О проекте Закона Республики Казахстан "О Государственной образовательной накопительной системе"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 11 марта 2012 года № 306.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О Государственной образовательной накопительной системе".

Премьер-Министр
Республики Казахстан	К. Масимов

Проект

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
О Государственной образовательной накопительной системе

Настоящий Закон определяет правовые основы и регулирует отношения между участниками Государственной образовательной накопительной системы, связанные с ее функционированием, а также условия, формы и содержание ее государственного стимулирования.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) образовательный накопительный вклад – денежные средства на счете вкладчика в банке – участнике, включающие взносы вносителя (вкладчика) или третьих лиц, капитализированные вознаграждение банка-участника и премии государства;

2) договор об образовательном накопительном вкладе – договор банковского вклада на накопление средств для оплаты образовательных услуг, заключенный вносителем (вкладчиком) с банком-участником;

3) образовательные услуги – деятельность организации образования по предоставлению обучающемуся услуг, направленных на реализацию образовательных потребностей личности и освоение программ образования;

4) уполномоченный орган в области образования – центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области образования;

5) организация образования – учебное заведение, реализующее программы технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования;

6) вноситель – резидент или нерезидент Республики Казахстан, который является стороной договора об образовательном накопительном вкладе, заключенного в пользу вкладчика;

7) кредитор – банк второго уровня Республики Казахстан, имеющий лицензию на проведение банковских заемных операций и заключивший Генеральное соглашение о предоставлении образовательных кредитов под гарантию уполномоченной государством организации;

8) кредитная линия – предоставление заемщику юридически оформленного обязательства кредитора выдавать ему в течение определенного договором банковского займа времени денежные средства в пределах согласованного лимита;

9) повторное обучение – повторное изучение обучающимся дисциплины, по которой получена итоговая оценка "неудовлетворительно", или оставление обучающегося на предыдущем курсе в случаях, установленных законодательством Республики Казахстан об образовании;

10) заемщик – вкладчик, заключивший с кредитором договор банковского займа на недостающую для оплаты образовательных услуг сумму;

11) банк-участник – банк второго уровня Республики Казахстан, отвечающий установленным законодательством о Государственной образовательной накопительной системе требованиям и заключивший соглашение о сотрудничестве с оператором;

12) премия государства по образовательному накопительному вкладу (далее – премия государства) – денежные средства, ежегодно в установленный срок выплачиваемые за счет средств бюджета на фактически накопленный остаток образовательного накопительного вклада;

13) Государственная образовательная накопительная система – система денежных накоплений для оплаты образовательных услуг, регулируемая законодательством Республики Казахстан и основанная на привлечении банками второго уровня вкладов населения и начислении на них вознаграждения банка второго уровня и премий государства;

14) оператор в сфере Государственной образовательной накопительной системы (далее – оператор) – организация, определяемая решением Правительства Республики Казахстан, осуществляющая координацию деятельности участников Государственной образовательной накопительной системы и обеспечивающая ее функционирование в пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

15) соглашение о сотрудничестве в сфере Государственной образовательной накопительной системы (далее – соглашение о сотрудничестве) – соглашение между оператором и банком-участником или организацией образования, устанавливающее условия и порядок их взаимодействия в рамках реализации Государственной образовательной накопительной системы;

16) вкладчик – гражданин Республики Казахстан, в пользу которого заключен договор об образовательном накопительном вкладе.

Статья 2. Правовые основы функционирования Государственной образовательной накопительной системы

1. Законодательство Республики Казахстан о Государственной образовательной накопительной системе основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Государственная образовательная накопительная система распространяется на техническое и профессиональное, послесреднее, высшее, а также послевузовское (магистратура, резидентура) образование в Казахстане, а также на высшее и послевузовское (магистратура, резидентура) образование за рубежом.

Государственная образовательная накопительная система не распространяется на повторное обучение и получение второго образования любого уровня.

3. Участниками Государственной образовательной накопительной системы являются вноситель, вкладчик, оператор, банк-участник, организация образования, уполномоченный орган в области образования.

4. Государственная образовательная накопительная система функционирует на основе следующих принципов:

1) законности;

2) гласности;

3) целевого назначения образовательного накопительного вклада;

4) добровольности присоединения граждан и банков-участников к участию в Государственной образовательной накопительной системе;

5) равенства прав участников Государственной образовательной накопительной системы;

6) государственного поощрения населения к участию в Государственной образовательной накопительной системе.

5. Формы Типового соглашения о сотрудничестве с банком-участником и Типового договора об образовательном накопительном вкладе утверждаются Правительством Республики Казахстан.

Статья 3. Компетенция уполномоченного органа в области образования

Уполномоченный орган в области образования как участник Государственной образовательной накопительной системы:

1) ежегодно разрабатывает долгосрочные прогнозы средней стоимости обучения по типам организаций образования Республики Казахстан;

2) утверждает форму Типового соглашения о сотрудничестве с организацией образования;

3), осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 4. Основные функции оператора

Оператор в целях обеспечения функционирования Государственной образовательной накопительной системы:

1) заключает соглашения о сотрудничестве с банком-участником и организацией образования;

2) запрашивает у банка – участника, организации образования, вносителя и вкладчика необходимые сведения, касающиеся заключения, действия договоров об образовательном накопительном вкладе, начисления премии государства, стоимости и оплаты образовательных услуг, статуса обучающегося;

3) ведет учет заключенных договоров об образовательном накопительном вкладе;

4) публикует в средствах массовой информации сведения о выполнении банком-участником требований, предъявляемых настоящим Законом для участия в Государственной образовательной накопительной системе;

5) осуществляет прогнозный и окончательный расчет сумм премий государства;

6) осуществляет расчет сумм премий государства, подлежащих зачислению на образовательный накопительный вклад, и предоставляет его банку-участнику;

7) проверяет соблюдение банком – участником сроков зачисления сумм премий государства на образовательные накопительные вклады и соответствие зачисленных сумм расчетам;

8) производит перерасчет начисления премии государства в случаях, предусмотренных статьей 11 настоящего Закона;

9) подготавливает справку – выписку о размере суммы премий государства, подлежащей возврату в бюджет, и направляет ее банку – участнику или организации образования;

10) обеспечивает полноту и своевременность возврата банком – участником или организацией образования суммы премий государства в бюджет;

11) в случае выявления нарушений вносителем (вкладчиком), банком-участником, организацией образования требований, предъявляемых настоящим Законом и (или) соглашением о сотрудничестве, принимает меры для привлечения их к ответственности в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 2. Договор об образовательном накопительном вкладе

Статья 5. Договор об образовательном накопительном вкладе

1. Договор об образовательном накопительном вкладе заключается в простой письменной форме между банком-участником и вкладчиком или совершеннолетним вносителем в пользу несовершеннолетнего вкладчика, на основании утвержденного типового договора.

2. От имени или в пользу одного вкладчика заключается только один договор об образовательном накопительном вкладе.

3. Договор об образовательном накопительном вкладе заключается на срок не менее трех лет с возможностью пролонгации.

Статья 6. Условия договора об образовательном накопительном вкладе

1. Договор об образовательном накопительном вкладе должен содержать следующие сведения:

1) предмет договора;

2) размер первоначального разового взноса;

3) срок договора;

4) размер ставки вознаграждения банка-участника;

5) размер премии государства;

6) права и обязанности сторон;

7) письменное согласие вносителя (вкладчика) на раскрытие банковской тайны оператору;

8) иные положения в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

2. Образовательный накопительный вклад открывается только в национальной валюте.

3. Первоначальный минимальный разовый взнос для открытия образовательного накопительного вклада составляет трехкратный размер месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

4. Банк-участник при заключении договора об образовательном накопительном вкладе рассчитывает рекомендуемые периодичность внесения и размер дополнительных взносов на образовательный накопительный вклад.

Статья 7. Вознаграждение банка – участника

1. Банк-участник выплачивает вкладчику вознаграждение на сумму вклада в размере, определяемом договором об образовательном накопительном вкладе, в пределах номинальной ставки вознаграждения, рекомендованной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов.

2. Вознаграждение банка – участника начисляется в течение срока действия договора об образовательном накопительном вкладе и присоединяется к основной сумме образовательного накопительного вклада (капитализируется).

Статья 8. Распоряжение образовательным накопительным вкладом

1. В рамках Государственной образовательной накопительной системы законному представителю вкладчика, не достигшего четырнадцати лет, или вкладчику, достигшему четырнадцати лет, разрешается перевод денежных средств образовательного накопительного вклада из одного банка-участника в другой банк-участник в полном объеме не более одного раза в год.

2. В случае присуждения вкладчику образовательного гранта вкладчик вправе:

1) продолжить накопление средств на образовательном накопительном вкладе;

2) направить средства образовательного накопительного вклада на образовательный накопительный вклад, открытый (открываемый) в пользу любого третьего лица (переоформление);

3) направить средства образовательного накопительного вклада на оплату образовательных услуг в целях получения других уровней образования;

4) получить средства образовательного накопительного вклада с сохранением премий государства.

3. При поступлении в организацию образования на договорной основе образовательные услуги по заявлению вносителя или достигшего совершеннолетия вкладчика оплачиваются долями (за каждый академический период или учебный год) или в полном объеме единовременно (за весь срок обучения).

4. В случае смерти вкладчика или неспособности продолжать обучение вследствие состояния здоровья, образовательный накопительный вклад:

1) направляется вкладчиком или его наследниками на образовательный накопительный вклад, открытый (открываемый) в пользу любого третьего лица (переоформление);

2) выплачивается вкладчику или его наследникам по условиям досрочного расторжения договора об образовательном накопительном вкладе.

5. При остатке средств на образовательном накопительном вкладе после оплаты образовательных услуг за весь период обучения вкладчик вправе изъять данную сумму с сохранением премий государства.

Глава 3. Начисление и выплата премии государства

Статья 9. Премия государства

1. Премия государства по договору об образовательном накопительном вкладе начисляется не более двадцати лет.

2. Начисление премии государства начинается со дня заключения договора об образовательном накопительном вкладе, осуществляется оператором ежегодно на фактически накопленный остаток суммы вклада по состоянию на 1 января при минимальном сроке накоплений один год. Премия государства начисляется до истечения установленного срока начисления, либо истечения срока договора об образовательном накопительном вкладе, либо дня присуждения вкладчику образовательного гранта, либо оплаты образовательных услуг в полном объеме.

3. Премия государства присоединяется к основной сумме вклада (капитализируется).

Статья 10. Размер премии государства

1. Премия государства начисляется в размере пяти процентов годовых на сумму образовательного накопительного вклада, но не более, чем сто месячных расчетных показателей.

2. Премия государства начисляется в размере семи процентов годовых, но не более, чем сто месячных расчетных показателей, по образовательным накопительным вкладам, открытым в пользу вкладчиков, отнесенных к приоритетной категории:

1) дети-сироты и дети, оставшиеся без попечения родителей;

2) дети с ограниченными возможностями в развитии, инвалиды и инвалиды с детства, дети – инвалиды;

3) дети из многодетных семей;

4) дети из семей с месячным среднедушевым доходом ниже величины прожиточного минимума.

3. Уполномоченные органы в области образования и бюджетного планирования вносят предложения о пересмотре размера премии государства каждые три года в сторону увеличения с учетом изменения уровня инфляции в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 11. Основания возврата премии государства в бюджет

Начисленная премия государства подлежит возврату в бюджет в случаях:

1) досрочного расторжения по инициативе вносителя (вкладчика) или расторжения в связи с истечением срока действия договора об образовательном накопительном вкладе без соблюдения целевого назначения;

2) отчисления вкладчика из организации образования по собственному желанию или отрицательным мотивам;

3) обнаружения факта выплаты премий государства одному вкладчику по двум и более счетам по договорам об образовательных накопительных вкладах в одном или нескольких банках – участниках. При этом премия государства, начисленная в предыдущие годы, подлежит возврату в бюджет за исключением премий, начисленных по выбору вкладчика по одному из договоров об образовательном накопительном вкладе;

4) обнаружения факта выплаты премии государства по образовательному накопительному вкладу, срок накоплений по которому составляет меньше срока, установленного настоящим Законом;

5) обнаружения факта выплаты премии государства в повышенном размере на образовательный накопительный вклад лица, не относящегося к приоритетной категории вкладчиков. При этом возврату в бюджет подлежит излишне начисленная сумма премии государства.

Глава 4. Взаимодействие участников
Государственной образовательной накопительной системы

Статья 12. Соглашение о сотрудничестве

1. Для участия в Государственной образовательной накопительной системе банк второго уровня заключает с оператором соглашение о сотрудничестве на основании утвержденного типового соглашения о сотрудничестве.

2. К банкам второго уровня для участия в Государственной образовательной накопительной системе предъявляются следующие требования:

1) наличие лицензий уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на прием депозитов, открытие и ведение банковских счетов физических лиц, проведение кассовых операций;

2) участие в системе обязательного гарантирования депозитов;

3) наличие филиальной сети не менее чем в десяти областных центрах Республики Казахстан;

4) отсутствие действующей ограниченной меры воздействия и (или) санкции, примененных уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, на момент заключения (перезаключения) соглашения о сотрудничестве.

3. Оператор заключает соглашение о сотрудничестве с организацией образования, оплата образовательных услуг которой осуществляется за счет средств образовательного накопительного вклада, на основании утвержденного типового соглашения о сотрудничестве.

4. Соглашение о сотрудничестве должно содержать предмет, права и обязанности сторон, условия, порядок их взаимодействия и ответственность.

Статья 13. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при заключении и действии договора образовательного накопительного вклада

1. При заключении договора об образовательном накопительном вкладе банк-участник проверяет соответствие вносителя и вкладчика требованиям, установленным настоящим Законом, а также отсутствие действующего договора образовательного накопительного вклада, открытого на имя вкладчика.

2. По каждому договору об образовательном накопительном вкладе банк-участник в установленные соглашением о сотрудничестве сроки и порядке предоставляет оператору сведения о вкладчике, состоянии счета, движении денег вкладчиков, начислении и сумме премии государства, а также иные необходимые сведения.

Статья 14. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при расчете и начислении премии государства

1. Оператор ежегодно в срок до 1 апреля текущего года на основе сведений, предоставленных банками – участниками по договорам об образовательных накопительных вкладах, предоставляет уполномоченному органу в области образования прогнозные расчеты начисления премий государства на предстоящий финансовый год.

2. По итогам отчетного года оператор до 15 января года, следующего за отчетным, предоставляет уполномоченному органу в области образования окончательный расчет премий государства.

3. Уполномоченный орган в области образования после получения от оператора окончательного расчета суммы премий государства до 15 февраля года, следующего за отчетным, перечисляет на счет оператора общую сумму премий государства в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

4. В течение пяти рабочих дней со дня получения от уполномоченного органа в области образования общей суммы премий государства оператор производит зачисление премий государства в банк – участник с предоставлением сведений о размере премий государства по каждому заключенному договору об образовательном накопительном вкладе.

5. Банк – участник зачисляет премии государства на счета вкладчиков в течение двух рабочих дней со дня получения от оператора общей суммы премий государства.

Статья 15. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при оплате образовательных услуг

1. Оплата образовательных услуг посредством образовательного накопительного вклада осуществляется по заявлению вносителя или вкладчика. При предоставлении копии договора оказания образовательных услуг банк-участник в течение одного рабочего дня перечисляет средства с образовательного накопительного вклада на банковский счет организации образования.

2. При переводе внутри организации образования, из одной организации образования в другую, оформлении академического отпуска, возвращении из академического отпуска, восстановлении, отчислении из организации образования, в том числе в связи с выпуском, вкладчик в срок не позднее трех рабочих дней предоставляет банку – участнику и оператору копии подтверждающих документов.

3. Организация образования:

1) уведомляет банк – участника и оператора о зачислении, переводе, академическом отпуске, отчислении, в том числе в связи с выпуском, вкладчика путем направления копий соответствующих документов в срок не позднее трех рабочих дней со дня их принятия;

2) по запросу вкладчика или банка – участника выдает справку о стоимости обучения на требуемый академический период или полной стоимости обучения на дату выдачи справки;

3) по запросу оператора предоставляет необходимые сведения о вкладчике, обучающемся в организации образования;

4) при переводе вкладчика в другую организацию образования перечисляет на счет принимающей организации образования излишек произведенной оплаты образовательных услуг, о чем уведомляет оператора не позднее трех рабочих дней;

5) при отчислении вкладчика по основаниям, предусмотренным подпунктом 2) статьи 11 настоящего Закона, возвращает через оператора сумму премий государства в бюджет.

Статья 16. Взаимодействие участников Государственной образовательной накопительной системы при возврате сумм премий государства в бюджет

Возврат премий государства в бюджет осуществляется банком-участником или организацией образования через оператора по его справке-выписке о размере суммы премий государства, подлежащей возврату в бюджет, не позднее одного рабочего дня, следующего за днем возврата суммы премии государства от вкладчика.

Глава 5. Заключительные положения

Статья 17. Государственная поддержка Государственной образовательной накопительной системы

1. Образовательный накопительный вклад в соответствии с законодательством Республики Казахстан является объектом обязательного гарантирования вкладов (депозитов) физических лиц.

2. В рамках Государственной образовательной накопительной системы вкладчик вправе обратиться за получением банковского займа на оплату образовательных услуг (образовательный кредит) на льготных условиях. Банковский займ на оплату образовательных услуг предоставляется заемщику под стопроцентную гарантию уполномоченной государством организации при размере накопленной суммы не менее пятидесяти процентов от суммы, необходимой для оплаты обучения в полном объеме, путем открытия кредитором кредитной линии на оставшуюся сумму с возможностью ее корректировки на сумму увеличения стоимости обучения в организации образования.

3. К заемщику в рамках Государственной образовательной накопительной системы не предъявляются требования соответствующего уровня успеваемости и обеспечения исполнения обязательств в виде залога.

Статья 18. Введение в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Президент

Республики Казахстан

Н.Назарбаев

"Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 11 наурыздағы № 306 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
«Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ
ЗАҢЫ

Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы

Осы Заң Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiнiң құқықтық негiздерiн белгiлейдi және осы жүйенiң жұмыс iстеуiне байланысты оның қатысушылары арасындағы қатынастарды, сондай-ақ оның мемлекеттік ынталандыру шарттарын, нысандарын және мазмұнын реттейдi.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) білім беру жинақтау салымы – енгізуші (салымшы) немесе үшінші тұлғалардың жарналарын, қатысушы банктің капиталдандырылған сыйақысы мен мемлекет сыйлықақысын қамтитын қатысушы банктегі салымшының шотындағы ақшалай қаражат;
2) білім беру жинақтау салымы туралы шарт – енгізуші (салымшы) қатысушы банкпен жасасқан білім беру қызметтерінің ақысын төлеу үшін қаражат жинақтауға арналған банк салымы туралы шарт;
3) білім беру қызметтері – білім беру ұйымының білім алушыларға жеке тұлғаның білім алу қажеттіліктерін іске асыруға және білім бағдарламаларын игеруге бағытталған қызметтерді ұсыну жөніндегі қызметі;
4) білім беру саласындағы уәкілетті орган – білім беру саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;
5) білім беру ұйымы – техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім бағдарламаларын іске асыратын оқу орны;
6) енгізуші – салымшының пайдасына жасалған білім беру жинақтау салымы туралы шарттың тарапы болып табылатын Қазақстан Республикасының резиденті немесе резиденті емес;
7) кредитор – банктік қарыз операцияларын жүргізуге лицензиясы бар және мемлекет уәкілеттік еткен ұйымның кепілдігіне білім беру кредиттерін ұсыну туралы Бас келісімді жасаған Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкі;
8) кредиттік желі – қарыз алушыға кредитордың оған банк қарызы шартымен белгіленген уақыт ішінде келісілген лимит шегінде ақшалай қаражатты беру жөніндегі заңды түрде рәсімделген міндеттемесін ұсыну;
9) қайтадан оқу – білім алушының «қанағаттанарлықсыз» деген қорытынды баға алған пәнін қайтадан оқуы немесе Қазақстан Республикасының білім туралы заңнамасында белгіленген жағдайларда білім алушының алдыңғы курста қайта қалдырылуы;
10) қарыз алушы – кредитормен білім беру қызметтерінің ақысын төлеу үшін жетіспейтін сомаға банк қарызы шартын жасаған салымшы;
11) қатысушы банк – Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы заңнамада белгіленген талаптарға жауап беретін және оператормен ынтымақтастық туралы келісім жасаған Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкі;
12) білім беру жинақтау салымы бойынша мемлекет сыйлықақысы (бұдан әрі – мемлекет сыйлықақысы) – жыл сайын белгіленген мерзімде білім беру жинақтау салымының нақты жинақталған қалдығына бюджет қаражаты есебінен төленетін ақшалай қаражат;
13) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі – Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттелетін және екінші деңгейдегі банктердің халықтың салымдарын тартуына және оларға екінші деңгейдегі банктің сыйақысын және мемлекет сыйлықақысын есептеуге негізделген білім беру қызметтеріне ақы төлеуге арналған ақшалай жинақтар жүйесі;
14) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы оператор (бұдан әрі - оператор) – Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен белгіленетін, Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі қатысушыларының қызметін үйлестіруді жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шекте оның қалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ететін ұйым;
15) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі саласындағы ынтымақтастық туралы келісім (бұдан әрі – ынтымақтастық туралы келісім) – Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесін іске асыру шеңберінде оператор мен қатысушы банк немесе білім беру ұйымы арасындағы өзара іс-әрекеттердің шарттары мен тәртібін белгілейтін келісім;
16) салымшы – оның пайдасына білім беру жинақтау салымы туралы шарт жасалған Қазақстан Республикасының азаматы.

2-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінің жұмыс
істеуінің құқықтық негіздері

1. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заңнан, сондай-ақ Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі Қазақстандағы техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, сондай – ақ жоғары оқу орнынан кейінгі білімге (магистратура, резидентура), сондай – ақ шетелдегі жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімге (магистратура, резидентура) қолданылады.
Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі қайтадан оқуға және кез келген деңгейдегі екінші білімді алуға қолданылмайды.
3. Енгізуші, салымшы, оператор, қатысушы банк, білім беру ұйымы, білім беру саласындағы уәкілетті орган Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінің қатысушылары болып табылады.
4. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі мынадай қағидаттардың негізінде жұмыс істейді:
1) заңдылық;
2) жариялылық;
3) білім беру жинақтау салымының нысаналы мақсаты;
4) азаматтар мен қатысушы банктердің Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысуға ерікті қосылуы;
5) Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі қатысушыларының тең құқылылығы;
6) халықты Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысуға мемлекеттік ынталандыру.
5. Қатысушы банкпен жасалатын Ынтымақтастық туралы үлгі келісімнің және Білім беру жинақтау салымы туралы үлгі шарттың нысандарын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

3-бап. Білім беру саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінің қатысушысы ретінде білім беру саласындағы уәкілетті орган:
1) жыл сайын Қазақстан Республикасының білім беру ұйымдарының түрлері бойынша орташа оқу құнының ұзақ мерзімді болжамдарын әзірлейді;
2) білім беру ұйымымен ынтымақтастық туралы Үлгі келісімнің нысанын бекітеді;
3) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

4-бап. Оператордың негізгі функциялары

Оператор Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ету мақсатында:
1) қатысушы банкпен және білім беру ұйымымен ынтымақтастық туралы келісім жасайды;
2) қатысушы банктен, білім беру ұйымынан, енгізуші мен салымшыдан білім беру жинақтау салымы туралы шартты жасасуға, оның қолданысына, мемлекет сыйлықақысын есептеуге, білім беру қызметтерінің құны және оны төлеуге, білім алушының мәртебесіне қатысты қажетті мәліметтерді сұратады;
3) білім беру жинақтау салымы туралы жасалған шарттардың есебін жүргізеді;
4) бұқаралық ақпарат құралдарында қатысушы банктің Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесіне қатысу үшін осы Заңда қойылатын талаптарды орындауы туралы мәліметтерді жариялайды;
5) мемлекет сыйлықақысы сомаларының болжамды және түпкілікті есептеуін жүзеге асырады;
6) білім беру жинақтау салымына енгізілуге тиісті мемлекет сыйлықақысының сомаларын есептеуді жүзеге асырады және оны қатысушы банкке ұсынады;
7) қатысушы банктің білім беру жинақтау салымдарына мемлекет сыйлықақысының сомасын енгізу мерзімдерін сақтауын және енгізілген сомалардың есептеулерге сәйкестігін тексереді;
8) осы Заңның 11 – бабында көзделген жағдайларда мемлекет сыйлықақысының есептелуін қайта есептеуді жүргізеді;
9) бюджетке қайтарылуға тиіс мемлекет сыйлықақысы сомасының мөлшері туралы анықтама – үзіндіні дайындайды және оны қатысушы банкке немесе білім беру ұйымына жібереді;
10) қатысушы банк немесе білім беру ұйымының бюджетке мемлекет сыйлықақысының сомасын толық және уақтылы қайтаруын қамтамасыз етеді;
11) енгізуші (салымшы), қатысушы банк, білім беру ұйымы осы Заңда және (немесе) ынтымақтастық туралы келісімде қойылған талаптарды бұзғаны анықталған жағдайда оларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте жауапкершілікке тарту үшін шаралар қабылдайды.

2-тарау. Білім беру жинақтау салымы туралы шарт

5-бап. Білім беру жинақтау салымы туралы шарт

1. Білім беру жинақтау салымы туралы шарт қатысушы банк пен салымшы немесе кәмелетке толмаған салымшының пайдасына кәмелетке толған енгізуші арасында жай жазбаша нысанда шарттың бекітілген үлгісі негізінде жасалады.
2. Бір салымшының атынан немесе оның пайдасына тек бір ғана білім беру жинақтау салымы туралы шарт жасалады.
3. Білім беру жинақтау салымы туралы шарт ұзарту мүмкіндігімен кемінде үш жыл мерзімге жасалады.

6-бап. Білім беру жинақтау салымы туралы шарттың талаптары

1. Білім беру жинақтау салымы туралы шартта мынадай мәліметтер болуға тиіс:
1) шарттың мәні;
2) бастапқы бір жолғы жарна мөлшері;
3) шарттың мерзімі;
4) қатысушы банк сыйақысы мөлшерлемесінің мөлшері;
5) мемлекет сыйлықақысының мөлшері;
6) тараптардың құқықтары мен міндеттері;
7) енгізушінің (салымшының) операторға банк құпиясын ашуға жазбаша рұқсаты;
8) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес өзге де баптар.
2. Білім беру жинақтау салымы тек ұлттық валютада ашылады.
3. Білім беру жинақтау салымын ашуға арналған бастапқы ең төменгі бір жолғы жарна республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржылық жылға белгіленген айлық есептік көрсеткіштің үш есе мөлшерін құрайды.
4. Қатысушы банк білім беру жинақтау салымы туралы шарт жасасқан кезде білім беру жинақтау салымына жарна енгізудің ұсынылатын кезеңділігін және қосымша жарналар мөлшерін есептейді.

7-бап. Қатысушы банктің сыйақысы

1. Қатысушы банк салымшыға білім беру жинақтау салымы туралы шартта белгіленген мөлшерде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым ұсынған номиналдық мөлшерлеме шегінде салым сомасына сыйақы төлейді.
2. Қатысушы банктің сыйақысы білім беру жинақтау салымы туралы шарт қолданыста болған мерзім ішінде есептеледі және білім беру жинақтау салымының негізгі сомасына қосылады (капиталдандырылады).

8-бап. Білім беру жинақтау салымына билік ету

1. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде он төрт жасқа толмаған салымшының заңды өкіліне немесе он төрт жасқа толған салымшыға білім беру жинақтау салымының ақшалай қаражатын толық көлемде бір қатысушы банктен басқа қатысушы банкке жылына бір рет ауыстыруға рұқсат етіледі.
2. Салымшыға білім беру гранты тағайындалған жағдайда салымшы:
1) білім беру жинақтау салымында қаражат жинақтауды жалғастыруға;
2) білім беру жинақтау салымының қаражатын кез келген үшінші тұлғаның пайдасына ашылған (ашылып жатқан) білім беру жинақтау салымына жіберуге (қайта ресімдеуге);
3) білімнің басқа деңгейлерін алу мақсатында білім беру жинақтау салымының қаражатын білім беру қызметтеріне ақы төлеуге жұмсауға;
4) мемлекет сыйлықақысын сақтай отырып, білім беру жинақтау салымының қаражатын алуға құқылы.
3. Білім беру ұйымына шарттық негізде түскен жағдайда білім беру қызметінің ақысы енгізушінің немесе кәмелетке толған салымшының өтініші бойынша үлестермен (әрбір академиялық кезең немесе оқу жылы үшін) немесе бір мезгілде толық көлемде (оқытудың барлық мерзімі үшін) төленеді.
4. Салымшы қайтыс болған немесе денсаулық жағдайына байланысты оқуды жалғастыра алмаған жағдайда, білім беру жинақтау салымын:
1) салымшы немесе оның мұрагерлері кез келген үшінші тұлғаның пайдасына ашылған (ашылып жатқан) білім беру жинақтау салымына жібереді (қайта ресімдеу);
2) білім беру жинақтау салымы туралы шартты мерзімінен бұрын бұзу шарттары бойынша салымшыға немесе оның мұрагерлеріне төленеді.
5. Оқытудың барлық кезеңі үшін білім беру қызметтерінің ақысын төлеген соң білім беру жинақтау салымында қаражат қалдығы болған жағдайда салымшы бұл соманы мемлекет сыйлықақысын сақтай отырып алуға құқылы.

3-тарау. Мемлекет сыйлықақысын есептеу және төлеу

9-бап. Мемлекет сыйлықақысы

1. Білім беру жинақтау салымы туралы шарт бойынша мемлекет сыйлықақысы жиырма жыл есептеледі.
2. Мемлекет сыйлықақысын есептеу білім беру жинақтау салымы туралы шарт жасалған күннен басталады, жинақтаудың ең қысқа мерзімі бір жыл болған жағдайда оператор 1 қаңтардағы жағдай бойынша жыл сайын салым сомасының нақты жинақталған қалдығына жүзеге асырады. Мемлекет сыйлықақысы есептеу мерзімі аяқталғанға дейін немесе білім беру жинақтау салымы туралы шарттың мерзімі аяқталғанға дейін немесе салымшыға білім беру гранты тағайындалған күнге дейін не білім беру қызметтерінің ақысы толық көлемде төленгенге дейін есептеледі.
3. Мемлекет сыйлықақысы салымның негізгі сомасына қосылады (капиталдандырылады).

10-бап. Мемлекет сыйлықақысының мөлшері

1. Мемлекет сыйлықақысы білім беру жинақтау салымы сомасына жылдық бес пайыз, бірақ жүз айлық есептік көрсеткіштен артық емес мөлшерде есептеледі.
2. Мемлекет сыйлықақысы басым санатқа жатқызылған салымшылардың пайдасына ашылған білім беру жинақтау салымы бойынша жылдық жеті пайыз, бірақ жүз айлық есептік көрсеткіштен артық емес мөлшерде:
1) жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға;
2) даму мүмкіндігі шектеулі балаларға, мүгедектер мен бала кезінен мүгедектерге, мүгедек балаларға;
3) көп балалы отбасынан шыққан балаларға;
4) жан басына шаққандағы орташа айлық табысы ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен отбасынан шыққан балаларға есептеледі.
3. Білім беру және бюджеттік жоспарлау салаларындағы уәкілетті органдар инфляция деңгейінің өзгеруін ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен әрбір үш жыл сайын мемлекет сыйлықақысының мөлшерін ұлғаю жағына қарай қайта қарау туралы ұсыныс енгізеді.

11-бап. Мемлекет сыйлықақысын бюджетке қайтару негіздері

Есептелген мемлекет сыйлықақысы мына жағдайларда бюджетке қайтарылуға тиіс:
1) нысаналы мақсаты сақталмай білім беру жинақтау салымы туралы шарт енгізушінің (салымшының) бастамасы бойынша мерзімінен бұрын бұзылса немесе шартты қолдану мерзімі аяқталуына байланысты бұзылса;
2) студент өз еркімен немесе жағымсыз себептер бойынша білім беру ұйымынан шығарылса;
3) бір немесе бірнеше қатысушы банктердегі білім беру жинақтау салымы туралы шарттар бойынша бір салымшыға екі және одан да көп есепшоттар бойынша мемлекет сыйлықақысының төленгені анықталған жағдайда. Бұл орайда салымшының таңдауы бойынша білім беру жинақтау салымы туралы шарттардың бірі бойынша есептелген сыйлықақыны қоспағанда, алдыңғы жылдары есептелген мемлекет сыйлықақысы бюджетке қайтарылуға тиіс;
4) білім беру жинақтау салымы бойынша жинақтау мерзімі осы Заңда белгіленген мерзімнен аз болған білім беру жинақтау салымына мемлекет сыйлықақысының төленгені анықталған жағдайда;
5) салымшылардың басым санатына жатпайтын тұлғаның білім беру жинақтау салымына жоғарылатылған мөлшерде мемлекет сыйлықақысының төленгені анықталған жағдайда. Бұл ретте артық есептелген мемлекет сыйлықақысының сомасы бюджетке қайтарылуға тиіс.

4-тарау. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi қатысушыларының өзара іс-қимылы

12-бап. Ынтымақтастық туралы келісім

1. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысу үшін екінші деңгейдегі банк бекітілген ынтымақтастық туралы үлгі келісімнің негізінде оператормен ынтымақтастық туралы келісім жасайды.
2. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiне қатысу үшін екінші деңгейдегі банктерге мынадай талаптар қойылады:
1) депозиттерді қабылдауға, жеке тұлғалардың банктік шоттарын ашуға және жүргізуге, банк қарызы операцияларын, кассалық операцияларды жүргізуге берілген қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясының болуы;
2) депозиттерге міндетті кепілдік беру жүйесіне қатысуы;
3) Қазақстан Республикасының кем дегенде он облыс орталығында филиал желісінің болуы;
4) ынтымақтастық туралы келісім жасалған (қайта жасалған) сәтте қаржы рыногы мен қаржылық ұйымдарды реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қолданған күші бар ықпал етудің шектеулі шарасының және (немесе) санкциясының болмауы.
3. Оператор білім беру қызметтерінің ақысы білім беру жинақтау салымының қаражаты есебінен бекітілген ынтымақтастық туралы үлгі келісімнің негізінде жүзеге асырылатын білім беру ұйымымен ынтымақтастық туралы келісім жасайды.
4. Ынтымақтастық туралы келісімде оның мәні, тараптардың құқықтары мен міндеттері, олардың өзара іс – қимылдарының шарттары, тәртібі және жауапкершілігі көрсетілуге тиіс.

13-бап. Білім беру жинақтау салымы шартын жасау және оның
қолданылуы кезіндегі Мемлекеттік білім беру
жинақтау жүйесi қатысушыларының өзара іс–қимылы

1. Білім беру жинақтау салымы шартын жасаған кезде қатысушы банк енгізуші мен салымшының осы Заңда белгіленген талаптарға сәйкестігін, сондай-ақ салымшының атына ашылған қолданыстағы білім беру жинақтау салымы шартының жоқтығын тексереді.
2. Әрбір білім беру жинақтау салымы шарты бойынша қатысушы банк ынтымақтастық туралы келісімде белгіленген мерзімдер мен тәртіпте операторға салымшы, шоттың жағдайы, салымшылар ақшаларының қозғалысы, мемлекет сыйлықақысының есептелуі және сомасы туралы мәліметтерді, сондай-ақ өзге де қажетті мәліметтерді ұсынады.

14-бап. Мемлекет сыйлықақысын есептеу кезіндегі
Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi
қатысушыларының өзара іс–қимылы

1. Оператор жыл сайын ағымдағы жылғы 1 сәуірге дейінгі мерзімде қатысушы банктер білім беру жинақтау салымы туралы шарттар бойынша ұсынған мәліметтердің негізінде білім беру саласындағы уәкілетті органға алдағы қаржы жылына арналған мемлекет сыйлықақысын есептеудің болжамды есептеулерін ұсынады.
2. Есепті жылдың қорытындысы бойынша оператор есепті жылдан кейінгі жылдың 15 қаңтарына дейін білім беру саласындағы уәкілетті органға мемлекет сыйлықақысының түпкілікті есептеулерін ұсынады.
3. Білім беру саласындағы уәкілетті орган оператордан мемлекет сыйлықақысы сомасының түпкілікті есептеулерін алған соң есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпанына дейін оператордың шотына мемлекет сыйлықақысының жалпы сомасын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аударады.
4. Оператор білім беру саласындағы уәкілетті органнан мемлекет сыйлықақысының жалпы сомасын алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жасалған әрбір білім беру жинақтау салымы туралы шарт бойынша мемлекет сыйлықақысының мөлшері туралы мәліметті ұсыну арқылы қатысушы банкке мемлекет сыйлықақысын есептеуді жүргізеді.
5. Қатысушы банк оператордан сыйлықақының жалпы сомасын алған күнінен бастап екі жұмыс күні ішінде салымшылардың шоттарына мемлекет сыйлықақысын енгізеді.

15-бап. Білім беру қызметтерінің ақысын төлеу кезіндегі
Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi
қатысушыларының өзара іс-қимылы

1. Білім беру жинақтау салымымен білім беру қызметтерінің ақысын төлеу енгізушінің немесе салымшының өтініші бойынша жүзеге асырылады. Білім беру қызметтерін көрсету шартының көшірмесі ұсынылған кезде қатысушы банк бір жұмыс күні ішінде білім беру жинақтау салымынан қаражатты білім беру ұйымының банк шотына аударады.
2. Білім беру ұйымының ішінде ауысқан, бір білім беру ұйымынан басқасына ауысқан, академиялық демалыс ресімдеген, академиялық демалыстан оралған, білім беру ұйымына қайта қабылданған немесе одан шығарылған, соның ішінде оқуды аяқтауына байланысты шығарылған жағдайда салымшы үш жұмыс күнінен кем емес мерзімде банкке және операторға растайтын құжаттардың көшірмелерін ұсынады.
3. Білім беру ұйымы:
1) қатысушы банкті және операторды құжат қабылданған күнінен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей тиісті құжаттардың көшірмелерін жіберу арқылы салымшыны оқуға қабылдау, ауыстыру, академиялық демалыс беру, оқудан шығару, соның ішінде оқуды аяқтауына байланысты оқудан шығару туралы ескертеді;
2) салымшының немесе қатысушы банктің сұрауы бойынша анықтама берілген күндегі талап етілетін академиялық кезеңдегі оқу құны немесе оқудың толық құны туралы анықтама береді;
3) оператордың сұрауы бойынша білім беру ұйымында білім алатын салымшы туралы қажетті мәліметтерді ұсынады;
4) салымшы басқа білім беру ұйымына ауысқан кезде қабылдаушы білім беру ұйымының шотына төленген білім беру қызметтерінің ақысының артығын аударады, ол туралы үш жұмыс күнінен кешіктірмей операторды ескертеді;
5) салымшы осы Заңның 11 – бабы 2) тармақшасында көзделген негіздер бойынша оқудан шығарылған жағдайда оператор арқылы мемлекет сыйлықақысының сомасын бюджетке қайтарады.

16-бап. Мемлекет сыйлықақысының сомасын бюджетке қайтару
кезіндегі Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi
қатысушыларының өзара іс-қимылдары

Мемлекет сыйлықақысын бюджетке қайтаруды қатысушы банк немесе білім беру ұйымы оператор арқылы оның бюджетке қайтарылуға тиісті мемлекет сыйлықақысы сомасының мөлшері туралы анықтама – үзіндісі бойынша салымшыдан мемлекет сыйлықақысының сомасы қайтарылған күннен кейін келетін бір жұмыс күнінен кешіктірмей жүзеге асырады.

5-тарау. Қорытынды ережелер

17-бап. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесiн
мемлекеттік қолдау

1. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім беру жинақтау салымы жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттеріне) міндетті кепілдік беру объектісі болып табылады.
2. Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесi шеңберінде салымшы жеңілдетілген шарттармен білім беру қызметтеріне ақы төлеуге арналған банк қарызын (білім беру кредитін) алуға құқылы. Білім беру қызметтеріне ақы төлеуге арналған банк қарызы жинақтаған соманың мөлшері оқу ақысын толық көлемде төлеу үшін қажетті соманың кем дегенде елу пайызын құраған жағдайда білім беру ұйымында оқу құнының су сомасына қарап оны түзету мүмкіндігімен қалған сомаға кредиттік желі ашу арқылы мемлекет уәкілеттік еткен ұйымның жүз пайыз кепілдігіне ұсынылады.
3. Қарыз алушыға Мемлекеттік білім беру жинақтау жүйесі шеңберінде үлгерімнің тиісті деңгейі және кепілзат түрінде міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету талаптары қойылмайды.

18-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу

Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті