О правилах благоустройства территории населенных пунктов района имени Габита Мусрепова

Решение маслихата района имени Габита Мусрепова Северо-Казахстанской области от 23 ноября 2009 года N 14-2. Зарегистрировано Управлением юстиции района имени Габита Мусрепова Северо-Казахстанской области 24 декабря 2009 года N 13-5-104. Утратило силу - решением маслихата района имени Габита Мусрепова Северо-Казахстанской области от 30 мая 2012 года N 4-10

Сноска. Утратило силу - решением маслихата района имени Габита Мусрепова Северо-Казахстанской области от 30.05.2012 N 4-10

В соответствии с пунктом 2 статьи 3 Кодекса Республики Казахстан «Об административных правонарушениях» от 30 января 2001 года № 155, с подпунктом 8 пункта 1 статьи 6 Закона Республики Казахстан «О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан» районный маслихат РЕШИЛ:
1. Утвердить Правила благоустройства территории населенных пунктов района имени Габита Мусрепова (прилагаются).
2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня их первого официального опубликования.

Председатель XIV сессии Секретарь районного
районного маслихата маслихата
Е. Амренов Б. Искакова

Утверждены
решением сессии районного маслихата
от 23 ноября 2009 года N 14-2

Правила благоустройства территории населенных пунктов района имени Габита Мусрепова

1. Общие положения

1. Настоящие Правила благоустройства населенных пунктов района имени Габита Мусрепова (далее Правила) разработаны в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 30 января 2001 года "Об административных правонарушениях", с Законом Республики Казахстан от 24 марта 1998 года "О нормативных правовых актах", Законом Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан".
Правила регулируют отношения и устанавливают ответственность физических и юридических лиц в сфере благоустройства, охраны зеленых насаждений, содержания и защиты объектов инфраструктуры в населенных пунктах района имени Габита Мусрепова.

2. Основные понятия и определения, используемые в настоящих Правилах

2. Благоустройство населенного пункта - комплекс элементов и работ, направленных на создание благоприятной, здоровой и удобной жизнедеятельности человека на территории населенных пунктов
3. Внутридворовые территории - земли, используемые для установки малых архитектурных форм, детских, бельевых, контейнерных площадок, парковок автотранспорта, декоративных сооружений, проездов к дому, заездов во двор.
4. Отведенная территория - участок земли, переданный землепользователю (предприятию, учреждению, частному лицу и т.п.) во владение или для использования в соответствии с решениями уполномоченных органов на правах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан для размещения принадлежащих ему объектов.
5. Прилегающая территория - территория (в границах 5 метров по периметру), непосредственно примыкающая к границам здания, сооружения, ограждения, строительной площадки, к объектам торговли, рекламы и иным объектам, находящимся в собственности, владении, аренде.
6. Землепользователь - юридическое или физическое лицо, использующее земельные участки в черте населенного пункта, независимо от цели и форм собственности (предприятия, организации, коммерческие структуры, предприниматели, владельцы домов частного сектора, кооперативы собственников квартир и другие).
7. Места общего пользования - зоны отдыха (парки, пляжи, скверы), площади, остановочные площадки транспорта и т.п.
8. Малые архитектурные формы - сравнительно небольшие по объему объекты как декоративного характера, так и практического использования:
декоративные сооружения - скульптуры, фонтаны и декоративные водоемы, стелы, барельефы, вазы для цветов, флагштоки и т.д.;
сооружения практического использования - беседки, павильоны, киоски, торговые тележки, телефонные и торговые автоматы, аттракционы, скамьи, ограды, урны, таблички улиц, домов, рекламы, почтовые ящики и т.д.
9. Здание- искусственное строение, состоящее из несущих и ограждающих конструкций, образующих обязательный наземный замкнутый объем, в зависимости от функционального назначения, используемое для проживания или пребывания людей, выполнения производственных процессов, а также размещения и хранения материальных ценностей. Здание может иметь подземную часть.
10. Сооружение - искусственно созданный объемный, плоскостной или линейный объект (наземный, надводный и (или) подземный, подводный), имеющий естественные или искусственные пространственные границы и предназначенный для выполнения производственных процессов, размещения и хранения материальных ценностей или временного пребывания (перемещения) людей, грузов, а также размещения (прокладки, проводки) оборудования или коммуникаций. Сооружение также может иметь художественно-эстетическое, декоративно-прикладное либо мемориальное назначение.
11. Проезжая часть, проезд - элемент дороги, обеспечивающий подъезд транспортных средств к жилым и общественным зданиям, учреждениям, предприятиям и прочим объектам застройки внутри населенного пункта, микрорайона.
12. Тротуар - элемент дороги, предназначенный для движения пешеходов, примыкающий к проезжей части или отделенный от нее газоном.
13. Содержание дорог - комплекс работ, в результате которых поддерживается транспортно-эксплуатационное состояние дорог, дорожных сооружений, отвечающих требованиям правил пользования автомобильными дорогами.
14. Очистка территории - уборка территории, сбор, вывоз и утилизация (обезвреживание) бытовых отходов, мусора, снега, наледи.
15. Отходы производства и потребления (далее - отходы) - остатки сырья, материалов, полуфабрикатов, иных изделий или продуктов, которые образовались в процессе производства или потребления, а также товары (продукция), утратившие свои потребительские свойства.
16. Твердые бытовые отходы (далее - ТБО) - мелкие бытовые отходы потребления.
17. Крупногабаритный мусор (далее - КГМ) - отходы потребления и хозяйственной деятельности (бытовая техника, мебель и др.), утратившие свои потребительские свойства.
18. Несанкционированная свалка - самовольный (несанкционированный) сброс (размещение) или складирование ТБО, КГМ, отходов производства и строительства, другого мусора, снега, льда, образованного в процессе деятельности юридических или физических лиц.
19. Сбор и вывоз ТБО, КГМ - комплекс мероприятий, связанных с выгрузкой ТБО из контейнеров в спецавтотранспорт, очисткой контейнеров, зачисткой контейнерных площадок и подъездов к ним от просыпавшегося мусора, и транспортировка их с мест сбора мусора к объекту утилизации.
20. Уполномоченный орган - Государственное Учреждение, полномочия которого в области жилищно-коммунального хозяйства его коммуникаций пассажирского транспорта и автомобильных дорог определены районным акиматом.

3. Уборка территорий населенных пунктов.

21. Уборка и содержание мест общего пользования включают в себя следующие виды работ:
1) уборка и вывоз мелкого и бытового мусора и отходов;
2) уборка и вывоз крупногабаритного мусора и отходов;
3) подметание, полив и мойка в летний период;
4) покос и вывоз камыша и иной дикорастущей растительности;
5) ремонт и окраска ограждений и малых архитектурных форм;
6) механизированная уборка проезжей части в зимний период;
7) погрузка и вывоз снега при механизированной уборке;
8) содержание снежных свалок.

3.1. Уборка проезжей части улиц

22. Уборку и содержание проезжей части улиц по всей ее ширине, площадей, дорог и проездов внутрипоселковой дорожной сети, парковочных карманов, а также отстойно-разворотных площадок на конечных автобусных маршрутах, путепроводов производят предприятия-подрядчики на основании договора государственных закупок, заключенного с уполномоченным органом, на производство данных работ.
23. Проезжая часть дорог полностью очищается от всякого вида загрязнений. Осевые полосы, обозначенные линиями регулирования дорожного движения, должны быть постоянно очищены от песка и различного мелкого мусора.
24. Обочины дорог должны быть очищены от растительности крупногабаритного и другого мусора. При выполнении работ не допускается перемещение мусора на проезжую часть улиц и проездов.

3.2. Уборка тротуаров, остановочных и посадочных площадок

25. Уборка тротуаров, расположенных вдоль улиц и проездов или отделенных от проезжей части газонами, и не имеющих непосредственных выходов из подъездов жилых зданий, дворовых территорий, учреждений, предприятий, объектов торговли и обслуживания, производится коммунальными предприятиями.
26. Уборка тротуаров, находящихся на мостах, путепроводах, а также технических тротуаров (подходов), примыкающих к инженерным сооружениям и лестничным сходам, производится предприятиями - владельцами данных инженерных сооружений.
27. По тротуарам, отделенным от проезжей части улиц и проездов газонами и имеющим непосредственные выходы из подъездов жилых зданий, дворовых территорий, выходы от въездов во дворы, учреждений, предприятий, выходы от объектов торговли и обслуживания, уборочные работы осуществляются в соответствии с отведенной территорией.
28. Тротуары полностью очищаются от грунтово-песчаных наносов, различного мусора.
29. Уборку остановочных площадок внутрипоселкового пассажирского транспорта производят предприятия, осуществляющие санитарную уборку сел. Границы работ по уборке посадочных площадок определяются на схематических картах. Остановочные площадки должны быть полностью очищены от грунтово-песчаных наносов, различного мусора.

3.3. Особенности уборки территории населенных пунктов в зимнее время

30. Зимняя уборка проезжей части улиц села и проездов осуществляется в соответствии с требованиями настоящих Правил.
31. При уборке дорог в парках, лесопарках, садах, скверах, бульварах и других зеленых зонах допускается складирование снега, не содержащего химических реагентов, на заранее подготовленные для этих целей площадки при условии сохранности зеленых насаждений и обеспечения оттока талых вод.
32. В зимний период дорожки, садовые скамейки, урны, прочие элементы и малые архитектурные формы, а также пространство перед ними и с боков, подходы к ним должны быть очищены от снега и наледи.
33. Наледь на тротуарах и проезжей части дорог, образовавшаяся в результате аварий на инженерных сетях, складывается и убирается предприятиями - владельцами сетей. Сколотый лед вывозится в установленные места (снежные свалки).
34. Формирование снежных валов не допускается:
на пересечениях всех дорог, улиц и проездов в одном уровне и вблизи железнодорожных переездов;
на участках дорог, оборудованных транспортными ограждениями или повышенным бордюром;
на тротуарах.
35. Не допускается перемещение снега на тротуары и газоны.
36. Технологическая операция вывоза снега осуществляется в два этапа:
первоочередной (выборочный) вывоз снега от остановок внутрипоселкового пассажирского транспорта, наземных пешеходных переходов, с мостов и путепроводов, мест массового посещения населением (крупных предприятий торговли, рынков, гостиниц, вокзалов, и т.д.), въездов на территорию больниц и других социально важных объектов.
37. Вывоз снега с улиц и проездов должен осуществляться на специально отведенные, подготовленные площадки (снежные свалки).
38. Места временного складирования снега после снеготаяния должны быть очищены от мусора и благоустроены.
39. К уборке тротуаров и лестничных сходов на мостовых сооружениях предъявляются следующие требования:
1) тротуары и лестничные сходы мостов должны быть очищены на всю ширину до покрытия от свежевыпавшего и уплотненного снега (снежно-ледяных образований);
2) в период интенсивного снегопада тротуары и лестничные сходы мостовых сооружений должны обрабатываться противогололедными материалами и расчищаться проходы для движения пешеходов;
3) при оповещении о гололеде или его возникновении мостовые сооружения, в первую очередь лестничные сходы, а затем и тротуары обрабатываются противогололедными материалами.
40. Тротуары, дворовые территории и проезды должны быть очищены от снега и наледи до асфальта, снег и скол вывезены на снегосвалку. При возникновении наледи (гололеда) производится обработка мелким песком.
41. Снег, счищаемый с дворовых территорий и внутриквартальных проездов, разрешается складировать на территориях дворов в местах, не препятствующих свободному проезду автотранспорта и движению пешеходов.
42. Складирование снега на внутридворовых территориях должно предусматривать отвод талых вод.
43. Очистка кровель зданий на сторонах, выходящих на пешеходные зоны, должна производиться немедленно с предварительной установкой ограждения опасных участков.
44. Очистка крыш зданий от снега, образование наледи со сбросом его на тротуары допускается только в светлое время суток с поверхности ската кровли, обращенной в сторону улицы. Сброс снега с остальных скатов кровли, а также плоских кровель должен производиться на внутренние дворовые территории. Перед сбросом снега необходимо провести охранные мероприятия, обеспечивающие безопасность движения пешеходов. Сброшенный с кровель зданий снег немедленно убирается на проезжую часть и размещаются для последующего вывоза предприятием, убирающим проезжую часть улицы.
45. Не допускается сбрасывать снег, лед и мусор в воронки водосточных труб.

4. Обеспечение чистоты и порядка

46. На территории населенных пунктов не допускается сброс бытового и строительного мусора, отходов производства, тары, спила деревьев, листвы, снега.
47. Не допускается сжигание мусора, листвы, тары, производственных отходов, разведение костров, включая внутренние территории предприятий и частных домовладений.
48. Не допускается сброс неочищенных вод промышленных предприятий и сточных вод частного сектора в водоемы и овраги.
49. Не допускается мойка, очистка и ремонт транспортных средств внутри жилых кварталов и на землях общего пользования, у водоразборных колонок, на водоемах, в местах массового отдыха людей, у подъездов жилых домов.
50. Не допускается перевозка грунта, мусора, сыпучих строительных материалов, легкой тары, листвы, спила деревьев без покрытия их брезентом или другим материалом, исключающими загрязнение дорог, а также передвижение с открытыми люками специальных автомобилей, перевозящих мусор на полигон ТБО.
51. Не допускается размещение объектов различного назначения на газонах, цветниках, тротуарах, детских площадках, в арках зданий.
52. Не допускается размещение, расклеивание объявлений, афиш, печатных агитационных материалов, извещений и иных объектов визуальной информации вне установленных местным исполнительным органом мест. Вывешивание указанной продукции в иных местах допускается с разрешения собственника соответствующего объекта.

5. Сбор, временное хранение, вывоз и утилизация отходов в населенных пунктах района

53. На территории многоэтажных домов должны быть выделены специальные площадки для размещения контейнеров с удобными подъездами для транспорта. Для сбора твердых бытовых отходов следует применять металлические контейнеры.
54. Твердые бытовые отходы вывозятся мусоровозным транспортом, жидкие отходы из не канализованных домовладений - ассенизационным вакуумным транспортом.
55. На территориях где установлены контейнерные площадки, должны выполняться следующие требования:
1) контейнерные площадки, подходы и подъездные пути к ним должны иметь твердое покрытие;
2) контейнерные площадки должны быть огорожены сплошным ограждением, исключающим распространение мусора на прилегающие территории;
3) обеспечить надлежащее санитарное содержание контейнерных площадок и прилегающих к ним территорий;
4) не допускать сжигание бытовых отходов в контейнерах;
5) обеспечить в зимнее время года - очистку от снега и наледи подходов и подъездов к контейнерным площадкам с целью создания нормальных условий для работы специализированного автотранспорта и пользования населением.
56. Площадки для установки контейнеров должны быть удалены от жилых и общественных зданий, спортивных площадок и от мест отдыха населения на расстояние
не менее 25 метров и не более 100 метров. Размер площадок должен быть рассчитан на установку не менее 2 контейнеров. Расстояние от контейнеров до краев площадки должны быть не менее 1 метра.
57. Уборку мусора, просыпавшегося при выгрузке из контейнеров в мусоровоз, производят работники организации, осуществляющей вывоз ТБО, КГМ.
58. На вокзалах, рынках, парках, зонах отдыха, на площадях, в учреждениях образования, здравоохранения и других местах массового посещения людей, на улицах, остановках общественного пассажирского транспорта, у входа в торговые объекты должны быть установлены урны для мусора. Урны устанавливаются на расстоянии не менее 40 метров одна от другой в местах массового посещения населения; во дворах, в парках, на площадях и других территориях на расстоянии от 10 до 100 метров. На остановках пассажирского транспорта и у входов в торговые объекты устанавливают по две урны.
59. Установка и очистка урн производятся предприятиями-подрядчиками, эксплуатирующими территории в соответствии с договором государственного заказа и хозяйствующими субъектами, во владении или пользовании которых находятся территории.

6. Благоустройство жилых кварталов и микрорайонов населенных пунктов

60. Жилые зоны микрорайонов и кварталов оборудуются площадками для мусорных контейнеров, сушки белья, отдыха, игр детей, занятий спортом, выгула домашних животных, автостоянками, парковками, зелеными зонами.
61. Количество, размещение и оборудование площадок должны соответствовать строительным и санитарным нормам. Согласовывается с органами архитектуры, государственного санитарно-эпидемиологического надзора и отделом жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог.
62. На территории жилых кварталов, микрорайонов, а также на придомовых территориях в границах отведенных земельных участков необходимо поддерживать следующий порядок:
содержать в исправном состоянии покрытия отмосток, тротуаров, пешеходных дорожек, внутриквартальных проездов и дорог;
не допускать самовольного строительства во дворах различного рода хозяйственных или вспомогательных построек (гаражей и другое);
не допускать загромождения придомовых территорий строительными материалами;
содержать в исправном состоянии находящиеся у него на балансе (в хозяйственном ведении или оперативном управлении) инженерные сети, своевременно производить осмотр и очистку колодцев;
содержать в исправном состоянии малые архитектурные формы, оборудование спортивных, игровых, детских и хозяйственных площадок, ограждения и изгороди, поддерживать их опрятный внешний вид.

7. Охрана и защита зеленых насаждений

63. Зеленые насаждения являются общенародным достоянием, важным оздоровительным фактором и украшением населенных пунктов. Их охрана и содержание - обязанность каждого юридического и физического лица.
64. Текущее содержание, сохранность и воспроизводство зеленых насаждений возлагается на владельцев, землепользователей, юридических и физических лиц, за которыми отведена территория:
1) в жилых микрорайонах, на улицах перед жилыми домами от строений до тротуарной линии - кооперативы собственников квартир, владельцы жилого фонда;
2) на объектах общего пользования (парки, скверы, аллеи и т.д.) и вдоль улиц до тротуарной линии - предприятия, выполняющие работы на договорной основе за счет местного бюджета;
3) на территориях промышленных предприятий, организаций, учреждений и других объектов различных форм собственности, а также прилегающей за ними территории и санитарно-защитных зонах - руководители предприятий и владельцы этих объектов;
4) на территориях, отведенных под строительство, со дня начала работ - заказчик или по его доверенности генеральный подрядчик - строительная организация.
65. Снос и пересадка зеленых насаждений, попадающих под пятно застройки, прокладки подземных коммуникаций и инженерных сетей, допускается при наличии разрешения на спил или выкорчевку зеленых насаждений.
66. При производстве работ необходимо:
1) ограждать зеленые насаждения от повреждений
2) оставлять при замощении и асфальтировании внутрипоселковых дорог, тротуаров, проездов, площадей приствольную лунку не менее 1 метра в диаметре.
3) производить уход за зелеными насаждениями, в том числе:
уборку мусора, прочесывание газонов граблями, сбор сухих листьев, прополка сорняков, косьба газонов, стрижка кустарников;
рыхление почвы с устройством приствольных лунок деревьев, побелку деревьев;
полив зеленых насаждений, газонов, цветников;
обрезку крон деревьев, вырезка сухих ветвей, поросли, ломаных веток;
омоложение деревьев, кустарников (по консультации специалистов);
удаление больных и сухостойных деревьев (по актам комиссии);
ремонтные посадки деревьев и кустарников в существующем зеленом фонде;
систематически проводить борьбу с сельскохозяйственными вредителями и болезнями, карантинными сорняками своими силами или по договорам со станциями защиты растений.
Стоянка транспортных средств на газонах, в скверах и других местах зеленых насаждений не допускается;
Сжигать листья на территории жилой застройки, в скверах и парках не допускается;
67. На территории зеленых насаждений не допускается:
1) складировать строительные материалы, землю, дрова, уголь и другие предметы;
2) ходить по газонам, ломать и надрезать деревья, кустарники, причинять другие механические повреждения;
3) осуществлять самовольные порубки деревьев и кустарников;
4) располагать автомототранспорт на газонах и цветниках;
5) пасти скот, птицу, выгуливать собак в местах общего пользования

8. Обязанности уполномоченного органа и государственных органов по контролю за состоянием благоустройства, санитарным содержанием, организацией уборки территории населенных пунктов

68. В соответствии с законодательством Республики Казахстан контроль за соблюдением настоящих Правил осуществляется органами охраны окружающей среды, внутренних дел, архитектурно-строительного, противопожарного, и санитарного надзора в пределах своих компетенций.
69. В соответствии с функциональными обязанностями общий контроль за состоянием благоустройства сел, координацию проведения комиссионных объездов и обследований, государственных контрольно-надзорных органов проводит уполномоченный орган.

9. Ответственность физических и юридических лиц за нарушение Правил

70. Физические и юридические лица, виновные в нарушении настоящих Правил, привлекаются к ответственности в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан и Кодексом об административных правонарушениях в Республике Казахстан. Применение мер административной ответственности не освобождает нарушителей от обязанностей возмещения причиненного ими материального ущерба в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан и устранения допущенных нарушений.

Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның елді мекендерінің аумағын абаттандыру ережесі туралы

Солтүстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов атындағы аудандық мәслихатының 2009 жылғы 23 қарашадағы N 14-2 шешімі. Солтүстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов атындағы ауданының Әділет басқармасында 2009 жылғы 24 желтоқсанда N 13-5-104 тіркелді. Күші жойылды - Солтүстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов атындағы аудандық мәслихатының 2012 жылғы 30 мамырдағы N 4-10 Шешімімен

Ескерту. Күші жойылды - Солтүстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов атындағы аудандық мәслихатының 2012.05.30 N 4-10 Шешімімен

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы № 155 «Әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы» Кодексінің 3-бабының 2-тармағына, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасының Заңының 6-бабы 1-тармағы 8) тармақшасына сәйкес аудандық мәслихат ШЕШТІ:
1. Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның елді мекендерінің аумағын абаттандыру Ережесі бекітілсін (қосымша)
2. Осы шешім он күнтізбелік күн өткесін бұқаралық ақпараттар құралдарында алғаш ресми жарияланып қолданысқа енеді.

Аудандық мәслихаттың Аудандық мәслихат
ХІV сессиясының төрағасы хатшысы
Е. Әміренов Б. Ысқақова

Аудандық мәслихаттың
2009 жылғы 23 қарашадағы
сессиясының № 14-2 шешімімен
бекітілді

Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның елді мекендерінде абаттандыру ережелері

1. Жалпы ережелері

1. Осы Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның елді мекендерінде абаттандыру ережелері (одан әрі – Ережелер) Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 30 қаңтардағы "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексі, Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 24 наурыздағы "Нормативтік құқықтық актілер туралы" Заңына, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңына сәйкес әзірленді.
Ережелер абаттандыру, егістерді қорғау, Ғабит Мүсірепов атындағы ауданның елді мекендерінде инфрақұрылым объектілерін күтіп ұстау мен қорғау саласында жеке және заңды тұлғалардың қарым-қатынасын реттейді және жауапкершілігін анықтайды.

2. Осы ережелерде қолданылатын негізгі ұғымдар мен түсініктер

2. Елді мекенді абаттандыру – елді мекендер аумағындағы адамдардың өмір тіршілігіне қолайлы, салауатты және ыңғайлы жағдай жасауға бағытталған элементтер мен жұмыстар кешені.
3. Аула ішілік аумақтар - шағын сәулет нысандарын, балалар, кір жаю, контейнер алаңшаларын, автокөлік аялдатуларын, сәндік құрылғылар орнату, үйге кіретін жолдар, аулаға енетін жолдар үшін пайдаланылатын жерлер.
4. Бөлінген аумақ - жер пайдаланушының (кәсіпорынға, мекемеге, жеке тұлғаға және т.б.) иелігіне тапсырылған немесе Қазақстан Республикасының заңнамалармен қарастырылған, уәкілетті органдардың құқықтық шешімдеріне сәйкес пайдалану үшін, өзіне жататын объектілерді орналастыруға берілген жер учаскесі.
5. Іргелес жатқан аумақ - тікелей ғимараттар, орын-жайлар, қоршаулар, құрылыс алаңшаларының, сауда, жарнама объектілеріне және заңды немесе жеке тұлғалардың балансындағы меншігінде, иелігінде, жалға алып пайдаланылуындағы, пайдалануындағы басқа объектілер шекараларына (периметрі бойынша 5 метр шекарадағы) жанасып жатқан аумақ.
6. Жерді пайдаланушы - мақсаты мен меншік түріне қарамастан, (кәсіпорындар, ұйымдар, коммерциялық құрылымдар, кәсіпкерлер, жеке меншік секторындағы үй иелері, пәтер иелері кооперативтері және басқалар) елді мекен шекарасында жер учаскелерін пайдаланушы заңды немесе жеке тұлға.
7. Жалпы пайдалану орындары - демалыс аймақтары (саябақтар, жағажайлар, тынымбақтар), алаңдар, көлік аялдамалары және т.б.
8. Шағын сәулеттік нысандар – көлемі жағынан кішкене әсемдік, сондай-ақ іске жарамды сипаттағы объектілер:
сәндік құрылғылар - мүсіндер, бұрқақтар мен әсемдік су тоғандар, стелалар, оймабедерлер, гүл құмыралары, ту салғыштар және басқалар;
іске асыру сипатындағы құрылғылар - демалу орындары, павильондар, дүңгіршектер, сауда арбалары, телефон және сауда автоматтары, аттракциондар, орындықтар, қоршаулар, қоқыс қораптары, көшелер, үйлер мен жарнама тақтайшалары, пошта жәшіктері және басқалар.
9. Ғимарат – көтергіш және қоршау құрылғыларынан тұратын, міндетті түрде жер үсті тұйық көлемін жасайтын, функционалдық қызметіне қарай, адамдардың тұруы немесе болуына, өндірістік істерді орындау үшін, сондай-ақ материалдың құндылықтарды орналастыру мен сақтауға арналып салынған жасанды құрылыс. Ғимараттың жер асты бөлігі болуы мүмкін.
10. Орын-жай - өндірістік үрдістерді орындауға, материалдың құндылықтарды орналастыру мен сақтауға немесе адамдар мен жүктердің уақытша тұруына (ауысуына), сондай-ақ құралдарды (құбырлар, сымдар) немесе коммуникацияларды орналастыруға арналған, көлемді, жазықты немесе тізбекті салынған жасанды құрылыс (жер үсті, су үсті немесе жер асты, су асты). Құрылғы сондай-ақ көркем-эстетикалық, сәндік-қолданбалы немесе мемориалдық болуы мүмкін.
11. Өту жолдары, өтетін жер - тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттарға, мекемелерге, кәсіпорындарға және басқа да аудандар, шағын аудандар, орамдар ішіндегі елді мекеннің құрылыс объектілеріне көлік құралдарының кіруін қамтамасыз етуші жол элементі.
12. Жаяужолдар - жаяу жүргіншілердің жүруіне арналған, жолға жалғасып жатқан немесе одан гүл кестемен бөлініп жатқан жолдың бөлшегі.
13. Жолдарды күтіп ұстау – нәтижесінде талапқа сай келетін, жол мен жол құрылғыларының көліктік-тұтыну жағдайы сақталатын, жұмыстар жиынтығы.
14. Аумақты тазарту - аумақты жинау, тұрмыстық қалдықтарды, қоқыстарды, қарды, мұздықтарды жинау, шығару және кәдеге жарату (зарарсыздандыру).
15. Өндірістік және тұтыну қалдықтары (одан әрі - қалдықтар) - өндіру және тұтыну кезінде пайда болған шикізат, материалдар, жартылай өңделген өнімдердің, басқа да бұйымдар мен тағамдардың қалдықтары, сондай-ақ өздерінің тұтыну қасиеттерін жоғалтқан тауарлар (өнімдер).
16. Қатты тұрмыстық қалдықтар (одан әрі - ҚТҚ) - тұтынудың ұсақ тұрмыстық қалдықтары.
17. Ірі көлемді қалдық (одан әрі - ІКҚ) - өзінің тұтыну қасиеттерін жоғалтқан, тұтыну және шаруашылық қызметінің қалдықтары (тұрмыстық техника, жиһаз және т.б.).
18. Жөн-жосықсыз төгілетін қоқыстар үйінділері - заңды және жеке тұлғалардың жұмысы кезінде пайда болған ҚТҚ (ІКҚ), өндіріс және құрылыс қалдықтары, басқа қоқыстар, қар, мұздарды өз еркімен (жөн-жосықсыз төгілетін) шығару (орналастыру) немесе үю.
19. ҚТҚ, ІКҚ жинау және шығару - ҚТҚ контейнерлерден арнайы автокөліктерге арту, контейнер алаңшаларын және оларға кіретін жолдарды шашылған қоқыстардан тазарту және оларды қоқыс жинау орнынан кәдеге жарату орнына тасымалдау.
20. Уәкілетті орган - тұрғын- коммуналдық шаруашылық оның жолаушылар транспортының және автокөліктік жолдарының саласында құзыры аудан әкімдігімен анықталған Мемлекеттік Мекеме.

3. Елді мекеннің аумағын тазарту

21. Жалпы пайдаланылатын орындарды тазарту мен күту жұмыстары мына жұмыс түрлерін енгізеді:
1) ұсақ және тұрмыстық қоқыстар мен қалдықтарды жинау мен шығару;
2) ірі көлемді қоқыстар мен қалдықтарды жинау және шығару;
3) сыпыру, жазғы мерзімде су құю және жуу;
4) қамыстар мен басқа жабайы өскен өсімдіктерді шабу және шығару;
5) қоршаулар мен шағын сәулет нысандарын жөндеу және сырлау;
6) қысқы мерзімде жол жүру бөлігін механикалық жинау;
7) механикалық жинау кезінде қарды арту және шетке шығару;
8) қарлы үйінділерді күтіп ұстау.

3.1. Көшенің өту жолдарын тазарту

22. Жолдардың өту жерлерін барлық ені бойынша тазарту; алаңдардың, көшелердің және қалалық көше желілерін, сондай-ақ соңғы автобус бағыттарының тұратын-айналу алаңдарын, жол желілерін күту мен тазалау жұмыстарын осы жұмыстарды жүргізуге мемлекеттік тапсырыс жасау шарты негізінде, мердігер-кәсіпорындар жүргізеді.
23. Жолдың жүру жағы қандай да болмасын ластан толығымен тазартылады. Өту жолдарының қозғалыс сызығымен белгіленген, осьтік жолақтары тұрақты түрде құм мен әртүрлі ұсақ қоқыстардан тазартылуы қажет.
24. Жолдардың жиектері өсімдіктен, ірі көлемді және басқа қоқыстардан тазартылуы қажет. Жұмыстарды жүргізу кезінде қоқысты көшенің және өту жолдарының жағына шығаруға болмайды.

3.2. Жаяужолдарды, аялдама және отырғызу алаңдарын тазарту

25. Көше мен өту жолдары бойымен орналасқан немесе жол жағынан гүл кестемен бөлінген және тұрғын жай ғимараттарының кіре берісінен, аула аумақтарынан, мекемелерден, кәсіпорындардан, сауда және қызмет көрсету объектілерінен іргелес жатқан қоршауына тікелей шығу жолы жоқ жаяужолдарды тазарту жұмыстары коммуналдық кәсіпорындармен жүргізіледі.
26. Көпірлердегі, жол желілеріндегі жаяужолдарды, сондай-ақ инженерлік құрылғыларға және баспалдаққа шығатын жерлерге жалғасқан техникалық жаяужолдарды тазарту, осы инженерлік құрылғылардың иесі болып табылатын кәсіпорындармен жүргізіледі.
27. Көшенің жол жағынан гүл кестемен бөлінген жаяужолдар және тұрғын жай ғимараттарының кіре берісінен, аула аумақтарынан, мекемелерден, кәсіпорындардан, сауда және қызмет көрсету объектілерінен шығатын жерлердің жол жағын тазарту мен күту жұмыстары кесіп берілген жермен сәйкес орындалады.
28. Жаяужолдар толығымен топырақ-құмнан, әртүрлі қоқыстан тазартылады.
29. Село ішіндегі жолаушылар көлігінің аялдама алаңдарын тазалау жұмыстарын селолардың санитарлық жинауын жүзеге асыратын кәсіпорындар атқарады. Отырғызу алаңшаларын тазарту жөніндегі жұмыстардың шекарасы сызба карталарда көрсетіледі. Отырғызу алаңдары толығымен топырақ-құмнан, әртүрлі қоқыстан тазартылуы қажет.

3.3. Қысқы кездегі елді мекеннің аумағын тазарту ерекшеліктері

30. Селоның көшелерінің өту жолдары мен кіру жолдарын қыста тазарту жұмыстары, осы Ережелердің талаптарына сәйкес жүргізіледі.
31. Саябақтардағы, орман саябақтарындағы, бақтардағы, саяжолдардағы және басқа көгалды аймақтардағы жолдарды тазарту кезінде, осы мақсаттарға бұрын дайындалған алаңшаларға, жасыл отырғызғылардың сақталуы мен еріген сулардың ағуын қамтамасыз еткен жағдайда, құрамында химиялық қоспалары жоқ қарларды ұюге рұқсат етіледі.
32. Қысқы кезеңде жолдар, бақ орындықтары, қоқыс салатын қораптар мен басқа да элементтер мен кіші сәулеттік формалар, сондай-ақ олардың алдындағы және бүйірлеріндегі жерлер, оларға баратын жолдар қар мен мұздықтардан тазартылуы керек.
33. Жаяужолдар мен жолдың жүру жағындағы көшелердегі инженерлік желілерде болған апаттан пайда болған мұзшықтар жарылады және осы су басуға себепші болған ұйымдармен шығарылады. Жарылған мұзшықтар белгіленген орындарға шығарылады (қарлы үйінділер).
34. Қар үйінділерін жасауға болмайтын жерлер:
бір деңгейде барлық жолдар мен көшелердің және кіру жолдарының қиылыстарында және темір жолға жағын жолдарда;
көліктік қоршаулармен жабдықталған немесе көтеріңкі жиектемелері бар жол учаскелерінде;
жаяужолдарда.
35. Жаяужолдар мен гүл кестелерге қар шығаруға рұқсат етілмейді.
36. Қар шығарудың технологиясы екі кезеңнен тұрады:
бірінші кезекте қарды шығару (таңдап) жұмыстары орындалатын жерлер: жолаушыларды тасымалдау көлігі аялдамаларынан, жер үсті жаяужүргіншілер өтпелерінен, көпірлерден және жол желілерінен, халықтық жаппай баратын орындарынан (ірі сауда кәсіпорындардан, базарлардан, қонақ үйлерінен, сапаржайлардан және т.б.), ауруханаларға кіретін жолдардан және басқа да әлеуметтік маңызы бар объектілерден.
37. Көшелер мен жолдардағы қарды шығару жұмыстары арнайы кесіп берілген, дайындалған алаңшаларға (қарлы үйінділерге) жүргізілуі тиіс.
38. Қарды уақытша шығаруға берілген орындар, қар ерігеннен кейін қоқыстардан тазартылып, көркейтілінуі тиіс.
39. Жаяужолдар мен көпірге шығатын жерлердегі баспалдақтарды тазарту жұмыстарына мынадай талаптар қойылады:
1) жаяужолдар мен көпір құрылғыларына шығатын жерлердегі баспалдақтар жаңа жауған қар мен тапталған қар басып кеткенге (қар-мұздықтарының пайда болуы) дейін барлық еніне дейін тазартылуы қажет;
2) тоқтаусыз қар жауған кезде жаяужолдар мен көпір құрылғыларына шығатын жерлердегі баспалдақтар тайғаққа қарсы материалдармен өңделіп және жаяу жүргіншілер жүруі үшін тазартылуы керек;
3) тайғақ болатыны немесе болу мүмкіндігі жөнінде хабарландырылған жағдайда, бірінші кезекте баспалдақтар, содан кейін жаяужолдар тайғаққа қарсы материалдармен өңделуі керек.
40. Жаяужолдар, аула аумақтары мен кіру жолдары қар мен мұздықтан асфальтқа дейін тазартылуы тиіс, қар мен жарықшақ қар үйетін жерге шығарылуы тиіс. мұздық пайда болған жағдайда (тайғақ) ұсақ құм себу жүргізіледі.
41. Аула аумақтары мен ішкіорамдардан тазартылған қарды автокөліктің қозғалысына және жаяулардың жүруіне кедергі келтірмейтін орындарға үюге рұқсат беріледі.
42. Аула ішінде қарды үйген кезде, жылғалардың ағып кету жағын қарастыру керек.
43. Жаяу жүргіншілер жағындағы ғимараттың шатырын тазарту жұмыстары жедел түрде, пайда болған кезде, қатерлі учаскені қоршау арқылы, жүргізілуі керек.
44. Көше жағына қараған шатырлардан қар мен мұздықтарды тазарту жұмыстары жаяужолдарға түсіру, тек күндізгі уақытта жүргізілуі мүмкін. Қарды басқа сырғанау жағынан, сондай-ақ жазық шатырлардан түсіру аула аумақтарына жүргізілуі керек. Қарды түсірер алдында жаяу жүргіншілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету шараларын жасау қажет. Шатырлардан түскен қарлар жедел түрде жол жағына қарай жиналады және одан әрі көшенің жолын тазартушы ұйыммен шығарылуы үшін орналастырылады.
45. Сарқынды су құбырларының аузына қар, мұз және қоқыстарды тастауға жол берілмейді.

4. Тазалық пен тәртіпті қамтамасыз ету

46. Елді мекендердің аумағына тұрмыстық және құрылыс қоқыстарын, өндірістік қалдықтарды, жәшіктерді, ағаш үгінділерін, жапырақтарды, қарды шығаруға жол берілмейді.
47. Кәсіпорындардың және жеке меншік үй иелерінің ішкі аумақтарын қоса алғанда, қоқыстарды, жапырақтарды, жәшіктерді, өндірістік қалдықтарды жағуға, алау жағуға жол берілмейді.
48. Тоғандарға және сайларға өндіріс кәсіпорындарының тазартылмаған суларын және жеке сектордың төгілетін суларын ағызуға жол берілмейді.
49. Көлік құралдарын тұрғын-жай орамдары ішінде және жалпы пайдаланылатын жерлерде, су жібергіш құдықтар, тоғандар, адамдардың демалу орындары, тұрғын үй алдында жууға, тазартуға және жөндеуге жол берілмейді.
50. Жолдарды ластауға жол бермейтін, брезентпен немесе басқа материалдармен жабусыз топырақтарды, қоқыстарды, төгілмелі құрылыс материалдарын, жеңіл жәшіктерді, жапырақтарды, ағаш үгінділерін тасымалдауға жол берілмейді, сондай-ақ ҚТҚ полигонына қоқыстарды апаратын арнайы автокөліктерге ашық люкпен жол жүруге жол берілмейді
51. Әр түрлі маңызы бар объектілерді гүл кестелерге, гүлзарларға, жаяужолдарда, балалар алаңшаларына, ғимараттардың аркаларына орналастыруға жол берілмейді.
52. Жергілікті атқарушы органдары белгілеген жерлерден тыс жерлерде хабарландыруларды, жарқағаздарды, баспа үгіт материалдарын, хабарламаларды және басқа да көзбен шолатын ақпараттарды нысандарын орналастыруға, жапсыруға жол берілмейді.

5. Ауданның елді мекендердегі қалдықтарды жинау, уақытша сақтау, шығару және іске жарату

53. Көп қабатты үйлер аумағына контейнер орнату үшін, көлік өтуге ыңғайлы жолдары бар, арнайы алаңшалар бөлінуі қажет. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинау үшін металдан жасалған контейнерлерді қолдану керек.
54. Қатты тұрмыстық қалдықтар қоқыс шығарушы көліктермен жүргізіледі, сұйық қалдықтар кәрізсіз үй-жайлардан бөшкелері бар сорғы көліктермен шығарылады.
55. Контейнерлік алаңшалары бар аумақтарда мына талаптар орындалуы тиіс:
1) контейнерлік алаңшалар, кіреберістері мен оларға өтетін жолдардың қатты төсемдерінің болуы тиіс;
2) контейнерлік алаңшалар іргелес жатқан аумақтарға қоқыстарды шығармау үшін жаппай қоршалуы тиіс;
3) контейнер алаңшалары мен оған іргелес жатқан аумақты тиісті санитарлық ұсталуын қамтамасыз етуге;
4) контейнерлердегі тұрмыстық қалдықтарды жағуға жол бермеуге;
5) жылдың қысқы мерзімінде контейнерлік алаңшаға арнайы автокөліктің жұмысына және халықтық пайдалануына қолайлы жағдай туғызу мақсатында кіреберістері мен оларға өтетін жолдардың қар мен мұздан тазартылуын қамтамасыз етуі керек.
56. Контейнерлер орнату үшін алаңшалар тұрғын-жай және қоғамдық ғимараттардан, спорт алаңшаларынан және халықтық дем алатын орындарынан кем дегенде 25 метрдей және 100 метрден аспайтын қашықтықта болуы керек. Алаңшаның көлемі 2 контейнерлер санынан кем емес орнатуға есептелген. Контейнерлер мен алаңшаның шегіне дейін шақырым 1 метрден кем емес болуы тиіс.
57. Контейнерлерден қоқыс шығарушыларға арту кезінде түсіп қалған қоқыстарды жинау жұмыстары ҚТҚ, ІКҚ шығаруды жүзеге асыратын ұйымдардың қызметкерлері жүргізеді.
58. Сапаржайларда, базарларда, әуежайда, саябақтарда, демалыс аймақтарында, алаңдарда, білім беру, денсаулық сақтау мекемелерінде және көпшілік баратын жерлерде, көшелерде, қоғамдық жолаушылар көлігі аялдамаларында, сауда объектілеріне кіреберістерде қоқыс салатын қораптар орнатылуы керек. Халық көп келетін орындарда қораптар бір бірінен 40 метрдей қашықтықта аулаларда, саябақтарда, алаңдарда және басқа аумақтарда 10-нан 100 метрге дейінгі арақашықтықта қораптар орнатылады. Жолаушылар көліктері аялдамаларында және сауда объектілеріне кіреберістерде екі қораптан орнатылады.
59. Қораптарды орнату мен тазалау жұмыстары мемлекеттік тапсырыс шартына сәйкес аумақты пайдаланушылармен және иелігінде немесе қолданылуында аумақтары бар шаруашылық жүргізу субъектілерімен мердігермен жүргізіледі.

6. Тұрғын жай орамдары мен шағын аудандарды абаттандыру

60. Шағын аудандар мен орамдардың тұрғын жай аймақтары: қоқыс контейнерлерін қоятын, кір кептіретін, демалатын, балалардың ойнайтын, спортпен айналысатын, үй жануарларын қыдыртатын, автотұрақ, аялдату, жасыл аймақ үшін алаңшалармен жабдықталады.
61. Алаңшалардың саны, орналасуы мен жабдықталуы құрылыс және санитарлық нормаларға сәйкес болуы тиіс. Сәулет органдарымен, Мемлекеттік санитарлық-эпидемиялық қадағалау және тұрғын-коммуналдық шаруашылық бөлімімен, жолаушылар транспортымен және автокөліктік жолдарымен келісілуі керек.
62. Тұрғын жай орамдары, аудан аумақтарында, сондай-ақ кесіп берілген жер учаскелері шегінде аумағының аула маңы аумақтарында мына тәртіп сақталуға міндетті:
көтермелердің, жаяужолдардың, жүргіншілер жолының, орамішілік кіреберістері мен жолдарының төсемдерін қалыпты жағдайда ұстауға;
аулаларға өздігінен түрлі шаруашылық немесе қосалқы құрылыс (гараждар және басқа) салуға жол бермеуге;
аулаішілік аумақтарды құрылыс материалдарымен үйіп тастауға жол бермеуге;
өзінің балансындағы (шаруашылық жүргізуші немесе жедел басқару) инженерлік желілерді қалыпты жағдайда ұстауға, құдықтарды уақытында қарап, тазартуға;
шағын сәулет нысандарын, спорттың, ойын, балалар мен шаруашылық алаңшаларының жабдықтарын, қоршаулар мен қашаларын қалыпты жағдайда ұстауға, олардың сыртқы түрінің ұқыптылығын сақтауға.

7. Жасыл өсімдіктерді қорғау және күзету

63. Жасыл өсімдіктер жалпы ұлттық игілік, маңызды емдеу факторымен және қаланың әшекейімен болып табылады. Олардың қорғауы мен күтіп ұстауы - әр заңды және жеке тұлғалардың міндеті.
64. Жасыл өсімдіктердің ағымдағы күтіп ұстауы, сақталынуы мен жаңартуы аумақ тиесілі заңды және жеке тұлғаларға, иелеріне және жер пайдаланушыларға жүктелінеді:
1) тұрғын шағын аудандарда, тұрғын үйлер алдындағы құрылыстардан бастап жаяужол сызығына дейін көшелерде – пәтер иелері кооперативтері, тұрғын қорының иелері;
2) Жалпы пайдалану объектілерінде (саябақтар, тынымбақтар, саяжолдар және т.б.) және жаяужол сызығына дейін көше бойынша - жергілікті бюджет есебінен шарттық негізінде жұмысты орындайтын кәсіпорындар;
3) өндірістік кәсіпорындар, ұйымдар, мекемелер және меншіктің түрлі нысанадағы басқа да объектілер аумағында, сондай-ақ оларға тиесілі аумақта және санитарлық-қорғау аймақта – кәсіпорындарының бастықтары мен осы объектілерінің иелері,
4) құрылысқа деп кесіп берілген аумақтарда, жұмысты бастаған күннен бастап - талап беруші немесе оның сенімхаты бойынша бас мердігер - құрылыс ұйымы,
65. Құрылыстың аясына түсіп жатқан жасыл өсімдіктерді алып тастау және қайта салу, жер астындағы коммуникацияларды және инженерлік жүйелерді жіберу жасыл өсімдіктерді жаруына немесе жер астынан алуына рұқсат болған кезде ғана жол беріледі.
66. Жұмыс жүргізген кезде қажет:
1) жасыл өсімдіктерді бұзушылықтан қоршауға,
2) жолдарын, жаяужолдарын, өту жолдарын, алаңшаларды салған кезде 1 метрден кем емес диаметрмен шұңқырды қалтыруға,
3) жасыл өсімдіктерге күтім көрсету, сонын ішінде:
қоқыстарды жинау, көгалдарды тырнақшамен жинауға, құрғақ жапырақтарды жинау,
арамшөптерді жұлу, көгалдарды шабуға, бұталарды қию;
ағаштардың шұңқыры құралымен жерді қопсыту, ағаштарды ағарту;
жасыл өсімдіктерге, көгалдарға, гулшараларға су құю;
ағаштардың жапырағын кесу, құрғақ бұтақтарды, сынық бұтақтарды кесу;
ағаштарды, бұтақтарды жаңарту (мамандардың консультациясы бойынша);
ауру және құрғақша ағаштарын алып тастау (комиссияның актісі бойынша);
бар болатын жасыл қорда ағаштардың және бұтақтардың жөндеу отырғысы;
жүйелі ауыл шаруашылық зиян келтірушілермен және аурулармен, карантиндік арамшөптермен өз көшімен немесе өсімдіктерді қорғау станцияларымен шарт бойынша күрес жүргізу;
Көгалдарда, саябақтарда және басқа да жасыл өсімдіктер бар жердерде транспорттық қаражаттың тұрағына жол берілмейді;
Кесіп берілген учаскілер немесе қиыстыру далаға. Тұрғын құрылыс аумағында, саябақтарда және саяжолдарда жапырақтарды жағуына жол берілмейді.
67. Жасыл өсімдіктер аумағында мыналарға жол берілмейді:
1) құрылыс материалдарын, топырақты, ағашты, көмірді және басқа да заттарды жинау;
2) көгалдар үстінде жүру, ағаштарды, бұтақтарды сындыру мен кесу, басқа да механикалық бұзушылықтарды келтіру;
3) ағаштардың және бұтақтардың өз еркі бойынша кесуін жүзеге асыру;
4) көгалдарда және гүлшараларға автотранспортты орналастыру;
5) жалпы пайдалану жерлерде малды, құстарды бағу, иттерді қыдырту.

8. Елді мекендердің аумағында тазарту жұмыстарын ұйымдастыру, абаттандыру, санитарлық тазалық жұмыстары бойынша уәкілетті орган мен мемлекеттік органдар міндеттері

68. Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес, осы қағидалардың сақталуын бақылау қоршаған ортаны қорғау, өртке қарсы, санитарлық және сәулет-құрылысын бақылау, ішкі істермен өз құзырлары шегінде жүргізіледі.
69. Функционалдық міндеттерге сәйкес қаланың жалпы абаттандырылу жағдайын бақылау, комиссиялық аралау мен тексеріс жүргізу жағдайын реттеумен, мемлекеттік бақылау-қадағалау жұмыстарын уәкілетті орган жүргізеді.

9. Ережелерді бұзғаны үшін жеке және заңды тұлғалардың жауапкершілігі

70. Осы Ережелерді бұзғаны үшін кінәлі жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамалары мен Қазақстан Республикасының "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексіне сәйкес жауапкершілікке тартылады. Әкімшілік жауапкершіліктің қолданылуы, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларына сәйкес, тәртіп бұзушыны онымен келтірілген материалдың зиянды төлеу және жіберілген кемшілікті жою міндетінен босатпайды.