О завершении 1999-2000 учебного года и проведении экзаменов учащихся общеобразовательных школ Республики Казахстан

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 15 февраля 2000 года N 124. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 18.04.2000г. N 1114. Утратил силу - приказом и.о. Министра образования и науки РК от 20 ноября 2004 года N 953 (V043298)

      В целях организованного завершения 1999-2000 учебного года и проведения переводных и выпускных экзаменов учащихся общеобразовательных школ Республики Казахстан приказываю:

      1. Утвердить прилагаемую "Инструкцию о порядке перевода, итоговой аттестации и выпуска учащихся организаций образования Республики Казахстан".

      2. Установить следующий порядок завершения учебного года и проведения итоговой аттестации учащихся выпускных классов:
      1) учебные занятия в предшкольных, 1-11 (12) классах во всех типах дневных и вечерних (сменных) общеобразовательных учебных заведениях завершаются 25 мая 1999 года;
      2) итоговая аттестация учащихся 9-х классов за курс основной школы проводится с 30 мая по 12 июня 2000 года, в 11 классах за курс средней школы с 1 по 16 июня 2000 года;
      3) выпускники 9-х классов сдают три обязательных экзамена за курс основной школы:
      а) письменный экзамен по родному языку и литературе (язык обучения в школе) - 31 мая.
      Учащиеся школ с углубленным изучением гуманитарных предметов (гимназий и лицеев) пишут сочинение, остальные - диктант;
      б) письменный экзамен по математике (алгебра и геометрия) - 5 июня;
      в) устный экзамен по государственному языку в школах с русским языком обучения - 8 июня;
      г) устный экзамен по русскому языку в школах с казахским, узбекским, уйгурским, таджикским языками обучения - 8 июня.
      На выбор выпускника основной школы предлагаются устные экзамены по любому предмету, но не более 2-х предметов;
      4) выпускники 11 (12-х) классов дневной и вечерней (сменной) средней школы сдают три обязательных экзамена в следующие сроки:
      а) письменный экзамен по родному языку и литературе (язык обучения школы) в форме сочинения (для вечерних общеобразовательных школ - диктант) - 1 июня;
      б) письменный экзамен по математике (алгебра и начала анализа, геометрия) для дневных общеобразовательных школ - 5 июня;
      в) письменный экзамен по русскому языку в школах с казахским, узбекским, уйгурским, таджикским языками обучения - 7 июня;
      г) устный экзамен по государственному языку в школах с русским языком обучения - 10 июня;
      д) устный экзамен по алгебре и началам анализа для выпускников вечерних (сменных) общеобразовательных школ - 9 июня.
      На выбор выпускника предлагаются устные экзамены по любому предмету, но не более 3-х предметов.
      3. Областным, городов Алматы и Астана управлениям (департаментам) образования обеспечить завершение 1999-2000 учебного года в соответствии с требованиями "Инструкции о порядке перевода, аттестации и выпуска учащихся организаций образования Республики Казахстан" и настоящего приказа.
      4. Департаменту среднего общего образования (Жумабекова Р.М.) подготовить темы сочинений по родному языку и литературе, пакеты с экзаменационными заданиями для претендентов на Знак "Алтын белгi" и своевременно обеспечить ими общеобразовательные школы. Довести темы сочинений по казахскому языку и литературе до Министерств образования стран СНГ и Монголии.
      5. Алматинскому и Южно-Казахстанскому областным управлениям образования своевременно подготовить тексты для проведения письменных выпускных экзаменов по родному языку и литературе для школ с уйгурским, узбекским и таджикским языками обучения.
      6. Редакторам газет "Казакстан мугалiмi", "Учитель Казахстана" (Сермагамбетов М., Тхвостова А.С.) опубликовать темы сочинений и данный приказ.
      7. Департаменту среднего общего образования (Жумабекова Р.) обеспечить в установленном порядке регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
      8. Контроль за исполнением данного приказа возложить на вице- Министра Ахметова А.С.

      Министр

 

                                                    "Утверждена"
                                                приказом Министерства
                                                образования и науки
                                                Республики Казахстан
                                           от 15 февраля 2000 года N 124

                               Инструкция
               о порядке перевода, итоговой аттестации
    и выпуска учащихся организаций образования Республики Казахстан

      Согласно Закону Республики Казахстан Z990389_  "Об образовании" освоение общеобразовательных программ за курс основного общего и среднего общего образования завершается обязательной итоговой аттестацией выпускников организаций образования независимо от форм получения образования.

              1. Порядок перевода и выпуска учащихся

      1. В начальной школе экзамены не проводятся. Учащиеся аттестуются на основании четвертных (полугодовых) отметок. Учащиеся 1-х классов на повторный год обучения не оставляются.
      2. Из 2-8, 10 (11) классов в следующий класс переводятся учащиеся, имеющие положительные годовые и итоговые отметки по всем учебным предметам.
      3. Годовые отметки по учебным предметам выставляются учителем за 3-5 дней до конца учебных занятий на основании четвертных (полугодовых) отметок учащихся с учетом результатов итогового контроля.
      4. Учащиеся 2-4 классов, имеющие неудовлетворительные годовые оценки по одному-двум предметам, переводятся в следующий класс по решению педсовета после выполнения ими контрольных работ, проведенных по итогам года в форме устных, письменных или тестовых заданий.
      5. Учащиеся 5-8, 10 (11) классов переводятся в следующий класс при положительных годовых и итоговых оценках. Учащиеся, успевающие на "4" и "5" (по их желанию) освобождаются от сдачи переводных экзаменов.
      6. Учащиеся 5-8, 10 (11) классов, имеющие неудовлетворительные оценки по одному-двум предметам допускаются к экзаменам. Учащиеся, имеющие неудовлетворительные отметки по трем и более предметам, по решению педсовета организации образования оставляются на повторный год обучения.
      7. Учебное заведение по представлению педагогического совета (далее - "педсовет") принимает решение о необходимости, формах и сроках проведения экзамена и итогового контроля знаний и умений учащихся в переводных 5-8 и 10 (11) классах, устанавливает перечень учебных предметов, по которым проводятся экзамены и итоговый контроль знаний и умений учащихся.
      Примечание: нумерация в скобках относится к нумерации классов вечерних (сменных) школ, их заочных отделений и специальных коррекционных учреждений.
      8. В случае несогласия учащегося 5-8, 10 (11) классов с годовой и экзаменационной отметкой ему предоставляется возможность в течение 10 дней после подачи заявления сдать экзамен по соответствующему предмету комиссии, созданной учебным заведением.
      9. При наличии медицинских показаний о состоянии здоровья, неуспевающий ученик по решению педсовета организации образования и с согласия родителей направляется на психолого-медико-педагогическую консультацию для решения вопроса о выборе типа школы, в которой он может продолжать обучение.
      10. После окончания экзаменов педсовет общеобразовательного учебного заведения принимает решение о переводе учащихся в следующий класс.

                  2. Итоговая аттестация выпускников
         9 и 11 (12) классов государственных (международных)
              и негосударственных учреждений образования

      11. Итоговая аттестация выпускников 9 и 11 (12) классов государственных и негосударственных организаций образования независимо от форм обучения проводится в форме письменных и устных экзаменов.
      Устные экзамены могут проводиться по билетам, в форме собеседования, тестирования или защиты рефератов.
      12. Перечень и сроки проведения выпускных обязательных экзаменов учащихся 9 (10), 11 (12) классов организаций образования определяются Министерством образования и науки Республики Казахстан (далее - "Министерство") ежегодным приказом о завершении текущего учебного года.
      13. К итоговой аттестации допускаются учащиеся 9 и 11 (12) классов, освоившие общеобразовательную программу не ниже требований государственных общеобязательных стандартов. Итоговая аттестация учащихся общеобразовательных учебных заведений проводится на основании четвертных и годовых отметок.
      14. Из 9 и 11 (12) классов выпускаются учащиеся, имеющие положительные годовые и итоговые оценки по всем учебным предметам. Выпускники 9 классов, имеющие неудовлетворительные годовые и итоговые оценки по 1-2 предметам, переводятся в следующий класс после проведения им повторной аттестации.
      15. Выпускники 9-х классов, имеющие неудовлетворительные итоговые оценки по 3-м и более предметам, по решению педсовета оставляются на повторный год обучения.
      16. Выпускникам 11-х классов, имеющим неудовлетворительные итоговые оценки, выдаются справки об обучении в организации образования с указанием годовых и итоговых оценок за 10 (11)-11 (12) классы.
      Примечание: Освобождение учащихся по состоянию здоровья от уроков труда и физической культуры не влияет на перевод их в следующие классы и выпуск из организации образования.
      17. В случае несогласия ученика с годовой и экзаменационной оценкой ему предоставляется возможность после выведения годовой оценки и сдачи экзамена подать апелляционное заявление и в 10-дневный срок после его подачи сдать экзамен по соответствующему предмету комиссии, созданной педсоветом организации образования.
      18. Итоговая аттестация учащихся государственных учебных заведений проводится комиссиями, состав которых утверждается педсоветом данного учебного заведения, а в негосударственных учебных заведениях - в соответствии с Порядком выдачи лицензии на право ведения образовательной деятельности учреждениями образования, утвержденным постановлением Правительства РК.
      19. Итоговая аттестация выпускников 9 класса общеобразовательного учреждения предусматривает проведение не менее 4-х экзаменов, из которых три (по языкам и литературе, математике) устанавливаются Департаментом среднего общего образования Министерства образования и науки, а остальные выбираются выпускниками из предметов, изучавшихся в 9 классе.
      20. Итоговая аттестация в 11 (12) классе общеобразовательного учреждения предусматривает не менее 5-ти экзаменов, из которых три (по языкам и литературе, математике за курс средней школы) устанавливает Министерство, а остальные выбираются учащимися из предметов, изучавшихся в 10, 11 (12) классах.
      Исключение (если эти предметы не являются профильными) составляют трудовое и профессиональное обучение, физическая культура, черчение, начальная военная подготовка.
      Претенденты на получение аттестатов особого образца могут сдавать экзамены по выбранным предметам непосредственно по завершении изучения курса предмета. Для проведения экзаменов по выбранным предметам приказом директора школы создается комиссия.
      21. Открытые темы экзаменационных сочинений по родному языку и литературе для 11 (12) класса разрабатываются в Департаменте среднего общего образования. Другие экзаменационные материалы для письменных и устных (по выбору) экзаменов в 11 (12) и 9 (10) классах готовятся в областных, городов Астаны и Алматы управлениях (департаментах) образования. Материалы письменных обязательных экзаменов для учащихся 11 классов - претендентов на получение аттестата особого образца, а также для республиканских учебных заведений (9 и 11 классы), готовятся в Департаменте среднего общего образования с учетом их профиля.
      22. Областные, городов Астана и Алматы управления (департаменты) образования могут дополнительно ввести один экзамен в соответствии с пп. 19 и 20 настоящей Инструкции с учетом специфики обучения в общеобразовательных учреждениях.
      23. В 10 и 12 классах вечерних (сменных) школ работающей молодежи проводятся те же экзамены, что и в дневных общеобразовательных учреждениях. Экзаменационные материалы обязательных экзаменов для 12 класса готовят областные, городов Астана и Алматы управления (департаменты) образования, для 9-х классов - районные и городские отделы образования. Учащиеся заочных отделений держат экзамены в той школе, в состав которой входит данное отделение, или в той школе, к которой они были прикреплены для получения консультаций, сдачи зачетов и т.п.
      24. Председателем экзаменационной комиссии является директор организации образования или его заместитель, которые несут персональную ответственность за качество проверенных работ и объективность выставленной экзаменаторами оценки.
      25. Вопрос об итоговой аттестации учащихся общеобразовательных учебных заведений, обучающихся по линии международного обмена школьниками за рубежом, решается органами управления образованием на местах по представлению учебного заведения, в случае, если это учащиеся республиканских учебных заведений - Департаментом.
      26. Трудовая (начальная профессиональная) подготовка выпускников 11 класса завершается сдачей квалификационных экзаменов. Квалификационные экзамены проводятся в сроки, согласованные с администрацией общеобразовательного учебного заведения, руководителями предприятий (организаций), где учащиеся проходили практику до начала итоговой аттестации.
      По ряду профессий (водитель автомобиля, тракторист, комбайнер и др.) прием квалификационных экзаменов проводится согласно действующим положениям органов дорожной полиции.
      В этих случаях руководители учебных заведений и УПК заблаговременно определяют порядок и сроки квалификационных экзаменов.

            3. Повторные экзамены и летние учебные задания

      27. Учащиеся 5-10 (11) классов, имеющие неудовлетворительные итоговые оценки по 1-2 предметам, подлежат повторной аттестации по этим предметам. Им на лето даются учебные задания согласно учебным программам.
      28. Расписание летних занятий и повторных экзаменов утверждается директором учебного заведения и доводится до учащихся, получивших летние задания и сдающих повторные экзамены, и их родителей в трехдневный срок после последнего экзамена. Повторные экзамены проводятся экзаменационной комиссией, которая принимала переводные и выпускные экзамены.
      29. Материалы летних заданий и повторных письменных и устных экзаменов разрабатываются в учебном заведении. Решением педсовета организаций образования учащиеся, удовлетворительно выполнившие летние задания и сдавшие повторные экзамены, переводятся в следующий класс.

            4. Освобождение учащихся от выпускных экзаменов

      30. Выпускники 9 и 11 классов, претендующие на получение государственных документов об окончании с отличием основной и старшей ступеней среднего общего образования в организациях образования, освобождаются от выпускных экзаменов только в исключительных случаях на основании приказа Министерства. Выпускники 11-х классов, освобожденные от итоговой аттестации, знаком "Алтын белгi" не награждаются.
      31. Учащиеся, успевающие по всем предметам, освобождаются от итоговой аттестации приказами областных, г.г. Астаны и Алматы управлений (департаментов) образования, учащиеся республиканских учебных заведений - приказом Министерства образования и науки РК в следующих случаях:
      1) по состоянию здоровья в соответствии с Перечнем заболеваний, утвержденным Министерством здравоохранения Республики Казахстан от 31.05.93г. за N 236/210 (приложение N 3);
      2) инвалиды детства;
      3) в связи с участием в летних сборах кандидатов в команду Республики Казахстан на международные олимпиады (соревнования).
      32. Приказ об освобождении учащихся (п.31) от выпускных экзаменов издается на основании следующих документов:
      1) заключения врачебно-контрольной комиссии (ВКК) поликлиники, составленное по представлению школьного врача (в сельской местности - районного педиатра);
      2) выписки из решения педсовета и ходатайства школы;
      3) табеля успеваемости.
      Документы, указанные в пунктах 2) и 3), заверяются подписью директора и печатью учебного заведения.
      33. Выпускнику, заболевшему в период итоговой аттестации экзаменов, предоставляется возможность сдать пропущенные экзамены. Темы и тексты обязательных экзаменационных работ для таких учащихся готовятся областными, городов Астаны и Алматы управлениями (департаментами) образования.
      Учащиеся вечерних (сменных) учебных заведений, завершившие курс обучения и не сдавшие выпускные экзамены в связи с призывом в армию, по окончании воинской службы сдают экзамены за курс средней школы за один экзаменационный период.
      34. Учащиеся, занявшие призовые места в текущем учебном году в Республиканской олимпиаде (а также участники международных олимпиад), кроме претендентов на награждение знаком "Алтын белгi", по их желанию, освобождаются от сдачи выпускного экзамена только по тому предмету, по которому заняли призовое место. Освобождение таких учащихся от экзаменов проводится приказом областных, городов Астаны и Алматы управлений (департаментов) образования. Учащиеся республиканских учебных заведений - приказом Министерства.
      35. Досрочно учащиеся сдают экзамены в случае перемены места жительства их родителей (или лиц, заменяющих их) за пределы Республики Казахстан на основании подтверждающих документов и решения районного (городского) отдела образования.

                 5. Порядок проведения выпускных экзаменов

      36. Дни проведения экзаменов по выбору учащихся в выпускных классах устанавливаются администрацией учебного заведения в пределах сроков, указанных в приказе Министерства "О завершении учебного года и проведении экзаменов учащихся общеобразовательных школ Республики Казахстан", издающемся ежегодно.
      37. Вопрос о необходимости проведения выпускных экзаменов в специальных коррекционных учреждениях для детей с ограниченными возможностями развития решается местными органами образования. Экзамены проводятся по утвержденному директором учебного заведения расписанию, с которым учителей и учащихся знакомят не менее чем за 10 дней до начала экзаменов. В расписании предусматривается:
      а) не более одного экзамена в один день в каждом классе;
      б) перерыв между экзаменами по каждому учебному предмету должен составлять не менее 2-х дней;
      в) проведение вначале письменного экзамена, затем устного, если по предмету установлено два экзамена.
      38. Требования, предъявляемые на экзаменах к знаниям, умениям и навыкам учащихся, определяются в соответствии с действующими учебными программами по каждому предмету.
      39. В 9 классе основной ступени организаций образования на диктант отводится 2 астрономических часа, на сочинение - 4 астрономических часа, на изложение - 3 астрономических часа, на математику (письменно) - 3 астрономических часа (в классах с углубленным изучением математики - 4 часа). В 11 (12) классе на сочинение отводится 6 астрономических часов, на изложение - 4 астрономических часа; на диктант - 2 астрономических часа; на математику (письменно) - 4 астрономических часа (в классах с углубленным изучением математики - 5 астрономических часов).
      40. Для проведения письменных экзаменов отводится зал школы или наиболее просторные классные помещения: учащиеся 11 (12) класса обязательно садятся по одному, а учащиеся 9 класса - по одному или по два за стол или парту.
      Для выполнения письменных работ и подготовки к устным ответам учащимся выдается бумага со штампом школы. Учащиеся, выполнившие работу, сдают ее экзаменационной комиссии вместе с черновиками, учащиеся, не закончившие работу в отведенное для экзамена время, сдают ее незаконченной.
      41. В период проведения письменного экзамена (кроме диктанта) учащийся может выйти на 5 минут из класса. В этом случае он сдает работу экзаменационной комиссии; на экзаменационной работе отмечается продолжительность отсутствия учащегося на экзамене.
      42. По окончании письменного экзамена работы проверяются членами экзаменационной комиссии в здании учебного заведения.
      Непроверенные работы сдаются на хранение директору учебного заведения. При проверке ошибки подчеркиваются. В сочинениях, изложениях, диктантах, по математике за курс средней школы количество ошибок указывается отдельно согласно действующей классификации.
      На сочинения, изложения и письменные работы по математике, оцененные на "два" (неудовлетворительно) и "5" (отлично) дается рецензия.
      Форму повторной письменной аттестации по языку и литературе устанавливает экзаменационная комиссия учреждения образования. Сочинение в 9 и 11 (12) классах оценивается двумя оценками, письменная экзаменационная работа по математике за курс основной и старшей ступени общеобразовательного учебного заведения - одной, согласно Инструкции по оформлению и оценке работ выпускников организаций образования, утвержденной Департаментом среднего общего образования.
      43. Письменные экзаменационные работы выпускников 9 классов, претендующих на получение свидетельств об окончании основной ступени с отличием, а также выпускников 11 (12) классов, претендующих на получение аттестатов о среднем образовании с отличием и особого образца, проверяются членами экзаменационной комиссии данного учебного заведения в течение одного, а в случае большого числа претендентов - в течение двух дней после сдачи экзаменов. Письменные работы претендентов на Знак "Алтын белгi" организаций образования Республики Казахстан (претендентов на аттестаты с отличием и особого образца Республиканских учреждений образования) представляются в Республиканскую экзаменационную аттестационную комиссию до начала следующего экзамена.
      44. Работы выпускников 11 (12) классов, претендующих на получение аттестатов с отличием и особого образца "Алтын белгi", подтверждаются областными, городов Астаны, Алматы аттестационными комиссиями, созданными при органах управления образованием, а работы учащихся республиканских учебных заведений - Республиканской экзаменационной аттестационной комиссией Министерства. На каждую письменную работу выпускников, претендующих на получение аттестатов особого образца, дается подробная рецензия и заключение аттестационной комиссии.
     45. Выпускные письменные работы во всех классах общеобразовательных школ начинаются в 9 часов утра по местному времени. В исключительных случаях (при наличии в учебном заведении большого числа выпускных классов для соблюдения порядка и требований данной Инструкции) допускается проведение экзаменов в два срока: в 9 и 15 часов или на следующий день, по запасному варианту. Пакеты с темами сочинений, текстами диктантов и изложений вскрываются за 15 минут до начала экзаменов в присутствии учащихся и членов экзаменационной комиссии.
      Пакеты с набором номеров задач по математике в 9-х и 11-х классах вскрываются за 1 час до начала экзаменов в присутствии только членов экзаменационной комиссии для проверки правильности условий предложенных заданий.
      46. Для проведения устных экзаменов класс, в котором более 25 учащихся, делится на две группы, которые сдают экзамены одна после другой в тот же день. Протоколы вместе с ведомостями всех устных экзаменов претендентов на получение аттестатов особого образца представляются в Республиканскую аттестационную комиссию.
      47. Для подготовки ответа учащемуся предоставляется 15-20 минут. Если ученик не ответил на вопросы по билету, экзаменационная комиссия разрешает ему взять второй билет. В случае нарушения экзаменующимся установленного порядка на устных или письменных экзаменах, он может быть лишен комиссией учебного заведения права продолжать сдачу экзаменов в этом году, о чем делается запись в протоколе.
      48. После проведения устного или письменного экзамена по каждому предмету экзаменационная комиссия выставляет учащимся экзаменационные и итоговые отметки, вносит их в протокол экзамена, кроме письменного экзамена для выпускников, претендующих на получение аттестатов с отличием или особого образца. Протокол подписывается членами экзаменационной комиссии, принимавшей экзамен по данному предмету. В случае разногласий между членами экзаменационной комиссии в оценке письменной работы или устного ответа ученика вопрос решается большинством голосов с обязательной записью в протоколе особого мнения членов комиссии, а в случае несогласия председателя с решением большинства ее членов вопрос решается районным (городским) отделом образования.
      49. При выведении итоговых отметок надлежит руководствоваться следующим:
      1) итоговая отметка по предмету определяется на основании годовой и экзаменационной с учетом четвертных (полугодовых) отметок в выпускном классе;
      2) при неудовлетворительной экзаменационной отметке не выставляется положительная итоговая отметка;
      3) итоговая оценка не может быть выше экзаменационной.
      50. Пересмотр четвертных, полугодовых, годовых и итоговых отметок, полученных претендентами на знак "Алтын белгi" в 5-11 (12) классах, не допускается.
      51. Если по одному предмету проводится письменный и устный экзамены, то выставляется одна итоговая отметка после сдачи обоих экзаменов, которая вносится в соответствующие протоколы устного и письменного экзаменов. В этом случае экзаменационная и итоговая отметка "5" выставляется, если письменная работа оценена на "отлично", оценка за устный экзамен не ниже оценки "4", четвертные и годовая отметки "пять".
      52. При выставлении итоговой отметки учащимся, находившимся на лечении в лечебном учреждении, где были организованы учебные занятия, учитываются четвертные (полугодовые) и годовые отметки, полученные ими в общеобразовательной школе (классе или группе) при лечебном учреждении.
      53. Оценки, полученные учащимися на устном экзамене, объявляются им после окончания экзамена в данном классе или группе. Оценки по результатам письменного экзамена объявляются до проведения следующего экзамена. Учащимся предоставляется возможность ознакомиться с итогами проверки своей письменной работы. Организация показа работ возлагается на председателя экзаменационной комиссии данного учебного заведения на основании письменного заявления учащегося.
      В случае несогласия с отметкой, выставленной за письменную работу, учащийся имеет право обратиться в трехдневный срок после объявления экзаменационной оценки в апелляционную комиссию, созданную при районных (городских) отделах, областных (городских) управлениях (департаментах), Департаменте среднего общего образования - для учащихся республиканских учебных заведений.
      54. Выпускник 11 класса, получивший отметку "2" за письменный или устный экзамен, не допускается к следующему экзамену, а учащийся 9 класса, получивший отметку "2" на экзамене, допускается к следующему экзамену.
      Сроки повторных обязательных выпускных экзаменов в 9 классах устанавливают районные, городские отделы образования по согласованию с областным, городов Астаны, Алматы управлениями (департаментами) образования не позднее 25 июня т.г.
      55. Приказом Министерства создается Республиканская экзаменационная аттестационная комиссия (РЭАК), которая начинает свою работу 7 июня и заканчивает до 23 июня т.г.
      В составе РЭАК создаются комиссии по проверке работ и для подтверждения оценок претендентов, выставленных экзаменационными комиссиями организаций образования по казахскому языку и литературе, русскому языку и литературе, математике, а также по рассмотрению документов учащихся, представленных к награждению, на соответствие их требованиям Инструкции и Положения о знаке "Алтын белгi".
      56. 23 июня проводится заключительное заседание РЭАК по подведению итогов работы и принятия постановления о награжденных знаком "Алтын белгi".
      57. В Департамент среднего общего образования до 1 мая текущего года организации образования Республики Казахстан, реализующие образовательные программы среднего общего образования, независимо от типа, вида, форм собственности и ведомственной подчиненности, предоставляют данные о кандидатах (Ф.И.0., название и N учебного заведения, область, город) на получение аттестатов особого образца, с указанием профиля и языка обучения для подготовки им конвертов с заданиями для письменных обязательных выпускных экзаменов. Республиканские учебные заведения представляют дополнительно отдельный список выпускников на получение аттестатов с отличием.
      58. В РЭАК вместе с письменными работами претендентов на "Алтын белгi" представляются документы, подтверждающие отличные знания выпускника: похвальные листы и табеля с 5 по 11 классы, дипломы победителя (призера) республиканских или международных олимпиад по общеобразовательным предметам (соревнований), свидетельство об окончании основной школы с отличием.
      Сдача документов осуществляется по описи, в которой указывается название каждого документа в отдельных файлах в папке.
      59. Документы в Департамент сдаются ответственным работником органов управления образования, имеющим на руках доверенность и список представляемых документов по форме: наименование области (города); фамилия, имя и отчество претендентов, составленных в алфавитном порядке (по паспорту или свидетельству); название учебного заведения (полностью в соответствии с печатью), количество табелей, похвальных листов (с указанием N и выписки из протокола педсовета, заверенная подписью и печатью директора), наличие свидетельства об окончании 9 класса (N и дата выдачи), диплом республиканской (международной) олимпиады (соревнований) с указанием (предмет, занятое место, N, год и дата вручения).
      Подчистки, исправления, приписки, зачеркнутые слова и незаполненные строки в табелях, Похвальных листах и дипломах не допускаются.
      60. Письменные работы обязательных выпускных экзаменов за 11 класс (подлинники с черновиками) представляются в РАЭК с заключением и протоколом экзаменационной комиссии.
      Решение педсовета организации образования о кандидатах на награждение знаком "Алтын белгi" представляются в РАЭК вместе со сводной ведомостью устных экзаменов и итоговых оценок за 11 (12) класс до 16 июня.
      61. Награждение знаком "Алтын белгi" выпускников 11-х классов организаций образования, реализующих образовательные программы среднего общего образования, независимо от типа, вида, форм собственности и ведомственной подчиненности, производится в соответствии с настоящей Инструкцией и Положением о знаке "Алтын белгi".
      62. К 25 июня издается приказ Министерства и постановление РЭАК о выпускниках организаций образования, получивших право на высшую награду "Алтын белгi".
      63. По окончании всех экзаменов и после получения Постановления Республиканской аттестационной экзаменационной комиссии педсовет учебного заведения при участии всех членов экзаменационной комиссии обсуждает их итоги и решает вопрос о выпуске учащихся, назначает день проведения выпускного вечера.

        6. Оформление и выдача документов государственного образца

      64. В соответствии с решением педсовета учреждения образования учащимся, окончившим 9 (10) классов, выдаются свидетельства об основном общем образовании, учащимся, окончившим 11 (12) классов - аттестаты о среднем общем образовании.
      Документ об образовании выпускники получают в общеобразовательном учебном заведении, где обучались, в том числе и выпускники, получившие образование в школе (группе) при лечебном учреждении, где были организованы учебные занятия.
      65. В свидетельство об окончании основной школы вносятся итоговые отметки по всем предметам, которые изучались в классах старшей ступени образования.
      В аттестат о среднем образовании вносятся итоговые отметки по всем предметам, которые изучались в 10 (11) - 11 (12) классах.
      66. В документе об образовании отметка по каждому предмету проставляется цифрами, а в скобках пишется словами: 5 (отлично), 4 (хорошо), 3 (удовлетворительно), а по отдельным дисциплинам, где введена зачетная система - "зачтено".
      67. Выпускникам 9, 11 (12) классов, не аттестованным по отдельным дисциплинам, не изучавшим эти дисциплины по независящим от них причинам, в свидетельстве об окончании основной школы или в аттестате о среднем образовании делается запись "не изучалось(лся-ась)", освобожденным по состоянию здоровья по физической культуре или трудовому обучению - "освобожден(а)".
      68. Выпускникам, освобожденным от итоговой аттестации, выдается документ об образовании на основании годовых отметок.
      69. Выпускникам 11 (12) классов, овладевшим определенной профессией и сдавшим квалификационные экзамены, выдается свидетельство о присвоении квалификации (разряда, класса, категории) по профессии.
      70. Выпускникам 11 (12) классов, выезжавшим на учебу за рубеж по линии международного обмена школьниками и окончившим там образовательное учреждение, необходимо сдать обязательные письменные экзамены за 11-класс. С учетом отметок по предметам, изучавшимся за рубежом, годовых и итоговых отметок, полученных в предыдущих классах в общеобразовательных учебных заведениях Республики Казахстан и после сдачи экзаменов им выдается аттестат о среднем образовании.
      71. Выпускникам, изучавшим факультативные курсы и предметы по выбору, в документе об образовании делается соответствующая запись.
      72. Документы об образовании заполняются на казахском и русском языках отчетливо и только черными чернилами, тушью или пастой. Они подписываются директором учебного заведения, его заместителем по учебно-воспитательной работе и учителями (не менее трех) с полным указанием их фамилий. Документ заверяется печатью учреждения образования, наименование которого записывается в точном соответствии с печатью. Оттиск печати должен быть ясным и четким; легко читаемым. Подчистки, исправления, пропуски граф в документах об образовании не допускаются.
      Фамилия, имя, отчество выпускника записываются полностью и в точном соответствии с записями в паспорте, удостоверении личности или свидетельстве о рождении. Наименование, номер, местонахождение учреждения образования записываются полностью.
      Выпускникам классов (групп), организованных для молодежи и взрослых в дневных общеобразовательных учреждениях, в документе об образовании после наименования учебного заведения делается запись "класс (группа) вечернего (заочного) обучения".
      73. Вся документация по итоговой аттестации и материалы, по которым она проводилась, хранятся согласно Инструкции о порядке изготовления, хранения, выдачи и учета аттестатов о среднем образовании, свидетельств об окончании основной школы, похвальных листов и грамот.

                     7. Награждение учащихся

      74. Знаком "Алтын белгi" награждаются выпускники средних общеобразовательных учебных заведений, показавшие примерное поведение и имевшие годовые итоговые оценки "5" по всем предметам учебного плана в соответствии с государственными стандартами образования в период учебы на основной и старшей ступени среднего образования, прошедшие итоговую государственную аттестацию за курс среднего общего образования на оценки "отлично", становившиеся победителями (призерами) республиканских и международных олимпиад (соревнований) в составе сборной Республики Казахстан.
      75. Выпускникам 9 классов, имеющим годовые и итоговые отметки "5" по всем предметам, подлежащим включению в свидетельство, выдаются свидетельства об основном общем образовании с отличием.
      Выпускникам 9 классов, освобожденным по состоянию здоровья от занятий по физической культуре и трудовому обучению, а также по предметам, не изучавшимся по независящим от них причинам, также выдаются свидетельства об основном общем образовании с отличием.
      76. Выпускникам 11 (12) классов, имеющим за время обучения в 10 (11) и 11 (12) классах годовые и итоговые отметки "5" по всем предметам, выдается аттестат о среднем общем образовании с отличием.
      77. Выпускники 11 (12) классов общеобразовательных учебных заведений, достигшие особых успехов в изучении отдельных предметов, имеющие по ним годовые, экзаменационные, итоговые отметки "5", при наличии отметки не ниже "4" (хорошо) по остальным предметам, награждаются грамотами "За особые успехи в изучении отдельных предметов".
      Решение о награждении выпускника грамотой принимается педагогическим советом учебного заведения.
      78. Учащиеся 2-8, 10 (11) классов, имеющие по всем предметам четвертные и годовые оценки "5", и учащиеся первых классов, отлично справившиеся с программными требованиями, награждаются Похвальными листами.
      Награждение Похвальными листами производится педсоветом учебного заведения одновременно с решением вопроса о переводе учащихся в следующий класс по представлению учителя начального класса, классного руководителя, о чем делается соответствующая запись в табеле.

                 8. Отнесение олимпиад и соревнований
                   к республиканским и международным

      79. К Республиканским олимпиадам (соревнованиям) относятся ежегодные олимпиады по общеобразовательным предметам, соревнования научных проектов и музыкальные соревнования (конкурсы), проводимые на основании приказа Министерства образования и науки Республики Казахстан в соответствии с Правилами их проведения.
      80. К международным предметным олимпиадам относятся олимпиады по математике, химии, физике, биологии и информатике, которые включаются в программу олимпиад по названным предметам решением Международного комитета по школьным олимпиадам при условии распространения не менее чем в 25 странах 2-3 континентов.
      81. К международным соревнованиям относятся Олимпийские игры, Чемпионаты мира и Азиатские игры, международные конкурсы музыкантов.
      82. Призеры Олимпийских игр и Чемпионатов мира, победители Азиатских игр, международных конкурсов музыкантов, принимавшие в них участие в составе сборной команды Республики Казахстан, показавшие примерное поведение и имевшие годовые итоговые оценки "5" по всем предметам учебного плана в соответствии с государственными стандартами образования в период учебы на основной и старшей ступени среднего образования, прошедшие итоговую государственную аттестацию за курс среднего общего образования на оценки "отлично", представляются к награждению Знаком "Алтын белгi"

 

                                      Приложение N 1 к Инструкции

                     Экзаменационная документация

      Департаментом среднего общего образования установлено 2 экзаменационных документа: протокол экзамена и итоговых оценок за курс основной и старшей ступеней общеобразовательного учебного заведения и ведомость годовых, экзаменационных и итоговых оценок выпускника старшей школы.
      Ведомость заполняется только для учащихся, представленных к получению аттестата о среднем образовании с отличием или особого образца со знаком "Алтын белгi" (прилагаются ниже).

                              Протокол

      экзамена и итоговых оценок за курс основной, старшей школы по    
________________ в ____________ школы N _____________________________
города (села) _________________ района ______________________________
области Республики Казахстан ________________________________________
фамилия, имя, отчество ассистентов __________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Пакет с материалами для экзамена, присланный из управления образования
вскрыт в_______час. _____мин.

     В нем оказался налицо необходимый для ведения экзамена материал
(пакет с материалами прилагается к протоколу).
 
     На экзамен явились __________ человек
_______________________________________________________________________
             (фамилия и имена не явившихся)
_______________________________________________________________________

     Экзамен начался в _____ час. _____ мин.
     Экзамен закончился в _____ час. ____ мин.
     На переводных экзаменах в 5-8 классах составляется аналогичный протокол.
---------------------------------------------------------------------------
 NN !  Фамилия, имя,   !Тема и вариант!Экзамена- !Годовая   ! Итоговая
    !    отчество      !письменной    !ционная   !оценка    ! оценка
    ! экзаменующегося  !  работы N    !оценка    !(прописью)! (прописью)  
    !                  !взятого билета!(прописью)!          !
---------------------------------------------------------------------------

  Особые мнения членов комиссии об оценках ответов отдельных учащихся
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________

     Дата проведения экзамена "___"___________________ г.

     Дата внесения в протокол оценок "___"____________ г.

     Председатель экзаменационной комиссии
     Экзаменующий учитель
     Ассистенты

                                          Приложение N 2 к Инструкции

                              Ведомость
              годовых, экзаменационных и итоговых оценок *             

     выпускника _________________________________________________________
                    (наименование учебного заведения)
     ____________________________________________________________________
     района (города) ____________________________________________________
                           (фамилия и отчество)
---------------------------------------------------------------------------
 N  ! Учебные предметы в     !    Годовые      !Экзаменационные!Итоговые
    ! соответствии с учебным !    отметки      !    отметки    !  отметки
    ! планом                 !11 кл.  !12 кл.**!               !
---------------------------------------------------------------------------
  1 !            2           !    3   !    4   !       5       !    6
---------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------

 
     М.П.

     Директор "____"___________г.

     __________________________

     *) Заполняется на учащихся, представленных к получению аттестатов особого образца.
     **) Заполняется в вечерних (сменных) учебных заведениях и иных отделениях, специальных коррекционных школах.

     Председатель экзаменационной комиссии        
 
     Экзаменующий учитель
 
     Ассистенты
___________________________________________________________________________

                                         Приложение N 3 к Инструкции

                              Перечень        
      заболеваний, которые могут явиться основанием для
    освобождения учащихся общеобразовательных учебных заведений от
                   переводных и выпускных экзаменов
---------------------------------------------------------------------------
 N  ! N по     !       Диагноз                !   Срок освобождения
п/п !классам   !                              !      от экзаменов
    !болезней  !                              !
---------------------------------------------------------------------------
 1  !   2      !           3                  !           4
---------------------------------------------------------------------------
1.     001       Брюшной тиф и паратифы         До 3-х месяцев после      
                                                выписки от стационара
2.     005.1     Ботулизм                       Не менее года после       
                                                выписки из стационара при
                                                стойкой неврологической
                                                симптоматии
3.     010-019   Активный прогрессирующий
                 туберкулез легких и др.
                 Прогрессирующие формы
                 внелегочного туберкулеза       Постоянно  
4.     013.0     Туберкулезный менингит         Постоянно
5.     023       Бруцеллез                      Постоянно
6.     027,2     Иерсиниоз, гепатитная форма    Постоянно
7.     0,33,     Инфекционные болезни:
       0,34,     коклюш, скарлатина,            Один месяц после          
       0,52,     стрептоккоковая ангина,        выздоровления
       0,55,     ветряная оспа, корь, краснуха,
       0,56,     эпидпаротит, острые кишечные
       0,72, 009 инфекции
8.     036.0     Менингококковый менингит и
                 гнойный менингит различной
                 этиологии                      до 1 года после выписки
                                                из стационара
9.     044       Полиомиелит (острый,        
                 отдельные последствия)         Постоянно
10.    046       Серьезные менингиты различной
                 этиологии                      Постоянно
11.    070       Болезнь Боткина                до 3-х месяцев после      
                                                выписки из стационара
12.    075       Инфекционный мононуклеоз
                 (тяжелое течение)              1 месяц после выписки
                                                стационара                
13.    190,5     Двухсторонняя
                 ретинообластрома (независимо
                 от остроты зрения)             Постоянно
14.    242.0     Диффузный токсический зоб
                 средней тяжести и тяжелой
                 формы                          Постоянно
15.    242.0     Субстотельная резекция         
                 щитовидной железы по поводу    не менее 6 месяцев
                 диффузного токсического зоба   после операции
16.    244       Гипотиреоз (средняя и тяжелая
                 форма)                         Постоянно
17.    250       Сахарный диабет (средне-
                 тяжелая и тяжелая форма)       Постоянно
18.    253.9     Несахарный диабет (средне-
                 тяжелая и тяжелая форма)       Постоянно
19.    255       Синдром Иценко-Кушинга
                 (средняя и тяжелая форма)      Постоянно
20.    281-286   Заболевания системы крови:
                 1) лейкоз                      Постоянно
                 2) гемофилия (средне-тяжелая
                 и тяжелая форма)
                 3) тяжелые формы гипограмной   Не менее 9 месяцев после
                 анемии различной этнологии     выписки из больницы
                 4) капилляротоксикоз
                 5) болезнь Вергольфа
21.    295       Шизофрения                     Строго индивидуально при
                                                обязательном заключении
                                                психоневролога
22.    298       Психозы различной этиологии      -/-
23.    300       Неврозы, неврозоподобные         -/-
                 состояния в стадии
                 декомпенсации, тяжелые
                 заикания
24.    301       Выраженные
                 энцефалоастенические           Строго индивидуально при
                 проявления различной           обязательном заключении
                 этиологии                      психоневролога
25.    301       Психопатия, психоподобные
                 состояния в стадии
                 декомпенсации                  -/-
26.    322,9     Перенесенный арахноидит с      Строго индивидуально при
                 периодическими обострениями    обязательном заключении
                 и снижением трудоспособности   психоневролога
27.    323,1     Заболевания центральной и
                 периферической нервной
                 системы при наличии глубоких
                 и стойких нарушений движения,
                 чувствительности или трофики   -/-
28.    345       Эпилепсия с частными
                 обострениями                   -/-
29.    358       Выраженные вазовегативные
                 нарушения                      -/-
30.    370       Высокая прогрессирующая
                 близорукость с дистрофическими
                 изменениями на глазном дне
                 и значительным снижением
                 остроты зрения ниже 0,5 одного
                 глаза и ниже 0,1 другого        Постоянно
31.    370       Астигматизм гиперметрический,
                 выше 3,0 Д, астигматизм
                 миопический выше 4,0 Д, не
                 коррегирующийся очковыми
                 стеклами                        Постоянно
32.    377       Заболевания сосудистой
                 оболочки, сетчатки и
                 зрительного нерва               Постоянно
33.    375, 744  Глаукома                        Постоянно
34.    390-395   Ревматизм, неактивная фаза,     Не ранее 6 месяцев от
                 компенсированный порок сердца   последней атаки
35.    401       Гипертоническая болезнь         Постоянно
36.    490,0     Тяжелые формы бронхитов         Постоянно
       499,1
38.    493       Бронхиальная астма с частыми       
                 приступами                      Постоянно
39.    517       Хроническая пневмония с         Постоянно
                 частыми обострениями или с
                 явлениями сердечно-легочной
                 недостаточности
40.    518-519   Операция по поводу              Не ранее 6 месяцев
                 бронхоэктатической болезни      после операции
41.    531-532   Язвенная болезнь желудка и      Не менее 2-х месяцев
                 12-перстной кишки в стадии      после выписки из
                 обострения                      стационара
42.    535,1     Гастрит эрозивный,
                 атрофический диффузный с
                 нарушением секреции             Постоянно
43.    540       Операция по поводу              2 недели после выписки
                 аппендицита                     из стационара
44.    550       Грыжесечение                    -/-
45.    556-      Энтерколит любого               не ранее 6 месяцев
       557,0-    происхождения    
       557,9
46.    560       Операция по поводу              1 месяц после выписки
                 непроходимости кишечника        из стационара
47.    575       Воспаление желчных путей в      Постоянно
                 остром периоде
48.    577,-     Панкреатиты острые и            не ранее 6 месяцев
       577,1     хронические в стадии            после обострения
                 обострения
49.    580       Острый диффузный                6 месяцев после выписки
                 гломерулонефрит                 из стационара
50.    582       Хронический диффузный нефрит   
                 с повторным рецидивирующим
                 течением                        Постоянно
51.    590       Пиэлинефрит                     Постоянно
52.    691,8-    Диффузный нейродерматит,        1 месяц после
       692,9     распространенная экзема         выздоровления
53.    695,8-    Псориатическая эритродермия,
       696,0     псориатическая артропатия       Постоянно
54.    692       Фотодерматозы                   Постоянно
55.    710,0-    Дисиминированная красная
       710,1-    волчанка, склеродермия,
       710,3     церматомикоз                    Постоянно
56.    715       Хронический неспецифический
                 полиартрит, часто обострящийся
                 и с нарушением функции
                 органов движения                Постоянно
57.    722       Миокарциты с клиническими
                 проявлениями                    Постоянно
58.    743,2     Врожденная или юношеская       
                 глаукома (независимо от
                 остроты зрения)                  Постоянно
59.    746       Врожденный порок сердца и
                 состояние после операции по     строго индивидуально по
                 поводу врожденного порока       заключению кардиохирурга
                 сердца                          или кардиоревматолога
60.    757,3     Булезный эпидермолиз            Постоянно
61.    800-809   Перелом черепа, позвоночника    2 мес. После выписки из
                 и костей туловища               стационара
62.    810-819   Переломы костей верхней         1 месяц после снятия
                 конечности, предплечья          гипса
63.    820-829   Переломы костей нижней          2-3 недели после снятия
                 конечности                      гипса
64.    850-854   Внутричерепные травмы           -/-
65.    1001      Заболевания центральной и
                 периферической нервной
                 системы при наличии глубоких    Строго индивидуально
                 и стойких нарушений движений,   обязательном заключении
                 чувствительности или трофики    психоневролога                

Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептері оқушыларының емтихандарын өткізу және 1999-2000 оқу жылын аяқтау туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 2000 жылғы 15 ақпандағы N 124 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2000 жылғы 18 сәуірде тіркелді Тіркеу N 1114. Күші жойылды - ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2004 жылғы 20 қарашадағы N 953 (V043298) бұйрығымен.

     1999-2000 оқу жылын ұйымдасқан түрде аяқтау және Қазақстан Республикасы жалпы орта білім беретін мектептері оқушыларының бітірту және сыныптан сыныпқа көшіру емтихандарын өткізу мақсатында бұйырамын:
     1. Қоса беріліп отырған "Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептері оқушыларының бітіру және қорытынды аттестациялау, сыныптан-сыныпқа көшіру тәртібі жөніндегі нұсқаулық" бекітілсін.
     2. Бітіруші сыныптардың оқушыларын қорытынды аттестациядан өткізу және оқу жылын аяқтау мына тәртіпте белгіленсін:
     1) Барлық үлгідегі күндізгі және кешкі (кезекті) жалпы білім беретін оқу орындарындағы 1-11 (12) сыныптарда оқу сабақтары 2000 жылдың 25 мамырында аяқталсын.
     2) 9-сынып оқушыларын негізгі мектеп курсы бойынша қорытынды аттестациялау 2000 жылғы 30 мамырдан бастап 12 маусымға дейін, 11-сынып оқушыларын орта мектеп курсы бойынша - 2000 жылғы 1-16 маусым күндерінде өткізіледі.
     3) 9-сынып бітірушілері негізгі мектеп курсы бойынша үш міндетті емтихан тапсырады;
     а) ана тілі мен әдебиеттен жазбаша емтиханы (мектептегі оқыту тілі) - 31 мамырда;
     Гуманитарлық пәндерді (гимназиялар мен лицейлер) тереңдете оқытатын мектептердің оқушылары шығарма, қалғандары диктант жазады.
     б) математикадан жазбаша емтиханы (алгебра мен геометрия) - 5 маусымда;
     в) орыс тілінде оқытатын мектептерде мемлекеттік тілден ауызша емтиханы - 8 маусымда;
     г) тәжік, ұйғыр, өзбек, қазақ мектептерінде орыс тілінен ауызша емтиханы - 8 маусымда.
     4) Күндізгі және кешкі (кезекті) орта мектептерінің 11 (12) сынып бітірушелері үш міндетті емтихандарды мына мерзімдерде тапсырады:
     а) ана тілі мен әдебиеттен жазбаша емтиханы (мектептегі оқыту тілі) шығарма түрінде (кешкі жалпы білім беретін мектептерде-диктант)- 1 маусымда;
     б) математикадан жазбаша емтиханы күндізгі жалпы білім беретін мектептері үшін - 5 маусымда;
     в) орыс тілінен жазбаша емтиханы ұлттық тілдерде оқытатын мектептерде - 7 маусымда;
     г) мемлекеттік тілде ауызша емтихан орыс тілінде оқытатын мектептерде - 10 маусымда.
     д) алгебра және бастауыш анализден кешкі (кезекті) жалпы білім беретін мектептерінде - 9 маусымда.
     Орта мектепті бітірушінің қалауы бойынша кез-келген пәннен үш ауызша емтихан ұсынылады, бірақ ол 3 пәннен артық емес.
     3. Облыстық, Алматы және Астана қалалары білім басқармаларына (департаменттеріне) оқушылардың бітірту, сыныптан-сыныпқа көшіру және емтихандарын өткізуде "Қазақстан Республикасы жалпы білім беретін мектептері оқушыларының бітіру және аттестациялау, сыныптан-сыныпқа көшіру тәртібі жөніндегі нұсқаулықпен" пен осы бұйрықты қатаң басшылыққа алсын.
     4. Жалпы орта білім департаментіне (Р. Жұмабекова) "Алтын белгі" кеуделік белгісіне үміткерлер үшін емтихандар тапсырмалары пакеті, ана тілі мен әдебиеттен шығарма тақырыптарын даярласын және жалпы білім беретін орта мектептерін дер кезінде қамтамасыз етсін. Қазақ тілі мен әдебиетінен шығармалар тақырыптары ТМД мен Монголия білім Министрліктеріне жеткізілсін.
     5. Алматы және Оңтүстік Қазақстан облыстарының білім басқармалары тәжік, өзбек және ұйғыр тілдерінде оқытатын мектептер үшін ана тілі мен әдебиетінен жазбаша бітіру емтихандарын өткізуге арналған мәтіндерді уақытында даярласын.
     6. "Қазақстан мұғалімі" және "Учитель Казахстана" газеттері бас редакторларына (М. Сермағамбетов, А.С. Тхостова) шығармалар тақырыбы мен осы бұйрықты жарияласын.
     7. Жалпы орта білім департаменті (Жұмабеков Р.М.) осы бұйрықты белгіленген тәртіп бойынша Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркеуді қамтамасыз етсін.
     8. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау вице-Министр Ә.С. Ахметовке жүктелсін.

      Министр

ҚР Білім және ғылым
министрлігінің N 124
15 ақпан 2000 ж.  
бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының бiлiм беру ұйымдарының
оқушыларын көшiру, қорытынды аттестациялау және
бiтірту туралы
НҰСҚАУЛЫҚ

     Қазақстан Республикасының "Бiлiм туралы" Заңына сәйкес жалпы негiзгi және жалпы орта бiлiм беру курсынан жалпы бiлiм беру бағдарламаларын меңгеру бiлiм алу нысанына қарамастан, бiлiм беру ұйымдары бiтiрушілерiнiң мiндеттi қорытынды аттестациясымен аяқталады.

1. Оқушыларды көшiру мен бiтiрту тәртiбi

     1.Бастауыш мектепте емтихандар өткiзiлмейдi. Оқушылар тоқсандық (жарты жылдық) бағалардың негiзiнде атестатталады. 1-сынып оқушылары қайталанған оқу жылына қалдырылмайды.
     2. 2-8, 10 (11) сыныптардан келесi сыныпқа барлық оқу пәндерiнен жылдық және қорытынды оң бағалары бар оқушылар көшiрiледi.
     3. Оқу пәндерi бойынша жылдық бағаларды мұғалiм оқу сабақтарының аяқталуына 3-5 күн қалғанда қорытынды бақылау нәтижелерiн ескерiп, оқушылардың тоқсандық (жарты жылдық) бағалары негiзiнде қояды.
     4. 1-2 пәннен қанағаттанарлықсыз жылдық бағалары бар 2-4 сынып оқушылары келесi сыныпқа оқу жылының қорытындылары бойынша, ауызша, жазбаша және тест тапсырмалары нысандарында өткiзiлген бақылау жұмыстарын орындағаннан кейiн, педагогикалық кеңесiнiң шешiмiмен келесi сыныпқа көшірiледi.
     5. 5-8, 10 (11) сынып оқушылары келесi сыныпқа жылдық және қорытынды бағалары оңды болған жағдайда көшірiледi. "4", "5" -ке үлгiретiн оқушылар (олардың қалауымен) көшiру емтихандарын тапсырудан босатылады.
     6. Бiр пәннен қанағаттанарлықсыз бағалары бар 5-8, 10 (11) сынып оқушылары емтиханға жiберiледi. Yш немесе одан да көп пәндерден қанағаттанарлықсыз бағалары бар оқушылар бiлiм беру ұйымдарының педагогикалық кеңесінің шешiмi бойынша қайталанған оқу жылына қалдырылады.
     7. Оқу орны педагогикалық кеңестiң (бұдан әрi "педкеңес" ) ұсынысы бойынша емтихандарды өткiзудiң қажеттiлiгi, нысандары мен мерзiмдерi және (5-8) және 10 (11) көшiру сыныптарындағы оқушылардың бiлiмдерiмен білік-дағдыларын қорытынды бақылау туралы шешiм қабылдайды, оқушылардың бiлiмдерi мен білік-дағдылары бойынша емтихандар мен қорытынды бақылау өткiзiлетiн оқу пәндерiнің тiзбесiн бекiтедi.
     Ескерту: жақша ішіндегі нөмiрлеу кешкi (кезектi) мектеп сыныптары мен олардың сырттай оқытатын бөлiмдерінің және көмекшi мектеп-интернаттардың нөмiрленуiне қатысты.
     8. 5-8, 10 (11) сынып оқушысы жылдық және емтихандық бағалармен келiспеген жағдайда оған өтiнiш бергеннен кейiнгi 10 күн iшiнде тиiстi пәннен оқу мекемесi құрған комиссияға емтихан тапсыру мүмкiндiгi берiледi.
     9. Yлгiрмеген оқушының денсаулығы туралы дәрiгерлiк көрсеткiштерi болған жағдайда, бiлiм беру ұйымының педкеңесiнің шешiмi мен ата-анасының келiсiмi бойынша ол өз оқуын жалғастыра алатын мектеп типiн таңдау жөнiндегi мәселенi шешу үшiн психологиялық-дәрігерлiк-педагогикалық комиссияға (консультацияға) жiберiледi.
     10. Емтихандар аяқталғаннан соң бiлiм беру ұйымының педкеңесі оқушыларды келесi сыныпқа көшiру туралы шешiм қабылдайды.

2. Мемлекеттiк және мемлекеттiк емес бiлiм беру
мекемелерiнің 9 және 11 (12) сыныптарын бiтiрушiлердi
қорытынды аттестациялау

     11. Мемлекеттiк және мемлекеттiк емес бiлiм беру ұйымдарының 9 және 11(12) сынып бiтiрушілерiн қорытынды аттестациялау, оқыту нысанына қарамастан, ауызша және жазбаша емтихан нысанында өткiзiледi.
     Ауызша емтихандар билеттер бойынша, әңгiмелесу, тестiлеу немесе рефераттарды қорғау нысанында өткiзiледi.
     12. Бiлiм беру ұйымдарының 9 (10), 11 (12) сынып оқушыларының мiндеттi бiтiру емтихандарының тiзбесi мен өткiзiлу мерзiмiн Қазақстан Республикасының Бiлiм және ғылым министрлiгi (бұдан кейiн "Министрлiк") жыл сайынғы ағымдық оқу жылын аяқтау туралы бұйрығымен белгiлейдi.
     13. Қорытынды аттестацияға жалпыға мiндеттi мемлекеттiк стандарттар талаптары төмен емес жалпы бiлiм беру бағдарламаларын игерген 9 және 11 (12) сынып оқушылары жiберiледi. Жалпы бiлiм беретiн оқу орындарының оқушыларын қорытынды аттестациялау тоқсандық және жылдық бағалары негiзiнде жүргiзiледi.
     14. 9 және 11 (12) сыныптарды барлық оқу пәндерiнен жылдық және қорытынды оңды бағалары бар оқушылар бiтiрiп шығады. 1-2 пәннен жылдық және қорытынды қанағаттанарлықсыз баға алған 9-сынып бiтiрушілерi келесi сыныпқа оларды қайта аттестациялағаннан кейiн барып көшірiледi.
     15. Yш немесе одан да көп пәндерден қанағаттанарлықсыз бағалары бар 9-сынып бітірушілері педкеңестiң шешiмi бойынша қайталанған оқыту жылына қалдырылады.
     16. Қанағаттанарлықсыз қорытынды бағалары бар 11-сынып бiтiрушілерiне 10 (11), 11 (12) сыныптарда алған жылдық және қорытынды бағалары бiлiм беру ұйымдарында оқығандығы туралы анықтама берiледi.
     Ескерту: оқушылардың денсаулық жағдайларына байланысты еңбек пен дене тәрбиесi пәндерiнен босатылуы оларды келесi сыныпқа көшiру мен бiлiм беру ұйымын бiтiруiне әсер етпейді.
     17. Оқушы жылдық және емтихандық бағаларымен келiспеген жағдайда, оған жылдық бағалары мен емтиханды тапсыру қорытындысынан кейiн, шағымдық өтініш беруге және оны бергеннен кейiн 10 күн iшiнде бiлiм беру ұйымының педкеңесi құрған комиссияға тиiстi пәннен емтихан тапсыруға мүмкiндiк берiледi.
     18. Мемлекеттiк оқу орындары оқушыларының қорытынды аттестациясын құрамын осы оқу орнының педкеңесі бекiткен комиссиялар өткiзедi, ал мемлекеттiк емес оқу орындарында - Қазақстан Республикасы Үкiметiнің қаулысымен бекiтiлген бiлiм мекемелерiнің бiлiм беру қызметiн атқару құқығына лицензия беру тәртiбiне сәйкес өткiзiледi.
     19. Жалпы бiлiм беретiн мекеменің 9-сыныбын бiтiрушілердiң қорытынды аттестациясы кем дегенде 4 емтихан өткiзудi қарастырады, соның ішіндегi үшеуiн (тілдер мен әдебиеттен және математикадан жазбаша) Жалпы орта бiлiм департамент белгiлейдi, қалғандарын 9-сыныпта оқылған пәндерден бiтiрушілердiң өздерi таңдайды.
     20. Жалпы бiлiм беретiн мекеменiң 11 (12) - сыныбын бiтiрушілердiң қорытынды аттестациясы кем дегенде 5 емтихан қарастырады, соның ішіндегi үшеуiн (орта мектеп курсы үшін тілдер мен әдебиеттен және математикадан жазбаша) Министрлiк белгiлейдi, қалғандарын 10, 11 (12) сыныптарда оқылған пәндерден оқушылардың өздерi таңдайды.
     Таңдау пәндерi қатарына егер бұл пәндер бейiмдiк пәндер болып саналмаса еңбек және кәсiптiк оқыту, дене тәрбиесi, сызу, алғашқы әскери дайындық пәндерi енгiзiлмейдi.
     Ерекше үлгiдегi аттестатқа үмiткерлер таңдаған пәндерiнен пәннің оқу курсы аяқталсымен емтихан тапсыра алады. Таңдалған пәндерден емтихандарды өткiзу үшiн мектеп директорының бұйрығымен комиссия құрылады.
     21. 11 (12) сынып үшiн ана тiлi мен әдебиетiн емтихан шығармаларының ашық тақырыптарын Жалпы орта бiлiм департаментi әзiрлейдi. 11 (12) және 9 (10) сыныптардағы басқа жазба және ауызша таңдау бойынша емтихандардың материалдарын облыстық, Астана және Алматы қалалық бiлiм басқармалары (департаменттерi) дайындайды. Ерекше үлгідегі аттестатқа үмiткер 11-ші сынып бiтiрушілерi үшiн мiндеттi жазба емтихандарының материалдары, соның iшiнде республикалық оқу орындары үшiн Жалпы орта бiлiм департаментiнде дайындалады.
     22. Облыстық, Астана мен Алматы қалалық білім басқармалары (департаменттерi) осы Нұсқаулық 9 және 10-тармақтарында белгiленген тәртiпте жалпы бiлiм беру ұйымдарының оқыту ерекшелiктерiн ескере отырып, қосымша бiр емтихан енгiзе алады.
     23. Кешкi (кезекті) жұмысшы жастар мектебiнің 10 және 12 сыныптарында күндiзгi жалпы бiлiм беретiн мекемелердегідей емтихандар өткiзіледi. 12 сыныптарға арналған мiндетті емтихандардың материалдарын облыстық, Астана, Алматы қалалық бiлiм басқармалары (департаменттерi), 9 сыныптар үшiн аудандық және қалалық бiлiм бөлiмдерi дайындайды.
     Сырттай оқытатын бөлiмнің оқушылары емтихандарын осы бөлiм құрамына кiретiн мектепте немесе консультация алу, сынақ тапсыру және т.б. үшiн бекiтiлген мектепте тапсырады.
     24. Мемлекеттiк емтихан комиссиясының төрағасы бiлiм беру ұйымының директоры немесе оның орынбасары болып табылады, тексерiлген жұмыстардың сапасы және емтихан алушылар қойған бағалардың нақтылығы үшiн дербес жауап бередi.
     25. Жалпы бiлiм беретiн оқу орындарының халықаралық оқушылар алмасу жолымен шетелде оқып келген оқушыларын қорытынды аттестациялаудың мәселелерiн оқу орнының ұсынысы бойынша жергiлiктi бiлiм басқару органдары, ал оқушы республикалық оқу орындарында болған жағдайда Департамент шешедi.
     26. 11-сынып бiтiрушілерiн еңбекке (кәсiптiк бастауыш) даярлау бiлiктiлiк емтихандарын тапсырумен аяқталады.
     Бiлiктiлiк емтихандары жалпы бiлiм беретiн оқу орнының әкiмшiлiгiмен, оқушылар қорытынды аттестацияның басталуына дейiн практикадан өткен кәсiпорын (ұйым) басшыларымен келiсiлген мерзiмдерде өткiзiледi.
     Бiрқатар мамандықтар (автомобиль жүргізушiсi, тракторшы, комбайыншы, т.б.) бойынша бiлiктiлiк емтихандарды қабылдау МАИ органдарының күшi бар ережелерiне сәйкес жүргiзiледi. Мұндай жағдайларда оқу орындары мен өндiрiстiк оқу комбинаттарының басшылары біліктілiк емтихандарының мерзiмi мен тәртiбiн күнi бұрын айқындайды.

3. Қайталау емтихандары мен жазғы оқу сабақтары

     27. 1-2 пәннен қанағаттанарлықсыз қорытынды баға алған 5-10 (11) сынып оқушылары осы пәндерден қайталау аттестациясынан өтуге тиiс. Оқу бағдарламаларына сәйкес оларға жазғы оқу тапсырмалары берiледi.
     28. Жазғы сабақтар мен қайталау емтихандарының кестесiн оқу орынының директоры бекiтеді. Бұл туралы жазғы тапсырма алған және қайталау емтихандарын тапсыратын оқушыларға және олардың ата-аналарына соңғы емтиханнан кейiнгі үш күн ішінде хабарланады. Қайталау емтихандарын көшiру және бiтiру емтихандарын қабылдаған емтихандық комиссия өткiзедi.
     29. Жазғы тапсырмалар мен ауызша және жазбаша қайталау емтихандарының материалдарын оқу орны әзiрлейдi.
     Жазғы тапсырмаларын қанағаттанарлықтай орындаған және қайталау емтихандарын тапсырған оқушылар оқу орны педкеңесiнiң шешiмiмен келесi сыныпқа көшiрiледi.

4. Оқушыларды бiтiру емтихандарынан босату

     30. Бiлiм беру ұйымдарындағы орта жалпы бiлiм берудiң негiзгі және жоғарғы сатыларын үздiк бiтіргендігі туралы мемлекеттiк құжат алуға үмiткер 9 және 11-сынып бiтірушілерi бiтiру емтихандарынан тек ерекше жағдайларда ғана Министрлiктiң бұйрығы негiзiнде босатылады. Қорытынды аттестациялаудан босатылған 11-сынып бiтiрушiлерi "Алтын белгі" белгiсiмен марапатталмайды.
     31. Барлық пәндерден үлгеретiн оқушылар бiтiру емтихандарынан мынадай жағдайларда аудандық (қалалық) бiлiм басқармалары мен департаменттерiнің бұйрықтарымен республикалық оқу орындарының оқушылары Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгiнің бұйрығымен босатылады:
     а) бұрынғы Денсаулық сақтау министрлiгi бекiткен 21.05.93ж. N 236/210 сырқаттар тiзбесiне сәйкес денсаулық жағдайына байланысты (3-қосымша);
     ә) бала кезiнен мүгедектер;
     б) Халықаралық олимпиадаларға /жарыстарға/ Қазақстан Республикасының қатысатын командасы кандидаттарының жазғы жиынына қатысуға байланысты.
     32. Оқушыларды бiтiру емтихандарынан босату (4.2 п.) жөнiндегi бұйрық төмендегi құжаттар негiзiнде шығарылады:
     1) мектеп дәрiгерінің (ауылдық жерде - аудандық педиатрдың) ұсынысы бойынша жасалған тұратын жерiндегi емхананың дәрігерлік-бақылау комиссиясының (ДБК) қорытындысы;
     2) педкеңес шешiмi мен мектептiң қолдау хатының көшiрмесi;
     3) үлгерiм табелi.
     1) және 2) тармақтарында аталған құжаттар директордың қолымен және оқу орнының мөрiмен куәландырылады.
     33. Емтихандардың, қорытынды аттестациялардың кезiнде ауырған бiтiрушiлерге өтiп кеткен емтихандарын тапсыруға мүмкiндiк берiледi.
     Бұл оқушылар үшін міндетті емтихан жұмыстарының тақырыптары мен мәтiндерiн облыстық, Астана, Алматы қалалық бiлiм басқармалары, департаменттерi дайындайды.
     Оқу курсын аяқтаған, бiрақ әскерге шақырылуына байланысты бiтiру емтихандарын тапсырмаған кешкi (кезектi) оқу орнының оқушылары әскери қызметiн аяқтағаннан кейiн бiр емтихандық мерзiм iшiнде орта мектеп курсы бойынша емтихандар тапсырады.
     34. "Алтын белгі" белгiсiмен марапатталуға үмiткерлерден басқа ағымдағы оқу жылында республикалық олимпиадада (сонымен бiрге халықаралық олимпиадаларда) жүлделi орындар алған оқушылар, өз қалаулары бойынша сол жүлделi орын алған пәнiнен тапсыратын бiтiру емтиханынан босатылады. Бұл оқушылардың емтиханнан босатылуы облыстық, Астана мен Алматы қалаларының бiлiм басқармаларының (департаменттерi) бұйрығымен жүзеге асырылады. Республикалық оқу орындарының оқушылары Министрлiк бұйрығымен босатылады.
     35. Ата-аналары (немесе олардың орнындағы адамдар) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерге тұрғын орнын ауыстырған оқушылар растайтын құжаттарының және аудандық (қалалық) бiлiм бөлімдерiнің шешiмдерi негiзiнде емтихандарын мерзiмiнен бұрын тапсырады.

5. Бiтiру емтихандарын өткiзу тәртібi

     36. Бiтiру сыныптарындағы оқушылардың өздерi таңдаған пән емтихандарының өткiзiлу күндерiн министрлiктiң жыл сайын шығарылатын "Оқу жылын аяқтау және Қазақстан Республикасының барлық типтегi жалпы бiлiм беретiн оқу орындарында бiтiру мен көшiру емтихандарын өткiзу туралы" бұйрығында көрсетiлген мерзiм iшiнде оқу орнының әкiмшiлiгi белгiлейдi.
     37. Дене құрылысы мен ақыл-ойының дамуында кемiстiгi бар балаларға арналған арнаулы мектептерде бiтiру емтихандарын өткiзу қажеттiгi туралы мәселенi жергiлiктi бiлiм органдары шешедi. Емтихандар оқу орнының директоры бекiткен кесте бойынша өткiзiледi. Бұл кестемен мұғалiмдер мен оқушылар емтихандардың басталуынан 10 күн бұрын таныстырылады.
     Емтихан кестесiнде:
     а) әрбiр сыныпта бiр күнде бiр емтиханнан артық болмауы;
     б) әрбiр оқу пәнi емтихандарының аралығындағы үзiлiстің екi күннен кем болмауы;
     в) егер пән бойынша екi емтихан қойылса, жазбашасын ауызшадан бұрын өткiзу қарастырылады.
     38. Емтихандарда оқушылардың бiлiмiне, білік-дағдыларына қойылатын талаптар әрбiр пәннің қолданылып жүрген оқу бағдарламасына сәйкес айқындалады.
     39. Бiлiм беру ұйымының негiзгi сатысындағы 9-сыныпта диктантқа 2 астрономиялық сағат, шығармаға - 4 астрономиялық сағат, мазмұндамаға - 3 астрономиялық сағат, математикаға (жазбаша) - 3 астрономиялық (тереңдетiп оқытылатын сыныптарда - 4 сағат) сағат бөлiнедi. 11 (12) сыныпта шығармаға 6 астрономиялық сағат, мазмұндамаға - 4 астрономиялық сағат, диктантқа - 2 астрономиялық сағат, математикаға (жазбаша) - 4 астрономиялық сағат (тереңдетiлiп оқытатын мектептерде - 5 сағат) бөлiнедi.
     40. Жазбаша емтихандарды өткiзу үшiн мектеп залы немесе ең үлкен сынып бөлмелерi бөлiнедi: 11 (12) - сынып оқушылары бiрден, ал 9 сынып оқушылары бiрден немесе екiден отырғызылады.
     Жазбаша жұмыстарды орындау үшін оқушыларға мектептің төрткүл мөрі басылған қағаз берiледi. Оқушылар жұмыстарын орындағаннан кейiн оқушылар жоба жазбасымен (черновик) қоса емтихандық комиссияға тапсырады, жұмыстарын белгiлеген уақыт iшiнде аяқтай алмағандар сол аяқталмаған қалпында тапсырады.
     41. Жазба емтихан үстiнде (диктанаттан басқа) оқушының 5 минутқа сынып бөлмесiнен шығуына болады. Ондай жағдайда ол жұмысын емтихан комиссиясына тапсырады, емтихандық жұмыс жазбасына оқушының шығып келген уақыты жазылады.
     42. Жазба емтихан аяқталғаннан кейiн емтихан жұмыстарын комиссия мүшелерi осы оқу мекемесiнiң ғимаратында тексереді.
     Тексерiлмеген жұмыстар оқу мекемесiнің директорына сақталуға тапсырылады. Тексеру кезiнде қателердiң асты сызылады. Шығармадағы, мазмұндамадағы, диктанттардағы, орта мектеп курсындағы математика бойынша қателер саны белгіленген жіктемеге сәйкес жеке көрсетiледi.
     Шығармаға, мазмұндамаға және математикалық жазба жұмыстарына "2" "қанағаттанарлықсыз" немесе "5" "үздiк" бағалары қойылған жағдайда қысқаша пiкiр жазылады.
     Тiл мен әдебиеттен қайта тапсыратын жазба емтиханының нысанын оқу орнының емтихандық комиссиясы белгiлейдi. 9(10) және 11 (12) сыныптардағы негiзгi және орта мектеп курсы бойынша шығарма, мазмұндама жазбаша емтихандарға Орта және кәсіптiк бiлiм комитетi бекiткен бiлiм беру ұйымдары бiтiрушілерінің жұмыстарын бағалау және ресiмдеу жөнiндегi нұсқаулықтың талаптарына сәйкес екi баға қойылады.
     43. Жалпы білім беретiн оқу орындарының негiзгi мектептi үздiк бітіргендiгi туралы куәлiк алудан үмiткер 9 сынып оқушыларының жазба жұмыстарын, үздiк және ерекше аттестаттан үмiткер 11 (12) сынып бiтiрушілерiнің жазба жұмыстарын, осы оқу орнының емтихандық комиссиясының мүшелерi емтихан тапсырғаннан кейiн бiр күннің iшiнде, үмiткерлер көп болған жағдайда екi күнде тексередi. Қазақстан Республикасы бiлiм ұйымдарының "Алтын белгiге" үмiткерлердiң (республикалық оқу орындарындағы үздiк және ерекше үлгiдегi аттестаттарынан үмiткерлердiң де) жазба жұмыстары республикалық емтихандық аттестация комиссиясына келесi емтихан басталғанға дейiн ұсынылады.
     44. Үздiк және ерекше үлгiдегi аттестат, "Алтын белгі" алуға үмiткер 11 (12) сыныпты бiтiрушi оқушылардың жұмыстарын облыстық, Астана, Алматы қалалық бiлiм басқармалары органдарында құрылған аттестациялық комиссия, ал республикалық оқу орындарындағы оқушылардың жұмыстарын министрлiктің республикалық аттестациялық комиссиясы растайды. Ерекше үлгідегi аттестат алуға үмiткерлердiң әрбiр жазба жұмысына аттестациялық комиссияның толық жазылған пiкiрiмен қорытындысы берiледi.
     45. Жалпы бiлiм беретiн мектептердің барлық сыныптарында жазба бiтiру емтихандары таңертеңгi сағат 9-да басталады. Ерекше жағдайларда, оқу орнындағы бiтiру сыныптарының саны көп болғанда осы нұсқаулықтың талаптары мен тәртiбiн сақтау үшiн емтихандарды екi мерзiмде өткiзуге болады: сағат 9-да және 15-те немесе келесi күні қосалқы вариант бойынша өткiзiледi. Шығарма тақырыптары, диктант және мазмұндама мәтiндерi салынған пакеттер оқушылар мен емтихандық комиссия мүшелерiнiң көз алдында емтиханның басталуына 15 минут қалғанда ашылады.
     Математикадан есептер нөмiрiнің жинағы салынған пакеттер емтихан комиссиясының мүшелерiнің ғана қатысуымен ұсынылған есептер шартының дұрыстығын тексеру үшін емтихан басталуынан 9 сыныптарда жарты сағат бұрын, ал 11 сыныптарда 1 сағат бұрын ашылады.
     46. Ауызша емтихан өткiзу үшiн 25-тен көп оқушысы бар сынып екi топқа бөлiнедi және олар емтиханды бiрiнен соң бiрi сол күнi тапсырады. Ерекше үлгідегi аттестат алуға үмiткерлердің барлық ауызша емтихандарының хаттамалары ведомостарымен қоса республикалық аттестациялық комиссияға ұсынылады.
     47. Емтихан тапсырушыға дайындалу үшiн 15-20 минут берiледi. Егер оқушы билет сұрақтарына жауап бермесе, емтихандық комиссия оған екiншi билет алуға рұқсат етедi. Емтихан тапсырушы ауызша немесе жазба емтиханда белгіленген тәртiптi бұзған жағдайда оны комиссия осы жылы емтихан тапсыруын жалғастыру құқығынан айырады және бұл жағдай хаттамаға жазылады.
     48. Әрбiр пәннен ауызша және жазбаша емтихан өткiзiлгеннен кейiн емтихандық комиссия оқушыларға емтихан бағасы мен қорытынды бағаларын қояды, оларды (үздiк немесе айырықша үлгiдегi аттестат алудан үмiткер бiтiрушілердiң жазба емтихандарынан басқасын) хаттамаға түсiредi. Хаттамаға осы пәннен емтихан қабылдаған емтихандық комиссия мүшелерi қол қояды. Оқушының жазба жұмысын немесе ауызша жауабын бағалауда емтихандық комиссияның мүшелерi өзара келiспеген жағдайда комиссия мүшелерiнің ерекше пiкiрлерi мiндетті түрде хаттамаға жазылып, көп дауыспен шешіледi, ал комиссияның төрағасы көпшiлiгiнiң шешiмімен келiсiмге келе алмаған жағдайда мәселенi аудандық /қалалық/ бiлiм бөлiмi шешедi.
     49. Қорытынды бағаларды шығарарда төмендегiлердi басшылыққа алу керек:
     а) пән бойынша қорытынды баға жылдық және емтихан бағаларының негiзiнде бiтiру сыныбын тоқсандық (жарты жылдық) бағаларын ескере отырып анықталады;
     ә) емтихан бағасы қанағаттанарлықсыз болған жағдайда оңды қорытынды баға қойылмайды;
     б) қорытынды баға емтихан бағасынан жоғары бола алмайды.
     50. "Алтын белгі" белгiсiн алуға үмiткерлердiң 5-11(12) сыныптарда алған тоқсандық, жарты жылдық, жылдық және қорытынды бағаларын қайта қарауға рұқсат етiлмейдi.
     51. Егер бiр пәннен ауызша және жазбаша емтихандар өткiзiлсе, екi емтиханды тапсырғаннан кейiн бiр ғана қорытынды баға қойылып, жазбаша мен ауызша емтихандардың тиiстi хаттамасына жазылады. Жазба жұмысы "үздiк" бағаланып, ауызша емтиханнан алған баға "4"-тен төмен болмай, тоқсандық және жылдық бағасы "5" болған жағдайда және қорытынды бағаға "5" қойылады.
     52. Оқу сабақтары ұйымдастырылған емдеу мекемесiнде емделiп шыққан оқушыларға қорытынды баға осы емдеу мекемесiнің жанындағы жалпы бiлiм беретiн мектепте (сыныпта немесе топта) алған тоқсандық (жарты жылдық) және жылдық бағалары ескерiп қойылады.
     53. Оқушылардың ауызша емтиханда алған бағалары осы сыныптағы немесе топтағы емтихан аяқталғаннан кейiн хабарланады. Жазба емтихан бағалары келесi емтиханға дейiн хабарланады. Оқушыларға өз жазба жұмыстарының тексеру қорытындыларымен танысуға мүмкiндiк беріледi. Жұмыстарды көрсетудi ұйымдастыру оқушының жазбаша өтiніші негiзiнде осы оқу орнының емтихандық комиссиясы төрағасына жүктеледi.
     Жазба жұмысына қойылған бағамен келiспеген жағдайда оқушы емтихан бағасы хабарланғаннан кейiнгі үш күн ішінде аудандық (қалалық) бiлiм бөлiмдерiнiң, облыстық (қалалық) басқармалар мен департаменттердiң жанынан құрылған республикалық оқу орындары оқушылары үшiн Департаментте құрылған шағым комиссиясына жүгiнуге құқылы.
     54. Жазба немесе ауызша емтиханнан "2" алған 11-сынып бiтiрушi келесi емтиханға жiберiлмейдi, ал емтиханнан "2" алған 9-сынып оқушысы келесi емтиханға жiберiледi.
     9-сынып оқушылары үшiн қайта тапсыратын міндетті бiтiру емтихандардың мерзiмiн облыстық, Астана, Алматы қалалық бiлiм басқармаларының, департаменттерiнің келiсiмi бойынша осы жылғы 25-маусымға дейiн аудандық (қалалық) бiлiм бөлiмдерi белгілейдi.
     55. Министрлiк бұйрығымен өз жұмысын 7-маусымнан 23-маусымға дейiн жүргiзетiн республикалық емтихандық аттестациялық комиссиясы РАЕК құрылады. РАЕК құрамында үмiткерлердiң жұмыстарын қарау және бiлiм беру ұйымдарының емтихан комиссияларының қазақ тiлi мен әдебиетiнен, орыс тiлi мен әдебиетiнен, математика пәндерiнен қойған бағаларын растау жөнiндегi сынымен бiрге "Алтын белгiге" үмiткерлер құжаттарын қарау, олардың аталған белгінің Ережесiне және Нұсқаулық талаптарына сәйкестiгiн тексеру жөнiндегі комиссиялар құрылады.
     56. 23 маусымда Республикалық емтихандық аттестациялық комиссиясының жұмыстың қорытындысын шығару және "Алтын белгі" белгiсiмен марапатталғандар туралы қаулы қабылдау жөнiндегi соңғы отырысы өткiзiледi.
     57. Қазақстан Республикасының бiлiм беру ұйымдары Жалпы орта бiлiм департаментiне ағымдағы жылғы 1-ші мамырға дейiн жалпы орта бiлiм берудiң бiлiм беру бағдарламаларын типiне, түрiне, меншiк нысанына қарамастан жүзеге асыратын жазбаша міндеттi бiтiру емтихандарына арналған тапсырмалары бар конверттер дайындау үшiн ерекше үлгiдегi аттестат алуға үмiткерлер туралы (аты-жөнi, мектептің нөмiрi, облысы, қаласы) бейiмдiгi мен оқу тiлi көрсетiлген мәлiметтер бередi. Республикалық оқу орындары үздiк аттестат алуға үмiткерлердiң қосымша жеке тiзiмiн жiбередi.
     58. Республикалық емтихандық аттестациялық "Алтын белгі" алуға үмiткерлердiң жазба жұмыстары мен бiрге бiтiрушінің 5 сыныптан 11(12) сыныпқа дейiнгi үздiк бiлiмiн дәлелдейтiн мақтау қағаздары мен табельдерi, жалпы бiлiм беретiн пәндерден республикалық немесе халықаралық олимпиадалардың жеңiмпазының Дипломдары, негiзгi мектептi үздiк бiтiргендiгi туралы куәлiгi комиссияға тапсырылады. Құжаттар папкаға салынған жеке файлдардағы құжат атауларының тiзiмi бойынша тапсырылады.
     59. Құжаттарды Департаментке қолында нысан бойынша тапсырылатын құжаттар тiзiмi облыстың (қаланың) аты алфавит тәртiбiнде жазылған үмiткердiң фамилиясы, аты және әкесiнің аты, (паспорт немесе куәлiк бойынша; оқу орнының атауы (толық мөрiне сәйкес келетiн) табельдердiң мақтау қағаздарының саны (нөмiрi көрсетiлген және педкеңес хаттамасынан көшiрме, директор қолымен мөрмен куәландырылған, 9 сыныпты бiтiргендiгі туралы куәлiгі (номерi мен берiлген уақыты) пәнi, алған орны, N берiлген жылы мен уақыты көрсетiлген республикалық (халықаралық) олимпиадалардың (жарыстардың ) дипломы, сенiм қағазы бар бiлiм басқару органының жауапты қызметкерi тапсырады. Мақтау қағаздары мен Дипломдарда, табельдерде сөздердi өшiру, түзету, қосып жазу, сызылған сөздер мен толтырылмаған жолдар болмауы керек.
     60. 11 сыныптағы міндетті бітіру емтихандарының жазба жұмыстары (түпнұсқасы мен жоба жазбасы) емтихан комиссиясының қорытындысы және хаттамасымен қоса РАЕК-ге тапсырылады.
     Республикалық аттестациялық емтихандық комиссияға "Алтын белгi" белгiсiмен марапатталуға үмiткерлер туралы педкеңестiң шешiмi 11(12) сыныпта қорытынды бағалары мен ауызша емтихандары көрсетiлген жинақ ведомосымен қоса 16-маусымға дейiн жiберiледi.
     61. Типіне, түрiне, меншік нысанына және ведомстволық бағынысына қарамастан, жалпы орта бiлiмнiң бiлiм беру бағдарламаларын жүзеге асыратын бiлiм беру ұйымдарының 11-сыныбын бiтiрушілердi "Алтын белгi" белгiсiмен марапаттау осы Нұсқаулыққа және "Алтын белгi" туралы Ережеге сәйкес жүргiзiледi.
     62. Бiлiм беру ұйымдарының "Алтын белгi" жоғары наградасын алуға құқылы бiтiрушілерi туралы Министрлiктiң бұйрығы мен республикалық аттестациялық емтихандық комиссияның қаулысы 25 маусымға дейiн шығарылады.
     63. Барлық емтихандар аяқталғаннан кейiн және Республикалық аттестациялық емтихандық комиссияның қаулысын алғаннан кейiн оқу орнының педкеңесi емтихандық комиссияның барлық мүшелерiнiң қатысуымен олардың қорытындыларын талқылайды және емтихан - хаттамалары негiзiнде оқушылардың бiтiруi туралы мәселенi шешедi, мектеп бiтiру кешінің өткiзiлу күнiн белгiлейдi.

6. Мемлекеттiк үлгiдегі құжаттарды
ресiмдеу және тапсыру

     64. Бiлiм мекемесiнің педкеңесiнің шешімiне сәйкес 9(10) сынып бiтiрген оқушыларға негiзгi жалпы бiлiмi туралы куәлiк, 11(12) сынып бiтiрушілерiне - жалпы орта бiлiм туралы аттестат берiледi.
     Бiлiм туралы құжатты бiтiрушi өзi оқыған жалпы бiлiм беретiн оқу орнынан алады, сонымен қатар оқу сабақтары ұйымдастырылған емдеу мекемесi жанындағы мектепте (топта) бiлім алған оқушыларға да бiлiм туралы құжат берiледi.
     65. Негiзгi мектептi бiтiргендiгi туралы куәлiкке жоғарғы бiлiм басқышы сыныптарында оқылған барлық пәндерден алған қорытынды бағалары енедi.
     Орта бiлiм туралы аттестатқа 10(11), 11(12) сыныптарда оқыған барлық пәндердiң қорытынды бағалары енгiзiледi.
     66. Бiлiм туралы құжатта әрбiр пәннің бағасы цифрмен қойылып, жақша iшiне: 5 (үздiк), 4 (жақсы), 3 (қанағаттанарлық), ал сынақ жүйесi енгiзiлген жекелеген пәндер бойынша - "сынақтан өтті" деген сөздермен жазылады.
     67. Жекелеген пәндер бойынша аттестацияланбаған, өздерiне қатыссыз себептермен бұл пәндердi оқымаған 9, 11(12) сынып бiтiрушілерінің негiзгi мектептi бiтiргендiгi туралы куәлiгiне немесе орта білім туралы аттестатына "оқыған жоқ", дене тәрбиесi немесе еңбекке баулу сабақтарынан денсаулық жағдайына байланысты босатылғандарға "босатылған" деген жазу түсiрiледi.
     68. Қорытынды аттестациядан босатылған бiтiрушілерге жылдық бағалары негiзiнде бiлiм туралы құжат берiледi.
     69. Белгiлi бiр кәсiптi меңгерген және бiлiктiлiк емтихандарын тапсырған 11(12) сынып бiтiрушілерiне сол кәсiп бойынша бiлiктiлiк (разряд, сынып, санат) берiлгендiгi туралы куәлiк тапсырылады.
     70. Мектеп оқушыларының халықаралық алмастырылуы жолымен шетелде оқып, сондағы бiлiм беру мекемесiн бiтiрген 11(12) сынып бiтiрушілерi 11-сыныптың міндетті жазбаша емтихандарды тапсыруы қажет. Шетелде оқыған пәндерiнен алған бағалары, Қазақстан Республикасы жалпы бiлiм беретiн оқу орындарының осының алдындағы сыныптарда алған жылдық және қорытынды бағалары ескеріліп, емтихандарды тапсырғаннан кейiн оларға орта бiлiмi туралы аттестат берiледi.
     71. Факультативтiк курстар мен таңдау пәндерiн оқыған бiтiрушілердiң бiлiмi туралы құжатына сол жөнiнде тиiстi жазу жазылады.
     72. Бiлiм туралы құжаттар қазақ және орыс тiлдерiнде анық әрi тек қара сия, тушь немесе пастамен жазылады. Оларға фамилиялары толық жазылған оқу орнының директоры, оның оқу-тәрбие жөнiндегi орынбасары және мұғалiмдер (үштен кем емес) қол қояды. Құжат жалпы бiлiм беретiн оқу орнының мөрiмен расталады, оқу орнының атауы мөрдегi жазумен толық сәйкес келуi керек. Мөр бедерi айқын әрi анық, жеңiл оқылатын болуы тиiс. Бiлiм туралы құжатта өшiру, түзету, бағаларды тастап кету сияқты кемшiлiктерге рұқсат етiлмейдi.
     Бiтiрушiнiң аты, әкесiнiң аты, фамилиясы төл құжаттағы немесе туу туралы куәлiгiнде жазуға толық әрi дәлме-дәл сәйкестiкте жазылуы қажет. Жалпы бiлiм беретiн оқу орнының атауы, нөмiрi, мекен-жайы толық жазылады.
     Жалпы бiлiм беретiн күндiзгi оқу орындарында жастар мен ересектер үшiн ұйымдастырылған кешкi (сырттай) оқытатын сынып (топ) бiтiрушілерiнің бiлiм туралы құжаттарына оқу орнының атауынан кейiн "кешкi (сырттай) оқыту сыныбы (тобы)" деген жазу жазылады.
     73. Қорытынды аттестаттау жөнiндегi барлық құжатнама мен материалдар орта бiлiм туралы аттестаттарды, негiзгi мектептi бiтiру туралы куәлiктердi, мақтау қағаздары мен грамоталарды жасау, сақтау, беру және есепке алу тәртiбi туралы, Ережеге сәйкес сақталады.

7. Оқушыларды марапаттау

     74. "Алтын белгі" белгiсiмен үлгiлi мiнез-құлық көрсеткен және орта бiлiм берудiң негiзгi және жоғары сатыларындағы оқу кезеңiнде мемлекеттiк бiлiм стандарттарына сәйкес оқу жоспарының барлық пәндерi бойынша жылдық қорытынды бағалары "5" болған, жалпы орта бiлiм беру курсы үшiн мемлекеттiк қорытынды аттестациядан "үздiк" бағамен өткен, Қазақстан Республикасы құрамасының құрамында республикалық және халықаралық олимпиадалардың (жарыстардың) жеңiмпаздары (жүлдегерлерi) болған жалпы бiлiм беретiн оқу орындарының бiтiрушілерi марапатталады.
     75. Негiзгi мектептi бiтiргендiгі туралы куәлiкке енгiзiлген барлық пәндерден жылдық және қорытынды бағалары "5" болған 9-сынып бiтірушілерiне негiзгi мектептi үздiк бiтiргендiгi туралы куәлiк берiледi.
     Денсаулығына байланысты дене тәрбиесi мен еңбекке баулу сабақтарынан, сондай-ақ өзiне қатыссыз себептермен оқытылмаған пәндерден босатылған 9-сынып бiтiрушілерiне үздiк негiзгi жалпы бiлiм туралы куәлiк берiледi.
     76. 10(11) және 11(12) сыныптардағы барлық пәндерден жылдық және қорытынды бағалары "5" болып келген 11(12) сынып бiтiрушілерiне жалпы орта бiлiм туралы үздiк аттестат берiледi.
     77. Жекелеген пәндерден ерекше жетiстiктерге жеткен, олардан жылдық қорытынды, емтихандық бағалары "5" болған және басқа пәндерден алған бағалары "4"-тен төмен болмаған жағдайда 11(12) сынып бiтiрушілерi "Жекелеген пәндердi оқудағы жетiстiктерi үшiн" грамотасымен марапатталады.
     Бiтiрушінi грамотамен мараппатау туралы шешiмдi оқу орнының педкеңесi қабылдайды.
     78. 10(11) сынып оқушылары және бағдарлама талаптарын үздiк орындаған 1 сынып оқушылары Мақтау қағаздарымен марапатталады.
     Мақтау қағаздарымен марапаттауды бастауыш сынып мұғалiмдерiнiң, сынып жетекшілерiнiң ұсынысы бойынша оқушыларды келесi сыныпқа көшiру туралы мәселе мен қатар бiр мезгілде оқу орнының педкеңесi шешедi, бұл туралы табельге тиiстi жазу жазылады.

8. Олимпиадалар мен жарыстарды
республикалық және халықаралық деңгейге жатқызу

     79. Республикалық пәндiк олимпиадаларға Қазақстан Республикасының Бiлiм және ғылым министрлiгi бұйрығының негiзiнде, мектеп оқушыларының жалпы бiлiм беретiн пәндерден өткiзiлетiн олимпиадалары туралы Ережеге сәйкес мектеп оқушылары арасында жыл сайын өткiзiлетiн жалпы бiлiм беретiн пәндердің олимпиадалары мен музыкалық жарыстар (конкурстар) жатқызылады.
     80. Мектеп олимпиадалары жөнiндегi Халықаралық комитеттің шешiмiмен математика, химия, физика, биология және информатика пәндерінің олимпиадалары бағдарламасына енгiзiлетiн аталған пәндердің олимпиадалары 2-3 құрлықтың 25-тен кем емес елдерiн қамтыған жағдайда халықаралық пәндiк олимпиадаға жатқызылады.
     81. Халықаралық жарыстарға Олимпиадалық ойындар, Әлем чемпионаттары және Азиялық ойындар, халықаралық музыканттар конкурстары жатқызылады.
     82. Орта бiлiмнiң негiзгi және жоғарғы сатыларында оқыған кезiнде мемлекеттiк бiлiм стандарттарына сәйкес оқу жоспарының барлық пәндерiнен "5" деген жылдық, қорытынды бағаларын алған және үлгiлi тәртiп көрсеткен, жалпы орта бiлiм курсы бойынша мемлекеттік қорытынды аттестациядан "үздiк" бағамен өткен Қазақстан Республикасының құрама командасы құрамында Олимпиадалық ойындар мен Әлем чемпионаттарына, Азиялық ойындарға, халықаралық музыканттар конкурстарына қатысқан олардың жүлдегерлерi мен жеңiмпаздары "Алтын белгi" белгiсiмен марапатталуға ұсынылады.

                                               Нұсқауға N 1 қосымша

                       Емтихандық құжаттар

    Жалпы орта білім беру Департаменті емтихандық құжаттардың 2 түрін белгіледі: негізгі мектеп курсы және жалпы білім беру ұйымдарының жоғары сатыларының емтихан және қорытынды бағаларының хаттамасы мен жылдық, емтихан және мектеп бітірушілердің қорытынды бағаларының тізімі (ведомості).
    Ведомость үздік және ерекше үлгідегі аттестат пен "Алтын белгісіне" үміткерлерге толтырылады (төменде қоса беріледі).
    Негізгі, орта мектеп курсы бойынша емтихан және қорытынды бағаларының

                             Хаттамасы

    Қазақстан Республикасы--------------------------облысының
    -----------------қаласының (селосының)-------------------
    ауданының-----------N-------------мектебінің-------------
    --------сынып---------------пәнінен----------------------
    Емтихан алушы мұғалімнің фамилиясы, аты, әкесінің аты--------
    -------------------------------------------------------------
    Ассистентердің фамилиялары, аттары, әкелерінің аттары--------
    -------------------------------------------------------------
    Білім басқармалары жіберген емтихан материалдары салынған пакет
    --------------------------сағ.----мин. ашылды
    Онда емтихан жүргізу үшін қажетті материал бар (пакет ішіндегі
    материалдар хаттамаға қоса тігіледі)
    Емтиханға---------------------қатысты
    Келмей қалғаны-----------------адам.
  -----------------------------------------------------------------
                   (келмей қалғандардың фамилиясы, аты)     

    Емтихан --------сағат--------минутта басталды.
    Емтихан --------сағат--------минутта аяқталды.
    5-8 сынып оқушыларының көшіру емтихандарында осы хаттаманы қолданады.

--------------------------------------------------------------------р/с!Емтихан     !Жазба жұмысының !Емтихан  !Жылдық   !Қорытынды
  !тапсырушының!тақырыбы, және  !бағасы   !бағасы   !бағасы
  !фамилиясы,  !варианты; алған !(жазумен)!(жазумен)!(жазумен)
  !аты,        !билетінің нөмірі!         !         !
  !әкесінің аты!                !         !         !
--------------------------------------------------------------------
1 !     2      !       3         !    4    !    5    !    6
--------------------------------------------------------------------
  Комиссия мүшелерінің жеке оқушылардың жауаптарын бағалау жөнінде ерекше пікірлері
--------------------------------------------------------------------
    Емтихан өткізу күні: --------  ------------- ж.
    Бағаларды хаттамаға жазу күні: -------- ----------ж.    

    Емтихан комиссиясының төрағасы
    Емтихан алушы мұғалім
    Ассистенттер

                                             Нұсқауға N 2 қосымша

          Жылдық, емтихан және қорытынды бағалардың
                        Ведомості*

    ---------------------------------------------бітірушісі
             (білім беру мекемесінің аты)
    ------------------------------------------------------
    -------------------------------ауданы (қаласы)
    ------------------------------------------------------
                        (аты-жөні)
    ----------------------------------------------------------
    р/с !Оқу бағдарламасына  !Жылдық    !Емтихан   !Қорытынды
        !сәйкес оқу пәндері  !бағалары  !бағалары  !бағалары
        !                    !11 сын. 12!          !
        !                    !сын.**    !          !
    ----------------------------------------------------------
     1  !        2           ! 3  !  4  !    5     !    6
    ----------------------------------------------------------
    ----------------------------------------------------------

    Директор
    "__"___________  _______ж.     

    ____________________________________
    */ Ерекше аттестат үміткеріне толтырылады.

    **/ Кешкі/кезекті/ оқу мекемелерінде, арнайы коррекция мектептерінде толтырылады.

    Емтихан комиссиясының төрағасы
    Емтихан алушы мұғалім
    Ассистенттер

                                         Нұсқаулыққа N 3 қосымша  

               Жалпы білім беретін оқу орындарының
         оқушыларын көшіру және бітіру емтихандарынан
          босатуға негіздеме бола алатын сырқаттардың
                            Тізбесі      

--------------------------------------------------------------------N  ! Сырқат  ! Диагнозы                   !Емтиханнан босату мерзімі
  !жіктеме. !                            !
  !сінің    !                            !  
  !нөмірі   !                            !
--------------------------------------------------------------------
1 !    2    !             3              !               4
--------------------------------------------------------------------1   001       Сүзек және паратифтер         Ауруханадан шыққаннан
                                           кейінгі 3 айға дейін
2   005.1     Ботулизм                      Ауруханадан шыққаннан
                                           кейінгі тұрақты невро.
                                           логиялық симптомдар
                                           сақталған жағдайда
                                           бір жыл көлемінде және
                                           жақсы жағдайда алты
                                           айға дейін
3   010-019   Асқынған өкпе туберкулезі                ұдайы
             және өкпеден басқа мүше
             туберкулездерінің асқынған
             нысандары   
4   013.0     Туберкулез менингиті                     ұдайы
5   023       Бруцеллез                                ұдайы
6   027,2     Иерсиниоз, гепатитті түрі                ұдайы
7   033, 034, Балалардың жұқпалы аурулары              -//-
   052, 055,
   056, 072
8   036,0     Менингогыктық менингит,       Ауруханадан шыққан соң
             этиологиялық түрлі ауру,      1 айға дейін
             іріңді менингит
9   044       Полиомелит (ауыр зардаптары)             ұдайы
10  046,0     Әр түрлі этиологиялық сероз              ұдайы
             менингиті
11  070       Боткин ауруы Сары ауру        Ауруханадан шыққаннан
                                           кейін 3 айға дейін
12  075       Жұқпалы мононуклеоз           Ауруханадан шыққаннан  
             (ауыр түрі)                   кейін 1 айға дейін
13  190.5     Екі жақты ретинобластрома                ұдайы
14  375,744   Глаукома                                 ұдайы
15  242.0     Диффузды түрдегі уланған                 ұдайы
             зобтың орта және ауыр
             нысандары
16  242.0     Диффузды түрдегі уланған зоб  Операциядан кейін 6 ай
             қалқан безін субстальдық
             жолмен алып тастау
17  244       Гипотиреоз (орта және ауыр                -//-
             түрі)
18  250       Қант диабеті (орта және ауыр             ұдайы
             түрі)
19  253.9     Қантсыз диабет (орта, ауыр               ұдайы
             нысаны)
20  255       Иценко-Кушинга синдромы       6 айдан кем емес
             (орта және ауыр түрі)
21  281-286   Қан жүйесінің аурулары:       Ауруханадан шыққаннан
             1) Лейкоз                     кейін
             2) Гемофилия (орта, ауыр      6 ай
             нысаны)
             3) Әр түрлі этиологиялық      ауруханадан шыққаннан
             гипохромды анемияның ауыр     кейін 9 ай
             түрі
             4) Капилляротоксикоз
             5) Вергольф ауруы                        -//-
22  295       Шизофрения                    Психоневрологтың
                                           рұқсатымен
23  298       Әр түрлі этиологиялық психоз             -//-
24  300       Қатты тұтығу, нерв ауруының              -//-
             асқынуынан пайда болған
             невроздар
25  301       Асқынған энцефалоастениялық              -//-
             аурулардың әртүрлі этиологияда
             білінуі
26  301       Психопатия                               -//-
27  322,9     Еңбекке қабілетіне әсер         Психоневрологтың
             ететін асқынған арахноидит      рұқсатымен
28  323,1     Энцефалит                                ұдайы
29  345       Асқынған қояншық                         -//-
30  358 б     Вазовегативті қабілетсіздік              -//-
31  370       Жақыннан көрмейтін көз ауруы             ұдайы
             Көз қарашағы төмен 0,5-те 0,1
             көрсетсе
32  370       Гиперметриялық астиматизм 3,4            ұдайы
             м-ден жоғары миогика 4,0 д-дан
             жоғары көрсетсе
33  377       Көз жанарының қан тамырлары,             ұдайы
             нервтері ауруы
34  375,744   Глаукома                                 ұдайы
35  390-392   Ревматизм, жүрек қабынуы             6 айдан соң
36  401       Гипертониялық ауру                       ұдайы
37  490       Бронхиттің ауыр түрі                     ұдайы
38  493       Демікпе                                  ұдайы
39  517       Созылмалы пневмония                      ұдайы
40  518-519   Бронхоэтикалық ауруға операция    Операциядан шыққан
             жасалса                           соң
41  531-532   Асқазан жарасы және ішекқарын     Ауруханадан соң 2 ай
             ауруы
42  535,1     Ішкі секрециясы бұзылған                 ұдайы
             эрозиялы асқазан ауруы
43  540       Соқырішекке операция                     -//-
44  550       Жарық (грыжа)                            -//-
45  557,0-    Энтероколит                         6 айдан кем емес
   557,9
   556
47  560       Ішекке операция                          -//-
48  575       Өт жолы ауруының асқынған                ұдайы
             кезеңі
49  577,0-    Панкреатит асқынған және          қозған уақытынан 6
   577,1     созылмалы түрі                    айдан ерте емес
50  580       Асқынған диффуздық гломоруло-            ұдайы
             нефрит
51  582       Созылмалы диффузиялық нефрит             ұдайы
             қайталанбалы ағымымен
52  590       Пиолинефрит                              ұдайы
53  691,8-    Дифузиялық нейродерматит,         Айыққан соң 1 айдан
   692,9     таралған экзема                    кейін
54  692       Теміреткі                                ұдайы
55  710,0-    Склеродемия,                             ұдайы
   7101-     Церматомикоз
   710,3
56  715       Созылмалы полиартрит                     -//-
57  722       Миокарцит                                ұдайы
58  743,2     Туа біткен немесе жастық глаукома        ұдайы
59  746       Іштен туылған жүрек ауруы            Кардиохирургтың
                                                  қорытындысымен
60  757       Бруцеллезды эпицермолиз                  -//-
61  800-809   Бас сүйегі, омыртқа және жамбас    Ауруханадан шыққан
             сынса                              соң 2 айдан кейін
62  810-819   Қол сүйегі сынса                   Гипс алынаған соң
                                                2 ай
63  820-829   Аяқ сүйегі сынса                   Ауруханада 2 ай
                                                жатып шыққан соң
64  850-854   Бас сүйегі сынса                         -//-
65  1001      Орталық және басқа нерв                  -//-
             жүйесінің бұзылуы         
--------------------------------------------------------------------