Об утверждении Положения о порядке предъявления и рассмотрения претензий предприятиями, организациями и учреждениями и урегулирования разногласий по хозяйственным договорам

Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 15 февраля 1993 г. N 111. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 27 июля 2005 г. N 781

В целях совершенствования правового регулирования в области доарбитражного разрешения хозяйственных споров Кабинет Министров Республики Казахстан постановляет:

1. Утвердить прилагаемое Положение о порядке предъявления и рассмотрения претензий предприятиями, организациями и учреждениями и урегулирования разногласий по хозяйственным договорам.
2. Ввести в действие настоящее постановление с 1 марта 1993 г.

Премьер-министр
Республики Казахстан

Утверждено
постановлением Кабинета Министров
Республики Казахстан
от 15 февраля 1993 г. N 111

ПОЛОЖЕНИЕ
о порядке предъявления и рассмотрения претензий
предприятиями, организациями и учреждениями
и урегулирования разногласий по
хозяйственным договорам

I. Общие положения
1. Настоящее Положение определяет порядок предъявления и рассмотрения предприятиями, организациями и учреждениями<*> претензий, возникающих при исполнении хозяйственных договоров и по другим основаниям, а также порядок урегулирования разногласий, возникающих при заключении, изменении и расторжении хозяйственных договоров.
<*> В дальнейшем - предприятия.
Положение является обязательным для всех предприятий, независимо от форм собственности и ведомственной принадлежности, находящихся на территории Республики Казахстан, если иное не установлено действующим законодательством или договором.
2. Действие настоящего Положения не распространяется:
- на претензии к предприятиям транспорта и связи, вытекающие из договоров по перевозке грузов и по операциям по оказанию услуг связи;
- на претензии заказчиков (внешнеторговых объединений и других организаций) и поставщиков товаров для экспорта, заказчиков и грузополучателей импортных товаров и внешнеторговых объединений, выполняющих заказы на импорт товаров, а равно на претензии, вытекающие из отношений по перевозкам в заграничном сообщении и по иностранному страхованию;
- в случае, если действующим законодательством установлен иной порядок доарбитражного урегулирования споров для банков, налоговой инспекции и других;
- в случае оспаривания государственных контрактов, заключенных на поставку продукции для государственных нужд.
3. Настоящее Положение имеет целью:
- обеспечить защиту прав и охраняемых законом интересов предприятий, а также урегулирование возникающих разногласий при заключении и исполнении хозяйственных договоров на основе строгого соблюдения законности, обеспечения рыночных отношений и договорной дисциплины в хозяйственной деятельности предприятий;
- способствовать выявлению и устранению причин и условий, порождающих факты невыполнения договорных обязательств и государственных контрактов, улучшению работы по заключению и исполнению хозяйственных договоров.
4. Предприятия, нарушившие имущественные права и законные интересы других предприятий, обязаны восстановить их, не ожидая предъявления претензии.

II. Порядок и сроки предъявления претензий
5. Предприятия, имущественные права и законные интересы которых нарушены, имеют право в установленном порядке предъявлять претензии к предприятиям, нарушившим эти права и интересы. Вышестоящие организации имеют право предъявлять претензии в интересах подведомственных предприятий.
В случаях, предусмотренных транспортными уставами (кодексами), претензии предъявляются транспортными предприятиями.
6. Претензия предъявляется в письменной форме и в ней указываются:
- наименование юридического лица, предъявившего претензию, и юридического лица, к которому предъявляется претензия, а также наименование структурной единицы, к которой предъявляется претензия, в случае заключения ими хозяйственных договоров и их исполнения в соответствии с предоставленным правом;
- обстоятельства, являющиеся основанием для предъявления претензии; доказательства, подтверждающие изложенные в претензии обстоятельства; ссылка на соответствующие нормативные акты;
- требования заявителя;
- сумма претензии и ее расчет, если претензия подлежит денежной оценке; платежные и почтовые реквизиты заявителя претензии;
- перечень прилагаемых к претензии документов, а также другие доказательства.
Претензия подписывается руководителем или заместителем руководителя предприятия, их вышестоящего органа, структурной единицы предприятия.
Претензия отправляется заказным или ценным письмом либо вручается под расписку, с удостоверением подписи лица, получившего претензию, или иным путем (телексом, телетайпом, факсом, почтограммой и т.д.).
К претензии прилагаются подлинные документы или надлежаще заверенные их копии, подтверждающие предъявленные заявителем требования.
К претензии могут не прилагаться документы, которые имеются у другой стороны, с указанием об этом в претензии.
7. Претензии о возмещении стоимости недостающей продукции (товаров), об оспаривании актов органов государственной власти и управления, иных вышестоящих органов, а также претензии, вытекающие из поставки скоропортящейся продукции (товаров) ненадлежащего качества, предъявляются в течение 20 дней, а претензии по другим основаниям - в течение одного месяца. Срок для предъявления претензии исчисляется со дня, когда предприятие узнало или должно было узнать о нарушении своего права.
При установлении недостачи либо ненадлежащего качества продукции (товаров), полученной в оригинальной упаковке либо в ненарушенной таре изготовителя, претензии и обосновывающие ее документы должны направляться также изготовителю товара. Если изготовитель или его местонахождение получателю неизвестно, претензия в двух экземплярах посылается отправителю (поставщику), который немедленно после ее получения обязан направить один экземпляр претензии изготовителю, известив об этом получателя в трехдневный срок.
8. Предприятия имеют право предъявлять претензии к другим предприятиям о возврате их имущества из незаконного владения.
9. В случае нарушения сроков предъявления претензий, установленных в п. 7 раздела II настоящего Положения, арбитражный суд или третейский суд при рассмотрении хозяйственного спора вправе взыскать в доход республиканского бюджета с предприятия, допустившего нарушение, 2 процента суммы иска, но не менее 1000 рублей и не свыше 10000 рублей.
Нарушение срока предъявления претензии не является основанием для отказа в ее рассмотрении либо для признания претензионного порядка не соблюденным.

III. Порядок и сроки рассмотрения претензий
10. Претензии о возмещении стоимости недостающей продукции (товаров), об оспаривании актов органов государственной власти и управления, иных вышестоящих органов, а также претензии, вытекающие из поставки скоропортящейся продукции (товаров) не надлежащего качества, рассматриваются в течение 20 дней, а претензии по другим основаниям - в течение месяца.
11. В случае нарушения сроков рассмотрения претензии, установленных в пункте 10 раздела III настоящего Положения, или оставления ее без ответа арбитражный суд или третейский суд при рассмотрении хозяйственного спора вправе взыскать в доход республиканского бюджета с предприятия, допустившего нарушение, 2 процента суммы иска, но не менее 1000 рублей и не свыше 10000 рублей.
12. При рассмотрении претензии предприятия должны проверить законность предъявленного требования и обоснованность его (наличие необходимых доказательств, правильность расчета взыскиваемой суммы и т. п.).
Если к претензии не приложены документы, необходимые для ее рассмотрения, то они запрашиваются у заявителя с указанием срока предъявления их, который не может быть менее 5 дней, не считая времени нахождения почтового отправления в пути. При неполучении затребованных документов к указанному сроку претензия рассматривается по имеющимся документам.
В необходимых случаях при рассмотрении претензии предприятия должны производить выверку расчетов, экспертизу и другие действия, обеспечивающие урегулирование спора в претензионном порядке. В этих случаях срок рассмотрения претензии продлевается на срок, необходимый для получения затребованных документов.
13. Предприятия, получившие претензию, обязаны удовлетворить обоснованные требования заявителя и в письменной форме уведомить его о результатах рассмотрения претензии.
В ответе на претензию должны быть указаны:
- наименование предприятий, дающих ответ, и предприятий, которым направляется ответ, дата и номер ответа, дата и номер претензии, на которую дается ответ;
- при полном или частичном удовлетворении претензии признанная сумма, номер и дата платежного поручения на перечисление этой суммы или срок и способ удовлетворения претензии, если она не подлежит денежной оценке;
- при полном или частичном отказе в удовлетворении претензии - мотивы отказа со ссылкой на соответствующие нормативные акты и документы, обосновывающие его;
- перечень прилагаемых к ответу на претензию документов, а также других доказательств.
При полном или частичном отказе в удовлетворении претензии заявителю должны быть возвращены подлинные документы, которые были приложены к претензии, а также направлены документы, обосновывающие отказ, если их нет у заявителя.
Ответ на претензию отправляется заказным или ценным письмом, либо вручается под расписку, с удостоверением подписи лица, получившего ответ, или иным путем (факс, телекс, телетайп и т.д.).
14. Если в ответе о признании претензии не сообщается о перечислении признанной суммы, заявитель претензии вправе по истечении 20 дней после получения ответа предъявить в банк распоряжение на списание в бесспорном порядке признанной должником суммы с начислением в случаях, установленных законодательством, пени за просрочку платежа. К распоряжению прилагается ответ должника, а в случаях, предусматриваемых инструкциями Национального государственного банка Казахстана, вместо приложения ответа о распоряжении указывается его дата и номер. За необоснованное списание в бесспорном порядке средств со счета виновная сторона уплачивает другой стороне штраф в размере 10 процентов суммы, неосновательно списанной в бесспорном порядке.
15. Предприятия обязаны незамедлительно принимать меры к устранению выявленных при рассмотрении претензий недостатков в их деятельности, а при фактах хищения имущества или злоупотребления служебным положением, либо иного нарушения закона сообщать в правоохранительные органы для принятия соответствующих мер.
16. В случае полного или частичного отказа в удовлетворении претензии или неполучения в срок ответа заявитель вправе предъявить иск в арбитражный суд или иной орган, которому подсуден спор.

IV. Урегулирование разногласий, возникающих
при заключении, изменении или расторжении
хозяйственных договоров
17. В тех случаях, когда обязательными для предприятий правилами не предусмотрены порядок и сроки урегулирования разногласий, возникающих при заключении, изменении и расторжении договоров, разногласия должны быть урегулированы в порядке и в сроки, установленные данным разделом настоящего Положения.
18. Разногласия, возникающие между предприятиями при заключении, изменении и расторжении договоров, рассматриваются руководителями предприятий или их заместителями, либо уполномоченными на то лицами.
19. При наличии возражений по условиям договора предприятия, получившие проект договора, составляют протокол разногласий, о чем делают оговорку в договоре и в 10-дневный срок направляют другой стороне протокол разногласий в двух экземплярах вместе с подписанным договором.
Предприятия, получившие протокол разногласий, обязаны в течение 10 дней рассмотреть его (в необходимых случаях совместно с другой стороной), включить в договор все принятые предложения, а оставшиеся неурегулированными разногласия передать в пределах этого срока на рассмотрение арбитражного суда или другого органа, которому подсуден спор, если договор основан на обязательном для сторон акте. В остальных случаях - по согласованию сторон.
Если предприятия, получившие протокол разногласий по договорам, основанным на государственном контракте или при наличии соглашения сторон о рассмотрении спора в арбитражном суде или другом органе, не передадут оставшиеся неурегулированными разногласия на разрешение арбитражного суда или другого органа, которому подсуден данный спор, предложения другой стороны по договору считаются принятыми.
20. Предприятия, считающие необходимым изменить или расторгнуть договор, направляют предложение об этом другой стороне по договору.
Предприятия, получившие предложение об изменении или расторжении договора, должны дать ответ не позднее 10 дней после получения предложения. При недостижении предприятиями соглашения об изменении или расторжении договора, а также в случае неполучения ответа спор между ними разрешается по заявлению заинтересованной стороны арбитражным судом или другим органом, которому подведомственен данный спор.
21. В случае, когда предприятия обязаны в установленном порядке направить другой стороне предложения о заключении (с высылкой его проекта), но не выполнили эту обязанность, требование о заключении договора предъявляется к ним заинтересованной стороной в 10-дневный срок со дня, когда проект должен был быть получен.
Ответ на такое требование должен быть дан не позднее 10 дней со дня его получения. При неполучении ответа в установленный срок, а равно при получении отрицательного ответа, заинтересованная сторона вправе не позднее чем в 10-дневный срок обратиться с иском в арбитражный суд или иной орган, которому подсуден спор.

"Шаруашылық шарттар жөнiндегi наразылықтарды табыс етудiң және оларды кәсiпорындардың, ұйымдар мен мекемелердiң қарауының, келiспеушiлiктердi реттеудiң тәртiбi туралы" ереженi бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң қаулысы 15 ақпан 1993 ж. N 111. Қаулының күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2005 жылғы 27 шілдедегі N 781 қаулысымен

Шаруашылық дауларын төрелiк қарауға дейiн шешу саласындағы хұқылық реттеудi жетiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
1. "Шаруашылық шарттар жөнiндегi наразылықтарды табыс етудiң және оларды кәсiпорындардың, ұйымдар мен мекемелердiң қарауының, келiспеушiлiктердi реттеудiң тәртiбi туралы" осыған қосылған Ереже бекiтiлсiн.
2. Осы қаулы 1993 жылғы 1 наурыздан бастап қолданылатын болсын.

Қазақстан Республикасының
Премьер-министрi

Қазақстан Республикасы
Министрлер Кабинетiнiң
1993 жылғы 15 ақпандағы
N 111 қаулысымен
Бекiтiлген

Шаруашылық шарттар жөнiндегi наразылықтарды
табыс етудiң және оларды кәсiпорындардың,
ұйымдар мен мекемелердiң қарауының,
келiспеушiлiктердi реттеудiң тәртiбi туралы
Ереже

I. Жалпы ережелер

1. Осы Ереже кәсiпорындардың, ұйымдар мен мекемелердiң <*> шаруашылық шарттарды орындау барысында және басқа да негiздер бойынша туындаған наразылықтарды табыс етудiң тәртiбiн, сондай-ақ шаруашылық шарт жасасу, оны өзгерту мен бұзу кезiнде туындайтын келiспеушiлiктердi реттеу тәртiбiн белгiлейдi.
<*> Мұнан әрi - кәсiпорындар.
Ереже, егер қолданылып жүрген заңда немесе шартта басқадай белгiленбеген болса, Қазақстан Республикасы аумағындағы барлық кәсiпорындар үшiн, олардың меншiк нысанына және ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, мiндеттi болып табылады.
2. Осы Ереженiң күшi:
- жүк тасымалдау жөнiндегi шарт пен байланыс қызметiн көрсету жөнiндегi операциялар бойынша туындаған көлiк және байланыс кәсiпорындарына наразылық көрсетуге;
- экспорт үшiн тауарларға тапсырыс берушiлер мен жөнелтушiлердiң (сыртқы сауда бiрлестiктерi мен басқа да ұйымдар), тауарлардың импортқа тапсырысын орындайтын импорттық тауарларға тапсырыс берушiлер мен жүк алушылардың наразылықтарына, сондай-ақ шетелге қатынайтын тасымалдау жөнiндегi және шетелдiк сақтандыру жөнiндегi қатынастардан туындайтын наразылықтарға;
- егер қолданылып жүрген заңда банктер, салық инспекциялары және басқалар үшiн дауды төрелiк сотқа дейiнгi реттеудiң басқадай тәртiбi белгiленген жағдайда;
- мемлекеттiң мұқтаждары үшiн өнiм жөнелтуге жасалған мемлекеттiк контракт таласқа түскен жағдайда таратылмайды.
3. Осы Ереженiң мақсаты:
- кәсiпорындардың хұқықтарын және Заңмен қорғалатын мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету, сондай-ақ Заңды қатал сақтау негiзiнде шаруашылық шарттарын жасау және орындау барысында туындаған келiспеушiлiктердi қатынастар мен шарттық тәртiптi қамтамасыз ету;
- шарттық мiндеттемелер мен мемлекеттiк контрактiлердi орындамауды туындататын фактiлердiң себептерi мен жағдайларын табуға және жоюға, шаруашылық шарттарын жасау мен орындау жөнiндегi жұмыстарды жақсартуға ықпал ету.
4. Басқа кәсiпорындардың мүлiктiк хұқықтары мен заңды мүдделерiн бұзған кәсiпорындар, наразылық бiлдiрудi күтпей-ақ оларды қалпына келтiруге мiндеттi.

II. Наразылық бiлдiрудiң тәртiбi мен мерзiмдерi

5. Мүлiктiк хұқықтары мен заңды мүдделерiне нұқсан келген кәсiпорындардың, осы хұқықтар мен мүдденi бұзған кәсiпорындарға белгiленген тәртiппен наразылық бiлдiруге хұқы бар. Жоғары тұрған ұйымдар оған ведомстволық бағыныстағы кәсiпорындардың мүдделерiне орай наразылық бiлдiруге хұқықты.
Көлiктiк жарғыда (кодекстерде) көрсетiлген жағдайларда, наразылықтар көлiктiк кәсiпорындарға бiлдiрiледi.
6. Наразылық жазбаша нысанда берiледi де, онда:
- наразылық бiлдiрушi заңды ұйымның және наразылық бiлдiрiлушi заңды ұйымның атауы, сондай-ақ олармен шаруашылық шарт жасау және берiлген хұқыққа сәйкес оларды орындау жағдайындағы наразылық бiлдiрiлiп отырған құрылымдық бiрлiктiң атауы;
- наразылық бiлдiруге негiз болған жағдай; наразылықта баяндалған жағдайларды растайтын дәлелдер; тиiстi нормативтiк актiлерге сiлтемелер;
- мәлiмдеушiнiң талаптары;
- егер наразылық ақшалай бағалауға жататын болса, наразылықтың сомасы және онымен есеп айырысу; наразылық мәлiмдеушiнiң төлемдiк және почталық реквизиттерi;
- наразылыққа қоса берiлетiн құжаттардың тiзбесi, сондай-ақ басқа да дәлелдер көрсетiледi.
Наразылыққа кәсiпорынның, олардың жоғары органының, кәсiпорынның құрылымдық бiрлiгiнiң басшысы немесе басшының орынбасары қол қояды.
Наразылық тапсырыс-хатпен немесе құны көрсетiлген хатпен жiберiледi, иә болмаса наразылықты алушының қолы куәландырылған қолхат алу арқылы немесе басқадай жолдармен (телекспен, телетайппен, факспен, почтограммамен және т.б.) жiберiледi.
Мәлiмдеушiнiң қойған талаптарын растайтын құжаттар немесе олардың, тиiсiнше куәландырылған көшiрмелерi наразылыққа қоса тiркеледi.
Екiншi тарапта бар құжаттарды, ол туралы наразылықта көрсетiлсе, наразылыққа қоса тiркемеуге де болады.
7. Жетпейтiн өнiмдердiң (тауарлардың) құнын өтеу туралы, мемлекеттiк өкiмет органдары мен басқармаларының, басқа да жоғары тұрған органдарының актiлерi мен келiспеушiлiк туралы наразылықтар, сондай-ақ сапасы төмен тез бұзылатын өнiмдердi (тауарларды) жеткiзуге байланысты туындайтын наразылықтар 20 күндiк мерзiм iшiнде, ал басқа негiздер бойынша наразылықтар 1 ай iшiнде берiледi.
Наразылық бiлдiру мерзiмi кәсiпорынның өз хұқығының бұзылғаны туралы бiлген немесе бiлуге тиiс күнiнен бастап есептеледi.
Дайындаушы жағынан мұқият оралған немесе аузы ашылмаған жәшiктерде алынған өнiмнiң (тауардың) жетпейтiндiгi, болмаса сапасының төмендiгi анықталған жағдайда, наразылық пен оны дәлелдейтiн құжаттар тауар дайындаушыға жiберiлуге тиiс. Егер дайындаушы немесе оның мекен-жайы қабылдап алушыға белгiсiз болса, онда ол наразылықтың 2 данасы тауарды жөнелтушiге (жiберушiге) жiберiледi, ол мұны алған соң, наразылықтың 1 данасын тез арада дайындаушыға жiберуге және бұл жөнiнде алушыға 3 күндiк мерзiм iшiнде хабардар етуге мiндеттi.
8. Кәсiпорындар басқа кәсiпорындарға заңсыз иеленген олардың мүлiктерiн қайтару туралы наразылық бiлдiруге хақылы.
9. Осы Ереженiң II бөлiмiнiң 7-тармағында белгiленген наразылық бiлдiрудiң мерзiмi бұзылған жағдайда, төрелiк сот немесе аралық сот шаруашылық дауларды қараған кезде қателiк жiберген кәсiпорыннан республикалық бюджетке талап етiлген соманың 2 процентi, бiрақ 1000 сомнан кем емес және 10000 мың сомнан артық емес мөлшерде кiрiс өндiрiп алуға хұқылы.
Наразылық бiлдiру мерзiмiн бұзу - оны қараудан бас тартуға немесе наразылық тәртiбiн сақтамады деп тануға негiз бола алмайды.

III. Наразылықтарды қараудың тәртiбi
мен мерзiмдерi

10. Жетпейтiн өнiмнiң (тауардың), мемлекеттiк өкiмет пен басқару органдарының, өзге де жоғары тұрған органдардың актiлерiнiң таласқа түсуi туралы, сондай-ақ тез бұзылатын, сапасы төмен өнiмдердi (тауарлар) жеткiзiп беруге байланысты туындайтын наразылықтар - 20 күн iшiнде, ал басқа негiздер бойынша наразылықтар - 1 ай iшiнде қаралады.
11. Осы Ереженiң III бөлiмiнiң 10-тармағында белгiленген наразылықты қараудың мерзiмi бұзылған жағдайда, иә болмаса ол жауапсыз қалдырылған жағдайда, төрелiк сот немесе аралық сот шаруашылық дауды қарау барысында тәртiптi сақтамаған кәсiпорыннан республика бюджетiне талап етiлген соманың 1000 сомнан кем емес, 10000 сомнан артық емес 2 процентiн табыс қорына өндiрiп беруге хақылы.
12. Наразылықты қарау барысында кәсiпорындар қойылған талаптың заңдылығын және оның негiздiлiгiн (қажеттi айғақтың болуын, өндiрiп алынатын сома есебiнен дұрыстығын) тексеруге тиiс.
Егер iстi қарау үшiн қажеттi құжаттар наразылыққа қоса берiлмесе, олар өтiнiм иесiнен почта арқылы жiберу жолына кеткен уақытты есептемегенде, кем дегенде бес күн iшiнде тапсыру керектiгi көрсетiлiп, сұратылады. Талап етiлген құжаттар белгiленген мерзiмде берiлмесе, наразылық қолда бар құжаттар бойынша қаралады.
Кәсiпорынның наразылығын қараған кезде, қажеттi жағдайларда есептердi салыстыру, сараптау және дауды наразылық тәртiбiмен реттеудi қамтамасыз ететiн басқа да iс-әрекеттер жүргiзiлуге тиiс. Мұндай жағдайда наразылықты қарау мерзiмi, талап етiлген құжаттарды алу үшiн қажет мерзiмге дейiн ұзартылады.
13. Наразылық алған кәсiпорын мәлiмдеушiнiң дәлелдi талабын қанағаттандыруға және наразылықты қараудың нәтижесi туралы жазбаша нысанда хабарлауға мiндеттi.
Наразылыққа жауапта мыналар көрсетiлуге тиiс:
- жауап беретiн кәсiпорындардың және жауап жiберiлетiн кәсiпорындардың атауы, жауаптың күнi мен нөмiрi, жауап берiлетiн наразылықтың күнi мен нөмiрi;
- наразылық толық немесе iшiнара қанағаттандырылған кезде мойынға алынған сома, осы соманың аударылғаны туралы төлем қағаздың нөмiрi мен күнi немесе егер ол ақшамен бағалауға жатпайтын болса наразылықты қанағаттандырудың тәсiлi мен мерзiмi;
- наразылықты қанағаттандырудан толық немесе iшiнара бас тартқан кезде - бас тартудың себептерiн дәлелдейтiн тиiстi нормативтi актiлер мен құжаттарға сiлтеме жасау;
- наразылыққа жауапқа қоса берiлген құжаттардың, сондай-ақ басқа да дәлелдердiң тiзбесi.
Наразылықты қанағаттандырудан толық немесе iшiнара бас тартқан кезде мәлiмдеушiге наразылықпен қоса берiлген құжаттардың түпнұсқасы қайтарылуға тиiс, сондай-ақ егер олар мәлiмдеушiде болмаған болса бас тарту себептерiн дәлелдейтiн құжаттар жiберiлуi керек.
Наразылыққа жауап тапсырыс-хатпен немесе бағалы хатпен жiберiледi, иә болмаса жауапты алған адамның қолы куәландырылған қолхат алу арқылы немесе не басқадай жолдармен (факс, телекс, телетайп және т. б.) тапсырылады.
14. Егер наразылықты мойындау туралы жауапта мойындалған соманың аударылғаны жөнiнде хабарланбаса, наразылық мәлiмдеушi жауапты алғаннан кейiн 20 күн өткен соң банкке, борышкер мойындаған соманы, төлем мерзiмi өтiп кеткен жағдайда заңда белгiленгендегiдей өсiм төлеп, даусыз тәртiппен есептен алып тастауға өкiм тапсыруға хұқылы. Борышкер жауабы өкiммен қоса берiледi, ал Қазақстанның Ұлттық мемлекеттiк банкiнiң нұсқауында көзделгендегiдей жағдайда өкiм туралы жауапқа қосымшаның орнына оның күнi мен нөмiрi көрсетiледi. Қаржыны даусыз тәртiппен шот есебiнен негiзсiз шығарған тарап, келесi тарапқа даусыз тәртiппен есептен негiзсiз шығарылған соманың 10 процентi мөлшерiнде айып төлейдi.
15. Кәсiпорындар, наразылықтарды қарау кезiнде өздерiнiң қызметiнен табылған кемшiлiктердi тез арада жоюға шара қолдануға, ал мүлiктi талан-таражға салу немесе қызмет бабын терiс пайдалану, иә болмаса заңды басқадай бұзу фактiлерi кездескенде тиiстi шаралар қолдану үшiн хұқық сақтау органдарына хабарлауға мiндеттi.
16. Наразылықты толық немесе iшiнара қанағаттандырудан бас тартылған немесе жауап мерзiмiнде алынбаған жағдайда, мәлiмдеушi төрелiк сотқа немесе дауды шеше алатын басқа органға iздеу салуға хұқылы.

VI. Шаруашылық шарттарды жасасу, өзгерту
немесе бұзу кезiнде туындайтын
келiспеушiлiктердi реттеу

17. Шарттарға отыру, өзгерту не бұзу кезiнде туындайтын келiспеушiлiктердi реттеудiң тәртiбi мен мерзiмдерi кәсiпорындар үшiн мiндеттi ережелерде қамтылмаған болса, ондай жағдайларда келiспеушiлiктер осы Ереженiң аталған бөлiмiнде белгiленген тәртiп пен мерзiмде реттелуге тиiс.
18. Шарттарға отыру, өзгерту мен бұзу кезiнде кәсiпорындар арасында пайда болатын келiспеушiлiктердi кәсiпорын басшылары не олардың орынбасарлары иә болмаса сенiм бiлдiрген адамдары қарайды.
19. Шарттың жобасын алған кәсiпорынның шарт талаптары бойынша қарсылығы болса, келiспеу хаттамасын түзiп, ол жөнiнде шартта ескерту жасап, қол қойылған шартты екi дана келiспеушiлiк хаттамасымен бiрге 10 күндiк мерзiмде екiншi тарапқа жiберiледi.
Келiспеушiлiк хаттамасын алған кәсiпорын 10 күн iшiнде оны қарауға (қажет болған жағдайда екiншi тараппен бiрге), шартқа барлық қабылданған ұсыныстарды, реттелмей қалған келiспеушiлiктердi енгiзiп, осы мерзiм шегiнде төрелiк соттың немесе егер шарт тараптарға мiндеттi актiге негiзделсе, даулы iстi қарай алатын басқа органдардың қарауына беруге мiндеттi. Қалған жағдайлар да тараптардың келiсiмi бойынша.
Мемлекеттiк контрактiге негiзделген шарт бойынша келiспеушiлiк хаттамасын алған жағдайда, немесе дауды төрелiк сотта иә болмаса басқа органдарда қарау туралы тараптардың келiсiмi болған жағдайда, кәсiпорындар реттелмей қалған келiспеушiлiктердi төрелiк сот немесе осы даулы iстi қарай алатын басқа органдардың қарауына жiбермесе, екiншi тараптың шарт бойынша ұсынысы қабылданды деп есептеледi.
20. Шартты өзгерту немесе бұзу қажет деп есептеген кәсiпорын бұл туралы келесi тарапқа шарт бойынша ұсынысын жолдайды.
Шартты өзгерту немесе бұзу туралы ұсыныс алған кәсiпорын ұсынысты алғаннан кейiн 10 күннен кешiктiрмей жауабын беруi керек. Шартты өзгерту немесе бұзу туралы келiсiмге келе алмаған кәсiпорындар, сондай-ақ жауап ала алмаған жағдайда олардың арасындағы дау мүдделi тараптардың арызы бойынша төрелiк сотта немесе осы дау ведомстволық жағынан бағынышты басқа органдарда шешiледi.
21. Кәсiпорын екiншi тарапқа белгiленген тәртiппен шарт жасасу туралы ұсыныс (оның жобасын қоса салады) жiберуге мiндеттi болып, бiрақ бұл мiндеттi орындамаған жағдайда мүдделi тарап оларға жоба қолға тиюге тиiс күннен бастап 10 күн мерзiм iшiнде шарт жасасу туралы талап қояды.
Осындай талапқа жауап оны алғаннан кейiн 10 күннен кешiктiрiлмей берiлуге тиiс. Белгiленген мерзiмде жауап алынбаса, сондай-ақ қолдау таппаған жауап алғанда, мүдделi тарап 10 күн мерзiмнен кешiктiрмей төрелiк сотқа немесе осы даулы тиiстi шеше алатын басқа органдарға iздеу салуға хұқылы.