О внесении дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 7 февраля 2001 года N 550

Указ Президента Республики Казахстан от 30 мая 2006 года N 127. Утратил силу Указом Президента Республики Казахстан от 18 апреля 2011 года № 63

      Сноска. Утратил силу Указом Президента РК от 18.04.2011 № 63

      Подлежит опубликованию в  
"Собрании актов Президента
и Правительства" и        
республиканской печати    

      В целях исполнения пункта 21 Общенационального плана мероприятий по реализации Послания Главы государства народу Казахстана от 18 февраля 2005 года "Казахстан на пути ускоренной экономической, социальной и политической модернизации", утвержденного  распоряжением Президента Республики Казахстан от 4 марта 2005 года N 528,  ПОСТАНОВЛЯЮ:

      1. Внести в  Указ Президента Республики Казахстан от 7 февраля 2001 года N 550 "О Государственной программе функционирования и развития языков на 2001-2010 годы" (САПП Республики Казахстан, 2001 г., N 7, ст. 73; 2004 г., N 14, ст. 173) следующие дополнения:
      в пункте 3 после слова "культуры" дополнить словами "и информации";
      в Государственной программе функционирования и развития языков на 2001-2010 годы, утвержденной вышеназванным Указом:
      в разделе 1:
      в абзаце третьем после слова "культуры" дополнить словами "и информации";
      абзац пятый дополнить строкой следующего содержания:
      "осуществление пропаганды и внедрения государственного языка в различные сферы общественной жизни;";
      подпункт 1) раздела 4 дополнить абзацем следующего содержания:
     «"осуществление пропаганды и внедрения государственного языка в различные сферы общественной жизни;";
      в подразделе 5.1. раздела 5:
      в главе "Язык в государственных органах Республики Казахстан":
      в абзаце первом после слов "Министерства культуры" дополнить словами "и информации";
      дополнить абзацем следующего содержания:
      "Необходимо осуществить и принять меры по функционированию государственного языка в сфере государственного управления, законодательства, судопроизводства, в Вооруженных силах и правоохранительных органах, международной деятельности страны.";
      главу "Языковое развитие в сфере образования и обучение языкам" дополнить абзацем третьим следующего содержания:
      "В целях духовно-нравственного развития подрастающего поколения и привития ему интереса к государственному языку страны необходимо уделять особое внимание полному и качественному обеспечению детей дошкольного и школьного возраста художественной, познавательной литературой, методическими пособиями, периодическими изданиями на казахском языке.";
      главу "Языковое развитие в сфере культуры и средств массовой информации, здравоохранения и обслуживания населения" дополнить абзацами следующего содержания:
      "В целях развития государственного языка необходимо разработать меры по пропаганде и внедрению государственного языка с использованием современных информационных технологий, различных форм и методов вербального и визуального воздействия.
      В целях объективной оценки уровня знаний казахского языка служащими государственных и негосударственных организаций необходимо разработать универсальную систему тестирования и методику обучения казахскому языку. При этом следует учитывать международный опыт и передовые технологии обучения иностранному языку.
      Принимая во внимание тенденцию увеличения числа граждан зарубежных государств, проживающих в Республике Казахстан, следует предусмотреть создание методики обучения казахскому языку как иностранному и разработать систему тестов для определения степени владения языком, подобную TOEFL, IELTS и т.п.";
      дополнить подразделом 5.1.-1. следующего содержания:
       "5.1.-1. Пропаганда и внедрение государственного языка в различные сферы общественной жизни
      Главными условиями реализации языковой политики Республики Казахстан являются осуществление последовательных мер по соблюдению  Конституции Республики Казахстан, законодательства о языках, создание необходимых организационных, материальных и технических условий для свободного владения государственным языком всеми гражданами республики.
      Для этого должны быть созданы качественно новые учебные программы, учебные и методические пособия, в том числе и на электронных носителях. Особое внимание следует уделить использованию инновационных технологий при создании специальных компьютерных программ.
      Необходимо принять меры по обеспечению планомерного увеличения числа детских дошкольных учреждений с казахским языком воспитания и обучения во всех регионах, в первую очередь в сельской местности, количества часов казахского языка в учебных заведениях республики, а также повышению качества обучения, широкому изучению государственного языка государственными служащими и другими категориями работников предприятий, учреждений и организаций.
      Необходимо усилить роль средств массовой информации по формированию оптимальной языковой среды, воспитанию художественного вкуса путем выпуска разнообразных актуальных теле- и радиопрограмм для различных групп населения.
      Следует продолжить работу по формированию унифицированной казахской терминологической лексики с привлечением специалистов по лингвистике и широким использованием возможностей средств массовой информации.
      Пропаганда и внедрение государственного языка не будут успешными без конкретного и научного анализа общей языковой ситуации. Социологический и социолингвистический мониторинг должен обеспечивать постоянную коррекцию языковой политики, отражающую динамику языковых процессов и ее региональную дифференцированность по демографическим, социальным, этническим критериям.
      Для успешной реализации Программы функционирования и развития государственного языка необходимо принять меры по дальнейшему совершенствованию нормативной правовой базы в области языковой политики.
      В практике межгосударственного сотрудничества Республики Казахстан обязательным требованием должно стать использование государственного языка при подготовке и заключении международных договоров. Официальные мероприятия необходимо проводить на государственном языке, обеспечивая при этом качественный синхронный перевод на другие языки. Нормативные правовые акты, выступления должностных лиц, документы для служебного пользования должны готовиться в первую очередь на государственном языке.
      Не функционирует или слабо применяется государственный язык в ряде органов государственного управления. В этой связи государственным органам необходимо провести работу по поэтапному переходу до 2010 года делопроизводства, ведения учетно-статистической, финансовой и технической документации на государственный язык и при соблюдении положений пункта 2  статьи 7 Конституции Республики Казахстан осуществить его:
      в 2006 году - Министерство культуры и информации Республики Казахстан, Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан, местные представительные и исполнительные органы Актюбинской, Западно-Казахстанской, Карагандинской областей и города Алматы;
      в 2007 году - Верховный суд Республики Казахстан, Генеральная прокуратура Республики Казахстан, Комитет национальной безопасности Республики Казахстан, Центральная избирательная комиссия Республики Казахстан, Конституционный совет Республики Казахстан, Счетный комитет по контролю за исполнением республиканского бюджета, Министерство юстиции Республики Казахстан, Министерство образования и науки Республики Казахстан, Министерство здравоохранения Республики Казахстан, Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан, Министерство энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан, Министерство индустрии и торговли Республики Казахстан, Министерство внутренних дел Республики Казахстан, Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан, Министерство туризма и спорта Республики Казахстан, Агентство Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью (финансовая полиция), Агентство Республики Казахстан по делам государственной службы, Агентство Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, Агентство Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами, Агентство Республики Казахстан по регулированию естественных монополий, местные представительные и исполнительные органы Алматинской, Павлодарской областей и города Астаны;
      в 2008 году - Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан, Министерство обороны Республики Казахстан, Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, Министерство финансов Республики Казахстан, Агентство Республики Казахстан по статистике, Агентство Республики Казахстан по информатизации и связи, местные представительные и исполнительные органы Акмолинской, Костанайской, Северо-Казахстанской, Восточно-Казахстанской областей;
      в 2009 году - Администрация Президента Республики Казахстан, Парламент Республики Казахстан, Правительство Республики Казахстан, Служба охраны Президента Республики Казахстан, Управление делами Президента Республики Казахстан, Министерство иностранных дел Республики Казахстан, Агентство по регулированию деятельности регионального финансового центра города Алматы.";
      раздел 7 дополнить абзацами следующего содержания:
      "дальнейшее расширение сферы употребления казахского языка, являющегося государственным языком Республики Казахстан;
      осуществление поэтапного перехода делопроизводства на государственный язык в органах государственного управления Республики Казахстан.".

      2. Настоящий Указ вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

      Президент
      Республики Казахстан

Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7 ақпандағы N 550 Жарлығына толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 30 мамырдағы N 127 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2011 жылғы 18 сәуірдегі № 63 Жарлығымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Президентінің 2011.04.18 № 63 Жарлығымен.

      Қазақстан Республикасы Президентінің 2005 жылғы 4 наурыздағы N 528  өкімімен бекітілген Мемлекет басшысының 2005 жылғы 18 ақпандағы "Қазақстан экономикалық, әлеуметтік және саяси жедел жаңару жолында" атты Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі іс-шаралардың жалпыұлттық жоспарының 21-тармағын орындау мақсатында  ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

      1. "Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы туралы" Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7 ақпандағы N 550  Жарлығына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2001 ж., N 7, 73-құжат; 2004 ж., N 14, 173-құжат) мынадай толықтырулар енгізілсін:

      3-тармақтағы "Мәдениет" деген сөзден кейін "және ақпарат" деген сөздермен толықтырылсын;

      жоғарыда аталған Жарлықпен бекітілген Тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында:
      1-бөлімде:
      үшінші абзацтағы "Мәдениет" деген сөзден кейін "және ақпарат" деген сөздермен толықтырылсын;

      бесінші абзац мынадай мазмұндағы жолдармен толықтырылсын:
      "мемлекеттік тілді насихаттауды және қоғамдық өмірдің түрлі салаларына енгізуді жүзеге асыру.";

      4-бөлімнің 1) тармақшасы мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
      "мемлекеттік тілді насихаттауды және қоғамдық өмірдің түрлі салаларына енгізуді жүзеге асыру;";

      5-бөлімнің 5.1-кіші бөлімінде:
      "Тіл - Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдарында" деген тарауда:
      бірінші абзацтағы "мәдениет" деген сөзден кейін "және ақпарат" деген сөздермен толықтырылсын;

      мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
      "Мемлекеттік тілді елдің мемлекеттік басқару, заңнама, сот ісін жүргізу салаларында, Қарулы Күштер мен құқық қорғау органдарында, халықаралық қызметінде қолдану жөніндегі шараларды жүзеге асыру және қабылдау қажет.";

      "Білім беру және тіл оқыту салаларындағы тілдік даму" деген тарау мынадай мазмұндағы үшінші абзацпен толықтырылсын:
      "Өскелең ұрпақтың рухани-имандылық дамуы және елінің мемлекеттік тіліне деген қызығушылығын дарыту мақсатында мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балаларды қазақ тіліндегі көркем, танымдық әдебиетпен, әдістемелік құралдармен, мерзімді басылымдармен толық және сапалы қамтамасыз етуге ерекше көңіл бөлу қажет.";

      "мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары, денсаулық сақтау мен халыққа қызмет көрсету салаларындағы тілдік даму" деген тарау мынадай мазмұндағы абзацтармен толықтырылсын:
      "Мемлекеттік тілді дамыту мақсатында қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды, ауызекі және көрнекі әсер етудің түрлі нысандары мен әдістерін пайдалана отырып, мемлекеттік тілді насихаттау және енгізу жөніндегі шараларды әзірлеу қажет.
      Мемлекеттік және мемлекеттік емес ұйымдардың қызметкерлерінің қазақ тілін білу деңгейін объективті бағалау мақсатында қазақ тілін оқытудың әдістемесі мен тестілеудің әмбебап жүйесін әзірлеу қажет. Бұл ретте, шетел тілдерін оқытудың халықаралық тәжірибесі мен озық технологияларын ескеру қажет.
      Қазақстан Республикасында тұрып жатқан шет мемлекеттер азаматтары санының өсу үрдісін назарға ала отырып, қазақ тілін шет тілі ретінде оқыту әдістемесін жасауды және TOEFL, IELTS т.б. сияқты тілді меңгеру деңгейін анықтауға арналған жүйені әзірлеуді қарастыру керек.";

      мынадай мазмұндағы 5.1-1-кіші бөліммен толықтырылсын:
       "5.1-1. Мемлекеттік тілді насихаттау және қоғамдық
                өмірдің түрлі салаларына енгізу

      Қазақстан Республикасындағы тіл саясатын іске асырудың басты шарттары Қазақстан Республикасы  Конституциясының , тілдер туралы заңнамасының сақталуы жөніндегі дәйекті шараларды жүзеге асыру, мемлекеттік тілді республиканың барлық азаматтарының еркін меңгеруі үшін қажетті ұйымдастырушылық, материалдық және техникалық жағдай жасау болып табылады.
      Ол үшін сапалы жаңа оқу бағдарламалары, оқу және әдістемелік, оның ішінде электрондық жеткізгіштерде де құралдар жасалуға тиіс. Арнайы компьютерлік бағдарламаларды жасау кезінде инновациялық технологияларды пайдалануға ерекше көңіл бөлгені жөн.
      Барлық өңірлерде, бірінші кезекте ауылдық жерлерде қазақ тілінде тәрбие беретін және оқытатын мектепке дейінгі балалар мекемелерінің санын, республиканың оқу орындарындағы қазақ тілі сағаттарының санын жоспарлы түрде ұлғайтуды қамтамасыз ету, сондай-ақ оқыту сапасын арттыру, мемлекеттік қызметшілердің және кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың қызметкерлері басқа санаттарының мемлекеттік тілді кеңінен оқуы жөнінде шаралар қолдану қажет.
      Бұқаралық ақпарат құралдарының оңтайлы тілдік орта қалыптастыру, халықтың түрлі тобына арналған әр алуан көкейкесті теле және радиобағдарламалар шығару арқылы көркемдік талғамын тәрбиелеу жөніндегі рөлін арттыру қажет.
      Лингвистика мамандарын тарта отырып және бұқаралық ақпарат құралдарының мүмкіндіктерін кеңінен пайдаланып, қазақ терминологиялық лексикасын біріздендіруді қалыптастыру жөніндегі жұмысты жалғастырған жөн.
      Мемлекеттік тілді насихаттау мен енгізу жалпы тілдік ахуалға жасалған нақты әрі ғылыми талдаусыз табысты бола алмайды. Әлеуметтанушылық және әлеуметтік лингвистикалық мониторинг тілдік процестердің жүру қарқынын және демографиялық, әлеуметтік, этникалық өлшем бойынша оның өңірлік саралануын көрсететін тіл саясатындағы тұрақты түзетулерді қамтамасыз етуге тиіс.
      Мемлекеттік тілді қолдану мен дамыту жөніндегі бағдарламаны табысты іске асыру үшін тіл саясаты саласындағы нормативтік-құқықтық базаны одан әрі жетілдіру жөніндегі шараларды қолдану қажет.
      Қазақстан Республикасының мемлекетаралық ынтымақтастық іс-тәжірибесінде халықаралық шарттарды дайындау және жасасу кезінде мемлекеттік тілді пайдалану міндетті талап болуға тиіс. Ресми іс-шараларды мемлекеттік тілде жүргізу, бұл ретте басқа тілдерге сапалы ілеспе аударманы қамтамасыз ету қажет. Нормативтік-құқықтық актілер, лауазымды тұлғалардың сөйлейтін сөздері, қызмет бабында пайдалануға арналған құжаттар ең алдымен мемлекеттік тілде дайындалуға тиіс.
      Мемлекеттік тіл бірқатар мемлекеттік басқару органдарында қолданылмайды немесе мардымсыз қолданылады. Осыған байланысты мемлекеттік органдар іс жүргізуді, есептік-статистикалық, қаржылық және техникалық құжаттаманы 2010 жылға дейін мемлекеттік тілге кезең-кезеңімен көшіру жөніндегі жұмысты Қазақстан Республикасы Конституциясының  7-бабының 2-тармағындағы қағиданы сақтай отырып жүргізуі қажет:
      2006 жылы - Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қарағанды облыстарының және Алматы қаласының жергілікті өкілді және атқарушы органдары;
      2007 жылы -Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесі, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті, Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі, Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі, Қазақстан Республикасы Энергетика және минералды ресурстар министрлігі, Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігі, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі, Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі, Қазақстан Республикасы Туризм және спорт министрлігі, Қазақстан Республикасы Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі (Қаржы полициясы), Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігі, Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу және қадағалау агенттігі, Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігі, Қазақстан Республикасы Табиғи монополияларды реттеу агенттігі, Алматы, Павлодар облыстарының және Астана қаласының жергілікті өкілді және атқарушы органдары;
      2008 жылы - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі, Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі, Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттігі, Ақмола, Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарының жергілікті өкілді және атқарушы органдары;
      2009 жылы - Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі, Қазақстан Республикасының Парламенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі, Қазақстан Республикасы Президентінің Күзет қызметі, Қазақстан Республикасы Президентінің Іс басқармасы, Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі, Алматы қаласының өңірлік қаржылық орталығы қызметін реттеу агенттігі.".

      7-бөлім мынадай мазмұндағы абзацтармен толықтырылсын:
      "Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі болып табылатын қазақ тілінің қолданылу аясын одан әрі кеңейту;
      Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару органдарында іс жүргізуді мемлекеттік тілге кезең-кезеңімен көшіруді жүзеге асыру.".

      2. Осы Жарлық алғаш жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

       Қазақстан Республикасының
      Президенті