ИПС "Әділет"

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 24.02.2016 № 105 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ.
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра сельского хозяйства РК от 23 октября 2015 года № 18-02/942.

      В соответствии с пунктом 2 статьи 63 Лесного кодекса Республики Казахстан от 8 июля 2003 года Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемые Правила пожарной безопасности в лесах.
      2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 30 декабря 2011 года № 1726

Правила
пожарной безопасности в лесах

1. Общие положения

      1. Настоящие Правила пожарной безопасности в лесах (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 2 статьи 63 Лесного кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс) и определяют порядок проведения мероприятий по предупреждению лесных пожаров, своевременному их обнаружению и ликвидации, обеспечению всеми работающими и пребывающими на территории лесного фонда требований настоящих Правил.
      2. Основные понятия, используемые в настоящих Правилах:
      1) лесной фонд – все леса, находящиеся на территории Республики Казахстан, а также земли лесного фонда, не покрытые лесной растительностью, но предназначенные для нужд лесного хозяйства;
      2) особо охраняемые природные территории – участки земель, водных объектов и воздушного пространства над ними с природными комплексами и объектами государственного природно-заповедного фонда, для которых установлен режим особой охраны;
      3) лесопользователь – физическое или юридическое лицо, которому предоставлено право временного лесопользования в порядке, установленном Кодексом;
      4) государственные лесовладельцы – государственные организации, которым участки государственного лесного фонда предоставлены на праве постоянного землепользования;
      5) пожарно-химические станции – структурные подразделения государственных лесовладельцев, которые оснащаются пожарной техникой, оборудованием, средствами тушения и связи, используемыми для обеспечения ликвидации лесных пожаров на закрепленной площади государственного лесного фонда;
      6) пожарные пункты – пункты сосредоточения пожарного оборудования и инвентаря для тушения лесных пожаров, создаваемые лесопользователями и частными лесовладельцами;
      7) минерализованная полоса – это полоса, обработанная почвообрабатывающими орудиями до минерального слоя почвы и предназначенная для предотвращения распространения лесного пожара.

2. Организация мероприятий по обеспечению
пожарной безопасности в лесах

      3. Органами обеспечивающими пожарную безопасность в лесах являются уполномоченный орган в области лесного хозяйства (далее – уполномоченный орган), его территориальные органы, местные исполнительные органы и государственные лесовладельцы в пределах их компетенции, определенной Кодексом.
      4. Уполномоченный орган, его территориальные органы в целях предотвращения возникновения лесных пожаров и борьбы с ними:
      1) разрабатывают программы по вопросам охраны лесов от пожаров и обеспечивают их выполнение;
      2) организовывают и обеспечивают охрану лесов от пожаров на особо охраняемых природных территориях и участках государственного лесного фонда, находящихся в их функциональном ведении.
      5. Местные исполнительные органы:
      1) разрабатывают по согласованию с уполномоченным органом и реализуют региональные программы по охране лесов от пожаров;
      2) организовывают и обеспечивают охрану лесов от пожаров на территории государственного лесного фонда, находящегося в их функциональном ведении;
      3) разрабатывают и реализуют выполнение ежегодных планов мероприятий по профилактике лесных пожаров и борьбе с ними на территории государственного лесного фонда;
      4) определяют порядок привлечения физических и юридических лиц, а также противопожарной техники, транспортных и других средств организаций для тушения лесных пожаров, обеспечивают привлекаемых к этой работе физических лиц средствами передвижения, пожаротушения, питанием и медицинской помощью;
      5) оказывают содействие функционированию общественных пожарных объединений в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
      6) создают резерв горюче-смазочных материалов на пожароопасный сезон в лесу для тушения пожаров на территории государственного лесного фонда;
      7) обеспечивают контроль за проведением крестьянскими хозяйствами и иными сельскохозяйственными организациями сжигания стерни, пожнивных и иных растительных остатков на сельскохозяйственных полях, пастбищах и сенокосах, отжигов травянистой растительности на территориях, прилегающих к лесному фонду;
      8) организовывают противопожарную пропаганду, регулярное освещение в средствах массовой информации вопросов о сбережении лесов, выполнении настоящих Правил;
      9) координируют работу по борьбе с лесными пожарами на территории области с созданием в необходимых случаях для этой цели специальных комиссий;
      10) принимают решения о запрещении пребывания физических лиц на территории государственного лесного фонда, о приостановлении права лесопользования в периоды высокой пожарной опасности в лесу.
      6. Должностные лица уполномоченного и территориальных органов, осуществляющие государственный контроль в области охраны, защиты, пользования лесным фондом, воспроизводства лесов и лесоразведения осуществляют контроль за выполнением требований пожарной безопасности в лесах, мероприятий по предупреждению лесных пожаров, по обеспечению их своевременного обнаружения и ликвидации, а также точностью учета площадей гарей и определения причиненного пожарами ущерба государственному лесному фонду, своевременностью принятых мер по ликвидации последствий лесных пожаров.
      Государственная лесная охрана проводит работы по предупреждению лесных пожаров, своевременному их обнаружению и тушению на землях государственного лесного фонда, а также на прилегающих к ним территориях в случае прямой угрозы возникновения лесных пожаров.
      7. Для обеспечения охраны от пожаров населенных пунктов, расположенных в лесах, исполнительными органами и лесовладельцами разрабатываются и выполняются мероприятия, исключающие возможность распространения огня при лесных пожарах на здания и сооружения (устройство минерализованных полос шириной не менее четырех метров, удаление в летний период сухой растительности).
      8. В государственных учреждениях лесного хозяйства и особо охраняемых природных территориях создаются противопожарные службы, в составе которых формируются пожарно-химические станции.
      На участках лесного фонда, переданных в лесопользование, а также на участках частных лесов создаются пожарные пункты.
      9. Резервными силами для борьбы с лесными пожарами являются работники (рабочие, служащие) государственных лесных учреждений, особо охраняемых природных территорий и лесопользователей.
      10. Для патрулирования труднодоступных и наиболее подверженных пожарам ценных участков лесов, а также для пожаротушения привлекаются силы и средства специализированных предприятий или учреждений, выполняющие авиационные работы по охране лесов и защите лесного фонда.
      11. Для тушения крупных лесных пожаров в соответствии с планами мероприятий, утверждаемыми ежегодно местными исполнительными органами, привлекаются подразделения государственной противопожарной службы, физические и юридические лица, а также их противопожарная техника, транспортные и другие средства.
      12. В охране лесного фонда от пожаров, их предупреждении и тушении участвуют общественные пожарные объединения.
      13. Государственные лесовладельцы, лесопользователи, ежегодно реализуют планы противопожарных мероприятий, разработанные с учетом требований к планам противопожарных мероприятий в соответствии с приложением 1 к настоящим Правилам.

3. Требования к государственным лесовладельцам
по охране лесного фонда от пожаров и при осуществлении
лесопользования

      14. Государственные лесовладельцы выполняют требования пожарной безопасности в лесах и обеспечивают выполнение следующих мероприятий по предупреждению (профилактике) лесных пожаров:
      1) обеспечивают противопожарное и санитарное обустройство территории лесного фонда, предупреждают, своевременно обнаруживают и пресекают нарушения настоящих Правил, принимают необходимые меры по тушению лесных пожаров;
      2) оказывают содействие лесопользователям при разработке ими планов противопожарных мероприятий;
      3) ведут регистрацию лесных пожаров и последствий от них.
      15. В пожароопасный сезон на территории лесного фонда не допускается:
      1) разводить костры в хвойных молодняках, старых горельниках, на участках поврежденного леса (ветровал, бурелом), лесосеках с наличием порубочных остатков и заготовленной древесины, в местах с подсохшей травой, а также под кронами деревьев. В остальных местах разведение костров допускается на площадках, окаймленных минерализованной полосой шириной не менее четырех метров. Костер тщательно засыпается землей или заливается водой до полного прекращения тления;
      2) бросать горящие спички, окурки и вытряхивать из курительных трубок горячую золу;
      3) употреблять при охоте пыжи из легковоспламеняющихся или тлеющих материалов;
      4) оставлять пропитанный горюче-смазочными веществами обтирочный материал в непредусмотренных специально для этого местах;
      5) заправлять топливные баки при работающих двигателях внутреннего сгорания, использовать машины с неисправной системой питания двигателя, а также курить или пользоваться открытым огнем вблизи машин, заправляемых горючим.
      16. Не допускаются отжиги травянистой растительности на всех категориях земель, кроме управляемых отжигов на территории лесного фонда и прилегаемых к нему территориях, проводимых лесовладельцами в целях снижения пожароопасной обстановки.
      17. Лесозаготовителям, физическим и юридическим лицам необходимо:
      1) при рубке леса, независимо от способа и времени рубок, при строительстве в лесу дорог, газонефтепроводов, линий электропередач, связи, радио и других коммуникаций производить очистку мест рубок от порубочных остатков, уборку оставшейся древесины и иных легковоспламеняющихся материалов в порядке и в сроки, устанавливаемые владельцами участков лесного фонда в разрешительных документах на лесопользование;
      2) при работах в лесу хранить горюче-смазочные материалы в стандартной закрытой таре, очищать места их хранения в радиусе пяти метров от растительного покрова, древесных и других легковоспламеняющихся остатков, окаймлять минерализованными полосами шириной не менее четырех метров;
      3) при использовании при работах взрывчатых веществ заблаговременно уведомлять владельцев участков лесного фонда о месте и времени проведения взрывных работ. Прекращать взрывные работы при IV – V классах пожарной опасности по условиям погоды;
      4) в местах работ и расположения объектов иметь средства для тушения лесных пожаров, согласно приложениям 2 и 3 к настоящим Правилам, содержать указанные оборудование и средства во время пожароопасного сезона в полной готовности к немедленному использованию в случае возникновения пожара;
      5) создавать на пожароопасный сезон в подразделениях, производящих работу в лесу, а также в поселках, расположенных в лесу, подготовленные общественные пожарные объединения из числа рабочих, служащих и других граждан для использования при тушении возникающих пожаров.
      18. Засорение леса бытовыми отходами и отбросами, свалка мусора и строительных остатков в лесу не допускается.
      19. Сжигание мусора производится вблизи леса только на специально отведенных участках при соблюдении следующих условий:
      1) места для сжигания (котлованы или площадки) отводятся на расстоянии не менее пятидесяти метров от стен хвойного леса или отдельно растущих хвойных деревьев и молодняка, не менее двадцати пяти метров от стен лиственного леса и отдельно растущих лиственных деревьев;
      2) территория вокруг мест для сжигания мусора очищается в радиусе двадцать метров от сухостоя, валежника, порубочных остатков, других легковоспламеняющихся материалов и окаймлена минерализованной полосой шириной не менее четырех метров, а на участках вблизи хвойного леса на сухих почвах – не менее пяти метров;
      3) в пожароопасный сезон сжигание мусора производится только при I - II классах пожарной опасности в безветренную или дождливую погоду под наблюдением специально выделенных лиц. В засушливые периоды сжигание мусора не допускается.
      20. Физические лица, руководители организаций, осуществляющих работы или имеющих объекты на территории лесного фонда, перед началом пожароопасного сезона, а лица, ответственные за проведение культурно-массовых и других мероприятий – перед выездом или выходом отдыхающих в лес проводят инструктаж рабочим, служащим или участникам культурно-массовых и других мероприятий о соблюдении настоящих Правил, предупреждении возникновения лесных пожаров, а также о способах их тушения.
      21. При проведении очистки мест рубок лесозаготовители выполняют следующие мероприятия:
      1) производят весеннюю доочистку лесосек в случае заготовки древесины и очистки лесосек в зимнее время;
      2) укладывают порубочные остатки в кучи или валы для перегнивания или сжигания, или разбрасывать их в измельченном виде по лесосеке на расстоянии не менее десяти метров от стен леса;
      3) производят сжигание порубочных остатков от зимней заготовки до начала пожароопасного сезона. Сжигание порубочных остатков от летней заготовки леса и собранных при весенней доочистке мест рубок производится осенью после окончания пожароопасного периода.
      При сжигании порубочных остатков обеспечивается сохранность имеющихся на лесосеках семенников, подроста и других несрубленных деревьев, а также полное сгорание порубочных остатков.
      Сжигание порубочных остатков на лесосеках сплошным палом не допускается.
      При трелевке деревьев с кронами сжигание порубочных остатков на верхних складах (пунктах погрузки) производится в течение всего периода заготовки.
      22. Срубленные деревья в случае оставления их на лесосеках на пожароопасный сезон очищаются от сучьев и плотно укладываются на землю.
      Заготовленная лесная продукция, оставляемая на лесосеках на пожароопасный сезон, собирается в штабеля или поленницы и окаймлена минерализованной полосой шириной не менее четырех метров.
      23. Лесосеки в хвойных равнинных лесах на сухих почвах с оставленной на пожароопасный сезон заготовленной древесиной, а также с оставленными на перегнивание порубочными остатками окаймляются минерализованной полосой шириной не менее четырех метров. Лесосеки площадью более двадцати пяти гектар кроме этого разделяются минерализованными полосами указанной ширины на участки.
      24. Складирование заготовленной древесины производится в соответствии с требованиями МСН 2.02-02-2004 «Склады лесных материалов. Противопожарные нормы», принятыми 20 сентября 2004 года Межгосударственной научно-технической комиссией по стандартизации, техническому нормированию и сертификации в строительстве.
      Места складирования и указанные противопожарные разрывы вокруг них очищаются от легковоспламеняющихся материалов и окаймлены минерализованной полосой не менее четырех метров, а в хвойных насаждениях на сухих почвах – двумя такими полосами на расстоянии десяти метров одна от другой.
      25. Лесопользователи, ведущие побочные лесные пользования, заготовку древесных соков и второстепенных лесных ресурсов осуществляют:
      1) размещение производственных объектов на расстоянии не менее пятидесяти метров от стен леса в местах, согласованных с государственным лесовладельцем;
      2) в пожароопасный сезон в нерабочее время охрану производственных объектов в местах их концентрации;
      3) содержание территории в радиусе пятьдесят метров от производственных объектов очищенной от легковоспламеняющихся материалов;
      4) по границам этих территорий прокладку минерализованных полос шириной не менее четырех метров, а в хвойных насаждениях на сухих почвах - две минерализованные полосы такой же ширины на расстоянии десять метров одна от другой.
      26. Физические лица при осуществлении ими на безвозмездной (без выписки лесного билета) основе традиционного сбора побочной продукции леса (грибов, ягод, лекарственных растений) руководствуются общими требованиями, указанными в пункте 15 настоящих Правил.
      27. Лесопользователи, производящие заготовку живицы, размещают:
      1) промежуточные склады для хранения живицы на очищенных от легковоспламеняющихся материалов площадках;
      2) по согласованию с государственными лесовладельцами основные склады для хранения живицы на открытых, очищенных от легковоспламеняющихся материалов площадках на расстоянии не менее пятидесяти метров от стен леса;
      3) по границам указанных в подпунктах 1) и 2) настоящего пункта территорий минерализованную полосу шириной не менее четырех метров и содержат ее в течение пожароопасного сезона в очищенном состоянии;
      4) на участках, подготовленных для сбора живицы, оборудованные места для курения.
      28. Поисковые, геодезические, геологические, лесоустроительные и другие экспедиции, партии и отряды до начала работ согласовывают с владельцами участков лесного фонда места проведения работ, расположения основных баз, маршруты следования в лесу и перечень мероприятий по предупреждению и тушению пожаров. При этом все участники работ знакомятся с настоящими Правилами.
      29. По границам мест расположения баз поисковых, геодезических, геологических, лесоустроительных и других экспедиций, партий и отрядов в лесной зоне в пожароопасный период прокладывается минерализованная полоса шириной не менее четырех метров, которая постоянно очищается от различных сгораемых отходов.
      30. Физическим и юридическим лицам, имеющим туристские базы, оздоровительные лагеря, дома отдыха и иные объекты туризма и отдыха или проводящим на территории лесного фонда культурно-оздоровительные, туристские и спортивные мероприятия, разрешается использовать в пожароопасный сезон в качестве постоянных мест отдыха для устройства туристских стоянок и проведения других массовых мероприятий лесные участки только по согласованию с лесовладельцами при условии оборудования на этих участках мест для разведения костров и сбора мусора, а также минерализованных полос шириной не менее четырех метров и содержания участков в очищенном от сгораемого мусора состоянии. При этом участников этих мероприятий ознакамливают с требованиями настоящих Правил.
      31. Лесопользователи, которым участки лесного фонда переданы в лесопользование, наряду с выполнением требований, предусмотренных главой 3 настоящих Правил, обеспечивают выполнение следующих противопожарных мероприятий:
      1) устраивают в лесу противопожарные разрывы и дороги, защитные противопожарные минерализованные полосы, канавы, водоемы, очищают лес от легковоспламеняющихся материалов и проводят другие лесохозяйственные мероприятия, направленные на повышение пожарной безопасности лесов;
      2) оборудуют вдоль проходящих через эти участки широко используемых лесных дорог места для отдыха и курения;
      3) принимают меры к пресечению нарушений настоящих Правил, обеспечивают в пожароопасный сезон своевременное обнаружение лесных пожаров путем постоянного наблюдения и наземного патрулирования;
      4) ведут регистрацию лесных пожаров и последствий от них, обеспечивают точный учет площадей гарей, определяют ущерб, причиненный пожарами лесному фонду и представляют сведения об этом государственному лесовладельцу;
      5) поддерживают в постоянной готовности материально-техническую базу, силы и средства пожаротушения;
      6) в случае возникновения лесных пожаров осуществляют их тушение собственными силами с немедленным уведомлением о пожаре лесовладельца.
      32. Физическим и юридическим лицам, осуществляющим лесопользование на территории лесного фонда, через которую проходят железные и автомобильные дороги (в том числе лесовозные), следует выполнять следующие требования:
      1) содержать полосы отвода вдоль железных и автомобильных дорог очищенными от валежника, легковоспламеняющихся материалов. Вдоль лесовозных дорог ширина очищенных полос составляет не менее десяти метров с каждой стороны дороги;
      2) создавать в хвойных насаждениях по границе полос отвода, указанных в подпункте 1) настоящего пункта, две минерализованные полосы шириной четыре метра каждая на расстоянии пяти метров одна от другой, а вдоль лесовозных и иных лесных дорог – одну полосу шириной четыре метра с каждой стороны дороги и содержать их в течение пожароопасного сезона в очищенном состоянии;
      3) создавать в хвойных насаждениях на сухих почвах вокруг расположенных вблизи дорог штабелей шпал и снегозащитных щитов, а также вокруг деревянных мостов, станционных платформ, жилых домов, будок путевых обходчиков и содержать в очищенном состоянии в течение пожароопасного сезона минерализованную полосу шириной не менее четырех метров;
      4) организовывать в пожароопасный период патрулирование на проходящих через лесные массивы участках железных дорог с тепловозной тягой в целях своевременного обнаружения и ликвидации возможных пожаров;
      5) не допускать эксплуатацию тепловозов и автомобильного транспорта на пожароопасных участках леса без исправных искрогасителей на выхлопных трубах;
      6) в случае возникновения пожаров в полосе отвода дорог или вблизи нее немедленно организовывать их тушение, сообщать об этом государственным лесовладельцам либо государственным органам управления лесным хозяйством и в государственную противопожарную службу.
      33. Нефтегазоразведочным и нефтегазодобывающим предприятиям и организациям при проведении работ на территории лесного фонда следует выполнять следующие мероприятия:
      1) содержать в течение пожароопасного сезона территории, отведенные под буровые скважины и другие сооружения, очищенными от легковоспламеняющихся материалов, создавать по границам этих территорий минерализованную полосу шириной не менее четырех метров и содержать ее в течение пожароопасного сезона в очищенном состоянии;
      2) полностью очистить от древостоя и кустарника площади в радиусе пятидесяти метров от пробуриваемых и эксплуатируемых скважин (при эксплуатации нефтяных и газовых скважин по закрытой системе в радиусе двадцати пяти метров);
      3) не допускать хранения нефти в открытых емкостях и котлованах, а также загрязнения территории государственного лесного фонда горючими веществами (нефтью, мазутом);
      4) согласовывать с владельцами участков лесного фонда порядок и время сжигания нефтяных отходов, если их ликвидация таким путем предусмотрена технологией производства.
      34. Физические и юридические лица, имеющие линии электропередач, находящихся на территории лесного фонда, в течение пожароопасного сезона содержат просеки, по которым проходят эти линии, в безопасном в пожарном отношении состоянии и окапывают в сухих местах деревянные мачты и столбы таких линий в радиусе двух метров.
      35. Юридические лица, имеющие трубопроводы в течение пожароопасного сезона содержат полосы отвода и охранные зоны вдоль трубопроводов, проходящих через лесные массивы, в безопасном в пожарном отношении состоянии и прокладывают минерализованные полосы шириной пять метров вокруг усадеб линейных обходчиков, а также вокруг колодцев на трубопроводах.
      36. Физические и юридические лица, земельные угодья которых примыкают или находятся в непосредственной близости от земель лесного фонда и (или) находятся в охранной зоне лесов не допускают повреждения лесов и других лесных угодий в результате бесконтрольного сжигания стерни, пожнивных и иных растительных остатков на сельскохозяйственных полях, пастбищах и сенокосах.

4. Мероприятия по тушению лесных пожаров

      37. Лесопользователи и иные физические и юридические лица, производящие работы или имеющие в лесах дороги, склады, сооружения и иные объекты, при возникновении лесных пожаров в местах работ, у дорог, складов и иных объектов принимают меры к ликвидации этих пожаров своими силами и средствами и сообщают о пожаре владельцу участков лесного фонда, местным исполнительным органам и государственной противопожарной службе.
      38. Граждане при обнаружении лесного пожара сообщают о нем работникам лесного хозяйства государственного лесовладельца, государственной противопожарной службе, местным исполнительным органам и принимают меры к его тушению.
      39. Физические и юридические лица в соответствии с утвержденным местным исполнительным органом планом мероприятий по привлечению физических и юридических лиц, а также противопожарной техники, транспортных и других средств по тушению лесных пожаров направляют по требованию государственного лесовладельца рабочих и технические средства на тушение лесных пожаров.
      40. Руководитель лесного учреждения, особо охраняемой природной территории, получив сообщение о пожаре принимает меры к его тушению, в том числе силами пожарно-химической станции, за которой закреплена территория, где возник пожар.
      41. При поступлении сообщения о пожаре руководитель противопожарной службы лесоохранного учреждения и особо охраняемой природной территории выполняет следующие мероприятия:
      1) принимает меры по подготовке к незамедлительному выезду команды на пожар;
      2) исполняет указания от руководителя лесного учреждения или лесничего (по принадлежности);
      3) принимает решение о выезде на пожар команды или отдельной бригады.
      42. При возникновении на территории лесничества одновременно нескольких пожаров или при недостатке сил одной пожарно-химической станции для быстрой ликвидации пожара лесничий сообщает об этом руководителю лесного учреждения для направления на тушение сил и средств пожарно-химической станции 2 типа или станций 1 типа соседних лесничеств.
      43. При недостатке в лесном учреждении, особо охраняемой природной территории сил и средств для быстрого подавления действующих пожаров и возникновении угрозы распространения пожаров на больших площадях, руководитель лесного учреждения, особо охраняемой природной территории сообщает об этом местным исполнительным органам, государственной противопожарной службе и принимает меры по привлечению на тушение сил и технических средств местных организаций, населения в соответствии с утвержденным Планом по тушению лесных пожаров. Если пожары принимают характер стихийного бедствия, руководитель лесного учреждения принимает меры к привлечению на тушение сил и средств аварийно-спасательных служб.
      44. Общее руководство тушением лесных пожаров на территории лесного учреждения и особо охраняемой природной территории возлагается на руководителя лесного учреждения и особо охраняемых природных территорий.
      45. Непосредственное руководство работами по тушению каждого лесного пожара в районах наземной охраны на территории лесничества осуществляет лесничий или руководитель противопожарной службы лесоохранного учреждения и особо охраняемой природной территории, либо начальник пункта пожаротушения лесопользователя (при его наличии у лесопользователя, которому соответствующие участки лесного фонда переданы в лесопользование).
      До прибытия лесничего и сил противопожарной службы лесоохранного учреждения и особо охраняемой природной территории руководство тушением лесного пожара осуществляется работником государственной лесной охраны, государственным инспектором по охране особо охраняемой природной территории (помощником лесничего, мастером леса либо инспектором, лесником), закрепленным за соответствующей территорией.
      В случае усложнившейся обстановки руководство тушением лесного пожара осуществляется руководителем или, по его поручению, заместителем руководителя учреждения лесного учреждения или иным уполномоченным на то лицом.
      46. В районах авиационной охраны лесов в труднодоступных местах руководство тушением лесных пожаров осуществляется старшим по должности работником из числа находящихся на пожаре парашютно-пожарных или десантно-пожарных команд.
      47. Руководителю по тушению лесного пожара необходимо:
      1) прекратить все работы, не связанные с мероприятиями по ликвидации пожара;
      2) обеспечить защиту людей, принимающих участие в тушении пожара, от возможных травм, отравлений, ожогов;
      3) в случае угрозы для жизни людей немедленно организовать их спасение, используя для этого все имеющиеся силы и средства;
      4) обеспечить строгое выполнение всеми работающими на тушении пожара требований по технике безопасности работ;
      5) не оставлять место пожара и не отпускать рабочих до тех пор, пока пожар не будет потушен или надежно локализован;
      6) принять меры по вызову к месту пожара руководителя или другого должностного лица объекта организации, выполняющей работы на территории, где возник лесной пожар.
      48. Руководитель тушения лесного пожара для обеспечения эффективной организации тушения лесного пожара составляет тактический план тушения лесного пожара на основании данных предварительно проведенной разведки пожара. Разведкой устанавливается вид и сила пожара, наиболее пожароопасные и ценные участки леса, водоемы, преграды, которые остановят распространение огня или послужат опорной линией для отжига, а также места, где такие преграды или опорные полосы нужно создать.
      49. Тушение пожара включает стадии:
      1) остановки пожара – прекращения пламенного горения по кромке пожара;
      2) локализации – предотвращения возможности его дальнейшего распространения;
      3) дотушивания – тушения очагов горения внутри пожарища;
      4) окарауливания – дежурства рабочих пожарных команд на пройденной пожаром площади в течение определенного времени, достаточного, чтобы убедиться в отсутствии скрытых очагов горения и возможности возобновления пожара;
      5) ликвидация пожара – окончательное дотушивание всех очагов горения пожарища и отсутствия возможности возобновления пожара.
      При выборе тактики тушения руководитель тушения лесного пожара учитывает особенности местности и погодные условия, вид пожара, наличие сил и средств пожаротушения.
      50. Используются следующие основные наземные способы тушения лесных пожаров:
      1) захлестывание или забрасывание грунтом кромки низового пожара;
      2) прокладка минерализованных полос и канав при помощи почвообрабатывающих орудий и взрывчатых материалов;
      3) тушение пожаров водой или растворами огнетушащих химикатов;
      4) отжиг или встречный огонь.
      51. На труднодоступных территориях и при возникновении крупных лесных пожаров для тушения привлекаются парашютно-пожарные или десантно-пожарные команды базы авиационной охраны лесов и обслуживания лесного хозяйства, служб по чрезвычайным ситуациям.
      52. Перед началом работ по тушению лесных пожаров все привлекаемые к этим работам ознакамливаются с порядком их проведения и требованиями по технике безопасности.
      53. К непосредственному тушению лесных пожаров не допускаются лица, не достигшие восемнадцати лет, беременные и кормящие грудью женщины, инвалиды, лица с ослабленным зрением и слухом.

Приложение 1
к Правилам пожарной
безопасности в лесах

Требования к планам противопожарных мероприятий

      1. Государственные лесовладельцы, лесопользователи, которым участки лесного фонда переданы в лесопользование, ежегодно разрабатывают и реализуют планы противопожарных мероприятий (далее – План).
      План включает два раздела:
      1) предупредительные противопожарные мероприятия;
      2) организация тушения лесных пожаров.
      2. В первом разделе плана предусматриваются конкретные объемы работ и места их проведения, основанные на материалах лесоустройства и планах противопожарного устройства лесов лесного учреждения, в границах которого находится (находятся) участок (участки) лесного фонда, переданный (переданные) в лесопользование. Планируемые мероприятия предусматривают последовательность действий, продолжение ранее выполненных работ и увязываться с работами, проводимыми на соседних участках лесного фонда лесовладельцами и лесопользователями.
      В этом разделе плана указывается, где и в какие сроки устраиваются противопожарные разрывы, создаются пожароустойчивые опушки, минерализованные и другие защитные противопожарные полосы, строятся лесохозяйственные и противопожарные дороги, пожарные водоемы, пожарные наблюдательные вышки, мачты, вертолетные посадочные площадки, линии телефонной связи, организовывается радиосвязь.
      В план также включаются работы по уходу за имеющимися противопожарными разрывами и полосами, ремонту пожарных наблюдательных вышек, противопожарного оборудования и техники, дорог, найму временных пожарных сторожей.
      Для всех работ устанавливаются календарные сроки выполнения и ответственные за выполнение лица, объем и стоимость этих работ.
      3. Во втором разделе плана предусматриваются мероприятия по организации тушения пожаров как собственными силами, так и в случаях, когда эти пожары по каким-либо причинам невозможно ликвидировать собственными силами и средствами. В последнем случае по согласованию с государственным лесовладельцем определяются силы и технические средства, которые направляются для тушения лесного пожара, а также силы и технические средства других организаций, базирующихся в населенных пунктах в районе расположения соответствующего участка лесного фонда. В плане также предусматривается формирование добровольных общественных формирований (команд) для тушения лесных пожаров, организация питания людей, занятых тушением лесных пожаров, и медицинской помощи, связи, а также создание за счет лесопользователя резерва горюче-смазочных материалов на пожароопасный сезон.
      4. Планы противопожарных мероприятий лесопользователей, которым участки лесного фонда переданы в лесопользование, предоставляются государственным лесовладельцам для согласования не позднее 15 февраля текущего года. План противопожарных мероприятий лесопользователя согласовывается государственным лесовладельцем и утверждается самим лесопользователем.

Приложение 2
к Правилам пожарной
безопасности в лесах

Средства
для тушения лесных пожаров

      1. Средства для тушения лесных пожаров у лесопользователей, осуществляющих лесозаготовительную деятельность:
      1) съемные цистерны, в том числе собственного производства, или резиновые емкости для воды объемом 1500 литров – 1 штука;
      2) навесные шестеренные насосы – 1 штука;
      3) мотопомпы пожарные переносные производительностью 600-800 литров в минуту – 1 штука;
      4) лесные плуги или другие тракторные почвообрабатывающие орудия – 1 штука;
      5) лопаты – 20 штук;
      6) топоры – 5 штук;
      7) грабли – 20 штук;
      8) хлопушки – 20 штук;
      9) бензопилы – 2 штуки;
      10) ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели – 5 штук;
      11) ведра или резиновые емкости для воды объемом 12 литров – 2 штуки;
      12) кружки для воды – 10 штук;
      13) аптечки первой помощи – 2 штуки.
      2. Средства для тушения лесных пожаров в лесопожарных пунктах:
      1) съемные цистерны, в том числе собственного производства, или резиновые емкости для воды объемом 1500 литров – 1 штука;
      2) навесные шестеренные насосы – 1 штука;
      3) напорные пожарные рукава – 100 погонных метров в том числе: 5 комплектов Д 51 миллиметров;
      4) переносные радиостанции (при наличии организованной радиосвязи) – 2 штук;
      5) мотопомпы пожарные переносные производительностью 600-800 литров/минуту – 1 штука;
      6) зажигательные аппараты – 4 штуки;
      7) смачиватели НП-1 или других марок, пенообразователь – 500 килограмм;
      8) лопаты – 50 штук;
      9) топоры – 5 штук;
      10) мотыги – 5 штук;
      11) грабли – 20 штук;
      12) хлопушки – 20 штук;
      13) бензопилы – 1 штука;
      14) ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели – 5 штук;
      15) бидоны или канистры для питьевой воды емкостью 10 литров – 2 штуки;
      16) аптечки первой помощи – 1 штука;
      17) дежурная спецодежда (сапоги, брюки, куртка, рукавицы) комплект по числу постоянных членов команды пожаротушения.
      Автомашины и тракторные прицепы оборудуются для установки навесных насосов и закрепляются за пожарными пунктами на пожароопасный сезон. Остальное оборудование и пожарный инвентарь находится на пункте постоянно. При протяженности лесовозных автодорог более 50 километров (включая лесовозные усы) количество съемных цистерн увеличивается из расчета одна цистерна на 50 километров дороги.
      3. Средства для тушения лесных пожаров в местах заготовки и складирования древесины (лесосеки, верхние склады):
      1) лопаты – 10 штук;
      2) топоры – 2 штуки;
      3) грабли – 2 штуки;
      4) хлопушки – 10 штук;
      5) бензопилы – 1 штука;
      6) ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели – 5 штук;
      7) ведра или резиновые емкости для воды объемом 12 литров – 2 штуки;
      8) кружки для воды – 4 штуки.
      4. Средства для тушения лесных пожаров в местах по добыче камня, песка, глины на территории лесного фонда:
      1) лопаты – 10 штук;
      2) топоры – 2 штуки;
      3) мотыги – 2 штуки;
      4) хлопушки – 10 штук;
      5) бензопилы – 2 штуки;
      6) ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели – 5 штук;
      7) бидоны или канистры для питьевой воды емкостью 12 литров – 5 штук;
      8) кружки для воды – 5 штук;
      9) рукавицы – 10 пар;
      10) аптечки первой помощи – 1 штука.
      5. Средства для тушения лесных пожаров у нефтегазодобывающих предприятий, действующих на территории лесного фонда:
      1) съемные цистерны, или резиновые емкости для воды объемом 1500 литров – 2 штуки (при наличии специальных лесопожарных автоцистерн съемные цистерны иметь необязательно);
      2) навесные шестеренные насосы – 2 комплекта;
      3) мотопомпы пожарные переносные производительностью 600-800 литров в минуту – 1 штука;
      4) напорные пожарные рукава – 500 погонных метров, в том числе: 20 комплектов рукавов Д 66-77 миллиметром (400 погонных метров), 5 комплектов рукавов Д 51 миллиметров (100 погонных метров);
      5) бульдозеры – 1 штука;
      6) автомашины бортовые повышенной проходимости или вездеходы (для перевозки людей) – 1 штука;
      7) лесной плуг или другое почвообрабатывающее орудие – 1 штука;
      8) зажигательные аппараты – 5 штук;
      9) смачиватели НП-1 или других марок, пенообразователь – 500 килограмм;
      10) лопаты – 50 штук;
      11) топоры – 10 штук;
      12) мотыги – 20 штук;
      13) грабли – 10 штук;
      14) хлопушки – 20 штук;
      15) бензопилы – 5 штук;
      16) ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели – 10 штук;
      17) переносные радиостанции (при наличии организованной радиосвязи) – 3 штуки;
      18) бидоны или канистры для питьевой воды емкостью 10 литров – 6 штук;
      19) дежурная спецодежда (сапоги, брюки, куртки, рукавицы), комплект – по числу постоянных членов команды пожаротушения;
      20) аптечки первой помощи – 2 штуки.
      При площади участка более 30 тысяч гектар количество пунктов сосредоточения пожарного инвентаря определяется из расчета потребности 1 пункта на каждые 30 тысяч гектар. Автомашина под съемную цистерну приспосабливается для установки навесного шестеренного насоса и находится при пункте в течение пожароопасного сезона.
      6. Средства для тушения лесных пожаров в организациях, имеющих шоссейные дороги, проходящие через лесные массивы (лесопожарный пункт):
      1) съемные цистерны, в том числе собственного производства или резиновые емкости для воды объемом 1500 литров – 1 штука;
      2) навесные шестеренные насосы – 1 комплект;
      3) напорные пожарные рукава – 300 погонных метров, в том числе: 10 комплектов рукавов Д 66-77 миллиметров (200 погонных метров), 5 комплектов рукавов Д 51 милиметров (100 погонных метров);
      4) зажигательные аппараты - 3 штуки;
      5) смачиватели НП-1 или других марок, пенообразователь – 500 килограмм;
      6) лопаты – 50 штук;
      7) топоры – 5 штук;
      8) мотыги – 5 штук;
      9) грабли – 5 штук;
      10) хлопушки – 10 штук;
      11) бензопилы – 2 штуки;
      12) ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели – 5 штук;
      13) бидоны или канистры для питьевой воды емкостью 10 литров – 2 штуки;
      14) противодымные респираторы – 10 штук;
      15) защитные очки – 10 штук;
      16) рукавицы – 20 пар;
      17) аптечки первой помощи – 2 штуки.
      Лесопожарный пункт организуется на каждые 100 километров шоссейной дороги. На пожароопасный сезон пункт обеспечивается автомашиной для перевозки людей и цистерн с водой, приспособленной для установки навесных шестеренных насосов.

Приложение 3
к Правилам пожарной
безопасности в лесах

Средства тушения лесных пожаров линейных объектов
(нефтегазопроводы, линии электропередач, связи и так далее) и
прочих организаций (поисковые партии, отряды, экспедиции,
бригады по заготовке сена, лекарственных растений, технического
сырья, дикорастущих плодов, орехов, грибов, ягод и других
лесных пищевых продуктов, занятых пастьбой скота, размещением
ульев и пасек и другие), работающих на землях лесного фонда

Средства пожаротушения	При числе работающих до
Средства пожаротушения	5	6-10	11-20	21-50
Лопаты, штук	2	5	10	20
Топоры, штук	2	2	2	2
Мотыги, штук	1	1	2	5
Грабли, штук	-	2	5	10
Хлопушки, штук	2	4	10	20
Пилы поперечные или бензопилы, штук	1	1	2	5
Ранцевые лесные огнетушители-опрыскиватели, штук	-	2	5	5
Ведра или резиновые емкости для воды по 12 литров	2	5	10	20
Рукавицы, пар	5	10	20	40
Аптечка первой помощи, штук	1	1	2	2

Указанные средства для тушения лесных пожаров сосредотачиваются в местах базирования отдельных групп рабочих. В местах жительства линейных обходчиков сосредотачивается пожарный инвентарь в составе и количестве, указанном в последней графе таблицы.

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 24.02.2016 № 105 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

РҚАО-ның ескертпесі.

ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 23 қазандағы № 18-02/942 бұйрығын қараңыз.

      Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 8 шілдедегі Орман кодексінің 63-бабының 2-тармағына сәйкес Қазақстан Республикасының
Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2011 жылғы 30 желтоқсандағы
№ 1726 қаулысымен
бекітілген

Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы Орман кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 63-бабының 2-тармағына сәйкес әзірленген және орман өрттерінің алдын алу, оларды уақтылы анықтау және жою, орман қорының аумағында жұмыс істейтін және жүрген барлық адамдардың осы Қағидалардың талаптарын орындауын қамтамасыз етуі жөніндегі іс-шараларды жүргізу тәртібін айқындайды.
      2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі ұғымдар:
      1) орман қоры – Қазақстан Республикасының аумағындағы барлық орман, сондай-ақ орман өсiмдiктерi өспеген, бірақ орман шаруашылығының қажеттерiне арналған орман қоры жерлерi;
      2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар – ерекше қорғау режимі белгіленген мемлекеттік табиғи-қорық қорының табиғи кешендері мен объектілері бар жер, су объектілері және олардың үстіндегі әуе кеңістігінің учаскелері;
      3) орман пайдаланушы – Кодексте белгiленген тәртiппен уақытша орман пайдалану құқығы берiлген жеке немесе заңды тұлға;
      4) мемлекеттік орман иеленушiлер – мемлекеттік орман қоры учаскелерi тұрақты жер пайдалану құқығымен берiлген мемлекеттік ұйымдар;
      5) өрт сөндіру химиялық станциялары – мемлекеттік орман қорының бекітілген алқаптардағы орман өрттерін жоюды қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын өрт сөндіру техникасымен, жабдықтарымен, өрт сөндіру және байланыс құралдарымен жарақтандырылатын мемлекеттік орман иеленушілердің құрылымдық бөлімшелері;
      6) өрт сөндіру пункттері – орман пайдаланушылар мен жеке орман иеленушілер құратын, орман өртін сөндіруге арналған өрт сөндіру жабдықтары мен мүкәммалын жинақтау пункттері;
      7) минералдандырылған жолақ – бұл топырақтың минералды қабаттарына дейін топырақ өңдейтін құрал-саймандармен өңделген және орман өртінің таралуын болдырмауға арналған жолақ.

2. Ормандарда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру

      3. Ормандарда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ететін органдар орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган), оның аумақтық органдары, Кодексте айқындалған өз құзыреті шегінде жергілікті атқарушы органдар мен мемлекеттік орман иеленушілер болып табылады.
      4. Уәкілетті орган, оның аумақтық органдары орман өрттері шығуының алдын алу және олармен күресу мақсатында:
      1) ормандарды өрттерден күзету мәселелері жөнінде бағдарламалар әзірлеп, олардың орындалуын қамтамасыз етеді;
      2) өзінің функционалдық қарауындағы ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ормандарды өрттерден күзетуді ұйымдастырады және қамтамасыз етеді.
      5. Жергілікті атқарушы органдар:
      1) уәкілетті органмен келісе отырып ормандарды өрттен қорғау жөніндегі өңірлік бағдарламаларды әзірлейді және іске асырады;
      2) өздерінің функционалдық қарауындағы мемлекеттік орман қорының аумағында орманды өрттен күзетуді ұйымдастырады және қамтамасыз етеді;
      3) мемлекеттік орман қоры аумағында ормандағы өрттің алдын алу және оларға қарсы күрес жөніндегі іс-шаралардың жыл сайынғы жоспарларын әзірлейді және іске асырады;
      4) жеке және заңды тұлғаларды, сондай-ақ ұйымдардың өрт сөндіру техникасын, көліктері мен басқа да құралдарын ормандағы өрттерді сөндіруге тарту тәртібін айқындайды, осы жұмысқа тартылған жеке тұлғаларды жүріп-тұру өрт сөндіру құралдарымен, тамақпен және медициналық көмекпен қамтамасыз етеді;
      5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қоғамдық өрт сөндіру бірлестіктерінің жұмыс істеуіне жәрдем көрсетеді;
      6) орманда өрт қаупі болатын маусымда мемлекеттік орман қоры аумағында өрттерді сөндіру үшін жанар-жағармай материалдарының резервін жасайды;
      7) шаруа қожалықтары мен өзге де ауыл шаруашылығы ұйымдарының орман қорына іргелес аумақтардағы ауыл шаруашылығы алқаптарында, жайылымдық және шабындық жерлерде сабантүбін, аңыздарды және өзге де өсімдік қалдықтарын өртеуіне, қау шөбін өртеуіне бақылау жасауды қамтамасыз етеді;
      8) өртке қарсы насихатты, бұқаралық ақпарат құралдарында ормандарды сақтау, осы Қағидаларды орындау туралы мәселелердің тұрақты берілуін ұйымдастырады;
      9) облыс аумағында ормандағы өртке қарсы күрес жөніндегі жұмысты үйлестіреді, қажет болған жағдайда осы мақсатта арнайы комиссиялар құрады;
      10) орманда өрт қаупі жоғары болып тұрған кезеңдерде жеке тұлғалардың мемлекеттік орман қоры аумағында болуына тыйым салу туралы, орман пайдалану құқығын тоқтата тұру туралы шешім қабылдайды.
      6. Орман қорын күзету, қорғау, пайдалану, ормандарды молықтыру мен орман өсiру саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын уәкiлеттi және аумақтық органдардың лауазымды адамдары ормандарда өрт қауiпсiздiгi талаптарының, ормандағы өрттердiң алдын алу жөнiндегi, оларды уақтылы байқау мен жоюды қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шаралардың орындалуын, сондай-ақ өртеңдер алаңының есебiн жүргiзудiң дәлдiгiн және мемлекеттiк орман қорына өрттен келген шығынды анықтау, орман өрттерiнiң зардаптарын жою жөнiндегi шаралардың уақтылы қабылдануын бақылауды жүзеге асырады.
      Мемлекеттік орман күзеті мемлекеттік орман қоры жерлерінде, сондай-ақ орман өрті тікелей қауіп төндірген жағдайда оған іргелес аумақтарда ормандағы өрттердің алдын алу, оларды уақтылы анықтау және сөндіру жөніндегі жұмыстарды жүргізеді.
      7. Ормандарда орналасқан елді мекендерді өрттерден қорғауды қамтамасыз ету үшін атқарушы органдар мен орман иеленушілер орман өрттері кезінде оттың ғимараттар мен құрылыстарға таралу мүмкіндігін болдырмайтын іс-шаралар (ені кемінде төрт метр болатын минералдандырылған жолақтар тарту, жазғы маусымда құрғақ өсімдіктерден тазарту) әзірлейді және орындайды.
      8. Орман шаруашылығының мемлекеттік мекемелері мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда өртке қарсы қызметтер құрылып, олардың құрамында өрт сөндіру-химиялық станциялар жасақталады.
      Орман пайдалануға берілген орман қоры учаскелерінде, сондай-ақ жекеше ормандар учаскелерінде өрт сөндіру пункттері құрылады.
      9. Мемлекеттік орман мекемелерінің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың және орман пайдаланушылардың қызметкерлері (жұмысшылары, қызметшілері) орман өрттерімен күресуге арналған резервтік күштер болып табылады.
      10. Ормандардың жету қиын және өртке неғұрлым ұрымтал құнды учаскелерін қарауылдау үшін, сондай-ақ өрт сөндіру үшін маманданған кәсіпорындардың немесе ормандарды күзету және орман қорын қорғау жөнінде авиациялық жұмыстарды орындайтын мекемелердің күштері мен құралдары тартылады.
      11. Ірі орман өрттерін сөндіру үшін жергілікті атқарушы органдар жыл сайын бекітіп отыратын іс-шаралар жоспарларына сәйкес өртке қарсы мемлекеттік қызмет бөлімшелері, жеке және заңды тұлғалар, сондай-ақ олардың өртке қарсы техникасы, көлік және басқа құралдары тартылады.
      12. Орман қорын өрттерден қорғауға, олардың алдын алуға және сөндіруге қоғамдық өрт сөндіру бірлестіктері қатысады.
      13. Жыл сайын мемлекеттік орман иеленушілер, орман пайдаланушылар осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес өртке қарсы іс-шаралар жоспарының талаптарын есепке ала отырып әзірленген өртке қарсы іс-шаралар жоспарын іске асырады.

3. Мемлекеттік орман иеленушілеріне орман қорын өрттерден қорғау жөнінде және орман пайдалануды жүзеге асыруы кезінде қойылатын талаптар

      14. Мемлекеттік орман иеленушілер ормандардағы өрт қауіпсіздігі талаптарын орындайды және орман өрттерінің алдын алу (профилактикасы) жөнінде мына іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді:
      1) орман қоры аумағының өртке қарсы және санитарлық орналастырылуын қамтамасыз етеді, осы Қағидалардың бұзылуының алдын алады, оны уақтылы табады және жолын кеседі, ормандағы өрттерді сөндіру жөнінде қажетті шаралар қабылдайды;
      2) орман пайдаланушылар өртке қарсы іс-шаралардың жоспарларын әзірлеген кезде оларға жәрдем көрсетеді;
      3) ормандағы өрттерді және олардың зардаптарын тіркеуді жүргізеді.
      15. Өрт қаупі бар маусымда орман қоры аумағында:
      1) жас қылқан жапырақты ағаштарда, ескі өртеңдерде, бүлінген орман учаскелерінде (жел, дауыл құлатқан), кесілген ағаш қалдықтары мен дайындалған сүрек жатқан кеспеағаштарда, шөбі қурап қалған жерлерде, сондай-ақ ағаштар ұшарбасының түбінде от жағуға жол берілмейді. Қалған жерлерде от жағуға ені кемінде төрт метр минералды жолақтармен белгіленген алаңдарда рұқсат етіледі. От топырақпен мұқият көміледі немесе оған бықсып жануын толық тоқтатқанша су құйылады;
      2) жанып тұрған шырпыны, темекі күлін тастауға және темекі тартатын трубкалардан ыстық шоқтарды қағып түсіруге;
      3) аң аулау кезінде тез немесе бықсып жанатын материалдардан жасалған оқ тығындарын пайдалануға;
      4) жанар-жағармай заттары сіңген сүрту материалын осы үшін арнайы көзделмеген орындарда қалдыруға;
      5) іштен жанатын қозғағыш жұмыс істеп тұрғанда отын багына жанармай құюға, оталғышының май шашу жүйесі бұзылған машиналарды пайдалануға, сондай-ақ жанар май құйылып жатқан машиналардың жанында шылым шегуге немесе ашық отты пайдалануға жол берілмейді.
      16. Өрт қаупi жағдайын бәсеңдету мақсатында орман иелерi өткiзетiн орман қоры аумағындағы және оған iргелес аумақтарда басқарылатын өртеуден басқа, жердiң барлық санаттарында шөптесiн өсiмдiктердi өртеуге жол берілмейді.
      17. Ағаш дайындаушылар, жеке және заңды тұлғалар:
      1) ағаш кесу кезінде, ағаш кесудің тәсілі мен уақытына қарамастан, орманда жолдар, газ-мұнай құбырларын, электр, байланыс, радио желілерін және басқа да коммуникациялар салу кезінде орман қоры учаскелерінің иелері орман пайдалануға берілген рұқсат құжаттарында белгілейтін тәртіппен және мерзімде ағаш кесу орындарындағы ағаш қалдықтарын тазалауды, қалып қалған сүректі және тез жанатын өзге де материалдарды жинап алуды жүргізуге;
      2) орманда жұмыс істеу кезінде жанар-жағармай материалдарын стандартты жабық ыдыстарда сақтауға, олар сақталатын орынды радиусы
бес метр аралықта өсіп тұрған өсімдіктерден, сүрек және тез жанатын басқа да қалдықтардан тазартуға, ені кемінде төрт метр минералды жолақтармен қоршауға;
      3) жұмыс кезінде жарылғыш заттарды пайдаланған жағдайда жару жұмыстарын жүргізу орны мен уақыты туралы орман қоры учаскелерінің иелерін алдын ала хабардар етуі, ауа райы жағдайларына байланысты өрт қауіптілігінің IV – V сыныптары кезінде жару жұмыстарын тоқтатуға;
      4) жұмыс орындарында және объектілер орналасқан жерлерде осы Қағидалардың 2 және 3-қосымшаларына сәйкес орман өрттерін сөндіруге арналған құралдары болуы, аталған құралдарды өрт шыға қалған жағдайда дереу пайдалануға толық дайындық күйінде ұстауы;
      5) орманда жұмыс істейтін бөлімшелерде, сондай-ақ орманда орналасқан кенттерде өрт қаупі бар маусымда шыққан өрттерді сөндіру кезінде пайдалану үшін жұмысшылардан, қызметшілерден және басқа да азаматтардан дайындықтан өткен қоғамдық өрт сөндіру бірлестіктерін құруы қажет.
      18. Орманды тұрмыстық қалдықтармен және тастандылармен ластауға, орманға қоқыс пен құрылыс қалдықтарын төгуге жол берілмейді.
      19. Орманға жақын жерлерде қоқысты жағу арнайы бөлінген учаскелерде ғана мына шарттарды сақтаған жағдайда жүргізіледі:
      1) жағатын орындар (шұңқырлар немесе алаңдар) қылқан жапырақты орман шетінен немесе жеке өсіп тұрған қылқан жапырақты ағаштар мен талдардан кемінде елу метр, жапырақты орман шетінен және жеке өсіп тұрған жапырақты ағаштардан кемінде жиырма бес метр қашықтықта бөлінеді;
      2) қоқыс жағатын орынның айналасы жиырма метр радиуста қурап қалған ағаштардан, шөпшектерден, кесілген ағаш қалдықтарынан, тез тұтанатын басқа да материалдардан тазартылуға және ені кемінде төрт метр, ал құрғақ топырақты қылқан жапырақты орманға жақын маңдағы учаскелерде – кемінде бес метр минералдандырылған жолақпен белгіленеді;
      3) өрт қаупі бар маусымда қоқыс жағу ормандағы өрт қауіптілігінің I – II сыныптары жағдайында ормандарда желсіз тынық немесе жауын-шашынды ауа райында арнайы бөлінген адамдардың қадағалауымен жүргізіледі. Қуаңшылық кезеңдерде қоқыс жағуға жол берілмейді.
      20. Орман қоры аумағында жұмыс жүргізетін немесе объектілері бар жеке тұлғалар, ұйымдардың басшылары өрт қаупі бар маусым басталар алдында, ал мәдени-бұқаралық және басқа да шаралардың өткізілуіне жауапты тұлғалар – дем алушылар орманға келер немесе кетер алдында осы Қағидаларды сақтау, орман өрттерінің шығуын ескерту туралы, сондай-ақ оларды сөндіру тәсілдері туралы жұмысшылармен, қызметшілермен немесе мәдени-бұқаралық және басқа да шаралардың қатысушыларымен нұсқаулар беруді жүргізеді.
      21. Ағаш кесілген жерлерді тазарту кезінде ағаш дайындаушылар мынадай іс-шараларды орындайды:
      1) қыс кезінде сүрек дайындалған және кеспеағаш тазартылған жағдайда кеспеағашты көктемде тазарту жұмыстарын толық аяқтайды;
      2) кесілген ағаш қалдықтарын оның шіріп кетуі немесе жағу үшін үйіп немесе жал сияқты қалап қояды, немесе оларды ұнтақталған күйінде орман шетінен кемінде он метр қашықтықта кеспеағаш ішіне шашып тастайды;
      3) қыста дайындаудан қалған кесілген ағаш қалдықтарын өрт қауіпі бар маусым басталғанға дейін жағып жібереді. Жазда ағаш дайындаудан қалған және ағаш кесілген жерлерді тазартуды көктемде толық аяқтау кезінде жиналып қалған кесілген ағаш қалдықтары өрт қауіпі бар кезең аяқталғаннан кейін күзде жағылады.
      Кесілген ағаш қалдықтарын жағу кезінде кеспеағаштағы тұқымдықтардың, өскіндердің және кесілмеген басқа да ағаштардың сақталуы, сондай-ақ кесілген ағаш қалдықтарының толық жанып кетуі қамтамасыз етіледі.
      Кеспеағаштағы кесілген ағаш қалдықтарын тұтас күйінде жағып жіберуге жол берілмейді.
      Ағаштарды ұшарбастарымен бірге сүйретіп тасу кезінде кесілген ағаш қалдықтарын жоғарғы қоймаларда (тиеу бекеттерінде) жағу ағаш дайындаудың бүкіл кезеңі ішінде жүргізіледі.
      22. Кесілген ағаштар өрт қаупі бар маусымға кеспеағашта қалдырылатын жағдайда олар бұтақтарынан тазартылып, жерге нығыздап жинап қойылады.
      Өрт қаупі бар маусымға кеспеағашта қалдырылатын дайындалған ағаш өнімі қатар-қатар немесе текшеленіп жиналып, ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақпен көмкерілген.
      23. Өрт қаупі бар маусымға қалдырылған дайындалған сүрегі, сондай-ақ шіру үшін қалдырылған кесілген ағаш қалдықтары бар құрғақ топырақты жазық жерлердегі қылқан жапырақты ормандардағы кеспеағаштар ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақпен көмкеріледі. Көлемі жиырма бес гектардан асатын кеспеағаштар сонымен бірге ені көрсетілген мөлшердегі минералдандырылған жолақтармен учаскелерге бөлінеді.
      24. Дайындалған сүректі қоймаға жинау 2004 жылғы 20 қыркүйектегі Құрылыстағы стандарттау, техникалық нормалау және сертификаттау жөніндегі мемлекетаралық ғылыми-техникалық комиссия қабылдаған «Ағаш материалдарының қоймалары. Өртке қарсы нормалары» 2.02-02-2004 ХҚН талаптарына сай жүргізіледі.
      Жинау орындары және олардың айналасындағы көрсетілген өртке қарсы жыралар тез жанатын заттардан тазартылып, ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақпен, ал құрғақ топырақты қылқан жапырақты екпелерде – бір бірінен он метр қашықтықтағы осындай екі жолақпен көмкеріледі.
      25. Жанама орман пайдалануды, ағаш сөлдерін және екінші дәрежелі орман ресурстарын дайындауды жүзеге асыратын орман пайдаланушылар:
      1) өндірістік объектілерді мемлекеттік орман иеленушімен келісілген жерлерде орман шетінен кемінде елу метр қашықтықта орналастыруды;
      2) өрт қаупі бар маусымда жұмыс уақытынан тыс мезгілде өндірістік объектілер шоғырланған жерлерде оларды күзетуді;
      3) аумақты өндірістік объектілерден елу метр радиуста тез жанатын материалдардан тазартылған күйінде ұстауды;
      4) осы аумақтар шекарасы бойымен ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақ, ал құрғақ топырақты қылқан жапырақты екпелерде – бірі бірінен он метр қашықтықтағы ені осындай екі минералдандырылған жолақ тартуды жүзеге асырады.
      26. Жеке тұлғалар белгіленген нормалар шегінде жанама орман өнімдерін (саңырауқұлақтар, жидектер, дәрі-дәрмектік өсімдіктер) ақысыз негізде (орман билетін жазбай) дәстүрлі жинауды жүзеге асырған кезде олар осы Қағидалардың 15-тармағында көрсетілген жалпы талаптарды басшылыққа алады.
      27. Шайыр дайындауды жүргізетін орман пайдаланушылар:
      1) шайыр сақталатын аралық қоймаларды тез жанатын материалдардан тазартылған алаңдарда;
      2) мемлекеттік орман иеленушілермен келісім бойынша шайыр сақталатын негізгі қоймаларды тез жанатын материалдардан тазартылған орман шетінен кемінде елу метр қашықтықтағы алаңдарда орналастырады;
      3) осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген шекара бойымен ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақ жасап, оны өрт қаупі бар маусым ішінде тазартылған күйінде ұстайды;
      4) шайыр жинау үшін әзірленген учаскелерде шылым шегуге арналған жабдықталған орындар орналастырады.
      28. Іздестіру, геодезиялық, геологиялық, орман орналастыру және басқа да экспедициялар, партиялар және жасақтар жұмыстар басталғанға дейін жұмыстар жүргізу, негізгі базалардың орналасу орындарын, орманда жүру маршруттарын және өрттердің алдын алу және сөндіру жөніндегі іс-шаралар тізбесін орман қоры учаскелерінің иелерімен келісіп алады. Бұл ретте жұмыстардың барлық қатысушылары осы Қағидалармен танысады.
      29. Өрт қаупі бар кезеңде орман аймағында іздестіру, геодезиялық, геологиялық, орман орналастыру және басқа да экспедициялардың, партиялардың және жасақтардың базалары орналасқан жерлердің шекарасы бойымен ені кемінде төрт метр минералды жолақ тартылады, оны әртүрлі жанғыш қалдықтардан үнемі тазартып отырады.
      30. Туристік базалар, сауықтыру лагерьлер, демалыс үйлері және басқа да туризм мен демалыс объектілері бар немесе орман қоры аумағында мәдени-сауықтыру, туристік және спорттық шаралар өткізіп тұратын жеке және заңды тұлғаларға орман иеленушілермен келісім бойынша туристік тұрақтар жасау және басқа да бұқаралық іс-шаралар жүргізу үшін тұрақты демалыс орындары ретінде орман учаскелерін өрт қаупі бар маусымда пайдалануға осы учаскелерде от жағатын және қоқыс жинайтын орындар жабдықталған, сондай-ақ ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақтар тартылған және учаскелер жанатын қоқыстан тазартылған күйінде күтіп ұсталған жағдайда пайдалануға рұқсат етіледі. Бұл ретте осы шараларға қатысушылар осы Қағидалардың талаптарымен таныстырылады.
      31. Орман қоры учаскелері орман пайдалануға берілген орман пайдаланушылар осы Қағидалардың 3-тарауында көзделген талаптарды орындаумен қатар мынадай өртке қарсы іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді:
      1) орманда өртке қарсы жыралар мен жолдар, өртке қарсы қорғаныштық минералдандырылған жолақтар, арықтар, суаттар жасайды, орманды тез жанатын материалдардан тазартады және ормандардың өрт қауіпсіздігін арттыруға бағытталған басқа орман шаруашылығы іс-шараларын жүргізеді;
      2) осы учаскелер арқылы өтетін кезеңінен пайдаланылатын орман жолдарының бойында дем алу және темекі шегу орындарын жабдықтайды;
      3) осы Қағидалардың бұзылуын болдырмауға шаралар қабылдайды, өрт қауіпі бар маусымда тұрақты түрде қадағалау мен жерден қарауылдау арқылы орман өрттерін дер кезінде байқауды қамтамасыз етеді;
      4) орман өрттерін және олардың зардаптарын тіркеуді жүргізеді, өртеңдер алқаптарының дәл есебін жүргізуді қамтамасыз етеді, орман қорына өрттер келтірген шығынды анықтайды және бұл туралы мәліметтерді тиісті мемлекеттік орман иеленушіге береді;
      5) материалдық-техникалық базаны, өрт сөндіру күштері мен құралдарын тұрақты дайындық жағдайында ұстайды;
      6) орман өрттері шыға қалған жағдайда өрт туралы орман иеленушіге дереу хабарлап, оларды өз күшімен сөндіреді.
      32. Аумағы арқылы темір және автомобиль жолдары (оның ішінде ағаш таситын жолдар) өтетін орман қоры жерлерінде орман пайдалануды жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар мынадай талаптарды орындауы:
      1) темір және автомобиль жолдары өтетін белдеу бойының жиектерін ағаш қалдықтарынан, тез жанатын материалдардан тазартылған күйінде ұстауы керек. Ағаш таситын жолдардың бойында тазартылған жиектердің ені жолдың екі жақ қапталында кемінде он метрді құрайды;
      2) қылқан жапырақты екпелерде осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген жол жиектерінің шекарасы бойымен бір бірінен бес метр қашықтықта әрқайсысының ені төрт метр екі минералды жолақ, ал ағаш таситын және басқа да орман жолдарының бойында – жолдың әр қапталында ені төрт метр бір жолақ жасап, оларды өрт қауіпі бар маусым бойына тазартылған күйінде күтіп ұстауы;
      3) құрғақ топырақты қылқан жапырақты екпелерде жақын маңайдан өтетін жолдардың айналасына, сондай-ақ ағаш көпірлер, тұрақты платформалар, тұрғын үйлер, жол аралаушылардың үйшіктері айналасына шпалдарды текшелеп жинап қоюға және қардан қорғайтын қалқандар орнатуға және ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақты өрт қаупі бар маусым бойына тазартылған күйінде күтіп ұстауы;
      4) ықтимал өрттерді дер кезінде байқау және сөндіру мақсатында орман алқаптары арқылы өтетін тепловоздар жүретін темір жол учаскелерінде өрт қауіпі бар кезеңде қарауылдау ұйымдастыруы;
      5) орманның өрт қаупі бар учаскелерінде түтін шығаратын құбырларының ұшқын сөндіргіштерінің ақауы бар тепловоздар мен автомобиль көлігін пайдалануға жол бермеуі;
      6) бөлінген жол жиектерінде немесе оған жақын жерлерде өрт шыға қалған жағдайда оны сөндіруді дереу ұйымдастыруы, бұл туралы мемлекеттік орман иеленушіге не орман шаруашылығын басқарудың мемлекеттік органына және мемлекеттік өртке қарсы қызметіне хабарлауы керек.
      33. Мұнай-газ барлау және мұнай-газ өндіру кәсіпорындары мен ұйымдары орман қоры аумағында жұмыс жүргізген кезде мынадай іс-шараларды орындауы:
      1) өрт қаупі бар маусым бойына бұрғылау ұңғылары мен басқа да қондырғылар үшін бөлінген аумақтарды тез жанатын материалдардан тазартылған күйінде ұстауы, осы аумақтардың шекарасы бойымен ені кемінде төрт метр минералдандырылған жолақ жасап, оны өрт қаупі маусым ішінде тазартылған күйінде күтіп ұстауы;
      2) бұрғыланатын және пайдаланылатын ұңғылардан елу метр радиустағы алаңды сүрекдің мен бұталардан толық тазартуы (мұнай және газ ұңғымаларын жабық жүйе бойынша жиырма бес метр радиуста пайдаланғанда);
      3) мұнайдың ашық ыдыстар мен шұңқыр ұраларда сақталуына, сондай-ақ аумақтың жанармай заттарымен (мұнаймен, мазутпен) ластануына жол бермеуі;
      4) егер мұнай қалдықтарын жағып жою өндіріс технологиясында көзделген болса, оларды жағу тәртібі мен уақытын орман қоры учаскелерінің иелерімен келісіп алуы керек.
      34. Орман қоры аумағында орналасқан электр желілері бар жеке және заңды тұлғалар осы желілер өтетін орман жолдарын өрт қаупі бар маусым бойына өрт шығу тұрғысынан алғанда қауіпсіз жағдайда күтіп ұстайды және осындай желілердің ағаш мұнаралары мен бағаналарын екі метр радиустағы құрғақ жерлерге көмеді.
      35. Құбыр жолдары бар заңды тұлғалар орман алқаптары арқылы өтетін құбыржолдардың бойындағы бөлінген жер жолақтары және күзет аймақтарын өрт шығу тұрғысынан алғанда қауіпсіз жағдайда күтіп ұстайды және желіні аралаушылар үйлерінің айналасына, сондай-ақ құбыржолдардағы құдықтардың айналасына ені бес метр минералдандырылған жолақтар тартады.
      36. Жер алқаптары орман қоры жерлерімен жапсарлас немесе оларға тікелей жақын орналасқан және (немесе) ормандардың күзет аймағында орналасқан жеке және заңды тұлғалар ауыл шаруашылығы егістіктерінде, жайылымдар мен шабындықтарда аңызды, шөп-шаламды және өзге де өсімдік қалдықтарын бақылаусыз жағу салдарынан ормандардың және басқа да орманды жерлердің бүлінуіне жол бермейді.

4. Орман өртін сөндіру жөніндегі іс-шаралар

      37. Орман пайдаланушылар мен ормандарда жұмыс жүргізетін немесе осындай жолдары, қоймалары, құрылыстары және басқа да объектілері бар жеке және заңды тұлғалар жұмыс орындарында, жолдарда, қоймаларда және басқа да объектілерде орман өрттері шыға қалған жағдайда осы өрттерді өз күштерімен және құралдарымен жоюға шаралар қабылдайды және өрт туралы орман қоры учаскелерінің иесіне, жергілікті атқарушы органдарға және өртке қарсы мемлекеттік қызмет орнына хабарлайды.
      38. Азаматтар орман өртін байқап қалған жағдайда бұл туралы мемлекеттік орман иеленушінің орман шаруашылығы қызметкерлеріне, өртке қарсы мемлекеттік қызмет орнына, жергілікті атқарушы органдарға хабарлайды және оны сөндіруге шаралар қабылдайды.
      39. Жергілікті атқарушы орган бекіткен жеке және заңды тұлғаларды, сондай-ақ өртке қарсы техниканы, орман өрттерін сөндіру жөніндегі көлік және басқа құралдарды тарту жөніндегі іс-шаралар жоспарына сәйкес жеке және заңды тұлғалар мемлекеттік орман иеленушінің талап етуі бойынша жұмысшылар мен техникалық құралдарды орман өрттерін сөндіруге жібереді.
      40. Орман мекемесінің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтың басшысы өрт туралы хабар алған соң оны сөндіру үшін шаралар, соның ішінде өрт шыққан аумақ бекітіп берілген өрт сөндіру-химиялық станцияның күшімен шаралар қабылдайды.
      41. Өрт туралы хабар түскен жағдайда орман күзеті мекемесі мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтың өртке қарсы қызметінің басшысы:
      1) команданы өртке дереу аттанып кетуге әзірлеу жөнінде шаралар қабылдайды;
      2) орман мекемесінің басшысының немесе орманшының (бағыныстылығына қарай) нұсқауларын орындайды;
      3) команданың немесе жеке бригаданың өртке аттанып кетуі туралы шешім қабылдайды.
      42. Орманшылық аумағында бір мезгілде бірнеше өрт шыға қалған жағдайда немесе өртті тез сөндіру үшін бір өрт сөндіру-химиялық станцияның күші жетіспеген жағдайда орманшы көрші орманшылықтардың 2 типті өрт сөндіру-химиялық станциясының немесе 1 типті станцияның күштері мен құралдарын өрт сөндіруге жіберу үшін бұл жайында орман мекемесінің басшысына хабарлайды.
      43. Орман мекемесінде, ерекше қорғалатын табиғи аумақта пайда болған өрттерді тез сөндіруге күштер мен құралдар жетіспеген жағдайда және өрттердің кең алқаптарға таралып кету қатері төнгенде орман мекемесінің, ерекше қорғалатын табиғи аумақтың басшысы бұл туралы жергілікті атқарушы органдарға, өртке қарсы мемлекеттік қызмет орнына хабарлайды және бекітілген Орман өрттерін сөндіру жөніндегі жоспарға сәйкес жергілікті ұйымдардың күштері мен техникалық құралдарын, халықты өрт сөндіруге тарту жөнінде шаралар қабылдайды. Егер өрттер дүлей күш апаты сипатына ие болса, орман мекемесінің басшысы авариялық-құтқару қызметтерінің күштері мен құралдарын өрт сөндіруге тарту жөнінде шаралар қолданады.
      44. Орман мекемесі мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жеріндегі орман өрттерін сөндіруге жалпы басшылық орман мекемесі мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың басшысына жүктеледі.
      45. Жердегі күзет аудандарындағы әрбір орман өртін сөндіру жөніндегі жұмыстарға тікелей басшылық жасауды орманшылық аумағында орманшы немесе орман күзеті мекемесі мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтың өртке қарсы қызметінің басшысы не орман пайдаланушының өрт сөндіру бекетінің бастығы (орман қорының тиісті учаскелері орман пайдалануға берілген орман пайдаланушыда ол болған жағдайда) жүзеге асырады.
      Орманшы және орман күзеті мекемесі мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтың өртке қарсы қызметінің күштері келіп жеткенге дейін орман өртін сөндіруге басшылықты тиісті аумаққа бекітілген мемлекеттік орман күзетінің қызметкері, ерекше қорғалатын табиғи аумақты қорғау жөніндегі мемлекеттік инспектор (орманшы көмекшісі, орман шебері не инспектор, орман күтуші) жүзеге асырады.
      Ахуал ушығып кеткен жағдайда орман өртін сөндіруге басшылықты орман мекемесінің басшысы немесе оның тапсыруы бойынша осы мекеме басшысының орынбасары немесе осыған уәкілетті өзге адам жүзеге асырады.
      46. Ормандарды авиациямен күзету аудандарында жету қиын жерлерде орман өрттерін сөндіруге басшылықты өрт сөндіруге келген өрт сөндіруші-парашютшілер немесе өрт сөндіруші-десанттар командаларының ішінен лауазымы жоғары қызметкер жүзеге асырады.
      47. Орман өртін сөндіру жөніндегі басшы:
      1) өртті құрықтау іс-шараларымен байланысты емес барлық жұмысты тоқтатуы;
      2) өртті сөндіруге қатысып жүрген адамдарды ықтимал жарақаттардан, уланудан, күйіп қалудан қорғауды қамтамасыз етуі;
      3) адамдардың өміріне қатер төнген жағдайда қолда бар күштер мен құралдарды тегіс пайдаланып, оларды құтқаруды дереу ұйымдастыруы;
      4) өрт сөндіруде жұмыс істеп жатқан барлық адамдардың жұмыстардың қауіпсіздік техникасы жөніндегі ережелердің бұлжытпай орындауын қамтамасыз етуі;
      5) өрт болып жатқан жерді тастап кетпеуі және өрт сөндіріліп немесе сенімді түрде құрықталып болғанша жұмысшыларды босатпауы;
      6) орман өрті шыққан аумақта жұмыс істейтін ұйым объектісінің басшысын немесе басқа лауазымды тұлғасын өрт орнына шақыру жөнінде шаралар қабылдауы қажет.
      48. Орман өртін сөндіру басшысы өрт сөндірудің тиімді ұйымдастырылуын қамтамасыз ету үшін өртке алдын ала жасалған барлау деректерінің негізінде орман өртін сөндірудің тактикалық жоспарын жасайды. Барлау арқылы өрттің түрі мен күші, орманның неғұрлым өрт қауіпі бар және бағалы учаскелері, суаттар, оттың таралуын тоқтата алатын немесе қарсы өрт жіберу үшін тірек жолағы бола алатын тосқауылдар, сондай-ақ осындай тосқауылдарды немесе тірек жолақтарын құру қажет орындар анықталады.
      49. Өрт сөндіру:
      1) өртті тоқтату – өрт шетінде оттың лаулап жануын тоқтату;
      2) сөндіру – оның одан әрі таралуы мүмкіндігін жою;
      3) толық сөндіру – өрт ішіндегі жану ошақтарын сөндіру;
      4) қарауылдау – жасырын жану ошақтарының және өрттің қайта өршуі ықтималдығының жоқтығына көз жеткізуге жеткілікті белгілі бір уақыт ішінде өрт сөндіру командалары жұмысшыларының өрт болған алқаптағы кезекшілігі;
      5) өртті жою – өрттің барлық жану ошақтарын түпкілікті түрде сөндіру және өрттің қайта шығып кету мүмкіндігінің болмау кезеңдерін қамтиды.
      Өрт сөндіру тактикасын таңдау кезінде орман өртін сөндіру басшысы жергілікті жердің ерекшеліктерін және ауа райы жағдайларын, өрттің түрін, өрт сөндіру күштері мен құрал-саймандардың бар-жоғын ескереді.
      50. Орман өрттерін жерден сөндірудің мынадай негізгі тәсілдері:
      1) төменгі өрттің шеттерін сабалау немесе оған топырақ шашу;
      2) жер өңдейтін құралдардың және жарылғыш материалдардың көмегімен минералдандырылған жолақтар тарту және орлар қазу;
      3) өртті сумен немесе өрт сөндіргіш химикаттардың ерітінділерімен сөндіру;
      4) өртеу немесе қарсы от қою пайдаланылады.
      51. Қол жеткізуі қиын аумақтарда және ірі орман өрттері шыға қалған жағдайда оларды сөндіру үшін ормандарды авиациямен күзету және орман шаруашылығына қызмет көрсету базасының, төтенше жағдайлар жөніндегі қызмет орындарының өрт сөндіруші-парашютшілер немесе өрт сөндіруші-десанттар командалары тартылады.
      52. Орман өртін сөндіру жұмыстары басталмай тұрып осы жұмыстарға тартылатын барлық адамдар оларды жүргізу тәртібімен және қауіпсіздік техникасы жөніндегі талаптармен таныстырылады.
      53. Орман өртін тікелей сөндіруге он сегіз жасқа толмаған адамдар, жүкті және бала емізетін әйелдер, мүгедектер, көру және есту қабілеттері нашар адамдар жіберілмейді.

Ормандардағы өрт
қауіпсіздігі қағидаларына
1-қосымша

Өртке қарсы іс-шаралар жоспарларына қойылатын талаптар

      1. Орман иеленушілер және орман қоры учаскелері орман пайдалануға берілген орман пайдаланушылар жыл сайын өртке қарсы іс-шаралардың жылдық жоспарларын (бұдан әрі – Жоспар) әзірлейді және оны іске асырады.
      Жоспар мынадай екі бөлімнен тұрады:
      1) өртке қарсы алдын алу іс-шаралары;
      2) орман өрттерін сөндіруді ұйымдастыру.
      2. Жоспардың бірінші бөлімінде шекарасында орман пайдалануға берілген орман қоры учаскесі (учаскелері) орналасқан орман мекемесінің орман орналастыру материалдарына және ормандарды өртке қарсы орналастыру жоспарларына негізделген жұмыстардың нақты көлемдері мен оларды өткізу орындары көзделеді. Жоспарланатын іс-шаралар іс-әрекеттің дәйектілігін, бұрын орындалған жұмыстардың жалғастырылуын көздеуге және орман иеленушілер мен орман пайдаланушылардың орман қорының көршілес учаскелерінде атқарып жатқан жұмыстарымен байланыстыруды көздейді.
      Жоспардың бұл бөлімінде қайда және қандай мерзімде өртке қарсы жыралар қазылатыны, өртке төзімді орман шеті құрылатыны, минералды және өртке қарсы басқа да қорғаныштық жолақтар тартылатыны, орман шаруашылығы және өртке қарсы жолдар, өрт сөндіру суаттары, өрт қадағалау мұнаралары, мачталар, тікұшақ келіп қонатын алаңшалар, телефон байланысы желілері салынатыны, радио байланысы ұйымдастырылатыны көрсетіледі.
      Жоспарға сондай-ақ бұрыннан бар өртке қарсы жыралар мен жолақтарға күтім жасау, өрт қадағалау мұнаралары мен өртке қарсы құрал-жабдықтар мен техниканы, жолдарды жөндеу, уақытша өрт күзетшілерін жалдау жөніндегі жұмыстар енгізіледі.
      Барлық жұмыстар үшін күнтізбелік орындалу мерзімдері және осы жұмыстардың орындалуына жауапты адамдар, көлемі мен құны белгіленеді.
      3. Жоспардың екінші бөлімінде өрттерді өз күштерімен де, бұл өрттерді қандай да бір себептермен орман пайдаланушының күштерімен және құралдарымен құрықтау мүмкін емес жағдайлар да сөндіруді ұйымдастыру жөніндегі шаралар көзделеді. Соңғы жағдайда мемлекеттік орман иеленушімен келісе отырып орман өртін сөндіруге жіберілетін аталған орман мекемесінің күштері мен техникалық құралдары, сондай-ақ орман қорының тиісті учаскесінде орналасқан аудандағы елді мекендерде орналасқан өзге де ұйымдардың күштері мен техникалық құралдары айқындалады. Жоспарда орман өрттерін сөндіру, орман өрттерін сөндірумен айналысып жатқан адамдарды тамақтандыру мен медициналық көмекті, байланысты ұйымдастыру үшін ерікті қоғамдық құрамалар (командалар) құру, сондай ақ өрт қауіпі бар маусымға жанар-жағар май материалдарының қорын жасау орман пайдаланушының есебінен қарастырылады.
      4. Орман қоры учаскелері орман пайдалануға берілген орман пайдаланушылардың өртке қарсы іс-шаралардың жоспарлары үстіміздегі жылдың 15 ақпанынан кешіктірілмей келісу үшін мемлекеттік орман иеленушілерге беріледі. Орман пайдаланушының өртке қарсы іс-шараларының жоспары мемлекеттік орман иеленушімен келісіп алынады және оны орман пайдаланушының өзі бекітеді.

Ормандардағы өрт
қауіпсіздігі қағидаларына
2-қосымша

Орман өртін сөндіруге арналған құралдар

      1. Ағаш дайындау қызметін жүзеге асыратын орман пайдаланушылардың орман өртін сөндіруге арналған құралдары:
      1) алмалы – салмалы цистерналар, соның ішінде көлемі 1500 литр суға арналған қолдан жасалған немесе резеңке ыдыстар – 1 дана;
      2) аспалы тісті дөңгелекті сораптар – 1 дана;
      3) өнімділігі минутына 600-800 литр, тасымалданатын өрт сөндіру мотопомпалары – 1 дана;
      4) орман соқалары немесе басқа да тракторлы топырақ өңдеу құралдары – 1 дана;
      5) күрек – 20 дана;
      6) балта – 5 дана;
      7) тырма – 20 дана:
      8) шартылдақ – 20 дана;
      9) бензин арасы – 2 дана;
      10) арқаға іліп алатын орманда өрт сөндіргіш - бүріккіштер – 5 дана;
      11) шелектер немесе сиымдылығы 12 литр су құятын резеңке ыдыстар – 2 дана;
      12) су ішуге арналған кружка – 10 дана;
      13) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасы – 2 дана.
      2. Орман өртін сөндіру бекеттердегі орман өрттерін сөндіруге арналған құралдары:
      1) алмалы-салмалы цистерналар, соның ішінде сыйымдылығы 1500 литр су құюға арналған қолдан жасалған немесе резеңке ыдыстар – 1 дана;
      2) аспалы тісті дөңгелекті сораптар – 1 дана;
      3) қысымды өрт сөндіру жеңдері – 100 қума метр, соның ішінде: Д 51 миллиметр жеңдердің 5 жиынтығы;
      4) тасымалданатын радиостансалар (ұйымдастырылған радио байланысы болған жағдайда) – 2 дана;
      5) өнімділігі минутына 600-800 литр, тасымалданатын өрт сөндіру мотопомпалары – 1 дана;
      6) от жағу аппараттары – 4 дана;
      7) НП-1 немесе басқа маркалы сулағыштар, көбік түзгіш - 500 килограмм;
      8) күрек – 50 дана;
      9) балта – 5 дана;
      10) кетпен – 20 дана;
      11) тырма – 20 дана:
      12) шартылдақ – 20 дана;
      13) бензин арасы – 1 дана;
      14) арқаға іліп алатын орманда өрт сөндіргіш-бүріккіштер – 5 дана;
      15) ауыз суға арналған сиымдылығы 10 литр бидондар немесе канистрлер – 2 дана;
      16) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасы – 1 дана;
      17) кезекші арнайы киім (етіктер, шалбарлар, кеудеше, қолғаптар), өрт сөндіру командасы тұрақты мүшелерінің санына қарай – жиынтық.
      Автомашиналар мен трактор тіркемелері аспалы сораптар орнату үшін жабдықталып, өрт қауіпі бар маусымға өрт сөндіру бекеттеріне бекітіледі. Қалған жабдықтар мен өрт сөндіру құралдары бекетте тұрақты түрде тұрады. Ағаш тасымалдайтын автожолдардың ұзындығы 50 километрден асқан жағдайда (ағаш тасымалданатын қиғаш жолдарды қоса алғанда) алмалы-салмалы цистерналар саны 50 километр жолға бір цистерна есебімен көбейтіледі.
      3. Сүрек дайындалатын және жиналатын орындардағы (кеспеағаштар, жоғарғы қоймалар) орман өртін сөндіруге арналған құралдары:
      1) күрек – 10 дана;
      2) балта – 2 дана;
      3) тырма – 5 дана:
      4) шартылдақ – 10 дана;
      5) бензин арасы – 1 дана;
      6) арқаға іліп алатын орманда өрт сөндіргіш-бүріккіштер – 5 дана;
      7) шелектер немесе сыйымдылығы 12 литр су құятын резеңке ыдыстар – 5 дана;
      8) су ішуге арналған кружка – 4 дана.
      4. Орман қоры аумағындағы тас, құм, балшық өндіретін орындардағы орман өрттерін сөндіруге арналған құралдары:
      1) күрек – 10 дана;
      2) балта – 2 дана;
      3) кетпен – 2 дана;
      4) шартылдақ - 10 дана;
      5) бензин арасы – 2 дана;
      6) арқаға іліп алатын орманда өрт сөндіргіш-бүріккіштер – 5 дана;
      7) ауыз суға арналған сыйымдылығы 12 литр бидондар немесе канистрлар – 5 дана;
      8) су ішуге арналған кружка – 5 дана;
      9) қолғап – 10 жұп;
      10) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасы – 1 дана.
      5. Орман қоры аумағында жұмыс істеп жатқан мұнай мен газ өндіру кәсіпорындардағы орман өрттерін сөндіруге арналған құралдары:
      1) сыйымдылығы 1500 литр суға арналған алмалы-салмалы цистерналар немесе резеңке ыдыстар – 2 дана (арнайы орман өрттерін сөндіретін автоцистерналар болған жағдайда алмалы-салмалы цистерналардың болуы міндетті емес);
      2) аспалы тісті дөңгелекті сораптар – 2 жиынтық;
      3) өнімділігі минутына 600 – 800 литр тасымалданатын өрт сөндіру мотопомпалары – 1 дана;
      4) қысымды өрт сөндіру жеңдері – 500 қума метр, соның ішінде: Д 66-77 миллиметр жеңдердің 20 жиынтығы (400 қума метр); Д 51 миллиметр жеңдердің 5 жиынтығы (100 қума метр);
      5) бульдозер – 1 дана;
      6) аса өтімді қорапты автомашиналар немесе жол толғанайтын көліктер (адам тасу үшін) – 1 дана;
      7) орман соқасы немесе басқа да топырақ өңдеу құралдары – 1 дана;
      8) от жағу аппараттары – 5 дана;
      9) НП-1 немесе басқа маркалы сулағыштар, көбіктүзгіш - 500 килограмм;
      10) күрек – 50 дана;
      11) балта – 10 дана;
      12) кетпен – 20 дана;
      13) тырма – 10 дана:
      14) шартылдақ – 20 дана;
      15) бензин арасы – 5 дана;
      16) арқаға іліп алатын орманда от сөндіргіш-бүріккіштер – 10 дана;
      17) тасымалданатын радиостансалар (ұйымдастырылған радио байланысы болған жағдайда) – 3 дана;
      18) ауыз суға арналған сыйымдылығы 10 литр бидондар немесе канистрлер – 6 дана;
      19) кезекші арнайы киім (етіктер, шалбарлар, кеудешелер, қолғаптар), өрт сөндіру командасы тұрақты мүшелерінің санына қарай - жиынтық;
      20) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишалары – 2 дана.
      Учаскенің көлемі 30 мың гектардан асқан жағдайда өрт сөндіру құралдары шоғырланған пунктер саны әрбір 30 мың гектарға 1 пункт қажет болуы есебімен анықталады. Алмалы-салмалы цистернаға арналған автомашина аспалы тісті дөңгелекті сорап орнатуға лайықталады және өрт қауіпі бар маусым бойына бекетте болады.
      6. Орман алқаптары арқылы өтетін тас жолдары бар ұйымдардағы орман өрттерін сөндіруге арналған құралдары (орман өртін сөндіру пункті):
      1) алмалы-салмалы цистерналар, соның ішінде көлемі 1500 литр суға арналған қолдан жасалған немесе резеңке ыдыстар – 1 дана;
      2) аспалы тісті дөңгелекті сораптар – 1 жиынтық;
      3) қысымды өрт сөндіру жеңдері – 300 қума метр, соның ішінде: Д 66-77 миллиметр жеңдердің 10 жиынтығы (200 қума метр); Д 51 миллиметр жеңдердің 5 жиынтығы (100 қума метр);
      4) от жағу аппараттары – 3 дана;
      5) НП-1 немесе басқа маркалы сулағыштар, көбік түзгіш - 500 килограмм;
      6) күрек – 50 дана;
      7) балта – 5 дана;
      8) кетпен – 5 дана;
      9) тырма – 5 дана:
      10) шартылдақ – 10 дана;
      11) бензин арасы – 2 дана;
      12) арқаға іліп алатын орман өрт сөндіргіш-бүріккіштері - 5 дана;
      13) ауыз суға арналған сыйымдылығы 10 литр бидондар немесе канистрлер – 2 дана;
      14) түтінге қарсы респиратор – 10 дана;
      15) қорғаныштық көзілдірік – 10 дана;
      16) қолғаптар – 20 жұп;
      17) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасы – 2 дана.
      Орман өртін сөндіру пункті тас жолдың әрбір 100 километріне ұйымдастырылады. Өрт қауіпі бар маусымда пункт адамдар және аспалы тісті дөңгелекті сораптар орнатуға лайықталған су құйылған цистерналар тасымалдауға арналған автомашинамен қамтамасыз етіледі.

Ормандардағы өрт
қауіпсіздігі қағидаларына
3-қосымша

Орман қоры жерлерінде жұмыс істейтін желілік объектілердің (мұнай-газ құбырлары, электр, байланыс желілері және тағы басқалар) және басқа да ұйымдардың (іздестіру партиялары, жасақтары, экспедициялары, пішен, дәрі-дәрмектік өсімдіктер, техникалық шикізат, жабайы өсетін жемістер, жаңғақтар, саңырауқұлақтар, жидектер және орманның басқа да азық өнімдерін дайындау жөніндегі, мал жаюмен, ара ұялары мен омарталар орналастырумен айналысатын бригадалар және басқалар) орман өртін сөндіруге арналған құралдары

Өрт сөндіретін құралдар	Жұмыс істейтіндер саны
Өрт сөндіретін құралдар	5	6-10	11-20	21-50
Күрек, дана	2	5	10	20
Балта, дана	2	2	2	2
Кетпен, дана	1	1	2	5
Тырма, дана	-	2	5	10
Шартылдақ, дана	2	4	10	20
Қол ара немесе бензин арасы, дана	1	1	2	5
Арқаға іліп алатын орманда өрт сөндіргіш-бүріккіштер, дана	-	2	5	5
Суға құюға арналған сыйымдылығы 12 литрлік шелектер немесе резеңке ыдыстар	2	5	10	20
Қолғаптар, жұп	5	10	20	40
Алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қобдишасы, дана	1	1	2	2

Көрсетілген өрт сөндіру құралдары жекелеген жұмысшы топтары орналасқан жерлерде шоғырланады. Желілер бойын аралап жүрушілер тұратын жерлерде кестенің соңғы бағанында көрсетілген құрамдағы мен мөлшердегі өрт сөндіру құралдары шоғырланады.

Об утверждении Правил пожарной безопасности в лесах

Правила
пожарной безопасности в лесах

1. Общие положения

2. Организация мероприятий по обеспечению
пожарной безопасности в лесах

3. Требования к государственным лесовладельцам
по охране лесного фонда от пожаров и при осуществлении
лесопользования

4. Мероприятия по тушению лесных пожаров

Требования к планам противопожарных мероприятий

Средства
для тушения лесных пожаров

Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидаларын бекіту туралы

Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидалары

1. Жалпы ережелер

2. Ормандарда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру

3. Мемлекеттік орман иеленушілеріне орман қорын өрттерден қорғау жөнінде және орман пайдалануды жүзеге асыруы кезінде қойылатын талаптар

4. Орман өртін сөндіру жөніндегі іс-шаралар

Өртке қарсы іс-шаралар жоспарларына қойылатын талаптар

Орман өртін сөндіруге арналған құралдар

Об утверждении Правил пожарной безопасности в лесах

Правила пожарной безопасности в лесах

1. Общие положения

2. Организация мероприятий по обеспечению пожарной безопасности в лесах

3. Требования к государственным лесовладельцам по охране лесного фонда от пожаров и при осуществлении лесопользования

4. Мероприятия по тушению лесных пожаров

Требования к планам противопожарных мероприятий

Средства для тушения лесных пожаров

Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидаларын бекіту туралы

Ормандағы өрт қауіпсіздігі қағидалары

1. Жалпы ережелер

2. Ормандарда өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды ұйымдастыру

3. Мемлекеттік орман иеленушілеріне орман қорын өрттерден қорғау жөнінде және орман пайдалануды жүзеге асыруы кезінде қойылатын талаптар

4. Орман өртін сөндіру жөніндегі іс-шаралар

Өртке қарсы іс-шаралар жоспарларына қойылатын талаптар

Орман өртін сөндіруге арналған құралдар

Правила
пожарной безопасности в лесах

2. Организация мероприятий по обеспечению
пожарной безопасности в лесах

3. Требования к государственным лесовладельцам
по охране лесного фонда от пожаров и при осуществлении
лесопользования

Средства
для тушения лесных пожаров