Об утверждении Инструкций по профилактике и ликвидации инфекционных заболеваний овец

Приказ Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан - Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 мая 2003 года № 263. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 6 июня 2003 года № 2352. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

В соответствии с подпунктом 1) и 2) пункта 1 статьи 26 Закона Республики Казахстан от 10 июля 2002 года "О ветеринарии", приказываю:

1. Утвердить прилагаемые:
1) инструкцию по профилактике и ликвидации хламидиозного (энзоотического) аборта овец и коз;
2) инструкцию по профилактике и ликвидации инфекционной агалактии овец и коз;
3) инструкцию по профилактике и ликвидации скрепи у овец и коз;
4) инструкцию по профилактике и ликвидации висна-маеди овец и коз;
5) инструкцию по профилактике и ликвидации аденоматоза овец и коз;
6) инструкцию по профилактике и ликвидации инфекционной катаральной лихорадки овец и коз "синий язык", блютанга.

2. Департаменту ветеринарии (Мынжанов М.Т.) совместно с областными территориальными управлениями, городов Астана и Алматы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке, принять необходимые меры, вытекающие из настоящего приказа.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на директора Департамента ветеринарии (Мынжанов М.Т.).

4. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Заместитель Премьер-Министра
Республики Казахстан - Министр

Утверждена
Приказом Министерства
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 14 мая 2003 года N 263

Инструкция
по профилактике и ликвидации хламидиозного
(Энзоотического) аборта овец и коз

1. Общие положения

1. Хламидиозный аборт овец и коз - контагиозная болезнь, протекающая энзоотически и проявляющаяся преимущественно абортами в последние недели суягности или преждевременным рождением нежизнеспособного приплода. Возбудитель болезни - микроорганизм из группы хламидозоа. Источником инфекции служат больные животные, которые при абортах и окоте выделяют возбудителя болезни во внешнюю среду.
Заболевание, как правило, получает широкое распространение при нарушении технологии содержания животных.
2. Диагноз на хламидиозный аборт овец и коз устанавливают на основании эпизоотологических данных, клинических, патологоанатомических признаков и результатов лабораторных исследований, включая обнаружение или выделение, идентификацию возбудителя, серологические показатели.

2. Мероприятия по предупреждению заболевания овец
и коз хламидиозным абортом

3. Для предупреждения заболевания овец и коз хламидиозным абортом руководители сельских округов, ветеринарные специалисты обязаны обеспечить проведение комплекса ветеринарно-санитарных и других мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3) статьи 25 Закона Республики Казахстан от 10 июля 2002 года "О ветеринарии".
4. Окоты необходимо проводить в отдельных помещениях, разделенных на изолированные секции (клетки). Секции следует заполнять животными поочередно и строго одномоментно. Освободившиеся секции тщательно очищают, обрабатывают одним из дезинфицирующих средств (2 %-ным раствором едкого натра, 2 процентным раствором формальдегида, осветленным раствором хлорной извести, содержащей 3 % активного хлора, из расчета 0,5 л на 1 м2 площади при экспозиции 3 ч), моют, просушивают и лишь затем заполняют новой группой овец (коз).
В период окота проводят не реже 1 раза в неделю дезинфекцию инвентаря и предметов ухода за животными вышеперечисленными средствами.
Строго следят за своевременной уборкой и утилизацией последов и абортированных плодов.
Для дезинфекции рук обслуживающего персонала используют 2 %-ный раствор двууглекислой соды или 1 %-ный раствор хлорамина, 5 %-ный раствор зольного щелока. Спецодежду и обувь ежедневно подвергают обработке в пароформалиновой камере.
5. С целью профилактики хламидиозного аборта (при опасности возникновения заболевания и его распространения в связи с нарушением технологии содержания и др.) овец и коз иммунизируют инактивированной вакциной против этой болезни. При этом обязательной вакцинации подлежит реализуемое племенное поголовье овец и коз всех категорий хозяйств (независимо от их благополучия) не позднее чем за месяц до отгрузки.
6. Поголовье овец и коз серологически на хламидиоз не исследуют, кроме случаев, связанных с установлением диагноза.

3. Мероприятия по ликвидации заболевания овец

и коз хламидиозным абортом

7. При подозрении на хламидиозный аборт овец и коз в районный "Центр диагностики" направляют:
кусочки плаценты, вагинальную слизь от абортировавших животных;
абортированный плод или паренхиматозные органы плодов;
сыворотку крови абортировавших или подозрительных по заболеванию хламидиозным абортом животных.
Взятый материал помещают в стерильную, герметически закрывающуюся посуду и термосе со льдом направляют в лабораторию с соблюдением мер, исключающих распространение инфекции.
8. Абортированный плод, плодовые оболочки или кусочки паренхиматозных органов плода должны быть доставлены в лабораторию не позднее чем через 72 ч после аборта.
9. По установлении диагноза на хламидиозный аборт овец и коз сельский округ (кошару, ферму, населенный пункт) в установленном порядке объявляют неблагополучным по этой болезни и в нем решением местных исполнительных органов по представлению главного госветинспектора данной территории вводят ограничения. По условиям ограничений запрещают ввод и вывод из неблагополучного пункта поголовья овец и коз, перегруппировку животных без ведома главного (старшего) ветеринарного врача хозяйства, вывоз сырых продуктов овцеводства, козоводства и кормов всех видов, с которыми соприкасались больные животные. Эти корма скармливают на месте иммунному поголовью.
10. Клинически больных и подозрительных по заболеванию хламидиозным абортом животных, а также абортировавших и родивших слабый или нежизнеспособный приплод овцематок (козоматок), изолируют и подвергают убою на санитарной бойне. Мясо от этих животных используют как условно-годное мясо после его обеззараживания - проварки. Измененные органы и кровь утилизируют. Туши и внутренние органы, полученные от положительно реагирующих животных на хламидиоз при отсутствии клинических признаков и патизменений в скелетной мускулатуре и органах выпускают без ограничений.
Шкуры дезинфицируют раствором кремнефтористого натрия.
Помещения дезинфицируют 2% горячим раствором каустической соды или формальдегида. Клинически здоровое овцепоголовье (ягнят, козлят с 3-месячного возраста, а затем по достижении ими одного года) прививают вакциной против хламидиозного аборта. В дальнейшем животных ежегодно ревакцинируют против этой болезни в течение 2 лет со дня оздоровления неблагополучного пункта.
11. Баранов (козлов)-производителей в неблагополучном сельском округе, населенном пункте перед вакцинацией серологически исследуют на хламидиоз. Животных, реагировавших отрицательно, вакцинируют против хламидиозного аборта, а давших положительную или сомнительную реакцию изолируют и исследуют повторно через 30 дней. Если при повторном исследовании получен положительный или сомнительный результат, этих животных подвергают убою, а при отрицательном результате их вакцинируют. Вакцинированных баранов (козлов) используют по назначению.
12. Молоко от нормально окотившихся овец (коз) из неблагополучных отар используют в пищу в кипяченом или молочнокислом виде.
13. Дезинфекцию животноводческих помещений, инвентаря, предметов ухода, спецодежды, спецобуви и рук обслуживающего персонала проводят, как указано в пункте 4 главы 2 настоящей Инструкции.
14. Абортированные плоды, плодовые оболочки, последы и трупы овец, коз, ягнят, козлят подлежат технической утилизации.
15. Стрижку животных неблагополучной по хламидиозному аборту отары (группы) проводят в последнюю очередь после стрижки овец и коз благополучных отар. Места стрижки, инвентарь, а также стригальный инструмент по окончании работы подвергают очистке и дезинфекции. Полученную шерсть вывозят из хозяйства в таре из плотной ткани непосредственно на предприятия, перерабатывающие шерсть (минуя заготовительные базы).
16. Санитарная оценка продуктов убоя. Убой животных необходимо проводить на санбойне с соблюдением мер личной безопасности, так как может заболеть человек. Продукты убоя обезвреживают. Тушу и внутренние органы от клинически больных животных выпускают в реализацию после проварки. Измененные органы и кровь утилизируют. Туши и внутренние органы, полученные от положительно реагирующих на хламидиоз животных, при отсутствии клинических признаков и патизменений в скелетной мускулатуре и органах выпускают без ограничений. Шерсть, а также шкуры, полученные от убитых или павших в неблагополучном пункте овец (коз), дезинфицируют раствором кремнефтористого натрия и хлорида натрия. Помещения дезинфицируют 2% горячим раствором каустической соды или формальдегида.
17. Ограничения с неблагополучного по хламидиозному аборту овец и коз хозяйства снимают через 30 дней после последнего случая убоя животных и проведения заключительных мероприятий.
18. Выполнение инструкции обязательны госветинспекторами всех уровней, физическими и юридическими лицами согласно приказа Министерства сельского хозяйства "Правила организации и осуществления ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами".

Утверждена
Приказом Министерства
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 14 мая 2003 года N 263

Инструкция
по профилактике и ликвидации инфекционной
агалактии овец и коз

1. Общие положения

1. Инфекционная агалактия овец и коз - контагиозное заболевание, протекающее в виде энзоотии, чаще после окота весной и летом.
К заболеванию восприимчивы овцы и козы всех возрастов. Возбудитель инфекционной агалактии относится к группе фильтрующихся микробов.
Источником инфекции служат больные и переболевшие агалактией животные, зараженные пастбища и водопои, предметы ухода. Вирусоносительство переболевшими животными продолжается до 8 месяцев. Инкубационный период от 12 часов до 60 дней. Наиболее частым признаком болезни является воспаление вымени (мастит), воспаление суставов конечностей, воспаление глаз.
2. Диагноз ставится по эпизоотологическим, клиническим, патолого-анатомическим и лабораторным данным. При постановке диагноза на инфекционную агалактию следует иметь в виду маститы другой этиологии (инфекционный мастит, пиосептицемию, рожистую септицемию), отличающиеся от инфекционной агалактии более резким поражением вымени, более острым течением болезни и отсутствием поражения глаз и суставов.

2. Мероприятия по ликвидации
инфекционной агалактии овец и коз

3. Населенные пункты, крестьянские хозяйства, кооперативные фермы, бригады, частные отары, пастбищные участки, где установлено заболевание овец и коз агалактией, объявляются неблагополучными по инфекционной агалактии и накладывается ограничение.
4. С целью своевременного выявления указанного заболевания в хозяйстве необходимо обратить внимание на наличие среди овец и коз абортов, маститов, артритов и кератитов, особенно с началом окотного периода.
5. Больные и подозрительные по заболеванию агалактией животные подлежат немедленной изоляции и лечению.
Больных животных с поражением глаз рекомендуется содержать в затемненных местах и промывать глаза 1 %-ным водным раствором борной кислоты или пенициллина на физиологическом растворе (400-500 ЕД на 1 мл) 3 раза в день.
Для лечения вымени (при маститах) рекомендуется применение водного раствора йода и йодистого калия (йода кристаллического 0,1 г, йодистого калия 0,2 г, воды 200 мл) или пенициллина (100000-150000 ЕД на 10 мл воды) путем введения его в полость вымени через соски 3 раза в день. Лактирующих маток необходимо сдаивать не менее двух раз в сутки.
При воспалении суставов в самом начале заболевания рекомендуется вводить 1 %-ный раствор химически чистого медного купороса под кожу, в область пораженного сустава, ниже сгибательной или разгибательной поверхности. Медный купорос растирается в фарфоровой ступке и растворяется в холодной (14-16о) дистиллированной воде из расчета 10 г порошка на 1 л воды. Полученный раствор 2-3 раза фильтруется через тонкий слой стерильной ваты. Раствор используется только в день его приготовления. Доза раствора на каждый пораженный сустав для взрослых животных 2-3 мл, для ягнят 1-1,5 мл. Указанное количество раствора инъецируется в одно или два места. Через 2 дня инъекция повторяется, но в сниженной дозе (1,5-2 мл для взрослых и 0,8-1 мл для молодняка). В этих дозах инъекции можно повторять 4-5 раз также с промежутком в 2 дня.
Одновременно рекомендуется проводить общее лечение пенициллином или новарсенолом с уротропином, или водным раствором йода:
а) пенициллин на физиологическом растворе вводится внутримышечно 3 раза в день (по 200000 ЕД на 10 мл физиологического раствора);
б) новарсенол вводится внутривенно в 5 %-ном растворе на дистиллированной воде из расчета 0,01 г на 1 кг веса животного и с таким расчетом, чтобы средняя доза для взрослых животных весом 30-40 кг не превышала 0,5 г, для ягнят в возрасте до 5 месяцев - 0,1-0,15 г, а старше 5месяцев - 0,2-0,26 г сухого вещества. Одновременно с новарсенолом применяются сердечные средства. На другой день после введения новарсенола вводится 10 %-ный раствор уротропина на стерильном физиологическом растворе. Уротропин вводится подкожно 3 раза в день по 4 мл с интервалом 4-5 часов в течение 6-8 дней.
Раствор новарсенола повторно вводится через 5-6 дней в дозах по 0,3-0,4 г взрослым животным, 0,05-0,1 г молодняку в возрасте до 5 месяцев и 0,15-0,20 г молодняку старше 5 месяцев. При повторном введении новарсенола применяются также и сердечные средства;
в) водный раствор йода и йодистого калия (одна часть йода кристаллического, две части калия йодистого, 170 частей воды дистиллированной) вводится внутривенно трехкратно с интервалом через один день в следующих дозах:

Возраст. Доза(в мл)

От 1 до 3 месяцев................................0,5
От 3 до 6 месяцев............................... 1,0
От 6 до 12.......................................2,0
От 1 года до 2 лет...............................3,0
Старше 2 лет.....................................4,0

При хроническом течении болезни инъекции водного раствора йода с йодистым калием повторяют через 12-14 дней в тех же дозах.
Наряду с медикаментозным лечением больным животным необходимо улучшить кормление и условия содержания.
Для этой группы животных необходимо выделить отдельное пастбище и водопой и для ухода за ними назначить специальных лиц.
Абортировавших коз и овец в отаре, неблагополучной по инфекционной агалактии, также изолируют. Абортированный плод и плодовые оболочки уничтожают, а место, где произошел аборт, тщательно дезинфицируют.
6. Все выделенные животные содержатся в изоляции в течение 8 месяцев после выздоровления. Животных, не подлежащих лечению, выбраковывают для убоя на мясо.
Мясо, вынужденно убитых больных животных, допускается к использованию в пищу после бактериологического исследования в соответствии с Правилами ветеринарно-санитарного осмотра убойных животных и послеубойной ветеринарно-санитарной экспертизы туш и органов и их санитарная оценка, утвержденным приказом заместителя Премьер Министра Республики Казахстан, Министра сельского хозяйства 31 октября 2002 года N 351, зарегистрированный в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 декабря 2002 года N 2105, где указано, что патологически измененные органы утилизируют, туши и непораженные органы проваривают или используют для приготовления вареных колбас или консервов.
7. Подсосных ягнят и козлят отделяют от больных маток и вскармливают молоком здоровых маток. Остальных овец и коз неблагополучной отары переводят на новые пастбища с новым водопоем, за ними устанавливают систематическое ветеринарное наблюдение и периодически проводят клинический осмотр.
8. Помещения и тырла, в которых находились больные животные, подвергают тщательной механической очистке и дезинфекции 20 %-ным раствором свежегашеной извести, 1-2 %-ным раствором едкого натра или едкого калия, 2 %-ным раствором лизола. Предметы ухода обеззараживают кипячением или горячим раствором зольного щелока. Для дезинфекции рук доильщиков применяется 2 %-ный раствор двууглекислой соды или 0,5 %-ный раствор зольного щелока. Загрязненные выделениями больных животных подстилку, корма и навоз сжигают.
9. Молоко, полученное от овец и коз неблагополучных отар, подвергается пастеризации на месте.
10. Кожи высушиваются на солнце, после чего используются без ограничений.
11. В местностях с кочевым ведением животноводства допускается передвижение здоровых овец и коз неблагополучных отар на летние и зимние пастбища или на убой по определенному маршруту, согласованному ветеринарным отделом областного территориального управления Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.
12. Больные и переболевшие инфекционной агалактией производители к естественной и искусственной случке не допускаются. Переболевшие агалактией овцы и козы подвергаются искусственному осеменению спермой от здорового производителя.
13. Вывод животных для племенных и производственных целей из неблагополучных отар, а также перегруппировка отар до снятия ограничения с хозяйства не допускается.
14. Ограничения с хозяйства (или части его) снимают по истечении 60 дней после удаления (изоляции) последнего больного животного. Вывод животных для племенных целей в другие хозяйства допускается по истечении 8 месяцев, если за это время больше не наблюдалось заболевания животных агалактией.

Утверждена
Приказом Министерства
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 14 мая 2003 года N 263

Инструкция
по профилактике и ликвидации

крепи у овец и коз

1. Общие положения

1. Скрепи (почесуха) - медленно прогрессирующая инфекционная болезнь овец и коз. Характеризуется длительным инкубационным периодом, медленным течением, дегенеративными изменениями в центральной нервной системе, обусловливающими нарушения координации движений (атаксия), дрожание тела (тремор), зуд, потерю шерсти. Исход болезни всегда летальный. Болезнь регистрируется во всех странах за исключением Австралии и СНГ.
2. Возбудитель-прион-низкомолекулярный белок. О его наличии судят по заболеванию экспериментально зараженных овец и коз, мышей, хомяков. Предполагается, что это вирус с необычными свойствами. Агент скрепи чрезвычайно устойчив к ультрафиолетовому и ионизирующему излучениям, выдерживает кипячение, не разрушается 10-12 %-ным раствором формалина, 5 % раствором хлороформа, 2 % раствором фенола, сохраняется при изменении РН среды от 2,5 до 10,5, при действии протеолитических и других ферментов. Погибает при автоклавировании при температуре 121 градус по С в течение 30 минут, инактивируется под действием 0,5 % раствора гипохлорида.
3. Вестественных условиях поражаются овцы и козы, прослеживается связь сопределенными породами. Болеют в основном взрослые животные. Это связано сдлительным инкубационным периодом. В неблагополучной отаре возбудитель распространяется горизонтально (от животного к животному) и вертикально (передача плоду). Длительный период практически бессимптомного течения болезни, особенно у молодняка, способствует бесконтрольной перевозке животных, что в дальнейшем приводит к возникновению новых эпизоотических очагов.
Инкубационный период от нескольких месяцев до нескольких лет.
4. Диагноз ставится на основании гистологического исследования головного мозга с учетом клинических признаков болезни и эпизоотологических данных. Необходимо дифференцировать от чесотки, трихофитии (по исследованию соскобов с пораженных участков кожи). Нервную форму скрепи следует дифференцировать от висны, болезни Ауески, листериоза (учитывают бактериологические и вирусологические исследования), ценуроза.
Иммунитет к скрепи не возникает. Антитела известными реакциями не обнаруживаются.

2. Мероприятия, осуществляемые на территории
ветеринарно-санитарного благополучия

5. Профилактика болезни. Вакцины против скрепи не разработаны, чтобы не допустить заноса возбудителя, отару комплектуют животными только из благополучных регионов. Проводят предварительное карантинирование, клинический осмотр.
6. Ветеринарно-санитарные мероприятия, проводимые владельцами овец и коз по недопущению медленных инфекций включают:
1) обеспечение выполнения ветеринарно-санитарных правил при размещении, кормлении и использовании овец и коз;
2) поддержание в надлежащем ветеринарно-санитарном состоянии пастбища и места водопоя;
3) обеспечение своевременного обезвреживания навоза и трупов павших животных;
4) регулярное проведение профилактической дезинфекции (уничтожение микроорганизмов), дератизации (уничтожение грызунов), дезинсекции (уничтожение насекомых), дезакаризации (уничтожение клещей);
5) обеспечение животноводческих ферм, помещений дезинфекционными барьерами;
6) обеспечение ограждения территории животноводческих объектов;
7) извещать органы государственного ветеринарного надзора о вновь приобретенных животных, полученном приплоде, их убое и продаже;
8) обеспечение паспортизации и идентификации всех животных;
9) обособленное содержание вновь поступивших животных в течение 30 дней с целью проведения диагностических исследований и ветеринарных обработок;
10) заготовку кормов проводить на территории, благополучной по инфекционным заболеваниям;
11) проведение термического обезвреживания столовых и боенских отходов;
12) недопущение контакта между животными благополучной и неблагополучной зон.
7. Специальные мероприятия, проводимые ветеринарными специалистами:
1) проведение ежегодного клинического осмотра животных;
2) проведение лечебно-профилактических обработок животных;
3) проведение плановых диагностических исследований животных.

3. Мероприятия, проводимые в случае
возникновения скрепи у овец

8. Диагноз ставится на основании гистологического исследования головного мозга с учетом клинических признаков болезни и эпизоотологических данных. Необходимо дифференцировать от чесотки, трихофитии (по исследованию соскобов с пораженных участков кожи). Нервную форму скрепи следует дифференцировать от висны, болезни Ауески, листериоза (учитывают бактериологические и вирусологические исследования), ценуроза.
Иммунитет к скрепи не возникает. Антитела известными реакциями не обнаруживаются.
9. Владельцы животных осуществляют:
1) извещение ветеринарных специалистов о случае внезапного падежа, одновременного заболевания нескольких животных или об их необычном поведении и до прибытия ветеринарных специалистов принимать меры к изолированному содержанию животных, подозреваемых в заболевании;
2) запрещение любого передвижения животных, в отношении которых установлено наличие заболевания, без ведома ветеринарного специалиста;
3) недопущение убоя животных для реализации без предубойной ветеринарно-санитарной экспертизы туш и органов;
4) запрещение допуска животных, посторонних лиц и транспорта на территорию эпизоотического очага;
5) обеспечение обеззараживания навоза, трупов животных и других отходов от больных животных.
10. Ветеринарные специалисты-лицензиаты под руководством ветеринарных инспекторов осуществляют:
1) проведение клинического осмотра животных;
2) проведение лечения больных животных;
3) вынужденную дезинфекцию, дезинсекцию, дератизацию.
При подтверждении диагноза на скрепи государственный ветеринарный инспектор сельского округа ставит в известность главного государственного ветеринарного инспектора района, который проверив достоверность проявления болезни накладывает карантин через местные исполнительные органы. Карантин накладывается на 30 дней до полной замены всего поголовья овец и коз из благополучных по заболеванию регионов согласно приказу Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан от 14 ноября 2002 года N 367 "Правила организации и осуществления ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами". Снимают карантин после убоя всех больных и подозрительных по заболеванию животных и замены их здоровыми из благополучных регионов и только после проведения ветеринарно-санитарных мероприятий.
Мясо от вынужденно убитых, больных и подозреваемых в заболевании животных при значительном поражении кожи и дегенеративных изменениях в мышцах туши и органы утилизируют или уничтожают. При отсутствии дегенеративных изменений туши проваривают, органы и головы уничтожают.

Утверждена
Приказом Министерства
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 14 мая 2003 года N 263

Инструкция
по профилактике и ликвидации
висна-маеди овец и коз

1. Общие положения

1. Висна-маеди - медленно прогрессирующая вирусная болезнь овец, проявляющаяся в двух формах: маеди (одышка) - воспаление легких; висна (изнурение, истощение) - не сопровождается лихорадкой, поражением центральной нервной системы, характеризуется развитием атаксии, параличей.
2. Возбудитель - рибонуклеиновая кислота (РНК) - содержащий ретровирус. Частицы в виде сферических тел окружены тонкой оболочкой. Вирусчувствителен к действию фенола, формалина, ультрафиолетовые лучи (УФЛ)действует слабо. Вирус культивируют в организме овец и в культуре клеток. Пути заражения животных и распространения вируса в организме точно не установлены. Маеди протекает с признаками поражения легких, висна-центральной нервной системы.
3. Диагноз ставят на основании эпизоотологических данных (поражаются только овцы и козы старше 2 лет, болезнь развивается медленно), клиническойкартины (симптомы поражения легких при маеди и центральной нервной системы при висна) патологоанатомических изменений (пневмония, поражение центральной нервной системы). Для подтверждения диагноза необходимо выделить вирус в культуре клеток и идентифицировать его в серологических реакциях. Иммунитет не изучен.

2. Профилактика и меры борьбы

4. Необходимы мероприятия, направленные на предупреждение заноса возбудителей на территорию хозяйствующего субъекта и как можно раньше обнаруживать очаг болезни и ликвидировать его. В случае появления болезни накладывается карантин на 30 дней до полной замены всего поголовья овец и коз из благополучных по заболеванию регионов. Снимают карантин после убоя всех больных и подозрительных по заболеванию животных и замены их здоровыми из благополучных регионов, после проведения всех ветеринарно-санитарных мероприятий согласно приказу Министерства сельского хозяйства "Правила организации и осуществления ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами".
Санитарная оценка мяса: при наличии истощения туши и органы утилизируют, при удовлетворительной упитанности туши проваривают, внутренние органы утилизируют.

Утверждена
Приказом Министерства
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 14 мая 2003 года N 263

Инструкция
по профилактике и ликвидации
аденомотоза овец и коз

1. Общие положения

1. Аденоматоз - медленно развивающаяся инфекционная болезнь, характеризующаяся прогрессирующим разрастанием бронхиального и альвеолярного эпителия и образованием в легких железистоподобных опухолей (рак легких).
Болезнь регистрируется во многих странах мира, известна она и в Казахстане.
2. Возбудитель - онкорнавирус типа С-рибонуклеиновую кислоту (СРНК) - содержащий, гесагональной формы, быстро погибает при температуре 56 градусов по С, но при минус 20 градусах сохраняется до 4 лет.
3. Диагноз ставят на основании комплекса эпизоотологических данных (медленное развитие болезни, поражаются овцы, преимущественно взрослые, появление болезни связано с завозом инфицированных овец), клинической картины (длительный инкубационный период, легочной синдром, выделение пенистослизистой жидкости из носовой полости), патологических изменений (одиночные или множественные плотные узлы, гистологически представляющие собой железистоподобные разростания эпителия в паренхиме легких). Разрабатывается серологическая диагностика.
4. При дифференциальной диагностике необходимо исключить маеди (по клинической картине, отсутствию характерных раковых узлов в легких) и бактериальной пневмонии (по результатам бактериологических исследований). Иммунитет не изучен.

2. Профилактика и меры борьбы

5. Вакцины не разработаны. При подтверждении диагноза накладывается карантин на 30 дней до полной замены всего поголовья овец и коз из благополучных по аденоматозу регионов. Снимают карантин после убоя всех больных и подозрительных по заболеванию животных и замены их здоровыми из благополучных регионов и после проведения всех ветеринарно-санитарных мероприятий согласно приказу Министерства сельского хозяйства "Правила организации и осуществления ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами".
Санитарная оценка мяса: туши и органы при наличии истощения утилизируют, при удовлетворительной упитанности тушу проваривают, органы утилизируют, шкуры дезинфицируют.

Утверждена
Приказом Министерства
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 14 мая 2003 года N 263

Инструкция
по профилактике и ликвидации
инфекционной катаральной лихорадки овец и
коз или "синий язык", блютанг

1. Общие положения

1. Инфекционная катаральная лихорадка овец или "синий язык", или блютанг - вирусная трансмиссивная болезнь, характеризующаяся лихорадочным состоянием, воспалительно-некротическими поражениями слизистых оболочек респираторного и пищеварительного трактов, пододерматитами дегенеративными изменениями скелетной мускулатуры, высокой летальностью.
Возбудитель - рибонуклеиновая кислота (РНК) - содержащий вирус, размером около 100 нм, устойчивость во внешней среде довольно велика. Вирусустойчив к эфиру, хлороформу и дезоксихолату, чувствителен к трипсину, кислому РН (при РН ниже 6 инактивируется при 37 градусах в течение 1 минуты), 3 % раствор едкого натра и 70 % этиловый спирт - в течение 5 минут.
2. Диагноз ставят по эпизоотологическим, клиническим, патологоанатомическим и лабораторным данным. Следует дифференцировать от гидроперикрдита, чумы крупного рогатого скота, лихорадки долины Рифт, болезни Найроби, болезни Вессельсборна, оспы, контагиозной эктимы, ящура, везикулярного стоматита, злокачественной катаральной горячки и некробактериоза.

2. Мероприятия по предупреждению заболевания овец и
коз блютангом или инфекционной катаральной лихорадкой
овец и коз

3. В странах, где нет таких жестких запретов, ввод жвачных из энзоотически неблагополучных зон допускается в зимние месяцы и только после предварительного 30-дневного карантинирования. В это время у них исследуют кровь на реакцию связывания комплементов (далее - РСК).
После ввода животных их ставят на дальнейший 30-дневный карантин в стойла, где нет насекомых, овец исследуют на РСК (реакция связывания комплементов), а их кровью прививают восприимчивых овец, мышат-сосунов и 8-дневных куриных эмбрионов. Биопробу повторяют еженедельно в течение 4 недель на лабораторных животных, на здоровых овцах вводя сборные пробы крови (не более чем от 5 животных) каждый раз 2 овцам. Если "синий язык" установлен, то неблагополучную группу отправляют назад или убивают. Особое внимание уделяют борьбе с насекомыми в самолетах, на судах и других транспортных средствах, которые прибыли из неблагополучных стран.
В энзоотически неблагополучных государствах проводят ежегодно профилактическую вакцинацию.
4. Для профилактики болезни рекомендуется также скашивать траву в низинах, переводить животных на возвышенные участки или содержать ночью в помещениях, свободных от комаров, применять отпугивающие насекомых средства. В сезон болезни запрещают стрижку овец. Ори возникновении болезни больных овец метят, изолируют, лечат или убивают, остальных вакцинируют.
5. Для иммунизации применяют с 1946 года живую поливакцину Александера, состоящую из четырех штаммов вируса, аттенуированных путем серийных пассажей в куриных эмбрионах при пониженной температуре. В последние годы применяют изготовленную в Южно-Африканской Республике (ЮАР) сухую вакцину из 14 антигенно различных типов вируса. Иммунитет продолжительностью до года наступает через 10 дней. Предложена также инактивированная бетапропиолактоновая вакцина в дозе 5-20 мл. Антитела появляются на 8-10 день, достигают максимума к 14-му дню и сохраняются в течение года.

3. Мероприятия по ликвидации заболевания овец
и коз блютангом

6. Специфически действующих химиотерапевтических средств нет. Больных животных защищают от жары, ветра и дождя, особенно от прямых солнечных лучей. Им чаще меняют воду и дают мягкие, легкоусвояемые корма. Ротовую и носовую полость промывают слабыми антисептическими растворами. Назначают руменоторные, слабительные и другие симптоматические средства.
В случае убоя животных при массовом их заболевании мясо и другие продукты убоя направляют на промышленную переработку или проварку. Туши с дистрофическими изменениями в мускулатуре, с кровоизлияниями в подкожной клетчатке или с признаками истощения, направляют на утилизацию вместе с внутренними органами, с головой и ногами.
Шкуры от больных и подозрительных по заболеванию блютангом животных дезинфицируют.

Қой мен ешкiлердiң ауруларының алдын алу және жою Нұсқаулықтарын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң 2003 жылғы 14 мамырдағы N 263 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2003 жылғы 6 маусымда тіркелді. Тіркеу N 2352. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 10 шiлдедегi "Ветеринария туралы" Заңының 8 бабына және 26 бабының 1 тармағының 1), 2)-тармақшаларына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қосымшада берiлiп отырған нұсқаулықтарды бекiтуге:
1) қойдың хламидиоздық iш тастауы ауруының алдын алу және жою ережесiн;
2) қой мен ешкiнiң жұқпалы агалактия ауруының алдын алу және жою шараларын;
3) қой мен ешкiлердiң скрепи ауруының алдын алу және жою туралы нұсқаулықты;
4) қой мен ешкiлердiң висна-маеди ауруының алдын алуына және жоюына арналған нұсқаулықты;
5) қой мен ешкiлердiң аденоматоз ауруының алдын алу және жою нұсқаулығын;
6) қой мен ешкiлердiң инфекциялы катаральды қызба (көк тiл), блютанг ауруының алдын алуына және жоюына арналған нұсқаулықты.
2. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң облыстық Астана және Алматы қалалары аумақтық басқармалары ветеринария Департаментiмен бiрге (Мыңжанов М.) заңнамада белгiленген тәртiпте осы бұйрықтан туындайтын қажеттi шараларды қабылдауға.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау ветеринария Департаментiнiң директоры (М.Т. Мыңжановқа) жүктелсiн.
4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнен мемлекеттiк тiркеуден өткен күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрiнiң
орынбасары-Министр

Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң
2003 жылғы 14 мамырдағы N 263
бұйрығымен бекiтiлген

Қой мен ешкiнiң хламидиоздық iш тастауы ауруының
алдын алу және жою ережелерi

1. Жалпы ережелер

1. Қойдың хламидиоздық iш тастауы - қағанақ қабықтарының қабынуы, iш тастау, төлдiң шала жансар тууы арқылы ерекшеленетiн жұқпалы ауру. Қоздырғышы хламидиялар тобына жататын микроб. Ауру қоздырғышының көзi - ауру қойлар мен хламидия алып жүретiн малдар. Хламидиялар сүтпен, несеппен, нәжiспен, iш тастаған соң шаранамен және қынаптан аққан сорамен бөлiнедi. Аурудың жаппай жұғуы малдарды ұстау, қоректендiру күту технологиясының бұзылуы болып саналады.

2. Балау үшiн iндеттанулық деректердi, клиникалық белгiлерiн, патологиялық-анатомиялық өзгерiстердi ескере отырып, бактериологиялық және серологиялық зерттеулер жүргiзедi.

2. Дауалау шаралары

3. Қазақстан Республикасының Ветеринария туралы заңының 25 бабының 1), 2), 3) тармақшаларына сәйкес ауыл округтерiнiң басшылары және ветеринария саласының мамандары ауру шығып таралмайтын iс-шараларды жүзеге асыруға тиiстi.

4. Қойларды жеке-жеке секцияларға бөлiнген қораларда қозылатқан жөн. Босаған секцияларды 2%-тiк Na ОН-пен, 2% формальдегидпен, тұнықталған 3% активтi хлоры бар хлорлы әкпен залалсыздандырады. Мөлшерi - 1 шаршы метрге 0,5 литрден 3 сағат уақытқа дейiн ұстау керек. Үш сағаттан кейiн секциялар жуылады, кептiрiледi сонан кейiн ғана басқа қозылайтын қойлар енгiзiледi. Қой қозылаған кезде аптасына 1 рет қолданылатын құралдарды залалсыздандырады жоғарыда көрсетiлген дәрiлермен. Тастанды төлдi, малдың шуын, шала жансар туған қозыларды жояды.

5. Ауру шығатын күдiк туса сау қой ешкiлердi иммундейдi формалинделген вакцинамен. Сонымен қатар өлтiрiлген эмульсин вакцина қолданылады. Югославияда тiрi аттенуацияланған жақсы нәтиже беретiн вакцина шығарылды.

6. Қойлар мен ешкiлердi серологияға тексермейдi, тек ауруды анықтау үшiн ғана тексередi.

3. Ауруға қарсы күресу шаралары

7. Ауру шықты деп күдiктенгенде аудан диагностикалық орталығына шудың кесiндiлерiн, iш тастағанда қынаптан аққан сораны, iш тастаған қозысын немесе оның ұлпалы мүшелерiн, iш тастаған малдың қан сарсуын жiбередi.

8. Іш тастаған қозыны, шуды, ұлпалы мүшелердiң кесiндiлерiн аудан диагностикалық орталығына 72 сағаттың iшiнде жеткiзiлуi тиiс.

9. Хламидиоздық iш тастау байқалған шаруашылықта шектеу қойылады да тез сауықтыру үшiн шұғыл шаралар қолданады. Қойды бағып күтудiң, күйекке қосудың, сақман алудың ветеринариялық-санитарлық талаптарының сақталуын қатаң бақылайды.

10. Iш тастаған қойларды етке өткiзедi. Тастанды төлдi, малдың шуын, шала жансар туған қозыларды жояды. Ауру малдың ұшалары мен iшкi құрлыстарын қайнатылғаннан кейiн ғана шығарады. Ұшалар мен iш құрлыстарын ауру деп күдiктенген малдың клиникалық белгiлерi болмаса, бұлшық еттерiнде, мүшелерiнде патологиялық өзгерiстер болмаса тоқтаусыз шығарылады.

11. Барлық қойларды, қозыларды төрт ай сайын КБР (комплемент бiрiктiрушi реакция) бойынша тексередi де өлтiрiлген эмульсин вакцинамен егедi. Шаруашылықта сақманды 2 рет хламидиозды iш тастаусыз сәтті өткiзген соң барлық малдың қан сарсуын КБР мен тексерiп бiр рет терiс нәтиже алғанда сау деп жариялайды.

12. Дұрыс туған қой мен ешкiлердiң сүтiн қайнатып немесе айран ретiнде қолданады.

13. Қой қораларын, жабдықтар мен саймандарды, арнайы киiм-кешектердi, аяқ киiмдерi мен малшылардың қолдарын жоғарыдағы көрсетiлгендей залалсыздандырады.

14. Iш тастандыларын, шуларын, қой-ешкi өлекселерiн утильдейдi.

15. Қолайсыз отардың жүнiн ең соңында қырқады да қырыққан жердi, құрал-жабдықтарды залалсыздандырады.

16. Қолайсыз отардан алынған жүндi, терiнi залалсыздандырады мал өнiмдерiн залалсыздандыру ережелерiне сәйкес.

17. Хламидиоздық iш тастау ауруы бар қолайсыз шаруашылыққа қойылған шектi 30 күннен кейiн соңғы қойлар сойылғаннан күнiнен санағанда алады. Соңғы қой, ешкiнi сойғаннан кейiн соңғы ветеринариялық-санитарлық шараларды өткiзгеннен кейiн.

18. Осы нұсқаулықты мемлекеттiк ветеринариялық инспекторлар мен жеке және заңды тұлғалар мiндеттi түрде орындауға тиiс "Жеке және Заңды тұлғалардың мiндеттi түрде орындайтын ветеринариялық iс-шараларының ережесi" бойынша шыққан Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң бұйрығына сәйкес.

Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң
2003 жылғы 14 мамырдағы N 263
бұйрығымен бекiтiлген

Қой мен ешкiнiң жұқпалы агалактия ауруының
алдын алу және жою шаралары

1. Жалпы түсiнiк

1. Қой мен ешкiнiң жұқпалы агалактиясы - малдың желiнi, буындары және көздерi зақымданып, сүтi қайтуымен ерекшеленетiн аса жұқпалы ауру. Ол энзоотия түрiнде, көбiнесе қой қозылағаннан кейiн болады. Жұқпалы агалактиямен қой мен ешкi жынысына, жасына және тұқымына қарамай ауырады. Қоздырғышы арнайы фильтрден өтетiн микробтар тобына жатады. Ауырған малдарда вирус 8 айға дейiн сақталады. Ауру қоздырушысының бастауы - ауру және ауырып жазылған жануарлар. Қоздырушы сыртқы ортаға сүтпен, нәжiспен, шаранамен, көзден, қынаптан аққан сорамен бөлiнедi. Аурудың берiлуiне топырақ, көң, малды қарайтын адамдардың киiмi әсер етедi. Жасырын кезеңi 12 сағаттан 60 күнге дейiн.

2. Балау. Жұқпалы агалактияға диагноз қойғанда басқа себептерден пайда болған маститтерден ажырату керек.

2. Қой мен ешкiлердiң жұқпалы агалактия ауруларын жою
шаралары

3. Жұқпалы агалактия байқалғанда сол ферманы немесе отарды аурудан сау емес деп жариялап шектеу қойылады.

4. Қой мен ешкiлердiң дереу мастит болуына, iш тастауына, буындар мен көздерiнiң ауырмауына назар аударған жөн.

5. Iш тастаған малдарды қауiптi отарда оқшаулайды. Iш тастанды төлдi, шуды, көңдi, ластанған төсенiштi өртейдi, iш тастаған жердi залалсыздандырады. Ауру және ауру деп күдiктенген малдарды оқшаулап емдейдi.
Емi. Көздерi ауырған малдарды қараңғылау жерде ұстайды да көздерiн 1 проценттiк бор қышқылының су ерiтiндiсiмен жуады, немесе альбуцидпен күнiне 3 рет.
Желiндерiн емдеу үшiн йодты калийдiң және йодтың су ерiтіндiсін қараңғылау жерде ұстайды да көздерiн 1 проценттiк бор қышқылының су ерiтiндiсiмен жуады күнiне 3 рет.
Буындары қабынғанда 1 проценттiк тотыяйынның ерiтiндiсiн тері астына ауырған буыннан төменiрек жiбередi - 10г ұнтақты 1 литp дистилляциялық суға. Ол ерiтiндiнi 2-3 рет стерильдi мақтадан жасалған фильтрден өткiзедi. Мөлшерi әр буынға 2-3 мл үлкен малға, қозыларға 1-1,5 мл. Келесi 2 күннен кейiн мөлшерiн азайтып жiбередi - 1,5 мл үлкендерге, 0,3-1,0 қозыларға 4-5 рет 2 күн аралатып. Осылармен бiрге пенициллин немесе новарсенолды уротропин мен бiрге қолданады:
а) пенициллиндi бұлшық етке физиологиялық ерiтiндiсiмен күнiне 3 рет - 200 000 мөлшерде 10 мл физиологиялық ерiтiндiсiнде;
б) новарсенолды 0,01 г/кг дозада 5 проценттiк ерiтiндi ретiнде көк тамырға жiберу арқылы қолданады. Егер оған қоса 10% уротропин ерiтiндiсiн күнiне 3 рет 4-5 сағат аралатып 4 мл дозада бiр апта бойы жiберiп отырса, емнiң нәтижесi едәуiр артады. Бұнымен қоса жүректiң қызметiн жақсартатын дәрiлердi қолданған жөн;
в) Йодтың су ерiтiндiсiн және йодты калийдiң (йодтың 1 бөлiгi, йодты калийдiң 2 бөлiгi, 170 су бөлiгi дистилляцияланған) қан тамырына жiбередi 1 күн аралатып келесi мөлшерде:

ЖАСЫ МӨЛШЕРI
(мл)

1 айдан - 3 айға дейiн.............................0,5
3-тен - 6 айға дейiн...............................1,0
6-дан - 12 айға дейін..............................2,0
1 жылдан - 2 жылға дейiн...........................3,0
2 жастан жоғары....................................4,0

Созылмалы түрде өткенде йод пен йодты калийдiң су ерiтiндiсiн терi астына жiберудi 12-14 күннен кейiн қайталайды сол мөлшерде.
Медикаментозды емдеуден басқа қоректендiру мен жайлаудың сапасын көтерген жөн.
Шектеудi соңғы ауру малды жойғаннан кейiн 60 күннен кейiн алады. Малдарды басқа шаруашылық субъектiлерге тұқымға және басқа мақсатпен алуға 8 айдан кейiн ғана болады егер сол мерзiмде ауру байқалмаса.

6. Барлық емделiп сауыққан малдар оқшауланып 8 ай тұрады. Басқа емделуге келмейтiн малдарды етке жiбередi.
Тез сауықтыру ушiн ауру малдарды выбраковкаға шығарып етке тапсырады.

7. Еметiн қозылар мен лақтарды оқшаулап сау малдардың сүтiмен қоректендiредi. Қолайсыз отардағы басқа малдарды жаңа жайылымдарға таяды, жаңа суаттардан суарады да ветеринариялық бақылауға алады да 5-10 күн сайын клиникалық тексеруден өткiзедi.

8. Ауырған мал тұрған қораны, ауланы мұқият механикалық жолмен тазалап 2 проценттiк күйдiргiш натрий, калий ерiтiндiсiмен, 20 проценттiк жаңа күйдiрiлген әк пен, 2 проценттiк лизол ерiтiндiсiмен залалсыздандырады-дезинфекциялайды. Сауыншылардың қолын залалсыздандыру үшiн 2 проценттiк екiуглеводты қышқылды соданы қолданады.

9. Лажсыз сойылған ауру малдардың етiн бактериологиялық тексеруден өткiзгеннен кейiн ғана қолданады Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң 351 бұйрығына сәйкес.

10. Терiлердi күнге кептiредi де тоқтаусыз қолданады.

11. Жайлауға, қыстаққа баратын малдарды айдау жол бағытын облыстық ветеринария бөлiмiмен келiседi, ветеринария Департаментiнiң АШМ рұқсатын алғаннан кейiн.

12. Ауру және жазылған қошқарларды табиғи немесе қолдан ұрықтандыруға жiберiлмейдi. Жазылған саулықтарды сау қошқарлардың ұрығымен ұрықтандырады.

13. Қолайсыз отардан тұқымға және қолдануға мал берiлмейдi. Сегіз айдан кейiн ауырған мал болмаса, сонда ғана беруге болады.

14. Шектеудi соңғы ауру малды жойғаннан кейiн 60 күннен кейiн алады. Малдарды басқа шаруашылық субъектiлерге тұқымға және басқа мақсатпен алуға 8 айдан кейiн ғана болады егер сол мерзiмде ауру байқалмаса.

Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң
2003 жылғы 14 мамырдағы N 263
бұйрығымен бекiтiлген

Қой мен ешкiлердiң скрепи ауруының алдын алу және жою туралы
нұсқаулық

1. Жалпы түсiнiк

1. Скрепи (қышыма) өте созылмалы түрде өтетiн қойлар мен ешкiлердің iндет ауруы. Бұл аурудың жасырын кезеңi өте ұзақ та созылмалы өтетiн iндет. Орталық жүйке жүйесiнде дегенеративтi өзгерiстер болады да соның салдарынан жүруi бұзылады (атаксия), дiрiлдейдi (тремор), қышынады, жүндерi түседi. Ауырған малдар өледi. Ауру барлық жерде кездеседi Австралия мен Егемендiк Республикалар Одағынан басқа.

2. Қоздырушысы-преон-қарапайым белок түрi. Оның барын қойлар мен ешкiлердiң, тышқандардың, көр тышқандардың ауырғандарынан ғана бiлiнедi. Скрепи агентi ультракүлгiн, ионизациялық сәулелерге, қайнаған суға, 10-12% формалин ерiтiндiсiне төзiмдi келедi. Автоклавта 121 градус ыстықта 30 минут iшiнде жойылады, 0,5% гипохлорид ерiтiндiсiнде инактивацияланады.

3. Сыртқы ортада саулықтар, үлкен ешкiлер, тұқымдарына байланысты, ауырғандары байқалады. Қолайсыз отарда қоздырғыш горизонтальдi (малдың малға) және вертикальдi (құрсақтағы төлге) тарайды. Аурудың өте ұзақ жасырын кезеңi басқа жерде ошақ көзi пайда болуына әсер етедi. Жасырын кезеңi бiрнеше айдан бiрнеше жылға дейiн созылады.

4. Диагнозды клиникалық белгiлерiнен, эпизоотиялық көрсеткiштерiнен және мидың гистологиялық өзгерiстерiн талдап зерттеп қояды. Скрепидi қотырдан, темiреткеден (Tepi зақымданған жерлердiң қырындыларын тексередi) ажыратады. Жүйке формасын виснадан, ауески, листериоз ауруларынан (бактериологиялық және вирусологиялық тексередi), ценуроздан ажырату қажет.

2. Ветеринариялық-санитарлық тұрақтылық аумағында жүзеге
асырылатын шаралар

5. Аурудың алдын алу. Скрепиге қарсы егетiн вакцина жоқ, сол себептен ауруды болдырмау үшiн отарды iндет аурулардан таза аумақтық малдарымен толықтыру қажет.

6. Жануарлар иелерi жүргiзетiн ұйымдастыру шаруашылық шаралары:
1) малды орналастыруда, азықтандыруда және пайдалануда ветеринариялық-санитарлық ережелердi орындау;
2) мал жайылымдарын және суаттарын қалыпты ветеринариялық-санитарлық жағдайда ұстау;
3) көңдi және өлексенi уақытында зарарсыздандыру;
4) мал қораларын реттi профилактикалық дезинфекция, дератизация дезинсекция, дезакаризация жүргiзу;
5) мал фермаларын, қораларын дезинфекциялық тосқауылдармен қамтамасыз ету;
6) мал шаруашылығы объектiлерiнiң аумақтарын қоршау;
7) ветеринариялық маманның рұқсатынсыз сойылған малдың етін, басқа да өнiмдерiн тағамға, малазығына және сатуға жiбермеу;
8) барлық малдарды паспортизациялау және үйлестiру;
9) жаңадан әкелiнген малдарды диагностикалық зерттеулер және ветеринариялық емдеу жүргiзу мақсатында 30 күн бойы оқшаулап ұстау;
10) мал азығын малдың инфекциялық ауруларынан таза аумақтарда дайындау;
11) асхана және қасапхана қалдықтарын термикалық зарарсыздандыру;
12) қолайлы және қолайсыз аумақ малдары арасындағы қатынасты болдырмау.

7. Ветеринариялық мамандар орындайтын арнайы iс-шаралары:
1) малдарға жыл сайын клиникалық тексерiс жүргiзу;
2) малдарға ветеринариялық алдын алу иммундеу және емдеу жұмыстарын жүргiзу;
3) малдарға жоспарлы диагностикалық зерттеулер жүргiзу.

3. Қойлар мен ешкiлер арасында скрепи шыққан жағдайдағы
жүргiзiлетiн iс-шаралар

8. Скрепи ауруында иммунитет болмайды. Белгiлi реакциялармен
қандағы антиденешiктер бiлiнбейдi.

9. Мал иелерiмен орындалады:
1) бiрнеше жануар кенеттен өлген, бiр мезгiлде ауырған немесе олар әдеттен тыс мiнез көрсеткен жағдайлар туралы ветеринариялық мамандарға хабарлауға және ветеринариялық мамандар келгенге дейiн ауру деп күдiк келтiрiлген жануарларды оқшаулап ұстау жөнiнде шаралар қолдануға;
2) ветеринариялық маманның рұқсатынсыз ауырды деген малды бiр жерден екiншi жерге айдауға тиым салынады;
3) союдың алдында ветеринариялық тексеру жүргiзбей және сойылғаннан кейiн ұшалары мен мүшелерiне ветеринариялық-санитарлық сараптама жасамай өткiзуге жол бермеу;
4) iндет ошағының аумағына бөтен адамдарды және көлiктердi енгiзуге тиым салынады;
5) малдың көңiн, өлексесiн және ауру малдың басқа да қалдықтарын зарарсыздандыру.

10. Ветеринариялық мамандар-лицензиаттар ветеринариялық-инспекторлардың қадағалауымен орындайды:
1) ауру және ауру деп күдiк туғызған малдарды оқшаулап емдеу;
2) ауру малды емдеу, емдеуге жарамсыз малдарды арнайы бөлiнген жерде союды және олардың өнiмдерiн өңдеудi ұйымдастыру, лажсыз дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргiзу;
2) Лажсыз дезинфекция, дезинсекция, дератизация жүргiзу.
Ауру анықталған кезде 30 күнге карантин қойылады да барлық ауру, күдiктi қой мен ешкiлердi сойып, ветеринариялық-санитарлық шараларды жасап, дендерi сау малдарды әкелiп орындарын толтырады. Сонан кейiн ғана карантиндi алуға болады.
Ауру және күдiк туғызған малдарды сойғаннан кейiн еттерiнде дегенеративтi өзгерiстер болса, терiлерi зақымданған болса ұшалары мен мүшелерiн утильге жiбередi немесе жояды. Егер етте өзгерiстер болмаса ұшаларды қайнатады, iш құрлыстары мен бас-сирақтарын жояды.

Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң
2003 жылғы 14 мамырдағы N 263
бұйрығымен бекiтiлген

Қой мен ешкiлердiң висна-маеди ауруының алдын алуына және
жоюына нұсқаулық

1. Жалпы түсiнiк

1. Висна-маеди созылмалы өтетiн вирус қоздырып екi түрде өтетiн - висна (кахексия, қажу)-орталық жүйке-жүйесiнiң зақымдалуына қарай атаксия мен паралич байқалады, дiрiл-безгек болмайды; маеди (тұншығу)-өкпенiң қабынуы.

2. Қоздырғышы-рибонуклеинқышқылы (РНК) бар ретровирус вириондардың көлемi 70-100 нм. Фенолға, формалинге вирус сезiмтал келедi, ал ультракүлгiн сәулеге төзiмдiлiгi мол. Вирустың малдарға жұғатын, организмде тарайтын жолдары белгiсіз. Маеди өкпенi зақымдайды, висна-орталық жүйке жүйесiн.

3. Диагноз эпизоотиялық жағдайға, клиникалық белгiлерге, патологоанатомиялық өзгерiстерге қарап қойылады. Диагнозды дәлелдеу үшiн вирусты өсiрген клеткалардан бөлiп шығарып серологиялық реакциялармен идентфикациялайды. Бұл аурудың иммунитетiнiң бар-жоғы белгiсiз.

2. Алдын алу және жою

4. Висна-маеди ауруына қарсы вакцина жоқ. Барлық күрес шаралары скрепи ауруыныкi сияқты. Ең бiрiншi аурудың қоздырғышын кiргiзбеу, таратпау. Шаруашылық субъектiде ауру шыға қалған кезде тез арада диагнозды анықтап аурудың көзiн құрту. Ауру шыққан жағдайда 30 күндiк карантин қойылады да барлық қой мен ешкiлердi ауыстырады сау малға. Карантиндi барлық ауру мен күдiктi малдарды сойып, ветеринариялық-санитарлық шараларды сапалы жүргiзiп бiткеннен кейiн ғана сау малдарды әкелiп сойылған малдардың орнын толтырады. Сау малдарды аурудан таза региондардан алады Ауылшаруашылық министрлiгiнiң 14 қарашадағы 2002 жылғы N 367 бұйрығына сәйкес. Сойылған малдардың еттерiн қоңдылығы жақсы болса қайнатады ал iш құрлыстарын утильге жiбередi. Ал кахексиялы ұшаларды iш құрлыстары мен аяқ бастары мен утильге жiбередi.

Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң
2003 жылғы 14 мамырдағы N 263
бұйрығымен бекiтiлген

Қой мен ешкiнiң аденоматоз ауруының
алдын алу және жою нұсқаулығы

1. Жалпы түсiнiк

1. Қой мен ешкiлердiң аденоматоз ауруы өте созылмалы өтетiн iндет ауруы. Бұл ауруда өкпенiң, бронхалардың эпителилерi тыс өсiп өкпеде жалқаяқ тәрiздi қатерлi iсiктер пайда болады (өкпе қатерлi iсiгi). Ауру көп мемлекеттерде және Қазақстанда да кездеседi.

2. Қоздырғышы - онкорнавирус С-типтi құрамында рибонуклеин қышқылы (РНК) бар, гесагональды формалы, 56 градус ыстықта тез жойылады, бiрақ 20 градус суықта 4 жылға дейiн сақталады.

3. Диагнозды эпизоотиялық көрсеткiштерге (аурудың созылмалы түрде өтетiнi, үлкен қойлардың ауруы, жаңа қойларды әкелiп қосқаннан кейiн аурудың шыққаны), клиникалық белгiлерге (инкубациялық мерзiмi ұзақ, өкпе синдромы, тұмсығынан көпiршiген қоймалжың ағу), патологоанатомиялық өзгерiстерге (өкпеде көп қатты түйiншектердiң пайда болуы, өкпедегi эпителидiң қоймалжың тәрiздi шамадан тыс өсуi.

4. Балауда маедиден, бактериалды пневмониядан ажырату қажет. Иммунитетi зерттелген жоқ.

2. Аурудың алдын алу және жою шаралары

5. Аденоматозға қарсы қолданатын вакцина жоқ. Ең бiрiншi ауруды болдырмауға тырысу керек, және қой, ешкiнi аурудан таза региондардан алу қажет. Ауру шыққан кезде 30 күндiк карантин құрылады да барлық қой-ешкiлердi арнайы жерде сойып ветеринариялық- санитарлық шараларды caпалы өткiзiп iндет жоқ жерлерден сау малдарды әкелiп сойған малдардың орнын толтырады Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң 367 бұйрығына сәйкес.
Сойылған малдардың еттерiн өте арық болса утильге жiбередi ал қоңдылығы жаман болмаса ұшаларды қайнатады, iш құрлыстары мен бас-сирақтарын утилизацияға жiбередi, терiлерiн дезинфекциялайды.

Ауыл шаруашылығы Министрлiгiнiң
2003 жылғы 14 мамырдағы N 263
бұйрығымен бекiтiлген

Қой мен ешкiлердiң инфекциялы катаральды қызба (көк тiл), блютанг ауруының алдын алуына және жоюына
нұсқаулық

1. Жалпы түсiнiк

1. Блютанг немесе инфекциялы катаральдi қызба немесе көк тіл-вирусты трансмиссивтi ауру ас қазан жүйесi мен дем алу жүйелерiн қабындырып кейбiр жерлердiң кiлегей қабаттарын өлi етке айландырады, пододерматитке, бұлшық еттердi дегенеративтi өзгерiстерге ұшыратады. Қоздырғышы - рибонуклеинқышқылы (РНК) вирус, көлемi 100 нм аралығында, сыртқы ортада төзiмдi. Вирус трипсинге, қышқыл РН-қа, 3% күйдiргiш натриге, 70% этил спиртiне сезiмтал келедi, ал эфирге, хлороформға, дезоксихолатқа төзiмдi.
2. Диагнозды эпизоотиялық жағдайға, клиника белгiлерiне, патолого-морфологиялық өзгерiстерiне және лабораториялық зерттеулерге қарап қояды. Осы ауруды басқа аурулардан ажырату керек, яғни гидроперикардиттен, iрi қараның обасынан, күлден, жұқпалы сүйелден, аусылдан, везикулярдi стоматиттен, некробактериоздан.

2. Блютанг ауруының алдын алу

3. Басқа аурудан сау мемлекеттерден алынатын қой, ешкiлердi 30 күндiк карантинге қояды. Осы кезде қандарын комплемент байлау реакциясына (РСК) тексередi. Қой мен ешкiлердi қыс кезiнде алады. Малдарды әкелгеннен кейiн тағы 30 күндiк карантинге қояды шыбын-шiркейлер жоқ жерге. Қойларды тағы РСК-ға тексередi. Тексерген қанмен басқа қойларды егедi, тышқан балаларын және 8 күндiк тауық эмбриондарын. Биопроболарды апта сайын қайталайды 4 апта бойы. Қанмен еккенде 5 қойдыкiн қосып еккен сайын 2 қойдан егедi. Блютанг ауруы шыққан кезде алынған топты қайтадан қайта жiбередi немесе сояды. Ауру бар мемлекеттерде жыл сайын вакцинамен егедi.

4. Аурудың алдын алу үшiн төмен жердегi шөптердi шабу қажет және қой-ешкiлердi жоғары жерлерге жаяды немесе шыбын, маса жоқ жерге жаяды, шыбын-шiркейлер қорқатын дәрi-дәрмектердi қолданады. Ауру өршiген кезде қой қырқуға тыйым салынады. Ауру шыға қалған кезде ауру малды белгiлейдi, оқшаулайды да емдейдi немесе сояды, басқаларын вакциналайды.

5. Иммунизацияға 1946 жылдан берi төрт штаммнан жасалған, аттенуровты, тауық эмбрионында сериялық пассаждан өткен төмен температура режимiнде вакцина қолданады. Соңғы жылдарда Оңтүстiк Африка Мемлекетiнде жасалған вакцинаны қолданады. Ол құрғақ бiрнешe вирус типтерiнiң 14 антигенiнен жасалған вакцина. Иммунитет 10 күннен шығып бiр жыл сақталады. Тағы бiр инактивтi бетапропиолакты вакцина ұсынылған 5-20 мл мөлшерiн жiберетiн, антиденешiктер 8-10 күннен кейін пайда болады да 14 күнi ең жоғары деңгейге жетiп бiр жылға дейін сақталады.

3. Блютанг ауруын жоюға арналған iс-шаралар

6. Арнайы емдеуге арналған химиотерапевтикалық емдер жоқ. Сол себептен ауру малдарды ыстықтан, желден, жауын-шашыннан, әсiресе тік түсетiн күн сәулелерiнен қорғайды. Оларға жиi-жиi суды ауыстырады, жұмсақ, құнарлы жем шөппен қоректендiредi. Ауызтұмсықтарын күшi жоқ антисептикалық ерiтiндiлермен жуып отырады.
Ауру өршiген кезде сойылған еттер мен бақа шикiзаттарын қайнатуға немесе өнеркәсiптiк өңдеуге жiбередi. Бұлшық еттерiнде дистрофиялық өзгерiстерi бар, терi астын қан талаған, кахексияға ұшыраған ұшаларды бас-сирақтарымен, iш құрлыстарымен утильге жiбередi. Ауру малдардың және күдiк туғызғандардың терiлерiн дезинфекциялайды.