Об утверждении Концепции государственной молодежной политики Республики Казахстан на 2023 - 2029 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 28 марта 2023 года № 247.

      Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      1. Утвердить прилагаемую Концепцию государственной молодежной политики Республики Казахстан на 2023 - 2029 годы (далее – Концепция).

      2. Центральным, местным исполнительным органам и иным организациям (по согласованию), ответственным за реализацию Концепции:

      1) принять необходимые меры по реализации Концепции;

      2) представлять информацию о ходе реализации Концепции в порядке и сроки, установленные постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2017 года № 790 "Об утверждении Системы государственного планирования в Республике Казахстан".

      3. Признать утратившими силу некоторые решения Правительства Республики Казахстан согласно приложению к настоящему постановлению.

      4. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан.

      5. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

      Премьер-Министр
Республики Казахстан
А. Смаилов

  Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 28 марта 2023 года № 247

Концепция государственной молодежной политики Республики Казахстан на 2023-2029 годы

Содержание

      Раздел 1. Паспорт

      Раздел 2. Анализ текущей ситуации

      Раздел 3. Обзор международного опыта

      Раздел 4. Видение развития молодежной политики

      Раздел 5. Основные принципы и подходы развития

      Направление 1. Гражданское участие и участие в принятии решений

      Направление 2. Реализация потенциала и предпринимательство

      Направление 3. Просвещение и культура

      Направление 4. Современные ценности и патриотическое воспитание

      Направление 5. Информационное пространство

      Направление 6. Здоровый образ жизни

      Направление 7. Молодежь и село

      Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты

      Приложение. План действий по реализации Концепции государственной молодежной политики Республики Казахстан на 2023-2029 годы

Раздел 1. Паспорт

1. Наименование

Концепция государственной молодежной политики Республики Казахстан на 2023-2029 годы

2. Основание для разработки
 

1. Во исполнение поручения Президента Республики Казахстан К.К. Токаева № 21-02/3693 от 11 июля 2022 года о разработке Концепции государственной молодежной политики Республики Казахстан на 2023 – 2029 годы.
2. Во исполнение пункта № 118 Плана действий по реализации Предвыборной программы Президента Республики Казахстан "Справедливый Казахстан – для всех и для каждого. Сейчас и навсегда"

3. Государственные органы, ответственные за разработку и реализацию Концепции

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан,
Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан,
Министерство здравоохранения Республики Казахстан,
Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан,
Министерство индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан,
Министерство обороны Республики Казахстан,
Министерство культуры и спорта Республики Казахстан,
Министерство просвещения Республики Казахстан,
Министерство национальной экономики Республики Казахстан,
Министерство внутренних дел Республики Казахстан Республики Казахстан,
Местные исполнительные органы.

4. Сроки реализации

2023-2029 годы

Раздел 2. Анализ текущей ситуации

      Качественные условия развития молодежи определяют успешность и конкурентоспособность нации в целом. Роль молодежной политики является ключевой в формировании комплексной стратегии развития государства. В Казахстане за годы независимости сформирована законодательная и институциональная база программ и проектов, целью которых является создание социально-экономических условий для самореализации молодых людей. При принятии каждого нормативного правового акта учитывались ключевые изменения в государственной стратегии развития и факторы международной политики.

      Сегодня молодежная политика, как составная и будуще-образующая часть внутренней политики государства требует четкого алгоритма действий на текущие запросы с учетом тенденций взаимодействия институтов государства и общества. В целях формирования продуманной молодежной политики, которая представляет собой комплекс мер, охватывающих правовую, политическую и социально-экономическую сферы жизни рассматриваемой социальной группы, следует обозначить текущие тенденции развития молодежи Казахстана.

      В Резолюции Совета Безопасности Организации Объединенных Наций № 2250 от 9 декабря 2015 года особо подчеркивается важность разработки молодежной политики национальными правительствами. В Казахстане Концепция государственной молодежной политики, рассчитанная на период до 2020 года, была разработана в целях реализации Стратегии развития Республики Казахстан до 2050 года. С 2021 года начался новый этап в реализации молодежной политики, связанный с принятием Комплексного плана по поддержке молодежи Республики Казахстан на 2021–2025 годы. Кроме того, специальные государственные меры поддержки молодежи также представлены в рамках ряда проектов и программ. Так, сегодня в стране реализуются такие программы для молодежи как "С дипломом – в село!", "Серпін", "Молодежная практика", "Жас маман", "Арендное жилье для работающей молодежи" и другие. Вместе с тем следует отметить, что определенные тенденции развития в стране и в мире предполагают обновление действующей стратегии молодежной политики и разработки новой концепции.

      Главой государства 26 декабря 2022 года подписан Закон Республики Казахстан "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам государственной молодежной политики и социального обеспечения", одной из концептуальных новелл которого является увеличение возраста молодежи до 35 лет, что позволяет увеличить долю молодежи в общей структуре населения с 3,7 млн до 6 млн человек.

      Основные меры государственной молодежной политики предусмотрены в рамках Национального проекта "Ұлттық рухани жаңғыру" и Комплексного плана по поддержке молодежи на 2021-2025 годы.

      Комплексный план предусматривает реализацию 55 мероприятий в рамках 10 направлений, которые охватывают, в том числе задачи по обучению и трудоустройству, привитию здорового образа жизни, духовно-нравственному воспитанию, решению жилищных вопросов, повышению уровня правовой и экологической культуры.

      В структуре Национального проекта "Ұлттық рухани жаңғыру" (далее – Нацпроект), вопросы молодежной политики отражены в рамках III направления "Тәуелсіздік ұрпақтары" и предусматривают развитие новых возможностей для молодежи, социализацию и трудоустройство молодых казахстанцев и вовлечение молодежи в общественно-полезную деятельность.

      Гражданское участие и участие в принятии решений

      Ценности и ключевые ориентиры казахстанской молодежи лежат преимущественно в неполитической сфере, а интерес к политическим новостям остается умеренным за исключением всплесков внимания к кризисным событиям. Несмотря на интенсивность политических реформ и преобразований в стране, заинтересованность молодежи политическими новостями и событиями остается низкой. В то же время, молодые казахстанцы являются костяком будущего гражданского общества, функциями которого должны стать мониторинг и общественный контроль деятельности институтов государственной власти и бизнеса для предотвращения нарушений закона.

      В целом, молодые люди, потребляющие интернет-контент, представляют собой потенциальную аудиторию для новых лидеров мнения, которые могут показать ей привлекательную идеологию, получить авторитет среди молодежи и пропагандировать собственную субъективную оценку происходящих событий.

      Согласно исследованию "BRIF Research Group" молодежь Казахстана проводит в социальных сетях несколько часов ежедневно. Наиболее популярные соцсети у молодежи Казахстана: "Instagram", "Вконтакте" и "Youtube" (независимо от города).

      При этом, самой популярной среди молодых казахстанцев является социальная сеть "Вконтакте" (71 %), она особо популярна среди младшей возрастной группы (15-18 лет). На втором месте – "Instagram" (59%), вызывающая больше интерес у школьников и студентов. В свою очередь, "Facebook" (10%) не особо популярен среди молодежи Казахстана (особенно у младшей возрастной группы – 7 %).

      В общей сложности, актуальные данные исследований демонстрируют, что лидирующие позиции занимают социальные сети, мессенджеры, блоги – 60,3 %. Далее, вопреки распространенным стереотипам о непопулярности традиционных средств массовой информации (далее - СМИ) среди молодежи, 36,1 % отметили казахстанское телевидение, газеты, радио. Практически каждый третий узнает о новостях и событиях через казахстанские интернет-ресурсы (29,5 %). Каждый пятый опрошенный отметил в качестве основного источника информации ближнее окружение – 22,2 %.

      В соответствии с концепцией "Слышащего государства" с 2019 года осуществляется четыре пакета важнейших демократических реформ в целях укрепления прав человека, верховенства закона и борьбы с коррупцией. В результате с 2020 года на законодательном уровне предусматривается обязательная квота в 30 % для женщин и молодежи в избирательных партийных списках. Данная мера позволяет артикулировать интересы молодежи и женщин и отстаивать их интересы на политическом уровне. В результате после выборов в Мажилис Парламента Республики Казахстан седьмого созыва, которые состоялись в январе 2021 года, доля женщин среди депутатов Мажилиса достигла 27,4 %.

      Вовлеченность молодежи в общественно-политические процессы страны определяется участием молодежи в системе государственного управления, членстве в политических партиях, представленности в Мажилисе Парламента Республики Казахстан и маслихатах, а также участии в деятельности молодежных организаций. В большинстве своем молодые казахстанцы не являются членами политических партий (90,9 %). В Мажилисе Парламента Республики Казахстан в 2022 году насчитывалось 7 депутатов в возрасте до 35 лет, а доля молодежи среди депутатов маслихатов, избранных в 2021 году, составила порядка 7 % или 228 человек.

      Согласно данным Агентства по делам государственной службы Республики Казахстан, на 1 января 2023 года количество государственных служащих в возрасте до 29 лет составило 14 990 человек или 17,9 % от фактической численности служащих (83 963 человек). В общей структуре государственных служащих в возрасте до 29 лет – 57,5% относятся к центральным государственным органам, 42,5% работают в местных исполнительных органах. Анализ представленности молодежи в сфере государственной службы с 2016 по 2023 годы демонстрирует, что доля молодежи в центральных государственных и местных исполнительных органах стабильно снижается.

      Действующими каналами и доступными формами политического и гражданского участия молодежи служат представительство в органах власти и участие в деятельности волонтерских и иных общественных организаций. Волонтерство является активным направлением деятельности среди молодежи, в то время как на государственной службе и в представительных органах власти (за исключением маслихатов) доля молодых людей снижается.

      Реализация потенциала и предпринимательство

      Государство предоставляет молодежи широкий спектр инструментов для самореализации в части программ льготной ипотеки, трудоустройства и предпринимательства.

      Среди программ доступности жилья и льготного кредитования, действуют различные программы по арендному жилью, по льготной ипотеке, а также программы по льготному кредитованию для представителей молодежи. В декабре 2022 года был подписан закон "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам государственной молодежной политики и социального обеспечения". Данным правовым документом предусматривается предоставление местным исполнительным органам новой компетенции по разработке и реализации программы по предоставлению льготного арендного жилья молодежи.

      В настоящее время в Казахстане реализуются следующие программы в целях способствования трудоустройству молодых людей.

      Проект "Первое рабочее место". Центры занятости населения осуществляют организацию трудоустройства молодежи на первое рабочее место. Организация трудоустройства по проекту "Первое рабочее место" осуществляется для выпускников (в том числе выпускников ВУЗов), ищущих работу впервые, лиц, ищущих работу, безработных лиц, независимо от регистрации в центре занятости населения, из числа молодежи не старше 29 лет, в том числе категории NEET, не имеющих опыта работы. Трудоустройство по проекту "Первое рабочее место" выпускников, ищущих работу, впервые осуществляется в соответствии со специальностью (профессией), указанной в дипломе о профессиональном образовании или близкой по профилю образования. По проекту "Первое рабочее место" работодатель на основе договора с центром занятости населения трудоустраивает участника на постоянную работу сроком не менее 24 месяцев, при этом центр занятости населения субсидирует оплату труда за 1 год работы. Размер субсидии в месяц из местного бюджета составляет 30 месячных расчетных показателей (с учетом налогов, обязательных социальных отчислений, компенсаций за неиспользованный трудовой отпуск и банковских услуг) без учета выплат по экологическим надбавкам.

      Проект "Контракт поколений". Центры занятости населения по заявкам работодателей осуществляют организацию трудоустройства участников проекта с последующей заменой действующего работника, достигшего пенсионного возраста. По проекту "Контракт поколений" работодатель на основе договора с центром занятости населения трудоустраивает участника проекта на постоянную работу сроком не менее 18 месяцев, при этом центр занятости населения субсидирует оплату труда в течение 6 месяцев работы. Размер субсидии в месяц из местного бюджета составляет 30 месячных расчетных показателей (с учетом налогов, обязательных социальных отчислений, компенсаций за неиспользованный трудовой отпуск и банковских услуг) без учета выплат по экологическим надбавкам.

      Созданы условия для начинающих и молодых педагогов. Для привлечения талантливой молодежи и осуществления качественного отбора претендентов на педагогические специальности пороговый балл Единого национального тестирования (далее - ЕНТ) для поступления увеличен с 50 до 75 баллов.

      Молодежь – самая активная часть общества, которая быстро реагирует на любые изменения в жизни. В этом ключе молодежное предпринимательство выступает важным механизмом социализации молодежи и социальным лифтом. Исследование "Молодежь Казахстана" показало, что преобладающая часть опрошенной молодежи не имеет опыта предпринимательской деятельности
(79,2 %). Среди оставшихся 20 %: 5,6 % имеют как удачный, так и неудачный опыт; 4,9 % имеют удачный опыт; 4,4 % занимаются предпринимательством в настоящее время; 4,1 % имеют неудачный опыт. Из числа тех, кто в настоящее время занимается предпринимательством: 7,3 % респонденты 24-28 лет, 4,7 % – 19-23 лет и 1,2% – 14-18 лет. Сельская молодежь чаще указывала на наличие опыта предпринимательской деятельности (20,9 % против 17,7 % городской молодежи).

      Актуальным остается вопрос безработицы среди молодых казахстанцев. Уровень молодежной безработицы за период с 2019 – 2021 годы вырос на 0,1 процентных пункта с 3,7 % в 2019 году до 3,8 % в 2021 году, при этом в городе – 4,1 %, в сельской местности – 3,2 %. Молодежь с низким уровнем образования больше подвержена безработице. В 2021 году из 77,6 тыс. безработных в возрасте 15-28 лет 33,9 тыс. человек или 43,7 % имеют среднее профессиональное (специальное) образование и 12,5 тыс. или 16,1 % начальное и среднее образование. За период с 2019 – 2021 годы произошло небольшое снижение доли молодежи NEET (Not in Education, Employment or Training, далее – NEET) (15-28 лет) на 0,5% (2019 г. – 7,4 %, 2020 г. – 7,1 %; 2021 г. – 6,9 %). По итогам 2021 года в стране насчитывается 234,5 тысяч человек из числа молодежи категории NEET, которые остаются неохваченными образованием и работой. Численность самостоятельно занятых среди молодежи по стране несколько сократилась с 478,1 тыс. человек в 2019 году до 420,7 тыс. человек в 2021 году, в 2022 году 399,1 тыс. молодежи.

      Помимо сложностей в трудоустройстве, молодежь сталкивается с необходимостью приспосабливаться к требованиям рынка труда. Появление новых производственных технологий, таких как партнерские формы занятости фрилансеров и индивидуальных предпринимателей, также радикально меняют рынок труда и сферу образования. Необходима гибкость в изменении рабочей силы, чтобы обеспечить инновации и новые гибридные способы работы, а также дать возможность доступа к перерывам в карьере и обучению. Актуальным остается вопрос о выведении самозанятых граждан из так называемой "серой зоны", это должна быть совместная работа Правительства, центральных и местных государственных органов и депутатского корпуса.

      В настоящее время рабочие профессии имеют невысокий престиж. Между тем, уже сегодня в Казахстане наблюдается рост спроса на таких специалистов, как парикмахеры, визажисты, косметологи, рабочие химчистки и мастера индивидуального пошива и ремонта одежды, специалисты по ремонту квартир, мебели, электробытовых приборов, телеаппаратуры, работники фотостудий и другие. Мировые тенденции в развитии рынка труда в среднесрочной перспективе указывают на рост занятости в сфере услуг.

      Также, важным вопросом являются МРЦ (далее - МРЦ), потенциал и возможности которых на сегодняшний день не позволяют наряду с выполнением имеющегося функционала, осуществлять указанные дополнительные функции. Существует ряд вопросов об эффективности деятельности данных организаций, такие как пассивная работа МРЦ и низкий уровень осведомлҰнности молодежи об их существовании, неопределенность роли МРЦ и дублирование функций действующих профильных служб, низкий уровень заработной платы в МРЦ, как следствие текучесть кадров и никое качество обслуживания и вовлеченность к ресурсным центрам социально уязвимой части молодежи. Перечисленные негативные факторы затрудняют реализацию МРЦ в качестве стартап-инкубаторов и центров регионального развития.

      Согласно результатам опроса, к наиболее результативным услугам МРЦ относятся "Поддержка и развитие волонтерской деятельности в молодежной среде", "Содействие в подготовке к трудоустройству и профориентации молодежи", "Содействие в повышении цифровой грамотности и развитии технологий среди молодежи". Одной из основных задач МРЦ является адресная работа с молодежью, особенно с уязвимыми группами, такими как NEET-молодежь.

      Существует проблема мониторинга реализации проектов, которым оказана грантовая поддержка. Тем не менее данная задача актуальна с точки зрения выявления проблем организационной, финансовой и иной поддержки предпринимательства, соотнесения реального положения дел с выполнением стратегических задач социально-экономического развития страны.

      Просвещение и культура

      В сфере образования на программы бакалавриата было выделено 2022 году около 56 тысяч грантов при 170 тысяч выпускников школ, при этом только около 80 тысяч участвовало в конкурсе на присуждение образовательных грантов. На программы магистратуры и докторантуры было выделено около 13 и 2 тысяч грантов соответственно. Действует также программа "Болашак" и Назарбаев Университет, на которые было выделено порядка 445 и более 1 тысячи грантов. Реализуется программа по подготовке IT-специалистов "Тесh Orda". В целом, до конца 2025 года будет профинансировано обучение IT-специальностям для 20 тысяч граждан Казахстана.

      По данным ЮНЕСКО, в Казахстане доля молодежи в возрасте 15–24 лет, охваченной программами технического и профессионального образования (далее - ТиПО), составляет 14,66 %. В среднем по Организации экономического сотрудничества и развития данный показатель составляет 18 %. Стоимость за обучение в Казахстане варьируется от 250 тысяч до нескольких десятков миллионов тенге в год. Высокая стоимость, возможно, способствует оттоку выпускников школ и студентов за рубеж.

      Результаты исследования "Молодежь Казахстана" показали, что уровень удовлетворенности молодежи получаемым образованием остался на прежнем уровне – 79,3 % (2022 год) по сравнению 2021 годом (79,5 %). Наблюдаемая трансформация современного рынка труда свидетельствует о более лояльном отношении работодателей к наличию диплома и растущей потребности в определенном наборе навыков – skill set – при приеме соискателей на работу. Тренды на рынке трудоустройства приводят к более осознанному подходу к повышению квалификации и нацеленности на lifelong learning: 23,5 % молодых казахстанцев вовлечены в получение непрерывного образования.

      Современные ценности и патриотическое воспитание

      Молодые люди в Казахстане в большинстве обеспечены базовыми потребностями, такими как наличие жилья, вода и санитария, питание и базовая медицинская помощь, доступ к базовым знаниям, доступ к информации и коммуникациям. В то же время такие постматериалистические ценности и потребности как личные права, инклюзивность, здоровье и благополучие, и личная безопасность не обеспечены в полной мере.

      Ценностные ориентации казахстанской молодежи трансформируются умеренно. Преобладание традиционных ценностей остается ключевым трендом общественного развития. Семья влияет на формирование жизненных стратегий и целей у молодых казахстанцев, мировоззрения и доверия к окружающему миру. Межпоколенческий переход к постматериализму и индивидуализму происходит в Казахстане медленнее, чем прогнозировалось. Молодые казахстанцы редко состоят в общественных организациях и горизонтальных инициативах.

      Позиция Казахстана, по итогам замеров с картой культурных ценностей
Р. Инглхарта (2017 г.), охарактеризована в целом, как близкая к нейтральной, с небольшим уклоном в сторону традиционных, нежели светских ценностей, и со значительным уклоном в сторону ценностей выживания по сравнению с ценностями самовыражения.

      По данным исследования "Молодежь Казахстана", на первых местах в ценностном ряду молодых респондентов устойчиво находятся семья (согласно ответам 83,3% респондентов), здоровье (64,2%), дружба (40,7%), материально обеспеченная жизнь (39,3%), любовь (22,8%), интересная работа, профессия (19,6%) и знания, образование (19,5%). Доминирование ценностей семьи и здоровья над образованием свидетельствует о преобладании у молодежи так называемых ценностей выживания.

      Влияние семьи не только на шкалу ценностей, но и на практическое поведение, подтверждают результаты исследования 7-й волны World Value Survey (2018 г.). Для 92 % молодых людей в Казахстане одной из важнейших целей в жизни является внушить родителям чувство гордости за себя.

      Однако глобальные тренды неизбежно влияют на трансформирование ценностей современной казахстанской молодежи. Эпоха BANI (акроним, англ. хрупкий, тревожный, нелинейный, непостижимый), которую переживает человечество, стала новой непредсказуемой реальностью, к которой молодым казахстанцам необходимо адаптироваться. Появление воук-культуры (от англ. "woke" - пробудившийся), усиленное внимание к вопросам социального, этнического и гендерного равенства, глобализация, которая порождает гомогенизацию, пандемия COVID-19, и экологическая повестка формируют совершенно новый ценностный фундамент.

      Информационное пространство

      Концепцией государственной молодежной политики Республики Казахстан до 2020 года "Казахстан 2020: путь в будущее" было определено, что усилия всех заинтересованных сторон будут обеспечиваться целевым информационным сопровождением, учитывающим потребности молодежи и тенденции в молодежной среде. В качестве одного из базовых принципов реализации государственной молодежной политики обозначено целевое информационное сопровождение реализуемых программ.

      Кроме того, информационный аспект присутствует в рамках таких направлений реализации молодежной политики, как формирование здорового образа жизни и приобщение молодежи к культурным ценностям. Между тем, результаты социологического исследования "Молодежь Казахстана", проведенного Научно-исследовательский центр "Молодежь" (далее-НИЦ "Молодежь") в первой половине 2022 года, демонстрируют критические моменты создания единого информационного пространства. Четверть респондентов (24,8%) не осведомлены о существующих проектах в сфере государственной молодежной политике.

      Высокий уровень неосведомленности у представителей молодежи демонстрируют такие проекты, как "Zhas Project" (71%), Президентский молодежный кадровый резерв (69%), "Серпін-2050" (64,5%), "Жас кәсіпкер" и Бесплатное и техническое образование для всех (59,1%), "Арендное жилье без права выкупа для работающей молодежи" (55,1%) и "Молодежная практика" (53%).

      Здоровый образ жизни

      Современные условия развития молодежи, в том числе глобальные последствия COVID-19 выявили новые риски и вызовы здоровью молодого поколения. В стране актуализировались вопросы ментального и репродуктивного здоровья, буллинга, лудомании, доступности спортивной инфраструктуры. В результате молодежь сталкивается с новыми проблемами, которые отражаются на их здоровье.

      Физическая активность выступает важной составляющей здорового образа жизни и высокого качества жизни. По данным социологического опроса НИЦ "Молодежь" в 2022 году, только 22,5% молодых людей страны регулярно занимаются физкультурой и спортом. Более 39,1% молодежи не занимается физкультурой и спортом или делает это нерегулярно. Ежедневная физическая активность на рекомендуемом уровне выявлена у 34% школьников и имеет тенденцию к снижению с 13 лет к 15 годам, что особенно выражено среди девочек.

      Потребление табака продолжает оставаться проблемой в поведении казахстанских подростков. Распространенность курения среди молодежи 18–29 лет составляет 27,4%. Электронные сигареты (вейпы) употребляют 15,8% молодежи, при этом доля ежедневных потребителей электронных сигарет составляет 4,9 %. Доля подростков, которые имеют опыт приобщения к курению, увеличивается в три раза с возрастом (с 11 лет к 15 годам) как среди мальчиков, так и среди девочек, при этом показатели значительно увеличиваются в период с 13 до 15 лет. Примечательно, что подростки, живущие в сельской местности, реже курят сигареты по сравнению с подростками из города.

      Нерациональное питание (потребление алкоголя, сладких газированных напитков) является одним из ведущих факторов риска развития неинфекционных заболеваний. Показатель употребление алкоголя в опасных дозах (p<0,001) среди молодежи составляет 6,4 %. Распространенность потребления ежедневной нормы овощей и фруктов у 18-29-летних составляет 35,9 %. Ежедневное употребление сладких газированных напитков наиболее часто встречается среди молодежи – 20,6 %.

      Казахстан занимает одно из лидирующих мест в мире по количеству случаев суицида, который является одной из основных причин смерти молодых людей в возрасте 15–29 лет и занимает четвертое место после дорожно-транспортных происшествий, туберкулеза и межличностного насилия. В возрастной группе подростков 15–17 лет количество завершенных суицидов за 5 лет (2017–2021 гг.) выросло на 13,3%, суицидальных попыток – на 37,1%. По данным исследования Национального центра общественного здравоохранения, каждый пятый казахстанский подросток становится жертвой или участником буллинга. Вопрос отсутствия возможностей для получения качественной и доступной психологической помощи остается актуальным.

      Анализ состояния репродуктивного здоровья молодого поколения говорит о низком уровне доступа подростков к информации и услугам здравоохранения по охране их репродуктивного здоровья.

      Доля молодежи 15-19 лет с опытом половой жизни представляет 29,4 % от представленной возрастной группы. 20 % молодых людей, вне зависимости от социально-демографических параметров, подвергают себя риску заражения инфекциями, передающимися половым путем (далее - ИППП) по причине наличия более одного партнера и не использования барьерных средств защиты. Из сексуально активных молодых людей 15-19 лет 14,8 % отметили наличие хотя бы одного из симптомов ИППП в течение последних 12 месяцев, из них большинство (62,6 %) не обращались за врачебной поддержкой в лечебные учреждения.

      Согласно данным Национального доклада "Молодежь Казахстана – 2022", за 2016–2021 годы в молодежной среде чрезвычайно неблагоприятной остается ситуация с инфекциями, передающимися половым путем, так как уровень заболеваемости ими в десятки раз превышает таковой в развитых странах. Также Казахстан – одна из немногих стран в мире, где наблюдается рост регистрации случаев вируса иммунодефицита человека (далее – ВИЧ-инфекция). Так, за 2016–2021 годы увеличивается распространенность ВИЧ-инфекции среди подростков 15–19 лет – с 39 до 53. В системе здравоохранения подростки и молодежь не включены в группы риска для бесплатного обеспечения современными средствами контрацепции, несмотря на то, что национальные исследования репродуктивного поведения населения Республики Казахстан показывают низкий охват сексуально активных девушек в возрасте до 15–19 лет современной контрацепцией.

      Молодежь и село

      Внутренняя миграция молодых людей, а именно перемещение молодежи в городскую местность, представляет собой существенную социальную проблему села. По сравнению с уровнем миграции сельчан в целом, из села в город переезжают в 2 – 3 раза больше молодых людей до 30 лет.

      Основным фактором внутренней миграции является проблема занятости молодежи. В целях решения проблемы безработицы сельской молодежи требуется стимулировать создание новых рабочих мест, что возможно только в условиях экономического роста, ускоренного развития агросферы.

      Слабая конкурентоспособность сельской молодежи по сравнению с другими группами трудоспособного населения обусловлена отсутствием достаточной квалификации после окончания учебного заведения, а также нежеланием работодателей нести финансовые и организационные расходы, связанные с профессиональным обучением молодых работников. Между тем, наряду с недостатками, молодые люди из сельской местности обладают существенными преимуществами, определяемыми возрастными характеристиками: длительный период предстоящей трудоспособности, лучшие показателями физического здоровья и выносливости и высокая миграционная мобильность.

      Региональной проблемой остается миграционный отток молодых людей из сельской местности, и как следствие, снижение доли рабочей силы в регионах. Между тем, сельская молодежь испытывает большие препятствия в трудоустройстве, в том числе при переезде в город. Кроме того, имеется разрыв в уровне цифровой грамотности среди сельской и городской молодежи.

      По итогам проведенного SWOT – анализа развития молодежной политики определены сильные и слабые стороны существующей системы.

      Сильные стороны:

      1. Реализация программ молодежного трудоустройства, таких как "первое рабочее место", "молодежная практика", "контракт поколений", "общественные работы", "социальные рабочие места" и другие;

      2. Снижение доли молодежи NEET (15-28 лет) за период с 2019 – 2021 годы на 0,5 п.п., до 6,9%;

      3. Квотирование мест для женщин и молодежи в избирательных партийных списках (обязательная квота в 30%);

      4. Для осуществления качественного отбора претендентов на педагогические специальности пороговый балл Единого национального тестирования (далее - ЕНТ) для поступления увеличен с 50 до 75 баллов;

      5. Высокий уровень удовлетворенности молодежи получаемым образованием (79,3 %);

      6. Осознанный подход к повышению квалификации и нацеленности на lifelong learning: 23,5 % молодых казахстанцев вовлечены в получение непрерывного образования;

      7. Умеренная трансформация ценностных ориентаций казахстанской молодежи.

      Слабые стороны:

      1. Несистемный характер программ трудоустройства молодежи и слабая синхронизация с текущими потребностями рынка труда. Уровень молодежной безработицы в городе составляет 4,1 %, в сельской местности – 3,2 %.

      2. Низкий уровень участия молодежи в политической жизни и принятии решений, затрагивающих их интересы. Более 90% молодых казахстанцев не являются членами политических партий. Представленность молодежи в центральных государственных и местных исполнительных органах стабильно снижалась с 2016 по 2023 годы.

      3. Аффилированность составов Советов по делам молодежи при акиматах с госорганами, непосредственно осуществляющими молодежную политику. Как правило, председателем Совета является аким, а участниками - сотрудники акимата. В некоторых случаях существование Совета является формальным, либо Совет отсутствует вовсе. Также, низкий уровень информационного освещения деятельности Советов приводит к отсутствию прозрачности их работы.

      4. Высокая стоимость высшего и послевузовского образования способствует оттоку выпускников школ и студентов за рубеж. Из 170 тысяч выпускников школ, только около 80 тысяч участвовало в конкурсе на присуждение образовательных грантов.

      5. Существенная дифференциация в результатах, которые показывают обучающиеся в городских и сельских организациях образования. Разница в качестве образования также наблюдается и между регионами.

      6. Действующие ипотечные программы для молодежи имеют ряд следующих ограничений. Под условия программ по приобретению доступного жилья подпадают только молодые люди, трудоустроенные в государственных городских и республиканских учреждениях. Арендное жилье доступно только для работающей молодежи столицы и городов республиканского значения, доход которой составляет от 100 тысяч тенге. Между тем, по результатам социологического опроса, проведенного НИЦ "Молодежь", около 15% молодежи имеют доходы менее 100 тысяч тенге. В то же время, большинство молодежи, проживающей в остальных городах республики, автоматически выпадает из участия в таких программах в виду их отсутствия в регионах;

      7. Недостаточная информационная работа по стимулированию к ведению здорового образа жизни в молодежной среде. Молодые казахстанцы имеют склонность к низкой физической активности и нерациональному питанию. Кроме того, налицо рост потребления никотиносодержащей продукции в молодежной среде. Особое внимание заслуживает проблема низкой осведомленности молодых людей об услугах здравоохранения по охране их репродуктивного здоровья. В то же время, актуальным вопросом является продвижение культуры бережного отношения к ментальному здоровью.

      8. Отсутствует систематизированная информация о молодежных программах в онлайн доступе: четверть респондентов (24,8%) не осведомлены о существующих проектах в сфере государственной молодежной политике;

      9. Социальная проблема села: перемещение молодежи в городскую местность. По сравнению с уровнем миграции сельчан в целом, из села в город переезжают в 2 – 3 раза больше молодых людей до 30 лет. Сельская молодежь менее конкурентоспособна по сравнению с другими группами трудоспособного населения.

      Возможности:

      1. Развитие молодежного предпринимательства и вывод самозанятых из "серой" зоны;

      2. Внедрение инновационных, гибридных способов работы, с возможностью доступа к перерывам в карьере и обучению;

      3. Развитие цифровой грамотности в регионах;

      4. Повышение престижа рабочих профессий среди молодежи в связи с ростом сектора сферы услуг;

      5. Реализация потенциала МРЦ в качестве центров регионального развития;

      6. Развитие гражданского участия молодежи путем вовлечения в деятельность волонтерских и иных общественных организаций.

      Угрозы:

      1. Низкий уровень гражданской активности является одним из факторов социальной изоляции и медленной профессиональной социализации, и адаптации к рынку труда;

      2. Уровень желаемых доходов молодых людей существенно отличается от реальных. По результатам опроса, проведенного в рамках Национального доклада, в 2021 году 45,2 % респондентов получали доходы в размере от "менее 100 тысяч тенге" до "в пределах 200 тысяч тенге";

      3. Преобладание у молодежи ценностей выживания по сравнению с ценностями самовыражения;

      4. Потенциально негативное влияние социальных сетей на молодежь в части пропаганды идеологий деструктивного толка.

      В этой связи назрела необходимость определить единую стратегию развития молодежной политики и объединить в целостную систему реализуемые разрозненно проекты. Новая Концепция позволит инвентаризировать и объединить закрепленные в правовом поле механизмы и инструменты стимулирования самореализации молодежи. Реализация мероприятий, включенных в План действий Концепции, позволит развить следующие сферы молодежной политики:

      - формирование нового образовательного пространства;

      - здоровый образ жизни;

      - правовая культура и культурные ценности;

      - условия для трудоустройства молодежи;

      - система доступного жилья для молодежи;

      - гражданская и патриотическая самореализация молодежи;

      - научно-исследовательское и информационное обеспечение;

      - цифровая грамотность.

      Реализация мер поддержки, предусмотренных в Концепции, повысит уровень и качество интеллектуальных способностей молодежи, усилит привлекательность участия в развитии креативной индустрии, создаст новые рабочие места для молодежи в новых секторах экономики, взрастят новые пул управленцев в различных сферах народного хозяйства, снизит уровень количество молодежи NEET и правонарушений среди молодежи.

      МолодҰжь Казахстана будет на равных конкурировать на мировом глобальном рынке труда и идей.

Раздел 3. Обзор международного опыта

      В контексте обновления подходов в реализации молодежной политики следует отметить следующую тенденцию: правительства стремятся активно и широко вовлекать эту социальную группу в процесс разработки стратегий и иных документов политического характера. Анализ зарубежного опыта и текущих тенденций развития молодежной политики показывает, что основной целью всех молодежных стратегий является создание благоприятных условий для реализации и развития потенциала молодого поколения. Согласно оценке Совета Европы молодежной политики, ее успешность определяется пятью компонентами ("Правило пяти "С"):

      1. Coverage – охват (охватываемые географические районы и социальные группы плюс сферы политики).

      2. Capacity – потенциал (роль молодежных неправительственных организаций и взаимоотношения с правительством).

      3. Competence – профессионализм (вопрос подготовки и квалификации кадров).

      4. Co-operation, co-ordination and coherence – сотрудничество, координация и согласованность (иерархически и по горизонтали).

      5. Cost – стоимость (необходимые финансовые и человеческие ресурсы).

      При этом европейские страны демонстрируют различный набор данных компонентов, с учетом действующей модели молодежной политики.

      В целом необходимо отметить, что казахстанская модель реализации молодежной политике соответствует "Правилу пяти "С".

      Региональные и национальные программы развития молодежной политики

      Одной из крупнейших мировых площадок в молодежной сфере на сегодняшний день является, основанный в 1996 году в Брюсселе (Бельгия) Европейский молодежный форум (далее - ЕМФ). Являясь неправительственной ассоциацией европейского уровня, ЕМФ объединяет более чем 100 международных неправительственных молодежных организации и национальных молодежных советов стран Европейского союза (далее - ЕС) и является признанным партнером Совета Европы и институтов ЕС в молодежной сфере. Активное вовлечение и участие молодежи в жизни общества является одним из 11 ключевых индикаторов, разработанных ЕМФ для национальных молодежных политик стран ЕС.

      Также, вопросы гражданского, экономического, социального, культурного и политического участия молодых людей стоит во главе угла Молодежной стратегии ЕС на 2019-2027 годы. В частности, государствам-членам ЕС и Европейской комиссии предлагаются различные инструменты поддержки социальной и гражданской активности молодых людей. Учитывая рекомендации региональных программ, европейские страны разрабатывают и реализуют свои национальные программы в поддержку активного участия молодежи в развитии общества.

      Узбекистан

      - Государственная программа "Yoshlar — kelajagimiz" ("Молодежь — наше будущее"). Программа была принята в июне 2018 года и нацелена на обеспечение занятости молодежи путем содействия и поддержки в реализации молодежных бизнес-инициатив, стартапов, идей и проектов, обучения незанятой молодежи востребованным специальностям и навыкам ведения бизнеса, а также повышение ее социально-экономической активности в целом.

      - Молодежная тетрадь

      Безработная молодежь будет внесена в "молодежную тетрадь". На основе этих списков будет организована адресная работа с нуждающимися слоями населения. В рамках программы "Молодежь: 1+1" предлагается закрепить юношей и девушек за предпринимателями, развивать их деловые навыки, предоставлять им льготные кредиты и помогать открытию собственного дела. На условиях государственно-частного партнерства запланировано строительство коворкинг-центров для льготной аренды помещений, офисной техники и расходных материалов, доступа в интернет и другого содействия, включая разработку бизнес-планов, консультационные, юридические, бухгалтерские и другие услуги, организацию форумов, мастер-классов и семинаров.

      Опыт Узбекистана можно применить при создании условий для развития молодежного предпринимательства, в частности создание креативных кластеров, хабов, бизнес- инкубаторов и акселераторов.

      Финляндия

      Молодежная работа и молодежная политика на региональном уровне осуществляется областными государственными ведомствами под руководством Министерства образования и культуры. В их обязанности входит работа по следующим направлениям: молодежная занятость, доходы, жилье, образование и профессиональная подготовка, здравоохранение и досуг. Они проводят региональный мониторинг, оценку и развитие условий жизни молодых людей. Центры экономического развития, транспорта и окружающей среды активно взаимодействуют с местными властями по вопросам молодежной политики. Программа детской и молодежной политики обеспечивает муниципалитеты правилами и моделями по ее реализации на местном уровне. Кроме того, многие муниципалитеты реализуют собственные программы в молодежной сфере. "Офис трудоустройства и экономического развития" (Employment Economic Development Office). Для успешного трудоустройства на территории Финляндии выпускникам Высших учебных заведений стоит проявлять активность, регулярно знакомиться с карьерными опциями и вакансиями, оставаться в курсе событий своей профессиональной сферы и не стесняться связываться с работодателями. Опыт Финляндии важен для имплементации в Казахстане с учетом региональной специфики, в части организации информационно-консультационной помощи для молодежи (образовательные, юридические, психологические и др.) со стороны местных исполнительных органов.

      Австралия

      Трудовые перспективы молодежи

      С 1 января 2006 года В рамках программы "Трудовые перспективы молодежи" осуществляется помощь молодым людям, склонным бросить учебу. Она дополняет более масштабную инициативу под названием "Консультации по вопросам профессиональной деятельности в Австралии", в рамках которой оказывается активная индивидуализированная помощь и поддержка молодым людям при возникновении опасности того, что после окончания школы они не будут продолжать образование или получать специальность, или искать работу.

      В рамках совершенствования профориентационной деятельности в Казахстане предусматривается интеграция адресных кейсов работы с молодежью, который практикует в Австралии.

      Катар

      В Катаре систематизирован процесс воспитания молодежи через государственные СМИ. Особенно на основе предоставления достоверной информации о событиях в стране, мире и регионе. В связи с этим Национальная организация "QatarDebate Center" открыла на центральном телеканале специальную программу для обмена мнениями молодежи по общественным и международным вопросам.

      В Казахстане реализуются проекты по развитию молодежного дебатного движения. Опыт Катара может быть использован для организации региональных и международных диалоговых площадок в рамках обсуждения актуальных трендов развития молодежи.

      В Объединенных Арабских Эмиратах (далее – ОАЭ) Правительство придает большое значение повышению ответственности, новаторства, роли и возможностей молодых людей вносить свой вклад в благосостояние общества. Молодых людей поощряют раскрывать свои таланты, выражать свои творческие способности и идеи, создавая институты на федеральном и местном уровнях для содействия их участию в жизненно важных областях.

      В ОАЭ подход в реализации молодежной политике основан на стратегическом и законодательном подходе, в Казахстане также действуют закон о государственной молодежной политике и ряд концептуальных документов. Кроме того, целесообразно применение опыта ОАЭ при организации комплекса мер по поддержке талантливой молодежи.

      Германия

      В Германии, по аналогии с Казахстаном, финансируемые за счет государства молодежные центры предлагают не только возможности для досуга, но при необходимости и конкретную помощь. Например, молодые люди могут получить профориентационную консультацию, задать вопросы о том, как решить школьные конфликты или проблемы с наркотиками. По примеру Германии, Казахстан может расширять функционал консультационных услуг, направленных на профилактику психических и поведенческих расстройств, в рамках предотвращения возникновения патологических зависимостей.

      Япония

      В Японии функционирует свыше 703 молодежных центров. В большинстве своем эти центры проводят консультации с молодыми людьми, родителями в школах. Кроме того, одним из ключевых направлений деятельности центров является социализация молодых людей, вернувшихся из заключения. Особое внимание также уделяется пропаганде здорового образа жизни и здорового питания. Наряду с этим в стране работают более 160 центров RYSS (Regional Youth Support Stations), которые обеспечивают поддержку граждан, не имеющих дипломов о среднем образовании. Опыт пропаганды ЗОЖ в японских молодежных центрах целесообразно применять с целью увеличения охвата молодежи услугами по охране психического и репродуктивного здоровья в 191 молодежном центре здоровья в Казахстане.

      Эстония

      Также примечателен опыт Эстонии в части развития и качественного использования потенциала молодежных центров. В Эстонии молодежный центр – это учреждение по работе с молодежью, деятельность которого организуют местные органы самоуправления. Кроме того, в эстонских университетах преподается специальность "Работа с молодежью". С принятием поправок в закон о государственной молодежной политике в казахстанском законодательстве закреплено понятие "специалист по работе с молодҰжью", в рамках которого утверждены квалификационные характеристики и должностные инструкции.

Раздел 4. Видение развития молодежной политики

      К 2029 году благодаря эффективной модели межведомственного взаимодействия, конкретизирующей компетенцию и зону ответственности центральных государственных и местных исполнительных органов, институтов гражданского общества и бизнеса, выстроена государственная молодежная политика Казахстана, ориентированная на результат.

      Механизмы взаимодействия с молодежью будет интегрированы во всех сферы общественных отношений.

      Граждански активное молодое поколение, сформированное на основе патриотических ценностей, будет представлено на всех уровнях государственного управления.

      Устойчивая занятость вкупе с высокими доходами молодежи станут основой благосостояния нации.

      Конкурентоспособная сельская молодежь принимает активное участие в жизни государства.

      Соблюдение здорового образа жизни в молодежной среде станет нормой поведения.

      Социально-экономическое положение молодых казахстанцев, образовательный и профессиональный рост молодежи, высокая степень ее вовлеченности в общественно-политическую жизнь общества позволит вступить с группу стран с высоким экономическим развитием.

Раздел 5. Основные принципы и подходы развития

      Государственная молодежная политика основывается на следующих принципах:

      приоритета культурных, нравственных и духовных ценностей;

      гражданственности, ответственности, трудолюбия;

      межконфессионального согласия и межэтнической толерантности;

      преемственности поколений, приоритета семейного воспитания;

      1. участия молодежи в формировании и реализации государственной молодежной политики;

      2. научного, комплексного и последовательного подхода в формировании и реализации государственной молодежной политики.

      Основные подходы:

      Реализация Концепции предполагает слаженные действия в области государственной молодежной политики, координацию по направлениям гражданского активизма, предпринимательства, патриотического воспитания, здорового образа жизни, культуры и образования. Основные подходы настоящей Концепции сфокусированы на развитии потенциала молодежи, интеграции молодежи в социально-экономические и политические процессы на основе широкого взаимодействия государства, институтов гражданского общества и бизнес-сообщества.

5.1. Гражданское участие и участие в принятии решений

      Гражданское участие и участие в принятии решений

      Молодежная политика будет учитывать тот факт, что активное развитие социальных сетей вызывает снижение интенсивности социализации в реальной жизни казахстанцев, а онлайн социализация позволяет молодежи быть всегда в курсе событий, реагировать почти мгновенно на любой информационный повод. В целом, действия органов государственного управления будут направлены на активное присутствие в глобальной сети.

      Волонтерские проекты целесообразно инициировать и развивать в тех сферах, где есть точки пересечения и потенциал: неформальное образование, научная деятельность, спорт и так далее, поскольку наработанные практики в совокупности могут дать кумулятивный эффект на прочие сферы. Данные направления указывают на необходимость расширения тематик и объема грантового финансирования в сфере молодежного волонтерства.

      Сегодня назрела необходимость трансформации имеющихся институтов общественного контроля в реально действующие механизмы с включением в них лидеров общественного мнения. Политическое участие молодежи будет реализовываться через механизм местного самоуправления. В частности, проведение конкурентных, честных выборов в городские и сельские местные органы самоуправления, и участие в них молодежи позволит вовлечь критический общественный потенциал.

      В этой связи будет поощряться желание молодых людей активно взаимодействовать с госорганами, способствовать решению проблем не только молодежи, но и общества в целом. Опыт разных стран указывает на целесообразность продвижения идеи молодежного парламентаризма.

      В части качественного состава и функциональности Советов будет внедрена система ротации членов Советов и обеспечение представленности молодежи в составах Советов из различных социальных групп и профессий (гражданский сектор, бизнес, медиасфера, наука, образование, здравоохранение, спорт, искусство и др.), и как следствие налаживание обратной связи с молодежью. Советы будут состоять из числа молодых людей в возрасте от 18 до 35 лет. При формировании составов Советов будут привлечены кураторы по вопросам молодежной политики, журналисты, предприниматели и гражданские активисты, обладатели гранта "Тәуелсіздік ұрпақтары", премии "Дарын". Председатель Совета будет избираться голосованием членами Совета на срок не более одного года. При этом, председателем не может быть действующий государственный служащий, работник квазигосударственной организации или представитель местного представительного органа или общественного совета.

5.2. Реализация потенциала и предпринимательство

      В Повестке дня в области Целей устойчивого развития Организации Объединенных Наций на период до 2030 года мировыми лидерами поставлены задачи по активизации усилий, направленных на решение ряда задач, направленных на социализацию и развитие молодежи. Отдельные мероприятия, индикаторы и показатели, направленные на поддержку молодежи интегрированы с глобальными целями, в части предоставления качественного и доступного образования, устойчивой занятости и экономического роста.

      Данное направление предполагает содействие участию молодежи на всех этапах и уровнях действий Повестки дня на период до 2030 года, включая планирование, реализацию, а также мониторинг и подотчетность в отношении Целей устойчивого развития. В рамках данного направления планируется поддержка развития потенциала и признание разнообразия опыта молодых людей.

      Предпринимательская инициатива, энергия молодежи требует участия в перспективных, масштабных проектах развития страны, городов и районов. Направления и содержание проектов определяют требования к соответствующим профессиональным и предпринимательским компетенциям молодых людей. Однозначно можно утверждать необходимость приобретения молодежью таких предпринимательских компетенций, которые позволяют адекватно самоопределяться в условиях динамично изменяемых рыночных ситуаций. Будет обращено внимание на освоение основ системного функционального мышления, проектного управления, организованной коммуникации, финансовой грамотности, общепрофессиональной теории деятельности. В школах, колледжах и высших учебных заведениях (далее - ВУЗ) будут обновлены образовательные программы на предмет формирования рефлексивных, аналитических, проектировочных, цифровых, коммуникативных, согласовательных, организаторских способностей. Они составляют главные условия формирования развитых предпринимательских компетенций.

      Развитие и поддержка бизнес-образования молодежи

      В условиях становления развитой рыночной экономики в Казахстане постепенно формируются различные институты местного самоуправления, саморегулируемые организации. Вместе с тем, приходит осознание необходимости освоения основ предпринимательства субъектами всех профессий – управленцев, экономистов, юристов, инженеров, медиков и других специалистов. Так, современный инженер должен обладать широким объемом не только технических знаний, но и предпринимательских, менеджерских навыков. Он должен видеть весь путь, который ему предстоит пройти – от зарождения идеи, ее проектирования, экспериментальной проверки, экономического обоснования, оценки возможных последствий, изготовления и продажи готовой товарной продукции. экономика страны может быть сбалансированной и конкурентоспособной, если граждане, молодые люди будут руководствоваться общей логической идеей направления части ресурсов своего бизнеса на развитие общества (страны), общего блага. Таким образом, государственная молодежная политика будет предусматривать настройку всей системы бизнес-образования молодҰжи в логике национального патриотизма, согласования и установления взаимовыгодных партнҰрских отношений всех субъектов.

      В этой связи, в первую очередь, следует рассмотреть соответствующую систему функционального взаимодействия всех государственных институтов, как на республиканском, так и на региональном уровнях.

      Разработка инновационных методологических инструментов и их апробация в казахстанском бизнес-образовании повысит функциональность взаимодействия государственных институтов.

      Перезапуск сектора бизнес-образования через сеть Молодежные ресурсные центры в районах

      В Казахстане функционирует 231 Молодежных ресурсных центров. Деятельность МРЦ направлена на содействие социальному и личностному развитию молодежи и поддержку деятельности молодежных организаций.

      Перезапуск бизнес-образования через сеть МРЦ предполагает их органическое вписывание в общие проекты развития городов и районов. Местные органы государственного управления должны быть заинтересованы в вовлечении молодҰжного ресурса в реализацию проектов развития регионов.

      МРЦ могут инициировать согласование моделей функционального взаимодействия ключевых субъектов, уточнение проектов развития регионов. Это поможет им определить конкретные места и формы участия, реализации энергии молодҰжи, будет способствовать ускоренному формированию гражданского самосознания, пониманию молодыми людьми ответственности за целое развитие страны, раскрытию и реализации духовного, интеллектуального и профессионального потенциала молодҰжи.

      МолодҰжные ресурсные центры могут стать не только стартап-инкубаторами, но и дискуссионными, образовательными, аналитическими, разработческими и согласовательными площадками, центрами регионального развития.

      Между тем, акиматом г. Алматы в настоящее время 8 районных МРЦ переданы в управление Государственному фонду развития молодежной политики г. Алматы. В этой связи, учитывая ограниченные возможности МРЦ, требуется провести аналитическое исследование о преимуществах последовательной передачи МРЦ на аутсорс по примеру г. Алматы, с возможным закреплением за Национальная палата предпринимателей "Атамекен" координации работы по оказанию содействия развитию молодежного предпринимательства.

      Анализ "выживаемости" проектов, которым оказана грантовая поддержка в грантовый период и после их завершения

      Для анализа "выживаемости" проектов, которым оказана грантовая поддержка в грантовый период и после их завершения требуется соответствующий социологический опрос грантополучателей по следующим основным критериям: эффективность реализации проектов, проблемы продолжения и масштабирования реализации проектов, способы решения проблем, необходимая поддержка (аналитическая, образовательная, нормативно-правовая, финансовая), ожидаемые результаты.

      С 2022 года с целью реинтеграции молодежи в деятельность локального сообщества реализуется грантовая программа "Zhas Project". Проект направлен на развитие жизненно важных навыков и участие в жизни общества, установление доверия между индивидом и социальными институтами, создание устойчивой экономической модели социальных проектов.

5.3. Просвещение и культура

      Формирование государственного образовательного заказа необходимо привести в соответствии с особенностями текущего и прогнозируемого спроса на рынке труда, так как по данным Министерства науки и высшего образования Республики Казахстан, 40 % основных навыков специалистов на рынке труда могут измениться в ближайшие 5 лет и каждый второй работник должен будет пройти переквалификацию.

      Внедрение принципа lifelong learning (обучение в течение всей жизни), например, дальнейшее продолжение инициативы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан по обеспечению доступа к онлайн курсам ведущих университетов мира (в том числе посредством обучающих платформ Coursera, edX и других.).

      Для увеличения охвата высшим образованием будет проведен анализ потребностей рынка труда в разрезе регионов и специальностей организаций технического, профессионального и высшего образования.

      Указанный анализ также будет учитывать целевую подготовку кадров по заявкам предприятий с обязательством трудоустройства.

      Расширится охват бесплатным ТиПО молодежи через увеличение государственного образовательного заказа на подготовку кадров.

      В рамках консультационной профориентационной помощи молодым людям будет организована деятельность социальных служб для молодежи.

      Креативные индустрии станут триггером для положительных трансформаций в отечественной культуре и обеспечат ее переход из дотационной сферы в сектор, создающий высокую добавленную стоимость.

      Развитие креативной индустрии запустит "социальные лифты" для молодых талантов, и будет способствовать повышению узнаваемости Казахстана и его культуры за рубежом.

      Продолжится реализация комплекса мер по поддержке талантливой молодежи, в том числе различных грантовых проектов ("Тәуелсіздік ұрпақтары", Государственная молодежная премия "Дарын").

      На базе МРЦ планируется создание креативных кластеров и хабов в городах Астана, Алматы и Шымкенте; создание трех креативных бизнес- инкубаторов и акселераторов в городах Астана, Алматы и Шымкенте; и создание трех многофункциональных образовательно-выставочных центров в городах в этих же городах.

      Молодежь будет активно привлекаться к волонтерским инициативам.

      Увеличится грантовое финансирование проектов, направленных на развитие молодежных и волонтерских инициатив.

      Особую поддержку получит вовлечение молодежи в экологическую деятельность, развитие экологически и этически ответственного отношения молодежи к окружающему миру.

5.4. Современные ценности и патриотическое воспитание

      Патриотическое воспитание молодежи – это часть государственной молодежной политики страны.

      Особое внимание стоит уделить процессам воспитания и педагогики как средств формирования личности. Педагогика является мощным воздействием на воспитание человека, поэтому педагогика должна активно использовать в практике воспитания патриотизма. Патриотическое воспитание направлено на формирование и развитие личности, обладающей качествами гражданина и патриота и способной успешно выполнять гражданские обязанности в мирное и военное время.

      В рамках воспитания уважения к прошлому Родины, к традициям, обычаям получат развитие современные интеллектуальные командные игры на государственном языке.

      Семейные ценности среди молодежи будут укрепляться через комплекс мер по совершенствованию деятельности Центров поддержки семьи и поддержка семей с детьми, находящимися в трудной жизненной ситуации.

      С целью укрепления среди молодежи верности к Родине и готовности к защите своего государства будут организованы военно-патриотические игры ("Айбын", "Найза").

      Для повышения уровня патриотического духа будут организованы военно-патриотические выставки для молодых людей.

5.5. Информационное пространство

      Информирование представителей молодежи об их правах, обязанностях и возможностях их реализации во всех сферах жизнедеятельности общества и государства станет приоритетом в деятельности уполномоченных государственных органов.

      Будет увеличено количество и качество публикаций, теле- и видеосюжетов о содержании и реализации данных программ и проектов на официальных Интернет-ресурсах уполномоченных государственных органов, в СМИ и социальных сетях.

      Повысится уровень освещения актуальных вопросов, событий, процессов и тенденций в молодежной среде Казахстана и реализации государственной молодежной политики в печатных и электронных СМИ и Интернет-ресурсах.

      Будут приняты меры по продвижению механизмов межведомственного взаимодействия и сотрудничества с молодежными организациями и негосударственными СМИ по вопросам освещения молодежной тематики и реализации государственной молодежной политики.

      Представители интеллектуальной и творческой молодежи и молодежных организаций будут привлечены к участию в создании и распространении информационной продукции по молодежной тематике.

      Под эгидой уполномоченного органа в сфере государственной молодежной политики будет сформирован пул журналистов и блогеров, освещающих на постоянной основе молодежную тематику в СМИ и социальных сетях.

      Охват целевой аудитории расширит создание и регулярная трансляция на республиканских и местных государственных телеканалах программ (передач) с участием представителей молодежи, уполномоченных государственных органов, молодежных организаций и экспертного сообщества.

      Для анализа реализуемой государственной молодежной политики и уровня развития молодежи по семи основным направлениям – образование, здоровье и благополучие, занятость и возможности, политическое участие, гражданское участие, досуг и безопасность - будет использован Индекс развития молодежи.

      На основании результатов молодежных исследований продолжится работа по подготовке и внесению в Правительство Республики Казахстан Национального доклада "Молодежь Казахстана".

      Получит развитие практика научных публикаций (монографии, аналитические доклады, статьи в научных изданиях) и проведения республиканских, межрегиональных, региональных и международных научно-практических и учебно-методических мероприятий по вопросам молодежной тематики.

      Эффективность реализации молодежной политики качественно зависит от научно-аналитического обоснования принятия решений. В этом контексте важно проводить лонгитюдные и сравнительные исследования в сопредельных регионах соседних стран для понимания трендов развития молодежи. Национальный доклад "Молодежь Казахстана" как ключевой документ о казахстанской молодежи целесообразно издавать не год в год, а ретроспективно, с акцентом на наиболее актуальные параметры социального положения и самочувствия молодежи.

5.6. Здоровый образ жизни

      Изучение проблем социального самочувствия подростков и молодежи, уровня их заболеваемости, рискованного поведения и вредных привычек показывает, что экономический рост государства, социальные гарантии и сложившаяся система мер не обеспечивают в достаточной степени полноценное развитие подрастающего поколения и охрану его здоровья. Это говорит о необходимости оптимизации всей системы мер в области сохранения здоровья подростков и молодежи.

      Для сохранения здоровья молодого поколения будет регулярно проводиться комплекс мероприятий, направленных на профилактику психических, поведенческих расстройств, в том числе связанных с употреблением психоактивных веществ, а также нацеленных на предотвращение суицидальных попыток среди молодежи.

      Будет проведена информационная работа среди молодежи по пропаганде ЗОЖ, увеличен выпуск соответствующих материалов.

      Кроме того, необходимо развитие спортивной инфраструктуры для постоянных тренировок молодых людей.

      Для этой цели будет обеспечена доступность спортивных залов, площадок и секций в каждом населенном пункте.

      В каждом регионе будет возведено не менее 50 спортивных площадок с целью привлечения молодежи к здоровому образу жизни.

      Профилактические мероприятия являются первоосновой для предотвращения заболеваний и сохранения здоровья нации.

      Продвижение получит культура профилактики и поддержания репродуктивного здоровья молодежи.

      Осведомленность среди молодежи о ВИЧ-инфекции является важным показателем ее профилактики. Бесплатное тестирование на ВИЧ-инфекцию, а также реализуемые в Казахстане меры по повышению доступности базовых услуг здравоохранения продолжат вносить существенный вклад в рост регистрации новых случаев ВИЧ-инфекции.

      Особая роль в профилактике здоровья и формировании здорового образа жизни молодежи в РК принадлежит Молодежным центрам здоровья (далее-МЦЗ). МЦЗ выполняют задачи по охране репродуктивного и психического здоровья среди подростков и молодежи.

      В рамках развития в молодежной среде культуры профилактического предупреждения репродуктивных заболеваний рекомендуется увеличить количество действующих МЦЗ, что позволит повысить доступность и повысить охват подростков и молодежи услугами МЦЗ.

5.7. Молодежь и село

      Опыт модернизации общественной жизни развитых стран показывает, что молодежь в силу особенностей своего возраста и маргинальности социального положения выступает самой динамичной, наиболее пластичной, восприимчивой к изменяющимся условиям социально-демографической группой. Молодежь легче всего адаптируется к новым социальным условиям, и потому ее социальное положение и самочувствие является важным индикатором социальных перемен.

      Единственно результативный способ решения проблем безработицы на селе – это политика стимулирования создания новых рабочих мест, что возможно только в условиях экономического роста, ускоренного развития агросферы.

      Проблема молодежной миграции из села в город решается путем содействия в трудоустройстве молодых людей и развитию молодежного предпринимательства в сельских территориях, проведением профессиональной ориентационной работы среди сельской молодежи в возрасте 14-18 лет, а также развитием молодежных инициатив на селе, в том числе через активное привлечение механизма государственно-частного партнерства.

      С целью обеспечения устойчивого развития сельских территорий будет реализован комплекс мероприятий, направленных на трудоустройство молодых людей в сельской местности, а также реализацию их потенциала через предпринимательство, в том числе посредством механизма привлечения государственно-частного партнерства.

      Среди сельской молодежи в возрасте 14-18 лет регулярно будет проводится профессиональная ориентационная работа.

      На базе МРЦ будут организованы ярмарки вакансий по трудоустройству выпускников ВУЗов, ТиПО в возрасте 18-23 лет.

      Цифровая грамотность в современном мире является залогом успешной социализации и необходимым атрибутом трудоустройства.

      В этой связи, Концепцией предусмотрено увеличение доли региональной молодежи, прошедшей обучение по повышению цифровой грамотности. Эта мера позволит повысить конкурентоспособность между региональной молодежи и городской молодежью.

Раздел 6. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты

      Достижение целей будет измеряться целевыми индикаторами, указанными в таблице 1 к настоящей Концепции.

      В международном контексте категория молодых людей NEET определяется возрастной подгруппой 15-28 лет. Целевые индикаторы и ожидаемые результаты от мероприятий, направленных на снижение доли молодежи NEET, ориентированы на население в возрасте 15-28 лет. Остальные ожидаемые результаты и целевые индикаторы подразумевают реализацию мероприятий, охватывающих возрастную группу 15-34 лет.

      Ожидаемые результаты к 2029 году:

      1. Повышение уровня информированности молодежи о государственных мерах поддержки до 90%.

      2. Увеличение доли молодых людей, удовлетворенных реализацией молодежной политики в стране до 70%.

      3. Увеличение количества молодежи, охваченной трудоустройством до 2,3 млн. человек.

      4. Увеличение доли молодых предпринимателей до 20%.

      Примечание:

      Мероприятия по реализации Концепции будут осуществлены в соответствии с Планом действий по реализации Концепции молодежной политики Республики Казахстан на 2023-2029 годы согласно приложению к настоящей Концепции.

Таблица 1. Целевые индикаторы

Целевые индикаторы

Ед.
изм.

Источник информации

Прогноз

Ответственные за исполнение

2023 год

2024 год

2025 год

2026 год

2027 год

2028
год

2029
год

1

Увеличение доли молодежи вовлеченной в процесс принятия решений

%

МИОР

23

24

25

26

27

28

30

МИОР

2

Увеличение квоты для молодежи в составе Общественного совета центрального и местного уровней

%

МИОР

10

12

14

16

18

19

20

МИОР, МИО

3

Снижение доли молодежи категории NEET

%

БНС
АСПиР

6,7

6,2

5,6

5,0

4,5

4,0

3,5

МИОР, МИО

4

Увеличение доли трудоустроенных молодых людей из числа обратившихся в центры занятости населения

%

МТСЗН

55

56

57

58

59

60

61

МТСЗН, МИОР, МИО

5

Увеличение доли молодежи среди государственных служащих

%

АДГС

18

19

20

21

22

24

25

АДГС, МИОР

6

Увеличение количества молодежи, охваченной высшим образованием

%

МНВО

63

64

66

68

71

73

75

МНВО

7

Увеличение количества талантливой молодежи
 

человек

МИОР, МИО

500 тыс.

600 тыс.

700 тыс.

800 тыс.

900 тыс.

1 млн

1,1 млн

МИОР, МИО

8

Увеличение доли молодых людей, вовлеченных в волонтерские, благотворительные и экологические инициативы

%

МИОР

20

22

24

26

28

30

32

МИОР, МИО

9

Увеличение количества молодежи, охваченной военно-патриотическим воспитанием, в том числе посредством военно-спортивных мероприятий

человек

МО

700 тыс.

730 тыс.

760 тыс.

790 тыс.

820 тыс.

850 тыс.

880 тыс.

МО, МИОР, МИО

10

Уровень посещаемости инфонавигатора Eljastary.kz

человек

МИО

700 тыс.

900 тыс.

1,2 млн.

1,4 млн.

1,6 млн.

1,8 млн.

2 млн

МИОР, МИО

11

Увеличение охвата молодежи услугами по охране психического и репродуктивного здоровья в молодежных центрах здоровья

%

МЗ

17

20

24

28

33

38

43

МИОР, МЗ, МИО

12

Увеличение доли региональной молодежи, прошедшей обучение по повышению цифровой грамотности

человек

МИОР

800 тыс.

900 тыс.

1
млн

1,1 млн

1,2 млн

1,3 млн

1,5 млн

МИОР, МИО

  Приложение
к Концепции государственной
молодежной политики
Республики Казахстан
на 2023 – 2029 годы

План действий
по реализации Концепции государственной молодежной политики
Республики Казахстан на 2023-2029 годы


п/п

Наименование реформ /основных мероприятий

Форма завершения

Сроки исполнения

Ответственные за исполнение

1

2

3

4

5

Направление 1. Гражданское участие и участие в принятии решений

Создание условий для вовлечения молодежи в процесс принятия решений

Целевой индикатор 1. Увеличение доли молодежи вовлеченной в процесс принятия решений
(2023 г. – 23%, 2024 г. – 24%, 2025 г. – 25%, 2026 г. – 26%, 2027 г. – 27%, 2028 г. - 28%, 2029 г. - 30%)

1.

Организация встреч по взаимодействию с инициативными группами, неформальными объединениями молодежи

протокол

2023-2029 годы

МИОР, МИО

2.

Формирование общественных пространств для развития диалога с молодежью и реализации молодежных инициатив

рекомендации

2023-2029 годы

МИОР, МИО

3.

Сотрудничество с крупными компаниями в целях стимулирования гражданской и политической активности молодежи

проект

2023-2029 годы

МИОР, МИО

4.

Организация региональных и международных диалоговых площадок на базе республиканских молодежных организаций по обсуждению актуальных трендов развития молодежи

протокол

2023-2029 годы

МИОР, МИО

5.

Вовлечение экспертного сообщества интеллектуальной элиты, представителей гражданского общества, деятелей культуры в работу консультативно-совещательных органов при местных исполнительных и представительных органах по вопросам развития молодежной политики и регионального развития

рекомендации

2023-2029 годы

МИО

6.

Внедрение Индекса развития молодежи

приказ Министра

IV квартал
2023 года

МИОР, МИО

Целевой индикатор 2. Увеличение квоты для молодежи в составе Общественного совета центрального и местного уровней (2023 г. – 10%., 2024 г. – 12%., 2025 г. – 14%., 2026 г. – 16%., 2027 г. – 18%., 2028 г. – 19%., 2029 г. – 20%)

7.

Формирование активной гражданской позиции молодежи, навыков критического мышления, толерантности к мнению других

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

8.

Проведение комплекса мероприятий по реабилитации и адаптации лиц из числа молодежи, отбывших уголовное наказание

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

9.

Профилактика случаев мошенничества и повышение финансовой грамотности через разоблачение мошеннических схем и "инфобизнесменов"

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МВД, МИО

Целевой индикатор 5. Увеличение доли молодежи среди государственных служащих
(2023 г. – 18%, 2024 г. – 19%, 2025 г. – 20%, 2026 г. – 21%, 2027 г. – 22%, 2028 г. - 24%, 2029 г. - 25%)

10.

Проведение общественного мониторинга за эффективной реализацией действующих мер и инструментов государственной поддержки молодежи

анализ

IV квартал, ежегодно

МИОР, МТСЗН, МП, МНВО, МНЭ, МЗ, МИИР, МКС

11.

Проведение социологического исследования по определению уровня правовой защищенности молодежи

аналитический доклад

IV квартал, ежегодно

МИОР, МИО, НИЦ "Молодежь"

12.

Продвижение и вовлечение молодежи в принятие решений в городских и сельских населенных пунктах

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

Направление 2. Реализация потенциала и предпринимательство

Целевой индикатор 3. Снижение доли молодежи категории NEET
(2023 г. – 6,7%, 2024 г. – 6,2%, 2025 г. – 5,6%, 2026 г. – 5,0%, 2027 г. – 4,5%, , 2028 г. – 4,0%, 2029 г. – 3,5%)

13.

Методическо-аналитическое обеспечение проекта "Zhas project" с предоставлением грантов через Научно-исследовательский центр "МолодҰжь"

выдача грантов

2023-2029 годы

МИОР, МИО

14.

Продвижение волонтерских проектов по профессиональной ориентационной работе среди будущих выпускников

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИО

15.

Организация системного мониторинга социального положения и самочувствия молодежи категории NEET

аналитический доклад

2023-2029 годы

МИОР, МТСЗН, МИО

16.

Трудоустройство в рамках проекта "Жасыл ел" ежегодно на летний период 30 тысяч молодых людей, в том числе 10 тысяч представителей сельской молодежи

проект

2023-2029 годы

МИО

Создание условий для самореализации молодых специалистов
Целевой индикатор 4. Увеличение доли трудоустроенных молодых людей из
числа обратившихся в центры занятости населения
(2023 г. – 55%, 2024 г. – 56%, 2025 г. – 57%, 2026 г. – 58%, 2027 г. – 59%, 2028 г. - 60%, 2029 г. - 61%)

17.

Социальное ориентирование среди молодежи

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

18.

Создание условий для обеспечения работающей молодежи арендным жильем без права выкупа

приказ Министра

IV квартал, 2023 год

МИОР, МИО

19.

Разработка и внедрение региональных программы по льготному кредитованию для молодых семей

приказы акимов, Меморандумы акимов с АО "Отбасы банк"

2023-2029 годы

МИО, АО "Отбасы банк" (по согласованию)

20.

Мониторинг решения жилищных вопросов молодежи в рамках действующих программ

аналитический доклад и рекомендации

2023-2029 годы

МИОР, МИИР, МП, МНВО,
МНЭ, МИО

21.

Проведение интервью, информационное сопровождение и выработка предложений по формированию системы страхования рисков молодых предпринимателей

рекомендации

2023-2029 годы

МИОР, НПП "Атамекен" (по согласованию)

22.

Предоставление на конкурсной основе молодым предпринимателям льготного кредитования под 2,5% годовых

выдача льготных кредитов

2023-2029 годы

МТСЗН, МИО

23.

Организация информационно-консультационной помощи для молодежи (образовательные, юридические, психологические и др.)

консультации

2023-2029 годы

МИО

24.

Принятие комплекса мер по совершенствованию деятельности молодежных ресурсных центров (в т.ч. оценка деятельности МРЦ и внедрение KPI), создание на базе МРЦ креативных кластеров, хабов, бизнес- инкубаторов, акселераторов, многофункциональных образовательно-выставочных центров в городах Астана, Алматы и Шымкент

приказы акимов об утверждении ежегодных KPI

2023-2029 годы

МИО

Направление 3. Просвещение и культура

Формирование нового образовательного пространства
Целевой индикатор 6. Увеличение количества молодежи, охваченной высшим образованием
(2023 г. - 63 %, 2024 г. – 64 %, 2025 г. – 66 %, 2026 г. – 68 %, 2027 г. – 71 %, 2028 г. – 73 %, 2029 г. - 75%)

25.

Расширение целевой подготовки кадров по заявкам предприятий с обязательством трудоустройства до 80 тыс. человек к 2029 году

отчет

2023-2029 годы

МП, МИО, НПП "Атамекен"
(по согласованию)

26.

Проведение анализа потребностей рынка труда в разрезе регионов и специальностей организаций технического, профессионального и высшего образования

анализ

2023-2029 годы

МТСЗН, МИОР, МП, МНВО, МИО

27.

Расширение охвата бесплатным ТиПО молодежи через увеличение государственного образовательного заказа на подготовку кадров (2023 г. – 130 тыс., 2024 г. – 140 тыс., 2025 г. – 150 тыс.).

предоставление грантов

2023-2025 годы

МП, МИО

28.

1000 грантов по исследованиям молодых ученых по проекту "Жас ғалым"

выдача грантов

2023-2029 годы

МНВО

29.

Организация деятельности социальных служб для молодежи, направленных на повышение консультационной помощи молодым людям

консультации

2023-2029 годы

МИОР, МИО

Расширение возможностей культурного развития молодежи
Целевой индикатор .7. Увеличение количества талантливой молодежи
(2023 г. – 500 тыс., 2024 г. – 600 тыс., 2025 г. – 700 тыс., 2026 г. – 800 тыс., 2027 г. – 900 тыс., 2028 г. – 1 млн., 2029 г. – 1,1 млн.)

30.

Организация комплекса мер по поддержке талантливой молодежи

организация мероприятий

2023-2029 годы

МИОР, МКС, МИО

31.

Реализация гранта "Тәуелсіздік ұрпақтары"

выдача грантов

2023-2029 годы

МИОР

32.

Вручение Государственной молодежной премии "Дарын"

вручение премии

2023-2029 годы

МИОР

33.

Развитие информационной грамотности среди молодежи

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

34.

Создание комфортных для различных возрастных категорий молодежи общественных пространств

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

Целевой индикатор 8. Увеличение доли молодых людей, вовлеченных в волонтерские, благотворительные и экологические инициативы (2023 г. – 20%, 2024 г. – 22%, 2025 г. – 24%, 2026 г. – 26%, 2027 г. – 28%, 2028 г. – 30%, 2029 г. - 32%)

35.

Разработка и реализация комплекса мер по привлечению к волонтерской деятельности

план

2023-2029 годы

МИОР, МИО

36.

Увеличение финансирования грантов на проекты, направленные на развитие молодежных и волонтерских инициатив

увеличение финансирования грантов

2023-2029 годы

МИОР

37.

Вовлечение молодежи в экологическую деятельность и поддержка экологических инициатив молодежи на региональном уровне

реализация проекта

2023-2029 годы

МИО

38.

Организация комплекса мероприятий, направленных на повышение уровня экологической культуры молодежи, информированности молодежной страты об экологичном поведении и ведения экологического образа жизни

реализация проекта

2023-2029 годы

МИО

39.

Развитие экологически и этически ответственного отношения молодежи к окружающему миру

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР

Направление 4. Современные ценности и патриотическое воспитание

Патриотическое воспитание
Целевой индикатор 9. Увеличение количества молодежи, охваченной военно-патриотическим воспитанием,
в том числе посредством военно-спортивных мероприятий (2023 г. – 700 тыс., 2024 г. – 730 тыс., 2025 г. – 760 тыс., 2026 г. – 790 тыс., 2027 г. – 820 тыс., 2028 г. – 850 тыс., 2029 г. – 880 тыс.)

40

Укрепление семейных ценностей среди молодежи через комплекс мер по совершенствованию деятельности Центров поддержки семьи и поддержка семей с детьми, находящимися в трудной жизненной ситуации

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

41

Социальная и психологическая поддержка семей с детьми-инвалидами с ограниченными возможностями

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

42

Развитие современных интеллектуальных командных игр на государственном языке

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

43

Развитие культуры обращения за психологической помощью у молодых поколений

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

44

Повышение уровня доверия молодежи к правоохранительным органам

аналитический доклад и рекомендации в МВД

2023-2029 годы

МИОР, МВД, МИО

45

Продвижение успешных представителей молодежи, добившихся успехов за годы Независимости Республики Казахстан

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР

46

Формирование ценностей крепкой семьи среди молодежи

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

47

Организация военно-патриотических игр ("Айбын", "Найза") с привлечением 22 тыс. участников к 2029 году

отчет в МИОР

2023-2029 годы

МО, МИО

48

Посещение не менее 75 тыс. молодых людей военных музеев и военно-патриотических выставок с целью повышения уровня патриотического духа

отчет в МИОР

2023-2029 годы

МО, МИО

49

Создание телепродукции о воинской службе

размещение не менее 160 видеороликов
к 2029 году

2023-2029 годы

МИОР, МО

Направление 5. Информационное пространство

Снижение цифровых и информационных барьеров для молодежи
Целевой индикатор 10. Уровень посещаемости инфонавигатора Eljastary.kz
(2023 г. – 700 тыс., 2024 г. – 900 тыс., 2025 г. – 1,2 млн., 2026 г. – 1,4 млн., 2027 г. – 1,6 млн., 2028 г. – 1,8 млн., 2029 г. – 2 млн.)

50

Введение новой профессиональной категории – специалист по работе с молодежью (деятельность которого будет направлена на поддержку ее личностного и социального развития)

приказ МИОР

2023 год

МИОР, МИО

51

Информационно-аналитическое сопровождение мер государственной молодежной политики

информационное наполнение сайта Eljastary.kz

2023-2029 годы

МИОР, НИЦ "Молодежь" (по согласованию)

52

Сопровождение единого Интернет-ресурса в сфере государственной молодежной политики

увеличение посещаемости сайта Eljastary.kz

2023-2029 годы

МИОР, НИЦ "Молодежь" (по согласованию)

53

Охват молодежи информацией о реализуемых мерах государственной поддержки

аналитический доклад и рекомендации

2023-2029 годы

МИО

54

Обеспечение объектов в сфере государственной молодежной политики интерактивными стендами, содержащими информацию о реализации молодежной политики

отчет в МИОР

2023-2029 годы

МИО

55

Подготовка и презентация Национального доклада "Молодежь Казахстана"

национальный доклад Президенту

2023-2029 годы

МИОР, НИЦ "Молодежь" (по согласованию)

Направление 6. Здоровый образ жизни
Целевой индикатор 11. Увеличение охвата молодежи услугами по охране психического и репродуктивного здоровья в молодежных центрах здоровья
(2023 г. – 17%, 2024 г. – 20%, 2025 г. – 24%, 2026 г. – 28%, 2027 г. – 33%, 2028 г. - 38%, 2029 г. - 43%)

56

Развитие сети культурно-досуговых центров для молодежи в районных центрах и малых городах, в том числе через активное привлечение механизма государственно-частного партнерства

отчет в МИОР

2023-2029 годы

МИО

57

Строительство не менее 50 спортивных площадок в каждом регионе с целью привлечения молодежи к здоровому образу жизни

акт выполненных работ

2023-2029 годы

МИОР, МИО

58

Обеспечение доступности спортивных залов, площадок и секций в каждом населенном пункте

акт выполненных работ

2023-2029 годы

МИО

59

Проведение спортивных мероприятий среди детей и молодежи на базе дворовых спортивных площадок

отчет в МИОР

2023-2029 годы

МИО

60

Пропаганда здорового образа жизни среди молодежи посредством информационной работы, в частности увеличения выпуска материалов (2023 г. – 3000 материалов, 2024 г. – 3500 материалов, 2025 г. – 4000 материалов, 2026 г. – 4500 материалов, 2027 г. – 5000 материалов, 2028 г. - 5500 материалов, 2029 г. - 6000 материалов).

аналитический доклад и рекомендации МИО

2023-2029 годы

МИОР, МКС, МЗ, МИО

61

Продвижение культуры профилактики и поддержания репродуктивного здоровья молодежи

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МЗ, МИО

62

Разработка и реализация комплекса мер по профилактике суицидов среди молодежи

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МЗ, МВД, МП, МНВО, МИО

63

Проведение комплекса мероприятий, направленных на профилактику психических, поведенческих расстройств (заболеваний), в том числе связанных с употреблением психоактивных веществ, среди молодежи через современные методы пропаганды

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИО

64

Разработка и реализация комплекса мер по профилактике интернет-зависимости и азартных игр среди молодежи и детей

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

65

Реализация комплекса мероприятий для молодежи с ограниченными возможностями с привлечением НПО

реализация проектов

2023-2029 годы

МИОР, МИО

66

Проведение информационно-разъяснительной работы по профилактике девиантного поведения подростков и молодежи

реализация проектов

2023-2029 годы

МИОР, МП, МНВО,
МВД, МИО

67

Проведение разъяснительной работы по воспитанию ответственного отношения к своему здоровью

реализация проектов

2023-2029 годы

МИОР, МЗ, МИО

68

Разработка и реализация мер по совершенствованию деятельности кризисных центров, профилактике семейно-бытового насилия и работе с агрессорами

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

69

Профилактика распространения синтетических наркотиков среди молодежи

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МВД, МИО

70

Подготовка аналитического доклада о проблемах наркомании в молодежной среде

аналитический доклад

2023 год

МИОР, МВД, МЗ, НИЦ "Молодежь" (по согласованию)

Направление 7. Молодежь и село

Целевой индикатор 12. Увеличение доли региональной молодежи, прошедшей обучение по повышению цифровой грамотности (2023 г. – 800 тыс., 2024 г. – 900 тыс., 2025 г. – 1 млн., 2026 г. – 1,1 млн., 2027 г. – 1,2 млн., 2028 г. – 1,3 млн., 2029 г. – 1,5 млн. чел.)

71

Внедрение молодежной квоты в общественных советах, в том числе с включением в составы советов сельской молодежи в регионах

протокол заседания рабочей группы

2023-2029 годы

МИОР, МИО

72

Реализация региональных грантов на молодежные инициативы в сфере науки, культуры, IT, медиа, бизнес на основе гранта "Тәуелсіздік ұрпақтары"

выдача грантов

2023-2029 годы

МИО

73

Реализация молодежных инициатив на селе, в том числе через активное привлечение механизма государственно-частного партнерства

проекты

2023-2029 годы

МИО

74

Содействие в трудоустройстве молодых людей, в том числе из сельской местности и молодежи категории NEET

проект

2023-2029 годы

МИО

75

Проведение профессиональной ориентационной работы среди сельской молодежи в возрасте 14-18 лет

реализация проектов

2023-2029 годы

МИО

76

Проведение ярмарок вакансий по трудоустройству выпускников ВУЗов, ТиПО в возрасте 18-23 лет молодежными ресурсными центрами

организация ярмарок вакансий

2023-2029 годы

МИОР, МТСЗН, МИО,
НПП "Атамекен"
(по согласованию)

77

Организация региональных слетов молодежи, направленных на повышение осведомленности сельской молодежи о мерах государственной поддержки

реализация проектов

2023-2029 годы

МИО

78

Содействие развитию молодежного предпринимательства в сельских территориях

реализация грантового проекта

2023-2029 годы

МИОР, МИО

79

Проведение семинаров-тренингов по вопросам цифровой грамотности среди молодежи в регионах

организация мероприятий

2023-2029 годы

МИО

80

Создание просветительских и спортивных молодежных клубов (центров) в селах

акт выполненных работ

2023-2029 годы

МИО

      Расшифровка аббревиатур и сокращений:

МИОР

-

Министерство информации и общественного развития Республики Казахстан

НПП "Атамекен"

-

Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен"

МНВО

-

Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан

МЗ

-

Министерство здравоохранения Республики Казахстан

МТСЗН

-

Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

НИЦ "Молодежь"

-

ТОО "Научно-исследовательский центр "Молодежь"

МИО

-

местные исполнительные органы

МИИР

-

Министерство индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан

МО

-

Министерство обороны Республики Казахстан

МКС

-

Министерство культуры и спорта Республики Казахстан

МП

-

Министерство просвещения Республики Казахстан

АО "Отбасы банк"

-

Акционерное общество "Жилищный строительный сберегательный банк "Отбасы банк"

МНЭ

-

Министерство национальной экономики Республики Казахстан

МВД

-

Министерство внутренних дел Республики Казахстан

 
 
  Приложение
к постановлению Правительства
Республики Казахстан
от " " года №

Перечень
утративших силу некоторых решений Правительства Республики Казахстан

      1. Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2020 года № 918 "Об утверждении Комплексного плана по поддержке молодежи Республики Казахстан на 2021 – 2025 годы".

      2. Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 августа 2021 года № 589 "О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2020 года № 918 "Об утверждении Комплексного плана по поддержке молодежи Республики Казахстан на 2021 – 2025 годы".

      3. Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2022 года № 1145 "О внесении изменений и дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2020 года № 918 "Об утверждении Комплексного плана по поддержке молодежи Республики Казахстан на 2021 – 2025 годы".

Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2023 - 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 28 наурыздағы № 247 қаулысы.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2023 - 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) бекітілсін.

      2. Тұжырымдаманың іске асырылуына жауапты орталық, жергілікті атқарушы органдар және өзге де ұйымдар (келісу бойынша):

      1) Тұжырымдаманы іске асыру бойынша қажетті шаралар қабылдасын;

      2) "Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 қарашадағы № 790 қаулысында белгіленген тәртіппен және мерзімде Тұжырымдаманың іске асырылу барысы туралы ақпарат ұсынсын.

      3. Осы қаулыға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасы Үкіметінің кейбір шешімдерінің күші жойылды деп танылсын.

      4. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігіне жүктелсін.

      5. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Ә. Смайылов

  Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2023 жылғы 28 наурыздағы
№ 247 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы Мазмұны

      1-бөлім. Паспорт

      2-бөлім. Ағымдағы жағдайды талдау

      3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

      4-бөлім. Жастар саясатын дамыту пайымы

      5-бөлім. Дамудың негізгі принциптері мен тәсілдері

      1-бағыт. Азаматтық қатысу және шешім қабылдауға қатысу

      2-бағыт. Әлеуеті іске асыру және кәсіпкерлік

      3-бағыт. Оқу-ағарту және мәдениет

      4-бағыт. Заманауи құндылықтар және патриоттық тәрбие

      5-бағыт. Ақпараттық кеңістік

      6-бағыт. Салауатты өмір салты

      7-бағыт. Ауыл және жастар

      6-бөлім. Мақсатты индикаторлар және күтілетін нәтижелер

      Қосымша. Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдаманы іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары.

1-бөлім. Паспорт

1. Атауы

Қазақстан Республикасы мемлекеттік жастар саясатының 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы

2. Әзірлеу үшін негіздеме
 

1. Қазақстан Республикасының Президенті Қ.Қ. Тоқаевтың 2022 жылғы 11 шілдедегі № 21-02/3693 Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жастар саясатының 2023 – 2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын әзірлеу туралы тапсырмасын орындау.
2. Қазақстан Республикасы Президентінің "Әділетті Қазақстан: бәріміз және әрқайсымыз үшін. Қазір және әрдайым" сайлауалды бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарының № 118-тармағын орындау.

3. Бағдарламалық құжатты әзірлеуге және іске асыруға жауапты мемлекеттік органдар
 

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі,
Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі,
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі,
Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі,
Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі,
Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі,
Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі,
Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі,
Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі,
Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі,
Жергілікті атқарушы органдар.

4. Іске асыру мерзімдері

2023–2029 жыл

2-бөлім. Ағымдағы жағдайды талдау

      Жастар дамуының сапалы шарттары тұтастай алғанда ұлттың табыстылығы мен бәсекеге қабілеттілігін айқындайды. Жастар саясатының рөлі мемлекет дамуының кешенді стратегиясын қалыптастыруда шешуші болып табылады. Қазақстанда тәуелсіздік жылдарында бағдарламалар мен жобалардың заңнамалық және институционалдық базасы қалыптасты, олардың мақсаты жастардың өзін-өзі жүзеге асыруы үшін әлеуметтік-экономикалық жағдайлар жасау болып табылады. Әрбір нормативтік құқықтық актіні қабылдау кезінде мемлекеттік даму стратегиясындағы негізгі өзгерістер мен халықаралық саясаттың факторлары ескерілді.

      Бүгінгі таңда жастар саясаты мемлекеттің ішкі саясатының құрамдас және болашақты қалыптастырушы бөлігі ретінде мемлекет пен қоғам институттарының өзара әрекеттесу үрдістерін ескере отырып, ағымдағы сұраныстарға іс-қимылдың нақты алгоритмін талап етеді. Қаралып отырған әлеуметтік топтың құқықтық, саяси және әлеуметтік-экономикалық салаларын қамтитын шаралар кешені болып табылатын ойластырылған жастар саясатын қалыптастыру мақсатында Қазақстан жастарының қазіргі даму үрдістерін белгілеу қажет.

      Біріккен ұлттар ұйымының Қауіпсіздік Кеңесінің 2015 жылғы 9 желтоқсандағы № 2250 қарарында ұлттық үкіметтердің жастар саясатын әзірлеудің маңыздылығы ерекше атап өтілді. Қазақстанда 2020 жылға дейінгі кезеңге есептелген мемлекеттік жастар саясатының тұжырымдамасы Қазақстан Республикасының 2050 жылға дейінгі даму стратегиясын іске асыру мақсатында әзірленді. 2021 жылдан бастап Қазақстан Республикасында жастарды қолдаудың 2021–2025 жылдарға арналған кешенді жоспарын қабылдаумен байланысты жастар саясатын іске асырудың жаңа кезеңі басталды. Бүгінде елімізде жастарды қолдауға арналған "Дипломмен ауылға!", "Серпін", "Жастар практикасы", "Жас маман", "Жұмыс істейтін жастарға жалға берілетін тұрғын үй" және басқа да арнайы мемлекеттік шаралар, бірқатар жобалар мен бағдарламалар ұсынылған. Сонымен қатар, елдегі және әлемдегі белгілі бір даму үрдістері жастар саясатының қолданыстағы стратегиясын жаңартуды және жаңа тұжырымдаманы әзірлеуді көздейтінін атап өткен жөн.

      Мемлекет басшысы 2022 жылдың 26 желтоқсанында "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік жастар саясаты және әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды, тұжырымдамалық жаңалықтардың бірі жастардың жасын 35 жасқа дейін ұлғайту болып табылады, бұл жастар санын 3,7 миллионнан 5,7 миллион адамға дейін арттырады.

      Мемлекеттік жастар саясатының негізгі шаралары "Ұлттық рухани жаңғыру" ұлттық жобасы және жастарды қолдаудың 2021-2025 жылдарға арналған кешенді жоспары шеңберінде көзделген.

      Кешенді жоспар 10 бағыт шеңберінде 55 іс-шараны іске асыруды көздейді, олар оқыту және жұмысқа орналастыру, салауатты өмір салтын қалыптастыру, рухани-адамгершілік тәрбие беру, тұрғын үй мәселелерін шешу, құқықтық және экологиялық мәдениет деңгейін арттыру жөніндегі міндеттерді қамтиды.

      "Ұлттық рухани жаңғыру" ұлттық жобасының (бұдан әрі – Ұлттық жоба) құрылымында жастар саясатының мәселелері "Тәуелсіздік ұрпақтары" III бағыты шеңберінде көрініс тапты және жастар үшін жаңа мүмкіндіктерді дамытуды, жас қазақстандықтарды әлеуметтендіруді және жұмысқа орналастыруды және жастарды қоғамдық пайдалы қызметке тартуды көздейді.

      Азаматтық қатысу және шешім қабылдауға қатысу

      Қазақстандық жастардың құндылықтары мен негізгі бағдарлары негізінен саяси емес салада орналасқан, ал саяси жаңалықтарға деген қызығушылық дағдарыстық оқиғаларға назар аударудан басқа қалыпты болып қала береді. Елдегі саяси реформалар мен қайта құрулардың қарқындылығына қарамастан, жастардың саяси жаңалықтар мен оқиғаларға деген қызығушылығы төмен болып қала береді. Сонымен бірге, жас қазақстандықтар заң бұзушылықтардың алдын алу үшін мемлекеттік билік және бизнес институттарының қызметін мониторингтеу және қоғамдық бақылау функциялары болуға тиіс болашақ азаматтық қоғамның тірегі болып табылады.

      Тұтастай алғанда, Интернетті мазмұнды тұтынатын жастар жаңа пікір көшбасшыларының әлеуетті аудиториясын ұсынады, олар оған тартымды идеологияны көрсете алады, жастар арасында беделге ие болады және болып жатқан оқиғаларға өздерінің субъективті бағасын насихаттай алады.

      "BRIF Research Group" зерттеуіне сәйкес Қазақстан жастары әлеуметтік желілерде күн сайын бірнеше сағат өткізеді. Қазақстан жастары арасында ең танымал әлеуметтік желілер: "Instagram", "Вконтакте" және "Youtube" (қалаға қарамастан).

      Сонымен қатар, жас қазақстандықтар арасында ең танымал – "Вконтакте" әлеуметтік желісі (71 %), ол әсіресе жас топ арасында (15-18 жас) танымал. Екінші орында – "Instagram" (59%), бұл мектеп оқушылары мен студенттердің қызығушылығын арттырады. Өз кезегінде, "Facebook" (10%) Қазақстан жастары арасында аса танымал емес (әсіресе жас топтарда – 7 %).

      Жалпы алғанда, зерттеулердің өзекті деректері әлеуметтік желілер, мессенджерлер, блогтар – 60,3% жетекші орын алатынын көрсетеді. Бұдан әрі, дәстүрлі бұқаралық ақпарат құралдарының (бұдан әрі - БАҚ) жастар арасында танымал еместігі туралы кең таралған стереотиптерге қарамастан, 36,1% қазақстандық теледидар, газеттер, радио атап өтті. Іс жүзінде әрбір үшінші адам жаңалықтар мен оқиғалар туралы Қазақстандық интернет-ресурстар (29,5%) арқылы біледі. Сауалнамаға қатысқан әрбір бесінші адам негізгі ақпарат көзі ретінде 22,2% жақын ортаны атап өтті.

      "Халық үніне құлақ асатын мемлекет" тұжырымдамасына сәйкес 2019 жылдан бастап адам құқықтарын нығайту, заңның үстемдігі және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес мақсатында аса маңызды демократиялық реформалардың төрт пакеті жүзеге асырылуда. Нәтижесінде 2020 жылдан бастап заңнамалық деңгейде әйелдер мен жастар үшін сайлау партиялық тізімдерінде 30% міндетті квота көзделеді. Бұл шара жастар мен әйелдердің мүдделерін айқындауға және олардың мүдделерін саяси деңгейде қорғауға мүмкіндік береді. Нәтижесінде 2021 жылғы қаңтарда өткен жетінші сайланған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісіне сайлаудан кейін Мәжіліс депутаттары арасындағы әйелдердің үлесі 27,4% - ға жетті.

      Жастардың елдің қоғамдық-саяси процестеріне тартылуы жастардың мемлекеттік басқару жүйесіне қатысуымен, саяси партияларға мүше болуымен, Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде және мәслихаттарда өкілдік етуімен, сондай-ақ жастар ұйымдарының қызметіне қатысуымен айқындалады. Көп жағдайда жас қазақстандықтар саяси партиялардың мүшелері болып табылмайды (90,9 %). Қазақстан Республикасы Парламентінің Мәжілісінде 2022 жылы 35 жасқа дейінгі 7 депутат болды, ал 2021 жылы сайланған мәслихат депутаттары арасындағы жастардың үлесі шамамен 7% немесе 228 адамды құрады.

      Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің деректеріне сәйкес, 2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 29 жасқа дейінгі мемлекеттік қызметшілердің саны 14 990 адамды немесе қызметшілердің нақты санының 83 963 адамның 17,9%-ын құрады. 29 жасқа дейінгі мемлекеттік қызметшілердің жалпы құрылымында – 57,5% орталық мемлекеттік органдарға жатады, 42,5% жергілікті атқарушы органдарда жұмыс істейді. 2016 жылдан 2023 жылға дейін мемлекеттік қызмет саласындағы жастардың өкілдігін талдау орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдарда жастардың үлесі тұрақты түрде төмендеп келе жатқанын көрсетеді.

      Билік органдарында өкілдік ету және волонтерлік және өзге де қоғамдық ұйымдардың қызметіне қатысу жастардың саяси және азаматтық қатысуының қолданыстағы арналары мен қолжетімді нысандары болып табылады. Волонтерлік жастар арасындағы белсенді қызмет бағыты болып табылады, ал мемлекеттік қызметте және өкілді билік органдарында (мәслихаттарды қоспағанда) жастардың үлесі төмендеуде.

      Әлеуетті іске асыру және кәсіпкерлік

      Мемлекет жастарға жеңілдетілген ипотека, жұмыспен қамту және кәсіпкерлік бағдарламалары бөлігінде өзін-өзі жүзеге асыруға арналған көптеген құралдарды ұсынады.

      Тұрғын үйге қол жетімділік және жеңілдетілген несиелеу бағдарламаларының арасында жалға берілетін тұрғын үй, жеңілдетілген ипотека, сондай-ақ жастар өкілдеріне жеңілдікпен несие беру бағдарламалары бар. 2022 жылғы желтоқсанда "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік жастар саясаты және әлеуметтік қамсыздандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Заңға қол қойылды. Осы құқықтық құжатта жергілікті атқарушы органдарға жастарға жеңілдікті жалға берілетін тұрғын үй беру жөніндегі бағдарламаны әзірлеу және іске асыру бойынша жаңа құзырет беру көзделеді.

      Қазіргі уақытта Қазақстанда жастарды жұмысқа орналастыруға жәрдемдесу мақсатында келесі бағдарламалар іске асырылуда.

      "Бірінші жұмыс орны" жобасы. Халықты жұмыспен қамту орталықтары жастарды бірінші жұмыс орнына жұмысқа орналастыруды ұйымдастырады. "Бірінші жұмыс орны" жобасы бойынша жұмысқа орналастыруды ұйымдастыру бірінші рет жұмыс іздеп жүрген түлектер (оның ішінде ЖОО түлектері), жұмыс іздеп жүрген адамдар, халықты жұмыспен қамту орталығында тіркелуіне қарамастан, 29 жастан аспаған жастар арасындағы жұмыссыз адамдар, оның ішінде жұмыс тәжірибесі жоқ NEET санаты үшін жүзеге асырылады. Жұмыс іздеп жүрген түлектердің "Бірінші жұмыс орны" жобасы бойынша жұмысқа орналасу алғаш рет кәсіптік білім туралы дипломда көрсетілген немесе білім беру бейіні бойынша жақын мамандыққа сәйкес жүзеге асырылады. "Бірінші жұмыс орны" жобасы бойынша жұмыс беруші Халықты жұмыспен қамту орталығымен жасалған шарт негізінде қатысушыны кемінде 24 ай мерзімге тұрақты жұмысқа орналастырады, бұл ретте халықты жұмыспен қамту орталығы 1 жыл жұмыс үшін еңбекақы төлеуді субсидиялайды. Жергілікті бюджеттен айына субсидия мөлшері экологиялық үстемеақылар бойынша төлемдерді есепке алмағанда 30 айлық есептік көрсеткішті (салықтарды, міндетті әлеуметтік аударымдарды, пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін өтемақыларды және банктік қызметтерді ескере отырып) құрайды.

      "Ұрпақтар келісімшарты" жобасы. Халықты жұмыспен қамту орталықтары жұмыс берушілердің өтінімдері бойынша кейіннен зейнеткерлік жасқа толған жұмыскерді ауыстыра отырып, жобаға қатысушыларды жұмысқа орналастыруды жүзеге асырады. "Ұрпақтар келісімшарты" жобасы бойынша жұмыс беруші Халықты жұмыспен қамту орталығымен жасалған шарт негізінде жобаға қатысушыны кемінде 18 ай мерзімге тұрақты жұмысқа орналастырады, бұл ретте халықты жұмыспен қамту орталығы 6 ай жұмыс ішінде еңбекақы төлеуді субсидиялайды. Жергілікті бюджеттен айына субсидия мөлшері экологиялық үстемеақылар бойынша төлемдерді есепке алмағанда 30 айлық есептік көрсеткішті (салықтарды, міндетті әлеуметтік аударымдарды, пайдаланылмаған еңбек демалысы үшін өтемақыларды және банктік қызметтерді ескере отырып) құрайды.

      Жаңадан бастаушы мен жас педагогтарға жағдай жасалған. Дарынды жастарды тарту және педагогикалық мамандықтарға үміткерлерді сапалы іріктеуді жүзеге асыру үшін оқуға түсу үшін Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі - ҰБТ) шекті балы 50-ден 75 балға дейін ұлғайтылды.

      Жастар - өмірдегі кез келген өзгерістерге тез жауап беретін қоғамның ең белсенді бөлігі. Бұл тұрғыда жастар кәсіпкерлігі жастарды әлеуметтендірудің маңызды тетігі және әлеуметтік лифт ретінде әрекет етеді. "Қазақстан жастары" зерттеуі сауалнамаға қатысқан жастардың басым бөлігінде кәсіпкерлік қызмет тәжірибесі жоқ екенін (79,2 %) көрсетті. Қалған 20% арасында: 5,6% сәтті де, сәтсіз де тәжірибеге ие; 4,9% сәтті тәжірибеге ие; 4,4% қазіргі уақытта кәсіпкерлікпен айналысады; 4,1% сәтсіз тәжірибеге ие. Қазіргі уақытта кәсіпкерлікпен айналысатындардың ішінде: 7,3% респонденттер 24-28 жаста, 4,7% – 19-23 жаста және 1,2% – 14-18 жаста. Ауыл жастары кәсіпкерлік қызмет тәжірибесінің бар екендігін жиі атап өтті (қала жастарына 17,7% қарсы 20,9%).

      Жас қазақстандықтар арасында жұмыссыздық мәселесі өзекті болып қала береді. 2019 – 2021 жылдар кезеңінде жастар жұмыссыздығының деңгейі 0,1 пайыздық тармаққа 2019 жылғы 3,7% – дан 2021 жылы 3,8% – ға дейін өсті, бұл ретте қалада - 4,1 %, ауылдық жерлерде - 3,2 %. Білімі төмен жастар жұмыссыздыққа көбірек ұшырайды. 2021 жылы 15-28 жас аралығындағы 77,6 мың жұмыссыздардың 33,9 мыңы немесе 43,7% - ы орта кәсіптік (арнайы) білімі және 12,5 мыңы немесе 16,1% - ы бастауыш және орта білімі бар. 2019 – 2021 жылдар кезеңінде NEET (not in Education, Employment or Training, бұдан әрі – NEET) (15-28 жас) жастарының үлесі 0,5%-ға аздап төмендеді (2019 ж. – 7,4 %, 2020 ж. – 7,1 %; 2021 ж. – 6,9%). 2021 жылдың қорытындысы бойынша елімізде NEET санатындағы жастар қатарынан 234,5 мың адам бар, олар білімімен және жұмысымен қамтылмаған. Еліміз бойынша жастар арасында өз бетінше жұмыспен қамтылғандар саны 2019 жылы 478,1 мың адамнан 2021 жылы 420,7 мың адамға, 2022 жылы 399,1 мың жастарға дейін азайды.

      Жұмысқа орналасудағы қиындықтардан басқа, жастар еңбек нарығының талаптарына бейімделу қажеттілігіне тап болады. Фрилансерлер мен жеке кәсіпкерлерді Жұмыспен қамтудың серіктестік формалары сияқты жаңа өндірістік технологиялардың пайда болуы еңбек нарығы мен білім беру саласын түбегейлі өзгертуде. Инновациялар мен жаңа гибридті жұмыс тәсілдерін қамтамасыз ету, сондай-ақ мансаптық үзілістер мен оқытуға қол жеткізу үшін жұмыс күшін өзгерту икемділігі қажет. Өзін-өзі жұмыспен қамтыған азаматтарды "сұр аймақтан" шығару мәселесі өзекті болып қала береді, бұл үкіметтің, орталық және жергілікті мемлекеттік органдардың және депутаттық корпустың бірлескен жұмысы болуы тиіс.

      Қазіргі уақытта жұмысшы мамандықтардың беделі төмен. Сонымен қатар, бүгінде Қазақстанда шаштараздар, макияж суретшілері, косметологтар, химиялық тазалау жұмысшылары және киімді жеке тігу және жөндеу шеберлері, пәтерлерді, жиһаздарды, электр тұрмыстық аспаптарды, телеаппаратураларды жөндеу жөніндегі мамандар, фотостудия қызметкерлері және басқалар сияқты мамандарға сұраныс артып келеді. Орта мерзімді перспективада еңбек нарығының дамуындағы әлемдік тенденциялар қызмет көрсету саласындағы жұмыспен қамтудың өсуін көрсетеді.

      Сондай-ақ, бүгінгі күні әлеуеті мен мүмкіндіктері қолда бар функционалды орындаумен қатар көрсетілген қосымша функцияларды жүзеге асыруға мүмкіндік бермейтін Жастар ресурстық орталықтары (бұдан әрі - ЖРО) маңызды мәселе болып табылады. Осы ұйымдар қызметінің тиімділігі туралы бірқатар мәселелер бар, мысалы, ЖРО-ның пассивті жұмысы және жастардың олардың бар екендігі туралы хабардарлығының төмен деңгейі, ЖРО рөлінің айқын еместігі және қолданыстағы бейіндік қызметтердің функцияларының қайталануы, ЖРО-дағы жалақының төмен деңгейі, соның салдарынан кадрлардың ауысуы және қызмет көрсетудің кез келген сапасы және жастардың әлеуметтік осал бөлігінің ресурстық орталықтарына тартылуы. Аталған жағымсыз факторлар ЖРО-ны стартап-инкубаторлар және Өңірлік даму орталықтары ретінде іске асыруды қиындатады.

      Сауалнама нәтижелеріне сәйкес, ЖРО-ның ең тиімді қызметтеріне "Жастар ортасында Волонтерлік қызметті қолдау және дамыту", "Жастарды жұмысқа орналастыруға және кәсіптік бағдарлауға даярлауға жәрдемдесу", "Жастар арасында цифрлық сауаттылықты арттыруға және технологияларды дамытуға жәрдемдесу" жатады. ЖРО-ның негізгі міндеттерінің бірі жастармен, әсіресе NEET-жастар сияқты осал топтармен атаулы жұмыс жүргізу.

      Гранттық қолдау көрсетілген жобаларды іске асыру мониторингі мәселесі бар. Осыған қарамастан, бұл міндет кәсіпкерлікті ұйымдастырушылық, қаржылық және өзге де қолдау проблемаларын анықтау, істердің нақты жағдайын елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының стратегиялық міндеттерін орындаумен байланыстыру тұрғысынан өзекті болып табылады.

      Ағарту және мәдениет

      Білім беру саласында бакалавриат бағдарламаларына 2022 жылы 170 мың мектеп түлектеріне 56 мыңға жуық грант бөлінді, бұл ретте білім беру гранттарын беру конкурсына тек 80 мыңға жуық грант қатысты. Магистратура және докторантура бағдарламаларына сәйкесінше 13 және 2 мыңға жуық грант бөлінді. Сондай-ақ, "Болашақ" бағдарламасы мен Назарбаев Университеті жұмыс істейді, оған 445 және 1 мыңнан астам грант бөлінді. "Тесһdda" IT-мамандарын даярлау бағдарламасы іске асырылуда. Жалпы, 2025 жылдың соңына дейін Қазақстанның 20 мың азаматы үшін IT-мамандықтарға оқыту қаржыландырылатын болады.

      ЮНЕСКО деректері бойынша Қазақстанда техникалық және кәсіптік білім беру бағдарламаларымен (бұдан әрі - ТжКБ) қамтылған 15-24 жас аралығындағы жастардың үлесі 14,66%-ды. құрайды. Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы бойынша бұл көрсеткіш орта есеппен 18% -ды. құрайды. Қазақстанда оқу құны жылына 250 мыңнан бірнеше ондаған миллион теңгеге дейін өзгереді. Жоғары шығындар мектеп түлектері мен студенттердің шетелге кетуіне ықпал етуі мүмкін.

      "Қазақстан жастары" зерттеуінің нәтижелері жастардың алған біліміне қанағаттану деңгейі бұрынғы деңгейде қалғанын көрсетті, 2021 жылмен салыстырғанда - 79,3 % (2022 жыл) (79,5 %) болды. Қазіргі заманғы еңбек нарығының байқалған трансформациясы жұмыс берушілердің дипломға деген адал көзқарасын және жұмыс іздеушілерді жұмысқа қабылдау кезінде белгілі бір дағдылар жиынтығына – skill set қажеттілігінің артуын көрсетеді. Жұмыспен қамту нарығындағы трендтер біліктілікті арттыруға және lifelong learning-ке бағдарлануға неғұрлым саналы көзқарасқа әкеледі: жас қазақстандықтардың 23,5% - ы үздіксіз білім алуға тартылған.

      Заманауи құндылықтар және патриоттық тәрбие

      Қазақстандағы жастар көп жағдайда тұрғын үй, су және санитария, тамақтану және базалық медициналық көмек, базалық білімге қол жеткізу, ақпарат пен коммуникацияларға қол жеткізу сияқты базалық қажеттіліктермен қамтамасыз етілген. Сонымен қатар, жеке құқықтар, инклюзивтілік, денсаулық пен әл-ауқат және жеке қауіпсіздік сияқты постматериалистік құндылықтар мен қажеттіліктер толық қамтамасыз етілмеген.

      Қазақстандық жастардың құндылық бағдарлары қалыпты түрде өзгеруде. Дәстүрлі құндылықтардың басым болуы қоғамдық дамудың негізгі тренді болып қала береді. Отбасы жас қазақстандықтардың өмірлік стратегиялары мен мақсаттарының қалыптасуына, дүниетанымы мен қоршаған әлемге деген сеніміне әсер етеді. Постматериализм мен индивидуализмге ұрпақаралық көшу Қазақстанда болжанғаннан баяу жүруде. Жас қазақстандықтар қоғамдық ұйымдарда және көлденең бастамаларда сирек кездеседі.

      Мәдени құндылықтар Р.Инглехарта (2017), картасымен өлшеу қорытындысы бойынша Қазақстанның ұстанымы жалпы бейтарапқа жақын, зайырлы құндылықтарға қарағанда дәстүрлі құндылықтарға аздап бейімділікпен және өзін-өзі көрсету құндылықтарымен салыстырғанда өмір сүру құндылықтарына айтарлықтай бейімділікпен сипатталады.

      "Қазақстан жастары" зерттеуінің деректері бойынша респонденттердің құндылық қатарында бірінші орындарда отбасы (респонденттердің 83,3% жауаптарына сәйкес), денсаулық (64,2%), достық (40,7%), материалдық қамтамасыз етілген өмір (39,3%), махаббат (22,8%), қызықты жұмыс, мамандық (19,6%) және білім, білім (19,5%). Отбасы мен денсаулық құндылықтарының білімге үстемдігі жастардың өмір сүру құндылықтары деп аталатындығын көрсетеді.

      Отбасының құндылықтар шкаласына ғана емес, сонымен қатар практикалық мінез-құлыққа әсері World Value Survey (2018) 7-ші толқынының зерттеу нәтижелерімен расталады. Қазақстандағы жастардың 92% - ы үшін өмірдегі маңызды мақсаттардың бірі ата-аналарға өздеріне деген мақтаныш сезімін ояту болып табылады.

      Алайда, жаһандық трендтер қазіргі қазақстандық жастардың құндылықтарының өзгеруіне сөзсіз әсер етеді. BANI дәуірі (аббревиатура, ағылш. адамзат бастан кешіп жатқан нәзік, мазасыз, сызықты емес, түсініксіз) жас қазақстандықтар бейімделуі қажет жаңа болжанбайтын шындыққа айналды. Вок-мәдениеттің пайда болуы (ағылш. "woke" - оянған), әлеуметтік, этникалық және гендерлік теңдік мәселелеріне көбірек көңіл бөлу, гомогенизацияны тудыратын жаһандану, COVID-19 пандемиясы және экологиялық күн тәртібі мүлдем жаңа құндылық негізін құрайды.

      Ақпараттық кеңістік

      Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жастар саясатының 2020 жылға дейінгі "Қазақстан 2020: болашаққа жол" тұжырымдамасымен барлық мүдделі тараптардың күш-жігері жастардың қажеттіліктері мен жастар ортасындағы үрдістерді ескеретін мақсатты ақпараттық сүйемелдеумен қамтамасыз етілетіні айқындалды. Мемлекеттік жастар саясатын іске асырудың базалық қағидаттарының бірі ретінде іске асырылатын бағдарламаларды мақсатты ақпараттық сүйемелдеу белгіленді.

      Бұдан басқа, ақпараттық аспект салауатты өмір салтын қалыптастыру және жастарды мәдени құндылықтарға баулу сияқты жастар саясатын іске асыру бағыттары шеңберінде қатысады. Сонымен қатар, 2022 жылдың бірінші жартыжылдығында "Жастар" ҒЗО жүргізген "Қазақстан жастары" әлеуметтік зерттеуінің нәтижелері бірыңғай ақпараттық кеңістік құрудың маңызды сәттерін көрсетеді. Респонденттердің төрттен бір бөлігі (24,8%) мемлекеттік жастар саясаты саласындағы қолданыстағы жобалар туралы хабардар емес.

      Жастар өкілдерінің хабардарлығының жоғары деңгейін "Zhas Project" (71%), президенттік Жастар кадрлық резерві (69%), "Серпін-2050" (64,5%), "Жас кәсіпкер" және "Барлығына тегін және техникалық білім беру" (59,1%), "Құқықсыз жалға берілетін тұрғын үй" сияқты жобалар көрсетеді (55,1%) және "Жастар практикасы" (53%).

      Салауатты өмір салты

      Жастардың дамуының қазіргі жағдайлары, соның ішінде COVID-19 жаһандық салдары жас ұрпақтың денсаулығына жаңа қауіптер мен сын-қатерлерді анықтады. Елімізде менталдық және репродуктивті денсаулық, буллинг, лудомания, спорттық инфрақұрылымның қолжетімділігі мәселелері өзекті болды. Нәтижесінде жастар денсаулығына әсер ететін жаңа проблемаларға тап болады.

      Дене белсенділігі салауатты өмір салты мен жоғары өмір сапасының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады. 2022 жылы "Жастар" ҒЗО-ның әлеуметтік сауалнамасына сәйкес, ел жастарының тек 22,5%-ы дене шынықтырумен және спортпен үнемі айналысады. Жастардың 39,1% - дан астамы дене шынықтырумен және спортпен айналыспайды немесе оны тұрақты емес түрде жасайды. Ұсынылған деңгейде күнделікті физикалық белсенділік мектеп оқушыларының 34%-ы анықталды және 13 жастан 15 жасқа дейін төмендейді, бұл әсіресе қыздар арасында байқалады.

      Темекіні тұтыну қазақстандық жасөспірімдердің мінез-құлқындағы проблема болып қала береді. 18-29 жас аралығындағы жастар арасында темекі шегудің таралуы 27,4% құрайды. Электрондық темекіні (вейптерді) жастардың 15,8% тұтынады, ал электрондық темекіні күнделікті тұтынушылардың үлесі 4,9% құрайды. Темекі шегумен танысу тәжірибесі бар жасөспірімдердің үлесі ұлдар мен қыздар арасында жасына байланысты (11 жастан 15 жасқа дейін) үш есеге артады, ал көрсеткіштер 13 жастан 15 жасқа дейін айтарлықтай артады. Бір қызығы, ауылдық жерлерде тұратын жасөспірімдер қаладағы жасөспірімдермен салыстырғанда темекі шегу ықтималдығы аз.

      Дұрыс емес тамақтану (алкогольді, қантты газдалған сусындарды тұтыну) жұқпалы емес аурулардың дамуының жетекші қауіп факторларының бірі болып табылады. Көрсеткіш алкогольді қауіпті дозада қолдану (p<0,001) жастар арасында 6,4% құрайды. 18-29 жастағы балаларда көкөністер мен жемістердің күнделікті тұтынуының таралуы 35,9% құрайды. Қантты газдалған сусындарды күнделікті тұтыну жастар арасында жиі кездеседі – 20,6 %.

      Қазақстан 15-29 жас аралығындағы жастардың өлімінің негізгі себептерінің бірі болып табылатын және жол-көлік оқиғаларынан, туберкулезден және тұлғааралық зорлық-зомбылықтан кейін төртінші орында тұрған суицид жағдайларының саны бойынша әлемде көшбасшы орындардың бірін алады. 15-17 жас аралығындағы жасөспірімдер тобында аяқталған суицидтер саны 5 жылда (2017-2021 жж.) 13,3%-ға, суицидтік әрекеттер – 37,1%-ға өсті. Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығының зерттеуіне сәйкес, әрбір бесінші қазақстандық жасөспірім буллингтің құрбаны немесе қатысушысы болады. Сапалы және қолжетімді психологиялық көмек алу мүмкіндігінің болмауы мәселесі өзекті болып қала береді.

      Жас ұрпақтың репродуктивті денсаулығының жай-күйін талдау жасөспірімдердің репродуктивті денсаулығын сақтау бойынша денсаулық сақтау ақпараты мен қызметтеріне қолжетімділігінің төмен деңгейін көрсетеді.

      Жыныстық өмір тәжірибесі бар 15-19 жас аралығындағы жастардың үлесі ұсынылған жас тобының 29,4% құрайды. Жастардың 20%-ы әлеуметтік-демографиялық параметрлеріне қарамастан, бірнеше серіктестің болуына және тосқауылдан қорғау құралдарын пайдаланбауына байланысты өздерін жыныстық жолмен берілетін инфекциялармен (ЖЖБИ) жұқтыру қаупіне ұшыратады. 15-19 жас аралығындағы жыныстық белсенді жастардың 14,8% - ы соңғы 12 айда ЖЖБИ белгілерінің кем дегенде біреуінің бар екенін атап өтті, олардың көпшілігі (62,6%) медициналық көмекке жүгінбеді.

      "Қазақстан жастары – 2022" Ұлттық баяндамасының деректеріне сәйкес, 2016-2021 жылдары жастар арасында жыныстық жолмен берілетін инфекцияларға қатысты жағдай өте қолайсыз болып қалуда, өйткені олармен сырқаттанушылық деңгейі дамыған елдердегіден он есе жоғары. Сондай-ақ, Қазақстан АИТВ-инфекциясы жағдайларының тіркелуінің өсуі байқалатын әлемдегі санаулы елдердің бірі. Мәселен, 2016–2021 жылдары 15-19 жастағы жасөспірімдер арасында АИТВ-инфекциясының таралуы 39-дан 53-ке дейін артып келеді. Денсаулық сақтау жүйесінде жасөспірімдер мен жастар Қазақстан Республикасы халқының репродуктивті мінез-құлқының ұлттық зерттеулері 15-19 жасқа дейінгі сексуалдық белсенді қыздардың қазіргі заманғы контрацепциямен төмен қамтылуын көрсететініне қарамастан, контрацепцияның заманауи құралдарымен тегін қамтамасыз ету үшін тәуекел топтарына енгізілмеген.

      Ауыл және жастар

      Жастардың ішкі көші-қоны, атап айтқанда жастардың қалалық жерге көшуі ауылдың маңызды әлеуметтік проблемасын білдіреді. Жалпы ауыл тұрғындарының көші-қон деңгейімен салыстырғанда, ауылдан қалаға 30 жасқа дейінгі жастардың саны 2-3 есе көп.

      Ішкі көші-қонның негізгі факторы жастарды жұмыспен қамту мәселесі болып табылады. Ауыл жастарының жұмыссыздық проблемасын шешу мақсатында жаңа жұмыс орындарын құруды ынталандыру талап етіледі, бұл экономикалық өсу, агросфераның жедел дамуы жағдайында ғана мүмкін болады.

      Ауыл жастарының еңбекке қабілетті халықтың басқа топтарымен салыстырғанда әлсіз бәсекеге қабілеттілігі оқу орнын бітіргеннен кейін жеткілікті біліктіліктің болмауына, сондай-ақ жұмыс берушілердің жас қызметкерлерді кәсіптік оқытуға байланысты қаржылық және ұйымдастырушылық шығындарды көтеруге құлықсыздығына байланысты. Сонымен қатар, кемшіліктермен қатар, ауылдық жерлердегі жастар жас ерекшеліктерімен анықталатын айтарлықтай артықшылықтарға ие: алдағы еңбекке қабілеттіліктің ұзақ кезеңі, физикалық денсаулық пен төзімділіктің ең жақсы көрсеткіштері және жоғары көші-қон ұтқырлығы.

      Өңірлік проблема жастардың ауылдық жерлерден көші-қон ағыны, соның салдарынан өңірлердегі жұмыс күшінің үлесінің төмендеуі болып қала береді. Сонымен қатар, ауыл жастары жұмысқа орналасуда, соның ішінде қалаға көшу кезінде үлкен кедергілерге тап болады. Сонымен қатар, ауыл және қала жастары арасында Цифрлық сауаттылық деңгейінде алшақтық бар.

      Жастар саясатының дамуына жүргізілген SWOT-талдау қорытындысы бойынша қолданыстағы жүйенің күшті және әлсіз тараптары анықталды.

      Күшті тараптары:

      1. "Бірінші жұмыс орны", "Жастар практикасы", "Ұрпақтар келісімшарты", "Қоғамдық жұмыстар", "Әлеуметтік жұмыс орындары" және т. б. сияқты жастарды жұмыспен қамту бағдарламаларын іске асыру;

      2. NEET жастарының үлесін (15-28 жас) 2019 – 2021 жылдар кезеңінде 0,5 п. т., 6,9% дейін төмендету;

      3. Сайлау партиялық тізімдерінде әйелдер мен жастарға арналған орындарды квоталау (міндетті квота 30%);

      4. Педагогикалық мамандықтарға үміткерлерді сапалы іріктеуді жүзеге асыру үшін оқуға түсу үшін Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі - ҰБТ) шекті балы 50-ден 75 балға дейін ұлғайтылды;

      5. Жастардың алатын біліміне қанағаттануының жоғары деңгейі (79,3%);

      6. Lifelong learning-ке біліктілікті арттыру мен бағыттауға саналы көзқарас: жас қазақстандықтардың 23,5% - ы үздіксіз білім алуға тартылған;

      7. Қазақстандық жастардың құндылық бағдарларының қалыпты трансформациясы.

      Әлсіз тараптары:

      1. Жастарды жұмыспен қамту бағдарламаларының жүйелік емес сипаты және еңбек нарығының қазіргі қажеттіліктерімен әлсіз үндестіру. Қалада жастар жұмыссыздығының деңгейі 4,1 %, ауылдық жерлерде – 3,2% құрайды.

      2. Жастардың саяси өмірге қатысуының төмен деңгейі және олардың мүдделерін қозғайтын шешімдер қабылдау. Жас қазақстандықтардың 90% - дан астамы саяси партиялардың мүшелері болып табылмайды. Орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдарда жастардың өкілдігі 2016 жылдан 2023 жылға дейін тұрақты түрде төмендеді.

      3. Әкімдіктер жанындағы жастар жөніндегі Кеңестер құрамының жастар саясатын тікелей жүзеге асыратын мемлекеттік органдармен үлестес болуы. Әдетте, кеңес төрағасы әкім, ал қатысушылар - әкімдік қызметкерлері болып табылады. Кейбір жағдайларда кеңестің болуы ресми немесе Кеңес мүлдем жоқ. Сондай-ақ, кеңестердің қызметін ақпараттық жария етудің төмен деңгейі олардың жұмысының ашықтығының болмауына алып келеді.

      4. Жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің жоғары құны мектеп түлектері мен студенттердің шетелге кетуіне ықпал етеді. 170 мың мектеп түлектерінің 80 мыңға жуығы ғана білім беру гранттарын беру конкурсына қатысты.

      5. Қалалық және ауылдық білім беру ұйымдарында білім алушылар көрсететін нәтижелердегі елеулі саралау. Білім сапасының айырмашылығы аймақтар арасында да байқалады.

      6. Жастарға арналған қолданыстағы ипотекалық бағдарламаларда келесі шектеулер бар. Қолжетімді тұрғын үй сатып алу жөніндегі бағдарламалардың шарттарына мемлекеттік қалалық және республикалық мекемелерде жұмысқа орналасқан жастар ғана жатады. Жалдамалы тұрғын үй елорда мен республикалық маңызы бар қалалардың жұмыс істейтін жастары үшін ғана қолжетімді, олардың табысы 100 мың теңгеден басталады. Сонымен қатар, "Жастар" ҒЗО жүргізген әлеуметтанулық сауалнама нәтижелері бойынша жастардың 15% - ға жуығы 100 мың теңгеден аз табысқа ие. Сонымен бірге, республиканың басқа қалаларында тұратын жастардың көпшілігі өңірлерде осындай бағдарламалар болмауына байланысты мұндай бағдарламаларға қатысудан автоматты түрде бас тартады;

      7. Жастар ортасында салауатты өмір салтын ұстануға ынталандыру бойынша ақпараттық жұмыстардың жеткіліксіздігі. Жас қазақстандықтардың дене белсенділігі төмен және дұрыс тамақтанбауға бейімділігі бар. Сонымен қатар, жастар ортасында құрамында никотин бар өнімдерді тұтынудың өсуі байқалады. Жастардың репродуктивті денсаулығын сақтау бойынша денсаулық сақтау қызметтері туралы аз хабардар болу мәселесі ерекше назар аударуға тұрарлық. Сонымен қатар, өзекті мәселе ақыл-ой денсаулығына ұқыпты қарау мәдениетін насихаттау.

      8. Жастар бағдарламаларының онлайн қолжетімділік туралы жүйеленген ақпарат жоқ: респонденттердің төрттен бірі (24,8%) мемлекеттік жастар саясаты саласындағы қолданыстағы жобалар туралы хабардар емес;

      9. Ауылдың әлеуметтік мәселесі: жастарды қалалық жерге көшіру. Жалпы ауыл тұрғындарының көші-қон деңгейімен салыстырғанда, ауылдан қалаға 30 жасқа дейінгі жастардың саны 2-3 есе көп. Ауыл жастары еңбекке қабілетті халықтың басқа топтарымен салыстырғанда бәсекеге қабілеттілігі төмен.

      Мүмкіндіктер:

      1. Жастар кәсіпкерлігін дамыту және өзін-өзі жұмыспен қамтығандарды "сұр" аймақтан шығару;

      2. Мансап пен оқудағы үзілістерге қол жеткізу мүмкіндігімен жұмыстың инновациялық, гибридті тәсілдерін енгізу;

      3. Өңірлерде цифрлық сауаттылықты дамыту;

      4. Қызмет көрсету секторының өсуіне байланысты жастар арасында жұмысшы кәсіптерінің беделін арттыру;

      5. Өңірлік даму орталықтары ретінде ЖРО әлеуетін іске асыру;

      6. Волонтерлік және өзге де қоғамдық ұйымдарды қызметке тарту арқылы жастардың азаматтық қатысуын дамыту.

      Қауіптер:

      1. Азаматтық белсенділіктің төмен деңгейі әлеуметтік оқшаулану мен баяу кәсіби әлеуметтену және еңбек нарығына бейімделу факторларының бірі болып табылады;

      2. Жастардың қалаған табыс деңгейі нақты деңгейден айтарлықтай ерекшеленеді. Ұлттық баяндама шеңберінде жүргізілген сауалнама нәтижелері бойынша 2021 жылы респонденттердің 45,2% - ы "100 мың теңгеден аз" мөлшерінде "200 мың теңге шегінде" табыс алды;

      3. Жастардың өзін-өзі көрсету құндылықтарымен салыстырғанда өмір сүру құндылықтарының басым болуы;

      4. Деструктивті идея идеологиясын насихаттау бөлігінде әлеуметтік желілердің жастарға ықтимал теріс әсері.

      Осыған байланысты жастар саясатын дамытудың бірыңғай стратегиясын айқындау және іске асырылып жатқан жобаларды біртұтас жүйеге біріктіру қажеттілігі туындады. Жаңа Тұжырымдама құқықтық салада бекітілген жастардың өзін-өзі жүзеге асыруын ынталандырудың тетіктері мен құралдарын түгендеуге және біріктіруге мүмкіндік береді. Тұжырымдаманың іс-қимыл жоспарына енгізілген іс-шараларды іске асыру жастар саясатының мынадай салаларын дамытуға мүмкіндік береді:

      - жаңа білім беру кеңістігін қалыптастыру;

      - салауатты өмір салты;

      - құқықтық мәдениет және мәдени құндылықтар;

      - жастарды жұмысқа орналастыру шарттары;

      - жастарға арналған қолжетімді баспана жүйесі;

      - жастардың азаматтық және патриоттық өзін-өзі жүзеге асыруы;

      - ғылыми-зерттеу және ақпараттық қамтамасыз ету;

      - цифрлық сауаттылық.

      Тұжырымдамада көзделген қолдау шараларын іске асыру жастардың зияткерлік қабілеттерінің деңгейі мен сапасын арттырады, креативті индустрияны дамытуға қатысудың тартымдылығын күшейтеді, экономиканың жаңа секторларында жастар үшін жаңа жұмыс орындарын құрады, халық шаруашылығының әртүрлі салаларында басқарушылардың жаңа пулын өсіреді, NEET жастарының санын және жастар арасындағы құқық бұзушылықтарды төмендетеді.

      Қазақстан жастары әлемдік жаһандық еңбек және идеялар нарығында тең дәрежеде бәсекелесетін болады.

3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

      Жастар саясатын іске асырудағы тәсілдерді жаңарту тұрғысында мынадай үрдісті атап өткен жөн: үкімет осы әлеуметтік топты саяси сипаттағы стратегиялар мен өзге де құжаттарды әзірлеу процесіне белсенді және кеңінен тартуға ұмтылады. Жастар саясатын дамытудың шетелдік тәжірибесі мен ағымдағы үрдістерін талдау барлық жастар стратегияларының негізгі мақсаты жас ұрпақтың әлеуетін іске асыру және дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасау болып табылатынын көрсетеді. Еуропалық жастар саясаты кеңесінің бағалауы бойынша оның жетістігі бес құрамдауышпен айқындалады ("С" "бес қағидасы"):

      1. Coverage – қамту (қамтылған географиялық аудандар мен әлеуметтік топтар мен саясат салаларының артықшылықтары).

      2. Capacity – әлеует (жастар үкіметтік емес ұйымдарының рөлі және үкіметпен өзара қарым-қатынас).

      3. Competence – кәсібилік (кадрларды даярлау және біліктілік мәселесі).

      4. Co-operation, co – ordination and coherence – ынтымақтастық, үйлестіру және келісімділік (иерархиялық және көлденең).

      5. Cost – құны (қажетті қаржылық және адами ресурстар).

      Сонымен қатар, Еуропа елдері жастар саясатының қолданыстағы моделін ескере отырып, осы құрамдауыштардың түрлі жиынтығын көрсетеді.

      Жалпы, жастар саясатын іске асырудың қазақстандық моделі "Бес "С" ережесіне сәйкес келетіндігін атап өту қажет.

      Жастар саясатын дамытудың өңірлік және ұлттық бағдарламалары

      Жастар саласындағы ең ірі әлемдік алаңдардың бірі – 1996 жылы Брюссельде (Бельгия) құрылған Еуропалық жастар форумы (ЕЖФ). Еуропалық деңгейдегі үкіметтік емес қауымдастығы бола отырып, ЕЖФ 100-ден астам халықаралық үкіметтік емес жастар ұйымдары мен Еуропалық Одақ (ЕО) елдерінің ұлттық жастар кеңестерін біріктіреді және жастар саласындағы Еуропалық Кеңес пен ЕО институттарының танылған серіктесі болып табылады. Жастардың қоғам өміріне белсенді араласуы мен қатысуы ЕО елдерінің ұлттық жастар саясаты үшін ЕЖФ әзірлеген 11 негізгі индикаторлардың бірі болып табылады.

      Сондай-ақ, жастардың азаматтық, экономикалық, әлеуметтік, мәдени және саяси қатысу мәселелері ЕО-ның 2019–2027 жылдарға арналған жастар стратегиясының басында тұр. Атап айтқанда, ЕО мен Еуропалық комиссияға мүше мемлекеттерге жастардың әлеуметтік және азаматтық белсенділігін қолдаудың түрлі құралдары ұсынылады. Өңірлік бағдарламалардың ұсынымдарын ескере отырып, Еуропа елдері жастардың қоғамды дамытуға белсенді қатысуын қолдау мақсатында өздерінің ұлттық бағдарламаларын әзірлейді және іске асырады.

      Өзбекстан

      - "Yoshlar — kelajagimiz" мемлекеттік бағдарламасы ("Жастар — біздің болашағымыз"). Бағдарлама 2018 жылғы маусымда қабылданды және жастардың бизнес-бастамалары, стартап, идеялары мен жобаларын іске асыруға жәрдемдесу және қолдау, жұмыспен қамтылмаған жастарды бизнесті жүргізудің қажетті мамандықтары мен дағдыларына оқыту, сондай-ақ оның жалпы әлеуметтік-экономикалық белсенділігін арттыру арқылы жастарды жұмыспен қамтуды қамтамасыз етуге бағытталған.

      - Жастар дәптері

      Жұмыссыз жастар "жастар дәптеріне" енгізілетін болады. Осы тізімдер негізінде халықтың мұқтаж топтарымен атаулы жұмыс ұйымдастырылатын болады. "Жастар: 1+1" бағдарламасы аясында ұлдар мен қыздарды кәсіпкерлерге бекіту, олардың іскерлік дағдыларын дамыту, оларға жеңілдікті кредиттер беру және өз ісін ашуға көмектесу ұсынылады. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік жағдайында нысандарды, кеңсе техникасы мен шығын материалдарын жеңілдікпен жалға алу, Интернетке қол жеткізу және бизнес-жоспарларды әзірлеуді, консультациялық, заңгерлік, бухгалтерлік және басқа да қызметтерді, форумдарды, шебер-сыныптар мен семинарларды ұйымдастыруды қоса алғанда, басқа да жәрдемдесу үшін коворкинг-орталықтар салу жоспарланған.

      Өзбекстанның тәжірибесін жастар кәсіпкерлігін дамыту үшін жағдай жасау кезінде, атап айтқанда креативті кластерлер, хабтар, бизнес - инкубаторлар мен акселераторлар құру кезінде қолдануға болады.

      Финляндия

      Өңірлік деңгейде жастар жұмысы мен жастар саясатын облыстық мемлекеттік ведомстволар Білім және мәдениет министрлігінің басшылығымен жүзеге асырады. Олардың міндеттеріне келесі бағыттар бойынша жұмыс кіреді: жастарды жұмыспен қамту, табыстар, тұрғын үй, білім беру және кәсіби дайындық, денсаулық сақтау және бос уақыт. Олар өңірлік мониторинг, бағалау және жастардың өмір сүру жағдайларын дамытуды жүргізеді. Экономикалық даму, көлік және қоршаған орта орталықтары жастар саясаты мәселелері бойынша жергілікті билік органдарымен белсенді өзара іс-қимыл жасайды. Балалар мен жастар саясаты бағдарламасы муниципалитеттерді жергілікті деңгейде жүзеге асыру ережелері және модельдерімен қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, көптеген муниципалитеттер жастар саласында өздерінің бағдарламаларын жүзеге асырады. "Жұмыспен қамту және экономикалық даму кеңсесі" (Employment Economic Development Office). Финляндия аумағында табысты жұмысқа орналасу үшін жоғары оқу орындарының түлектері белсенділік танытып, мансаптық опциялармен және бос орындармен үнемі танысып, кәсіби саладағы оқиғалардан хабардар болып, жұмыс берушілермен байланысудан тартынбауы керек. Финляндияның тәжірибесі жергілікті атқарушы органдар тарапынан жастарға арналған ақпараттық-консультациялық көмекті (білім беру, заңгерлік, психологиялық және т.б.) ұйымдастыру бөлігінде өңірлік ерекшелікті ескере отырып, Қазақстанда имплементациялау үшін маңызды.

      Австралия

      Жастардың еңбек перспективалары

      2006 жылдың 1 қаңтарынан бастап "Жастардың еңбек перспективалары" бағдарламасы аясында оқудан бас тартуға бейім жастарға көмек көрсетіледі. Ол "Австралиядағы кәсіби қызмет бойынша кеңес беру" деп аталатын үлкен бастаманы толықтырады, оның аясында жастарға мектепті бітіргеннен кейін білімін жалғастырмау немесе мамандық алу немесе жұмыс іздеу қаупі туындаған кезде белсенді жеке көмек пен қолдау көрсетіледі.

      Қазақстанда кәсіптік бағдарлау қызметін жетілдіру шеңберінде Австралияда тәжірибе жасап жүрген жастармен жұмыс істеудің атаулы кейстерін интеграциялау көзделеді.

      Катар

      Катарда мемлекеттік бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жастарды тәрбиелеу процесі жүйеленген. Әсіресе елдегі, әлемдегі және аймақтағы оқиғалар туралы анық, сенімді ақпарат беру негізінде. Осыған байланысты "QatarDebate Center" ұлттық ұйымы орталық телеарнада қоғамдық және халықаралық мәселелер бойынша жастардың пікір алмасуына арналған арнайы бағдарлама ашты.

      Қазақстанда жастар пікірсайыс қозғалысын дамыту бойынша жобалар іске асырылуда. Катар тәжірибесі жастарды дамытудың өзекті трендтерін талқылау шеңберінде өңірлік және халықаралық диалог алаңдарын ұйымдастыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

      Біріккен Араб Әмірліктерінде (бұдан әрі – БАӘ) Үкімет жастардың қоғамның әл-ауқатына үлес қосу жауаптылығын, жаңашылдығын, рөлі мен мүмкіндіктерін арттыруға үлкен мән береді. Жастар өмірлік маңызды салаларға қатысуын ынталандыру үшін федералды және жергілікті деңгейде институттар құру арқылы өз таланттарын ашуға, шығармашылық қабілеттері мен идеяларын көрсетуге шақырылады.

      БАӘ-де жастар саясатын іске асырудағы тәсіл стратегиялық және заңнамалық тәсілге негізделген, Қазақстанда мемлекеттік жастар саясаты туралы Заң және бірқатар тұжырымдамалық құжаттар қолданылады. Сонымен қатар, талантты жастарды қолдау бойынша шаралар кешенін ұйымдастыруда БАӘ тәжірибесін қолданған жөн.

      Германия

      Германияда Қазақстанмен ұқсастығы бойынша мемлекет есебінен қаржыландырылатын жастар орталықтары бос уақыт үшін ғана емес, қажет болған жағдайда нақты көмек ұсынады. Мысалы, Жастар кәсіптік бағдар беру бойынша кеңес ала алады, мектептегі қақтығыстарды немесе есірткі мәселелерін қалай шешуге болатындығы туралы сұрақтар қоя алады. Германияның үлгісі бойынша Қазақстан патологиялық тәуелділікті болдырмау шеңберінде психикалық және мінез-құлық бұзылыстарының алдын алуға бағытталған консультациялық қызметтердің функционалдығын кеңейте алады.

      Жапония

      Жапонияда 703-тен астам жастар орталығы жұмыс істейді. Көп жағдайда бұл орталықтар жастармен, мектептердегі ата-аналармен консультациялар өткізеді. Сонымен қатар, орталықтар қызметінің негізгі бағыттарының бірі – бас бостандығынан айыру орындарынан оралған жастарды әлеуметтендіру болып табылады. Салауатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды насихаттауға ерекше назар аударылады. Сонымен қатар, елде орта білім туралы дипломы жоқ азаматтарға қолдау көрсететін 160-тан астам RYSS (Regional Youth Support Stations) орталықтары жұмыс істейді. Жапон жастар орталықтарында салауатты өмір салтын насихаттау тәжірибесін Қазақстандағы 191 жастар денсаулық орталығында жастарды психикалық және репродуктивті денсаулық сақтау қызметтерімен қамтуды арттыру мақсатында қолданған жөн.

      Эстония

      Сонымен қатар, Эстонияның жастар орталықтарының әлеуетін дамыту мен сапалы пайдалану саласындағы тәжірибесі ерекше. Эстонияда жастар орталығы – бұл жергілікті өзін-өзі басқару органдары ұйымдастыратын жастармен жұмыс істейтін мекеме. Сондай-ақ, Эстония университеттерінде "Жастармен жұмыс" мамандығы оқытылады.

      Мемлекеттік жастар саясаты туралы заңға түзетулер қабылдана отырып, қазақстандық заңнамада "жастармен жұмыс жөніндегі маман" ұғымы бекітілді, оның шеңберінде біліктілік сипаттамалары мен лауазымдық нұсқаулықтар бекітілді.

4-бөлім. Жастар саясатын дамыту пайымы

      2029 жылға қарай орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың, азаматтық қоғам және бизнес институттарының құзыреті мен жауапкершілік аймағын нақтылайтын ведомствоаралық өзара іс-қимылдың тиімді моделінің арқасында нәтижеге бағдарланған Қазақстанның мемлекеттік жастар саясаты құрылды.

      Жастармен өзара іс-қимыл тетіктері қоғамдық қатынастардың барлық салаларына интеграцияланатын болады.

      Патриоттық құндылықтар негізінде қалыптасқан азаматтық белсенді жас ұрпақ мемлекеттік басқарудың барлық деңгейлерінде ұсынылатын болады.

      Тұрақты жұмыспен қамту жастардың жоғары табысымен бірге ұлт
әл-ауқатының негізіне айналады.

      Бәсекеге қабілетті ауыл жастары мемлекет өміріне белсенді қатысады.

      Жастар ортасында салауатты өмір салтын ұстану мінез-құлық нормасына айналады.

      Жас қазақстандықтардың әлеуметтік-экономикалық жағдайы, жастардың білім беру және кәсіби өсуі, оның қоғамның қоғамдық-саяси өміріне тартылуының жоғары дәрежесі экономикалық дамуы жоғары елдер тобына қосылуға мүмкіндік береді.

5-бөлім. Дамудың негізгі принциптері мен тәсілдері

      Мемлекеттік жастар саясаты:

      Мәдени, имандылық және рухани құндылықтардың басымдығы;

      Азаматтық, жауапкершілік, еңбексүйгіштік;

      Конфессияаралық келісім мен этносаралық толеранттылық;

      Ұрпақтар сабақтастығы, отбасылық тәрбиенің басымдығы;

      Мемлекеттік жастар саясатын қалыптастыруға және іске асыруға жастардың қатысуы;

      Мемлекеттік жастар саясатын қалыптастыруға және іске асыруға ғылыми, кешенді және дәйекті көзқарас қағидаттарына негізделеді.

      Негізгі тәсілдер:

      Тұжырымдаманы іске асыру мемлекеттік жастар саясаты саласындағы үйлесімді іс-қимылдарды, азаматтық белсенділік, кәсіпкерлік, патриоттық тәрбие, салауатты өмір салты, мәдениет және білім беру бағыттары бойынша үйлестіруді көздейді. Осы Тұжырымдаманың негізгі тәсілдері жастардың әлеуетін дамытуға, жастарды мемлекеттің, азаматтық қоғам институттары мен бизнес-қоғамдастықтың кең өзара іс-қимылы негізінде әлеуметтік-экономикалық және саяси процестерге интеграциялауға бағытталған.

5.1. Азаматтық қатысу және шешім қабылдауға қатысу

      Азаматтық қатысу және шешім қабылдауға қатысу

      Жастар саясаты әлеуметтік желілердің белсенді дамуы қазақстандықтардың нақты өміріндегі әлеуметтену қарқындылығының төмендеуіне әкелетінін ескеретін болады, ал онлайн әлеуметтену жастарға оқиғалардан үнемі хабардар болуға, кез келген ақпараттық себепке бірден жауап беруге мүмкіндік береді. Жалпы, мемлекеттік басқару органдарының іс-әрекеттері жаһандық желіде белсенді қатысуға бағытталатын болады.

      Волонтерлік жобаларды қиылысу нүктелері мен әлеуеті бар салаларда: бейресми білім беру, ғылыми қызмет, спорт және т.б. бастау және дамыту ұсынылады, өйткені жинақталған тәжірибелер жиынтықта басқа салаларға жиынтық әсер етуі мүмкін. Бұл бағыттар жастар волонтерлігі саласындағы гранттық қаржыландыру тақырыптары мен көлемін кеңейту қажеттігін көрсетеді.

      Бүгінгі таңда қолда бар қоғамдық бақылау институттарын оларға қоғамдық пікір көшбасшыларын енгізе отырып, нақты қолданыстағы тетіктерге айналдыру қажеттілігі туындап отыр. Жастардың саяси қатысуы жергілікті өзін-өзі басқару тетігі арқылы іске асырылатын болады. Атап айтқанда, қалалық және ауылдық жергілікті өзін-өзі басқару органдарына бәсекелестік, адал сайлау өткізу және оларға жастардың қатысуы сыни қоғамдық әлеуетті тартуға мүмкіндік береді.

      Осыған байланысты жастардың мемлекеттік органдармен белсенді өзара іс-қимыл жасауға, жастардың ғана емес, жалпы қоғамның проблемаларын шешуге жәрдемдесуге деген ұмтылысы көтермеленетін болады. Әр түрлі елдердің тәжірибесі жастар парламентаризмі идеясын ілгерілетудің орындылығын көрсетеді.

      Кеңестердің сапалық құрамы мен функционалдығы бөлігінде Кеңес мүшелерін ротациялау жүйесі және әртүрлі әлеуметтік топтар мен кәсіптерден (азаматтық сектор, бизнес, медиасфера, ғылым, білім беру, денсаулық сақтау, спорт, өнер және т.б.) кеңестер құрамындағы жастардың өкілдігін қамтамасыз ету және соның салдарынан жастармен кері байланыс орнату енгізілетін болады. Кеңестер 18-35 жас аралығындағы жастардан тұрады. Кеңес құрамын қалыптастыру кезінде жастар саясаты мәселелері бойынша кураторлар, журналистер, кәсіпкерлер және азаматтық белсенділер, "Тәуелсіздік ұрпақтары" гранты, "Дарын" сыйлығының иегерлері тартылатын болады. Кеңес төрағасы Кеңес мүшелерінің дауыс беруімен бір жылдан аспайтын мерзімге сайланатын болады. Бұл ретте жұмыс істеп тұрған мемлекеттік қызметші, квазимемлекеттік ұйымның қызметкері немесе жергілікті өкілді органның немесе қоғамдық кеңестің өкілі төраға бола алмайды.

5.2. Әлеуетті іске асыру және кәсіпкерлік

      Біріккен Ұлттар Ұйымының 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған Орнықты даму мақсаттары саласындағы күн тәртібінде әлемдік көшбасшылар жастарды әлеуметтендіру мен дамытуға бағытталған бірқатар міндеттерді шешуге бағытталған күш-жігерді жандандыру жөнінде міндеттер қойды. Жастарды қолдауға бағытталған жекелеген іс-шаралар, индикаторлар мен көрсеткіштер сапалы және қолжетімді білім беру, тұрақты жұмыспен қамту және экономикалық өсу бөлігінде жаһандық мақсаттармен біріктірілген.

      Бұл бағыт тұрақты даму мақсаттарына қатысты жоспарлауды, іске асыруды, сондай-ақ мониторинг пен есептілікті қоса алғанда, 2030 жылға дейінгі кезеңге арналған күн тәртібіндегі іс-қимылдардың барлық кезеңдері мен деңгейлерінде жастардың қатысуына жәрдемдесуді көздейді. Осы бағыт шеңберінде әлеуетті дамытуды қолдау және жастардың тәжірибесінің алуан түрлілігін тану жоспарлануда.

      Кәсіпкерлік бастама, жастардың энергиясы елді, қалалар мен аудандарды дамытудың ауқымды, перспективалық жобаларына қатысуды талап етеді. Жобалардың бағыттары мен мазмұны жастардың тиісті кәсіби және кәсіпкерлік құзыреттеріне қойылатын талаптарды айқындайды. Жастардың динамикалық жағынан өзгертетін нарықтық жағдайында өзін-өзі барабар анықтауға мүмкіндік беретін осындай кәсіпкерлік құзыреттерді алу қажеттілігін біржақты дәлелдеуге болады. Жүйелі функционалдық ойлау, жобалық басқару, ұйымдастырылған коммуникация, қаржылық сауаттылық, қызметтің жалпы кәсіби теориясының негіздерін игеруге назар аударылатын болады. Мектептерде, колледждерде және жоғары оқу орындарында (бұдан әрі - ЖОО) рефлексивті, талдамалық, жобалау, цифрлық, коммуникативтік, келісу, ұйымдастырушылық қабілеттерін қалыптастыру тұрғысынан білім беру бағдарламалары жаңартылатын болады. Олар дамыған кәсіпкерлік құзыреттерді қалыптастырудың негізгі шарттарын құрайды.

      Жастардың бизнес-білімін дамыту және қолдау

      Дамыған нарықтық экономиканың қалыптасуы жағдайында Қазақстанда жергілікті өзін-өзі басқарудың әртүрлі институттары, өзін-өзі реттейтін ұйымдар біртіндеп қалыптасуда. Сонымен қатар, барлық кәсіп субъектілерінің – менеджерлердің, экономистердің, заңгерлердің, инженерлердің, дәрігерлердің және басқа мамандардың кәсіпкерлік негіздерін игеру қажеттілігі туралы түсінік пайда болады. Сонымен, қазіргі заманғы инженер тек техникалық білімнің ғана емес, сонымен қатар кәсіпкерлік, менеджерлік дағдылардың кең көлеміне ие болуы керек. Ол идеяның пайда болуынан, оны жобалаудан, эксперименттік тексеруден, экономикалық негіздемеден, ықтимал салдарларды бағалаудан, дайын тауар өнімдерін өндіруден және сатудан бастап барлық жолды көруі керек. Егер азаматтар, жастар өз бизнесі ресурстарының бір бөлігін қоғамды (елді), жалпы игілікті дамытуға бағыттаудың жалпы логикалық идеясын басшылыққа алса, ел экономикасы теңдестірілген және бәсекеге қабілетті бола алады. Осылайша, мемлекеттік жастар саясаты ұлттық патриотизм логикасында жастарға бизнес-білім берудің барлық жүйесін құруды, барлық субъектілердің өзара тиімді әріптестік қатынастарын келісуді және орнатуды көздейтін болады.

      Осыған байланысты, бірінші кезекте, республикалық және өңірлік деңгейлерде барлық мемлекеттік институттардың функционалдық өзара іс-қимылының тиісті жүйесін қарастыру қажет.

      Инновациялық әдіснамалық құралдарды әзірлеу және оларды қазақстандық бизнес-білім беруде сынақтан өткізу мемлекеттік институттардың өзара іс-қимылының функционалдығын арттырады.

      Аудандардағы ЖРО желісі арқылы бизнес-білім беру секторын қайта іске қосу

      Қазақстанда 231 Жастар ресурстық орталықтары тіркелген. ЖРО қызметі жастардың әлеуметтік және жеке дамуына жәрдемдесуге және жастар ұйымдарының қызметін қолдауға бағытталған.

      ЖРО желісі арқылы бизнес-білім беруді қайта іске қосу оларды қалалар мен аудандарды дамытудың жалпы жобаларына органикалық түрде енгізуді көздейді. Жергілікті мемлекеттік басқару органдары өңірлерді дамыту жобаларын іске асыруға жастар ресурсын тартуға мүдделі болуға тиіс.

      ЖРО негізгі субъектілердің функционалдық өзара іс-қимыл модельдерін келісуге, өңірлерді дамыту жобаларын нақтылауға бастамашы бола алады. Бұл оларға қатысудың нақты орындары мен нысандарын анықтауға, жастардың энергиясын іске асыруға көмектеседі, азаматтық сананың жедел қалыптасуына, жастардың елдің бүкіл дамуы үшін жауапкершілікті түсінуіне, жастардың рухани, зияткерлік және кәсіби әлеуетін ашуға және іске асыруға ықпал етеді.

      Жастар ресурстық орталықтары тек стартап-инкубаторлар ғана емес, сонымен қатар пікірталас, білім беру, талдау, әзірлеу және келісу алаңдары, өңірлік даму орталықтары бола алады.

      Сонымен қатар, Алматы қаласының әкімдігі қазіргі уақытта 8 аудандық ЖРО Алматы қаласының жастар саясатын дамыту мемлекеттік қорының басқармасына берілді. Осыған байланысты, ЖРО-ның шектеулі мүмкіндіктерін ескере отырып, "Атамекен" Ұлттық кәсіпкерлер палатасы жастар кәсіпкерлігін дамытуға жәрдемдесу жөніндегі жұмысты үйлестіруді ықтимал бекітіп бере отырып, Алматы қаласының үлгісі бойынша ЖРО-ны аутсорсингке дәйекті берудің артықшылықтары туралы талдамалық зерттеу жүргізу қажет.

      Гранттық кезеңде және олар аяқталғаннан кейін гранттық қолдау көрсетілген жобалардың "іске асырылуын" талдау

      Гранттық кезеңде гранттық қолдау көрсетілген және олар аяқталғаннан кейін жобалардың "іске асырылуын" талдау үшін грант алушылардан мынадай негізгі критерийлер бойынша тиісті әлеуметтанулық сауалнама талап етіледі: жобаларды іске асырудың тиімділігі, жобаларды іске асыруды жалғастыру және масштабтау проблемалары, проблемаларды шешу тәсілдері, қажетті қолдау (талдамалық, білім беру, нормативтік-құқықтық, қаржылық), күтілетін нәтижелер.

      2022 жылдан бастап жастарды жергілікті қоғамдастық қызметіне қайта біріктіру мақсатында "Zhas Project" гранттық бағдарламасы іске асырылуда. Жоба өмірлік маңызды дағдыларды дамытуға және қоғам өміріне қатысуға, жеке тұлға мен әлеуметтік институттар арасында сенім орнатуға, әлеуметтік жобалардың тұрақты экономикалық моделін құруға бағытталған.

5.3. Оқу-ағарту және мәдениет

      Мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыруды еңбек нарығындағы ағымдағы және болжанатын сұраныстың ерекшеліктеріне сәйкес келтіру қажет, өйткені Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің деректері бойынша еңбек нарығындағы мамандардың негізгі дағдыларының 40% - ы алдағы 5 жылда өзгеруі мүмкін және әрбір екінші қызметкер қайта біліктіліктен өтуі тиіс.

      Lifelong learning (өмір бойы оқыту) қағидатын енгізу, мысалы, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің әлемнің жетекші университеттерінің (оның ішінде Coursera, edX және басқа да оқыту платформалары арқылы) онлайн курстарына қолжетімділікті қамтамасыз ету жөніндегі бастамасын одан әрі жалғастыру.

      Жоғары біліммен қамтуды ұлғайту үшін өңірлер мен техникалық, кәсіптік және жоғары білім беру ұйымдарының мамандықтары бөлінісінде еңбек нарығының қажеттіліктеріне талдау жүргізілетін болады.

      Аталған талдау сондай-ақ жұмысқа орналасу міндеттемесі бар кәсіпорындардың өтінімдері бойынша кадрларды нысаналы даярлауды ескеретін болады.

      Кадрларды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын ұлғайту арқылы жастарды тегін ТжКБ-мен қамту кеңейтіледі.

      Жастарға консультациялық кәсіптік бағдарлау көмегі шеңберінде жастарға арналған әлеуметтік қызметтердің қызметі ұйымдастырылатын болады.

      Шығармашылық индустриялар отандық мәдениеттегі оң өзгерістердің триггері болады және оның субсидиялау саласынан жоғары қосылған құнды құрайтын секторға өтуін қамтамасыз етеді.

      Креативті индустрияны дамыту жас таланттар үшін "әлеуметтік лифттерді" іске қосады және Қазақстанның және оның мәдениетінің шетелде танылуын арттыруға ықпал етеді.

      Дарынды жастарды қолдау жөніндегі шаралар кешенін, оның ішінде әртүрлі гранттық жобаларды ("Тәуелсіздік ұрпақтары", "Дарын" мемлекеттік жастар сыйлығы) іске асыру жалғастырылады.

      ЖРО базасында Астана, Алматы және Шымкент қалаларында креативті кластерлер мен хабтар құру; Астана, Алматы және Шымкент қалаларында үш креативті бизнес - инкубаторлар мен акселераторлар құру; және осы қалалардағы қалаларда үш көпфункционалды білім беру-көрме орталықтарын құру жоспарлануда.

      Жастар еріктілер бастамаларына белсенді түрде тартылатын болады.

      Жастар мен волонтерлік бастамаларды дамытуға бағытталған жобаларды гранттық қаржыландыру ұлғаяды.

      Жастарды экологиялық қызметке тарту, жастардың қоршаған әлеммен экологиялық және этикалық жауапты қарым-қатынасын дамыту ерекше қолдау алады.

5.4. Заманауи құндылықтар және патриоттық тәрбие

      Жастарға патриоттық тәрбие беру-еліміздің мемлекеттік жастар саясатының бір бөлігі.

      Тұлғаны қалыптастыру құралы ретінде тәрбие мен педагогика процестеріне ерекше назар аудару керек. Педагогика адам тәрбиесіне күшті әсер етеді, сондықтан педагогика патриотизмді тәрбиелеуді практикада белсенді қолдануы керек. Патриоттық тәрбие азамат пен патриоттың қасиеттеріне ие және бейбіт және соғыс уақытында азаматтық міндеттерді сәтті орындай алатын тұлғаны қалыптастыруға және дамытуға бағытталған.

      Отанның өткенін, салт-дәстүрлерді құрметтеуге тәрбиелеу аясында мемлекеттік тілде заманауи зияткерлік командалық ойындар дамиды.

      Жастар арасындағы отбасылық құндылықтар отбасын қолдау орталықтарының қызметін жетілдіру және өмірлік қиын жағдайға тап болған балалары бар отбасыларды қолдау жөніндегі шаралар кешені арқылы нығайтылатын болады.

      Жастар арасында Отанға деген адалдықты және өз мемлекетін қорғауға дайындықты нығайту мақсатында әскери-патриоттық ойындар ("Айбын", "Найза") ұйымдастырылады.

      Патриоттық рухтың деңгейін арттыру үшін жастарға арналған әскери-патриоттық көрмелер ұйымдастырылады.

5.5. Ақпараттық кеңістік

      Жастар өкілдерін олардың құқықтары, міндеттері және оларды қоғам мен мемлекет тыныс-тіршілігінің барлық салаларында іске асыру мүмкіндіктері туралы хабардар ету уәкілетті мемлекеттік органдар қызметінде басымдыққа айналады.

      Уәкілетті мемлекеттік органдардың ресми Интернет - ресурстарында, БАҚ-та және әлеуметтік желілерде осы бағдарламалар мен жобалардың мазмұны мен іске асырылуы туралы жарияланымдардың, теле-және бейнесюжеттердің саны мен сапасы ұлғайтылатын болады.

      Қазақстанның жастар ортасындағы өзекті мәселелерді, оқиғаларды, процестер мен үрдістерді жариялау және баспа және электрондық БАҚ пен Интернет-ресурстарда мемлекеттік жастар саясатын іске асыру деңгейі артады.

      Жастар тақырыптарын жариялау және мемлекеттік жастар саясатын іске асыру мәселелері бойынша жастар ұйымдарымен және мемлекеттік емес БАҚ-пен ведомствоаралық өзара іс-қимыл және ынтымақтастық тетіктерін ілгерілету жөнінде шаралар қабылданатын болады.

      Зияткерлік және шығармашылық жастар мен жастар ұйымдарының өкілдері жастар тақырыбы бойынша ақпараттық өнімдерді жасауға және таратуға қатысуға тартылатын болады.

      Мемлекеттік жастар саясаты саласындағы уәкілетті органның қолдауымен бұқаралық ақпарат құралдарында және әлеуметтік желілерде жастар тақырыбын тұрақты негізде жариялайтын журналистер мен блогерлер пулы қалыптастырылатын болады.

      Мақсатты аудиторияны қамту республикалық және жергілікті мемлекеттік телеарналарда жастар өкілдерінің, уәкілетті мемлекеттік органдардың, жастар ұйымдарының және сараптамалық қоғамдастықтың қатысуымен бағдарламалар (хабарлар) құруды және тұрақты трансляциялауды кеңейтеді.

      Іске асырылып жатқан мемлекеттік жастар саясатын және жастардың даму деңгейін жеті негізгі бағыт бойынша талдау үшін – білім беру, денсаулық және әл - ауқат, жұмыспен қамту және мүмкіндіктер, саяси қатысу, азаматтық қатысу, бос уақыт және қауіпсіздік-жастардың даму индексі пайдаланылатын болады.

      Жастар зерттеулерінің нәтижелері негізінде "Қазақстан жастары" ұлттық баяндамасын дайындау және Қазақстан Республикасының Үкіметіне енгізу жөніндегі жұмыс жалғастырылады.

      Ғылыми жарияланымдар (монографиялар, талдамалық баяндамалар, ғылыми басылымдардағы мақалалар) және жастар тақырыбы мәселелері бойынша республикалық, өңіраралық, өңірлік және халықаралық ғылыми-практикалық және оқу-әдістемелік іс-шаралар өткізу практикасы дамытылады.

      Жастар саясатын іске асырудың тиімділігі шешімдер қабылдаудың ғылыми-талдамалық негіздемесіне сапалы байланысты. Бұл тұрғыда жастардың даму тенденцияларын түсіну үшін көрші елдердің іргелес аймақтарында бойлық және салыстырмалы зерттеулер жүргізу маңызды. "Қазақстан жастары" ұлттық баяндамасын қазақстандық жастар туралы негізгі құжат ретінде жыл сайын емес, ретроспективті түрде, жастардың әлеуметтік жағдайы мен әл-ауқатының неғұрлым өзекті параметрлеріне баса назар аударған жөн.

5.6. Салауатты өмір салты

      Жасөспірімдер мен жастардың әлеуметтік проблемаларын, олардың сырқаттану деңгейін, қауіпті мінез-құлық пен жаман әдеттерді зерделеу мемлекеттің экономикалық өсуі, әлеуметтік кепілдіктер мен қалыптасқан шаралар жүйесі өскелең ұрпақтың толыққанды дамуын және оның денсаулығын қорғауды жеткілікті дәрежеде қамтамасыз етпейтінін көрсетеді. Бұл жасөспірімдер мен жастардың денсаулығын сақтау саласындағы барлық шаралар жүйесін оңтайландыру қажеттігін көрсетеді.

      Жас ұрпақтың денсаулығын сақтау үшін психикалық, мінез-құлық бұзылыстарының, оның ішінде психоактивті заттарды қолданумен байланысты, сондай-ақ жастар арасында суицидтік әрекеттердің алдын алуға бағытталған іс-шаралар кешені үнемі өткізілетін болады.

      СӨС насихаттау бойынша жастар арасында ақпараттық жұмыс жүргізіледі, тиісті материалдар шығару ұлғайтылады.

      Сонымен қатар, жастардың тұрақты жаттығулары үшін спорттық инфрақұрылымды дамыту қажет.

      Осы мақсатта әрбір елді мекенде спорт залдарының, алаңдар мен секциялардың қолжетімділігі қамтамасыз етілетін болады.

      Жастарды салауатты өмір салтына тарту мақсатында әр өңірде кемінде 50 спорт алаңы салынатын болады.

      Алдын алу шаралары аурудың алдын алудың және ұлттың денсаулығын сақтаудың негізгі болып табылады.

      Жастардың репродуктивті денсаулығының алдын алу және қолдау мәдениеті алға жылжиды.

      Жастар арасында АИТВ-инфекциясы туралы хабардар болу оның алдын алудың маңызды көрсеткіші болып табылады. АИТВ-инфекциясына тегін тестілеу, сондай-ақ Қазақстанда іске асырылып жатқан денсаулық сақтаудың базалық қызметтерінің қолжетімділігін арттыру жөніндегі шаралар АИТВ-инфекциясының жаңа жағдайларын тіркеудің өсуіне елеулі үлес қосуды жалғастырады.

      Елімізде жастар денсаулығының профилактикасы мен салауатты өмір салтын қалыптастыруда жастар денсаулық орталықтары (бұдан әрі - ЖДО) ерекше рөл атқарады. ЖДО жасөспірімдер мен жастар арасында репродуктивті және психикалық денсаулықты сақтау бойынша міндеттерді орындайды.

      Жастар ортасында репродуктивті аурулардың профилактикалық алдын алу мәдениетін дамыту шеңберінде жұмыс істеп тұрған ЖДО санын ұлғайту ұсынылады, бұл жасөспірімдер мен жастардың қолжетімділігін арттыруға және ЖДО қызметтерімен қамтылуын арттыруға мүмкіндік береді.

5.7. Ауыл және жастар

      Дамыған елдердің қоғамдық өмірін жаңғырту тәжірибесі жастардың жас ерекшеліктеріне және әлеуметтік жағдайдың маргиналдылығына байланысты ең серпінді, ең пластикалық, өзгермелі жағдайларға бейім әлеуметтік-демографиялық топ ретінде әрекет ететіндігін көрсетеді. Жастар жаңа әлеуметтік жағдайларға оңай бейімделеді, сондықтан олардың әлеуметтік жағдайы мен әл-ауқаты әлеуметтік өзгерістердің маңызды көрсеткіші болып табылады.

      Ауылдан қалаға жастар көші-қоны проблемасы жастарды жұмысқа орналастыруға және ауылдық аумақтарда жастар кәсіпкерлігін дамытуға жәрдемдесу, 14-18 жас аралығындағы ауыл жастары арасында кәсіптік бағдарлау жұмыстарын жүргізу, сондай-ақ ауылда жастар бастамаларын дамыту, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігін белсенді тарту арқылы шешіледі.

      Ауылдық аумақтардың орнықты дамуын қамтамасыз ету мақсатында ауылдық жерлерде жастарды жұмысқа орналастыруға, сондай-ақ олардың әлеуетін кәсіпкерлік арқылы, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестікті тарту тетігі арқылы іске асыруға бағытталған іс-шаралар кешені іске асырылатын болады.

      14-18 жас аралығындағы ауыл жастары арасында үнемі кәсіби бағдарлау жұмыстары жүргізілетін болады.

      ЖРО базасында 18-23 жас аралығындағы ЖОО, ТжКБ түлектерін жұмысқа орналастыру бойынша бос орындар жәрмеңкесі ұйымдастырылады.

      Қазіргі әлемдегі цифрлық сауаттылық табысты әлеуметтенудің кепілі және жұмысқа орналасудың қажетті атрибуты болып табылады.

      Осыған байланысты, Тұжырымдамада цифрлық сауаттылықты арттыру бойынша оқудан өткен өңірлік жастардың үлесін ұлғайту көзделген. Бұл шара өңірлік жастар мен қала жастары арасындағы бәсекеге қабілеттілікті арттыруға мүмкіндік береді.

6-бөлім. Мақсатты индикаторлар және күтілетін нәтижелер

      Мақсаттарға қол жеткізу 1-кестедегі нысаналы индикаторлармен өлшенетін болады.

      Халықаралық контексте NEET санатындағы жастар 15-28 жас аралығындағы кіші топпен аңықталады. NEET жастарының үлесін төмендетуге бағытталған іс-шаралардың мақсатты индикаторлары мен күтілетін нәтижелері 15-28 жас аралығындағы халыққа бағытталған. Қалған күтілетін нәтижелер мен нысаналы индикаторлар 15-34 жас тобын қамтитын іс-шараларды іске асыруды білдіреді.

      2029 жылға қарай күтілетін нәтижелер:

      1. Жастардың мемлекеттік қолдау шаралары туралы хабардар болу деңгейін 90% - ға дейін арттыру.

      2. Еліміздегі жастар саясатына қанағаттанатын жастардың үлесін 70% - ға дейін ұлғайту.

      3. Жұмыспен қамтылған жастар санын 2,3 млн. адамға дейін ұлғайту.

      4. Жас кәсіпкерлердің үлесін 20% - ға дейін ұлғайту.

      Ескерту:

      Тұжырымдаманы іске асыру жөніндегі іс – шаралар осы тұжырымдамаға қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының жастар саясатының 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспарына сәйкес жүзеге асырылатын болады.

      1-кесте. Нысаналы индикаторлар


Р/с

Нысаналы индикатор

Өлшем бірлік

Ақпарат көзі

болжам

Орындауға жауаптылар

2023 жыл 2024 жыл 2025 жыл 2026 жыл 2027 жыл 2028 жыл 2029 жыл

1.

Шешім қабылдау процесіне тартылған жастардың үлесін ұлғайту

%

АҚДМ

23

24

25

26

27

28

30

АҚДМ

2.

Орталық және жергілікті деңгейдегі Қоғамдық кеңес құрамында жастар квотасын ұлғайту

%

АҚДМ

10

12

14

16

18

19

20

АҚДМ, ЖАО

3.

NEET санатындағы жастардың үлесін төмендету

%

ҰСБ
СЖжРА

6,7

6,2

5,6

5,0

4,5

4,0

3,5

АҚДМ, ЖАО

4.

Жұмыспен қамту орталықтарына жүгінген жастардың жұмыспен қамтылу үлесін арттыру

%

Еңбекмині

55

56

57

58

59

60

61

Еңбекмині, АҚДМ, ЖАО

5.

Мемлекеттік қызметшілер арасында жастардың үлесін арттыру

%

МҚІА

18

19

20

21

22

24

25

МҚІА, АҚДМ

6.

Жоғары біліммен қамтылған жастар санының артуы

%

ҒЖБМ

63

64

66

68

71

73

75

ҒЖБМ

7.

Дарынды жастар санының артуы

адам

АҚДМ, ЖАО

500 тыс.

600 тыс.

700 тыс.

800 тыс.

900 тыс.

1 млн

1,1 млн

АҚДМ, ЖАО

8.

Волонтерлік және қайырымдылық жобаларына, экологиялық бастамаларға тартылған жастардың үлесін ұлғайту

%

АҚДМ

20

22

24

26

28

30

32

АҚДМ, ЖАО

9.

Әскери-патриоттық тәрбиемен қамтылған жастар санын, оның ішінде әскери-спорттық іс-шаралар арқылы ұлғайту

адам

Қорғанысмині

700 мың.

730 мың.

760 мың.

790 мың.

820 мың.

850 мың.

880 мың.

Қорғанысмині, АҚДМ, ЖАО

10.

Eljastary.kz инфо навигаторын пайдаланушылар деңгейін арттыру

адам

ЖАО

700 мың

900 мың

1,2 мың

1,4 мың

1,6 мың

1,8 мың

2
млн

АҚДМ, ЖАО

11.

Жастар денсаулық орталықтарында психикалық және репродуктивтік денсаулықты сақтау қызметтерімен қамтуды арттыру

%

ДСМ

17

20

24

28

33

38

43

АҚДМ, ДСМ, ЖАО

12.

Цифрлық сауаттылықты арттыру бойынша оқудан өткен өңірлік жастардың үлесін ұлғайту

адам

АҚДМ

800 мың.

900 мың.

1 млн.

1,1 млн.

1,2 млн.

1,3 млн.

1,5 млн.

АҚДМ, ЖАО

  Қазақстан Республикасында
мемлекеттік жастар саясатын
2023-2029 жылдарға арналған
тұжырымдамасына қосымша

Қазақстан Республикасында мемлекеттік жастар саясатын 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары


р/н

Реформалардың / негізгі іс-шаралардың атауы

Аяқтау нысаны

Орындау мерзімдері

Орындауға жауапты

1

2

3

4

5

1-бағыт. Азаматтық қатысу және шешім қабылдауға қатысу

Шешім қабылдау процесіне жастарды тарту үшін жағдай жасау

Нысаналы индикатор 1. Шешім қабылдау процесіне тартылған жастардың үлесін ұлғайту
(2023 ж. – 23%, 2024 ж. – 24%, 2025 ж. – 25%, 2026 ж. – 26%, 2027 ж. – 27%, 2028 ж. - 28%, 2029 ж. - 30%,)

1.

Бастамашыл топтармен, жастардың бейресми бірлестіктерімен өзара іс-қимыл бойынша кездесулер ұйымдастыру

хаттама

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

2.

Жастармен диалогты дамыту және жастар бастамаларын іске асыру үшін қоғамдық кеңістіктерді қалыптастыру

ұсыныстар

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

3.

Жастардың азаматтық және саяси белсенділігін ынталандыру мақсатында ірі компаниялармен ынтымақтастық

жоба

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

4.

Республикалық жастар ұйымдарының базасында жастарды дамытудың өзекті трендтерін талқылау бойынша өңірлік және халықаралық диалог алаңдарын ұйымдастыру

хаттама

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

5.

Жастар саясатын дамыту және өңірлік даму мәселелері бойынша жергілікті атқарушы және уәкілетті органдар жанындағы консультативтік-кеңесші органдардың жұмысына зияткерлік элитаның сараптамалық қоғамдастығын, азаматтық қоғам өкілдерін, мәдениет қайраткерлерін тарту

ұсыныстар
 

2023-2029 жылдар

ЖАО

6.

Жастарды дамыту индексін енгізу

министрдің бұйрығы

2023 жылғы IV тоқсаны

АҚДМ, ЖАО

Нысаналы индикатор 2. Орталық және жергілікті деңгейдегі Қоғамдық кеңес құрамында жастар квотасын ұлғайту
(2023 ж. – 10%, 2024 ж. – 12%, 2025 ж. – 14%, 2026 ж. – 16%, 2027 ж. – 18%, 2028 ж. - 19%, 2029 ж. - 20%,)

7.

Жастардың белсенді азаматтық ұстанымын, сыни ойлау дағдыларын, басқалардың пікіріне төзімділікті қалыптастыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

8.

Қылмыстық жазасын өтеген жастар қатарындағы адамдарды оңалту және бейімдеу жөніндегі іс-шаралар кешенін жүргізу

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

9.

Алаяқтық схемалар мен "инфобизнесмендерді" әшкерелеу арқылы алаяқтық жағдайларының алдын алу және қаржылық сауаттылықты арттыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ІІМ, ЖАО

Нысаналы индикатор 5. Мемлекеттік қызметшілер арасында жастардың үлесін арттыру
(2023 ж. – 18%, 2024 ж. – 19%, 2025 ж. – 20%, 2026 ж. – 21%, 2027 ж. – 22%, 2028 ж. – 24%, 2029 ж. - 25%)

10.

Жастарды мемлекеттік қолдаудың қолданыстағы шаралары мен құралдарын тиімді іске асыруға қоғамдық мониторинг жүргізу

талдау

жыл сайын,
IV тоқсан
 

АҚДМ, Еңбекмині, ОАМ, ҒЖБМ, ҰЭМ, ДСМ, ИИДМ, МСМ

11.

Жастардың құқықтық қорғалу деңгейін анықтау бойынша социологиялық зерттеу жүргізу

аналитикалық баяндама

жыл сайын,
IV тоқсан

АҚДМ, ЖАО, "Жастар" ҒЗО

12.

Қалалық және ауылдық елді мекендерде жастарды шешім қабылдауға тарту және ілгерілету

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

2-бағыт. Әлеуетті іске асыру және кәсіпкерлік

Нысаналы индикатор 3. NEET санатындағы жастардың үлесін төмендету
(2023 ж. – 6,7%, 2024 ж. – 6,2%, 2025 ж. – 5,6%, 2026 ж. – 5,0%, 2027 ж. – 4,5%, 2028 ж. – 4,0%, 2029 ж. – 3,5%)

13.

"Жастар" ғылыми-зерттеу орталығы арқылы "Zhas project" жобасына гранттар бере отырып әдістемелік-талдауды қамтамасыз ету

гранттар беру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

14.

Болашақ түлектер арасында кәсіби бағдарлау жұмысы бойынша волонтерлік жобаларды ілгерілету

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

15.

NEET санатындағы жастардың әлеуметтік жағдайы мен әл-ауқатының жүйелі мониторингін ұйымдастыру

аналитикалық баяндама

2023-2029 жылдар

АҚДМ, Еңбекмині, ЖАО

16.

"Жасыл ел" жобасы шеңберінде жыл сайын жазғы кезеңге 30 мың жас адамды, оның ішінде 10 мың ауыл жастарының өкілдерін жұмысқа орналастыру

жоба

2023-2029 жылдар

ЖАО

Жас мамандардың өзін-өзі жүзеге асыруы үшін жағдай жасау
Нысаналы индикатор 4. Жұмыспен қамту орталықтарына жүгінген жастардың жұмыспен қамтылу үлесін арттыру
(2023 ж. – 55%, 2024 ж. – 56%, 2025 ж. – 57%, 2026 ж. – 58%, 2027 ж. – 59%, 2028 ж. – 60%, 2029 ж. - 61%)

17.

Жастар арасындағы әлеуметтік бағдарлау

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

18.

Жұмыс істейтін жастарды сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үймен қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасау

министрдің бұйрығы

2023 жылғы
IV тоқсан
 

АҚДМ, ЖАО

19.

Жас отбасыларға жеңілдетілген кредит беру бойынша өңірлік бағдарламаларды әзірлеу және енгізу

Әкімдердің бұйрықтары, әкімдердің "Отбасы банк"АҚ-мен меморандумдары

2023-2029 жылдар

ЖАО, "Отбасы банк" АҚ (келісім бойынша)

20.

Қолданыстағы бағдарламалар шеңберінде жастардың тұрғын үй мәселелерін шешу мониторингі

аналитикалық баяндама

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ИИДМ, ОАМ, ҒЖБМ, ҰЭМ, ЖАО

21.

Жас кәсіпкерлермен сұхбат жүргізу, ақпараттық сүйемелдеу және сақтандыру жүйесін қалыптастыру бойынша ұсыныстар әзірлеу

ұсыныстар

2023-2029 жылдар

АҚДМ, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)

22.

Конкурстық негізде жас кәсіпкерлерге жылдық 2,5% жеңілдікпен несие беру

жеңілдікпен несие беру

2023-2029 жылдар

Еңбекмині, ЖАО

23.

Жастарға ақпараттық-кеңес беру көмегін ұйымдастыру (білім беру, құқықтық, психологиялық және т. б.)

кеңес беру

2023-2029 жылдар

ЖАО

24.

Жастар ресурстық орталықтарының қызметін жетілдіру бойынша шаралар кешенін қабылдау (оның ішінде ЖРО қызметін бағалау және KPI енгізу), ЖРО базасында Астана, Алматы және Шымкент қалаларында шығармашылық кластерлерді, хабтарды, бизнес-инкубаторларды, акселераторларды, көпфункционалды оқу-көрме орталықтарын құру

Әкімдердің жыл сайынғы KPI бекіту туралы бұйрықтары

2023-2029 жылдар

ЖАО

3-бағыт. Оқу-ағарту және мәдениет

Жаңа білім беру кеңістігін қалыптастыру
Нысаналы индикатор 6. Жоғары біліммен қамтылған жастар санының артуы
(2023 ж. - 63 %, 2024 ж. – 64 %, 2025 ж. – 66 %, 2026 ж. – 68 %, 2027 ж. – 71 %, 2028 ж. – 73 %, 2029 ж. - 75%)

25.

2029 жылға қарай жұмысқа орналастыру міндеттемесі бар кәсіпорындардың өтінімдері бойынша кадрларды нысаналы даярлауды 80 мың адамға дейін арттыру

есеп

2023-2029 жылдар

ОАМ, ЖАО, "Атамекен" ҰКП (келісім бойынша)

26.

Техникалық, кәсіптік және жоғары білім беру ұйымдарының өңірлері мен мамандықтары бөлінісінде еңбек нарығының қажеттіліктеріне талдау жүргізу

талдау

2023-2029 жылдар

ЕХӘҚМ, АҚДМ, ОАМ, ҒЖБМ, ЖАО

27.

Кадрларды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын ұлғайту арқылы жастарды тегін ТжКБ қамтуды арттыру (2023 ж. – 130 мың., 2024 ж. – 140 мың., 2025 ж. – 150 мың.)

гранттар ұсыну

2023-2025 жылдар

ОАМ, ЖАО

28.

"Жас ғалым" жобасы бойынша жас ғалымдардың зерттеулері бойынша 1000 грант

гранттар беру

2023-2029 жылдар

ҒЖБМ

29.

Жастарға консультациялық көмекті арттыруға бағытталған жастарға арналған әлеуметтік қызметтердің қызметін ұйымдастыру

кеңес беру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

Жастардың мәдени даму мүмкіндіктерін кеңейту
Нысаналы индикатор 7. Дарынды жастар санының артуы
(2023 ж. – 500 мың, 2024 ж. – 600 мың, 2025 ж. – 700 мың, 2026 ж. – 800 мың, 2027 ж. – 900 мың, 2028 ж. – 1 млн., 2029 ж. – 1,1 млн.)

30.

Дарынды жастарды қолдау бойынша шаралар кешенін ұйымдастыру

іс-шараларды ұйымдастыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, МСМ, ЖАО

31.

"Тәуелсіздік ұрпақтары" грантын іске асыру

гранттар беру

2023-2029 жылдар

АҚДМ

32.

"Дарын" мемлекеттік жастар сыйлығын табыстау

сыйлықты табыстау

2023-2029 жылдар

АҚДМ

33.

Жастар арасында ақпараттық сауаттылықты дамыту

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

34.

Жастардың әртүрлі жас санаттары үшін қолайлы қоғамдық кеңістіктер құру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

Нысаналы индикатор 8. Волонтерлік және қайырымдылық жобаларына, оның ішінде экологиялық бастамаларға тартылған жастардың үлесін ұлғайту
(2023 ж. –20%, 2024 ж. – 22%, 2025 ж. – 24%, 2026 ж. – 26%, 2027 ж. – 28%, 2028 ж. – 30%, 2029 ж. - 32%)

35.

Волонтерлік қызметке тарту жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу және іске асыру

жоспар

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

36.

Жастар және волонтерлік бастамаларды дамытуға бағытталған жобаларға гранттарды қаржыландыруды ұлғайту

гранттарды қаржыландыруды ұлғайту

2023-2029 жылдар

АҚДМ

37.

Жастарды экологиялық қызметке тарту және өңірлік деңгейде жастардың экологиялық бастамаларын қолдау

жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

38.

Жастардың экологиялық мәдениетінің деңгейін арттыруға, жастар стратасының экологиялық мінез-құлық және экологиялық өмір салтын ұстану туралы хабардар болуына бағытталған іс-шаралар кешенін ұйымдастыру

жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

39.

Жастардың қоршаған әлемге экологиялық және этикалық жауапкершілікпен қарауын дамыту

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ

4-бағыт. Ұлттық құндылықтар және патриоттық тәрбие

Патриоттық тәрбие
Нысаналы индикатор 9. Әскери-патриоттық тәрбиемен қамтылған жастар санын, оның ішінде
әскери-спорттық іс-шаралар арқылы ұлғайту(2023 ж. – 700 мың, 2024 ж. – 730 мың, 2025 ж. – 760 мың, 2026 ж. – 790 мың, 2027 ж. – 820 мың, 2028 ж. – 850 мың, 2029 ж. – 880 мың)

40

Отбасын қолдау орталықтарының қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар кешені және өмірлік қиын жағдайға тап болған балалары бар отбасыларды қолдау арқылы жастар арасында отбасылық құндылықтарды нығайту

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

41

Мүмкіндігі шектеулі мүгедек балалары бар отбасыларды әлеуметтік және психологиялық қолдау

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

42

Мемлекеттік тілде заманауи зияткерлік командалық ойындарды дамыту

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

43

Жас ұрпақтарда психологиялық көмекке жүгіну мәдениетін дамыту

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

44

Жастардың құқық қорғау органдарына деген сенім деңгейін арттыру

аналитикалық баяндама және ІІМ-не ұсыныстар

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ІІМ, ЖАО

45

Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік жылдарында жетістікке жеткен жастардың табысты өкілдерін ілгерілету

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ

46

Жастар арасында берік отбасы құндылықтарын қалыптастыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

47

2029 жылға қарай 22 мың қатысушыны тарта отырып, әскери-патриоттық ойындарды ("Айбын", "Найза") ұйымдастыру

АҚДМ-не есеп

2023-2029 жылдар

Қорғанысмині, ЖАО

48

Патриоттық рух деңгейін арттыру мақсатында кемінде 75 мың жастардың әскери музейлер мен әскери-патриоттық көрмелерге баруы

АҚДМ-не есеп

2023-2029 жылдар

Қорғанысмині, ЖАО

49

Әскери қызмет туралы телеөнімдерді әзірлеу

2029 жылға қарай кемінде 160 бейнеролик орналастыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, Қорғанысмині

5-бағыт. Ақпараттық кеңістік

Жастар үшін цифрлық және ақпараттық кедергілерді азайту
Нысаналы индикатор 10. Eljastary.kz инфонавигаторға қатысу деңгейі (2023 ж. – 700 мың, 2024 ж. – 900 мың, 2025 ж. – 1,2 млн., 2026 ж. – 1,4 млн., 2027 ж. – 1,6 млн., 2028 ж. – 1,8 млн., 2029 ж. – 2 млн.)

50

Жаңа кәсіби санатты енгізу – жастармен жұмыс жөніндегі маман (қызметі оның жеке және әлеуметтік дамуын қолдауға бағытталатын болады)

АҚДМ-нің бұйрығы

2023 жыл

АҚДМ, ЖАО

51

Мемлекеттік жастар саясаты шараларын ақпараттық-талдамалық сүйемелдеу

Eljastary.kz сайтын ақпараттық толықтыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, "Жастар" ҒЗО (келісім бойынша)

52

Мемлекеттік жастар саясаты саласындағы бірыңғай Интернет-ресурсты сүйемелдеу

Eljastary.kz сайтының мазмұнын арттыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, "Жастар" ҒЗО (келісім бойынша)

53

Жастарды мемлекеттік қолдаудың іске асырылып жатқан шаралары туралы ақпаратпен қамту

аналитикалық баяндама және ұсыныстар

2023-2029 жылдар

ЖАО

54

Мемлекеттік жастар саясаты саласындағы объектілерді жастар саясатын іске асыру туралы ақпаратты қамтитын интерактивті стендтермен қамтамасыз ету

АҚДМ-не есеп
 

2023-2029 жылдар

ЖАО

55

"Қазақстан жастары" ұлттық баяндамасын әзірлеу және таныстыру

Президентке ұлттық баяндаманы ұсыну

2023-2029 жылдар

АҚДМ, "Жастар" ҒЗО (келісім бойынша)

6-бағыт. Салауатты өмір салты
Нысаналы индикатор 11. Жастар денсаулық орталықтарында психикалық және репродуктивтік денсаулықты сақтау қызметтерімен қамтуды арттыру (2023 ж. – 17%, 2024 ж. – 20%, 2025 ж. – 24%, 2026 ж. – 28%, 2027 ж. – 33%, 2028 ж. - 38%, 2029 ж. - 43%)

56

Аудан орталықтары мен шағын қалаларда, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік механизмін белсенді тарту арқылы жастардың мәдени-демалыс орталықтары желісін дамыту

АҚДМ-не есеп

2023-2029 жылдар

ЖАО

57

Жастарды салауатты өмір салтына тарту мақсатында әр өңірде кемінде 50 спорт алаңын салу

орындалған жұмыстар актісі

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

58

Әрбір елді мекенде спорт залдарының, алаңдар мен секциялардың қолжетімділігін қамтамасыз ету

орындалған жұмыстар актісі

2023-2029 жылдар

ЖАО

59

Ауладағы спорт алаңдары базасында балалар мен жастар арасында спорттық іс-шараларды өткізу

АҚДМ-не есеп

2023-2029 жылдар

ЖАО

60

Ақпараттық жұмыс арқылы жастар арасында салауатты өмір салтын насихаттау, атап айтқанда материалдар шығаруды ұлғайту (2023 ж. – 3000 материал, 2024 ж. – 3500 материал, 2025 ж. – 4000 материал, 2026 ж. – 4500 материал, 2027 ж. – 5000 материал, 2028 ж. - 5500 материал, 2029 ж. - 6000 материал).

аналитикалық есеп және ЖАО ұсыныстары

2023-2029 жылдар

АҚДМ, МСМ, ДСМ, ЖАО

61

Жастардың репродуктивті денсаулығының алдын алу және қолдау мәдениетін ілгерілету

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ДСМ, ЖАО

62

Жастар арасында суицидтің алдын алу жөніндегі шаралар кешенін әзірлеу және іске асыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ДСМ, ІІМ, ОАМ, ҒЖБМ, ЖАО

63

Қазіргі заманғы насихаттау әдістері арқылы жастар арасында психикалық, мінез-құлық бұзылыстарының (ауруларының), оның ішінде психоактивті заттарды қолдануға байланысты профилактикасына бағытталған іс-шаралар кешенін жүргізу

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

64

Жастар мен балалар арасында интернетке тәуелділіктің және құмар ойындардың алдын алу бойынша шаралар кешенін әзірлеу және іске асыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

65

ҮЕҰ тарта отырып, мүмкіндігі шектеулі жастарға арналған іс-шаралар кешенін іске асыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

66

Жасөспірімдер мен жастардың девиантты мінез-құлқының алдын алу бойынша ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу

жобаларды іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ОАМ, ҒЖБМ,
ІІМ, ЖАО

67

Өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауды тәрбиелеу бойынша түсіндіру жұмыстарын жүргізу

жобаларды іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ДСМ, ЖАО

68

Дағдарыс орталықтарының қызметін жетілдіру, отбасылық-тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және агрессорлармен жұмыс істеу жөніндегі шараларды әзірлеу және іске асыру

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

69

Жастар арасында синтетикалық есірткінің таралуын алдын алу

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ІІМ, ЖАО

70

Жастар ортасында нашақорлық проблемалары туралы талдамалық баяндама дайындау

аналитикалық баяндама

2023 жыл

АҚДМ, ІІМ, ДСМ, "Жастар" ҒЗО (келісім бойынша)

7-бағыт. Жастар және ауыл

Нысаналы индикатор 12. Цифрлық сауаттылықты арттыру бойынша оқудан өткен өңірлік жастардың үлесін ұлғайту (2023 ж. – 800 мың, 2024 ж. – 900 мың, 2025 ж. – 1 млн, 2026 ж. – 1,1 млн, 2027 ж. – 1,2 млн, 2028 ж. – 1,3 млн, 2029 ж. – 1,5 млн адам)

71

Қоғамдық кеңестерде жастар квотасын енгізу, оның ішінде кеңестердің құрамына өңірлердегі ауыл жастарын қосу

жұмыс тобы отырысының хаттамасы

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

72

"Тәуелсіздік ұрпақтары" гранты негізінде ғылым, мәдениет, IT, медиа, бизнес саласындағы жастар бастамаларына арналған өңірлік гранттарды іске асыру

гранттар беру

2023-2029 жылдар

ЖАО

73

Ауылда мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігін белсенді тарту арқылы жастар бастамаларын іске асыру

жобалар

2023-2029 жылдар

ЖАО

74

NEET санатындағы жастарды, оның ішінде ауылдық жерлерден жастарды жұмысқа орналастыруға жәрдемдесу

жоба

2023-2029 жылдар

ЖАО

75

14-18 жас аралығындағы ауыл жастары арасында кәсіби бағдарлау жұмыстарын жүргізу

жобаларды іске асыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

76

Жастар ресурстық орталықтарымен 18-23 жас аралығындағы ЖОО, ТжКБ түлектерін жұмысқа орналастыру бойынша бос орындар жәрмеңкесін өткізу

бос орындар жәрмеңкелерін ұйымдастыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, Еңбекмині, ЖАО,
"Атамекен" ҰКП
(келісім бойынша)

77

Ауыл жастарының мемлекеттік қолдау шаралары туралы хабардарлығын арттыруға бағытталған өңірлік жастар слеттерін ұйымдастыру

жобаларды іске асыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

78

Ауылдық аумақтарда жастар кәсіпкерлігін дамытуға жәрдемдесу

гранттық жобаны іске асыру

2023-2029 жылдар

АҚДМ, ЖАО

79

Ауыл жастары арасында цифрлық сауаттылық мәселелері бойынша семинар-тренингтер өткізу

іс-шараларды ұйымдастыру

2023-2029 жылдар

ЖАО

80

Ауылдарда білім беру және спорттық жастар клубтарын (орталықтарын) құру

орындалған жұмыстар актісі

2023-2029 жылдар

ЖАО

      Аббревиатуралардың толық жазылуы:

АҚДМ

-

Қазақстан Республикасының Ақпарат және қоғамдық даму министрлігі

"Атамекен" ҰКП

-

"Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы

ҒЖБМ

-

Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі

ДСМ

-

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі

Еңбекмині

-

Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

"Жастар" ҒЗО

-

"Жастар" ғылыми зерттеу орталығы" ЖШС

ЖАО

-

Жергілікті атқарушы органдар

ИИДМ

-

Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі

Қорғанысмині

-

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі

МСМ

-

Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт министрлігі

ОАМ

-

Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі

"Отбасы банк" АҚ

-

"Отбасы банк" Акционерлік қоғамы

ҰЭМ

-

Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі

ІІМ

-

Ішкі істер министрлігі


  Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2023 жылға 28 наурыздағы
№ 247 қаулысына
Қосымша

Қазақстан Республикасы Үкіметінің күші жойылған кейбір шешімдерінің тізбесі

      1. Қазақстан Республикасының жастарын қолдау жөніндегі 2021 – 2025 жылдарға арналған кешенді жоспарды бекіту туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 29 желтоқсандағы № 918 қаулысы.

      2. "Қазақстан Республикасының жастарын қолдау жөніндегі 2021 – 2025 жылдарға арналған кешенді жоспарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 29 желтоқсандағы № 918 қаулысына өзгеріс енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 31 тамыздағы № 589 қаулысы.

      3. "Қазақстан Республикасының жастарын қолдау жөніндегі 2021 – 2025 жылдарға арналған кешенді жоспарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 29 желтоқсандағы № 918 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 31 желтоқсандағы № 1145 қаулысы.