Об утверждении Положения о мониторинге земель Республики Казахстан

Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 30 сентября 1993 года N 979. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 17 сентября 1997 г. N 1347 ~P971347.

Кабинет Министров Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемое Положение о мониторинге земель Республики Казахстан.
2. Государственному комитету Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству в течение 1993-1995 годов:
осуществить необходимые работы по определению степени пригодности для ведения мониторинга земель и государственного земельного кадастра аэрокосмофотосъемочных, топографических, почвенных, геоботанических и других картографических материалов, изысканий и обследований, выполненных структурными подразделениями землеустроительной службы, а также других министерств, государственных комитетов и ведомств республики;
с участием заинтересованных министерств, государственных комитетов и ведомств провести инвентаризацию всей существующей ведомственной сети стационарных участков, полигонов, станций по изучению плодородия почв и загрязнения земель и с учетом ее результатов определить дальнейшее развитие сети для ведения мониторинга земель;
разработать и внедрить в производство республиканскую программу по организации единой автоматизированной системы обработки и анализа результатов мониторинга земель.
3. Установить, что министерства, государственные комитеты и ведомства, располагающие соответствующими материалами о состоянии земельного фонда, в том числе о загрязнении земель опасными токсическими веществами, предоставляют их копию безвозмездно Государственному комитету Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству для включения в ежегодные отчеты и государственные (национальные) доклады по мониторингу земель и государственному земельному кадастру.
4. В целях недопущения дублирования в проведении почвенных изысканий, обеспечения достоверности данных мониторинга земель и бонитировки почв:
возложить на Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству ведение единого государственного учета почвенных, почвенно-солевых, почвенно-эрозионных, почвенно-агрохимических, почвенно-геохимических, почвенно-мелиоративных, геоботанических изысканий и обследований, а также контроль за их проведением в республике;
обязать заинтересованные министерства, государственные комитеты и ведомства обеспечивать Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству необходимой информацией о состоянии работ по ведению мониторингов природных сред и согласовывать с ним проведение почвенных, почвенно-солевых, почвенно-эрозионных, почвенно-агрохимических, почвенно-геохимических, почвенно-мелиоративных, геоботанических изысканий и обследований.
5. Рекомендовать Национальной академии наук Республики Казахстан, Казахской академии сельскохозяйственных наук, заинтересованным министерствам, государственным комитетам и ведомствам оказывать научно-методическую и практическую помощь Государственному комитету Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству в организации и ведении мониторинга земель.
6. Для рассмотрения и утверждения сети мониторинга земель, совершенствования средств и методов его ведения, создания информационного банка данных по динамике плодородия земель, а также координации научно-исследовательских работ по мониторингу земель, проводимых рядом министерств, государственных комитетов и ведомств, создать при Государственном комитете Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству Межведомственный координационный совет по мониторингу земель Республики Казахстан.
Персональный состав Совета и Положение о нем по согласованию с заинтересованными министерствами, государственными комитетами и ведомствами утверждаются Государственным комитетом Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству.

Премьер-министр

Республики Казахстан

Утверждено

постановлением Кабинета Министров

Республики Казахстан

от 30 сентября 1993 года N 979

ПОЛОЖЕНИЕ
о мониторинге земель Республики Казахстан

I. Общие положения
1. Мониторинг земель представляет собой систему оперативных, периодических, прогнозных и базовых (исходных) наблюдений за качественным и количественным состоянием земельного фонда для своевременного выявления изменений, их оценки, предупреждения и устранения негативных естественных и антропогенных процессов или чрезвычайных ситуаций.
2. Мониторинг земель является составной частью мониторинга за состоянием окружающей природной среды и одновременно базой для ведения мониторингов других природных сред.
3. Объектом мониторинга земель являются все земли Республики Казахстан, независимо от правового режима, ведомственной подчиненности, сроков пользования, целевого назначения и характера использования.
4. Республика Казахстан в соответствии с международными научно-техническими программами может принимать участие в работах по глобальному мониторингу земель.
5. При ведении мониторинга земель выявляются следующие процессы, оказывающие влияние на качественное состояние земель:
- эволюционные (связанные с естественно-историческими процессами развития);
- цикличные (связанные с суточными, сезонными, годовыми и иными временными периодами изменений природного характера);
- антропогенные (связанные с человеческой деятельностью);
- чрезвычайные ситуации (связанные с авариями, катастрофами, стихийными и экологическими бедствиями и другие).
6. Источниками информации для мониторинга земель служат результаты наблюдений, изысканий, съемок, обследований, инвентаризаций, материалы государственного контроля за использованием и охраной земель, архивные данные, другие сведения о качественном состоянии земель.

II. Задачи мониторинга земель
7. Основными задачами мониторинга земель Республики Казахстан являются:
- своевременное выявление изменений состояния земельного фонда,

оценка направленности и интенсивности изменений, а также прогноз их

дальнейшего развития;

- выработка рекомендаций по предупреждению и устранению

негативных процессов;

- информационное обеспечение государственного земельного кадастра,

других кадастров и мониторингов природных сред, рационального

землевладения и землепользования, контроля за использованием и

охраной земель.

III. Структура мониторинга земель

8. Структура мониторинга земель определяется основным целевым

назначением земель и территориальным охватом.

9. Мониторинг проводится с учетом особенностей целевого назначения

земель и подразделяется на подсистемы, соответствующие категориям

земель:

мониторинг земель сельскохозяйственного назначения;

мониторинг земель населенных пунктов (городов, рабочих поселков и

сельских населенных пунктов);

мониторинг земель промышленности, транспорта, связи, обороны

и иного назначения;

мониторинг земель природоохранного, оздоровительного,

рекреационного и историко-культурного назначения;

мониторинг земель лесного фонда;

мониторинг земель водного фонда;

мониторинг земель запаса.

10. В зависимости от территориального охвата осуществляется республиканский, региональный и локальный мониторинг земель.
Республиканский мониторинг охватывает всю территорию Республики Казахстан.
Региональный мониторинг охватывает территории, ограниченные физико-географическими, административными, экономическими и иными границами.
Локальный мониторинг ведется на территориальных объектах ниже регионального уровня, вплоть до территорий отдельных землевладений и землепользований, стационарных ключевых участков и элементарных структур ландшафтно-экологических комплексов.

IV. Содержание мониторинга земель
11. Содержание мониторинга земель составляют систематические наблюдения (съемки, изыскания, обследования) за состоянием земельного фонда, выявление изменений, оценка и прогноз:
состояния землевладений, землепользований, земельных угодий, полей, участков, почвенных и геоботанических контуров и их границ;
процессов, связанных с изменением плодородия почв (опустынивание, развитие водной и ветровой эрозии, потери или увеличение содержания гумуса и элементов питания, разрушение или улучшение почвенной структуры, засоление, осолонцевание, заболачивание, переувлажнение и подтопление земель или ликвидация этих факторов), загрязнением почв пестицидами, тяжелыми металлами, радионуклидами и другими токсическими веществами, промышленными, бытовыми и иными отходами, ухудшением или улучшением других свойств почв;
процессов, связанных с изменением состояния растительного покрова естественных кормовых угодий (изменение состава, структуры и урожайности типов, качество, производственный потенциал, химизм и питательность растений), скоростью деградации и восстановления, уровнем накопления токсичных химических элементов и радионуклидов, а также степенью устойчивости их к антропогенным нагрузкам;
состояния береговых линий рек, морей, озер, заливов, водохранилищ, лиманов, гидротехнических сооружений;
процессов, вызванных образованием оврагов, оползнями, селевыми потоками, землетрясениями, карстовыми, криогенными и другими явлениями;
состояния земель населенных пунктов, нефте- и газодобычи, очистных сооружений, навозохранилищ, свалок, складов горючесмазочных материалов, удобрений, стоянок автотранспорта, мест захоронения токсичных промышленных отходов и радиоактивных материалов, а также других промышленных объектов.
12. Миниторинг земель включает работы по:
выполнению наблюдений, изысканий, съемок, обследований (переобследований и корректировок);
проведению анализа и оценки состояния земель;
разработке рекомендаций по регулированию антропогенных воздействий на плодородие земель;
состоянию прогноза качественного состояния земель на определенный период времени.
13. Оценка состояния земель выполняется путем анализа ряда последовательных наблюдений (периодических, сезонных, суточных), направленности и интенсивности изменений и сравнения полученных показателей с нормативными.
Показатели состояния земель выражаются как в абсолютных, так и в относительных значениях, отнесенных к определенному периоду или сроку.
14. По результатам оценки состояния земель составляются оперативные сводки, доклады, рекомендации и научные прогнозы с приложением к ним тематических карт, диаграмм и таблиц, характеризующих динамику, направленность и интенсивность развития изменений, в особенности имеющих негативный характер.

V. Порядок организации и осуществления
мониторинга земель

15. Организация мониторинга земель в районах, городах республиканского подчинения и областях возложена статьями 14 и 15 Земельного кодекса Республики Казахстан на соответствующие исполнительные органы.
16. Ведение мониторинга земель в соответствии с постановлениями Кабинета Министров Республики Казахстан от 22 апреля 1992 г. N 368 P920368_ "Вопросы Государственного комитета Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству" (САПП Республики Казахстан, 1992 г., N 16, ст.261) и от 2 октября 1992 г. N 819 P920819_ "Об утверждении Положения о Государственном комитете Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству и его органах на местах" (САПП Республики Казахстан, 1992 г. N 38, ст. 572) осуществляется Государственным комитетом Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству при участии Министерства экологии и биоресурсов, Министерства сельского хозяйства, Министерства геологии и охраны недр, Министерства строительства, жилья и застройки территорий, Государственного комитета Республики Казахстан по водным ресурсам, Главного управления по гидрометеорологии при Кабинете Министров Республики Казахстан, других заинтересованных министерств и ведомств Республики Казахстан.
Организация и координация деятельности указанных министерств и ведомств, обобщение данных мониторинга земель осуществляет Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству.
17. Мониторинг земель ведется по единым методикам и программам, разрабатываемым Государственным комитетом Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству с участием заинтересованных министерств, государственных комитетов и ведомств, которые являются обязательными для всех, связанных с работами по оперативным и систематическим наблюдениям за состоянием земель, проведением изысканий, обследований или картированием.
18. Предприятия, учреждения и организации, независимо от ведомственной принадлежности и форм собственности, кооперативы и граждане, осуществляющие тематическое картографирование земель и наблюдение за их состоянием, безвозмездно передают соответствующему комитету по земельным отношениям и землеустройству копию материалов по указанным работам для включения сведений о количественном и качественном состоянии земель в доклады (отчеты) по мониторингу земель и государственному земельному кадастру согласно пунктам 27 и 28 настоящего Положения.
19. Мониторинг земель ведется с соблюдением принципа совместимости разнородных данных, основанного на применении единых классификаторов, кодов, системы единиц, стандартных форматов данных и нормативно-технической базы, государственной системы координат и высот.
20. Техническое обеспечение мониторинга земель осуществляется автоматизированной информационной системой, имеющей пункты сбора, обработки, анализа и хранения информации в местных органах Государственного комитета Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству и совместимой с другими автоматизированными системами мониторинга природных сред Республики Казахстан.
21. Для получения необходимой информации при мониторинге земель применяются:
дистанционное зондирование (съемки и наблюдения из космоса при помощи современных фототехнических и радиоэлектронных средств, установленных как на воздушных, так и на наземных носителях);
наземные наблюдения, изыскания, исследования, обследования (переобследования или корректировки) и съемки;
архивные (фондовые) данные.
22. Съемки и наблюдения с космических носителей выполняются для получения характеристик состояния земель на республиканском и региональном уровнях.
Съемки и наблюдения с помощью воздушных носителей аппаратуры проводятся для локального уровня мониторинга земель.
Наземные наблюдения, изыскания, обследования и съемки проводятся по всем категориям земель с использованием стационарных (эталонных) земельных участков, полигонов, маршрутов, профилей, стационарных и передвижных лабораторий.
23. В зависимости от сроков и периодичности проведения осуществляются следующие группы наблюдений за состоянием земель:
базовые (исходные, фиксирующие состояние объектов наблюдения на момент начала ведения мониторинга земель);
оперативные (фиксирующие текущие изменения);
периодические (через год и более).
24. Первичные данные, получаемые при непосредственных наблюдениях за состоянием земельных угодий, полей, участков, обобщаются по районам, городам, областям и в целом по Республике Казахстан, а также по отдельным природным комплексам.
25. По результатам оценки состояния земельного фонда комитеты по земельным отношениям и землеустройству областей и городов республиканского подчинения собирают, обобщают и направляют в Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству предложения по мониторингу земель на определенный период.
Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству с участием заинтересованных министерств, государственных комитетов и ведомств обобщает полученные предложения, разрабатывает и представляет в Кабинет Министров Республики Казахстан республиканскую программу мониторинга земель на соответствующий период и ежегодно, не позднее 1 сентября, уточняет ее с учетом поступивших предложений.
26. Базовый и периодический мониторинг земель ведется в областях и городах республиканского подчинения соответствующими комитетами по земельным отношениям и землеустройству.
Оперативный (дежурный) мониторинг земель ведется районными и городскими комитетами по земельным отношениям и землеустройству с использованием данных базового и периодического мониторингов.
Полученные результаты по мониторингу земель накапливаются в архивах (фондах) и банках данных автоматизированной информационной системы.
27. Комитеты по земельным отношениям и землеустройству областей и городов республиканского подчинения ежегодно, не позднее 20 февраля, представляют в соответствующие исполнительные органы и Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству доклады (отчеты) о состоянии земель в регионе, а при выявлении особо опасных процессов представляют оперативные сводки.
28. Государственный комитет Республики Казахстан по земельным отношениям и землеустройству обобщает и анализирует полученные материалы регионального мониторинга земель и государственного земельного кадастра и ежегодно, не позднее 20 марта, представляет в Кабинет Министров Республики Казахстан, Министерство экономики, Министерство сельского хозяйства и Государственный комитет Республики Казахстан по статистике и анализу государственный (национальный) доклад о состоянии и использовании земель Республики Казахстан.
29. Государственные органы управления, предприятия, учреждения и организации, граждане, международные организации и иностранные юридические и физические лица пользуются данными мониторинга земель в установленном порядке.
30. Работы по ведению мониторинга земель осуществляются за счет бюджета республики.
Финансирование межгосударственных и международных программ по мониторингу земель осуществляется в порядке и на условиях, определяемых соглашениями и договорами, заключаемыми Республикой Казахстан с другими государствами.

Қазақстан Республикасының Жер мониторингi туралы Ережесiн бекiту жайында

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң Қаулысы 1993 жылғы 30 қыркүйек N 979. Күшi жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997.09.17. N 1347 қаулысымен. ~P971347

Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
1. Қазақстан Республикасының Жер мониторингi туралы қоса берiлiп отырған Ережесi бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi 1993-1995 жылдар iшiнде:
жер моноторингiн және мемлекеттiк жер кадастрын жүргiзу үшiн жерге орналастыру қызметiнiң құрылымдық бөлiмшелерi, сондай-ақ республиканың басқа да министрлiктерi, мемлекеттiк комитеттерi мен ведомстволары атқарған аэрокосмостық суретке түсiру, топографиялық топырақ геоботаникалық және басқа картографиялық материалдардың, iздестiрулер мен тексерулердiң жарамдылық дәрежесiн айқындау жөнiндегi қажеттi жұмыстарды жүзеге асырсын;
мүдделi министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволардың қатысуымен стационарлық учаскелердiң, полигондардың, топырақ құнарлылығын және жердiң ластануын зерттеу жөнiндегi станцияларының қазiргi ведомстволық желiлерiн түгендеудi жүргiзсiн және оның нәтижесiн ескере отырып жер моноторингiн жүргiзу үшiн желiнi одан әрi дамытуды айқындасын;
жер моноторингiнiң нәтижелерiн қорыту мен талдаудың бiрыңғай автоматтандырылған жүйесiн ұйымдастыру жөнiндегi республикалық бағдарламаны әзiрлеп, өндiрiске енгiзетiн болсын.
3. өздерiнде жер қорының жай-күйi туралы, оның iшiнде жердiң қауiптi уытты заттармен ластануы туралы материалдары бар министрлiктер, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволар олардың көшiрмесiн жыл сайынғы есептерге және Жер мониторингi мен мемлекеттiк жер кадастры жөнiндегi мемлекеттiк /ұлттық/ баяндамаға енгiзу үшiн Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiне тегiн табыс етедi деп белгiленсiн.
4. Топырақты зерттеу iсiн жүргiзуде, жер мониторингi мен жер қыртысының сапасын бағалап көрсету мәлiметтерiнiң дұрыстығын қамтамасыз етуде қосарластыққа жол бермеу мақсатында:
Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi комитетiне топырақ, топырақ-тұз құрамын топырақ-эрозиялық, топырақ-агрохимиялық, топырақ-геохимиялық, топырақ-мелиорациялық, геоботаникалық iздестiрулер мен тексерулердiң бiрыңғай мемлекеттiк есебiн жүргiзу, сондай-ақ республикада олардың жүргiзiлуiне бақылау жасау жүктелсiн;
мүдделi министрлiктерге, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволарға Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiн табиғи орта мониторингтерiн жүргiзу жөнiндегi жұмыстардың жай-күйi туралы қажеттi хабарламалармен қамтамасыз ету және онымен топырақ, топырақ-тұз, топырақ-эрозиялық, топырақ-агрохимиялық, топырақ-геохимиялық, топырақ-мелиорациялық, геоботаникалық iздестiрулер мен тексерулердi келiсу жүктелсiн.
5. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясы Қазақ ауыл шаруашылық ғылым академиясы, мүдделi министрлiктер, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволарға жер мониторингiн ұйымдастыру мен жүргiзуде Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiне ғылыми-әдiстемелiк және практикалық көмек көрсету ұсынылсын.
6. Жер мониторингi желiсiн қарау және бекiту, оны жүргiзудiң құралдары мен әдiстерiн жетiлдiру, жер құнарлылығының динамикасы жөнiндегi мәлiметтердiң хабарлама банкiн жасау сондай-ақ бiрқатар министрлiктер, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволар жүргiзетiн жер мониторингi жөнiндегi ғылыми-зерттеу жұмыстарын үйлестiру үшiн Қазақстан Республикасының жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi жанынан Қазақстан Республикасының жер мониторингi жөнiндегi Ведомствоаралық үйлестiру кеңесi құрылсын.
Кеңестiң адам құрамын және ол туралы Ереженi мүдделi министрлiктермен, мемлекеттiк комитеттермен және ведомстволармен келiсе отырып, Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi бекiтедi.

Қазақстан Республикасының

Премьер-министрi

Қазақстан Республикасы

Министрлер Кабинетiнiң

1993 жылғы 30 қыркүйектегi

N 979 қаулысымен

Бекiтiлген

Қазақстан Республикасының жер мониторингi туралы
ЕРЕЖЕ
I. Жалпы ережелер
1. Жер мониторингi жерде болып жатқан өзгерiстердi дер кезiнде анықтау, оларға баға беру, табиғи келеңсiз және антропогендiк процестердiң немесе төтенше ахуалдың алдын алу және оларды жою үшiн жер қорының сапалық және сандық жай-күйiн жедел, ұдайы, болжамды және базалық /негiз болатын/ бақылау жүйесi болып табылады.
2. Жер мониторингi -айналадағы табиғи орта жай-күйiнiң мониторингi және сонымен бiр мезгiлде басқа да табиғи ортаның мониторингтерiн жүргiзудiң базасы болып табылады.
3. Құқылық режимге, ведомстволық бағыныстылығына, пайдалану мерзiмiне, мақсатты арналуына және пайдалану сипатына қарамастан Қазақстан Республикасының барлық жерi жер мониторингiнiң объектiсi болып табылады.
4. Қазақстан Республикасы халықаралық ғылыми-техникалық бағдарламаларға сәйкес ғалымдық жер мониторингiнiң жұмысына қатыса алады.
5. Жер мониторингiн жүргiзген кезде жердiң сапалық жай-күйiне ықпал ететiн мынадай процестер айқындалады.
- эволюциялық /дамудың табиғи-тарихи процестерiне байланысты/;
- циклдiк /табиғи сипаттың тәулiктiк, маусымдық, жылдық және өзге уақыт кезеңдерiнiң өзгерiстерiне байланысты/;
- антропогендiк /адам қызметiне байланысты/;
- төтенше жағдай /аварияға, апатқа, стихиялық және экологиялық қасiретке және басқаларға байланысты/.
6. Бақылаулардың, iздестiрулердiң, түсiрiлiмдердiң, тексерулердiң, түгендеулердiң нәтижелерi, жердi пайдалану мен сақтауға мемлекеттiк бақылаудың материалдары, архив мәлiметтерi, жердiң сапалық жай-күйi туралы басқа да мәлiметтер жер мониторингi үшiн ақпарат көзi болып табылады.

II. Жер мониторингiнiң мiндеттерi

7. Қазақстан Республикасы жер мониторингiнiң негiзгi мiндеттерi мыналар:
- жер қоры жай-күйiнiң өзгерiстерiн дер кезiнде анықтау, өзгерiстердiң бағыты мен интенсивтiлiгiне баға беру, сондай-ақ олардың одан әрi дамуының болжамы;
- келеңсiз процестердiң алдын алу және оларды жою жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу;
- мемлекеттiк жер кадастрын, басқа да табиғи орта кадастрлары мен мониторингтерiн, жердi ұтымды иелену мен пайдалануды, жердi пайдалану мен қорғауға бақылауды ақпаратпен қамтамасыз ету.

III. Жер мониторингiнiң құрылымы
8. Жер мониторингiнiң құрылымы жердiң негiзгi мақсатты арналуымен және аумақты қамтуымен айқындалады.
9. Мониторинг жердiң мақсатты арналуының ерекшелiктерi ескерiле

отырып жүргiзiледi және жер категорияларына сай келетiн шағын

жүйелерге бөлiнедi:

ауыл шаруашылық мақсаттағы жер мониторингi;

елдi мекендердiң /қалалардың, жұмысшы поселкелерi мен

селолық елдi мекендердiң/ жер мониторингi;

өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге мақсатқа

арналған жерлер мониторингi;

табиғат қорғау, сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени

мақсатқа арналған жер мониторингi;

орман қорының жер мониторингi;

су қорының жер мониторингi;

қорға арналған жер мониторингi;

10. Аумақтық қамтуға қарай республикалық, аймақтық және

жергiлiктi жер мониторингi жүзеге асырылады.

Республикалық мониторинг Қазақстан Республикасының бүкiл

аумағын қамтиды.

Аймақтық мониторинг физика-географиялық, әкiмшiлiк, экономикалық

және өзге шекаралармен шектелген аумақты қамтиды.

Жергiлiктi мониторинг аймақтық деңгейден төмен аумақтық

объектiлерде, жеке жер иелену және жер пайдалану, стационарлық негiзгi учаскелерi және ландшафтық-экологиялық кешендердiң қарапайым құрылымдары аумағына дейiн жүргiзiледi.

IV. Жер мониторингiнiң мазмұны

11. Жер қорының жай-күйiн жүйелi түрде бақылау /түсiрiлiм, iздестiру, тексеру/, өзгерiстердi анықтау, баға беру және болжау жер мониторингiнiң мазмұнын құрайды:
жер иеленудiң, жер пайдаланудың, жер алаптарының, алқаптардың, учаскелердiң, топырақ және геоботаникалық нұсқалар мен олардың шекараларының жай-күйi;
топырақ құнарлылығының өзгеруiне /жердiң қуаңдануы, су және жел эрозиясының күшеюi, қарашiрiк құрамының және қоректiк элементтердiң жоғалуы немесе ұлғаюы, топырақ құрылымының бүлiнуi немесе жақсаруы, тұздануы, кебiртектенуi, батпақтануы, шектен тыс дымқылдануы және су жайылуы немесе бұл факторларды жою/, топырақтың пестицидтермен, ауыр металдармен, радионуклидтермен және басқа уытты заттармен, өнеркәсiптiк, тұрмыстық және өзге қалдықтармен ластануына, топырақтың басқа қасиеттерiнiң нашарлауына немесе жақсаруына байланысты процестер;
малға табиғи азықтық алқаптың өсiмдiк шығымы жай-күйiнiң /түрлер құрамының, құрылымы мен түсiмдiлiгiнiң, өсiмдiк сапасының, өндiрiстiк потенциалының, химизмi мен жұғымдылығының өзгеруi нашарлау мен қалпына келу жылдамдығының, уытты химиялық элементтер мен радионуклидтердiң жинақталу деңгейiнiң, сондай-ақ олардың антропогендiк ауыртпалыққа төтеп беру дәрежесiнiң өзгеруiне байланысты процестер;
өзендер, теңiздер, көлдер, бұғаздар, су қоймалары, жайылмалар, гидротехникалық құрылыстар жағалауының жай-күйi;
жыралардың, көшкiндердiң, көл тасқынының, жер сiлкiнiсiнiң, тау жыныстарының бұзылуы, криогендiк және басқа құбылыстардың пайда болуынан туындаған процестер;
елдi мекендер жерiнiң, мұнай-газ өндiру орындарының, тазартқыш құрылыстарының, қи сақтайтын, қоқыс жинайтын жерлердiң, жанар-жағар май, тыңайтқыш қоймаларының, автокөлiк тұрақтарының, уытты өнеркәсiп қалдықтары мен радиоактивтiк материалдарды көметiн орынның, сондай-ақ басқа да өнеркәсiп, объектiлерiнiң жай-күйi.
12. Жер мониторингi:
бақылауды, iздестiрулердi, түсiрiлiмдердi, тексерулердi /қайта тексеру мен түзетулер/ орындау;
жердiң жай-күйiне талдау жасау мен баға беру iсiн жүргiзу;
жердiң құнарлылығына антропогендiк ықпал етудi реттеу жөнiндегi ұсыныстарды әзiрлеу;
белгiлi бiр кезеңде жердiң сапалық жағдайын болжамдаудың жай-күйi жөнiндегi жұмыстарды қамтиды.
13. Жердiң жай-күйiне баға беру бiрқатар дәйектi /ұдайы маусымдық, тәулiктiк/ бақылауларға, өзгерiстердiң бағыты мен интенсивтiлiгiне талдау жасау және алынған көрсеткiштердi қалыптық көрсеткiштермен салыстыру жолымен орындалады.
Жердiң жай-күйiнiң көрсеткiштерi белгiлi бiр кезеңде немесе мерзiмге жатқызылатын абсолюттi де, салыстырмалы да маңызынан көрiнедi.
14. Жердiң жай-күйiн бағалау нәтижелерi бойынша әсiресе келеңсiз сипаттағы өзгерiстердiң динамикасын, бағыты мен интенсивтiлiгiн сипаттайтын тақырыптық карталар, диаграммалар мен кестелер қоса тiркелiп, жедел мәлiметтер, баяндамалар, ұсыныстар мен ғылыми болжамдар жасалады.

V. Жер мониторингiн ұйымдастыру және жүзеге
асыру тәртiбi

15. Аудандарда, республикалық бағыныстағы қалаларда және облыстарда жер мониторингiн ұйымдастыру Қазақстан Республикасы Жер кодексiнiң 14 және 15-бабында көрсетiлген тиiстi атқарушы органдарға жүктелген.
16. Жер мониторингiн жүргiзудi Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң "Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитеттiң мәселелерi" 1992 жылғы 22 сәуiрдегi N 368 /Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1992ж., N 16, 261-бап/ және "Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi және оның жергiлiктi органдары туралы Ереженi бекiту жайында" 1992 жылғы 2 қазандағы N 819 /Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1992 ж., N 38, 572-бап/ қаулыларына сәйкес Қазақстан Республикасы Экология және биологиялық ресурстар министрлiгiнiң, Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң, Геология және жер қойнауын қорғау министрлiгiнiң, Құрылыс, тұрғын үй және аумақтарда құрылыс салу жөнiндегi министрлiгiнiң, Су ресурстары жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң, Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi жанындағы Гидрометеорология жөнiндегi Бас басқармасы, басқа да мүдделi министрлiктер мен ведомстволардың қатысуымен Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi жүзеге асырады.
Аталған министрлiктер мен ведомстволардың қызметiн ұйымдастыру мен үйлестiрудi, жер мониторингiнiң мәлiметтерiн қорытуды Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi жүзеге асырады.
17. Жер мониторингi мүдделi министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволардың қатысуымен Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi әзiрлеген бiрыңғай әдiстеме және бағдарлама бойынша жүргiзiледi, олар жердiң жай-күйiн жедел және жүйелi бақылау, iздестiрулер, тексерулер немесе картаға түсiру жөнiндегi жұмыстармен байланыстылардың бәрi үшiн мiндеттi болып табылады.
18. Бағыныстылығына және меншiк нысандарына қарамастан жердi тақырыптық картаға түсiрудi және оның жай-күйiн бақылауды жүзеге асыратын кәсiпорындар, мекемелер мен ұйымдар, кооперативтер мен азаматтар аталған жұмыстар бойынша материалдардың көшiрмесiн осы Ереженiң 27 және 28-тармағына сәйкес жердiң сандық және сапалық жай-күйi туралы мәлiметтi жер мониторингi мен мемлекеттiк жер кадастры жөнiндегi баяндамаға /есепке/ енгiзу үшiн тиiстi жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi комитетке тегiн бередi.
19. Жер мониторингi бiрыңғай классификаторларды, кодтарды, бiрлiктер жүйесiн, мәлiметтердiң стандартты форматын және қалыптық-техникалық базаны, координаттар мен биiктiктердiң мемлекеттiк жүйесiн қолдануға негiзделген әр алуан мәлiметтердiң сыйысу принципiн сақтау арқылы жүргiзiледi.
20. Жер мониторингiн техникалық қамтамасыз етудi Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитеттiң жергiлiктi органдарындағы ақпаратты жинақтау, қорыту, талдау және сақтау қосындары бар және Қазақстан Республикасы табиғи орта мониторингiнiң басқа да автоматтандырылған жүйелерiмен бiрлесетiн автоматтандырылған ақпарат жүйесi жүзеге асырылады.
21. Қажеттi ақпарат алу үшiн жер мониторингiнде:
аралық арқылы барлап бiлу /әуедегi де, жердегi де тiрекке орналастырған осы заманғы фототехникалық, радиоэлектрондық құралдар көмегiмен ғарыштан суретке түсiру және бақылау/;
жерден бақылау, iздестiру, зерттеу, тексеру /қайта тексеру немесе түзету/ және суретке түсiру;
архив /қор/ мәлiметтерi қолданылады.
22. Ғарыштық тiректен суретке түсiру мен бақылау республикалық және аймақтық деңгейде жер жағдайының сипаттамасын алу үшiн жасалады.
Әуедегi тiрекке орнатылған аппаратураның көмегiмен суретке түсiру және бақылау жер мониторингiнiң жергiлiктi деңгейi үшiн жүргiзiледi.
Жерден бақылау, iздестiру, тексеру және суретке түсiру стационарлық /үлгi етiп алынатын/ жер учаскелерiн, полигондарды, маршруттарды, профильдердi, стационарлық және көшпелi лабораторияларды пайдалану арқылы жердiң барлық категориялары бойынша жүргiзiледi.
23. Бұл жұмыстарды жүргiзудiң мерзiмiне және кезеңдерiне байланысты жердiң жай-күйiн бақылаудың мынадай:
базалық /жер мониторингiн жүргiзу басталған кезде бақылау объектiсiнiң жай-күйiн негiзге алатын, белгiлейтiн/;
жедел /ағымдағы өзгерiстердi белгiлейтiн/;
кезеңдiк /бiр жыл және одан да көп аралықта/ топтары жүзеге асырылады.
24. Жер алаптарының, алқаптардың, учаскелердiң жай-күйiн тiкелей бақылау кезiнде алынған алғашқы мәлiметтер аудандар, қалалар, облыстар бойынша және тұтас алғанда Қазақстан Республикасы бойынша, сондай-ақ жекелеген табиғи кешендер бойынша қорытылады.
25. Жер қорының жай-күйiне берiлген бағаның нәтижесi бойынша облыстардың және республикалық бағыныстағы қалалардың жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi комитеттерi белгiлi бiр кезеңге жер мониторингi жөнiндегi ұсыныстарды жинақтап, қорытады және Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiне жiбередi.
Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi мүдделi министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттер мен ведомстволардың қатысуымен алынған ұсыныстарды қорытып, әзiрлейдi және Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетiне белгiлi кезеңге жер мониторингiнiң республикалық бағдарламасын табыс етедi және жыл сайын, 1 қыркүйектен кешiктiрмей, келiп түскен ұсыныстарды ескере отырып, оны нақтылайды.
26. Базалық және кезеңдiк жер мониторингiн облыстарда және республикалық бағыныстағы қалаларда тиiстi жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi комитет жүргiзедi.
Жедел /кезектегi/ жер мониторингiн аудандық және қалалық жер қатынастары және орналастыру жөнiндегi комитеттер базалық және кезеңдiк мониторингтер мәлiметтерiн пайдалана отырып жүргiзедi.
Жер мониторингi жөнiнде алынған нәтижелер архивтерде /қорларда/ және автоматтандырылған ақпарат жүйесi мәлiметтерiнiң банкiсiнде жинақталады.
27. Облыстардың және республикалық бағыныстағы қалалардың жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi комитеттерi жыл сайын, 20 ақпаннан кешiктiрмей, тиiстi атқарушы органдарға және Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiне аймақтағы жердiң жай-күйi туралы баяндаманы /есептi/ табыс етедi, ал ерекше қауiптi процестер анықталған жағдайда жедел мәлiметтер бередi.
28. Қазақстан Республикасының Жер қатынастары және жерге орналастыру жөнiндегi мемлекеттiк комитетi алынған аймақтық жер мониторингi мен мемлекеттiк жер кадастрының материалдарын қорытып, оған талдау жасайды және жыл сайын, 20 наурыздан кешiктiрмей Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетiне, Экономика министрлiгiне, Ауыл шаруашылығы министрлiгiне, Қазақстан Республикасының Статистика және талдау жөнiндегi мемлекеттiк комитетiне Қазақстан Республикасындағы жердiң жай-күйi және оны пайдалану туралы мемлекеттiк /ұлттық/ баяндаманы табыс етедi.
29. Мемлекеттiк басқару органдары, кәсiпорындар, мекемелер мен ұйымдар, азаматтар, халықаралық ұйымдар мен шетелдiк заңды ұйымдар және адамдар жер мониторингi туралы мәлiметтердi белгiленген тәртiппен пайдаланады.
30. Жер мониторингiн жүргiзу жөнiндегi жұмыстар республика бюджетi есебiнен жүзеге асырылады.
Жер мониторингi жөнiндегi мемлекетаралық және халықаралық бағдарламаларды қаржыландыру Қазақстан Республикасының басқа мемлекеттермен жасасқан келiсiмдер, шарттар белгiлеген тәртiпте және жағдайларда жүзеге асырылады.