О внесении изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан от 30 апреля 2011 года № 473 "Об утверждении Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2011 - 2020 годы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 апреля 2014 года № 410. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 июня 2014 года № 728

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 28.06.2014 № 728 (вводится в действие с 01.01.2015).

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 30 апреля 2011 года № 473 «Об утверждении Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы» следующие изменения и дополнения:
в Программе модернизации жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы, утвержденной указанным постановлением:
в разделе 3 «Анализ текущей ситуации»:
в подразделе 2 «Состояние коммунальной инфраструктуры»:
в «Электроснабжение» часть первую изложить в следущей редакции:
«В сфере электроснабжения самая высокая по всему коммунальному сектору доля сетей, требующих ремонта. Так, при общей протяженности электрических сетей 0,4 кВ по республике 133,6 тыс. км, требуют ремонта – 73 % или 97,5 тыс. км. Кроме того, требуется ремонт трансформаторных подстанций 10/0,4 кВ, внутридомовых распределительных устройств и сетей.»;
в разделе 4 «Цель, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов реализации Программы» в Задаче 1 «Создание оптимальной жилищной модели»:
строки:
«

доля объектов кондоминиума, требующих капитального ремонта, снизится от 32 % в 2010 году до 22 % к 2015 году, %	30	28	25	22	20	18	16	14	13	12
доля объектов кондоминиума, самостоятельно обеспечивающих нормативную эксплуатацию жилого фонда, %	70	72	75	78	80	82	84	86	87	88

»
изложить в следующей редакции:
«

доля объектов кондоминиума, требующих капитального ремонта, снизится от 32 % в 2010 году до 22 % к 2015 году, %	30	28	27	24	22	20	17	14	13	12
доля объектов кондоминиума, самостоятельно обеспечивающих нормативную эксплуатацию жилого фонда, %	70	72	73	76	78	80	83	86	87	88

»;
в разделе 5 «Этапы реализации Программы»:
в подразделе 5.1 «Обеспечение содержания жилищного фонда»:
часть восьмую изложить в следующей редакции:
«Ремонт общего имущества объектов кондоминиума включает в себя элементы термомодернизации – вида строительных работ по улучшению теплотехнических характеристик ограждающих конструкций зданий.»;
дополнить частями девятой, десятой и одиннадцатой следующего содержания:
«Работы по термомодернизации имеют два вида:
1) минимальный вид работ – это ремонт (утепление) кровли, подъезда и подвала жилого дома;
2) максимальный вид работ – это ремонт (утепление) кровли, подъезда, подвала, фасада, ремонта лифта (при наличии).
Исключением из вышеизложенного является проведение ремонта подвала (включая инженерные сети) при условии, что в проведении ремонта кровли, фасада и подъезда, дом не нуждается.
При комплексе работ по термомодернизации здания устанавливаются автоматизированные системы регулирования теплопотребления и общедомовые приборы учета тепловой энергии, финансирование которых будет производиться за счет средств республиканского бюджета»;
в «механизме 2»:
часть восемнадцатую исключить;
части двадцать шестую исключить;
часть двадцать седьмую изложить в следующей редакции:
«Специализированная уполномоченная организация производит ремонт общего имущества с возможностью привлечения субподрядчиков.»;
часть двадцать девятую изложить в следующей редакции:
«Эти средства орган управления объектом кондоминиума использует для оплаты ремонтных работ, выполненных специализированной уполномоченной организацией.»;
часть тридцать третью и тридцать четвертую исключить;
подпункт 2) части тридцать девятой исключить;
подпункт 4) части сороковой изложить в следующей редакции:
«4) организует разработку ПСД и проведение ее экспертизы в соответствии с законодательством Республики Казахстан;»;
в части сорок первой:
подпункты 2), 3) и 4) исключить;
подпункт 7) изложить в следующей редакции:
«7) утверждает сумму расходов на ремонт общего имущества объекта кондоминиума, возлагаемую на каждую квартиру (помещение), которая определяется отношением полезной площади жилых и (или) нежилых площадей, находящейся в индивидуальной (раздельной) собственности, к сумме полезных площадей всех жилых и площадей всех нежилых помещений, находящихся в данном объекте кондоминиума;»;
дополнить подразделом 5.3 следующего содержания:
«5.3 «Реформирование и развитие сектора эксплуатации котельных до 100 Гкал/час»
На сегодняшний день большинство объектов коммунальной инфраструктуры вводились в эксплуатацию в период с 1970-х по 1980-е годы, и срок их эксплуатации, к тому же скорректированный в сторону сокращения объективными природными и субъективными техногенными факторами, давно истек. Необходимо отметить, что за годы, прошедшие со времен строительства большей части инженерных коммуникаций, города существенно расширили свои границы, и мощностей, заложенных проектировщиками, физически не хватает на обеспечение жизнедеятельности новых мегаполисов.
На основании статистических данных, в республике годовая выработка тепловой энергии всеми источниками составляет 82 млн. Гкал, из них 25 млн. Гкал или 29 % произведено котельными до 100 Гкал/час (далее – котельные). При этом на 1 августа 2013 года по данным акиматов, общее количество котельных по республике составляет 5 646 единиц. Из них по мощности котельные распределены следующим образом:
1) до 1 Гкал/час – 4 754 ед. (84 %);
2) от 1 до 10 Гкал/час – 779 ед. (14 %);
3) свыше 10 Гкал/час – 113 ед. (2 %).
По виду топлива котельные распределены следующим образом:
1) на твердом топливе – 3 202 ед. (59 %);
2) на газе – 1 623 ед. (27 %);
3) на мазуте – 663 ед. (11 %);
4) на электричестве – 158 ед. (3 %).
Двумя основными проблемами котельных является их низкая энергоэффективность, связанная с высокой степенью износа и устаревшими технологиями, и негативное влияние на экологию. В среднем износ котельных составляет порядка 41 %, а в некоторых случаях достигает 100 %.
В среднем по республике, согласно статистическим данным, ежегодные потери тепловой энергии составляют 10,7 млн. Гкал, из них потери тепловой энергии по котельным достигают порядка 3 млн. Гкал в год, что составляет около 9 млрд. тенге при средней стоимости 3000 тг./Гкал.
Меры для решения проблем котельных можно разделить на три основные группы: организационные, технологические и экологические. В результате реализации данных мер повысится эффективность вложения бюджетных средств, энергопотребление снизится на 10 %, экономия средств составит 41 млрд. тенге ежегодно.
Организационные проблемы
Запрос информации от регионов показал, что при эксплуатации котельных грубо нарушаются следующие технико-экономические нормы:
1) отсутствуют технические паспорта;
2) не ведется учет основных параметров (частота и уровень аварийности, коэффициент полезного действия (далее – КПД), предельно допустимые выбросы вредных газов в атмосферу);
3) отсутствуют приборы учета (датчики аварийности, газоанализаторы), химводоподготовка.
Одной из основных причин грубого нарушения технико-экономических норм является дефицит специализированных организаций по контролю за технологическими режимами работы систем теплоснабжения и проведению комплексной наладки режимов работы системы теплоснабжения.
В этой части будут созданы управляющие компании по источникам теплоснабжения до 100 Гкал/ч, в том числе для объектов образования, здравоохранения и культуры, будет проведено комплексное техническое обследование котельных. Данная мера позволит выстроить схему по контролю, управлению, мониторингу работы сектора котельных с внедрением передовых технологий для качественой работы оборудования и автоматизированой передачи данных.
Технологические проблемы
Среди технологических проблем целесообразно выделить следующие:
1) изношенные котельные и устаревшие технологии;
2) отсутствие химводоподготовки;
3) неэффективное использование топлива.
На котельных в основном используются устаревшие энергонеэффективные котлы прошлого века (таких марок, как НР, КСТ, Е и др). Средний КПД котельных составляет около 40 %.
Для решения данной проблемы будет производена замена устаревших и отработавших свой ресурс котлов на новые современные котлы. В этом направлении разрабатывается программный документ, в котором будут учитываться затраты на реформирование сектора теплоснабжения в целом, в том числе, и на модернизацию котельных. При этом предпочтение будет отдаваться следующим технологиям: котлы с кипящим слоем, котлы с многоходовым контуром. Это обеспечит увеличение КПД котлов от 85 %, продлит срок службы, снизит сжигание угля на 40 %, сократит выбросы вредных веществ в атмосферу, снизит эксплуатационные затраты.
Так, при замене газового котла ДКВР, с присоединенной мощностью 2,5 Гкал/час и КПД 30 % на новый котел, с КПД 92 %, годовой расход газа сокращается на 66 % с 2,6 млн. куб.м. до 884 тыс. куб.м. Экономия топлива за год на один котел составляет 26 млн. тенге. В результате себестоимость выработанной тепловой энергии снижается с 7 752 тг./Гкал до 2 736 тг./Гкал. С учетом стоимости оборудования в 37,8 млн. тенге, срок окупаемости проекта составляет 1 год и 3 месяца.
Повышение КПД котлов до 80-90 % позволит в перспективе сэкономить порядка 11,2 млрд. тенге в год только на топливе. При использовании данной меры, снижение потребления топлива составляет 40 % или около 2,5 млн. тонн, что при стоимости в среднем 4,5 тыс. тенге за тонну дает экономию в 11,2 млрд. тенге. Также при замене котельных будет рассматриваться вопрос установки блочно-модульных котельных (БМК) на угле мощностью до 5-10 Гкал/ч. Основными преимуществами БМК являются незначительный срок и стоимость монтажа, компактность, высокий КПД котлов и автоматизированное управление. На содержании персонала ежемесячно будет сэкономлено 24,5 млн. тенге из расчета установки БМК вместо действующих котельных свыше 5 Гкал/час. В итоге стоимость выработки тепловой энергии будет снижена почти в 2 раза.
Другим вариантом решения проблемы в регионах с достаточным запасом газа является установка современных когенерационных систем, которые преимущественно используют газ как топливо. Среди положительных эффектов следует отметить минимальный срок монтажа, компактность установки, низкую себестоимость производства тепла и электроэнергии (расход газа менее 0,3 куб.м на 1 кВт/час, межремонтный ресурс установок около 60 тыс. часов). Система обеспечивает собственные потребности в электроэнергии, и подача электроэнергии со стороны не влияет на ход технологического процесса и стоимость тарифа на тепло.
Кроме того, в этом направлении рассматривается вопрос об использовании опыта Дании по решению вопросов теплоснабжения, которая признана как эталонная система. Реформирование теплоснабжения в Дании демонстрирует эффективность комплексного подхода, как активное использование комбинированной выработки тепловой и электрической энергии. При этом работают от нескольких энергоисточников: угольные, газовые или мультитопливные ТЭЦ, мусоросжигательные заводы, мини-ТЭЦ, работающие на биомассе и др.
На котельных будет вестись целенаправленная работа по обеспечению химводоподготовки, что позволит использовать очищенную воду, удовлетворяющую техническим характеристикам котлоагрегатов. На текущий момент по республике оборудования по химводоподготовке не имеют 90 % котельных. В результате требуется выделение дополнительных средств на их ремонт и модернизацию котлов и тепловых сетей из-за снижения их срока службы.
Экономия от установки систем химводоподготовки в денежном выражении составит порядка 41 млрд. тенге за 15 лет. Так, при замене котла стоимостью 2,5 млн. тенге каждые 3 года затраты составят 12,5 млн. тенге.
Стоимость оборудования химводоподготовки составляет в среднем 1,5 млн. тенге, а эксплуатационные расходы достигают также 1,5 млн. тенге, что суммарно составляет 3 млн. тенге. В итоге, экономия составит 9,5 млн. тенге в расчете на одну котельную. При расчете экономии для всех котельных, не имеющих химводоподготовку (4 278 ед.), итоговая сумма составит до 41 млрд. тенге.
В республике наиболее дешевым и выгодным видом топлива является уголь. Так же следует отметить проблемы с доставкой угля, которая осуществляется различными организациями, подчас пренебрегающими вопросами качества. В то же время, из-за применения низкокачественного угля ежегодно теряется порядка 3,6 млрд. тенге. Следовательно, необходимо обеспечить поставку на теплоисточники угля с калорийностью не менее 4-5 тыс. ккал/кг.
Кроме того, при анализе топливообеспечения котельных целесообразно рассмотреть возможность использования брикетированного угля, концентрата, обогащенного угля. Ориентировочная стоимость завода по производству 1 млн. тонн брикетов составляет 50 млн. евро. При этом ежегодная экономия затрат на топливо составляет 1,9 млрд. тенге. К тому же, при применении брикетированного угля или установке котлов с кипящим слоем потребность в золоотвалах существенно сокращается.
В результате использования качественного угля улучшается производительность котельных, уменьшаются выбросы вредных веществ в атмосферу.
Дополнительной возможностью улучшения топливообеспечения является использование газа в качестве топлива, при его наличии в регионе в достаточном количестве. В частности, возможно использование газа при поквартирном теплоснабжении в многоквартирных жилых домах. В этом направлении активно ведется работа в России, в частности, в Татарстане. В случае внедрения вышеуказанного опыта отпадет необходимость строительства централизованных котельных и подведения сетей теплоснабжения к новым объектам застройки. Для эксплуатации установленного оборудования необходимы будут только газ и вода.
Однако, следует отметить две проблемы: стоимость газа и приведение в соответствие нормативно-правовой базы.
Экологические проблемы
Учитывая высокую зольность используемого угля, нехватка мощностей золоотвалов приводит к возникновению экологических проблем. Затраты на строительство одного золоотвала на 10 лет составляют около 2 млрд. тенге. Например, ГКП «Кокшетау жылу» использует золоотвал на 1,85 млн. куб. Затраты на его строительство составили 1,8 млрд. тенге. При использовании экибастузского угля с ежегодным выходом шлака в количестве 132 тыс. тонн, данный золоотвал обеспечит прием золы в течение 10 лет.
Кроме того, в этой части будут рассматриваться технологические методы и технические решения по установке и малозатратной модернизации оборудования (электрофильтров, золоудаления и т.д.) в условиях действующих котельных. При этом будет предупреждаться эксплуатация не отвечающих санитарным нормам устройств и производится наложение штрафных санкций.
В целом все вышеуказанные меры позволят:
1) эффективно вкладывать бюджетные средства;
2) снизить энергопотребление на котельных до 10 %;
3) сэкономить бюджетные средства примерно на сумму 41 млрд. тенге ежегодно.».
Раздел 7 «Плана мероприятий по реализации Программы модернизации жилищно-коммунального хозяйства Республики Казахстан на 2011 – 2020 годы»:
дополнить строкой, порядковый номер 10.1 и 10.2, следующего содержания:
«

10.1	Создание управляющей компании по котельным до 100 Гкал/час	Постановление акиматов	акиматы областей, городов Астаны и Алматы	2014-2015 годы					МБ
10.2	Установка тепловых счетчиков в жилых домах	Информация о количестве установленных счетчиков	АО «Фонд развития ЖКХ» (по согласованию), акиматы областей, городов Астаны и Алматы	2014 год	8000				РБ

».
2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

"Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 30 сәуiрдегi № 473 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 28 сәуірдегі № 410 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 28 маусымдағы № 728 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 28.06.2014 № 728 (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. «Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасын бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 30 сәуiрдегi № 473 қаулысына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасында:
«Ағымдағы ахуалды талдау» деген 3-бөлімде:
«Коммуналдық инфрақұрылымның жай-күйі» деген 2-кіші бөлімде:
«Электрмен жабдықтауда» бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Электрмен жабдықтау саласында бүкіл коммуналдық сектор бойынша жөндеуді талап ететін желілердің үлесі өте жоғары. Айталық, республика бойынша 0,4 кВ электр желілерінің жалпы ұзындығы 133,6 мың км болсе, 73 %-ы немесе 97,5 мың км жөндеуді талап етеді. Сонымен қатар, 10/0,4 кВ трансформаторлық қосалқы станциялар, үй ішіндегі таратушы қондырғылар мен желілер жөндеуді талап етеді.»;
«Бағдарламаның мақсаты, міндеттері, нысаналы индикаторлары және оны іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері» деген 4-бөлімде «Тұрғын үй қатынасының оңтайлы моделін құру» деген 1-міндетте:
мына:
«

2015 жылға қарай күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум объектілерінің үлесі 2010 жылғы 32 %-дан 2015 жылға қарай 22 %-ға төмендейді, %	30	28	25	22	20	18	16	14	13	12
тұрғын үй қорын нормативтiк пайдалануды дербес қамтамасыз ететiн кондоминиум объектiлерiнiң үлесi, %	70	72	75	78	80	82	84	86	87	88

»
деген жолдар мынадай редакцияда жазылсын:
«

2015 жылға қарай күрделі жөндеуді талап ететін кондоминиум объектілерінің үлесі 2010 жылғы 32 %-дан 2015 жылға қарай 22 %-ға төмендейді, %	30	28	27	24	22	20	17	14	13	12
тұрғын үй қорын нормативтiк пайдалануды дербес қамтамасыз ететiн кондоминиум объектiлерiнiң үлесi, %	70	72	73	76	78	80	83	86	87	88

»;
«Бағдарламаны іске асыру кезеңдері» деген 5-бөлімде:
«Тұрғын үй қорын күтіп-ұстауды қамтамасыз ету» деген 5.1-кіші бөлімде:
сегізінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Кондоминиум объектiлерiнiң ортақ мүлкiн жөндеу ғимараттың қоршау конструкцияларының жылу-техникалық сипаттамасын жақсарту жөнiндегi құрылыс жұмыстары түрiндегi терможаңғырту элементтерiн қамтиды.»;
мынадай мазмұндағы тоғызыншы, оныншы және он бірінші бөліктерімен толықтырылсын:
«Терможаңғырту жұмыстарының екі түрі бар:
1) жұмыстардың ең аз түрі – тұрғын үйдің шатырын, кіреберісін және жертөлесін жөндеу (жылылау);
2) жұмыстардың ең көп түрі – тұрғын үйдің шатырын, кіреберісін, жертөлесін, қасбетін жөндеу (жылылау), лифтін (бар болса) жөндеу.
Үйдің шатырына, қасбетіне және кіреберісіне жөндеу жүргізу қажет болмаған кезде жертөлеге жөндеу жүргізу (инженерлік желілерді қоса алғанда) жоғарыда жазылғандарға жатпайды.
Ғимаратты терможаңғырту жөнiндегi жұмыстар кешенi кезiнде жылу тұтынуды реттеудiң автоматтандырылған жүйелері және жылу энергиясын есептеудің үйге ортақ құралдары орнатылады, олар республикалық бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын болады.»;
«2-тетікте»:
он сегізінші бөлік алынып тасталсын;
жиырма алтыншы бөлік алынып тасталсын;
жиырма жетінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Мамандандырылған уәкілетті ұйым қосалқы мердігерлерді тарту мүмкіндігімен ортақ мүлікке жөндеу жүргізеді.»;
жиырма тоғызыншы бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«Осы қаражатты кондоминиум объектісін басқару органы мамандандырылған уәкілетті ұйым орындаған жөндеу жұмыстарына ақы төлеуге пайдаланады.»;
отыз үшінші және отыз төртінші бөліктер алынып тасталсын;
отыз тоғызыншы бөліктің 2) тармақшасы алынып тасталсын;
қырқыншы бөліктің 4) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ЖСҚ әзірлеуді және оған сараптама жүргізуді ұйымдастырады;»;
қырық бірінші бөлікте:
2), 3) және 4) тармақшалар алынып тасталсын;
7) тармақшаның орыс тіліндегі мәтініне өзгеріс енгізіледі, мемлекеттік тілдегі мәтіні өзгермейді;
мынадай мазмұндағы 5.3-кіші бөліммен толықтырылсын:
«5.3 100 Гкал/сағ. дейiн қазандықтарды пайдалану секторын реформалау және дамыту»
Бүгінгі күні коммуналдық инфрақұрылым объектiлерiнiң көбі 1970 жылдардан бастап 1980 жылдарға дейінгі кезеңде пайдалануға енгiзiлген әрі объективті табиғи және субъективті техногенді факторлармен азаю жағына қарай түзетілген оларды пайдалану мерзімі әлдеқашан өтіп кеткен. Инженерлік коммуникациялардың басым бөлігі салынған уақыттан бері өткен жылдары ішінде қалалар өзінің шекараларын айтарлықтай кеңейткенін және жобалаушылар жоспарлаған қуаттылықтар жаңа мегаполистердің тіршілігін қамтамасыз етуге жеткіліксіз екендігін атап өткен жөн.
Статистикалық деректердің негізінде республикада барлық көздердің жылу энергиясын жылдық өңдеуі 82 млн. Гкал құрайды, оның 25 млн. Гкал немесе 29 %-ын 100 Гкал/сағ. дейiнгі қазандықтар (бұдан әрі – қазандықтар) өндірді. Бұл ретте, әкімдіктердің деректері бойынша 2013 жылғы 1 тамызда республика бойынша қазандықтардың жалпы саны 5 646 бірлікті құрайды. Олардың ішінде қуаты бойынша қазандықтар былайша бөлінген:
1) 1 Гкал/сағ. дейiн – 4 754 бірлік (84 %);
2) 1-ден 10 Гкал/сағ. дейiн – 779 бірлік (14 %);
3) 10 Гкал/сағ. жоғары – 113 бірлік (2 %).
Отын түрі бойынша қазандықтар былайша бөлінген:
1) қатты отында – 3 202 бірлік (59 %);
2) газда – 1 623 бірлік (27 %);
3) мазутта – 663 бірлік (11 %);
4) электрде – 158 бірлік (3 %).
Қазандықтардың екi негiзгi проблемасы олардың тозуының жоғары деңгейіне және ескірген технологияларға байланысты олардың төмен энергия тиімділігі мен экологияға жағымсыз әсері болып табылады. Орташа алғанда қазандықтардың тозуы шамамен 41 % құрап, кейбір жағдайларда 100 %-ға жетедi.
Республика бойынша орташа алғанда, статистикалық деректерге сәйкес жылу энергиясының жыл сайынғы ысыраптары 10,7 млн. Гкал құрайды, оның ішінде қазандықтар бойынша жылу энергиясының ысыраптары жылына шамамен 3 млн. Гкал жетеді, бұл орташа құны 3000 тг./Гкал болған кезде 9 млрд. теңгеге жуық құрайды.
Қазандықтардың проблемаларын шешу үшін шараларды үш негізгі топқа бөлуге болады: ұйымдастырушылық, технологиялық және экологиялық. Осы шараларды іске асыру нәтижесінде бюджеттік қаражатты салу тиімділігі артады, энергияны тұтыну 10 %-ға төмендеп, қаражатты үнемдеу жыл сайын 41 млрд. теңгені құрайды.
Ұйымдастырушылық проблемалар
Өңірлерден ақпаратты сұрату қазандықтарды пайдалану кезінде мынадай техникалық-экономикалық нормалардың өрескел бұзылатынын көрсетті:
1) техникалық паспорттар жоқ;
2) негiзгi өлшемдердің есебі жүргізілмейді (авариялықтың жиілігі мен деңгейі, пайдалы әсер коэффициенті (бұдан әрі – ПӘК), зиянды газдардың атмосфераға шекті рұқсат берілген шығарындылары);
3) есептеу құралдары (авариялық датчиктер, газ талдағыштар), химиялық су дайындаудың болмауы.
Техникалық-экономикалық нормаларды өрескел бұзудың негізгі себептерінің бірі жылумен жабдықтау жүйелері жұмысының технологиялық режимдерін бақылау және жылумен жабдықтау жүйелері жұмысының режимдерін кешенді жөнге келтіру жөніндегі мамандандырылған ұйымдардың тапшылығы болып табылады.
Осы бөлікте 100 Гкал сағатқа дейін жылумен жабдықтау көздері бойынша, оның ішінде, білім, денсаулық сақтау және мәдениет объектілері үшін басқарушы компаниялар құрылып, қазандықтарға кешенді техникалық тексеру өткізіледі. Осы шара қазандық секторының жұмысын жабдықтың сапалы жұмысы және автоматтандырылған деректерді беру үшін озық технологияларды енгізе отырып, бақылау, басқару, мониторинг бойынша схеманы жасауға мүмкіндік береді.
Технологиялық проблемалар
Технологиялық проблемалардың арасынан мыналарды атап көрсеткен жөн:
1) тозған қазандықтар және ескірген технологиялар;
2) химиялық су дайындаудың болмауы;
3) отынды тиімсіз пайдалану.
Қазандықтарда негізінен өткен ғасырдың ескірген энергия тиімсіз қазандары (НР, КСТ, Е және басқа сияқты маркалар) пайдаланылады. Қазандықтардың орташа ПӘК шамамен 40 %-ды құрайды.
Осы проблеманы шешу үшін ескірген және өз ресурстарын тауысқан қазандар жаңа қазіргі заманғы қазандарға ауыстырылады. Осы бағытта жылумен жабдықтау секторын тұтастай реформалауға, оның ішінде қазандықтарды жаңғыртуға арналған шығындар ескерілетін бағдарламалық құжат әзірленуде. Бұл ретте, мынадай технологияларға артықшылық беріледі: қайнап жатқан қабаты бар қазандар, көп жүрісті контуры бар қазандар. Бұл қазандардың ПӘК-ін 85 %-ға арттыруды қамтамасыз етіп, олардың қызмет мерзімін ұзартады, көмір жағуды 40 %-ға азайтып, атмосфераға зиянды заттардың шығарындыларын қысқартады, пайдалану шығындарын азайтады.
Айталық, 2,5 Гкал/сағ. қосылған қуаты бар ДКВР және ПӘК 30 % газ қазанын болашақта жаңа қазанға ауыстырған кезде газдың жылдық шығысы 2,6 млн. текше метрден 884 мың текше метрге дейін 66 %-ға қысқарады. Бір жылда бір қазанға отын үнемі 26 млн. теңгені құрайды. Нәтижесінде өңделген жылу энергиясының өзіндік құны 7 752 теңге/Гкал-дан бастап 2 736 теңге/Гкал-ға дейін азаяды. Жабдықтың 37,8 млн. теңге құнын ескере отырып, жобаның өзін-өзі өтеу мерзімі 1 жыл және 3 айды құрайды.
Қазандардың ПӘК-ін 80-90 %-ға дейін арттыру болашақта отыннан ғана жылына шамамен 11,2 млрд. теңгені үнемдеуге мүмкіндік береді. Осы шараны пайдаланған кезде отынды тұтынуды азайту 40 %-ды немесе шамамен 2,5 млн. тоннаны құрайды, бұл бір тоннаның құны орташа есеппен 4,5 мың теңге болған кезде 11,2 млрд. теңгені үнемдейді. Сондай-ақ, қазандықтарды ауыстырған кезде қуатты 5-10 Гкал/сағ. дейін көмір жағатын блоктық-модульдік қазандықтарды (БМҚ) орнату мәселесі қаралатын болады. БМҚ-ның негізгі артықшылықтары монтаждаудың болмашы мерзімі және құны, ықшамдылығы, қазандардың жоғары ПӘК және автоматтандырылған басқару болып табылады.
Қолданыстағы 5 Гкал/сағ. астам қазандықтардың орнына БМҚ орнату есебінен персоналды ұстаудан ай сайын 24,5 млн. теңге үнемделетін болады. Нәтижесінде жылу энергиясын өндіру құны шамамен 2 есеге төмендетіледі.
Газ қоры жеткілікті өңірлерде проблеманы шешудің басқа нұсқасы газды отын ретінде көбірек пайдаланатын заманауи когенерация жүйелерін орнату болып табылады. Жағымды әсерлердің арасынан монтаждаудың ең аз мерзімін, қондырғы ықшамдылығын, жылу мен электр энергиясын өндірудің төмен өзіндік құнын (газ шығыны 1 кВт/сағатқа кемінде 0,3 текше метр, қондырғылардың жөндеу арасындағы ресурсы шамамен 60 мың сағат) атап өткен жөн. Жүйе электр энергиясына өзінің қажеттіліктерін қамтамасыз етеді және сырттан электр энергиясын беру технологиялық процесс барысына және жылу тарифінің құнына әсер етпейді.
Сонымен қатар, осы бағытта эталонды жүйе болып танылған Данияның жылумен жабдықтау мәселелерін шешу бойынша тәжірибесін қолдану мәселесі қаралуда. Данияда жылумен жабдықтауды реформалау кешенді тәсілдің тиімділігін жылу және электр энергиясын аралас өндіруді белсенді қолдану ретінде көрсетеді. Бұл ретте, бірнеше энергия көздерінен жұмыс істейді: көмір, газ немесе мультиотынды ЖЭО, қоқыс жағатын зауыттар, биомассада жұмыс істейтіндер шағын ЖЭО және басқалар.
Қазандықтарда химиялық су дайындауды қамтамасыз ету бойынша мақсатты жұмыс жүргізіледі, бұл қазандық агрегаттардың техникалық сипаттамаларын қанағаттандыратын тазартылған суды пайдалануға мүмкіндік береді. Қазіргі кезде республика бойынша химиялық су дайындау бойынша жабдықтардың 90 %-ында қазандық жоқ. Нәтижесінде, олардың қызмет ету мерзімі азайғандықтан, оларды жөндеуге және қазандықтар мен жылу желілерін жаңғыртуға қосымша қаражат бөлу қажет.
Химиялық су дайындау жүйелерін орнатудан үнемдеу 15 жылда ақшалай мәнде шамамен 41 млрд. теңгені құрайды. Осылайша, әрбір 3 жылда құны 2,5 млн. теңге болатын қазанды ауыстырған кезде, шығындар 12,5 млн. теңгені құрайды.
Химиялық су дайындау жабдығының құны орташа есеппен 1,5 млн. теңгені құрайды, пайдалану шығыстары да 1,5 млн. теңгеге жетеді, бұл қосқанда 3 млн. теңгені құрайды. Нәтижесінде, үнемдеу бір қазандыққа есептегенде 9,5 млн. теңгені құрайды. Химиялық су дайындауы жоқ барлық қазандықтар үшін (4 278 бірлік) үнемдеуді есептеген кезде, жиынтық сома 41 млрд. теңгеге дейін құрайды.
Республикада отынның ең арзан және тиімді түрі көмір болып табылады. Сапа мәселелерін елемейтін әр түрлі ұйымдар жүзеге асыратын көмірді жеткізу проблемаларын да атап өткен жөн. Сонымен қатар, сапасы төмен көмірді пайдаланғандықтан, жыл сайын шамамен 3,6 млрд. теңге шығындалады. Демек, жылу көздеріне калориясы кемінде 4-5 мың ккал/кг көмір жеткізуді қамтамасыз ету қажет.
Сонымен бірге, қазандықтардың отынмен қамтамасыз етілуін талдау кезінде брикеттелген көмірді, концентратты, байытылған көмірді қолдану мүмкіндігін қараған жөн. 1 млн. тонна брикет шығаратын зауыттың болжамды құны 50 млн. евроны құрайды. Бұл ретте, отынға шығындардың жыл сайынғы үнемі 1,9 млрд. теңгені құрайды. Сонымен қатар, брикеттелген көмірді пайдаланған немесе қайнап жатқан қабаты бар қазандарды орнатқан кезде күл үйінділеріне деген қажеттілік айтарлықтай азаяды.
Сапалы көмірді пайдалану нәтижесінде қазандықтардың өнімділігі жақсарады, атмосфераға зиянды заттардың шығарындысы азаяды.
Отынмен қамтамасыз етуді жақсартудың қосымша мүмкіндігі өңірде жеткілікті мөлшерде болған жағдайда, газды отын ретінде пайдалану болып табылады. Атап айтқанда, көп пәтерлі тұрғын үйлерде әр пәтерді жылумен жабдықтау кезінде газды пайдалануға болады. Осы бағытта Ресейде, атап айтқанда, Татарстанда жұмыс белсенді жүргізіліп жатыр. Жоғарыда аталған тәжірибені енгізген жағдайда, орталықтандырылған қазандықтарды салу және жылумен жабдықтау желілерін жаңа құрылыс объектілеріне қарай тарту қажеттілігі болмайды. Орнатылған жабдықты пайдалану үшін газ бен су ғана қажет болады.
Алайда, мынадай екі проблеманы атап өткен жөн: газдың құны және нормативтік-құқықтық базаны сәйкес келтіру.
Экологиялық проблемалар
Пайдаланылатын көмірден күл көп шығатынын ескере отырып, күл үйінділері қуатының жетіспеушілігі экологиялық проблемалардың пайда болуына алып келеді. Бір күл үйіндісін салуға жұмсалатын шығындар 10 жылға 2 млрд. теңгеге жуық. Мысалы, «Көкшетау жылу» МКК 1,85 млн. текшеге арналған күл үйіндісін пайдаланады. Оны салуға жұмсаған шығын 1,8 млрд. теңгені құрады. Жыл сайын 132 мың тонна мөлшерінде қож шығаратын Екібастұз көмірін пайдаланған кезде, осы күл үйіндісі 10 жыл бойы күл қабылдауды қамтамасыз етеді.
Сонымен қатар, осы бөлікте қолданыстағы қазандықтар жағдайларында жабдық орнату және төлем шығынды жаңғырту (электрсүзгілер, күл шығару және т.б.) бойынша технологиялық әдістер мен техникалық шешімдер қаралады. Бұл ретте, санитариялық нормаларға жауап бермейтін құрылғыларды пайдаланудың алды алынып, айыппұл санкциялары салынады.
Тұтастай алғанда, жоғарыда көрсетілген барлық шаралар:
1) бюджеттік қаражатты тиімді салуға;
2) қазандықтарда энергия тұтынуды 10 %-ға азайтуға;
3) бюджеттік қаражатты жыл сайын шамамен 41 млрд. теңге сомаға үнемдеуге мүмкіндік береді.»;
«Қазақстан Республикасының тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығын жаңғыртудың 2011 – 2020 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспары» деген 7-бөлім:
мынадай мазмұндағы реттік нөмірлері 10.1 және 10.2-жолдармен толықтырылсын:
«

10.1

100 Гкал /сағатқа дейін қазандықтарда басқару компаниясын құру

Әкімдіктердің қаулыcы

облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдiктерi

2014-2015 жылдар

ЖБ

10.2

Тұрғын үйлерде жылу есептеу аспаптарын орнату

Орнатылған есептеу аспаптарының саны туралы ақпарат

«ТКШ даму қоры» АҚ (келiсiм бойынша), облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкiмдiктерi

2014 жыл

8000

РБ

».
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов