Комментарий к Указу Президента Республики Казахстан "О Государственной агропродовольственной программе Республики Казахстан на 2003—2005 годы"

Комментарий отдела социально-экономического анализа Администрации Президента Республики Казахстан к Указу Президента Республики Казахстан от 5 июня 2002 года № 889

U020889_ Государственная агропродовольственная программа Республики Казахстан на 2003— 2005 годы (далее — Программа) предусматривает дальнейшее развитие агропромышленного комплекса страны в соответствии с принципами свободной рыночной экономики.
Основной целью Программы определено обеспечение продовольственной безопасности Казахстана на основе формирования эффективной системы агропромышленного комплекса, производства конкурентоспособной продукции и рационализации мер государственной поддержки сельхозпроизводства.
В Программе проанализирована текущая ситуация, определена

проблематика и предусмотрены меры по развитию отрасли.
     Основными проблемами, требующими своего решения в ближайший период, 
определены:
     — неустойчивость системы обеспечения продовольственной безопасности;
     — несоответствие рыночной системе хозяйствования земельных отношений 
и отношений в сфере водопользования;
     — низкий уровень агротехнологий, переработки сельхозпродукции и 
технической оснащенности производства;
     — слабая конкурентоспособность отечественной продукции и продуктов ее 
переработки на внутреннем и внешних рынках;
     — недостаточность оборотного капитала и инвестиций в 
агроиндустриальном секторе;
     — неразвитость маркетинговых, сервисных и консультационных услуг на 
селе.
     Для разрешения перечисленных проблем предусматривается реализовать 
комплекс мер, важнейшими из которых являются:

— утверждение национальных стандартов потребления продуктов питания, мониторинг и обеспечение экономической доступности продуктов питания;
— формирование системы земельных отношений, адекватной рыночной системе хозяйствования, базирующейся на частной собственности на земли сельскохозяйственного назначения;
— формирование законодательной базы, регулирующей сельскохозяйственное водопользование, и государственная поддержка сельских водопользователей;
— восстановление агрохимической службы и создание оптимальной и эффективной системы ветеринарии;
— развитие системы оптовых закупок сельскохозяйственной продукции на основе вертикально интегрированных систем производства и переработки;
— формирование многоканальной системы кредитования сельхозпроизводства и переработки.
Для реализации комплекса мер Программы предусматривается увеличение в 2003—2005 годах бюджетного финансирования на 24,5 млрд. тенге, из них на финансирование новых бюджетных программ направляется 15,5 млрд. тенге, для расширения существующих бюджетных программ — 9 млрд. тенге. Кроме того, предусматривается привлечение средств Банка развития Казахстана и банков второго уровня в сумме 3,4 млрд. тенге. Расходы республиканского бюджета будут составлять 1,8% к ВВП, что более чем в 2 раза выше текущего показателя.
Реализация Программы позволит посредством мультипликативного эффекта обеспечить рост других отраслей экономики, повысить занятость, доходы и жизненный уровень сельского населения.

(Специалисты: Умбетова А.М.,
              Склярова И.В.)

Қазақстан Республикасының 2003-2005 жылдарға арналған Мемлекеттік аграрлық азық-түлік бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің Әлеуметтік-экономикалық талдау бөлімінің Қазақстан Республикасы Президентінің 2002 жылғы 5 маусымдағы N 889 Жарлығына түсініктемесі.

Қазақстан Республикасының 2003-2005 жылдарға арналған Мемлекеттік аграрлық азық-түлік бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) елдің агроөнеркәсіп кешенін еркін нарықтық экономиканың принциптеріне сәйкес одан әрі дамытуды көздейді.
Бағдарламаның негізгі мақсаты агроөнеркәсіп кешенінің тиімді жүйесін құру, бәсекеге қабілетті өнім шығару мен ауыл шаруашылығы өндірісін мемлекеттік қолдау шараларын ұтымды етудің негізінде Қазақстанның азық-түліктік қауіпсіздігін қамтамасыз ету деп айқындалған.
Бағдарламада ағымдағы ахуалға талдау жасалып, проблемалар айқындалған әрі саланы дамытудың шаралары көзделген.
Жақын кезеңде шешуді талап ететін негізгі проблемалар:
- азық-түліктік қауіпсіздікті қамтамасыз ету жүйесінің тұрлаусыздығы;
- жер қатынастары мен су пайдалану саласындағы қатынастардың шаруашылық жүргізудің нарықтық жүйесіне сәйкессіздігі;
- агротехнологиялардың, ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу мен өндірісті техникалық жарақтандырудың төмен деңгейі;
- отандық өнімнің және оны қайта өңдеу өнімдерінің ішкі және сыртқы рыноктарда бәсекеге қабілетінің төмендігі;
- агроиндустриялық секторда капитал айналымы мен инвестициялардың жеткіліксіздігі;
- ауылда маркетинг, қызмет көрсету және консультация беру қызметтерінің дамымауы деп белгіленген.
Аталған проблемаларды шешу үшін мынадай маңызды шаралар кешенін іске асыру көзделеді;
- тамақ өнімдерін тұтынудың ұлттық стандарттарын бекіту, мониторинг және тамақ өнімдеріне экономикалық қол жеткізуді қамтамасыз ету;
- ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерге жеке меншікке негізделген шаруашылық жүргізудің нарықтық жүйесіне барабар жер қатынастары жүйесін қалыптастыру;
- ауыл шаруашылығында су пайдалануды реттейтін заңнамалық базаны түзеу және ауыл шаруашылығы су пайдаланушыларын мемлекеттік қолдау;
- агрохимиялық қызметті қалпына келтіру және ветеринарияның оңтайлы да тиімді жүйесін жасау;
- өндіріс пен қайта өңдеудің тікелей интеграцияланған жүйелері негізінде ауыл шаруашылық өнімдерін көтерме сатып алу жүйелерін дамыту;
-ауыл шаруашылығы өндірісі мен қайта өңдеуге кредит берудің көпарналы жүйесін қалыптастыру.
Бағдарламаның шаралар кешенін іске асыру үшін 2003-2005 жылдары бюджеттік қаржыландыруды 24,5 млрд. теңгеге көбейту көзделіп отыр, оның ішінде жаңа бюджеттік бағдарламаларды қаржыландыруға 15,5 млрд. теңге, қазіргі бюджеттік бағдарламаларды кеңейту үшін 9 млрд. теңге бағытталады. Одан басқа, Қазақстан Даму Банкі мен екінші деңгейдегі банктерден 3,4 млрд. теңге қаражат тарту көзделіп отыр. Республикалық бюджет шығыстары ЖІӨ-нің 1,8% құрайды, бұл ағымдағы көрсеткіштен 2 еседей жоғары.
Бағдарламаны іске асыру еселенген тиімділік арқылы экономиканың басқа салаларының өсуін қамтамасыз етуге, ауыл халқын еңбекпен қамтуға, олардың табысы мен тұрмыс деңгейінің көтерілуіне мүмкіндік береді.