Об утверждении Положения о деятельности организаций и (или) структурных подразделений организаций здравоохранения, осуществляющих патологоанатомическую диагностику, и Правил проведения патологоанатомического вскрытия

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2009 года № 763. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 26 ноября 2009 года № 5939. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 6 июня 2012 года № 394

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 06.06.2012 № 394.

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие приказа см. п. 5.

В соответствии со статьей 56 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемые:
1) Положение о деятельности организаций и (или) структурных подразделений организаций здравоохранения, осуществляющих патологоанатомическую диагностику согласно приложению 1 к настоящему приказу;
2) Правила проведения патологоанатомического вскрытия согласно приложению 2 к настоящему приказу.
2. Департаменту стратегии и развития здравоохранения Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Айдарханов А.Т.) обеспечить в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Департаменту административно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Бисмильдин Ф.Б) обеспечить в установленном законодательством порядке официальное опубликование настоящего приказа в средствах массовой информации после его государственной регистрации.
4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Вице-министра здравоохранения Республики Казахстан Вощенкову Т.А.
5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр Ж. Доскалиев

Приложение 1
к приказу Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 23 ноября 2009 года № 763

Положение о деятельности организаций и (или) структурных
подразделений организаций здравоохранения, осуществляющих
патологоанатомическую диагностику

1. Общие положения

1. Настоящее Положение о деятельности организаций и (или) структурных подразделений организаций здравоохранения, осуществляющих патологоанатомическую диагностику, (далее - Положение) определяет порядок осуществления деятельности организаций и (или) структурных подразделений организаций здравоохранения, осуществляющих патологоанатомическую диагностику.
2. К организациям и структурным подразделениям организаций здравоохранения, осуществляющим патологоанатомическую диагностику, относятся: патологоанатомические бюро, централизованные патологоанатомические отделения организаций здравоохранения, патологоанатомические отделения организаций здравоохранения и кафедры патологической анатомии организаций образования в области здравоохранения.
3. Оснащение патологоанатомического бюро, централизованных патологоанатомических отделений, патологоанатомических отделений организаций здравоохранения, научных организаций в области здравоохранения и кафедр патологической анатомии организаций образования в области здравоохранения оборудованием и изделиями медицинского назначения осуществляется по перечню согласно приложению к настоящему Положению.

2. Организация деятельности, задачи и функции
патологоанатомического бюро

4. Патологоанатомическое бюро (далее - ПАБ) является организацией здравоохранения и подчиняется местному органу государственного управления здравоохранением.
5. ПАБ организуются на базе существующих патологоанатомических отделений, располагающих квалифицированными кадрами и необходимой материальной базой, при наличии не менее пятнадцати врачебных должностей.
6. В состав ПАБ входят следующие структурные подразделения (в зависимости от профиля обслуживаемых организаций здравоохранения и объема работы):
1) отделение общей патологии с гистологической лабораторией;
2) отделение детской патологии с гистологической лабораторией;
3) отделение цитологических исследований;
4) отделение инфекционной патологии с гистологической лабораторией;
5) организационно-консультативное отделение с архивом медицинской документации, блоков и стеклопрепаратов;
6) административно-хозяйственное отделение.
7. ПАБ могут иметь городские, районные, межрайонные отделения, которые организуются на базе городских, центральных районных больниц с учетом местных условий: отдаленности от бюро, наличия квалифицированных кадров и достаточного объема патологоанатомических исследований.
8. Руководство деятельностью ПАБ осуществляет начальник ПАБ, на должность которого местным органом государственного управления здравоохранением назначается квалифицированный врач-патологоанатом, имеющий опыт практической и руководящей работы.
9. ПАБ пользуются правами юридического лица, имеют печати: гербовую; простые - круглые, мастичные, металлические, и штамп с указанием своего полного наименования на государственном и русском языках.
10. ПАБ в соответствии с настоящим Положением могут быть учебной базой высших медицинских учебных заведений и их факультетов, в том числе повышения квалификации и переподготовки медицинских кадров, средних медицинских учебных заведений.
11. Материально-техническое оснащение городских, районных и межрайонных отделений ПАБ обеспечивается главными врачами соответствующих организаций здравоохранения, в которых располагается отделение ПАБ.
12. Основными задачами и функциями ПАБ являются:
1) уточненная диагностика заболеваний на секционном, операционном и биопсийном материале путем проведения макроскопического и микроскопического, а при необходимости - бактериологического, вирусологического, биохимического и других дополнительных исследований;
2) установление причины и механизма смерти больного;
3) анализ качества диагностической и лечебной работы совместно с лечащими врачами посредством сопоставления клинических и патологоанатомических данных и диагнозов с обсуждением результатов с медицинским персоналом медицинских организаций, а также в соответствующих органах государственного управления здравоохранением;
4) подготовка и проведение клинико-патологоанатомических конференций в медицинских организациях, совещаний и конференций патологоанатомов;
5) извещение местных органов государственного управления здравоохранением о впервые выявленных случаях инфекций, онкологических заболеваний;
6) обобщение и распространение передового опыта работы;
7) проведение апробации и внедрение современных методов патологоанатомических исследований;
8) обеспечение систематического повышения квалификации врачей-патологоанатомов.

3. Организация деятельности, задачи и функции
централизованных патологоанатомических отделений
и патологоанатомических отделений

13. Централизованные патологоанатомические отделения (далее - ЦПАО) и патологоанатомические отделения (далее - ПАО) организуются по согласованию с уполномоченным органом в области здравоохранения в составе организаций здравоохранения, занимающихся лечебно-профилактической деятельностью.
14. Руководство организации здравоохранения, в структуре которой имеется ЦПАО или ПАО, обеспечивает необходимые условия работы отделения, в том числе укомплектование медицинскими кадрами, материально-техническое оснащение, хозяйственное обеспечение, транспорт.
15. Руководство организаций здравоохранения, в которых отсутствует ЦПАО или ПАО, в случаях привлечения врачей-патологоанатомов из ЦПАО для производства патологоанатомического вскрытия обеспечивает необходимые условия для вскрытия на базе руководимых ими организаций здравоохранения.
16. ЦПАО и ПАО используют в своей работе вспомогательные диагностические кабинеты и отделения (рентгеновский кабинет, клиническая лаборатория, бактериологическая лаборатория, вирусологическая лаборатория) организаций здравоохранения.
17. Часы работы ЦПАО и ПАО, порядок приема тел умерших, операционного и биопсийного материала, выполнение вскрытий и патогистологических исследований, выдача врачебных свидетельств о смерти, тел умерших и результатов исследований устанавливаются руководителями соответствующих организаций здравоохранения, в состав которых входит ЦПАО или ПАО.
18. Своевременная доставка тел умерших, операционного и биопсийного материала в ЦПАО и ПАО обеспечивается администрацией организации здравоохранения, где произошла смерть больного или произведена операция или биопсия.
19. ПАО являются базой подготовки, переподготовки и повышения квалификации врачей-патологоанатомов и среднего медицинского персонала.
20. ПАО возглавляет заведующий, назначаемый и увольняемый руководителем организации здравоохранения, и непосредственно подчиняется руководителю организации здравоохранения и его заместителю по медицинской (лечебной) части.
21. ЦПАО и ПАО ведут медицинскую документацию и представляют сведения о своей деятельности в отчетах.
22. Не допускается использование помещений ЦПАО и ПАО для размещения других служб, кроме патологоанатомической.
23. Основными задачами и функциями ЦПАО и ПАО являются:
1) проведение вскрытий умерших больных с макроскопическим и микроскопическим исследованием органов и тканей;
2) при необходимости взятие и направление образцов тканей от трупов умерших для бактериологических, вирусологических и других дополнительных методов исследования;
3) обеспечение достоверных сведений о причинах смерти;
4) диагностика заболеваний с помощью патогистологического исследования биопсийного и операционного материала;
5) повышение качества клинической диагностики путем:
определения характера патологического процесса на секционном, операционном и биопсийном материале;
установления причины и механизма смерти больного;
совместного обсуждения с врачами-клиницистами результатов вскрытий и исследований биопсийного и операционного материала;
оказания консультативной помощи в вопросах патологической анатомии;
анализа качества диагностической и лечебной работы совместно с лечащими врачами посредством сопоставления клинических и патологоанатомических данных и диагнозов;
обобщения и анализа работы ЦПАО и ПАО с обсуждением результатов с медицинским персоналом прикрепленных организаций здравоохранения, а также в соответствующих местных органах государственного управления здравоохранением.

4. Деятельность кафедр патологической анатомии
организаций образования в области здравоохранения

24. Кафедры патологической анатомии высших медицинских учебных заведений относятся к клиническим кафедрам, являются учебными, научно-методическими центрами системы подготовки врачей-патологоанатомов.
25. К учебно-клиническим базам кафедр патологической анатомии относится патологоанатомические бюро, централизованные патологоанатомические отделения и патологоанатомические отделения организаций здравоохранения. Профессорско-преподавательский состав кафедр патологической анатомии выполняет прозекторскую работу в объеме не менее 25 % расчетной нормы нагрузки врача-патологоанатома на 0,5 ставки врачебной должности. Выплата клинической ставки, а также доплата за вредные условия труда и психо-эмоциональную нагрузку профессорско-преподавательскому составу кафедр патологической анатомии осуществляется в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан "О системе оплаты труда гражданских служащих, работников организаций, содержащихся а счет средств государственного бюджета, работников казенных предприятий" № 1400 от 29 декабря 2007 года.

Приложение
к Положению о деятельности организаций
и (или) структурных подразделений
организаций здравоохранения, осуществляющих
патологоанатомическую диагностику

Перечень оборудования и изделий медицинского назначения
для оснащения патологоанатомических бюро, централизованных
патологоанатомических отделений и патологоанатомических
отделений организаций здравоохранения, научных организаций
в области здравоохранения и кафедр патологической анатомии
организаций образования в области здравоохранения

№ п/п	Наименование	ПАБ	ЦПАО	ПАО
1.	Камера холодильная на 10 тел	2	1	-
2.	Камера холодильная на 3-5 тел	-	-	1
3.	Камера холодильная для хранения биоматериала, объем 6 кубометров	1	1	1
4.	Гидравлический подъемник модель для транспортировки и подъема тел	2	2	1
5.	Тележка для перевозки трупов со съемными носилками из нержавеющей стали	3	2	2
6.	Стол секционный патологоанатомический в комплекте с подголовником, препаровочным столиком и баком для утилизации и обеззараживания отходов	6	4	2
7.	Секционный стол моечный передвижной	3	2	1
8.	Передвижной столик для инструментов	6	4	2
9.	Коробка для обзора рентгеновских снимков подвешиваемая на стену, для секционного зала	1	1	1
10.	Инъекционный аппарат со встроенным центробежным насосом электрическим мотором, инъекционным пистолетом, с запасными принадлежностями (для бальзамирования тел умерших)	1	1	1
11.	Отсасывающий аппарат со встроенным центробежным насосом, электрическим мотором, с собирающей емкостью и отсасывающим пистолетом	1	1	1
12.	Аппарат для дезинфекции поверхностей	1	1	1
13.	Очиститель воздуха	5	3	2
14.	Секционный набор	5	3	2
15	Аутопсийная пила с экстрактором	2	1	1
16.	Ручная пила для аутопсии в комплекте	2	1	1
17.	Светильник хирургический стационарный	6	4	2
18.	Постамент для прощания с покойным в комплекте с тележкой для транспортировки гроба	1	1	1
19.	Весы электронные настольные для новорожденных с автономным питанием	2	1	1
20.	Весы электронные лабораторные	2	1	1
21.	Налобная бинокулярная операционная лупа со световодом (комплект)	2	1	1
22.	Облучатель бактерицидный передвижной	3	1	1
23.	Облучатель бактерицидный настенно-потолочный	50	30	20
24.	Автоматический тканевой процессор карусельного типа для гистологической обработки тканей	4	2	1
25.	Станция по заливке парафиновых блоков	2	2	1
26.	Автоматическая станция для окраски срезов и мазков	2	1	1
27.	Набор для ручной окраски срезов и мазков	3	2	1
28.	Автомат для заключения препаратов под покровные стекла	2	1	1
29.	Аппарат для маркировки стекол	2	1	1
30.	Аппарат для маркировки гистокассет	2	1	1
31.	Водяная баня для расправления гистологических срезов	10	6	3
32.	Электромеханический ротационный микротом с системой переноса срезов	6	3	2
33.	Санный микротом	6	3	2
34.	Автомат для заточки микротомных ножей	1	1	1
35.	Микротом-криостат	1	1	1
36.	Центрифуга лабораторная	2	1	1
37.	Электроплитка лабораторная 2-х комфорочная с магнитной мешалкой	2	1	1
38.	Термостат суховоздушный	7	4	2
39.	Аквадистиллятор электрический	1	1	1
40.	Водосборник для очищенной воды	1	1	1
41.	Вытяжной шкаф	5	3	2
42.	Шкаф для архивирования стеклопрепаратов (шкаф-архив)	10	6	2
43.	Архивная система для парафиновых блоков и слайдов (модульная конструкция)	10	6	2
44.	Шкаф кислотостойкий для реактивов	3	2	1
45.	Столы медицинские лабораторные с водонепроницаемым покрытием	25	15	5
46.	Станция вырезки операционного материала для гистологического исследования	2	1	1
47.	Парафиновый диспенсер	3	2	1
48.	Микроскоп бинокулярный с 5-ти револьверной головкой	20	10	5
49.	Компьютерный морфологический анализатор на базе бинокулярного микроскопа с возможностью вывода, хранения и передачи изображений в цифровом виде	2	1	1
50.	Рабочий люминесцентный микроскоп	1	1	1
51.	Цифровая цветная камера с возможностью установки на любой световой микроскоп, персональный компьютер или ноутбук	3	2	1
52.	Офисная рабочая станция (в комплекте противовирусное программное обеспечение, офисный пакет)	40	20	7
53.	Ноутбук	3	2	1
54.	Медицинская информационная система с модулем телемедицины	1 лицензия на 50 раб.мест	1 лицен- зия на 50 раб. мест	-
55.	Сервер приложений на 50-100 офисных рабочих станций (в комплекте серверное программное обеспечение, противовирусное серверное программное обеспечение)	1	1	-
56.	Файл-сервер для хранения архива и видео/ фотоизображения (в комплекте серверное программное обеспечение, противовирусное серверное программное обеспечение)	1	1	-
57.	Видеосервер (в комплекте программное обеспечение)	1	1	-
58.	Комплект оборудования для видеонаблюдения в секционных залах	2	1	1
59.	Локальная вычислительная сеть	на 40 точек	на 30 точек	на 10 точек
60.	Принтер	20	10	3

Приложение 2
к приказу Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 23 ноября 2009 года № 763

Правила
проведения патологоанатомического вскрытия

1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения патологоанатомического вскрытия (далее - Правила) определяют порядок проведения патологоанатомического вскрытия.
2. Патологоанатомическое вскрытие трупов разрешается проводить после констатации врачами биологической смерти, после предоставления медицинской карты стационарного больного или медицинской карты амбулаторного больного с письменным распоряжением главного врача или его заместителя по медицинской (лечебной) части организации здравоохранения о направлении на патологоанатомическое вскрытие. Медицинская карта стационарного больного с или медицинская карта амбулаторного больного с внесенным в нее патологоанатомическим диагнозом не позднее десяти календарных дней после патологоанатомического вскрытия передается в медицинский архив организации здравоохранения.
3. В случаях наличия письменного заявления супруга (супруги), близких родственников или законных представителей либо письменного волеизъявления, данного лицом при его жизни, выдача трупа разрешается без проведения патологоанатомического вскрытия, при отсутствии подозрения на насильственную смерть.
4. Отмена патологоанатомического вскрытия не допускается:
1) в случаях материнской и младенческой смертности;
2) в случаях смерти от особо опасных инфекций

2. Порядок проведения патологоанатомического вскрытия

5. В целях установления причины смерти и уточнения диагноза заболевания, патологоанатомическое вскрытие осуществляется при подозрениях на острые инфекционные, онкологические заболевания, патологию детского возраста, летальный исход в связи с медицинскими манипуляциями.
6. В случаях внезапной смерти детей, не находившихся на диспансерном учете, вне организации здравоохранения, их трупы подлежат судебно-медицинскому вскрытию.
7. При необходимости врач-патологоанатом может быть привлечен для консультативной помощи по договоренности с организациями здравоохранения, осуществляющими деятельность в сфере судебной медицины.
8. При внезапной смерти детей, находившихся на диспансерном учете, патологоанатомическое вскрытие производится врачом-патологоанатомом.
9. Главный врач и заведующий ПАО организуют вирусологическое (иммунофлюоресцентное) и бактериологическое исследование материалов вскрытия трупов детей в случаях подозрения на инфекционные заболевания.
10. Медицинские карты стационарных больных на всех умерших за предшествующие сутки передаются в патологоанатомическое бюро (далее - ПАБ), централизованное патологоанатомическое бюро (далее - ЦПАО) и патологоанатомическое отделение (далее - ПАО) не позднее 10 часов утра дня, следующего после установления факта смерти.
11. В процессе вскрытия врач-патологоанатом, производящий вскрытие, уточняет у лечащих врачей интересующие его вопросы:
особенности течения болезни, лечения и обследования больного и дает необходимые пояснения по ходу вскрытия. После завершения вскрытия с лечащими врачами обсуждаются итоги вскрытия, выносятся суждения о патологоанатомическом процессе, диагнозе, непосредственной причине смерти, совпадении или расхождении диагнозов.
12. Врачебное свидетельство о смерти (предварительное, окончательное) оформляется врачом-патологоанатомом в день проведения патологоанатомического вскрытия.
13. При обнаружении признаков насильственной смерти во время проведения патологоанатомического исследования трупа, вскрытие прекращается, и руководитель медицинской организации письменно сообщает о случившемся в судебно-следственные органы для решения вопроса о передаче трупа на судебно-медицинскую экспертизу.
Врач-патологоанатом принимает меры к сохранению тела, всех органов и тканей трупа для дальнейшей судебно-медицинской экспертизы. На произведенную часть патологоанатомического исследования составляется протокол, в конце которого указывается основание для дальнейшего производства судебно-медицинской экспертизы. О каждом случае прерванного патологоанатомического вскрытия врач-патологоанатом письменно извещает заведующего отделением, администрацию организации здравоохранения, где произошла смерть, сразу после прерывания вскрытия.
14. В случае первичного обнаружения во время вскрытия признаков острого инфекционного заболевания, пищевого или производственного отравления, необычной реакции на прививку врач-патологоанатом письменно извещает главного врача медицинской организации и посылает письменное экстренное извещение в органы государственной санитарно-эпидемиологической службы, сразу же после их выявления.

3. Порядок проведения патологоанатомического вскрытия
умерших новорожденных и мертворожденных

15. Вскрытию с оформлением протокола патологоанатомического вскрытия подлежат все умершие в родовспомогательных и других организациях здравоохранения новорожденные дети (независимо от того, сколько времени после рождения наблюдались у них признаки жизни) и мертворожденные плоды с массой тела 500 грамм и более при сроке беременности 22 недели и более, в том числе после прерывания беременности (самопроизвольного, по медицинским и социальным показаниям) - с обязательным патогистологическим исследованием плаценты и оформлением врачебного свидетельства о перинатальной смерти.
16. Плацента направляется вместе с умершим новорожденным или мертворожденным на патогистологическое исследование.
17. Главный врач родовспомогательной организации обеспечивает доставку в ПАБ, ЦПАО и ПАО: умершего новорожденного - не позднее, чем через 12 часов после смерти, а мертворожденного - не позднее, чем через 12 часов после родов.
18. В родовспомогательной организации заполняется направление на перинатальное вскрытие умерших новорожденных и мертворожденных с подробным клиническим диагнозом.
19. Заведующий ПАО обеспечивает проведение вскрытия трупов умерших новорожденных и мертворожденных с полным патогистологическим исследованием образцов тканей и органов.
20. Данные вскрытия, патогистологического исследования, и исследования плаценты вносятся в протокол патологоанатомического вскрытия.
21. Главные врачи организаций здравоохранения и заведующие ПАО организуют необходимое вирусологическое и бактериологическое исследование материалов вскрытий умерших новорожденных, мертворожденных и плацент, используя для этого соответствующие лаборатории организаций здравоохранения или органов государственной санитарно-эпидемиологической службы.
22. Врачебное свидетельство о перинатальной смерти (предварительное, окончательное) оформляется врачом-патологоанатомом в день проведения патологоанатомического вскрытия.
23. Для унификации формулировки патологоанатомического диагноза умерших в перинатальном периоде наряду с результатами вскрытия трупов умерших новорожденных и мертворожденных используются результаты патогистологического исследования плацент.
24. Патологоанатомическое исследование плаценты производится:
1) во всех случаях мертворождения;
2) при всех заболеваниях новорожденных, выявленных в момент рождения;
3) в случаях, подозрительных на гемолитическую болезнь новорожденных;
4) при раннем отхождении вод и при грязных водах;
5) при заболеваниях матери протекающих с высокой температурой в последний триместр беременности;
6) при явной патологии последа.
25. Патологоанатомическое исследование трупов умерших новорожденных и мертворожденных производится с учетом особенностей техники вскрытия трупов умерших новорожденных и мертворожденных.
26. Заведующий ПАО обеспечивает проведение полугодовых, годовых анализов перинатальной смертности.
27. Плоды массой менее 500 грамм подлежат регистрации с антропометрическими данными (масса, рост, окружность головы, окружность грудной клетки).
28. Патологоанатомическое вскрытие плодов массой менее 500 грамм производится по требованию администрации организации родовспоможения с оформлением протокола патологоанатомического вскрытия.
29. В случаях прерывания беременности по медицинским показаниям по подозрению на наличие врожденных аномалий развития - плод и плацента направляются на патологоанатомическое исследование с оформлением протокола патологоанатомического вскрытия.

4. Порядок проведения патологоанатомического вскрытия
трупов в случаях материнской смерти

30. Патологоанатомическое вскрытие производится во всех случаях материнской смертности квалифицированными врачами-патологоанатомами с полным патогистологическим исследованием секционного материала, на базе ПАБ, ЦПАО и ПАО в максимально ранние (до 24 часов) сроки после наступления смерти.
31. При завершении всего комплекса патологоанатомических исследований все без исключения случаи материнской смерти подлежат клинико-патологоанатомическому разбору.
32. Патологоанатомический диагноз оформляется в соответствии с положениями, изложенными в международной статистической классификации болезней и проблем, связанных со здоровьем, утверждаемой Всемирной организацией здравоохранения.

5. Категории сложности патологоанатомических вскрытий

33. Патологоанатомические вскрытия по своей сложности делятся на следующие категории:
1) первой категории сложности;
2) второй категории сложности;
3) третьей категории сложности;
4) четвертой категории сложности.
34. К патологоанатомическим вскрытиям первой категории сложности относятся патологоанатомические исследования трупа при установленном клиническом диагнозе и отсутствии трудностей в трактовке танатогенеза и причины смерти.
К патологоанатомическим вскрытиям второй категории сложности относятся патологоанатомические исследования трупа при установленном клиническом диагнозе и наличии определенных трудностей в установлении сущности патологического процесса, танатогенеза и причины смерти.
К патологоанатомическим вскрытиям третьей категории сложности относятся патологоанатомические исследования трупа при установленном клиническом диагнозе требующие дополнительных гистохимических методов исследования.
К патологоанатомическим вскрытиям четвертой категории сложности относятся патологоанатомические исследования трупа, требующие иммуногистохимических методов исследования.
35. При оформлении патологоанатомического диагноза по результатам патологоанатомического вскрытия врач-патологоанатом руководствуется следующими критериями:
1) основное заболевание - нозологическая единица, которая сама по себе или через свои осложнения повлекла за собой смерть больного;
2) осложнение основного заболевания - патологический процесс, который патогенетически и (или) этиологически связан с основным заболеванием;
3) сопутствующее заболевание - нозологическая единица, не связанная этиологически и патогенетически с основным заболеванием и его осложнениями, не оказавшая неблагоприятных влияний на их течение и не способствовавшая наступлению смерти;
4) комбинированное основное заболевание отражает сочетание двух, и более ведущих страданий у больного. Эти болезни вызывают новое патологическое состояние и, взаимодействуя, между собой, приводят к смерти (бикаузальный или мультикаузальный генез заболевания и смерти).
При этом две и более нозологические единицы могут находиться в различной патогенетической и танатологической связи.
36. Выделяют:
конкурирующие заболевания - две и более одновременно имеющиеся у больного нозологические единицы, каждая из которых в отдельности могла бы привести к смерти;
сочетанные заболевания - две и более нозологические единицы, каждая из которых в отдельности в данных условиях не могла привести к смерти, но в совокупности они становятся причиной смерти;
фоновое заболевание - играет существенную роль в возникновении и развитии основного заболевания, хотя этиология у него иная; взаимодействие основной нозологической единицы с фоновым заболеванием ускоряет и утяжеляет танатогенез.
37. При расхождении заключительного клинического и патологоанатомического диагнозов врач-патологоанатом должен установить категорию и причины расхождения.
38. Выделяются следующие категории расхождения:
1) первая категория расхождения - заболевание не было распознано на предыдущих этапах, а в данной медицинской организации установление правильного диагноза было невозможно из-за тяжести состояния больного, распространенности патологического процесса, кратковременности пребывания больного в данной организации здравоохранения;
2) вторая категория расхождения - заболевание не было распознано в данной медицинской организации в связи с недостатками в обследовании больного, отсутствием необходимых и доступных исследований: при этом следует учитывать, что правильная диагностика не обязательно оказала бы решающее влияние на исход заболевания, но правильный диагноз мог и должен был быть поставлен;
3) третья категория расхождения - неправильная диагностика повлекла за собой ошибочную врачебную тактику, что сыграло решающую роль в летальном исходе.
39. К объективным причинам расхождений следует относить:
тяжесть состояния больного;
атипичное течение заболевания;
редкость заболевания;
невозможность проведения дополнительных методов обследования из-за отсутствия необходимой медицинской аппаратуры или кратковременности пребывания больного в стационаре (менее 1 суток).
К субъективным причинам расхождений следует отнести:
недоучет данных анамнеза (в том числе неполный сбор);
неверная трактовка клинических данных;
не дообследование больного (непроведенные: электрокардиограмма, лучевая диагностика, эндоскопия, ультразвуковое исследование, компьютерная томография, лапороскопия и другие методы дополнительных исследований);
неверная трактовка дополнительных методов исследования;
игнорирование результатов дополнительных методов исследования;
переоценка результатов дополнительных методов исследования;
диагностическая ошибка во время операции;
отсутствие консультаций необходимых специалистов;
переоценка мнения консультанта;
неправильное (непатогенетическое) построение и оформление заключительного клинического диагноза.
40. Все случаи ятрогенной патологии (далее - ятрогении), выявленные в результате патологоанатомического вскрытия, подлежат подробному анализу с определением профиля и следующих категорий ятрогении:
1) ятрогении первой категории - патологические процессы, необычные реакции, в том числе обусловленные неадекватными, ошибочными или неправильными медицинскими действиями, явившиеся причиной летального исхода. В патологоанатомическом диагнозе ятрогении первой категории должны выставляться на первое место и оцениваться как первоначальная причина смерти (основное заболевание);
2) ятрогении второй категории - патологические процессы и осложнения, обусловленные медицинским воздействием, проведенным по обоснованным и правильно выполненным показаниям. Развитие их связано с индивидуальными особенностями и состоянием конкретного больного, они не находятся в прямой патогенетической связи с основным заболеванием, но не всегда могут быть отграничены от его осложнений. В патологоанатомическом диагнозе эти ятрогении занимают второе место в комбинированном основном заболевании;
3) ятрогении третьей категории - патологические процессы, реакции, не связанные патогенетически с основным заболеванием или его осложнением и не играющие существенной роли в танатогенезе. Занимают в диагнозе место сопутствующего заболевания.
41. При осуществлении патологоанатомической диагностики с целью уточнения диагноза заболевания путем анализа совокупности изменений в тканях больных, изъятых путем хирургической операции и (или) биопсии, врачом-патологоанатомом: производится оценка категории сложности производимых исследований.
К исследованиям первой категории сложности относятся исследования: червеобразного отростка, грыжевого мешка, резецированного желудка, кишечника, дивертикулов желудочно-кишечного тракта, желчного пузыря, геморроидальных узлов, пищевода при стриктурах, небных миндалин и аденоидов, полипов носа, яичников без опухолевой патологии, нижней конечности при гангрене, ткани свищевых ходов и грануляций при нагноительных процессах, трубной беременности.
К исследованиям второй категории сложности относятся исследования: ранее верифицированных предопухолевых и опухолевых процессов, резецированный желудок при язвенной болезни, толстая кишка при неспецифическом язвенном колите, кости при остеомиелите, плаценты и соскобы из полости матки в случаях нарушенной беременности, фибромиом, кист яичника, зндометриоза матки, папиллом кожи, лимфатических узлов при хроническом лимфадените, доброкачественных новообразований: фибром, липом и гемангиом.
К исследованиям третьей категории сложности относятся исследования: соскобов из цервикального канала, и полости матки, невусов, кератоакантом типа «А», молочных, желез с дисплазией, биопсии лимфатических узлов без злокачественного поражения.
К исследованиям четвертой категории сложности относятся: диагностическая биопсия и операционный материал шейки матки при тяжелой дисплазии или интраэпителиальной карциноме, срочные интраоперационные диагностические исследования, диагностические и операционные биопсии с применением, специальных методов окраски, удаленное глазное яблоко, все биопсии из злокачественных поражений, кератоакантомы типа «В» и «С», опухоли головного и спинного мозга, весь операционный материал злокачественных опухолей, трепанобиопсии, пункционные биопсии органов, диагностические биопсии легкого.
42. Перечень реактивов и расходных материалов, необходимых для патогистологического исследования 1 блока секционного или операционного, биопсийного материала, определяется согласно приложению к настоящим Правилам.

Приложение
к Правилам проведения
патологоанатомического вскрытия

Перечень реактивов и расходных материалов, необходимых
для патогистологического исследования 1 блока секционного
или операционного, биопсийного материала

№ № п/п	Наименование реактива	Расход на одно исследование
1.	Эозин натрия	0,015 г.
2.	Фуксин основной	0,015 г.
3.	Фуксин кислый	0,005 г.
4.	Судан III	0,005 г.
5.	Судан IV	0,005 г.
6.	Красная кровян. соль	0,005 г.
7.	Желтая кровян. соль	0,005 г.
8.	Железо хлорное	0,05 г.
9.	Уксусная кислота	0,1 г.
10.	Серная кислота	0,15 г.
11.	Соляная кислота	0,12 г.
12.	Азотная кислота	0,0025 г.
13.	Эфир	0,5 г.
14.	Ацетон	0,75 г.
15.	Глицерин	0,05 г
16.	Ксилол	15 г.
17.	Парафин	15,0 г.
18.	Histomix extra	15 г
19.	Муцикармин	0,005 г
20.	Метиленовый синий	0,0015 г
21.	Индигокармин	0,0015 г
22.	Конго Красный	0,0015 г
23.	Кармин	0,01 г.
24.	Масло вазелиновое	0,5 г
25.	Воск	0,5 г
26.	Формальдегид 40 %	10 г.
27.	Хлороформ	20 г
28.	Спирт этиловый ректификованный 96,60	20.0 г.
29.	Гематоксилин	0,015 г.
30.	Йодновато кислый натрий	0,02 г.
31.	Алюмокалиевые квасцы	0,02 г.
32.	Лимонная кислота	0,02 г.
33.	Алюминий хлорный	0,5 г.
34.	Полистерол	0,3 г
35.	Дибутил фталат	0,2 г.
36.	Бальзам пихтовый	0,03
37.	Среда для заключения препаратов Био Маунт	5 мл на 100 блоков
38.	Пикрофуксин	0,1 г
39.	Окраска по Перлсу	1 набор на 100 блоков
40.	Набор для ШИК реакции	1 набор на 100 блоков
41.	Импрегнация серебром	1 набор на 100 блоков
42.	Вода дистиллированная	10 мл
43.	Масло иммерссионное	0,003 г
44.	Азур- эозин по Романовскому	1 г
45.	Декальцинирующий электролитный раствор	10 мл
46.	Окраска по Ван-Гизону	1 набор на 1000 блоков
47.	Крио спрей	15 мл
48.	Деол абсолют (заменитель этилового спирта)	20 г
49.	Киллик	0,1 мл
50.	Био-клир (заменитель ксилола)	5 мл
51.	Биопсийные мешочки	1 шт
52.	Биопсийные прокладки	1 шт
53.	Блоки деревянные	1 шт.
54.	Вата	1 г.
55.	Предметные стекла 75х25х2 мм	2 шт.
56.	Предметные стекла 76х26х1 мм	2 шт
57.	Покровные стекла 24х24 мм	4 шт.
58.	Бинт не стерильный 7х14	1 на 50 блоков
59.	Марля	0,15 м
60.	Гистокассеты	1 шт
61.	Сменные лезвия к ротационному микротому	1 шт на 100 блоков
62.	Металлические заливочные формы	1 шт на 100 блоков
63.	Заливочные кольца	1 шт
64.	Фильтр обеззоленный «синяя лента» d-12,5 см	1 шт

Патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының және (немесе) құрылымдық бөлімшелерінің қызметі және Патологиялық-анатомиялық ашып қарауды жүргізу туралы ережелерді бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 23 қарашадағы N 763 Бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2009 жылғы 26 қарашада Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне N 5939 болып енгізілді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2012 жылғы 6 маусымдағы № 394 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2012.06.06 № 394 (қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 шілдедегі «Халық денсаулығы мен денсаулық сақтау жүйесі жөнінде» Кодексінің 56-бабына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған:
1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес патология-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыратын ұйымдардың және (немесе) денсаулық сақтау ұйымдарының құрылымдық бөлімдерінің қызметі туралы ереже;
2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес патология-анатомиялық ашып қарауды жүргізу тәртібі туралы ережесі бекітілсін.
3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Стратегия және денсаулық сақтау саласын дамыту департаменті (Айдарханов А.Т.) белгіленген заңнамалық тәртіпте осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін қамтамасыз етсін.
4. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Әкімшілік-құқықтық жұмыс департаменті (Бисмильдин Ф.Б.) осы бұйрықты белгіленген заңнамалық тәртіпте Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін оның бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялануын қамтамасыз етсін.
5. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің вице-министрі Т.А. Вощенковаға жүктелсін.
6. Осы бұйрық оны ресми жариялаған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Ж. Досқалиев

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2009 жылғы 23 қарашадағы
№ 763 бұйрығына 1-қосымша

Патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыру қызметімен айналысатын денсаулық сақтау ұйымдары мен (әлде) құрылымдық бөлімдерінің қызметі туралы ереже

1. Жалпы ережелер

1. Патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыру қызметімен айналысатын денсаулық сақтау ұйымдары мен (әлде) құрылымдық бөлімдерінің қызметі туралы осы ереже (бұдан әрі – Ереже) патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыру қызметімен айналысатын денсаулық сақтау ұйымдары мен (әлде) құрылымдық бөлімдерінің қызметін іске асыру тәртібін белгілейді.
2. Патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыру қызметімен айналысатын денсаулық сақтау ұйымдары мен құрылымдық бөлімдеріне: патологиялық-анатомиялық бюролар, орталықтандырылған патологиялық-анатомиялық бөлімшелер, денсаулық сақтау ұйымдарының патологиялық-анатомиялық бөлімшелері және денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының патологиялық анатомия кафедралары жатады.
3. Патологиялық-анатомиялық бюроларды, орталықтандырылған патологоанатомиялық бөлімшелерді, денсаулық сақтау ұйымдарының патологиялық-анатомиялық бөлімшелерін және денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының патологиялық анатомия кафедраларын жабдықтармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен тізбе бойынша осы Ереженің 1-қосымшасына сәйкес жарақтандырылады.

2. Патологиялық-анатомиялық бюроның міндеттері және қызметі мен функцияларын ұйымдастыру

4. Патологиялық-анатомиялық бюро (бұдан әрі – ПАБ) денсаулық сақтау ұйымы болып табылады және денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органына бағынады.
5. ПАБ кемінде 15 дәрігерлік лауазымы болған жағдайда білікті кадрларымен және қажетті материалдық базасы бар жұмыс істейтін патологиялық-анатомиялық бөлімшелердің базасында ұйымдастырылады.
6. ПАБ-тың құрамына мынадай құрылымдық бөлімшелері (қызмет көрсететін медициналық ұйымдардың бейініне және жұмыстың көлеміне қарай) кіреді:
1) гистологиялық зертханасы бар жалпы патология бөлімшесі;
2) гистологиялық зертханасы бар балалар патологиясы бөлімшесі;
3) цитологиялық зерттеулер бөлімшесі;
4) гистологиялық зертханасы бар жұқпалы патология бөлімшесі;
5)медициналық құжаттардың, блоктар мен шыны препараттар мұрағаты бар ұйымдастыру-консультациялық бөлімше;
6) әкімшілік-шарауашылық бөлімшесі.
7. Бюродан шалғайлығы, білікті кадрлардың болуы және патологиялық-анатомиялық зерттеулердің жеткілікті көлемі секілді жергілікті жағдайды ескере отырып, қалалық, аудандық орталық ауруханалардың базасында ұйымдастырылатын ПАБ-тың қалалық, аудандық, ауданаралық бөлімшелері болуы мүмкін.
8. ПАБ қызметіне басшылықты денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органы практикалық және басшылық жұмыс тәжірибесі бар білікті патологоанатомды тағайындайтын бюроның бастығы жүзеге асырады.
9. ПАБ заңды тұлға құқығына ие, мынадай мөрлері: елтаңбасы бар, қарапайым – дөңгелек, түсті, металл және өзінің толық атауы мемлекеттік және орыс тілдерінде көрсетілген мөртаңбасы бар.
10. ПАБ осы Ережеге сәйкес медициналық жоғары оқу орындарының және олардың факультеттерінің, оның ішінде медициналық кадрлер білімін жетілдіру мен қайта дайындау, орта медициналық оқу орындарының оқу базасы бола алады.
11. ПАБ-тың қалалық, аудандық және ауданаралық бөлімшелерінің материалдық-техникалық қамтамасыз ету тиісті денсаулық сақтау ұйымдардың бас дәрігерлеріне жүктеледі.
12. ПАБ-тың негізгі міндеттері мен функциялары:
1) макроскопиялық және микроскопиялық зерттеулер, қажет болған жағдайда бактериологиялық, вирусологиялық, биохимиялық және басқа да қосымша зерттеулер жүргізу арқылы секциялық, операциялық және биопсиялық материалда ауруларды нақты диагностикалау;
2) сырқаттың қайтыс болуы себебі мен механизмін белгілеу;
3) ауруханаларда, сондай-ақ тиісті денсаулық сақтау органдарда нәтижелерді міндетті түрде талқылау арқылы клиникалық және патологиялық-анатомиялық мәліметтер мен диагноздарды салыстыра отырып, емдеуші дәрігерлермен бірлесіп, диагностикалық және емдеу жұмысының сапасын талдау;
4) медициналық ұйымдарда клиникалық-патологиялық-анатомиялық конференцияларды және патологоанатомдар кеңестері мен конференцияларын дайындау және өткізу;
5) алғаш анықталған жұқпалы және онкологиялық аурулар туралы денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына шұғыл хабарлау;
6) үздік жұмыс тәжірибесін қорытындылау және тарату;
7) патологиялық-анатомиялық зерттеулерге сынаулар жүргізу және қазіргі заманғы әдістерін енгізу;
8) патологоанатом дәрігерлердің біліктілігін жүйелі түрде арттыруды қамтамасыз ету.

3. Орталықтандырылған патологиялық-анатомиялық бөлімшелердің және патологиялық-анатомиялық бөлімшелердің міндеттері және қызметі мен функцияларын ұйымдастыру

13. Орталықтандырылған патологиялық-анатомиялық бөлімшелер (бұдан әрі – ОПАБ) және патологиялық-анатомиялық бөлімшелер (бұдан әрі – ПАБ) емдеу-алдын алу қызметімен айналысатын денсаулық сақтау ұйымдарының құрамындағы Уәкілетті органның келісімі бойынша ұйымдастырылады.
14. Құрылымында ОПАБ пен ПАБ бар медициналық ұйымдарға басшылық бөлімше жұмысының қажетті жағдайларын, оның ішінде медициналық кадрлармен жиынтықтауды, материалдық-техникалық жарақтандыруды, шаруашылық қамтамасыз етуді, көлік және басқаларды қамтамасыз етуге толық жауапты болады.
15. ОПАБ пен ПАБ-ға бекітілген медициналық ұйымдарға басшылық олар басшылық ететін ұйымның базасында патологиялық-анатомиялық ашу жүргізілген жағдайларда осы мақсаттар үшін тиісті үй-жайлары, жабдықтары, аппаратурасы, аспаптары бола отырып, ашу үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз етеді.
16. ОПАБ пен ПАБ өзінің жұмысында денсаулық сақтау ұйымдардың қосымша диагностикалық кабинеттері және бөлімшелерін (рентген кабинеті, клиникалық зертхана, бактериологиялық зертхана, вирусологиялық зертхана) пайдаланады.
17. ОПАБ пен ПАБ жұмыс сағатын, қайтыс болғандардың денесін, операциялық және биопсиялық материалды қабылдау, ашулар мен патологиялық-анатомиялық зерттеулерді орындау, қайтыс болуы туралы дәрігерлік куәлікті, қайтыс болғандардың денесін және зерттеулер нәтижесін беру тәртібін тиісті денсаулық сақтау ұйымның басшысы белгілейді.
18. ОПАБ пен ПАБ-қа қайтыс болғандардың денесін, операциялық және биопсиялық материалды уақытылы жеткізу бекітілген денсаулық сақтау ұйымдардың әкімшілігі қамтамасыз етеді.
19. ОПАБ пен ПАБ патологоанатом дәрігерлер мен орта медицина қызметкерлері құрамын даярлау, қайта даярлау және білімдерін жетілдіру базасы болып табылады.
20. ОПАБ пен ПАБ-ты денсаулық сақтау ұйымның басшылары тағайындайтын және жұмыстан босататын меңгеруші басқарады. Ол медициналық ұйымның басшысына және оның медициналық бөлім (емдеу) жөніндегі орынбасарына тікелей бағынады.
21. ОПАБ пен ПАБ медициналық құжаттарды жүргізеді және өзінің қызметі туралы мәліметтер жөнінде есеп береді.
22. ОПАБ мен ПАБ-тың жұмыс істеп тұрған үй-жайларын патологиялық-анатомиялық қызметтен басқа қызметтерді орналастыру үшін пайдалануға болмайды.
23. ОПАБ мен ПАБ-тың негізгі міндеттері мен функциялары:
1) органдары мен тіндерін макроскопиялық және микроскопиялық зерттеулер арқылы қайтыс болған сырқаттарды ашуды жүргізу;
2) қажет болған жағдайда қайтыс болғандардың мәйіттерінен бактериологиялық, вирусологиялық және зерттеудің басқа да қосымша әдістері үшін тін үлгілерін алу және жіберу;
3) қайтыс болу себептері туралы нақты мәліметтерді қамтамасыз ету;
4) биопсияны және операциялық материалды патогистологиялық зерттеудің көмегімен көзі тірісіндегі ауруларды диагностикалау;
5) мынадай жолдармен клиникалық диагностиканың сапасын арттыру:
секциялық, операциялық және биопсиялық материалдағы патологиялық процестің сипаттамасын анықтау;
сырқаттың қайтыс болу себебі мен механизімін белгілеу;
клиницист дәрігерлермен ашу нәтижелері мен көзі тірісіндегі патологиялық зерттеулерді бірлесіп талқылау;
патология мәселелері бойынша консультациялық көмек көрсету;
клиникалық және патологоанатомиялық мәліметтер мен диагноздарды салыстыру арқылы емдеуші дәрігерлермен бірлесіп диагностикалық және емдеу жұмыстарының сапасын талдау;
бекітілген денсаулық сақтау ұйымдардың дәрігерлік ұжымдарымен, сондай-ақ тиісті денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарында нәтижелерді міндетті түрде талқылай отырып, ОПАБ мен ПАБ-тың жұмысын қорытындылау және талдау болып табылады.

4. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының патологиялық анатомия кафедраларының қызметі

24. Жоғары медициналық оқу орындарының патологиялық анатомия кафедралары клиникалық кафедраларға жатады, патологоанатом-дәрігерлерді дайындау жүйесінің оқу, ғылыми-әдістемелік орталықтары болып табылады.
25. Патологиялық-анатомиялық бюролар, орталықтандырылған патологиялық-анатомиялық бөлімшелер және патологиялық-анатомиялық бөлімшелер патологиялық анатомия кафедраларының оқу базалары болып табылады. Патологиялық анатомия кафедраларының профессорлық-оқытушылық құрамы дәрігерлік лауазымдағы 0,5 ставкадағы патологоанатом-дәрігер жүктемесінің есептелген нормасының 25 пайыздан кем болмайтын көлеміндегі прозекторлық жұмысты орындауға міндетті. Патологиялық анатомия кафедраларының профессорлық-оқытушылық құрамынының клиникалық ставкаларын, сондай-ақ ауыр еңбек жағдайлары мен психикалық-эмоциялық жүктемелері үшін қосымша ақы төлеу "Азаматтық қызметшілерге, мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен ұсталатын ұйымдардың қызметкерлеріне, қазыналық кәсіпорындардың қызметкерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 29 желтоқсандағы N 1400 қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.

Патологиялық-анатомиялық диагностиканы
жүзеге асыру қызметімен айналысатын
денсаулық сақтау ұйымдары мен
(әлде) құрылымдық бөлімдерінің қызметі
туралы Ережеге қосымша

Патологиялық-анатомиялық бюролар, орталықтандырылған патологиялық-анатомиялық бөлімшелер және патологоанатомиялық бөлімшелерді жарақтандыру үшін жабдықтар мен медициналық бұйымдардың тізбесі

р/с №	Атаулар	ПАБ	ОПАБ	ПАБ
1.	10 денеге арналған тоңазытқыш камера	2	1	-
2.	3-5 денеге арналған тоңазытқыш камера	-	-	1
3.	Көлемі 6 текше метр болатын биоматериалды сақтауға арналған тоңазытқыш камера	1	1	1
4.	Денені көтеруге және тасымалдауға арналған гидравликалық көтергіш	2	2	1
5.	Тот баспайтын болаттан жасалған алынатын зембілдері бар мәйіттерді тасымалдауға арналған арба	3	2	2
6.	Бас астылық, препаровочты үстелдері мен қалдықтарды кәдеге жаратуға және зарарсыздандыруға арналған багы бар жиынтықты секциялық патологоанатомиялық үстел	6	4	2
7.	Жылжымалы секциялық жуу үстелі	3	2	1
8.	Аспаптарға арналған жылжымалы үстел	6	4	2
9.	Секциялық залға арналған қабырғаға ілінетін рентгендік суреттерді шолуға арналған қорап	1	1	1
10.	Құрылған орталықтан сыртқа тебуші сорғышымен, электрлік сорғышымен, инъекциялық пистолетімен, қосымша заттарымен (қайтыс болған адамның денесін бальзамдау үшін) инъекциялық аппарат	1	1	1
11.	Құрылған орталықтан сыртқа тебуші сорғышымен, электрлік сорғышымен, жинағыш сыйымдылығы мен сорғыш пистолеті бар сорғыш аппарат	1	1	1
12.	Бетті дезинфекциялауға арналған аппарат	1	1	1
13.	Ауа тазартқыш	5	3	2
14.	Секциялық жиынтық	5	3	2
15.	Экстракторы бар аутопсиялық ара	2	1	1
16.	Жиынтықтағы аутопсияға арналған қол арасы	2	1	1
17.	Хирургиялық стационарлық шам	6	4	2
18.	Табытты тасымалдау үшін арбасы бар жиынтықтағы қайтыс болған адаммен қоштасуға арналған тұғыр	1	1	1
19.	Автономды қоректендіруі бар жаңа туған нәрестелерге арналған электрондық үстелдік таразылар	2	1	1
20.	Электрондық зертханалық таразылар	2	1	1
21.	Жарық шамы бар маңдай бинокулярлы операциялық лупа (жиынтық)	2	1	1
22.	Жылжымалы бактерицидті сәулелеуіш	3	1	1
23.	Бактерицидті қабырға-еден сәулелеуіш	50	30	20
24.	Тіндерді гистологиялық тазарту үшін карусель түріндегі автоматтандырылған тіндік процессор	4	2	1
25.	Парафиндік блоктар құю бойынша станция	2	2	1
26.	Тілікшелер мен жағындыларды бояу үшін автоматтандырылған станция	2	1	1
27.	Тілікшелер мен жағындыларды қолмен бояу үшін жиынтық	3	2	1
28.	Үстіңгі шынының астына препараттарды бекітуге арналған автомат	2	1	1
29.	Шыныларды таңбалауға арналған аппарат	2	1	1
30.	Гистокассеттерді таңбалауға арналған аппарат	2	1	1
31.	Гистологиялық кесінділерді түзетуге арналған су шоншасы	10	6	3
32.	Тілікшелерді ауыстыру жүйесі бар электромеханикалық ротациялық микротом	6	3	2
33.	Шаналық микротом	6	3	2
34.	Микротомдық пышақтарды қайрауға арналған автомат	1	1	1
35.	Микротом-криостат	1	1	1
36.	Зертханалық центрифуга	2	1	1
37.	Магниттік араластырғышы бар 2 камфоралық электрлік пеш	2	1	1
38.	Құрғақ ауалық термостат	7	4	2
39.	Электрлік аквадистиллятор	1	1	1
40.	Таза суға арналған су жинағыш	1	1	1
41.	Сорғыш шкаф	5	3	2
42.	Шыны препараттарды мұрағаттандыруға арналған шкаф (шкаф-мұрағат)	10	6	2
43.	Парафиндік блоктар мен слайдтарға арналған мұрағаттық жүйе (модульдік конструкция)	10	6	2
44.	Реактивтерге арналған қышқылға төзімді шкаф	3	2	1
45.	Су өтпейтін жабыны бар медициналық зертханалық үстелдер	25	15	5
46.	Гистологиялық зерттеуге арналған операциялық материалды кесу станциясы	2	1	1
47.	Парафинді диспенсер	3	2	1
48.	5 револьверлік басы бар бинокулярлық микроскоп	20	10	5
49.	Сандық түріндегі суреттерді шығару, сақтау және беру мүмкіндігі бар бинокулярлық микроскоп базасында компьютерлік морфологиялық талдағыш	2	1	1
50.	Жұмысшы люминесцентті микроскоп	1	1	1
51.	Кез келген сәулелік микроскопқа, дербес компьютерге немесе ноутбукқа бекітуге болатын сандық түрлі-түсті камера	3	2	1
52.	Кеңселік жұмыс станциясы (вирусқа қарсы бағдарламалық қамтамасыз ету, кеңселік пакет)	40	20	7
53.	Ноутбук	3	2	1
54.	Телемедицина модулімен медициналық ақпараттық жүйе	50 жұмыс орнына 1 лицензия	50 жұмыс орнына 1 лицензия	-
55.	50-100 кеңселік жұмыс станциясына серверлік ұсыныстар (жиынтықтағы серверлік бағдарламалық қамтамасыз ету, вирусқа қарсы серверлік бағдарламалық қамтамасыз ету)	1	1	-
56.	Мұрағатты және бейне/фотосуретті сақтауға арналған файл-сервер (жиынтықтағы серверлік бағдарламалық қамтамасыз ету, вирусқа қарсы серверлік бағдарламалық қамтамасыз ету)	1	1	-
57.	Бейнесервер (жиынтықтағы серверлік бағдарламалық қамтамасыз ету)	1	1	-
58.	Залдарындағы бейне бақылауға арналған жабдықтар жиынтығы	2	1	1
59.	Локальды есептеуіш желі	40 нүктеге	30 нүктеге	10 нүктеге
60.	Принтер	20	10	3

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2009 жылғы 23 қарашадағы
№ 763 бұйрығына 2-қосымша

Патологиялық-анатомиялық ашып қарауды жүргізу тәртібі Ереже

1. Жалпы ережелер

1. Осы патологиялық-анатомиялық зерттеулер жүргізу тәртібі туралы Ереже (бұдан әрі – Ереже) патологоанатомиялық зерттеулер жүргізу тәртібін белгілейді.
2. Мәйіттерді ашу дәрігерлер биологиялық өлімді анықтағаннан кейін, бас дәрігердің немесе оның медициналық (емдеу) бөлім жөніндегі орынбасарының мәйітті ашуға жіберу туралы жазбаша өкімімен стационарлық сырқаттың медициналық картасын немесе амбулаториялық сырқаттың медициналық картасын ұсынғаннан кейін рұқсат етіледі. Патологоиялық-анатомиялық диагноз енгізілген стационарлық сырқаттың медициналық картасы мәйітті ашудан кейін он күнтізбелік күннен астырмай денсаулық сақтау ұйымының медициналық мұрағатына жіберіледі.
3. Қайтыс болған адамның жұбайының әлде жақын туыстарының, заңды өкілдерінің жазбалы түрдегі арызы әлде өлген адамның тіршілік кезіндегі берген жазбалы түрде білдірткен тілегі болыу мен қатар зорлап өлтірілгендігіне күдік туындамаған жағдайларда мәйітті ашпай берілуін рұқсат етеді.
4. Мәйіттің патологиялық-анатомиялық зерттелуін тоқтатуға жол берілмейді:
1) ана мен нәрестелер өлімі жағдайларында;
2) аса жұқпалы аурулардан болған өлім жағдайларында.

2. Патологиялық-анатомиялық зерттеулер жүргізу тәртібі

5. Өлім себебін және аурудың диагнозын анықтау мақсатында жедел инфекциялар, онкологиялық аурулар, бала кезеңнің патологиясы, медициналық манипуляцияларға байланысты өлім жөнінде күдіктенген жағдайларда мәйіттің патологиялық-анатомиялық зерттелуі жүргізіледі.
6. Диспенсерлік есепте тұрмайтын балалар емдеу ұйымдарынан тыс кенеттен өлген жағдайларда олардың мәйіттері сот-медициналық ашуға жатады.
7. Дәрігер патологоанатом Республикалық сот-медициналық сараптама орталығының филиалдарымен консультациялық көмек үшін тартылуы мүмкін.
8. Диспенсерлік есепте тұратын балалар кенеттен қайтыс болған жағдайларда ашуды патологоанатом дәрігерлер жүргізеді.
9. Патологиялық-анатомиялық бөлімшенің бас дәрігері мен меңгерушісі инфекциялық ауру жөнінде күдік туындаған жағдайларда балалардың мәйіттерін ашу материалдарын вирусологиялық (немесе иммунофлюоресценттік) және бактериологиялық зерттеуді ұйысдастырады.
10. Өткен тәулікте қайтыс болған стационарлық сырқаттардың медициналық карталары патологиялық-анатомиялық бюроға (бұдан әрі - ПАБ), орталықтандырылған патологиялық-анатомиялық бюроға (бұдан әрі - ОПАБ) мен патологиялық-анатомиялық бөлімшеге (бұдан әрі - ПАБ) өлім тіркелген күннен кейінгі күні таңғы сағат 10-нан кешіктірмей беріледі.
11. Ашуды жүргізетін патологоанатом дәрігер ашу процесінде емдеуші дәрігерден білгісі келетін мынадай мәселелерді сұрайды: ауру ағымының, сырқатты емдеу және тексеру ерекшеліктері және ашу барысы бойынша қажетті түсініктеме береді. Ашуды аяқтағаннан кейін емдеуші дәрігерлермен ашу қорытындысын талқылайды, патологиялық-анатомиялық процесс, диагноз, өлімге тікелей қатысты себептер, диагноздардың сәйкестіктері немесе айырмашылықтары туралы пікірлерді айтады.
12. Қайтыс болу туралы дәрігерлік куәлікті (алдын ала, түпкілікті) ашу жүргізілген күні патологоанатом рәсімдейді.
13. Зорлап өлтірілгендігіне күдік туындаған жағдайда мәйітті ашу тоқтатылады және медицина ұйымының басқармасы мәйітті сот-медициналық экспертизаға жіберу жөнінде мәселені шешу мақсатында сот-тергеу органдарына жазбаша хабарлайды.
Дәрігер патологоанатом сот-медициналық зерттеу үшін денені, мәйіттің барлық органы мен тіндерін сақтау шараларын қабылдайды. патологиялық-анатомиялық зерттеудің өндірістік бөлігіне сот-медициналық ашуды ары қарай жүргізу үшін негіздеме көрсетілетін хаттама әзірленеді.
Әрбір тоқтатылған патологиялық-анатомиялық ашу туралы патологоанатом дәрігер ашуды тоқтатқан бетте бөлімшесінің меңгерушісіне, өлім болған денсаулық сақтау ұйымның әкімшілігіне жазбаша хабарландыру жібереді.
14. Ашу кезінде жіті жұқпалы ауруларды, тағамнан немесе өндірістік улануды алғаш анықтаған жағдайда немесе оған күдіктенген жағдайда, екпеге өзгеше реакциясына патологоанатом дәрігер бұл туралы медициналық ұйымның бас дәрігеріне жазбаша хабарлау және мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарына жазбаша шұғыл хабарлау жібереді.

3. Өлі туған немесе өлген нәрестелер мәйіттерінің патологиялық-анатомиялық зерттеулер жүргізу тәртібі

15. Босандыру және басқа да медициналық ұйымдарда өлген тірі туғандар мен жүктіліктің мерзімі 22 және одан да көп аптада дене салмағы 500 г өлі туғандардың барлығы, оның ішінде жүктілікті үзгеннен кейін (өз бетімен, медициналық және әлеуметтік көрсетімдер бойынша) бала жолдасын міндетті патогистологиялық зерттей отырып және перинаталдық өлім туралы дәрігерлік куәлікті рәсімдей отырып, патологиялық-анатомиялық зерттеудің хаттамасын рәсімдей отырып, ашуға жатады.
16. Тірі немесе өлген тірі туған нәрестелер, баланың жолдасымен бірге түсік патогистологиялық зерттеуге жіберіледі.
17. Босандыру ұйымының бас дәрігері ПАБ, ОПАБ. ПАБ-қа өлі туғандарды туғаннан кейін 12 сағаттан кешіктірмей, ал өлген тірі туғандарды өлгеннен кейін 12 сағаттан кешіктірмей жеткізуді қамтамасыз етеді.
18. Босандыру ұйымында өлі туған және өлген тірі туған нәрестелерді нақты клиникалық диагнозымен перинаталдық ашуға жолдама толтырылады;
19. Патологиялық-анатомиялық бөлімшенің меңгерушісі өлі туған және өлген тірі туған нәрестелердің мәйіттерін тіндері мен органдарын міндетті толық патогистологиялық зерттеулер жасай отырып, ашу жүргізуді қамтамасыз етеді.
20. Ашудың, патогистологиялық зерттеулер мен плаценто зерттеулерінің мәліметтері ашу хаттамасына енгізіледі.
21. Денсаулық сақтау ұйымдарының бас дәрігерлері мен патологиялық-анатомиялық бөлімшелердің меңгерушілері өлі туған және өлген тірі туған нәрестелерді және бала жолдасын ашуға денсаулық сақтау ұйымдардың немесе мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызметі органдарының тиісті зертханаларын пайдалана отырып, қажетті вирусологиялық және бактериологиялық зерттеу материалдарын ұйымдастырады.
22. Дәрігер патологоанатом перинаталдық (болжамды, нақты) өлім туралы дәрігерлік куәлікті мәйітті ашу жүргізген күні рәсімдейді.
23. Ұрықтардың, жаңа туған нәрестенің мәйіттерін ашу нәтижелерімен қатар перинаталдық кезеңде өлгендердің патологиялық-анатомиялық диагнозын бірегей тұжырымдау үшін плацентасын патогистологиялық зерттеудің нәтижелері пайдаланылады.
24. Бала жолдасын патологиялық-анатомиялық зерттеу мынадай жағдайларда жүргізіледі.
1) өлі туудың барлық жағдайларында;
2) туған сәтте анықталған жаңа туған нәрестелердің барлық аурулары кезінде;
3) жаңа туған нәрестелердің гемолитикалық ауруға күдіктенген жағдайда;
4) су ерте кеткен жағдайда және лас сулар кезінде;
5) жүктіліктің соңғы үш айлығында ананың безгек ауруларымен сырқаттануы жағдайында;
6) плацентаның айқын патологиясы кезінде.
25. Ұрықтардың және жаңа туған нәрестелер мәйіттерін патологиялық-анатомиялық зерттеу ұрықтар мен жаңа туғандарды ашу ерекшеліктерін ескере отырып, жүргізіледі.
26. Босандыру ұйымының бас дәрігері мен патологиялық-анатомиялық бөлімшенің меңгерушісі перинаталдық өлім-жітімнің жарты жылдық, жылдық талдауларын жүргізуді қамтамасыз етеді.
27. Дене салмағы 500 граммнан кем болатын ұрықтардың антропометриялық мәліметтерін (дене салмағы, бойы, басының өлшемі, көкірек қуысының өлшемі) көрсете отырып тіркеледі.
28. Дене салмағы 500 граммнан кем болатын ұрықтар мәйіттерін патологиялық-анатомиялық ашуды босандыру органдары әкімшілігінің талабы бойынша ашу хаттамасын рәсімдей отырып жүргізіледі.
29. Туа біткен даму кемшілігінің бар екендігіне күдіктенген кезде медициналық көрсетімдері бойынша жүктілікті үзген жағдайда – ұрық пен плацента ашу хаттамасы рәсімделе отырып, патологиялық-анатомиялық ашуға жіберіледі.

4. Аналық өлім жағдайларындағы мәйіттердің патологиялық-анатомиялық зерттеулер жүргізу тәртібі

30. Аналық өлім болған бардық жағдайларда секциялық материалды міндетті толық патогистологиялық зерттеуімен ПАБ, ОПАБ пен ПАБ-тың базасында өлгеннен кейін барынша ерте мерзімде (24 сағатқа дейін) тек жоғары білікті маман-патологанатом ашу жүргізеді.
31. Патологиялық-анатомиялық зерттеудің барлық кешенін аяқтау кезінде акушериялық патологиядан өлудің барлық жағдайлары емдеу-бақылау комиссиясы мен клиникалық-патологоанатомиялық талдауға жатады.
32. Патологиялық-анатомиялық диагнозды құрастыру принципі және қайтыс болу туралы дәрігерлік куәлікті рәсімдеу ережесі Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы бекіткен аурулар және денсаулыққа байланысты проблемалардың халықаралық статистикалық сыныптамасында жазылған ережеге сәйкес болуы керек.

5. Мәйіттің патологиялық-анатомиялық зерттеулердің күрделілік санаттары

33. Мәйіттің патологиялық-анатомиялық зерттеулері күрделілігіне қарай келесі санаттарға бөлінеді:
1) бірінші күрделілік санаты;
2) екінші күрделілік санаты;
3) үшінші күрделілік санаты;
4) төртінші күрделілік санаты.
34. Бірінші күрделілік санатының ашып көрулеріне клиникалық диагнозы белгілі және танатогенезді және өлім себептерін баяндауда қиындықтар болмаған жағдайдағы мәйітті патологиялық-анатомиялық зерттеу жатады.
Екінші күрделілік санатының ашып көрулеріне клиникалық диагнозы белгілі және патологиялық процесс мәнін, танатогенезді және өлім себептерін анықтауда қандайда бір қиындықтар болған жағдайдағы мәйітті патологиялық-анатомиялық зерттеу жатады.
Үшінші күрделілік санатының ашып көрулеріне клиникалық диагнозы белгілі, зерттеудің қосымша гистохимиялық әдістерін қажет ететін жағдайдағы мәйітті патологиялық-анатомиялық зерттеу жатады.
Төртінші күрделілік санатының ашып көрулеріне зерттеудің иммундық-гистохимиялық әдістерін қажет ететін жағдайдағы мәйітті патологиялық-анатомиялық зерттеу жатады.
35. Патологиялық-анатомиялық диагнозды ресімдеу кезінде патологоанатом-дәрігер мына критерийлерді басшылыққа алады:
1) негізгі аурушаңдық – өз-өзінен немесе оның асқынуы салдарынан науқастың өліміне алып келген назологиялық бірлік;
2) негізгі аурушаңдықтың асқынуы – негізгі аурушаңдықпен патогенетикалық және (немесе) этиологиялық байланысы бар патологиялық процесс;
3) жанама аурушаңдық – негізгі аурушаңдықпен және оның асқынуларымен этиологиялық және патогенетикалық байланысы жоқ, олардың қалыпты өтуіне қолайсыз әсер етпеген және қайтыс болуға ықпал етпейтін назологиялық бірлік;
4) құрамдастырылған негізгі аурушаңдық науқастың екі немесе одан көп жетекші сырқаттарының үйлесімін көрсетеді. Бұл аурулар жаңа патологиялық жағдайды туындатады және, өзара әрекеттесе отырып, өлімге алып келеді (аурушаңдық пен өлімнің бикаузальдық және мультикаузальдық генезі).
Мұндай жағдайда екі немесе одан көп назологиялық бірліктер әртүрлі патогенетикалық және танатологиялық байланыста болады.
36. Ол байланыстарды бөледі:
бәсекелес аурушаңдықтар – науқаста бір уақытта болатын екі немесе одан көп назологиялық бірліктер, олардың әрқайсысы жеке түрде өлімге алып келуі мүмкін;
үйлескен аурушаңдықтар – екі немесе одан көп назологиялық бірліктер, олардың әрқайсысы жеке өлімге алып келмес еді, бірақ бірігіп өлімге себеп болады,
фондық аурушаңдық – этиологиясы өзге бола тұрып, негізгі аурушаңдықтың пайда болуы және дамуы үшін елеулі рөл атқарады; негізгі аурушаңдық пен фондық аурушаңдықтың өзара әрекеттесуі танатогенезді жеделдетеді және күрделендіреді.
37. Қорытынды клиникалық және патологиялық-анатомиялық диагноздар сәйкес келмеген жағдайда патологоанатом-дәрігер сәйкес келмеушілік санатын және себептерін анықтауы керек.
38. Сәйкес келмеушіліктің келесі санаттарға бөлінеді:
1) сәйкес келмеушіліктің бірінші санаты – алдыңғы өткен кезеңдерде аурушаңдық анықталмаған, ал осы медициналық ұйымда науқас жағдайының ауырлығына, патологиялық процестің жайылғандығына, науқастың осы мекемеде қысқа уақыт болғандығына байланысты диагноздың дұрыстығын анықтауға мүмкіндік жоқ;
2) сәйкес келмеушіліктің екінші санаты – науқасты тексерудегі кемшіліктерге, қажетті және қолжетімді зерттеулердің болмауына байланысты осы медициналық ұйымда аурушаңдық анықталған жоқ және де мыналарды ескеру қажет, дұрыс диагностика міндетті түрде аурушаңдықтың аяқталуына шешуші әсер етпеуі мүмкін, бірақ дұрыс диагноз қойылуы мүмкін еді және қойылу керек;
3) сәйкес келмеушіліктің үшінші санаты – дұрыс жасалмаған диагностика дәрігерлік қате тактикаға алып келді, бұл науқастың қайтыс болуына шешуші рөл атқарды.
39. Сәйкес келмеушіліктің объективтік себептеріне мыналарды жатқызған жөн:
науқастың стационарда қысқа уақыт болғандығы (бір тәулікке дейін):
науқас жағдайының ауырлығы;
аурушаңдықтың әдеттен тыс өтуі;
аурушаңдықтың сиректігі;
қажетті медициналық аппаратураның болмауына байланысты тексерудің қосымша әдістерін өткізудің мүмкін еместігі.
Сәйкес келмеушіліктің субъективтік себептеріне мыналарды жатқызған жөн:
анамнез мәліметтерін толық есепке алмау (соның ішінде толық жинамау);
клиникалық деректерді дұрыс баяндамау;
науқасты соңына дейін тексермеу (электрокардиограмма, сәулелік диагностика, эндоскопия, ультрадыбыстық зерттеу, компьютерлік тамография, лапороскопия және басқаларды жасамау);
зерттеудің қосымша әдістерін дұрыс баяндамау;
зерттеудің қосымша әдістерінің қорытындыларын ескермеу;
зерттеудің қосымша әдістерінің қорытындыларын қайта бағалау;
операция кезіндегі диагностикалық қателік;
қажетті мамандар кеңесінің болмауы;
кеңесші пікірін қайта бағалау;
қорытынды клиникалық диагнозды қате (патогенетикалық емес) құру және ресімдеу.
40. Ашып көру кезінде анықталған ятрогендік патологиялардың барлық жағдайларында, бейіні мен санатын анықтап, жан-жақты талдау жасалуға тиісті:
1) бірінші санат ятрогениялары – қайтыс болуға себеп болған патологиялық процестер, қалыпты емес реакциялар, олар нәтижелі емес, қате және дұрыс емес медициналық іс-әрекеттермен байланысты болады; патологиялық-анатомиялық диагнозда бірінші санат ятрогениялары бірінші орынға қойылуы және өлімнің алғашқы себебі ретінде бағалануы керек (негізгі аурушаңдық);
2) екінші санат ятрогениялары – негізді және дұрыс орындалған көрсеткіштер бойынша жүргізілген медициналық әсер етулерге байланысты патологиялық процестер мен асқынулар; олардың дамуы нақты науқастың жеке ерекшеліктеріне және жағдайына байланысты, олар негізгі аурушаңдықпен тікелей патогенетикалық байланыста болмайды, бірақ үнемі олардың асқынуларынан шет қала бермейді. Патологиялық-анатомиялық диагнозда бұл ятрогениялар құрамдастырылған негізгі аурушаңдықта екінші орын алады;
3) үшінші санат ятрогениялары – негізгі аурушаңдықпен немесе оның асқынуымен патогенетикалық байланысты емес және танатогенезде елеулі рөл атқармайтын патологиялық процестер, реакциялар; диагнозда оларға жанама аурушаңдық орны беріледі.
41. Диагнозды анықтау мақсатымен сырқаттан хирургиялық операция және (әлде) биопсия арқылы алынған тіндердегі өзгерістер кешендерін талдау арқылы патологиялық-анатомиялық диагностика жүргізу барысында дәрігер патологоанатом жүргізген зерттеулердің күрделілік санаттарын анықтауға тиісті.
Бірінші күрделілік санатының зерттеулеріне мынадай операциялық және биопсиялық материалды жатқызған жөн: құрт тәрізді өскін, жарық қабы, резекцияланған қарын, ішек-қарын жолының дивертикулдары, өт қуығы, геморроидальдық түйіндер; күйген немесе травматикалық сипаттағы құрылымдар кезіндегі өңеш; таңдайдың көмекей бездері мен аденоидтары, мұрын полипі, ісік патологиясы жоқ аналық бездер; гангрена кезіндегі аяқ, жыланкөз жолдарының тіні және іріңді процестер кезіндегі грануляцияла, түтіктегі жүктілік.
Екінші күрделілік санатының зерттеулеріне жатады: алдын ала верификацияланған ісік алды және ісік процестері, ойық жара кезіндегі кесілген қарын; тән емес ойық жара колиті кезіндегі тоқ ішек, остеомиелит кезіндегі сүйек, плаценталар мен бұзылған жүктілік кезіндегі жатыр жолағының қырындысы, фибромиомалары, аналық без жылауықтары, жатыр эндомериозы, тері папилломалары, созылмалы лимфадениттер кезіндегі лимфа түйіндері, қатерсіз ісіктер; фибромалар, липомалар, гемангиомалар.
Үшінші күрделілік санатының зерттеулеріне жатады: цервикальдық өзек және жатыр қырындыларын, невустар, «А» типті кератоакантомаларды, дисплазиялы сүт бездері, қатерлі зақымы жоқ лимфа түйіндерінің биопсиясын жатқызған жөн.
Төртінші күрделілік санатының зерттеулеріне жатады: ауыр дисплазия мен интраэпителиальдық карцинома кезіндегі жатыр мойнының диагностикалық биопсиясы, шұғыл интраоперациялық диагностикалық зерттеулер; арнайы бояу әдістерін қолдануды талап ететін диагностикалық және операциялық биопсиялары; көз алмасын алып тастау; қатерлі ісіктердің барлық биопсиялары, «В», «С» типті кератоакантомалар; бас миы және жұлын ісіктері, қатерлі ісіктердің бүкіл операциялық материалдары, трепанобиопсиялар, органдардың пункциялық биопсиялары, барынша қарапайым зерттеулер негізінде сипаты анықталмаған өкпе диагностикалық биопсиялары.
42. Секциялық немесе операциялық, биопсиялық материалдың 1 блогын патогистологиялық зерттеуге қажет реактивтер мен шығыс материалдарының тізбесі осы Ережелердің 1-қосымшасына сәйкес анықталады.

Патологиялық-анатомиялық ашып қарауды
жүргізу тәртібі туралы Ережелерге
қосымша

Секциялық немесе операциялық, биопсиялық материалдың 1 блогын патогистологиялық зерттеуге қажетті реактивтер мен шығыс материалдарының тізбесі

№№ р/н	Реактивтің атауы	Бір зерттеуге арналған шығыс
	1	2
1.	Натрий эозині	0,015 г
2.	Негізгі фуксин	0,015 г
3.	Қышқыл фуксин	0,005 г
4.	III судан	0,005 г
5.	IV судан	0,005 г
6.	Қызыл қан тұзы	0,005 г
7.	Сары қан тұзы	0,005 г
8.	Хлорлы темір	0,05 г
9.	Сіркесуы қышқылы	0,1 г
10.	Күкірт қышқылы	0,15 г
11.	Тұз қышқылы	0,12 г
12.	Азот қышқылы	0,0025 г
13.	Эфир	0,5 г.
14.	Ацетон	0,75 г
15.	Глицерин	0,05 г
16.	Ксилол	15 г
17.	Парафин	15,0 г
18.	Histomix extra	15 г
19.	Муцикармин	0,005 г
20.	Метилен көгі	0,0015 г
21.	Индигокармин	0,0015 г
22.	Қызыл Конго	0,0015 г
23.	Кармин	0,01 г
24.	Вазелин майы	0,5 г
25.	Балауыз	0,5 г
26.	Формальдегид 40%	10 г
27.	Хлороформ	20 г
28.	Ректификтелген этил спирті 96,60	20,0 г
29.	Гематоксилин	0,015 г
30.	Йод тәрізді қышқыл натрий	0,02 г
31.	Алюмокалий ашудастар	0,02 г
32.	Лимон қышқылы	0,02 г
33.	Хлорлы алюминий	0,5 г
34.	Полистерол	0,3 г
35.	Дибутил фталат	0,2 г
36.	Амырсын бальзамы	0,03 г
37.	Био Маунт препараттарын жасауға арналған орта	100 блокқа 5 мл
38.	Пикрофуксин	0,1 г
39.	Перлс бойынша бояу	100 блокқа 1 жинақ
40.	ШИК реакцияға арналған жинақ	100 блокқа 1 жинақ
41.	Күміспен импрегнациялау	100 блокқа 1 жинақ
42.	Тазартылған су	10 мл
43.	Иммерссиялық май	0,003 г
44.	Романовский бойынша Азур- эозині	1 г
45.	Кальцийді азайтатын электролиттік ерітінді	10 мл
46.	Ван-Гизон бойынша бояу	1000 блокқа 1 жинақ
47.	Крио спрей	15 мл
48.	Деол абсолют (этил спиртін алмастырушы)	20 г
49.	Киллик	0,1 мл
50.	Био-клир (ксилолды алмастырушы)	5 мл
51.	Биопсиялық қап	1 дана
52.	Биопсиялық төсеніш	1 дана
53.	Ағаш блоктар	1 дана
54.	Мақта	1 г
55.	Бұйымдық шынылар 75х25х2 мм	2 дана
56.	Бұйымдық шынылар 76х26х1 мм	2 дана
57.	Жабындық шынылар 24х24 мм	4 дана
58.	Стерильді емес бинт 7х14	50 блокқа 1
59.	Дәке	0,15 м
60.	Гистокассеталар	1 дана
61.	Ротациялық микротомға арналған ауыспалы жүздер	100 блокқа 1 дана
62.	Металлдан жасалған қалыптар	100 блокқа 1 дана
63.	Құятын шығыршық	1 дана
64.	Күлсіздендірілген фильтр «синяя лента» d-12,5 см	1 дана