саны едәуір болған жағдайда (үш және одан да көп), олардың тізбесі жеке актімен ресімделеді. Мұндай актінің жобасын негізгі актінің жобасын әзірлеуші дайындайды және онымен бір мезгілде ұсынады.
Бір ғана актіге енгізілетін барлық өзгерістер мен толықтырулар бір тармақпен немесе тармақшамен көзделеді. Өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін актілердің тізбесіндегі барлық актілер, күші жойылды деп танылатын актілер тізбесіндегі сияқты олардың заңдық күшінің арақатынасына қарай, сондай-ақ олардың қабылданған (шығарылған) күні бойынша хронологиялық тәртіппен орналастырылады.
38. Актінің құрылымдық бөлігіне өзгерістер мен толықтырулар енгізілген кезде, осы құрылымдық бөлік мәтінінің мазмұны жаңа редакцияда жазылады.
39. Қолданыстағы актінің құрылымдық бөлігінің мәтіні өзгерген кезде мұндай бөлік өзгертілген редакциясында қолданыла береді. Өзгертілген құрылымдық бөліктің мәтінінен кейін бұл бөліктің оны өзгерткен актінің редакциясында қолданылатынына сілтеме жасалады.
40. Егер актіде қосымшаға сілтеме болса, онда актіге бір қосымша болатын жағдайлардан басқа, осы қосымшаның нөмірі жақшаның ішінде көрсетіледі.
41. Қосымша құрылымдық бөліктер, оның ішінде қосымшалар қолданыстағы актінің мәтініне былайша енгізіледі:
нақ сондай түрдегі соңғы құрылымдық бөлікке енгізілетіндері - кейінгі реттік нөмірлерімен;
нақ сол түрдегі құрылымдық бөліктердің арасына енгізілетіндері - актінің өзінен бұрын тұратын құрылымдық бөліктерінің нөмірлерін қайталайтын қосымша нөмірлермен, мысалы: 2-1, 2-2-тармақтар; 8-1), 8-2) тармақшалар; 5-1-бөлім; 3-1, 3-2, 3-3-қосымшалар.
Бұл ретте қолданыстағы негізгі актіге тағы да қосымшалар мен туынды актілерді енгізу туралы актілерде енгізу туралы актіге қосымшаға сәйкес қолданыстағы негізгі актіні қосымшамен немесе туынды актімен толықтыру туралы тармақ (тармақша) болуға тиіс.
Қолданыстағы актіде енгізілген құрылымдық бөліктің мәтінінен кейін жақшаның ішінде енгізу туралы актіге сілтеме беріледі. Актінің қалған бөліктерінің нөмірленуі сақталады.
42. Құпиялылық белгісі немесе «Қызмет бабында пайдалану үшін» «қпү»), «баспасөзде жарияланбайды», «баспасөзге арналмаған» деген белгілері бар актілер тізбеге олардың тақырыптары (атаулары) көрсетілместен енгізіледі.
43. Өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін актілер тізбесіндегі барлық актілер, күші жойылды деп танылатын актілер тізбесіндегі сияқты, олардың қабылданған күндері бойынша хронологиялық тәртіппен орналастырылады.
Бір күннің ішіндегі актілер олардың нөмірлеріне немесе ресми жариялану көздеріндегі құжаттардың нөмірлеріне сәйкес көрсетіледі.

3. Бұрын қабылданған актілердің күші жойылды деп
тану туралы актілерді ресімдеу ережелері

44. Актінің қабылдануына байланысты бұрын қабылданған барлық нормативтік құқықтық актілер немесе олардың құрылымдық бөліктері, егер олар жаңа актіге енгізілген құқық нормаларына қайшы келсе немесе оларда қамтылса, күші жойылды деп танылуға, өзгертілуге немесе толықтырылуға тиіс.
45. Жоғары деңгейдегі актінің күші жойылды деп танылған кезде, оны іске асыру үшін қабылданған төменгі деңгейдегі нормативтік құқықтық актілердің де күші жойылды деп танылуға тиіс.
Бұл талап жоғары деңгейдегі актінің жекелеген нормаларын іске асыру үшін төменгі деңгейдегі актілер қабылданған, сол нормалар алып тасталған жағдайларда да қолданылады.
46. Актінің қабылдануына байланысты күші жойылды деп танылуға тиісті актілер мен олардың бөліктерінің тізбесі не актінің өзінде, не оны қолданысқа енгізу тәртібі туралы актіде қамтылуға тиіс.
47. Қолданыстағы актінің құрылымдық бөліктерінің күші жойылды деп танылған кезде мұндай бөліктері қолданыстағы актіден алып тасталады, бірақ олардың нөмірлері сақталады. Сақталған нөмірге актінің (немесе оның бөлігінің) күші жойылды деп тану туралы актіге сілтеме жасалады. Сақталған құрылымдық бөліктердің нөмірлері өзгермейді.
48. Жаңа актінің қабылдануына байланысты күші жойылды деп танылуға, өзгертілуге немесе толықтырылуға тиіс және жаңа актіден деңгейі төмендеу актілердің немесе олардың бөліктерінің (тарауларының, баптарының, тармақтары мен тармақшаларының) саны едәуір (үш немесе одан да көп) болған жағдайда уәкілетті орган тиісті мемлекеттік органға олардың актілерінің күші жойылды деп тану, оларды өзгерту мен толықтыру туралы актілер қабылдауды (шығаруды) олардың қабылдану (шығарылу) мерзімін көрсете отырып тапсырады.
Мұндай тапсырманың жобасын уәкілетті органға жаңа актінің жобасын енгізетін уәкілетті орган дайындайды.
49. Егер акт мәнін (заңдық күшін) толығымен жоймаса, ол күші жойылды деп тануға арналған тізбеге жаңадан қабылданатын актіге қайшы келетін немесе соңғысында қамтылған бөлігінде ғана енгізіледі.
Егер көлемі жағынан қомақты акт тармақтарының елеулі бөлігі күші жойылды деп тануға жататын болса, онда тізбеге өзінің күшін сақтайтын тармақтары туралы айтылып, бүкіл акт енгізіледі.
50. Басқа актілердің нормаларын қайталайтын және жаңалығы жоқ актілер де күші жойылды деп тануға жатады.
51. Күші жойылуға ресми жарияланған да, жарияланбаған да актілер қойылады.
52. Негізгі акті де, мәтініне өзгерістер мен толықтырулар енгізілген актілер (немесе олардың бөліктері) де күші жойылды деп тануға жатады. Толық күші жойылды деп тануға жататын қандай да бір актінің (тармағының, тармақшасының, абзацының) редакциясы бірнеше мәрте өзгерген жағдайда, тізбеге ол туралы барлық актілер, оның ішінде редакциясын өзгерткен аралық актілер дербес тармақтар түрінде енгізіледі.
Көрсетілген талап заңнамалық актілерге қолданылмайды.
53. Тізбеге дербес тармақтар түрінде жаңа шешімге қайшы келетін немесе оларда қамтылған оның қолданылу аясын, сондай-ақ уақыт бойынша және адамдар тобы бойынша оның жекелеген құрылымдық бөліктерінің қолданылу аясын кейіннен кеңейту туралы барлық актілер енгізіледі.
54. Егер актіде бұрын қабылданған актілердің күші жойылды деп тануды көздеген басқа актінің немесе оның бөлігінің күші жойылды деп танылған жағдайда, бұрын қабылданған актілердің қолданысы қайта жаңғыртылмайды.
55. Күшіне енгізілмеген актілердің күші жойылды деп тануға болмайды. Қажет болған кезде мұндай актілер жойылуы мүмкін.
56. Қолданылу мерзімі өткен уақытша сипаттағы актілер мен актілердің құрылымдық бөліктері күші жойылды деп тануға жатпайды.
Актілерде қолданылу мерзімі өткен уақытша сипаттағы нормалармен қатар тұрақты қолданылатын нормалар қамтылған және барлық осы нормалар күші жойылды деп танылуға жататын жағдайларда, тізбеге бүкіл акт толығымен енгізіледі.
57. Егер актінің бабында (тармағында) күші жойылды деп танылуға жататын қосымшаға сілтеме қамтылса, онда тізбеге осы бап (тармақ) қана енгізіледі (жойылуға қойылады), ал қосымша бөлек ескерілмейді.
Егер актінің бабында (тармағында) қосымшаны бекітумен қатар мағынасы сақталатын басқа да мәселелерге қатысты нормалар қамтылса, ал қосымша толық күші жойылды деп танылуға жатса, онда осы тармақ тізбеге қосымшаға қатысты бөлігінде енгізіледі, ал қосымша бөлек ескерілмейді.
58. Егер жекелеген тармақтар толығымен, ал басқалары белгілі бір бөлігінде ғана күші жойылды деп танылуға жатса, онда алдымен толығымен күші жойылды деп танылуға жататын тармақтар көрсетіледі.

4. Актілерге қосымшаларды ресімдеу ережелері

59. Актінің құрылымына қосымшалар енгізілуі мүмкін.
60. Актіге графиктерді, кестелерді, схемаларды, карталарды, тізбелерді және басқа да материалдарды қосу қажет болған жағдайда, соңғылары бөлек қосымшалармен ресімделеді.
61. Туынды актінің не қосымшаның бірінші парағының жоғарғы оң жақ бұрышында сол арқылы ол қабылданған негізгі актінің түріне, актінің қабылданған күніне және тіркеу нөміріне нұсқау қамтылуға тиіс. Мысалы, егер актінің мәтінінде «Қоса беріліп отырған ...нұсқаулық (...қағида, ...ереже) бекітілсін» деген сілтеме келтірілсе, онда қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышына:
Қазақстан Республикасы
Президентінің
200 ___ ________
№ Жарлығымен
бекітілген деп жазылады.
Егер актіге бірнеше қосымша болған жағдайда, әрбір қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышында оның реттік нөмірі, сондай-ақ сол арқылы ол қабылданған актінің түрі, актінің қабылданған күні және оның тіркеу нөмірі көрсетіледі. Егер актіге қосымша біреу болса, онда ол нөмірленбейді.
Мысалы, егер актінің мәтінінде:
«1 (2, 3,...)-қосымшаға сәйкес» не «1 (2, 3,...)-қосымша» деген сілтеме келтірілсе, онда қосымшаның жоғарғы оң жақ бұрышына:
«Нормативтік құқықтық актілер туралы»
Қазақстан Республикасының Заңына немесе
Қазақстан Республикасы
Президентінің (Премьер-
Министрінің)
200 ____ ________
№ ______ Жарлығына (өкіміне)
1 (2, 3,...)-қосымша деп жазылады.
62. Егер жеке қосымшамен ресімделетін Нұсқаулыққа, Қағидаға, Ережеге және өзге де туынды актілерге қосымша болса, онда соңғыларының жоғарғы оң жақ бұрышына:
Нұсқаулыққа (Қағидаға,
Ережеге)
1 (2, 3,...)-қосымша деп жазылады,
бұл ретте Нұсқаулықтың, Қағиданың, Ереженің және өзге де туынды актілердің атауы толық көрсетіледі.
63. Қосымшаның тақырыбы (атауы) міндетті түрде ол қабылданған негізгі актінің мәтініне сәйкес болуы тиіс.
64. Құпиялылық белгісі немесе «Қызмет бабында пайдалану үшін» «қпү») деген белгісі бар актілерді ресімдеу осы Заң техникасының және көрсетілген мәселелерді реттейтін актілердің талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.