О внесении изменений в постановление Правительства Республики Казахстан от 27 апреля 2022 года № 250 "Об утверждении Концепции развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан до 2030 года"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2023 года № 1241.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 27 апреля 2022 года № 250 "Об утверждении Концепции развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан до 2030 года" следующие изменения:

в Концепции развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан до 2030 года, утвержденной указанным постановлением:

в разделе 2 "Анализ текущей ситуации":

главу "2. Проблемы развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан" изложить в следующей редакции:

"Глава 2. Проблемы развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан

Национальным планом развития Республики Казахстан до 2025 года, утвержденным Указом Президента Республики Казахстан от 18 февраля 2018 года № 636 (далее – НПР), определены общенациональные приоритеты развития Республики Казахстан, направленные на построение диверсифицированной и инновационной экономики. Вместе с тем реализация текущей политики в отношении развития МСП не в полной мере корреспондируется с указанной целью.

Во-первых, проводимое государственными органами регулирование в соответствующих сферах не в полной мере учитывает, что отношение к предпринимательству зависит от культивируемых в обществе ценностей, мотивации людей и качества человеческого капитала, в связи с чем отсутствуют предпосылки для повышения роста добровольного предпринимательства.

Во-вторых, текущее состояние институциональной среды сдерживает предпринимательскую активность.

Приведенный выше анализ институциональных условий развития МСП свидетельствует о наличии ряда проблем, выраженных в незащищенности собственности бизнеса (высокий риск конфискации), недостаточно развитой конкуренции, прямом и косвенном вмешательстве в ценообразование, что в свою очередь не обеспечивает роста предпринимательской активности.

Кроме того, система административно-правового регулирования в отдельных отраслях и сферах остается недружественной по отношению к небольшим предприятиям и не учитывает специфику ведения предпринимательской деятельности в рамках малых форм хозяйствования.

В сочетании с высоким уровнем фискальной нагрузки указанные обстоятельства не позволяют предприятиям, находящимся на начальных этапах деятельности, увеличить рынок сбыта продукции, повысить доходность и таким образом обеспечить переход из микробизнеса в малый или средний бизнес.

В-третьих, бизнес-климат по-прежнему остается сложным и непредсказуемым.

Продолжающиеся рост регуляторной нагрузки, наличие административных барьеров, связанных с входом субъектов МСП на соответствующий рынок и процессами ведения ими бизнеса, не коррелируется с целями государственной политики по развитию предпринимательства, направленными на тотальное смягчение государственного регулирования предпринимательской деятельности.

В-четвертых, текущая структура государственной поддержки снижает эффективность государственной политики.

Этому способствуют несколько факторов:

ориентированность на количественный охват субъектов МСП, а не качественный, что порождает неэффективное расходование ограниченных государственных ресурсов и появление иждивенческого настроения у бизнеса;

отсутствие дифференцированного подхода при поддержке субъектов разных категорий (микро, малый, средний), что создает трудности для прохождения всех этапов жизненного цикла;

несоразмерные встречные обязательства;

отсутствие в мерах поддержки учета отраслевой специфики на уровне регионов, включая районы в области и города областного значения;

превалирующий упор на финансовые меры поддержки, однако нефинансовые меры способны решить проблемы МСП с повышением компетенций и усилением факторов конкурентоспособности, не связанных со стоимостью заемного капитала.

Учитывая обозначенные стратегические ориентиры по взращиванию среднего бизнеса, необходимо переориентировать действующую систему мер государственной поддержки в сторону качества, а именно поддержки конкурентоспособных компаний.

В-пятых, отсутствует нормативное обеспечение прозрачности всего процесса оказания мер государственной поддержки "от выделения средств до доведения их до конечного получателя".

Отсутствие достоверной информации о конечных получателях мер государственной поддержки (данные о целевом освоении средств), которая по объективным причинам не раскрывается операторами и (или) финансовыми институтами, а также законодательных требований по раскрытию данной информации негативно сказывается на прослеживаемости качества и эффективности мер государственной поддержки.

Также отсутствует открытый единый реестр получателей мер государственной поддержки, позволяющий аккумулировать сведения о ранее представленных мерах государственной поддержки, в том числе для оценки эффективности выделяемых средств и поддержки принятия решений по выдаваемым средствам.

Так, к примеру, органы государственного аудита вынуждены готовить суждения о качестве и эффективности мер государственной поддержки, используя только общедоступную информацию о получателях мер государственной поддержки или обобщенную информацию.";

раздел. "3 Обзор международного опыта" изложить в следующей редакций:

"Раздел 3. Обзор международного опыта

Международный опыт передовых зарубежных практик показывает, что качественно проработанная политика развития МСП – выход из бедности и снижение неформальной экономики. По мере роста экономического богатства и перехода от уровня развивающейся страны с доходами ниже среднего к уровню развивающейся страны с доходами выше среднего и высокими, целеполагание смещается в сторону участия МСП в устойчивом экономическом развитии, диверсификации экономики, росте экспорта, инноваций и креативных индустрий. Сравнительный анализ формальных институциональных условий, важных для развития бизнеса, позволяет выделить решения, возможные для адаптации в Казахстане.

В части предоставления экономических свобод, снижения административных барьеров, искажения ценообразования и развития конкуренции опыт стран Кавказа представляется наиболее привлекательным, поскольку показывает как в условиях трансформации институтов можно стимулировать предпринимательскую активность.

К примеру, опыт Армении по снижению административных барьеров наиболее иллюстративен. Армения является партнером Казахстана по Евразийскому экономическому союзу (далее – ЕАЭС) и имеет схожий уровень свобод в фискальном размере государства с Казахстаном. При этом Армения, имея интегральный рейтинг ниже Казахстана, демонстрирует лучшие показатели по ряду критериев. Армения смогла улучшить показатели в 2018 – 2019 годах, сократив количество процедур, их время и стоимость в "открытии бизнеса" (с 4 процедур до 3, с 5 дней до 4), "подключении к электричеству" (с 6 процедур до 2-3), "получении разрешения на строительство" (время – со 102,5 дней до 99, стоимость – с 2,1 % до 1,3-1,6 % складской стоимости) и "выпуске решения по неплатежеспособности" (стоимость – с 15 % до 11 % имущества).

В части подключения к электричеству Армения установила строгие сроки для государственных органов по длительности первого подключения. В то время как Армения освободила проекты с низким риском от требований по согласованию архитектурных чертежей с независимыми экспертами квалификационные требования для архитекторов и инженеров ужесточились в 2020 году.

В этой связи, учитывая, что НПР определена необходимость дальнейшего сокращения административных барьеров по процессам ведения бизнеса, данный опыт представляется применимым в Казахстане.

Опыт Грузии наиболее применим в области предоставления свободы инвестиций и установления справедливой конкуренции.

Так, после реформ 2000-х годов Грузия смогла резко подняться в ИЭС в сфере свободы инвестиций, что обусловлено ускоренной приватизацией, особенно сферы здравоохранения. В 2011 году в Грузии также был принят "Органический закон об экономической свободе", который охватывал экономические и гражданские свободы населения и ограничения государственного вмешательства. Согласно этому Закону Грузия сняла ограничения на движение капитала (конвертация валюты, вывоз денежных средств за пределы Грузии) для резидентов и нерезидентов.

При таких обстоятельствах в сравнении с Казахстаном опыт Грузии, связанный с обеспечением привлекательного инвестиционного климата, представляется более позитивным.

В части защиты прав собственности наиболее ярким примером служит опыт Перу по формализации прав собственности в начале 1990-х годов. За первые три года программы формализации было зарегистрировано более 150 тысяч объектов ранее неформальной собственности. Основным элементом успеха реформы была низкая стоимость регистрации неформального имущества (без штрафов), что было субсидировано государством в виде необходимости для сокращения транзакционных издержек перехода из теневого сектора. Система имела наименьшее количество процедур для регистрации имущества, что являлось привлекательным для бедного населения, но в то же время мотивировало его к регистрации через информирование на местном уровне о преимуществах формализации.

Кроме того, Малайзия также является примером успешных реформ в части защиты прав собственности, в особенности, интеллектуальной. Так, в 2011 – 2013 годах Малайзия сумела сократить время процедуры передачи прав на имущество с 41 до 2 дней путем внедрения электронной системы регистрации и оплаты государственной пошлины.

В свою очередь, применение подобных практик в Казахстане исключит стимулы к уходу бизнеса в теневой сектор экономики, создаст условия для ведения добросовестного "прозрачного" бизнеса.

В сфере развития института интеллектуальной собственности важным фактором послужили вступление в 2012 году Малайзии в World Intellectual Property Organization (WIPO) и подписание множества международных соглашений в сфере защиты патентов, товарных знаков и авторского права. Такого рода интеграция в глобальное информационное пространство позволила открыть доступ локальным предпринимателям к существующим изобретениям и инновациям, находить и регистрировать ниши.

Применение подобной практики в казахстанских реалиях позволит обеспечить условия для дальнейшего развития интеллектуальной собственности, открыть новые формы ее реализации и обеспечить импортирование объектов интеллектуальной собственности на внешние рынки.

В части предотвращения коррупции на государственной службе, в судебной системе и правоохранительных органах наиболее ярким является опыт Грузии, которая, начиная с 2000-х годов, продолжает совершенствовать элементы верховенства права, и единственная в регионе имеет высокие показатели ИЭС на уровне развитых стран ОЭСР.

В 2000 году в Грузии образован филиал неправительственной организации Transparency International Georgia (TI Georgia), которая проводит независимый анализ мер по предотвращению коррупции, мониторинг исполнения инициатив государства по борьбе с коррупцией на всех уровнях.

Важным отличием от Казахстана является то, что Грузия обеспечивает наибольший уровень прозрачности информации среди стран региона, занимая второе место (после Новой Зеландии) в мире в рейтинге доступа общественности к бюджетной информации. В 2012 году создана унифицированная публичная информационная система, в которую государственные органы обязаны вносить данные бюджетов и закупок. Проект проведен в рамках вхождения Грузии в международную организацию "Открытое правительство", созданную в 2011 году, нацеленную на утверждение идеалов открытого государства, развитие административного профессионализма, открытого гражданского контроля.

На сегодняшний день законодательством большинства стран разрешено исключение из банковской тайны сведений в отношении государственных органов и их должностных лиц.

Раскрытие информации, отнесенной к банковской тайне, осуществляется для правоохранительных органов, органов судебной власти, фискальных (налоговых) органов. Согласно Закону Франции 1984 года "О банках и банковской деятельности" сведения о клиентах и их счетах не могут скрываться от судебных органов, проводящих уголовное расследование. В соответствии с Общим налоговым кодексом Франции кредитные организации обязаны объявить налоговым службам об открытии и закрытии счетов вкладов ценных бумаг или денежных средств, текущих авансовых счетов и т.д. В то же время банковская тайна не является препятствием к получению сведений о лицах для налоговых органов Италии.

В крупных и (или) неоднородных по территории странах, как правило, существует разделение полномочий и ответственности между центральным правительством и региональными властями.

В ответственность центрального правительства входят обеспечение институциональных условий и регуляторная часть политики для развития МСП.

Как правило, государства поощряют конкуренцию между регионами за предпринимателей с одной стороны и проводят дополнительные интервенции в отдельные регионы для решения задач национального уровня с другой. Особенно ярко эта практика проявляется в азиатских странах, использовавших стратегии догоняющего развития.

Развитие специализированных территорий в виде индустриальных зон и парков, бизнес-инкубаторов и акселераторов, креативных парков и зон, другой специализированной инфраструктуры относится к компетенции местных властей, которые лучше понимают региональные особенности, конкурентные преимущества и потребности регионального предпринимательства. Децентрализация прав и ответственности тесно связана с фискальной и бюджетной децентрализацией.

На уровне регионов могут создаваться собственные институты развития, фокусирующиеся на повышении инвестиционной привлекательности региона в целом и развитии МСП в частности.

К примеру, в Республике Татарстан функционирует собственная экосистема по развитию МСП, в которую входят функции финансовой, информационно-консультационной, инновационной, имущественной поддержки предпринимательства. Таким образом, региональным властям переданы полномочия по поддержке экспорта, гарантирования, управления ИТ-парками, агропромпарками, промышленными парками и площадками, бизнес-инкубаторами в регионе.

В Европейском Союзе (далее – ЕС) региональные институты развития являются ключевым звеном в развитии региональных предпринимательских экосистем. Региональные институты развития могут быть представлены государственными и неправительственными организациями, частными компаниями. Стоит отметить, что региональные институты развития в ЕС имеют большую автономность от центральных государственных органов, гибкость в принятии решений и обеспечивают межрегиональную (внутри страны) конкуренцию за создание условий для бизнеса по принципу "одного окна". При развитии региональных предпринимательских систем упор делается на межрегиональную кооперацию и коллаборацию для развития единого европейского рынка на принципах "Single Market". В 2020 году в ЕС был реализован проект "Содействие сотрудничеству европейских предпринимательских регионов через картирование и анализ взаимосвязей".

В развивающихся странах интересны позитивный опыт и уроки стран ассоциации стран Юго-Восточной Азии (ASEAN). Основной урок – необходимость прозрачного и понятного разделения обязанностей между центром и регионами, не допускающего пересечения функций. Как правило, центральная власть ответственна за создание и формулирование политики, а региональные власти отвечают за ее реализацию.

Применение перечисленных практик в части разделения полномочий и ответственности между центральным правительством и региональными властями представляется применимым в Казахстане, поскольку позволит более эффективно реализовывать государственную поддержку с учетом особенностей конкретного региона.

В части распределения мер поддержки предпринимательства для усиления роста производительности наиболее привлекательным усматривается опыт следующих стран.

В Мексике действует две программы развития в отношении двух типов МСП. Первая программа предназначена для начинающих предпринимателей, ориентированных на внутренний рынок, и МСП, работающих в зонах со сложными природными условиями. Вторая программа ориентирована на существующие МСП, нацеленные на внешние рынки.

При этом предлагаемые в данных программах инструменты традиционны: от обучения до льготных кредитов и гарантирования займов.

В Великобритании реализуется программа "Future Fifty" (2013), в рамках которой осуществляется отбор наиболее перспективных 50 цифровых технологических компаний, базирующихся в Великобритании. Отбор компаний осуществляется независимой панелью экспертов. Двухгодичный механизм поддержки руководителей высшего звена включает в себя такие меры, как обеспечение прямого контакта с ключевыми государственными учреждениями (поддержка по вопросам иммиграции, налогообложения), консультации и сервисное сопровождение (доступ к партнерской сети, классы и семинары с экспертами). За последнее десятилетие Tech Nation (ведущая платформа для развития технологий, связей, сотрудничества и талантов) сотрудничала с более чем 5000 компаний, ускорив развитие 1250 из них в рамках 48 программ роста.

Эти компании в общей сложности привлекли 28,1 млрд фунтов стерлингов, обеспечив более 600 млн фунтов стерлингов в виде ВДС для экономики Великобритании.

За последние 10 лет программа Future Fifty поддержала 23 % (30) из 130 технологических единорогов Великобритании, которые в совокупности собрали 16,3 млрд фунтов стерлингов. Тринадцать новых технологических компаний поздней стадии присоединились к программе Future Fifty на 2022 год.

По итогам 2022 года доля МСП Великобритании в ВВП составил 51 %.

Аналогичный подход по развитию конкурентоспособности местных компаний на глобальных рынках используется и в Сингапуре, в рамках программы "Global Company Partnership" (GCP). Данным компаниям предоставляется как финансовая, так и нефинансовая поддержка. В рамках финансовой поддержки производится покрытие до 70 % приемлемых расходов по увеличению присутствия на рынках или выхода на новые рынки. Также предусмотрены схемы страхования. Нефинансовая поддержка осуществляется путем покрытия расходов компании по развитию компетенций (включая стратегии интернационализации, брэндинга, дизайна, франчайзинга, лицензирования и др.). В программе могут принять участие сингапурские компании c экспортным потенциалом, наличием плана интернационализации и конкурентными продуктами или услугами, имеющими экономический эффект для страны.

По итогам 2022 года доля МСП Сингапура в ВВП составил 48 %.

Таким образом, международный опыт свидетельствует об эффективности применения подхода по поддержке конкурентоспособных компаний, преимущественно среднего размера, занятых в обрабатывающей промышленности и нацеленных на экспорт.

При этом, несмотря на высокое разнообразие реализуемых в разных странах программ поддержки быстрорастущих компаний, их общими характерными чертами являются следующие:

ограниченное число участников;

индивидуальный подход;

необходимый набор государственной поддержки (к примеру, финансовая помощь в приобретении технологического оборудования, получении патентов и прочих видов интеллектуальной собственности, льготное софинансирование проектов, целевые займы для реализации новых промышленных проектов и т.д. Нефинансовые механизмы поддержки, включая консалтинговую и маркетинговую поддержку, образовательные программы);

сопровождение проектов МСП при обращениях за поддержкой, к примеру, по выходу на экспорт, обеспечению инвестициями.";

в разделе 4 "Видение развития малого и среднего предпринимательства":

часть первую изложить в следующей редакции:

"Казахстан нацелен на переход от поддержки всех субъектов МСП к конкурентоспособным с приоритетом развития среднего предпринимательства.

Правительство обеспечит поэтапный переход от нерыночных механизмов финансовой поддержки.";

в разделе 5 "Основные принципы и подходы к развитию малого и среднего предпринимательства":

в главе 2 "Подходы к развитию малого и среднего предпринимательства":

задачу 4 "Обеспечение эффективности структуры мер государственной поддержки" изложить в следующей редакции:

"Задача 4. Обеспечение эффективности структуры мер государственной поддержки

На заключительном уровне пирамиды лежат реформы, связанные с обеспечением эффективной структуры мер государственной поддержки.

Должна быть проведена градация доступности инструментов и государственных мер стимулирования развития МСП в привязке к категории субъекта МСП, его динамике налоговых выплат, стадии жизненного цикла и потенциалу развития.

Для этого основной вектор мер государственного регулирования и стимулирования предпринимательства будет направлен на обеспечение непрерывного развития бизнеса на всех стадиях его развития, что в последующем позволит обеспечить переход значительной части малого бизнеса в категорию среднего и среднего в крупный.

Основной фокус развития будет направлен на:

поддержку начинающих предпринимателей по реализации бизнес-инициативы;

качественное развитие микро- и малых предприятий для прохождения всех этапов жизненного цикла;

взращивание устойчивой прослойки среднего бизнеса;

антикризисную поддержку предприятий, имеющих потенциал для развития, но оказавшихся в трудной ситуации, на которые они не могли повлиять.

Так, начинающим предпринимателям ("стадия становление") должны быть предложены стимулы в виде предоставления доступа ко всем нефинансовым мерам поддержки, направленным на культивирование ценностей, присущих предпринимательству, развитие необходимых компетенций (консультации, обучение, информирование и т.д.), а также лимитированному количеству финансовых мер поддержки (микрокредиты, гранты).

При этом для данной категории бизнеса жестких критериев отбора и встречных обязательств для получения соответствующих мер поддержки предъявляться не будет.

На "стадии роста предпринимательской активности" субъектам бизнеса будет предложен лимитированный комплекс мер финансовой поддержки (в виде субсидирования, гарантирования, льготного кредитования), а также будут доступны необходимые нефинансовые меры поддержки (повышение квалификации сотрудников, установление деловых связей, сопровождение по наращиванию присутствия на внутреннем рынке и т.д.).

В качестве основных критериев отбора таких компаний будут выступать:

1) функционирование на рынке не менее 3-х лет;

2) отсутствие налоговой задолженности;

3) темп роста доходов не менее 10 %;

4) 80 % качественных рабочих мест.

Для компаний малого и среднего бизнеса, имеющих потенциал к росту, но оказавшихся в трудной ситуации ("стадия рецессия"), будут предложены стимулы по выходу из кризисной ситуации (в виде внедрения антикризисных программ, погашения задолженностей, субсидирования и т.д.).

В качестве главного критерия для такой организации будет выступать документ, подтверждающий обстоятельство форс-мажора и отсутствие процедур банкротства.

Основной фокус государственной политики поддержки бизнеса будет направлен на развитие конкурентоспособных экспортоориентированных компаний среднего звена, имеющих потенциал к последующей трансформации в лидеры национальной экономики ("стадия зрелость").

Для указанных компаний в рамках специально разработанной программы "Бизнес – элита новой формации: Путь к глобализации" будет предложен широкий спектр поддержки как финансовых, так и нефинансовых мер поддержки: от содействия в разработке технической документации до отдельных условий льготного финансирования, субсидирования процентной ставки, частичного гарантирования, лизинга, использования инструментов долевого финансирования и рынка капитала (субсидирование ставки купонного вознаграждения по облигациям), а также иных механизмов поддержки.

Основные критерии будут базироваться на:

1) экспорториентированности – компания претендент должна реализовывать или намереваться реализовать свои товары, работы, услуги на внешние рынки;

2) высокой производительности труда – производительность труда на 1 работника в год должна превышать среднеотраслевой показатель;

3) наличии постоянных налоговых поступлений в бюджет.

Оценку соответствия указанным критериям предлагается осуществлять на основании данных центральных государственных органов и Комитета государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан.

При этом указанным компаниям также будут предложены стимулы в виде освобождения от проверок и профилактического контроля с посещением субъектов, внедрив взамен прозрачную отчетность бизнеса.

Встречные обязательства будут пропорционально определяться в зависимости от вида и объема получаемой меры государственного стимулирования и будут применяться в совокупности или отдельно по следующим направлениям:

1) повышение производительности труда;

2) наращивание поставок экспорта;

3) увеличение налоговых поступлений;

4) углубление переработки сырья.

Такой проектный подход вберет в себя лучшие мировые и отечественные практики по взращиванию сильных конкурентоспособных компаний, способных стать лидерами национальной экономики.

Операторами мер государственной поддержки должны быть приняты исчерпывающие меры по повышению прозрачности финансовых операций по предоставлению средств в части разработки и утверждения типовых условий о раскрытии информации о получателях мер государственной поддержки.

В целях обеспечения прозрачности при получении мер государственной поддержки необходимо создание открытого единого реестра получателей мер государственной поддержки, который позволит предоставлять всю информацию по каждому субъекту предпринимательства о ранее полученных мерах поддержки и эффектах данной поддержки в виде суммы оплаченных налогов, количества работников и др.";

в приложении к Концепции развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан до 2030 года, утвержденной указанным постановлением:

План действий по реализации Концепции развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан до 2030 года изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему постановлению.

2. Настоящее постановление вводится в действие со дня его подписания.

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Смаилов

	Приложение к постановлению Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2023 года № 1241
	Приложение к Концепции развития малого и среднего предпринимательства в Республике Казахстан до 2030 года

План действий
по реализации Концепции развития малого и среднего предпринимательства
в Республике Казахстан до 2030 года

№ п/п

Ключевые реформы и основные мероприятия

Форма завершения

Сроки завершения

Ответственные исполнители

1	2	3	4	5
Направление 1. Институциональные меры и развитие человеческого капитала Целевой индикатор 1. Доля МСП в ВВП – 40 % (2022 г. – 35,1 %, 2023 г. – 36 %, 2024 г. – 37 %, 2025 г. – 37,5 % 2026 г. – 38 %, 2027 г. – 38,5 %, 2028 г. – 39 %, 2029 г. – 39,5 %, 2030 г. – 40 %)
	Пересмотр норм действующего законодательства на предмет необоснованного ограничения по распоряжению банковскими счетами	информация в АПр	I квартал 2024 года	МФ, МНЭ, НБ (по согласованию), АРРФР (по согласованию)
	Повышение предпринимательского потенциала через обучающие инструменты и предоставление консультаций по вопросам деятельности предприятий	информация в АПр	II квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Поддержка в создании и продвижении продукции из местных и локальных ресурсов в рамках проекта "Одно село – один продукт"	информация в АПр	II квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Расширение возможностей женщин с предпринимательской инициативой и женщин-предпринимателей в центрах развития женского предпринимательства	информация в АПр	II квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Пересмотр условий предоставления мер государственной поддержки субъектам социального предпринимательства, в том числе квотирование средств для социальных предпринимателей при предоставлении государственных грантов и субсидирование части ставок вознаграждения по кредитам БВУ	принятие пакета НПА	II квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Трансформация системы государственной поддержки: внедрение "пакетных решений" в зависимости от стадий жизненного цикла и уровня конкурентоспособности ("минимальный пакет", "стандартный пакет" и "комбинированный пакет")	проект Закона Республики Казахстан	IV квартал 2024 года	МНЭ, МТСЗН, МИД, МПС, МТС, МСХ, МТИ, МЦРИАП, МЭПР, АРРФР (по согласованию), АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Расширение деловых связей и повышение производительности предпринимателей через прохождение бизнес-стажировок за рубежом и привлечение экспертов на предприятия	информация в АПр	IV квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Распространение упрощенного порядка прекращения деятельности, предусмотренного для индивидуальных предпринимателей, на юридических лиц, являющихся субъектами малого предпринимательства	проект Закона Республики Казахстан	IV квартал 2024 года	МФ, МНЭ
	Изменение критериев по определению категорийности субъектов предпринимательства	проект Закона Республики Казахстан	IV квартал 2024 года	МНЭ, БНС АСПиР (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Внедрение сервисной модели оказания услуг передачи электрической энергии в целях получения энергоснабжающими организациями беспрепятственного доступа к регулируемой услуге энергопередающих организаций	приказ	IV квартал 2024 года	МЭ, МНЭ, АЗРК (по согласованию)
	Интеграция информационных систем государственных органов с порталом "Правительство для бизнеса"	информация в АПр	IV квартал 2025 года	МНЭ, МЦРИАП, НПП "Атамекен" (по согласованию), АО "Казахтелеком" (по согласованию), АО "НАРИ QazInnovations" (по согласованию), заинтересованные ГО
	Поэтапное сокращение разницы и отмена дифференциации тарифов между группами потребителей на услуги электроснабжения	информация в АПр	IV квартал 2025 года	МНЭ, АЗРК (по согласованию)
	Увеличение доли реализации сжиженного нефтяного газа через товарные биржи от общего объема реализации	информация в АПр	IV квартал 2025 года	МТИ, МЭ, АЗРК (по согласованию)
	Увеличение доли реализации нефтепродуктов через товарные биржи от общего объема реализации	информация в АПр	IV квартал 2025 года	МТИ, МЭ, АЗРК (по согласованию),
	Увеличение доли реализации угля через товарные биржи от общего объема производства напрямую региональным тупикам	информация в АПр	IV квартал 2025 года	МТИ, МПС, АЗРК (по согласованию)
	Внедрение онлайн цифровой платформы (market place) для смены поставщика электрической энергии	информация в АПр	IV квартал 2025 года	МЭ, АЗРК (по согласованию), АО "КОРЭМ" (по согласованию)
	Проведение масштабной информационной работы по формированию образа лидеров среди молодых фермеров, руководителей и специалистов, работающих в селах	информация в АПр	постоянно	МСХ, МКИ
Направление 2. Создание стимулов для роста средних компаний Целевой индикатор 2. Доля средних компаний в ВВП – 20 % (2022 г. – 6,9 %, 2023 г. – 8,5 %, 2024 г. – 11 %, 2025 г. – 15 %, 2026 г. – 16 %, 2027 г. – 16,5 %, 2028 г. – 18 %, 2029 г. – 19 %, 2030 г. – 20 %)
	Разработка механизма формализации неформального имущества и прав собственности	информация в АПр	IV квартал 2023 года	МНЭ, МФЦА (по согласованию)
	Создание равного конкурентного поля по доступу к финансовым инструментам для субъектов МСП через использование цифровых решений на основе прозрачных и объективных рейтингов и критериев	постановление Правительства Республики Казахстан	IV квартал 2023 года	МНЭ
	Исключение инструмента "Развитие производственной (индустриальной) инфраструктуры" из мер государственной поддержки МСП за счет средств республиканского бюджета и перенос высвобождающихся ресурсов на инструмент "Развитие индустриальных зон"	постановление Правительства Республики Казахстан	IV квартал 2023 года	МНЭ
	Проработка внедрения стимулов для привлечения частных инвестиций в целях решения проблем с дефицитом качественной специализированной инфраструктуры, в том числе в специальных экономических и индустриальных зонах республиканского назначения	информация в АПр	IV квартал 2024 года	МПС, МНЭ, МИО, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Анализ информационных систем государственных органов на предмет правильности начисления налогов и других обязательных платежей	информация в АПр	I квартал 2024 года	МФ, МЦРИАП, МНЭ
	Пересмотр требований для технического подключения к инфраструктуре субъектов естественных монополий и коммунального сектора (оказание услуг по принципу "одного окна" с использованием интегрированных цифровых платформ)	информация в АПр	II квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Введение обязательства по проведению процедур закупа по заключению офтейк-контрактов и расширение перечня заказчиков (включение системообразующих предприятий, субъектов естественных монополий и квазигосударственных предприятий)	проект Закона Республики Казахстан	IV квартал 2024 года	МПС, МНЭ
	Постепенный отказ от кросс-субсидирования тарифов на рынке коммунальных услуг	приказ Министра национальной экономики Республики Каазахстан	IV квартал 2024 года	МНЭ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Внедрение нормы по обязательному использованию принципов открытого аукциона для доступа к основным факторам производства	проект Закона Республики Казахстан	I квартал 2025 года	МНЭ, АЗРК (по согласованию), АСПиР (по согласованию), МЭ, МТИ, МЦРИАП, МСХ, МЭПР, МФ, НПП "Атамекен" (по согласованию)
	Внедрение в промышленную эксплуатацию веб-портала "Правительство для бизнеса", включающего маркетплейс услуг для бизнеса (государственные услуги, услуги НПП "Атамекен", финансовые и нефинансовые меры поддержки)	цифровая платформа "Портал для бизнеса"	IV квартал 2025 года	НПП "Атамекен" (по согласованию), МЦРИАП, МНЭ, МТСЗН, МИД, МПС, МТС, МСХ, МТИ, МЦРИАП, МЭПР, АО "НУХ "Байтерек" (по согласованию)
	Обеспечение равного, оперативного и адекватного по стоимости доступа бизнеса к ключевым факторам производства (ключевой мощности): земле, электроэнергии, инфраструктуре и сырью	информация в АПр	ежегодно	МНЭ, МПС, МЭ, МСХ, МЦРИАП, АЗРК (по согласованию), НПП "Атамекен" (по согласованию)
Направление 3. Сокращение теневого сектора в МСП. Целевой индикатор 3. Доля ненаблюдаемой экономики в ВВП – 12 % (2022 г. – 18,8 %, 2023 г. – 18,2 %, 2024 г. – 16,6 %, 2025 г. – 15 %, 2026 г. – 14,5 %, 2027 г. – 14 %, 2028 г. – 13,8 %, 2029 г. – 13 %, 2030 г. – 12 %)
	Оптимизация специальных налоговых режимов по итогам ревизии их целесообразности	проект Кодекса Республики Казахстан	IV квартал 2024 года	МНЭ, МФ, НПП "Атамекен" (по согласованию)

Примечание: расшифровка аббревиатур:

МФЦА – Международный финансовый центр "Астана";

НПП "Атамекен" – Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан "Атамекен";

МСХ – Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан;

АО "НУХ "Байтерек" – акционерное общество "Национальный управляющий холдинг "Байтерек";

АЗРК – Агентство по защите и развитию конкуренции Республики Казахстан;

МНВО – Министерство науки и высшего образования Республики Казахстан;

БВУ – банки второго уровня;

МТСЗН – Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан;

МИО – местные исполнительные органы;

ВВП – валовой внутренний продукт;

МФ – Министерство финансов Республики Казахстан;

АРРФР – Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка;

МКИ – Министерство культуры и информации Республики Казахстан;

ГО – государственные органы;

МПС – Министерство промышленности и строительства Республики Казахстан;

АП – Администрация Президента Республики Казахстан;

АСПиР – Агентство по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан;

БНС АСПиР – Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан;

МТИ – Министерство торговли и интеграции Республики Казахстан;

МИД – Министерство иностранных дел Республики Казахстан;

МТС – Министерство туризма и спорта Республики Казахстан;

НБ – Национальный Банк Республики Казахстан;

МНЭ – Министерство национальной экономики Республики Казахстан;

АПр – Аппарат Правительства Республики Казахстан;

МЦРИАП – Министерство цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан;

МСП – малое и среднее предпринимательство;

АО "КОРЭМ" – акционерное общество "Казахстанский оператор рынка в электрической энергии и мощности";

МЭ – Министерство энергетики Республики Казахстан;

МЭПР – Министерство экологии и природных ресурсов Республики Казахстан;

АО "НАРИ "QazInnovations" – акционерное общество "Национальное агентство по развитию инноваций "QazInnovations".

________________________________

"Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 27 сәуірдегі № 250 қаулысына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 желтоқсандағы № 1241 қаулысы.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 27 сәуірдегі № 250 қаулысына мынадай өзгерістер енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасында:

"Ағымдағы ахуалды талдау" деген 2-бөлімде:

"Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту проблемалары" деген 2-тарау мынадай редакцияда жазылсын:

"2-тарау. Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту проблемалары

Қазақстан Республикасы Президентінің 2018 жылғы 15 ақпандағы № 636 Жарлығымен бекітілген Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарында (бұдан әрі – ҰДЖ) Қазақстан Республикасының әртараптандырылған және инновациялық экономика құруға бағытталған жалпыұлттық даму басымдықтары айқындалған. Сонымен бірге ШОК-ты дамытуға қатысты ағымдағы саясатты іске асыру көрсетілген мақсатқа толық көлемде сәйкес келмейді.

Біріншіден, мемлекеттік органдар тиісті салаларда жүргізіп отырған реттеуде кәсіпкерлікке деген көзқарас қоғамда дәріптелетін құндылықтарға, адамдардың ынтасына және адами капиталдың сапасына байланысты екені толық көлемде ескерілмейді, осыған байланысты ерікті кәсіпкерліктің өсуін арттыру алғышарттары берілмеген.

Екіншіден, институционалдық ортаның ағымдағы жай-күйі кәсіпкерлік белсенділікті тежейді.

Жоғарыда келтірілген ШОК дамуының институционалдық шарттарын талдау бизнес меншігінің қорғалмауынан (тәркілеудің жоғары тәуекелі), бәсекелестіктің жеткілікті дамымауынан, баға белгілеуге тікелей және жанама араласудан көрінетін бірқатар проблемалардың бар екенін айғақтайды, бұл өз кезегінде кәсіпкерлік белсенділіктің өсуін қамтамасыз етпейді.

Бұдан басқа, жекелеген салалар мен аялардағы әкімшілік-құқықтық реттеу жүйесі шағын кәсіпорындар үшін жайсыз болып отыр және онда шаруашылық жүргізудің шағын нысандары шеңберінде кәсіпкерлік қызметті жүргізудің ерекшелігі ескерілмеген.

Фискалдық жүктеменің жоғары деңгейімен ұштасып отырған осы мән-жайлар қызметтің бастапқы кезеңдерінде тұрған кәсіпорындарға өнім өткізу нарығын ұлғайтуға, кірістілікті арттыруға және осылайша микробизнестен шағын немесе орта бизнеске көшуді қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейді.

Үшіншіден, бизнес-ахуал әлі де күрделі және болжауға келмейтін күйде қалуда.

Жалғасып келе жатқан реттеушілік жүктеменің артуы ШОК субъектілерінің тиісті нарыққа кіруіне және олардың бизнесті жүргізу процестеріне байланысты әкімшілік кедергілердің болуы кәсіпкерлік қызметті мемлекеттік реттеуді түбегейлі жұмсартуға бағытталған кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі мемлекеттік саясаттың мақсаттарымен үйлеспейді.

Төртіншіден, мемлекеттік қолдаудың ағымдағы құрылымы мемлекеттік саясаттың тиімділігін төмендетеді.

Бұған бірнеше фактор ықпал етеді:

ШОК субъектілерін сапасы жағынан емес, саны жағынан қамтуға бағдарлану, бұл шектеулі мемлекеттік ресурстардың тиімсіз жұмсалуын және бизнесте масылдық көңіл-күйдің пайда болуын туындатады;

әртүрлі санаттағы субъектілердің (микро, шағын, орта) қолдауымен сараланған тәсілдің болмауы, бұл өмірлік циклдің барлық кезеңдерінен өтуде қиындықтар туындатады;

мөлшерлес емес қарсы міндеттемелер;

қолдау шараларында облыстағы аудандарды және облыстық маңызы бар қалаларды қоса алғанда, өңірлер деңгейінде салалық ерекшелікті есепке алудың болмауы;

қаржылық қолдау шараларына баса назар аудару, алайда қаржылық емес шаралар ШОК проблемаларын құзыреттілікті арттыру және қарыз капиталының құнына байланысты емес бәсекеге қабілеттілік факторларын күшейту арқылы шеше алады.

Орта бизнесті өсіру бойынша белгіленген стратегиялық бағдарларды ескере отырып, мемлекеттік қолдау шараларының қолданыстағы жүйесін сапа жағына қарай, атап айтқанда бәсекеге қабілетті компанияларды қолдауға қайта бағдарлау қажет.

Бесіншіден, "қаражат бөлінгеннен бастап түпкілікті алушыға жеткізілгенге дейін" мемлекеттік қолдау шараларын көрсетудің бүкіл процесінің ашықтығы нормативтік тұрғыдан қамтамасыз етілмеген.

Операторлар және (немесе) қаржы институттары объективті себептер бойынша ашпайтын мемлекеттік қолдау шараларын түпкілікті алушылар туралы анық ақпараттың (қаражаттың нысаналы игерілуі туралы деректер) болмауы, сондай-ақ осы ақпаратты ашу жөніндегі заңнамалық талаптардың болмауы мемлекеттік қолдау шараларының сапасы мен тиімділігінің қадағаланып тұруына теріс әсер етеді.

Сондай-ақ бұрын ұсынылған мемлекеттік қолдау шаралары туралы мәліметтерді жинақтауға мүмкіндік беретін, оның ішінде бөлінетін қаражаттың тиімділігін бағалау және берілетін қаражат бойынша шешімдер қабылдауды қолдау үшін мемлекеттік қолдау шараларын алушылардың ашық бірыңғай тізілімі жоқ.

Мәселен, мемлекеттік аудит органдары мемлекеттік қолдау шараларының сапасы мен тиімділігі туралы пайымдауды мемлекеттік қолдау шараларын алушылар туралы жалпыға қолжетімді ақпаратты немесе жинақталған ақпаратты ғана пайдалана отырып дайындауға мәжбүр.";

"Халықаралық тәжірибеге шолу" деген 3-бөлім мынадай редакцияда жазылсын:

"3-бөлім. Халықаралық тәжірибеге шолу

Озық шетелдік практикалардың халықаралық тәжірибесі ШОК-ты дамытудың сапалы пысықталған саясаты кедейліктен шығу және формалды емес экономиканы төмендету екенін көрсетіп отыр. Экономикалық байлықтың өсіп, кірісі ортадан төмен дамушы елдің деңгейінен кірісі ортадан жоғары және жоғары дамушы елдің деңгейіне өту шамасына қарай мақсат қою ШОК-тың орнықты экономикалық дамуға қатысуы, экономиканы әртараптандыру, экспорттың өсуі, инновациялар және креативті индустриялар жағына қарай ығысады. Бизнесті дамыту үшін маңызды формалды институционалдық жағдайларды салыстырмалы талдау Қазақстанға бейімдеуге болатын шешімдерді бөліп көрсетуге мүмкіндік береді.

Экономикалық еркіндік беру, әкімшілік кедергілерді азайту, баға белгілеуді өзгерту және бәсекелестікті дамыту бөлігінде институттарды трансформациялау жағдайында кәсіпкерлік белсенділікті қалай ынталандыруға болатынын көрсететіндіктен, Кавказ елдерінің тәжірибесі анағұрлым тартымды болып табылады.

Мысалы, Арменияның әкімшілік кедергілерді азайту жөніндегі тәжірибесі ең көрнекі болып отыр. Армения Еуразиялық экономикалық одақ (бұдан әрі – ЕАЭО) бойынша Қазақстанның әріптесі болып табылады және мемлекеттің фискалдық мөлшерінде еркіндік деңгейі Қазақстанмен ұқсас. Бұл ретте Армения Қазақстанға қарағанда төмен интегралдық рейтингке ие бола тұра, бірқатар өлшемшарттар бойынша үздік көрсеткіштерді жариялап отыр. Армения рәсімдер санын, олардың уақыты мен құнын қысқарта отырып, "бизнес ашуда" (4 рәсімнен 3-ке дейін, 5 күннен 4-ке дейін), "электр энергиясына қосылуда" (6 рәсімнен 2-3-ке дейін), "құрылысқа рұқсат алуда" (уақытын – 102,5 күннен 99 күнге дейін, құнын – қойма құнының 2,1 %-ынан 1,3-1,6 %-ға дейін) және "төлем қабілетсіздігі бойынша шешім шығаруда" (құнын – мүліктің 15 %-ынан 11 %-ға дейін) 2018 – 2019 жылдары көрсеткіштерін жақсарта алды.

Электр энергиясына қосылу бөлігінде Армения мемлекеттік органдар үшін бастапқы қосудың ұзақтығы бойынша қатаң мерзімдер белгіледі. Армения тәуекелі төмен жобаларды сәулет сызбаларын тәуелсіз сарапшылармен келісу талаптарынан босатқанымен, сәулетшілер мен инженерлерге қойылатын біліктілік талаптары 2020 жылы күшейтілді.

Осыған байланысты ҰДЖ-да бизнесті жүргізу процестері бойынша әкімшілік кедергілерді одан әрі қысқарту қажеттігі айқындалғанын ескерсек, бұл тәжірибені Қазақстанда қолдануға болады.

Грузия тәжірибесі инвестициялар еркіндігін беру және әділ бәсекелестікті белгілеу саласында барынша қолдануға жарамды.

Айталық, 2000-шы жылдардағы реформалардан кейін Грузия ЭЕИ-де инвестициялар еркіндігі саласында бірден жоғары көтерілді, бұл әсіресе денсаулық сақтау саласында жеделдетілген жекешелендіруге негізделді. 2011 жылы Грузияда "Экономикалық еркіндік туралы органикалық заң" да қабылданды, онда халықтың экономикалық және азаматтық еркіндігі мен мемлекеттің араласуын шектеу қамтылды. Осы Заңға сәйкес Грузия резиденттер мен бейрезиденттер үшін капитал қозғалысына (валюта айырбастау, ақша қаражатын Грузияның шегінен тыс әкету) шектеулерді алып тастады.

Мұндай жағдайларда Қазақстанмен салыстырғанда Грузияның тартымды инвестициялық ахуалды қамтамасыз етуге байланысты тәжірибесі анағұрлым жағымды болып көрінеді.

Перудің 1990-шы жылдардың басындағы меншік құқығын формалдандыру жөніндегі тәжірибесі меншік құқығын қорғау бөлігінде ең жарқын мысал бола алады. Формалдандыру бағдарламасының алғашқы үш жылында бұрын бейформалды меншікте болған 150 мыңнан астам объект тіркелді. Бейформалды мүлікті тіркеу құнының төмен болуы реформаның табысты жүзеге асуының негізгі элементі болды, оны мемлекет көлеңкелі сектордан көшудің транзакциялық шығасыларын қысқарту үшін қажеттілік түрінде субсидиялады. Жүйеде мүлікті тіркеу рәсімдерінің саны өте аз болғандықтан, кедей халық үшін тартымды еді, сондай-ақ ол формалдандырудың артықшылықтары туралы жергілікті деңгейде ақпараттандыру арқылы халықты тіркеуге ынталандырды.

Бұған қоса, Малайзия да меншік құқығын, әсіресе зияткерлік меншік құқығын қорғау бөлігінде табысты реформалардың үлгісі болды. Мәселен, Малайзия 2011 – 2013 жылдары электрондық тіркеу және төлеу жүйесін енгізу арқылы мүлік құқықтарын беру рәсімінің уақытын 41 күннен 2 күнге дейін қысқарта алды.

Өз кезегінде, мұндай практикаларды Қазақстанда қолдану бизнестің экономиканың көлеңкелі секторына кетуге деген ынтасын жояды, адал "ашық" бизнес жүргізу үшін жағдай жасайды.

Зияткерлік меншік институтын дамыту саласында Малайзияның 2012 жылы World Intellectual Property Organization (WIPO) кіруі және патенттерді, тауар белгілері мен авторлық құқықты қорғау саласындағы көптеген халықаралық келісімдерге қол қоюы маңызды фактор болды. Ғаламдық ақпараттық кеңістікке интеграцияланудың мұндай түрі жергілікті кәсіпкерлерге қолданыстағы өнертабыстар мен инновацияларға қол жеткізуге, тауашаларды табуға және тіркеуге мүмкіндік берді.

Мұндай практиканы Қазақстан болмысында қолдану зияткерлік меншікті одан әрі дамыту үшін жағдай жасауға, оны іске асырудың жаңа нысандарын ашуға және зияткерлік меншік объектілерін сыртқы нарықтарға импорттауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Мемлекеттік қызметте, сот жүйесінде және құқық қорғау органдарында сыбайлас жемқорлықтың алдын алу бөлігінде 2000-шы жылдардан бастап құқық үстемдігі элементтерін жетілдіруді жалғастырып келе жатқан және дамыған ЭЫДҰ елдері деңгейінде өңірдегі ЭЕИ көрсеткіштері жоғары жалғыз ел болып табылатын Грузияның тәжірибесі анағұрлым жақсы.

2000 жылы Грузияда Transparency International Georgia (TI Georgia) үкіметтік емес ұйымының филиалы құрылды, ол сыбайлас жемқорлықтың алдын алу жөніндегі шараларға тәуелсіз талдау, мемлекеттің сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі бастамаларының барлық деңгейлерде орындалуына мониторинг жүргізеді.

Қазақстаннан елеулі айырмашылығы – Грузия бюджеттік ақпаратқа жұртшылықтың қол жеткізуі рейтингінде әлем бойынша екінші орынды (Жаңа Зеландиядан кейін) иеленіп, өңір елдері арасында ақпараттың неғұрлым жоғары деңгейде ашықтығын қамтамасыз етеді. 2012 жылы біріздендірілген жария ақпараттық жүйе құрылды, оған мемлекеттік органдар бюджеттер және сатып алу бойынша деректерді енгізуге міндетті. Жоба Грузияның 2011 жылы құрылған, ашық мемлекеттің мүддесін нығайтуға, әкімшілік кәсіпқойлықты, ашық азаматтық бақылауды дамытуға бағытталған "Ашық үкімет" халықаралық ұйымына кіруі шеңберінде өткізілді.

Бүгінгі күні көптеген елдердің заңнамасында мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды тұлғаларына қатысты мәліметтерді банктік құпиядан алып тастауға рұқсат етілген.

Банктік құпияға жатқызылған ақпаратты ашу құқық қорғау органдары, сот билігі органдары, фискалдық (салық) органдар үшін жүзеге асырылады. "Банктер және банк қызметі туралы" 1984 жылғы Францияның Заңына сәйкес клиенттер мен олардың шоттары туралы мәліметтерді қылмыстық тергеп-тексеру жүргізетін сот органдарынан жасыруға болмайды. Францияның Жалпы салық кодексіне сәйкес кредиттік ұйымдар салық қызметтеріне бағалы қағаздар салымдары немесе ақша қаражаты шоттарының, ағымдағы аванстық шоттардың және т.б. ашылуы және жабылуы туралы хабарлап отыруға міндетті. Сонымен бірге банктік құпия Италияның салық органдары үшін адамдар туралы мәліметтер алуға кедергі бола алмайды.

Аумағы жағынан ірі және (немесе) әртүрлі елдерде, әдетте, орталық үкімет пен өңірлік билік арасында өкілеттіктер мен жауапкершіліктер бөлінеді.

Орталық үкіметтің жауапкершілігіне ШОК-ты дамыту үшін институционалдық жағдайларды қамтамасыз ету және саясаттың реттеушілік бөлігі кіреді. Әдетте, мемлекеттер бір жағынан кәсіпкерлер үшін өңірлер арасындағы бәсекелестікті көтермелейді және екінші жағынан ұлттық деңгейдегі міндеттерді шешу үшін жекелеген өңірлерге қосымша интервенциялар жүргізеді. Бұл практика қалыспай даму стратегиясын қолданған Азия елдерінде әсіресе айқын көрінеді.

Индустриялық аймақтар мен парктер түрінде мамандандырылған аумақтарды, бизнес-инкубаторлар мен акселераторларды, креативті парктер мен аймақтарды, басқа мамандандырылған инфрақұрылымды дамыту өңірлік ерекшеліктерді, бәсекелік артықшылықтар мен өңірлік кәсіпкерліктің қажеттіліктерін жақсы түсінетін жергілікті биліктің құзыретіне жатады. Құқықтар мен жауапкершілікті орталықсыздандыру фискалдық және бюджеттік орталықсыздандырумен тығыз байланысты.

Өңірлер деңгейінде тұтастай өңірдің инвестициялық тартымдылығын арттыруға және атап айтқанда ШОК-ты дамытуға шоғырланатын жеке даму институттарын құруға болады.

Мысалы, Татарстан Республикасында функцияларына кәсіпкерлікті қаржылық, ақпараттық-консультациялық, инновациялық, мүліктік қолдау кіретін ШОК-ты дамыту жөніндегі өзіндік экожүйе жұмыс істейді. Осылайша, өңірлік билікке өңірдегі экспортты, кепілдік беруді, ИТ-парктерді, агроөндірістік парктерді, өнеркәсіптік парктер мен алаңдарды, бизнес-инкубаторларды басқаруды қолдау жөніндегі өкілеттіктер берілген.

Еуропалық Одақта (бұдан әрі – ЕО) өңірлік даму институттары өңірлік кәсіпкерлік экожүйелерді дамытудағы негізгі буын болып табылады. Мемлекеттік және үкіметтік емес ұйымдар, жеке компаниялар өңірлік даму институттары ретінде әрекет ете алады. ЕО-дағы өңірлік даму институттарының орталық мемлекеттік органдардан зор дербестігі бар екенін, шешімдер қабылдауда икемді екенін және "бір терезе" қағидаты бойынша бизнеске жағдай жасау үшін өңіраралық (ел ішінде) бәсекелестікті қамтамасыз ететінін атап өткен жөн. Өңірлік кәсіпкерлік жүйелерді дамыту кезінде "Single Market" қағидаттарында бірыңғай еуропалық нарықты дамыту үшін өңіраралық кооперация мен коллаборацияға баса назар аударылады. 2020 жылы ЕО-да "Өзара байланыстарды картаға түсіру және талдау арқылы еуропалық кәсіпкерлік өңірлердің ынтымақтастығына жәрдемдесу" жобасы іске асырылды.

Дамушы елдерде Оңтүстік-Шығыс Азия елдері қауымдастығының (ASEAN) оң тәжірибесі мен сабақтары қызығушылық туғызады. Негізгі сабақ – орталық пен өңірлер арасында функциялардың қиылысуына жол бермейтін, міндеттерді бүкпесіз және түсінікті болатындай етіп бөлу қажеттігі. Әдетте, орталық билік саясатты құруға және тұжырымдауға жауапты, ал өңірлік билік оны іске асыруға жауапты.

Мемлекеттік қолдауды нақты өңірдің ерекшеліктерін ескере отырып анағұрлым тиімді іске асыруға мүмкіндік беретіндіктен, тізбеленген практикаларды орталық үкімет пен өңірлік билік арасында өкілеттіктер мен жауапкершілікті бөлу бөлігінде Қазақстанда қолдануға болады.

Өнімділіктің өсуін күшейту үшін кәсіпкерлікті қолдау шараларын бөлу бөлігінде мынадай елдердің тәжірибесі барынша тартымды болып көрінеді.

Мексикада ШОК-тың екі типіне қатысты екі даму бағдарламасы қолданылады. Бірінші бағдарлама ішкі нарыққа бағдарланған, ісін жаңа бастайтын кәсіпкерлерге және табиғат жағдайлары күрделі аймақтарда жұмыс істейтін ШОК-қа арналған. Екінші бағдарлама сыртқы нарықтарға бағытталған, жұмыс істеп тұрған ШОК-қа бағдарланған.

Бұл ретте осы бағдарламаларда ұсынылатын құралдар дәстүрлі: оқытудан бастап жеңілдікті кредиттер мен қарыздарға кепілдік беруге дейін.

Ұлыбританияда "Future Fifty" (2013) бағдарламасы іске асырылуда, оның шеңберінде Ұлыбританияда орналасқан неғұрлым перспективалы 50 цифрлық технологиялық компания іріктеледі. Компанияларды іріктеуді тәуелсіз сарапшылар панелі жүзеге асырады. Жоғары буын басшыларын қолдаудың екі жылдық тетігі негізгі мемлекеттік мекемелермен тікелей байланысты қамтамасыз ету (иммиграция, салық салу мәселелері бойынша қолдау), консультациялар және сервистік сүйемелдеу (әріптестік желіге қол жеткізу, сарапшылар қатысатын кластар мен семинарлар) сияқты шараларды қамтиды. Соңғы онжылдықта Tech Nation (технологияларды, байланыстарды, ынтымақтастықты және таланттарды дамытуға арналған жетекші платформа) 5000-нан астам компаниямен ынтымақтасып, 48 өсу бағдарламасы шеңберінде 1250 компанияның дамуын жеделдетті.

Бұл компаниялар барлығы 28,1 млрд фунт стерлинг тартып, Ұлыбритания экономикасы үшін ЖҚҚ түрінде 600 млн-нан астам фунт стерлингті қамтамасыз етті.

Соңғы 10 жылда Future Fifty бағдарламасы Ұлыбританияның 130 бірегей технологиялық компаниясының 23 %-ына (30) қолдау көрсетіп, олар барлығы 16,3 млрд фунт стерлинг жинаған. Соңғы сатыдағы жаңа технологиялы он үш компания 2022 жылға арналған Future Fifty бағдарламасына қосылды.

2022 жылдың қорытындысы бойынша Ұлыбритания ЖІӨ-дегі ШОК үлесі 51 %-ды құрады.

Жергілікті компаниялардың жаһандық нарықтардағы бәсекеге қабілеттілігін дамыту бойынша ұқсас тәсіл "Global Company Partnership" (GCP) бағдарламасы шеңберінде Сингапурда да қолданылады. Бұл компанияларға қаржылық қолдау да, қаржылық емес қолдау да көрсетіледі. Қаржылық қолдау шеңберінде нарықтарға қатысуды ұлғайту немесе жаңа нарықтарға шығу жөніндегі қолайлы шығыстардың 70 %-на дейін өтеу жүргізіледі. Сондай-ақ сақтандыру схемалары көзделген. Қаржылық емес қолдау компанияның құзыреттерді дамыту жөніндегі шығыстарын өтеу арқылы жүзеге асырылады (интернационалдандыруды, брэндингті, дизайнды, франчайзингті, лицензиялау стратегияларын және т.б. қоса алғанда). Бағдарламаға экспорттық әлеуетке ие, интернационалдандыру жоспары және ел үшін экономикалық әсері бар бәсекеге қабілетті өнімдері немесе көрсетілетін қызметтері бар сингапурлық компаниялар қатыса алады.

2022 жылдың қорытындысы бойынша Сингапур ЖІӨ-дегі ШОК үлесі 48 %-ды құрады.

Осылайша, халықаралық тәжірибе өңдеу өнеркәсібінде жұмыс істейтін және экспортқа бағдарланған, негізінен орташа мөлшердегі бәсекеге қабілетті компанияларды қолдау жөніндегі тәсілді қолданудың тиімділігін айғақтайды.

Бұл ретте түрлі елдерде іске асырылып жатқан, тез дамып келе жатқан компанияларды қолдайтын бағдарламалардың алуан түрлі болуына қарамастан, олардың ортақ сипаттамалары мыналар:

қатысушылардың шектеулі саны;

жеке қолдау;

мемлекеттік қолдаудың қажетті жиынтығы (мысалы, технологиялық жабдықтарды сатып алуға, патенттер мен зияткерлік меншіктің өзге де түрлерін алуға қаржылық көмек, жобаларды жеңілдікпен бірлесіп қаржыландыру, жаңа өнеркәсіптік жобаларды іске асыру үшін нысаналы қарыздар және т.б. Консалтингтік және маркетингтік қолдауды, білім беру бағдарламаларын қоса алғанда, қаржылық емес қолдау тетіктері);

қолдау алуға, мысалы, экспортқа шығу, инвестициялармен қамтамасыз ету бойынша қолдау алуға жүгінген кезде ШОК жобаларын сүйемелдеу.";

"Шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың пайымы" деген 4-бөлімде:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"Қазақстан орта кәсіпкерлікті дамыту басымдығымен барлық ШОК субъектілерін қолдаудан бәсекеге қабілеттілерді қолдауға көшуді көздейді.

Үкімет қаржылық қолдаудың нарықтық емес тетіктерінен біртіндеп көшуді қамтамасыз етеді.";

"Шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың негізгі қағидаттары мен тәсілдері" деген 5-бөлімде:

"Шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту тәсілдері" деген 2-тарауда:

"Мемлекеттік қолдау шаралары құрылымының тиімділігін қамтамасыз ету" деген 4-міндет мынадай редакцияда жазылсын:

"4-міндет. Мемлекеттік қолдау шаралары құрылымының тиімділігін қамтамасыз ету

Пирамиданың қорытынды деңгейінде мемлекеттік қолдау шараларының тиімді құрылымын қамтамасыз етуге байланысты реформалар қамтылған.

ШОК субъектісінің санатына, оның салық төлемдері серпініне, өмірлік цикл кезеңіне және даму әлеуетіне байланыстыра отырып, ШОК-ты дамытуды ынталандыру құралдары мен мемлекеттік шараларының қолжетімділігіне саралау жүргізілуге тиіс.

Ол үшін мемлекеттік реттеу және кәсіпкерлікті ынталандыру шараларының негізгі векторы барлық даму кезеңдерінде бизнестің үздіксіз дамуын қамтамасыз етуге бағытталатын болады, бұл кейіннен шағын бизнестің басым бөлігінің орта бизнеске және орта бизнестің ірі бизнеске көшуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

Дамудың негізгі бағыты:

ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерді бизнес-бастаманы іске асыру бойынша қолдауға;

өмірлік циклдің барлық кезеңдерінен өту үшін микро және шағын кәсіпорындарды сапалы дамытуға;

орта бизнестің орнықты тобын өсіруге;

даму әлеуеті бар, бірақ өздері ықпал ете алмайтын қиын жағдайға тап болған кәсіпорындарды дағдарысқа қарсы қолдауға бағытталатын болады.

Осылайша, ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге ("қалыптасу кезеңі") кәсіпкерлікке тән құндылықтарды дәріптеуге, қажетті құзыреттерді дамытуға бағытталған барлық қаржылық емес қолдау шараларына (консультациялар, оқыту, ақпараттандыру және т.б.), сондай-ақ қаржылық қолдау шараларының (микрокредиттер, гранттар) лимиттелген санына қолжетімділік беру түрінде ынталандырулар ұсынылуға тиіс.

Бұл ретте бизнестің осы санаты үшін тиісті қолдау шараларын алуда іріктеудің қатаң өлшемшарттары мен қарсы міндеттемелер қойылмайды.

"Кәсіпкерлік белсенділіктің өсу сатысында" бизнес субъектілеріне қаржылық қолдау шараларының лимиттелген кешені (субсидиялау, кепілдік беру, жеңілдікті кредиттеу түрінде) ұсынылатын болады, сондай-ақ қажетті қаржылық емес қолдау шаралары (қызметкерлердің біліктілігін арттыру, іскерлік байланыстар орнату, ішкі нарыққа қатысуды арттыру бойынша сүйемелдеу және т.б.) қолжетімді болады.

Мыналар мұндай компанияларды іріктеудің негізгі өлшемшарттары болады:

1) нарықта кемінде 3 жыл жұмыс істеу;

2) салық берешегінің болмауы;

3) кірістің кемінде 10 % өсу қарқыны;

4) 80 % сапалы жұмыс орындары.

Өсу әлеуеті бар, бірақ қиын жағдайға тап болған ("рецессия кезеңі") шағын және орта бизнес компаниялары үшін дағдарыстық жағдайдан шығу бойынша ынталандырулар ұсынылады (дағдарысқа қарсы бағдарламаларды енгізу, берешектерді өтеу, субсидиялау түрінде және т.б.).

Мұндай ұйым үшін басты өлшемшарт ретінде форс-мажордың мән-жайын және банкроттық рәсімдерінің жоқтығын растайтын құжат болады.

Бизнесті қолдау жөніндегі мемлекеттік саясаттың негізгі бағдары кейіннен ұлттық экономиканың көшбасшыларына трансформациялану әлеуеті бар бәсекеге қабілетті экспортқа бағдарланған орта буын компанияларын ("жетілу кезеңі") дамытуға бағытталатын болады.

Аталған компаниялар үшін арнайы әзірленген "Бизнес – жаңа формациядағы элита: жаһандану жолы" бағдарламасы шеңберінде техникалық құжаттаманы әзірлеуге жәрдемдесуден бастап жеңілдікпен қаржыландырудың жекелеген шарттарына, пайыздық мөлшерлемені субсидиялауға, ішінара кепілдік беруге, лизингке, үлестік қаржыландыру құралдары мен капитал нарығын пайдалануға (облигациялар бойынша купондық сыйақы мөлшерлемесін субсидиялау) дейін қаржылық та, қаржылық емес те қолдау шараларының кең ауқымы, сондай-ақ қолдаудың өзге де тетіктері ұсынылатын болады.

Негізгі өлшемшарттар мыналарға негізделеді:

1) экспортқа бағдарлану – үміткер компания өз тауарларын, жұмыстарын, көрсетілетін қызметтерін сыртқы нарықтарға өткізуге немесе өткізуге ниет білдіруге тиіс;

2) жоғары еңбек өнімділігі – еңбек өнімділігі жылына 1 жұмыскерге шаққанда орташа салалық көрсеткіштен артық болуға тиіс;

3) бюджетке тұрақты салық түсімдерінің болуы.

Көрсетілген өлшемшарттарға сәйкестікті бағалауды орталық мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің деректері негізінде жүзеге асыру ұсынылады.

Бұл ретте аталған компанияларға тексеруден және субъектілерге бару арқылы профилактикалық бақылаудан босатып, оның орнына бизнестің ашық есептілігін енгізу түрінде ынталандыру ұсынылатын болады.

Қарсы міндеттемелер алатын мемлекеттік ынталандыру шарасының түрі мен көлеміне қарай пропорционалды түрде айқындалады және мынадай бағыттары бойынша жиынтықта немесе жеке түрде қолданылатын болады:

1) еңбек өнімділігін арттыру;

2) экспорт жеткізілімдерін ұлғайту;

3) салық түсімдерін ұлғайту;

4) шикізат өңдеуді тереңдету.

Мұндай жобалық тәсілде ұлттық экономиканың көшбасшысы бола алатын бәсекеге қабілетті мықты компанияларды өсіру бойынша әлемдік және отандық үздік тәжірибе қамтылатын болады.

Мемлекеттік қолдау шараларының операторлары мемлекеттік қолдау шараларын алушылар туралы ақпаратты ашу жөніндегі үлгілік шарттарды әзірлеу және бекіту бөлігінде қаражат берудегі қаржы операцияларының ашықтығын арттыру бойынша түбегейлі шаралар қабылдауға тиіс.

Мемлекеттік қолдау шараларын алу кезінде ашықтықты қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік қолдау шараларын алушылардың ашық бірыңғай тізілімін құру қажет, ол әрбір кәсіпкерлік субъектісі бойынша бұрын алынған қолдау шаралары және төленген салықтарының сомасы, жұмыскерлерінің саны түріндегі осы қолдаудың әсері туралы барлық ақпаратты беруге және т.б. мүмкіндік береді.";

көрсетілген қаулымен бекітілген Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасына қосымшада:

Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары осы қаулыға қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Ә. Смайылов

	Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 29 желтоқсандағы № 1241 қаулысына қосымша
	Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасына қосымша

Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамасын іске асыру жөніндегі іс-қимыл жоспары

Р/с №

Түйінді реформалар және негізгі іс-шаралар

Аяқталу нысаны

Аяқталу мерзімі

Жауапты орындаушылар

1	2	3	4	5
1-бағыт. Институционалдық шаралар және адами капиталды дамыту 1-нысаналы индикатор. ЖІӨ-дегі ШОК үлесі – 40 % (2022 ж. – 35,1 %, 2023 ж. – 36 %, 2024 ж. – 37 %, 2025 ж. – 37,5 %, 2026 ж. – 38 %, 2027 ж. – 38,5 %, 2028 ж. – 39 %, 2029 ж. – 39,5 %, 2030 ж. – 40 %)
1.	Қолданыстағы заңнама нормаларын банктік шоттарға билік ету бойынша негізсіз шектеу тұрғысынан қайта қарау	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы I тоқсан	Қаржымині, ҰЭМ, ҰБ (келісу бойынша), ҚНРДА (келісу бойынша)
2.	Оқыту құралдары және кәсіпорындар қызметі мәселелері бойынша консультациялар беру арқылы кәсіпкерлік әлеуетін арттыру	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы II тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
3.	"Бір ауыл – бір өнім" жобасы шеңберінде жергілікті және локальды ресурстардан өнім жасауды және ілгерлетуді қолдау	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы II тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
4.	Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту орталықтарында кәсіпкерлік бастамасы бар әйелдер мен кәсіпкер әйелдердің мүмкіндіктерін кеңейту	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы II тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
5.	Әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілеріне мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну шарттарын қайта қарау, оның ішінде мемлекеттік гранттар беру кезінде әлеуметтік кәсіпкерлер үшін қаражатты квоталау және ЕДБ кредиттері бойынша сыйақы мөлшерлемелерінің бір бөлігін субсидиялау	НҚА топтамасын қабылдау	2024 жылғы II тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
6.	Мемлекеттік қолдау жүйесін трансформациялау: өмірлік цикл сатысында және бәсекеге қабілеттілік деңгейіне қарай "шешімдер пакетін" енгізу ("ең аз пакет", "стандартты пакет" және "аралас пакет")	Қазақстан Республикасы Заңының жобасы	2024 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, Еңбекмині, СІМ, ӨҚМ, ТСМ, АШМ, СИМ, ЦДИАӨМ, ЭТРМ, ҚНРДА (келісу бойынша), "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
7.	Шетелде бизнес-тағылымдамадан өту және кәсіпорындарға сарапшыларды тарту арқылы іскерлік байланыстарды кеңейту және кәсіпкерлердің өнімділігін арттыру	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
8.	Дара кәсіпкерлер үшін көзделген қызметті тоқтатудың оңайлатылған тәртібін шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғаларға қолдану	Қазақстан Республикасы Заңының жобасы	2024 жылғы IV тоқсан	Қаржымині, ҰЭМ
9.	Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттылығын айқындау жөніндегі өлшемшарттарды өзгерту	Қазақстан Республикасы Заңының жобасы	2024 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, СЖРА ҰСБ (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
10.	Энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың энергия жеткізуші ұйымдардың реттеліп көрсетілетін қызметіне кедергісіз қол жеткізуі мақсатында электр энергиясын жеткізу қызметтерін көрсету сервистік моделін енгізу	бұйрық	2024 жылғы IV тоқсан	ЭМ, ҰЭМ, БҚДА (келісу бойынша)
11.	Мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін "Бизнеске арналған үкімет" порталымен интеграциялау	ҮА-ға ақпарат	2025 жылғы IV тоқсан	ЦДИАӨМ, ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша), "Қазақтелеком" АҚ (келісу бойынша), "QazInnovations" ИДҰА" АҚ (келісу бойынша), мүдделі МО
12.	Тұтынушылар топтары арасында электр энергиясымен жабдықтау жөніндегі көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтердің айырмасын кезең-кезеңімен қысқарту және оларды саралауды алып тастау	ҮА-ға ақпарат	2025 жылғы IV тоқсан	СИМ, ЭМ, БКДА (келісу бойынша)
13.	Сұйытылған мұнай газын жалпы өткізу көлемінен тауар биржалары арқылы өткізу үлесін ұлғайту	ҮА-ға ақпарат	2025 жылғы IV тоқсан	СИМ, ЭМ, БКДА (келісу бойынша)
14.	Мұнай өнімдерін жалпы өткізу көлемінен тауар биржалары арқылы өткізу үлесін ұлғайту	ҮА-ға ақпарат	2025 жылғы IV тоқсан	СИМ, ӨҚМ, БКДА (келісу бойынша)
15.	Көмірді жалпы өндіру көлемінен тауар биржалары арқылы тікелей өңірлік тұйықтарға өткізу үлесін ұлғайту	ҮА-ға ақпарат	2025 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, БҚДА (келісу бойынша)
16.	Электр энергиясын жеткізушіні ауыстыру үшін онлайн цифрлық платформа (market place) енгізу	ҮА-ға ақпарат	2025 жылғы IV тоқсан	ЭМ, БҚДА (келісу бойынша), "ЭҚРҚО" АҚ (келісу бойынша)
17.	Ауылдарда жұмыс істейтін жас фермерлер, басшылар мен мамандар арасында көшбасшылар бейнесін қалыптастыру бойынша ауқымды ақпараттық жұмыс жүргізу	ҮА-ға ақпарат	үнемі	АШМ, МАМ
2-бағыт. Орташа компаниялардың өсуіне түрткі болу 2-нысаналы индикатор. ЖІӨ-дегі орта компаниялардың үлесі – 20% (2022 ж. – 6,9%, 2023 ж. – 8,5%, 2024 ж. – 11%, 2025 ж. – 15%, 2026 ж. – 16%, 2027 ж. – 16,5%, 2028 ж. – 18%, 2029 ж. – 19%, 2030 ж. – 20%)
18.	Формалды емес мүлікті және меншік құқықтарын формалдандыру тетігін әзірлеу	ҮА-ға ақпарат	2023 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, АХҚО (келісу бойынша)
19.	Ашық және объективті рейтингтер мен өлшемшарттар негізінде цифрлық шешімдерді пайдалану арқылы ШОК субъектілері үшін қаржы құралдарына қол жеткізу бойынша тең бәсекелес алаң құру	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	2023 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ
20.	Республикалық бюджет қаражаты есебінен ШОК-ты мемлекеттік қолдау шараларынан "Өндірістік (индустриялық) инфрақұрылымды дамыту" құралын алып тастау және босайтын ресурстарды "Индустриялық аймақтарды дамыту" құралына ауыстыруды пысықтау	Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы	2023 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ
21.	Сапалы мамандандырылған инфрақұрылым тапшылығы проблемаларын шешу мақсатында, оның ішінде республикалық мақсаттағы арнайы экономикалық және индустриялық аймақтарда жеке инвестицияларды тарту үшін ынталандыруларды енгізуді пысықтау	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы IV тоқсан	ӨҚМ, ҰЭМ, ЖАО, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
22.	Мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін салықтарды және басқа да міндетті төлемдерді дұрыс есептеу тұрғысынан талдау	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы I тоқсан	Қаржымині, ЦДИАӨМ, ҰЭМ
23.	Табиғи монополиялар субъектілері мен коммуналдық сектор инфрақұрылымына техникалық қосылу талаптарын қайта қарау (интеграцияланған цифрлық платформаларды пайдалана отырып, "бір терезе" қағидаты бойынша қызметтер көрсету)	ҮА-ға ақпарат	2024 жылғы II тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
24.	Офтейк-келісімшарттар жасасу бойынша сатып алу рәсімдерін жүргізу міндеттемелерін енгізу және тапсырыс берушілер тізбесін кеңейту (жүйе түзуші кәсіпорындарды, табиғи монополиялар субъектілерін және квазимемлекеттік кәсіпорындарды қосу)	Қазақстан Республикасы Заңының жобасы	2024 жылғы IV тоқсан	ӨҚМ, ҰЭМ
25.	Коммуналдық көрсетілетін қызметтер нарығында тарифтерді кросс-субсидиялаудан біртіндеп бас тарту	Қазақстан РеспубликасыҰлттық экономика министрінің бұйрығы	2024 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
26.	Өндірістің негізгі факторларына қол жеткізу үшін ашық аукцион қағидаттарын міндетті пайдалану жөніндегі норманы енгізу	Қазақстан Республикасы Заңының жобасы	2025 жылғы I тоқсан	ҰЭМ, БҚДА (келісу бойынша), СЖРА (келісу бойынша), ЭМ, СИМ, ЦДИАӨМ, АШМ, ЭТРМ, Қаржымині, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
27.	Бизнеске арналған көрсетілетін қызметтер маркетплейсін (мемлекеттік көрсетілетін қызметтер, "Атамекен" ҰКП көрсететін қызметтер, қаржылық және қаржылық емес қолдау шаралары) қамтитын "Бизнеске арналған үкімет" веб-порталын өнеркәсіптік пайдалануға енгізу	"Бизнеске арналған портал" цифрлық платформасы	2025 жылғы IV тоқсан	"Атамекен" ҰКП (келісу бойынша), ЦДИАӨМ, ҰЭМ, Еңбекмині, СІМ, ӨҚМ, ТСМ, АШМ, СИМ, ЭТРМ, "Бәйтерек" ҰБХ" АҚ (келісу бойынша)
28.	Бизнестің өндірістің (негізгі қуаттың) негізгі факторлары: жерге, электр энергиясына, инфрақұрылымға және шикізатқа тең, жедел және құны бойынша барабар қолжетімділігін қамтамасыз ету	ҮА-ға ақпарат	жыл сайын	ҰЭМ, ӨҚМ, ЭМ, АШМ, ЦДИАӨМ, БҚДА (келісу бойынша), "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)
3-бағыт. ШОК-тағы көлеңкелі секторды қысқарту 3-нысаналы индикатор. ЖІӨ-дегі бақыланбайтын экономиканың үлесі – 12 % (2022 ж. – 18,8 %, 2023 ж. – 18,2 %, 2024 ж. – 16,6 %, 2025 ж. – 15 %, 2026 ж. – 14,5 %, 2027 ж. – 14 %, 2028 ж. – 13,8 %, 2029 ж. – 13 %, 2030 ж. – 12 %)
29.	Арнайы салық режимдерінің орындылығына жүргізілген ревизия қорытындысы бойынша оларды оңтайландыру	Қазақстан Республикасы кодексінің жобасы	2024 жылғы IV тоқсан	ҰЭМ, Қаржымині, "Атамекен" ҰКП (келісу бойынша)

Ескертпе: аббревиатуралардың толық жазылуы:

АХҚО – "Астана" халықаралық қаржы орталығы;

"Атамекен" ҰКП – "Атамекен" Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы;

АШМ – Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігі;

"Бәйтерек" ҰБХ" АҚ – "Бәйтерек" ұлттық басқарушы холдингі" акционерлік қоғамы;

БҚДА – Қазақстан Республикасының Бәсекелестікті қорғау және дамыту агенттігі;

ҒЖБМ – Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі;

ЕДБ – екінші деңгейдегі банктер;

Еңбекмині – Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі;

ЖАО – жергілікті атқарушы органдар;

ЖІӨ – жалпы ішкі өнім;

Қаржымині – Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі;

ҚНРДА – Қазақстан Республикасының Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі;

МАМ – Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі;

МО – мемлекеттік органдар;

ӨҚМ – Қазақстан Республикасы Өнеркәсіп және құрылыс министрлігі;

ПӘ – Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі;

СЖРА – Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі;

СЖРА ҰСБ – Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы;

СИМ – Қазақстан Республикасының Сауда және интеграция министрлігі;

СІМ – Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі;

ТСМ – Қазақстан Республикасының Туризм және спорт министрлігі;

ҰБ – Қазақстан Ұлттық Банкі;

ҰЭМ – Қазақстан Республикасының Ұлттық экономика министрлігі;

ҮА – Қазақстан Республикасы Үкіметінің Аппараты;

ЦДИАӨМ – Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі;

ШОК – шағын және орта кәсіпкерлік;

"ЭҚРҚО" АҚ – "Электр энергиясы мен қуаты рыногының қазақстандық операторы" акционерлік қоғамы;

ЭМ – Қазақстан Республикасының Энергетика министрлігі;

ЭТРМ – Қазақстан Республикасы Экология және табиғи ресурстар министрлігі;

"QazInnovations" ИДҰА" АҚ – "QazInnovations" инновацияларды дамыту жөніндегі ұлттық агенттігі" акционерлік қоғамы.