Об утверждении Инструкции по подготовке, оформлению и согласованию нормативных правовых актов центральных и местных государственных органов (юридическая техника)

Приказ Министра юстиции Республики Казахстан от 25 сентября 2002 года N 142. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 сентября 2002 года N 1985. Утратил силу приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 25 сентября 2006 года N 256

Сноска. Приказ Министра юстиции РК от 25 сентября 2002 года N 142 утратил силу приказом Министра юстиции РК от 25 сентября 2006 года N 256 .

В соответствии с подпунктом 3) пункта 2 статьи 7 Закона Республики Казахстан "Об органах юстиции" и в целях совершенствования нормотворческой деятельности центральных и местных государственных органов Республики Казахстан, приказываю:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по подготовке, оформлению и согласованию нормативных правовых актов центральных и местных государственных органов (юридическая техника).

2. Департаменту регистрации и контроля за нормативными правовыми актами центральных и местных государственных органов обеспечить опубликование и доведение до сведения центральных и местных государственных органов настоящего Приказа.

3. Контроль за исполнением Приказа возложить на Вице-Министра юстиции Республики Казахстан Шамсутдинова Р.Ш.

4. Приказ вводится в действие со дня государственной регистрации.

Министр

Утверждена
Приказом Министра юстиции
Республики Казахстан
от 25 сентября 2002 года N 142

Инструкция по подготовке, оформлению
и согласованию нормативных правовых актов
центральных и местных государственных органов
(юридическая техника)

1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по подготовке, оформлению и согласованию нормативных правовых актов центральных и местных государственных органов (юридическая техника) разработана в целях совершенствования процесса издания нормативных правовых актов центральных и местных государственных органов.
2. Персональную ответственность за качественную разработку нормативных правовых актов центральных и местных государственных органов (далее - нормативные правовые акты), представление на государственную регистрацию в органы юстиции со всеми требуемыми согласованиями и иными материалами, а также за аутентичность текстов на государственном и русском языках несет первый руководитель государственного органа, разработавшего данный нормативный правовой акт.
3. В случае нарушения сроков согласования нормативного правого акта ответственность возлагается на государственный орган, допустивший нарушение сроков согласования.
4. Государственная регистрация нормативных правовых актов осуществляется в установленном законодательством порядке.

2. Подготовка и оформление нормативных правовых актов
центральных и местных государственных органов

5. Нормативные правовые акты разрабатываются и утверждаются государственными органами в пределах предусмотренной действующим законодательством компетенции.
6. Нормативные правовые акты должны иметь следующие реквизиты:
1) Государственный герб Республики Казахстан;
2) указание на форму акта;
3) заголовок, обозначающий предмет регулирования данного акта;
4) место и дату принятия акта;
5) регистрационный номер акта;
6) подпись первого руководителя государственного органа, либо
лица, исполняющего его обязанности;
7) гербовую печать.
7. Основным структурным элементом нормативных правовых актов является пункт, содержащий в себе норму права, без наименования словом "пункт".
Пункты располагаются по значимости в логической последовательности, а также с учетом хронологии этапов решения вопроса.
8. Близкие по содержанию пункты значительных по объему нормативных правовых актов могут быть объединены в главы.
Несколько глав, близких по содержанию, могут быть объединены в разделы, а разделы, в свою очередь, могут объединяться в части нормативного правового акта. <*>
Сноска. Пункт 8 с дополнениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
9. Пункты нормативного правового акта могут быть подразделены на подпункты. Внутри пунктов и подпунктов могут быть части, выделяемые абзацами.
Абзацем считается часть текста, представляющая собой смысловое единство, выделяемая отступом в первой строке и начинающаяся со строчной буквы, кроме первого абзаца части, который начинается с заглавной буквы.
Абзацы заканчиваются точкой с запятой (кроме первого и последнего абзацев части).
10. Каждый пункт, подпункт, а также главы, параграфы и разделы, подразделы, части нормативных правовых актов нумеруются арабскими цифрами.
В тексте нормативных правовых актов не допускается обозначение абзацев дефисами или иными знаками. <*>
Сноска. Пункт 10 с дополнениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
11. Нумерация пунктов, глав и разделов является сквозной для всего акта.
Нумерация подпунктов является самостоятельной для каждого пункта.
Самостоятельной, а не сквозной, является также нумерация параграфов в каждой главе и нумерация подразделов в каждом разделе нормативного правового акта.
12. Номера подпунктов в пунктах выделяются скобкой следующим образом: 1), 2), 3) и далее.
13. В нормативном правовом акте, состоящем из одного пункта, нумерация пункта не требуется.
14. Заголовок (название) нормативного правого акта должен обозначать предмет регулирования принимаемого нормативного правового акта и должен быть кратким.
15. В названии нормативного правого акта не допускается перенос слов.
Название в основном виде нормативного правового акта должно располагаться в левой верхней части листа с оставлением места с правой стороны для соответствующей печати государственной регистрации.
16. В названии нормативного правого акта, предусматривающего внесение изменений и дополнений в ранее принятый акт, должна содержаться ссылка на форму акта, дату принятия, номер, название (в указанной последовательности) последнего. <*>
Сноска. Пункт 16 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
17. В тех случаях, когда требуется разъяснение цели и мотивов принятия нормативного правового акта, основных задач, которые перед ним стоят, изложению норм права предшествует вступительная часть (преамбула).
Нормативные положения во вступительную часть нормативного правового акта не включаются.
В преамбуле нормативного правового акта могут быть приведены ссылки на нормативные правовые акты Республики Казахстан или предыдущие акты, в реализацию которых принимается данный акт. <*>
Сноска. Пункт 17 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
18. В целях удобства пользования каждая глава нормативного правового акта, раздел, часть, а также параграфы глав и подразделы разделов могут иметь заголовки, которые должны быть краткими. <*>
Сноска. Пункт 18 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
18-1. Заголовки глав, разделов, частей, параграфов и подразделов отделяются от предыдущего текста двумя межстрочными интервалами, а от последующего текста - одним.
<*>
Сноска. Глава дополнена пунктом 18-1 - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
19. Тексты нормативных правовых актов должны быть четко сформулированы и напечатаны единым шрифтом, без помарок и исправлений.
20. Текст нормативного правового акта излагается с соблюдением норм литературного языка и юридической терминологии, предложения должны быть предельно краткими и содержать четкий и не подлежащий различному толкованию смысл. Не допускается употребление устаревших и многозначных слов и выражений, эпитетов, метафор, сокращений слов. Текст пункта не излагается повторно в других пунктах.
21. Текст нормативного правового акта не должен содержать положения декларативного характера, не несущие смысловой и правовой нагрузки.
22. Поручения в нормативных правовых актах должны адресоваться государственным органам, подчиненным органу, его издающему, либо, при необходимости, их руководителям.
По отношению к иным государственным органам, не подчиненным ему (их руководителям), поручения в нормативном правовом акте должны излагаться в рекомендательной форме и по согласованию с ними. <*>
Сноска. Пункт 22 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
23. В тексте нормативного правового акта наименования государственных органов и иных организаций излагаются полностью в соответствии с официальным названием и единообразно по всему тексту.
Допускается сокращение наименований государственных органов и иных организаций для целей обеспечения простоты и лаконичности текста с расшифровкой значения сокращения либо аббревиатуры в самом тексте нормативного правового акта. <*>
Сноска. Пункт 23 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
24. В тексте нормативного правового акта не допускаются выделение и подчеркивание отдельных слов и словосочетаний, кроме заголовка, названий глав, разделов, частей, параграфов, подразделов, слов "СОВМЕСТНОЕ ПОСТАНОВЛЕНИЕ", "СОВМЕСТНЫЙ (ОЕ) ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)", "ПОСТАНОВЛЕНИЕ и ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)", "ПРИКАЗЫВАЮ (ЕМ)" ("РЕШИЛ (И)", "ПОСТАНОВЛЯЕТ (ЛЯЕМ)"), должности, первой буквы имени и фамилии подписывающего лица, которые пишутся выделенными буквами.
Слово "ПРИКАЗЫВАЮ (ЕМ)" ("РЕШИЛ (И)", "ПОСТАНОВЛЯЕТ (ЛЯЕМ)"), пишется прописными буквами и запрещается его перенос. <*>
Сноска. Пункт 24 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
25. В случае, когда нормативным правовым актом утверждается персональный состав временного органа (комиссия, рабочая группа), фамилии, имена, отчества и должности лиц, участвующих в их работе, приводятся полностью.
26. При необходимости в нормативном правовом акте могут быть приведены ссылки на статьи (пункты) актов вышестоящих уровней, а также воспроизведены отдельные положения из норм нормативных правовых актов вышестоящих уровней со ссылкой на такие акты.
Ссылки в пунктах и подпунктах нормативного правового акта на другие его пункты и подпункты допускаются только в случаях, когда необходимо показать взаимную связь правовых норм либо избежать повторений.
27. При ссылке на абзацы, строки и предложения их нумерация обозначается порядковыми числительными (прописью), при этом ссылка на абзац производится обозначением словом "абзац".
28. В тексте нормативного правового акта ссылка на пункт, подпункт приводится с указанием их порядкового номера (для их обозначения не допускается использование прилагательных).
29. В случае, если в тексте нормативного правового акта имеется ссылка на нормативный правовой акт, указывается его форма, дата принятия, регистрационный номер, название. При ссылке на нормативный правовой акт, зарегистрированный в органах юстиции, дополнительно указывается номер, под которым он зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов (в указанной последовательности).
При ссылке на законодательные акты указание номера и даты не требуется. <*>
Сноска. Пункт 29 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
30. Если в тексте нормативного правового акта приводится несколько последовательных ссылок на один и тот же нормативный правовой акт, полное название акта указывается один раз с последующей ссылкой на него.
31. Если в нормативном правовом акте имеется ссылка на приложение, то указывается номер данного приложения, за исключением случаев, когда к нормативному правовому акту имеется одно приложение.
32. В тексте нормативного правового акта при обозначении даты употребляется название месяца, а год указывается полностью, например: "24 октября 1976 года".
33. Примечания к нормам нормативного правового акта допускаются в исключительных случаях, когда соответствующие указания невозможно изложить в тексте без ущерба для смысла нормы.
34. Не допускаются какие-либо записи или подписи на оборотной стороне листов нормативного правового акта.
35. Одним основным видом нормативного правового акта может утверждаться не более трех производных видов нормативных правовых актов.
35-1. Нормативные правовые акты, принимаемые несколькими государственными органами, оформляются в виде совместных актов без использования официальных бланков.
Данные акты должны соответствовать требованиям, установленным пунктом 6 настоящей Инструкции.
При оформлении совместного акта, разработанного двумя и более равными государственными органами, официальные наименования этих органов располагаются в алфавитном порядке. При оформлении совместного акта, разработанного двумя и более государственными органами различного уровня, официальные наименования располагаются в соответствии с убыванием иерархии.
Государственный герб Республики Казахстан в данном случае, должен располагаться посередине, верхней части первого листа. Место и дата принятия, а также регистрационный номер должно располагаться под каждым официальным наименованием государственного органа.
Подписи первых руководителей государственных органов, либо лиц, исполняющих их обязанности, располагаются в конце текста основного нормативного правового акта с учетом требований, указанных в абзаце третьем настоящего пункта и заверяются гербовой печатью.
В случае, когда нормативный правовой акт принимается двумя или более государственными органами, решения которых оформляются в виде постановлений, то форма акта указывается: "СОВМЕСТНОЕ ПОСТАНОВЛЕНИЕ".
Нормативные правовые акты, принимаемые двумя или более государственными органами, решения которых оформляются в виде приказов (решений), то форма акта указывается: "СОВМЕСТНЫЙ (ОЕ) ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)".
Если нормативный правовой акт, принимается двумя или более государственными органами, решение одного из которых оформляется в виде постановления, а другого в виде приказа (решения), то форма акта указывается: "ПОСТАНОВЛЕНИЕ и ПРИКАЗ (РЕШЕНИЕ)". <*>
Сноска. Глава дополнена пунктом 35-1 - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
36. Нормативные правовые акты представляются в регистрирующий орган на государственном и русском языках, с приложением справки-обоснования, по форме, согласно приложению к настоящей Инструкции, с сопроводительным письмом за подписью первого руководителя государственного органа либо его заместителя. <*>
Сноска. Пункт 36 с дополнениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .

3. Подготовка и оформление нормативных правовых актов
о признании утратившими силу и внесении изменений и
дополнений в иные нормативные правовые акты

37. Все изменения и дополнения, вносимые в один и тот же нормативный правовой акт предусматриваются одним пунктом или подпунктом.
38. При подготовке нормативных правовых актов, предусматривающих внесение изменений и/или дополнений в ранее принятые акты, а также признание их утратившими силу, после названия этого решения, даты утверждения, номера, в скобках в тексте нормативного правого акта указывается номер, под которым он зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов, дата официального опубликования и название издания, все нормативные правовые акты, которыми вносились изменения и дополнения в данный акт.
39. В случае, если ко дню принятия (издания) ранее принятый нормативный правовой акт не опубликован, указываются только дата, номер и название этого акта.
40. При изменении и дополнении более трех нормативных правовых актов составляются перечни, оформляемые отдельными приложениями.
41. При внесении изменений и дополнений в нормативный правовой акт или его структурную часть в объеме, превышающем половину содержания текста таковой, принимается ее новая редакция. <*>
Сноска. Пункт 41 в новой редакции - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
42. (Пункт исключен - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 ).
43. При включении в действующий нормативный правовой акт структурных дополнительных частей они включаются под дополнительными номерами, дублирующими номера тех структурных частей акта, за которыми они следуют: подпункт 8-1), пункт 2-1, глава 4-1 и так далее.
В случае, если номера подпунктов будут являться последними, а номера пунктов и глав замыкающими номерами нормативного правового акта, то дополнительно включаемым структурным частям присваиваются последующие номера. <*>
Сноска. Пункт 43 в новой редакции - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
44. Все акты в перечне актов, в которые вносятся изменения и дополнения, так же как и в перечне актов, признаваемых утратившими силу, располагаются в хронологическом порядке по дате их издания (принятия).
45. При принятии нормативного правового акта, взамен действующего(их), последний(ие) должен (должны) ставиться на утрату (полностью или в части) этим же актом.
При признании нормативного правового акта утратившим силу одновременно признаются утратившими силу все нормативные правовые акты либо их части, которыми вносились изменения и дополнения в данный акт.
Не может быть признан утратившим силу нормативный правовой акт, если он не прошел государственную регистрацию в органах юстиции Республики Казахстан. При необходимости такие нормативные правовые акты могут быть отменены. <*>
Сноска. Пункт 45 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
46. При признании структурных частей действующего нормативного правового акта утратившими силу, такие части из действующего акта исключаются, но их номера сохраняются и в дальнейшем не используются.
К сохранившемуся номеру добавляется ссылка на акт о признании акта (или его части) утратившим силу. Нумерация сохранившихся структурных частей не изменяется. <*>
Сноска. Пункт 46 с дополнениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
47. В случае, если на утрату ставятся несколько (3 и более) ранее принятых нормативных правовых актов, составляется перечень, оформляемый отдельным приложением (перечнем).
Перечни должны быть юридически обоснованными и исчерпывающе полными.
В перечни должны также включаться акты, поглощенные новым актом.
48. Если нормативный правовой акт утратил юридическую силу не полностью, он включается в перечень для признаний утратившим силу только в части, противоречащей вновь принятому акту или поглощенной последним.
В случае, если в большом по объему нормативном правовом акте подлежит признанию утратившей силу значительная часть пунктов, то в перечень включается весь акт, с оговоркой о пунктах, сохраняющих свою силу.
49. Подлежат признанию утратившими силу также акты, дублирующие нормы других нормативных правовых актов и не содержащие новизны.
50. На утрату ставятся нормативные правовые акты как опубликованные официально, так и неопубликованные официально.
51. В случаях неоднократного изменения редакции какого-либо нормативного правового акта (пункта, подпункта, абзаца), подлежащего признанию утратившим силу полностью, в перечень включаются в виде самостоятельных пунктов все акты об этом, в том числе промежуточные акты, изменявшие редакцию. <*>
Сноска. Пункт 51 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
52. В перечень в виде самостоятельных пунктов включаются все противоречащие новому нормативному правовому акту или поглощенные им акты о последующем расширении сферы его применения, а также сферы применения отдельных его структурных частей, по времени и по кругу лиц.
53. В перечень включаются (соответственно подлежат признанию утратившими силу) вместе с актами, которые действовали до момента издания нового нормативного правового акта, также акты по тем же вопросам, которые фактически утратили значение ранее, до принятия нового акта, но не были признаны утратившими силу.
54. В перечень актов, признаваемых утратившими силу, включаются также акты по данному вопросу, которые ранее были признаны утратившими силу в общей форме (т.е. без их перечислений).
55. Акты и структурные части нормативных правовых актов временного характера, срок действия которых истек, не подлежат признанию утратившими силу.
56. В случаях, когда в нормативных правовых актах, наряду с нормами временного характера, срок действия которых истек, содержатся нормы постоянного действия, и все эти нормы подлежат признанию утратившими силу, в перечень включается весь акт в целом.
57. В случае, если пункт нормативного правового акта содержит указание на приложение, которое подлежит признанию утратившим силу, то в перечень включается (ставится на утрату) только данный пункт, а приложение отдельно не оговаривается.
В случае, если в пункте акта наряду с утверждением приложения содержится норма, касающаяся других вопросов, сохраняющих значение, а приложение подлежит признанию утратившим силу полностью, то в перечень включается данный пункт в части, относящейся к приложению, а приложение отдельно не оговаривается.
58. Если тот или иной акт (его структурная часть) не может быть полностью включен в перечень, следует предусмотреть его новую редакцию, ограничиваясь в зависимости от случая исключением, дополнением или заменой отдельных фраз, слов, строк и др.
59. Если признанию утратившими силу подлежат отдельные пункты полностью, а другие только в определенной части, то сначала указываются пункты, подлежащие признанию утратившими силу полностью.
60. В случае если нормативным правовым актом, признается утратившим силу полностью другой нормативный правовой акт, в котором предусматривалось признать утратившим силу ранее принятые акты, последние не возобновляют свое действие.

4. Оформление приложений к нормативным правовым актам

61. В структуру нормативного правового акта могут включаться приложения.
62. В случае необходимости включения в нормативный правовой акт графиков, таблиц, схем, карт, перечней и других, последние оформляются отдельными приложениями.
63. В правом верхнем углу первого листа производного нормативного правового акта либо приложения должно содержаться указание на форму, дату утверждения, регистрационный номер основного нормативного правового акта, посредством которого он принят.
В случае, если к нормативному правовому акту имеются несколько приложений, в правом верхнем углу каждого приложения указываются его порядковый номер, а также форма, дата утверждения, регистрационный номер соответствующего акта.
Если в тексте основного нормативного правового акта приводится ссылка:
согласно приложению 1,2, ... либо (приложение 1,2,...), то в правом верхнем углу приложения пишется:
Приложение 1,2...
к нормативному правовому акту
от ______ 1998 года N____

утвердить (прилагаемое) Положение..., Инструкцию..., то в правом верхнем углу приложения пишется:

Утверждено (а)
нормативным правовым актом
от ______ 1998 года N_____

Если к производным актам, оформляемым отдельным приложением, имеются приложения, то в правом верхнем углу последнего указывается:

Приложение 1,2,...
к производному нормативному
правовому акту

<*>
Сноска. Пункт 63 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
64. Заголовок приложения должен соответствовать тексту основного акта, которым он принят.

5. Согласование нормативных правовых актов

65. Согласование нормативного правового акта с заинтересованными государственными органами осуществляется в силу их компетенции, при этом такая заинтересованность в согласовании нормативного правового акта устанавливается, исходя из предмета рассматриваемых вопросов. <*>
Сноска. Пункт 65 в новой редакции - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
66. На согласование представляется как производный вид нормативного правового акта, так и основной нормативный правовой акт, которым он утвержден.
Все листы производного нормативного правового акта парафируются руководителем юридической службы (при отсутствии таковой - юрисконсультом) государственного органа, направляющего его на согласование.
В случае если текст основного нормативного правого акта превышает двух страниц, парафирование производится и на основном акте.
67. Нормативный правовой акт представляется на согласование за подписью первого руководителя государственного органа либо его заместителя.
68. Срок согласования нормативного правового акта в государственных органах не должен превышать 5 рабочих дней, срок исчисляется со дня поступления нормативного правового акта в данный государственный орган.
69. По итогам рассмотрения нормативного правового акта согласующий орган должен представить разработчику за подписью первого руководителя либо лица, его замещающего, один из следующих вариантов ответа:
нормативный правовой акт согласован без замечаний (виза на нормативном правовом акте);
в согласовании нормативного правового акта отказано (с приложением мотивированного отказа).
Замечания государственного органа по нормативному правовому акту должны быть исчерпывающими и представлены в письменной форме.
70. Повторное пересогласование нормативных правовых актов проводится в течение 5 рабочих дней.
71. Обязательным является согласование с Министерством экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан нормативных правовых актов, предусматривающих сокращение доходов или увеличение расходов республиканского бюджета. <*>
Сноска. Пункт 71 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
72. Согласование нормативного правового акта оформляется визами первого руководителя согласующего государственного органа либо его заместителя и заверяется печатью.
Виза включает в себя наименование должности руководителя органа или его заместителя, личную подпись визирующего, расшифровку подписи, дату и гербовую печать.
Гриф согласования располагается в левом нижнем углу последнего листа основного вида нормативного правового акта и состоит из слова "СОГЛАСОВАНО", ("СОГЛАСОВАН").
При согласовании нормативного правового акта двумя и более государственными органами одного уровня, грифы согласования располагаются в алфавитном порядке. В случае же согласования нормативного правового акта несколькими государственными органами различных уровней, грифы согласования располагаются в соответствии с убыванием иерархии данных органов. <*>
Сноска. Пункт 72 с изменениями - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .
73. Не допускается внесение исправлений и дополнений в текст нормативного правого акта, в установленном порядке согласованного с государственными органами.
74. Руководителем юридической службы (при отсутствии таковой -
юрисконсультом) согласовывающего государственного органа
производится полистное парафирование согласованного нормативного
правого акта в порядке, предусмотренном пунктом 66 настоящей Инструкции.

Приложение к Инструкции по подготовке,
оформлению и согласованию нормативных
правовых актов центральных и местных
государственных органов (юридическая
техника), утвержденной приказом Министра
юстиции Республики Казахстан
от 25 сентября 2002 года N 142 <*>
Сноска. Инструкция дополнена приложением - приказом Министра юстиции РК от 12 октября 2004 года N 291 .

Справка-обоснование
к нормативному правовому акту
(форма, дата утверждения, регистрационный номер и полное название)

____________________________________________________________________
N| Перечень сведений, которые должны быть | Информация |
| отражены |государственного органа|
_|__________________________________________|_______________________|
1| Название нормативного правового акта | |
_|__________________________________________|_______________________|
2| Основание принятия нормативного правового| |
| акта (компетенция органа) со ссылкой на | |
| соответствующую норму нормативного | |
| правового акта | |
_|__________________________________________|_______________________|
3| Обоснование необходимости принятия | |
| нормативного правового акта (конкретные | |
| цели, мотивы и в связи с чем, принят акт)| |
_|__________________________________________|_______________________|
4| Сведения о ранее принятых нормативных | |
| правовых актах по данному вопросу и | |
| подготовке предложений об их изменении | |
| или признании утратившими силу в связи с | |
| принятием нормативного правового акта | |
_|__________________________________________|_______________________|
5| Сведения о ранее принятых нормативных | |
| правовых актах по данному вопросу, в | |
| государственной регистрации которых было | |
| отказано | |
_|__________________________________________|_______________________|
6| Предусматривает ли данный нормативный | |
| правовой акт сокращение доходов или | |
| увеличение расходов государственного | |
| бюджета (республиканского, местного) | |
_|__________________________________________|_______________________|
7| Необходимость согласования нормативного | |
| правового акта с заинтересованными | |
| государственными органами | |
_|__________________________________________|_______________________|

Начальник Юридической
службы государственного органа
(юрисконсульт)
(руководитель государственного органа) _____________________"

Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiн дайындау, ресiмдеу және келiсу жөнiндегi нұсқаулықты (заңдық техника) бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2002 жылғы 25 қыркүйектегі N 142 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2002 жылғы 27 қыркүйекте тіркелді. Тіркеу N 1985. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Әділет министрінің 2006 жылғы 25 қыркүйектегі N 256 бұйрығымен.

Ескерту: Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Әділет министрінің 2006 жылғы 25 қыркүйектегі N 256 бұйрығымен .
---------------------------------------

"Әдiлет органдары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 2-тармағының 3) тармақшасына сәйкес және Қазақстан Республикасы мемлекеттiк органдарының нормашығармашылық қызметiн жетiлдiру мақсатында БҰЙЫРАМЫН :
1. Қоса берiлiп отырған Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiн дайындау, ресiмдеу және келiсу жөнiндегi нұсқаулық (заңдық техника) бекiтiлсiн.
2. Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiн тiркеу және бақылау департаментi осы Бұйрықты жариялауды әрi орталық және мемлекеттiк органдардың назарына жеткiзудi қамтамасыз етсiн.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Әдiлет вице-Министрi Р.Ш.Шамсутдиновке жүктелсiн.
4. Бұйрық мемлекеттiк тiркелген күнiнен бастан қолданысқа енгiзiледi.

Министр

Қазақстан Республикасы
Әділет министрінің
2002 жылғы 25 қыркүйектегі
N 142 бұйрығымен
бекітілген

Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың
нормативтiк құқықтық актiлерiн дайындау, ресiмдеу және
келiсу жөнiндегi нұсқаулық (заңдық техника)

1. Жалпы ережелер

1. Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiн дайындау, ресiмдеу және келiсу жөнiндегi нұсқаулық (заңдық техника) орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiн шығару процесiн жетiлдiру мақсатында әзiрленген.

2. Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың нормативтiк құқықтық актiлерiн (бұдан әрi - нормативтiк құқықтық актiлер) сапалы әзiрлеу, барлық талап етiлетiн келiсiмдермен және өзге де материалдармен әдiлет органдарында мемлекеттiк тiркеуге ұсыну үшiн, сондай-ақ мемлекеттiк және орыс тiлдерiндегi мәтiндердiң түпнұсқалылығы үшiн осы нормативтiк құқықтық актiнi әзiрлеген мемлекеттiк органның бiрiншi басшысы дербес жауапкершiлiкте болады.

3. Нормативтiк құқықтық актiнi келiсу мерзiмдерi бұзылған жағдайда жауапкершiлiк келiсу мерзiмдерiн бұзуға жол берген мемлекеттiк органға жүктеледі.

4. Нормативтiк құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу заңнамамен белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

2. Орталық және жергiлiктi мемлекеттiк органдардың
нормативтiк құқықтық актiлерiн дайындау және ресiмдеу

5. Нормативтiк құқықтық актiлердi мемлекеттiк органдар қолданыстағы заңнамамен көзделген құзыретi шектерiнде әзiрлейдi және бекiтедi.

6. Нормативтiк құқықтық актiлерде мынадай деректемелер:
1) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк елтаңбасы;
2) актiнiң нысанына нұсқау;
3) осы актiнiң реттеу мәнiн бiлдiретiн тақырып;
4) актiнi қабылдау орны мен мерзiмi;
5) актiнiң тiркеу нөмiрi;
6) мемлекеттiк органның бiрiншi басшысының не оның мiндетiн атқаратын тұлғаның қолы;
7) елтаңбалық мөр болуға тиiс.

7. Нормативтiк құқықтық актiнiң негiзгi құрылымдық элементi "тармақ" деген сөзбен аталмайтын құқық нормасын қамтитын тармақ болып табылады.
Тармақтарды логикалық кезектiлiкте маңыздылығы бойынша, сондай-ақ мәселенi шешу кезеңдерiнiң хронологиясын ескере отырып орналастырады.

8. Көлемi бойынша елеулi нормативтiк құқықтық актiлердiң мазмұны бойынша жақын тармақтары тарауларға, ал тараулар, өз кезегінде нормативтік құқықтық актінің бөлігіне бiрiктiрiлуi мүмкiн.
Мазмұны бойынша жақын бiрнеше тарау бөлiмдерге бiрiктiрiлуi мүмкiн.
Ескерту: 8-тармаққа толықтыру енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

9. Нормативтiк құқықтық актiлердiң тармақтары тармақшаларға бөлiнуi мүмкiн. Тармақтар мен тармақшалардың iшiнде абзацтармен бөлiнетiн бөлiктер болуы мүмкiн.
Мазмұндық біртұтастығы бар, бiрiншi жолда азат жолмен бөлiнiп жазылатын және абзацтың кiшi әрiптен басталатын бөлiктiң бiрiншi абзацынан басқа, бас әрiптен басталатын мәтiннiң бөлiгi абзац деп саналады. Абзацтар (бөлiктiң бiрiншi және соңғы абзацтардан басқа) нүктелi үтiрмен аяқталады.

10. Нормативтiк құқықтық актiлердiң әрбiр тармағы, тармақшасы, сондай-ақ тараулары, параграфтары мен бөлiмдерi, бөлiмшелерi, бөліктері араб цифрларымен нөмiрленедi.
Нормативтiк құқықтық актiлердiң мәтiндерiнде абзацтарды дефистермен немесе өзге де белгiлермен белгiлеуге жол берiлмейдi.
Ескерту: 10-тармаққа толықтыру енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

11. Тармақтарды, тараулар мен бөлiмдердi нөмiрлеу барлық актiнiң басынан аяғына дейiн реттелiп жасалады.
Тармақшаларды нөмiрлеу әрбiр тармақ үшiн дербес болып табылады.
Сондай-ақ нормативтiк құқықтық актiнiң әрбiр тарауындағы параграфтың нөмiрленуi және әрбiр бөлiмдегi бөлiмшелердiң нөмiрленуi басынан аяғына дейiн реттелiп жасалмайды, дербес болады.

12. Тармақтарда тармақшалардың нөмiрлерi жақшамен жабылған араб цифрларымен мынадай болып көрсетiледi: 1), 2), 3) және т.б.

13. Бiр тармақтан тұратын нормативтiк құқықтық актiде тармақтың нөмiрленуi қажет етiлмейдi.

14. Нормативтiк құқықтық актiнiң тақырыбында (атауында) қабылданатын нормативтiк құқықтық акт реттейтiн мәнi көрсетiлуге және қысқа болуға тиiс.

15. Нормативтiк құқықтық актiнiң атауында сөздi тасымалдауға жол берiлмейдi.
Нормативтiк құқықтық актiнiң негiзгi түрiнiң атауы мемлекеттiк тiркеудiң тиiстi мөрi үшiн оң жағында орын қалдыра отырып, парақтың жоғары бөлiгiнiң сол жағында орналасуға тиiс.

16. Бұрын қабылданған актiге өзгерiстер мен толықтыруларды енгiзу көзделетiн нормативтiк құқықтық актiнiң атауында актiнiң нысанына, қабылданған күнiне, нөмiрiне, атауына сiлтеме (көрсетiлген кезектiлiкпен) қамтылуы керек.
Ескерту: 16-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

17. Нормативтiк құқықтық актiнi қабылдаудың мақсаты мен негiздерiн, оның алдында тұрған негiзгi мiндеттердi түсiндiру қажет болған жағдайда құқық нормаларын баяндаудың алдынан кiрiспе бөлiм (преамбула) берiледi.
Нормативтiк ережелер нормативтiк құқықтық актiнiң кiрiспе бөлiгiне кiрмейдi.
Нормативтiк құқықтық актiнiң кiрiспесiнде оларды iске асыру үшiн қабылданатын Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерге және бұрынғы актiлерге сiлтеме келтiрiлуi мүмкiн.
Ескерту: 17-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

18. Қолайлы пайдалану үшiн нормативтiк құқықтық актiнiң әрбiр тарауының, бөлімінің, бөлігінің, сондай-ақ тарауларының параграфтары мен бөлiмдерi бөлiмшелерiнiң қысқа тақырыптары болуы мүмкiн.
Ескерту: 18-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

18-1. Тараулардың, бөлімдердің, бөліктердің, параграфтар мен бөлімшелердің тақырыптары алдыңғы мәтіннен екі, ал кейінгі мәтіннен - бір жоларалық интервалдармен бөлінеді.
Ескерту: 18-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

19. Нормативтiк құқықтық актiлердiң мәтiндерi нақты тұжырымдалуға және түзетулерсiз бiртұтас қарiппен басылуға тиiс.

20. Нормативтiк құқықтық актiлердiң мәтiнi әдеби тiл мен заң терминологиясының нормалары сақталып баяндалуға тиiс, сөйлемдерi өте ықшам және нақты және әр түрлi түсiнiк беруге жатпайтын болу керек. Ескiрген және көп мағыналы сөздер мен сөйлемшелерге, эпитеттерге, метафораға, қысқартылған сөздерге жол берiлмейдi. Тармақтың мәтiнi басқа тармақтарда қайталанбайды.

21. Нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнi мағыналық және құқықтық жүктемесi жоқ декларациялық сипаттағы ережелердi қамтымауға тиiс.

22. Нормативтiк құқықтық актiлердегi тапсырмалар оны шығаратын органға бағынысты мемлекеттiк органдарға не қажет болған жағдайда олардың басшыларына жолдануға тиiс.
Оған (олардың басшыларына) бағынысты емес өзге де мемлекеттiк органдарға қатысты нормативтiк құқықтық актiлердегi тапсырмалар ұсынымдық нысанда және олармен келiсiм бойынша баяндалуға тиiс.
Ескерту: 22-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

23. Нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде мемлекеттiк орган мен өзге де ұйымдардың атаулары ресми атауға толық сәйкес және барлық мәтiн бойынша бiрдей баяндалады.
Қысқартудың не аббревиатураның мағынасын ажыратып, мәтiннiң қарапайым және ықшам жазылуын қамтамасыз ету мақсатында мемлекеттік органдардың және өзге де ұйымдардың атауларын қысқартуға жол беріледі.
Ескерту: 23-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

24. Нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде тақырыптан, тараулардың, бөлімдердің, бөліктердің, параграфтардың, бөлімшелердің, атауларынан, "БІРЛЕСКЕН ҚАУЛЫ", "БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)", "ҚАУЛЫ және БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ), "БҰЙЫРАМЫН (МЫЗ)", ("ШЕШЕМIН (МIЗ)", "ҚАУЛЫ ЕТЕДI (МIЗ)"), көзге айқын түсетiн әрiптермен терiлген қол қоятын адамның лауазымы, аты мен тегiнiң бiрiншi әрiптерiнен басқа жекелеген сөздер мен сөз тiркестерiн бөлуге және астын сызып көрсетуге жол берiлмейдi.
"БҰЙЫРАМЫН (МЫЗ)", "ШЕШЕМIН (МIЗ)", "ҚАУЛЫ ЕТЕДI (МIЗ)" деген сөз бас әрiптермен жазылады және оны тасымалдауға тыйым салынады.
Ескерту: 24-тармаққа толықтырулар, өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

25. Нормативтiк құқықтық актiде уақытша органның жеке құрамы (комиссия, жұмыс тобы) бекiтiлген жағдайда олардың жұмысына қатысатын адамдардың тегi, аты, әкесiнiң аты мен лауазымдары толық жазылады.

26. Қажет болған жағдайда нормативтiк құқықтық актiде жоғары деңгейдегi актiлердiң баптарына (тармақтарына) сiлтемелер келтiрiлуi, сондай-ақ осындай актiлерге сiлтемемен қатар, жоғары деңгейдегi нормативтiк құқықтық актiлердiң нормаларынан жекелеген ережелерi көшiрiлуi мүмкiн.
Нормативтiк құқықтық актiнiң тармақтары мен тармақшаларындағы оның басқа тармақтары мен тармақшаларына сiлтемелерге құқықтық нормалардың өзара байланысын көрсету не оларды қайталамау үшiн жол берiледi.

27. Абзацтарға, жолдар мен сөйлемдерге сiлтеме жасаған кезде олардың нөмiрленуi реттiк сан есiммен (бас әрiптен) көрсетiледi, бұл ретте абзацқа сiлтеме "абзац" деген сөздi келтiрумен жүргiзiледi.

28. Нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде тармаққа, тармақшаға сiлтеме олардың реттiк нөмiрiн көрсетумен келтiрiледi (оларды көрсету үшiн сын есiмдi қолдануға жол берiлмейдi).

29. Егер нормативтік құқықтық актінің мәтінінде нормативтік құқықтық актіге сілтеме болған жағдайда, оның нысаны, қабылдау күні, тіркеу нөмірі, атауы көрсетіледі. Әділет органдарында тіркелген нормативтік құқықтық актіге сілтеме жасалған кезде, Нормативтік құқықтық актілердің мемлекеттік тіркеу тізілімінде тіркелген нөмірі (көрсетілген кезектілікпен) қосымша көрсетіледі.
Заңнама кесiмдерiне сiлтеме жасалған кезде нөмiрi мен күнiн көрсету талап етiлмейдi.
Ескерту: 29-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

30. Егер нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде дәл сол нормативтiк құқықтық актiге бiрнеше сiлтеме келтiрiлсе, актiнiң толық атауы оған кейiнгi сiлтемемен көрсетiледi.

31. Егер нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде қосымшаға сiлтеме жасалса, онда нормативтiк құқықтық актiге бiр қосымша болған жағдайлардан басқа осы қосымшаның нөмiрi көрсетiледi.

32. Нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде күнiн белгiлеген кезде айдың атауы қолданылады, ал жылы толық көрсетiледi, мысалы: "1976 жылғы 24 қазан".

33. Тиiстi нұсқаулар көрсету мәтiнде норманың мазмұнына зиян
келтiрмей баяндау мүмкiн болмаған жағдайларда нормативтiк құқықтық актiнiң нормаларына ескертулерге жол берiледi.

34. Нормативтiк құқықтық актiнiң парағының терiс жағына қандай да болсын жазуларға немесе қол қоюға жол берiлмейдi.

35. Нормативтiк құқықтық актiлердiң негiзгi түрiнiң бiрiмен кемiнде үш туынды нормативтiк құқықтық акт бекiтiле алады.

35-1. Бірнеше мемлекеттік органдар қабылдайтын нормативтік құқықтық актілер ресми бланкілердің қолданылуынсыз бірлескен актілер түрінде ресімделеді.
Осы актілер осы Нұсқаулықтың 6-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келуге тиіс.
Екі және одан да көп тең мемлекеттік органдар әзірлеген бірлескен актіні ресімдеу кезінде, осы органдардың ресми атаулары алфавиттік тәртіппен орналасады. Екі және одан да көп әр түрлі деңгейдегі мемлекеттік органдар әзірлеген бірлескен актіні ресімдеу кезінде, ресми атаулар сатылық азаюына сәйкес орналасады.
Қазақстан Республикасының мемлекеттік елтаңбасы осы жағдайда, бірінші парақтың үстіңгі бөлігінің ортасында орналасуға тиіс. Қабылдау орны мен күні, сондай-ақ тіркеу нөмірі әр мемлекеттік органның ресми атауының астына орналастырылуға тиіс.
Мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының, не олардың міндеттерін атқарушы адамдардың қолдары негізгі нормативтік құқықтық акті мәтінінің соңына, осы тармақтың үшінші абзацында көрсетілген талаптарды ескере отырып, орналастырылады және елтаңбалық мөрмен куәландырылады.
Нормативтік құқықтық актіні екі немесе одан да көп мемлекеттік орган қабылдаған жағдайда, шешімі қаулылар түрінде ресімделсе, онда актінің нысаны "БІРЛЕСКЕН ҚАУЛЫ" деп көрсетіледі.
Екі немесе одан да көп мемлекеттік орган қабылдайтын нормативтік құқықтық актілердің шешімдері бұйрықтар (шешімдер) түрінде ресімделсе, онда актінің нысаны: "БІРЛЕСКЕН БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)" деп көрсетіледі.
Егер нормативтік құқықтық актіні біреуінің шешімі қаулы ретінде, ал екіншісінің шешімі бұйрық (шешім) ретінде ресімделетін екі немесе одан да көп мемлекеттік орган қабылдаса, онда актінің нысаны: "ҚАУЛЫ және БҰЙРЫҚ (ШЕШІМ)" деп көрсетіледі.
Ескерту: 35-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

36. Нормативтiк құқықтық актiлер осы Нұсқаулықтың қосымшасына сәйкес нысан бойынша негіздеме-анықтаманы қоса бере отырып, мемлекеттiк органның бiрiншi басшысының не оның орынбасарының қойылған қолы бар iлеспе хатпен мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде тiркеушi органға ұсынылады.
Ескерту: 36-тармаққа толықтыру енгізілді- ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

3. Күшi жойылды ден тану және өзге де нормативтiк
құқықтық актiлерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу
туралы нормативтiк құқықтық актiлердi
дайындау және ресiмдеу

37. Дәл сол нормативтiк құқықтық актiлерге енгiзiлетiн барлық өзгерiстер мен толықтырулар бiр тармақта немесе тармақшада көзделедi.

38. Бұрын қабылданған актiлерге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзудi, сондай-ақ олардың күшi жойылды деп тануды көздейтiн нормативтiк құқықтық актiлердi дайындаған кезде, осы шешiм, бекiту күнi, нөмiрi аталғаннан кейiн нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнiнде жақшада ол Нормативтiк құқықтық актiлердi мемлекеттiк тiркеу тiзiлiмiнде тiркелген күнiн, ресми жарияланған күнi мен басылымның атауы, осы актiге өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлген барлық нормативтiк құқықтық актiлер көрсетiледi.

39. Қабылдау (шығару) күнiне қарай бұрын қабылданған нормативтiк құқықтық акт жарияланбаған жағдайда осы актiнiң күнi, нөмiрi мен атауы ғана көрсетiледi.

40. Кемiнде үш нормативтiк құқықтық акт өзгерген және толықтырылған кезде, бөлек қосымшалармен ресiмделетiн тiзбелер жасалады.

41. Нормативтік құқықтық актіге немесе оның құрылымдық бөлігіне осындай мәтін мазмұнының жартысынан асатын көлемде өзгерістер мен толықтырулар енгізілген кезінде, оның жаңа редакциясы қабылданады.
Ескерту: 41-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

42. <*>
Ескерту: 42-тармақ алынып тасталды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

43. Қолданыстағы нормативтік құқықтық актіге құрылымдық қосымша бөліктерді қосу кезінде олар: 8-1) тармақша, 2-1-тармақ, 4-1-тарау және одан әрі актінің құрылымдық бөлігінің нөмірлерін қайталайтын қосымша нөмірлер ретінде қосылады.
Егер тармақшаларының нөмірлері соңғы, ал нормативтік құқықтық акті тармақтары мен тарауларының нөмірлері аяқтаушы нөмірлер болып табылса, онда қосымша қосылатын құрылымдық бөліктерге келесі нөмірлер беріледі.
Ескерту: 43-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

44. Өзгерiстер мен толықтырулар енгiзiлетiн актiлердiң тiзбесiндегi, сондай-ақ күшi жойылды деп танылған актiлердiң тiзбесiндегi де барлық актiлер оларды шығару (қабылдау) күнi бойынша хронологиялық тәртiппен орналасады.

45. Нормативтiк құқықтық актiнi қабылдаған кезде қолданыстағылардың орнына соңғылары сол актiмен жойылуға (толық немесе бөлiгiнде) қойылады.
Нормативтік құқықтық актінің күші жойылды деп танылған кезде нормативтік құқықтық актілердің барлығының не осы актіге өзгерістер мен толықтырулар енгізілген олардың бөліктерінің бір уақытта күші жойылды деп танылады.
Егер нормативтiк құқықтық акт Қазақстан Республикасының әдiлет органдарында мемлекеттiк тiркеуден өтпесе, күшi жойылды деп таныла алмайды. Қажет болғанда, мұндай нормативтік құқықтық актілер жойылуы мүмкін.
Ескерту: 45-тармаққа толықтырулар енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

46. Қолданыстағы нормативтiк құқықтық актiнiң құрылымдық бөлiмшелерiнiң күшiн жойған кезде осындай бөлiктер қолданыстағы актiден алынып тасталады, бiрақ олардың нөмiрлерi сақталады және бұдан әрі қолданылмайды.
Сақталған нөмiрге актiнiң (оның бөлiгiнiң) күшi жойылды деп тану туралы актiге сiлтеме қосылады. Сақталған құрылымдық бөлiктердiң нөмiрленуi сақталады.
Ескерту: 46-тармаққа толықтыру енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

47. Егер жойылуға бұрын қабылданған бiрнеше (3 және одан көп) нормативтiк құқықтық актiлер қойылса, бөлек қосымшамен (тiзбемен) ресiмделетiн тiзбе жасалады.
Тiзбелер заңды негiзделген және түпкiлiктi толық болуы керек.

48. Егер нормативтiк құқықтық актiнiң заңды күшi толық жойылмаса, ол күшi жойылды деп тануға арналған тiзбеге қайта қабылданған актiге қарама-қайшы келетiн немесе соңғысымен жұтылған бөлiгiнде ғана қосылады.
Егер көлемi үлкен нормативтiк құқықтық актiде тармақтарының елеулi бөлiгiнiң күшi жойылуға жатса, онда өзiнiң күшi сақталатын тармақтар туралы ескертпемен барлық акт тiзбеге қосылады.

49. Сондай-ақ басқа нормативтiк құқықтық актiлердiң нормаларын қайталайтын және жаңалықты қамтымайтын актiлер күшi жойылуға жатады.

50. Ресми жарияланған да, ресми жарияланбаған да нормативтiк құқықтық актiлер жойылуға жатады.

51. Күшi толық жойылды деп танылуға жататын қандай да бiр нормативтiк құқықтық актiнiң (тармақтың, тармақшаның, абзацтың) редакциясын бiрнеше рет өзгерткен жағдайда, тiзбеге бұл туралы барлық актiлер, соның iшiнде редакциясы өзгертiлген аралық актiлер дербес тармақтар түрiнде қосылады.
Ескерту: 51-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

52. Нормативтiк құқықтық актiге қайшы келетiн оның қолданылу саласын, сондай-ақ уақыт және адамдар тобы бойынша оның жекелеген құрылымдық бөлiктерiнiң қолданылу саласын кейiн кеңейту туралы немесе онымен сiңiрiлген барлық актiлер тiзбеге дербес тармақтар түрiнде кiредi.

53. Сондай-ақ жаңа актiнi қабылдағанға дейiн бұрын iс жүзiнде маңызы жойылған дәл сол мәселелер жөнiндегi, бiрақ күшi жойылды деп танылмаған актiлер жаңа нормативтiк құқықтық актiнi шығару сәтiне дейiн қолданылған актiлермен бiрге тiзбеге кiредi (тиiсiнше күшi жойылды деп танылуға жатады).

54. Сондай-ақ жалпы нысанда (яғни оларды санамай-ақ) күшi жойылды деп танылған осы мәселе жөнiндегi актiлер күшi жойылды деп танылатын актiлердiң тiзбесiне кiредi.

55. Қолданылу мерзiмi бiткен, уақытша сипаттағы актiлер мен нормативтiк құқықтық актiлердiң құрылымдық бөлiктерi күшi жойылды деп танылуға жатпайды.

56. Нормативтiк құқықтық актiлерде қолданылу мерзiмi бiткен уақытша сипаттағы нормалармен қатар тұрақты қолданылатын нормалар қамтылған және барлық осы нормалар күшi жойылды деп танылуға жататын жағдайда, тiзбеге бүкiл мәтiн кiредi.

57. Егер нормативтiк құқықтық актiнiң тармағының мәтiнiнде күшi жойылды деп танылуға жататын қосымшаға сiлтеме қамтылса, онда тiзбеге осы тармақ қана кiредi (жойылуға қойылады), ал қосымша бөлек ескерiлмейдi.
Егер актiнiң тармағында қосымшаны бекiтумен қатар мағынасы сақталатын басқа да мәселелерге қатысты нормалар қамтылса, ал қосымша толық күшi жойылды деп танылуға жатса, онда осы тармақ тiзбеге қосымшаға қатысты бөлiгiнде кiредi, ал қосымша бөлек ескерiлмейдi.

58. Егер сол немесе өзге акт (оның құрылымдық бөлiгi) тiзбеге толық кiрмесе, жағдайға қарай жекелеген сөйлемдердi, сөздердi, жолдарды және басқаларын айрықшалықпен, толықтырумен немесе ауыстырумен шектелмей, оның жаңа редакциясын көздеген жөн.

59. Егер жекелеген тармақтар толығымен, ал басқалары белгiлi бiр бөлiгiнде ғана күшi жойылды деп танылуға жатса, онда алдымен толық күшi жойылды деп танылуға жататын тармақтар көрсетiледi.

60. Егер нормативтiк құқықтық актiмен бұрын қабылданған актiнiң күшi жойылды деп тану көзделген екiншi бiр нормативтiк құқықтық актiнiң күшi толық жойылды деп танылса, соңғысының күшi қалпына келтiрiлмейдi.

4. Нормативтiк құқықтық актiлерге
қосымшаларды ресiмдеу

61. Нормативтiк құқықтық актiнiң құрылымына қосымшалар кiруi мүмкiн.

62. Нормативтiк құқықтық актiге графиктердi, кестелердi, тәсiмдердi, карталарды, тiзбелердi және басқаларын қосу қажет болған жағдайда, олар бөлек қосымшалармен ресiмделедi.

63. Туынды нормативтiк құқықтық актiнiң не қосымшаның бiрiншi парағының жоғарғы оң бұрышында сол арқылы ол қабылданған негiзгi нормативтiк құқықтық актiнiң нысанына, бекітілу күніне, тіркеу нөміріне нұсқау қамтылуға тиiс.
Егер нормативтiк құқықтық актiге бiрнеше қосымша болған жағдайда қосымшаның жоғарғы оң бұрышында оның реттiк нөмiрi, сондай-ақ тиiстi актiнiң нысаны, бекітілу күні, тіркеу нөмірі көрсетiледi.
Егер нормативтiк құқықтық актiнiң негізгі мәтiнiнде мынадай сiлтеме келтiрiлсе:
1, 2, ... -қосымшаға не (1, 2, ... -қосымша) сәйкес, онда қосымшаның жоғарғы оң бұрышында мынадай болып жазылады:

1998 жылғы ________ N ____
нормативтiк құқықтық актiге
1, 2... -қосымша

(қоса берiлiп отырған) ... ереже, ... нұсқаулық бекiтiлсiн, онда қосымшаның жоғарғы оң бұрышында мынадай болып жазылады:

1998 жылғы ________ N ____
нормативтiк құқықтық актiмен бекiтiлген

Егер бөлек қосымшамен ресiмделетiн туынды актiлерге қосымшалар болса, онда оның жоғарғы оң бұрышында мынадай көрсетiледi:

Туынды нормативтiк құқықтық актiге
1, 2,... -қосымша

Ескерту: 63-тармаққа өзгертулер, толықтыру енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

64. Қосымшаның тақырыбы ол қабылданған негiзгi актiнiң мәтiнiне сәйкес болуы тиiс.

5. Нормативтiк құқықтық актiлердi келiсу

65. Нормативтік құқықтық актіні мүдделі мемлекеттік органдармен келісу олардың құзыретіне сәйкес жүзеге асырылады, бұл ретте нормативтік құқықтық актіні келісудегі мүдделілік қаралатын мәселелердің мәніне негізделе отырып, белгіленеді.
Ескерту: 65-тармақ жаңа редакцияда жазылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

66. Келiсуге нормативтiк құқықтық актiнiң туынды түрi де, ол бекiтiлген негiзгi нормативтiк құқықтық акт те ұсынылады.
Туынды нормативтiк құқықтық актiнiң барлық парақтарына оны келiсуге жiберген мемлекеттiк органның заң қызметiнiң (мұндай қызмет болмаған жағдайда заң консультанты) басшысы қол қояды.
Егер негiзгi нормативтiк құқықтық актiнiң мәтiнi екi парақтан асатын болса, қол қою негiзгi актiде де жүргiзiледi.

67. Нормативтiк құқықтық акт келiсуге мемлекеттiк органның басшысының не оның орынбасарының қойылған қолымен ұсынылады.

68. Нормативтiк құқықтық актiнi мемлекеттiк органдарда келiсу мерзiмi 5 жұмыс күнiнен аспауға тиiс, мерзiм нормативтiк құқықтық актiнiң осы мемлекеттiк органға келiп түскен күнiнен басталады.

69. Нормативтiк құқықтық актiнi қарау нәтижелерi бойынша келiсушi орган әзiрлеушiге бiрiншi басшы не оның орнындағы адамның қойылған қолымен мынадай жауаптардың нұсқаларын ұсынады:
нормативтiк құқықтық акт ескертулерсiз келiсiлдi (нормативтiк құқықтық актiдегi бұрыштамамен);
нормативтiк құқықтық актiнi келiсуден бас тартылды (негiзделген бас тартудың қосымшасымен).
Мемлекеттiк органның нормативтiк құқықтық акт бойынша ескертпелерi түпкiлiктi және жазбаша нысанда ұсынылуға тиiс.

70. Нормативтiк құқықтық актiлердi қайта келiсу 5 жұмыс күнi iшiнде жүргізіледі.

71. Республикалық бюджеттiң кiрiстерiн қысқарту немесе шығыстарын ұлғайту көзделетiн нормативтiк құқықтық актiлердi Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігімен келiсу мiндеттi болып табылады.
Ескерту: 71-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

72. Нормативтiк құқықтық актiнi келiсу келiсушi мемлекеттiк органның бiрiншi басшысының не оның орынбасарының бұрыштамасымен ресiмделедi және мөрмен куәландырылады.
Бұрыштама орган басшысының немесе оның орынбасары лауазымының атауын, қол қоюшының жеке қолын, ажыратып жазылған қолын, күні мен елтаңбалық мөрді қамтиды.
Келісу грифі нормативтік құқықтық актінің негізгі түрінің соңғы бетінде сол жақ астыңғы бұрышына орналасады және "КЕЛІСІЛДІ" деген сөзден тұрады.
Нормативтік құқықтық актіні екі немесе одан да көп мемлекеттік орган келіскен жағдайда, келісу грифтері әліпбилік тәртіппен орналасады. Нормативтік құқықтық актілерді әр түрлі деңгейдегі бірнеше мемлекеттік органдар келіскен жағдайда, келісу грифтері осы органдардың сатылық азаюына сәйкес орналасады.
Ескерту: 72-тармаққа өзгертулер енгізілді - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

73. Белгiленген тәртiппен мемлекеттiк органмен келiсiлген нормативтiк құқықтық актiге түзетулер мен толықтырулар енгiзуге жол берiлмейдi.

74. Келiсушi мемлекеттiк органның заң қызметiнiң (мұндай қызмет болмаған жағдайда заң консультанты) басшысы келiсiлген нормативтiк құқықтық актiге Нұсқаулықтың 66-тармағында көзделген тәртiппен әрбiр параққа қол қояды.

Қазақстан Республикасы
Әділет министрінің
2002 жылғы 25 қыркүйектегі
N 142 бұйрығымен бекітілген
Орталық және жергілікті
мемлекеттік органдардың нормативтік
құқықтық актілерін дайындау,
ресімдеу және келісу жөніндегі
нұсқаулыққа (заңдық техника)
қосымша

Ескерту: Қосымшамен толықтырылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 12 қазандағы N 291 бұйрығымен .

Нормативтік құқықтық актіге негіздеме-анықтама
(нысаны, бекітілу күні, тіркеу нөмірі және толық атауы)

__________________________________________________________________
N | Жобада көрсетілуі тиіс | Мемлекеттік органның ақпараты
| Мәліметтердің тізбесі |
__________________________________________________________________
1. Нормативтік құқықтық актінің
атауы

2. Нормативтік құқықтық актіні
нормативтік құқықтық актінің
тиісті нормасына сүйене отырып,
қабылдау қажеттілігі
(органның құзыреті)

3. Нормативтік құқықтық актіні
қабылдау қажеттілігінің негізі
(нақты мақсаттары, себептері
және акт неге байланысты
қабылданды)

4. Осы мәселе бойынша бұрын
қабылданған нормативтік
құқықтық актілер және нормативтік
құқықтық актінің қабылдауға
байланысты олардың өзгергені
немесе күші жойылды деп танылғаны
туралы мәліметтер

5. Осы мәселе бойынша бұрын
қабылданған, оларды мемлекеттік
тіркеуден бас тартылған
нормативтік құқықтық актілер
туралы мәліметтер

6. Осы нормативтік құқықтық акт
мемлекеттік (республикалық,
жергілікті) бюджет кірісінің
азаюын немесе шығысының
көбеюін көздейме

7. Нормативтік құқықтық актіні
мүдделі мемлекеттік
органдармен келісу
қажеттілігі
__________________________________________________________________

Мемлекеттік орган заң
қызметінің бастығы
(заңгерконсульт)
(мемлекеттік органның басшысы) _____________________________