ИПС "Әділет"

Сноска. Утратило силу постановлением акимата Мангистауской области от 14.06.2013 года № 171.

В соответствии с подпунктом 21-3) пункта 1 статьи 27 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении в Республике Казахстан", и пунктом 4 статьи 1 Закона Республики Казахстан "О внесении дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам информатизации", в целях реализации решения областного маслихата от 30 марта 2006 года N 15/253 "О региональной программе "Информатизация в Мангистауской области", акимат области ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила присвоения наименований и переименования составных частей населенного пункта, установления требований к присвоению порядковых номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям на территории Мангистауской области.

2. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на заместителя акима области Бортника М.М.

3. Настоящее постановление вводится в действие со дня официального опубликования.

Аким области К. Кушербаев

Утверждено
постановлением акимата
Мангистауской области
от 22 октября 2007 года
N 364

Правила
присвоения наименований и переименования составных частей
населенного пункта, установления требований к присвоению
порядковых номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям
на территории Мангистауской области

Настоящие Правила присвоения наименований и переименования составных частей населенного пункта, установления требований к присвоению порядковых номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям (далее - Правила) разработаны в соответствии с требованиями Законов Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении в Республике Казахстан" , от 11 января 2007 года " О внесении дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам информатизации", и установления единого порядка присвоения наименований и переименования составных частей населенных пунктов Мангистауской области, изменения транскрипции их названий, определения требований к присвоению порядковых номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям, установки и эксплуатации указателей.

Раздел 1. Основные положения
Глава 1. Понятия, используемые в Правилах

      1. В настоящих Правилах используются следующие понятия:
      1) адрес - структурное описание совокупности реквизитов местоположения (местонахождения) объекта (земельного участка, здания сооружения) на местности в пределах установленных границ Мангистауской области;
      2) аллея - пешеходная или города, ограниченная с двух сторон деревьями;
      3) бульвар - широкая озелененная полоса, выделяемая по обеим или одной стороне улицы, набережной и предназначенная для пешеходного движения и кратковременного отдыха;
      4) встроенные объекты - объекты, организованные в зданиях и сооружениях без реконструкции фасада здания (сооружения) и организации отдельного входа, при этом функциональное назначение преобразованной части здания (сооружения) может быть изменено;
      5) здание - искусственное строение, состоящее из несущих и ограждающих конструкции, образующих обязательный наземный замкнутый объем, в зависимости от функционального назначения используемое для проживания или пребывания людей, выполнения производственных процессов, размещения и хранения материальных ценностей и так далее.
      Здание может иметь подземную часть;
      6) инвестор - лицо, намеревающееся произвести изготовление и установку указателей наименований улиц (иных градостроительных элементов) и порядковых номеров зданий (сооружений) с использованием собственных и (или) привлеченных средств в соответствии с действующим законодательством;
      7) категория градостроительного элемента - неотъемлемая часть наименования градостроительного элемента, характеризующая функциональное градостроительное назначение и особенности объекта (микрорайон, здание, сооружение, мост, транспортная развязка (кольцо), фонтан, шоссе, трасса, проспект, улица, бульвар, аллея, проезд, переулок, тупик и прочее);
      8) квартал - структурный элемент застройки, на расчлененный магистральными улицами, переулками;
      9) ландшафтно-рекреационная территория - территория, включающая городские и сельские леса, лесопарки, лесозащитные зоны, водоемы, земли сельскохозяйственного назначения и другие угодья, которые совместно с парками, садами и бульварами, размещаемыми на селитебной территории, формирует систему открытых пространств;
      10) магистральная дорога - дорога, предназначенная для транспортной связи между городами и иными населенными пунктами;
      11) микрорайон - градообразующий структурно-планировочный элемент застройки, не расчлененный улицами, являющийся либо селитебной, либо производственной, либо ландшафтно-рекреационной территорией в установленных границах;
      12) наименования - имена собственные, присваиваемые микрорайонам, проспектам, бульварам, улицам, площадям и прочим структурным элементам городских и сельских населенных пунктов, служащие для их выделения и распознавания;
      13) ономастическая комиссия - консультативно- совещательный орган, вырабатывающий предложения по формированию единого подхода к наименованию и переименованию географических объектов, упорядочению употреблений и учету топонимических названий, восстановлению, сохранению исторических названий как составной части историко-культурного наследия Республики Казахстан;
      14) орган архитектуры - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, уполномоченный акиматом соответствующей административно-территориальной единицы осуществлять регулирование в сфере архитектуры и градостроительства;
      15) орган по развитию языков - исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, уполномоченный акиматом соответствующей административно-территориальной единицы осуществлять регулирование в сфере развития языков и координировать деятельность ономастической комиссии;
      16) переулок, проезд - территория, обеспечивающая подъезд транспортных средств к жилым и общественным зданиям, учреждениям, предприятиям и другим объектам городской или поселковой застройки внутри районов, микрорайонов, кварталов, городов или других населенных пунктов обеспечивающий сквозную транспортную связь между двумя улицами (создает два "т" - образных перекрестка);
      17) порядковый номер объекта - элемент структуры адреса объекта: простой номер объекта, состоящий из последовательности цифр, с возможным добавлением буквы и (или) дроби, присваиваемый объекту, имеющему наименование (улица, микрорайон и прочее);
      18) пристроенные объекты - объекты, организованные в зданиях и сооружениях путем пристройки к зданию, сооружению дополнительного помещения, при этом, как правило, несущие самостоятельное функциональное назначение;
      19) проект детальной планировки - проект, разрабатываемый для городов и иных населенных пунктов на основе генерального плана с целью выявления архитектурно - пространственного и инженерно-экономического решения застройки;
      20) производственная территория - территория, предназначенная для размещения промышленных предприятий и связанных с ними объектов, комплексов научных учреждений с их опытными производствами, коммунально - складских объектов, сооружений внешнего транспорта, путей внегородского и пригородного сообщений;
      21) проспект - магистральная дорога или магистральная улица общегородского значения;
      22) сад - парк - определенная замкнутыми границами обособленная озелененная территория общего пользования, организованная на селитебной территории города, поселка или села и предназначенная для массового отдыха населения площадью от трех до десяти гектаров;
      23) санитарно - защитная зона - территория, отделяющая зоны специального назначения, а также промышленные предприятия и другие производственные, коммунальные и складские объекты в населенном пункте от близлежащих селитебных территорий, зданий и сооружений жилищно - гражданского назначения с целью ослабления воздействия на них неблагоприятных факторов;
      24) селитебная территория - часть территории населенного пункта, предназначенная для размещения жилой, общественной (общественно-деловой) и рекреационной зон, а также отдельных частей инженерной и транспортной инфраструктур, других объектов, размещение и деятельность которых не оказывает воздействия, требующего создания специальных санитарно-защитных зон;
      25) сквер - определенная замкнутыми границами обособленная озелененная территория общего пользования, организованная на селитебной территории города, поселка или села и предназначенная для массового отдыха населения площадью не более трех гектаров;
      26) сооружение - искусственно созданный объемный, плоскостной или линейный объект (наземный, надводный и (или) подземный, подводный), имеющий естественные или искусственные пространственные границы и предназначенный для выполнения производственных процессов, временного пребывания (перемещения) людей, размещения и хранения материальных ценностей и грузов, а также размещения (прокладки, проводки) оборудования или коммуникаций. Сооружение может иметь художественно-эстетическое, декоративно-прикладное либо мемориальное назначение;
      27) тупик - основной или второстепенный проезд, обеспечивающий подъезд транспортных средств к жилым и общественным зданиям, учреждениям, предприятиям и другим объектам городской или сельской застройки внутри, не образующий сквозные транспортные связи между улицами (создает один "т" - образный перекресток);
      28) указатель - цветографическое изображение установленной геометрической формы, созданное с использованием светоизлучающих, светоотражающих, контрастных объектов, материалов, представляющее собой изображение, содержащее поясняющие надписи, цифры, предназначенное для обеспечения граждан информацией о местонахождении, расположении той или иной улицы, здания или сооружения;
      29) часть города (градостроительный элемент) - площадь,
проспект, бульвар, улица, переулок, парк, сад жилого района, сквер и иные составные части города. Под частями города в настоящих Правилах могут подразумеваться объекты социального значения (здравоохранения, образования, культуры и так далее).
      30) заказчик - государственные органы, государственные учреждения, а также государственные предприятия, юридические лица, пятьдесят и более процентов акции (долей) или контрольный пакет акции которых принадлежат государству, и аффилиированные с ними юридические лица;
      31) типовой эскиз - упрощенный вид проектного (планировочного, пространственного, архитектурного, технологического, конструкционного, инженерного, декоративного или другого) решения, выполненный в форме схемы, чертежа, первоначального набора (рисунка) и объясняющий замысел этого решения.

Глава 2. Государственное регулирование в сфере присвоения
наименований и переименования составных частей города или
другого населенного пункта, требований к присвоению порядковых
номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям, установки
и эксплуатации указателей

      2. В сфере присвоения наименований и переименования составных частей города или другого населенного пункта, требований к присвоению порядковых номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям, установки и эксплуатации указателей регулирование осуществляют следующие государственные органы:
      1) органы архитектуры;
      2) органы по развитию языков;

Глава 3. Порядок присвоения наименований (переименования)
районам, микрорайонам, проспектам, улицам и иным составным
частям городов и других населенных пунктов Мангистауской
области, изменения транскрипции их названий

      3. Наименования частям городов областного и районного значения (далее города) и другим населенным пунктам Мангистауской области присваиваются для обеспечения их выделения и распознавания в пространстве, в порядке, установленном законодательством об административно- территориальном устройстве в Республике Казахстан.
      4. Присвоение наименований производится по следующим этапам:
      1) орган архитектуры направляет в орган по развитию языков перечень частей города или другого населенного пункта, которым не присвоены наименования, либо имеющим совпадающие наименования с приложением схемы пространственного расположения элемента и определением его границ. Одновременно с указанным перечнем орган архитектуры представляет перечень улиц, прекративших существование в связи со сносом находившихся на них объектов недвижимости (при их наличии);
      2) орган по развитию языков ежеквартально рассматривает обращения по вопросу присвоения наименования и переименования градостроительного объекта и организует заседание ономастической комиссии для обсуждения вопросов присвоения наименований (переименования) частям города или другого населенного пункта Мангистауской области;
      3) ономастическая комиссия на заседаний принимает решение и рекомендует акиматам соответствующих городов или присвоить наименование (переименовать) градостроительным элементам;
      4) акимат города или либо соглашается с рекомендацией ономастической комиссии по присвоению наименований градостроительным элементам и выносит предложение об утверждении наименований частей городов и других населенных пунктов Мангистауской области на рассмотрение маслихата, либо не соглашается с представленной рекомендацией и возвращает материалы в орган по языкам;
      5) маслихат города или либо соглашается с решением акимата о присвоении наименований отдельным частям городов и других населенных пунктов и утверждает наименования частей городов и других населенных пунктов, либо не соглашается с решением акимата и возвращает материалы в акимат;
      6) совместные решения маслихата и акимата города или о присвоении наименований (переименовании) частей города или другого населенного пункта доводятся до заинтересованных государственных органов и иных организаций, с обязательным приложением схемы пространственного положения градостроительного элемента и точным определением его границ.
      Сноска. В подпунктах 3), 4), 5), 6) пункта 4 главы 3 слово "района" исключено - постановлением акимата Мангистауской области от 06.08.2008 N 734 .
      5. Не допускается присвоение нескольких наименований одной части города или другого населенного пункта. Исключение составляют проспекты (улицы, переулки, проезды) в случаях поворота более чем на тридцать градусов, в этих случаях от места поворота части города и другого населенного пункта допускается присвоение обособленного наименования.
      Не допускается присвоение одного наименования нескольким градостроительным элементам одной категории.
      6. В случае пересечения градостроительного элемента (проспекта, улицы) естественными преградами (реки, овраги и прочие) допускается присвоение отдельного наименования образующимся участкам.
      7. В случае поэтапного освоения территорий города или другого населенного пункта допускается разделение градостроительного элемента на отдельные участки с обособленными, логически связанными наименованиями, соответствующими фактическим этапам формирования и застройки данного градостроительного элемента во времени.

Раздел 2. Присвоение порядковых номеров
земельным участкам, зданиям и сооружениям городов и других
населенных пунктов Мангитауской области, установка
и эксплуатация указателей

      8. Присвоение порядковых номеров земельным участкам, зданиям и сооружениям, установка и эксплуатация указателей предназначены для формирования на территории Мангистауской области единой системы определения местоположения (местонахождения) микрорайонов, улиц, зданий, строений и иных объектов городов и других населенных пунктов.
      9. Каждый земельный участок, здание и сооружение, расположенные на территории Мангистауской области, должны иметь свой уникальный адрес.
      10. Объектами недвижимости, которым присваивается порядковый номер в соответствии с настоящими Правилами, являются:
      1) земельные участки (неосвоенные и застроенные);
      2) здания;
      3) сооружения.
      11. На фасадах домов, зданий и сооружений городов и других населенных пунктов Мангистауской области, на перекрестках проспектов, улиц, переулков, по периметру площадей размещаются следующие типы указателей:
      указатель наименования улицы;
      указатель наименования микрорайонов;
      угловой указатель наименования улицы, устанавливаемый непосредственно на пересечениях (перекрестках) улиц;
      указатель порядкового номера здания, сооружения.
      12. Типовые эскизы указателя утверждаются органом архитектуры по согласованию с органом по развитию языков.
      13. Указатели порядковых номеров зданий, сооружений, указатели наименований улиц, микрорайонов, угловых указателей наименований улиц, размещаемые на территории городов и других населенных пунктов Мангистауской области, в обязательном порядке должны соответствовать требованиям законодательства о языках в Республике Казахстан, техническим требованиям, устанавливаемым настоящими Правилами типовым эскизам, утвержденным в установленным порядке.

Глава 4. Требования к присвоению порядковых номеров

      14. Порядковый номер здания, корпуса, строения, сооружения, земельного участка - реквизит адреса объекта, состоящий из последовательности цифр с возможным добавлением буквы (А, Б, В, Г и так далее, исключая местоимения, например, буква "Я"), казахские буквы алфавита (Ә, І, F, Қ, Ң, Ө, Ү, Ұ, һ) и буквы трудного произношения (не имеющие звука), либо похожие на цифры (О, Ж, З, И, Х, Ц, Ч, Ш, Щ, Ь, Ы, Ъ) или через знак дроби дополнительных целых цифр.
      15. Буквы добавляются к порядковому номеру здания, корпуса, строения, сооружения в случае, если на одном земельном участке возведены (существуют) два и более здания, корпуса, строения, сооружения, образующих единый архитектурный ансамбль или являющихся частью одного архитектурно-строительного комплекса.
      16. Дополнительные целые цифры через знак дроби добавляются к порядковому номеру здания, корпуса, строения, сооружения в случае, если здание, корпус, строение или сооружение расположено внутри квартала и ни один фасад здания, корпуса, строения или сооружения не выходит на городские магистрали. При этом за основной порядковый номер принимается порядковый номер здания, корпуса, строения, сооружения, наиболее приближенного к подлежащему нумерацию зданию, корпусу, строению, сооружению.
      17.Адрес зданий, сооружений и прочих искусственных
строений должен содержать следующие обязательные реквизиты: наименование улицы, порядковый номер здания, корпуса или строения, сооружения.
      18. Земельным участкам присваивается условный адрес, который должен содержать следующие обязательные реквизиты: наименование улицы или микрорайона, порядковый номер земельного участка.
      19. Структура адреса объекта определяется типом объекта и его географическим положением на местности: здание, сооружение, земельный участок.
      20. Наименование микрорайона, производственной зоны, природоохранного комплекса (ансамбля исторических и архитектурных памятников), местоположения объекта, для которого определяется порядковый номер, может быть добавлено к адресу объекта при условии расположения объекта в установленных границах соответствующего микрорайона, производственной зоны, природоохранного комплекса.
      21. Наименование проспекта, улицы (переулка, площади), относительно которой нумеруется объект, принимается в соответствии с официальным перечнем наименований улиц городов и других населенных пунктов Мангистауской области и официальной адресной схемой проспектов, улиц, переулков, площадей, с уточнением наименований переулков, дорог и площадей в соответствии с позиционным представлением нумеруемого объекта и элементов улично-дорожной сети.
      22. Официальный перечень наименований улиц городов и других населенных пунктов Мангистауской области (за исключением города Актау) и официальная адресная схема проспектов, улиц, переулков, площадей и прочих структурных элементов городов и других населенных пунктов Мангистауской области в электронном виде создаются и ведутся государственными учреждениями или предприятиями, осуществляющими функции по ведению областной информационной системы на базе Государственного Градостроительного Кадастра Мангистауской области на основе областной информационной системы с использованием материалов, в том числе архивных, о присвоении наименований, переименовании градостроительных
объектов и элементов на территории городов или других населенных пунктов Мангистауской области.
      23. Официальный перечень наименований улиц города Актау и официальная адресная схема проспектов, улиц, переулков, площадей и прочих структурных элементов города Актау в электронном виде создаются и ведутся государственным учреждением или предприятием, осуществляющим функции по ведению городской информационной системы на базе кадастровой службы города Актау на основе городской информационной системы с использованием материалов, в том числе архивных, о присвоении наименований, переименований градостроительных объектов и элементов на территории города Актау.
      24. Порядковый номер земельного участка, здания, корпуса, строения, сооружения устанавливается на стадии подготовки разрешительной документации по отводу земельного участка под проектирование, либо строительство органом архитектуры по предварительному согласованию порядкового номера объекта с данными областной информационной системы и городской информационной системы.
      Порядковый номер земельного участка, здания, корпуса, строения, сооружения может быть изменен органом архитектуры в случаях, когда в результате сноса отдельных объектов нумерация объектов одной части города или населенного пункта прерывается (теряется) более чем на десять единиц.
      25. Присвоение порядкового номера и нумерация зданий (домов), образующих непрерывный фронт застройки с юга на север и расположенных на магистралях, производится с юга на север с нечетными номерами по левой стороне улицы и с четными номерами по правой стороне улицы.
      26. Присвоение порядкового номера и нумерация зданий (домов), образующих непрерывный фронт застройки с запада на восток и расположенных на магистралях, производится с запада на восток с нечетными номерами по левой стороне улицы и с четными номерами по правой стороне улицы.
      27. Зданиям, находящимся на пересечении улиц различных категорий, присваивается порядковый номер по улице более высокой категорий, согласно классификации магистральных улиц.
      28. Зданиям, находящимся на пересечении улиц равных категорий, присваивается порядковый номер по улице, на которую выходит главный фасад здания. Если на угол выходит два равнозначных фасада одного здания, порядковый номер присваивается по улице, идущей в направлении к центру города. Если главный фасад здания находится внутри двора, присваивается порядковый номер по улице, вдоль которой вытянуто здание.
      29. Присвоение порядкового номера зданиям, образующим периметр площади, производится по часовой стрелке, начиная от главной магистрали со стороны центра. В случае если угловое здание имеет главный фасад и значительную протяженность вдоль примыкающей улицы, его нумерация производится по улице, а не по площади.
      30. В случае естественного формирования новой застройки территории города, при котором невозможно выполнение пунктов 27, 28 настоящих Правил, допускаются присвоение порядковых номеров и нумерация зданий (домов) на данных территориях в обратном порядке, то есть с севера на юг либо с востока на запад, с нечетными номерами по правой стороне улицы и четными номерами по левой стороне улицы.
      31. На территории земельного участка определяется основное здание, относительно которого осуществляется нумерация зданий, сооружений, расположенных на данной территории. Порядковый номер основного здания определяется с учетом установленной классификации улиц.
      32. Иным зданиям, сооружениям, расположенным на территории земельного участка, присваивается номер основного здания и дополнительный номер корпуса или строения в соответствии с Правилами. Указатель корпус" или строение" при необходимости определяется в зависимости от функционального назначения зданий с учетом функционального использования территории земельного участка, на котором они расположены, и сложившейся нумерации близлежащих зданий.
      33. Нумерация зданий производится от главного въезда на территорию земельного участка с учетом расположения главного здания.
      34. При возведении дополнительно на земельном участке, принадлежащем физическому или юридическому лицу на праве собственности, аренды, или ином вещном праве, одного или нескольких объектов недвижимого имущества, каждому объекту присваивается тот же порядковый номер, но с добавлением дополнительного номера корпуса или строения.
      35. Нумерацию зданий, расположенных между двумя уже пронумерованными зданиями, строениями с последовательными номерами (вставку объектов), следует производить, используя меньший номер соответствующего объекта с добавлением к нему буквы либо дроби в соответствии с настоящими Правилами.
      36. Пристроенным и встроенно-пристроенным объектам,
обладающим признаками самостоятельных объектов (зданий, сооружений) присваивается самостоятельный порядковый номер с добавлением к номеру основного здания через знак дроби дополнительного целого числа.
      37. Сооружениям, за исключением заборов, мостовых, выгребных ям, колодцев, погребов, дворовых отмостков, тротуаров и подобных объектов, присваивается номер здания, сооружения или земельного участка (в случае отсутствия основного здания), на котором оно расположено, с добавлением указателя "соор."" и номера сооружения.
      38. Освоенным, но не пронумерованным земельным участкам присваивается номер здания, сооружения, возведенного в пределах данного земельного участка.
      39. При расположении нескольких зданий, сооружений,
других объектов в пределах территории одного земельного участка, земельному участку присваивается номер основного здания, сооружения.
      Неосвоенным земельным участкам присваивается простой порядковый номер в соответствии с настоящими Правилами, при этом необходимо соблюдать следующее условие: каждый земельный участок имеет свой уникальный порядковый номер, и порядковые номера земельным участкам присваиваются на основе признака принадлежности (прилегания) земельных участков к той или иной градостроительной единице (улице, проспекту, площади и прочие).
      40. При возведении на территории пронумерованного неосвоенного земельного участка нового здания, сооружения, возводимому объекту может быть присвоен условный порядковый номер данного земельного участка, при условии соблюдения общего порядка нумерации, либо присвоен новый индивидуальный порядковый номер с соблюдением требований настоящих Правил.
      41. Порядковая нумерация вновь возводимых зданий (сооружений) и внесение изменений в порядковые номера существующих объектов производятся органом архитектуры на основании данных проекта детальной планировки, областной информационной системы и городской информационной системы.
      42. На территориях интенсивного сноса, производимого в связи с изъятием земельных участков для государственных нужд, допускается производить резервирование порядковых номеров для проектируемых зданий, сооружений.

Глава 5. Стандарт структуры адреса

      43. Структура адреса объекта должна соответствовать следующим требованиям:
      реквизиты адреса указываются в строго определенной последовательности написания дедуктивным способом (от общего к частному);
      адресом объекта является текстовая часть, состоящая
из реквизитов, указанных после разделителя ":"" (двоеточие), следующего за термином "адрес";
      адрес объекта излагается на государственном, русском и других языках; при написании адреса объекта допускаются сокращения категории градостроительного элемента:
      район - (р-он);
      микрорайон - (мкрн.);
      площадь - (пл.);
      шоссе - (шос.);
      трасса - (тр.);
      проспект - (пр.);
      улица - (ул.);
      бульвар - (бул.);
      аллея - (алл.);
      проезд - (пр-д);
      переулок - (пер-к);
      тупик - (туп.);
      при написании адреса объекта допускается полное изложение адреса с указанием наименования города и административного района, также с использованием сокращений: город (г.), район (р-он);
      при написании адреса утвержденное наименование градостроительного элемента (микрорайон, площади, улицы и прочее) должно быть полностью воспроизведено.
      Например:
      Адрес: Мангистауская область, г. Актау, ул.А.Пушкина, 110, кв.51;
      Адрес: мкр. "Коктем", 12, кв. 32;
      Адрес: ул. Потанина, 31;
      Адрес: мкр. "Юбилейный", 3б.
      44. Присвоение одному объекту нескольких адресов относительно нескольких частей города или другого населенного пункта не допускается.

Глава 6. Требования к установке указателей порядковых
номеров зданий и сооружений, указателей наименований улиц и
микрорайонов, угловых указателей наименований улиц 1. Общие требования

      45. Указатели порядковых номеров зданий и сооружений, наименований улиц и наименований микрорайонов устанавливаются на фасадах домов в следующем порядке:
      1) при сдаче в эксплуатацию вновь построенных зданий:
      заказчик обращается в орган архитектуры, который на основании данных областной информационной системы и городской информационной системы присваивает зданию (сооружению) порядковый номер и определяет правильное наименование проспекта, бульвара, улицы, к которой географически привязан объект (здание, сооружение), подлежащий адресации;
      на основании полученных данных органа архитектуры заказчик за счет собственных средств по предварительному согласованию в составе проектной документации эскиза указателя наименования микрорайона и (или) улицы, указателя порядкового номера здания (сооружений) с органом архитектуры с согласия органа по развитию языков производит изготовление и установку указателя порядкового номера здания (сооружения), указателей наименований улиц и микрорайонов в соответствии с требованиями настоящих Правил;
      2) при изменении порядковых номеров зданий и сооружений, наименований улиц, микрорайонов замена и установка соответствующих указателей порядковых номеров зданий, сооружений, указателей наименований улиц, указателей наименования микрорайонов и прочих указателей производится органом архитектуры на основании данных областной и городской информационной системы "Адресный Регистр".
      46. Установка указателей порядковых номеров зданий, сооружений, наименований улиц и микрорайонов может производиться как за счет средств государственного бюджета, так и за счет средств инвесторов.
      47. При сносе зданий (сооружений), на фасаде которых установлены указатели, стоимость указателя включается в состав затрат по сносу здания (сооружения) и возмещается в установленном порядке собственнику (балансодержателю, пользователю или инвестору) здания (сооружения), подлежащего сносу, по его инициативе.
      48. Указатели не должны размещаться на одном носителе (опоре, сооружении) с дорожными знаками, средствами наружной рекламы и в створе с ними. Допускается установка указателей на опору светофоров.
      49. Указатели должны быть различаемы независимо от времени суток.

2. Указатели наименований улиц

      50. Тексты указателей наименований улиц должны соответствовать требованиям законодательства о языках в Республике Казахстан.
      51. Указатели наименований улиц размещаются на фасадах зданий и сооружений, выходящих на улицы, образующие перекресток, на высоте от 2,5 до 3,0 метров от поверхности земли, на расстоянии 25-30 сантиметров от выходящего на перекресток угла здания или сооружения.
      52. Указатели наименований улиц устанавливаются на фасадах всех зданий и сооружений, выходящих на магистральные дороги, соответствующие типовому эскизу.

3. Указатели наименований микрорайонов

      53. Указатели наименований микрорайонов размещаются на зданиях и сооружениях, относящихся к микрорайону и находящихся на пересечении улиц (перекрестах), ограничивающими микрорайон, или условных перекрестах, образованных ограничивающими микрорайон улицами и въездами в микрорайон.
      54. Указатели наименований микрорайонов размещаются на фасадах зданий и сооружений, на высоте от 2,5 до 3,0 метров от поверхности земли, на расстоянии 25-30 сантиметров от выходящего на перекресток или условный перекресток угла здания или сооружения.
      55. Указатели наименований микрорайонов устанавливаются на фасадах зданий и сооружений, выходящих на ограничивающие микрорайон магистральные дороги скоростного и регулируемого движения, магистральные улицы общегородского и межрайонного значения, магистральные улицы районного значения, улицы и дороги местного значения, соответствующие типовому эскизу указателя наименования микрорайона.
      56. В случае установки на фасаде здания или сооружения указателя наименования микрорайона указатель наименования улицы не устанавливается.

4. Указатели порядкового номера объектов

      57. Указатель порядкового номера здания, сооружения размещается по нечетной стороне улицы с левой стороны, а по четной стороне улицы с правой стороны фасада каждого здания или сооружения, на высоте от 2,5 до 3,0 метров от поверхности земли, на расстоянии от угла дома 25-30 сантиметров.
      58. В случае, когда на фасаде здания, сооружения размещен указатель наименования улицы или микрорайона, указатель порядкового номера здания, сооружения размещается по горизонтальной оси после указателя наименования улицы или микрорайона.
      59. Внутри микрорайонов и кварталов указатели порядкового номера здания или сооружения устанавливаются с левой стороны фасадов зданий или сооружений, выходящих на внутриквартальный проезд, на высоте не более от 2,5 до 3,0 метров от поверхности земли, на расстоянии от угла дома 25-30 сантиметров, соответствующие типовому эскизу указателя порядкового номера здания или сооружения.

5. Угловые указатели наименований улиц

60. Угловые указатели наименований улиц (аншлаги), устанавливаемые на пересечениях улиц (перекрестках), размещаются непосредственно на пересечении улиц (перекрестках) и устанавливаются на металлических опорах высотой не более 4 метров.

Глава 7. Дополнительные требования

      61. Данные по присвоенным порядковым номерам земельным участкам, зданиям и сооружениям подлежат обязательной регистрации в информационной базе данных областной и городской информационной системы "Адресный регистр".
      62. Порядковые номера не присваиваются объектам временного назначения, хозяйственным постройкам, гаражам, находящимся в собственности физических лиц и (или) входящим в состав гаражных кооперативов, обществ, объектам инженерной инфраструктуры городов и других населенных пунктов, садовым и огородным участкам.
      63. Объекты временного назначения не имеют собственного порядкового номера, но справкой может уточняться их местоположение относительно рядом расположенного объекта с постоянным порядковым номером.
      64. Определение местоположения гаражей, входящих в состав гаражных кооперативов, обществ, садовых и дачных (огородных) участков, составляющих соответствующие садовые общества, устанавливается решением органа управления этих кооперативов, обществ, при этом каждому объекту присваивается индивидуальный номер. В случае отсутствия соответствующих органов управления присвоение индивидуальных номеров осуществляется органом архитектуры.
      65. При заполнении в документах данных о порядковых номерах объектов, подготавливаемых и выпускаемых организациями, запрещается произвольное написание порядковых номеров земельных участков, зданий и сооружений.
      66. Указатели, установленные на фасадах зданий и сооружений с нарушением требований законодательства о языках в Республике Казахстан и настоящих Правил, подлежат демонтажу заказчиком.
      67. Собственники (балансодержатели) зданий и сооружений содержат в исправном состоянии указатели порядковых номеров зданий и сооружений, указатели наименований улиц и микрорайонов.
      68. При выходе из строя, утрате, повреждении, износе указатели наименований улиц и микрорайонов, указатели порядковых номеров зданий и сооружений заменяются собственниками (балансодержателями).
      69.Собственники (балансодержатели) зданий и сооружений обеспечивают беспрепятственный доступ к объекту, на котором установлены указатели, сотрудникам государственных органов, осуществляющим установку, содержание и эксплуатацию указателей.

Раздел 3. Порядок внесения изменений в правоудостоверяющие
и иные документы после изменения наименований градостроительных
элементов либо порядковых номеров объектов

70. Внесение указанных изменений в документы осуществляется по инициативе физического или юридического лица либо в момент регистрации каких-либо сделок в отношении имущества в регистрирующем органе.

Раздел 4. Заключительные положения

71. Отношения, не охватываемые Правилами, регулируются действующим законодательством Республики Казахстан.

Ескерту. Күші жойылды - Маңғыстау облысы әкімдігінің 2013.06.14 № 171 қаулысымен.

Қазақстан Республикасының "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" заңының 27-бабының 1 тармағы 21-4) тармақшасына және "Қазақстан Республикасындағы ақпараттандыру туралы кейбір заң актілеріне қосымшалар енгізу туралы" заңына және 2006 жылғы 30 наурыздағы N 15/253 "Маңғыстау облысындағы ақпараттандыру" өңірлік бағдарламасын бекіту туралы" облыстық мәслихаттың шешімін іске асыру мақсатында, Маңғыстау облысының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :

1. Маңғыстау облысының ғимараттары мен имараттарына, жер телімдеріне реттік нөмірлер тағайындаудың талаптарын белгілеудің, елді мекендердің құрамдас бөліктеріне атаулар беру және қайта атау ережесі бекітілсін (1 қосымша).

2. Осы қаулының орындалуын бақылау облыс әкімінің орынбасары
М.М. Бортникке жүктелсін.

3. Осы қаулы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Облыс әкімі Қ. Көшербаев

Маңғыстау облысы әкімдігінің
2007 жылғы 22 қазандағы
N 364 қаулысымен
бекітілді

Маңғыстау облысы аумағындағы жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер тағайындаудың талаптарын белгілеу, елді мекендердің құрамдас бөлімдеріне атаулар беру және қайта атау ЕРЕЖЕЛЕРІ

Жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер тағайындаудың талаптарын белгілеу, елді мекендердің құрамдас бөлімдеріне атаулар беру және қайта атаудың осы Ережесі (бұдан әрі- Ережелер) Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы " Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекетті басқару туралы ", 2007 жылғы 11 қаңтардағы " Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ақпараттандыру мәселелері бойынша толықтырулар енгізу туралы " және Маңғыстау облысының елді мекендерінің құрамдас бөлімдеріне атаулар беру және қайта атаудың бірыңғай тәртібін белгілеуді, олардың аттарының транскрипцияларын өзгертуді, жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер тағайындаудың талаптарын анықтауды, көрсеткіштерді қондыру мен пайдалануды іске асыру мақсатында жасақталды.

1 Бөлім. Негізгі ережелер 1 тарау. Ережеде қолданылатын ұғымдар.

      1.Осы Ережеде келесі ұғымдар қолданылады:
      1) мекен-жай - Маңғыстау облысының белгіленген шекара шегінде орналасқан объектілердің (жер телімдері, ғимараттар, имараттар) тұрған жерінің реквизиттер жиынтығының құрылымдық бейнеленуі;
      2) саяжол (аллея) - екі жағынан ағаштар, көшеттермен, өсімдіктермен қатарланған жол немесе адам жүретін көше;
      3) ағаш егілген алаң (бульвар) - жаяу жүрушілердің жүруіне және демалуына арналған, кең, абаттандырылған жердің тілкемі (полоса);
      4) тұрғызылған (салынған) объектілер - ғимараттары мен имараттарында бөлек кіре берісі мен қас беті қайта өңделмей жасалған, сонымен қатар ғимараттың жаңа құрылған бөлігінің функционалдық маңыздылығы (мақсаты) өзгеретін объекті;
      5) ғимарат - функционалдық мақсатына қарай адамдардың тұруына немесе ішінде болуына, өндірістік үдерісті орындауға, сондай-ақ материалдық құндылықтарды және тағы басқаларды орналастыруға және сақтауға пайдаланылатын көтергіш және қоршау құрылымдарынан тұратын, міндетті түрде жерге орныққан тұйықталған көлемді құрайтын, жасанды құрылыс.
      Ғимараттың жер асты бөлігі болуы мүмкін.
      6) инвестор - қолданыстағы заңнамаларға сәйкес өз қаражатының және қатыстырушылардың қаражаты есебінен ғимараттың (имараттың) реттік нөмірлері мен көшелердің атауларының (өзге де қала құрылысы элементтері) көрсеткіштерін дайындауды және орнатуды жүргізуді қолға алушы;
      7) қала құрылысы элементтерінің санаты - қала құрылысы элементтері атауының ажыратылмас (бөлінбейтін) бөлігі, объектінің функционалдық қала құрылыстық маңызы мен ерекшелігін сипаттайды (шағын аудан, ғимарат, көпір, көлік айналымы, фонтан, шоссе трасса, тұйық көше, кең көше т.б.);
      8) квартал - магистралды көшелерден, тар көшелерге бөлінбеген құрылыстың құрылымдық элементі;
      9) ландшафты- тынысжайлы (рекреациялы) аумақ - қоныстану аймақтарында орналасқан саябақтармен, бақтармен және ағаш егілген алаңдармен бірігіп, құрамында қалалық және селолық ормандары, орман саябақтары, орман қорғау аймақтары, табиғи сулары, ауыл шаруашылық маңызы бар жерлері бай, ашық кеңістіктер жүйесін құрайтын аймақ;
      10) магистралды жол - қалалар мен басқа да елді мекендердің арасындағы көлік байланысына арналған жол;
      11) шағынаудан - белгіленген шекарадағы ландшафты-тынысжайлы, болмаса өндірістік, болмаса тынысжайлы болып келетін, көшелерге бөлінбеген, құрылыстың қала құрылатын құрылымдық - жоспарлы элементі;
      12) атаулар - қалалық және селолық елді мекендердің шағын аудандарына, кең көшелеріне, көшелеріне, алаңдарына, басқа да құрылымдық элементтеріне тағайындалып, олардың ерекшеленіп танылуы үшін қызмет ететін жеке меншік аттары;
      13) ономастикалық комиссия - тарихи атаулардың Қазақстан Республикасының тарихи-мәдени мұрасының құрамды бөлігі ретінде қорғалуына, қайта өңделуін (қалыпқа келтірілуін), топономикалық атаулардың есебін және қолдануын жөнге келтіретін, географиялық объектілердің атауларына және қайта атауларына біржақты қарауды жасақтау бойынша ұсыныс дайындайтын - консультативті-кеңесші орган;
      14) сәулет органы - жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын, әкімшілік-аумақтық бірлікке сәйкес әкімдіктің өкілеттігімен сәулет және қала құрылысы саласында реттеуді жүргізетін атқарушы орган;
      15) тілдерді дамыту органы - тілдерді дамыту және ономастикалық комиссия қызметін үйлестіруді реттеуді жүргізетін атқарушы орган;
      16) өтетін жер (проезд) - тұрғын үйлер мен екі көшенің арасынан өтетін көлік байланысын қамтамасыз ететін ("Т" әрпіне ұқсас екі қиылыс), көлік құралдарының кіріс жолдарын қамтамасыз ететін негізгі немесе қосымша өтетін жер.
      17) объектінің реттік нөмірі - нысан мекен-жайының құрылымдық элементі: жүйелі сандардан тұратын, әріп немесе бөлшек қосылып жазылған, атауы бар (көше, шағ.ауд.т.б.) объектіге тағайындалатын объектінің қарапайым нөмірі;
      18) жапсарланған объект (қосымша) - ғимараттар мен имараттарда ғимаратқа жапсарлай салынған, өзіндік дербес функционалдық мақсаты бар объекті;
      19) бөлшекті жоспарлау жобасы - бас жоспар негізінде қалалар мен елді мекендер үшін құрылыстың инженерлік - экономикалық және сәулеттік - кеңістікті шешімін айқындау мақсатында жасақталған жоба;
      20) өндірістік аумақ - өндірістік мекемелер және соларға байланысты объектілерді, ішкі көлік имараттарын, қала маңы және қала сыртындағы жол байланыстарын орналастыруға арналған аумақ;
      21) даңғыл (проспект) - жалпы қалалық маңызы бар магистралды көше немесе магистралды жол;
      22) бау, саябақ - жер көлемі 3 га-дан 10 га-ға дейінгі аралықтағы тұрғындардың жалпы демалуына арналған, қаланың немесе селоның селитебті аумағында орналасқан, ерекше абаттандырылған тұйық шекаралармен анықталған көпшіліктің пайдалануына арналған аумақ;
      23) санитарлық-қорғаныш аймағы (зонасы) - арнаулы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ өнеркәсіп орындары мен елді мекендегі басқа да өндірістік, коммуналдық және қоймалық объектілерді жақын маңдағы қоныстану аумақтарынан, тұрғын үй - азаматтық мақсаттағы үйлер мен ғимараттардан оларға қолайсыз факторлардың әсер етуін әлсірету мақсатында бөліп тұратын аумақ;
      24) қоныстану аумағы (селитебті) - тұрғын үй, қоғамдық (қоғамдық-іскерлік) және рекреациалық аймақтарды (зона) сондай-ақ инженерлік және көлік инфрақұрылымдарының жекелеген бөліктерін, басқа да объектілерді орналастыруға, орналастырылуы мен қызметі арнаулы ерекше санитарлық-қорғаныш аймақтарын талап ететіндей әсер етпейтін елді мекен аумағының бір бөлігі;
      25) қала ішіндегі бау (сквер) - жер көлемі 3 га-дан аспайтын тұрғындардың жаппай демалуына арналған, қаланың немесе селоның қоныстану аумағында орналасқан ерекше абаттандырылған, тұйық шекаралармен анықталған көпшіліктің пайдалануына арналған аумақ;
      26) имарат-жасанды кеңістік шекаралары бар және өндірістік үдерістерді орындауға, сондай-ақ материалдық құндылықтарды орналастыруға және сақтауға немесе адамдарды, жүктерді уақытша орналастыруға (орын ауыстыруға), сондай-ақ жабдықтарды немесе коммуникацияларды орналастыруға (төсеуге, жүргізуге) арналған жасанды ауқымды, тегістікті немесе желілік объекті (жер үсті, су беті және (немесе) жер асты, су асты). Имараткөркемдік - эстетикалық, әшекейлі-қолданбалы не болмаса мемориалды мақсатта болуы мүмкін;
      27) тұйық көше (тупик) - тұрғын үй және қоғамдық ғимаратқа, мекемелерге, басқа да қалалық және селолық құрылысқа ішінен көлік құралдарына кіре берісті қамтамасыз ететін, көшелердің араларынан, бұрылмайтын көлік жолдарын құрамайтын негізгі немесе жанама (екінші) өтетін жер ("Т" әрпіне ұқсас бір қиылыс);
      28) көрсеткіш - жарық таратқыш, жарық шағылдырғыш, контрасты объектілерді, материалдарды пайдаланумен құрылған, жазулар мен сандарды түсіндіретін, азаматтарды ғимараттың, имараттың және көшелердің орналасуы, тұрған жері туралы ақпаратпен қамтамасыз етуге арналған, бейнені білдіретін белгіленген геометриялық пішіннің түрлі түсті бейнесі;
      29) қаланың бөлігі (қала құрылысы элементі), алаң - көше, даңғыл, кең көше, саябақ, бақ, сквер т.б. сияқты қаланың құрамдас бөліктері. Осы Ережеде қаланың бөліктері деп әлеуметтік маңызы бар объектілері (денсаулық сақтау, білім беру, мәдениет т.б.) қарастырылған;
      30) тапсырыс беруші мемлекеттік органдар, мемлекеттік, сондай-ақ акцияларының (үлестерінің) елу және одан көбірек проценті немесе акцияларының бақылау пакеті мемлекетке тиесілі мемлекеттік кәсіпорындар, заңды тұлғалар және олармен аффилиирленген заңды тұлғалар;
      31) типтік нобай жобалық (жоспарлық, кеңістіктік, сәулеттік, технологиялық, конструкциялық, инженерлік, әшекейлік немесе басқа) шешімнің оңайлатылған, схема, сызба, бастапқы сұлба (сурет) нысанында орындалған және осы шешімнің түпкі ойын түсіндіретін түрі.

2 тарау. Жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер тағайындаудың, орнатудың және пайдалануға қабылдаудың талаптарын белгілеу, елді мекендердің құрамдас бөлімдеріне атаулар беру және қайта атау саласында Мемлекеттік реттеу

      2. Жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер тағайындаудың, орнатудың және пайдалануға қабылдаудың талаптарын белгілеуді, елді мекендердің құрамдас бөлімдеріне атаулар беруді және қайта атау саласында реттеуді келесі мемлекеттік органдар жүзеге асырады:
      1) сәулет органдары;
      2) тілдерді дамыту органдары;

3 тарау. Аудандарға, шағынауданға, даңғылдарға, көшелерге және басқа да қалалардың құрамдас бөліктері мен Маңғыстау облысының басқа елді мекендеріне атаулар берудің (қайта атаудың) тәртібі, олардың аттарының транскрипцияларының өзгеруі

      3. Облыстық және аудандық маңызы бар қалалардың бөліктерінің (бұдан әрі - қалалар) және Маңғыстау облысының өзге де елді мекендерінің атаулары, кеңістікте оларды айырып (ажыратып) білу және белгілеу үшін Қазақстан Республикасының Әкімшілік-аумақтық құрылымы туралы заңнама талаптарында белгіленген тәртібі бойынша тағайындалады.
      4. Атаулар тағайындау төмендегідей саты бойынша жүргізіледі:
      1) сәулет органдары атаулар тағайындалған немесе атаулары сәйкес келетін, қалалар мен басқа да елді мекендердің тізімін, элементтерінің кеңістіктегі орналасу үлгісі мен шекараларының анықтамасының қосымшасымен тілдерді дамыту органына жолдайды;
      2) Тілдерді дамыту органы тоқсан сайын қала құрылысы объектілеріне атаулар және қайта атаулар тағайындау туралы сұрақтар бойынша түскен өтініш, арыздарды қарастырады және Маңғыстау облысының қалалары мен басқа да елді мекендерінің бөліктеріне атаулар (қайта атаулар) беру мәселелерін талқылау үшін ономастикалық комиссияның отырысын ұйымдастырады;
      3) Ономастикалық комиссия өз отырысында тиісті қала және әкімдіктеріне қала құрылысы элементіне атаулар (қайта атаулар) беруді ұсынады және шешім шығарады;
      4) немесе қаланың әкімдігі ономастикалық комиссияның қала құрылысы элементтеріне атаулар тағайындау туралы ұсынысымен келіседі және қалалар мен басқа да елді мекендердің бөліктеріне атауларды бекіту туралы мәслихатқа ұсыныс енгізеді, немесе ұсынылған материалдармен келіспей, тілдерді дамыту органына кері қайтарады;
      5) немесе қалалық мәслихат қаланың немесе басқа да елді мекеннің бөліктеріне атаулар беру туралы әкімдіктің шешімімен келіседі және қалалар мен басқа да Маңғыстау облысындағы елді мекендердің бөліктерінің атауларын бекітеді немесе әкімдіктің шешімімен келіспей, материалдарды кері қайтарады;
      6) қалалар мен басқа да елді мекендердің бөліктеріне атаулар тағайындау туралы немесе қала әкімдіктері мен мәслихаттың біріккен шешімдері, қызығушылық танытып отырған мемлекеттік органдар мен басқа да мекемелерге, қала құрылысы элементтерінің кеңістіктегі орналасу үлгісі мен шекараларының анықтамасының қосымшасымен жолданады.
      Ескерту: 3 тараудың 4 тармағындағы 3), 4), 5), 6) тармақшаларындағы "аудан" деген сөз алынып тасталды - Маңғыстау облысы әкімдігінің 2008.08.06 N 734 Қаулысымен.
      5. Қаланың бір бөлігі мен басқа да елді мекендеріне әр түрлі атаулар беруге жол берілмейді, тек даңғылдарға (көшелер, проездер)
30 ^ожоғары бұрылысы болған жағдайда рұқсат етіледі, бұл кезде қала бөлігінің немесе басқа елді мекендердің құрылыс басталған жерінен ерекшеленген атау беріледі.
      Бірдей санаттағы әр түрлі қала құрылысы элементтеріне бір атау беруге жол берілмейді.
      6. Қала құрылысы элементтерінің (даңғыл, көше т.б.) табиғи тосқауылдармен (өзен, көлшік т.б.) қиылысуы жағдайында пайда болған телімдерге бөлек атаулар беріледі.
      7. Қаланың немесе басқа да елді мекендердің аумақтарын сатылап игерген жағдайда, қала құрылысы элементтерін, жекеленген, атаулармен логикалық байланысқан, уақыт ішіндегі сол қала құрылысы элементінің құрылысы мен дұрыс қалыптасқан сатысына сәйкес, жекеленген, бөлек телімдерге бөлуге рұқсат етіледі.

2 Бөлім. Маңғыстау облысы қалалары мен басқа да
елді мекендердің жер телімдеріне, ғимараттары мен имараттарына реттік нөмірлер тағайындау, көрсеткіштерді
пайдалануға қабылдау және орнату

      8. Қалалар мен басқа да елді мекендердің жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер тағайындау, көрсеткіштерді пайдалануға қабылдау және орнату, Маңғыстау облысы аумағында қалалардың шағынаудандарының, көшелерінің, ғимараттары мен имараттары мен басқа да объектілерінің және басқа да елді мекендердің тұрған жерлерін анықтаудың бірыңғай жүйесін қалыптастыруға арналған;
      9. Маңғыстау облысы аумағында орналасқан әрбір жер телімінің, ғимараттың, имараттың өзінің бірден-бір тағайындалған мекен-жайы болуы міндетті;
      10. Осы Ережеге сәйкес реттік нөмір берілген жылжымайтын мүлік нысандары:
      1) жер телімдері (игерілмеген және құрылыс салынған);
      2) ғимараттар;
      3) имараттар болып табылады.
      11. Маңғыстау облысы қалаларының, елді мекендері үйлерінің, ғимараттары мен имараттарының қасбеттеріндегі, даңғылдардың, көшелердің, қысқа көшелердің қиылыстарындағы периметрлер бойынша көрсеткіштердің мынадай үлгілері орналасады:
      - көшелердің атауларының көрсеткіштері;
      - шағын аудандардың атауларының көрсеткіштері;
      - көшелердің қиылыстарында орналасқан көше атауларының бұрыштама көрсеткіштері;
      - ғимараттар, имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері.
      12. Көрсеткіштердің типтік үлгісі тілдерді дамыту органдарының келісуімен сәулет органдарымен беріледі.
      13. Маңғыстау облысының қала аумағы мен басқа да елді мекендерінде орналасқан көше атауларының бұрыштама көрсеткіштері, шағынаудандары мен көшелерінің атауларының көрсеткіштері, ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері Қазақстан Республикасының "Тілдер туралы" заңының талаптарына, белгіленген тәртіп бойынша бекітілген, осы Ережемен типтік үлгілерге белгіленген техникалық талаптарға сай болуы керек.

4 тарау. Реттік нөмірлерді тағайындауда қойылатын талаптар

      14. Ғимараттар, корпустар, құрылымдар, имараттар, жер учаскелерінің реттік нөмірлері - цифрлардың ретімен жасалатын әріптер (А, Б, В, Г және тағы басқа есімдік болатын әріптерден басқа мысалы "Я" әріпі), алфавиттердің қазақ әріптерін тұратын (Ә, І, Ғ, Қ, Ң, Ө, Ү, Ұ, Ң) және айтылуы қиын әріптерді (дыбысталмайтын), не болмаса цифрларға ұқсас әріптерді (О, Ж, З, И, Х, Ц, Ч, Ш, Щ, Ь, Ы, Ъ) қосу мүмкіндігі немесе қосалқы белгісі, қосымша толық цифрлар арқылы тұратын объектілер мекенжайларының деректемелері.
      15. Ғимараттың, құрылғының, имараттың реттік нөмірлеріне мынадай жағдайларда әріптер қосылады, егер бір жер телімінде бірыңғай сәулет-ансамблін құрайтын немесе бір сәулет-құрылыс кешенінің бөлігі болып табылатын екі немесе бірнеше ғимараттар, имараттар, құрылғылар болса.
      16. Ғимараттың, құрылғының, имараттың реттік нөмірлеріне мынадай жағдайларда бөлшек арқылы қосымша толық сандар қосылады, егер ғимараттар, имараттар, құрылғылар кварталдың ішінде орналасып, бірде-бір ғимараттың, имараттың, құрылғының қас беті қалалық магистралға шықпаса. Бұл кезде негізгі реттік нөмір болып, реттік нөмір тағайындалуға тиісті ғимаратқа, имаратқа жақын орналасқан ғимараттың, имараттың, құрылғының реттік нөмірі саналады;
      17. Ғимараттың, имараттың және басқа да жасанды құрылғының мекен-жайы мынадай міндетті реквизиттерден тұруы керек: көше атауы, ғимараттың, имараттың, құрылғының реттік нөмірлері.
      18. Жер телімдеріне төмендегідей міндетті реквизиттерден тұратын: шағынаудан атауларынан, көше атауларынан, жер телімдерінің реттік нөмірлерінен, шартты мекен-жай тағайындалады.
       19. Объектінің мекен-жай құрылымы нысанның түрі мен оның сол жердегі географиялық орналасуымен анықталады, яғни ғимараттар, имараттар, жер телімі.
       20. Шағынауданның, өндірістік аумақтың, табиғат қорғау кешенінің (тарихи және сәулет-ескерткіш ансамблі) атаулары, реттік нөмірлері анықталатын объектінің тұрған жері, мынадай жағдайларда объектінің мекен-жайына қосылады, егер объектінің тұрған жері тиісті шағын ауданның, өндірістік аймақтың, табиғат қорғау кешенінің белгіленген шекара аумағында орналасса;
      21. Нөмірленетін объектідегі көшенің, даңғылдың, алаңның атауы Маңғыстау облысының қалалары мен елді мекендерінің көшелерінің атауларының ресми тізіміне және нөмірленетін объекті мен жол-көше жүйесінің элементтеріне сәйкес, көшелер, алаңдар, даңғылдардың атауларының түзетілуімен көшелер, даңғылдардың, алаңдардың ресми мекен-жай үлгісіне сәйкес қабылданады;
      22. Маңғыстау облысының (Ақтау қаласы кірмейді) қалалары мен басқа да елді мекендерінің көшелерінің атауларының ресми тізімі және Маңғыстау облысының қалалары мен елді мекендерінің көшелері, даңғылдары, алаңдары мен басқа да құрылыс элементтерінің ресми мекен-жай үлгісі Маңғыстау облысының Мемлекеттік Қала құрылысы Кадастрының базасында, сонымен бірге Маңғыстау облысының қалалары мен елді мекендерінің аумағында қала құрылысы объектілері мен элементтеріне атаулар (қайта атау) беру туралы мұрағаттық мәліметтерді қолдана отырып, облыстық ақпараттық жүйесі негізінде облыстық ақпараттар жүйесін жүргізу функциясын атқаратын мемлекеттік мекемелермен немесе кәсіпорындармен электронды түрде құрылады және жүргізіледі.
      23. Ақтау қаласының көшелерінің атауларының ресми тізімі және Ақтау қаласының көшелері, алаңдары, кең көшелері, тұйық көшелері мен қаланың басқа да құрылымдық элементтерінің ресми мекен-жай сұлбасы электронды түрде құрылады және Ақтау қаласы аумағының қала құрылысы объектілері мен элементтеріне атау беру туралы мұрағаттық материалдарды қолдана отырып, қалалық ақпараттық жүйесінің негізінде, Ақтау қаласының кадастрлік қызмет базасында қалалық ақпараттық жүйесін жүргізу функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттік мекемелермен және кәсіпорындармен жүргізіледі.
      24. Жер телімінің, ғимараттың, имараттың (сооружения), құрылғының (корпус), құрылыстың реттік нөмірлері, жобалау үшін жер телімін бөлу бойынша рұқсат құжаттарын әзірлеу сатысында немесе объектінің реттік нөмірін облыстық және қалалық ақпараттар жүйесінің мәліметтерімен алдын ала келісім бойынша сәулет органдарымен тағайындалады.
      Жер телімінің, ғимараттың, имараттың, құрылыстың реттік нөмірлері, жекелеген объектілерді бұзу нәтижесінде қаланың немесе елді мекеннің объектілерінің нөмірлері 10 бірліктен жоғары деңгейде жоғалады.
      25. Реттік нөмірлерді тағайындау мен магистралдар бойында орналасқан және оңтүстіктен солтүстікке дейін үздіксіз құрылысты құрайтын ғимараттарды (үйлерді) нөмірлеу, көшенің оң жағынан жұп сандармен және сол жағынан тақ сандармен оңтүстіктен солтүстікке қарай жүргізіледі.
      26. Реттік нөмірлерді беру мен магистралдар бойында орналасқан және батыстан шығысқа дейін үздіксіз құрылысты құрайтын ғимараттарды (үйлерді) нөмірлеу, көшенің оң жағынан жұп сандармен және сол жағынан тақ сандармен батыстан шығысқа қарай жүргізіледі.
      27. Әр түрлі категориялы көшелер қиылысында орналасқан ғимараттарға (үйлерге) магистралды көшелердің жіктеуіне сәйкес жоғары категориялы көшелерден реттік нөмірлер тағайындалады.
      28. Тең (бірдей) категориялы көшелер қиылысында орналасқан ғимараттарға реттік нөмірлер ғимараттың негізгі қас беті (фасад) көрінетін көшелерден тағайындалады. Егер бұрышқа бір ғимараттың бірдей мағыналы екі қас беті көрінсе, онда реттік нөмір қаланың орталығы бағытына жүретін көшеден тағайындалады. Егер ғимараттың негізгі қас беті ауланың ішінде болса, реттік нөмір ғимарат шеті шығып тұрған көшеден тағайындалады;
      29. Алаңның периметрін құрайтын ғимараттарға реттік нөмір тағайындау орталықтан негізгі магистралдан бастап сағат тілінің бағытымен жүргізіледі. Егер бұрыштағы ғимараттың негізгі қас беті болса және жанасатын көшенің бойы айтарлықтай ұзын болса, онда нөмірлеу алаң бойынша емес, көше бойынша жүргізіледі.
      30. Осы Ереженің 27, 28 тармақтары орындалмайтындай қала аумағының жаңа құрылысы қалыптасса, сол аумақтағы үйлер мен ғимараттарға реттік нөмір мен нөмір тағайындау кері, яғни солтүстіктен оңтүстікке немесе шығыстан батысқа қарай, көшенің оң жағынан тақ сандармен, көшенің сол жағынан жұп сандармен нөмірленеді.
      31. Сол аумақта орналасқан имараттары мен ғимараттары нөмірленетін жер телімі аумағынан негізгі ғимарат анықталады. Негізгі ғимараттың реттік нөмірі көшелердің белгіленген жіктеуі есебі бойынша анықталады.
      32. Жер телімі аумағында орналасқан өзге ғимараттар мен имараттарға Ережеге сәйкес негізгі ғимараттың нөмірі және құрылғы мен құрылыстың қосымша нөмірі тағайындалады. "Құрылғы" немесе "құрылыс" деген белгі қажет болса, жер телімі аумағының функционалдық пайдаланылуының есебімен ғимараттың функционалдық мақсатына қатысты анықталады.
      33. Ғимаратты нөмірлеу негізгі ғимараттың орналасу есебімен, жер телімі аумағына негізгі шығатын жерінен бастап жүргізіледі.
      34. Заңды немесе жеке тұлғаның жер телімінде жеке меншігіндегі, арендадағы немесе басқа да заттай құқықты бір немесе қосымша жылжымайтын мүлік объектісін жүргізсе, әрбір ғимаратқа құрылғының немесе құрылыстың қосымша нөмірі қосылып сол реттік нөмір беріледі.
      35. Бұрын бір жүйелі нөмірмен нөмірленген екі ғимараттың, құрылғының ортасында орналасқан ғимаратқа осы Ережеге сәйкес тиісті объектінің әріп немесе бөлшек қосып жазып ең кіші нөмірін береді.
      36. Дербес объекті болып тұрған жанама салынған және жартылай жанама салынған ғимаратқа негізгі ғимараттың нөміріне бөлшек арқылы қосымша бүтін сан қосу арқылы нөмір беріледі.
      37. Қоршаулар, төселген жолдар, қазылған шұңқырлар, құдықтар, қоймалар, тротуарларсыз имараттарға сол жерде орналасқан имараттың, ғимараттың немесе жер телімінің (негізгі ғимарат жоқ болған жағдайда) нөміріне "құрылғы" деген көрсеткішті қосып нөмір береді.
      38. Игерілген, бірақ әлі нөмірленбеген жер теліміне сол жер телімі ішіндегі имараттар мен ғимараттардың нөмірі беріледі.
      39. Бір жер телімінің ішінде өзге де объектінің ғимараттары, имараттары орналасқан жағдайда жер теліміне негізгі ғимараттың, имараттың нөмірі беріледі.
      Ал игерілмеген жер телімдеріне осы Ережеге сәйкес қарапайым реттік нөмір беріледі, ол кезде мынадай шарттарды сақтау керек: әрбір жер телімі өзінің бірден-бір нөміріне ие және жер телімдеріне реттік нөмірлер жер телімдері белгілерінің сол немесе өзге қала құрылысы бірліктеріне (көше, алаң, проспект т.б.) тиістілігі негізінде тағайындалады.
       40. Игерілмеген, нөмірленген жер телімінен жаңа ғимарат, имарат салғанда, салынған нысанға нөмірлеудің жалпы тәртібін сақтау шарты бойынша сол жер телімінің шартты реттік нөмірі немесе осы Ереженің талаптарының орындалуымен жаңа жеке реттік нөмір тағайындалады.
      41. Қайта салынған ғимаратқа реттік нөмір беру және қолданыстағы объектілердің реттік нөмірлеріне өзгеріс енгізу сәулет органымен, облыстық және қалалық ақпараттық жүйенің бөлшекті жоспары жобасының мәліметтері негізінде жүргізіледі.
      42. Мемлекет қажеттілігі үшін алынатын жер телімдеріндегі қарқынды бұзу аумақтарында, жобаланып жатқан ғимараттар (имараттар) үшін реттік нөмірлерді сақтап қою рұқсат етіледі.

5 тарау. Мекен-жай құрылымының стандарты

      43. Объектінің мекен-жай құрылымы мынадай талаптарға сай болуы керек:
      мекен-жай реквизиттері дедуктивті әдіспен (жалпыдан жекеге) қатаң нақтылы жүйеде жазылумен көрсетіледі;
      объектінің мекен-жайы, ":" жалғауынан кейінгі, "мекен-жай"; атауынан кейін келетін реквизиттерден тұратын атаулы бөлім болып табылады;
      объектінің мекен-жайы мемлекеттік, орыс және басқа да тілдерде жазылады;
      объектінің мекен-жайын жазғанда қала құрылысы элементтерінің санаттарын қысқартуға болады:
      аудан - (ауд.);
      шағынаудан - (шағ.ауд.);
      жағалау алаң - (жағ.);
      аллея - (алл.);
      даңғыл - (даң.);
      тұйық көше (тупик) - (тұй.к.);
      трасса - (тр.);
      проезд - (пр-д.);
      нысанның мекен-жайын жазғанда қаланың немесе әкімшілік ауданның атауын толық жазуға болады, сонымен бірге қысқартуларды да пайдалануға болады, мысалы: қала (қ.), аудан (ауд.);
      мекен-жай жазғанда қала құрылысы элементтерінің бекітілген элементі (шағын аудан, көшенің, алаңнан) толық көшірілуі керек, мысалы:
      мекен-жай: Маңғыстау облысы, Ақтау қаласы, Тобанияз көшесі, 100, 52 пәтер;
      мекен-жай: 28 шағын аудан, 5 үй, 34 пәтер;
      мекен-жай: "Юбилейный" шағынауданы, 3 ^б.
      44. Бір объектіге қаланың әр бөлігінен немесе басқа елді мекеннен бірнеше мекен-жай тағайындауға жол берілмейді.

6 тарау. Ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер көрсеткіштерін, шағынаудан мен көше атауларының көрсеткіштерін, көше атауларының бұрыштама көрсеткіштерін қондырудың талаптары 1. Жалпы талаптар

      45. Ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлері, көшелер мен шағын аудандардың атауларының көрсеткіштері үйлердің қас бетінен төмендегідей тәртіпте қойылады:
      1) қайта салынған ғимараттарды пайдалануға тапсыру кезінде:
      тапсырыс беруші облыстық және қалалық ақпараттар жүйесінің мәліметтері негізінде ғимаратқа реттік нөмір тағайындайтын және географиялық жағынан мекен-жай тағайындалатын объекті бекітілген проспект, кең көшенің, көшенің дұрыс атауын анықтайтын сәулет органына хабарласады;
      Сәулет органынан алынған мәліметтер негізінде тапсырыс беруші көше мен шағынаудан атауларының көрсеткіштерінің үлгісінің (эскиз) жобалау құжаттарымен, ғимараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткішімен тілдерді дамыту жөніндегі органның келісуімен сәулет органдарымен алдын ала келісімі бойынша, өз қаржысының есебінен, осы Ереженің талаптарына сәйкес ғимараттың реттік нөмірлерінің көрсеткіштерін, көше мен шағынаудандардың көрсеткіштерін дайындауды және орнатуды жүргізеді;
      2) Ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлері, көшелердің, шағынаудандардың атаулары өзгергенде, ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері, көшелер мен шағынаудандар атауларының көрсеткіштерін ауыстыру және орнату (қондыру) облыстық және қалалық "Мекен-жай тізімі" ақпараттық жүйесінің мәліметтері негізінде сәулет органымен жүргізіледі.
      46. Ғимараттар мен имараттарға реттік нөмірлер, көшелердің және шағынаудандардың атауларының көрсеткіштерін орнату мемлекет қаржысының және инвесторлардың қаржысы есебінен жүргізілуі мүмкін.
      47. Қас бетінде көрсеткіш қондырылған ғимараттарды (имараттар) бұзғанда, көрсеткіштің құны ғимараттарды бұзу шығынының құрамына кіреді және бұзуды өзі рұқсат еткен ғимараттың иесіне (балансұстаушы, пайдаланушы, инвестор) белгіленген тәртіп бойынша өндіріп беріледі.
      48. Көрсеткіштер жол белгілерімен, ішкі жарнама құралдарымен және олардың екі жағынан қолданылатындай болып орналаспау керек. Көрсеткіштерді бағдаршамдардың тіреулеріне орналастыруға ғана жол беріледі.
      49. Көрсеткіштер уақытқа тәуелсіз ажыратылуы тиіс.

2. Көше атауларының көрсеткіштері

      50. Көше атауларының көрсеткіштерінің тексті Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы заңнамаларының талаптарына сәйкес болуы керек.
      51. Көше атауларының көрсеткіштері қиылыс түзетін, көшеге шығатын ғимараттар мен имараттардың қас беттерінде жер бетінен 2,5 м -ден 3,0 м-ге дейінгі биіктікте, ғимараттың немесе имараттың бұрышынан қиылысқа шығатын жермен 25-30 см ара қашықтықта орналасады.
      52. Көше атауларының көрсеткіштері типтік үлгіге сәйкес магистралды жолға шығатын барлық ғимараттар мен имараттардың қас беттеріне орнатылады.

3. Шағынаудандар атауларының көрсеткіштері

      53. Шағынаудандар атауларының көрсеткіштері шағынаудандарға жататын және шағынаудандарды шектейтін көшенің қиылысында орналасқан ғимараттар мен имараттарға немесе көшенің түйіскен жерінде шағын ауданды шектеулі көшелермен шағынауданға шығар жолды шектейтін шартты көшенің түйіскен жерінде орналасады.
      54. Шағынаудандар атауларының көрсеткіштері ғимараттар мен имараттардың қас беттерінде жер бетінен 2,5 м- ден 3 м-ге дейінгі биіктікте, ғимараттың немесе имараттың бұрышынан көшенің түйіскен немесе шартты түйіскен жеріне дейінгі 25-30 см ара қашықтықта орналастырылады.
      55. Шағынаудан атауларының көрсеткіштері шағынаудандар атаулары көрсеткіштерінің типтік үлгісіне сәйкес, шағынаудандарды шектейтін, жылдамдықты және реттелетін қозғалысты магистралды жолдарға, ауданаралық және жалпықалалық маңызы бар магистралды көшелерге, аудандық маңызы бар магистралды көшелерге, жергілікті маңызы бар көшелер мен жолдарғашығатын ғимараттар мен имараттардың қас беттеріне орнатылады.
      56. Ғимараттар, имараттардың қас беттеріне шағынаудан атауының көрсеткіші орнатылған жағдайда көшенің атауының көрсеткіші орнатылмайды.

4. Нысандардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері

      57. Ғимараттар, имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері әрбір ғимараттың немесе имараттың қас бетінің сол жағынан көшенің тақ жағына, қас беттің оң жағынан көшенің жұп жағына, жер бетінен 2,5 м-ден 3,0 м-ге дейінгі биіктікте, үйдің бұрышынан 25-30 см ара қашықтықта орналастырылады.
      58. Ғимараттар, имараттардың қас беттерінде шағынауданның немесе көшенің атауының көрсеткіштері орналасса, ғимараттар немесе имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері шағынауданның және көшенің атауының көрсеткішінен соң көлденең осі бойынша орналастырылады.
      59. Ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері шағынаудандар мен кварталдар ішінде ішкі кварталға өтетін жерге шығатын, жер бетінен 2,5 м-ден 3,0 м-ге дейінгі биіктікте, үйдің бұрышынан 25-30 см ара қашықтықта, ғимараттар мен имараттардың қас беттерінің сол жағынан, ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштерінің типтік үлгісіне сәйкес орналастырылады.

5. Көше атауларының бұрыштама көрсеткіштері

60. Көшелердің түйіскен жерлерінде орналасқан көше атауларының бұрыштама көрсеткіштері (аншлаг) көшенің түйіскен жерінде орналастырылады және 4 м- ден аспайтын биіктікте темір тіреулерден орнатылады.

7 тарау. Қосымша талаптар

      61. Жер телімдеріне, ғимараттар мен имараттарға тағайындалған реттік нөмірлер туралы мәліметтер облыстық және қалалық "Мекен-жай тізімі" ақпараттық жүйесінде міндетті тіркелуге жатады.
      62. Жеке тұлғаның меншігіндегі уақытша мақсаттағы нысандарға, шаруашылық құрылыстарға, гараждарға және гараж кооперативтерінің, қоғамдардың, бау-бақша телімдерінің құрамына кіретін, қала және басқа елді мекендердің инженерлік инфрақұрылым объектілеріне реттік нөмірлер тағайындалмайды.
      63. Уақытша мақсаттағы нысандарға өздерінің жеке реттік нөмірлері иеленбейді, бірақ қасында орналасқан тұрақты тұрақты реттік нөмірі бар объектіге қатысты оның тұрған жері анықтамамен анықталады.
      64. Гараж кооперативтерінің құрамына кіретін гараждардың, қоғамдықтардың, сәйкесінше бау-бақша қоғамдықтарын құрайтын бау- бақша телімдерінің тұрған жерлері, осы кооперативтер мен қоғамдықтардың басқару органдарының шешімдерімен, әрбір объектіге жеке нөмір беру арқылы анықталады. Тиісті басқару органдары болмаған жағдайда жеке нөмір тағайындау сәулет органдарымен жүзеге асады.
      65. Мекемелердің дайындаған және жасақтаған объектілердің реттік нөмірлері туралы мәліметтері құжаттарға толтыру кезінде, ғимараттар мен имараттардың, жер телімдерінің реттік нөмірлерін өз еркінше жазуға рұқсат етілмейді.
      66. Ғимараттар мен имараттардың қас беттерінде орналастырылған көрсеткіштерде Қазақстан Республикасының тілдер туралы заңнамаларының және осы Ереженің талаптары бұзылған болса, тапсырыс берушімен демонтаждалады (жөнделеді).
      67. Ғимараттар мен имараттардың меншік иелері (балансұстаушылар) шағын - аудандар мен көшелердің көрсеткіштерін, ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштерін жөндеп ұстауды қарастырады.
      68. Шағынаудандар мен көшелердің көрсеткіштері, ғимараттар мен имараттардың реттік нөмірлерінің көрсеткіштері істен шыққан, бұзылған, ескірген немесе жоғалған жағдайларда меншік иесімен ауыстырылады.
      69. Ғимараттар мен имараттардың меншік иелері, көрсеткіштер орналастырылған объектіге оларды орналастыруды, ұстауды, пайдалануды жүзеге асыратын мемлекеттік органдар қызметкерлеріне кедергісіз еркін кіруді қамтамасыз етеді.

3 Бөлім. Қала құрылысы элементтері атауларының немесе объектілердің реттік нөмірлерінің өзгерісінен(өзгерткеннен)
кейінгі заң жүзінде куәландырылатын және басқа
да құжаттарына өзгерістер енгізудің
ТӘРТІБІ

70. Құжаттарға белгіленген өзгерістерді енгізу заңды және жеке тұлғаның ықыласымен немесе тіркелген органдағы мүлікке қатысты қандай да болмасын келісім-шарт мезгілінде жүргізіледі.

4 Бөлім. Қорытынды ережелер

71. Ережеде қамтылмаған қатынастар (әрекеттер) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларымен реттеледі.

Раздел 1. Основные положения Глава 1. Понятия, используемые в Правилах