О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 августа 2011 года № 891 "Об утверждении Правил организации и проведения государственной научно-технической экспертизы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 3 сентября 2019 года № 654. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 27 октября 2023 года № 950.

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 27.10.2023 № 950 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с подпунктом 9) статьи 3 Закона Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года "О науке" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 августа 2011 года № 891 "Об утверждении Правил организации и проведения государственной научно-технической экспертизы" (САПП Республики Казахстан, 2011 г., № 51, ст. 691) следующее изменение:

Правила организации и проведения государственной научно-технической экспертизы, утвержденные указанным постановлением, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему постановлению.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Мамин

	Приложение к постановлению Правительства Республики Казахстан от 3 сентября 2019 года № 654
	Утверждены постановлением Правительства Республики Казахстан от 1 августа 2011 года № 891

Правила организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Глава 1. Общие положения

1. Правила организации и проведения государственной научно-технической экспертизы (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года "О науке" и регулируют отношения, связанные с организацией и проведением государственной научно-технической экспертизы (далее – ГНТЭ).

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) заявитель – аккредитованный в уполномоченном органе субъект научной и (или) научно-технической деятельности или автономная организация образования и его организации на равных условиях, реализующие научные исследования;

2) заказчик – юридическое или физическое лицо, заключившее с организатором возмездный договор на организацию проведения ГНТЭ;

3) организатор – национальный центр государственной научно-технической экспертизы;

4) эксперт по оценке обоснованности цен – физическое лицо, представляющее экспертное заключение по оценке обоснованности запрашиваемой суммы, являющийся гражданином Республики Казахстан, в том числе временно находящийся за границей, за исключением граждан Республики Казахстан, имеющих документ на право постоянного проживания в иностранном государстве, выданный в соответствии с законодательством этого государства (эксперт, привлекаемый для оценки обоснованности запрашиваемого объема финансирования научных, научно-технических проектов и программ, должен иметь высшее образование по группам специальностей экономика и бизнес, а также стаж работы не менее десяти лет по специальности);

5) зарубежный эксперт – физическое лицо, представляющее экспертное заключение, имеющее соответствующую квалификацию, ученую степень доктора или кандидата наук, степень доктора философии (PhD), доктора по профилю, стаж работы по специальности не менее пяти лет. Зарубежный эксперт, привлекаемый для ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ, – эксперт, не являющийся гражданином Республики Казахстан, а также гражданин Республики Казахстан, имеющий документ на право постоянного проживания в иностранном государстве, выданный в соответствии с законодательством этого государства, имеющий опыт работы по специальности в зарубежных научных организациях за пределами Республики Казахстан и опубликованные научные статьи в ведущих мировых научных журналах, имеющий индекс Хирша по рецензируемым научным журналам не менее пяти за последние пять лет согласно международным базам данным Web of Science и (или) Scopus.

На лиц, специализирующихся в области военных, гуманитарных, общественных, политических и социальных наук, требование по наличию индекса Хирша не менее пяти за последние пять лет не распространяется.

6) казахстанский эксперт – физическое лицо, представляющее экспертное заключение, а также имеющее соответствующую квалификацию, ученую степень доктора или кандидата наук, степень доктора философии (PhD), доктора по профилю и стаж работы по специальности не менее пяти лет. Казахстанский эксперт, привлекаемый для ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ, – эксперт, являющийся гражданином Республики Казахстан, в том числе временно находящийся за границей или находящийся на государственной службе Республики Казахстан за ее пределами, за исключением граждан Республики Казахстан, имеющих документ на право постоянного проживания в иностранном государстве, выданный в соответствии с законодательством этого государства, который имеет опубликованные научные статьи в академических научных журналах, имеющий индекс Хирша не менее двух согласно международным базам данным Web of Science и (или) Scopus.

На лиц, специализирующихся в области военных, гуманитарных, общественных, политических и социальных наук, требование по наличию индекса Хирша не менее двух не распространяется.

7) экспертное заключение – документ, который составляется экспертом и содержит сведения о результатах проведенной им экспертизы, его выводах по поставленным перед ним вопросам, объективную и независимую от интересов заказчика и организатора аналитическую оценку объекта ГНТЭ;

8) комплексная экспертиза – экспертиза, проводимая путем организации совместной работы группы казахстанских экспертов, являющихся специалистами в различных областях знаний или различных научных направлениях одной области знания, результатом которой является экспертное заключение с согласованными комментариями и баллами по критериям оценки;

9) комиссионная экспертиза – экспертиза, проводимая путем организации совместной работы группы казахстанских экспертов, являющихся специалистами в пределах одного научного направления, результатом которой является экспертное заключение с согласованными комментариями и баллами по критериям оценки;

10) заключение ГНТЭ – официальное заключение организатора, составленное по форме, согласно приложению 1 к настоящим Правилам, на основе обобщения баллов по каждому критерию оценки по объекту ГНТЭ;

11) факты нарушений научной этики – плагиат, фальсификация, фабрикация данных, ложное соавторство, присвоение чужих результатов в заявках, направление заявителем научного проекта и (или) программы на разные направления в рамках одного и того же источника финансирования, дублирование заявителем объекта ГНТЭ, а также иные нарушения в процессе планирования, оценки, отбора, проведения и распространения результатов научных исследований, включая защиту прав, безопасности и благополучия объектов исследования (объектов живой природы и среды обитания) и исследователей;

12) индивидуальный регистрационный номер (далее – ИРН) – индивидуальный регистрационный номер объекта ГНТЭ, представленного заявителем на грантовое или программно-целевое финансирование за счет средств бюджета (для получения ИРН с момента объявления конкурса до окончательного срока приема заявки заказчиком участники конкурса на грантовое или программно-целевое финансирование регистрируют объекты на интернет-ресурсе организатора);

13) пороговый балл - балл ГНТЭ, составляющий не менее 21 балла для заявок в рамках грантового и программно-целевого финансирования научных исследований.

3. ГНТЭ осуществляется в целях подготовки аналитической оценки научных, научно-технических и инновационных проектов и программ на принципах независимости, объективности, компетентности, комплексности, достоверности, полноты и обоснованности экспертных заключений.

4. Объектами ГНТЭ являются:

1) научные, научно-технические и инновационные проекты и программы;

2) научно-исследовательские работы, выдвинутые на соискание Государственной премии в области науки и техники;

3) промежуточные отчеты о научной и (или) научно-технической деятельности в рамках программно-целевого финансирования;

4) итоговые отчеты о научной и (или) научно-технической деятельности в рамках грантового и программно-целевого финансирования.

5. Организатор осуществляет работы по проведению ГНТЭ научных, научно-технических проектов и программ, предлагаемых к финансированию из государственного бюджета, а также иных объектов ГНТЭ по обращению заказчика.

6. ГНТЭ научных, научно-технических проектов и программ, подлежащих финансированию из государственного бюджета, проводится компетентными зарубежными и (или) казахстанскими экспертами.

7. Организатор осуществляет обеспечение единства администрирования, независимости, прозрачности и публичности результатов экспертизы объектов ГНТЭ.

8. Основными задачами ГНТЭ являются:

1) оценка соответствия научных, научно-технических и инновационных проектов и программ мировому уровню научных, технических и технологических знаний, тенденциям и приоритетам научно-технического прогресса;

2) оценка возможностей достижения целей научных, научно-технических и инновационных проектов и программ посредством планируемых операций, необходимости и достаточности предполагаемых затрат труда, материальных ресурсов;

3) объективное и комплексное рассмотрение результатов реализации научных, научно-технических и инновационных проектов и программ (отчетов) по содержательному, организационному, материальному, информационному обеспечению проведения научных исследований, сравнение полученных результатов с заявленными целями;

4) оценка значимости объектов ГНТЭ;

5) оценка обоснованности объема финансирования, запрашиваемого заявителем для реализации научных, научно-технических и инновационных проектов и программ.

9. Принципами проведения ГНТЭ являются:

1) независимость, анонимность и компетентность экспертов;

2) научный подход, всесторонность, объективность исследования объектов ГНТЭ;

3) полнота и обоснованность экспертных заключений;

4) гласность результатов ГНТЭ.

Глава 2. Порядок организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

10. Заказчик направляет организатору заявки на проведение ГНТЭ объектов ГНТЭ, представленных на грантовое или программно-целевое финансирование за счет средств бюджета, в соответствии с требованиями, установленными законодательством, и иных объектов ГНТЭ по форме, согласно приложению к Правилам базового, грантового, программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 мая 2011 года № 575 "Об утверждении Правил базового, грантового, программно-целевого финансирования научной и (или) научно-технической деятельности", в течение пяти рабочих дней после истечения окончательного срока приема заявок на конкурс. Для объектов ГНТЭ, представленных в рамках программно-целевого финансирования, заказчик также представляет перечень дополнительных критериев оценки с указанием наводящих вопросов и индикаторов мониторинга результативности проводимых научных исследований.

Со дня поступления заявки от заказчика заявки проверяются организатором на соблюдение следующих требований:

1) наличие ИРН у объекта ГНТЭ, представленного на грантовое или программно-целевое финансирование;

2) соответствие оформления заявки требованиям конкурсной документации;

3) представление требуемых документов согласно приложениям конкурсной документации в полном объеме;

4) отсутствие фактов плагиата, дублирования темы или содержания объекта ГНТЭ с ранее или одновременно поданными объектами ГНТЭ;

5) наличие у участника конкурса на грантовое или программно-целевое финансирование свидетельства об аккредитации субъекта научной и (или) научно-технической деятельности;

6) наличие положительного заключения центральной или локальных комиссий по вопросам этики и биоэтики (для биомедицинских исследований над людьми и животными);

7) соответствие научного руководителя требованиям конкурсной документации.

Организатор в течение пятнадцати рабочих дней со дня поступления заявки возвращает заказчику без проведения ГНТЭ объекты ГНТЭ, которые не соответствуют требованиям, указанным в настоящем пункте.

Заказчик возвращает объекты ГНТЭ заявителю и публикует на своем интернет-ресурсе перечень возвращенных объектов ГНТЭ в течение десяти рабочих дней со дня возврата от организатора.

Объекты ГНТЭ, соответствующие требованиям, указанным в настоящем пункте, подлежат ГНТЭ после истечения пятнадцати рабочих дней со дня поступления заявки от заказчика.

11. Организатор:

1) организует работу по проведению ГНТЭ путем направления каждого объекта ГНТЭ для проведения ГНТЭ не менее трем экспертам либо, в зависимости от объекта ГНТЭ, путем проведения комиссионной (комплексной) экспертизы;

2) обеспечивает качественный и объективный подбор состава казахстанских и (или) зарубежных экспертов для проведения ГНТЭ в соответствии с их специализацией и особенностями объектов ГНТЭ;

3) производит отбор:

3-1) двух зарубежных экспертов и одного казахстанского эксперта для проведения ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ в рамках конкурса и вне конкурных процедур (в случае обоснованного отсутствия казахстанских экспертов в области исследования объекта ГНТЭ, соответствующих требованиям настоящих Правил, привлекается третий зарубежный эксперт);

3-2) трех казахстанских экспертов либо путем комиссионной (комплексной) экспертизы для проведения ГНТЭ итогового (ых) отчета (ов) проекта (ов) в рамках грантового финансирования научных исследований, промежуточных и итоговых отчетов программ по программно-целевому финансированию (в случае обоснованного отсутствия одного либо двух, либо трех казахстанских экспертов в области исследования отчетов, соответствующих требованиям настоящих Правил, привлекаются соответственно либо один, либо два, либо три зарубежных эксперта);

3-3) трех казахстанских экспертов для проведения ГНТЭ работ, выдвинутых на соискание Государственной премии в области науки и техники (в случае обоснованного отсутствия одного либо двух, либо трех казахстанских экспертов в области исследования работ, выдвинутых на соискание Государственной премии в области науки и техники, соответствующих требованиям настоящих Правил, привлекаются соответственно либо один, либо два, либо три зарубежных эксперта);

3-4) трех казахстанских экспертов либо путем комиссионной и (или) комплексной экспертизы для проведения ГНТЭ научных и научно-технических проектов и программ, содержащих сведения, составляющие государственные секреты и для служебного пользования, с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о государственных секретах (подбор состава экспертов осуществляется из числа казахстанских экспертов без учета индекса Хирша, имеющих соответствующий доступ для работы с проектами и программами, составляющими государственные секреты);

3-5) трех казахстанских экспертов либо путем комиссионной и (или) комплексной экспертизы для проведения ГНТЭ научных и научно-технических проектов и программ по приоритетному направлению науки в области национальной безопасности и обороны;

3-6) одного эксперта – для оценки обоснованности запрашиваемого объема финансирования проектов и программ;

4) формирует банк данных электронных версий объектов ГНТЭ и базу данных по объектам ГНТЭ, поданных на финансирование из средств государственного бюджета, поступивших от заказчика для проведения ГНТЭ;

5) осуществляет методическое и организационно-техническое обеспечение ГНТЭ, в том числе путем формирования автоматизированных баз данных казахстанских и зарубежных экспертов и заключения договоров с экспертами об оказании услуг по проведению ГНТЭ.

Для формирования базы данных зарубежных экспертов подбор экспертов производится с использованием ведущих мировых библиометрических баз данных или по рекомендациям ведущих мировых университетов и научных организаций, или экспертов, имеющих публикации в ведущих мировых научных журналах, по научным исследованиям, соответствующим тематике объекта ГНТЭ.

Договор с экспертом должен содержать условия о сроках проведения экспертизы, конфиденциальности сведений об объектах ГНТЭ, соблюдении экспертом принципов и норм научной этики и гарантировать конфиденциальность сведений об эксперте.

Сведения о расторжении договоров по инициативе эксперта без уважительных причин вносятся в автоматизированную базу данных казахстанских и зарубежных экспертов.

В случае нарушения экспертом договорных условий и (или) принципов проведения ГНТЭ, установленных настоящими Правилами, организатор исключает его из автоматизированной базы данных.

12. Организация и проведение ГНТЭ включают следующие этапы:

1) подбор экспертов и заключение с ними договоров об оказании услуг по проведению ГНТЭ – не более пятнадцати рабочих дней;

2) проведение ГНТЭ – не более двадцати пяти рабочих дней со дня заключения договора с экспертом;

3) оценка обоснованности запрашиваемого объема финансирования – не более двенадцати рабочих дней после завершения ГНТЭ.

Организатор опубликовывает на своем интернет-ресурсе информацию о завершении каждого этапа в течение пяти рабочих дней после его окончания.

Организация и проведение экспертизы научных и научно-технических проектов и программ, содержащих сведения, составляющие государственные секреты и для служебного пользования, проводятся с соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о государственных секретах. Подбор состава экспертов осуществляется из числа казахстанских экспертов без учета индекса Хирша, имеющих соответствующий доступ для работы с проектами и программами, составляющими государственные секреты.

13. Оценка обоснованности запрашиваемого объема финансирования по заявкам составляется по форме, согласно приложению 2 к настоящим Правилам, без проставления баллов.

Экспертное заключение по объекту ГНТЭ составляется по формам, согласно приложениям 3, 4, 5, 6 или 7 к настоящим Правилам, в зависимости от объекта ГНТЭ.

В экспертном заключении по каждому критерию оценки экспертом выставляется балл согласно системе оценок, указанных в приложении 8 к настоящим Правилам. Дополнительные критерии оценок по научным, научно-техническим и инновационным проектам и программам устанавливаются организатором по предложению заказчика.

При проведении комплексной (комиссионной) экспертизы объекта ГНТЭ образуется экспертная группа. Из членов экспертной группы избирается председатель и определяется секретарь заседания экспертной группы. Заседание экспертной группы проводится в очной форме и (или) посредством онлайн- конференций. Комплексная (комиссионная) экспертиза проводится при участии не менее трех и не более пятнадцати экспертов в зависимости от объема материалов, представленных для экспертизы. По результатам комплексной (комиссионной) экспертизы объекта ГНТЭ составляется экспертное заключение по формам, согласно приложениям 5 или 6 к настоящим Правилам, в зависимости от объекта ГНТЭ.

14. Результатами ГНТЭ объектов ГНТЭ, представленных на грантовое и программно-целевое финансирование за счет средств государственного бюджета, а также из иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан по обращению заказчика, являются заключения ГНТЭ.

Организатор на основе результатов ГНТЭ составляет ранжированный список заявок в произвольной форме, поданных на конкурс грантового или программно-целевого финансирования и вне конкурсных процедур по решению Правительства Республики Казахстан о финансировании целевых научных, научно-технических программ вне конкурсных процедур, с указанием в нем заявленных сумм финансирования.

По заявкам, набравшим балл ниже порогового балла ГНТЭ, организатор возвращает результаты ГНТЭ (с указанием балла ГНТЭ) заявителям (научному руководителю) через интернет-ресурс организатора после завершения ГНТЭ в течение трех рабочих дней.

Заявки, набравшие пороговый балл ГНТЭ и выше, направляются эксперту для оценки обоснованности запрашиваемого объема финансирования вместе с результатами ГНТЭ (без указания баллов ГНТЭ) в течение трех рабочих дней после завершения ГНТЭ.

Результаты оценки обоснованности запрашиваемого объема финансирования заявки вместе с результатами ГНТЭ (без указания баллов ГНТЭ) направляются в соответствующие национальные научные советы (далее – ННС) в течение двух рабочих дней.

По завершении рассмотрения ННС заявок организатор определяет суммарный балл для каждой из заявок путем сложения балла согласно заключению ГНТЭ и балла оценочного листа, определенного ННС.

Организатор составляет ранжированный список заявок, начиная с наивысшего общего балла "сверху вниз" по каждому приоритетному направлению, и направляет его в соответствующие ННС для принятия решения в течение двух рабочих дней.

Организатор направляет результаты ГНТЭ заказчику по научно-исследовательским работам, выдвинутым на соискание Государственной премии в области науки и техники.

Организатор направляет результаты ГНТЭ соответствующим ННС по промежуточным отчетам о научной и (или) научно-технической деятельности в рамках программно-целевого финансирования и по итоговым отчетам о научной и (или) научно-технической деятельности в рамках грантового и программно-целевого финансирования.

15. Организатор публикует на своем интернет-ресурсе:

1) ИРН, итоговые баллы на основе заключения ГНТЭ по объектам ГНТЭ, получившим балл ниже порогового балла ГНТЭ, в рамках конкурса на грантовое или программно-целевое финансирование за счет средств государственного бюджета, в течение трех рабочих дней после проведения ГНТЭ в рамках указанного конкурса;

2) общий анализ о привлечении казахстанских и зарубежных экспертов, привлеченных для проведения ГНТЭ, с указанием среднего индекса Хирша по организациям и странам ежегодно в конце года, за исключением информации касательно казахстанских экспертов, привлеченных для проведения ГНТЭ объектов, содержащих государственные секреты и для служебного пользования.

16. Не допускается оказание давления либо иного воздействия на организатора и эксперта заказчиком, заявителем и иными лицами.

17. С момента представления объекта ГНТЭ на ГНТЭ до рассмотрения ННС заявители, научные руководители и (или) эксперты:

1) реагируют на факты нарушения научной этики, норм биоэтики (для биомедицинских исследований над людьми и животными), принимают меры по предотвращению и урегулированию конфликта интересов;

2) представляют объективные, полные и достоверные сведения;

3) не искажают процесс и результаты научной и (или) научно-технической деятельности;

4) не совершают действия (бездействие), которые влекут нарушение прав интеллектуальной собственности или нанесение иного ущерба научно-исследовательской деятельности других лиц.

Эксперт не проводит ГНТЭ конкретного научного проекта и (или) программы в следующих случаях:

1) наличия личной или финансовой заинтересованности в результате одобрения или отклонения заявки;

2) наличия совместных публикаций с исполнителем научного проекта и (или) программы, включая соавторство за последние три года, непосредственного участия при подготовке заявки, планирования совместных публикаций по результатам исследования и применения этих результатов в течение последних трех лет;

3) непосредственного руководства над исполнителем научного проекта и (или) программы, нахождения в его подчинении или оказания ему консультационных услуг в течение последних трех лет;

4) нахождения в браке (супружестве) или близком родстве с исполнителем научного проекта и (или) программы;

5) нахождения в близком родстве с родителями, супругом (супругой) исполнителя научного проекта и (или) программы;

6) членства в ННС.

Не допускаются факты нарушений научной этики, установленные подпунктом 11) пункта 2 настоящих Правил. При наличии фактов нарушения научной этики должны быть приведены доказательства, обоснования, в том числе с применением технических средств и привлечением независимых специалистов, специализация которых соответствует объекту ГНТЭ.

	Приложение 1 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Заключение государственной научно-технической экспертизы _____________________________________________________________________ (ИРН и наименование объекта ГНТЭ)

№ п/п	Наименование критериев оценки	Средний балл (от 0 до 9)	Комментарии всех экспертов с ответами на наводящие вопросы
			Эксперт 1	Эксперт 2	Эксперт 3
1.
2.
3.
4.
5.
Средний балл ГНТЭ:

	Организатор ____________________
	Дата передачи в ННС _____________
	Приложение 2 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Заключение эксперта по оценке обоснованности запрашиваемой суммы в рамках грантового и программно-целевого финансирования, тенге ____________________________________________________________ (ИРН и наименование объекта ГНТЭ)

№ п/п	Наименование статьи расходов	Запрашиваемая сумма	Стоимость расходов на основании позиции экспертов ГНТЭ			Комментарии эксперта по обоснованности суммы (100-150 слов)
			*Эксперт 1	*Эксперт 2	*Эксперт 3
1	2	3	4	5	6	7
1	Оплата труда**
2	Служебные командировки**
3	Прочие услуги и работы**
4	Приобретение материалов**
5	Приобретение оборудования и (или) программного обеспечения (для юридических лиц)**
6	Научно-организационное сопровождение**
1	2	3	4	5	6	7
7	Аренда помещений **
8	Аренда оборудования и техники**
9	Эксплуатационные расходы оборудования и техники**
10	Налоги и другие обязательные платежи в бюджет
11	Итого сумма к финансированию проекта или программы, рекомендуемая экспертом по оценке обоснованности запрашиваемой суммы

Ф.И.О. (при его наличии) эксперта по оценке обоснованности запрашиваемой суммы _____________________________________

* - 4, 5, 6 графы заполняются на основании позиции экспертов ГНТЭ, приведенной в экспертных заключениях ГНТЭ, согласно приложениям 3 и 4 настоящих Правил.

** - стоимость расходов на основании цен (на момент проведения оценки)

	Приложение 3 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Экспертное заключение на заявку в рамках грантового финансирования ______________________________________________________________ (ИРН и наименование объекта ГНТЭ)

№ п/п	Наименование критерия оценки		Оценка эксперта	Комментарии эксперта с ответами на наводящие вопросы	Балл по критерию
1.	Инновационность исследовательского плана (от 0 до 9 баллов)			(не более 150 слов) Является ли информация, представленная заявителем для обоснования инновационности исследовательского плана, достаточной для оценки заявки по данному критерию? Насколько обоснованными и достоверными являются аргументы заявителя об инновационности исследовательского плана? Другие комментарии эксперта о качестве обоснования заявителем инновационности исследовательского плана.	(от 0 до 3)
				(не более 300 слов) Насколько новыми являются ожидаемые результаты исследования? Насколько новыми являются исследуемые в рамках проекта научные и (или) методологические проблемные области? Насколько новыми являются подходы и методы, применяемые заявителем в рамках исследовательского плана? Насколько они являются современными и актуальными? Насколько значимыми являются ожидаемые результаты исследования в глобальном и отраслевом аспектах? Другие комментарии эксперта об инновационности исследовательского плана.	(от 0 до 6)
2.	Качество и реализуемость исследовательского плана, качество прогнозирования последствий/результатов реализации научных, научно-технических и инновационных проектов/программ (от 0 до 9 баллов)			(не более 150 слов) Насколько обоснована проблема исследования? Насколько ясно заявителем сформулированы цели, вопросы, гипотезы и предположения исследовательского плана? Являются ли гипотезы (предположения) научными?	(от 0 до 3)
				(не более 250 слов) Насколько обоснованы методы, применяемые в исследовании? Насколько применяемые методы и подходы соответствуют поставленным целям, задачам, гипотезам и ожидаемым результатам? Насколько достоверными являются способы сбора исходных данных заявителем и их источники? Демонстрирует ли заявитель согласованность между исследовательскими вопросами и методами сбора данных? Насколько правильно запланированы эксперименты для последующей статистической обработки полученных данных? Насколько эффективно заявителем будут решаться вопросы, касающиеся предотвращения плагиата, фальсификации и фабрикации данных, ложного соавторства и присвоения результатов? Насколько заявителем проработаны этические вопросы, касающиеся экспериментальных исследований над животными и людьми? Насколько качественно соблюдены заявителем соответствующие нормы? Другие комментарии эксперта о качестве предлагаемых методов и подходов к исследованиям и их соответствии цели, задачам и ожидаемым результатам, о качестве и исследовательского плана в целом.	(от 0 до 3)
				(не более 250 слов) Насколько цели, гипотезы и ожидаемые результаты исследовательского плана являются реалистичными? Насколько ресурсы, сроки и содержание выполняемых работ соответствуют целям, задачам, методологии и ожидаемым результатам исследования? Какие риски имеются для успешного завершения исследования? Какова их степень, и на сколько заявителем проработаны вопросы реагирования на риски? Имеются ли альтернативные пути и подходы к реализации проекта? Насколько предлагаемый заявителем исследовательский план имеет преимущества в сравнении с альтернативными вариантами? Насколько обоснованным является количество планируемых заявителем к публикации статей? Насколько вероятна публикация результатов исследований в ведущих научных журналах из первых квартилей библиографических баз? Прогнозирование последствий/результатов реализации научных, научно-технических и инновационных проектов. Научно-технические, социально-экономические, экологические последствия/результаты реализации проектов. Возможности для достижения прорывных научных и научно-технических результатов. Создание основ для решения экологических проблем, улучшения экологической ситуации, на основе экологически-чистых безопасных технологий, для проектов, затрагивающих данную сферу. Другие комментарии эксперта о реализуемости исследовательского плана.	(от 0 до 3)
3.	Значимость и применимость ожидаемых результатов (от 0 до 9 баллов)			(не более 150 слов) Насколько ясно и полно сформулирована значимость ожидаемых результатов? Насколько мнение заявителя о значимости ожидаемых результатов является достоверным и обоснованным?	(от 0 до 3)
				(не более 300 слов) В какой сфере могут быть применены ожидаемые результаты исследования? Каков характер и масштаб задачи, решаемой с их помощью? Являются ли ожидаемые результаты конкурентоспособными в сравнении с имеющимися аналогами (при отсутствии аналогов – в сравнении с имеющимися решениями аналогичной задачи)? Насколько обоснован социальный, экономический, экологический или иной эффект от реализации проекта? Как результаты исследований повлияют на уровень и конкурентоспособность научно-технического потенциала Казахстана? Каковы пути использования ожидаемых результатов исследований? Насколько они будут готовыми к практическому применению? Какие ограничения будут существовать для их применения? Другие комментарии эксперта о значимости ожидаемых результатов исследования.	(от 0 до 6)
4.	Компетентность заявителя и качество исследовательской среды (от 0 до 9 баллов)			(не более 150 слов) Насколько полно и качественно описаны исследовательская группа и исследовательская среда? Насколько их описание позволяет оценить соответствие исследовательскому плану?	(от 0 до 3)
				(не более 300 слов) Насколько качественно обоснован состав исследовательской группы? Насколько ясно обоснована роль каждого из членов исследовательской группы в исследовании? Насколько их вклад необходим для завершения исследований в соответствии с установленными целью, задачами, ожидаемыми результатами и предлагаемым исследовательским планом? Насколько квалификация и опыт руководителя и членов исследовательской группы соответствуют потребностям и профилю исследования? Достаточно ли регулярно руководитель публикует статьи в ведущих международных рецензируемых научных журналах в качестве основного автора, в том числе по направлению проекта? Насколько роль ученых в возрасте до 40 лет (включительно), студентов, магистрантов и докторантов PhD в исследовании способствует их подготовке в качестве исследователей? Насколько их роль обоснована в соответствии с исследовательским планом? Другие комментарии эксперта о качестве исследовательской группы и ее соответствии потребностям исследования.	(от 0 до 3)
				(не более 300 слов) Насколько имеющаяся в распоряжении заявителя инфраструктура соответствует потребностям исследовательского плана? Насколько исследовательское оборудование и другой имеющийся в распоряжении заявителя инструментарий позволяет применить предлагаемые подходы и методы исследований? Насколько обоснованным является применение в проекте инфраструктуры сторонних организаций? Насколько обоснованным является приобретение оборудования в рамках проекта с позиции цели, задач и масштаба проекта? Соответствуют ли закупаемые заявителем в рамках проекта материалы исследовательскому плану? Имеют ли участники проекта достаточную квалификацию для работы на приобретаемом оборудовании? Смогут ли участники проекта эффективно использовать приобретенное оборудование, в том числе после завершения проекта? Насколько обоснованным является привлечение соисполнителей к реализации проекта? Могут ли члены исследовательской группы выполнить соответствующие работы самостоятельно? В случае участия зарубежных ученых в проекте, обосновано ли их участие с точки зрения их роли в достижении цели, задач и ожидаемых результатов проекта? Соответствует ли область и уровень квалификации зарубежных экспертов потребности исследовательского плана? Насколько исследование способствует интеграции Казахстана в мировое научное сообщество?	(от 0 до 3)
				Насколько обоснованными являются научные командировки в рамках проекта? Насколько они способствуют достижению цели и ожидаемых результатов исследования? Другие комментарии эксперта о качестве исследовательской среды и ее соответствии исследовательскому плану.
5.	Междисциплинарность исследований (от 0 до 2)			(до 100 слов) 2 балла - если проект является междисциплинарным в части обеспечения сотрудничества между широкими научными направлениями, междисциплинарный подход полностью обоснован в заявке и необходим для достижения цели проекта. 1 балл - если проект является междисциплинарным, но представленный в заявке подход недостаточно обоснован или не полностью отвечает цели проекта, или междисциплинарный подход предполагается в части взаимодействия между узкими научными направлениями. 0 баллов - если проект не является междисциплинарным, или представленный в заявке подход не обоснован и не отвечает цели проекта. Коротко обосновать мнение эксперта.
Итоговый балл				Сумма общих баллов по всем вышеуказанным критериям оценки.
Обоснованность запрашиваемого финансирования			(не более 250 слов) Исходя из основных количественных параметров заявки (например, численность исследователей, объем приобретаемых материалов и оборудования, количество командировок, др.), оценить насколько сумма запрашиваемого заявителем финансирования (в денежных и/или в натуральных единицах измерения ресурса) соответствует значимости проекта и фактическому объему средств, необходимых для достижения цели и ожидаемых результатов проекта. При необходимости корректировок указать по каким конкретно статьям и в каком размере (количественно) необходимы корректировки без ущерба для достижения целей проекта.
Соответствие приоритетному направлению		(не более 100 слов) Оценить, насколько заявка соответствует приоритетному направлению и специализированному научному направлению, по которому она подана, коротко обосновать мнение эксперта.
Сильные стороны		(не более 150 слов) Коротко перечислить ключевые преимущества исследования и его характеристики, которые позволят достичь заявленные цели проекта.
Слабые стороны		(не более 150 слов) Коротко перечислить основные недостатки исследования и степень их влияния на достижение ожидаемых результатов. Отдельно выделить недостатки, имеющие критическое значение для реализации проекта и ставящие под сомнение достижение его цели.

Ф.И.О. (при его наличии) эксперта ________________________________________

	Приложение 4 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Экспертное заключение на заявку в рамках программно-целевого финансирования ______________________________________________________________ (ИРН и наименование объекта ГНТЭ)

№ п/п	Наименование критериев оценки	Общий балл	Комментарии эксперта с ответами на наводящие вопросы
1.	Инновационность исследовательского плана		(не более 150 слов) Является ли информация, представленная заявителем для обоснования инновационности исследовательского плана, достаточной для оценки заявки по данному критерию? Насколько обоснованными и достоверными являются аргументы заявителя об инновационности исследовательского плана? Насколько цели и задачи соответствуют стратегическим приоритетам, определенным в стратегических и программных документах страны? Другие комментарии эксперта о качестве обоснования заявителем инновационности исследовательского плана.	(от 0 до 3 баллов)
			(не более 300 слов) Насколько новыми являются ожидаемые результаты исследования? Насколько новыми являются исследуемые в рамках программы научные и (или) методологические проблемные области? Насколько новыми являются подходы и методы, применяемые заявителем в рамках исследовательского плана? Насколько они являются современными и актуальными? Насколько значимыми являются ожидаемые результаты исследования в глобальном и отраслевом аспектах? Другие комментарии эксперта об инновационности исследовательского плана.	(от 0 до 6 баллов)
2.	Качество и реализуемость исследовательского плана		(не более 150 слов) Насколько обоснована проблема исследования? Насколько ясно заявителем сформулированы цели, вопросы, гипотезы и предположения исследовательского плана? Являются ли гипотезы (предположения) научными? Насколько могут быть решены задачи научно-технического задания на выполнение исследований? Насколько могут быть достигнуты результаты научно-технического задания	(от 0 до 3 баллов)
			(не более 250 слов) Насколько обоснованы методы, применяемые в исследовании? Насколько применяемые методы и подходы соответствуют поставленным целям, задачам, гипотезам и ожидаемым результатам? Насколько достоверными являются способы сбора исходных данных заявителем и их источники? Демонстрирует ли заявитель согласованность между исследовательскими вопросами и методами сбора данных? Насколько правильно запланированы эксперименты для последующей статистической обработки полученных данных? Насколько эффективно заявителем будут решаться вопросы, касающиеся предотвращения плагиата, фальсификации и фабрикации данных, ложного соавторства и присвоения результатов? Насколько заявителем проработаны этические вопросы, касающиеся экспериментальных исследований над животными и людьми? Насколько качественно соблюдены заявителем соответствующие нормы? Другие комментарии эксперта о качестве предлагаемых методов и подходов к исследованиям и их соответствии цели, задачам и ожидаемым результатам, о качестве и исследовательского плана в целом.	(от 0 до 3 баллов)
			(не более 250 слов) Насколько цели, гипотезы и ожидаемые результаты исследовательского плана являются реалистичными? Насколько ресурсы, сроки и содержание выполняемых работ соответствуют целям, задачам, методологии и ожидаемым результатам исследования? Какие риски имеются для успешного завершения исследования? Какова их степень, и насколько заявителем проработаны вопросы реагирования на риски? Имеются ли альтернативные пути и подходы к реализации программы? Насколько предлагаемый заявителем исследовательский план имеет преимущества в сравнении с альтернативными вариантами? Насколько обоснованным является количество планируемых заявителем к публикации статей? Насколько вероятна публикация результатов исследований в ведущих научных журналах из первых квартилей библиографических баз? Другие комментарии эксперта о реализуемости исследовательского плана.	(от 0 до 3 баллов)
3.	Значимость и применимость ожидаемых результатов		(не более 150 слов) Насколько ясно и полно сформулирована значимость ожидаемых результатов? Насколько мнение заявителя о значимости ожидаемых результатов является достоверным и обоснованным?	(от 0 до 3 баллов)
			(не более 300 слов) В какой сфере могут быть применены ожидаемые результаты исследования? Каков характер и масштаб задачи, решаемой с их помощью? Являются ли ожидаемые результаты конкурентоспособными в сравнении с имеющимися аналогами (при отсутствии аналогов – в сравнении с имеющимися решениями аналогичной задачи)? Насколько обоснован социальный, экономический, экологический или иной эффект от реализации программы? Как результаты исследований повлияют на уровень и конкурентоспособность научно-технического потенциала Казахстана? Помимо решения стратегически важных государственных задач, способствует ли успешное достижение цели и задач программы значительному изменению ситуации в области производства, науки, образования? Насколько полученные результаты способствуют развитию стратегических важных государственных задач? Предполагает ли программа получение результатов, имеющих значительный потенциал к внедрению, коммерциализации, созданию продукции? Для программы социального характера значителен ли охват потенциальных получателей благ (улучшение условий жизни, труда и т.д.) при внедрении (использовании) результатов программы? Являются ли ожидаемые результаты программы экологичными, энергоэффективными, конкурентоспособными? Является ли достижимым прогноз последствий/результатов реализации научных, научно-технических и инновационных программ? Обеспечивается ли достижение научно-технических, социально-экономических, экологических (при необходимости) последствий/результатов реализации программ? Каковы пути использования ожидаемых результатов исследований? Насколько они будут готовыми к практическому применению? Какие ограничения будут существовать для их применения? Другие комментарии эксперта о значимости ожидаемых результатов исследования.	(от 0 до 6 баллов)
4.	Компетентность заявителя и качество исследовательской среды		(не более 150 слов) Насколько полно и качественно описаны исследовательская группа и исследовательская среда? Насколько их описание позволяет оценить соответствие исследовательскому плану?	(от 0 до 2 баллов)
			(не более 300 слов) Насколько качественно обоснован состав исследовательской группы? Насколько ясно обоснована роль каждого из членов исследовательской группы в исследовании? Насколько их вклад необходим для завершения исследований в соответствии с установленными целью, задачами, ожидаемыми результатами и предлагаемым исследовательским планом? Насколько квалификация и опыт руководителя и членов исследовательской группы соответствуют потребностям и профилю исследования? Достаточно ли регулярно руководитель публикует статьи в ведущих международных рецензируемых научных журналах в качестве основного автора, в том числе по направлению программы? Насколько роль ученых в возрасте до 40 лет (включительно), студентов, магистрантов и докторантов PhD в исследовании способствует их подготовке в качестве исследователей? Насколько их роль обоснована в соответствии с исследовательским планом? Другие комментарии эксперта о качестве исследовательской группы и ее соответствии потребностям исследования.	(от 0 до 3 баллов)
			(не более 300 слов) Насколько имеющаяся в распоряжении заявителя инфраструктура соответствует потребностям исследовательского плана? Насколько исследовательское оборудование и другой имеющийся в распоряжении заявителя инструментарий позволяет применить предлагаемые подходы и методы исследований? Насколько обоснованным является применение в программе инфраструктуры сторонних организаций? Насколько обоснованным является приобретение оборудования в рамках программы с позиции цели, задач и масштаба программы? Соответствуют ли закупаемые заявителем в рамках программы материалы исследовательскому плану? Имеют ли участники программы достаточную квалификацию для работы на приобретаемом оборудовании? Смогут ли участники программы эффективно использовать приобретенное оборудование, в том числе после завершения программы? Насколько обоснованным является привлечение соисполнителей к реализации программы? Могут ли члены исследовательской группы выполнить соответствующие работы самостоятельно? Насколько исследование способствует интеграции Казахстана в мировое научное сообщество? Насколько обоснованными являются научные командировки в рамках программы? Насколько они способствуют достижению цели и ожидаемых результатов исследования? Другие комментарии эксперта о качестве исследовательской среды и ее соответствии исследовательскому плану.	(от 0 до 3 баллов)
			(до 50 слов, учитываются только зарубежные ученые, имеющие индекс Хирша не менее 10) 1 балл - если участие зарубежных ученых и их роль в исследовании являются полностью обоснованной, область и уровень их компетенции полностью отвечают потребности исследовательского плана, и их вклад в реализацию программы является необходимым для достижения цели. 0,5 балла - если участие зарубежных ученых, область и уровень их компетенции в целом отвечают потребности программы, их роль и вклад влияют положительно на достижение цели исследования, но успешное завершение исследований возможно и без их участия. 0 баллов - если участие зарубежных ученых в программы является необоснованным, и (или) область и уровень их квалификации не соответствуют потребностям программы, и (или) их вклад в достижение цели программы является незначительным, или участие зарубежных ученых в программы не предусмотрено.	(от 0 до 1 балла)
5.	Междисциплинарность исследований		(до 100 слов) 2 балла - если программа является междисциплинарной в части обеспечения сотрудничества между широкими научными направлениями, междисциплинарный подход полностью обоснован в заявке и необходим для достижения цели программы. 1 балл - если программа является междисциплинарной, но представленный в заявке подход недостаточно обоснован или не полностью отвечает цели программы, или междисциплинарный подход предполагается в части взаимодействия между узкими научными направлениями. 0 баллов - если программа не является междисциплинарной, или представленный в заявке подход не обоснован и не отвечает цели программы. Коротко обосновать мнение эксперта.
Итоговый балл			Сумма общих баллов по всем вышеуказанным критериям оценки.
Обоснованность запрашиваемого финансирования		(не более 250 слов) Исходя из основных количественных параметров заявки (например, численность исследователей, объем приобретаемых материалов и оборудования, количество командировок, др.), оценить насколько сумма запрашиваемого заявителем финансирования соответствует значимости программы и фактическому объему средств, необходимых для достижения его цели и ожидаемых результатов. При необходимости корректировок указать конкретно по каким статьям и в каких пределах необходимы корректировки без ущерба для достижения целей программы.
Соответствие приоритетному направлению		(не более 100 слов) Оценить, насколько заявка соответствует приоритетному направлению и специализированному научному направлению, по которому она подана, коротко обосновать мнение эксперта.
Сильные стороны		(не более 150 слов) Коротко перечислить ключевые преимущества исследования и его характеристики, которые позволят достичь заявленные цели программы.
Слабые стороны		(не более 150 слов) Коротко перечислить основные недостатки исследования и степень их влияния на достижение ожидаемых результатов. Отдельно выделить недостатки, имеющие критическое значение для реализации программы и ставящие под сомнение достижение его цели.

Ф.И.О. (при его наличии) эксперта ______________________________________

	Приложение 5 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Экспертное заключение по промежуточному (годовому) отчету в рамках программно-целевого финансирования № _______________________________________________________________ (ИРН и наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 0 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы
1.	Качество управления программой		Является ли состав исследовательской группы обоснованным по количеству и компетентности для решения задач программы? Используется ли приобретенное оборудование для проведения исследований? Привлекаются ли к выполнению программы молодые исследователи, как было запланировано в заявке? Насколько научно обоснованы и доказаны основные выводы по результатам исследований? Являются ли они новыми и важными для последующей публикации в виде статей в ведущих международных журналах или для применения в другой форме?
2.	Оценка качества применяемой методологии для научных исследований		Оцените научную обоснованность и соответствие применяемой методологии специфике исследований. Позволяют ли применяемые методы проверить выдвинутые гипотезы и достичь цели программы? Являются ли они наиболее эффективными, позволяют ли получить достоверные данные? Проводятся ли эксперименты в нескольких параллелях с последующей статистической обработкой данных, включающей расчет стандартных отклонений, вероятность верности нулевой гипотезы и др.? Отложены ли планки погрешностей на экспериментально полученных графиках? Соответствуют ли применяемые методы нормам и принципам научной этики?
3.	Оценка достижения поставленных в программе задач		Реализация задач проекта/программы проводится согласно ранее утвержденному исследовательскому плану? (с опережением, с обоснованными изменениями, необоснованно отклоняется от плана). Есть ли сомнения в том, что программа не достигнет поставленной цели? Необходимо ли в связи с этим прекратить финансировать данную программу?
Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны

Ф.И.О. (при его наличии) эксперта ____________________________________

Для комплексной/комиссионной экспертизы

Председатель экспертной группы ____________________________________

Секретарь экспертной группы _______________________________________

Члены экспертной группы __________________________________________

	Приложение 6 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Экспертное заключение по итоговому отчету в рамках грантового или программно-целевого финансирования научных исследований _______________________________________________ (ИРН и наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 0 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы
1.	Новизна полученных результатов		(7-9 баллов) Получены принципиально новые результаты, новая теория, открыта новая закономерность; изучен по-новому или впервые феномен: раскрыты структура содержания, его сущность. Новизна результатов подтверждена минимум одной статьей в международном научном журнале из первого квартиля библиографических баз (с указанием индивидуального регистрационного номера проекта). Изобретены принципиально новое устройство, способ, позволяющий создать принципиально новую продукцию. Изобретения запатентованы или патентоспособны.
			(4-6 баллов) Получены некоторые общие закономерности, методы, найдена новая связь между известными фактами, получена новая информация, значительно уменьшившая неопределенность имевшихся знаний, найдено эффективное решение в результате распространения известных положений на новые объекты. Произведено существенное, принципиальное усовершенствование процесса, метода и (или) разработки, произведена частичная рациональная модификация (с признаками новизны). Новизна результатов подтверждена минимум одной статьей в международном научном журнале из первых трех квартилей библиографических баз (с указанием индивидуального регистрационного номера проекта).
			(0-3 балла) Результат получен на основе простых обобщений, анализа связей факторов, распространения известных принципов на новые объекты. Дано описание отдельных факторов, распространение ранее полученных результатов, реферативные обзоры.
2.	Уровень научной проработки		(7-9 баллов) Выполнение сложных теоретических расчетов, проверка на большом объеме экспериментальных данных в нескольких параллелях с последующей статистической обработкой.
			(4-6 баллов) Невысокая сложность расчетов, проверка на небольшом объеме экспериментальных данных.
			(0-3 балла) Теоретические расчеты просты, эксперимент не проводился.
3.	Перспективность использования результатов		(7-9 баллов) Результаты проекта могут найти применение во многих научных направлениях, имеют исключительную важность для мировой науки, что подтверждено минимум одной статьей в международном научном журнале из первого квартиля библиографических баз (с указанием индивидуального регистрационного номера проекта). Имеется коммерческий потенциал: возможен выпуск конкурентоспособной товарной продукции, процессов или услуг в случае коммерциализации результатов.
			(4-6 баллов) Полученные результаты имеют важность для приоритетных научных направлений Казахстана, что подтверждено минимум одной статьей в международном научном журнале из первых трех квартилей библиографических баз (с указанием индивидуального регистрационного номера проекта). Результаты могут быть использованы при разработке новых технических решений, имеют потенциал для внедрения в практику, производства в Казахстане.
			(0-3 балла) Результаты могут быть использованы для разработки последующих научных исследований и разработок.
4	Завершенность результатов		(7-9 баллов) Результаты исследований опубликованы в международных рецензируемых научных изданиях, индексируемых в одной из ведущих международных систем цитирования (библиографических баз), с указанием индивидуального регистрационного номера проекта. Количество статей и уровень журналов соответствуют запланированным в заявке на проект. Результаты защищены правами интеллектуальной собственности.
			(4-6 баллов) Представлены рекомендации, развернутый анализ, предложения. Количество статей, опубликованных в зарубежных рецензируемых научных изданиях, индексируемых в одной из ведущих библиографических баз, с указанием индивидуального регистрационного номера проекта, а также уровня журналов, в которых они опубликованы, меньше, чем запланировано в заявке на проект. Имеется техническое задание на опытно-конструкторскую работу.
			(0-3 балла) Произведены обзор, сбор информации, статей в зарубежных рецензируемых научных изданиях, индексируемых в одной из ведущих библиографических баз, не опубликовано.
Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны

Ф.И.О. (при его наличии) эксперта___________________________

Для комплексной/комиссионной экспертизы

Председатель экспертной группы ___________________________

Секретарь экспертной группы ______________________________

Члены экспертной группы _________________________________

Дата составления ________________________________________

	Приложение 7 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Экспертное заключение по работе, выдвигаемой на соискание Государственной премии Республики Казахстан в области науки и техники ________________________________________ (наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 1 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы
1	Степень научной новизны полученных результатов с мировым уровнем, актуальность проведенных исследований
2	Оценка применяемой методологии для научных исследований
3	Оценка научной и практической значимости основных результатов исследований
4	Оценка вклада работы в развитие науки и техники
5	Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны

Ф.И.О. (при его наличии) эксперта _____________________________

	Приложение 8 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы
	Форма

Система экспертных оценок объекта ГНТЭ

Пороговая оценка	Балл	Оценка	Описание оценок с указанием сильных и слабых сторон
Высокая	9	Исключительно	Без слабых сторон
	8	Выдающееся	С пренебрежительными слабыми сторонами
	7	Отлично	С некоторыми незначительными слабыми сторонами
Средняя	6	Очень хорошо	С многочисленными незначительными слабыми сторонами
	5	Хорошо	С некоторыми сильными сторонами и умеренными слабыми сторонами
	4	Удовлетворительно	С некоторыми сильными сторонами, но с одной значительной слабой стороной
Низкая	3	Слабо	С незначительными сильными сторонами и многочисленными слабыми сторонами
	2	Неудовлетворительно	Без сильных сторон и значительными слабыми сторонами
	1	Крайне неудовлетворительно	Без сильных сторон
	0		Отсутствует

"Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 тамыздағы № 891 қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 3 қыркүйектегі № 654 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 қазандағы № 950 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 27.10.2023 № 950 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Ғылым туралы" 2011 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан Республикасы Заңының 3-бабының 9) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 тамыздағы № 891 қаулысына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 51, 691-құжат) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасы осы қаулыға қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

А. Мамин

	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 3 қыркүйектегі № 654 қаулысына қосымша
	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 тамыздағы № 891 қаулысымен бекітілген

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Ғылым туралы" 2011 жылғы 18 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес әзірленді және мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы (бұдан әрі – МҒТС) ұйымдастыруға және жүргізуге байланысты қатынастарды реттейді.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) өтінім беруші – уәкілетті органда аккредиттелген ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектісі немесе ғылыми зерттеулерді іске асыратын дербес білім беру ұйымы және оның тең шарттардағы ұйымдары;

2) тапсырыс беруші – ұйымдастырушымен МҒТС жүргізуді ұйымдастыруға өтеулі шарт жасасқан заңды немесе жеке тұлға;

3) ұйымдастырушы – ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығы;

4) баға негізділігін бағалау бойынша сарапшы – шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес берілген сол мемлекетте тұрақты тұру құқығына құжаты бар Қазақстан Республикасының азаматтарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын, оның ішінде шетелде уақытша жүрген, сұрау салынған соманың негізділігіне баға беру бойынша сараптамалық қорытынды беретін жеке тұлға (ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың сұрау салынатын қаржыландыру көлемінің негізділігін бағалау үшін тартылатын сарапшының экономика және бизнес мамандықтарының топтары бойынша жоғары білімі, сондай-ақ мамандығы бойынша кемінде он жыл жұмыс өтілі болуы қажет);

5) шетелдік сарапшы – сараптамалық қорытынды беретін, тиісті біліктілігі, ғылым докторы немесе кандидаты ғылыми дәрежесі, философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор дәрежесі, мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар жеке тұлға. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларға МҒТС үшін тартылатын шетелдік сарапшы – Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын сарапшы, сондай-ақ шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес берілген осы мемлекетте тұрақты тұру құқығына құжаты бар, мамандығы бойынша Қазақстан Республикасының шегінен тыс шетелдік ғылыми ұйымдарда жұмыс өтілі және жетекші әлемдік ғылыми журналдарда жарияланған ғылыми мақалалары, Web of science және (немесе) Scopus халықаралық деректер базаларына сәйкес соңғы бес жылда рецензияланған ғылыми журналдар бойынша кемінде бес Хирш индексі бар Қазақстан Республикасының азаматы.

Әскери, гуманитарлық, қоғамдық, саяси және әлеуметтік ғылымдар саласында маманданған адамдарға соңғы бес жылда кемінде бес Хирш индексінің болуы жөніндегі талап қолданылмайды;

6) қазақстандық сарапшы – сараптамалық қорытынды беретін, сондай-ақ тиісті біліктілігі, ғылым докторы немесе кандидаты ғылыми дәрежесі, философия докторы (PhD), бейіні бойынша доктор дәрежесі және мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар жеке тұлға. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалар МҒТС үшін тартылатын қазақстандық сарапшы – шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес берілген осы мемлекетте тұрақты тұру құқығына құжаты бар Қазақстан Республикасының азаматтарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын, оның ішінде шетелде уақытша жүрген немесе одан тыс жерлерде Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызметінде жүрген академиялық ғылыми журналдарда жарияланған ғылыми мақалалары бар, Web of Science және (немесе) Scopus деректерінің халықаралық базасына сәйкес кемінде екі Хирш индексі бар сарапшы.

Әскери, гуманитарлық, қоғамдық, саяси және әлеуметтік ғылымдар саласында маманданған адамдарға кемінде екі Хирш индексінің болуы жөніндегі талап қолданылмайды;

7) сараптамалық қорытынды – сарапшы жасайтын және ол жүргізген сараптама нәтижелері, алдына қойылған мәселелер бойынша оның қорытындылары, МҒТС объектісінің объективті және тапсырыс беруші мен ұйымдастырушының мүдделеріне тәуелсіз талдамалық бағалау туралы мәліметтерді қамтитын құжат;

8) кешенді сараптама – білімнің әртүрлі салаларындағы немесе білімнің бір саласының әртүрлі ғылыми бағыттарындағы мамандар болып табылатын қазақстандық сарапшылар тобының бірлескен жұмысын ұйымдастыру жолымен өткізілетін сараптама, оның нәтижесі түсініктемелері мен бағалау өлшемшарттары бойынша балдары келісілген сараптамалық қорытынды болып табылады;

9) комиссиялық сараптама – бір ғылыми бағыт шегіндегі мамандар болып табылатын қазақстандық сарапшылар тобының бірлескен жұмысын ұйымдастыру жолымен өткізілетін сараптама, оның нәтижесі түсініктемелері мен бағалау өлшемшарттары бойынша балдары келісілген сараптамалық қорытынды болып табылады;

10) МҒТС қорытындысы – ұйымдастырушының МҒТС объектісі бойынша бағалаудың әрбір өлшемшарты бойынша балдарды жинақтау негізінде осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысанда жасаған ресми қорытындысы;

11) ғылыми этиканың бұзылу фактілері – плагиат, деректерді бұрмалау, ойдан шығару, жалған тең авторлық, өтінімдерде өзгелердің нәтижелерін иемдену, қаржыландырудың бір көзінің шеңберінде өтінім берушінің ғылыми жобаны және (немесе) бағдарламаны түрлі бағыттарға жолдауы, МҒТС объектісін өтінім берушінің қайталауы, сондай-ақ зерттеу объектілері (жанды табиғат пен тіршілік ортасының объектілері) мен зерттеушілердің құқықтарын, қауіпсіздігі мен саулығын қорғауды қоса алғанда, ғылыми-зерттеу нәтижелерін жоспарлау, бағалау, іріктеу, жүргізу және тарату процесіндегі өзге де бұзушылықтар;

12) жеке тіркеу нөмірі (бұдан әрі – ЖТН) – бюджет қаражаты есебінен гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға өтінім беруші ұсынған МҒТС объектісінің жеке тіркеу нөмірі (ЖТН алу үшін конкурс жарияланған кезден бастап тапсырыс беруші өтінім қабылдайтын соңғы мерзімге дейін гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға арналған конкурсқа қатысушылар объектілерді ұйымдастырушының интернет-ресурсында тіркейді);

13) шекті балл – ғылыми зерттеулерді гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыланыру шеңберінде өтінімдер үшін кемінде 21 балды құрайтын МҒТС балы.

3. МҒТС сараптамалық қорытындылардың тәуелсіздігі, объективтілігі, құзыреттілігі, кешенділігі, дұрыстығы, толықтығы және негізділігі қағидаттарында ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың талдамалық бағасын дайындау мақсатында жүзеге асырылады.

4. МҒТС объектілері:

1) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалар;

2) ғылым мен техника саласындағы Мемлекеттік сыйлықты алу үшін ұсынылған ғылыми-зерттеу жұмыстары;

3) бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберіндегі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы аралық есептер;

4) гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберіндегі ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы қорытынды есептер болып табылады.

5. Ұйымдастырушы мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға, сондай-ақ тапсырыс берушінің өтініші бойынша МҒТС-ның өзге де объектілеріне МҒТС жүргізу бойынша жұмыстарды жүзеге асырады.

6. Мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға жататын ғылыми, ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламалардың МҒТС құзыретті шетелдік және (немесе) қазақстандық сарапшылар жүргізеді.

7. Ұйымдастырушы МҒТС объектілері сараптамасының нәтижелері әкімшілендірілуінің, тәуелсіздігінің, айқындылығының және жариялылығының біртұтастығын қамтамасыз етуді жүзеге асырады.

8. Мыналар МҒТС-ның негізгі міндеттері болып табылады:

1) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың ғылыми, техникалық және технологиялық білімнің әлемдік деңгейіне, ғылыми-техникалық прогрестің үрдістері мен басымдықтарына сәйкестігін бағалау;

2) жоспарланатын операциялар арқылы ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың мақсаттарына қол жеткізу мүмкіндіктерін, еңбек, материалдық ресурстардың болжамды шығындарының қажеттілігі мен жеткіліктілігін бағалау;

3) ғылыми зерттеулерді жүргізуді мазмұндық, ұйымдастырушылық, материалдық, ақпараттық қамтамасыз ету бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларды (есептерді) іске асыру нәтижелерін объективті және кешенді қарау, алынған нәтижелерді мәлімделген мақсаттармен салыстыру;

4) МҒТС объектілерінің маңыздылығын бағалау;

5) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларды іске асыру үшін өтінім беруші сұрау салған қаржыландыру көлемінің негізділігін бағалау.

9. Мыналар МҒТС жүргізу қағидаттары болып табылады:

1) сарапшылардың тәуелсіздігі, анонимділігі және құзыреттілігі;

2) МҒТС объектілерін зерттеудің ғылыми тәсілі, жан-жақтылығы, объективтілігі;

3) сараптамалық қорытындылардың толықтығы мен негізділігі;

4) МҒТС нәтижелерінің жариялылығы.

2-тарау. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу тәртібі

10. Тапсырыс беруші ұйымдастырушыға "Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық, гранттық, бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру қағидасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 25 мамырдағы № 575 қаулысымен бекітілген Ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметті базалық, гранттық, бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру қағидасына қосымшаға сәйкес нысан бойынша заңнамада белгіленген талаптарға сәйкес бюджет қаражаты есебінен гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға ұсынылған МҒТС объектілеріне және өзге де МҒТС объектілеріне МҒТС жүргізу үшін конкурсқа өтінімдер қабылдаудың соңғы мерзімі аяқталғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде өтінім береді. Тапсырыс беруші сондай-ақ бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ұсынылған МҒТС объектілері үшін жүргізілетін ғылыми зерттеулердің нәтижелілігі мониторингінің индикаторлары мен жетекші сұрақтарын көрсете отырып, қосымша бағалау өлшемшарттарының тізбесін ұсынады.

Тапсырыс берушіден өтінім түскен күннен бастап ұйымдастырушы өтінімдерді мынадай талаптардың сақталуы тұрғысынан тексереді:

1) гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға ұсынылған МҒТС объектісінде ЖТН болуы;

2) өтінімді ресімдеудің конкурстық құжаттама талаптарына сәйкес келуі;

3) талап етілген құжаттардың толық көлемде конкурстық құжаттама қосымшаларына сәйкес ұсынылуы;

4) плагиат, МҒТС объектісі тақырыбының немесе мазмұнының МҒТС-ға бұрын немесе бір уақытта берілген объектілерімен қайталану фактілерінің болмауы;

5) гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға арналған конкурсқа қатысушының ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектісін аккредиттеу туралы куәлігінің болуы;

6) этика және биоэтика мәселелері бойынша орталық немесе жергілікті комиссиялардың оң қорытындысының (адамдарға және жануарларға жүргізілетін биомедициналық зерттеулер үшін) болуы;

7) ғылыми жетекшінің конкурстық құжаттама талаптарына сәйкес келуі.

Ұйымдастырушы өтінімдер келіп түскен күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде осы тармақта көрсетілген талаптарға сәйкес келмейтін МҒТС объектілерін тапсырыс берушіге МҒТС жүргізбей қайтарады.

Тапсырыс беруші МҒТС объектілерін өтінім берушіге қайтарады және ұйымдастырушы қайтарған күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қайтарылған МҒТС объектілерінің тізбесін өз интернет-ресурсында жариялайды.

Осы тармақта көрсетілген талаптарға сәйкес келетін МҒТС объектілері тапсырыс берушіден өтінім түскен күннен бастап он бес жұмыс күні өткен соң МҒТС жүргізуге жатады.

11. Ұйымдастырушы:

1) МҒТС жүргізу жөніндегі жұмысты МҒТС-ның әрбір объектісін кемінде үш сарапшыға МҒТС жүргізу үшін жолдау арқылы не МҒТС объектісіне байланысты комиссиялық (кешенді) сараптама жүргізу арқылы ұйымдастырады;

2) МҒТС жүргізу үшін қазақстандық және (немесе) шетелдік сарапшылардың құрамын олардың мамандануы мен МҒТС объектілерінің ерекшеліктеріне сәйкес сапалы және объективті іріктеуді қамтамасыз етеді;

3) мыналарды:

3-1) конкурс шеңберінде және конкурстан тыс рәсімдерде ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларға МҒТС жүргізу үшін екі шетелдік сарапшыны және бір қазақстандық сарапшыны іріктейді (МҒТС объектісін зерттеу саласы бойынша осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келетін қазақстандық сарапшылар дәлелді себеппен болмаған жағдайда, үшінші шетелдік сарапшы тартылады);

3-2) ғылыми зерттеулерді гранттық қаржыландыру шеңберінде жобаның (жобалардың) қорытынды есебіне (есептеріне), бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру бойынша бағдарламалардың аралық және қорытынды есептеріне МҒТС жүргізу үшін үш қазақстандық сарапшыны іріктейді не комиссиялық (кешенді) сараптама арқылы жүргізеді (есептерді зерттеу саласы бойынша осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келетін бір не екі не үш қазақстандық сарапшы дәлелді себеппен болмаған жағдайда, тиісінше бір не екі не үш шетелдік сарапшы тартылады);

3-3) ғылым мен техника саласындағы Мемлекеттік сыйлықты алу үшін ұсынылған жұмыстарға МҒТС жүргізу үшін үш қазақстандық сарапшыны іріктейді (ғылым мен техника саласындағы Мемлекеттік сыйлықты алу үшін ұсынылған жұмыстарды зерттеу саласы бойынша осы Қағидалардың талаптарына сәйкес келетін бір не екі не үш қазақстандық сарапшы дәлелді себеппен болмаған жағдайда, тиісінше бір не екі не үш шетелдік сарапшы тартылады);

3-4) мемлекеттік құпияларды құрайтын және қызмет бабында пайдалануға арналған мәліметтерді қамтитын ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға МҒТС жүргізу үшін үш қазақстандық сарапшыны іріктейді не комиссиялық және (немесе) кешенді сараптама Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып жүргізіледі (сарапшылар құрамын іріктеу Хирш индексі ескерілместен, мемлекеттік құпияларды құрайтын жобалармен және бағдарламалармен жұмыс істеуге тиісті рұқсаты бар қазақстандық сарапшылар қатарынан жүзеге асырылады);

3-5) ғылымның ұлттық қауіпсіздік және қорғаныс саласындағы басым бағыты бойынша ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға МҒТС жүргізу үшін үш қазақстандық сарапшыны іріктейді не комиссиялық және (немесе) кешенді сараптама арқылы жүргізіледі;

3-6) жобалар мен бағдарламаларды қаржыландырудың сұрау салынған көлемінің негізділігін бағалау үшін бір сарапшыны іріктейді;

4) МҒТС объектілерінің электронды нұсқаларының деректер банкін және мемлекеттік бюджет қаражатынан қаржыландыруға ұсынылған, МҒТС жүргізу үшін тапсырыс берушіден келіп түскен МҒТС объектілері бойынша деректер базасын қалыптастырады;

5) МҒТС-ны әдістемелік және ұйымдастырушылық-техникалық қамтамасыз етуді, оның ішінде қазақстандық және шетелдік сарапшылардың автоматтандырылған деректер базаларын құру және МҒТС жүргізу бойынша қызметтер көрсету туралы сарапшылармен шарт жасасу арқылы қамтамасыз етуді жүзеге асырады.

Шетелдік сарапшылардың дерекқорын құру үшін сарапшыларды іріктеу жетекші әлемдік библиометрикалық дерекқорларды пайдалану арқылы немесе жетекші әлемдік университеттер мен ғылыми ұйымдардың немесе МҒТС объектісінің тақырыбына сәйкес келетін ғылыми зерттеулер бойынша әлемдік жетекші ғылыми журналдарда жарияланымдары бар сарапшылардың ұсынымдары бойынша жүргізіледі.

Сарапшымен жасалған шарт сараптаманы жүргізу мерзімі, МҒТС объектілері туралы мәліметтердің құпиялылығы туралы, сарапшының ғылыми этика қағидаттары мен нормаларын сақтау шарттарын қамтуы және сарапшы туралы мәліметтің құпиялылығына кепілдік беруі тиіс.

Шарттың сарапшының бастамасымен дәлелді себептерсіз бұзылғаны туралы мәліметтер қазақстандық және шетелдік сарапшылардың автоматтандырылған дерекқорына енгізіледі.

Сарапшы шарт талаптарын және (немесе) осы Қағидаларда белгіленген МҒТС жүргізу қағидаттарын бұзған жағдайда, ұйымдастырушы оны автоматтандырылған дерекқордан шығарады.

12. МҒТС ұйымдастыру және жүргізу мынадай кезеңдерді қамтиды:

1) сарапшыларды іріктеу және олармен МҒТС жүргізу бойынша қызметтер көрсету туралы шарт жасасу – он бес жұмыс күнінен аспайды;

2) МҒТС жүргізу – сарапшымен шарт жасасқан күннен бастап жиырма бес жұмыс күнінен аспайды;

3) сұрау салынған қаржыландыру көлемінің негізділігін бағалау – МҒТС аяқталғаннан кейін он екі жұмыс күнінен аспайды.

Ұйымдастырушы әрбір кезеңнің аяқталғаны туралы ақпаратты ол аяқталғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде өз интернет-ресурсында жариялайды.

Мемлекеттік құпияларды құрайтын және қызмет бабында пайдалануға арналған мәліметтерді қамтитын ғылыми және ғылыми-техникалық жобалар мен бағдарламаларға сараптама ұйымдастыру және жүргізу Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасының талаптары сақтала отырып жүргізіледі. Сарапшылар құрамын іріктеу Хирш индексі ескерілместен, мемлекеттік құпияларды құрайтын жобалармен және бағдарламалармен жұмыс істеуге тиісті рұқсаты бар қазақстандық сарапшылар қатарынан жүзеге асырылады.

13. Өтінімдер бойынша сұрау салынған қаржыландыру көлемінің негізділігін бағалау балл қоймастан осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасалады.

МҒТС объектісі бойынша сараптамалық қорытынды МҒТС объектісіне байланысты осы Қағидаларға 3, 4, 5, 6 немесе 7-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша жасалады.

Сараптамалық қорытындыда сарапшы осы Қағидаларға 8-қосымшада көрсетілген бағалау жүйесіне сәйкес әрбір бағалау өлшемшарты бойынша балл қояды. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалар бойынша қосымша бағалау өлшемшарттарын тапсырыс берушінің ұсынысы бойынша ұйымдастырушы белгілейді.

МҒТС объектісіне кешенді (комиссиялық) сараптама жүргізілген кезде сараптамалық топ құрылады. Сараптамалық топ мүшелерінің арасынан төраға сайланады және сараптамалық топ отырысының хатшысы анықталады. Сараптамалық топтың отырысы күндізгі нысанда және (немесе) онлайн-конференция арқылы өткізіледі. Сараптама үшін ұсынылған материалдардың көлеміне байланысты кешенді (комиссиялық) сараптама кемінде үш және он бестен аспайтын сарапшылардың қатысуымен өткізіледі. МҒТС объектісінің кешенді (комиссиялық) сараптамасының нәтижелері бойынша МҒТС объектісіне байланысты осы Қағидаларға 5 немесе 6-қосымшаға сәйкес нысандар бойынша сараптамалық қорытынды жасалады.

14. Мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен, сондай-ақ тапсырыс берушінің өтініші бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздерден гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға ұсынылған МҒТС объектілерінің МҒТС нәтижесі МҒТС қорытындылары болып табылады.

Ұйымдастырушы мәлімделген қаржыландыру сомасын көрсете отырып, МҒТС нәтижелерінің негізінде гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру конкурсына ұсынылған және Қазақстан Республикасы Үкіметінің нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарламаларды конкурстық рәсімдерден тыс қаржыландыру туралы шешімі бойынша конкурстық рәсімдерден тыс ұсынылған өтінімдердің сараланған тізімін ерікті нысанда жасайды.

Ұйымдастырушы МҒТС шекті балынан төмен балл жинаған өтінімдер бойынша өтініш берушілерге (ғылыми жетекшілерге) МҒТС аяқталғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде ұйымдастырушының интернет-ресурсы арқылы МҒТС нәтижелерін (МҒТС балын көрсете отырып) қайтарады.

МҒТС шекті балын және одан жоғары балл алған өтінімдер сұрау салынған қаржыландыру көлемінің негізділігін бағалау үшін МҒТС нәтижелерімен (МҒТС балын көрсетпей) бірге сарапшыға МҒТС аяқталғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде жіберіледі.

Сұрау салынған қаржыландыру көлемінің негізділігін бағалау нәтижелері МҒТС нәтижелерімен бірге (МҒТС балын көрсетпей) тиісті ұлттық ғылыми кеңестерге (бұдан әрі – ҰҒК) екі жұмыс күні ішінде жолданады.

ҰҒК өтінімдерді қарауды аяқтағаннан кейін ұйымдастырушы әрбір өтінім үшін МҒТС қорытындысына сәйкес балл мен ҰҒК айқындаған бағалау парағының балын қосу арқылы жалпы балды айқындайды.

Ұйымдастырушы әрбір басым бағыт бойынша ең жоғары балдан бастап "жоғарыдан төмен" өтінімдердің сараланған тізімін жасайды және оны екі жұмыс күні ішінде шешім қабылдау үшін тиісті ҰҒК-ге жолдайды.

Ұйымдастырушы МҒТС нәтижелерін ғылым мен техника саласындағы Мемлекеттік сыйлықты алу үшін ұсынылған ғылыми-зерттеу жұмыстары бойынша тапсырыс берушіге жолдайды.

Ұйымдастырушы бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы аралық есептер және гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы қорытынды есептер бойынша МҒТС нәтижелерін тиісті ҰҒК-ге жолдайды.

15. Ұйымдастырушы өзінің интернет-ресурсында:

1) ЖТН-ны, гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру конкурсы шеңберінде МҒТС өткеннен кейін үш жұмыс күні ішінде мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен аталған конкурс аясында МҒТС-ның шекті балынан төмен балл алған МҒТС объектілері бойынша МҒТС қорытындысы негізіндегі қорытынды балдарды;

2) мемлекеттік құпиялар қамтылған және қызмет бабында пайдалану үшін объектілерге МҒТС жүргізу үшін тартылған қазақстандық сарапшыларға қатысты ақпаратты қоспағанда, жыл сайын жылдың соңында ұйымдар мен елдер бойынша Хирштің орташа индексін көрсете отырып, МҒТС жүргізу үшін тартылған қазақстандық және шетелдік сарапшыларды тарту туралы жалпы талдауды жариялайды.

16. Ұйымдастырушыға және сарапшыға тапсырыс берушінің, өтінім берушінің және өзге де адамдардың қысым не өзге де ықпал көрсетуіне жол берілмейді.

17. МҒТС объектісі МҒТС-ға ұсынылған сәттен бастап ҰҒК қарағанға дейін өтініш берушілер, ғылыми жетекшілер және (немесе) сарапшылар:

1) ғылыми этиканың, биоэтика нормаларының (адамдарды және жануарларды биомедициналық зерттеу үшін) бұзылу фактілеріне ден қояды, мүдделер қақтығысын болдырмау және реттеу шараларын қабылдайды;

2) объективті, толық және нақтыланған мәліметтерді ұсынады;

3) ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызметтің процесі мен нәтижелерін бұрмаламайды;

4) басқа тұлғалардың зияткерлік меншік құқықтарын бұзуға немесе басқа да ғылыми-зерттеу қызметіне зиян келтіруге әкеп соғатын әрекет (әрекетсіздік) жасамайды.

Сарапшы мынадай жағдайларда:

1) өтінімнің мақұлдануы немесе қабылданбауы нәтижесіне өзі жеке немесе қаржылық жағынан мүдделі болғанда;

2) соңғы үш жылдағы тең авторлықты, өтінімді дайындау кезінде тікелей қатысуды, зерттеу нәтижелері бойынша бірлескен жарияланымдарды жоспарлауды және осы нәтижелерді соңғы үш жыл ішінде қолдануды қоса алғанда, ғылыми жобаның және (немесе) бағдарламаның орындаушысымен бірлескен жарияланымдары болғанда;

3) соңғы үш жыл ішінде ғылыми жоба және (немесе) бағдарлама орындаушысына тікелей жетекшілік жасағанда, оған бағынысты болғанда немесе консультациялық қызметтер көрсеткенде;

4) ғылыми жоба және (немесе) бағдарлама орындаушысымен некеде (ерлі-зайыптылықта) немесе жақын туысы болып табылғанда;

5) ғылыми жоба және (немесе) бағдарлама орындаушысының ата-анасының, жұбайының (зайыбының) жақын туысы болып табылғанда;

6) ҰҒК мүшесі болып табылғанда, нақты ғылыми жобаға және (немесе) бағдарламаға МҒТС жүргізбейді.

Осы Қағидалардың 2-тармағының 11) тармақшасында белгіленген ғылыми этиканы бұзу фактілеріне жол берілмейді. Ғылыми этиканы бұзу фактілері болған жағдайда дәлелдер, негіздемелер келтірілуі, оның ішінде техникалық құралдарды қолдану және мамандануы МҒТС объектілеріне сәйкес келетін тәуелсіз мамандарды тарту арқылы келтірілуі тиіс.

	Мемлекеттік ғылыми- техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 1-қосымша
	Нысан

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманың қорытындысы ________________________________________ (МҒТС объектісінің ЖТН мен атауы)

Р/с №	Бағалау өлшемшарттарының атауы	Орташа балл (0-ден 9-ға дейін)	Барлық сарапшылардың жетекші сұрақтарға жауаптарымен қоса түсініктемелері
			1-сарапшы	2-сарапшы	3-сарапшы
1.
2.
3.
4.
5.
МҒТС орташа балы:

	Ұйымдастырушы ____________
	ҰҒК-ға беру күні _____________
	Мемлекеттік ғылыми техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 2-қосымша
	Нысан

Гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде сұрау салынған соманың негізділігін бағалау бойынша сарапшының қорытындысы, теңге ________________________________________ (МҒТС объектісінің ЖТН мен атауы)

Р/с №	Шығыс бабының атауы	Сұрау салынған сома	МҒТС сарапшыларының позициясы негізіндегі шығыстардың құны			Соманың негізділігі бойынша сарапшының пікірі (100-150 сөз)
			1-сарапшы*	2-сарапшы*	3-сарапшы*
1	2	3	4	5	6	7
1	Еңбекақы төлеу**
2	Қызметтік іссапарлар **
3	Өзге де көрсетілетін қызметтер мен жұмыстар**
4	Материалдар сатып алу**
5	Құрал-жабдықтар және (немесе) бағдарламалық қамтылымды сатып алу (заңды тұлғалар үшін)**
6	Ғылыми-ұйымдастырушылық сүйемелдеу**
7	Үй-жайларды жалға алу**
8	Құрал-жабдық пен техниканы жалға алу**
9	Құрал-жабдық пен техниканы пайдалану шығыстары**
10	Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер**
11	Сұрау салынған соманың негізділігін бағалау бойынша сарапшы ұсынатын жобаларды немесе бағдарламаларды қаржыландыруға қорытынды сома

Сұрау салынған соманың негізділігін бағалау бойынша сарапшының Т.А.Ә. (болған жағдайда) ________________________

* - 4, 5, 6-бағандар осы Қағидалардың 3 және 4-қосымшаларына сәйкес МҒТС сараптамалық қорытындыларында келтірілген МҒТС сарапшылар позициясының негізінде толтырылады.

** - баға негізіндегі шығыстар құны (бағалау жүргізу сәтінде)

	Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

Гранттық қаржыландыру шеңберіндегі өтінімге сараптамалық қорытынды ______________________________________________________________ (МҒТС объектісінің ЖТН мен атауы)

Р/с №

Бағалау өлшемшарттарының атауы

Сарапшының бағасы

Сарапшының жетекші сұрақтарға жауаптарымен қоса түсініктемелері

Өлшем-шарт бойынша балл

1.

Зерттеу жоспарының инновациялылығы (0-ден 9 балға дейін)

(150 сөзден артық емес) Өтінім беруші ұсынған зерттеу жоспарының инновациялылығын негіздеуге арналған ақпарат осы өлшемшарт бойынша өтінімді бағалау үшін жеткілікті ме? Өтінім берушінің зерттеу жоспарының инновациялылығы туралы дәлелдері қаншалықты негізделген әрі сенімді? Өтінім берушінің зерттеу жоспарының инновациялылығы негіздемесінің сапасы туралы сарапшының басқа да түсініктемелері

(0-ден 3 балға дейін)

(300 сөзден артық емес) Зерттеуден күтілетін нәтижелер қаншалықты жаңа болып табылады? Жоба шеңберінде зерттелетін ғылыми және (немесе) әдіснамалық проблемалық салалар қаншалықты жаңа болып табылады? Зерттеу жоспары шеңберінде өтінім берушінің қолданатын әдістері мен тәсілдері қаншалықты жаңа болып табылады? Олар қаншалықты заманауи және өзекті болып табылады? Зерттеуден күтілетін нәтижелер жаһандық және салалық аспектілерде қаншалықты маңызды болып табылады? Сарапшының зерттеу жоспарының инновациялылығы туралы басқа да түсініктемелері.

(0-ден 6 балға дейін)

2.

Зерттеу жоспарының сапасы және іске асырылуы, ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобаларды/бағдарламаларды іске асырудың салдарын/нәтижелерін болжау сапасы (0-ден 9 балға дейін)

(150 сөзден артық емес) Зерттеу проблемасы қаншалықты негізделген? Өтінім беруші зерттеу жоспарының мақсатын, мәселелерін, гипотезалары мен болжамдарын қаншалықты түсінікті жасаған? Гипотезалар (болжамдар) ғылыми болып табыла ма?

(0-ден 3 балға дейін)

(250 сөзден артық емес) Зерттеуде қолданылған әдістер қаншалықты негізделген? Пайдаланылатын әдістер мен тәсілдер алға қойылған мақсаттарға, міндеттерге, гипотезаларға және күтілетін нәтижелерге қаншалықты сәйкес келеді? Өтінім берушінің бастапқы деректерді жинау тәсілдері және олардың дереккөздері қаншалықты нақты? Өтінім берушінің зерттеу мәселелері мен деректерді жинау әдістері арасында келісім бар ма? Алынған деректерді кейіннен статистикалық өңдеуге арналған эксперименттер қаншалықты дұрыс жоспарланған? Өтінім беруші плагиатқа, деректердің ойдан шығарылуы мен бұрмалануына, жалған тең авторлыққа және нәтижелерді иемденіп алуға жол бермеуге қатысты мәселелерді қаншалықты тиімді шешетін болады? Өтінім беруші адамдар мен жануарлардың қатысуымен жүргізілетін эксперименттік зерттеулерге қатысты этикалық мәселелерді қаншалықты пысықтаған? Өтінім беруші тиісті нормаларды сапалы деңгейде қаншалықты сақтаған? Сарапшының зерттеулерге ұсынылған әдістер мен тәсілдерінің сапасы және олардың мақсаттары, міндеттері мен күтілетін нәтижелеріне сәйкестігі, жалпы алғанда сапасы мен зерттеу жоспарына байланысты басқа да түсініктемелері.

(0-ден 3 балға дейін)

(250 сөзден артық емес) Зерттеу жоспарының мақсаттары, гипотезалары мен күтілетін нәтижелері қаншалықты шынайы? Орындалатын жұмыстың ресурстары, орындалу мерзімі және мазмұны қаншалықты зерттеудің мақсаттары мен міндеттеріне, әдіснамалары мен күтілетін нәтижелеріне сәйкес келеді? Зерттеуді табысты аяқтау үшін қандай тәуекелдер бар? Олардың дәрежесі қандай, өтінім беруші тәуекелдерге ден қою мәселелерін қаншалықты пысықтаған? Жобаны іске асырудың баламалы жолдары мен тәсілдері бар ма? Өтінім беруші ұсынған зерттеу жоспарының баламалы нұсқалармен салыстырғанда қандай артықшылықтары бар? Өтінім берушінің жариялауды жоспарлап отырған мақалаларының саны қаншалықты негізделген болып табылады? Библиографиялық қорлардың бірінші квартильдеріндегі жетекші ғылыми журналдарға зерттеулер нәтижелерін жариялау қаншалықты мүмкін? Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобаларды іске асырудың салдарын/нәтижелерін болжау. Жобаларды іске асырудың ғылыми-техникалық, әлеуметтік-экономикалық, экологиялық салдары/нәтижелері. Серпінді ғылыми және ғылыми-техникалық нәтижелерге қол жеткізу үшін мүмкіндіктері. Осы саланы қозғайтын жобалар үшін экологиялық таза, қауіпсіз технологиялар негізінде экологиялық жағдайды жақсартып, экологиялық проблемаларды шешу үшін негіз қалыптастыру. Сарапшының зерттеу жоспарының іске асырылуы туралы басқа түсініктемелері.

(0-ден 3 балға дейін)

3.

Күтілетін нәтижелердің маңызы мен қолайлылығы (0-ден 9 балға дейін)

(150 сөзден артық емес) Күтілетін нәтижелердің маңыздылығы қаншалықты айқын және толық тұжырымдалған? Өтінім берушінің күтілетін нәтижелердің маңыздылығы туралы пікірі қаншалықты нақты және негізделген болып табылады?

(0-ден 3 балға дейін)

(300 сөзден артық емес) Зерттеуден күтілетін нәтижелерді қай салада қолдануға болады? Олардың көмегімен шешілетін міндеттердің сипаттамасы және ауқымы қандай? Күтілетін нәтижелер қолда бар ұқсастықтармен (ұқсастық болмаған кезде – ұқсас міндеттердің қолда бар шешімдерімен салыстырғанда) салыстырғанда бәсекеге қабілетті болып табыла ма? Жобаны іске асырудың әлеуметтік, экономикалық, экологиялық немесе өзге әсері қаншалықты негізделген? Зерттеудің нәтижелері Қазақстанның ғылыми-техникалық әлеуетінің деңгейі мен бәсекеге қабілеттілігіне қалай әсер етеді? Зерттеулерден күтілетін нәтижелерді пайдаланудың жолдары қандай? Олар практикалық қолданысқа қаншалықты дайын? Оларды қолдану үшін қандай шектеулер болады? Зерттеулерден күтілетін нәтижелердің маңыздылығы туралы сарапшының басқа түсініктемелері.

(0-ден 6 балға дейін)

4.

Өтінім берушінің біліктілігі және зерттеу ортасының сапасы (0-ден 9 балға дейін)

(150 сөзден артық емес) Зерттеу тобы және зерттеу ортасы қаншалықты толық әрі сапалы сипатталған? Олардың сипаттамасы зерттеу жоспарына сәйкестігін бағалауға қаншалықты мүмкіндік береді?

(0-ден 3 балға дейін)

(300 сөзден артық емес) Зерттеу тобының құрамы қаншалықты сапалы негізделген? Зерттеулерде зерттеу тобы мүшелерінің әрқайсысының рөлі қаншалықты түсінікті негізделген? Олардың үлестері белгіленген мақсатқа, міндеттерге, күтілетін нәтижелерге және ұсынылатын зерттеу жоспарына сәйкес зерттеуді аяқтауға қаншалықты қажет?

(0-ден 3 балға дейін)

Зерттеу тобының жетекшісі мен мүшелерінің біліктілігі мен тәжірибесі зерттеудің талаптары мен бейініне қаншалықты сәйкес келеді? Жетекші негізгі автор ретінде, оның ішінде жобаның бағыты бойынша халықаралық рецензияланған жетекші ғылыми журналдарға мақалаларды үнемі, жеткілікті жариялап отыра ма? 40 жасқа (қоса алғанда) дейінгі ғалымдардың, студенттердің, магистранттар мен PhD докторлардың зерттеудегі рөлдері олардың зерттеушілер ретіндегі дайындықтарына қаншалықты ықпал етеді? Олардың рөлі зерттеу жоспарына сәйкес қаншалықты негізделген? Сарапшының зерттеу тобы мен оның зерттеу талаптарына сәйкестігінің сапасы туралы басқа түсініктемелері.

(300 сөзден артық емес) Өтінім берушінің билігіндегі инфрақұрылым зерттеу жоспарының қажеттіліктеріне қаншалықты сәйкес келеді? Өтінім берушінің билігіндегі зерттеу жабдығы мен басқа құрал- саймандары зерттеулердің ұсынылған тәсілдері мен әдістерін қолдануға қаншалықты мүмкіндік береді? Бөгде ұйымдардың инфрақұрылымдарын жобада қолдану қаншалықты негізделген? Жобаның мақсаты, міндеті мен ауқымы тұрғысынан жоба шеңберінде жабдықты сатып алу қаншалықты негізделген болып табылады? Өтінім берушінің жоба шеңберінде сатып алған материалдары зерттеу жоспарына сәйкес келе ме? Жоба қатысушыларының сатып алған жабдықта жұмыс істеуі үшін біліктілігі жеткілікті ме? Жоба қатысушылары сатып алған жабдықты оның ішінде жоба аяқталғаннан кейін де тиімді пайдалана ала ма?

(0-ден 3 балға дейін)

Жобаны іске асыруда бірлесіп орындаушыны тарту қаншалықты негізделген? Зерттеу тобының мүшелері тиісті жұмыстарды өз бетінше орындай ала ма? Жобаға шетелдік ғалымдар қатысқан жағдайда, олардың жобаға қатысуы жобаның мақсатына, міндеттері мен күтілетін нәтижелеріне қол жеткізудегі рөлі тұрғысынан негізделген бе? Шетелдік сарапшылардың біліктілік саласы мен деңгейі зерттеу жоспарының қажеттіліктерімен сәйкес келе ме? Зерттеу Қазақстанның әлемдік ғылыми қауымдастыққа интеграциялануына қаншалықты ықпал етеді? Жоба шеңберінде ғылыми іссапарлар қаншалықты маңызды болып табылады? Олар зерттеуден күтілетін нәтижелер мен мақсаттарға қол жеткізуге қаншалықты ықпал етеді? Сарапшының зерттеу ортасының және оның зерттеу жоспарына сәйкестігінің сапасы туралы басқа түсініктемелері.

5.

Зерттеудің пәнаралылығы (0-ден 2 балға дейін)

(100 сөзден артық емес) 2 балл – егер жоба ауқымды ғылыми бағыттар арасындағы ынтымақтастықты қамтамасыз ету бөлігінде пәнаралық болып табылса, пәнаралық тәсіл өтінімде толық негізделіп, жобаның мақсатына қол жеткізу үшін қажетті болса. 1 балл – егер жоба пәнаралық болса, бірақ өтінімдегі тәсіл жеткілікті негізделмесе немесе жобаның мақсатына толығымен жауап бере алмаса немесе пәнаралық тәсіл шағын ғылыми бағыттар арасындағы өзара қарым-қатынас бөлігінде болжанса. 0 балл – егер жоба пәнаралық болып табылмаса немесе өтінімдегі тәсіл негізделмесе және жобаның мақсатына сай болмаса. Сарапшының пікірін қысқаша негіздеу.

Қорытынды балл

Жоғарыда көрсетілген бағалардың өлшемшарттары бойынша ортақ балдың қосындысы

Сұрау салынған қаржыландырудың негізділігі

(250 сөзден артық емес) Өтінімнің негізгі сандық параметрлерін ескере отырып (мысалы, зерттеушілердің санын, сатып алынған материалдар мен жабдықтардың көлемін, іссапарлар санын т.б.), өтінім берушінің сұрау салған қаржыландыру (ресурсты өлшеудің ақшалай және/немесе заттай бірліктері) сомасы жобаның маңыздылығына және оның мақсаттары мен күтілетін нәтижелерге қол жеткізуге қажетті нақты қаржы көлеміне қаншалықты сәйкес келетінін бағалау. Түзетулер қажет болған жағдайда, нақты қандай баптар бойынша және қандай мөлшерде (сандық) жобаның мақсаттарына қол жеткізуге залал келтірмейтіндей түзетулер енгізу қажеттілігін көрсету.

Басым бағытына сәйкестігі

(100 сөзден артық емес) Өтінімнің басым бағытқа және оның берілген маманданған ғылыми бағытына қаншалықты сәйкес келетінін бағалау, сарапшының пікірін қысқаша негіздеу.

Мықты тұстары

(150 сөзден артық емес) Жобаның мәлімделген мақсатына қол жеткізуге мүмкіндік беретін зерттеудің негізгі ерекшеліктері мен оның сипаттамасына қысқаша тоқталу.

Әлсіз тұстары

(150 сөзден артық емес) Зерттеудің негізгі кемшіліктеріне және күтілетін нәтижелерге қол жеткізуге олардың әсеріне қысқаша тоқталу. Жобаны іске асыруда сыни маңызы бар және оның мақсаттарына қол жеткізуге күмән келтіретін кемшіліктерді жекелей бөліп көрсету.

Сарапшының Т.А.Ә. (болған жағдайда)_____________________________

	Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 4-қосымша
	Нысан

Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру аясындағы өтінімге сараптамалық қорытынды ______________________________________________________________ (МҒТС объектісінің ЖТН мен атауы)

Р/с №

Бағалау өлшемшарттарының атауы

Жалпы балл

Сарапшының жетекші сұрақтарға жауаптарымен қоса түсініктемелері

1.

Зерттеу жоспарының инновациялылығы

(150 сөзден артық емес) Өтінім беруші ұсынған зерттеу жоспарының инновациялылығын негіздеуге арналған ақпарат осы өлшемшарт бойынша өтінімді бағалауға жеткілікті ме? Өтінім берушінің зерттеу жоспарының инновациялылығы туралы дәлелдері қаншалықты негізделген әрі сенімді? Еліміздің стратегиялық және бағдарламалық құжаттарында анықталған стратегиялық басымдықтарға мақсаттары мен міндеттері қаншалықты сәйкес келеді? Өтінім берушінің зерттеу жоспарының инновациялылығы негіздемесінің сапасы туралы сарапшының басқа да түсініктемелері.

(0-ден 3 балға дейін)

(300 сөзден артық емес) Зерттеуден күтілетін нәтижелер қаншалықты жаңа болып табылады? Бағдарлама шеңберінде зерттелетін ғылыми және (немесе) әдіснамалық проблемалық салалар қаншалықты жаңа болып табылады? Зерттеу жоспары шеңберінде өтінім берушінің қолданатын әдістері мен тәсілдері қаншалықты жаңа болып табылады? Олар қаншалықты заманауи және өзекті болып табылады? Зерттеуден күтілетін нәтижелер жаһандық және салалық аспектілерде қаншалықты маңызды болып табылады? Сарапшының зерттеу жоспарының инновациялылығы туралы басқа да түсініктемелері.

(0-ден 6 балға дейін)

2.

Зерттеу жоспарының сапасы және іске асырылуы

(150 сөзден артық емес) Зерттеу проблемасы қаншалықты негізделген? Өтінім беруші зерттеу жоспарының мақсатын, мәселелерін, гипотезалары мен болжамдарын қаншалықты түсінікті жасаған? Гипотезалар (болжамдар) ғылыми болып табыла ма? Зерттеулерді орындауға арналған ғылыми-техникалық тапсырмалардың міндеттері қаншалықты шешілуі мүмкін? Ғылыми-техникалық тапсырмалардың нәтижелеріне қаншалықты қол жеткізуге болады?

(0-ден 3 балға дейін)

(250 сөзден артық емес) Зерттеуде қолданылған әдістер қаншалықты негізделген? Қолданылатын әдістер мен тәсілдер алға қойылған мақсаттарға, міндеттерге, гипотезаларға және күтілетін нәтижелерге қаншалықты сәйкес келеді? Өтінім берушінің бастапқы деректерді жинау тәсілдері және олардың дереккөздері қаншалықты нақты? Өтінім берушінің зерттеу мәселелері мен деректерді жинау әдістері арасында келісім бар ма? Алынған деректерді кейіннен статистикалық өңдеуге арналған эксперименттер қаншалықты дұрыс жоспарланған? Өтінім беруші плагиатқа, деректердің ойдан шығарылуы мен бұрмалануына, жалған тең авторлыққа және нәтижелерді иемденіп алуға жол бермеуге қатысты мәселелерді қаншалықты тиімді шешетін болады? Өтінім берші адамдар мен жануарлардың қатысуымен жүргізілетін эксперименттік зерттеулерге қатысты этикалық мәселелерді қаншалықты пысықтаған? Өтінім беруші тиісті нормаларды сапалы деңгейде қаншалықты сақтаған? Сарапшының зерттеулерге ұсынылған әдістер мен тәсілдердің сапасы және олардың мақсаттары, міндеттері мен күтілетін нәтижелеріне сәйкестігі, жалпы алғанда сапасы мен зерттеу жоспарына байланысты басқа да түсініктемелері.

(0-ден 3 балға дейін)

(250 сөзден артық емес) Зерттеу жоспарының мақсаттары, гипотезалары мен күтілетін нәтижелері қаншалықты шынайы? Орындалатын жұмыстың ресурстары, орындалу мерзімі және мазмұны қаншалықты зерттеудің мақсаттары мен міндеттеріне, әдістері мен күтілетін нәтижелеріне сәйкес келеді?

(0-ден 3 балға дейін)

Зерттеуді табысты аяқтау үшін қандай тәуекелдер бар? Олардың дәрежесі қандай, өтінім беруші тәуекелдерге ден қою мәселелерін қаншалықты пысықтаған? Бағдарламаны іске асырудың баламалы жолдары мен тәсілдері бар ма? Өтінім беруші ұсынған зерттеу жоспарының баламалы нұсқалармен салыстырғанда қандай артықшылықтары бар? Өтінім берушінің жариялауға беруді жоспарлап отырған мақалаларының саны қаншалықты негізделген болып табылады? Библиографиялық қорлардың бірінші квартильдеріндегі жетекші ғылыми журналдарға зерттеулер нәтижелерін жариялау қаншалықты мүмкін? Зерттеу жоспарының іске асырылуы туралы сарапшының басқа түсініктемелері.

3.

Күтілетін нәтижелердің маңызы мен қолайлылығы

(150 сөзден артық емес) Күтілетін нәтижелердің маңыздылығы қаншалықты айқын және толық тұжырымдалған? Өтінім берушінің күтілетін нәтижелер туралы пікірі қаншалықты нақты және негізделген болып табылады?

(0-ден 3 балға дейін)

(300 сөзден аспауы тиіс) Зерттеуден күтілетін нәтижелерді қай салада қолдануға болады? Олардың көмегімен шешілетін міндеттердің сипаттамасы және ауқымы қандай? Күтілетін нәтижелер қолда бар ұқсастықтармен (ұқсастық болмаған кезде – ұқсас міндеттердің қолда бар шешімдерімен салыстырғанда) салыстырғанда бәсекеге қабілетті болып табыла ма? Бағдарламаны іске асырудың әлеуметтік, экономикалық, экологиялық немесе өзге әсері қаншалықты негізделген? Зерттеудің нәтижелері Қазақстанның ғылыми-техникалық әлеуетінің деңгейі мен бәсекеге қабілеттілігіне қалай әсер етеді? Стратегиялық маңызды мемлекеттік міндеттерді шешуден басқа, бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері өндіріс, ғылым, білім салаларындағы жағдайды едәуір өзгертуге табысты ықпал ете алады ма? Алынған нәтижелер стратегиялық маңызы бар мемлекеттік міндеттерді дамытуға қаншалықты ықпал етеді?

(0-ден 6 балға дейін)

Бағдарлама коммерцияландыруға енгізуге, өнімді жасауға едәуір әлеуеті бар нәтижелер алуды болжайды ма? Әлеуметтік сипаттағы бағдарлама үшін бағдарлама нәтижелерін енгізу барысында (пайдалану) әлеуетті игіліктерді алушылар (өмір сүру, еңбек жағдайын т.б. жақсарту) айтарлықтай қамтылған ба? Бағдарламаның күтілетін нәтижелері экологиялық, энерготиімді, бәсекеге қабілетті болып табыла ма? Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық бағдарламаларды іске асыру салдарын/нәтижелерін болжау қолжетімді болып табыла ма? Бағдарламаларды іске асырудың ғылыми-техникалық, әлеуметтік-экономикалық, экологиялық (қажет болған жағдайда) салдарына/нәтижелеріне қол жеткізу қамтамасыз етіле ме? Зерттеулерден күтілетін нәтижелерді пайдаланудың жолдары қандай? Олар практикалық қолданысқа қаншалықты дайын? Оларды қолдану үшін қандай шектеулер болады? Зерттеулерден күтілетін нәтижелердің маңыздылығы туралы сарапшының басқа түсініктемелері.

4.

Өтінім берушінің құзыреттілігі және зерттеу ортасының сапасы

(150 сөзден артық емес) Зерттеу тобы және зерттеу ортасы қаншалықты толық әрі сапалы сипатталған? Олардың сипаттамасы зерттеу жоспарына сәйкестігін бағалауға қаншалықты мүмкіндік береді?

(0-ден 2 балға дейін)

(300 сөзден аспауы тиіс) Зерттеу тобының құрамы қаншалықты сапалы негізделген? Зерттеулерде зерттеу тобы мүшелерінің әрқайсысының рөлі қаншалықты түсінікті негізделген? Олардың үлестері алға қойылған мақсатқа, міндеттерге, күтілетін нәтижелерге және ұсынылатын зерттеу жоспарына сәйкес зерттеуді аяқтауға қаншалықты қажет? Зерттеу тобының жетекшісі мен мүшелерінің біліктілігі мен тәжірибесі зерттеудің талаптары мен бейініне қаншалықты сәйкес келеді? Жетекші басты автор ретінде, оның ішінде бағдарламаның бағыты бойынша халықаралық рецензияланған жетекші ғылыми журналдарға мақалаларды үнемі, жеткілікті жариялап отыра ма? 40 жасқа (қоса алғанда) дейінгі ғалымдардың, студенттердің, магистранттар мен PhD докторлардың зерттеудегі рөлдері олардың зерттеушілер ретіндегі дайындықтарына қаншалықты ықпал етеді? Олардың рөлі зерттеу жоспарына сәйкес қаншалықты негізделген? Сарапшының зерттеу тобы мен оның зерттеу талаптарына сәйкестігінің сапасы туралы басқа түсініктемелері.

(0-ден 3 балға дейін)

(300 сөзден артық емес) Өтінім берушінің билігіндегі инфрақұрылым зерттеу жоспарының қажеттіліктеріне қаншалықты сәйкес келеді? Өтінім берушінің билігіндегі зерттеу жабдығы мен басқа құрал-саймандары зерттеулердің ұсынылған тәсілдері мен әдістерін қолдануға қаншалықты мүмкіндік береді? Бөгде ұйымдардың инфрақұрылымдарын жобада қолдану қаншалықты негізделген болып табылады? Бағдарламаның мақсаты, міндеті мен ауқымы тұрғысынан алғанда жоба шеңберінде жабдықты сатып алу қаншалықты негізделген болып табылады? Өтінім берушінің бағдарлама аясында сатып алған материалдары зерттеу жоспарына сәйкес келе ме? Жоба қатысушыларының сатып алған жабдықта жұмыс істеуі үшін біліктілігі жеткілікті ме? Бағдарлама қатысушылары сатып алған жабдықты оның ішінде бағдарлама аяқталғаннан кейін де тиімді пайдалана ала ма? Бағдарламаны іске асыруда бірлесіп орындаушыны тарту қаншалықты негізделген? Зерттеу тобының мүшелері тиісті жұмыстарды өз бетінше орындай ала ма? Зерттеу Қазақстанның әлемдік ғылыми қауымдастыққа ықпалдасуына қаншалықты септігін тигізеді? Бағдарлама аясындағы ғылыми іссапарлар қаншалықты маңызды? Зерттеуден күтілетін нәтижелер мен мақсаттарға қол жеткізу үшін олар қаншалықты ықпал етеді? Сарапшының зерттеу ортасының және оның зерттеу жоспарына сәйкестігінің сапасы туралы басқа түсініктемелері.

(0-ден 3 балға дейін)

(50 сөзге дейін, кем дегенде 10 Хирш индексі бар шетелдік ғалымдар ғана ескеріледі) 1 балл – егер шетелдік ғалымдардың қатысуы мен олардың зерттеудегі рөлі толық негізделген болса, олардың құзыреттілік саласы мен деңгейі зерттеу жоспарының талаптарына толық сай келсе және олардың бағдарламаның іске асырылуына қосқан үлесі мақсатқа қол жеткізуге қажет болса. 0,5 балл – егер шетелдік ғалымдардың қатысуы, олардың құзыреттілік саласы мен деңгейі бағдарламаның қажеттіліктеріне сай болса, олардың рөлі мен қосқан үлесі зерттеудің мақсатына қол жеткізуге оң әсерін тигізсе, бірақ зерттеудің табысты аяқталуы олардың қатысуынсыз да мүмкін болса. 0 балл – егер шетелдік ғалымдардың бағдарламаға қатысуы негізсіз болса және (немесе) олардың құзыреттілік саласы мен деңгейі бағдарламаның талаптарына сай келмесе және (немесе) олардың бағдарламаның мақсаттарына қол жеткізудегі үлесі елеусіз болса немесе шетелдік ғалымдардың жобаға қатысуы көзделмесе.

(0-ден 1 балға дейін)

5.

Зерттеудің пәнаралылығы

(100 сөзге дейін) 2 балл – егер бағдарлама ауқымды ғылыми бағыттар арасындағы ынтымақтастықты қамтамасыз ету жағынан пәнаралық болып табылса, пәнаралық тәсіл өтінімде толық негізделіп, бағдарламаның мақсатына қол жеткізу үшін қажетті болса. 1 балл – егер бағдарлама пәнаралық болса, бірақ өтінімдегі тәсіл толық негізделмесе немесе бағдарламаның мақсатына толығымен жауап бере алмаса немесе пәнаралық тәсілі шағын ғылыми бағыттар арасындағы өзара қарым-қатынас ретінде ғана болса. 0 балл – егер бағдарлама пәнаралық болып табылмаса немесе өтінімдегі тәсілі негізделмесе және бағдарламаның мақсатына сай болмаса. Сарапшының пікірін қысқаша негіздеу.

Қорытынды балл

Жоғарыда көрсетілген бағалардың өлшемшарттары бойынша ортақ балдың қосындысы

Сұрау салынған қаржыландырудың негізділігі

(250 сөзден артық емес) Өтінімнің негізгі сандық параметрлерін ескере отырып (мысалы, зерттеушілердің санын, сатып алынған материалдар мен жабдықтардың көлемін, іссапарлар санын т.б.), өтінім берушінің сұрау салған қаржыландыру сомасы бағдарламаның маңыздылығына және оның мақсаттары мен күтілетін нәтижелерге қол жеткізуге қажетті нақты қаржы көлеміне сәйкестігін бағалау. Түзетулер қажет болған жағдайда, қандай баптар бойынша және қандай мөлшерде бағдарламаның мақсаттарына қол жеткізу үшін залал келтірмейтіндей түзетулер енгізу қажеттілігін көрсету.

Басым бағытына сәйкестігі

(100 сөзден артық емес) Өтінімнің басым бағытқа және оның берілген маманданған ғылыми бағытына қаншалықты сәйкес келетінін бағалау, сарапшының пікірін қысқаша түсіндіру.

Мықты тұстары

(150 сөзден артық емес) Бағдарламаның мәлімделген мақсатына қол жеткізуге мүмкіндік беретін зерттеудің негізгі ерекшеліктері мен оның сипаттамасына қысқаша тоқталу.

Әлсіз тұстары

(150 сөзден артық емес) Зерттеудің негізгі кемшіліктеріне және олардың күтілетін нәтижелерге қол жеткізуге ықпалының дәрежесіне қысқаша тоқталу. Бағдарламаны іске асыруда сыни маңызы бар және оның мақсаттарына қол жеткізуге күмән келтіретін кемшіліктерді жекелей бөліп көрсету.

Сарапшының Т.А.Ә. (болған жағдайда) _____________________________________

	Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 5-қосымша
	Нысан

Бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберіндегі аралық (жылдық) есеп бойынша сараптамалық қорытынды _______________________________________________________ (МҒТС объектісінің ЖТН мен атауы)

Бағалау өлшемшарттарының атауы			Балл (0-ден 9-ға дейін)			Сарапшының/сараптамалық топтың түсініктемелері
1.	Бағдарламаны басқарудың сапасы					Бағдарламаның міндеттерін шешу үшін зерттеу тобының құрамы саны және құзыреттілігі бойынша негізделген болып табыла ма? Сатып алынған жабдық зерттеулерді жүргізу үшін пайдаланыла ма? Өтінімде жоспарланғандай, бағдарламаны орындауға жас зерттеушілер тартыла ма? Зерттеулердің нәтижелері бойынша негізгі қорытындылар қаншалықты ғылыми дәлелденген және негізделген? Олар халықаралық жетекші ғылыми журналдарда мақалалар түрінде кейіннен жариялауға немесе басқа нысанда қолдану үшін жаңа әрі маңызды болып табыла ма?
2.	Ғылыми зерттеулерге қолданылатын әдіснаманың сапасын бағалау					Қолданылатын әдіснаманың ғылыми негізділігін және зерттеулердің ерекшелігіне сәйкестігін бағалаңыз. Қолданылатын әдістер бағдарламаның мақсатына жетуге және ұсынылған гипотезаларды тексеруге мүмкіндік бере ме? Олар неғұрлым тиімді ме, нақты мәліметтерді алуға мүмкіндік бере ме? Эксперименттер стандарттық ауытқушылықтар, нөлдік гипотеза дәлдігінің ықтималдығы т.б. есептерін қамтитын деректерді кейіннен статистикалық өңдеу арқылы қатар салыстырыла жүргізіле ме? Эксперименталды алынған кестелердегі олқылықтардың планкасы кейінге қалдырылған ба? Қолданылатын әдістер ғылыми этиканың нормалары мен қағидаттарына сәйкес келе ме?
3.		Бағдарламада қойылған міндеттердің жетістіктерін бағалау			Жобаның/бағдарламаның міндеттерін іске асыру бұған дейін бекітілген зерттеу жоспарына сәйкес жүргізіле ме? (озыңқы негізделген өзгерістермен, жоспардан негізсіз ауытқуды). Бағдарлама алдына қойған мақсатына жете алмайды деген күдік бар ма? Осыған байланысты оны тоқтату қажет пе?
Қорытынды балл (бағалау өлшемшарттары бойынша балл сомасы)
Мықты тұстары
Әлсіз тұстары

Сарапшының Т.А.Ә. (болған жағдайда) ________________________________________

Кешенді/комиссиялық сараптама үшін

Сараптамалық топтың төрағасы _____________________

Сараптамалық топтың хатшысы_____________________

Сараптамалық топтың мүшелері_____________________

	Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 6-қосымша
	Нысан

Ғылыми зерттеулерді гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберіндегі қорытынды есеп бойынша сараптамалық қорытынды _______________________________________________ (МҒТС объектісінің ЖТН мен атауы)

Бағалау өлшемшарттарының атауы		Балл (0-ден 9-ға дейін)		Сарапшының/сараптамалық топтың түсініктемелері
1.	Алынған нәтижелердің жаңашылдығы			(7-9 балл) Түбегейлі жаңа нәтижелер, жаңа теория алынды, жаңа заңдылық ашылды; феномен жаңаша немесе алғаш рет зерделенді: мазмұн құрылымы, оның мәні ашылды. Нәтижелердің жаңашылдығы библиографиялық базалардың бірінші квартиліндегі халықаралық ғылыми журналда (жобаның жеке тіркеу нөмірін көрсету арқылы) кемінде бір мақаламен расталды. Түбегейлі жаңа өнім шығаруға мүмкіндік беретін түбегейлі жаңа құрылғы, тәсіл ойлап шығарылды. Өнертабыс патенттелген немесе патенттеуге мүмкіндігі бар.
				(4-6 балл) Кейбір жалпы заңдылықтар, әдістер алынды, белгілі фактілер арасында жаңа байланыс табылды, бар білімнің белгісіздігін айтарлықтай азайтқан жаңа ақпарат алынды, жаңа объектілерге белгілі ережелерді тарату нәтижесінде тиімді шешім табылды. Процесті, әдісті және (немесе) әзірлемені айтарлықтай түбегейлі жетілдіру жүргізілді, ішінара ұтымды түрлендіру (жаңашылдық белгілерімен) жүргізілді. Нәтижелердің жаңашылдығы библиографиялық базаларды алғашқы үш квартиліндегі халықаралық ғылыми журналда (жобаның жеке тіркеу нөмірін көрсету арқылы) кемінде бір мақаламен расталды.
				(0-3 балл) Нәтиже қарапайым жалпылау, факторлардың байланысын талдау, жаңа объектілерге белгілі қағидаттарды тарату негізінде алынды. Жеке факторларға, бұрын алынған нәтижелердің таралуына, реферативтік шолуға сипаттама берілді.
2.	Ғылыми пысықтау деңгейі			(7-9 балл) Күрделі теориялық есептеулерді орындау, кейіннен статистикалық өңдеу арқылы бірнеше параллельдерде үлкен көлемде эксперименттік деректерді тексеру.
				(4-6 балл) Есептеулердің күрделілігі жоғары емес, аз көлемде эксперименттік деректерді тексеру.
				(0-3 балл) Теориялық есептеулер қарапайым, эксперимент жүргізілген жоқ.
3.	Нәтижелерді қолданудың перспективасы			(7-9 балл) Жоба нәтижелері библиографиялық базалардың бірінші квартиліндегі халықаралық ғылыми журналда (жобаның жеке тіркеу нөмірін көрсету арқылы), кемінде бір мақаламен расталған көптеген ғылыми бағыттарда қолданыс таба алады, әлемдік ғылым үшін өте маңызды. Коммерциялық әлеуеті бар: нәтижелерді коммерцияландырған жағдайда бәсекеге қабілетті тауар өнімінің, процестердің немесе қызметтердің шығарылуы мүмкін.
				(4-6 балл) Қазақстанның басым ғылыми бағыттары үшін маңызды алынған нәтижелер библиографиялық базалардың алғашқы үш квартиліндегі халықаралық ғылыми журналда (жобаның жеке тіркеу нөмірін көрсету арқылы) кемінде бір мақаламен расталған. Нәтижелері жаңа техникалық шешімдерді әзірлеу кезінде қолданылуы мүмкін, Қазақстанда практикаға, өндіріске енгізу үшін әлеуетке ие.
				(0-3 балл) Нәтижелері келесі ғылыми зерттеулер мен әзірлемелерді әзірлеу үшін қолданылуы мүмкін.
4.			Нәтижелердің аяқталуы			(7-9 балл) Зерттеу нәтижелері халықаралық жетекші дәйексөз алу жүйелерінде (библиографиялық базаларда) индекстелетін халықаралық рецензияланатын ғылыми басылымдарда жобаның жеке тіркеу нөмірін көрсету арқылы жарияланды. Мақалалардың саны мен журналдардың деңгейі өтінімдегі жоспарланған жобаға сәйкес келеді. Нәтижелер зияткерлік меншік құқығымен қорғалған.
						(4-6 баллов) Ұсынымдар, толық талдау, ұсыныстар ұсынылған. Жетекші библиографиялық базалардың бірінде индекстелетін, жобаның жеке тіркеу нөмірі көрсетілген шетелдік рецензияланатын ғылыми басылымдарда жарияланған мақалалар саны, сондай-ақ олар жарияланған журналдардың деңгейі жобаға арналған өтінімде жоспарланғаннан аз. Тәжірибелік-конструкторлық жұмысқа техникалық тапсырма бар.
						(0-3 балла) Ақпаратқа шолу, жинақтау жүргізілген. Жетекші библиографиялық қорлардың бірінде индекстелетін шетелдік рецензияланатын ғылыми басылымдарда мақалалар жарияланбаған.
Қорытынды балл (бағалау өлшемшарт-тары бойынша балдардың жиынтығы)
Мықты тұстары
Әлсіз тұстары

Сарапшының Т.А.Ә. (болған жағдайда) ____________________________________

Кешенді/комиссиялық сараптама үшін

Сараптамалық топтың төрағасы _____________________

Сараптамалық топтың хатшысы_____________________

Сараптамалық топтың мүшелері_____________________

Толтырылған күні _____________________________________

	Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 7-қосымша
	Нысан

Ғылым мен техника саласында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығын алуға ұсынылған жұмыс бойынша сараптамалық қорытынды ________________________________________ (МҒТС объектісінің атауы)

Р/с №	Бағалау өлшемшарттарының атауы	Балл (1-ден 9-ға дейін)	Сарапшы/сараптамалық топ түсініктемелері
1	Алынған әлемдік деңгейдегі нәтижелердің ғылыми жаңашылдық дәрежесі, жүргізілген зерттеулердің өзектілігі
2	Ғылыми зерттеулер үшін қолданылатын әдіснаманы бағалау
3	Зерттеудің негізгі нәтижелерінің ғылыми және практикалық маңыздылығын бағалау
4	Жұмыстың ғылым мен техниканың дамуына қосар үлесін бағалау
5	Қорытынды балл (бағалау өлшемшарттары бойынша балл сомасы)
Мықты тұстары
Әлсіз тұстары

Сарапшының Т.А.Ә. (болған жағдайда) _____________________________

	Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына 8-қосымша
	Нысан

МҒТС объектісін сараптамалық бағалау жүйесі

Шекті баға	Балл	Баға	Мықты және әлсіз тұстарын көрсете отырып бағалауды сипаттау
Жоғары	9	Ерекше	Әлсіз тұстары жоқ
	8	Көрнекті	Әлсіз тұстарын ескермеуге болады
	7	Үздік	Кейбір елеусіз әлсіз тұстары бар
Орташа	6	Өте жақсы	Көптеген елеусіз әлсіз тұстары бар
	5	Жақсы	Кейбір мықты тұстары және бірқалыпты әлсіз тұстары бар
	4	Қанағаттанарлық	Кейбір мықты тұстары, бірақ айтарлықтай бір әлсіз тұсы бар
Төмен	3	Әлсіз	Елеусіз күшті тұстары және көптеген әлсіз тұстары бар
	2	Қанағаттанғысыз	Мықты тұстары жоқ және айтарлықтай әлсіз тұстары бар
	1	Мүлдем қанағаттанғысыз	Мықты тұстары жоқ
	0		Жоқ