Об утверждении Инструкции об организации надзора за законностью следствия и дознания

Приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 4 января 2006 года N 1. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 января 2006 года N 4016. Утратил силу приказом Генерального Прокурора Республики Казахстан от 27 августа 2008 года № 47

Сноска. Утратил силу приказом Генерального Прокурора РК от 27.08.2008 № 47 (вводится в действие с 01.10.2008).

В целях повышения эффективности прокурорского надзора за применением законов органами следствия и дознания, руководствуясь подпунктом 4) статьи 11 Закона Республики Казахстан "О Прокуратуре", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию об организации надзора за законностью следствия и дознания.

2. Начальнику Департамента по надзору за законностью следствия и дознания (Абдирову Н.М.) принять меры к государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

3. Признать утратившим силу приказ Генерального Прокурора Республики Казахстан от 19 мая 2004 года N 28 "Об утверждении Инструкции об организации прокурорского надзора за законностью следствия и дознания" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2882).

4. Контроль за исполнением приказа возложить на заместителя Генерального Прокурора Республики Казахстан Мерзадинова Е.С.

5. Приказ направить Главному военному прокурору, прокурорам областей, городов Алматы, Астана и приравненным к ним, прокурорам городов, районов, специализированных прокуратур, руководителям научных и других учреждений при Генеральной прокуратуре Республики Казахстан.

6. Настоящий приказ вступает в силу со дня государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

Генеральный Прокурор
Республики Казахстан

УТВЕРЖДЕНА
приказом Генерального Прокурора
Республики Казахстан
N 1 от 04.01.2006 года

И Н С Т Р У К Ц И Я
об организации надзора за законностью следствия и дознания Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция регламентирует организацию и осуществление надзора за законностью следствия и дознания с целью единообразного и точного применения закона на основании Конституции Республики Казахстан, Закона Республики Казахстан "О Прокуратуре", уголовно-процессуального и иного законодательства.

2. В пределах компетенции органы прокуратуры в данной отрасли надзора осуществляют правозащитные и надзорные функции, а также функции уголовного преследования и координации деятельности правоохранительных органов.

3. Приоритетными направлениями надзора за законностью следствия и дознания определены:
1) надзор за соблюдением конституционных прав и свобод человека и гражданина в уголовном процессе;
2) координация деятельности правоохранительных органов по борьбе с преступностью, укреплению законности и правопорядка;
3) надзор за соблюдением законности при приеме, регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной информации о преступлениях и происшествиях;
4) надзор за применением законодательства, направленного на борьбу с терроризмом и экстремизмом, незаконным вывозом и торговлей людьми с целью их сексуальной, трудовой и иной эксплуатации;
5) надзор за применением законодательства, направленного на борьбу с организованными формами преступности;
6) надзор за применением законодательства, направленного на борьбу с умышленными убийствами;
7) надзор за применением законодательства, направленного на борьбу с незаконным оборотом наркотических средств и психотропных веществ;
8) надзор за применением законодательства, направленного на борьбу с коррупционной преступностью;
9) надзор за применением законодательства, направленного на борьбу с экономической преступностью.

Глава 2. Разграничение полномочий при осуществлении надзора
за законностью следствия и дознания

4. В целях более четкого разграничения функций Генеральной прокуратуры Республики Казахстан (далее - ГП РК), территориальных и специализированных прокуратур, исключения дублирования в их деятельности, усиления роли прокуроров, осуществление надзора за законностью следствия и дознания устанавливается в следующем порядке:
1) Департамент по надзору за законностью следствия и дознания ГП РК (далее - Департамент) контролирует по республике организацию и осуществление надзора, а также непосредственно осуществляет надзор по уголовным делам в отношении должностных лиц, назначенных Президентом Республики Казахстан; назначенных и избранных Палатами Парламента; возглавляющих центральные исполнительные органы и ведомства; депутатов Парламента; судей, а также по делам, осуществление надзора по которым поручается Генеральным Прокурором и его заместителями;
2) Главная военная прокуратура осуществляет надзор в подразделениях центральных аппаратов органов уголовного преследования, расследующих уголовные дела о преступлениях, совершенных военнослужащими, проходящими военную службу по призыву или контракту в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан; гражданами, пребывающими в запасе, во время прохождения ими воинских сборов; лицами гражданского персонала воинских частей, соединений и учреждений в связи с исполнением ими служебных обязанностей или в расположении этих частей, соединений и учреждений.
По уголовным делам, расследуемым нижестоящими структурами данных ведомств, надзор осуществляется военными прокурорами регионов, гарнизонов и войск.
Надзор в указанных подразделениях органов уголовного преследования по преступлениям, совершенным лицами, не состоящими на военной службе, осуществляют территориальные прокуроры;
3) надзор за законностью при расследовании уголовных дел центральными аппаратами Министерства внутренних дел Республики Казахстан (далее - МВД РК), Агентства по борьбе с экономической и коррупционной преступностью Республики Казахстан (далее - АБЭКП РК), Комитета национальной безопасности Республики Казахстан (далее - КНБ РК), Комитета таможенного контроля Министерства финансов Республики Казахстан (далее - КТК МФ РК), Государственной противопожарной службы Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан (далее - ГПС МЧС РК) и Комитета уголовно-исполнительной системы Министерства юстиции Республики Казахстан (далее - КУИС МЮ РК), за исключением уголовных дел, предусмотренных подпунктом 1 настоящего пункта, по территориальности осуществляют прокуроры областей и приравненные к ним.
По уголовным делам, поднадзорным Департаменту, по поручению Генерального Прокурора, его заместителей или начальника Департамента обязанность санкционирования арестов и иных следственных действий, продления сроков следствия и содержания обвиняемых под стражей, а также производства проверок законности задержания граждан в качестве подозреваемых, предъявления обвинения и иных процессуальных решений может быть возложена на прокуроров областей и приравненным к ним.
Об исполнении указанных поручений, а также о возбуждении уголовных дел следователями центральных аппаратов органов уголовного преследования прокуроры областей и приравненные к ним незамедлительно сообщают и в течение 24 часов письменно уведомляют Департамент.
О ходе расследования уголовных дел, находящихся в производстве следователей центральных аппаратов органов уголовного преследования, прокуроры областей и приравненные к ним по поднадзорным делам ежемесячно к 1 числу информируют Департамент вплоть до принятия окончательного процессуального решения;
4) в областных аппаратах и приравненных к ним департаментов (управлений) МВД РК, АБЭКП РК, КНБ РК, КТК МФ РК, ГПС МЧС РК и КУИС МЮ РК надзор осуществляют прокуроры областей и приравненные к ним.
По письменному поручению прокурора области и приравненного к нему обязанность осуществления надзора по уголовным делам, расследуемым следователями и дознавателями областных аппаратов, может быть возложена на городских, районных и приравненных к ним прокуроров, с уведомлением об этом органа уголовного преследования.
Надзор по уголовным делам, подсудным областным судам, возбужденных по фактам нарушения конституционных прав граждан в уголовном процессе либо коррупционным преступлениям, относится к исключительной компетенции прокуроров областей и приравненных к ним и не может быть поручен прокурорам городов, районов и приравненных к ним.
Дача поручения не освобождает прокуроров областей и приравненных к ним от ответственности за состояние надзора за законностью следствия и дознания в областных и приравненных к ним аппаратах органов уголовного преследования;
5) в городских, районных и приравненных к ним управлениях (отделах) МВД РК, АБЭКП РК, КНБ РК, КТК МФ РК, ГПС МЧС РК надзор осуществляют городские, районные прокуроры и приравненные к ним;
6) транспортные прокуроры осуществляют надзор в подразделениях органов уголовного преследования, расследующих преступления, совершенные на транспорте, а также преступлений, совершенных работниками организаций, осуществляющих строительство транспортной инфраструктуры;
7) природоохранные прокуроры осуществляют надзор в специализированных (экологических) подразделениях органов уголовного преследования;
8) специализированные прокуроры по надзору за законностью исполнения наказаний в исправительных учреждениях осуществляют надзор в подразделениях органов КУИС МЮ РК;

5. Санкционирование процессуальных действий органов уголовного преследования, производимых на территории другой административно-территориальной единицы, осуществляется прокурорами областей и приравненными к ним, либо их заместителями, по месту расследования уголовного дела, с обязательным уведомлением об этом в течение 24 часов прокурора области и приравненного к нему, где совершаются указанные действия.

6. Территориальная подследственность расследования уголовного дела в пределах области (города) определяется прокурорами областей и приравненными к ним, в пределах Республики - Генеральным Прокурором или его заместителями. Прокуроры областей и приравненные к ним могут производить передачу для расследования уголовного дела из одного региона страны в другой с уведомлением Департамента в течение 24 часов. В случаях возникновения разногласий либо совершения лицом преступлений в различных регионах подследственность уголовного дела определяется Департаментом.

7. Прокурор при подписании информационных учетных документов о передаче уголовного дела из нижестоящего органа в вышестоящий одного и того же ведомства в течение 24 часов уведомляет об этом вышестоящего прокурора с выражением своего мнения об обоснованности принятого решения.
Передача уголовного дела из производства одного ведомства в производство центрального аппарата иного ведомства производится через Департамент.

8. В подразделениях органов АБЭКП РК, КНБ РК и КТК МФ РК поднадзорных нескольким прокурорам, надзор за законностью следствия и дознания осуществляют прокуроры по месту их дислокации во взаимодействии с прокурорами, на территории которых совершены преступления.

Глава 3. Организация надзора за законностью следствия и дознания

9. Осуществление надзора за законностью следствия и дознания предполагает обеспечение законности процессуальных решений и действий должностных лиц, осуществляющих уголовное преследование, на всех стадиях досудебного производства - с момента информирования органа о совершенном либо готовящемся преступлении до направления уголовного дела в суд.
Организация надзорной деятельности осуществляется по зонально-предметному принципу.
В целях эффективного осуществления надзора в органах уголовного преследования организуется дежурство сотрудников прокуратуры в "Кабинетах прокуроров", дислоцированных в органах уголовного преследования.

10. Городские, районные прокуроры и приравненные к ним участвуют сами, либо поручают подчиненным сотрудникам выезжать совместно с сотрудниками других органов уголовного преследования на места происшествий по особо тяжким преступлениям, имеющим большой общественный резонанс, а также катастрофам, крушениям, авариям и другим чрезвычайным происшествиям. При значительной отдаленности транспортных прокуратур на места таких происшествий, совершенных на транспорте, выезжают территориальные прокуроры. Участие прокурора в осмотре либо в ином следственном действии отражается в соответствующих протоколах.

11. Главный военный прокурор, прокуроры областей и приравненные к ним в течение 24 часов направляют в Департамент специальные донесения о преступлениях: против основ конституционного строя и безопасности государства; совершенных организованной преступной группой или преступным сообществом; убийствах, совершенных по найму; совершенных иностранными гражданами и в отношении них о тяжких и особо тяжких преступлениях; фактах терроризма и экстремизма; незаконного вывоза и торговли людьми с целью их сексуальной, трудовой и иной эксплуатации; коррупционных преступлениях, совершенных лицами, занимающими ответственную государственную должность, должностными лицами правоохранительных органов, судьями, а также по всем чрезвычайным происшествиям и вызвавшим общественный резонанс преступлениям.

12. Информационные учетные документы о возбуждении уголовного дела подписываются незамедлительно с одновременным началом проверки законности принятого решения. Отмена незаконных постановлений о возбуждении уголовных дел производится, как правило, в течение 10 суток с момента вынесения постановления с обязательным изложением ее мотивов; при наличии задержанного в порядке ст. 132 УПК РК - в течение 24 часов.
При производстве проверки законности и обоснованности возбуждения уголовного дела путем изучения соответствующих материалов дается оценка наличию поводов и оснований, предусмотренных ст. 177 УПК РК; соблюдению сроков и процессуального порядка; обстоятельств, исключающих производство по делу.

13. По уголовным делам заводятся надзорные производства, где в обязательном порядке содержатся копии процессуальных документов, направляемых органами следствия и дознания в соответствии с требованиями УПК РК прокурору, а также копии актов прокурорского надзора и решений, принимаемых в ходе надзорной деятельности. Ответственность за полноту ведения надзорного производств несет прокурор, осуществляющий надзор за законностью расследования уголовного дела.
Обеспечивается неукоснительное соблюдение органами следствия и дознания требований уголовно-процессуального законодательства в части направления прокурору в течение 24 часов копий постановлений о принятых процессуальных решениях.

14. В целях обеспечения полноты, объективности и всесторонности расследования уголовных дел даются письменные указания. По уголовным делам об особо тяжких преступлениях, а также возбужденных прокурорами дача указаний - обязательна.
При необходимости производства конкретных следственных действий указания могут быть даны и при отмене решений о приостановлении и прекращении уголовных дел, возвращении уголовных дел на дополнительное расследование, а также руководителям органов следствия и дознания - о принятии организационно-контрольных и процессуальных мер.
Указания хранятся в надзорных производствах и к материалам уголовных дел не приобщаются.
Указания находятся на контроле прокурора, осуществляющего надзор за законностью расследования уголовного дела. При неисполнении указания и других актов надзора, необходимо решать вопрос о привлечении виновных лиц органов уголовного преследования к установленной законом ответственности.

15. Расследуемые уголовные дела запрашиваются, как правило, в случаях наличия жалобы и иных данных о незаконных действиях органов следствия и дознания, необходимости незамедлительного восстановления нарушенных прав граждан либо для контроля исполнения указаний.
Жалобы на действия и решения дознавателя, органа дознания, следователя подлежат рассмотрению прокурором, непосредственно осуществляющим надзор за законностью расследования данного уголовного дела, в установленные уголовно-процессуальным законодательством сроки.

16. Прокурорами обеспечивается вынесение руководством органа уголовного преследования заключений об обоснованности прекращения и приостановления производства по уголовным делам в течение 5 суток с момента принятия решения.
Проверка законности процессуальных решений, принятых по уголовным делам и материалам о коррупционных преступлениях и связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, производится в течение 10 суток со дня поступления их в прокуратуру.
При рассмотрении ходатайств органов уголовного преследования об отмене процессуальных решений проверка проводится в течение 15 суток со дня его поступления.
В остальных случаях сроки проверки законности процессуального решения по материалам доследственных проверок, прекращенным и приостановленным уголовным делам не могут превышать 1 месяца со дня поступления уголовного дела в прокуратуру.

17. При согласии с решением о приостановлении уголовного дела и прекращении уголовного дела по реабилитирующим основаниям прокурором на последнем листе заключения органа уголовного преследования налагается резолюция с подписью. При согласии с решением об отказе в возбуждении уголовного дела такая резолюция прокурором налагается на последнем листе постановления.
Резолюция содержит основания принятия решения с указанием статей и пунктов УПК РК; даты его принятия; сведений о должности, фамилии, инициалов прокурора; даты подписания.
В случае согласия с прекращением уголовного дела по нереабилитирующим основаниям прокурором составляется мотивированное заключение.
По уголовному делу или материалу отказного производства, при согласии прокурора с окончательным процессуальным решением, в котором имеются основания для привлечения лица к дисциплинарной или административной ответственности, а также для защиты материальных интересов государства копии процессуальных решений направляются в иные подразделения прокуратуры для принятия соответствующих мер.
При письменном запросе ГП РК уголовного дела либо материала отказного производства прокуратура области составляет мотивированное заключение. Уголовное дело (материал) в ГП РК направляется за подписью прокурора области или приравненного к нему с отражением его позиции по принятому процессуальному решению в сопроводительном письме.
При проверке законности решений органов следствия и дознания о прекращении уголовного дела и об отказе в возбуждении уголовного дела по нереабилитирующим основаниям дается оценка допустимости и относимости доказательств о виновности лица. В случае возникновения сомнений производится проверка достоверности фактов примирения сторон, согласия на применение акта амнистии и других нереабилитирующих оснований прекращения уголовного дела, с получением объяснения от потерпевшего и обвиняемого (подозреваемого).

18. Выявленные нарушения законности устраняются путем отмены незаконных постановлений следствия и дознания, а также признания действий должностных лиц незаконными с одновременной постановкой вопроса об их ответственности.
Акты прокурорского надзора, вносимые в центральные аппараты органов уголовного преследования, направляются через Департамент, в областные аппараты - через прокуроров областей и приравненных к ним.
В случае необходимости, прокурором принимается участие при рассмотрении актов прокурорского надзора в органах уголовного преследования.

19. Полномочиями на санкционирование процессуальных действий органов следствия и дознания (кроме ст.ст. 142 , 150 , 267 УПК РК ); утверждение постановлений, заключений об обоснованности принятых процессуальных решений; постановку резолюций о согласии с отказом в возбуждении уголовного дела и приостановлении производства по делу, а равно на утверждение постановлений об отмене либо наложении резолюции о согласии либо санкционировании с постановлениями следователей и дознавателей, нижестоящих прокуроров; подписание информационно-учетных документов; истребование уголовных дел наделяются:
1) на районных и приравненных к ним уровнях - прокурор и его заместители;
2) на областных и приравненных к ним уровнях (в том числе Главная военная прокуратура) - прокурор и его заместители;
3) Генеральный Прокурор, его заместители, начальник Департамента.

20. Уголовные дела прокурорами возбуждаются по укрытым от учета преступлениям, по результатам надзорных проверок, а также по имеющим большой общественный резонанс событиям и фактам.
Возбуждение уголовного дела согласовывается с подразделением по надзору за законностью следствия и дознания соответствующей прокуратуры.
Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется состояние расследования уголовных дел, возбужденных прокурорами, и не реже двух раз в год обобщается практика их возбуждения и осуществления надзора за ними. О результатах обобщения информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца с приложением списка прекращенных дел из числа возбужденных прокурором.
Департаментом состояние надзора по данному вопросу обобщается не реже двух раз в год.
В прокуратурах областей и приравненных к ним списки направленных в суд уголовных дел из числа возбужденных прокурорами передаются в соответствующие управления (отделы) по надзору за законностью рассмотрения уголовных дел в судах для дальнейшего контроля.
Список уголовных дел, направленных в суд из числа возбужденных ГП РК, передается в Департамент по надзору за законностью рассмотрения уголовных дел в судах для дальнейшего контроля.

21. Для эффективного контроля на всех стадиях уголовного процесса по актуальным и особо значимым уголовным делам применяется сквозной метод надзора путем создания группы из оперативных сотрудников различных подразделений органов прокуратуры.

Глава 4. Осуществление надзора за соблюдением конституционных прав и
свобод человека и гражданина в уголовном процессе

22. Защита конституционных прав и свобод человека и гражданина в уголовном процессе на личную свободу, достоинство, неприкосновенность частной жизни, личную и семейную тайну, тайну личных вкладов и сбережений, переписки, почтовых, телеграфных и иных сообщений, неприкосновенность жилища, собственности, предусмотренных ст.ст. 1, 12-18, 25, 39 Конституции Республики Казахстан, а в случае их нарушения - немедленная реабилитация являются обязанностью работников органов прокуратуры.

23. Городскими, районными прокурорами и приравненными к ним при получении письменного сообщения дознавателя или следователя о произведенном задержании лица подозреваемого в совершении преступления незамедлительно проверяется законность и обоснованность его задержания. В случае признания задержания незаконным, подозреваемое лицо прокурором освобождается до истечения срока задержания с последующим принятием мер надзора в отношении виновных должностных лиц.
Особое внимание уделяется обоснованности задержаний несовершеннолетних, инвалидов, женщин, иностранных граждан.

24. Городскими, районными прокурорами и приравненными к ним проверки соблюдения сотрудниками правоохранительных органов требований главы 17 УПК РК в камерах и изоляторах временного содержания (далее - ИВС), служебных и иных помещениях органов уголовного преследования проводятся постоянно, но не реже одного раза в течение трех суток, с ведением журнала. Практикуется проведение проверок в ночное время, в праздничные и выходные дни, в том числе с использованием видеосъемки.
В случае выявления нарушений законности составляется справка, в которой отражаются установленные проверкой факты.
При этом выясняется законность задержания каждого подозреваемого. В противном случае подозреваемое лицо незамедлительно освобождается по постановлению прокурора, непосредственно осуществляющего проверку.
При производстве указанных проверок привлекаются прокуроры, осуществляющие дежурство в "Кабинетах прокуроров".
Проверки законности производства оперативно-розыскной деятельности в ИВС проводятся сотрудниками прокуратуры, уполномоченными на осуществление данного надзора.
Практикуется принятие участия в производстве проверок законности содержания лиц в приемниках-распределителях; специальных приемниках для содержания лиц, подвергнутых административному аресту; медицинских вытрезвителях осуществляемых сотрудниками по надзору за законностью в деятельности государственных органов.
Не реже двух раз в год прокурорами городов, районов и приравненными к ним со службами санитарно-эпидемиологического надзора проводятся проверки соблюдения условий содержания подозреваемых лиц в ИВС с составлением совместного акта.

25. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним проверки законности задержания и содержания лиц осуществляются ежедекадно в служебных и иных помещениях областных и соответствующих им аппаратах правоохранительных органов с ведением журнала, а в случаях выявления нарушений законности - с составлением справки.
Ими практикуется проведение одновременных проверок законности задержания и содержания граждан в перечисленных в п. 23 настоящей Инструкции помещениях и подразделениях органов уголовного преследования; обеспечивается исполнение городскими и районными прокурорами и приравненными к ним требований ст. 152 УПК РК .
В целях обеспечения законности содержания лиц в следственных изоляторах, осуществляется взаимодействие с подразделениями по надзору за законностью исполнения наказаний и реабилитации граждан.

26. Вопросы о санкционировании ареста лиц, совершивших преступления, решаются, как правило, в служебных помещениях органов уголовного преследования.
При решении вопроса о даче санкции на арест прокурор тщательно знакомится со всеми материалами дела, лично допрашивает подозреваемого или обвиняемого с составлением протокола, приобщаемого к уголовному делу. Санкционирование ареста производится с обязательным участием защитника (адвоката) подозреваемого или обвиняемого.

27. Учет санкций на арест ведется лично прокурором в отдельном журнале. В журнале отражаются номер уголовного дела; дата возбуждения; орган и лицо, производящее следствие; фамилия, имя, отчество подозреваемого или обвиняемого, дата и место его рождения, гражданство, место жительства и работы; статья обвинения либо подозрения; дата задержания; должность и фамилия лица, санкционировавшего арест; статья УПК РК, в порядке которой санкционирован арест (ст.ст. 142, 150, 267 ); дата ареста; дата продления срока ареста, результаты расследования и судебного рассмотрения дела с отметкой о вступлении приговора в силу.
Учет санкционирования других процессуальных действий ведется в отдельном журнале.
Указанные журналы прошиваются, пронумеровываются, и опечатываются гербовой печатью прокурора.

28. Арест применяется с учетом обстоятельств, изложенных в статьях 139, 141, 142, 150, 534 УПК РК. Санкцию на арест дают правомочные на это в соответствии с ч. 4 ст. 150 УПК РК прокуроры.
В отношении несовершеннолетних арест применяется строго в соответствии с ч.3 ст. 491 УПК РК.

29. Прокуроры несут персональную ответственность за своевременность и обоснованность решения вопроса об аресте, продлении его сроков, а равно - отказе в даче санкции на арест. Отказ в даче санкции излагается прокурором в письменном виде с указанием мотивов. При отказе в санкционировании ареста лица, обвиняемого (подозреваемого) в совершении тяжкого или особо тяжкого преступления, а также при изменении меры пресечения с ареста на иную, ее отмены на стадии дознания и следствия, в течение трех суток письменно сообщается в Департамент с изложением их причин.

30. Прокурорами обеспечивается неукоснительное соблюдение установленного УПК РК порядка продления сроков следствия и ареста обвиняемого. Причины продления процессуальных сроков обсуждаются на оперативных совещаниях; продления ареста обвиняемого свыше 5 месяцев - на коллегиях.
В целях защиты прав граждан на личную свободу, при отсутствии основании содержания лица под стражей, а также при обнаружении доказательств невиновности, незамедлительно принимаются меры по его освобождению из-под стражи.

31. Подлежат тщательной проверке жалобы и заявления граждан о применении к ним недозволенных методов воздействия со стороны сотрудников органов уголовного преследования.
В ходе расследования уголовного дела органы уголовного преследования ориентируются на тщательную проверку доводов обвиняемого (подозреваемого) путем:
подробного его допроса по поводу сообщаемых сведений;
допросов лиц, на незаконные действия которых он ссылается;
допросов лиц, которым от него могло быть известно о причинах признания, в том числе, содержавшихся вместе с обвиняемым под стражей;
истребования данных из медицинских учреждений, где проверялось его состояние или куда он мог обращаться, допросов их сотрудников;
в случае наличия противоречий в показаниях указанных лиц, проведения очных ставок между ними; опознания; проверки и уточнения показаний на месте;
истребования сведений о том поступали ли от обвиняемого аналогичные жалобы на первоначальных этапах производства по делу;
проведение других следственно-оперативных мероприятий, направленных на выяснение обстоятельств, которые могут объективно их подтвердить или опровергнуть доводы заявителя.
Доказательства, полученные с нарушениями требований УПК РК, которые повлияли или могли повлиять на их достоверность в случаях предусмотренных ст. 116 УПК РК , должны признаваться недопустимыми и не имеющими юридической силы путем вынесения соответствующего постановления следователя либо надзирающего прокурора.

32. Проверка законности обыска, проведенного без санкции прокурора, в соответствии с п.3 ст. 232 УПК РК производится в течение трех суток с вынесением соответствующего постановления, где указывается о допустимости данного действия в качестве доказательства.
Прокурорам по каждому санкционированному постановлению органов уголовного преследования требовать и проверять результаты проведенной работы.
Отказ в санкционировании постановлений органов уголовного преследования прокурором излагается в письменном виде с указанием мотивов.

33. Уделяется особое внимание фактам незаконного возбуждения уголовных дел в отношении конкретных лиц, фактам необоснованного предъявления обвинения и необоснованного применения мер пресечения и иного ограничения прав и свобод граждан. В случае выявления таких фактов принципиально ставить вопрос об ответственности виновных должностных лиц.
Прокурорами областей, городов, районов и приравненными к ним мерами надзора и координации обеспечивается своевременное восстановление нарушенных прав граждан, незаконно привлеченных к уголовной ответственности.

34. Прокурорами, осуществляющими надзор за законностью следствия и дознания, в течение 3 суток с момента получения копии постановления о привлечении в качестве обвиняемого проверяется его законность с выяснением вопросов: имело ли место деяние, вмененное обвиняемому, и содержит ли это деяние состав преступления; обоснованно ли предъявлено обвинение и подтверждается ли оно имеющимися в деле доказательствами; правильно ли квалифицированы деяния обвиняемого; предъявлено ли обвинение по всем установленным и доказанным по делу преступным деяниям обвиняемого; привлечены ли в качестве обвиняемых все лица, в отношении которых по делу добыты доказательства о совершении ими преступлений.
Отмена незаконных постановлений о привлечении в качестве обвиняемого должна производиться незамедлительно с уведомлением об этом всех заинтересованных лиц, в том числе потерпевших, гражданских истцов и их представителей.

35. Перед решением вопроса о предании обвиняемого суду тщательно проверяются требования, предусмотренные ст. 281 УПК РК . В случае невыполнения этих требований уголовные дела возвращаются для дополнительного расследования с принятием мер прокурорского надзора к виновным лицам.
Уголовные дела направляются на дополнительное расследование по мотивированному постановлению прокурора с приложением, при необходимости, указания о производстве конкретных следственных действий.
Перед направлением дела в суд в соответствии с требованиями ст.ст. 281-284, 289, 514 УПК РК для обеспечения взаимодействия привлекаются сотрудники соответствующих подразделений по надзору за законностью судебных постановлений по уголовным делам.
Прокуроры несут персональную ответственность за обоснованность и своевременность направления дел в суд, соблюдение порядка вручения обвинительного заключения, протокола обвинения.

36. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним обеспечивается своевременное изучение уголовных дел, по которым обвиняемые освобождены из-под стражи в ходе следствия в связи с прекращением дела ввиду невиновности, а судами вынесены оправдательные приговоры либо постановления о прекращении дел по реабилитирующим основаниям.
При согласии с указанными решениями органа расследования или суда составляется мотивированное заключение с его утверждением вышеперечисленными прокурорами:
одновременно с вынесением заключения об обоснованности принятого решения органа расследования;
в течение 30 суток со дня вступления решения суда в законную силу;
при внесении протеста в порядке надзора - в течение 30 суток со дня его отклонения.
На коллегиях прокуратуры области и приравненной к ней незамедлительно рассматривается вопрос об ответственности должностных лиц, виновных в незаконном задержании, избрании ареста и незаконном нахождении лица под стражей. При оценке обоснованности санкционирования меры пресечения в виде ареста и законности содержания лица под стражей учитывается своевременность принятия мер прокурором по восстановлению нарушенного права гражданина на личную свободу.
Заключение с решением коллегии и принятыми мерами в месячный срок (со дня заседания коллегии) представляется в Департамент.

37. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежемесячно к 10 числу направляются в Банк данных Департамента списки лиц, указанных в п. 35 настоящей Инструкции, а также лиц, в отношении которых мера пресечения в виде ареста отменена либо изменена на иную; отказано в даче санкции на арест по тяжким и особо тяжким преступлениям либо в случаях последующего объявления розыска; задержанных в порядке ст. 132 УПК РК, уголовное преследование в отношении которых в последующем прекращено по реабилитирующим основаниям; уголовных дел, возбужденных по фактам нарушения конституционных прав и свобод граждан в уголовном процессе.

38. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется состояние соблюдения органами уголовного преследования конституционных прав и свобод граждан в уголовном процессе и не реже двух раз в год обобщается практика надзора за ним. О результатах обобщения информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца.
Департаментом обобщается состояние надзора по данному вопросу не реже двух раз в год.

Глава 5. Осуществление надзора за соблюдением законности при приеме,
регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной инфор-
мации о преступлениях и происшествиях

39. Основными целями надзора за соблюдением законности при приеме, регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной информации о преступлениях и происшествиях являются правильное применение органами уголовного преследования нормативных правовых актов о порядке приема, регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной информации о преступлениях и происшествиях; обеспечение законности принимаемых по ним процессуальных решений и достоверности, полноты и объективности статистических сведений.

40. Городскими, районными прокурорами и приравненными к ним ежедекадно проверяется соблюдение законности при приеме, регистрации и разрешении заявлений и сообщений о совершенных или готовящихся преступлениях. По фактам укрытия от учета преступлений обеспечивается проведение служебных расследований, а по тяжким и особо тяжким преступлениям в обязательном порядке - принятие процессуального решения.

41. Принимаются меры к пресечению практики возбуждения уголовных дел по отдельным эпизодам, используемой органами уголовного преследования в целях восстановления сроков следствия путем необоснованного соединения их в одно производство при отсутствии предъявленного обвинения.

42. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежемесячно проверяется соблюдение законности при приеме, регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной информации о преступлениях и происшествиях в областных и приравненных к ним органах уголовного преследования.
Департаментом указанные проверки в центральных аппаратах органов уголовного преследования проводятся ежеквартально.

43. К проведению данных проверок могут привлекаться сотрудники органов Комитета по правовой статистике и специальным учетам ГП РК (далее - КПСиСУ ГП РК), а также сотрудники иных подразделений прокуратуры: по административным материалам - подразделений по надзору за законностью в деятельности государственных органов; по оперативно-розыскным материалам - по надзору за законностью оперативно-розыскной деятельности; по представлениям и частным постановлениям судов - по надзору за законностью рассмотрения уголовных дел в судах; по материалам исполнительного производства - по надзору за законностью судебных актов и исполнительного производства по гражданским и административным делам и другие.
При наличии данных о нарушениях законности при приеме, регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной информации о преступлениях и происшествиях указанные структурные подразделения информируют соответствующие отделы, управления либо Департамент по надзору за законностью следствия и дознания.

44. В ходе проверок прокурорами акцентируется внимание органов уголовного преследования на производство сверок с органами здравоохранения, судебной экспертизы и другими организациями, а также на принятие иных мер по выявлению нарушений в данной сфере.
Практикуется производство встречных проверок в указанных учреждениях и организациях в целях сопоставления их данных с актами сверок органов уголовного преследования.
При распространенности нарушений дается оценка эффективности деятельности ведомственных комиссий с инициированием вопроса об ответственности виновных должностных лиц.

45. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется соблюдение законности в органах уголовного преследования при приеме, регистрации и рассмотрении заявлений, сообщений, жалоб и иной информации о преступлениях и происшествиях, и не реже двух раз в год обобщается практика надзора за ним. О результатах обобщения информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца с приложением списка выявленных укрытых преступлений и уголовных дел, возбужденных в отношении сотрудников органов уголовного преследования по фактам укрытия преступлений.
Департаментом обобщается состояние прокурорского надзора по данному вопросу не реже двух раз в год.

Глава 6. Координация деятельности правоохранительных органов
по борьбе с преступностью и организация надзора по отдельным
приоритетным направлениям

46. Прокурорами областей, городов, районов и приравненными к ним ежемесячно анализируются состояние преступности в регионах, ее динамика по категориям и видам преступлений с выработкой предложений по укреплению законности и правопорядка.

47. Совместно с территориальными управлениями КПСиСУ ГП РК проверяется и обеспечивается достоверность статистических данных о состоянии преступности, раскрываемости, показателях следственной работы и дознания.

48. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним осуществляется координация деятельности правоохранительных органов и спецслужб по противодействию проявлениям экстремизма и терроризма, незаконному вывозу и торговле людьми с целью их сексуальной, трудовой и иной эксплуатации.
Органы уголовного преследования ориентируются на установление и устранение причин и условий, способствующих проявлениям и распространению экстремисткой идеологии, созданию организаций и объединений с антиконституционными целями, незаконному вывозу и торговле людьми.
По результатам изучения материалов доследственных проверок и уголовных дел проверяется полнота принятых органом расследования мер по: выяснению всех имеющих значение обстоятельств; привлечению к уголовной ответственности организаторов и руководителей экстремистских и террористических организаций, связанных с незаконным вывозом и торговлей людьми; выявлению и пресечению каналов и источников распространения экстремисткой литературы, а также каналов финансирования и технического оснащения этих организаций; своевременность назначения экспертиз.
По нераскрытым преступлениям данной категории практикуется создание из числа сотрудников органов КНБ РК, МВД РК и АБЭКП РК следственно-оперативных групп, которые заслушиваются на оперативных совещаниях.

49. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним мерами прокурорского надзора и координации органы уголовного преследования ориентируются на усиление борьбы с организованными формами преступности.
Акцентируется внимание на приоритетные направления по своевременному изобличению и привлечению к уголовной ответственности лидеров и активных членов организованных преступных групп; раскрытие противоправной деятельности межрегиональных и международных преступных сообществ.
Подлежат тщательной проверке законность и обоснованность возбуждения уголовных дел данной категории.
Факты необоснованной постановки преступлений на учет рассматриваются на оперативном совещании с решением вопроса об ответственности должностных лиц.
Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется практика расследования уголовных дел о преступлениях, совершенных организованными преступными группами, и не реже двух раз в год обобщается состояние надзора по данному вопросу. О результатах обобщения информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца.

50. При осуществлении надзора за законностью расследования убийств, совершенных в условиях неочевидности, особое внимание уделяется законности принятых решений по фактам обнаружения неопознанных трупов и безвестного исчезновения граждан.
Не реже двух раз в месяц на совместных совещаниях заслушиваются отчеты руководителей следственно-оперативных групп по раскрытию и расследованию убийств, совершенных в условиях неочевидности, и прокуроров, осуществляющих надзор по этим делам.
По обстоятельствам совершенных убийств даются указания о проведении служебных проверок в отношении должностных лиц органов внутренних дел, на обслуживаемой территории которых они совершены.
Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется практика расследования убийств и не реже двух раз в год обобщается состояние надзора за ней. О результатах обобщения информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца.

51. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним мерами координации органы следствия и дознания ориентируются на выявление организованных преступных групп, занимающихся наркобизнесом, а по каждому факту приобретения наркотических средств - на выяснение обстоятельств их сбыта и установление наркосбытчика; на выделение материалов о сбыте в отдельное производство, их регистрацию и принятие процессуального решения.
При санкционировании ареста прокурором выясняются обстоятельства приобретения наркотиков, при необходимости даются соответствующие указания органам следствия и дознания.
На особый контроль берутся уголовные дела о наркопреступлениях, совершенных сотрудниками правоохранительных органов и в составе организованных преступных групп (сообществ).

Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется практика борьбы с незаконным оборотом наркотических средств и не реже двух раз в год обобщается состояние надзора за применением законодательства, направленного на борьбу с незаконным оборотом наркотических средств и психотропных веществ.
О результатах обобщения информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца.

52. Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним органы уголовного преследования ориентируются на выявление коррупционных преступлений, совершенных лицами, занимающими ответственную государственную должность, сотрудниками правоохранительных органов, а также на обоснованное отнесение преступлений к категории коррупционных и их правильную квалификацию, законность возбуждения уголовных дел.
По фактам переквалификации действий виновных лиц на деяние некоррупционного характера как в ходе следствия, так и в суде исследуются причины, способствовавшие необоснованной постановке на учет преступления как коррупционного.
Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально обобщается практика прокурорского надзора за законностью расследования уголовных дел, возбужденных по коррупционным преступлениям, о чем к 10 числу следующего за отчетным направляется информация в Департамент с приложением списка уголовных дел, возбужденных по данной категории.

53. Основными задачами надзора за применением законов в борьбе с экономическими преступлениями являются обеспечение органами уголовного преследования возмещения ущерба, нанесенного противоправными посягательствами; защита добросовестного предпринимательства; разоблачение коррумпированных государственных служащих, препятствующих предпринимательской деятельности.
По делам особой сложности практикуется заслушивание на оперативных совещаниях руководителей и членов следственных групп.
Мерами координации органы уголовного преследования ориентируются на производство ежеквартальных сверок материалов о нарушениях налогового, таможенного, финансового, бюджетного и валютного законодательства с признаками преступлений, переданных контролирующими и фискальными органами в правоохранительные органы, а также переданных из одних правоохранительных органов в другие.
Главным военным прокурором, прокурорами областей и приравненными к ним ежеквартально анализируется следственная практика и не реже двух раз в год обобщается состояние надзора за применением законодательства, направленного на борьбу с экономической преступностью, о результатах информируется Департамент к 10 числу следующего за окончанием полугодия месяца.

Глава 7. Заключительные положения

54. Основными критериями деятельности органов прокуратуры по надзору за законностью следствия и дознания определены:
1) активность при осуществлении правозащитных функций и безотлагательная реабилитация граждан на всех стадиях досудебного производства; полное обеспечение прав участников уголовного процесса;
2) выявление и немедленное пресечение нарушений уголовно-процессуального законодательства; обеспечение принципа неотвратимости наказания за нарушения законности и правопорядка;
3) своевременная отмена незаконных решений органов уголовного преследования; обеспечение контроля за исполнением указаний и актов прокурорского надзора; конкретное влияние на состояние ведомственного контроля;
4) обеспечение мерами надзора реального возмещения ущерба, причиненного физическим и юридическим лицам, а также государству преступлениями, и процессуальных издержек по уголовным делам;
5) исключение "рейтинговых" подходов при оценке надзорной деятельности; достоверность и объективность статистических сведений.

55. Главный военный прокурор, прокуроры областей, городов, районов и приравненные к ним не реже одного раза в квартал производят сверки с территориальными подразделениями КПСиСУ ГП РК по статистическим сведениям о прокурорском надзоре за законностью следствия и дознания.

56. Главный военный прокурор, прокуроры областей и приравненные к ним обеспечивают своевременное (ежемесячное) качественное представление информации в Банк данных Департамента в соответствии с установленным порядком.
Сведения представляемые в Банк данных Департамента считаются официальной информацией.

57. Департамент, Главный военный прокурор, прокуроры областей, городов, районов и приравненные к ним постоянно проводят работу по инициированию и внедрению современных методов организации надзора за законностью следствия и дознания, распространению положительного опыта надзорной деятельности, повышению квалификации сотрудников; активно применяют "Кабинеты прокуроров" для получения навыков надзорной и следственной работы сотрудниками прокуратуры.

58. Проводится целенаправленная работа по повышению имиджа органов прокуратуры путем освещения в средствах массовой информации состояния законности и правопорядка, надзорной деятельности прокуроров.

59. Департамент, Главный военный прокурор, прокуроры областей и приравненные к ним осуществляют взаимодействие с Институтом изучения проблем законности, правопорядка и повышения квалификации кадров органов прокуратуры при ГП РК им. С. Ескараева, другими ВУЗами, научными учреждениями, отдельными учеными-юристами; постоянно проводят работу по повышению квалификации сотрудников органов прокуратуры по надзору за законностью следствия и дознания, обмениваются информацией о надзорной практике, направляя для использования в практической деятельности подготовленные справки, обобщения, обзоры, акты прокурорского надзора, методические и другие материалы.

Тергеу және анықтау заңдылығын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру туралы нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2006 жылғы 4 қаңтардағы N 1 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2006 жылғы 14 қаңтарда тіркелді. Тіркеу N 4016. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Бас прокурорының 2008 жылғы 27 тамыздағы N 47 Бұйрығымен.

Күші жойылды - ҚР Бас прокурорының 2008.08.27 N 47 Бұйрығымен.

Тергеу және анықтау органдарында заңдардың қолданылуына прокурорлық қадағалау тиімділігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасы "Прокуратура туралы" Заңының 11-б. 4)-тармақшасын басшылыққа алып, БҰЙЫРАМЫН:
1. Тергеу және анықтау заңдылығын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру туралы қосымша тіркелген нұсқаулық бекітілсін.
2. Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау департаментінің бастығы (Н.М.Әбдіров) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеу үшін шаралар қабылдасын.
3. Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының "Тергеу және анықтау заңдылығын прокурорлық қадағалауды ұйымдастыру туралы нұсқаулықты бекіту туралы" 2004 жылғы 19 мамырдағы N 28 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу реестрінде тіркелген) күші жойылды деп танылсын.
4. Бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының орынбасары Е.С.Мерзадиновке жүктелсін.
5. Бұйрық Бас әскери прокурорға, облыстық, Алматы, Астана қалалық және оларға теңестірілген прокурорларға, қалалық, аудандық, мамандандырылған прокуратураларға, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанындағы ғылыми және басқа мекемелерге жолдансын.
6. Осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының
Бас Прокуроры

Қазақстан Республикасы
Бас Прокурорының
"04" қаңтардағы 2006 жылғы
N 1 бұйрығымен
БЕКІТІЛГЕН

Тергеу және анықтау заңдылығын прокурорлық
қадағалауды ұйымдастыру туралы
НҰСҚАУЛЫҚ

1-бөлім. Жалпы ережелер

1. Осы Нұсқаулық Қазақстан Республикасы Конституциясының, "Прокуратура туралы" Қазақстан Республикасы Заңының , қылмыстық іс жүргізу және өзге заңнамалардың негізінде заңды бірыңғай және дәлме-дәл қолдану мақсатында тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды ұйымдастыруды және жүзеге асыруды регламенттейді.

2. Өз құзыреті шегінде прокуратура органдары қадағалаудың осы саласында құқық қорғау және қадағалау функцияларын, сондай-ақ құқық қорғау органдарының қылмыстық ізге түсу функциясы мен қызметін үйлестіруді жүзеге асырады.

3. Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалаудың басымдық бағыттары болып мыналар белгіленген:
1) қылмыстық іс жүргізуде адамның және азаматтың конституциялық құқықтары мен бостандықтарының сақталуын қадағалау;
2) қылмыскерлікке қарсы күресте, заңдылық пен құқықтық тәртіпті нығайтуда құқық қорғау органдарының қызметін үйлестіру;
3) қылмыстар мен оқиғалар туралы арыздарды, хабарларды, шағымдарды және өзге ақпараттарды қабылдау, тіркеу және қарау кезінде заңдылықтың сақталуын қадағалау;
4) терроризм мен экстремизмге, нәсіпқұмарлық, еңбек және өзге мақсатта пайдалану үшін адамдарды заңсыз әкету және сату қарсы күреске бағытталған заңдардың қолданылуын қадағалау;
5) қылмыстың ұйымдасқан нысандарына қарсы күреске бағытталған заңдардың қолданылуын қадағалау;
6) қасақана адам өлтіруге қарсы күреске бағытталған заңдардың қолданылуын қадағалау;
7) есірткі және психотроптық заттардың заңсыз айналымына қарсы күреске бағытталған заңнамалардың қолданылуын қадағалау;
8) сыбайлас жемқорлық қылмыстарға қарсы күреске бағытталған заңдардың қолданылуын қадағалау;
9) экономикалық қылмыстарға қарсы күреске бағытталған заңдардың қолданылуын қадағалау.

2-бөлім. Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды
жүзеге асырған кезде өкілеттікті шектеу

4. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының (одан ары - ҚР БП), аймақтық және арнайы прокуратуралардың функцияларын нақты шектеу, олардың қызметтерінде қайталаушылықты болдырмау мақсатында тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру мынадай тәртіпте белгіленсін:
1) ҚР БП Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау департаменті (одан ары - Департамент) республика бойынша прокурорлық қадағалаудың ұйымдастырылуы мен жүзеге асырылуына бақылау жүргізеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Президенті тағайындаған; Қазақстан Республикасының Парламент Палатасы тағайындаған және сайлаған; орталық атқарушы органдар мен ведомстволарды басқаратын лауазымды тұлғаларға; Парламент депутаттарына, судьяларға қатысты, сондай-ақ Бас Прокурордың және оның орынбасарларының тапсырмасымен қадағалау жүргізілетін істер бойынша тікелей қадағалау жүргізеді;
2) Бас әскери прокуратура Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі әскери қызметшілер, әскерге шақыру немесе келісім шарт бойынша қызмет өтеушілер; әскери жиынды өтеу кезінде әскери міндетті азаматтар; әскери міндеттерін өтеуге байланысты әскери бөлімдерде, құрамдарда, мекемелерде немесе осы бөлімдердің, құрамдардың, мекемелердің орналасқан орындарында азаматтық қызметші адамдар жасаған қылмыстар туралы қылмыстық істерді тергейтін қылмыстық ізге түсу органдарының орталық аппараттарының бөлімшелерінде қадағалауды жүзеге асырады.
Осы ведомстволардың төмен тұрған құрылымдарымен тергелетін қылмыстық істер бойынша қадағалауды округтардың, гарнизондар мен әскерлердің тиісті әскери прокурорлары жүзеге асырады.
Қылмыстық ізге түсу органдарының аталған бөлімшелерінде әскери қызметте тұрмаған адамдар жасаған қылмыстар бойынша қадағалауды аумақтық прокурорлар жүзеге асырады;
3) Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің (одан ары - ҚР ІІМ), Қазақстан Республикасы Экономикалық және сыбайлас жемқорлық қылмыстарға қарсы күрес жөніндегі агенттігінің (одан ары - ҚР ЭСЖҚКА), Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің (ҚР ҰҚК), Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі Кеден бақылау агенттігінің (одан ары - ҚР ҚМ КБК), Қазақстан Республикасы Төтенше жағдай жөніндегі министрлігі Мемлекеттік өрт сөндіру қызметінің (одан ары - ҚР ТЖМ МӨҚ) және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Қылмыстық атқару жүйесі комитетінің (одан ары - ҚР ӘМ ҚАЖК) орталық аппаратымен, осы тармақтың 1-тармақшасында көзделген қылмыстық істерден басқа, тергеу жүргізілген кезде қадағалауды аумақтық қатыстылығы бойынша облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар жүзеге асырады.
Бас Прокурордың, оның орынбасарларының немесе Департамент бастығының тапсырмасы бойынша Департаменттің қадағалауына қатысты қылмыстық істер бойынша тұтқындауды және өзге тергеу әрекеттерін санкциялау, тергеудің және айыпталушыны қамауда ұстаудың мерзімін ұзарту, сондай-ақ сезікті ретінде адамды ұстаудың, айып тағудың және өзге іс жүргізушілік шешімдердің заңдылығына тексеріс жүргізу міндеті облыстық және оларға теңестірілген прокурорларға жүктелген.
Облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар аталған тапсырмалардың орындалуы туралы, сондай-ақ республикалық қылмыстық ізге түсу органдарының орталық аппараттарының тергеушілерімен қылмыстық істердің қозғалуы туралы Департаментке 24 сағат ішінде хабарлайды.
Облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар өздеріне қадағалауына қатысты істер бойынша қылмыстық ізге түсу органдарының орталық аппарат тергеушілерінің өндірісіндегі қылмыстық істердің тергеу барысы туралы Департаментке соңғы нақты іс жүргізушілік шешім қабылданғанға дейін ай сайын 1 күнге ақпарат береді;
4) ҚР ІІМ, ҚР ЭСЖҚКА, ҚР ҰҚК, ҚР ҚМ КБК, ҚР ТЖМ МӨҚ және ҚР ӘМ ҚАЖК облыстық аппараттары мен оларға теңестірілген департаменттерде қадағалауды облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар жүзеге асырады.
Облыстық және оларға теңестірілген прокурорлардың жазбаша тапсырмасы бойынша облыстық аппараттардың тергеушілері мен анықтаушыларымен тергелетін қылмыстық істер бойынша қадағалауды жүзеге асыру міндеті қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорларға жүктелуі мүмкін, ол туралы қылмыстық ізге түсу органдарына мәлімет етіледі.
Қылмыстық процесте азаматтардың конституциялық құқықтарын бұзушылық фактілері бойынша немесе сыбайлас жемқорлық бойынша соттылығы облыстық сотқа қатысты қозғалған қылмыстық істер бойынша қадағалау облыстық және оларға теңестірілген прокурорлардың ерекше құзыретіне жатады және қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорларға тапсырылуы мүмкін емес.
Тапсырма беру облыстық және оларға теңестірілген прокурорларды қылмыстық ізге түсу органдарының облыстық және оларға теңестірілген аппараттарындағы тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау жағдайы үшін жауапкершіліктен босатпайды;
5) қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар ҚР ІІМ, ҚР ЭСЖҚКА, ҚР ҰҚК, ҚР ҚМ КБК, ҚР ТЖМ МӨҚ қалалық, аудандық және оларға теңестірілген басқармаларда (бөлімдерде) қадағалауды жүзеге асырады;
6) көлік прокурорлары көлікте жасалған қылмыстарды, сондай-ақ көлік инфрақұрылымының құрылысын жүзеге асыратын ұйымдардың жұмыскерлерімен жасалған қылмыстарды тергейтін қылмыстық ізге түсу органдарының бөлімшелерінде қадағалауды жүзеге асырады;
7) табиғатты қорғайтын прокурорлар қылмыстық ізге түсу органдарының мамандандырылған (экологиялық) бөлімшелерінде қадағалауды жүзеге асырады;
8) түзеу мекемелерінде жазаның орындалу заңдылығын қадағалау жөнінде мамандандырылған прокурорлар ҚР ӘМ ҚАЖК органдарының бөлімшелерінде қадағалауды жүзеге асырады.

5. Басқа әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағында жүргізілетін қылмыстық ізге түсу органдарының іс жүргізушілік әрекеттерін санкциялау қылмыстық іс тергелетін жергілікті орны бойынша облыстық және оларға теңестірілген прокурорлармен, не олардың орынбасарларымен жүзеге асырылады, аталған әрекеттер жүргізілетін орын бойынша облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар ол туралы 24 сағат ішінде міндетті түрде хабардар болуы тиіс.

6. Облыс (қала) шегінде қылмыстық істі тергеудің аумақтық тергеуге қатыстылығы облыстық және оларға теңестірілген прокурорлармен, Республика көлемінде Бас Прокурормен немесе оның орынбасарларымен белгіленеді. Облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар 24 сағат ішінде Департаментке хабар беріп, қылмыстық істі тергеу үшін мемлекеттің бір аймағынан басқа аймаққа тапсыруы мүмкін. Дау туған жағдайда немесе адам әр түрлі аймақтарда қылмыс жасаған болса, қылмыстық істің тергеушілігі Департаментпен анықталады.

7. Прокурор сол бір ведомствоның төмен тұрған органынан жоғары тұрған органға қылмыстық істі тапсыру туралы ақпаратты есепке алу құжаттарына қол қойған кезде қабылданған шешімнің негізділігі жөнінде өз пікірін білдірумен қатар бұл туралы жоғары тұрған прокурорға 24 сағат ішінде мәлімет береді.
Бір ведомствоның өндірісінен өзге ведомствоның орталық аппаратының өндірісіне қылмыстық істі тапсыру Департамент арқылы жүргізіледі.

8. Бірнеше прокурорлардың қадағалауына қатысты ҚР ЭСЖҚКА, ҚР ҰҚК және ҚР ҚМ КБК органдардың бөлімшелерінде тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды қылмыс жасалған аумақтың прокурорларымен өзара іс-әрекет жасау арқылы олардың орналасқан орындары бойынша прокурорлар жүзеге асырады.

3-бөлім. Тергеу және анықтау заңдылығын
қадағалауды ұйымдастыру

9. Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды жүзеге асыру - органға жасалған не дайындалып жатқан қылмыс туралы ақпарат түскен кезден бастап қылмыстық істі сотқа жолдағанға шейін сотқа дейінгі өндірістің барлық сатысында қылмыстық ізге түсуді жүзеге асыратын лауазымды тұлғалардың іс жүргізушілік әрекеттері мен шешімдерінің заңдылығын қамтамасыз ету дегенді ұйғарады.
Қадағалау қызметін ұйымдастыру аймақтық-нысандық принципі бойынша жүзеге асырылады.
Қылмыстық ізге түсу органдарында қадағалауды тиімді жүзеге асыру мақсатында қылмыстық ізге түсу органдарында орналасқан "Прокурор кабинеттерінде" прокуратура қызметкерлерінің кезекшілігі ұйымдастырылған.

10. Үлкен қоғамдық жаңғырық туғызатын аса ауыр қылмыстар бойынша, сондай-ақ апаттар, күйреу, қирау және өзге төтенше жағдайлар болған жергілікті орындарға қалалық және оларға теңестірілген прокурорлардың өздері барады, не басқа қылмыстық ізге түсу органдарының қызметкерлерімен бірге баруды бағынышты қызметкерлерге тапсырады. Көлік прокуратуралары едәуір шалғай жерде болғанда, мұндай жағдайлар болған орындарға аймақтық прокурорлар барады. Оқиға болған жерді қарауға не өзге тергеу әрекеттерге прокурордың қатысқаны жөнінде тиісті хаттамаларда жазылады.

11. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар Департаментке 24 сағат ішінде мына қылмыстар туралы арнайы мәліметтер жолдайды: конституциялық құрылыстың негізіне және мемлекеттің қауіпсіздігіне қарсы; ұйымдасқан қылмыстық топпен немесе қылмыстық қоғамдастықпен жасалған; жалдау бойынша адам өлтіру; шетел азаматтарымен жасалған және оларға қатысты ауыр және аса ауыр қылмыстар; терроризм мен экстремизм фактілері; нәсіпқұмарлық, еңбек және өзге мақсатта пайдалану үшін адамдарды заңсыз әкету және сату; жауапты мемлекеттік лауазым атқаратын тұлғалармен, құқық қорғау органдарының лауазымды тұлғаларымен, судьялармен жасалған, сондай-ақ барлық төтенше жағдайлар мен үлкен қоғамдық жаңғырық туғызған қылмыстар туралы.

12. Қабылданған шешімнің заңдылығын тексеруді бір уақытта бастап, қылмыстық істерді қозғау туралы ақпараттық есеп құжаттарына кідіріссіз қол қойылады. Қағидат бойынша, дәлелдерін міндетті түрде мазмұндаумен қатар қаулыны ұйғарған кезден бастап 10 тәулік ішінде қылмыстық істерді қозғау туралы заңсыз қаулыларды бұзу жүргізіледі; ҚР ҚІЖК 132-бабының тәртібімен ұстаған адам болған жағдайда 24 сағат ішінде.
Тиісті материалдарды зерттеу арқылы қылмыстық істі қозғаудың заңдылығы мен негізділігіне тексеріс жүргізгенде ҚР ҚІЖК 177-бабында көзделген себептер мен негіздердің болуына; мерзімнің және іс жүргізушілік тәртіптің сақталуына; іс бойынша өндірісті жоятын мән-жайларға баға беріледі.

13. Қылмыстық істер бойынша қадағалау өндірісі басталады, онда ҚР ҚІЖК талаптарына сай тергеу және анықтау органдары прокурорға жолдайтын іс жүргізушілік құжаттардың көшірмелері, сондай-ақ қадағалау қызметінің барысында қабылданған прокурорлық қадағалау актілері мен шешімдерінің көшірмелері міндетті түрде тіркеледі. Қадағалау өндірісінің толықтылығы үшін қылмыстық істің тергеу заңдылығын қадағалайтын прокурор жауапты болады.
Қылмыстық іс жүргізу заңнамасының қабылданған іс жүргізушілік шешімдері туралы қаулылардың көшірмелері 24 сағат ішінде прокурорға жолдануы туралы бөлігіндегі талаптардың тергеу және анықтау органдарымен мүлтіксіз сақталуы қамтамасыз етіледі.

14. Қылмыстық істі тергеудің толықтылығын, объективтілігі мен жан-жақтылығын қамтамасыз ету мақсатында жазбаша нұсқаулар беріледі. Ауыр және аса ауыр қылмыстар туралы, сондай-ақ прокурорлармен қозғалған қылмыстық істер бойынша нұсқау беру міндетті түрде.
Орындалу мерзімін белгілеумен қатар нақты тергеу әрекеттерін атап көрсету қажет болғанда және қылмыстық істі тоқтата тұру мен қысқарту туралы шешімдерді бұзу кезінде, қылмыстық істі қосымша тергеуге қайтарғанда, сондай-ақ тергеу және анықтау органдарының басшыларына ұйымдастыру-бақылау және іс жүргізушілік шаралар қабылдау туралы нұсқаулар берілуі мүмкін.
Нұсқаулар қадағалау өндірістерде сақталады және оларды қылмыстық істердің материалдарына қоспайды.
Нұсқаулар қылмыстық істің тергеу заңдылығын қадағалайтын прокурордың бақылауында болады. Нұсқауларды және басқа қадағалау актілерін орындамаған кезде қылмыстық ізге түсу органдарының кінәлі адамдарын заңда белгіленген жауаптылыққа тарту туралы мәселені шешу қажет.

15. Қағидат бойынша, тергеу және анықтау органдарының заңсыз әрекеттері туралы шағым және өзге деректер болған жағдайда, азаматтардың бұзылған құқықтарын кідіріссіз қалпына келтіру қажет болғанда немесе нұсқаулардың орындалуын бақылау үшін тергеу жүргізіліп жатқан қылмыстық істерге сұрау салынады.
Анықтаушының, анықтау органының, тергеушінің әрекеттері мен шешімдеріне жасалған шағымдар қылмыстық іс жүргізу заңнамасына сәйкес белгіленген мерзім ішінде осы қылмыстық істің тергеу заңдылығына тікелей қадағалауды жүзеге асыратын прокурормен қаралуға жатады.

16. Прокурорлар қылмыстық ізге түсу органдарының басшыларымен шешім қабылданған кезден бастап 5 тәулік ішінде қылмыстық іс бойынша өндірісті қысқартудың және тоқтатудың негізділігі туралы қорытындының ұйғарылуын қамтамасыз етеді.
Сыбайлас жемқорлық туралы, есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстық істер мен материалдар бойынша қабылданған іс жүргізушілік шешімдердің заңдылығына тексеріс олар прокуратураға келіп түскен күннен бастап 10 тәулік ішінде жүргізіледі.
Іс жүргізушілік шешімдерді бұзу туралы қылмыстық ізге түсу органдарының өтініштерін қарау кезде тексеріс ол келіп түскен күннен бастап 15 тәулік ішінде жүргізіледі.
Басқа жағдайларда тергеуге дейінгі тексерістердің материалдары бойынша, қысқартылған және тоқтатылған қылмыстық істер бойынша іс жүргізушілік шешімдердің заңдылығын тексеру мерзімдері олар прокуратураға келіп түскен күннен бастап 1 айдан аспауы тиіс.

17. Прокурор қылмыстық істі тоқтату немесе қылмыстық істі қозғаудан бас тарту туралы шешіммен келіскен жағдайда қаулының соңғы парағына қарамен қоса қол қояды. Қарарда ҚР ҚІЖК баптары мен тармақтары көрсетілумен қатар шешім қабылдаудың негіздері; оны қабылдаған күні; прокурордың лауазымы, аты-жөні, қол қойған күні көрсетіледі.
Прокурор қылмыстық істі қысқарту жөнінде келіскен жағдайда дәлелдейтін қорытынды жазады.
Прокурор соңғы іс жүргізушілік шешіммен келіскен жағдайда, қылмыстық іс немесе бас тарту өндірісінің материалдары бойынша адамды тәртіптік немесе әкімшілік жауаптылыққа тарту үшін, сондай-ақ мемлекеттің материалдық мүдделерін қорғау үшін негіздер бар болса, тиісті шаралар қабылдау үшін іс жүргізушілік шешімдердің көшірмелері прокуратураның өзге бөлімшелеріне жолданады.
Қылмыстық істі немесе бас тартылған өндірістің материалдарын ҚР БП жазбаша сұратқан жағдайда облыстық прокуратура дәлелді қорытынды жасайды. Ілеспе хатта қабылданған іс жүргізушілік шешім бойынша өз көзқарасын сипаттаумен қатар облыстық немесе оған теңестірілген прокурордың қолы қойылып, қылмыстық іс (материал) ҚР БП жолданады.
Тергеу және анықтау органдарының ақтау емес негіздер бойынша қылмыстық істі қысқарту және қылмыстық істерді қозғаудан бас тарту туралы шешімдерінің заңдылығын тексеру кезінде адамның айыптылығы туралы дәлелдемелердің рауалылығы мен қатыстылығына баға беріледі. Күмәнданған жағдайда жәбірленушіден және айыпталушыдан (сезіктіден) түсініктеме алумен қатар қылмыстық істі қысқартудың тараптардың татуласу, рақымшылық актісін және басқа ақтау емес негіздерді қолдануға келісу фактілерінің шүбасыздығын тексеру жүргізіледі.

18. Анықталған заңдылықты бұзушылықтар тергеу мен анықтаудың заңсыз қаулыларын бұзу арқылы, сондай-ақ жауаптылық туралы мәселені бір уақытта көтере отырып, лауазымды адамдардың әрекеттерінің заңсыздығын мойындау арқылы жойылады.
Қылмыстық ізге түсу органдарының орталық аппараттарына енгізілген прокурорлық қадағалау актілері Департамент арқылы, облыстық аппараттарға облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар арқылы жолданады.
Қажет болған жағдайда прокурор қылмыстық ізге түсу органдарында прокурорлық қадағалау актілерін қарауға қатысады.

19. Тергеу және анықтау органдарының іс жүргізу әрекеттеріне (ҚР ҚІЖК 142 , 150 , 267-баптарынан басқа) санкция беруге; қабылданған іс жүргізушілік шешімдердің негізділігі туралы қорытындылар жасауға; қылмыстық іс қозғаудан бас тарту мен іс бойынша өндірісті тоқтату жөнінде келісімі туралы бұрыштама қоюға, сондай-ақ тергеушілер мен анықтаушылардың, төмен тұрған прокурорлардың қаулыларын бұзуға немесе келісу не санкциялау туралы бұрыштама қоюға; ақпараттық-есеп құжаттарына қол қоюға; қылмыстық істі талап етуге мыналар өкілетті:
1) аудандық және оларға теңестірілген деңгейде - прокурор және оның орынбасарлары;
2) облыстық және оларға теңестірілген деңгейде (соның ішінде Бас әскери прокуратура) - прокурор және оның орынбасарлары;
3) Бас Прокурор, оның орынбасарлары, Департамент бастығы.

20. Прокурорлар есептен жасырылған қылмыстар бойынша, қадағалау тексерістердің қорытындылары бойынша, сондай-ақ үлкен қоғамдық жаңғырық туғызған оқиғалар мен фактілер бойынша қылмыстық істерді қозғайды.
Қылмыс істерді қозғау тиесілі прокуратураның тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау бөлімшелерімен келісіледі.
Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар прокурорлармен қозғалған қылмыстық істердің тергеу жағдайына тоқсан сайын талдау жасайды және олардың қозғау мен оларды қадағалауды жүзеге асырудың практикасын жылына екі реттен кем емес жинақтап қорытындылайды. Қорытулардың нәтижесі туралы Департаментке жартыжылдық аяқталғаннан кейін келесі айдың 10 күніне істердің тізімін қосымша тіркеп, ақпарат береді.
Осы мәселе бойынша қадағалаудың жағдайын Департамент жылына екі реттен кем емес жинақтап қорытындылайды.
Облыстық және оларға теңестірілген прокуратураларда прокурорлармен қозғалған қылмыстық істердің ішінен сотқа жолданған қылмыстық істердің тізімі соттарда қылмыстық істердің қарау заңдылығын қадағалау жөнінде тиісті басқармаларға (бөлімдерге) одан ары бақылау жүргізу үшін тапсырылады.
ҚР БП қозғалған қылмыстық істердің ішінен сотқа жолданған қылмыстық істердің тізімі Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау департаментіне одан ары бақылау жүргізу үшін тапсырылады.

21. Көкейкесті және ерекше маңызды қылмыстық істер бойынша қылмыстық процестің барлық сатысында тиімді бақылау жүргізу үшін прокуратура органдарының әр түрлі бөлімшелерінің оперативтік қызметкерлерінен топтар құру арқылы қадағалаудың толассыз әдісі қолданылады.

4-бөлім. Қылмыстық іс жүргізуде азаматтың және
адамның конституциялық құқықтары мен бостандықтарының
сақталуын қадағалауды жүзеге асыру

22. Қылмыстық іс жүргізуде азаматтың және адамның Қазақстан Республикасының Конституциясында 1, 12 - 18, 25, 39-б.б. көзделген жеке бас бостандыққа, қадір-қасиетке, жеке өмірге қол сұғылмаушылыққа, жеке және отбасының құпиясына, жеке салымдары мен жинақтарының құпиясына, хат жазысу, телефонмен сөйлесу, почта, телеграф хабарларының немесе өзге хабарлар құпиясына, тұрғын үйге, меншікке қол сұғылмаушылыққа конституциялық құқықтары мен бостандықтарын қорғау, ал олар бұзылған жағдайда кідіріссіз ақтау прокуратура органдары қызметкерлерінің міндеті болып табылады.

23. Қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар қылмыс жасаған сезікті адамды ұстау туралы анықтаушыдан немесе тергеушіден жазбаша хабар алғаннан кейін кідіріссіз оның заңдылығын және негізділігін тексереді. Ұстауды заңсыз деп таныған жағдайда, прокурор кінәлі лауазымды тұлғаларға қатысты қадағалау шараларын қабылдаумен қатар ұстау мерзімі аяқталғанға дейін сезікті адамды босатады.
Кәмелетке толмағандарды, мүгедектерді, әйелдерді, шетел азаматтарын ұстаудың негізділігіне ерекше назар аударылады.

24. Қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар журнал жүргізумен қоса, құқық қорғау органдарының қызметкерлерімен камералар мен уақытша ұстау изоляторларында (УҰИ), қылмыстық ізге түсу органдарының қызметтік және өзге үй-жайларда ҚР ҚІЖК 17-тарау талаптарының сақталуын тұрақты тексереді. Түнгі уақытта, мереке және демалыс күндері тексеру, соның ішінде бейнежазбаны пайдалану тәжірибеге алынған.
Заңдылықты бұзушылық анықталған жағдайда анықтама құрастырылады, онда тексеріспен анықталған фактілер сипатталады.
Әрбір сезіктінің ұсталу заңдылығы тексеріледі. Заңға қайшылық жағдайда сезікті адам тікелей тексеріс жүргізген прокурордың қаулысымен кідіріссіз босатылады, кінәлі лауазымды адамға қатысты қадағалау шарасын қабылдаумен қатар. Ерекше назар кәмелетке толмағандарды, мүгедектерді, әйелдерді, шетел азаматтарын ұстаудың негізділігіне аударылады.
Аталған тексерістерді жүргізуге "Прокурорлар кабинетінде" кезекшілік атқарып отырған прокурорлар тартылады.
УҰИ жедел іздестіру қызметі өндірісінің заңдылығын тексеру осы қадағалауды жүзеге асыруға өкілетті прокуратура қызметкерлерімен жүргізіледі.
Қабылдау-тарату бөлімдерінде; әкімшілік қамауға алынған адамдар ұсталатын арнайы қабылдау бөлімдерінде; медициналық айықтырғыштарда адамдарды ұстаудың заңдылығына тексеріс жүргізуге мемлекеттік органдар қызметінің заңдылығын қадағалау жөніндегі қызметкерлерді қатыстыру тәжірибеге алынған.
Қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау қызметтерімен бірге бірлескен акт құрумен қатар УҰИ-ында сезікті адамдарды ұстау шарттарының сақталуына жылына екі реттен кем емес тексерістер жүргізеді.

25. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар құқық қорғау органдарының облыстық және өздеріне тиесілі аппараттарда қызметтік және өзге үй-жайларды он күн сайын тексереді, ол туралы журнал жүргізеді, заңдылықты бұзушылық анықталған жағдайда анықтама жазады.
Олар осы Нұсқаулықтың 23-тармағында аталған қылмыстық ізге түсу органдарының үй-жайлары мен бөлімшелерінде азаматтардың ұсталуының заңдылығына бір уақытта тексеріс жүргізуді тәжірибеге алған; қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлармен ҚР ҚІЖК 152-бабының талаптарын орындау қамтамасыз етіледі.
Тергеу изоляторларында адамдарды ұстаудың заңдылығын қамтамасыз ету мақсатында жазаның орындалу және азаматтарды ақтау заңдылығын қадағалау бөлімшелерімен бірге өзара іс-әрекеттер жүзеге асырылады.

26. Қылмыс жасаған адамды тұтқындауға санкция беру туралы мәселелер, қағида бойынша, қылмыстық ізге түсу органдарының қызметтік үй-жайларында шешіледі.
Тұтқындауға санкция беру туралы мәселені шешу кезінде прокурор істің барлық материалдарымен мұқият танысады, қылмыстық іске тіркелетін хаттама құрастырумен қатар сезіктіден немесе айыпталушыдан жеке жауап алады. Тұтқындауға санкция беру сезіктінің немесе айыпталушының қорғаушысының (адвокатының) міндетті түрде қатысуымен жүргізіледі.

27. Қамауға санкция беруді есепке алу прокурордың өзімен жеке журналда жүргізіледі. Журналда қылмыстық істің нөмірі, қозғалған күні, тергеу жүргізетін орган мен адам, сезіктінің немесе айыпкердің аты-жөні, туған жылы мен жері, азаматтығы, мекен-жайы мен жұмыс орны, айып тағудың немесе сезік келтірудің бабы, ұсталу күні, қамауға санкция берген адамның лауазымы мен аты-жөні, қамауға санкция берілген тәртіптің ҚР ҚІЖК ( 142 , 150 , 267-б.б. ) бабы, қамауға алынған күн, қамау мерзімі ұзартылған күн, үкімнің күшіне енгені туралы белгі соғумен қатар тергеудің және сотта қараудың қорытындысы көрсетіледі.
Басқа іс жүргізушілік әрекеттерді санкциялауды есепке алу басқа журналға жазылады.
Аталған журналдар тігіледі, нөмірленеді, прокурордың елтаңбалы мөрімен мөрленеді.

28. ҚР ҚІЖК 139 , 141 , 150 , 534-баптарында мазмұндалған мән-жайларды есепке ала отырып, қамауға алу қолданылады. Қамауға алуға санкцияны ҚР ҚІЖК 150-бабының 4-бөлігіне сәйкес құқығы бар прокурорлар береді.
Кәмелетке толмағандарға қатысты қамауға алу ҚР ҚІЖК 419-бабының 3-бөлігіне қатаң сәйкес қолданылады.

29. Прокурорлар қамауға алу, оның мерзімін ұзарту туралы мәселенің шешімінің негізділігі мен дер кезділігі үшін, сондай-ақ санкция беруден негізсіз бас тартқаны үшін жеке жауапкершілік етеді. Санкция беруден бас тарту дәлелдерін көрсетумен қатар тергеуші мен анықтаушы жазбаша түрде мазмұндайды. Анықтау және тергеу сатысында қамауға алуды өзге бұлтартпау шарасына өзгерту кезінде ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасаған адамға қатысты қамауға алуға санкция беруден бас тартылған әр жағдайда прокурорлар үш тәулік мерзім ішінде бұл туралы Департаментке себептерін көрсетіп, жазбаша баяндайды.

30. ҚР ҚІЖК белгіленген тергеу және қамауға алу мерзімдерін ұзарту тәртібінің мүлтіксіз сақталуы прокурорлармен қамтамасыз етіледі. Іс жүргізушілік мерзімді ұзартудың себептері шұғыл кеңестерде; айыпталушыны қамаудың мерзімі 5 айдан артық болса алқа мәжілісінде талқыланады.
Азаматтың жеке бостандық құқығын қорғау мақсатында, адамды тұтқында ұстаудың қажеттілігі болмаған жағдайда, сондай-ақ кінәлі еместігіне дәлелдер табылғанда, оны қамаудан кідіріссіз босату шаралары қабылданады.

31. Қылмыстық ізге түсу органдары қызметкерлерінің тарапынан азаматтарға қатысты рұқсат етілмеген ықпал ету әдістері пайдаланылғаны туралы олардың шағымдары мен арыздары мұқият тексеріске жатады.
Қылмыстық істі тергеу барысында қылмыстық ізге түсу органдары айыпталушының (сезіктінің) дәлелдерін мынадай жолдармен ұқыпты тексеруге бағдарланады:
хабарлаған мәліметтер бойынша одан егжей-тегжейлі жауап алу;
заңсыз әрекеттеріне шағым түскен адамдардан жауап алу;
мойындау себептері туралы белгілі адамдардан, соның ішінде айыпталушымен бірге тұтқында отырғандардан жауап алу;
оның денсаулық жағдайы тексерілген немесе ол қай жерде қаралған, сол медициналық мекемелерден деректерді талап ету, қызметкерлерінен жауап алу;
аталған адамдардың көрсетпелерінде қайшылық туған жағдайда оларды беттестіру; тану; оқиға болған орында көрсетпелерді тексеру және нақтылау;
іс бойынша өндірістің бастапқы кезеңдерінде айыпталушыдан осыған ұқсас шағымдардың түскені не түспегені туралы мәліметтерді талап ету;
арыз иесінің дәлелдерін объективті растайтын немесе теріске шығаратын мән-жайларды анықтауға бағытталған басқа тергеу-жедел іс-шараларын жүргізу.
ҚР ҚІЖК талаптарын бұзушылықтармен алынған дәлелдемелер ҚР ҚІЖК 116-бабында көзделген жағдайларда олардың дұрыстығына ықпал етсе немесе ықпал етуі мүмкін болса, тергеушінің не қадағалайтын прокурордың тиісті қаулы шығаруы арқылы олардың заңды күші жоқ және пайдалануға жол берілмейді деп танылуы тиіс.

32. Прокурордың санкциясынсыз жүргізілген тінтудің заңдылығын тексеру ҚР ҚІЖК 232-б. 3-тармағына сәйкес тиісті қаулы ұйғарумен қатар үш тәулік ішінде жүргізіледі, онда осы әрекеттің дәлелдеме ретінде пайдаланылуы туралы көрсетіледі.
Прокурорлар қылмыстық ізге түсу органдарының әрбір санкциялаған қаулысы бойынша жүргізілген жұмыстың қорытындыларын тексерсін және талап етсін.
Қылмыстық ізге түсу органдарының қаулыларын санкциялаудан бас тарту оның дәлелдерін көрсетумен қатар жазбаша түрде прокурорлармен мазмұндалады.

33. Нақты адамдарға қатысты қылмыстық істерді заңсыз қозғау фактілеріне; заңсыз айып тағу және бұлтартпау шараларының және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына өзге шектеулердің заңсыз қолдану фактілеріне ерекше назар аударылады. Мұндай фактілер анықталған жағдайда кінәлі лауазымды тұлғалардың жауаптылығы туралы мәселе табандылықпен көтеріледі.
Облыстық, қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар қылмыстық жауаптылыққа заңсыз тартылған азаматтардың бұзылған құқықтарын дер кезінде қалпына келтіруді қадағалау мен үйлестіру шаралары арқылы қамтамасыз етеді.

34. Тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды жүзеге асыратын прокурорлар айыпталушы ретінде жауаптылыққа тарту туралы қаулының көшірмесін алған кезден бастап үш тәулік ішінде оның заңдылығын мына мәселелерді анықтау арқылы тексереді: айыпталушыға тағылған әрекет орынды ма, бұл әрекетте қылмыс құрамының бар-жоғын; тағылған айыптың негізді-негізсіз екенін және оның істе бар дәлелдемелермен расталатынын; айыпталушының әрекеттері дұрыс сараланғанын-сараланбағанын; айыпталушыға іс бойынша барлық анықталған және дәлелденген қылмыстық әрекеттері бойынша айып тағылғанын-тағылмағанын; қылмыс жасағаны туралы іс бойынша дәлелдемелер табылған барлық адамдардың айыпталушылар ретінде жауапқа тартылғанын-тартылмағанын.
Айыпталушы ретінде тарту туралы заңсыз қаулыны бұзу оған мүдделі барлық адамдарға, соның ішінде жәбірленушіге, азаматтық қуынушылар мен олардың өкілдеріне ол туралы хабарлаумен қатар кідіріссіз жүргізілуі тиіс.

35. Айыпталушыны сотқа беру туралы мәселені шешу алдында ҚР ҚІЖК 281-бабында көзделген талаптар мұқият тексеріледі. Осы талаптар орындалмаған жағдайда кінәлі адамдарға прокурорлық қадағалау шараларын қолданумен қатар қылмыстық істер қосымша тергеуге қайтарылады.
Қылмыстық істер прокурордың дәлелденген қаулысы бойынша, қажет болған жағдайда нақты тергеу әрекеттерді жүргізу туралы нұсқауды қосымша тіркеу арқылы қосымша тергеуге қайтарылады.
ҚР ҚІЖК 281 - 284 , 289 , 514-б.б. талаптарына сәйкес істерді сотқа жолдар алдында өзара іс-әрекеттерді қамтамасыз ету үшін қылмыстық істер бойынша сот қаулыларының заңдылығын қадағалау жөнінде тиісті бөлімшелердің қызметкерлері тартылады.
Прокурорлар істерді сотқа жолдаудың негізділігі және дер кезділігі үшін, айыптау қорытындысын, айыптау қаулысын табыс ету тәртібінің сақталуы үшін жеке жауаптылық етеді.
36. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар айыпталушы кінәлі болмағандықтан істің қысқартылуына байланысты тергеу барысында қамаудан босатылған, ал сотпен ақтау үкімі не ақтау емес негіздер бойынша қаулы шығарылған қылмыстық істердің дер кезінде зерттелуін қамтамасыз етеді.
Тергеу органдарының немесе соттың көрсетілген шешімдерімен келіскен жағдайда жоғарыда аталған прокурорлардың бекітуімен қоса дәлелді қорытынды жасалады:
тергеу органы қабылдаған шешімінің негізділігі туралы қорытындыны бір уақытта ұйғару;
сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап 30 тәулік ішінде;
қадағалау тәртібінде наразылық келтіру кезінде - оны қабылдамаған күннен бастап 30 тәулік ішінде.
Облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар қамауды заңсыз таңдаған және адамның заңсыз тұтқындалғанына кінәлі лауазымды тұлғалардың жауаптылығы туралы мәселені дереу алқада талқылайды. Қамау ретінде бұлтартпау шарасына санкция берудің негізділігіне және адамды тұтқында ұстаудың заңдылығына баға беру кезінде азаматтың бұзылған жеке бостандық құқығын қалпына келтіру жөнінде прокурормен қабылданған шаралардың дер кезділігі есепке алынады.
Алқаның шешімі мен қабылданған шаралармен бірге қорытынды бір ай мерзім ішінде (алқа мәжілісі өткен күннен бастап) Департаментке ұсынылады.

37. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар осы Нұсқаулықтың 35-тармағында көрсетілген адамдардың, сондай-ақ қамау ретінде бұлтартпау шарасы бұзылған не өзге шараға өзгертілген; ауыр және аса ауыр қылмыстар бойынша қамауға немесе іздестіруді келесі жариялау жағдайында санкция беруден бас тартылған; ҚР ҚІЖК 132-б. тәртібінде ұсталған, оларға қатысты ақтау негіздері бойынша қылмыстық ізге түсу қысқартылған адамдардың; қылмыстық процесте азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын бұзу фактілері бойынша қозғалған қылмыстық істердің тізімдері Департаменттің Деректер қорына ай сайын 10 күні жолдайды.

38. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын қылмыстық ізге түсу органдарында қылмыстық іс жүргізуде азаматтардың конституциялық құқықтары мен бостандықтарын сақтау жағдайына талдау жасайды және оларды қадағалау тәжірибесін жылына екі реттен кем емес жинақтап қорытындылайды. Қорытулардың нәтижесі туралы Департаментке жартыжылдық аяқталғаннан кейін келесі айдың 10 күні ақпарат беріледі.
Департаментпен осы мәселе бойынша қадағалаудың жағдайы жылына екі реттен кем емес жинақталып қорытындыланады.

5-бөлім. Қылмыстар және оқиғалар туралы өтініштерді,
хабарларды шағымдар мен өзге ақпараттарды қабылдау,
тіркеу және қарау кезінде заңдылықтың сақталуын
қадағалауды жүзеге асыру

39. Қылмыстар және оқиғалар туралы өтініштерді, хабарларды, шағымдар мен өзге ақпараттарды қабылдау, тіркеу және қарау тәртібі туралы нормативтік құқықтық актілердің қылмыстық ізге түсу органдарымен дұрыс қолданылуы; олар бойынша қабылданатын іс жүргізушілік шешімдердің заңдылығын және статистикалық мәліметтердің шүбасыздығын, толықтылығы мен объективтілігін қамтамасыз ету, қылмыстар және оқиғалар туралы өтініштерді, хабарларды шағымдар мен өзге ақпараттарды қабылдау, тіркеу және қарау кезінде заңдылықтың сақталуын қадағалаудың негізгі мақсаттары болып табылады.

40. Қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар он күн сайын жасалған немесе дайындалып жатқан қылмыстар туралы арыздар мен хабарларды қабылдау, тіркеу және шешу кезінде заңдылықтың сақталуын тексереді. Қылмыстарды есептен жасыру фактілері бойынша қызметтік тергеу жүргізу, ал ауыр және аса ауыр қылмыстар бойынша міндетті түрде іс жүргізушілік шешім қабылдау қамтамасыз етіледі.

41. Тағылған айыптың болмауына байланысты істерді бір өндіріске негізсіз қосу арқылы тергеу мерзімін қалпына келтіру мақсатында қылмыстық ізге түсу органдарымен пайдаланылатын жеке көріністер бойынша қылмыстық істерді қозғау тәжірибесіне жол бермеуге шаралар қабылданады.

42. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар облыстық және оларға теңестірілген қылмыстық ізге түсу органдарында қылмыстар және оқиғалар туралы өтініштерді, хабарларды, шағымдар мен өзге ақпараттарды қабылдау, тіркеу және қарау кезінде заңдылықтың сақталуын ай сайын тексереді.
Департамент қылмыстық ізге түсу органдарының орталық аппараттарында аталған тексерістерді тоқсан сайын жүргізеді.

43. Осы тексерістерді жүргізуге ҚР БП Құқықтық статистика және арнайы есеп жөніндегі комитеті (ҚР БП ҚСжАЕК) органдарының қызметкерлері, сондай-ақ прокуратураның өзге бөлімшелерінің қызметкерлері: әкімшілік материалдар бойынша - мемлекеттік органдар қызметінің заңдылығын қадағалау; жедел-іздестіру материалдары бойынша - жедел-іздестіру қызметінің заңдылығын қадағалау; соттардың ұсыныстары мен жеке қаулылары бойынша - қылмыстық істерді соттарда қарау заңдылығын қадағалау; атқару өндірісінің материалдары бойынша - азаматтық және әкімшілік істер бойынша сот актілерінің және атқару өндірісінің заңдылығын қадағалау бөлімшелерінің қызметкерлері де тартылуы мүмкін.
Қылмыстар және оқиғалар туралы өтініштерді, хабарларды, шағымдар мен өзге ақпараттарды қабылдау, тіркеу және қарау кезінде заңдылықты бұзушылық жіберілгені туралы деректер болған жағдайда аталған құрылымдық бөлімшелер тиісті тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау бөлімдеріне, басқармаға не Департаментке хабар береді.

44. Тексеріс барысында прокурорлар қылмыстық ізге түсу органдарының назарларын денсаулық сақтау, сот сараптамасы органдары мен басқа ұйымдармен бірге салыстыру жүргізуге, сондай-ақ осы салада бұзушылықтарды анықтау жөнінде өзге шаралардың қабылдануына екпін жасайды.
Аталған мекемелер мен ұйымдарда олардың деректерін қылмыстық ізге түсу органдарының салыстыру актілерімен салғастыру мақсатында қарсы тексерістер жүргізу тәжірибеге алынған.
Бұзушылықтар кездескен кезде кінәлі лауазымды тұлғалардың жауаптылығы туралы мәселені көтерумен қатар ведомстволық комиссиялардың қызметінің тиімділігіне баға беріледі.

45. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын қылмыстық ізге түсу органдарында қылмыстар және оқиғалар туралы өтініштерді, хабарларды, шағымдар мен өзге ақпараттарды қабылдау, тіркеу және қарау кезінде заңдылықтың сақталуына талдау жасайды және оны қадағалау тәжірибесін жылына екі реттен кем емес жинақтап қорытады. Қорытулардың нәтижесі туралы Департаментке жартыжылдықтан кейінгі келесі айдың 10 күні анықталған есептен жасырған қылмыстардың және қылмыстарды есептен жасырған фактілері бойынша қылмыстық ізге түсу органдарының қызметкерлеріне қатысты қозғалған қылмыстық істердің тізімін қоса ұсынады.
Осы мәселе жөнінде прокурорлық қадағалаудың жағдайы Департаментпен жылына екі реттен кем емес жинақталып қорытылады.

6-бөлім. Құқық қорғау органдарының қылмыскерлікке
қарсы күрес жөніндегі қызметін үйлестіру және
жеке басымдық бағыттар бойынша
қадағалауды ұйымдастыру

46. Облыстық, қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар ай сайын заңдылық пен құқықтық тәртіпті нығайту жөнінде ұсыныстар әзірлеумен қатар аймақтағы қылмыскерліктің жағдайына, қылмыстардың категориялары мен түрлері бойынша оның динамикасына талдау жасайды.

47. ҚР ҚСжАЕК аймақтық басқармаларымен бірлесіп, қылмыстықтың, оны әшкерелеудің жағдайы туралы, тергеу жұмысы мен анықтаудың көрсеткіштері туралы статистикалық мәліметтердің шүбасыздығын тексереді және қамтамасыз етеді.

48. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар құқық қорғау органдары мен арнайы қызметтердің экстремизм мен терроризм көріністеріне, нәсіпқұмарлық, еңбек және өзге мақсатта пайдалану үшін адамдарды заңсыз әкету мен сатуға қарсы әрекеттері жөніндегі қызметін үйлестіруді жүзеге асырады.
Қылмыстық ізге түсу органдары экстремистік идеологияның көріністері мен оның тарауына, конституциялық мақсаттарға қарсы ұйымдар мен бірлестіктер құруға, адамдарды заңсыз әкету мен сатуға мүмкіндік туғызатын себептер мен шарттарды анықтауға және оларды жоюға бағытталған.
Тергеуге дейінгі және қылмыстық істердің материалдарын зерттеудің қорытындысы бойынша тергеу органымен қабылданған мынадай шаралардың толықтылығы тексерілуде: маңызы бар барлық мән-жайларды анықтау; адамдарды заңсыз әкету мен сатуға байланысты экстремистік және террористік ұйымдардың ұйымдастырушылары мен басшыларын қылмыстық жауаптылыққа тарту; экстремистік әдебиеттерді тарату арналары мен хабар көздерін, сондай-ақ осы ұйымдарды қаржыландыру және техникалық жабдықтау арналарын анықтау және оларға жол бермеу; сараптамаларды дер кезінде тағайындау.
Осы категорияда ашылмаған қылмыстар бойынша ҚР ҰҚК, ҚР ІІМ мен ҚР ЭСЖҚКА органдарының қызметкерлерінен тергеу-оперативтік топтарын құру тәжірибеге алынған, олар шұғыл кеңестерде тыңдалады.

49. Бас әскери прокурордың, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлардың прокурорлық қадағалау мен үйлестіру шаралары арқылы қылмыстық ізге түсу органдары қылмыстықтың ұйымдасқан нысандарына қарсы күресті күшейтуге бағытталған.
Ұйымдасқан қылмыстық топтардың жетекшілері мен белсенді мүшелерін дер кезінде анықтау және оларды қылмыстық жауаптылыққа тарту жөніндегі басымдық бағыттарға; аймақаралық және халықаралық қылмыстық қоғамдастықтардың құқыққа қарсы қызметін әшкерелеуге ерекше екпін жасалып отыр.
Осы категорияда қылмыстық істерді қозғаудың заңдылығы мен негізділігі мұқият тексеріске жатады.
Қылмыстарды дәлелсіз есепке алу фактілері лауазымды тұлғалардың жауаптылығы туралы мәселені шешумен қатар шұғыл кеңесте қаралады.
Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын ұйымдасқан қылмыстық топтармен жасалған қылмыстар туралы қылмыстық істерді тергеу практикасына талдау жасайды және оны қадағалаудың жағдайын жылына екі реттен кем емес жинақтап қорытады. Қорытулардың нәтижесі туралы Департаментке жартыжылдықтан кейінгі келесі айдың 10 күні ақпарат береді.

50. Белгісіз жағдайда жасалған адам өлтіруді тергеудің заңдылығына қадағалау жүргізген кезде танылмаған мәйіттер мен азаматтың хабар-ошарсыз кеткен фактісі бойынша қабылданған шешімдердің заңдылығына ерекше назар аударылады.
Айына екі реттен кем емес бірлескен кеңестерде адам өлімін ашу және тергеу жөніндегі тергеу-оперативтік топтардың басшылары мен осы істер бойынша қадағалауды жүзеге асыратын прокурорлардың есептері тыңдалады.
Жасалған адам өлтірудің мән-жайлары бойынша сол қылмыс жасалған аумақта қызмет ететін ішкі істер органдарының лауазымды тұлғаларына қатысты қызметтік тексерістер жүргізу туралы нұсқаулар беріледі.
Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын кісі өлімін тергеу практикасына талдау жасайды және оны қадағалаудың жағдайы жылына екі реттен кем емес жинақталып қорытылады.

51. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тергеу және анықтау органдарының үйлестіру шаралары арқылы есірткі бизнесімен айналысатын ұйымдасқан қылмыстық топтарды анықтауға, ал есірткі заттарды сатып алудың әр фактісі бойынша оларды сатудың мән-жайын және есірткі сатушыны анықтауға; сату туралы материалдарды жеке өндіріске бөлуге, олардың тіркелуіне және іс жүргізушілік шешімнің қабылдануына бағытталады.
Қамауға санкция берген кезде прокурор есірткіні сатып алудың мән-жайын анықтайды, қажет болған жағдайда тергеу және анықтау органдарына тиісті нұсқау береді.
Құқық қорғау органдарының қызметкерлерімен және ұйымдасқан қылмыстық топтар (қоғамдастықтар) құрамында жасалған есірткі қылмыстары туралы қылмыстық істер ерекше бақылауға алынады.
Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын есірткі заттардың заңсыз айналымына қарсы күрестің тәжірибесіне талдау жасайды және есірткі мен психотроптық заттардың заңсыз айналымына қарсы күрес жүргізуге бағытталған заңнаманың қолданылуын қадағалаудың жағдайы жылына екі реттен кем емес жинақталып қорытылады.
Қорытулардың нәтижесі туралы Департаментке жартыжылдықтан кейінгі келесі айдың 10 күні ақпарат беріледі.

52. Бас әскери прокурормен, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлармен қылмыстық ізге түсу органдары жауапты мемлекеттік лауазым атқаратын тұлғалармен, құқық қорғау органдарының қызметкерлерімен жасалған сыбайлас жемқорлық қылмыстарды анықтауға, сондай-ақ қылмыстардың сыбайлас жемқорлық категориясына негізді жатқызуға және олардың дұрыс саралануына, қылмыстық істерді қозғаудың заңдылығына бағытталады.
Кінәлі адамдардың әрекеттерін сыбайлас жемқорлық емес сипатқа қайта саралау фактілері бойынша тергеу барысында, сондай-ақ сотта қылмысты сыбайлас жемқорлық ретінде дәлелсіз есепке алуға мүмкіндік туғызған себептер зерттеледі.
Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын сыбайлас жемқорлық қылмыстар бойынша қозғалған қылмыстық істерді тергеудің заңдылығына прокурорлық қадағалаудың практикасы жинақталып қорытылады, ол туралы осы категорияда қозғалған қылмыстық істердің тізімін қосымша тіркеумен Департаментке есеп айынан кейін келесі айдың 10 күні ақпарат жолдайды.

53. Құқыққа қарсы қол сұғушылықпен келтірілген залалдың орнын толтыруды қылмыстық ізге түсу органдарымен қамтамасыз ету; кәсіпкерлік қызметке бөгет жасайтын жемқор мемлекеттік қызметшілерді әшкерелеу экономикалық қылмыстарға қарсы күресте заңдардың қолданылуын қадағалаудың негізгі міндеттері болып табылады.
Аса күрделі істер бойынша тергеу топтарының басшылары мен мүшелерін шұғыл кеңестерде тыңдау тәжірибеге алынған.
Қылмыстық ізге түсу органдары үйлестіру шаралар арқылы бақылаушы және фискальдық органдармен құқық қорғау органдарына тапсырылған, сондай-ақ бір құқық қорғау органымен басқасына тапсырылған қылмыс белгісі бар салық, кеден, қаржы, бюджет және валюта заңнамаларын бұзу туралы материалдарды салыстырып тексеру жүргізуге бағытталған.
Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тоқсан сайын тергеу практикасына талдау жасайды және экономикалық қылмыстыққа қарсы күреске бағытталған заңнаманың қолданылуын қадағалау жағдайын жылына екі реттен кем емес жинақтап қорытады, Департаментке қорытулардың нәтижесі туралы жартыжылдықтан кейінгі келесі айдың 10 күні ақпарат береді.

7-бөлім. Қорытынды ережелер

54. Прокуратура органдарының тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау қызметін бағалаудың негізгі өлшемдері болып мыналар белгіленген:
1) сотқа дейінгі өндірістің барлық сатыларында құқық қорғау функцияларын жүзеге асыру кезінде белсенділік таныту және азаматтарды кідіріссіз ақтау; қылмыстық процеске қатысушылардың құқықтарын толық қамтамасыз ету;
2) қылмыстық іс жүргізу заңнамасын бұзушылықты анықтау және оған дереу жол бермеу; заңдылық пен құқықтық тәртібін бұзушылықтар үшін жазадан құтылмаушылық принципін қамтамасыз ету;
3) қылмыстық ізге түсу органдарының заңсыз шешімдерін дер кезінде бұзу; прокурорлық қадағалаудың нұсқаулары мен актілерінің орындалуын бақылауды қамтамасыз ету; ведомстволық бақылаудың жағдайына нақты ықпал жасау;
4) қылмыстармен жеке және заңды тұлғаларға, сондай-ақ мемлекетке келтірілген залалдың және қылмыстық істер бойынша іс жүргізушілік шығындардың шынайы өтелуін қадағалау шаралар арқылы қамтамасыз ету;
5) қадағалау қызметін бағалау кезінде "рейтингтік" көзқарасты болдырмау; статистикалық мәліметтердің шүбасыздығы және объективтілігі.

55. Бас әскери прокурор, облыстық, қалалық, аудандық және оларға теңестірілген прокурорлар ҚР БП ҚСжАЕК аумақтық бөлімшелерімен бірге тергеу және анықтау заңдылығын прокурорлық қадағалау туралы статистикалық мәліметтер жөнінде тоқсанына бір реттен кем емес салыстыру тексерісін жүргізеді.

56. Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар дер кезінде (ай сайын) белгіленген тәртіпке сәйкес Департаментке Деректер банкісін сапалы ұсынымдармен қамтамасыз етеді.
Департаменттің Деректер банкісіне ұсынылатын мәліметтер ресми ақпараттар болып саналады.

57. Департамент, Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар тергеу және анықтау заңдылығын қадағалауды ұйымдастырудың қазіргі әдістеріне бастама жасау және оларды ендіру жөнінде, қадағалау қызметінің оңтайлы тәжірибесін тарату, қызметкерлердің біліктілігін арттыру жөніндегі жұмысты тұрақты түрде жүргізеді; прокуратура органдарының қызметкерлерін қадағалау және тергеу жұмысының дағдыларына машықтау үшін "Прокурор кабинетін" белсенді пайдаланады.

58. Заңдылық пен құқықтық тәртібінің, прокурорлардың қадағалау қызметінің жағдайын бұқаралық ақпарат құралдарында жария ету арқылы прокуратура органдарының беделін арттыру жөнінде мақсатты жұмыс жүргізілуде.

59. Департамент, Бас әскери прокурор, облыстық және оларға теңестірілген прокурорлар ҚР БП жанындағы С.Есқараев атындағы Заңдылық пен құқықтық тәртібінің проблемаларын зерттеу және прокуратура органдары қызметкерлерінің біліктілігін арттыру институтымен, басқа жоғары оқу орындарымен, ғылыми мекемелермен, жеке ғалым-заңгерлермен бірге өзара іс-әрекеттерді жүзеге асырады; тергеу және анықтау заңдылығын қадағалау жөнінде прокуратура органдары қызметкерлерінің біліктілігін арттыру жөніндегі жұмысты тұрақты жүргізеді; практикалық қызметте пайдалану үшін дайындалған анықтамаларды, қорытуларды, шолуларды, прокурорлық қадағалау актілерін, әдістемелік және басқа материалдарды жолдай отырып, қадағалау практикасы туралы ақпараттармен алмасады.