ИПС "Әділет"

      В целях совершенствования государственной системы стандартизации, ускорения научно-технического прогресса в отраслях экономики и вхождения Республики Казахстан в мировое информационное пространство, рынок товаров и услуг Правительство Республики Казахстан постановляет:
      1. Утвердить прилагаемую Концепцию формирования и развития Государственного фонда стандартов Республики Казахстан.
      2. Агентству по стандартизации, метрологии и сертификации Министерства экономики и торговли Республики Казахстан до 1 сентября 1997 года внести в Правительство Республики Казахстан предложения по созданию Государственного фонда стандартов Республики Казахстан.
      3. Министерствам, государственным комитетам, иным центральным исполнительным органам Республики Казахстан подготовить и до 1 января 1998 года представить в Агентство по стандартизации, метрологии и сертификации Министерства экономики и торговли Республики Казахстан предложения по созданию необходимой информационной базы и банков данных по вопросам стандартизации, метрологии и сертификации в отраслях экономики Республики Казахстан по экспортируемой продукции.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

УТВЕРЖДЕНА

постановлением Правительства

Республики Казахстан

от 7 августа 1997 г. N 1229

                              КОНЦЕПЦИЯ
                       ФОРМИРОВАНИЯ И РАЗВИТИЯ
                  ГОСУДАРСТВЕННОГО ФОНДА СТАНДАРТОВ
                         РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Введение

      Концепция формирования и развития Государственного фонда стандартов Республики Казахстан подготовлена в соответствии с Планом Правительства Республики Казахстан по углублению реформ на 1997 год, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 декабря 1996 г. N 1533, P961533_ и направлена на реализацию положений Закона Республики Казахстан Z936000_ "О стандартизации и сертификации", Республиканской целевой научно-технической программы "Создание информационной инфраструктуры реализации научно-технической политики Республики Казахстан", Концепции формирования межгосударственного информационного пространства.
      Концепция представляет собой систему взглядов, призванных определить основные направления формирования и развития Государственного фонда стандартов Республики Казахстан (далее - Государственного фонда стандартов), отвечающего требованиям экономики Казахстана и расширению внешне-торгового партнерства на период с 1997 по 2000 годы.
      Формирование и развитие Государственного фонда стандартов является стратегически важным для социально-экономического и научно-технического развития Республики Казахстан, так как позволит обеспечить свободный доступ к официально принятым и установленным в стандартах и нормативных документах по стандартизации нормам и понятиям и снять технические барьеры в торговле с зарубежными странами.
      В условиях выхода на международный рынок и ожидаемого официального вступления Казахстана во Всемирную торговую организацию (BTO) проблеме формирования и развития Государственного фонда стандартов, который бы объединил в единое целое все фонды республики и отвечал требованиям Генерального соглашения по тарифам и торговле ВТО (в том числе в плане гармонизации государственных стандартов Республики Казахстан и процедур оценки соответствия продукции с международными нормами и требованиями, а также создания информационного центра), должно быть уделено первоочередное внимание.

Современное состояние Государственного фонда стандартов

      Существующий сегодня в Республике Казахстан Государственный фонд стандартов представляет собой совокупность документов по стандартизации, метрологии и сертификации, содержащих установленные для многократного применения нормы, правила и характеристики, касающиеся продукции, работ и услуг.
      Составными частями Государственного фонда стандартов являются информационные фонды, формируемые на базе Агентства по стандартизации, метрологии и сертификации Министерства экономики и торговли Республики Казахстан (далее - Госстандарт), его структурных подразделений, министерств, государственных комитетов, иных центральных исполнительных органов, юридических лиц республики.
      По состоянию на 1 мая 1997 года Государственный фонд стандартов насчитывает более 70000 стандартов и нормативных документов по стандартизации и содержит в своем составе межгосударственные стандарты, государственные стандарты и технические условия Республики Казахстан, правила и руководящие документы по стандартизации, метрологии и сертификации, классификаторы технико-экономической и социальной информации, санитарные нормы и правила (САН ПиН, СН), строительные нормы и правила (СНиП), фармакопейные статьи и временные фармакопейные статьи; стандарты международных организаций (Международной организации по стандартизации - ISО, Международной электротехнической комиссии - МЭК, Международной организации законодательной метрологии - МОЗМ), национальные стандарты зарубежных стран (России, Беларуси, Украины, Киргизии, Таджикистана, Узбекистана, Туркменистана).
      Фонд стандартов периодически пополняется межгосударственными стандартами, международными стандартами ISO и МОЗМ, национальными стандартами стран Содружества.
      Вместе с тем в связи с реорганизацией структуры информационных фондов, существовавшей в бывшем Союзе, преобразованиями в отраслях экономики республики произошли существенные изменения и в структуре республиканских информационных фондов стандартов, которые привели к ликвидации ряда фондов в министерствах, комитетах и организациях, сокращению их состава, снижению показателей в работе.
      В результате большая часть фондов республики сегодня не прослеживается и не обновляется, выдаваемые документы не содержат информацию о наличии изменений в их текстах; не обеспечиваются своевременное издание и распространение стандартов и других документов по стандартизации, указателей и каталогов. Процессы обработки, ведения фондов и обслуживания потребителей информации не автоматизированы. Прослеживается тенденция к постоянному снижению количества и качества разрабатываемых в республике государственных стандартов. Из 18000 действующих межгосударственных стандартов с международными требованиями гармонизированы 1500 стандартов, из 416 государственных стандартов Республики Казахстан - единицы.
      Из 2/3 действующего фонда стандартов, применяемых в республике, более 40000 в соответствии с решениями Правительства Республики Казахстан подлежат отмене и пересмотру.
      Единственный фонд стандартов республики - фонд Госстандарта, который на сегодня получает международные стандарты ISО, МОЗМ и иностранные стандарты, не имеет необходимых площадей, штата переводчиков, программистов, дизайнеров, множительной, компьютерной и оргтехники.
      Обеспеченность Государственного фонда стандартов республики стандартами международных организаций: ISО, МЭК и МОЗМ составляет около 50%; Российской Федерации 60%; Украины около 80%; других государств СНГ от 5% до 20%. В фондах практически отсутствуют стандарты других международных организаций, национальные стандарты промышленно развитых стран мира: Австрии, Бельгии, Великобритании, США, Канады, Франции, Германии, Японии.
      Отсутствуют единое организационно-методическое руководство и координация работами, проводимыми в фондах республики, медленными темпами ведется работа по созданию необходимых в отраслях экономики баз и банков данных по стандартизации, метрологии и сертификации.

Основные цели, задачи формирования и развития
Государственного фонда стандартов

      Главной целью работ по формированию и развитию Государственного фонда стандартов является обеспечение взаимодействия всех структурных подразделений республики, участвующих в формировании Государственного фонда стандартов на взаимовыгодной основе с учетом общенациональных интересов.
      В числе таких интересов могут быть названы:
      обеспечение единого организационно-методического руководства работами Государственного фонда стандартов;
      создание условий взаимовыгодного сотрудничества в области использования документов и информации Государственного фонда стандартов;
      содействие развитию науки, техники, производства, культуры, образования;
      расширение международного сотрудничества;
      обеспечение свободного доступа к открытой информации и достижениям научно-технического прогресса, результатам практической деятельности общества;
      содействие улучшению качества продукции, процессов, работ и услуг;
      совершенствование систем стандартизации, метрологии, сертификации и информационного обеспечения в области стандартизации, метрологии и сертификации на основе международных стандартов; механизации и автоматизации процессов работы с фондом стандартов.
      Существует ряд задач, которые должны быть решены совместными усилиями заинтересованных в формировании единого Государственного фонда стандартов подразделений республики:
      определение организационной структуры и состава Государственного фонда стандартов;
      создание в Казахстане информационного центра, отвечающего требованиям Всемирной торговой организации;
      разработка и утверждение механизма доступа к информации и документам Государственного фонда стандартов;
      разработка и принятие нормативных документов, предусматривающих единые подходы к работе структурных подразделений Государственного фонда стандартов;
      осуществление совместных мероприятий по использованию ранее созданного Государственного фонда стандартов;
      формирование фонда документов на основе применения международных стандартов, создание единой компьютерной базы данных по стандартам, применяемым в Республике Казахстан.

Основные принципы формирования и развития
Государственного фонда стандартов

      Формирование Государственного фонда стандартов должно осуществляться с учетом следующих основных принципов:
      соблюдение прав структурных подразделений Государственного фонда стандартов на независимое формирование собственных фондов в соответствии с закрепленными направлениями деятельности;
      соблюдение требований Генерального соглашения по тарифам и торговле Всемирной торговой организации (ГАТТ/ВТО) и заинтересованность в расширении торгово-экономического сотрудничества с зарубежными странами;
      проведение единой политики в вопросах формирования и развития Государственного фонда стандартов, в том числе обработки, ведения и распространения стандартов;
      проведение согласованной политики в обеспечении взаимодействия между структурными подразделениями Государственного фонда стандартов и разграничение функций между ними;
      выработка согласованных подходов к вопросам регулирования ценообразования на услуги и документы Государственного фонда стандартов;
      признание прав на распространение информации и документации по закрепленным направлениям деятельности;
      интеграция информации и документации в орган, осуществляющий координацию работы Государственного фонда стандартов.

Состав и требования, предъявляемые
к Государственному фонду стандартов

      Государственный фонд стандартов должен обеспечивать выполнение поставленных задач. Состав документов должен предусматривать наличие:
      нормативных актов Республики Казахстан, государственных реестров, правил и рекомендаций в области стандартизации, метрологии и сертификации;
      межгосударственных и государственных стандартов (проектов государственных стандартов), государственных классификаторов технико-экономической информации, правил и рекомендаций по стандартизации, технических условий на продукцию и услуги;
      международных договоров в области стандартизации, метрологии и сертификации, стандартов, правил, норм и рекомендаций по стандартизации международных организаций, стандартов зарубежных стран.
      Министерства, государственные комитеты, иные центральные органы управления могут вводить в состав Государственного фонда стандартов и комплектовать свои информационные центры стандартов другими документами по стандартизации, метрологии и сертификации (санитарными нормами и правилами, санитарными и строительными нормами, фармакопейными статьями) в пределах своей компетенции в установленном в республике порядке.
      Качественный состав и возможности Государственного фонда стандаров должны обеспечивать:
      доступность для широкого круга пользователей;
      оптимальность по составу и наличие стандартов, отвечающих интересам промышленности и экономики республики, в том числе международных, национальных стандартов стран мира, ведущих в области качества конкретных видов продукции и услуг;
      актуальность, достоверность, защищенность от несанкционированного доступа путем специально созданных систем защиты;
      оснащенность техническим оборудованием, эстетическое оформление, наличие помещений для размещения и хранения фонда стандартов;
      наличие справочно-поискового аппарата, сводной базы данных в разрезе применяемых в республике стандартов, распределенных баз и банков данных в соответствии с требованиями отраслей экономики с программным обеспечением;
      функционирование с максимальным эффектом при разработке научно-технических программ, проведении научных исследований, при разработке и производстве продукции и услуг и в других областях деятельности общества;
      наличие возможности перевода иностранных стандартов и документов на русский и казахский языки.
      Для обеспечения потребностей заказчиков Государственный фонд стандартов должен формироваться на всех видах носителей, в том числе бумажных, электронных, микроносителях.

Организационная структура Государственного
фонда стандартов

      Организационная структура должна обеспечивать согласованную работу структурных подразделений республики, участвующих в формировании Государственного фонда стандартов, направленную на реализацию общих целей, интересов и задач.
      Для правильной организации работы Государственного фонда стандартов предлагается следующая структура Государственного фонда стандартов:
      Государственный информационный центр стандартов и стандартных образцов - государственное предприятие, уполномоченным органом которого будет Госстандарт;
      Технический комитет по стандартизации в области информационных технологий;
      фонды государственных предприятий Госстандарта;
      специализированные фонды министерств, государственных комитетов, иных центральных исполнительных органов и органов, осуществляющих государственный надзор за безопасностью продукции, работ и услуг, в том числе: Министерства экологии и биоресурсов, Министерства здравоохранения, Министерства энергетики и природных ресурсов (Госэнергонадзор), Министерства внутренних дел (Государственная служба безопасности дорожного движения) Республики Казахстан, Государственного комитета Республики Казахстан по чрезвычайным ситуациям (Государственная противопожарная служба, Государственная служба по надзору за чрезвычайными ситуациями, безопасным ведением работ в промышленности и горному надзору), Агентства строительства и архитектурно-градостроительного контроля Министерства экономики и торговли Республики Казахстан;
      фонд стандартов Казахской республиканской научно-технической библиотеки (КазРНТБ).
      Информационные центры и фонды республики, входящие в состав Государственного фонда стандартов, должны осуществлять свою деятельность, в том числе по комплектованию и ведению фондов, распространению информации и документации, формированию конкретных баз и банков данных в области стандартизации, метрологии и сертификации, в соответствии с утвержденными положениями, исходя из стоящих перед ними задач и закрепленных направлений деятельности.
      В соответствии с действующим Законом Республики Казахстан "О стандартизации и сертификации" организация работ по созданию и ведению Государственного фонда нормативных документов по стандартизации, метрологии и сертификации поручена Госстандарту. Через Государственный информационный центр стандартов и стандартных образцов Госстандарт будет осуществлять общее организационно-методическое руководство работами подразделений Государственного фонда стандартов; вести фонды государственных, международных, национальных стандартов зарубежных стран мира; законодательных актов, правил и рекомендаций в области стандартизации, метрологии и сертификации; классификаторов технико-экономической информации; формировать и вести сводную справочно-библиографическую базу данных по стандартам и документам, применяемым в республике; выполнять работу в рамках требований Всемирной торговой организации; обслуживать заказчиков информации и документации; формировать информационные указатели стандартов, издавать и распространять указанные категории стандартов и документов, указателей.
      Формирование фондов специальных документов по безопасности продукции, работ и услуг: санитарных норм и правил (СН, САН ПИН), медико-биологических требований, ветеринарных правил, строительных норм и правил (СН, СНиП), фармакопейных статей (включая работы по формированию фондов документов, их обработку, ведение, обеспечение заказчиков справочной информацией, указателями и документацией) будет осуществляться органами государственного управления, на которые законодательно возложены функции по принятию норм и правил в отношении безопасности продукции, работ и услуг, окружающей среды, исходя из номенклатуры продукции, работ и услуг, входящих в их компетенцию и проведение контроля за безопасностью продукции, работ и услуг.
      Специализированные фонды министерств, государственных комитетов, иных центральных исполнительных органов республики должны комплектоваться разрабатываемыми ими стандартами и документами, а также стандартами и документами, взаимосвязанными с закрепленными за ними направлениями деятельности, в том числе по проведению работ, выпуску продукции.
      Выработку принципов взаимодействия внутри Государственного фонда стандартов и с внешними организациями будет осуществлять Совет Государственного фонда стандартов. В состав Совета войдут специалисты государственных органов по вопросам безопасности продукции, работ и услуг, Агентства строительства и архитектурно-градостроительного контроля Министерства экономики и торговли Республики Казахстан, других заинтересованных министерств, государственных комитетов и иных центральных исполнительных органов республики.
      Технический комитет по стандартизации в области информационных технологий будет заниматься вопросами создания, внедрения и совершенствования системы информационного обеспечения в области стандартизации, метрологии и сертификации.

Нормативно-правовая база
Государственного фонда стандартов

      Нормативно-правовая база Государственного фонда стандартов должна обеспечивать организационно-техническое единство проводимых работ по созданию, комплектованию, обработке, ведению, списанию, хранению фондов, работе с заказчиками; созданию баз и банков данных (включая сводную базу данных стандартов, применяемых в республике); отнесению документов к Государственному фонду стандартов; определению принципов взаимодействия внутри Государственного фонда стандартов и с внешними организациями.
      В этих целях будет разработан ряд положений и нормативных документов по стандартизации, внесены изменения (при необходимости) в разрабатываемые проекты Законов Республики Казахстан "О научно-технической информации в Республике Казахстан", "Об информации в Республике Казахстан", "О стандартизации и сертификации".
      Кроме того, будет проработан ряд вопросов, связанных с созданием и внедрением автоматизированной системы информационного обеспечения в области стандартизации, метрологии и сертификации на основе применения средств вычислительной техники, современных информационных технологий и ее проблемами, с последующей разработкой необходимых нормативных документов.

Международное сотрудничество и источники
формирования Государственного фонда стандартов

      Государственный фонд стандартов должен быть укомплектован и постоянно пополняться государственными стандартами Республики Казахстан, межгосударственными, международными, национальными стандартами государств СНГ и развитых стран мира.
      Для проведения этой работы планируется:
      заключать двусторонние договоры (соглашения) Госстандарта с Национальными органами по стандартизации стран, представляющих интерес для Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке;
      обеспечивать постоянное членство Республики Казахстан в международных организациях по стандартизации (ISO) и законодательной метрологии (МОЗМ), Всемирной организации здравоохранения (ВОЗ) и принятие мер по вступлению в Международную организацию по стандартизации электротехнической продукции (МЭК) в установленном порядке;
      поддерживать и принимать участие в работе Межгосударственного совета по стандартизации, метрологии и сертификации, Межрегиональной организации по стандартизации исламских государств, Межгосударственной научно-технической комиссии по стандартизации и техническому нормированию в строительстве, а также в работе международных и межгосударственных технических комитетов по стандартизации.
      Для доукомплектования Государственного фонда стандартов необходимыми стандартами по согласованию с отраслями экономики республики будет определен перечень стран мира, национальные стандарты которых представляют интерес для Казахстана.

Система информационного обеспечения

Формирование и развитие Государственного фонда стандартов требуют дальнейшего совершенствования работ по информационному обеспечению в области стандартизации, метрологии и сертификации.
Система информационного обеспечения должна ориентироваться на

механизацию и автоматизацию процессов обработки и ведения фондов

документов, обслуживание заказчиков.

Основными принципами построения системы должны стать:

оперативность обеспечения пользователей;

комплектность тематического и регионального охвата;

осуществление обратной связи от предприятий и организаций

разных форм собственности;

интегрированное построение и модульное развитие системы на

основе распределенных банков данных;

организационно-методическое единство;

современные телекоммуникационные средства с учетом охвата

регионов страны;

техническая и программная совместимость звеньев системы;

открытость для присоединения новых информационных ресурсов;

отсутствие дублирующих звеньев;

создание интерфейса, доступного для широкого круга пользователей.

В основу построения системы должен быть положен Государственный

фонд стандартов.

Информационная система должна обеспечивать:

      оперативное распространение и получение информации и документации посредством документов, телексов, магнитных лент, микрофильмов;
      применение новых информационных технологий в вопросах сбора, передачи и предоставления информации и стандартов;
      обслуживание заказчиков во всех современных режимах доступа;
      создание электронных баз и банков данных, имеющих программное обеспечение в разрезе требований отраслей экономики (предметных, нумерационных, библиографических, полнотекстовых, фактографических, терминологических, по сертифицированной продукции, аккредитованным органам и лабораториям по сертификации, номенклатуре обязательных требований к качеству и безопасности различных групп продукции, о разработчиках и держателях подлинников нормативных документов), способных удовлетворять любые потребности отечественных и зарубежных пользователей;
      совершенствование издательско-пропагандистской деятельности через издание специализированного журнала Госстандарта, совершенствование форм публикации бюллетеня Госстандарта, рекламных и информационных бюллетеней, указателей и каталогов стандартов, проведение дней информации для заинтересованных пользователей;
      решение вопросов доступа по телекоммуникационным каналам, в том числе через международную информационную сеть ИСОНЕТ, американскую - ИНТЕРНЕТ, к зарубежным базам и банкам данных;
      содействие интеграции в международное информационное пространство и пространство стран СНГ, взаимодействию с информационными фондами международных, национальных организаций по стандартизации, фондами стран СНГ;
      формирование внутреннего информационного пространства Республики Казахстан в области стандартизации, метрологии и сертификации через создание информационных сетей обмена информацией.

Совершенствование государственной системы стандартизации

      Развитие Государственного фонда стандартов и пополнение его состава предполагают развитие и совершенствование работ по стандартизации, метрологии и сертификации, в том числе разработку необходимой нормативной документации.
      В числе основных направлений совершенствования работ по стандартизации на ближайшие годы должны стать:
      применение международных стандартов и национальных стандартов промышленно-развитых стран мира и гармонизация государственных стандартов с международными нормами и требованиями;
      разработка законодательной и нормативной базы в области безопасности продукции;
      смещение приоритетов в сторону разработки государственных стандартов, регламентирующих нормы безопасности продукции, работ и услуг, терминологию, классификацию продукции, правила приемки и контроля качества продукции, требования к маркировке, упаковке продукции, транспортированию и хранению;
      создание комплекса стандартов и нормативных документов по стандартизации качества и безопасности продукции здравоохранения; нефтегазовой отрасли, включая процессы бурения и добычи сырья; экологической безопасности в области охраны окружающей среды и природопользования и других важных отраслях экономики, где сегодня они отсутствуют;
      создание технических комитетов по стандартизации в области здравоохранения (лекарственные средства, препараты, медицинская техника), безопасности труда и образования ("Стандартизация и учебные заведения"), по зерну и зернопродуктам, мясу и мясным продуктам, оружию, по информационным технологиям, средствам измерений, транспортным средствам.

Этапы формирования и развития
Государственного фонда стандартов

      Формирование и развитие Государственного фонда стандартов являются большой и сложной задачей, требующей от всех участников фонда координации усилий в процессе решения широкого круга нормативных правовых вопросов, организационных и финансовых проблем на государственном уровне и уровне конкретных структурных подразделений республики.
      Реализацию концепции предполагается осуществить в два этапа.
      На первом этапе в 1997-1998 гг. будет проведена проработка правовых, технических и организационных вопросов, касающихся:
      формирования и развития Государственного фонда стандартов. Здесь будут определены конкретная структура и состав Государственного фонда стандартов, порядок его создания и пользования, принципы и формы взаимодействия между его структурными подразделениями и внешними организациями;
      создания Государственного информационного центра, отвечающего требованиям ВТО;
      создания типографии для издания и распространения стандартов;
      создания Совета Государственного фонда стандартов, определения его функций и структуры;
      начала разработки пакета документов, регламентирующих единый порядок проведения работ с Государственным фондом стандартов;
      создания распределенных баз и банков данных по вопросам стандартизации, метрологии и сертификации.
      На втором этапе в 1998-2000 гг. планируется:
      завершить разработку пакета документов, регламентирующих единый порядок проведения работ с Государственным фондом стандартов;
      проработать вопросы вступления Казахстана в Международную электротехническую комиссию и заключения договоров по обмену информацией и стандартами с зарубежными странами;
      начать работы по механизации и автоматизации процессов комплектования, обработки, ведения и хранения фондов документов и обслуживания заказчиков, создания автоматизированной системы информационного обеспечения;
      проработать вопрос создания в республике технического комитета по проблемам информации в области стандартизации и информационных технологий;
      начать работы по формированию сводной справочно-библиографической базы данных в разрезе стандартов и нормативных документов, применяемых в республике;
      проработать вопросы вступления Казахстана в члены информационной сети Международной организации по стандартизации ИСОНЕТ;
      определить перечень стран мира, национальные стандарты которых представляют интерес для Республики Казахстан.
      Работы по совершенствованию качественного состава фонда действующих стандартов на основе их гармонизации с международными нормами и требованиями и созданию технических комитетов по стандартизации будут проводиться в установленном порядке.

Источники финансирования развития
Государственного фонда стандартов

Источниками по финансированию формирования и развития Государственного фонда стандартов являются средства заинтересованных организаций, а также другие источники, не противоречащие действующему законодательству.

      Стандарттаудың мемлекеттiк жүйесiн жетiлдiру, экономика салаларындағы ғылыми-техникалық прогрестi және Қазақстан Республикасының дүниежүзiлiк ақпараттық кеңiстiкке, тауарлар мен қызмет көрсетулер рыногына кiруiн жеделдету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етедi:
      1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамытудың тұжырымдамасы бекiтiлсiн.
      2. Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнiң Стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi агенттiгi 1997 жылдың 1 қыркүйегiне дейiн Қазақстан Республикасының Үкiметiне Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк стандарттар қорын құру жөнiнде ұсыныс енгiзсiн.
      3. Қазақстан Республикасының министрлiктерi, мемлекеттiк комитеттерi, өзге де орталық атқарушы органдары 1998 жылдың 1 қаңтарына дейiн экспортталатын өнiмдер бойынша Қазақстан Республикасы экономикасының салаларындағы стандарттау, метрология және сертификаттау мәселелерi жөнiндегi қажеттi ақпараттық базалар мен деректер банкiн құру жөнiнде ұсыныс дайындасын және оны Қазақстан Республикасы Экономика және сауда министрлiгiнiң Стандарттау, метрология және сертификаттау агенттiгiне ұсынсын.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрi

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң
1997 жылғы 7 тамыздағы
N 1229 қаулысымен
бекiтiлген

Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк стандарттар
қорын қалыптастыру мен дамытудың тұжырымдамасы

Алматы, 1997

КIРIСПЕ

      Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамытудың тұжырымдамасы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1996 жылғы 13 желтоқсандағы N 1533 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1997 жылға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi жоспарына сәйкес дайындалған және "Стандарттау және сертификаттау туралы" Қазақстан Республикасы заңының ережелерiн, "Қазақстан Республикасының ғылыми-техникалық саясатын жүзеге асырудың ақпараттық инфрақұрылымын құру" туралы республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламаны, Мемлекетаралық ақпараттық кеңiстiктi қалыптастырудың тұжырымдамасын жүзеге асыруға бағытталған.
      Тұжырымдамада Қазақстан экономикасының талаптары мен 1997 жылдан 2000 жылға дейiнгi кезеңге арналған сыртқы-сауда әрiптестiгiн кеңейтуге жауап беретiн Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк стандарттар қорын (бұдан әрi - Мемлекеттiк стандарттар қоры) қалыптастырудан және дамытудың негiзгi бағыттарын айқындауға арналған көзқарастар жүйесiн бiлдiредi.
      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамыту стандарттар мен стандарттау жөнiндегi нормативтiк құжаттарда ресми қабылданған және белгiленген нормалар мен ұғымдарға еркiн қол жеткiзудi қамтамасыз етуге және шетелдермен саудада техникалық кедергiлердi алуға мүмкiндiк беретiндiктен Қазақстан Республикасының әлеуметтiк-экономикалық және ғылыми-техникалық дамуы үшiн стратегиялық жағынан маңызды болып табылады.
      Халықаралық рынокқа кiру және Қазақстанның күтiлiп отырған Бүкiлдүниежүзiлiк сауда ұйымына (БСҰ) кiруi жағдайында республиканың барлық қорларын бiрыңғай бiртұтас бiрiктiретiн және тарифтар мен БСҰ сауда жасаудың Бас келiсiмiнiң (оның iшiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк стандарттары мен өнiмдердiң халықаралық нормалар мен талаптарға сәйкес келуiн бағалау мен рәсiмiн үйлестiру, сондай-ақ ақпараттық орталық құру тұрғысында) талаптарына жауап беретiн Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру және дамыту проблемасына бiрiншi кезектi көңiл бөлiнуi тиіс.

Мемлекеттiк стандарттар қорының
қазiргi кездегi жай-күйi

       Қазақстан Республикасындағы қазiргi Мемлекеттiк стандарттар қоры өнiмдерге, жұмыстарға және қызмет көрсетулерге қатысты нормаларды, ережелердiң және сипаттамалардың көп мәрте қолданылуы үшiн белгiленген стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi құжаттардың жиынтығын қамтиды.
      Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi, Стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi агенттiгiнiң (бұдан әрi - Мемстандарт), оның құрылымдық бөлiмшелерiнiң, республика министрлiктерiнiң, мемлекеттiк комитеттерiнiң, өзге де орталық атқарушы органдарының, заңды тұлғаларының базасында құрылатын ақпараттық қорлар Мемлекеттiк стандарттар қорының құрамдас бөлiктерi болып табылады.
      1997 жылғы 1 мамырдағы жай-күйi бойынша Мемлекеттiк стандарттар қорында 70000-нан астам стандарттар мен стандарттау жөнiндегi нормативтiк құжаттар бар және өзiнiң құрамында Қазақстан Республикасының мемлекетаралық стандарттарын, мемлекеттiк стандарттарын және техникалық шарттарын, стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi ережелер мен басшы құжаттарды, техникалық-экономикалық және әлеуметтiк ақпараттардың жiктеушiлерiн, санитарлық нормалар мен ережелердi (САН, ПиН, СН), құрылыс нормалары мен ережелерiн (ҚНжЕ), фармакопиялық баптар мен уақытша фармакопиялық баптарды; халықаралық ұйымдардың - ISO стандарттау жөнiндегi халықаралық ұйымдардың, Халықаралық электротехникалық комиссияның - ХЭК, Заң метрологиясы халықаралық ұйымының - ЗМХҰ стандарттарын шетелдердiң (Ресейдiң, Беларусьтiң, Украинаның, Қырғызстанның, Тәжiкстанның, Өзбекстанның, Түркменстанның) ұлттық стандарттарын қамтиды.
      Стандарттар қоры мемлекетаралық стандарттармен, ISO және ЗМХҰ халықаралық стандарттармен, Достастық елдерiнiң ұлттық стандарттарымен мерзiмдi түрде толықтырылып отырылады.
      Сонымен бiрге бұрынғы Одақта болған ақпараттық қорлар құрылымының қайта ұйымдастырылуына, Республика экономикасының салаларындағы қайта құруларға байланысты стандарттардың республикалық ақпараттық қорларының құрылымында да министрлiктердегi, комитеттердегi және ұйымдардағы бiрқатар қорларды тартуға, олардың құрамын қысқартуға, жұмыстың көрсеткiштерiн төмендетуге әкеп соқтырған айтарлықтай өзгерiстер болды.
      Соның нәтижесiнде республика қорларының үлкен бөлiгi бүгiнде қадағаланбайды және жаңартылған жоқ, берiлетiн құжаттар олардың мәтiнiндегi өзгерiстер туралы ақпаратты қамтымайды; стандарттар мен стандарттау жөнiндегi басқа да құжаттарды сiлтемелер мен каталогтарды уақытында шығару және тарату қамтамасыз етiлмейдi. Қорларды өңдеу, жүргiзу және ақпараттарды тұтынушыларға қызмет көрсету процестерi автоматтандырылмаған. Республикада әзiрленген мемлекеттiк стандарттардың саны мен сапасының үнемi төмендеу тенденциясы байқалуда. Халықаралық талаптары бар қолданылып жүрген 18 000 мемлекетаралық стандарттардың 1500 стандарты, Қазақстан Республикасының 416 мемлекеттiк стандарттың - бiрен-сараны ғана үйлестiрiлген.
      Республикада қолданылып жүрген, жұмыс iстеп тұрған стандарттар қорының 2/3-нiң 40 000-нан астамы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмдерiне сәйкес тоқтатылуға және қайта қаралуға жатады.
      Бүгiнгi күнi ISО, ЗМХҰ халықаралық стандарттарын алатын республиканың жалғыз стандарттар қорының - Мемстандарт қорының қажеттi алаңы, аудармашылар, бағдарламашылар, дизайнерлер, көбейткiштер, компьютерлiк және ұйымдастыру техникасы штаттары жоқ.
      Республикалық Мемлекеттiк стандарттар қорының халықаралық ұйымдардың стандарттарымен қамтамасыз етiлуi: ISО, ХЭК және ЗМХҰ 50%-ке жуықты; Ресей Федерациясы 60%, Украина 80%-ке жуықты; ТМД басқа мемлекеттерi 5%-тен 20%-ке дейiнгiнi құрайды. Қорларда басқа халықаралық ұйымдардың стандарттары, әлемнiң өнеркәсiптiк дамыған елдерiнiң: Австрияның, Бельгияның, Ұлыбританияның, АҚШ-тiң, Канаданың, Францияның, Германияның, Жапонияның ұлттық стандарттары iс жүзiнде жоқ.
      Республиканың қорларында жүргiзiлетiн бiрыңғай ұйымдастыру-әдiстемелiк басшылық пен жұмыстарды үйлестiру жоқ, экономиканың салаларында қажеттi стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi базалар мен деректер банкiн құру жөнiндегi жұмыстар баяу қарқынмен жүргiзiлуде.

Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен
дамытудың негiзгi мақсаттары, мiндеттерi

      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамыту жөнiндегi жұмыстардың басты мақсаты жалпыұлттық мүдделер ескерiле отырып, өзара тиiмдi негiзде, Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыруға қатысушы республиканың барлық құрылымдық бөлiмшелерiнiң өзара iс-қимылын қамтамасыз ету болып табылады.
      Мұндай мүдделердiң қатарында:
      Мемлекеттiк стандарттар қорының жұмыстарына бiрыңғай ұйымдастыру-әдiстемелiк басшылықты қамтамасыз ету;
      Мемлекеттiк стандарттар қорының құжаттары мен ақпараттарын пайдалану саласында өзара тиiмдi ынтымақтастыққа жағдай жасау;
      ғылымның, техниканың, өндiрiстiк, мәдениеттiң, бiлiмнiң дамуына жәрдем көрсету;
      халықаралық ынтымақтастықты кеңейту;
      ашық ақпараттар мен ғылыми-техникалық прогрестiң жетiстiктерiне, қоғамның практикалық қызметiнiң нәтижелерiне еркiн қол жеткiзiлуiн қамтамасыз ету;
      өнiмдердiң, процестердiң, жұмыстардың және қызмет көрсетулердiң сапасын жақсартуға ықпал ету;
      халықаралық стандарттардың негiзiнде стандарттау, метрология және сертификаттау саласында стандарттау, метрология, сертификаттау және ақпараттық қамтамасыз ету жүйелерiн; стандарттар қоры мен жұмыс процестерiн механикаландыруды және автоматтандыруды жетiлдiру аталуы мүмкiн.
      Бiрыңғай Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыруға мүдделi республиканың бөлiмшелерiнiң бiрлескен күш-жiгерiмен шешiлуi тиiс бiрқатар мiндеттер бар:
     Мемлекеттiк стандарттар қорының ұйымдық құрылымы мен құрамын айқындау;
     Қазақстанда Бүкiлдүниежүзiлiк сауда ұйымының талаптарына жауап беретiн ақпараттық орталық құру;
     Мемлекеттiк стандарттар қорының ақпараттары мен құжаттарына қол жеткiзудiң тетiгiн әзiрлеу және бекiту;
     Мемлекеттiк стандарттар қоры құрылымдық бөлiмшелерiнiң жұмысына бiрыңғай ыңғайларды көздейтiн нормативтiк құжаттарды әзiрлеу және қабылдау;
     бұрын құрылған Мемлекеттiк стандарттар қорын пайдалану жөнiнде бiрлескен шараларды жүзеге асыру;
     халықаралық стандарттарды қолданудың негiзiнде құжаттар қорын қалыптастыру, Қазақстан Республикасында қолданылатын стандарттар бойынша деректердiң бiртұтас компьютерлiк базасын құру.

Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен
дамытудың негiзгi принциптерi

      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мынадай негiзгi принциптер:
      Мемлекеттiк стандарттар қоры құрылымдық бөлiмшелерiнiң қызметтiң бекiтiлген бағыттарына сәйкес өздерiнiң тәуелсiз қорларын қалыптастыруға арналған құқықтарын сақтау;
      Бүкiлдүниежүзiлiк сауда ұйымының тарифтер және сауда жөнiндегi Бас келiсiмнiң (ГАТТ/ВТО) талаптарын және шетелдермен сауда-экономикалық ынтымақтастықты кеңейтуге мүдделiлiктi сақтау;
      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру және дамыту, оның iшiнде стандарттарды өңдеу, жүргiзу және тарату мәселелерiнде бiрыңғай саясат жүргiзу;
      Мемлекеттiк стандарттар қоры құрылымдық бөлiмшелерiнiң арасында өзара iс-қимылды қамтамасыз етудiң және олардың арасындағы функцияларды шектеудiң келiсiлген саясатын жүргiзу;
      Мемлекеттiк стандарттар қорының қызмет көрсетулерi мен құжаттарына арналған баға белгiлеудi реттеу мәселесiне келiсiлген адамдарды пысықтау;
      қызметтiң бекiтiлген бағыттары бойынша ақпараттар мен құжаттамаларды тарату құқығын тану;
      ақпараттар мен құжаттамаларды Мемлекеттiк стандарттар қорының жұмысын үйлестiрудi жүзеге асыратын органға интеграциялау ескерiле отырып жүзеге асырылуы тиiс.

Мемлекеттiк стандарттар қорының құрамы және
оған қойылатын талаптар

      Мемлекеттiк стандарттар қоры қойылған мiндеттердi орындауды қамтамасыз етуi тиiс. Құжаттардың құрамы:
      стандарттау, метрология және сертификаттау саласындағы Қазақстан Республикасының нормативтiк актiлерiнiң, мемлекеттiк тiзiлiмдерiнiң, ережелерi мен ұсынымдарының;
      мемлекетаралық және мемлекеттiк стандарттардың (мемлекеттiк стандарттар жобаларының), техникалық-экономикалық ақпараттардың, стандарттау жөнiндегi ережелер мен ұсынымдардың, өнiмге және қызмет көрсетулерге арналған техникалық шарттардың мемлекеттiк жiктеушiлерiнiң;
      стандарттау, метрология және сертификаттау саласындағы халықаралық шарттардың, халықаралық ұйымдардың стандарттауы, шетелдiктердiң стандарттары бойынша стандарттардың, ережелердiң, нормалардың және ұсынымдардың болуын көздеуi тиiс.
      Министрлiктер, мемлекеттiк комитеттер, өзге де орталық басқару органдары өздерiнiң құзыретiнiң шегiнде, республикада белгiленген тәртiппен стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi басқа да құжаттарды (санитарлық нормалар мен ережелердi, санитарлық және құрылыс нормаларын, фармакопиялық баптарды) Мемлекеттiк стандарттар қорының құрамына енгiзе және өз ақпарат орталықтарын жинақтай алады.
      Мемлекеттiк стандарттар қорының сапалық құрамы мен мүмкiндiктерi:
      пайдаланушылардың көп шеңберi үшiн қол жетiмдiлiгiн;
      республиканың өнеркәсiбi мен экономикасының, оның iшiнде сапа саласында өнiмдер мен қызмет көрсетулердiң нақты түрлерiн жүргiзетiн дүниежүзi елдерiнiң халықаралық, ұлттық мүдделерiне жауап беретiн стандарттардың құрамы бойынша оңтайлылығы және оның болуын;
      өзектiлiгiн, дәлдiгiн, арнайы құрылған қорғау жүйелерi жолымен рұқсат етiлмеген қол жеткiзуден қорғалуын;
      қажеттi техникалық жабдықталуы мен жарақталуын, эстетикалық ресiмделуiн, стандарттар қорын орналастыруға және сақтауға арналған бөлмелердiң болуын;
      экономиканың салаларын бағдарламалық қамтамасыз ету талаптарына сәйкес республикада қолданылатын стандарттардың тұрғысында анықтама-iздестiру аппаратының, деректердiң жиынтық базаларының, деректердiң бөлiнген базалары мен банктерiнiң;
      ғылыми-техникалық бағдарламаларды әзiрлеу, ғылыми-зерттеу жүргiзу кезiнде, өнiмдер мен қызмет көрсетулердi әзiрлеу және өндiру кезiнде және қоғам қызметiнiң басқа да салаларында ең жоғары тиiмдiлiкпен жұмыс iстеудi;
      шетелдiк стандарттар мен құжаттарды орыс және қазақ тiлдерiне аудару мүмкiндiгiнiң болуын қамтамасыз етуi тиiс.
      Мемлекеттiк стандарттар қоры тапсырысшылардың қажеттерiн қамтамасыз ету үшiн ұсынушылардың барлық түрлерiнде оның iшiнде қағаз, электрондық, микроұсынушылардың, қалыптасуы тиiс.

Мемлекеттiк стандарттар қорының ұйымдық құрылымы

      Ұйымдық құрылым мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыруға қатысатын республиканың құрылымдық бөлiмшелерiнiң ортақ мақсатты мүдделердi және мiндеттердi жүзеге асыру бағытталған келiсiлген жұмысын қамтамасыз етуi тиiс.
      Мемлекеттiк стандарттар қорының жұмысын дұрыс ұйымдастыруы үшiн Мемлекеттiк стандарттар қорының мынадай құрылымы ұсынылады:
      Стандарттар мен стандарттық үлгiлердiң мемлекеттiк ақпараттық орталығы - уәкiлеттi органы Мемстандарт болатын мемлекеттiк кәсiпорындар;
      Ақпараттық технологиялар саласындағы стандарттау жөнiндегi техникалық комитет;
      Мемстандарттың мемлекеттiк кәсiпорындарының қорлары;
      министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттердiң, өзге де орталық атқарушы органдардың және өнiмдердiң, жұмыстардың және қызмет көрсетулердiң қауiпсiздiгiне мемлекеттiк қадағалауды жүзеге асыратын органдардың, оның iшiнде: Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлiгiнiң, Денсаулық сақтау министрлiгiнiң, Энергетика және табиғи ресурстар министрлiгiнiң (Мемэнергоқадағалау), Iшкi iстер министрлiгiнiң (Мемлекеттiк жол қозғалысы қауiпсiздiгi қызметi) Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң (Мемлекеттiк өртке қарсы қызмет, Мемлекеттiк төтенше жағдайларды, өнеркәсiпте жұмысты қауiпсiз жүргiзудi қадағалау және тау-кен қадағалау жөнiндегi қызмет) Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi Құрылыс және сәулет-қала құрылысын бақылау агенттiгiнiң мамандандырылған қорлары;
      Қазақ республикалық ғылыми-техникалық кiтапханасының (ҚазРҒТК) стандарттар қоры.
      Мемлекеттiк стандарттар қорының құрамына кiретiн республиканың ақпараттық орталықтары мен қорлары өзiнiң қызметiн, оның iшiнде қорларды жинақтау және жүргiзу, ақпараттар мен құжаттамаларды тарату, бекiтiлген ережелерге сәйкес стандарттау, метрология және сертификаттау салаларында деректердiң нақты базалары мен банктерiн қалыптастыру жөнiндегi олардың алдында тұрған мiндеттер мен қызметтерiнiң бекiтiлген бағыттарына сәйкес жүзеге асыруы тиiс.
      "Стандарттау және сертификаттау туралы" Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген Заңына сәйкес стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi нормативтiк құжаттардың Мемлекеттiк қорын құру және оны жүргiзу жөнiндегi жұмыстарды ұйымдастыру Мемстандартқа тапсырылды. Мемстандарттар мен стандарттық үлгiлердiң Мемлекеттiк ақпарат орталығы арқылы Мемлекеттiк стандарттар қоры бөлiмшелерiнiң жұмыстарына жалпы ұйымдастыру-әдiстемелiк басшылықты жүзеге асыратын; дүниежүзiнiң шет елдерiнiң мемлекеттiк, халықаралық, ұлттық стандарттарын; стандарттау, метрология және сертификаттау салаларында заң актiлерiн, ережелердi және ұсынымдарды; техникалық-экономикалық ақпараттардың жiктеушiлерiн жүргiзетiн; республикада қолданылатын стандарттар мен құжаттар бойынша деректердiң жиынтық анықтама-библиографиялық базасын қалыптастыратын және жүргiзетiн; Бүкiлдүниежүзiлiк сауда ұйымы талаптарының шеңберiнде жұмыстарды орындайтын; ақпараттар мен құжаттамаларға тапсырыс берушiлерге қызмет көрсететiн; стандарттардың ақпараттық көрсеткiштерiн қалыптастыратын, стандарттар мен құжаттардың, көрсеткiштердiң аталған санаттарын шығаратын және тарататын болады.
      Өнiмдердiң, жұмыстардың және қызмет көрсетулердiң қауiпсiздiгi жөнiндегi арнаулы құжаттардың: санитарлық нормалар мен ережелердiң (СН, САН, ПИН), медициналық-биологиялық талаптардың, мал дәрiгерлiк ережелердiң, құрылыс нормалары мен ережелерiнiң (СН, ҚНжЕ), фармакопиялық баптардың (құжаттар қорын қалыптастыру, оларды өңдеу, жүргiзу, тапсырысшыларды анықтамалық ақпараттармен, көрсеткiштермен және құжаттамалармен қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыстарды қоса алғанда) қорларын қалыптастыруды заңдармен өздерiнiң құзыретiне кiретiн өнiмдердiң, жұмыстардың және қызмет көрсетулердiң номенклатураларына сәйкес өнiмдердiң, жұмыстардың және қызмет көрсетулердiң, қоршаған ортаның қауiпсiздiгiне қатысты нормалар мен ережелер қабылдау жөнiндегi функциялар жүктелген мемлекеттiк басқару органдары жүзеге асыратын болады.
      Республика министрлiктерiнiң, мемлекеттiк комитеттерiнiң, өзге де орталық атқарушы органдарының арнаулы қорлары олар әзiрленген стандарттармен және құжаттармен, сондай-ақ оларға бекiтiлген, оның iшiнде жұмыстарды жүргiзу, өнiмдер шығару жөнiндегi қызметпен өзара байланысты стандарттармен және құжаттармен жинақталуы тиiс.
      Мемлекеттiк стандарттар қорының сыртқы ұйымдармен өзара iс-қимылының принциптерiн әзiрлеудi Мемлекеттiк стандарттар қорының кеңесi жүзеге асырады. Кеңестiң құрамына өнiмнiң, жұмыстардың және қызмет көрсетулердiң қауiпсiздiгi жөнiндегi мемлекеттiк органдардың, Қазақстан Республикасының Экономика және сауда министрлiгi Құрылыс және сәулет-қала құрылысын бақылау агенттiгiнiң республиканың басқа да мүдделi министрлiктерiнiң мемлекеттiк комитеттерiнiң және өзге де орталық атқарушы органдарының мамандары кiредi.
      Ақпараттық технологиялар саласындағы стандарттау жөнiндегi техникалық комитет стандарттау, метрология және сертификаттау салаларында ақпараттық қамтамасыз ету жүйелерiн құру, енгiзу және жетiлдiру мәселелерiмен айналысатын болады.

Мемлекеттiк стандарттар қорының
нормативтiк құқықтық базасы

      Мемлекеттiк стандарттар қорының нормативтiк құқықтық базасы қорларды құру, жинақтау, өңдеу жүргiзу, жою, сақтау, деректердiң базалары мен банктерiн (республикада қолданылатын стандарттар деректерiнiң жиынтық базасын қоса алғанда; құжаттардың Мемлекеттiк стандарттар қорына жатқызу; Мемлекеттiк стандарттар қорының iшiндегi және сыртқы ұйымдармен өзара iс-қимылының принциптерiн айқындау жөнiндегi жүргiзiлетiн жұмыстардың, тапсырысшылар мен жұмыс iстеудiң ұйымдық-техникалық бiрлiгiн қамтамасыз етуi тиiс.
      Осы мақсатта стандарттау жөнiнде бiрқатар ережелер мен нормативтiк құжаттар әзiрленетiн, "Қазақстан Республикасында ғылыми-техникалық ақпарат туралы", "Қазақстан Республикасындағы ақпарат туралы", "Стандарттау және сертификаттау туралы" Қазақстан Республикасы Заңдарының әзiрленетiн жобаларына өзгерiстер енгiзiлетiн (қажет болғанда) болады.
      Одан басқа кейiн қажеттi нормативтiк құжаттарды әзiрлеу арқылы есептеу техникалары құралдарын, қазiргi заманғы ақпараттық технологияларды қолданудың және олардың проблемаларының негiзiнде стандарттау, метрология және сертификаттау салаларында ақпараттық қамтамасыз етудiң автоматтандырылған жүйелерiн құруға және енгiзуге байланысты бiрқатар мәселелер пысықталатын болады.

Мемлекеттiк стандарттар қорының халықаралық
ынтымақтастығы мен оны қалыптастырудың көздерi

      Мемлекеттiк стандарттар қоры Қазақстан Республикасының мемлекеттiк стандарттарымен, ТМД мемлекеттерiнiң және дүниежүзiнiң дамыған елдерiнiң мемлекетаралық, халықаралық, ұлттық стандарттарымен жинақталуы және ұдайы толықтырылуы тиiс.
      Бұл жұмыстарды жүргiзу үшiн:
      заңдарда белгiленген тәртiппен Мемстандарттың Қазақстан Республикасы үшiн мүдделi елдердiң Стандарттау жөнiндегi ұлттық органдарымен екiжақты шарттар (келiсiмдер) жасауы;
      Белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасының стандарттау және заң шығару метрологиясы (ЗМХҰ) жөнiндегi халықаралық ұйымдардағы (ISО), Дүниежүзiлiк денсаулық сақтау ұйымындағы (ДДҰ), тұрақты мүшелігiн және оның Электротехникалық өнiмдердi стандарттау жөнiндегi халықаралық ұйымға (ХЭК) кiруi жөнiнде шаралар қабылдауды қамтамасыз ету;
      Стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi мемлекетаралық кеңестiң, Ислам мемлекеттерiнiң стандарттау және техникалық нормалау жөнiндегi мемлекетаралық ғылыми-техникалық комиссияның жұмысына, сондай-ақ стандарттау жөнiндегi халықаралық және мемлекетаралық техникалық комитеттердiң жұмысына қолдау көрсету және қатысу жоспарлануда.
      Мемлекеттiк стандарттар қорын қажеттi стандарттармен толық жинақтау үшiн республика экономикасының салаларымен келiсiм бойынша ұлттық стандарттары Қазақстан Республикасының мүддесiн бiлдiретiн дүниежүзi елдерiнiң тiзбесi айқындалатын болады.

Ақпараттық қамтамасыз ету жүйесi

      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру және дамыту стандарттау, метрология және сертификаттау саласында ақпараттық қамтамасыз ету жөнiндегi жұмыстарды одан әрi жетiлдiрудi қажет етедi.
      Ақпараттық қамтамасыз ету жүйесi құжаттар қорларын өңдеу және жүргiзу, тапсырысшыларға қызмет көрсету процестерiн механикаландыруға және автоматтандыруға бағытталуы тиiс.
     Жүйенi құрудың негiзгi принциптерi:
     пайдаланушыларды қамтамасыз етудiң жеделдiгi;
     тақырыптық және аймақтық қамтудың кешендiлiгi;
     меншiктiң әртүрлi нысандарындағы кәсiпорындар мен ұйымдардан керi байланысты қамтамасыз ету;
     жүйенi бөлiнген деректер банкiнiң негiзiнде интеграциялық құру және модульдiк дамыту;
     ұйымдастыру-әдiстемелiк бiрлiк;
     елдiң аймақтарын қамтуды ескере отырып қазiргi кездегi телекоммуникациялық құралдар;
     жүйе буындарының техникалық және бағдарламалық сыйымдылығы;
     жаңа ақпараттық ресурстардың қосылуы үшiн ашықтық;
     қайталаушы буындардың болмауы;
     пайдаланушылардың кең шеңберi үшiн қол жеткiзiлетiн интерфейс құру болуы тиiс.
     Жүйенi құруға Мемлекеттiк стандарттар қоры негiз болуға тиiс.
     Ақпараттық жүйе мыналарды қамтамасыз етуге тиiс:
     ақпаратты және құжаттаманы құжаттар, телекстер, магнит таспалар, микрофильмдер арқылы жедел тарату және алу;
     ақпарат пен стандарттарды жинау, беру және ұсыну мәселелерiнде жаңа ақпараттық технологияларды қолдану;
     тапсырысшыларға қол жеткiзудiң барлық қазiргi заманғы режимдерде қызмет көрсету;
     отандық және шетелдiк пайдаланушылардың кез келген мұқтажын қамтамасыз ете алатын экономика салаларының талаптарына (заттық, нөмiрлеу, библиографиялық, толық мәтiндiк, фактографиялық, терминологиялық, сертификатталған өнiм, сертификаттау жөнiндегi тiркелген органдар мен лабораториялар, өнiмнiң әртүрлi тарапының сапа және қауiпсiздiгiне қойылатын мiндеттi түп нұсқалары әзiрлеушiлер мен ұстаушылар туралы) шаққандағы бағдарламалық қамтамасыз етiлген электрондық базалар мен деректер банкiн құру;
      Мемстандарттың арнайы журналын басып шығару арқылы баспалық-насихаттау қызметiн жетiлдiру, Мемстандарттың бюллетенiн, жарнамалық және ақпараттық бюллетеньдердi стандарттардың нұсқамалары мен каталогтарын жариялау нысандарын жетiлдiру, мүдделi пайдаланушылар үшiн ақпарат күндерiн өткiзу;
      телекоммуникациялық арналар бойынша, оның iшiнде ИСОНЕТ халықаралық ақпарат желiсi, американдық - ИНТЕРНЕТ арқылы шетелдiк деректер базалары мен банктерiне қол жеткiзу мәселелерiн шешу;
      халықаралық ақпарат кеңiстiгiне және ТМД елдерi кеңiстiгiне кiруге, стандарттау жөнiндегi халықаралық, ұлттық ақпарат қорларымен ТМД елдерiнiң қорларымен өзара iс-қимылға жәрдемдесу;
      Қазақстан Республикасының стандарттау, метрология және сертификаттау саласындағы iшкi ақпарат кеңiстiгiн ақпарат алмасудың ақпараттық желiлерiн құру арқылы қалыптастыру.

Мемлекеттiк стандарттау жүйесiн жетiлдiру

      Мемлекеттiк стандарттар қорын дамыту және оның құрамын толықтыру стандарттау, метрология және сертификаттау жөнiндегi жұмыстарды дамыту мен жетiлдiрудi, оның iшiнде қажеттi нормативтiк құжаттаманы әзiрлеудi көздейдi.
      Таяудағы жылдарға арналған стандарттау жөнiндегi жұмыстарды жетiлдiрудiң негiзгi бағыттарының iшiнде мыналар болуға тиiс:
      халықаралық стандарттар мен дүниежүзiнiң өнеркәсiптiк дамыған елдерiнiң ұлттық стандарттарын қолдану және мемлекеттiк стандарттарды халықаралық нормалармен және талаптармен үйлестiру;
      өнiмнiң қауiпсiздiгi саласында заң шығару және нормативтiк базаны әзiрлеу;
      басымдықтарды өнiмнiң, жұмыстар мен қызмет көрсетулердiң қауiпсiздiк нормаларын, терминологияны, өнiмдердiң жiктемесiн, өнiмнiң сапасын қабылдау мен бақылау ережелерiн, өнiмге таңба салуға, оны буып-түюге, тасымалдау мен сақтауға қойылатын талаптарды реттейтiн мемлекеттiк стандарттарды әзiрлеуге қарай көшiру;
      денсаулық сақтау өнiмiнiң сапасы мен қауiпсiздiгiн стандарттау; бұрғылау және шикiзат өндiру процестерiн қоса алғанда, мұнай-газ саласы; қоршаған ортаны қорғау және табиғатты пайдалану саласындағы экологиялық қауiпсiздiк бойынша және экономиканың бүгiнде олар болмай тұрған басқа да маңызды салалары бойынша стандарттар мен нормативтiк құжаттар кешенiн құру;
      денсаулық сақтау (дәрiлiк заттар, дәрi-дәрмек, медициналық техника), еңбек қауiпсiздiгi және бiлiм беру ("Стандарттау және оқу орындары") саласындағы, бидай және бидай өнiмдерi, ет және ет өнiмдерi, қару-жарақ бойынша, ақпараттық технологиялар, өлшем құралдары, көлiк құралдары бойынша стандарттау жөнiндегi техникалық комитеттердi құру.

Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен
дамыту кезеңдерi

      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамыту қордың барлық қатысушыларының нормативтiк және құқықтық мәселелердiң, ұйымдастырушылық және қаржы проблемаларының кең ауқымын мемлекеттiк деңгейде және республиканың нақты құрылымдық бөлiмшелерi деңгейiнде шешу барысында күш-жiгерiн үйлестiруiн талап ететiн үлкен де күрделi мәселе болып табылады.
      Тұжырымдаманы екi кезеңге бөлiп iске асыру көзделiп отыр.
      Бiрiншi кезеңде 1997-1998 жылдары мыналарға қатысты құқықтық, техникалық және ұйымдастырушылық мәселелердi пысықтау жүргiзiледi:
      Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру және дамыту. Мұнда Мемлекеттiк стандарттар қорының нақты құрылымы мен құрамы, оны құру мен пайдаланудың тәртiбi, оның құрылымдық бөлiмшелерi мен сыртқы ұйымдардың арасындағы өзара iс-қимылдың принциптерi мен нысандары айқындалады;
      Дүниежүзiлiк сауда ұйымының талаптарына сай келетiн Мемлекеттiк ақпарат орталығын құру;
      стандарттарды басып шығару мен тарату үшiн баспахана құру;
      Мемлекеттiк стандарттар қорының Кеңесiн құру, оның функциялары мен құрылымын айқындау;
      Мемлекеттiк стандарттар қорымен жұмыс жүргiзудiң бiрыңғай тәртiбiн регламенттейтiн құжаттар пакетiн әзiрлеудi бастау;
      стандарттау, метрология және сертификаттау мәселелерi бойынша деректердiң бөлiнген базалары мен банктерiн құру.
      Екiншi кезеңде 1998-2000 жылдары мыналар жоспарланып отыр:
      Мемлекеттiк стандарттар қорымен жұмыс жүргiзудiң бiрыңғай тәртiбiн регламенттейтiн құжаттар пакетiн әзiрлеудi аяқтау;
      Қазақстанның Халықаралық электр-техникалық комиссияға кiруi және шетелдермен ақпарат және стандарттар алмасу жөнiнде шарттар жасасу мәселелерiн пысықтау;
      құжаттар қорын өңдеу, жүргiзу және сақтау процестерiн және тапсырысшыларға қызмет көрсетудi механикаландыру мен автоматтандыру, ақпараттық қамтамасыз етудiң автоматтандырылған жүйесiн құру жөнiндегi жұмыстарды бастау;
      республикада стандарттау және ақпараттық технологиялар саласындағы ақпарат проблемалары жөнiндегi техникалық комитет құру туралы мәселенi пысықтау;
      республикада қолданылатын стандарттар мен нормативтiк құқықтарға шаққандағы жиынтық анықтамалық-библиографиялық деректер базасын қалыптастыру жөнiндегi жұмыстарды бастау;
      Қазақстанның Стандарттау жөнiндегi халықаралық ұйымының ИСОНЕТ ақпарат жүйесiне мүше болып кiруi мәселелерiн пысықтау;
      Ұлттық стандарттары Қазақстан Республикасы үшiн қызығушылық танытатын дүниежүзi елдерiнiң тiзбесiн айқындау.
      Қолданылып жүрген стандарттардың сапалық құрамын оларды халықаралық нормалармен және талаптармен үйлестiру негiзiнде жетiлдiру және стандарттау жөнiндегi техникалық комитеттер құру жөнiндегi жұмыстар белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.

Мемлекеттiк стандарттар қорын дамытуды
қаржыландыру көздерi

Мүдделi ұйымдардың қаражаты, сондай-ақ қолданылып жүрген заңдарға қайшы келмейтiн басқа да көздер Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамытуды қаржыландыру көздерi болып табылады.

О Концепции формирования и развития Государственного фонда стандартов Республики Казахстан

Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк стандарттар қорын қалыптастыру мен дамытудың тұжырымдамасы туралы