О проекте Закона Республики Казахстан "О газе и газоснабжении"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 мая 2011 года № 557

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О газе и газоснабжении".

Премьер-Министр
Республики Казахстан K. Масимов

Проект

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О газе и газоснабжении

Настоящий Закон определяет правовые, экономические и организационные основы регулирования отношений в сфере газоснабжения в Республике Казахстан и направлен на создание условий для обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан в газе, а также для эффективной, надежной и безопасной эксплуатации объектов систем газоснабжения.

1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) автогазозаправочная станция - технологический комплекс, предназначенный для хранения и розничной реализации сжиженного нефтяного газа владельцам транспортных средств, использующих сжиженный нефтяной газ в качестве топлива;
2) автогазонаполнительная компрессорная станция - технологический комплекс, предназначенный для компримирования, хранения и розничной реализации товарного газа владельцам транспортных средств, использующих товарный газ в качестве топлива;
3) соединительный газопровод - газопровод, предназначенный для транспортировки сырого газа от контрактной территории до газоперерабатывающего завода либо для транспортировки товарного газа от газоперерабатывающего завода до магистрального газопровода;
4) единый технический коридор - совокупность магистральных газопроводов (или участков) и систем магистральных газопроводов (в том числе, с различным давлением), обеспечивающих транспортировку товарного газа в едином направлении (транспортном потоке), проложенных параллельно по одной трассе;
5) розничная реализация - предпринимательская деятельность по реализации товарного и (или) сжиженного нефтяного газа потребителям на территории Республики Казахстан для собственных нужд без целей дальнейшей реализации;
6) газ - сырой, товарный и сжиженный газ;
7) газовое оборудование - технические изделия полной заводской готовности, используемые в качестве составных элементов газопроводов (компенсаторы, конденсатосборники, предохранительно-сбросная арматура, арматура трубопроводная запорная), а также газоиспользующие установки (газовые приборы, печи и плиты);
8) газосетевая организация - юридическое лицо, осуществляющее эксплуатацию тазонаполнительной станции, групповых резервуарных установок, а также оптовую и розничную реализацию сжиженного нефтяного газа на условиях, установленных настоящим Законом;
9) газопровод - сооружение, состоящее из соединенных между собой труб с запорной арматурой и предназначенное для транспортировки газа в газообразном или двухфазном состоянии;
10) газораспределительная система - комплекс технологически взаимосвязанных сооружений, состоящий из газопроводов (линейной части) и сопряженных с ними объектов, предназначенный для транспортировки товарного газа от магистрального газопровода до газопотребляющих систем;
11) газораспределительная организация - юридическое лицо, осуществляющее транспортировку товарного газа по газораспределительной системе, техническую эксплуатацию газораспределительной системы, а также оптовую и розничную реализацию товарного газа на условиях, установленных настоящим Законом;
12) газонаполнительный пункт - инженерное сооружение, предназначенное для хранения, слива, и налива сжиженного нефтяного газа в бытовые баллоны;
13) газонаполнительная станция - комплекс технологически взаимосвязанных производственных и иных объектов, предназначенных для слива, налива и хранения сжиженного нефтяного газа в железнодорожные цистерны, автогазовозы, бытовые баллоны, а также ремонта и утилизации бытовых баллонов;
14) газопотребляющая система - комплекс газопроводов (линейной части) и газового оборудования, предназначенный для приема товарного газа из газораспределительной системы или сжиженного нефтяного газа из групповой резервуарной установки, а также их использования в качестве топлива;
15) газоснабжение - деятельность в сфере производства, транспортировки (перевозки), хранения, реализации и (или) потребления товарного и (или) сжиженного газа;
16) охранная зона объектов систем газоснабжения - территория с особыми условиями использования, которая устанавливается вокруг объектов систем газоснабжения в целях обеспечения безопасных условий эксплуатации и исключения возможности их повреждения;
17) система газоснабжения - комплекс технологически взаимосвязанных объектов, предназначенных для производства, транспортировки (перевозки), хранения, реализации и потребления товарного или сжиженного нефтяного газа;
18) газификация - комплекс мероприятий, направленных на использование в качестве топлива товарного и (или) сжиженного нефтяного газа на объектах жилищно-коммунального хозяйства, промышленных, сельскохозяйственных и иных объектах;
19) газотранспортная организация - юридическое лицо, оказывающее услуги по транспортировке товарного газа по соединительным, магистральным газопроводам и (или) хранению товарного газа в хранилищах товарного газа на условиях, установленных настоящим Законом;
20) приборы учета - средства измерений и другие технические средства, которые выполняют одну или несколько функций: измерение, накопление, хранение, отображение информации о расходе (объеме), температуре, давлении газа и времени работы приборов;
21) коммунально-бытовой потребитель - физическое или юридическое лицо, приобретающее товарный и (или) сжиженный нефтяной газ для коммунально-бытовых нужд при осуществлении предпринимательской, некоммерческой или иной деятельности без целей дальнейшей их реализации;
22) оптовая реализация - предпринимательская деятельность по реализации товарного и (или) сжиженного газа на внутренний рынок для целей дальнейшей реализации либо за пределы территории Республики Казахстан;
23) магистральный газопровод - инженерное сооружение, состоящее из одного или нескольких газопроводов (линейной части) и сопряженных с ними объектов, обеспечивающих повышение и понижение давления транспортируемого газа, средств телеуправления, связи и иных коммуникаций, предназначенное для транспортировки товарного газа. Состав объектов магистрального газопровода определяется проектной документацией и требованиями технических регламентов;
24) государственно-частное партнерство в сфере газоснабжения - форма взаимодействия государства и инвестора для решения стратегических и социальных задач по обеспечению глубокой переработки принадлежащего Республике Казахстан попутного газа и производства продукции с высокой добавленной стоимостью на взаимовыгодных условиях;
25) производство - деятельность по переработке (доведению) углеводородного сырья до товарного и (или) сжиженного газа;
26) производитель - юридическое лицо, осуществляющее производство товарного и (или) сжиженного газа;
27) промышленный потребитель - юридическое лицо, приобретающее газ для использования в качестве топлива и (или) сырья в промышленном производстве без целей дальнейшей его реализации;
28) сжиженный газ - сжиженный нефтяной газ и сжиженный природный газ;
29) сжиженный нефтяной газ - смесь легких углеводородов (пропан-бутановой фракции, пропана, бутана), находящаяся при небольших избыточных давлениях в жидком, а в нормальных условиях в газообразном состоянии, отвечающая по качественному и количественному содержанию компонентов требованиям технических регламентов и государственных стандартов Республики Казахстан;
30) сжиженный природный газ - товарный газ, превращенный в сжиженное состояние в целях его транспортировки и хранения;
31) транспортировка - технологический процесс перекачки сырого или товарного газа по газопроводам;
32) товарный газ - многокомпонентная смесь углеводородов с преобладающим содержанием метана, являющаяся продуктом переработки сырого газа и отвечающая по качественному и количественному содержанию компонентов требованиям технических регламентов и государственных стандартов Республики Казахстан;
33) хранилище товарного газа - комплекс технологически взаимосвязанных производственных и иных объектов, предназначенных для хранения товарного газа;
34) групповая резервуарная установка - инженерное сооружение, состоящее из группы емкостей, предохранительно-запорной и регулирующей арматуры, газопроводов, предназначенное для хранения и подачи сжиженного нефтяного газа в газопотребляющую систему;
35) бытовой потребитель - физическое лицо, приобретающее товарный и (или) сжиженный нефтяной газ для бытовых нужд без целей использования в предпринимательской деятельности и дальнейшей их реализации;
36) норма потребления - расчетная величина для бытовых потребителей, не имеющих приборов коммерческого учета, отражающая среднемесячное количество потребленного ими товарного или сжиженного нефтяного газа;
37) потребитель - бытовой, коммунально-бытовой или промышленный потребитель;
38) уполномоченный орган - центральный исполнительный орган, осуществляющий государственное регулирование производства, транспортировки (перевозки), хранения и оптовой реализации газа, а также розничной реализации и потребления товарного и сжиженного нефтяного газа вне пределов границ населенных пунктов;
39) национальный оператор - юридическое лицо, определяемое Правительством Республики Казахстан, осуществляющее деятельность в сфере газоснабжения в целях обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном газе;
40) сырой газ - добытый неочищенный природный, попутный, сланцевый газ, газ угольных бассейнов, а также углеводородный газ иного происхождения;
41) внутренние потребности Республики Казахстан - объемы товарного и (или) сжиженного газа, необходимые для потребления на территории Республики Казахстан.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о газе и газоснабжении
1. Законодательство Республики Казахстан о газе и газоснабжении основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Сфера действия настоящего Закона
1. Настоящий Закон действует на территории Республики Казахстан и распространяется на отношения в сфере газа и газоснабжения.
2. Положения настоящего Закона не распространяются на отношения, возникающие при проведении операций по недропользованию.
3. Особенности регулирования отношений в области магистрального газопровода устанавливаются законодательством Республики Казахстан.

Статья 4. Основные цели, принципы и задачи законодательства о газе и газоснабжении
1. Целями законодательства Республики Казахстан о газе и газоснабжении являются обеспечение энергетической и экологической безопасности, улучшение социально-экономического положения населения Республики Казахстан.
2. Законодательство Республики Казахстан о газе и газоснабжении основывается на следующих принципах:
1) безопасность и надежность газоснабжения;
2) рациональность использования ресурсов газа;
3) приоритетность обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан товарным и сжиженным нефтяным газом, производимым на территории Республики Казахстан;
4) приоритетность газификации объектов жилищно-коммунального хозяйства, промышленных и иных организаций, расположенных на территории Республики Казахстан;
5) сбалансированная ценовая политика в сфере газоснабжения.
3. Задачи законодательства Республики Казахстан о газе и газоснабжении:
1) создание единой системы снабжения товарным газом;
2) создание необходимых условий для бесперебойного обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном и сжиженном нефтяном газе;
3) увеличение доли товарного и сжиженного нефтяного газа в общем объеме потребляемых в Республике Казахстан топливно-энергетических ресурсов.

2. Компетенция органов государственного управления
в сфере газа и газоснабжения

Статья 5. Компетенция Правительства Республики Казахстан Правительство Республики Казахстан:
1) разрабатывает основные направления государственной политики в сфере газа и газоснабжения;
2) определяет национального оператора;
3) утверждает Генеральную схему газификации Республики Казахстан и порядок ее разработки;
4) утверждает порядок определения цены товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права;
5) утверждает предельные цены оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке и порядок их определения;
6) утверждает порядок и условия передачи попутного газа инвесторам в рамках государственно-частного партнерства в сфере газоснабжения;
7) утверждает порядок осуществления централизованного оперативно-диспетчерского управления режимами работы объектов единой системы снабжения товарным газом;
8) утверждает порядок предоставления сведений по мониторингу производства, транспортировки, хранения, реализации и потребления товарного и сжиженного газа;
9) утверждает типовые договоры розничной реализации товарного и сжиженного нефтяного газа, а также на техническое обслуживание газопотребляющих систем коммунально-бытовых потребителей;
10) утверждает порядок розничной реализации и пользования товарным и сжиженным нефтяным газом;
11) утверждает порядок расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;
12) утверждает технические регламенты в сфере газоснабжения;
13) утверждает требования по безопасности объектов систем газоснабжения;
14) регулирует экспорт товарного и сжиженного газа;
15) принимает решение о строительстве экспортных и (или) транзитных газопроводов;
16) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 6. Компетенция уполномоченного органа
Уполномоченный орган выполняет следующие функции:
1) обеспечивает реализацию государственной политики в сфере газоснабжения;
2) разрабатывает Генеральную схему газификации Республики Казахстан и порядок ее разработки;
3) осуществляет контроль за реализацией Генеральной схемы газификации Республики Казахстан;
4) разрабатывает порядок определения цены товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права;
5) утверждает цену товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права;
6) разрабатывает предложения по уровню предельных цен оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке и порядок их определения;
7) разрабатывает порядок и условия передачи попутного газа инвесторам в рамках государственно-частного партнерства в сфере газоснабжения;
8) согласовывает отчуждение национальным оператором объектов единой системы снабжения товарным газом, находящихся в его собственности;
9) организует ведение баланса производства, реализации и потребления товарного и сжиженного газа;
10) разрабатывает порядок осуществления централизованного оперативно-диспетчерского управления режимами работы объектов единой системы снабжения товарным газом;
11) разрабатывает типовые договоры розничной реализации товарного и сжиженного нефтяного газа, а также на техническое обслуживание газопотребляющих систем коммунально-бытовых и бытовых потребителей;
12) разрабатывает порядок предоставления сведений по мониторингу производства, транспортировки, хранения, реализации и потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;
13) разрабатывает порядок розничной реализации и пользования товарным и сжиженным нефтяным газом;
14) разрабатывает технические регламенты в сфере газоснабжения;
15) разрабатывает и утверждает нормативно-технические документы в сфере газоснабжения вне пределов границ (черты) населенных пунктов;
16) разрабатывает и утверждает формы обязательной ведомственной отчетности, проверочных листов, критерии оценки степени риска, ежегодный план проведения проверок в сфере газоснабжения в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан";
17) устанавливает минимальный объем производства и реализации сжиженного нефтяного газа для внутреннего рынка Республики Казахстан;
18) выполняет иные функции, возложенные на него настоящим Законом, иными Законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 7. Компетенция иных уполномоченных государственных органов в сфере газа и газоснабжения
1. Уполномоченный орган по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства:
1) формирует и проводит государственную политику и межотраслевую координацию в сфере газоснабжения в пределах границ (черты) населенных пунктов;
2) участвует в разработке и реализации Генеральной схемы газификации Республики Казахстан;
3) разрабатывает и утверждает нормативно-технические документы в сфере газоснабжения в пределах границ (черты) населенных пунктов;
4) разрабатывает порядок расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;
5) выполняет иные функции, возложенные на него настоящим Законом, иными Законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
2. Уполномоченный орган в области промышленной безопасности:
1) осуществляет государственное регулирование и контроль в области промышленной безопасности при эксплуатации объектов систем газоснабжения;
2) разрабатывает требования по безопасности объектов систем газоснабжения;
3) выполняет иные функции, возложенные на него настоящим Законом, иными Законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
3. Уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках:
1) утверждает нормы потребления товарного и сжиженного нефтяного газа при отсутствии индивидуальных или коллективных приборов учета;
2) выполняет иные функции, возложенные на него настоящим Законом, иными Законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
4. Уполномоченный орган, осуществляющий межотраслевую и межрегиональную координацию разработки основных направлений государственной социально-экономической политики:
1) согласовывает предложения по уровню предельных цен оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке;
2) выполняет иные функции, возложенные на него настоящим Законом, иными Законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.
5. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы:
1) участвуют в разработке и реализации Генеральной схемы газификации Республики Казахстан;
2) представляют в уполномоченный орган прогноз потребления сжиженного нефтяного газа на территории области, города республиканского значения, столицы;
3) представляют в уполномоченный орган сведения по реализации сжиженного нефтяного газа на территории области, города республиканского значения, столицы;
4) резервируют в установленном законодательством порядке земельные участки, на которых Генеральной схемой газификации Республики Казахстан предусмотрено строительство объектов систем газоснабжения;
5) предоставляют земельные участки в установленном законодательством Республики Казахстан порядке для строительства объектов систем газоснабжения;
6) осуществляют иные полномочия, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

3. Функционирование и развитие систем газоснабжения

Статья 8. Единая система снабжения товарным газом
1. В целях бесперебойного обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном газе, безопасной эксплуатации объектов систем газоснабжения, организации непрерывного диспетчерского контроля транспортировки, хранения товарного газа и создания единой системы его учета, в Республике Казахстан формируется единая система снабжения товарным газом.
2. Единая система снабжения товарным газом включает соединительные, магистральные газопроводы, хранилища товарного газа, газораспределительные и газопотребляющие системы, автогазонаполнительные компрессорные станции и иные технологические объекты, предназначенные для производства, транспортировки, хранения, реализации и потребления товарного газа.
В состав единой системы снабжения товарным газом не входят промысловые газопроводы, предназначенные для транспортировки газа в пределах контрактной территории, газопотребляющие системы бытовых и коммунально-бытовых потребителей, технологические объекты, предназначенные для производства и регазификации сжиженного природного газа, а также для перевозки, хранения, реализации и потребления сжиженного нефтяного газа.
3. Объекты единой системы снабжения товарным газом могут находиться в государственной или частной собственности.
4. Субъектами единой системы снабжения товарным газом являются:
1) национальный оператор;
2) производители товарного газа;
3) собственники товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа;
4) собственники товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан;
5) газотранспортные и газораспределительные организации;
6) владельцы автогазонаполнительных компрессорных станций;
7) промышленные потребители товарного газа.
5. Уполномоченный орган ведет учет и публикует на интернет-ресурсе перечень производителей, собственников товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа, собственников товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, газотранспортных и газоснабжающих организаций.
6. Для целей эффективного функционирования единой системы снабжения товарным газом производители. газотранспортные и газораспределительные организации обязаны соблюдать устанавливаемые технологические режимы эксплуатации объектов единой системы снабжения товарным газом.

Статья 9. Национальный оператор
1. Национальный оператор осуществляет следующие функции:
1) участвует в реализации государственной политики в сфере газоснабжения;
2) участвует в разработке и реализации Генеральной схемы газификации Республики Казахстан;
3) осуществляет преимущественное право на приобретение товарного газа в соответствии с настоящим Законом;
4) осуществляет приоритетное право на приобретение права собственности на объекты единой системы снабжения товарным газом, доли в праве общей собственности на объекты единой системы снабжения товарным газом и пакетов акций (долей участия) юридических лиц - собственников объектов единой системы снабжения товарным газом в соответствии с настоящим Законом;
5) обеспечивает бесперебойную транспортировку и хранение товарного газа газотранспортными организациями, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежит национальному оператору;
6) осуществляет оптовую и розничную реализацию товарного газа;
7) осуществляет централизованное оперативно-диспетчерское управление технологическим режимом работы объектов единой системой снабжения товарным газом;
8) представляет в уполномоченный орган сведения по транспортировке, хранению и реализации товарного газа на территории Республики Казахстан, по приобретению товарного газа в рамках преимущественного права, а также прогноз внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном газе на предстоящий календарный год;
9) осуществляет взаимодействие с газотранспортными системами сопредельных государств по управлению и обеспечению устойчивости режимов транспортировки товарного газа;
10) обеспечивает создание и функционирование автоматизированной системы коммерческого учета товарного газа, находящегося в единой системе снабжения товарным газом.
2. Национальный оператор обязан:
1) обеспечивать на условиях, установленных настоящим Законом, бесперебойное снабжение товарным газом потребителей, подключенных к объектам единой системы снабжения товарным газом, которыми владеют газотранспортные, газораспределительные организации, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежит национальному оператору;
2) обеспечивать строительство, эксплуатацию, модернизацию, реконструкцию и развитие объектов единой системы снабжения товарным газом в соответствии с Генеральной схемой газификации Республики Казахстан;
3) обеспечивать использование на объектах единой системы снабжения товарным газом, которыми владеют газотранспортные, газораспределительные организации, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежит национальному оператору, энергосберегающих и экологически чистых оборудований и технологий.
3. Объекты единой системы снабжения товарным газом, находящиеся в собственности национального оператора или газотранспортных организаций, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) которых принадлежит национальному оператору, могут отчуждаться по согласованию с уполномоченным органом.

Статья 10. Приоритетное право национального оператора на приобретение объектов единой системы снабжения товарным газом
1. Национальный оператор имеет приоритетное перед другими лицами право выкупа отчуждаемого объекта единой системы снабжения товарным газом, доли в праве общей собственности на объекты единой системы снабжения товарным газом и пакетов акций (долей участия) юридических лиц - собственников объектов единой системы снабжения товарным газом на условиях не хуже, чем может быть предложено другим лицам.
2. Лицо, имеющее намерение произвести отчуждение объекта единой системы снабжения товарным газом, доли в праве общей собственности на объекты единой системы снабжения товарным газом и (или) пакетов акций (долей участия) юридических лиц - собственников объектов единой системы снабжения товарным газом, направляет национальному оператору коммерческое предложение с указанием цены и иных условий такого отчуждения.
3. Национальный оператор в месячный срок с даты поступления коммерческого предложения принимает решение о реализации приоритетного права, указанного в пункте 1 настоящей статьи, и в этот же срок в письменном виде извещает о принятом решении лицо, направившее коммерческое предложение.
4. В случае если национальный оператор письменно отказался от приоритетного права, указанного в пункте 1 настоящей статьи, либо не направил в срок, указанный в пункте 3 настоящей статьи, письменное уведомление о намерении его реализации, такое лицо вправе осуществить отчуждение объектов единой системы снабжения товарным газом, доли в праве общей собственности на объекты единой системы снабжения товарным газом и (или) пакетов акций (долей участия) юридических лиц - собственников объектов единой системы снабжения товарным газом иным лицам. При этом условия отчуждения должны быть не менее выгодными для такого лица, чем условия, предложенные им национальному оператору.
5. Положения настоящей статьи не распространяются на объекты единой системы снабжения товарным газом, отнесенные в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан к стратегическим объектам, а также на автогазонаполнительные компрессорные станции и газопотребляющие системы промышленных потребителей.

Статья 11. Системы снабжения сжиженным нефтяным газом
1. Системы снабжения сжиженным нефтяным газом представляют собой совокупность газонаполнительных станций, газонаполнительных пунктов, групповых резервуарных установок, газопотребляющих систем, автогазозаправочных станций и иных технологических объектов, предназначенных для перевозки, хранения, реализации и потребления сжиженного нефтяного газа.
2. Объекты систем снабжения сжиженным нефтяным газом могут находиться в государственной или частной собственности.
3. Субъектами систем снабжения сжиженным нефтяным газом являются производители, собственники сжиженного нефтяного газа, произведенного в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья, собственники сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, газосетевые организации, владельцы газонаполнительных пунктов и автогазозаправочных станций, а также промышленные потребители сжиженного нефтяного газа.
4. Уполномоченный орган ведет учет и публикует на интернет-ресурсе перечень производителей, собственников сжиженного нефтяного газа, произведенного в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья, собственников сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, газосетевых организаций и промышленных потребителей сжиженного нефтяного газа.

Статья 12. Генеральная схема газификации территорий
1. Газификация территории Республики Казахстан осуществляется в соответствии с Генеральной схемой газификации Республики Казахстан.
2. Генеральная схема газификации Республики Казахстан разрабатывается с учетом приоритетности обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном и сжиженном газе на основе прогнозного баланса производства, реализации и потребления товарного и сжиженного газа.
3. Генеральная схема газификации Республики Казахстан содержит схему размещения объектов систем газоснабжения, перечень и техническую характеристику планируемых к модернизации, реконструкции и строительству объектов систем газоснабжения, необходимые финансовые ресурсы и их источники, перспективные ресурсы товарного и сжиженного газа, а также схему поставок газа по существующим и планируемым к строительству объектам систем газоснабжения.
4. Генеральная схема газификации Республики Казахстан разрабатывается с учетом приоритета использования бытовыми и коммунально-бытовыми потребителями товарного газа, в том числе полученного в процессе регазификации сжиженного природного газа.
5. Финансирование реализации Генеральной схемы газификации Республики Казахстан осуществляется за счет доходов национального оператора, республиканского бюджета, местных бюджетов и иных не запрещенных законодательством Республики Казахстан источников.
6. Резервирование земельных участков для реализации Генеральной схемы газификации осуществляется в порядке, установленном Земельным кодексом Республики Казахстан.

Статья 13. Проектирование, строительство и реконструкция объектов систем газоснабжения
1. Проекты строительства, расширения и реконструкции магистральных газопроводов согласовываются с уполномоченным органом и государственными органами в соответствии с законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.
2. Проекты строительства и реконструкции газораспределительных систем. и объектов систем снабжения сжиженным нефтяным газом согласовываются с уполномоченным органом по делам строительства и жилищно-коммунального хозяйства.
3. Решение о строительстве экспортных и (или) транзитных газопроводов принимается Правительством Республики Казахстан.
4. Технические условия на подключение к магистральному газопроводу, газораспределительной системе или групповой резервуарной установке выдаются соответственно эксплуатирующей такой объект газотранспортной, газораспределительной или газосетевой организацией. При этом выданные технические условия являются основанием для проектирования вновь строящихся, расширяемых, реконструируемых объектов систем газоснабжения.
5. Расходы, связанные с подключением объектов систем газоснабжения к магистральному газопроводу, газораспределительной системе или групповой резервуарной установке производятся за счет владельцев подключаемых объектов систем газоснабжения.
6. Вновь присоединяемое и реконструируемое газовое оборудование потребителей должно быть выполнено в соответствии с техническими регламентами и нормативно-техническими документами, а также обеспечено проектной и технической приемо-сдаточной документацией.

Статья 14. Правовое регулирование землепользования при строительстве и эксплуатации объектов систем газоснабжения
1. Земли, предоставляемые для строительства и эксплуатации объектов систем газоснабжения, должны соответствовать градостроительным и экологическим требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.
2. Собственники и землепользователи земельных участков обязаны обеспечить беспрепятственный доступ к объектам систем газоснабжения организациям, осуществляющим эксплуатацию данных объектов, в соответствии с гражданским и земельным законодательством Республики Казахстан.
3. Для выполнения работ по капитальному ремонту, обслуживанию, расширению и реконструкции объектов систем газоснабжения организации, эксплуатирующей данные объекты, предоставляются земельные участки во временное землепользование в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.

4. Правовые основы газоснабжения

Статья 15. Попутный газ, принадлежащий государству
1. В собственности государства находится попутный газ:
1) добытый недропользователем и принадлежащий Республике Казахстан в соответствии с законодательством о недрах и недропользовании;
2) переданный недропользователями в собственность государства по ранее заключенным контрактам на недропользование, в которых предусмотрена собственность недропользователя на добытый попутный газ.
2. Решением уполномоченного органа попутный газ, указанный в пункте 1 настоящей статьи, передается в определенных им объемах в порядке и на условиях, установленных Правительством Республики Казахстан, в собственность привлекаемого инвестора на основании договора, заключаемого в рамках государственно-частного партнерства в сфере газоснабжения.
3. Недропользователи, производящие товарный и (или) сжиженный газ из попутного газа, принадлежащего Республике Казахстан в соответствии с законодательством о недрах и недропользовании, по решению уполномоченного органа передают указанный товарный и (или) сжиженный газ национальному оператору и (или) привлекаемому инвестору для дальнейшего использования в рамках государственно-частного партнерства в сфере газоснабжения по цене, согласованной сторонами.
4. Договор, заключаемый с уполномоченным органом в рамках государственно-частного партнерства в сфере газоснабжения, должен содержать, в том числе, следующие условия:
1) переработку попутного газа в товарный и (или) сжиженный газ;
2) поставку определенных объемов произведенного товарного и (или) сжиженного газа для удовлетворения в первоочередном порядке внутренних потребностей Республики Казахстан с учетом Генеральной схемы газификации Республики Казахстан.

Статья 16. Общие условия реализации товарного и сжиженного газа
1. В целях охраны окружающей среды и здоровья населения Республики Казахстан потребителям может поставляться только товарный и (или) сжиженный нефтяной газ, за исключением реализации сырого газа промышленным потребителям для использования в качестве сырья.
2. Реализация товарного газа с учетом требований настоящего Закона допускается исключительно:
1) национальным оператором;
2) производителями товарного газа;
3) собственниками товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа;
4) собственниками товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан;
5) газораспределительными организациями;
6) владельцами автогазонаполнительных компрессорных станций.
3. Реализация сжиженного природного газа осуществляется физическими и юридическими лицами с учетом приоритетности обеспечения внутренних потребностей Республики Казахстан в рамках Генеральной схемой газификации Республики Казахстан или через товарную биржу в соответствии с законодательством Республики Казахстан о товарных биржах.
4. Реализация сжиженного нефтяного газа с учетом требований настоящего Закона допускается исключительно:
1) производителями сжиженного нефтяного газа;
2) собственниками сжиженного нефтяного газа, произведенного в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья;
3) собственниками сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан;
4) газосетевыми организациями;
5) владельцами газонаполнительных пунктов и автогазозаправочных станций.
5. Реализация товарного и (или) сжиженного газа осуществляется с обязательным перемещением товарного и (или) сжиженного газа через контрольные приборы учета, за исключением случаев установленных настоящим Законом.
6. Порядок розничной реализации и пользования товарным и сжиженным нефтяным газом устанавливается Правительством Республики Казахстан.
7. Договоры розничной реализации товарного и сжиженного нефтяного газа заключаются в соответствии с типовыми договорами, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан.
8. Преимущественное право на заключение договоров розничной реализации товарного и сжиженного нефтяного газа имеют бытовые и коммунально-бытовые потребители.
9. Газотранспортная, газораспределительная или газосетевая организация обязана обеспечивать на условиях, установленных настоящим Законом, бесперебойное снабжение товарным или сжиженным нефтяным газом потребителей, подключенных к газораспределительной системе или групповой резервуарной установке такой организации.
10. Газотранспортная, газораспределительная или газосетевая организация вправе в одностороннем порядке приостанавливать подачу товарного или сжиженного нефтяного газа потребителю до устранения нарушений в следующих случаях:
1) нарушение потребителем правил безопасности объектов систем газоснабжения;
2) техническая неисправность объектов систем газоснабжения;
3) самовольное подключение потребителем газового оборудования;
4) недопущение представителей газотранспортной, газораспределительной или газосетевой организации к газопроводам, газовому оборудованию и приборам учета;
5) возникновение дебиторской задолженности за поставленный товарный или сжиженный нефтяной газ в соответствии с договором розничной реализации товарного или сжиженного нефтяного газа.

Статья 17. Эксплуатация газопотребляющих систем
1. Владельцы газопотребляющих систем обязаны обеспечивать их надлежащее техническое состояние и безопасность.
2. Промышленные потребители обязаны иметь квалифицированный персонал для технического обслуживания принадлежащих им газопотребляющих систем, а также лицо, ответственное за надежную и безопасную работу газопотребляющих систем, либо заключить договор на техническое обслуживание принадлежащих им газопотребляющих систем со специализированной организацией, осуществляющей техническое обслуживание газопотребляющих систем.
3. Коммунально-бытовые потребители обязаны заключить договор на техническое обслуживание принадлежащих им газопотребляющих систем с газораспределительной, газосетевой организацией, осуществляющей подачу товарного или сжиженного нефтяного газа, либо с независимой специализированной организацией, осуществляющей техническое обслуживание газопотребляющих систем.
4. Запрещается эксплуатация газопотребляющих систем коммунально-бытовых потребителей без заключения договора на их техническое обслуживание.
5. Типовой договор на техническое обслуживание газопотребляющих систем коммунально-бытовых потребителей утверждается Правительством Республики Казахстан.
6. Ответственность за исправное техническое состояние газопотребляющих систем коммунально-бытовых потребителей несет организация, осуществляющая их техническое обслуживание.
7. Бытовые потребители несут ответственность за исправное техническое состояние принадлежащих им на праве собственности или иных законных основаниях газопотребляющих систем.

Статья 18. Преимущественное право национального оператора на приобретение товарного газа
1. В целях обеспечения энергетической безопасности Республики Казахстан и удовлетворения внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном газе национальный оператор имеет преимущественное перед другими лицами право на приобретение товарного газа, отчуждаемого собственниками товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа, и производителями.
2. Цена товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права, определяется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, собственником товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производителем и включает:
1) расходы на добычу сырого газа, определяемые на основании производственной себестоимости добычи единицы объема сырого газа, рассчитываемой в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности и требованиями законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности;
2) расходы на производство товарного газа из сырого газа;
3) расходы на транспортировку товарного газа до места его реализации национальному оператору;
4) уровень рентабельности в размере не более десяти процентов.
3. Цена товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права, подлежит экспертизе и утверждению уполномоченным органом.
4. Собственник товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производитель, имеющий намерение произвести отчуждение товарного газа в предстоящем календарном году, направляет на экспертизу в уполномоченный орган расчеты цены товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права, подтвержденные обосновывающими материалами (договорами, счетами-фактурами, финансовыми документами).
5. По результатам экспертизы рассчитанной цены товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права, уполномоченный орган в срок не позднее тридцати календарных дней со дня получения материалов направляет собственнику товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производителю:
1) уведомление об утверждении рассчитанной цены товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права;
2) мотивированное заключение о необходимости изменения рассчитанной цены товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права, до уровня, обоснованного в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.
6. Собственники товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производители обязаны не превышать утвержденную уполномоченным органом цену товарного газа, приобретаемого национальным оператором в рамках преимущественного права.
7. Собственник товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производитель, имеющий намерение произвести отчуждение товарного газа в предстоящем календарном году, в срок не позднее, чем за пять месяцев до начала планируемого периода, направляет национальному оператору коммерческое предложение с указанием:
1) объемов отчуждаемого товарного газа;
2) цены отчуждаемого товарного газа;
3) иных условий отчуждения.
8. Национальный оператор в срок не позднее, чем за четыре месяца до начала планируемого периода, принимает решение о реализации преимущественного права на приобретение товарного газа и в этот же срок в письменном виде извещает о принятом решении лицо, направившее коммерческое предложение.
9. В случае если национальный оператор письменно отказался от преимущественного права на приобретение товарного газа, собственник товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производитель вправе осуществить отчуждение товарного газа иным лицам в соответствии с требованиями настоящего Закона.
10. Договоры между собственником товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производителем и национальным оператором, заключаемые при реализации национальным оператором преимущественного права, предусмотренного настоящей статьей, могут заключаться на срок более одного календарного года.
11. По соглашению сторон в указанные договоры могут вноситься изменения, предусматривающие увеличение объемов отчуждаемого товарного газа и (или) продление сроков действия договоров, без соблюдения процедур, предусмотренных пунктами 3, 4, 5, 7 и 8 настоящей статьи.
12. Положения настоящей статьи не распространяются на отношения по отчуждению:
1) товарного газа, произведенного из природного газа, добываемого на газовых и (или) газоконденсатных месторождениях;
2) сжиженного природного газа;
3) товарного газа, полученного в процессе регазификации сжиженного природного газа;
4) товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан;
5) товарного газа, произведенного за пределами Республики Казахстан из сырого газа, добываемого в Республике Казахстан, на основании международных договоров Республики Казахстан, заключенных до введения в действие настоящего Закона;
6) товарного газа, произведенного на основании договора, заключаемого в рамках государственно-частного партнерства в сфере газоснабжения.

Статья 19. Мониторинг, производства, транспортировки, хранения, реализации и потребления товарного и сжиженного газа
1. Уполномоченный орган осуществляет мониторинг производства, транспортировки, хранения, реализации и потребления товарного и сжиженного газа, включающий:
1) мониторинг объемов производства товарного и сжиженного газа в Республике Казахстан;
2) мониторинг объемов транспортировки и хранения товарного газа;
3) мониторинг объемов оптовой и розничной реализации, в том числе экспорта и импорта товарного и сжиженного газа в Республике Казахстан;
4) мониторинг оптовых цен на товарный и сжиженный газ, реализуемый в Республике Казахстан;
5) мониторинг розничных цен на товарный и сжиженный нефтяной газ, реализуемый в Республике Казахстан;
6) мониторинг внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном и сжиженном нефтяном газе.
2. Лица, осуществляющие оптовую и (или) розничную реализацию товарного газа, ежемесячно, не позднее двадцатого числа месяца, следующего за отчетным, представляют в уполномоченный орган сведения о реализации товарного газа, в том числе ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан.
3. Газотранспортные, газораспределительные организации ежемесячно, не позднее пятого числа месяца, следующего за отчетным, представляют национальному оператору сведения об объемах транспортировки и хранения товарного газа.
4. Национальный оператор представляет в уполномоченный орган:
1) ежемесячно, не позднее двадцатого числа месяца, следующего за отчетным, сведения по транспортировке товарного газа по магистральным газопроводам и хранению товарного газа в подземных хранилищах газа;
2) ежегодно, не позднее первого февраля года, следующего за отчетным, сведения по приобретению товарного газа в рамках преимущественного права;
3) ежегодно, не позднее, чем за три месяца до начала планируемого периода, прогноз внутренних потребностей Республики Казахстан в товарном газе на предстоящий календарный год.
5. Производители представляют в уполномоченный орган:
1) ежемесячно, не позднее пятого числа месяца, следующего за отчетным, сведения по производству товарного и сжиженного газа;
2) ежегодно, не позднее, чем за три месяца до начала планируемого периода, прогнозный объем производства товарного и сжиженного газа на предстоящие пять лет.
6. Лица, осуществляющие оптовую и (или) розничную реализацию сжиженного нефтяного газа, ежемесячно, не позднее пятого числа месяца, следующего за отчетным, представляют в местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы, на территории которых осуществляется такая реализация, сведения о реализации сжиженного нефтяного газа, в том числе произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан.
7. Местные исполнительные органы области, городов республиканского значения, столицы представляют в уполномоченный орган:
1) ежемесячно, не позднее пятнадцатого числа месяца, следующего за отчетным, сведения по реализации и потреблению сжиженного нефтяного газа на территории области, города республиканского значения, столицы;
2) ежегодно, не позднее, чем за три месяца до начала планируемого периода, прогноз потребления сжиженного нефтяного газа на предстоящий календарный год на территории области, города республиканского значения, столицы.
8. Лица, осуществляющие оптовую реализацию сжиженного природного газа, ежемесячно, не позднее пятого числа месяца, следующего за отчетным, представляют в уполномоченный орган сведения о реализации сжиженного природного газа, в том числе произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан.
9. Сведения, предусмотренные в пунктах 2-8 настоящей статьи, предоставляются в соответствии с порядком, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.
10. Уполномоченный орган в области таможенного дела ежемесячно, не позднее пятнадцатого числа месяца, следующего за отчетным, представляет в уполномоченный орган сведения об импорте и экспорте товарного и сжиженного газа в Республике Казахстан.
11. На основе данных мониторинга производства, реализации и потребления товарного и сжиженного газа уполномоченный орган составляет прогнозный баланс производства, реализации и потребления товарного и сжиженного газа на территории Республики Казахстан на предстоящий календарный год.

5. Государственное регулирование транспортировки, хранения и
реализации товарного газа

Статья 20. Оптовая реализация товарного газа
1. Оптовую реализацию товарного газа вправе осуществлять национальный оператор, производители, собственники товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа, собственники товарного газа, произведенного, за пределами территории "Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, а также газораспределительные организации в случаях реализации товарного газа национальному оператору и (или) владельцам автогазонаполнительных компрессорных станций.
2. Лицу, которое приобрело товарный газ у национального оператора, производителя, собственника товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа, и (или) собственника товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, запрещается осуществлять его оптовую реализацию, за исключением случаев реализации национальному оператору и (или) владельцам автогазонаполнительных компрессорных станций.
3. Положения настоящей статьи не распространяются на отношения по оптовой реализации товарного газа, произведенного за пределами Республики Казахстан из сырого газа, добываемого в Республике Казахстан, возникающие на основании международных договоров Республики Казахстан, заключенных до введения в действие настоящего Закона.

Статья 21. Государственное регулирование цен оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке
1. В Республике Казахстан устанавливается государственное регулирование цен оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке.
2. Предельные цены оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке устанавливаются отдельно для каждой области, города республиканского значения, столицы и могут быть скорректированы с учетом экономических и социальных условий газоснабжения регионов Республики Казахстан.
3. Уполномоченный орган по согласованию с уполномоченным органом, осуществляющим межотраслевую и межрегиональную координацию разработки основных направлений государственной социально-экономической политики, ежегодно, в срок не позднее, чем за два месяца до начала планируемого периода, в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, разрабатывает и направляет в Правительство Республики Казахстан предложения по уровню предельных цен оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке на предстоящий календарный год.
4. Правительство Республики Казахстан, на основании предложений, указанных в пункте 3 настоящей статьи, в срок не позднее, чем за один месяц до начала планируемого периода, утверждает предельные цены оптовой реализации товарного газа на внутреннем рынке на предстоящий календарный год.
5. Лица, осуществляющие оптовую реализацию товарного газа на территории областей, городов республиканского значения и столицы, обязаны соблюдать установленный уровень предельных цен оптовой реализации товарного газа.
6. Положения настоящей статьи не распространяются на отношения по оптовой реализации товарного газа:
1) национальному оператору, в том числе в рамках преимущественного права;
2) за пределы территории Республики Казахстан;
3) полученного в процессе регазификации сжиженного природного газа.

Статья 22. Транспортировка и хранение товарного газа
1. Услуги по транспортировке товарного газа по соединительным, магистральным газопроводам, а также по хранению товарного газа в хранилищах товарного газа оказывают газотранспортные организации.
2. Запрещается эксплуатация одних и тех же соединительных, магистральных газопроводов и хранилищ товарного газа двумя и более газотранспортными организациями.
3. Газотранспортные организации оказывают услуги по транспортировке товарного газа по магистральным газопроводам за пределы территории Республики Казахстан исключительно национальному оператору, производителям, собственникам товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа, а также владельцам товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан, имеющим намерение осуществить его транспортировку через территорию Республики Казахстан.
4. Газотранспортная, газораспределительная организация обязана:
1) предоставлять владельцам товарного газа на равных условиях доступ к мощностям магистрального газопровода, хранилища товарного газа или газораспределительной системы в соответствии с законодательством Республики Казахстан о естественных монополиях и регулируемых рынках;
2) представлять по запросу уполномоченного органа информацию о наличии свободных мощностей магистрального газопровода, подземного хранилища газа, газораспределительной системы, а также программу их использования;
3) информировать владельцев товарного газа и (или) потребителей о планируемых ремонтных и профилактических работах, влияющих на исполнение обязательств по транспортировке, хранению и (или) розничной реализации товарного газа.
5. Газотранспортная организация обязана отказать владельцу товарного газа в транспортировке и хранении товарного газа в случаях:
1) несоответствия товарного газа требованиям технических регламентов и государственных стандартов;
2) непредставления собственником товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого им сырого газа, производителем письменного отказа национального оператора от преимущественного права на приобретение товарного газа в соответствии с положениями статьи 18 настоящего Закона.
6. Газотранспортные организации несут ответственность за необоснованный отказ в транспортировке и хранении товарного газа в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан и договором на предоставление услуг по транспортировке и хранению товарного газа.

Статья 23. Розничная реализация товарного газа
1. Розничная реализация товарного газа осуществляется:
1) газораспределительными организациями;
2) владельцами автогазонаполнительных компрессорных станций;
3) национальным оператором, производителями, собственниками товарного газа, произведенного в процессе переработки добытого ими сырого газа, собственниками товарного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, в случае розничной реализации товарного газа промышленным потребителям, газопотребляющие системы которых подключены непосредственно к магистральному или соединительному газопроводу.
2. Иные лица не вправе осуществлять розничную реализацию товарного газа.
3. Подключение газового оборудования потребителей к газораспределительной системе, расширение (реконструкция, модернизация, техническое перевооружение) объектов систем газоснабжения, необходимое для покрытия дополнительных нагрузок подключаемых потребителей в случае отсутствия свободных мощностей, а также изменение технологической схемы такого подключения осуществляется газораспределительной организацией за счет таких потребителей.
4. Подача товарного газа в газопотребляющие системы потребителей осуществляется газораспределительной организацией.

Статья 24. Учет товарного газа
1. Транспортировка, хранение и реализация товарного газа без учета его объема не допускаются.
2. Учет объема товарного газа, транспортируемого по магистральным газопроводам, производится газотранспортной организацией на газоизмерительных станциях по приборам учета газа с постоянным подтверждением данных по приборам учета товарного газа, установленным на пунктах приема (передачи) товарного газа. Газотранспортные организации обеспечивают передачу данных по учету объема транспортируемого товарного газа национальному оператору.
3. Учет объема товарного газа, транспортируемого по газораспределительным системам, производится газораспределительными организациями по приборам учета. Газораспределительные организации обеспечивают передачу данных по учету объема реализуемого товарного газа национальному оператору.
4. Учет объема товарного газа, используемого промышленными и коммунально-бытовыми потребителями, производится:
1) по приборам учета, установленным на пунктах приема (передачи) товарного газа;
2) по мощности газопотребляющего оборудования - при отсутствии приборов учета, их неисправности либо несоответствии параметрам газового оборудования.
5. Учет объема товарного газа, используемого бытовыми потребителями, производится:
1) по индивидуальным приборам учета;
2) по коллективным приборам учета в многоквартирных домах;
3) по коллективным приборам учета в индивидуальных домах, установленных на шкафах регуляторных или газорегуляторных пунктах;
4) по нормам потребления, утверждаемым уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках - при отсутствии индивидуальных или коллективных приборов учета, их неисправности либо несоответствии параметрам газового оборудования.
6. Приборы учета товарного газа должны соответствовать требованиям технических регламентов и государственных стандартов Республики Казахстан.

6. Государственное регулирование перевозки, хранения и
реализации сжиженного газа

Статья 25. Условия перевозки сжиженного газа автомобильным и (или) железнодорожным транспортом
1. Перевозка сжиженного газа автомобильным и (или) железнодорожным транспортом допускается посредством специально оборудованного и допущенного к перевозке транспорта в соответствии с требованиями, предъявляемыми законодательством Республики Казахстан к перевозкам опасных грузов.
2. Документы, связанные с перевозкой сжиженного газа автомобильным и (или) железнодорожным транспортом, должны соответствовать требованиям, установленным для перевозки опасных грузов для каждого вида транспорта.
3. Конструкция и условия эксплуатации средств хранения и перевозки сжиженного газа автомобильным и (или) железнодорожным транспортом должны соответствовать требованиям технических регламентов.

Статья 26. Производство и оптовая реализация сжиженного нефтяного газа
1. Производители, собственники сжиженного нефтяного газа, производимого в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья, обязаны соблюдать минимальный объем производства и реализации сжиженного нефтяного газа для внутреннего рынка Республики Казахстан.
2. Минимальный объем производства и реализации сжиженного нефтяного газа для внутреннего рынка Республики Казахстан на предстоящий календарный год устанавливается уполномоченным органом не позднее, чем за один месяц до начала планируемого периода, пропорционально объему производства сжиженного нефтяного газа, исходя из прогнозного баланса производства, реализации и потребления сжиженного газа.
3. Оптовую реализацию сжиженного нефтяного газа вправе осуществлять производители, собственники сжиженного нефтяного газа, произведенного в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья, собственники сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, а также газосетевые организации в случае реализации сжиженного нефтяного газа владельцам газонаполнительных пунктов и (или) автогазозаправочных станций.
4. Оптовая реализация сжиженного нефтяного газа осуществляется через товарные биржи, за исключением случаев реализации сжиженного нефтяного газа за пределы территории Республики Казахстан, а также реализации сжиженного нефтяного газа газосетевыми организациями владельцам газонаполнительных пунктов и (или) автогазозаправочных станций.
5. Правом приобретения сжиженного нефтяного газа, реализуемого на товарных биржах, обладают газосетевые организации и промышленные потребители сжиженного нефтяного газа.
6. Производители, собственники сжиженного нефтяного газа, произведенного в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья, собственники сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, газосетевые организации и промышленные потребители сжиженного нефтяного газа, для участия в биржевой торговле сжиженным нефтяным газом пользуются услугами брокера и (или) дилера либо самостоятельно осуществляют деятельность на товарной бирже в качестве дилера на основании лицензии, выдаваемой уполномоченным органом в области регулирования торговой деятельности в соответствии с законодательством Республики Казахстан о товарных биржах.
7. Лица, указанные в пункте 6 настоящей статьи, осуществляющие деятельность на товарной бирже в качестве дилера, не вправе участвовать в биржевой торговле иными биржевыми товарами, а также оказывать услуги по совершению сделок со сжиженным нефтяным газом иным лицам.
8. Брокеры и дилеры не вправе оказывать услуги по совершению сделок со сжиженным нефтяным газом лицам, не указанным в пункте 6 настоящей статьи.
9. Положения пунктов 1 и 2 настоящей статьи не распространяются:
1) на производителей, проектная мощность производства сжиженного нефтяного газа которых не превышает пять тысяч тонн в год;
2) на собственников сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами Республики Казахстан из сырого газа, добываемого в Республике Казахстан, на основании международных договоров Республики Казахстан, заключенных до введения в действие настоящего Закона.

Статья 27. Розничная реализация сжиженного нефтяного газа
1. Розничная реализация сжиженного нефтяного газа осуществляется:
1) газосетевыми организациями;
2) владельцами газонаполнительных пунктов;
3) владельцами автогазозаправочных станций;
4) производителями, собственниками сжиженного нефтяного газа, произведенного в процессе переработки принадлежащего им на праве собственности или иных законных основаниях углеводородного сырья, собственниками сжиженного нефтяного газа, произведенного за пределами территории Республики Казахстан и ввезенного для потребления на территорию Республики Казахстан, в случае розничной реализации сжиженного нефтяного газа промышленным потребителям.
2. Иные лица не вправе осуществлять розничную реализацию сжиженного нефтяного газа.
3. Газосетевая организация обязана иметь в собственности или на иных законных основаниях газонаполнительную станцию.
4. Эксплуатацию газонаполнительных станций и групповых резервуарных установок осуществляют газосетевые организации. Ответственность за сохранность и исправное состояние групповых резервуарных установок несет газосетевая организация, эксплуатирующая такую установку.
5. Подключение газового оборудования потребителей к системе снабжения сжиженным нефтяным газом, расширение (реконструкция, модернизация) объектов системы снабжения сжиженным нефтяным газом, а также изменение технологической схемы подключения осуществляется газосетевой организацией за счет таких потребителей.
6. Розничная реализация сжиженного нефтяного газа потребителям через групповые резервуарные установки осуществляется на основании договора розничной реализации сжиженного нефтяного газа между потребителем и газосетевой организацией.
7. Розничная реализация сжиженного нефтяного газа в бытовых баллонах осуществляется газосетевыми организациями и владельцами газбнаполнительных пунктов, которые несут ответственность за техническое состояние бытовых баллонов.
8. Газосетевые организации и газонаполнительные пункты обязаны обследовать наполняемые бытовые баллоны на предмет технической исправности и выдавать гарантийный талон качества на каждый продаваемый потребителям бытовой баллон.
9. Запрещается хранение и (или) использование сжиженного нефтяного газа в бытовых баллонах в жилых многоквартирных домах этажностью более двух этажей.
10. Газосетевые организации и газонаполнительные пункты обязаны ставить на учет потребителей, приобретающих сжиженный нефтяной газ в бытовых баллонах, присвоить абонентский номер, обеспечивать аварийное и плановое обслуживание газобаллонных установок.
11. Запрещается:
1) заправка сжиженным нефтяным газом бытовых баллонов на автогазозаправочньгх станциях;
2) эксплуатация одних и тех же газонаполнительных станций, газонаполнительных пунктов, групповых резервуарных установок одновременно двумя и более газосетевыми организациями;
3) эксплуатация одних и тех же автогазозаправочных станций одновременно двумя и более владельцами автогазозаправочньгх станций.
12. Ответственность за сохранность и исправное состояние внутридомового газового оборудования, используемого для подачи сжиженного нефтяного газа в газопотребляющие системы потребителей, несет газосетевая организация, в эксплуатации которой оно находится, за исключением газового оборудования, находящегося внутри жилых помещений, а также в индивидуальных жилых домах.

Статья 28. Учет сжиженного нефтяного газа
1. Учет сжиженного нефтяного газа на газонаполнительных станциях, газонаполнительных пунктах и в групповых резервуарных установках осуществляется в соответствии с порядком розничной реализации и пользования товарным и сжиженным нефтяным газом, утверждаемым Правительством Республики Казахстан.
2. Учет сжиженного нефтяного газа, реализуемого потребителям, осуществляется по приборам учета, за исключением подпункта 2) пункта 3 настоящей статьи.
3. Учет сжиженного нефтяного газа, реализуемого бытовым потребителям через групповые резервуарные установки, производится объемным методом:
1) по индивидуальным приборам учета;
2) по нормам потребления, утверждаемым уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сферах естественных монополий и на регулируемых рынках - при отсутствии индивидуальных приборов учета, их неисправности либо несоответствии параметрам газового оборудования.
4. Положения пунктов 2 и 3 настоящей статьи не распространяются на сжиженный нефтяной газ, реализуемый потребителям в бытовых баллонах.

7. Обеспечение безопасности газоснабжения

Статья 29. Обеспечение безопасности систем газоснабжения
1. Обеспечение безопасности систем газоснабжения осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области промышленной, противопожарной безопасности, предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций, охраны окружающей среды.
2. Владельцы объектов системы газоснабжения обязаны обеспечить их безопасную эксплуатацию и исправное состояние, проводить работы по техническому обслуживанию или заключить договор на техническое обслуживание принадлежащих им объектов.
3. Лица, осуществляющие работы по техническому обслуживанию объектов системы газоснабжения, несут ответственность за качество и своевременное выполнение работ по техническому обслуживанию.
4. Ответственность за исправное состояние газопотребляющих систем, дымовых и вентиляционных каналов, уплотнений вводов инженерных коммуникаций зданий, помещений несут их владельцы.
5. Газотранспортные, газораспределительные и газосетевые организации обязаны иметь в своем составе аварийно-диспетчерскую службу с круглосуточным режимом работы, включая выходные и праздничные дни.
6. Газотранспортные, газораспределительные и газосетевые организации вправе на договорной основе привлекать аварийно-диспетчерскую службу иных организаций для ликвидации аварийных ситуаций.
7. Объекты систем газоснабжения являются объектами непрерывного энергоснабжения. Организациям энергоснабжения запрещается проведение режимных мероприятий по ограничению установленных лимитов энергопотребления на объектах систем газоснабжения без согласования с организациями, эксплуатирующими данные объекты систем газоснабжения.
8. Запрещается эксплуатация объектов систем газоснабжения в едином техническом коридоре двумя и более организациями.

Статья 30. Государственный надзор в области безопасности систем газоснабжения
1. Государственный надзор, в области безопасности систем газоснабжения осуществляется в форме проверки и иных формах.
2. Проверка осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан". Иные формы государственного надзора осуществляются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О промышленной безопасности на опасных производственных объектах".

Статья 31. Охранная зона объектов систем газоснабжения
1. В целях обеспечения безопасности населения, предотвращения причинения вреда окружающей среде, а также создания условий для безопасной эксплуатации вокруг объектов систем газоснабжения устанавливаются охранные зоны. При размещении нескольких объектов систем газоснабжения в одном техническом коридоре для них устанавливается единая охранная зона.
2. Границы охранных зон объектов систем газоснабжения, устанавливаются в соответствии с требованиями технических регламентов.
3. В охранной зоне объекта систем газоснабжения запрещается осуществлять хозяйственную деятельность без письменного разрешения, выдаваемого организацией, эксплуатирующей объект системы газоснабжения.
4. Ответственность за нарушения безопасности в охранной зоне несут лица, ведущие хозяйственную деятельность без письменного разрешения организации, эксплуатирующей объект системы газоснабжения.

8. Заключительные положения

Статья 32. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о газе и газоснабжении
Лица, виновные в нарушении законодательства Республики Казахстан о газе и газоснабжении, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 33. Порядок введения в действие настоящего Закона
Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования, за исключением:
1) пунктов 4, 5, 6, 7 и 8 статьи 26, которые вводятся в действие по истечении шести месяцев после его первого официального опубликования;
2) пункта 9 статьи 27; который вводится в действие с 1 января 2013 года.

Президент
Республики Казахстан

"Газ және газбен жабдықтау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 23 мамырдағы № 557 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Газ және газбен жабдықтау туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Газ және газбен жабдықтау туралы

Осы Заң Қазақстан Республикасында газбен жабдықтау саласындағы қатынастарды реттеудің құқықтық, экономикалық және ұйымдастыру негіздерін айқындайды және Қазақстан Республикасының газға деген ішкі қажеттілігін қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін тиімді, сенімді және қауіпсіз пайдалану үшін жағдай жасауға бағытталған.

1. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) автогаз құю станциясы - сұйытылған мұнай газын сақтауға және отын ретінде сұйытылған мұнай газын пайдаланатын көлік құралдарының иелеріне бөлшек саудада сатуға арналған технологиялық кешен;
2) автогаз толтыру компрессорлық станциясы - тауарлық газды сұйытуға, сақтауға және отын ретінде тауарлық газды пайдаланатын көлік құралдарының иелеріне бөлшек саудада сатуға арналған технологиялық кешен;
3) жалғастырушы газ құбыры - шикі газды келісімшарт аумағынан газ өңдеу зауытына дейін не тауарлық газды газ өңдеу зауытынан магистральдық газ құбырына дейін тасымалдауға арналған газ құбыры;
4) бірыңғай техникалық дәліз - бір трасса бойымен қатар салынған, бірыңғай бағытта (көліктік лекте) тауарлық газды тасымалдауды қамтамасыз ететін, магистральдық газ құбырларының (немесе учаскелерінің) және магистральдық газ құбырлары (оның ішінде әртүрлі қысымдағы) жүйелерінің жиынтығы;
5) бөлшек саудада сату — одан әрі сатуды мақсат етпейтін, өз мұқтаждықтары үшін Қазақстан Республикасының аумағында тұтынушыларға тауарлық және (немесе) сұйытылған мұнай газды сату жөніндегі кәсіпкерлік қызмет;
6) газ - шикі, тауарлық және сұйытылған газ;
7) газ жабдығы — газ құбырларының құрамдас элементтері ретінде пайдаланылатын, толықтай зауытта дайындалатын техникалық бұйымдар (компенсаторлар, конденсат жинақтары, сақтандыру-ығыстыру арматурасы, құбыржолдық бекітпе арматура), сондай-ақ газ пайдаланушы қондырғылар (газ аспаптары, пештер мен плиталар);
8) газ желісі ұйымы - газ толтыру станциясын, топтық резервуарлық қондырғыларды пайдалануды, сондай-ақ осы Заңда белгіленген жағдайларда сұйытылған мұнай газын көтерме және бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын заңды тұлға;
9) газ құбыры - бекітпе арматурасы бар бір-бірімен қосылған құбырлардан тұратын және газ тәріздес немесе екі фазалық күйде газды тасымалдауға арналған құрылыс;
10) газ тарату жүйесі - газ құбырларынан (желілік бөліктен) және олармен шектесіп жатқан объектілерден тұратын, тауарлық газды магистральдық газ құбырынан газ тұтынушы жүйелерге дейін тасымалдауға арналған технологиялық өзара байланысқан құрылыстар кешені;
11) газ тарату ұйымы - тауарлық газды газ тарату жүйесі арқылы тасымалдауды, газ тарату жүйесін техникалық пайдалануды, сондай-ақ осы Заңда белгіленген жағдайларда тауарлық газды көтерме және бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын заңды тұлға;
12) газ толтыру пункті - сұйытылған мұнай газын сақтауға, тұрмыстық баллондарға қотаруға және құюға арналған инженерлік құрылыс;
13) газ толтыру станциясы - сұйытылған мұнай газын темір жол цистерналарына, автогазтасымалдағыштарға, тұрмыстық баллондарға қотаруға, құюға және сақтауға, сондай-ақ тұрмыстық баллондарды жөндеуге және кәдеге жаратуға арналған технологиялық өзара байланысты өндірістік және өзге де объектілер кешені;
14) газ тұтынушы жүйе - газ тарату жүйесінен тауарлық газды немесе топтық резервуарлық қондырғыдан сұйытылған мұнай газын қабылдауға, сондай-ақ оларды отын ретінде пайдалануға арналған газ құбырларының (желілік бөліктің) және газ жабдықтарының кешені;
15) газбен жабдықтау — тауарлық және (немесе) сұйытылған газды өндіру, тасымалдау (тасу), сақтау, сату және (немесе) тұтыну саласындағы қызмет;
16) газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің күзет аймағы - пайдаланудың қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ету және оларды зақымдау мүмкіндігін болдырмау мақсатында газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің айналасына орнатылатын, пайдалану жағдайы ерекше аумақ;
17) газбен жабдықтау жүйесі - тауарлық немесе сұйытылған мұнай газын өндіруге, тасымалдауға (тасуға), сақтауға, сатуға және тұтынуға арналған технологиялық өзара байланысқан объектілердің кешені;
18) газдандыру - тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық объектілерінде, өнеркәсіптік, ауыл шаруашылығы және өзге де объектілерде тауарлық және (немесе) сұйытылған мұнай газын отын ретінде пайдалануға бағытталған іс-шаралар кешені;
19) газ-көлік ұйымы - осы Заңда белгіленген жағдайларда жалғастырушы, магистральдық газ құбырлары арқылы тауарлық газды тасымалдау және (немесе) тауарлық газ қоймаларында тауарлық газды сақтау жөніндегі қызметтерді көрсететін заңды тұлға;
20) есепке алу аспаптары - бір немесе бірнеше функцияларды орындайтын өлшеу құралдары және басқа да техникалық құралдар: өлшеу, жинау, сақтау, газдың шығысы (көлемі), температурасы, қысымы және аспаптың жұмыс уақыты туралы ақпаратты көрсету;
21) коммуналдық-тұрмыстық тұтынушы - одан әрі сатуды мақсат етпейтін кәсіпкерлік, коммерциялық емес немесе өзге қызметті жүзеге асыру кезінде коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждар үшін тауарлық және (немесе) сұйытылған мұнай газын сатып алатын жеке немесе заңды тұлға;
22) көтерме саудада сату - одан әрі сату не Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде сату мақсатында тауарлық және (немесе) сұйытылған газды ішкі нарыққа өткізу жөніндегі кәсіпкерлік қызмет;
23) магистральдық газ құбыры - бір немесе бірнеше газ құбырларынан (желілік бөліктен) және онымен түйісетін, тасымалданатын газдың, телебасқару, байланыс құралдарының және өзге де коммуникациялардың қысымын арттыруды және төмендетуді қамтамасыз ететін объектілерден тұратын, тауарлық газды тасуға арналған инженерлік құрылыс. Магистральдық газ құбыры объектілерінің құрамы жобалық құжаттамада және техникалық регламенттердің талаптарында айқындалады;
24) газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік -Қазақстан Республикасына тиесілі ілеспе газды тереңдетіп өңдеуді және өзара тиімді жағдайларда қосылған құны жоғары өнім өндіруді қамтамасыз ету жөніндегі стратегиялық және әлеуметтік міндеттерді шешу үшін мемлекет пен инвестордың өзара іс-қимыл жасау нысаны;
25) өндіріс - көмірсутек шикізатын тауарлық және (немесе) сұйытылған газға дейін қайта өңдеу (жеткізу) жөніндегі қызмет;
26) өндіруші - тауарлық және (немесе) сұйытылған газды өндіруді жүзеге асыратын заңды тұлға;
27) өнеркәсіптік тұтынушы - одан әрі сатуды мақсат етпейтін өнеркәсіптік өндірісте отын және (немесе) шикізат ретінде пайдалану үшін газ сатып алатын заңды тұлға;
28) сұйытылған газ - сұйытылған мұнай газы және сұйытылған табиғи газ;
29) сұйытылған мұнай газы - шамасы артық қысымда сұйық күйде, ал қалыпты жағдайларда газ түрінде болатын, құрауыштарының сапалық және сандық мазмұны бойынша Қазақстан Республикасының техникалық регламенттері мен мемлекеттік стандарттарының талаптарына сай келетін жеңіл көмірсутектердің (пропан-бутан фракциясының, пропанның, бутанның) қоспасы;
30) сұйытылған табиғи газ - тасымалдау және сақтау мақсатында сұйытылған күйге айналдырылған тауарлық газ;
31) тасымалдау - газ құбырлары арқылы шикі немесе тауарлық газды айдаудың технологиялық процесі;
32) тауарлық газ - шикі газды өңдеу өнімі болып табылатын және құрауыштарының сапалық және сандық мазмұны бойынша Қазақстан Республикасының техникалық регламенттері мен мемлекеттік стандарттарының талаптарына сай келетін, құрамында метан бар көмірсутектердің көп құрауышты қоспасы;
33) тауарлық газ қоймасы - тауарлық газды сақтауға арналған технологиялық өзара байланысқан өндірістік және өзге де объектілер кешені;
34) топтық резервуарлық қондырғы - сұйытылған мұнай газын сақтауға және газ тұтынушы жүйеге беруге арналған ыдыстар тобынан, сақтандыру-бекітпе және реттеуші арматурадан, газ құбырларынан тұратын инженерлік құрылыс;
35) тұрмыстық тұтынушы - тауарлық және (немесе) сұйытылған мұнай газын кәсіпкерлік қызметте пайдалануды және оны одан әрі сатуды мақсат етпейтін, тұрмыстық мұқтаждар үшін сатып алатын жеке тұлға;
36) тұтыну нормасы — коммерциялық есепке алу аспаптары жоқ тұрмыстық тұтынушылар үшін тауарлық немесе сұйытылған мұнай газын тұтынудың бір адамға шаққандағы орташа айлық көлемін көрсететін есептік шамасы;
37) тұтынушы - тұрмыстық, коммуналдық-тұрмыстық немесе өнеркәсіптік тұтынушы;
38) уәкілетті орган - газды өндіруді, тасымалдауды (тасуды), сақтауды және көтерме саудада сатуды, сондай-ақ елді мекендердің шекараларынан тысқары тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сатуды және тұтынуды мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;
39) ұлттық оператор - Қазақстан Республикасының тауарлық газға деген ішкі қажеттілігін қамтамасыз ету мақсатында газбен жабдықтау саласындағы қызметті жүзеге асыратын, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын заңды тұлға;
40) шикі газ - тазартылмай өндірілген табиғи, ілеспе, қатпарлы газ, көмір бассейндерінің газы, сондай-ақ шығу тегі өзге көмірсутекті газ;
41) Қазақстан Республикасының ішкі қажеттіліктері - Қазақстан Республикасының аумағында тұтынуға қажетті тауарлық және (немесе) сұйытылған газ көлемі.

2-бап. Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заңнан және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғаннан өзге қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Осы Заңның қолданылу саласы
1. Осы Заң Қазақстан Республикасының аумағында қолданылады әрі газ және газбен жабдықтау саласындағы қатынастарға таралады.
2. Осы Заңның ережелері жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде туындайтын қатынастарға таралмайды.
3. Магистральдық газ құбыры саласындағы қатынастарды реттеу ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленеді.

4-бап. Газ және газбен жабдықтау туралы заңнаманың негізгі мақсаттары, қағидаттары мен міндеттері
1. Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасының мақсаттары энергетикалық және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, Қазақстан Республикасы халқының әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсарту болып табылады.
2. Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасы мынадай қағидаттарға негізделеді:
1) газбен жабдықтаудың қауіпсіздігі мен сенімділігі;
2) газ ресурстарын пайдаланудың ұғымдылығы;
3) Қазақстан Республикасының аумағында ендірілетін тауарлық және сұйытылған мұнай газымен Қазақстан Республикасының ішкі қажеттілігін қамтамасыз етудің басымдығы;
4) Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан тұрғын үй-коммуналдық объектілерді, өнеркәсіптік және өзге де ұйымдарды газдандыру басымдығы;
5) газбен жабдықтау саласындағы теңгерімделген баға саясаты.
3. Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасының міндеттері:
1) тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесін құру;
2) Қазақстан Республикасының тауарлық және сұйытылған мұнай газына деген ішкі қажеттілігін үздіксіз қамтамасыз ету үшін қажетті жағдай жасау;
3) Қазақстан Республикасында тұтынылатын отын-энергетика ресурстарының жалпы көлеміндегі тауарлық және сұйытылған мұнай газының үлесін ұлғайту.

2. Газ және газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік басқару
органдарының құзыреті

5-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) газ және газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;
2) ұлттық операторды айқындайды;
3) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасын және оны әзірлеудің тәртібін бекітеді;
4) басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың бағасын айқындау тәртібін бекітеді;
5) ішкі нарықта тауарлық газды көтерме саудада сатудың шекті бағасын және оны айқындау тәртібін бекітеді;
6) газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде ілеспе газды инвесторларға берудің тәртібі мен шарттарын бекітеді;
7) тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің жұмыс режимдерін орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқаруды жүзеге асырудың тәртібін бекітеді;
8) тауарлық және сұйытылған газды өндіру, сақтау, сату және тұтыну мониторингі бойынша мәліметтер беру тәртібін бекітеді;
9) тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сатудың, сондай-ақ коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылардың газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетудің үлгі шарттарын бекітеді;
10) тауарлық және сұйытылған мұнай газын көтерме саудада сату және пайдалану тәртібін бекітеді;
11) тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтынуды есептеу тәртібін және тұтыну нормасын бекітеді;
12) газбен жабдықтау саласындағы техникалық регламенттерді бекітеді;
13) газбен жабдықтау жүйесі объектілерінің қауіпсіздік жөніндегі талаптарын бекітеді;
14) тауарлық және сұйытылған газ экспортын реттейді;
15) экспорттық және (немесе) транзиттік газ құбырларын салу туралы шешім қабылдайды;
16) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы Заңда, өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

6-бап. Уәкілетті органның құзыреті
Уәкілетті орган мынадай функцияларды орындайды:
1) газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруды қамтамасыз етеді;
2) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасын және оны әзірлеу тәртібін әзірлейді;
3) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасының іске асырылуын бақылауды жүзеге асырады;
4) басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың бағасын айқындау тәртібін әзірлейді;
5) басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың бағасын бекітеді;
6) ішкі нарықта тауарлық газды көтерме саудада сатудың шекті бағасының деңгейі бойынша ұсыныстарды және оларды айқындау тәртібін әзірлейді;
7) газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде ілеспе газды инвесторларға берудің тәртібі мен шарттарын әзірлейді;
8) ұлттық оператордың өз меншігінде тұрған тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілерін иеліктен шығаруын келіседі;
9) тауарлық және сұйытылған газды ендіру, сату және тұтыну балансын жүргізуді ұйымдастырады;
10) тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің жұмыс режимдерін орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқаруды жүзеге асырудың тәртібін әзірлейді;
11) тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сатудың, сондай-ақ коммуналдық-тұрмыстық және тұрмыстық тұтынушылардың газ тұтынушы жүйелеріне техникалық қызмет көрсетудің үлгі шарттарын әзірлейді;
12) тауарлық және сұйытылған мұнай газын өндіру, тасымалдау, сақтау, сату және тұтыну мониторингі бойынша мәліметтер ұсынудың тәртібін әзірлейді;
13) тауарлық және сұйытылған газды бөлшек саудада сатудың және пайдаланудың тәртібін әзірлейді;
14) газбен жабдықтау саласындағы техникалық регламенттерді әзірлейді;
15) елді мекендердің шекараларынан (сызығынан) тыс газбен жабдықтау саласындағы нормативтік-техникалық құжаттарды әзірлейді және бекітеді;
16) «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті ведомстволық есептілік, тексеру парақтарының нысандарын, тәуекел дәрежесін бағалау өлшемдерін, газбен жабдықтау саласындағы жыл сайынғы тексеру жоспарларын әзірлейді және бекітеді;
17) Қазақстан Республикасының ішкі нарығы үшін сұйытылған мұнай газын өндірудің және сатудың ең төменгі көлемін белгілейді;
18) өзіне осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

7-бап. Газ және газбен жабдықтау саласындағы өзге де уәкілетті мемлекеттік органдардың құзыреті
1. Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы істері жөніндегі уәкілетті орган:
1) елді мекендер шекараларының (сызығының) шегінде газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік саясатты және салааралық үйлестіруді қалыптастырады және жүргізеді;
2) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасын әзірлеуге және іске асыруға қатысады;
3) елді мекендер шекараларының (сызығының) шегінде газбен жабдықтау саласындағы нормативтік-техникалық құжаттамаларды әзірлейді және бекітеді;
4) тауарлық және сұйытылған мұнай газын есептеу және тұтыну нормасын бекіту тәртібін әзірлейді;
5) өзіне осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.
2. Өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті орган:
1) газбен жабдықтау жүйелері объектілерін пайдалану кезінде өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы мемлекеттік реттеу мен бақылауды жүзеге асырады;
2) газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің қауіпсіздігі жөніндегі талаптарды әзірлейді;
3) өзіне осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.
3. Табиғи монополиялар салаларындағы және реттелетін нарықтардағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган:
1) жеке немесе ұжымдық есептеу аспаптары болмаған жағдайда, тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекітеді;
2) өзіне осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.
4. Мемлекеттік әлеуметтік-экономикалық саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеуді салааралық және өңіраралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті орган:
1) ішкі нарықта тауарлық газды көтерме саудада сатудың шекті бағаларының деңгейі жөніндегі ұсыныстарды келіседі;
2) өзіне осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.
5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары:
1) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасын әзірлеуге және іске асыруға қатысады;
2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында сұйытылған мұнай газын тұтыну болжамын уәкілетті органға ұсынады;
3) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында сұйытылған мұнай газын өткізу жөніндегі мәліметтерді уәкілетті органға ұсынады;
4) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасында газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін салу көзделген жер учаскелерін заңнамада белгіленген тәртіппен резервке қояды;
5) газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін салу үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жер учаскелерін береді;
6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

3. Газбен жабдықтау жүйелерінің жұмыс істеуі және дамуы

8-бап. Тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі
1. Қазақстан Республикасының тауарлық газға деген ішкі қажеттілігін үздіксіз қамтамасыз ету, газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін қауіпсіз пайдалану, тауарлық газдың тасымалдануын, сақталуын үздіксіз диспетчерлік бақылауды ұйымдастыру және оны есепке алудың бірыңғай жүйесін құру мақсатында Қазақстан Республикасында тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі қалыптастырылады.
2. Тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі жалғастырушы, магистральдық газ құбырларын, тауарлық газды сақтау қоймаларын, газ тарату және газ тұтыну жүйелерін, автогазтолтыру компрессорлық станцияларын және тауарлық газды өндіруге, тасымалдауға, сақтауға, сатуға және тұтынуға арналған өзге де технологиялық объектілерді қамтиды.
Тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің құрамына газды келісімшарттық аумақ шегінде тасымалдауға арналған кәсіпшілік газ құбырлары, тұрмыстық және коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылардың газ тұтыну жүйелері, сұйытылған табиғи газды өндіруге және қайта газға айналдыруға, сондай-ақ сұйытылған мұнай газын тасуға, сақтауға, сатуға және тұтынуға арналған технологиялық объектілер кірмейді.
3. Тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілері мемлекеттік немесе жеке меншікте болады.
4. Мыналар:
1) ұлттық оператор;
2) тауарлық газды өндірушілер;
3) өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газдың меншік иелері;
4) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газдың меншік иелері;
5) газ тасымалдау және газ тарату ұйымдары;
6) автогазтолтыру компрессорлық станцияларының иелері;
7) тауарлық газдың өнеркәсіптік тұтынушылары тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің субъектілері болып табылады.
5. Уәкілетті орган өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газ өндірушілерінің, меншік иелерінің, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газдың меншік иелерінің, газ тасымалдау және газбен жабдықтау ұйымдарының есебін жүргізеді және тізбесін интернет-ресурста жариялайды.
6. Тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің тиімді жұмыс істеуі мақсатында өндірушілер, газ тасымалдау және газ тарату ұйымдары тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерін пайдаланудың белгіленетін технологиялық режимдерін сақтауға міндетті.

9-бап. Ұлттық оператор
1. Ұлттық оператор мынадай функцияларды орындайды:
1) газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысады;
2) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасын әзірлеуге және іске асыруға қатысады;
3) осы Заңға сәйкес тауарлық газды сатып алуға басым құқықты жүзеге асырады;
4) осы Заңға сәйкес тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілеріне меншік құқығын, тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілеріне ортақ меншік құқығындағы үлесті және заңды тұлғалардың - тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің меншік иелері акцияларының пакеттерін (қатысу үлестерін) сатып алуға басым құқықты жүзеге асырады;
5) дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы ұлттық операторға тиесілі газ тасымалдау ұйымдарының тауарлық газды үздіксіз тасымалдауын және сақтауын қамтамасыз етеді;
6) тауарлық газды көтерме және бөлшек саудада сатуды жүзеге асырады;
7) тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің технологиялық жұмыс режимін орталықтандырылған жедел-диспетчерлік басқаруды жүзеге асырады;
8) уәкілетті органға Қазақстан Республикасының аумағына тауарлық газды тасымалдау, сақтау және сату жөніндегі, басым құқық шеңберінде тауарлық газды сатып алу, сондай-ақ тауарлық газға Қазақстан Республикасының ішкі қажеттілігінің алдағы күнтізбелік жылға арналған болжамы жөніндегі мәліметтерді ұсынады;
9) тауарлық газды тасымалдау режимдерін басқару мен орнықтылығын қамтамасыз ету бойынша шектес мемлекеттердің газ тасымалдау жүйелерімен өзара іс-қимылды жүзеге асырады;
10) тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесіндегі тауарлық газды коммерциялық есепке алудың автоматтандырылған жүйесін құруды және оның жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.
2. Ұлттық оператор:
1) осы Заңда белгіленген жағдайларда дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы ұлттық операторға тиесілі газ тасымалдау, газ тарату ұйымдары иелік ететін тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілеріне қосылған тұтынушыларды тауарлық газбен үздіксіз жабдықтауды қамтамасыз етуге;
2) Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасына сәйкес тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілерін салуды, пайдалануды, жаңғыртуды, қайта жаңартуды және дамытуды қамтамасыз етуге;
3) дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы ұлттық операторға тиесілі газ тасымалдау, газ тарату ұйымдары иелік ететін тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінде энергия үнемдейтін және экологиялық таза жабдықтар мен технологияларды пайдалануды қамтамасыз етуге міндетті.
3. Ұлттық оператордың немесе дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы ұлттық операторға тиесілі газ тасымалдау ұйымдарының меншігіндегі тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілері уәкілетті органмен келісім бойынша иеліктен шығарылуы мүмкін.

10-бап. Ұлттық оператордың тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерін сатып алуға басым құқығы
1. Басқа тұлғалардың алдында ұлттық оператор тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің иеліктен шығарылатын объектісін, тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің ортақ меншік құқығындағы үлесті және заңды тұлғалардың - тауарлық газбен. жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің меншік иелері акцияларының пакеттерін (қатысу үлестерін) басқа тұлғаларға ұсынылуы мүмкін жағдайлардан кем емес жағдайда сатып алудың басым құқығына ие.
2. Тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектісін, тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің ортақ меншік құқығындағы үлесін және (немесе) заңды тұлғалардың - тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің меншік иелері акцияларының пакеттерін (қатысу үлестерін) иеліктен шығаруды жүргізу ниеті бар тұлға ұлттық операторға осындай иеліктен шығарудың бағасын және өзге де жағдайларын көрсете отырып, коммерциялық ұсыныс жібереді.
3. Ұлттық оператор коммерциялық ұсыныс түскен күннен бастап бір ай мерзімде осы баптың 1-тармағында көрсетілген басым құқықты іске асыру туралы шешім қабылдайды және осы мерзімде жазбаша түрде қабылданған шешім туралы коммерциялық ұсыныс жіберген тұлғаны хабардар етеді.
4. Егер ұлттық оператор осы баптың 1-тармағында көрсетілген басым құқықтан жазбаша түрде бас тартқан жағдайда не осы баптың 3-тармағында көрсетілген мерзімде оны іске асыру ниеті туралы жазбаша хабарлама жібермесе, мұндай тұлға тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілерін, тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің ортақ меншік құқығындағы үлесін және (немесе) заңды тұлғалардың -тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесі объектілерінің меншік иелері акцияларының пакеттерін (қатысу үлестерін) өзге тұлғаларға иеліктен шығарып беруді жүзеге асыруға құқылы. Бұл ретте мұндай тұлға үшін иеліктен шығару шартының пайдалылығы ол ұлттық операторға ұсынған шарттан кем болмауы тиіc.
5. Осы баптың ережелері Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес стратегиялық объектілерге жатқызылған тауарлық газбен жабдықтаудың бірыңғай жүйесінің объектілеріне, сондай-ақ автогаз толтыру компрессорлық станцияларына, өнеркәсіп тұтынушыларының газ тұтыну жүйелеріне қолданылмайды.

11-бап. Сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйелері
1. Сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйелері газ толтыру станцияларының, газ толтыру пункттерінің, топтық резервуарлық қондырғылардың, газ тұтыну жүйелерінің, автогаз құю станциялары мен сұйытылған мұнай газын тасуға, сақтауға, сатуға және тұтынуға арналған өзге де технологиялық объектілердің жиынтығын білдіреді.
2. Сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйелерінің объектілері мемлекеттік немесе жеке меншікте болуы мүмкін.
3. Өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу процесінде өндірілген сұйытылған мұнай газын өндірушілер, меншік иелері, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген сұйытылған мұнай газының меншік иелері, газ желісі ұйымдары, газ толтыру пункттерінің және автогаз құю станцияларының иелері, сондай-ақ сұйытылған мұнай газын өндірістік тұтынушылары сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйелерінің субъектілері болып табылады.
4. Уәкілетті орган өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу процесінде өндірілген сұйытылған мұнай газын өндірушілердің, меншік иелерінің, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген сұйытылған мұнай газының меншік иелерінің, газ желісі ұйымдарының және сұйытылған мұнай газының өнеркәсіптік тұтынушыларының есебін жүргізеді және тізбесін интернет-ресурста жариялайды.

12-бап. Аумақтарды газдандырудың бас схемасы
1. Қазақстан Республикасының аумақтарын газдандыру Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасы Қазақстан Республикасының ішкі қажеттілігін тауарлық және сұйытылған газбен қамтамасыз етудің басымдығы ескеріліп, тауарлық және сұйытылған газды өндіру, сату және тұтыну теңгерімінің болжамдық негізінде әзірленеді.
3. Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасы газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін орналастырудың схемасын, жаңғырту, қайта жаңарту және салу жоспарланған газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің тізбесі мен техникалық сипаттамасын, қажетті қаржы ресурстары мен олардың көздерін, сондай-ақ, тауарлық және сұйытылған газдың перспективалы ресурстары мен қолданыстағы және салу жоспарланған газбен жабдықтау жүйелерінің объектілері бойынша газ жеткізу схемасын қамтиды.
4. Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасы тұрмыстық және коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылардың тауарлық, оның ішінде сұйытылған табиғи газды қайта газдандыру процесінде алынған газды пайдалануының басымдығы ескеріле отырып әзірленеді.
5. Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасының іске асырылуын қаржыландыру ұлттық оператордың, республикалық бюджеттің, жергілікті бюджеттердің табыстары және Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де көздердің есебінен жүзеге асырылады.
6. Газдандырудың бас схемасын іске асыру үшін жер учаскелерін резервке қою Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

13-бап. Газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін жобалау, салу және қайта жаңарту
1. Магистральдық газ құбырларын салу, кеңейту және қайта жаңарту жобалары Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасына сәйкес уәкілетті органмен және мемлекеттік органдармен келісіледі.
2. Газ тарату жүйелері мен сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйелері объектілерін салу және қайта жаңарту жобалары құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері жөніндегі уәкілетті органмен келісіледі.
3. Экспорттық және (немесе) транзиттік газ құбырларын салу туралы шешімді Қазақстан Республикасының Үкіметі қабылдайды.
4. Магистральдық газ құбырына қосылуға газ тарату жүйесіне немесе топтық резервуарлық қондырғыға арналған техникалық шарттарды тиісінше осындай объектіні пайдаланушы газ тасымалдау, газ тарату немесе газ желісі ұйымы береді. Бұл ретте берілген техникалық шарттар жаңадан салынып жатқан, кеңейтілетін, қайта жаңартылатын газбен жабдықтау жүйесі объектілерін жобалау үшін негіз болып табылады.
5. Газбен жабдықтау жүйесі объектілерін магистральдық газ құбырына, газ тарату жүйесіне немесе топтық резервуарлық қондырғыға қосуға байланысты шығыстар газбен жабдықтау жүйесінің қосылатын объектілерінің иелері есебінен жүргізіледі.
6. Тұтынушылардың жаңадан қосылатын және қайта жаңартылатын газ жабдығы техникалық регламенттерге және нормативтік техникалық құжаттарға сәйкес орындалуға тиіс, сондай-ақ жобалық және техникалық қабылдау-тапсыру құжаттамасына сәйкес қамтамасыз етілуге тиіс.

14-бап. Газбен жабдықтау жүйелері объектілерін салу және пайдалану кезінде жер пайдалануды құқықтық реттеу
1. Газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін салу және пайдалану үшін берілетін жерлер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген қала құрылысы және экологиялық талаптарға сәйкес келуге тиіс.
2. Жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылар Қазақстан Республикасының азаматтық және жер заңнамасына сәйкес аталған объектілерді пайдалануды жүзеге асыратын ұйымдарға газбен жабдықтау жүйелерінің объектілеріне кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.
3. Газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін күрделі жөндеу, қызмет көрсету, кеңейту және қайта жаңарту жөніндегі жұмыстарды орындау үшін аталған объектілерді пайдаланатын ұйымдарға жер учаскелері Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес уақытша пайдалануға беріледі.

4. Газбен жабдықтаудың құқықтық негіздері

15-бап. Мемлекетке тиесілі ілеспе газ
1. Мына:
1) жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамаға сәйкес жер қойнауын пайдаланушы өндірген және Қазақстан Республикасына тиесілі;
2) жер қойнауын пайдалануға бұрын жасалған, өндірілген ілеспе газға жер қойнауын пайдаланушының меншігі көзделген келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылар мемлекет меншігіне берген ілеспе газ мемлекеттің меншігінде болады.
2. Уәкілетті органның шешімімен осы баптың 1-тармағында көрсетілген ілеспе газ ол айқындаған көлемде және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен және шарттарда газбен жабдықтау саласында мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде жасалатын шарттың негізінде тартылатын инвестордың меншігіне беріледі.
3. Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамаға сәйкес Қазақстан Республикасына тиесілі ілеспе газдан тауарлық және (немесе) сұйытылған газ шығаратын жер қойнауын пайдаланушылар уәкілетті органның шешімі бойынша тараптармен келісілген баға бойынша газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде одан әрі пайдалану үшін аталған тауарлық және (немесе) сұйытылған газды ұлттық операторға және (немесе) тартылған инвесторға береді.
4. Газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде уәкілетті органмен жасалатын шарт, оның ішінде мынадай талаптарды қамтуға тиіс:
1) ілеспе газды тауарлық және (немесе) сұйытылған газға қайта өңдеу;
2) шығарылған тауарлық және (немесе) сұйытылған газдың белгілі бір көлемін Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасын ескере отырып, бірінші кезекті тәртіппен Қазақстан Республикасының ішкі қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткізу.

16-бап. Тауарлық және сұйытылған газды сатудың жалпы шарттары
1. Қоршаған ортаны және Қазақстан Республикасы халқының денсаулығын қорғау мақсатында тұтынушыларға шикізат ретінде пайдалану үшін өнеркәсіптік тұтынушыларға шикі газды сатуды қоспағанда, тауарлық және (немесе) сұйытылған мұнай газы ғана жеткізілуі мүмкін.
2. Осы Заңның талаптарын ескере отырып, тауарлық газды сатуға тек:
1) ұлттық операторға;
2) тауарлық газды өндірушілерге;
3) өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген
тауарлық газдың меншік иелеріне;
4) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газдың меншік иелеріне;
5) газ тарату ұйымдарына;
6) автогазтолтыру компрессорлық станцияларының иелеріне ғана рұқсат етіледі.
3. Сұйытылған табиғи газ сатуды жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасын газдандырудың бас схемасының шеңберінде немесе Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасына сәйкес тауар биржасы арқылы Қазақстан Республикасының ішкі қажеттіліктерін қамтамасыз етудің басымдығын ескеріп жүзеге асырады.
4. Осы Заңның талаптарын ескере отырып, сұйытылған мұнай газын сатуға:
1) сұйытылған мұнай газын өндірушілерге;
2) өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу процесінде өндірілген сұйытылған мұнай газының меншік иелеріне;
3) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген сұйытылған мұнай газының меншік иелеріне;
4) газ желісі ұйымдарына;
5) газ толтыру пункттерінің және автогаз құю станцияларының иелеріне ғана рұқсат етіледі.
5. Тауарлық және (немесе) сұйытылған газды сату осы Заңда белгіленген жағдайларды қоспағанда, тауарлық және (немесе) сұйытылған газды міндетті түрде есепке алудың бақылау аспаптары арқылы өткізе отырып жүзеге асырылады.
6. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сату және пайдалану тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.
7. Тауарлық және сұйытылған мұнай газды бөлшек саудада сату шарттары Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін үлгі шарттарға сәйкес жасалады.
8. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сату шарттарын жасасудың басым құқығына тұрмыстық және коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылар ие болады.
9. Газ тасымалдау, газ тарату немесе газ желісі ұйымы осы Заңда белгіленген жағдайларда газ тарату жүйесіне немесе осындай ұйымның топтық резервуарлық қондырғысына қосылған тұтынушыларды тауарлық немесе сұйытылған мұнай газымен үздіксіз жабдықтауды қамтамасыз етуге міндетті.
10. Мынадай:
1) тұтынушы газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің қауіпсіздік қағидаларын бұзған;
2) газбен жабдықтау жүйесі объектілері техникалық жарамсыз болған;
3) тұтынушы газ жабдығын өз бетінше қосқан;
4) газ тасымалдау, газ тарату немесе газ желісі ұйымының өкілдерін газ құбырларына, газ жабдығына және есептеу аспаптарына жібермеген;
5) тауарлық немесе сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сату шартына сәйкес жеткізілген тауарлық және сұйытылған мұнай газы үшін дебиторлық берешек туындаған жағдайларда газ тасымалдау, газ тарату немесе газ желісі ұйымы бұзушылықтар жойылғанға дейін тұтынушыға тауарлық немесе сұйытылған мұнай газын беруді бір жақты тәртіппен тоқтата тұруға құқылы.

17-бап. Газ тұтыну жүйелерін пайдалану
1. Газ тұтыну жүйелерінің иелері олардың тиісті техникалық жай-күйін және қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндетті.
2. Өнеркәсіптік тұтынушылар өздеріне тиесілі газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсететін білікті персонал, сондай-ақ газ тұтыну жүйелерінің сенімді және қауіпсіз жұмысы үшін жауапты адам ұстауға не газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асыратын мамандандырылған ұйыммен өздеріне тиесілі газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетуге шарттар жасасуға міндетті.
3. Коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылар тауарлық немесе сұйытылған мұнай газын беруді жүзеге асыратын газ тарату, газ желісі ұйымымен не газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асыратын тәуелсіз мамандандырылған ұйыммен өздеріне тиесілі газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетуге шарт жасасуға міндетті.
4. Коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылардың газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетуге шарт жасаспай оларды пайдалануға тыйым салынады.
5. Коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылардың газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсетуге арналған үлгі шартты Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
6. Коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылардың газ тұтыну жүйелеріне техникалық қызмет көрсететін ұйым олардың дұрыс техникалық жай-күйі үшін жауапты болады.
7. Тұрмыстық тұтынушылар өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі газ тұтыну жүйелерінің техникалық жай-күйінің дұрыстығы үшін жауапты болады.

18-бап. Ұлттық оператордың тауарлық газды сатып алуға басым құқығы
1. Қазақстан Республикасының энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету және Қазақстан Республикасының тауарлық газға ішкі қажеттілігін қанағаттандыру мақсатында өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың меншік иелері мен өндірушілері иеліктен шығаратын тауарлық газды сатып алуға ұлттық оператордың басқа тұлғалардың алдында басым құқығы болады.
2. Басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық Газдың бағасын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесі, өндіруші айқындайды және:
1) халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес есептелетін шикі газ көлемінің бір бірлігін өндірудің өндірістік өзіндік құнының негізінде айқындалатын шикі газды өндіруге жұмсалған шығыстарды;
2) тауарлық газды және шикі газды өндіруге жұмсалатын шығыстарды;
3) ұлттық операторға сататын жерге дейін тауарлық газды тасымалдауға жұмсалатын шығыстарды;
4) он пайыздан аспайтын мөлшердегі рентабельділік деңгейін қамтиды.
3. Басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың бағасы сараптауға және уәкілетті органның бекітуіне жатады.
4. Алдағы күнтізбелік жылы тауарлық газды иеліктен шығаруды жүргізу ниеті бар, өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесі, өндіруші басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газ бағасының негіздеуші материалдармен (шарттармен, шот-фактуралармен, қаржылық құжаттармен) расталған есептерін уәкілетті органға сараптамаға жібереді.
5. Басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың есептелген бағасын сараптау нәтижелері бойынша уәкілетті орган материалдарды алған күннен бастап отыз күнтізбелік күннен кешіктірмей өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесіне:
1) басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық
газдың есептелген бағасын бекіту туралы хабарлама;
2) басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың есептелген бағасын осы баптың 2-тармағына сәйкес негізделген деңгейге дейін өзгерту қажеттілігі туралы уәжделген қорытынды жібереді.
6. Өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газдың меншік иелері, өндірушілер басым құқық шеңберінде ұлттық оператор сатып алатын тауарлық газдың уәкілетті орган бекіткен бағасын арттырмауға міндетті.
7. Алдағы күнтізбелік жылы тауарлық газды иеліктен шығаруды жүргізу ниеті бар, өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесі, өндіруші жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде бес ай бұрын ұлттық операторға мыналарды:
1) иеліктен шығарылатын тауарлық газдың көлемін;
2) иеліктен шығарылатын тауарлық газдың бағасын;
3) иеліктен шығарудың өзге де шарттарын көрсете отырып, коммерциялық ұсыныс жібереді.
8. Ұлттық оператор жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде төрт ай бұрын тауарлық газды сатып алу басым құқығын іске асыру туралы шешім қабылдайды және осы мерзімде коммерциялық ұсыныс жіберген тұлғаға қабылданған шешім туралы жазбаша түрде хабарлайды.
9. Егер ұлттық оператор тауарлық газды сатып алуға басым құқықтан жазбаша түрде бас тартқан жағдайда, өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесі, өндіруші осы Заңның талаптарына сәйкес өзге тұлғаларға тауарлық газды иеліктен шығаруды жүзеге асыруға құқылы.
10. Ұлттық оператор осы бапта көзделген басым құқықты іске асырған кезде өзі өндірген шикі газды өңдеу процесінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесі, өндіруші мен ұлттық оператор арасында жасалатын шарттар күнтізбелік бір жылдан аспайтын мерзімге жасалуы мүмкін.
11. Тараптардың келісімі бойынша көрсетілген шарттарға иеліктен шығарылатын тауарлық газдың көлемін ұлғайтуды және (немесе) осы баптың 3, 4, 5, 7 және 8-тармақтарында көзделген рәсімдерді сақтамай, шарттардың қолданылу мерзімдерін ұзартуды көздейтін өзгерістер енгізілуі мүмкін.
12. Осы баптың ережелері:
1) газ және (немесе) газ конденсаты кен орындарында өндірілетін шикі газдан өндірілетін тауарлық газды;
2) сұйытылған табиғи газды;
3) сұйытылған табиғи газды қайта газдандыру үдерісінде өндірілген тауарлық газды;
4) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде шығарылған және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газды;
5) осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының негізінде Қазақстан Республикасында өндірілетін шикі газдан Қазақстан Республикасынан тыс жерде өндірілген тауарлық газды;
6) газбен жабдықтау саласындағы мемлекеттік-жеке меншік әріптестік шеңберінде жасалатын шарттың негізінде өндірілген тауарлық газды иеліктен шығару жөніндегі қатынастарға қолданылмайды.

19-бап. Тауарлық және сұйытылған газды өндіру, тасымалдау, сақтау, сату және тұтыну мониторингі
1. Уәкілетті орган:
1) Қазақстан Республикасында тауарлық және сұйытылған газ өндіру көлемінің мониторингін;
2) тауарлық газды тасымалдау және сақтау көлемінің мониторингін;
3) Қазақстан Республикасында тауарлық және сұйытылған газды көтерме және бөлшек саудада сату көлемінің, оның ішінде олардың экспорты мен импортының мониторингін;
4) Қазақстан Республикасында сатылатын тауарлық және сұйытылған газдың көтерме сауда бағаларының мониторингін;
5) Қазақстан Республикасында сатылатын тауарлық және сұйытылған
мұнай газының бөлшек сауда бағаларының мониторингін;
6) Қазақстан Республикасының тауарлық және сұйытылған мұнай газына деген ішкі қажеттілігінің мониторингін қамтитын тауарлық және сұйытылған газды ендіру, тасымалдау, сақтау, сату және тұтыну мониторингін жүзеге асырады.
2. Тауарлық газды көтерме және (немесе) бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын тұлғалар ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың жиырмасыншы күнінен кешіктірмей уәкілетті органға тауарлық, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағына тұтыну үшін әкелінген газды сату туралы мәліметтерді ұсынады.
3. Газ тасымалдау, газ тарату ұйымдары ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың бесінші күнінен кешіктірмей, ұлттық операторға тауарлық газды тасымалдау және сақтау көлемі туралы мәліметтерді ұсынады.
4. Ұлттық оператор уәкілетті органға:
1) ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың жиырмасыншы күнінен кешіктірмей тауарлық газды магистарльдық газ құбырлары арқылы тасымалдау және тауарлық газды жер асты газ сақтау қоймаларында сақтау жөніндегі мәліметтерді;
2) жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың бірінші ақпанынан кешіктірмей, басым құқық шеңберінде тауарлық газ сатып алу жөніндегі мәліметтерді;
3) жыл сайын, жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде үш ай бұрын Қазақстан Республикасының тауарлық газға ішкі қажеттілігінің алдағы күнтізбелік жылға арналған болжамын ұсынады.
5. Өндірушілер уәкілетті органға:
1) ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың бесінші күнінен кешіктірмей тауарлық және сұйытылған газды ендіру жөніндегі мәліметтерді;
2) жыл сайын, жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде үш ай бұрын тауарлық және сұйытылған газ өндірудің алдағы бес жылға арналған болжамды көлемін ұсынады.
6. Сұйытылған мұнай газын көтерме және (немесе) бөлшек саудада сатуды жүзеге асыратын тұлғалар ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың бесінші күнінен кешіктірмей аумақтарында осындай сату жүзеге асырылатын облыстардың, республикалық маңызды қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарына сұйытылған газды сату туралы, оның ішінде өткен айда Қазақстан Республикасының аумағына импортталған газды сату туралы мәліметтерді ұсынады.
7. Облыстың, республикалық маңызды қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары уәкілетті органға:
1) ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың он бесінші күнінен кешіктірмей облыстың, республикалық маңызды қаланың, астананың аумағында сұйытылған мұнай газын сату және тұтыну жөніндегі мәліметтерді;
2) жыл сайын, жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде үш ай бұрын облыстың, республикалық маңызды қаланың, астананың аумағында сұйытылған мұнай газын тұтынудың алдағы күнтізбелік жылға арналған болжамын ұсынады.
8. Сұйытылған табиғи газды көтерме саудада сатуды жүзеге асыратын тұлғалар ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың бесінші күнінен кешіктірмей, уәкілетті органға сұйытылған табиғи, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген газды сату туралы мәліметтерді ұсынады.
9. Осы баптың 2-8-тармақтарында көзделген мәліметтер Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тәртіпке сәйкес ұсынылады.
10. Кеден ісі саласындағы уәкілетті орган ай сайын, есепті айдан кейінгі айдың он бесінші күнінен кешіктірмей, уәкілетті органға Қазақстан Республикасындағы тауарлық және сұйытылған газдың импорты мен экспорты туралы мәліметтерді ұсынады.
11. Тауарлық және сұйытылған газды өндіру, сату және тұтыну мониторингі деректерінің негізінде уәкілетті орган Қазақстан Республикасының аумағында тауарлық және сұйытылған газды өндірудің, сатудың және тұтынудың алдағы күнтізбелік жылға арналған болжамды балансын жасайды.

5. Тауарлық газды тасымалдауды, сақтауды және сатуды мемлекеттік реттеу

20-бап. Тауарлық газды көтерме саудада сату
1. Тауарлық газды көтерме саудада сатуды ұлттық оператор, өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың өндірушілері, меншік иелері, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газдың меншік иелері, сондай-ақ тауарлық газ ұлттық операторға және (немесе) автогазтолтыру компрессорлық станцияларының иелеріне сатылған жағдайда газ тарату ұйымдары жүзеге асыруға құқылы.
2. Ұлттық оператордан, өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың өндірушісінен, меншік иесінен және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газдың меншік иесінен тауарлық газды сатып алған тұлғаға, ұлттық операторға және (немесе) автогазтолтыру компрессорлық станциялардың иелеріне сату жағдайларын қоспағанда, оны көтерме саудада сатуды жүзеге асыруға тыйым салынады.
3. Осы баптың ережелері Қазақстан Республикасында өндірілетін шикі газдан Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде ендірілетін тауарлық газды көтерме саудада сату жөнінде Қазақстан Республикасының осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған халықаралық шарттарының негізінде туындайтын қатынастарға қолданылмайды.

21-бап. Тауарлық газды ішкі нарықта көтерме саудада сату бағасын мемлекеттік реттеу
1. Қазақстан Республикасында тауарлық газды ішкі нарықта көтерме саудада сату бағасын мемлекеттік реттеу белгіленеді.
2. Тауарлық газды ішкі нарықта көтерме саудада сатудың шекті бағалары әрбір облысқа, республикалық маңызы бар қалаға, астанаға жеке белгіленеді және Қазақстан Республикасының өңірлерін газбен жабдықтаудың экономикалық және әлеуметтік жағдайлары ескеріліп түзетілуі мүмкін.
3. Уәкілетті орган мемлекеттік әлеуметтік-экономикалық саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеуді салааралық және өңіраралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісім бойынша жыл сайын, жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде екі ай бұрын мерзімде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен ішкі нарықта тауарлық газды көтерме саудада сатудың алдағы күнтізбелік жылға арналған шекті бағаларының деңгейі бойынша ұсыныстар әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметіне жібереді.
4. Қазақстан Республикасының Үкіметі осы баптың 3-тармағында көрсетілген ұсыныстардың негізінде жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде бір ай бұрын мерзімде ішкі нарықта тауарлық газды көтерме саудада сатудың алдағы күнтізбелік жылға арналған шекті бағаларын бекітеді.
5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аумағында тауарлық газды көтерме саудада сатуды жүзеге асыратын тұлғалар тауарлық газды көтерме саудада сатудың шекті бағаларының белгіленген деңгейін сақтауға міндетті.
6. Осы баптың ережелері:
1) ұлттық операторға, оның ішінде басым құқық шеңберінде;
2) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде;
3) сұйытылған табиғи газды қайта газдандыру үдерісінде алынған тауарлық газды көтерме саудада сату жөніндегі қатынастарға таралмайды.

22-бап. Тауарлық газды тасымалдау және сақтау
1. Жалғастырушы, магистральдық газ құбырлары арқылы тауарлық газды тасымалдау жөніндегі, сондай-ақ тауарлық газды тауарлық газ сақтау қоймаларында сақтау жөніндегі қызметтерді газ тасымалдау ұйымдары көрсетеді.
2. Бірдей жалғастырушы, магистральдық газ құбырлары мен тауарлық газ қоймаларын екі немесе одан көп газ тасымалдау ұйымдарының пайдалануына тыйым салынады.
3. Газ тасымалдау ұйымдары тауарлық газды магистральдық газ құбырлары арқылы Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерге тасымалдау жөніндегі қызметтерді тек ұлттық операторға, өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың өндірушілеріне, меншік иелеріне, сондай-ақ оны Қазақстан Республикасының аумағы арқылы тасымалдауды жүзеге асыруға ниет білдірген Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген тауарлық газдың иелеріне көрсетеді.
4. Газ тасымалдау, газ тарату ұйымы:
1) тауарлық газдың иелеріне Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы заңнамасына сәйкес магистральдық газ құбырының, тауарлық газ сақтау қоймасының немесе газ тарату жүйесінің қуаттарына тең жағдайда қол жеткізуді ұсынуға;
2) уәкілетті органның сұрауы бойынша магистральдық газ құбырының, жерасты газ сақтау қоймасының, газ тарату жүйесінің бос қуаттарының бар екені туралы ақпаратты, сондай-ақ оларды пайдалану бағдарламасын ұсынуға;
3) тауарлық газдың иелерін және (немесе) тұтынушыларды тауарлық газды тасымалдау, сақтау және (немесе) бөлшек саудада сату жөніндегі міндеттемелерді орындауға әсер ететін жоспарланған жөндеу және профилактикалық жұмыстары туралы хабарлауға міндетті.
5. Мынадай:
1) тауарлық газ техникалық регламенттер мен мемлекеттік стандарттардың талаптарына сәйкес келмеген;
2) өзі өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың меншік иесі, өндіруші осы Заңның 18-бабының ережелеріне сәйкес тауарлық газды сатып алуға басым құқықтан ұлттық оператордың жазбаша бас тартуын ұсынбаған жағдайларда газ тасымалдау ұйымы тауарлық газдың иесіне тауарлық газды тасымалдаудан және сақтаудан бас тартуға міндетті.
6. Газ тасымалдау ұйымдары Қазақстан Республикасының заңнамасында және тауарлық газды тасымалдау және сақтау жөніндегі қызметтерді ұсыну шартында көзделген тәртіппен тауарлық газды тасымалдаудан және сақтаудан негізсіз бас тартқаны үшін жауапты болады.

23-бап. Тауарлық газды бөлшек саудада сату
1. Тауарлық газды бөлшек саудада сатуды:
1) газ тарату ұйымдары;
2) автогаз толтыру компрессорлық станцияларының иелері;
3) газ тұтыну жүйелері магистральдық немесе жалғастырушы газ құбырына тікелей қосылған өнеркәсіптік тұтынушыларға тауарлық газды бөлшек саудада сатқан жағдайда, ұлттық оператор, өздері өндірген шикі газды қайта өңдеу үдерісінде өндірілген тауарлық газдың өндірушілері, меншік иелері, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген тауарлық газдың меншік иелері жүзеге асырады.
2. Өзге тұлғалардың тауарлық газды бөлшек саудада сатуды жүзеге асыруға құқығы жоқ.
3. Тұтынушылардың газ жабдығын газ тарату жүйесіне қосуды, бос қуаттар болмаған жағдайда, қосылатын тұтынушылардың қосымша жүктемелерін жабуға қажетті газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін кеңейтуді (қайта жаңарту, жаңғырту, техникалық қайта жарақтау), сондай-ақ мұндай қосудың технологиялық схемасын өзгертуді газ тарату ұйымы осындай тұтынушылардың есебінен жүзеге асырады.
4. Тауарлық газды тұтынушылардың газ тұтыну жүйелеріне жіберуді газ тарату ұйымы жүзеге асырады.

24-бап. Тауарлық газды есепке алу
1. Тауарлық газдың көлемі есепке алынбайынша, оны тасымалдауға, сақтауға және сатуға жол берілмейді.
2. Магистральдық газ құбырлары арқылы тасымалданатын тауарлық газ көлемін есепке алуды газ тасымалдау ұйымы газ өлшеу станцияларында тауарлық газды қабылдау (беру) пункттерінде орнатылған тауарлық газды есепке алу аспаптары арқылы деректерді ұдайы растай отырып, газды есепке алу аспаптары арқылы жүргізеді. Газ тасымалдау ұйымдары тасымалданатын тауарлық газдың көлемін есептеу жөніндегі деректердің ұлттық операторға берілуін қамтамасыз етеді.
3. Газ тарату жүйелері арқылы тасымалданатын тауарлық газдың көлемін есепке алуды газ тарату ұйымдары газды есепке алу аспаптары арқылы жүргізеді. Газ тарату ұйымдары сатылатын тауарлық газдың көлемін есепке алу жөніндегі деректердің ұлттық операторға берілуін қамтамасыз етеді.
4. Өнеркәсіптік және коммуналдық-тұрмыстық тұтынушылар пайдаланатын тауарлық газ көлемін есепке алу:
1) тауарлық газды қабылдау (беру) пункттерінде орнатылған есепке алу аспаптары арқылы;
2) есепке алу аспаптары болмаған кезде, олар жарамсыз не газ жабдығының параметрлеріне сәйкес келмейтін жағдайда, газ тұтыну жабдығының қуаты арқылы жүргізіледі.
5. Тұрмыстық тұтынушылар пайдаланатын тауарлық газ көлемін есепке алу:
1) жеке есепке алу аспаптары арқылы;
2) көп пәтерлі үйлердегі ұжымдық есепке алу аспаптары арқылы;
3) жеке үйлердегі реттегіш шкафтарда немесе газ реттейтін пункттерде орнатылған ұжымдық есепке алу аспаптары арқылы;
4) жеке немесе ұжымдық есепке алу құралдары болмаған, олар жарамсыз не газ жабдығының параметрлеріне сәйкес келмейтін жағдайларда табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар салаларындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекітетін тұтыну нормалары бойынша жүргізіледі.
6. Тауарлық газды есепке алу аспаптары Қазақстан Республикасының техникалық регламенттерінің және мемлекеттік стандарттарының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

6. Сұйытылған газды тасуды, сақтауды және сатуды мемлекеттік реттеу

25-бап. Сұйытылған газды автомобиль және (немесе) темір жол көлігімен тасудың шарттары
1. Сұйытылған газды автомобиль және (немесе) темір жол көлігімен Қазақстан Республикасының заңнамасында қауіпті жүкті тасуға қойылатын талаптарға сәйкес арнайы жабдықталған және тасуға рұқсат етілген көлік арқылы тасуға рұқсат етіледі.
2. Сұйытылған газды автомобиль және (немесе) темір жол көлігімен тасуға байланысты құжаттар көліктің әрбір түріне арналған қауіпті жүкті тасу үшін белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс.
3. Сұйытылған газды автомобиль және (немесе) темір жол көлігімен тасу және сақтау құралдарының конструкциясы мен пайдалану шарттары техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес келуге тиіс.

26-бап. Сұйытылған мұнай газын өндіру және көтерме саудада сату
1. Өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу процесінде ендірілетін сұйытылған мұнай газының өндірушілері, меншік иелері Қазақстан Республикасының ішкі нарығы үшін сұйытылған мұнай газын өндірудің және сатудың ең аз көлемін сақтауға міндетті.
2. Қазақстан Республикасының ішкі нарығы үшін сұйытылған мұнай газын өндірудің және сатудың алдағы күнтізбелік жылға арналған ең аз көлемін уәкілетті орган жоспарланған кезең басталғанға дейін кемінде бір ай бұрын сұйытылған мұнай газын өндірудің, сатудың және тұтынудың болжамды балансын негізге ала отырып, сұйытылған мұнай газын өндірудің көлеміне барабар белгілейді.
3. Сұйытылған мұнай газын көтерме саудада сатуды өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу үдерісінде өндірілген сұйытылған мұнай газының өндірушілері, меншік иелері, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген сұйытылған мұнай газының меншік иелері, сондай-ақ сұйытылған мұнай газын газ толтыру пункттерінің және (немесе) автогаз құю станцияларының иелеріне сатқан жағдайда, газ желісі ұйымдары жүзеге асыруға құқылы.
4. Сұйытылған мұнай газын көтерме саудада сату сұйытылған мұнай газын Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде сатқан, сондай-ақ сұйытылған мұнай газын газ желісі ұйымдары газ толтыру пункттерінің және (немесе) газ құю станцияларының иелеріне сатқан жағдайды қоспағанда, тауар биржалары арқылы жүзеге асырылады.
5. Тауар биржаларында сатылатын сұйытылған мұнай газын сатып алу құқығына газ желісі ұйымдары және сұйытылған мұнай газының өнеркәсіптік тұтынушылары ие болады.
6. Өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу үдерісінде өндірілген сұйытылған мұнай газын өндірушілер, меншік иелері, Қазақстан.Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген сұйытылған мұнай газының меншік иелері, газ желісі ұйымдары және сұйытылған мұнай газының өнеркәсіптік тұтынушылары сұйытылған мұнай газының биржалық саудасына қатысу үшін брокердің және (немесе) дилердің қызметін пайдаланады не Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасына сәйкес сауда қызметін реттеу саласындағы уәкілетті орган беретін лицензияның негізінде дилер ретінде тауарлық биржада қызметін жүзеге асырады.
7. Осы баптың 6-тармағында көрсетілген дилер ретінде тауар биржасында қызметін жүзеге асыратын тұлғалардың өзге биржалық тауарлармен биржалық саудаға қатысуға, сондай-ақ өзге тұлғаларға сұйытылған мұнай газымен мәмілелер жасасу жөніндегі қызметтерді көрсетуге құқығы жоқ.
8. Брокерлер мен дилерлердің осы баптың 6-тармағында көрсетілмеген тұлғаларға сұйытылған мұнай газымен мәмілелер жасасу жөніндегі қызметтерді көрсетуге құқығы жоқ.
9. Осы баптың 1 және 2-тармағының ережелері:
1) сұйытылған мұнай газын өндірудің жобалық қуаты жылына бес мың тоннадан аспайтын тұтынушыларға;
2) осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының негізінде Қазақстан Республикасында өндірілетін шикі газдан Қазақстан Республикасынан тыс жерде өндірілетін сұйытылған мұнай газының меншік иелеріне таралмайды.

27-бап. Сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сату
1. Сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сатуды:
1) газ желісі ұйымдары;
2) газ толтыру станцияларының иелері;
3) автогаз құю станциялардың иелері;
4) сұйытылған мұнай газы өнеркәсіптік тұтынушыларға бөлшек саудада сатылған жағдайда өздеріне меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде тиесілі көмірсутек шикізатын қайта өңдеу үдерісінде өндірілген сұйытылған мұнай газының өндірушілері, меншік иелері, Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өндірілген және тұтыну үшін Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген сұйытылған мұнай газының меншік иелері жүзеге асырады.
2. Өзге тұлғалардың сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сатуды жүзеге асыруға құқығы жоқ.
3. Газ желісі ұйымының жеке меншігінде немесе өзге де заңды негіздерде газ толтыру станциясының болуы міндетті.
4. Газ толтыру станциялары мен топтық резервуарлық қондырғыларды пайдалануды газ желісі ұйымдары жүзеге асырады. Топтық резервуарлық қондырғылардың сақталуы, және жарамды жай-күйі үшін жауапкершілік осындай қондырғыны пайдаланатын газ желісі ұйымына жүктеледі.
5. Тұтынушылардың газ жабдығын сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйесіне қосуды, сұйытылған мұнай газымен жабдықтау жүйесінің объектілерін кеңейтуді (қайта жаңартуды, жаңғыртуды), сондай-ақ қосудың технологиялық схемасын өзгертуді осындай тұтынушылардың есебінен газ желісі ұйымы жүзеге асырады.
6. Сұйытылған мұнай газын тұтынушыларға топтық резервуарлық қондырғылар арқылы бөлшек саудада сату тұтынушы мен газ желісі ұйымның арасындағы сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сату шартының негізінде жүзеге асырылады.
7. Сұйытылған мұнай газын тұрмыстық баллондарда бөлшек саудада сатуды тұрмыстық баллондардың техникалық жай-күйіне жауапты болатын газ желісі ұйымдары мен газтолтыру пункттерінің иелері жүзеге асырады.
8. Газ желісі ұйымдары мен газтолтыру пункттері толтырылатын тұрмыстық баллондарды техникалық жарамдылық тұрғысынан тексеруге және тұтынушыларға сатылатын әрбір тұрмыстық баллонның сапасына кепілдік талонын беруге міндетті.
9. Қабаттылығы екі қабаттан артық көп пәтерлі тұрғын үйлерде тұрмыстық баллондардағы сұйытылған мұнай газын сақтауға және (немесе) пайдалануға тыйым салынады.
10. Газ желісі ұйымдары мен газ толтыру пункттері тұрмыстық баллондардағы сұйытылған мұнай газын сатып алатын тұтынушыларды есепке алуға, абоненттік нөмір беруге, газ баллондық қондырғыларға авариялық және жоспарлы қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге міндетті.
11. Мыналарға:
1) автогаз құю станцияларында тұрмыстық баллондарға сұйытылған мұнай газын құюға;
2) бірдей газ толтыру станцияларын, газ толтыру пункттерін, топтық резервуарлық қондырғыларды екі және одан да көп газ желісі ұйымдарының бір уақытта пайдалануына;
3) бірдей автогаз құю станцияларын екі және одан да көп автогаз құю станциялары иелерінің бір уақытта пайдалануына тыйым салынады.
12. Сұйытылған мұнай газын тұтынушылардың газ тұтыну жүйелеріне беру үшін пайдаланылатын үй ішіндегі газ жабдығының сақталуы мен ақаусыз жай-күйіне тұрғын үй-жайлардың ішіндегі, сондай-ақ жеке тұрғын үйлердегі газ жабдығын қоспағанда, оның пайдалануындағы газ желісі ұйымы жауапты болады.

28-бап. Сұйытылған мұнай газын есепке алу
1. Газ толтыру станцияларындағы, газ толтыру пункттеріндегі және топтық резервуарлық қондырғылардағы сұйылтылған мұнай газын есепке алу Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада сату және пайдалану тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.
2. Тұтынушыларға сатылатын сұйытылған мұнай газын есепке алу осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасын қоспағанда, есепке алу аспаптары бойынша жүзеге асырылады.
3. Тұрмыстық тұтынушыларға топтық резервуарлық қондырғылар арқылы сатылатын сұйытылған мұнай газын есепке алу:
1) жеке есептеу аспаптары бойынша;
2) жеке есепке алу аспаптары болмаған, олар жарамсыз не газ жабдығының параметріне сәйкес келмеген жағдайда табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар салаларындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекітетін тұтыну нормалары бойынша көлем әдісімен жүргізіледі.
4. Осы баптың 2 және 3-тармақтарының ережелері тұтынушыларға тұрмыстық баллондарда сатылатын сұйытылған мұнай газына таралмайды.

7. Газбен жабдықтау қауіпсіздігін қамтамасыз ету

29-бап. Газбен жабдықтау жүйелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету
1. Газбен жабдықтау жүйелерінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының өнеркәсіптік, өртке қарсы қауіпсіздік, төтенше жағдайлардың алдын алу және жою, қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
2. Газбен жабдықтау жүйесі объектілерінің иелері оларды қауіпсіз пайдалануды және ақаусыз жай-күйін қамтамасыз етуге, техникалық қызмет көрсету бойынша жұмыстар жүргізуге немесе өздеріне тиесілі объектілерге техникалық қызмет көрсетуге шарт жасасуға міндетті.
3. Газбен жабдықтау жүйесінің объектілеріне техникалық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды жүзеге асыратын тұлғалар техникалық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстардың сапасына және уақытылы орындалуына жауапты болады.
4. Газ тұтыну жүйелерінің, түтін және желдету арналарының, ғимараттардың, үй-жайлардың инженерлік коммуникацияларды енгізу тығыздығының жарамды жай-күйі үшін олардың иелері жауапты болады.
5. Газ тасымалдау, газ тарату және газ желісі ұйымдары өзінің құрамында демалыс және мереке күндерін қоса алғанда, тәулік бойы жұмыс режиміндегі авариялық-диспетчерлік қызметті ұстауға міндетті.
6. Газ тасымалдау, газ тарату және газ желісі ұйымдары шарт негізінде авариялық жағдайларды жою үшін өзге ұйымдардың авариялық-диспетчерлік қызметін тартуға құқылы.
7. Газбен жабдықтау жүйелерінің объектілері үздіксіз энергиямен жабдықтау объектілері болып табылады. Энергиямен жабдықтау ұйымдарына газбен жабдықтау жүйелерінің осы объектілерін пайдаланатын ұйымдармен келіспейінше, газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерінде белгіленген энергия тұтыну лимиттерін шектеу жөнінде режимдік іс-шараларды жүргізуге тыйым салынады.
9. Бірыңғай техникалық дәліздегі газбен жабдықтау жүйелерінің объектілерін екі немесе одан да көп ұйымның пайдалануына тыйым салынады.

30-бап. Газбен жабдықтау жүйелерінің қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік қадағалау
1. Газбен жабдықтау жүйелерінің қауіпсіздігі саласындағы мемлекеттік қадағалау тексеру нысанында және өзге де нысандарда жүзеге асырылады.
2. Тексеру «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады. Мемлекеттік қадағалаудың өзге нысандары «Қауіпті өндірістік объектілердегі өнеркәсіптік қауіпсіздік туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

31-бап. Газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің күзет аймағы
1. Тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қоршаған ортаға зиян келтіруді болдырмау, сондай-ақ қауіпсіз пайдалану үшін жағдай жасау мақсатында газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің айналасында күзет аймағы белгіленеді. Газбен жабдықтау жүйелерінің бірнеше объектілерін бір техникалық дәлізде орналастыру кезінде олар үшін бірыңғай күзет аймағы белгіленеді.
2. Газбен жабдықтау жүйелері объектілерінің күзет аймақтарының шекаралары техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес белгіленеді.
3. Газбен жабдықтау жүйелері объектісінің күзет аймағында газбен жабдықтау жүйесінің объектісін пайдаланатын ұйым беретін жазбаша рұқсатсыз шаруашылық қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.
4. Күзет аймағындағы қауіпсіздікті бұзғаны үшін жауапкершілік шаруашылық қызметті газбен жабдықтау жүйесі объектісін пайдаланатын ұйымның жазбаша рұқсатынсыз жүргізуші тұлғаларға жүктеледі.

8. Қорытынды ережелер

32-бап. Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауапкершілік
Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасының бұзылуына кінәлі тұлғаларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілік жүктеледі.

33-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі
Осы Заң:
1) 26-баптың алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізілетін 4, 5, 6, 7 және 8-тармақтарын;
2) 27-баптың 2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 9-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті