Об утверждении Ветеринарных правил проведения мероприятий по профилактике и ликвидации некоторых инфекционных болезней сельскохозяйственных животных

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 10 января 2005 года № 7. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 10 февраля 2005 года № 3433. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 10-1/18

Сноска. Утратил силу приказом Министра сельского хозяйства РК от 17.01.2012 № 10-1/18.

В связи со статьей 26 Закона Республики Казахстан "О ветеринарии", ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемые:
1) Ветеринарные правила проведения мероприятий по профилактике и ликвидации африканской чумы свиней;
2) Ветеринарные правила проведения мероприятий по профилактике и ликвидации энцефаломиелита свиней (болезнь Тешена).

2. Департаменту ветеринарии совместно с областными территориальными управлениями, городов Астана и Алматы Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан, в установленном законодательством порядке, принять необходимые меры, вытекающие из настоящего приказа.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на директора Департамента ветеринарии Кожумратова А.А.
4. Настоящий приказ вступает в силу со дня его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Министр

Утверждены
приказом Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 10 января 2005 года N 7

Ветеринарные правила
проведения мероприятий по профилактике и ликвидации
африканской чумы свиней

Настоящие Ветеринарные правила проведения мероприятий по профилактике и ликвидации африканской чумы свиней (далее - Ветеринарные правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан «О ветеринарии».

1. Общие положения

1. Африканская чума свиней - контагиозная вирусная болезнь, характеризующаяся сверхострым, острым, подострым, реже хроническим течением и большой летальностью. Болеют домашние и дикие свиньи независимо от возраста и породы.
2. Диагноз на африканскую чуму свиней ставят на основании эпизоотологических, клинических, патологоморфологических данных и результатов лабораторных исследований.
3. Лабораторную диагностику африканской чумы свиней проводят в специализированных ветеринарных лабораториях по особо опасным заразным болезням животных или в научно-исследовательских ветеринарных учреждениях, имеющих необходимые условия, специальное оборудование.

2. Мероприятия по предупреждению заноса
возбудителя африканской чумы свиней

4. В целях предотвращения заноса вируса африканской чумы свиней на территорию Республики Казахстан не допускается:
1) ввозить на территорию Республики Казахстан домашних и диких животных, продукты их убоя и корма всех видов из стран, неблагополучных по африканской чуме свиней;
2) владельцам транспортных средств, следующих в Республику Казахстан, доставлять на территорию Республики Казахстан животных и мясные продукты (кроме консервов) для питания людей, закупленных в неблагополучных по африканской чуме свиней государствах;
3) выбрасывать с транспортных средств пищевые отходы и мусор в акваториях морских портов, в воздушном пространстве Республики Казахстан и по магистралям железных и шоссейных дорог. Сточные воды судов, прибывших из неблагополучных по африканской чуме свиней стран, подлежат обеззараживанию. Холодильные камеры и кладовые морских и речных судов, в которых находятся пищевые (мясные) продукты, подлежат опломбированию на весь период их стоянки в порту Республики Казахстан;
4) содержать свиней на территориях международных воздушных, морских, речных портов и пограничных железнодорожных станций.
5. Пограничные контрольные ветеринарные посты совместно с ветеринарными инспекторами соответствующей территории обязаны осуществлять контроль за сбором и обеззараживанием мусора, пищевых и других отходов, выгруженных с морских и речных судов, самолетов, из вагонов-ресторанов, рефрижераторов и других средств транспорта, прибывших из иностранных государств, независимо от их благополучия по африканской чуме свиней. Эти отходы подлежат уничтожению путем сжигания в специально оборудованном месте вне городских свалок по согласованию с главным государственным ветеринарным инспектором города (района) и службы санэпиднадзора.
6. Грузы, ручную кладь, принадлежащие пассажирам и членам экипажей, прибывающим из государств (не благополучных по африканской чуме свиней), а также международные почтовые отправления подвергает досмотру таможенная служба, которая при обнаружении подконтрольных государственному ветеринарному надзору грузов, сообщает об этом ветеринарным инспекторам, осуществляющим государственный ветеринарный надзор на погранично ветеринарно контрольных постах, для принятия соответствующих мер.
7. При появлении заболевания африканской чумы свиней в сопредельной стране и непосредственной угрозе заноса вируса болезни в Республику Казахстан, а также в случае возникновения эпизоотических очагов болезни на территории Республики Казахстан, местные исполнительные органы областей, районов (городов) создают в установленном порядке специальные комиссии по борьбе с африканской чумой свиней. В состав комиссии включают соответственно представителей местных исполнительных органов, участие которых необходимо для организации и осуществления контроля за проведением мероприятий по профилактике и ликвидации африканской чумы свиней.
8. При возникновении африканской чумы свиней на территории, граничащей с Республикой Казахстан, ветеринарные инспектора районов (городов) обязаны организовать широкое ознакомление населения пограничных районов, хозяйствующих субъектов и перерабатывающих предприятий, о возникшей опасности для свиноводства и принимают меры по предотвращению заноса вируса болезни на территорию Республики Казахстан.

3. Мероприятия при подозрении на заболевание африканской чумы свиней

9. При возникновении подозрения на заболевание африканской чумы свиней в хозяйствующем субъекте ветеринарный специалист, обслуживающий данный сельский округ, населенный пункт, район (город) немедленно сообщает об этом ветеринарному инспектору сельского округа (поселка) и главному ветеринарному инспектору района (города).
10. Главный государственный ветеринарный инспектор района (города) по получении извещения о подозрении на заболевание животных африканской чумой свиней должен немедленно прибыть на место для проведения эпизоотического обследования, определения границы эпизоотического очага, неблагополучного пункта и осуществлять следующие противоэпизоотические мероприятия:
1) изоляция больных и подозрительных по заболеванию свиней в том же помещении, в котором они находились;
2) не допускать убой и реализацию животных всех видов (включая птицу) продуктов их убоя (мяса, сала, шкур, пера, пуха);
3) не допускать выезд из населенного пункта, хозяйствующего субъекта, где обнаружено заболевание, въезд на их территорию любого вида транспортных средств, выход обслуживающего персонала из хозяйствующего субъекта без соответствующей санитарной обработки, а также вывоз с территории хозяйствующего субъекта продуктов и сырья животного происхождения, кормов и других, подконтрольных госветнадзору грузов.
11. Главный государственный ветеринарный инспектор района (города) после получения извещения о подозрении на заболевание свиней африканской чумой обязан:
1) срочно выехать на место и выяснить обстановку, источники и пути заноса возбудителя болезни, определить границы подозреваемого эпизоотического очага, наличие инфицированных объектов, возможные пути распространения болезни и принять меры по недопущению распространения заболевания;
2) немедленно сообщить о подозрении на заболевание африканской чумой свиней и принятых мерах местным исполнительным органам, уполномоченному государственному органу в области ветеринарии, главным государственным ветеринарным инспекторам соседних районов для принятия соответствующих мер.
12. Главный государственный ветеринарный инспектор области после получения сообщения о подозрении на африканскую чуму свиней обязан в установленном порядке сразу же доложить об этом уполномоченному государственному органу в области ветеринарии Республики Казахстан и немедленно командировать специалистов областного отдела ветеринарии и ветеринарной лаборатории, где зарегистрирована африканская чума свиней, для тщательного эпизоотологического обследования и клинического наблюдения за животными, вскрытия трупов павших свиней, отбора патологического материала для исследования, организации проведения комплекса мероприятий по предупреждению распространения и ликвидации заболевания.
13. Отобранный патологический материал направляют в специализированную ветеринарную лабораторию или научно-исследовательское учреждение для исследования на африканскую чуму свиней с соблюдением установленного порядка отбора и пересылки патологического материала.

4. Мероприятия по ликвидации африканской чумы свиней

14. Главный ветеринарный инспектор района (города), после получения материалов об установлении диагноза на африканскую чуму свиней вносит представление в местный исполнительный орган об установлении ограничительных мероприятий или карантина на хозяйствующий субъект, район, область по африканской чуме свиней, согласно пункту 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан «О ветеринарии» определяет границы эпизоотического очага и организует проведение в них необходимых мероприятий по профилактике и ликвидации болезни.
15. При определении границ эпизоотического очага и угрожаемых зон руководствуются следующим:
1) эпизоотическим очагом африканской чумы свиней считают свиноводческие хозяйствующие субъекты (при наличии больных животных в нескольких свинарниках), населенные пункты или их часть, где имеются больные африканской чумой свиньи;
2) инфицированным объектом считают различные предприятия по переработке и хранению продуктов и сырья животного происхождения, инфицированные или подозреваемые в инфицировании вирусом африканской чумы свиней (мясокомбинаты, убойные пункты, склады, магазины, рынки, консервные и кожевенные предприятия, холодильники, заводы по производству мясо-костной муки), а также пищеблоки общественного питания, биофабрики, транспортные средства перевозившие свиней, пищевые отходы и другие животноводческие грузы, территорию, где находились больные животные до обнаружения болезни и в период заболевания;
3) первая угрожаемая зона - территория, непосредственно прилегающая к эпизоотическому очагу африканской чумы свиней, на длину 5-20 километров от его границ с учетом хозяйственных субъектов, торговых и других связей между населенными пунктами, хозяйствующими субъектами и эпизоотическим очагом;
4) вторая угрожаемая зона - территория, опоясывающая первую угрожаемую зону, длиной до 100-150 километров от эпизоотического очага.
16. В карантинированных хозяйствующих субъектах, районах, областях не допускают:
1) ввод и ввоз на карантинированную территорию, вывод и вывоз за ее пределы животных всех видов, в том числе птицы;
2) заготовку в них и вывоз с их территории продуктов и сырья животного происхождения;
3) вывоз с их территории продукции растениеводства;
4) вход в карантированный хозяйствующий субъект посторонних лиц, въезд на его территорию транспортных средств и перегруппировку в хозяйствующем субъекте свинопоголовья;
5) торговлю животными и продуктами животного происхождения на рынках и в других местах торговли, проведение сельскохозяйственных ярмарок, выставок (аукционов) и других общественных мероприятий, связанных со скоплением людей и животных.

5. Мероприятия в эпизоотическом очаге

17. Всех находящихся в эпизоотическом очаге свиней уничтожают бескровным методом. Трупы убитых и павших свиней, навоз, остатки кормов, тару и малоценный инвентарь, а также ветхие помещения, деревянные полы, кормушки, перегородки, изгороди сжигают на месте. Несгоревшие остатки зарывают в траншеи (ямы) на глубину не менее 2 метров.
18. При отсутствии возможности сжечь трупы животных их закапывают в траншеи, вырытые вблизи эпизоотического очага, на глубину не менее 2 метров. Перед захоронением вскрывают непосредственно в траншее брюшные полости трупов животных, а затем засыпают их хлорной известью. В течение года на месте захоронения трупов не допускается проведение земляных работ.
19. Проводят 3-х кратную дезинфекцию помещений, загонов и других мест, где содержались животные, в следующем порядке: первую - сразу после уничтожения животных, вторую - после снятия деревянных полов, перегородок, кормушек и проведения тщательной механической очистки, третью - перед снятием карантина. Одновременно с проведением первой дезинфекции проводят дезинсекцию, дезакаризацию и дератизацию.
20. Трупы грызунов, собранные после дератизации сжигают.

21. Перед проведением механической очистки все помещения и имеющееся в них оборудование, загоны, убойные пункты и другие места, где находились животные, орошают одним из следующих растворов: раствором формалина с содержанием 1,5% формальдегида; 1,5% раствором параформа, приготовленным на 0,5% растворе едкого натра; растворами гипохлорида кальция, 5% раствором хлорамина.
Используют также сухую хлорную известь с содержанием не менее 25% активного хлора, которую равномерно посыпают по поверхности и заливают водой.
Перед дезинфекцией подвергают обязательной мойке поверхности стен, полов, помещений, дверей, оборудования горячей водой с моющими средствами (2-3% кальцинированной соды или едкого натра).
22. Для текущей и заключительной дезинфекции животноводческих помещений, загонов, кормовых площадок, убойных пунктов, мясоперерабатывающих предприятий и других объектов применяют растворы препаратов, указанные в пункте 21 настоящих Ветеринарных правил. Растворы наносят на дезинфицируемую поверхность из расчета 1 литр на 1 квадратный метр площади. Время обеззараживания не менее трех часов.
Применяют также растворы хлорной извести с содержанием 4% активного хлора, гипохлорида натрия (кальция) с содержанием 3% активного хлора или формалина с содержанием 0,5% формальдегида. Растворы этих средств наносят на дезинфицируемую поверхность из расчета 1,5 литра на 1 метр. Время обеззараживания 24 часа.
23. Дезинфекцию почвы помещений (после снятия деревянных полов), загонов, мест, где находились трупы животных, проводят путем равномерного посыпания сухой хлорной известью с содержанием не менее 25% активного хлора из расчета 2 килограмма на 1 квадратный метр площади с последующим увлажнением из расчета не менее 10 литров воды на 1 квадратный метр. Через 24 часа слой почвы в 10-15 сантиметров снимают и закапывают в специально вырытую траншею на глубину не менее 2 метров. Поверхность почвы равномерно посыпают хлорной известью и увлажняют водой.
Дезинфекцию почвы на территории ферм проводят, без снятия верхнего слоя.
24. Навозную жижу в жижесборнике смешивают с сухой хлорной известью (с содержанием активного хлора не менее 25%) из расчета 1,5 килограмма извести на 10 литров навозной жижи.
25. Навоз в навозохранилище посыпают с поверхности сухой хлорной известью из расчета 0,5 килограмм на 1 квадратный метр затем перемещают в траншею и закапывают на глубину 1,5 метра.
Большое количество навоза оставляют для биологического обеззараживания сроком на 1 год. Для этого по краям навозохранилища посыпают сухой хлорной известью из расчета 2 килограмм на 1 квадратный метр. По всему периметру с внешней стороны навозохранилища устанавливают изгородь из колючей проволоки и роют канаву.
26. Транспортные средства и другую технику (бульдозеры, экскаваторы и другие) после тщательной промывки дезинфицируют в зоне эпизоотического очага на специально отведенной площадке, для чего используют одно из дезинфицирующих средств, указанных в пункте 21 настоящих Ветеринарных правил.
27. Дезинфекционные барьеры, дезковрики, дезванны заполняют одним из растворов, указанных в пункте 21 настоящих Ветеринарных правил.
28. В эпизоотическом очаге, на инфицированном объекте оборудуют душевые кабины и подвергают ежедневной санитарной обработке под гигиеническим душем всех без исключения работающих в нем лиц. При этом верхнюю одежду, белье, головные уборы, спецодежду и обувь обеззараживают парами формальдегида в пароформалиновой камере в течение 1 часа при температуре 57-60ҮС и расходе формалина 75 миллилитров на 1 метр. Норма загрузки на 1 метр камеры 42 килограмма. После полного завершения работы в очаге использованную спецодежду и спецобувь сжигают.
29. Дезинфекцию спецодежды, белья, головных уборов, спецобуви, резиновых сапог, проводят также методом замачивания в 5% растворе хлорамина Б при соотношении 1:9 (на 1 весовую часть спецодежды 9 частей дезраствора) при экспозиции 3 часа или в 0,5% раствора формальдегида, или глутаральдегида при экспозиции 24 часа.
Аналогичными методами обрабатывают лабораторную посуду (колбы, пробирки, пипетки и другие), контаминированную вирусом африканской чумы свиней, применяя также средства, указанные в пункте 21 настоящих Ветеринарных правил.
30. При температуре воздуха ниже нуля градусов перед дезинфекцией также проводят тщательную механическую очистку. Для этого поверхности дезинфицируемых объектов вначале орошают одним из дезинфицирующих растворов, указанных в пункте 21 настоящих Ветеринарных правил, а затем освобождают ото льда, снега, удаляют навоз и мусор.
Растворы дезинфицирующих средств на обрабатываемые объекты наносят в смеси с поваренной солью в горячем состоянии (50-60ҮС).
Для приготовления дезинфицирующего раствора в горячей воде (60-70ҮС) растворяют поваренную соль в необходимой концентрации (15-20%), а затем добавляют дезинфицирующее средство.
31. Через 24 часа после проведения дезинфекции контролируют ее качество по общепринятой методике.
32. Мероприятия по недопущению распространения африканской чумы из неблагополучного пункта, эпизоотического очага и инфицированного объекта проводят, руководствуясь положениями мероприятий по ликвидации африканской чумы свиней, указанных в главах 4-5 настоящих Ветеринарных правил.

6. Мероприятия в первой угрожаемой зоне

33. Главные государственные ветеринарные инспектора районов (городов) немедленно берут на учет всех свиней в хозяйствующем субъекте, населенном пункте, предупреждают письменно хозяйствующий субъект с не допущением продажи, перемещения, выпуска из помещений и убоя свиней.
34. В кратчайший срок главный государственный ветеринарный инспектор района (города) осуществляют изъятие у населения всех свиней в соответствии с Правилами обязательного изъятия и уничтожения животных, продуктов и сырья животного происхождения, представляющие особую опасность для здоровья животных и человека, либо их обязательного обезвреживания (обеззараживания) и переработки без изъятия, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 28 апреля 2003 года № 407 и затем направляют их так же, как и свиней всех других хозяйствующих субъектов, предприятий и организаций этой зоны, для убоя на ближайшие убойные пункты. Для перевозки животных оборудуют кузова транспортных средств таким образом, чтобы не допустить инфицирования внешней среды в пути следования.
Для сопровождения группы транспортных средств с животными следуют ответственное лицо, за сдачу свиней, ветеринарный специалист и работник полиции.
В тех случаях, когда предприятия по убою и переработке свиней расположены во второй угрожаемой зоне, устанавливают вокруг них режим первой угрожаемой зоны в радиусе до 0,5 километров. Всех свиней этой зоны подвергают убою на общих основаниях до начала убоя свиней, завезенных из первой зоны.
35. Транспортные средства после выгрузки свиней подвергают механической очистке и дезинфекции в специально отведенных для этой цели местах. О проведенной санитарной обработке транспортного средства делают запись в журнале по учету этой работы.
36. Убой свиней в первой угрожаемой зоне проводят с соблюдением ветеринарно-санитарных правил, исключающих возможность распространения вируса.
37. Шкуры убитых свиней обеззараживают в насыщенном (26%) растворе поваренной соли, в которую добавляют 1% соляной кислоты (в пересчете на НСI) при температуре дезраствора 20-22 ^о С. Жидкостный коэффициент 1:4 (на 1 весовую часть парных шкур 4 части дезраствора). Шкуры выдерживают в дезрастворе 48 часов.
38. Мясо и другие продукты, полученные от убоя свиней, перерабатывают на вареные, варено-копченые сорта колбас или консервы.
При невозможности переработки мяса на указанные изделия его обеззараживают проваркой. Выработанная продукция используется в пределах неблагополучной территории.
39. Кости, кровь и субпродукты второй категории (ноги, желудки, кишки), а также боенские конфискаты перерабатывают на мясокостную муку.

40. При обнаружении при убое туш с кровоизлияниями или дегенеративными изменениями в мышцах, внутренних органах и коже, туши со всеми внутренними органами направляют для переработки на мясокостную муку или уничтожают путем сжигания.
41. Не допускается продажа животных всех видов, включая птицу, а также торговля на рынках мясом и другими продуктами животноводства. Снабжение населения продуктами животноводства осуществляется под контролем органов государственного ветеринарного надзора соответствующей территории.
42. Не допускается проведение ярмарок, выставок и других мероприятий, связанных с передвижением и скоплением животных, ограничивается передвижение транспорта и людей.
43. Устанавливаются круглосуточные охранно-карантинные полицейские посты на всех дорогах, ведущих из неблагополучных пунктов и эпизоотических очагов африканской чумы свиней в первую угрожаемую зону, и на дорогах, ведущих к внешним границам первой и второй угрожаемых зон.
44. Посты оборудуют шлагбаумами, дезбарьерами и будками для дежурных.

7. Мероприятия во второй угрожаемой зоне

45. Не допускают торговлю на рынках свиньями и продуктами свиноводства.
46. Проводят переучет всего свинопоголовья. Не допускают выпас свиней. Иммунизацию против классической чумы и рожи проводят в соответствии с планом противоэпизоотических мероприятий.
47. Усиливают государственный ветеринарный надзор за состоянием здоровья свиней в хозяйствующих субъектах всех категорий. Не допускают пересылку для исследования трупов свиней и патологического материала от них в ветеринарные лаборатории почтой. Допускается доставка материала нарочным с соблюдением соответствующих требований.

8. Снятие карантина и ограничений

48. Карантин с неблагополучного по африканской чуме свиней хозяйствующих субъектов, района (города), области снимают через 30 дней, решения принимается местным исполнительным органом по представлению главного государственного ветеринарного инспектора соответствующей территории при условии проведения комплекса ветеринарных мероприятий, согласно пункту 3 статьи 27 Закона «О ветеринарии».
49. На срок 12 месяцев после снятия карантина не допускается вывоз свиней, продуктов и сырья, полученных от их убоя, за пределы неблагополучных районов, областей.
50. Гражданам не допускается продавать свиней на рынках неблагополучных по африканской чуме свиней районах (городах), областях и хозяйствующих субъектах, а также закупать их у населения.
51. Отделениям связи неблагополучных по африканской чуме свиней районов, областей не допускается прием от граждан посылок с продуктами и сырьем животного происхождения.
52. Установленные ограничения для неблагополучных территорий в равной степени относятся к сопредельным административным районам второй угрожаемой зоны.
53. В течение срока действия ограничений на дорогах при выезде за пределы неблагополучных районов областей должны функционировать контрольные ветеринарно-полицейские посты.
54. Комплектование хозяйствующих субъектов поголовьем свиней в бывшем эпизоотическом очаге и первой угрожаемой зоне разрешается через 12 месяцев после снятия карантина.
55. Комплектование поголовьем животных крупных свиноводческих комплексов через 12 месяцев после снятия карантина с разрешения уполномоченного государственного органа в области ветеринарии. Размещение в таких помещениях животных других видов (включая птиц) разрешается после снятия карантина.

Утверждены
приказом Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 10 января 2005 года N 7

Ветеринарные правила
проведения мероприятий по профилактике и ликвидации
энзоотического энцефаломиелита свиней (болезнь Тешена)

Настоящие Ветеринарные правила проведения мероприятий по предупреждению и ликвидации энзоотического энцефаломиелита свиней (далее - Ветеринарные правила) определяют порядок организации и проведения ветеринарных мероприятий, обязательных для исполнения физическими и юридическими лицами в соответствии со статьей 26 Закона Республики Казахстан «О ветеринарии».

1. Общие положения

1. Энзоотический энцефаломиелит свиней (болезнь Тешена), полиомиелит свиней - вирусная болезнь, характеризующаяся развитием, нарушением координации движений, прогрессирующим парезом и параличом конечностей.
2. Возбудитель энзоотического энцефаломиелита свиней - рибонуклеиновая кислота, содержащий вирус, семейства Picornavirdae .
Вирус терморезистентен, устойчив к действию многих дезинфицирующих веществ и длительное время сохраняется во внешней среде. В замороженном состоянии он может сохраняться годами, а в засоленном мясе, навозе и инфицированном помещении - 6-8 недель.
3. К возбудителю энзоотического энцефаломиелита свиней в естественных условиях восприимчивы только свиньи, преимущественно поросята - отъемыши и подсвинки.
4. Источником возбудителя инфекции являются больные и вирусоносители, выделяющие вирус со слюной, носовым истечением и калом. Факторы передачи - трупы, а также продукты убоя больных и переболевших свиней (вирусоносителей), инфицированные корма, вода, подстилка, предметы ухода, спецодежда.
Болезнь проявляется спорадически в течение года, чаще весной и осенью. Инкубационный период от 7 до 35 дней. Протекает сверхостро, подостро и хронически, обычно без повышения температуры тела. При всех формах, кроме хронической, болезнь заканчивается параличом, летальный исход 30-90%. Большинство переболевших животных остаются вирусоносителями.
5. Диагноз на энзоотический энцефаломиелит свиней ставят на основании эпизоотических данных, клинических признаков болезни, патологоанатомических изменений и результатов лабораторных исследований.
При постановке диагноза необходимо исключить болезнь Ауески, бешенство, классическую чуму свиней, листериоз, отравления.
6. Для проведения лабораторных вирусологических исследований берут кусочки мозжечка, продолговатого мозга, поясничную часть спинного мозга (массой 5-10 грамм от павших или вынужденно убитых в стадии пареза или паралича больных свиней. Для ретроспективной диагностики (проведения серологических исследований) направляют сыворотки крови в стерильных пробирках (по 5-10 миллилитров от больных и переболевших свиней). Пробы патологического материала помещают в стерильную посуду и доставляют в лабораторию.
7. Лабораторная диагностика энзоотического энцефаломиелита свиней основана: при острой форме болезни - на выделении и идентификации вируса; при подострой форме или латентном течении болезни - ретроспективно по уровню специфических антител.

2. Мероприятие по предупреждению заноса возбудителя
энзоотического энцефаломиелита свиней

8. Основой профилактики энзоотического энцефаломиелита является предотвращение заноса возбудителя болезни в благополучные хозяйствующие субъекты и контроль за перемещением свинопоголовья в пределах хозяйствующего субъекта, района, области.
9. Для предупреждения заноса возбудителя энзоотического энцефаломиелита свиней хозяйствующие субъекты проводят следующие мероприятия:
1) проводят комплектование здоровыми животными только из благополучного по энзоотическому энцефаломиелиту свиней хозяйствующего субъекта;
2) поступающих в хозяйствующий субъект свиней подвергают карантинированию в течение 30 дней. В период карантина свиней хозяйствующего субъекта подвергают серологическим исследованиям на энзоотический энцефаломиелит;
3) в случае обнаружения клинически больных животных и подтверждения диагноза на энзоотического энцефалита свиней лабораторными исследованиями или при выявлении свиней, серопозитивных к возбудителю энзоотического энцефаломиелита свиней, всю ввезенную партию свиней подвергают убою на специально оборудованном убойном пункте или на санитарной бойне мясокомбината с соблюдением мер, предотвращающих распространение вируса энзоотического энцефаломиелита;
4) пищевые отходы скармливают свиньям только после термического обеззараживания.

3. Мероприятия при подозрении на заболевание
свиней энзоотическим энцефаломиелитом

10. При подозрении на заболевание свиней энзоотическим энцефаломиелитом руководитель хозяйствующего субъекта и ветеринарный специалист, обслуживающий данный хозяйствующий субъект, сообщают об этом главному государственному ветеринарному инспектору района (города), организовать изоляцию больных и подозрительных по заболеванию животных, закрепить за ними отдельный обслуживающий персонал, а также принять другие предупредительные меры.
11. Главный государственный ветеринарный инспектор соответствующей административной территории района (города), получивший сообщение о подозрении на заболевание свиней энзоотическим энцефаломиелитом, обязан немедленно прибыть на место, выяснить эпизоотическую обстановку, принять меры для уточнения диагноза и недопущения распространения болезни.
12. В этих целях:
1) в хозяйствующем субъекте проводят тщательное эпизоотологическое обследование для выяснения источников и путей заноса возбудителя болезни;
2) уточняют эпизоотическую обстановку по энзоотическому энцефаломиелиту и другим болезням свиней в близлежащих хозяйствующих субъектах и населенных пунктах;
3) проводят клинический осмотр свинопоголовья, находящегося в изоляторе, обращая особое внимание на температурную реакцию у животных в различных стадиях заболевания;
4) отбирают патологический материал и направляют для исследования в ветеринарную лабораторию.

4. Мероприятия по ликвидации заболевания
свиней энзоотическим энцефаломиелитом

13. При установлении диагноза на энзоотический энцефаломиелит свиней главный ветеринарный инспектор района (города), вносит представление в местный исполнительный орган об установлении ограничительных мероприятий или карантина на хозяйствующий субъект, район, область по энзоотическому энцефаломиелиту свиней, согласно пункту 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан «О ветеринарии» и определяет основные мероприятия по ликвидации болезни в очаге и профилактике ее в угрожаемой зоне.
14. В карантинированных хозяйствующих субъектах, не допускают:
1) ввоз на карантинируемую территорию и вывоз за ее пределы свиней (за исключением вывоза животных на мясокомбинат или убойные пункты);
2) вывоз из неблагополучного пункта сырой свинины и других необеззараженных продуктов убоя свиней, кроме как на мясокомбинаты или убойные пункты для переработки, а также кормов, оборудования и инвентаря;
3) убой и перегруппировку свиней внутри хозяйствующего субъекта без разрешения ветеринарных специалистов;
4) выезд транспорта за пределы карантинируемой территории без дезообработки;
5) выход обслуживающему персоналу из эпизоотического очага болезни без санитарной обработки;
6) вход в свиноводческие помещения лицам, не связанным с обслуживанием животных;
7) продажу на рынках живых свиней, а также продуктов убоя в сыром виде (мясо, сало, ливер и другие);
8) проведение ярмарок и других мероприятий, связанных со скоплением восприимчивых к болезни животных.
15. При проведении мероприятий по ликвидации заболевания свиней энзоотическим энцефаломиелитом учитывают производственное направление, размер хозяйствующего субъекта и степень пораженности поголовья.
16. В свиноводческих комплексах и репродуктивных хозяйствующих субъектах, на племенных заводах, в которых убой всего свинопоголовья неблагополучной фермы нецелесообразен, проводят ежедневно клинический осмотр, подвергают убою всех больных и подозрительных по заболеванию энзоотическим энцефаломиелитом свиней, а также отстающих в развитии животных, помещения подвергают дезинфекции. Клинически здоровых свиней в неблагополучных и угрожаемых по энзоотическому энцефаломиелиту хозяйствующих субъектах вакцинируют. Поросят, привитых в период до 2-месячного возраста, ревакцинируют по достижении ими 3-х месяцев. Вакцинацию продолжают еще в течение 2 лет после снятия карантина.
17. Убой больных и подозрительных по заболеванию энзоотическим энцефаломиелитом свиней проводят на санитарной бойне или на общем конвейере мясокомбината в отдельную смену, а также на специально оборудованных убойных пунктах (площадках) хозяйствующих субъектов с соблюдением мер, предотвращающих распространение вируса.
18. Свиней для убоя или продукты их убоя для переработки доставляют на мясокомбинат или убойные пункты транспортными средствами с плотными, не пропускающими жидкость кузовами. В пути следования не допускается делать остановки в населенных пунктах, а также убой свиней.
Транспортные средства при выезде из хозяйствующего субъекта, а также с территории мясокомбината или убойного пункта тщательно очищают и дезинфицируют 2% раствором формальдегида из расчета 1 литр на 1 квадратный метр, время экспозиции 3 часа после выгрузки животных. Спецодежду и обувь лиц, работающих на погрузке и разгрузке, а также обслуживающих свиней в пути следования, дезинфицируют.
Использованное во время убоя животных оборудование после окончания работы тщательно дезинфицируют 5% раствором хлорамина или 3% горячим раствором едкого натра при экспозиции не менее 3 часов. Малоценные деревянные приспособления сжигают. Убойные пункты (площадки) очищают и дезинфицируют 3% горячим раствором едкого натра после каждого случая убоя таких свиней.
19. Мясо, шпик и субпродукты перерабатывают на вареные или варено-копченые колбасы или консервы, или направляют на проварку.
Туши истощенных животных со всеми внутренностями, а также трупы свиней сжигают или направляют на техническую утилизацию под контролем ветеринарных специалистов.
20. Допускается использование голов, ног и хвостов для выработки зельца и студня с соблюдением обычных технологических режимов их изготовления.
21. Шкуры с животных не снимают, а опаливают или ошпаривают. На мясокомбинатах или убойных пунктах допускается снятие шкур, которые подвергают обеззараживанию.

5. Мероприятия в зоне, угрожаемой по заносу
возбудителя энзоотического энцефаломиелита свиней

22. В угрожаемую зону входит территория с населенными пунктами и хозяйствующими субъектами, непосредственно прилегающими к неблагополучному по энзоотическому энцефаломиелиту свиней пункту, а также хозяйствующие субъекты, которые в течение последних 4 месяцев имели производственные связи с неблагополучным пунктом по ввозу или вывозу свиней, кормов для них или другие хозяйственные связи.
23. В угрожаемой зоне осуществляют следующие мероприятия:
1) оповещают население об угрозе распространения болезни и проводимых в связи с этим мероприятиях. Проводят профилактическую вакцинацию свиней инактивированной или живой вакциной против энзоотического энцефаломиелита во всех хозяйствующих субъектах с учетом ранее проведенных вакцинаций, в течение 2 лет после снятия карантина с неблагополучного пункта;
2) усиливают государственный ветеринарный надзор на рынках, мясокомбинатах, предприятиях, заготавливающих и перерабатывающих продукты и сырье, полученные от убоя свиней;
3) не допускают ввоз и вывоз свиней из угрожаемой зоны (за исключением мясокомбината или убойного пункта). Торговлю на рынках живыми свиньями проводят через 14 дней после их вакцинации против энзоотического энцефаломиелита;
4) устанавливают строгий ветеринарно-санитарный контроль за содержанием и кормлением свиней;
5) закрепляют постоянных рабочих и транспорт для обслуживания хозяйствующего субъекта.
24. Решение о снятии карантина с неблагополучного по энзоотическому энцефаломиелиту свиней хозяйствующего субъекта принимается местным исполнительными органами по представлению главного государственного ветеринарного инспектора соответствующей территории, согласно пункту 3 статьи 27 Закона «О ветеринарии» через 60 дней после убоя всех больных и подозрительных по заболеванию животных, либо отстающих в росте свиней в соответствии, а также проведения всех ветеринарно-санитарных мероприятий.
Если в неблагополучном хозяйствующем субъекте было подвергнуто убою все поголовье свиней, то карантин с такого хозяйствующего субъекта снимают после проведения в нем соответствующих ветеринарно-санитарных мероприятий и заключительной дезинфекции.
25. Перед снятием карантина, после завершения выполнения всех мероприятий, проводят двукратную заключительную дезинфекцию с интервалом 24 часа 5%-ным раствором хлорамина или 3%-ным горячим раствором едкого натра.
26. После снятия с хозяйствующего субъекта, карантина вводят ограничения на срок 6 месяцев, в течение которого запрещается вывозить и реализовывать свиней и их продукты убоя, кроме мясокомбината, за пределы бывшей неблагополучной по энзоотическому энцефаломиелиту свиней территории.
27. Убой свиней производят отдельной партией на санитарной бойне или мясокомбинате в отдельную смену. В ветеринарном свидетельстве при этом указывают дату снятия карантина.
28. Продукты и сырье убоя свиней перерабатывают, так же как и продукты убоя, больных энзоотическим энцефаломиелитом свиней.
29. В оздоровленных от энзоотического энцефаломиелита хозяйствующих субъектах проводят вакцинацию свиней в течение 2 лет согласно наставлению по применению вакцины.

Ауыл шаруашылық жануарларының кейбір инфекциялық ауруларының алдын-алу және жою бойынша шараларды жүргізудің Ветеринариялық ережелерін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2005 жылғы 10 қаңтардағы N 7 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 10 ақпанда тіркелді. Тіркеу N 3433. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 10-1/18 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 2012.01.17 № 10-1/18 (қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса берілгендер бекітілсін:
1) Шошқаның африкалық обасын алдын-алу және жою бойынша іс-шараларды жүргізудің ветеринариялық ережесі;
2) Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруын (Тешен ауруы) алдын алдын-алу және жою бойынша іс-шараларды жүргізудің ветеринариялық ережесі.
2. Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлігінің облыстық Астана және Алматы қалалары аумақтық басқармалары Ветеринария департаментімен бірге заңнамада белгіленген тәртіпте осы бұйрықтан туындайтын қажетті шараларды қабылдасын.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Ветеринария департаментінің директоры А.Ә.Қожамұратовқа жүктелсін.
4. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінен мемлекеттік тіркеуден өткен күнінен бастап күшіне енеді.

Министр

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2005 жылғы 10 қаңтардағы
N 7 бұйрығымен бекітілген

Шошқаның африкалық обасын алдын-алу және жою бойынша
іс-шаралары жүргізудің Ветеринариялық ережесі

Осы Ветеринариялық ереже, Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалардың міндетті түрде шошқаның африкалық обасы ауруының алдын алу және жою шаралары туралы Ветеринариялық ереже (әрі қарай - Ветеринариялық ереже) ветеринариялық іс-шаралардың ұйымдастыру және орындау тәртібін анықтайды.

1. Жалпы ереже

1. Шошқаның африкалық обасы - жіті, жітіден төмен, созылмалы түрде өтетін және көбінесе өліммен аяқталатын аса жұқпалы вирустық ауруы. Жас шамасына және тұқымына қарамастан, жабайы және үй шошқалары ауырады.

2. Шошқаның африкалық ауруына диагнозды эпизоотиялық, клиникалық, патоморфологиялық белгілер негізінде және зертханалық зерттеулер нәтижелерімен қояды.

3. Шошқаның африкалық обасына зертханалық диагноз қоюды жануарлардың аса қауіпті ауруларын зерттейтін арнайы ветеринариялық зертханаларында немесе арнайы құрал-жабдықтармен жабдықталған ветеринариялық ғылыми зерттеу мекемелерінде жүргізеді.

2. Шошқаның африкалық обасы қоздырғышының
енуінің алдын алу іс-шаралары

4. Қазақстан Республикасы аумағында шошқаның африкалық обасы қоздырғышының енуінің алдын алу мақсатында тиым салынады:
1) Қазақстан Республикасы аумағына шошқаның африкалық обасынан таза емес мемлекеттерден үй және жабайы жануарларды, олардың өнімдерінің барлық түрлерін және жем-шөптік азықтарын әкелуге;
2) Қазақстан Республикасына бағытталған көлік иелеріне Қазақстан Республикасы аумағына шошқаның африкалық обасынан таза емес шет мемлекеттерден сатып алынған жануарлар мен олардың тамаққа қолданылатын өнімдерін (консервілерден басқа) әкелуге;
3) кемеден, әуе көлігінен, поездан, автокөліктерден және басқа да көліктерден, азық қалдықтары мен қоқыстарды теңіз порттары аумағына, темір жол және тас жол бойына төгіп тастауға. Шошқаның африкалық обасымен ауырған таза емес мемлекеттерден келген кемедегі лас су қалдықтары залалсыздандырылады. Ет, ет өнімдерін сақтайтын тоңазытқыш камераларды және теңіз, өзен кемелеріндегі қоймалары жағалауына тоқтап тұру кезінде Қазақстан Республикасы аумағындағы тоқтап тұру мезгілі біткенше пломбалап бекітіп қояды;
4) шекара темір жол станциясы, өзен, теңіз аумақтарында және халықаралық әуе қатынасы аумағында шошқаларды ұстап тұруға.

5. Шекаралық ветеринариялық бақылау бекеттері жергілікті ветеринариялық инспекторларымен бірлесе отырып, шет елдерден келген кемеден, әуе көлігінен, поездан, автокөліктерден, вагон-ресторандардан, рефрижераторлардан және басқа да көліктерден, түсірілген азық қалдықтарын жинауды және залалсыздандыруды шошқаның африкалық обасының таралған немесе таралмағанына қарамастан, ұйымдастырылуы тиіс. Бұл қалдықтар, қаланың күл-қоқыс орындарынан бөлек арнайы жабдықталған жерлерде, қаланың (ауданның) бас ветеринариялық инспекторы мен санитариялық-эпидемиялық бақылаушылардың келісімімен өртеу арқылы жойылады.

6. Шет елдерден келген жолаушылардың, экипаждардың жүктерін, қол жүктерін, халықаралық почта-байланыс жүктерін және қол жүктерін (Шошқаның африкалық обасына қолайсыз елдерден) кеден қызметкерлері тексереді, егер сол жүктердің ішінде мемлекеттік ветеринариялық объектілер бар болған жағдайда, тиісті шаралар қолдану үшін, теңіз, өзен және әуе порттарында, шекаралық темір жол станцияларында орналасқан шекарадағы ветеринариялық бақылау бекеттерінің ветеринариялық мамандарына хабарлайды.

7. Қазақстан Республикасымен шекаралас елдерде шошқаның африкалық обасы шыққан жағдайда және Қазақстан Республикасына вирустың енуіне қауіп төнген кезде, сонымен қатар Қазақстан Республикасының аумағында аурудың эпизоотиялық ошағы пайда болған кезде, жергілікті облыстық, аудандық (қалалық) атқару органдары шошқаның африкалық обасына қарсы күресу үшін арнайы комиссия құрады. Комиссия құрамына, ауруды жою және алдын алу жұмыстарын ұйымдастыру және атқару үшін, жергілікті атқару органдарының қызметкерлері кіреді.

8. Қазақстан Республикасымен шекаралас елді мекенде, шошқаның африкалық обасы шыға қалған жағдайда облыстық, аудандық (қалалық) мемлекеттік ветеринариялық инспекторлары шекаралас барлық елді мекендерді, шошқа шаруашылықтарын, мал иелеріне, мал өнімдерін өңдейтін мекемелердің басшыларына және халықты тамақтандыратын мекемелердің басшыларына аурудың қауіпті екендігін және одан құтылудың жолдарын, Қазақстан Республикасы аумағында вирустың енуін болдырмауды кеңінен түсіндіреді.

3. Шошқаның африкалық обасы ауруына күдіктенген
жағдайда атқарылатын іс-шаралар

9. Шаруашылық субъектісінде шошқаның африкалық обасы ауруына күдіктенген жағдайда, сол ауылдық округте, ауылда, қалада қызмет көрсететін ветеринариялық маман, жедел түрде ауылдық округтің ветеринариялық инспекторына және ауданның (қаланың) бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторына ауру шығуы жөнінде хабарлайды.

10. Ауданның (қаланың) бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы, шошқаның африкалық обасына күдік бар деген хабарды алғаннан кейін, сол жерге таза емес пунктке эпизоотиялық тексеріс жүргізуге және эпизоотиялық ошақтың шекарасын анықтауға жедел түрде жетіп, эпизоотияға қарсы келесі шараларды қолдануы тиіс:
1) ауруға күдікті және ауырған шошқаларды сол орнында оқшаулау;
2) жануарларды (құстарды қоса алғанда) етке союды және мал өнімдерін (ет, май, тері, қауырсын, түбіт) сатуға тиым салу;
3) ауру шыққан елді мекеннен, шаруашылықтан көліктерді және жұмысшы қызметкерлерді санитарлық дауалаусыз шығарылмайды, сонымен қатар шаруашылықтың аумағынан жануарларды, құстарды жануарлардан өндірілген заттар мен шикізаттарды, жем-шөптерді және басқа да жүктерді шығаруға болмайды.

11. Ауданның (қаланың) бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы шошқаның африкалық обасы бар деген күдік хабар түскеннен кейін келесілерге міндетті:
1) ауру шыққан жерге жедел жетіп, аурудың қоздырғышының шығуы және ену жолдарын, күдікті эпизоотиялық аумақтың шекарасын анықтау, індетке шалдыққан объектілердің барын, індеттің таралу жолдарын анықтайды және аурудың таралмауына шаралар қолданады;
2) шошқаның африкалық обасы ауруына күдік болған кезде ауданның (қаланың) атқарушы органның қолданылған шаралар туралы жоғарғы ветеринариялық органға, тиісті шаралар қолдануы үшін көрші аудандардың бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторларына шұғыл түрде хабарлауға.

12. Облыстың бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы шошқаның африкалық обасына күдік туралы мәліметті алғаннан кейін, тез арада Қазақстан Республикасының жоғары өкілетті мемлекеттік ветеринариялық органына хабарлауға міндетті, сол мезетте облыстық бөлімнің ветеринариялық қызметкерімен зертхана қызметкерін қоса эпизоотологиялық жағдайды мұқият анықтауға, жануарларды клиникалық байқауға, өлген шошқаларды жарып көруге, зертханаға жіберілетін паталогиялық материал алуға, аурудың таралуын алдын алу және жою шараларын өткізуді ұйымдастырады.

13. Алынған патологиялық материалды, патологиялық материалдарды және сынамаларды алу және жөнелту туралы белгіленген тәртіпті сақтай отырып, арнайы маманмен мамандандырылған ветеринариялық лабораторияға немесе тиісті ғылыми зерттеу институтына шошқаның африкалық обасын анықтауға жібереді.

4. Шошқаның африкалық обасын жою туралы іс-шаралар

14. Шошқаның африкалық обасының диагнозы анықталғаннан кейін, ауданның (қаланың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы шаруашылық субъектіні, ауданды, облысты шошқаның африкалық обасына эпизоотологиялық жағдайға байланысты Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" Заңының 27-ші бабының 1-ші тармағын басшылыққа ала отырып, жергілікті атқару органдарына карантин немесе шектеу қою жөнінде ұсыныс жасайды және эпизоотиялық ошақтың шекарасын анықтайды, онда тиісті алдын алу және жою шараларын өткізуді ұйымдастырады.

15. Эпизоотиялық ошақтың шекарасын және қауіп төнген аумақты анықтағанда мыналарды басшылыққа алады:
1) шошқаның африкалық обасының эпизоотологиялық ошағына, шошқаның африкалық обасымен ауырған шошқалары бар шошқа шаруашылық субъектілері (ауру деп танылған жануарлары бар бірнеше шошқа қоралары), жекелеген шошқа қоралары, жекеменшік қора аулалары, елді мекендер немесе олардың бір бөлігі жатады;
2) ауру қоздырғышымен ластанған объектілер болып - шошқаның африкалық обасының қоздырғышымен ластанған жануарлардан өндірілген өнімдер мен шикізаттарды өңдейтін, сақтайтын әртүрлі кәсіпорындар (ет комбинаттары, сою пункттері, қоймалар, дүкендер, базарлар, консервілік және тері өңдейтін кәсіпорындар, тоңазытқыштар, ет-сүйектен ұн дайындайтын зауыттар), және көпшілік тамақтанатын мекемелердің ас бөлмелері, биофабрикалар, шошқаларды, ас қалдықтарын және басқа да мал шаруашылығының жүктерін тасымалдайтын көліктер, ауру анықталғанға дейін және анықталған аурулар тұрған аумақтар есептеледі;
3) бірінші қауіпті аумақ - эпизоотикалық ошақпен шекаралас 5-20 шақырым орналасқан шаруашылық, сауда, елді мекендерден шошқаның африкалық обасының эпизоотиялық ошағымен шекаралас аумақ;
4) екінші қауіпті аумақ - бірінші қауіпті аумақты айнала қоршап тұрған, эпизоотиялық ошақтан 100-150 шақырымға дейінгі аумақ.

16. Карантин салынған шаруашылықта, ауданда және облыста мыналарға тиым салынады:
1) жануарлардың барлық түрлерін, сонымен қоса құстарды осы аумаққа енгізуге және одан шығаруға;
2) осы аумақта жануарлардың өнімі мен шикізаттарын дайындауға және шығаруға;
3) аумақтан өсімдіктер өнімдерін шығаруға;
4) карантин қойылған шошқа шаруашылығында бөтен адамдардың, автокөліктердің енуіне және шаруашылықтағы шошқаларды қайтадан топтастыруға;
5) жануарларды және оның өнімдерін базарларда және басқа орындарда сатуға, сатып алуға, ауыл шаруашылық жәрмеңкелерін, көрмелерді (аукциондарды), басқа да адамдар мен жануарларды шоғырландырып өткізетін қоғамдық іс-шараларды.

5. Эпизоотологиялық ошақтағы іс-шаралар

17. Эпизоотиялық ошақтағы барлық шошқаларды қаншығармау әдісімен жояды. Өлген, сойылған малдың өлексесін, көңін, жем-шөп қалдықтарын, қораптарды және арзан құнды құрал-жабдықтарды және тозған қораларды, ағаш едендерді, астауларды, бөлімдерді сол жерде өртейді. Өртенбей қалған қалдықтарды тереңдігі 2 метрден кем емес шұңқырға көмеді.

18. Өртеуге мүмкіншілік болмаған жағдайда, өлекселерді, қалған қалдықтарымен қоса, кемінде 2 метр терең ор қазып соған көмеді. Көмер алдында өлекселердің іштерін жарып, оған хлорлы известь себеді. Өлекселерді көмген жерде бір жылға дейін жермен байланысты жұмыстар жүргізілмейді.

19. Ауру мал орналасқан қораларды алаңдарды 3 рет келесі тәртіпте дезинфекция жасайды: бірінші - жануарларды жойғаннан кейін бірден жасайды; екінші - ағаш едендерді алғаннан кейін, астауларды, бөлімдерді алып, тиянақты механикалық тазарту жұмыстарынан кейін; үшінші - карантинді алардың алдында жасайды. Бірінші дезинфекция жасау кезінде дезинфекциямен қоса дератизация, дезинсекция жасалынады.

20. Дератизация жасағаннан кейін өлген кеміргіштерді жинап, өртеп жібереді.

21. Мал қораларына, құрал-жабдықтарға мал сою бекеттерінде, мал тұрған орындарда механикалық тазарту жұмыстарын жасамас бұрын, келесі ерітінділер қолданылады: құрамында 1,5% формальдегиді бар формалин ерітіндісін; 0,5% күйдіргіш натрий ерітіндісінде дайындалған 1,5% пароформ ерітіндісін; гипохлорид кальцийдің ерітінділерімен; 5% хлорамин ерітіндісімен.
Сонымен қатар, құрамында кемінде 25% активті хлоры бар құрғақ хлорлы известі, оны бір тегіс қылып себеді және үстінен су құяды.
Дезинфекция алдында едендерді, жақтауларды, есіктерді, терезелерді ыстық сумен 2-3% сульфонат немесе кальцийленген содамен немесе күйдіргіш натриймен және басқа заттармен міндетті түрде жуу керек.

22. Мал қораларына, құрал-жабдықтарға мал сою бекеттерінде, мал тұрған орындарда күнделікті және қорытынды дезинфекция жасау үшін осы Ветеринариялық нұсқаудың 21 тармағында көрсетілген ерітінділерді қолданылады. Дезинфекция жасалатын 1 шаршы метр аумаққа 1 литр ерітінді жұмсайды. Зарарсыздандыру уақыты 3 сағаттан кем болмауы тиіс.
Сонымен қатар, құрамында 4% белсенді хлоры бар хлорлы известі, құрамында 3% белсенді хлоры бар натрийдің (кальцийдің) гипохлоридын немесе құрамында 0,5% формальдегиді бар формалинді қолданады. Орта есеппен, дезинфекцияланатын 1 шаршы метр жер бетіне 1,5 литр дезинфекциялық ерітінді себеді.

23. Өлген жануарлардың өлекселері жатқан мал қоралардың жерлерін (ағаш едендерді алғаннан кейін), құрғақ 25% активті хлоры бар хлорлы известі 1 шаршы метрге 2 килограмм себеді, бұдан кейінгі сулауға 1 шаршы метрге 10 литр су жұмсайды. 24 сағат өткеннен кейін 10-15 сантиметр жердің бетін қопарып алып, арнайы қазылған, тереңдігі кемінде 2 метр орға көмеді. Топырақ бетіне біркелкі қылып хлорлы известь сеуіп, үстінен су құяды.
Ферманың ауласын, жердің жоғарғы қабатын алмай-ақ дезинфекция жасайды.

24. Нәжіс жинайтын жердегі сұйық нәжісті құрғақ, құрамында 25% белсенді хлоры бар хлорлы известпен араластырады, 10 литр сұйық нәжіске 1,5 килограмм известь жұмсайды.

25. Жануарлардың қи қоймасындағы қиларды құрғақ, құрамында 25% белсенді хлоры бар хлорлы извеспен 0,5 килограмм/метр есеппен сеуіп араластырады, сосын 1,5 метр тереңдікке көміп тастайды.
Аумағы көп қиларды биотермиялық жолмен 1 жыл бойы залалсыздандырады. Ол үшін, ордың жиегіне 1 шаршы метрге 2 килограмм хлорлы извес сеуіп, айналасын қоршап, айналдыра ор қазып тастайды.

26. Көліктерді және басқа да техникаларды (бульдозерлер, эксковаторлар және басқалар) сол эпизоотиялық ошақта, оқшаулау алаңқайда мұқият жуып, дезинфекциялайды, ол үшін осы Ветеринариялық нұсқаудағы 21 тармағында көрсетілген дезинфекциялық заттардың біреуін қолданады.

27. Дезинфекциялық тосқауылдарды, төсеніштерді дезванналарды осы Ветеринариялық нұсқаудың 21 тармағында көрсетілген дезинфекциялық заттармен толтырады.

28. Эпизоотологиялық ошақта міндетті түрде душ қабылдайтын кабиналар орнатады және онда барлық мамандар, мал иелері және басқа қатысы бар адамдар міндетті түрде гигиеналық душта санитариялық дауалаудан өтеді. Сонымен қатар, сыртқы, ішкі киімдерді, баскиімдерді, арнайы жұмыс киімдерді және аяқ киімдерді формалинді бу камерасында формальдегидтің буымен 57-60 ^о С ыстықтықпен 1 сағат бойы, залалсыздандырады, бұнда формалиннің шығыны 1 метрге 75 миллилитр болуы тиіс. Камераға салу нормасы, 1 метріне 42 килограмм. Ошақтағы жұмыс аяқталғаннан кейін қолданылған арнайы киімдерді отқа жағып жібереді.

29. Сонымен қатар, арнайы киімдерді, бас, іш киімдері, резеңке етіктерді 5% хлораминнің Б 1:9 қатынас ерітіндісіне 3 сағат бойы батырып қою арқылы залалсыздандыруға болады (1 килограмм арнайы киімге 9 өлшем дезерітінді) немесе глутаральдегидте 24 сағат ұстау керек.
Шошқаның африкалық обасының вирусы жұққан зертханалық барлық құрал-жабдықтарды ыдыс аяқтарды да (колбалар, пробиркалар, пипеткалар және басқаларды) осындай жолмен залалсыздандырады, осы Ветеринариялық нұсқаудың 21 тармағында көрсетілген дезинфекциялық заттар қолданылады.

30. Ауаның жылуы 0 ^о С төмен болған жағдайда дезинфекция жасар алдында механикалық тазарту жұмыстары жүргізіледі. Ол үшін осы Ветеринариялық нұсқаудың 21 тармағында көрсетілген дезинфекциялық заттардың дезинфекция жасалынатын жер біреуімен ылғалдандырады, сонан кейін мұздан, қардан аршиды да көңнен және қоқыстан босатады.
Дезинфекциялық заттарды объектілерге, ас тұзын қосып, қыздырып ыстықтай (50-60 ^о С) қолданады.
Дезинфекциялық ерітіндіні ыстық суда (60-70 ^о С) дайындау үшін ас тұзын азғантай мөлшерде (15-20%) қосады, сонан соң дезинфекциялық затты қосады.

31. Дезинфекция жасалғаннан кейін, 24 сағат өткесін, жалпылай қабылданған әдістемемен дезинфекцияның сапасын тексереді.

32. Шошқаның африкалық обасынан қолайсыз пункттерден, эпизоотиялық ошақтардан және ластанған объектілерден ауруды таратпау іс-шараларын орындауды, шошқаның африкалық обасын алдын алу және жою іс-шаралары туралы Ветеринариялық нұсқаудың 4-5 тарауларын басшылыққа алып іске асырады.

6. Бірінші қауіпті аумақта қолданылатын іс-шаралар

33. Ауданның (қаланың) бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы шаруашылық субъектілеріндегі барлық шошқаларды дереу есепке алады, шаруашылық субъектілерге шошқаларды сатуға, ауыстыруға, қорадан шығармауға, жануарларды союға болмайтындығы жөнінде жазбаша түрде ескертеді.

34. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 28 сәуірдегі N 407 Жануарлар және адам денсаулығына ерекше қауіп төндіретін жануарларды, жануарлардан алынған өнім мен шикізаттарды міндетті түрде алу және жою, немесе оларды алып қоймай міндетті түрде қайта өңдеу, залалсыздандыру (зарарсыздандыру) туралы Ережеге қаулысына сәйкес, ауданның (қаланың) бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы қысқа мерзімде барлық ауырған және ауруға күдікті шошқаларды мал иелерінен алып, комиссия анықтаған арнайы мал сою пункттеріне союға жібереді. Тасымалдау кезінде жолшыбай қоршаған ортаны вируспен ластамау үшін, тасымалдау көліктері мен тіркемелердің кузовтарын жабдықтайды.
Жануарларды тиеген автокөліктермен бірге шошқаларды тапсыруға жауапты адам, ветеринариялық маман және полиция қызметкерлері бірге жүреді.
Егер мал соятын мекеме екінші қауіпті зона да орналасқан болса, онда оның айналасына, 0,5 шақырым шеңберінде бірінші қауіпті зонаның режимі қолданылады. Бұл зонадағы барлық шошқаларды, белгіленген жалпы тәртіптегідей союға жібереді.

35. Автокөліктерден шошқаларды түсіргеннен кейін, оны арнайы оқшауланған орында механикалық әдіспен тазалап, дезинфекция жүргізеді. Автокөлікті санитариялық дауалауды өткізгені туралы бұл жұмысты тіркейтін журналға жазады.

36. Бірінші қауіпті аумақта шошқаларды, вирустарды таратпау мақсатында, ветеринариялық-санитариялық тәртіптерді сақтай отырып сояды.

37. Сойылған шошқалардың терілерін 26% астұзының ерітіндісінде залалсыздандырады, оған 1% тұз қышқылын араластырады, ерітіндінің температурасы 20-22 ^о болуы тиіс. Ерітінді коэффициенті 1 өлшем тері 4 өлшем дезерітінді болуы тиіс. Теріні 48 сағат ерітіндіде ұстайды.

38. Сойылған шошқадан алынған ет және оның өнімдерін пісірілген немесе пісіріліп қақталған шұжықтар жасауға жіберіледі.
Егер, еттерді және басқа өнімдерді жоғарыда көрсетілген өнімдер шығару мүмкін болмаса, онда оларды пісіру арқылы залалсыздандырады. Өндірілген өнімдер сол қолайсыз әкімшілік аумақта пайдаланылады.

39. Сүйектерді, қанды екінші категориялы ішкі құрылыс мүшелерін (сирақ, ішек-қарын), сонымен қатар, сою кезінде шыққан конфескаттарды ет-сүйек ұнын жасауға жіберіледі.

40. Егер ұшаларда, ішкі құрылыс мүшелерінде қанталау немесе бұлшық еттерінде, ішкі құрылысмүшелерінде және терісінде дегенеративтік өзгерістер болса, онда оларды ет-сүйек ұнын дайындауға жібереді немесе өртеу арқылы жояды.

41. Жануарлардың барлық түрлерін, құстарды қоса алғанда, базарларда сатуға тиым салынады. Шаруашылық субъектілерді жануарларының өнімдерімен қамтамасыз ету, сол аумақтың мемлекеттік ветеринариялық қадағалау органының бақылауымен атқарылады.

42. Жәрмеңке, көрме және басқа да жануарларды шоғырландыру немесе тасымалдаумен байланысты іс-шараларды өткізуге тиым салынады, көліктердің және адамдардың жүріп тұруын шектейді.

43. Шошқаның африкалық обасынан таза емес пункттерден және эпизоотиялық ошақтардан бірінші қауіпті аумаққа келетін, сонымен қатар бірінші және екінші қауіпті аумақтың сыртқы шекарасына баратын барлық жолдарға күндіз-түні жұмыс істейтін карантиндік-күзеттік полициялық бекеттер орнатылады.

44. Бекеттерді шлагбауммен, дезтосқауылмен және кезекшілерге арналған үйшіктермен қамтамасыз етеді.

7. Екінші қауіпті аумақта қолданылатын іс-шаралар

45. Базарларда шошқаларды және олардың өнімдерін сатуға тиым салынады.

46. Шаруашылық субъектілердегі барлық шошқаларды есепке алады. Оларды жайылымға жаюға тиым салынады. Эпизоотияға қарсы іс-шаралар жоспары бойынша, шошқаның классикалық обасына және шошқа тілмесіне қарсы профилактикалық вакцина егу жұмыстары атқарылады.

47. Шаруашылық субъектілерінде шошқалардың денсаулығын қатаң бақылау үшін мемлекеттік ветеринариялық бақылауды күшейтеді. Зертханаға, шошқалардың өлекселерін немесе олардан алынған патологиялық материалдарды пошта арқылы жіберуге тиым салынады. Патологиялық материалдарды, тиісті талаптарды сақтай отырып, адамдар өз қолымен апарып тапсыруына болады.

8. Карантинді және шектеуді алу

48. Эпизоотиялық ошақтағы барлық шошқалар жойылғаннан соң және бірінші қауіпті аумақтағы шошқалар сойылғаннан кейін, осы Ветеринариялық нұсқауда белгіленген іс-шаралардың орындалғаннан соң, шаруашылықтан, ауданнан (қаладан), облыстан Қазақстан Республикасы "Ветеринария туралы" Заңының 27 бабының 3-ші тармағына сәйкес, 30 күннен кейін карантин алынады.

49. Карантин алынғаннан кейін, 12 ай бойы шошқаларды және оның өнімдері мен шикізаттарын таза емес ауданнан, облыстан шығаруға тиым салынады.

50. Шошқаның африкалық обасына таза емес аудандардың (қалалардың), облыстың базарларында және шаруашылық субъектілерінде шошқаны сатуға және жеке меншіктен сатып алуға тиым салынады.

51. Шошқаның африкалық обасына таза емес аудандарда, облыста поштаның байланыс бөлімшелерінде, азаматтардан жануарлардан алынатын өнімді және шикізаттар бар сәлемдемелерді қабылдауға тиым салынады.

52. Шошқаның африкалық обасына таза емес аумақтағы шектеу көрші екінші қауіпті аумаққа да жатады.

53. Карантиндік шектеуі аяқталғанша, таза емес аудандардан шығатын жолдарда ветеринариялық және полициялық бекеттер жұмыстарын атқаруы тиіс.

54. Шошқаның африкалық обасына таза емес эпизоотиялық ошақтарда және бірінші қауіпті аумақтарда карантин алынғаннан кейін бір жылдан кейін, шаруашылықтарды шошқалармен толықтыруға рұқсат беріледі.

55. Шошқаның үлкен шоғырланған кешендерінде карантин алынғаннан кейін, 12 ай өткесін, ветеринария саласының өкілетті органының бақылауымен және рұқсатымен малдарды шоғырландыруға болады. Басқа жануарларды (құстарды қоса алғанда) карантин алынғаннан кейін, орналастыруға рұқсат беріледі.

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы Министрінің
2005 жылғы 10 қаңтардағы
N 7 бұйрығымен бекітілген

Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруын
(Тешен ауруы) алдын алдын-алу және жою бойынша
іс-шараларды жүргізудің Ветеринариялық ережесі

Осы Ветеринариялық ереже, Қазақстан Республикасының "Ветеринария туралы" Заңының 26 бабына сәйкес, жеке және заңды тұлғалардың міндетті түрде шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруын (Тешен ауруы) алдын алу және жою шаралары туралы Ветеринариялық ереже (әрі қарай - Ветеринариялық ереже) ветеринариялық іс-шаралардың ұйымдастыру және орындау тәртібін анықтайды.

1. Жалпы ереже

1. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруы, (Тешен ауруы, шошқаның полиомиолиті) - жүріс-тұрыстың бұзылуымен, аяқтарының жансыздануының өршуімен сипатталатын, вирустық ауру.

2. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруының қоздырушысы - құрамында рибонуклеин қышқылы бар, вирустың Picornavirdае тұқымды.
Вирус ыстыққа біршама төзімді, көптеген дезинфекциялық заттарға төзімді және сыртқы ортада көпке дейін сақталады. Қатырылған күйінде ол бірнеше жылдарға дейін сақталады, ал тұздалған етте, қида және инфекцияланған бөлмелерде 6-8 аптаға дейін сақталады.

3. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына табиғи жағдайда тек қана сүт еметін және сүттен жаңа арылған торайлар бейім келеді.

4. Ауру қоздырушысының бастауы болып ауру және вирусты сілекеймен, сорамен және зәрімен шығаратын аурудан жазылған вирустасымалдаушы шошқалар болып табылады. Вирусты бірін-біріне беретін факторларға - өлекселер, ауру және ауырған шошқалардың сойғаннан кейінгі өнімдері, инфекцияланған жем-шөп, су, төсеніш, күту құрал-саймандар, арнайы киімдер жатады.
Ауру жылдың кез келген мезгілінде болуы мүмкін, бірақ көбінесе көктем, күзгі мезгілдерде жиірек кездеседі. Жасырын кезеңі 7 күннен 35 күнге дейін болады. Ауру жіті, жітіден төмен және созылмалы түрде өтеді, дене қызуының көтерілуі байқалмайды. Ауру жітіден жоғары, жітіден төмен және созылмалы түріде, дене қызуы көтерілмей өтеді. Созылмалы түрінен басқалары ауру салмен аяқталып, өлімі 30-90% болады. Аурудан жазылған шошқалардың көбі вирусты тасымалдаушы болады.

5. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына диагнозды эпизоотиялық мәліметтер, аурудың клиникалық белгілері, патологиялық анатомиялық өзгерістері және зертханалық зерттеулер нәтижелері арқылы қойылады.
Диагноз қойғанда, Ауеске ауруының, шошқаның классикалық обасының, листериоздың, құтыру және уланудың жоқтығына көз жеткізу керек.

6. Зертханалық вирусологиялық зерттеулер жасау үшін, өлген немесе сал болған ауру шошқаларды әдейі өлтіріп олардың мишығының, сопақша мидының, жұлынның бір бөлегін (салмағы 5-10 грамм) алады. Ретроспективтік диагностикалауға (серологиялық зерттеу жасау үшін) таза пробиркалармен (5-10 миллилитр) ауру және ауырып болған шошқалардың қан сары суын жібереді. Сынамаларды зертханаға таза ыдысқа салып, мұз салынған термоспен, ветеринариялық-санитариялық ережелерді сақтап жібереді.

7. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруын зертханалық зерттеулер келесілерге негізделген: жіті өтетін кездерде - вирусты табу және оны бірдейлестіру; жітіден төмен немесе ауру жасырын өткен кезде - ретроспектік түрде арнайы антиденелердің деңгейін анықтау.

2. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит
ауруының енуінің алдын алу шаралары

8. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруын профилактикалық іс-шараларының негізінде аурудың қоздырғышының сау шаруашылыққа енуінің алдын алу және шаруашылықта, ауданда, облыста шошқалардың тасымалдануын қадағалау болады.

9. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруының енуінің алдын алу үшін жануарлардың иелері келесі іс-шараларды жүргізеді:
1) шошқа шаруашылықтарын тек қана шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруынан сау шаруашылықтардан алынған, ветеринариялық құжаттармен расталған шошқалармен толықтыру керек;
2) Шаруашылыққа әкелінген шошқалар 30 күндік карантинге қойылады. Карантин кезінде шошқаларды шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына қарсы серологиялық тәсілмен тексеріледі;
3) Егер, аурудың клиникалық белгілері байқалса, немесе Тешен ауруы зертханалық тәсілмен зерттегенде қан сарысуына оң нәтиже бергені анықталса, немесе шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруының қоздырғышына серопозитивті шошқалар бары анықталса онда барлық әкелінген (партия) шошқаларды арнайы жабдықталған сою пункттерінде немесе ет комбинаттардың санитариялық сою бөлімдерінде, вирус тарап кетпеудің алдын алу мақсатында барлық санитариялық-ветеринариялық шараларды сақтап сояды;
4) Тамақ қалдықтарын шошқаларға, тек ыстықпен залалсыздандырылғаннан кейін беріледі.

3. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына
күдік туған кезде өткізілетін іс-шаралар

10. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына күдік туған кезде шаруашылық субъектісінің басшысы және сол шаруашылық субъектісіне қызмет көрсететін ветеринариялық маман, ауданның (қаланың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторына хабарлап, ауру және ауруға күдікті шошқаларды оқшаулап, оларға арнайы күтуші тағайындайды, сонымен қатар басқа сақтану шараларын қолданады.

11. Тиісті әкімшілік аумақтың Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторы, шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына күдікті деген хабар алғаннан соң, міндетті түрде сол жерге келіп, эпизоотиялық жағдайды анықтап, оның диагнозын анықтауға шара қолданып және аурудың әрі қарай тарап кетпеуіне жол бермеуі тиіс.

12. Ол үшін:
1) аурудың қоздырғышының ену жолдарын анықтау үшін, шаруашылық субъектісіне мұқият эпизоотиялық талдау жүргізеді;
2) көрші шаруашылықтарда, елді мекендерде инфекциялық энцефаломиолит және шошқаның басқа да ауруларының эпизоотиялық жағдайын анықтайды;
3) оқшауланған шошқалардың клиникалық қалпын анықтайды, оның ішінде шошқалардың аурудың әр сатысында болатын дене қызуына назар аударады;
4) патологиялық материалды алып, ветеринариялық зертханаға жібереді.

4. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит
ауруын жою туралы іс-шаралар

13. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруына диагноз қойылғаннан кейін, "Ветеринария туралы" Заңының 27 бабының 1-ші тармағын басшылыққа ала отырып аудан (қала) әкімшілігі, ауданның (қаланың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының ұсынуымен, шаруашылық субъектіге, ауданға, облысқа шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруынан таза емес шаруашылық деп шешім шығарып, оған шектеу іс-шараларын немесе карантин қояды, ошақтағы ауруды жоюдың және қауіпті аумақтағы алдын алу шараларының жалпы іс-шараларын анықтайды.

14. Карантин қойылған шаруашылық субъектілеріне келесілерге тиым салынады:
1) карантинді аумаққа шошқаларды алып кіруге немесе алып шығуға (тек, жануарларды ет комбинаттарын немесе сою пункттеріне апарудан басқа);
2) аурудан таза емес пункттерден шошқадан өндірілген өнімдерді шикідей алып шығуға, тек ет комбинаттарына немесе сою пункттеріне өңдеуге апарғаннан басқа, сонымен қатар жем-шөптерді, құрал-жабдықтарды және құрал-саймандарды да алып шығуға;
3) ветеринариялық маманның шешімісіз шошқаларды топтастыруға және союға;
4) дезинфекциялық өңдеусіз автокөліктерді карантинді аумақтан шығаруға;
5) күтуші жұмысшылардың эпизоотиялық ошақтан санитариялық дауалаусыз шығуына;
6) шошқаларды күтуге қатысы жоқ тұлғалардың шошқа қораларына енуіне;
7) шошқаларды және олардан өндірілген шикі өнімдерді (ет, май, өкпе-бауыр) базарларда сатуға;
8) жәрмеңкелер және басқа да шараларға байланысты ауруға сезімтал жануарларды шоғырландыруға.

15. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруын жою іс-шараларын жүргізгенде шаруашылықтың өндірістік бағытын, аумағын және ауруға шалдыққан жануарлардың көлемін есепке алу керек.

16. Егер, шошқа комплекстерінде және репродуктивті шаруашылықтарда, асыл тұқымды зауыттарда аурудан бос емес фермаларда жануарларды сою тиімді болмаса, күнделікті клиникалық бақылау жасайды, шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруымен ауырған және ауруға күдікті барлық жануарларды, сонымен қатар өсіп-дамуы төмендеген шошқаларды союға жібереді, бөлмелер дезинфекцияланады. Аурудан бос емес шаруашылықтардағы (фермалардағы) клиникалық сау шошқаларды және елді мекендердегі шошқаларға вакцина егіледі. Торайларға 2 айлығында вакцина егілсе, оларды 3 айға толған кезінде қайталап вакцина егіледі. Вакцина егуді карантин алынғаннан кейін 2 жылдай өткізеді.

17. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруымен ауру және оған күдікті шошқаларды союды ет комбинаттардың арнайы санитариялық сою цехтарында немесе жеке ауысымда жалпы конвейерде, сонымен қатар шаруашылықтың арнайы жабдықталған сою пункттерінде (аулаларда) вирустың тарап кетпеуі туралы ережесін сақтап союды ұйымдастырады.

18. Шошқаларды союға немесе олардан өндірілген өнімдерді автокөлікпен тасымалдау кезінде, автокөліктердің кузовалары бүтін, су ақпайтын болуы тиіс. Жолшыбай елді мекендерде тұрақтап тоқтауға тиым салынады.
Шаруашылық субъектісінен, онымен қатар ет комбинаттың немесе сою пунктінен шығатын автокөліктер мұқият тазартылып, 2% формальдегид ерітіндісімен, 1 шаршы метрге 1 литр есеппен дезинфекцияланады, жануарларды түсіргеннен кейін экспозициялау уақыты 3 сағат. Жануарларды арту және түсіру кезінде және жануарларды тасымалдағанда жолшыбай шошқаларды қарайтын жұмысшылардың арнайы киімдерін дезинфекциялайды.
Шошқаларды сойғанда пайдаланған құрал-жабдықтарды, жұмыс біткеннен соң 5% хлораминнің ерітіндісімен немесе 3% күйдіргі натрийдің ыстық ерітіндісімен дезинфекциялайды. Құндылығы төмен ағаштан жасалынған құрал-саймандарды өртеп жібереді. Сою пункттерін (аулаларды), әрбір шошқа сойылғаннан кейін тазалайды және 3% күйдіргі натрийдің ыстық ерітіндісімен дезинфекциялайды.

19. Етті, майды және іш-құрылыс мүшелерін пісірілген немесе пісіріліп қақталған шұжықтар немесе консерві жасауға жібереді, немесе пісіруге жібереді.
Арық ұшаларды ішкі құрылыс мүшелерімен бірге және өлекселерді ветеринариялық мамандардың бақылауымен өртеуге немесе техникалық қайта өңдеуге жібереді.

20. Бас, сирақтары мен құйрықтарын қарапайым технологиялық режиммен өңдеп тағамға жаратуға болады.

21. Жануарлардың терісін алмайды, оларды ұйытады немесе ыстық сумен жидітеді. Ет комбинаттарында немесе сою пункттерінде жануарлардың терісін алып залалсыздандыруға болады.

5. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруы
таза емес аумақта атқарылатын іс-шаралар

22. Қауіпті аумаққа - шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруынан бос емес шаруашылық субъектілері мен елді мекендерге шекаралас аумақтар жатады, сонымен қатар ол аумаққа соңғы 4 ай бойы шошқаларды, жем-шөптерді әкелу немесе шығару және тағы басқадай жағдайда қатынас болған шаруашылық субъектілері жатады.

23. Қауіпті аумақта келесі іс-шаралар атқарылады:
1) жергілікті тұрғындарды, аурудың тарау қауіпі бар және оны болдырмау іс-шаралары туралы хабардар етеді. Аурудан бос емес аумаққа шекаралас орналасқан барлық шаруашылық субъектілерінде шошқаларға профилактикалық вакцина егіледі. Бұрынғы егілуін еске алып, аурудан бос емес аумақтан карантин алынғаннан кейін де 2 жыл бойы вакцина егеді;
2) базарларда, ет комбинаттарында, шошқалардан өндірілген өнімдерді өңдейтін, дайындайтын кәсіпорындарда мемлекеттік ветеринариялық қадағалауды күшейтеді;
3) қауіпті аумақтан шошқаларды енгізуге немесе алып шығуға (ет комбинаттарына немесе сою пункттеріне апарудан басқа) тиым салынады. Вакцина егілген шошқаларды тірідей, тек 14 күннен кейін ғана базарларда сатуға рұқсат беріледі;
4) шошқаларды бағып-күтуге және азықтандыру кезіне қатаң ветеринариялық-санитариялық бақылау қойылады;
5) шошқа фермаларына тұрақты көліктер мен күтуші адамдар бекітіледі.

24. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруынан бос емес шаруашылық субъектілерінен карантинді "Ветеринария туралы" Заңының 27 бабының 3-ші тармағына сәйкес жергілікті әкімшілік, ауданның (қаланың) Бас мемлекеттік ветеринариялық инспекторының ұсынуымен, барлық ауырған және ауыруға күдікті, сонымен қатар өсу барысы төмен шошқаларды сойғасын, барлық ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды өткізгеннен соң 60 күннен кейін карантин алынады.
Егер, аурудан бос емес шаруашылық субъектідегі барлық шошқалар сойылса, онда ол шаруашылық субъектіден карантин, тиісті ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар орындалғаннан соң және қорытынды дезинфекция жасалғаннан кейін алынады.

25. Барлық іс-шаралар орындалып біткесін, карантинді алар алдында екі рет, арасы 24 сағаттан 5% хлораминнің ерітіндісімен, немесе 3% ыстық күйдіргі натриймен қорытынды дезинфекция жасалады.

26. Шаруашылық субъектіге карантин алынғаннан кейін, 6 ай мерзімге шектеу қойылады, сол аралықта шошқаларды және оның өнімдерін бұрынғы шошқаның энзоотиялық энцефаломеолиті болған аумақтан алып шығуға болмайды, тек ет комбинатынан басқа.

27. Шошқаларды союды бөлек партиялармен санитариялық сою цехында немесе ет комбинатында жеке ауысымда атқарылады. Ветеринариялық куәлікте карантин алынған айы, күні көрсетіледі.

28. Жануарлардан өндірілген өнімдерді, шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруымен ауырған шошқалардың өнімін өңдеген әдіспен өңдейді.

29. Шошқаның энзоотиялық энцефаломиелит ауруынан сауықтырылған шаруашылық субъектілерінде, елді мекендерде шошқаларды 2 жыл бойы, осы аурудың вакцинасын пайдалану туралы нұсқамасына сәйкес егіледі.