О проекте Указа Президента Республики Казахстан "О внесении изменения в Указ Президента Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 148 "Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 5 мая 2022 года № 281

      Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект Указа Президента Республики Казахстан "О внесении изменения в Указ Президента Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 148 "Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)".

      Премьер-Министр
Республики Казахстан
А. Смаилов

О внесении изменения в Указ Президента Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 148 "Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)"

      ПОСТАНОВЛЯЮ:

      1. Внести в Указ Президента Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 148 "Об утверждении Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)" следующее изменение:

      Концепцию развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года), утвержденную вышеназванным Указом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему Указу.

      2. Настоящий Указ вводится в действие со дня его подписания.

      Президент
Республики Казахстан
К.Токаев

  ПРИЛОЖЕНИЕ
к Указу Президента
Республики Казахстан
от " " 2022 года №
  УТВЕРЖДЕНА
Указом Президента
Республики Казахстан
от 28 декабря 2015 года № 148

Концепция
развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)

      Содержание

      Раздел 1. Паспорт Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)

      Раздел 2. Анализ текущей ситуации

      Раздел 3. Обзор международного опыта

      Раздел 4. Видение развития Ассамблеи народа Казахстана в системе государственной политики в сфере межэтнических отношений

      Раздел 5. Основные принципы и подходы развития Ассамблеи народа Казахстана

      Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)

      Раздел 7. План действий по реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года) (приложение к Концепции)

Раздел 1. Паспорт Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)

Наименование Концепции

Концепция развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года) (далее – Концепция)

Основание для разработки

Пункт 3 протокольного поручения Президента Республики Казахстан, данного на ХХVI сессии Ассамблеи народа Казахстана 24 мая 2018 года, № 18-35-3.1 "Разработать проект Указа Президента Республики Казахстан о внесении изменений и дополнений в Концепцию развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года) с учетом приоритетов модернизации, социальной политики, программы "Рухани жаңғыру"

Государственный орган, ответственный за разработку Концепции

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан

Государственные органы, ответственные за реализацию Концепции

Секретариат Ассамблеи народа Казахстана Администрации Президента Республики Казахстан;
Министерство образования и науки Республики Казахстан;
Министерство культуры и спорта Республики Казахстан;
Министерство иностранных дел Республики Казахстан;
Министерство национальной экономики Республики Казахстан;
акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента.

Сроки реализации

2022 − 2025 годы

Раздел 2. Анализ текущей ситуации

      Целью Концепции является обеспечение участия Ассамблеи народа Казахстана (далее – Ассамблея) в разработке государственной политики по укреплению общественного согласия и общенационального единства на основе принципов казахстанского патриотизма, гражданского равноправия, объединяющей роли государственного языка, идеи "единство в многообразии", постоянной модернизации нации, а также политики "интеркультурализма".

      В настоящее время казахстанская модель общественного согласия и общенационального единства признана одной из успешных в мире.

      Указом Президента Республики Казахстан от 1 марта 1995 года Ассамблея была создана как консультативно-совещательный орган при Президенте Республики Казахстан. На Ассамблею возложена межведомственная координация деятельности по развитию и укреплению межэтнических отношений в стране.

      Конституционная реформа 2007 года определила Ассамблею в качестве учреждения, имеющего конституционный статус, и обеспечила ей гарантированное представительство в Парламенте.

      В 2007 году в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан Ассамблея народов Казахстана переименована в Ассамблею народа Казахстана.

      В 2008 году принят Закон Республики Казахстан "Об Ассамблее народа Казахстана", который определил нормативные правовые основы ее деятельности в сфере межэтнических отношений.

      Реализованы Программа совершенствования казахстанской модели межэтнического и межконфессионального согласия на 2006-2008 годы, Стратегия Ассамблеи на среднесрочный период (до 2011 года) и Концепция развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2020 года).

      Организовано взаимодействие государственных органов и институтов гражданского общества в сфере укрепления межэтнического согласия.

      Интегрированы усилия этнокультурных объединений в достижении целей и задач Ассамблеи.

      Эффективно функционирует система мониторинга межэтнической ситуации и активно используются упреждающие механизмы в данной сфере.

      В 2011 году Указом Президента Республики Казахстан утверждено положение об Ассамблее, в котором закреплены статус и полномочия Ассамблеи и ее общественных структур.

      В 2018 году принят Закон Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в Закон Республики Казахстан "Об Ассамблее народа Казахстана", направленный на дальнейшее совершенствование ее деятельности.

      Укреплена инфраструктура Ассамблеи, обеспечена ее интеграция в систему институтов гражданского общества и органов государственной власти.

      При Ассамблее функционируют общественные фонды, развивается многофункциональный веб-портал, в Национальной академической библиотеке Республики Казахстан создан депозитарий Ассамблеи.

      По поручению Главы государства в 2009 году создан научно-экспертный совет Ассамблеи. Во всех регионах страны на базе высших учебных заведений действуют научно-экспертные группы Ассамблеи.

      Создан республиканский клуб журналистов Ассамблеи и на региональном уровне образованы аналогичные структуры.

      Во всех регионах страны сформированы соответствующие советы Ассамблеи: общественного согласия, матерей, медиации.

      Указом Президента Республики Казахстан в 2014 году создано республиканское государственное учреждение "Қоғамдық келісім" при Президенте Республики Казахстан (далее – РГУ "Коғамдық келісім") как исполнительный орган Ассамблеи. На региональном уровне созданы коммунальные государственные учреждения "Қоғамдық келісім" при аппаратах акимов областей, городов республиканского значения, столицы (далее – КГУ "Қоғамдық келісім").

      В 2020 году РГУ "Қоғамдық келісім" передано в ведение Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан, на региональном уровне КГУ "Қоғамдық келісім" – в ведение управлений внутренней политики и общественного развития местных исполнительных органов.

      Также в 2020 году созданы Комитет по развитию межэтнических отношений Министерства информации и общественного развития, который является ведомством данного министерства, осуществляющим руководство в сфере государственной межэтнической политики, и ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований", которое проводит исследования в сфере межэтнических отношений, обеспечивает научный подход и применение новых методов совершенствования государственной политики в данной области.

      Сформированы уникальные элементы казахстанской модели общественного согласия и общенационального единства.

      Во-первых, благодаря целенаправленной политике Первого Президента Республики Казахстан – Елбасы Назарбаева Н.А., в результате которой созданы и совершенствуются механизмы реализации гражданского равноправия независимо от этнической и религиозной принадлежности.

      Во-вторых, представительство и реализация интересов казахстанских этносов осуществляются на высшем государственном уровне, так как Председателем Ассамблеи является Президент страны – гарант Конституции Республики Казахстан.

      Решения сессии Ассамблеи – ее высшего органа подлежат обязательному рассмотрению всеми государственными органами и должностными лицами.

      В-третьих, гарантированное представительство интересов этносов в Парламенте страны обеспечивается 5 депутатами Сената Парламента Республики Казахстан от Ассамблеи народа Казахстана.

      Депутатская группа от Ассамблеи в Парламенте страны принимает активное участие в рассмотрении законопроектов на предмет соответствия национального законодательства стандартам в области соблюдения прав граждан вне зависимости от их этнической принадлежности, недопущения дискриминации по этническому признаку.

      Депутаты от Ассамблеи готовят и направляют в Правительство Республики Казахстан и государственные органы запросы касательно прав этнических групп, взаимодействуют с государственными органами и неправительственным сектором по совершенствованию сферы межэтнических отношений, принимают участие в мероприятиях Ассамблеи, участвуют в работе Сессии и Совета Ассамблеи, ведут информационно-разъяснительную работу среди населения.

      В-четвертых, в Республике Казахстан сформирована ценностная основа, базирующаяся на общегражданских принципах, общих духовно-культурных ценностях и общенациональном историческом сознании.

      В-пятых, государством созданы условия и оказывается поддержка в работе по развитию традиций, языков и культуры этносов Казахстана.

      Законодательство Республики Казахстан в сфере языковой политики предусматривает право граждан на пользование родным языком, на свободный выбор языка общения, воспитания, обучения и творчества.

      Ассамблея способствует развитию и популяризации государственного языка среди всех этносов страны. В домах дружбы функционируют 174 воскресные школы при этнокультурных объединениях, в которых действуют 124 группы по обучению этносов Казахстана на государственном языке.

      В-шестых, казахстанская модель общественного согласия и общенационального единства развивается на основе гражданской инициативы и конструктивного диалога институтов гражданского общества и органов государственной власти.

      В-седьмых, принципиальная позиция Казахстана заключается в том, что манипуляция межэтническими вопросами в политических целях недопустима.

      В Казахстане внедрены общепризнанные нормы в сфере межэтнических отношений.

      Казахстанская модель общественного согласия и общенационального единства презентована на 56 языках стран-участниц Организации по безопасности и сотрудничеству в Европе (далее – ОБСЕ) и применяется на практике в посольствах Республики Казахстан за рубежом.

      Республикой Казахстан подписаны меморандумы о сотрудничестве с Верховным комиссаром ОБСЕ по делам национальных меньшинств, Центром глобального диалога и сотрудничества, государственными и негосударственными структурами ряда стран, о взаимопонимании между Ассамблеей и Секретариатом Совещания по взаимодействию и мерам доверия в Азии.

      В целом в стране функционирует эффективная политико-правовая и институционально-управленческая система обеспечения и укрепления общественного согласия и общенационального единства.

      По данным социологического мониторинга общественного мнения, проведенного Институтом прикладных этнополитических исследований в 2020-2021 годы, в Республике Казахстан сохраняется "базовое ядро" стабильности в межэтнических отношениях на уровне 94%. Идею полиэтничности разделяют 88,3 % наших граждан. 93,7 % населения республики положительно относится к представителям других этносов. Граждане в целом поддерживают государственную политику по сохранению межэтнического согласия, и уровень такой поддержки составляет 85,9 %.

      Эти показатели свидетельствуют об общей эффективности функционирования казахстанской модели мира и согласия.

      Вместе с тем следует выделить внешние и внутренние факторы, которые оказывают влияние на развитие межэтнических отношений в стране.

      Среди внешних факторов важно отметить новые вызовы XXI века – турбулентность мировой экономики, нарастание геополитического противостояния, рост влияния этнорелигиозного фактора на возникновение современных международных конфликтов, усиление миграционных потоков и рост числа беженцев.

      Геополитическое окружение Казахстана зачастую усложняется, и ситуация становится напряженной. В частности, санкционные противостояния между крупнейшими государствами мира, обострение ситуации в близлежащих странах и рост числа беженцев из Афганистана негативно влияют на формирование международной обстановки в центрально-азиатском регионе.

      Отдельные конфликтные ситуации в странах исторического происхождения этносов, проживающих в Казахстане, в том числе связанные с событиями на азербайджано-армянской и киргизско-таджикской границах, а также фактор ухудшения российско-украинских отношений, провокационные заявления отдельных зарубежных политиков могут оказать негативное влияние на межэтнические отношения в Казахстане.

      Вышеуказанные обстоятельства могут быть использованы некоторыми внешними силами для обострения межэтнических отношений в Казахстане при возникновении ситуации геополитического противостояния.

      Все это требует дальнейшего укрепления единства, сплоченности и патриотизма народа Казахстана, совершенствования государственной политики в межэтнической сфере, активизации деятельности Ассамблеи.

      Среди внутренних факторов можно выделить следующие:

      Изменение этнодемографического положения страны.

      На 1 августа 2021 года население Казахстана насчитывало 19 млн 5 тыс. человек, из которых наибольший процент составляли казахи (69,01 %), затем русские (18,42 %), далее узбеки (3,29 %), уйгуры (1,48 %), украинцы (1,36 %), татары (1,06 %), немцы (0,92 %), турки (0,61 %), корейцы (0,57 %), азербайджанцы (0,61 %), дунгане (0,40 %), белорусы (0,28 %), таджики (0,27 %), курды (0,25 %), чеченцы (0,18 %), поляки (0,15 %), башкиры (0,09 %), представители других этносов (1,04 %).

      В целом данные статистики по народонаселению на 2018 − 2020 годы, отмечают устойчивую тенденцию увеличения населения страны. Так, за последние три года численность населения страны увеличилась на 2,6 %.

      При этом намечается усложнение динамики этносоциальных процессов, связанных с миграцией, изменением половозрастного состава населения, размещения этносов внутри страны и усиления этнодемографической специфики различных регионов.

      Информационное поле

      В информационном поле наблюдается определенное распространение негативных мировоззренческих установок о состоянии межэтнической ситуации в стране, которая может негативно влиять на межэтнические отношения среди казахстанских граждан.

      Наряду с широким освещением межэтнического мира и единства в стране отмечается существование "языка вражды", недобросовестных интерпретаций межэтнической ситуации в стране.

      На этом фоне проведенный контент-анализ социальных сетей показывает увеличение межэтнического дискурса в них. За период с 1 ноября 2019 года по 1 ноября 2020 года по вопросу межэтнической ситуации было опубликовано 474 849 статей, что показывает наличие пристального общественного внимания к межэтническим процессам в стране и необходимость активизации работы в данной сфере.

      Ключевыми проблемами сферы можно считать:

      во-первых, периодически возникающие риски политизации межэтнических отношений, а также внешнего деструктивного влияния на межэтническую ситуацию в стране;

      во-вторых, недостаточный уровень социально-культурной интеграции этносов казахстанского общества, особенно в местах их компактного проживания;

      в-третьих, распространение в информационном поле, особенно в социальных сетях, негативных мировоззренческих установок в отношении отдельных этносов, что способствует поляризации общественного мнения и формированию новых барьеров и дистанций между этносами;

      в-четвертых, возникновение социально-политического запроса на переформатирование и актуализацию работы Ассамблеи и всех общественных структур – как ключевого института укрепления межэтнического взаимодействия, а также организация полноценной ее информационной работы по вопросам политики единства и согласия в Республике Казахстан.

      В целом на фоне происходящих сложных процессов и изменений в социально-экономическом, этнодемографическом развитии при имеющихся культурно-языковых различиях в обществе востребовано дальнейшее обновление концептуальных подходов к проведению государственной политики в сфере межэтнических отношений и интеграции, укреплению гражданской идентичности населения, а также совершенствованию деятельности Ассамблеи.

Раздел 3. Обзор международного опыта

      Межэтнические отношения остаются одним из сложнейших видов социальных и международных отношений. На протяжении веков усилия государств и международных организаций были направлены на поиск путей и средств предотвращения межэтнических конфликтов, создание условий для мирного сотрудничества этнонациональных групп. Международные нормы и мировой опыт представляют в целом большую ценность для всех стран и предлагают решения, предостерегая от ошибок в реализации государственной политики в сфере межэтнического согласия.

      На сегодняшний день в мире существует свыше 2000 наций и крупных этнических групп, а число государств - около 200. Абсолютное большинство современных государств имеет и будет иметь сложный в этническом отношении состав населения, который порой порождает межэтнические противоречия и провоцирует конфликты.

      В Республике Казахстан проживает более 100 этносов, и в этой связи государство изучает и применяет международный опыт, международно-правовые нормы по вопросам обеспечения общественного согласия и единства в стране.

      В настоящий момент наряду с моделями "плавильного котла" и мультикультурализма в мире формируется концепция интеркультурализма.

      Интеркультурализм выводит на первый план поиск объединяющих различные культуры интересов и налаживание позитивного взаимодействия между представителями различных этносов. Признавая культурные различия, интеркультурализм выступает против создания замкнутых культурных сообществ. В европейских государствах представители этнических меньшинств становятся ответственными за свое интегрирование в гражданское общество определенного государства, в том числе и посредством овладения государственным языком. Непременным условием интеркультурализма является равенство всех граждан перед законом.

      На основе позитивного международного опыта действующая в Казахстане идея "единство в многообразии" на сегодня объективно дополняется принципом интеркультурализма.

      На практике большинство стран стремится поддерживать условия для участия этнических групп в политической жизни путем их вовлечения в процессы принятия политических решений. Значимым инструментом является обеспечение представительства этнических меньшинств в национальных парламентах через специально установленные процедуры. Наиболее распространенной практикой является выделение специального количества мест в парламентах. Такой подход применяется в Дании, Новой Зеландии, Сингапуре, Словении, Черногории и других странах.

      Республикой Казахстан данная мера реализуется через Ассамблею, которая является конституционным органом, обеспечивающим представительство интересов этнических групп в Парламенте страны, активное участие их депутатов в законотворческой деятельности и решении вопросов по соблюдению прав казахстанских граждан вне зависимости от этнической принадлежности, недопущению их дискриминации по этническому принципу.

      Страны Организации экономического сотрудничества и развития уделяют большое внимание созданию условий для расширения участия представителей этнических меньшинств в работе местных представительных органов, особенно в случаях компактного проживания этнических групп в определенных регионах.

      В рамках осуществления функций исполнительной власти во многих странах в структуре правительств принято создавать специальные подразделения, курирующие вопросы развития этносов и межэтнического взаимодействия.

      Эффективным механизмом формирования гражданского единства и этносоциального взаимодействия признано вовлечение людей в решение широкого круга вопросов развития местного сообщества и совершенствования социальной сферы. Приоритетными направлениями формирования гражданского единства являются усиление социальной поддержки, дальнейшее развитие сфер образования и здравоохранения. Одним из инструментов укрепления гражданского единства является волонтерская работа. Высокий уровень вовлеченности граждан в волонтерское движение характерен для Великобритании, Германии, Нидерландов, Ирландии, США. Волонтерское движение получило свое развитие и в Казахстане, особенно в период пандемии COVID-19.

      Многие страны ратифицировали Международную конвенцию о ликвидации всех форм расовой дискриминации от 1965 года (далее – Конвенция), которая обязывает страны представлять сводные периодические доклады о выполнении норм Конвенции в Комитет по ликвидации расовой дискриминации Организации Объединенных Наций (далее – Комитет ООН). Эта обязанность стран является одним из действенных инструментов обеспечения международного признания национальной политики отдельных государств, нейтрализации попыток политизации данного вопроса и внешнего давления.

      Республика Казахстан ратифицировала данную Конвенцию 29 июня 1998 года и в установленном порядке представляет соответствующие сводные периодические доклады о выполнении норм Конвенции в Комитет ООН.

      Анализ международного опыта демонстрирует, что институты Ассамблеи успешно функционируют на постсоветском пространстве и демонстрируют значительную роль межэтнического согласия и стабильности в укреплении единства народа, формировании культуры конструктивного диалога.

      Так, в 1992 году состоялся первый Съезд народов Татарстана, который принял резолюцию о создании ассоциации национально-культурных обществ (АНКО). В настоящее время ассамблея народов Татарстана объединяет
37 национально-культурных обществ, молодежное крыло "Молодежная ассамблея народов Татарстана", дома и центры дружбы народов, создаваемые в этой республике.

      В 1998 году создана ассамблея народов России, которая является добровольной, самоуправляемой общероссийской общественной организацией и объединяет представителей более 160 народов Российской Федерации. Ее деятельность направлена на налаживание диалога между органами государственной власти и национальными общностями, обеспечение участия таких объединений в законотворческом процессе и миротворческой деятельности.

      Общественный и социально-политический запрос на реформирование специальных и общественных структур в сфере межэтнических отношений можно отметить в ряде зарубежных стран.

      Ассамблея народов России, существовавшая долгие годы как общественная организация, в 2020 году Указом Президента Российской Федерации преобразована в общероссийскую общественно-государственную организацию "Ассамблея народов России". Ее целями стали совершенствование государственной национальной политики, содействие укреплению общероссийской гражданской идентичности и межнационального согласия.

      Ярким примером реформирования в сфере межнациональных отношений является Европейский Союз (далее – ЕС), объединяющий 27 стран мира. На его базе создан и функционирует ряд совместных органов, выражающих интересы народов ЕС. Разработано единое европейское право, выстроившее межнациональные отношения между странами, входящими в ЕС, на основе четкого соблюдения законодательства. При этом процесс сближения и взаимовлияния народов стран ЕС постоянно углубляется и является непрерывным.

      Эффективность управления полиэтническим государством в настоящее время во многом зависит от того, насколько полноценно регулируется государственная информационная политика с учетом приоритетов обеспечения межэтнической коммуникации и единства общества.

      Для решения данного вопроса ряд стран постсоветского пространства (Грузия, Украина, Беларусь, Туркменистан, страны Прибалтики) в той или иной мере применяет статьи законов о СМИ, предусматривающие ограничения общего характера, в числе которых не допускается использование СМИ для разжигания национальной, социальной, религиозной нетерпимости или розни.

      Международный опыт по решению проблемы внешнего деструктивного влияния на межэтническую ситуацию решается на основе таких международных документов, как Всеобщая декларация прав человека (1948), Хельсинкские договоренности (1975), Парижская хартия (1990) и др. В данных документах провозглашены принцип равноправия наций и приоритет прав человека над правами наций и государства.

      Осуществление контроля за соблюдением данных норм осуществляют авторитетные и известные международные организации (комиссии ООН по правам человека, защите национальных меньшинств, Совет ООН по ликвидации расовой дискриминации, Гаагский международный суд и пр.).

      В Российской Федерации вопрос внешнего деструктивного влияния на межэтническую ситуацию включает в себя несколько аспектов: миротворческая деятельность, осуществляемая в политико-дипломатических рамках, посредничество, элементы взаимодействия с другими странами, внесение изменений в нормативно-правовую базу, а также военно-силовые методы.

      Страны Европы помимо применяемых Россией аспектов используют объединяющее начало на базе Европейского Союза, выражающееся в их тесной кооперации, интеграции, экономическом и межкультурном взаимодействии, а также в общем противодействии угрозам.

      Таким образом, краткий анализ мирового опыта показывает, что регулирование межэтнических отношений является важнейшим фактором государственной политики и мирного сосуществования многонациональных обществ и государств.

      В Казахстане при реализации государственной политики на практике применяются вышеуказанные меры и инструменты обеспечения межэтнического взаимодействия с учетом интересов всех проживающих в стране этносов. Одним из центральных звеньев реализации политики государства в сфере межэтнических отношений выступает Ассамблея.

Раздел 4. Видение развития Ассамблеи народа Казахстана в системе государственной политики в сфере межэтнических отношений

      Ассамблея будет содействовать дальнейшему укреплению в Казахстане интегрированной гражданской общности с признанием многообразия культур, языков, традиций народа, способствовать консолидации и единению общества вокруг приоритетов развития страны.

      Ассамблея и далее будет выступать ключевым механизмом формирования гражданской идентичности и реализации конституционного принципа общественного согласия, диалоговой площадкой государства и гражданского общества.

      В первую очередь, Концепция призвана обеспечить функционирование Ассамблеи как одного из ключевых идеологических механизмов обеспечения политики мира и согласия в казахстанском обществе.

      Концепция будет способствовать развитию Ассамблеи как социальной и информационной площадки для обеспечения широкого взаимодействия институтов гражданского общества, государственных органов, научной и творческой интеллигенции, молодежи по вопросам интеграции общества, укрепления общественного согласия и единства народа Казахстана.

      Концепция нацелена на организацию системной работы по разъяснению и реализации в обществе принципов государственной политики в сферах интеграции этносов, развития казахстанской идентичности и общенационального единства, обеспечения мира и согласия в обществе.

      Дальнейшее развитие сферы межэтнических отношений будет осуществляться с позиции усиления роли Ассамблеи в укреплении общественного согласия и общенационального единства на принципах гражданства, нацеленности на решение задач Стратегии "Казахстан – 2050" через всестороннюю модернизацию всех институтов Ассамблеи, а также их активное участие в духовном обновлении казахстанского общества.

      В связи с этим будет продолжено институциональное и инфраструктурное укрепление Ассамблеи, ее институтов в системе государственной политики в межэтнической сфере по ключевым направлениям:

      1) организация взаимодействия с зарубежными партнерами Ассамблеи по обеспечению системного противодействия попыткам переноса любого внешнего конфликтного потенциала на территорию Республики Казахстан и ее граждан;

      2) активизация и актуализация совместной работы с правоохранительными органами по оперативному реагированию на обострение межэтнической ситуации, конфликты, способные перерасти в этническую плоскость, а также выстраивание системы превентивных мер по их профилактике и предотвращению;

      3) усиление многоплановой работы по интеграции всех этносоциальных групп в единую гражданскую нацию через активизацию деятельности Ассамблеи как важного инструмента укрепления межэтнического взаимодействия и согласия, а также просветительской и информационно-разъяснительной работы всех ее институтов в обществе по вопросам политики единства и согласия, интеграции этносов, развития государственного языка в обществе как языка межэтнического общения;

      4) реализация широкой информационно-разъяснительной работы институтов Ассамблеи, домов дружбы, государственных органов и учреждений среди населения с целью нейтрализации негативных мировоззренческих установок в сфере межэтнических отношений, распространяемых в информационном поле;

      5) выработка предложений по внедрению новых механизмов взаимодействия институтов Ассамблеи с государственными органами и иными общественными объединениями в целях укрепления общественного согласия и общенационального единства;

      6) систематизация работы и усиление роли Ассамблеи в укреплении межэтнических отношений, содействии в развитии благотворительности, медиации, волонтерства в социальной сфере как механизма укрепления общественного согласия и единства;

      7) совершенствование деятельности Ассамблеи по реализации приоритетов модернизации общественного сознания, формированию прогрессивных нравственных ценностей в обществе.

Раздел 5. Основные принципы и подходы развития Ассамблеи народа Казахстана

      Основными принципами Ассамблеи являются:

      1) приоритет прав и свобод человека и гражданина;

      2) приоритет интересов народа и государства;

      3) недопустимость какой-либо дискриминации по мотивам происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, места жительства или по любым иным обстоятельствам.

      Эти принципы Ассамблеи соответствуют общим принципам государственной политики в межэтнической сфере и дополняются основными положениями, озвученными на XXIX сессии Ассамблеи 28 апреля 2021 года:

      казахстанский патриотизм, основанный на доверии и взаимодействии гражданского общества и государства;

      объединяющая роль государственного языка;

      постоянная модернизация нации, развитие идеи "единство в многообразии" и внедрение новых форм политического мышления;

      интеркультурализм, основанный на общих ценностях и интересах всех этнических групп.

      Акцент в деятельности Ассамблеи будет сделан на:

      поиске объединяющих интересов и налаживании позитивного взаимодействия между представителями различных этносов;

      поиске общих ценностей и интересов всех групп населения;

      преодолении культурных и этнических границ в процессе укрепления гражданской идентичности и совместной деятельности;

      интеграции представителей этносов в единое общество, в том числе путем овладения государственным языком.

      Признание культурных различий не должно способствовать созданию замкнутых этнокультурных сообществ. Этнокультурные объединения Ассамблеи ответственны за социально-культурную интеграцию этносов в единое казахстанское общество.

      Деятельность Ассамблеи осуществляется по следующим ключевым направлениям:

      1) широкое привлечение структур Ассамблеи к проектам по интеграции общества, модернизации общественного сознания на основе проведения политики интеркультурализма;

      2) развитие деятельности Ассамблеи в области медиации, волонтерства, благотворительности и общественного контроля как интегрирующих механизмов;

      3) продвижение государственного языка как языка межэтнического общения и консолидирующей основы, содействие развитию языков казахстанских этносов;

      4) поддержка, сохранение и популяризация общего историко-культурного наследия народа Казахстана;

      5) распространение знаний об истории формирования полиэтничного народа Казахстана и роли этносов в укреплении независимости;

      6) развитие гражданского общества и молодежных организаций;

      7) содействие развитию этнических средств массовой информации.

      Подходы развития Ассамблеи:

      1) международное сотрудничество:

      развитие механизмов сотрудничества с зарубежными партнерами Ассамблеи;

      развитие инструментов народной дипломатии, в том числе института послов дружбы Ассамблеи, взаимодействие с ним в рамках международных мероприятий Ассамблеи;

      организация работы институтов Ассамблеи по нивелированию внешних потенциальных угроз в целях недопущения обострения межэтнической ситуации среди этносов Казахстана;

      2) интеграция этносоциальных групп страны в единую гражданскую нацию:

      обеспечение эффективного взаимодействия институтов Ассамблеи с государственными органами и организациями по продвижению политики интеркультурализма;

      создание условий для этнокультурных объединений Ассамблеи и иных общественных объединений в работе по интеграции общества, а также сохранению и развитию традиций, языков, культуры всех этносов Казахстана;

      привлечение советов матерей, этнокультурных объединений Ассамблеи и иных общественных объединений к популяризации и укреплению института семьи, традиционных семейных ценностей, дружбы и единства в казахстанском обществе;

      выработка предложений для центральных государственных и местных исполнительных органов в сфере укрепления общественного согласия и общенационального единства, участие в формировании и реализации национальных проектов, стратегических планов развития;

      внедрение в практику механизмов общественного контроля за деятельностью органов государственного управления и принимаемыми ими решениями, связанными с соблюдением прав и интересов этносов Казахстана и расширением процессов интеграции общества;

      3) информационно-разъяснительная работа в сфере межэтнических отношений:

      усиление информационно-разъяснительной работы среди населения в сфере укрепления общественного согласия и общенационального единства, особенно через социальные сети, СМИ и использование интернет-пространства;

      обеспечение системного мониторинга сферы межэтнических отношений и анализа межэтнической ситуации в стране, в том числе в информационном поле;

      оказание содействия в расширении и активизации работы советов общественного согласия Ассамблеи с использованием возможностей медиапространства страны в целях профилактики возникновения межэтнической напряженности, усиления роли медиации и общественного контроля;

      создание диалоговых площадок на базе общественных структур Ассамблеи в целях обеспечения взаимодействия государственных органов и населения страны;

      разработка единых стандартов и социолингвистических понятий в сфере межэтнических отношений, обеспечение их единообразного использования;

      4) укрепление и развитие института Ассамблеи через совершенствование деятельности ее общественных структур:

      проведение мониторинга эффективности нормативной правовой базы по вопросам Ассамблеи и ее деятельности;

      внедрение современных методов менеджмента в деятельность региональных ассамблей, КГУ "Қоғамдық келісім", общественных структур Ассамблеи;

      развитие на региональном уровне постоянно действующих механизмов сотрудничества в виде консультативно-совещательных органов, комиссий, рабочих групп;

      внедрение единой системы работы общественных структур Ассамблеи посредством разработки в качестве образца планов их работы на среднесрочный период;

      совершенствование системы повышения квалификации государственных служащих, а также руководителей и представителей этнокультурных объединений по вопросам межэтнических отношений;

      обеспечение обмена опытом между ассамблеями регионов по вопросам медиации, волонтерства, благотворительности и общественного контроля;

      развитие механизмов сотрудничества с Парламентом Республики Казахстан и взаимодействия с депутатской группой Ассамблеи в Сенате Парламента Республики Казахстан.

Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года)


п/п

Целевые индикаторы

Ед. изм.

Источник
информации

2020
год (факт)

2021 год (оценка)

Плановые значения

2022 год

2023 год

2024 год

2025 год

1.

Уровень укрепления общественного согласия и общенационального единства

%

социологическое исследование

-

80
%

80,2%

80,4%

80,6%

80,8%

2.

Уровень толерантности среди этносов Казахстана

%

социологическое исследование

-

67%

67,5%

68%

68,5%

69%

3.

Уровень социального самочувствия этносов Казахстана

%

социологическое исследование

-

75%

75,5%

76%

76,5%

77%


      Ожидаемые результаты:

      Целевые индикаторы, разработанные в настоящей Концепции, имплементируют шестой общенациональный приоритет "Культивирование ценностей патриотизма" Национального плана развития Казахстана до 2025 года, суть которого заключается в становлении единой нации сильных и ответственных людей и предполагает:

      1) укрепление взаимодействия с зарубежными странами и международными организациями, а также повышение роли Ассамблеи в обеспечении эффективного взаимодействия государственных органов, организаций и институтов гражданского общества в сфере межэтнических отношений;

      2) расширение сферы употребления государственного языка и повышение его консолидирующей роли с привлечением к работе Ассамблеи широких слоев населения, особенно представителей казахской творческой и научной интеллигенции, также усиление роли Ассамблеи в сфере медиации, волонтерства и благотворительности;

      3) совершенствование государственной политики в сфере межэтнических отношений на основе аналитических исследований и практической работы в этом направлении.

      Главными результатами реализации настоящей Концепции должны стать дальнейшее развитие института Ассамблеи, создание благоприятных условий для укрепления общественного согласия и общенационального единства как ключевых факторов успешной модернизации и достижения стратегических задач развития государства.


  Приложение
к Концепции развития
Ассамблеи народа Казахстана
(до 2025 года)

Раздел 7. План действий по реализации Концепции развития Ассамблеи народа Казахстана (до 2025 года) на 2022 – 2025 годы

№ п/п Наименование реформ /основных мероприятий Форма завершения Срок
завершения
Ответственные исполнители

1

2

3

4

5

Направление 1. Международное сотрудничество
Целевой индикатор 1. Уровень укрепления общественного согласия и общенационального единства, %: 2022 год – 80,2; 2023 год – 80,4; 2024 год – 80,6; 2025 год – 80,8.

1

Организация международных мероприятий, проводимых в Республике Казахстан:

информация в МИОР

ежегодно

МИОР, МИД, РГУ "Қоғамдық келісім",
акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1) проект "Память во имя будущего", посвященный Дню памяти жертв политических репрессий и голода

проект
 

1 раз в год,
II квартал

2) онлайн заседание послов дружбы АНК

заседание

1 раз в год,
II квартал

3) молодежный лагерь "Бірлік"

проект

1 раз в год,
III квартал

Направление 1.2. Укрепление и развитие института Ассамблеи через совершенствование деятельности ее общественных структур

2

Подготовка и проведение ежегодной сессии АНК

протокол сессии

ежегодно,
до 1 мая

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", МКС, акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

3
 

Проведение заседаний Совета АНК

протокол заседания

3 раза в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім"

4
 

Организация работы структур АНК:

информация
в МИОР

1 раз в полугодие

МИОР, МОН, РГУ "Қоғамдық келісім", ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований", НЭС АНК (по согласованию), РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию), акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1) заседание научно-экспертного совета АНК

протокол
заседания
 

4 заседания, ежеквартально

МИОР, ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований", МОН, НЭС АНК (по согласованию)

2) заседание республиканского и региональных советов матерей АНК

протоколы заседаний
 

18 заседаний, ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента
 

3) заседание республиканского и региональных методических советов по внедрению современных методов менеджмента в деятельности КГУ "Қоғамдық келісім" при акимах областей, городов Нур-Султана, Алматы, Шымкента и общественных структур АНК регионов

отчет
о выполненной работе
 

1 раз в год
 

4) республиканское заседание советов общественного согласия АНК

заседание

1 раз в год,
IV квартал
 

5) заседание ассоциации предпринимателей АНК

протокол заседания

1 раз в год

МИОР, ассоциация предпринимателей АНК (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию), акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

6) заседания кафедр АНК

отчет
о выполненной работе

1 раз в год

МОН, ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований"

7) развитие молодежного движения АНК РОО "Ассамблея жастары" по укреплению общественного согласия и общенационального единства
в молодежной среде с привлечением этнокультурных объединений АНК

отчет
о выполненной работе
 

1 раз в год
 

МИОР, МОН, РГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию), акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

8) материально-техническая база домов дружбы (транспорт, оргтехника, лингафонные кабинеты и т.д.)

отчет о выполненной работе

1 раз в полугодие

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента


9) проведение практического семинара-тренинга для представителей этнокультурных объединений АНК

семинары - тренинги

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

5

Организация и проведение общественной аккредитации этнокультурных объединений АНК

обновление реестра этнокультурных объединений Ассамблеи народа Казахстана

2022 и 2025 годы
 

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

6
 

Организация и проведение проекта "Народная экспедиция АНК "Дорогой мира и согласия" с участием этнокультурных объединений

информация
в МИОР
 

в течение года
 

МИОР, РГУ "Коғамдық келісім", МИД, акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

7

Рассмотрение вопроса по совершенствованию института медиации АНК

информация в МИОР

2022 и 2025 годы
 

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1) проведение заседаний республиканского Совета медиации АНК

протокол заседания

2 раза в год

2) организация семинара-тренинга по развитию института медиации

семинары-тренинги

4 раза в год

3) проработка вопроса по подготовке программы для обучения медиаторов

отчет о выполненной работе

2022 год

МИОР, ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований", РГУ "Қоғамдық келісім"

8
 

Организация и проведение благотворительных акций под эгидой АНК:

информация в МИОР

ежегодно

РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)

1) республиканская акция в рамках проекта АНК "Караван милосердия"

акция

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

2) общенациональная акция волонтеров АНК, приуроченная ко Дню единства народа Казахстана
 

акция

1 мая, ежегодно

РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)

3) координация благотворительной деятельности этнокультурных объединений АНК
 

отчет
о выполненной работе

1 раз в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

9
 

Проведение не менее 6-ти мероприятий в рамках якорного проекта "Ел бірлігі", направленных на развитие интеграции и интеркультурализма, продвижение государственного языка в этнической среде, казахстанского патриотизма, основанного на гражданской идентичности, сохранении и развитии богатого исторического прошлого, национальной культуры и духовных традиций:

информация
в МИОР
 

Ежегодно
 

МИОР, МИД, МКС, РГУ "Қоғамдық келісім", ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1) обеспечение деятельности клуба журналистов АНК

отчет о выполненной работе

1 раз в год,
IV квартал

МИОР, РГУ "Коғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента


2) республиканский фестиваль национальных (этнических) театров Казахстана

фестиваль

один раз
в два года,
ІІ квартал

МКС

3) вручение общественных наград АНК "Жомарт жан" и других поощрений за вклад в развитие межэтнических отношений, формирование общегражданской идентичности и казахстанского патриотизма

церемония вручения наград

1 раз в год,
IV квартал

РГУ "Коғамдық келісім", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

4) конкурс в области этножурналистики "Шанырак
 

конкурс

1 раз в год,
IV квартал

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім"

5) мероприятия республиканского Дома дружбы под эгидой АНК

отчет о
выполненной работе

не менее 5 мероприятий, ежегодно


6) общереспубликанская научно-практическая конференция по вопросам межэтнических отношений и укрепления единства нации с привлечением ведущих отечественных и международных экспертов под эгидой АНК

конференция

1 раз в год

МИОР, ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований"

Направление 2. Интеграция этносоциальных групп страны в единую гражданскую нацию
Целевой индикатор 2. Уровень толерантности среди этносов Казахстана, %: 2022 год – 67,5; 2023 год – 68; 2024 год – 68,5; 2025 год – 69.

10
 

Организация и проведение 5 проектов АНК, направленных на продвижение государственного языка среди этносов, проживающих на территории республики:

информация в МИОР

ежегодно

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

1) форум "Ұлы даланың – ұлтаралық тілі" с участием представителей этнокультурных объединений, свободно владеющих государственным языком

форум

1 раз в год,
2 полугодие

2) республиканский культурно-просветительский проект "Мың бала"

проект

1 раз в год,
IV квартал

3) ситуативный казахский язык для представителей этносов Казахстана

отчет о выполненной работе

2022 год

4) дискуссионный клуб казахского языка "Мәміле" на базе домов дружбы городов Нур-Султана, Алматы, Шымкента и областей

отчет о выполненной работе

20 клубов,
ежегодно

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

5) языковая школа для этнокультурных объединений АНК

выездной лагерь

1 раз в год

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім"


6) курсы по изучению государственного языка и языков казахстанских этносов

отчет о выполненной работе

1 раз в год

МОН, МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

Реализация 7 проектов под эгидой Ассамблеи народа Казахстана:
 

информация в МИОР

9 раз в год
 

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)

11
 

1) форум, посвященный Дню благодарности

форум
 

ежегодно,
1 марта

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента, КГУ "Қоғамдық келісім", РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)
акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента

2) мероприятия на базе региональных советов общественного согласия, посвященных Дню единства народа Казахстана

отчет о проведенных мероприятиях

1 мая, ежегодно
 

3) республиканская акция, посвященная Международному дню защиты детей, на базе региональных советов матерей

акция
 

1 июня, ежегодно
 

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента
МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы

4) республиканская молодежная сессия АНК

сессия
 

1 раз в год,
I квартал

5) историко-просветительский проект АНК "Бір ел"

проект
 

в течение года
 

МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы
областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента, РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)

6) республиканский форум АНК "Караван милосердия" с участием представителей благотворительных организаций и спонсоров

форум
 

в течение года

7) республиканский лекторий по популяризации казахстанской модели общественного согласия и общенационального единства

лекторий

4 раза в год

областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента, РОО "Ассамблея жастары" (по согласованию)
МИОР, РГУ "Қоғамдық келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента

12

Реализация регионального проекта "Мәдениетті ана – мәдениетті ұлт"

информация в МИОР

2022 год

13

Реализация проекта "Қазақтану" в рамках республиканского лектория по популяризации казахстанской модели общественного согласия и общенационального единства с привлечением представителей казахской интеллигенции: деятелей культуры и науки, журналистов и блогеров

информация в МИОР

4 раза в год

акиматы областей, городов Нур-Султана, Алматы и Шымкента
 

14

Проведение фестиваля представителей этнических групп, в совершенстве овладевших казахским национальным искусством (домбра, кобыз, танцы) – "Өнеріміз саған – Қазақстан!"

фестиваль

1 раз в год
 

МКС

15

Организация и проведение социологических исследований в сфере межэтнических отношений:

аналитический отчет
 

ежегодно
 

МИОР, ТОО "Институт прикладных
 

1) социологические исследования межэтнической ситуации в стране

аналитический отчет
 

4

МИОР, ТОО "Институт прикладных
5
этнополитических исследований"
 

4 раза в год

2) исследование "Этнические аспекты экономического неравенства регионов Республики Казахстан"


4 раза в год
 

этнополитических исследований"


3) исследование "Определение формулы идентичности"

4 раза в год

4) исследование "Влияние средств массовых коммуникаций на уровень конфликтного потенциала и межэтнические отношения"

аналитический доклад

4 раза в год

5) исследование "Этноцентризм среди представителей этносов и его влияние на процесс межэтнической интеграции"

4 раза в год

6) исследование "Национализм: формы его проявления и гармонизация межэтнических отношений"

4 раза в год

2 раза в год

7) исследование "Ключевые факторы формирования этнических анклавов"

аналитический доклад

2 раза в год

Направление 3. Информационно-разъяснительная работа в сфере межэтнических отношений
Целевой индикатор 3. Уровень социального самочувствия этносов Казахстана, %: 2022 год – 75,5; 2023 год – 76; 2024 год – 76,5; 2025 год – 77.

16

Информационное сопровождение деятельности АНК:
 

размещение на
информационных ресурсах

ежегодно

МИОР, РГУ "Коғамдық
келісім", акиматы областей, городов
Нур-Султана, Алматы и Шымкента
 

1) участие членов АНК, представителей этносов в тематических программах на республиканских телеканалах

республиканские телеканалы

в течение года

2) трансляция радиорепортажей и радиопередач на тематику укрепления межэтнического мира и согласия в стране, мотивационных радиороликов

республиканские радиоканалы

не менее 10 материалов, ежегодно

3) организация производства тематических видеороликов и другой медийной продукции, а также их размещение на информационных ресурсах

видеоролики в информационных ресурсах

5 роликов в течение года

4) организация брифингов на площадке Службы центральных коммуникаций официального представителя АНК по наиболее актуальным вопросам межэтнической тематики

брифинг

не менее 2 брифингов, ежегодно

5) проведение прямых эфиров с мероприятий и акций, организованных АНК

видеохостинг "Youtube", социальные
сети "Facebook", "Instagram"

не менее 10 прямых эфиров

6) публикация статей в республиканских и региональных печатных СМИ на тему общественного согласия и общенационального единства

график публикаций

2 публикации в квартал

7) публикация статей председателей региональных АНК о проводимой работе по укреплению общественного согласия и общенационального единства

график публикаций

17 публикаций, ежегодно,
(согласно графику)

8) публикация материалов в СМИ об основных направлениях деятельности АНК в рамках единого медиа-плана

публикация материалов

не менее 50 публикаций ежегодно

9) обеспечение функционирования мультимедийного портала АНК (на казахском, русском и английском языках)

мониторинг официального сайта АНК

постоянно

17

Разработка и публикация материалов по информационно-разъяснительной работе АНК:

информация в МИОР

ежегодно

МИОР, ТОО "Институт прикладных этнополитических исследований"

1) выпуск информационно-аналитического издания в сфере межэтнических отношений, этносов с результатами исследований и публикаций членов НЭС АНК, НЭГ регионов и ассоциации кафедр АНК

информационно-аналитическое издание
 

1 раз в полугодие
 

2) выпуск тематических информационно-справочных материалов на казахском, русском и английском языках

информационно-справочные материалы

не менее 20 материалов ежегодно,
IV квартал

3) методические пособия по вопросам государственной политики в сфере межэтнических отношений

методическое пособие

не менее 3 пособий, ежегодно



      Примечание: расшифровка аббревиатур:

АНК

Ассамблея народа Казахстана

ИПЭИ

товарищество с ограниченной ответственностью "Институт прикладных этнополитических исследований" Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан

МИОР

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан

КГУ "Қоғамдық келісім"

коммунальное государственное учреждение "Қоғамдық келісім"

МОН

Министерство образования и науки Республики Казахстан

МКС

Министерство культуры и спорта Республики Казахстан

МИД

Министерство иностранных дел Республики Казахстан

НПП "Атамекен"
НЭС АНК


Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен"
Научно-экспертный совет Ассамблеи народа Казахстана

РГУ "Қоғамдық келісім"

республиканское государственное учреждение "Қоғамдық келісім" Министерства информации и общественного развития Республики Казахстан

РОО "Ассамблея жастары"

республиканское общественное объединение "Ассамблея жастары"

САНК

секретариат Ассамблеи народа Казахстана

СМИ

средства массовой информации


"Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 148 Жарлығына өзгеріс енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 5 мамырдағы № 281 қаулысы

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      "Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 148 Жарлығына өзгеріс енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына енгізілсін.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі Ә. Смайылов

"Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 148 Жарлығына өзгеріс енгізу туралы

      ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

      1. "Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 148 Жарлығына мынадай өзгеріс енгізілсін:

      жоғарыда аталған Жарлықпен бекітілген Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасы осы Жарлыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

      2. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Президенті
Қ.Тоқаев

  Қазақстан Республикасы
Президентінің
2022 жылғы
№ Жарлығына
  ҚОСЫМША
  Қазақстан Республикасы
Президентінің
2015 жылғы 28 желтоқсандағы
№ 148 Жарлығымен
БЕКІТІЛГЕН

Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасы

      Мазмұны

      1-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасының паспорты

      2-бөлім. Ағымдағы жағдайды талдау

      3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

      4-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясат жүйесіндегі даму пайымы

      5-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясын дамытудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері

      6-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын іске асырудың нысаналы индикаторлары мен күтілетін нәтижелері

      7-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары (Тұжырымдамаға қосымша)

1-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасының паспорты

Тұжырымдаманың атауы

Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама)

Әзірлеу үшін негіздеме

Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан халқы Ассамблеясының ХХVI сессиясында берген 2018 жылғы 24 мамырдағы № 18-35-3.1 хаттамалық тапсырмасының "Жаңғырту басымдықтарын, әлеуметтік саясатты, "Рухани жаңғыру" бағдарламасын ескере отырып, Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасының Президенті Жарлығының жобасын әзірлеу" деген 3-тармағы

Тұжырымдаманы әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі

Тұжырымдаманы іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар

Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі Қазақстан халқы Ассамблеясының хатшылығы; Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі;
Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі;
Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі;
Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі;
облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

Іске асыру мерзімдері

2022 – 2025 жылдар

      2-бөлім. Ағымдағы жағдайды талдау

      Тұжырымдаманың мақсаты Қазақстан халқы Ассамблеясының (бұдан әрі – Ассамблея) қазақстандық патриотизм, азаматтық тең құқықтық, мемлекеттік тілдің біріктіруші рөлі, "бірлігіміз – әралуандықта" идеясы, ұлттың ұдайы жаңғыруы, сондай-ақ "интермәдениеттілік" саясаты қағидаттары негізінде қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту жөніндегі мемлекеттік саясатты әзірлеуге қатысуын қамтамасыз ету болып табылады.

      Қазіргі уақытта қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі әлемдегі табысты модельдердің бірі деп танылған.

      Қазақстан Республикасы Президентінің 1995 жылғы 1 наурыздағы Жарлығымен Ассамблея Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы консультативтік-кеңесші орган ретінде құрылды. Ассамблеяға елдегі этносаралық қатынастарды дамыту және нығайту жөніндегі қызметті ведомствоаралық үйлестіру жүктелді.

      2007 жылғы конституциялық реформа Ассамблеяны конституциялық мәртебесі бар мекеме ретінде айқындап, оның Парламенттегі кепілді өкілдігін қамтамасыз етті.

      2007 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығына сәйкес Қазақстан халықтары Ассамблеясының атауы Қазақстан халқы Ассамблеясы болып өзгертілді.

      2008 жылы "Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды, онда оның этносаралық қатынастар саласындағы қызметінің нормативтік құқықтық негіздері айқындалды.

      Этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделін жетілдірудің 2006 – 2008 жылдарға арналған бағдарламасы, Ассамблеяның орта мерзімді кезеңге арналған (2011 жылға дейінгі) стратегиясы және Қазақстан халқы Ассамблеясының (2020 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасы іске асырылды.

      Этносаралық келісімді нығайту саласында мемлекеттік органдар мен азаматтық қоғам институттарының өзара іс-қимылы ұйымдастырылды.

      Ассамблеяның мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізуде этномәдени бірлестіктердің күш-жігері біріктірілді.

      Этносаралық ахуалға мониторинг жүргізу жүйесі тиімді жұмыс істеуде және осы саладағы алдын алу тетіктері белсенді пайдаланылуда.

      2011 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен Ассамблея туралы ереже бекітілді, онда Ассамблеяның және оның қоғамдық құрылымдарының мәртебесі мен өкілеттіктері бекітілді.

      2018 жылы оның қызметін одан әрі жетілдіруге бағытталған "Қазақстан халқы Ассамблеясы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңы қабылданды.

      Ассамблеяның инфрақұрылымы нығайтылды, оның азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттік билік органдары жүйесіне интеграциялануы қамтамасыз етілді.

      Ассамблея жанында қоғамдық қорлар жұмыс істейді, көпфункциялы веб-портал дамуда, Қазақстан Республикасының Ұлттық академиялық кітапханасында Ассамблея депозитарийі құрылды.

      Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 2009 жылы Ассамблеяның ғылыми-сарапшылық кеңесі құрылды. Еліміздің барлық өңірлерінде жоғары оқу орындарының базасында Ассамблеяның ғылыми-сарапшылық топтары жұмыс істейді.

      Ассамблеяның республикалық журналистер клубы құрылды және өңірлік деңгейде де осындай құрылымдар құрылды.

      Еліміздің барлық өңірлерінде Ассамблеяның тиісті: қоғамдық келісім, аналар, медиация кеңестері құрылды.

      Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен 2014 жылы Қазақстан Республикасы Президентінің жанынан Ассамблеяның атқарушы органы ретінде "Қоғамдық келісім" республикалық мемлекеттік мекемесі (бұдан әрі – "Қоғамдық келісім" РММ) құрылды. Өңірлік деңгейде облыстар, республикалық маңызы бар қалалар мен астана әкімдерінің аппараттары жанынан "Қоғамдық келісім" коммуналдық мемлекеттік мекемелері (бұдан әрі – "Қоғамдық келісім" КММ) құрылды.

      2020 жылы "Қоғамдық келісім" РММ Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің қарамағына, өңірлік деңгейде "Қоғамдық келісім" КММ жергілікті атқарушы органдардың ішкі саясат және қоғамдық даму басқармаларының қарамағына берілді.

      Сондай-ақ 2020 жылы Қазақстан Республикасы Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің ведомствосы болып табылатын, мемлекеттік этносаралық саясат саласында басшылықты жүзеге асыратын аталған Министрліктің Этносаралық қатынастарды дамыту комитеті және этносаралық қатынастар саласында зерттеулер жүргізетін, осы салада мемлекеттік саясатты жетілдірудегі ғылыми көзқарасты және жаңа әдістерді қолдануды қамтамасыз ететін "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС құрылды.

      Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделінің бірегей элементтері қалыптастырылды.

      Біріншіден, Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті – Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың нысаналы саясатының арқасында этностық және діни тиесілілігіне қарамастан, азаматтық тең құқықты іске асырудың тетіктері жасалды және жетілдірілуде.

      Екіншіден, Ассамблеяның Төрағасы Қазақстан Республикасы Конституциясының кепілі – ел Президенті болып табылатындықтан, Қазақстандағы этностардың өкілдік етуі және мүдделерінің іске асырылуы ең жоғары мемлекеттік деңгейде жүзеге асырылады.

      Ассамблеяның жоғары органы – оның сессиясының шешімдерін барлық мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар міндетті түрде қарауға тиіс.

      Үшіншіден, ел Парламентіндегі этностар мүдделерінің кепілді өкілдігін Қазақстан Республикасы Парламенті Сенатының Қазақстан халқы Ассамблеясынан сайланған 5 депутаты қамтамасыз етеді.

      Ел Парламентіндегі Ассамблеядан сайланған депутаттық топ заң жобаларын ұлттық этностық тиесілігіне қарамастан, азаматтардың құқықтарын сақтау, этностық белгісі бойынша кемсітушілікке жол бермеу саласындағы стандарттарға заңнаманың сәйкестігі тұрғысынан қарауға белсенді қатысады.

      Ассамблеядан сайланған депутаттар этностық топтардың құқықтарына қатысты сауалдарды дайындайды және Қазақстан Республикасының Үкіметі мен мемлекеттік органдарға жібереді, этносаралық қатынастар саласын жетілдіру бойынша мемлекеттік органдармен және үкіметтік емес сектормен өзара іс-қимыл жасайды, Ассамблеяның іс-шараларына қатысады, Ассамблея Сессиясы мен Кеңесінің жұмысына қатысады, халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмысын жүргізеді.

      Төртіншіден, Қазақстан Республикасында жалпыазаматтық қағидаттарға, ортақ рухани-мәдени құндылықтар мен жалпыұлттық тарихи санаға сүйенетін құндылық негізі қалыптастырылды.

      Бесіншіден, мемлекет Қазақстан этностарының дәстүрлерін, тілдері мен мәдениетін дамыту жөніндегі жұмысқа жағдай жасады және қолдау көрсетуде.

      Қазақстан Республикасының тіл саясаты саласындағы заңнамасы азаматтардың ана тілін қолдану, қарым-қатынас, тәрбие, оқу және шығармашылық тілін еркін таңдау құқығын көздейді.

      Ассамблея еліміздің барлық этностары арасында мемлекеттік тілді дамытуға және дәріптеуге ықпал етеді. Достық үйлерінде этномәдени бірлестіктер жанында 174 жексенбілік мектеп бар, онда Қазақстан этностарын мемлекеттік тілде оқыту бойынша 124 топ жұмыс істейді.

      Алтыншыдан, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі азаматтық бастама және азаматтық қоғам институттары мен мемлекеттік билік органдарының сындарлы диалогы негізінде дамуда.

      Жетіншіден, этносаралық мәселелермен саяси мақсатта манипуляция жасауға жол бермеу Қазақстанның берік ұстанымы болып табылады.

      Қазақстанда этносаралық қатынастар саласында жалпыға бірдей танылған нормалар енгізілді.

      Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделі Еуропадағы қауіпсіздік және ынтымақтастық ұйымына (бұдан әрі – ЕҚЫҰ) қатысушы елдердің 56 тілінде таныстырылды және Қазақстан Республикасының шет елдердегі елшіліктерінде практикада қолданылады.

      Қазақстан Республикасы ЕҚЫҰ-ның Аз ұлттар істері жөніндегі жоғарғы комиссарымен, Жаһандық диалог және ынтымақтастық орталығымен, бірқатар елдердің мемлекеттік және мемлекеттік емес құрылымдарымен ынтымақтастық туралы, Ассамблея мен Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары жөніндегі кеңестің хатшылығы арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумдарға қол қойды.

      Жалпы елімізде қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті қамтамасыз ету мен нығайтудың тиімді саяси-құқықтық және институционалдық-басқару жүйесі жұмыс істейді.

      Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты 2020 – 2021 жылдары жүргізген қоғамдық пікірдің әлеуметтанушылық мониторингінің деректері бойынша Қазақстан Республикасында этносаралық қатынастардағы тұрақтылықтың "негізгі өзегі" 94 % деңгейінде сақталуда. Біздің азаматтарымыздың 88,3 %-ы көпэтностық идеяны қолдайды. Республика халқының 93,7 %-ы басқа этнос өкілдеріне оң көзқараста. Жалпы азаматтар этносаралық келісімді сақтау жөніндегі мемлекеттік саясатты қолдайды және мұндай қолдау деңгейі 85,9 %-ды құрайды.

      Бұл көрсеткіштер бейбітшілік пен келісімнің қазақстандық моделінің жұмыс істеуінің жалпы тиімді екенін куәландырады.

      Сонымен бірге, елдегі этносаралық қатынастардың дамуына әсер ететін сыртқы және ішкі факторларды бөліп көрсеткен жөн.

      Сыртқы факторлар арасында XXI ғасырдың жаңа сын-қатерлерін – әлемдік экономиканың құбылмалылығын, геосаяси текетірестің өршуін, қазіргі заманғы халықаралық қақтығыстардың туындауына этнодіни фактор ықпалының өсуін, көші-қон легінің күшеюін және босқындар санының өсуін атап өту маңызды.

      Қазақстанның геосаяси қоршаған ортасы күрделеніп, жағдай шиеленісе түсуде. Атап айтқанда, әлемнің аса ірі мемлекеттері арасындағы санкциялық текетірестер, жақын орналасқан елдердегі ахуалдың шиеленісуі және Ауғанстаннан босқындар санының өсуі Орталық Азия өңіріндегі халықаралық ахуалдың қалыптасуына келеңсіз ықпалын тигізеді.

      Қазақстанда тұратын этностардың тарихи шығу тегі елдеріндегі, оның ішінде әзербайжан-армян және қырғыз-тәжік шекараларындағы оқиғаларға байланысты жекелеген қақтығысты жағдайлар, сондай-ақ Ресей-Украина қарым-қатынасының нашарлау факторы, жекелеген шетелдік саясаткерлердің арандатушылық мәлімдемелері Қазақстандағы этносаралық қатынастарға келеңсіз әсерін тигізуі мүмкін.

      Жоғарыда көрсетілген мән-жайларды кейбір сыртқы күштер геосаяси текетірес жағдай туындаған кезде Қазақстандағы этносаралық қатынастарды шиеленістіру үшін пайдалануы мүмкін.

      Осының бәрі Қазақстан халқының бірлігін, ұйымшылдығын және патриотизмін одан әрі нығайтуды, этносаралық саладағы мемлекеттік саясатты жетілдіруді, Ассамблеяның қызметін жандандыруды талап етеді.

      Ішкі факторлар арасында мыналарды атап көрсетуге болады:

      Елдің этнодемографиялық жағдайының өзгеруі.

      2021 жылғы 1 тамыздағы жағдай бойынша Қазақстан халқының саны 19 млн 5 мың адамды құрады, олардың ең көбі қазақтар (69,01 %), одан кейін орыстар (18,42 %), одан әрі өзбектер (3,29 %), ұйғырлар (1,48 %), украиндар (1,36 %), татарлар (1,06 %), немістер (0,92 %), түріктер (0,61 %), кәрістер (0,57 %), әзербайжандар (0,61 %), дүнгендер (0,40 %), белорустар (0,28 %), тәжіктер (0,27 %), күрдтер (0,25 %), шешендер (0,18 %), поляктар (0,15 %), башқұрттар (0,09 %), басқа этнос өкілдері 1,04 %-ды құрады.

      Жалпы халық саны жөніндегі 2018 – 2020 жылдарға арналған статистика деректері ел халқының тұрақты ұлғаю үрдісін көрсетеді. Айталық, соңғы үш жылда елдегі халықтың саны 2,6 %-ға өсті.

      Бұл ретте көші-қонға, халықтың жыныс-жас құрамының өзгеруіне, этностардың ел ішінде орналасуына және әртүрлі өңірлердің этнодемографиялық ерекшелігін күшейтуге байланысты этноәлеуметтік процестер серпінінің күрделенуі байқалады.

      Ақпараттық өріс

      Ақпараттық өрісте елдегі этносаралық ахуалдың жай-күйі туралы келеңсіз дүниетанымдық көзқарастардың белгілі бір таралуы байқалады, ол қазақстандық азаматтар арасындағы этносаралық қатынастарға теріс әсер етуі мүмкін.

      Елдегі этносаралық татулық пен бірлікті кеңінен жария етумен қатар, "дұшпандық тілі", елдегі этносаралық ахуалды теріс түсіндірудің бар екендігі байқалады.

      Осы тұрғыда әлеуметтік желілерде контентке жүргізілген талдау олардағы этносаралық дискурстың артқанын көрсетеді. 2019 жылғы 1 қарашадан бастап 2020 жылғы 1 қараша аралығындағы кезеңде этносаралық ахуал мәселесі бойынша 474 849 мақала жарияланды, бұл елдегі этносаралық процестерді қоғам жіті назарда ұстайтынын және осы саладағы жұмысты жандандыру қажеттігін көрсетеді.

      Саланың түйінді проблемалары ретінде мыналарды айтуға болады:

      біріншіден, этносаралық қатынастарды саясиландырудан, сондай-ақ елдегі этносаралық ахуалға сыртқы деструктивті ықпалдан туындайтын тәуекелдер;

      екіншіден, қазақстандық қоғам этностарының, әсіресе, олар жинақы тұратын жерлердегі әлеуметтік-мәдени интеграцияның жеткіліксіз деңгейі;

      үшіншіден, ақпараттық өрісте, әсіресе, әлеуметтік желілерде жекелеген этностарға қатысты теріс дүниетанымдық көзқарастардың таратылуы, бұл қоғамдық пікірдің бөлінуіне және этностар арасында жаңа тосқауылдар мен қашықтықтардың қалыптасуына ықпал етеді;

      төртіншіден, этносаралық өзара іс-қимылды нығайтудың түйінді институты ретінде Ассамблеяның және барлық қоғамдық құрылымдардың жұмысын қайта форматтап өзектілендіруге әлеуметтік-саяси сұраныстың туындауы, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы бірлік пен келісім саясаты мәселелері бойынша оның толыққанды ақпараттық жұмысын ұйымдастыру.

      Жалпы әлеуметтік-экономикалық, этнодемографиялық дамуда болып жатқан күрделі процестер мен өзгерістер аясында қоғамдағы мәдениет-тіл айырмашылығы жағдайында этносаралық қатынастар мен интеграция саласында мемлекеттік саясатты жүргізудің, халықтың азаматтық бірегейлігін нығайтудың, сондай-ақ Ассамблея қызметін жетілдірудің тұжырымдамалық тәсілдерін одан әрі жаңарту талап етіледі.

      3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

      Этносаралық қатынастар – әлеуметтік және халықаралық қатынастардың ең күрделі түрлерінің бірі. Ғасырлар бойы мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың күш-жігері этносаралық қақтығыстарды болғызбаудың жолдары мен құралдарын іздеуге, этноұлттық топтардың бейбіт ынтымақтастығына жағдай жасауға бағытталды. Халықаралық нормалар мен әлемдік тәжірибе жалпы барлық елдер үшін аса құнды болып табылады және этносаралық келісім саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырудағы қателіктерден сақтандыра отырып, шешімдерді ұсынады.

      Бүгінгі күні әлемде 2000-нан астам ұлт пен ірі этностық топ бар, ал мемлекеттер саны 200-ге жуық. Қазіргі заманғы мемлекеттердің басым көпшілігінде этникалық тұрғыдан халық құрамы күрделі болып табылады және күрделі болмақ, бұл кейде этносаралық қайшылықтар тудырып, қақтығыстарды ушықтырады.

      Қазақстан Республикасында 100-ден астам этнос тұрады, осыған байланысты мемлекет елде қоғамдық келісім мен бірлікті қамтамасыз ету мәселелері бойынша халықаралық тәжірибені, халықаралық құқықтық нормаларды зерделейді және қолданады.

      Қазіргі кезде әлемде "балқыту қазандығы" және мультимәдениеттілік модельдерімен қатар интермәдениеттілік тұжырымдамасы қалыптасуда.

      Интермәдениеттілік әртүрлі мәдениеттерді біріктіретін мүдделерді іздеуді және әртүрлі этнос өкілдері арасында оң өзара іс-қимыл орнатуды бірінші орынға қояды. Мәдени айырмашылықтарды мойындай отырып, интермәдениеттілік жабық мәдени қауымдастықтар құруға қарсы. Еуропа мемлекеттерінде аз этнос өкілдері өзінің белгілі бір мемлекеттің азаматтық қоғамына, оның ішінде мемлекеттік тілді меңгеру арқылы да интеграциялануына жауапты болады. Барлық азаматтардың заң алдындағы теңдігі интермәдениеттіліктің бұлжымас шарты болып табылады.

      Оң халықаралық тәжірибе негізінде Қазақстанда қолданылып жүрген "бірлігіміз – әралуандықта" идеясы бүгінде интермәдениеттілік қағидатымен объективті түрде толығуда.

      Іс жүзінде көптеген елдер этностық топтарды саяси шешімдер қабылдау процестеріне тарту арқылы олардың саяси өмірге қатысуына жағдай жасауды қолдауға ұмтылады. Арнайы белгіленген рәсімдер арқылы ұлттық парламенттерде аз этностардың өкілдігін қамтамасыз ету маңызды құрал болып табылады. Парламенттерде арнайы орындар санын бөлу ең көп таралған практика болып табылады. Бұл тәсіл Данияда, Жаңа Зеландияда, Сингапурда, Словенияда, Черногорияда және басқа да елдерде қолданылады.

      Аталған шараны Қазақстан Республикасы Ассамблея арқылы іске асырады, ол ел Парламентінде этностық топтардың мүдделерін білдіруді, олардың депутаттарының заң шығару қызметіне және этностық тиесілігіне қарамастан, қазақстандық азаматтардың құқықтарын сақтау, оларды этностық қағидат бойынша кемсітуге жол бермеу жөніндегі мәселелерді шешуге белсенді қатысуын қамтамасыз ететін конституциялық орган болып табылады.

      Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының елдері аз этнос өкілдерінің, әсіресе, этностық топтар белгілі бір өңірлерде жинақы тұрған жағдайларда жергілікті өкілді органдардың жұмысына қатысуын кеңейту үшін жағдайлар жасауға көп көңіл бөледі.

      Атқарушы биліктің функцияларын жүзеге асыру шеңберінде көптеген елдерде үкіметтер құрылымында этностардың дамуы мен этносаралық өзара іс-қимыл мәселелеріне жетекшілік ететін арнайы бөлімшелер құру әдетке айналған.

      Адамдарды жергілікті қоғамдастықты дамыту және әлеуметтік саланы жетілдіру мәселелерінің кең ауқымын шешуге тарту азаматтық бірлікті және этноәлеуметтік өзара іс-қимылды қалыптастырудың тиімді тетігі болып танылды. Әлеуметтік қолдауды күшейту, білім беру мен денсаулық сақтау салаларын одан әрі дамыту азаматтық бірлікті қалыптастырудың басым бағыттары болып табылады. Азаматтық бірлікті нығайту құралдарының бірі –волонтерлік жұмыс. Азаматтарды волонтерлер қозғалысына тартудың жоғары деңгейі Ұлыбританияға, Германияға, Нидерландыға, Ирландияға, АҚШ-қа тән. Волонтерлер қозғалысы Қазақстанда, әсіресе, COVID-19 пандемиясы кезеңінде жақсы дами бастады.

      Көптеген елдер 1965 жылғы Нәсілдік кемсітушіліктің барлық нысандарын жою туралы халықаралық конвенцияны (бұдан әрі – Конвенция) ратификациялады, ол елдерді Біріккен Ұлттар Ұйымының нәсілдік кемсітушілікті жою комитетіне (бұдан әрі – БҰҰ Комитеті) Конвенция нормаларының орындалуы туралы жиынтық мерзімді баяндамалар ұсынуға міндеттейді. Елдердің бұл міндеті жекелеген мемлекеттердің ұлттық саясатын халықаралық тануды қамтамасыз етудің, аталған мәселені саясиландыру әрекеттерін және сыртқы қысымды бейтараптандырудың пәрменді құралдарының бірі болып табылады.

      Қазақстан Республикасы бұл Конвенцияны 1998 жылғы 29 маусымда ратификациялады және Конвенция нормаларының орындалуы туралы тиісті жиынтық мерзімді баяндамаларды БҰҰ Комитетіне белгіленген тәртіппен ұсынып отырады.

      Халықаралық тәжірибені талдау Ассамблея институттарының бұрынғы кеңестік кеңістікте табысты жұмыс істеп келе жатқанын және халық бірлігін нығайтуда, сындарлы диалог мәдениетін қалыптастыруда этносаралық келісім мен тұрақтылықтың маңызды рөлін паш етіп отырғанын көрсетеді.

      Айталық, 1992 жылы Татарстан халықтарының бірінші съезі өтті, онда ұлттық-мәдени қоғамдар қауымдастығын құру туралы қарар қабылданды. Қазіргі уақытта Татарстан халықтары Ассамблеясы 37 ұлттық-мәдени қоғамды, "Татарстан халықтарының жастар ассамблеясы" жастар қанатын, осы республикада құрылатын халықтар достығы үйлері мен орталықтарын біріктіреді.

      1998 жылы Ресей халықтарының ассамблеясы құрылды, ол ерікті, өзін-өзі басқаратын бүкілресейлік қоғамдық ұйым болып табылады және Ресей Федерациясы халықтарының 160-тан астам өкілін біріктіреді. Оның қызметі мемлекеттік билік органдары мен ұлттық қауымдастықтар арасындағы диалогты жолға қоюға, осындай бірлестіктердің заң шығару процесіне және бітімгершілік қызметке қатысуын қамтамасыз етуге бағытталған.

      Бірқатар шет елдерде этносаралық қатынастар саласындағы және қоғамдық құрылымдарды реформалауға қоғамдық және әлеуметтік-саяси сұраныс бар екенін атап өтуге болады.

      Көптеген жылдар бойы қоғамдық ұйым ретінде қызмет еткен Ресей халықтары ассамблеясы 2020 жылы Ресей Федерациясы Президентінің Жарлығымен "Ресей халықтары ассамблеясы" бүкілресейлік қоғамдық-мемлекеттік ұйымы болып қайта құрылды. Оның мақсаты мемлекеттік ұлттық саясатты жетілдіру, бүкілресейлік азаматтық бірегейлік пен ұлтаралық келісімді нығайтуға ықпал ету болды.

      Әлемнің 27 елін біріктіретін Еуропалық Одақ (бұдан әрі – ЕО) ұлтаралық қатынастар саласындағы реформалаудың жарқын мысалы болып табылады. Оның негізінде ЕО халықтарының мүдделерін білдіретін бірқатар бірлескен органдар құрылды және жұмыс істейді. Заңнаманы қатаң сақтау негізінде ЕО-ға кіретін елдер арасында ұлтаралық қатынастарды қалыптастырған бірыңғай еуропалық құқық әзірленді. Бұл ретте ЕО елдері халықтарының жақындасу және өзара ықпал ету процесі үнемі тереңдетіліп тұрады әрі үздіксіз болып табылады.

      Этносаралық коммуникация мен қоғамның бірлігін қамтамасыз ету басымдықтарын ескерсек, қазіргі уақытта көпэтностық мемлекетті басқарудың тиімділігі көп жағдайда мемлекеттік ақпараттық саясаттың қаншалықты толық реттелгеніне байланысты.

      Аталған мәселені шешу үшін бұрынғы кеңестік кеңістіктегі бірқатар елдер (Грузия, Украина, Беларусь, Түрікменстан, Балтық жағалауы елдері) БАҚ туралы заңдардың жалпы сипаттағы шектеулерді көздейтін баптарын қандай да бір дәрежеде қолданады, оның ішінде БАҚ-ты ұлттық, әлеуметтік, діни төзбеушілікті немесе алауыздықты тудыру үшін пайдалануға жол берілмейді.

      Этносаралық жағдайға сыртқы деструктивті ықпал ету проблемасын шешу жөніндегі халықаралық тәжірибе Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы (1948), Хельсинки уағдаластықтары (1975), Париж хартиясы (1990) сияқты және т.б. халықаралық құжаттар негізінде шешіледі. Аталған құжаттарда ұлттардың тең құқықтылық қағидаты және адам құқығының ұлт пен мемлекет құқығынан басымдығы жария етілген.

      Аталған нормалардың сақталуын бақылауды беделді және танымал халықаралық ұйымдар (БҰҰ-ның Адам құқықтары, Аз ұлттарды қорғау комиссиясы, БҰҰ-ның Нәсілдік кемсітушілікті жою кеңесі, Гаага халықаралық соты және т.б.) жүзеге асырады.

      Ресей Федерациясында этносаралық жағдайға сыртқы деструктивті ықпал мәселесі бірнеше аспектіні қамтиды: саяси-дипломатиялық шеңберде жүзеге асырылатын бітімгершілік қызмет, делдалдық, басқа елдермен өзара іс-қимыл элементтері, нормативтік құқықтық базаға өзгерістер енгізу, сондай-ақ әскери-күш әдістері.

      Еуропа елдері Ресей қолданатын аспектілерден басқа Еуропалық Одақ базасындағы олардың тығыз кооперациясынан, интеграциясынан, экономикалық және мәдениетаралық өзара іс-қимылынан, сондай-ақ жалпы қауіп-қатерлерге қарсы іс-қимылдан көрінетін біріктіруші қағидатты пайдаланады.

      Осылайша, әлемдік тәжірибені қысқаша талдау этносаралық қатынастарды реттеу мемлекеттік саясаттың және көпұлтты қоғамдар мен мемлекеттердің бейбіт қатар тіршілік етуінің аса маңызды факторы болып табылатынын көрсетеді.

      Қазақстанда мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде елімізде тұратын барлық этностардың мүдделері ескеріліп, этносаралық өзара іс-қимылды қамтамасыз етудің жоғарыда көрсетілген шаралары мен құралдары практикада қолданылады. Ассамблея мемлекеттің этносаралық қатынастар саласындағы саясатын іске асырудың орталық буындарының бірі ретінде әрекет етеді.

      4-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясат жүйесіндегі даму пайымы

      Ассамблея Қазақстанда халық мәдениеттерінің, тілдерінің, дәстүрлерінің әралуандылығын мойындай отырып, интеграцияланған азаматтық қауымды одан әрі нығайтуға, қоғамды еліміздің даму басымдықтары төңірегіне шоғырландыру мен біріктіруге жәрдемдесетін болады.

      Ассамблея бұдан әрі де азаматтық бірегейлікті қалыптастыру мен қоғамдық келісімнің конституциялық қағидатын іске асырудың түйінді тетігі, мемлекет пен азаматтық қоғамның диалог алаңы ретінде қызмет ете береді.

      Бірінші кезекте Тұжырымдама Ассамблеяның қазақстандық қоғамда бейбітшілік пен келісім саясатын қамтамасыз етудің түйінді идеологиялық тетіктерінің бірі ретінде жұмыс істеуін қамтамасыз етуге арналған.

      Тұжырымдама азаматтық қоғам институттарының, мемлекеттік органдардың, ғылыми және шығармашылық зиялы қауымның, жастардың қоғамды интеграциялау, қоғамдық келісім мен Қазақстан халқының бірлігін нығайту мәселелері бойынша кең ауқымды өзара іс-қимылын қамтамасыз ету үшін Ассамблеяны әлеуметтік және ақпараттық алаң ретінде дамытуға ықпал ететін болады.

      Тұжырымдама этностарды интеграциялау, қазақстандық бірегейлік пен жалпыұлттық бірлікті дамыту, қоғамда бейбітшілік пен келісімді қамтамасыз ету салаларындағы мемлекеттік саясат қағидаттарын қоғамда түсіндіру мен іске асыру бойынша жүйелі жұмысты ұйымдастыруға бағытталған.

      Этносаралық қатынастар саласын одан әрі дамыту Ассамблеяның барлық институттарын жан-жақты жаңғырту, сондай-ақ олардың қазақстандық қоғамның рухани жаңаруына белсенді қатысуы арқылы азаматтық, "Қазақстан – 2050" стратегиясының міндеттерін шешуге бағдарлану қағидаттарында қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайтуда Ассамблеяның рөлін күшейту тұрғысынан жүзеге асырылатын болады.

      Осыған байланысты этносаралық саладағы мемлекеттік саясат жүйесінде Ассамблеяны, оның институттарын түйінді бағыттар бойынша институционалдық және инфрақұрылымдық нығайту жалғасатын болады:

      1) кез келген сыртқы қақтығыс әлеуетін Қазақстан Республикасының аумағына және оның азаматтарына ығыстыру әрекеттеріне қарсы жүйелі іс-қимылды қамтамасыз ету бойынша Ассамблеяның шетелдік әріптестерімен өзара іс-қимылын ұйымдастыру;

      2) этносаралық ахуалдың шиеленісуіне, этникалық кеңістікке ұласуы мүмкін қақтығыстарға жедел ден қою жөнінде құқық қорғау органдарымен бірлескен жұмысты жандандыру және жаңғырту, сондай-ақ олардың алдын алу және жолын кесу жөніндегі алдын алу шаралары жүйесін құру;

      3) этносаралық өзара іс-қимыл мен келісімді нығайтудың маңызды құралы ретінде Ассамблеяның қызметін жандандыру арқылы барлық этноәлеуметтік топтарды біртұтас азаматтық ұлтқа интеграциялау жөніндегі жан-жақты жұмысты, сондай-ақ оның барлық институттарының қоғамдағы бірлік пен келісім саясаты, этностарды интеграциялау, мемлекеттік тілді этносаралық қарым-қатынас тілі ретінде дамыту мәселелері бойынша ағартушылық және ақпараттық-түсіндіру жұмысын күшейту;

      4) ақпараттық алаңда таратылатын этносаралық қатынастар саласындағы теріс дүниетанымдық көзқарастарды бейтараптандыру мақсатында халық арасында Ассамблея институттарының, достық үйлерінің, мемлекеттік органдар мен мекемелердің ауқымды ақпараттық-түсіндіру жұмысын іске асыру;

      5) қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту мақсатында Ассамблея институттарының мемлекеттік органдармен және өзге де қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимылының жаңа тетіктерін енгізу жөнінде ұсыныстар тұжырымдау;

      6) жұмысты жүйелендіру және қоғамдық келісім мен бірлікті нығайту тетігі ретінде Ассамблеяның этносаралық қатынастарды нығайтудағы, әлеуметтік саладағы қайырымдылықты, медиацияны, волонтерлікті дамытуға жәрдемдесудегі рөлін күшейту;

      7) Ассамблеяның қоғамдық сананы жаңғырту басымдықтарын іске асыру, қоғамда прогрессивті адамгершілік құндылықтарды қалыптастыру жөніндегі қызметін жетілдіру.

      5-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясын дамытудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері

      Ассамблеяның негізгі қағидаттары:

      1) адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарының басымдығы;

      2) халық пен мемлекет мүдделерінің басымдығы;

      3) тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітушілікке жол бермеу болып табылады.

      Ассамблеяның бұл қағидаттары этносаралық саладағы мемлекеттік саясаттың жалпы қағидаттарына сәйкес келеді және 2021 жылғы 28 сәуірде Ассамблеяның XXIX сессиясында айтылған негізгі ережелермен толықтырылады:

      азаматтық қоғам мен мемлекеттің сенімі мен өзара іс-қимылына негізделген қазақстандық патриотизм;

      мемлекеттік тілдің біріктіруші рөлі;

      ұлтты тұрақты жаңғырту, "бірлігіміз – әралуандықта" идеясын дамыту және саяси ойлаудың жаңа нысандарын енгізу;

      барлық этностық топтардың ортақ құндылықтары мен мүдделеріне негізделген интермәдениеттілік.

      Ассамблея қызметінде:

      біріктіруші мүдделерді іздеуге және әртүрлі этностар өкілдерінің арасында жағымды өзара іс-қимылды орнатуға;

      халықтың барлық топтарының ортақ құндылықтары мен мүдделерін іздеуге;

      азаматтық бірегейлікті және бірлескен қызметті нығайту процесінде мәдени және этностық шекараларды еңсеруге;

      этностар өкілдерін бірыңғай қоғамға, оның ішінде мемлекеттік тілді меңгеру арқылы интеграциялауға баса назар аударылатын болады.

      Мәдени айырмашылықтарды мойындау жабық этномәдени қауымдастықтар құруға ықпал етпеуге тиіс. Ассамблеяның этномәдени бірлестіктері этностардың біртұтас қазақстандық қоғамға әлеуметтік-мәдени интеграциясына жауапты болады.

      Ассамблеяның қызметі мынадай түйінді бағыттар бойынша жүзеге асырылады:

      1) Ассамблея құрылымдарын қоғамды интеграциялау, интермәдениеттілік саясатын жүргізу негізінде қоғамдық сананы жаңғырту жөніндегі жобаларға кеңінен тарту;

      2) Ассамблеяның медиация, волонтерлік, қайырымдылық және қоғамдық бақылау саласындағы қызметін интеграциялау тетіктері ретінде дамыту;

      3) мемлекеттік тілді этносаралық қатынас тілі және топтастырушы негіз ретінде ілгерілету, қазақстандық этностар тілдерінің дамуына жәрдемдесу;

      4) Қазақстан халқының ортақ тарихи-мәдени мұрасын қолдау, сақтау және танымал ету;

      5) Қазақстанның көпэтносты халқының қалыптасу тарихы және тәуелсіздікті нығайтудағы этностардың рөлі туралы білімді тарату;

      6) азаматтық қоғам мен жастар ұйымдарын дамыту;

      7) этностық бұқаралық ақпарат құралдарының дамуына жәрдемдесу.

      Ассамблеяны дамыту тәсілдері:

      1) халықаралық ынтымақтастық:

      Ассамблеяның шетелдік әріптестерімен ынтымақтастық тетіктерін дамыту;

      халықтық дипломатия құралдарын, оның ішінде Ассамблеяның достық елшілері институтын дамыту, Ассамблеяның халықаралық іс-шаралары шеңберінде онымен өзара іс-қимыл жасасу;

      Қазақстан этностары арасындағы этносаралық жағдайдың ушығуына жол бермеу мақсатында Ассамблея институттарының сыртқы ықтимал қатерлерді жою жөніндегі жұмысын ұйымдастыру;

      2) елдің этноәлеуметтік топтарының біртұтас азаматтық ұлтқа интеграциялануы:

      Ассамблея институттарының мемлекеттік органдармен және ұйымдармен интермәдениеттілік саясатын ілгерілету бойынша тиімді өзара іс-қимыл жасасуын қамтамасыз ету;

      Ассамблеяның этномәдени бірлестіктері мен өзге де қоғамдық бірлестіктер үшін қоғамның интеграциясы, сондай-ақ Қазақстанның барлық этностарының дәстүрлерін, тілдерін, мәдениетін сақтау және дамыту жөніндегі жұмыста жағдай жасау;

      аналар кеңестерін, Ассамблеяның этномәдени бірлестіктері мен өзге де қоғамдық бірлестіктерді отбасы институтын, дәстүрлі отбасылық құндылықтарды, қазақстандық қоғамдағы достық пен бірлікті дәріптеуге және нығайтуға тарту;

      орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар үшін қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту саласында ұсыныстар тұжырымдау, ұлттық жобаларды, стратегиялық даму жоспарларын қалыптастыруға және іске асыруға қатысу;

      мемлекеттік басқару органдарының қызметін және олар Қазақстан этностарының құқықтары мен мүдделерін сақтауға және қоғамның интеграциялану процестерін кеңейтуге байланысты қабылдайтын шешімдерді қоғамдық бақылау тетіктерін практикаға енгізу;

      3) этносаралық қатынастар саласындағы ақпараттық-түсіндіру жұмысы:

      қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту саласында, әсіресе, әлеуметтік желілер, БАҚ және интернет-кеңістікті пайдалану арқылы халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын күшейту;

      этносаралық қатынастар саласына жүйелі мониторинг жүргізуді және елдегі, оның ішінде ақпараттық өрістегі этносаралық ахуалды талдауды қамтамасыз ету;

      этносаралық шиеленістің туындауының алдын алу, медиация мен қоғамдық бақылаудың рөлін күшейту мақсатында елдің медиа кеңістігінің мүмкіндіктерін пайдалана отырып, Ассамблеяның қоғамдық келісім кеңестерінің жұмысын кеңейтуге және жандандыруға жәрдем көрсету;

      мемлекеттік органдар мен ел халқының өзара іс-қимылын қамтамасыз ету мақсатында Ассамблеяның қоғамдық құрылымдары базасында диалог алаңдарын құру;

      этносаралық қатынастар саласында бірыңғай стандарттар мен әлеуметтік-лингвистикалық ұғымдарды әзірлеу, олардың біркелкі пайдаланылуын қамтамасыз ету;

      4) Ассамблея институтын оның қоғамдық құрылымдарының қызметін жетілдіру арқылы нығайту және дамыту:

      Ассамблея және оның қызметі мәселелері бойынша нормативтік құқықтық базаның тиімділігіне мониторинг жүргізу;

      өңірлік ассамблеялардың, "Қоғамдық келісім" КММ-нің, Ассамблеяның қоғамдық құрылымдарының қызметіне менеджменттің қазіргі заманғы әдістерін енгізу;

      өңірлік деңгейде консультативтік-кеңесші органдар, комиссиялар, жұмыс топтары түріндегі тұрақты жұмыс істейтін ынтымақтастық тетіктерін дамыту;

      орта мерзімді кезеңге арналған жұмыс жоспарларын үлгі ретінде әзірлеу арқылы Ассамблеяның қоғамдық құрылымдары жұмысының бірыңғай жүйесін енгізу;

      мемлекеттік қызметшілердің, сондай-ақ этномәдени бірлестіктердің басшылары мен өкілдерінің этносаралық қатынастар мәселелері бойынша біліктілігін арттыру жүйесін жетілдіру;

      өңірлердегі ассамблеялар арасында медиация, волонтерлік, қайырымдылық және қоғамдық бақылау мәселелері бойынша тәжірибе алмасуды қамтамасыз ету;

      Қазақстан Республикасының Парламентімен ынтымақтастық және Қазақстан Республикасы Парламентінің Сенатындағы Ассамблеяның депутаттық тобымен ынтымақтастық тетіктерін дамыту.

      6-бөлім. Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын іске асырудың нысаналы индикаторлары мен күтілетін нәтижелері

Р/с

Нысаналы индикатор

Өлшем бірлігі

Ақпарат көзі

2020
жыл
(факт)

2021жыл (бағалау)

Жоспарлы мәні

2022жыл 2023 жыл 2024 жыл 2025 жыл

1.

Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту деңгейі

%

әлеуметтік зерттеу

-

80
%

80,2%

80,4%

80,6%

80,8%

2.

Қазақстан этностары арасындағы толеранттылық деңгейі

%

әлеуметтік зерттеу

-

67%

67,5%

68%

68,5%

69%

3.

Қазақстан этностарының әлеуметтік көңіл-күйінің деңгейі

%

әлеуметтік зерттеу

-

75%

75,5%

76%

76,5%

77%

      Күтілетін нәтижелер:

      Осы Тұжырымдамада әзірленген нысаналы индикаторлар Қазақстанның 2025 жылға дейінгі дамуының ұлттық жоспарының "Патриотизм құндылықтарын дәріптеу" алтыншы жалпыұлттық басымдығын имплементациялайды, оның мәні мықты және жауапты адамдардың біртұтас ұлтын қалыптастыру болып табылады және мыналарды болжайды:

      1) этносаралық қатынастар саласында шет елдермен және халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимылды нығайту, сондай-ақ мемлекеттік органдардың, ұйымдар мен азаматтық қоғам институттарының тиімді өзара іс-қимылын қамтамасыз етуде Ассамблеяның рөлін арттыру;

      2) Ассамблеяның жұмысына халықтың қалың тобын, әсіресе қазақтың шығармашылық және ғылыми зиялы қауым өкілдерін тарта отырып, мемлекеттік тілдің қолданылу аясын кеңейту және оның топтастырушы рөлін арттыру, сондай-ақ Ассамблеяның медиация, волонтерлік және қайырымдылық саласындағы рөлін күшейту;

      3) этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясатты осы бағыттағы талдамалық зерттеулер мен практикалық жұмыс негізінде жетілдіру.

      Ассамблея институтын одан әрі дамыту, табысты жаңғырудың және мемлекет дамуының стратегиялық міндеттеріне қол жеткізудің түйінді факторлары ретіндегі қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту үшін қолайлы жағдайлар жасау осы Тұжырымдаманы іске асырудың басты нәтижелеріне айналуға тиіс.

  Қазақстан халқы
Ассамблеясының 2025 жылға
дейінгі) даму тұжырымдамасына
қосымша

Қазақстан халқы Ассамблеясының (2025 жылға дейінгі) даму тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі 2022 – 2025 жылдарға арналған іс-қимыл жоспары

Р/с №
 

Реформалардың/негізгі іс-шаралардың атауы

Аяқталу нысаны

Аяқталу мерзімі

Жауапты орындаушылар


1

2

3

4

5

1-бағыт. Халықаралық ынтымақтастық
1-нысаналы индикатор. Қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту деңгейі, %: 2022 жылы – 80,2; 2023 жылы – 80,4; 2024 жылы – 80,6;
2025 жылы – 80,8.

1
 

Қазақстан Республикасында өткізілетін халықаралық іс-шараларды ұйымдастыру:
 

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын
 

АҚДМ, СІМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1) саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне арналған "Тарихқа тағылым – өткенге тағзым" жобасы
 

жоба
 

Жылына 1 рет, II тоқсан
 

2) ҚХА достық елшілерінің онлайн отырысы
 
 

отырыс

жылына 1 рет, II тоқсан

3) "Бірлік" жастар лагері

жоба

жылына 1 рет, IIІ тоқсан

1.2-бағыт. Ассамблея институтының қоғамдық құрылымдарының қызметін жетілдіру арқылы оны нығайту және дамыту

2
 
 
 
 
 
 
 

ҚХА-ның жыл сайынғы сессиясын дайындау және өткізу
 
 
 

сессия хаттамасы
 
 
 
 
 

жыл сайын, 1 мамырға дейін
 
 
 

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, МСМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент





қалаларының әкімдіктері

3

ҚХА кеңесінің отырыстарын өткізу
 

отырыс хаттамасы

жылына 3 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ


1) ҚХА ғылыми-сарапшылық кеңесінің отырысы
 
 
 
 

отырыс хаттамасы
 
 
 
 
 
 

4 отырыс, тоқсан сайын
 
 
 
 
 

АҚДМ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС, БҒМ,
ҚХА ҒСК (келісім бойынша)


2) ҚХА республикалық және өңірлік аналар кеңесінің отырысы

отырыс хаттамалары

18 отырыс, жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері
 
 
 
 
 
 

3) облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалаларының әкімдері жанындағы "Қоғамдық келісім" КММ және өңірлердегі ҚХА қоғамдық құрылымдары қызметінде менеджменттің қазіргі заманғы әдістерін енгізу бойынша республикалық және өңірлік әдістемелік кеңестердің отырысы
 
 

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

4) ҚХА қоғамдық келісім кеңестерінің республикалық отырысы

отырыс

жылына 1 рет, IV тоқсан
 


5) ҚХА кәсіпкерлер қауымдастығының отырысы

отырыс хаттамасы

жылына 1 рет

АҚДМ, ҚХА кәсіпкерлер қауымдастығы (келісім бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша), облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

6) ҚХА кафедраларының отырыстары

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

БҒМ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС

7) ҚХА этномәдени бірлестіктерін тарта отырып, жастар арасында қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту бойынша ҚХА "Ассамблея жастары" РҚБ жастар қозғалысын дамыту

атқарылған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

АҚДМ, БҒМ, "Қоғамдық келісім" РММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісім бойынша), облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

8) достық үйлерінің материалдық-техникалық базасы (көлік, ұйымдастыру техникасы, лингафон кабинеттері және т.б.)

атқарылған жұмыс туралы есеп
 

жарты жылда 1 рет
 
 

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент
қалаларының әкімдіктері


9) ҚХА этномәдени бірлестіктерінің өкілдері үшін практикалық семинар-тренинг өткізу

семинар- тренингтер

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

5

ҚХА этномәдени бірлестіктерін қоғамдық аккредиттеуді ұйымдастыру және өткізу

Қазақстан халқы Ассамблеясының этномәдени бірлестіктерінің тізілімін жаңарту

2022 және 2025 жылдар

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

6

Этномәдени бірлестіктердің қатысуымен "Бейбітшілік және келісім жолымен" ҚХА-ның халықтық экспедициясы" жобасын ұйымдастыру және өткізу

АҚДМ-ға ақпарат

жыл бойы

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, СІМ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

7
 

ҚХА-ның медиация институтын жетілдіру мәселесін қарау:
 

АҚДМ-ға ақпарат

2022 және 2025 жылдар

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1) ҚХА республикалық Медиация кеңесінің отырыстарын өткізу
 

отырыс хаттамасы

жылына 2 рет

2) медиация институтын дамыту бойынша семинар-тренинг ұйымдастыру

семинарлар-тренингтер
 

жылына 4 рет
 


3) медиаторларды оқыту үшін бағдарлама дайындау мәселесін пысықтау

атқарылған жұмыс туралы есеп

2022 жылы

АҚДМ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС, "Қоғамдық келісім" РММ

8

Қазақстан халқы Ассамблеясы аясында қайырымдылық акцияларын ұйымдастыру және өткізу:

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын

"Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Қоғамдық келісім" КММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісім бойынша)

1) ҚХА "Қайырымдылық керуені" жобасы шеңберіндегі республикалық акция

акция

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2) Қазақстан халқының бірлігі күніне орайластырылған ҚХА волонтерлерінің жалпыұлттық акциясы

акция
 

жыл сайын, 1 мамыр
 

"Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Қоғамдық келісім" КММ, "Ассамблея
жастары" РҚБ (келісім бойынша


3) ҚХА этномәдени бірлестіктерінің қайырымдылық қызметін үйлестіру

орындалған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

9

Интеграциялау мен интермәдениеттілікті дамытуға, этникалық ортада мемлекеттік тілді, азаматтық бірегейлікке негізделген қазақстандық патриотизмді, өткен бай тарихты, ұлттық мәдениетті және рухани дәстүрлерді сақтау мен дамытуға бағытталған "Ел бірлігі" негізгі жобасының шеңберінде кемінде
6 іс-шара өткізу:

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын

АҚДМ, СІМ, МСМ, "Қоғамдық келісім" РММ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1) ҚХА журналистер клубының қызметін қамтамасыз ету
 

орындалған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет,
IV тоқсан

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

2) Қазақстанның ұлттық (этникалық) театрларының республикалық фестивалі

 
фестиваль

екі жылда бір рет, ІІ тоқсан

МСМ
 


3) ҚХА-ның "Жомарт жан" қоғамдық наградасын және этносаралық қатынастарды дамытуға, жалпыазаматтық бірегейлікті және қазақстандық патриотизмді қалыптастыруға қосқан үлесі үшін басқа да көтермелеулерді беру

наградаларды беру рәсімі

жылына 1 рет, IV тоқсан

"Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

4) этножурналистика саласындағы "Шаңырақ" конкурсы
 

конкурс

жылына 1 рет, IV тоқсан

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ

5) ҚХА аясында республикалық Достық үйінің іс-шаралары
 

орындалған жұмыс туралы есеп

жыл сайын кемінде 5 іс-шара

6) ҚХА аясында жетекші отандық және халықаралық сарапшыларды тарта отырып, этносаралық қатынастар және ұлт бірлігін нығайту мәселелері жөніндегі жалпы республикалық ғылыми-практикалық конференция

конференция

жылына 1 рет

АҚДМ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС"

2-бағыт. Елдің этноәлеуметтік топтарының біртұтас азаматтық ұлтқа интеграциялануы
2-нысаналы индикатор. Қазақстан этностары арасындағы толеранттылық деңгейі, %: 2022 жылы – 67,5; 2023 жылы – 68; 2024 жылы – 68,5; 2025 жылы – 69.

10

Ел аумағында тұратын этностар арасында мемлекеттік тілді насихаттауға бағытталған
ҚХА-ның 5 жобасын ұйымдастыру және өткізу:

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

1) мемлекеттік тілді еркін меңгерген этномәдени бірлестіктер өкілдерінің қатысуымен "Ұлы даланың – ұлтаралық тілі" форумы

форум

жылына 1 рет, 2- жартыжылдық

2) "Мың бала" республикалық мәдени-ағартушылық жобасы
 

жоба

жылына 1 рет, IV тоқсан

3) Қазақстан этностарының өкілдері үшін жағдаяттық қазақ тілі

орындалған жұмыс туралы есеп

2022 жыл


4) Нұр-Сұлтан, Алматы, Шымкент қалалары мен облыстардың достық үйлері базасындағы "Мәміле" қазақ тілі пікірталас клубы

орындалған жұмыс туралы есеп

20 клуб, жыл сайын

облыстардың,

5) ҚХА этномәдени бірлестіктеріне арналған тіл мектебі

көшпелі лагерь

жылына 1 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ

6) мемлекеттік тілді және қазақстандық этностардың тілдерін үйрену курстары

орындалған жұмыс туралы есеп

жылына 1 рет

БҒМ, АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

11

Қазақстан халқы Ассамблея аясында 7 жобаны іске асыру:
 

АҚДМ-ға ақпарат

жылына 9 рет

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Қоғамдық келісім" КММ, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісім бойынша)
 

1) Алғыс айту күніне арналған форум
 

форум
 

жыл сайын, 1 наурыз

2) өңірлік қоғамдық келісім кеңестері негізінде Қазақстан халқының бірлігі күніне арналған іс-шаралар

өткізілген іс-шаралар туралы есеп
 

жыл сайын, 1 мамыр
 

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

3) өңірлік аналар кеңестері негізінде Халықаралық балаларды қорғау күніне арналған республикалық акция

акция

жыл сайын, 1 маусым

Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

4) ҚХА республикалық жастар сессиясы
 

сессия
 

жылына 1 рет, I тоқсан

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері, "Ассамблея жастары" РҚБ (келісім бойынша)

5) ҚХА-ның "Бір ел" тарихи-ағартушылық жобасы

жоба

жыл ішінде

6) қайырымдылық ұйымдары өкілдерінің және демеушілердің қатысуымен ҚХА "Қайырымдылық керуені" республикалық форумы

форум
 

жыл бойы

7) қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделін танымал ету жөніндегі республикалық дәрістер

дәрістер

жылына 4 рет

12

"Мәдениетті ана – мәдениетті ұлт" өңірлік жобасын іске асыру

АҚДМ-ға ақпарат

2022 жыл

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

13

Қазақ зиялылары өкілдерін: мәдениет және ғылым қайраткерлерін, журналистер мен блогерлерді тарта отырып, қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірліктің қазақстандық моделін танымал ету жөніндегі республикалық дәрістер шеңберінде "Қазақтану" жобасын іске асыру

АҚДМ-ға ақпарат

жылына 4 рет

облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

14
 

Қазақ ұлттық өнерін (домбыра, қобыз, би) жетік меңгерген этностық топтар өкілдерінің

фестиваль
 

жылына 1 рет
 

МСМ
 


"Өнеріміз саған – Қазақстан!" фестивалін өткізу




15

Этносаралық қатынастар саласында әлеуметтанушылық зерттеулерді ұйымдастыру және жүргізу:
 

талдамалық есеп

жыл сайын

АҚДМ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС

1) елдегі этносаралық ахуалды әлеуметтанушылық зерттеу

жылына 4 рет

2) "Қазақстан Республикасы өңірлерінің экономикалық теңсіздігінің этникалық аспектілері" зерттеуі

жылына 4 рет

3) "Сәйкестік формуласын айқындау" зерттеуі
 

жылына 4 рет

4) "Бұқаралық коммуникациялар құралдарының қақтығыс әлеуеті деңгейіне және этносаралық қатынастарға әсері" зерттеуі

жылына 4 рет

5) "Этностар өкілдері арасындағы этноцентризм және оның этносаралық интеграция процесіне әсері" зерттеуі

жылына 4 рет

6) "Ұлтшылдық: оның көрініс нысандары және этносаралық қатынастарды үйлестіру" зерттеуі

жылына 4 рет

7) "Этностық аумақты қалыптастырудың негізгі факторлары" зерттеуі

талдамалық баяндама

жылына 2 рет

3-бағыт. Этносаралық қатынастар саласындағы ақпараттық-түсіндіру жұмысы
3-нысаналы индикатор. Қазақстан этностарының әлеуметтік көңіл-күйінің деңгейі, %: 2022 жылы – 75,5; 2023 жылы – 76; 2024 жылы – 76,5; 2025 жылы – 77.

16
 

ҚХА қызметін ақпараттық сүйемелдеу:
 

ақпараттық ресурстарда орналастыру

жыл сайын

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент
 

1) ҚХА мүшелерінің, этностар өкілдерінің республикалық телеарналардағы тақырыптық бағдарламаларға қатысуы

республикалық телеарналар
 

жыл ішінде
 

 
 
 
 

2) елдегі этносаралық бейбітшілік пен келісімді нығайту тақырыбында радиорепортаждар мен радиобағдарламаларды, ынталандырушы радиороликтерді трансляциялау

республикалық радиоарналар

жыл сайын кемінде 10 материал

қалаларының әкімдіктері

3) тақырыптық бейнероликтер мен басқа да медиа өнімдерді өндіруді ұйымдастыру, сондай-ақ оларды ақпараттық ресурстарда орналастыру

ақпараттық ресурстардағы бейнероликтер

жыл ішінде 5 ролик

4) Орталық коммуникациялар қызметі алаңында этносаралық тақырыптың өзекті мәселелері бойынша ҚХА ресми өкілінің брифингтерін ұйымдастыру

брифинг

жыл сайын кемінде 2 брифинг

5) ҚХА ұйымдастырған іс-шаралар мен акциялардан тікелей эфирлер жүргізу
 

"Youtube" бейнехостингі, "Facebook", "Instagram" әлеуметтік желілері

кемінде 10 тікелей эфир

6) республикалық және өңірлік баспа БАҚ-та қоғамдық келісім және жалпыұлттық бірлік тақырыбында мақалалар жариялау

жарияланымдар графигі
 

тоқсанына 2 жарияланым

АҚДМ, "Қоғамдық келісім" РММ, облыстардың, Нұр-Сұлтан, Алматы және Шымкент қалаларының әкімдіктері

7) өңірлік ҚХА төрағаларының қоғамдық келісім мен жалпыұлттық бірлікті нығайту бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы мақалаларын жариялау

жарияланымдар графигі
 

жыл сайын 17 жарияланым, (графикке сәйкес)

8) бірыңғай медиа-жоспар шеңберінде ҚХА қызметінің негізгі бағыттары туралы БАҚ-та материалдар жариялау

материалдарды жариялау

жыл сайын кемінде 50 жарияланым

9) ҚХА мультимедиалық порталының жұмыс істеуін қамтамасыз ету (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде)

ҚХА ресми сайтына мониторинг

үнемі

17

ҚХА ақпараттық-түсіндіру жұмысы бойынша материалдар әзірлеу және жариялау

АҚДМ-ға ақпарат

жыл сайын

АҚДМ, "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС

1) ҚХА ҒСК, өңірлердің ҒСТ және ҚХА кафедралары қауымдастығы мүшелерінің зерттеу нәтижелері мен жарияланымдары бар этносаралық қатынастар, этностар саласындағы ақпараттық-талдамалық басылымды шығару

ақпараттық-талдамалық басылым

жарты жылда 1 рет

2) қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде тақырыптық ақпараттық-анықтамалық материалдар шығару
 

ақпараттық-анықтамалық материалдар

жыл сайын кемінде 20 материал, IV тоқсан

3) этносаралық қатынастар саласындағы мемлекеттік саясат мәселелері жөніндегі әдістемелік құралдар

әдістемелік құрал
 
 

жыл сайын кемінде 3 әдістемелік құрал

      Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

"Ассамблея жастары" РҚБ

"Ассамблея жастары" республикалық қоғамдық бірлестігі

АҚДМ

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі

"Атамекен" ҰКП

"Атамекен" ұлттық кәсіпкерлер палатасы

БАҚ

бұқаралық ақпарат құралдары

БҒМ

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

ҚХА
ҚХА ҒСК


Қазақстан халқы Ассамблеясы
Қазақстан халқы Ассамблеясының Ғылыми-сарапшылық кеңесі

ҚХАХ

Қазақстан халқы Ассамблеясының Хатшылығы

МСМ
"Қоғамдық келісім" КММ


 

Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі
"Қоғамдық келісім" коммуналдық мемлекеттік мекемесі

"Қоғамдық келісім" РММ


 

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі "Қоғамдық келісім" республикалық мемлекеттік мекемесі

"Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" ЖШС


 
 

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі "Қолданбалы этносаяси зерттеулер институты" жауапкершілігі шектеулі серіктестігі

СІМ


 

Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі