Об утверждении стандарта оценки "Оценка отчуждаемого для государственных нужд земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд"

Приказ Министра юстиции Республики Казахстан от 16 июня 2011 года № 225. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 27 июля 2011 года № 7092. Утратил силу приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 23 апреля 2012 года № 166

Сноска. Утратил силу приказом Министра юстиции РК от 23.04.2012 № 166.

В соответствии со статьей 19 Закона Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан", ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый стандарт оценки "Оценка отчуждаемого для государственных нужд земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд".
2. Комитету регистрационной службы и оказания правовой помощи Министерства юстиции Республики Казахстан обеспечить:
1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) принять меры по размещению настоящего приказа на Интернет-ресурсе Министерства юстиции Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на заместителя Министра юстиции Республики Казахстан Аманбаева А.Т. и председателя Комитета регистрационной службы и оказания правовой помощи Министерства юстиции Республики Казахстан Сексембаева М.И.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр Р. Тусупбеков

Утвержден
приказом Министра юстиции
Республики Казахстан
от 16 июня 2011 года № 225

Стандарт оценки
"Оценка отчуждаемого для государственных нужд земельного
участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием
земельного участка для государственных нужд"

1. Общие положения

1. Настоящий Стандарт оценки отчуждаемого для государственных нужд земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд (далее - Стандарт) разработан на основании Закона Республики Казахстан от 30 ноября 2000 года "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан" в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан от 20 июня 2003 года, Законом Республики Казахстан от 1 марта 2011 года "О государственном имуществе", государственными и международными стандартами оценки и обязателен для применения на территории Республики Казахстан.
2. В настоящем стандарте использованы следующие термины и определения:
стоимость изъятия - нерыночный вид стоимости, определяемый в соответствии с методами, установленными в настоящем стандарте;
земельное улучшение - результаты каких-либо мероприятий, которые приводят к изменению качественных характеристик земельного участка и его стоимости. К земельным улучшениям относятся материальные объекты, расположенные в границах земельного участка, перемещение которых является невозможным без их обесценения и изменения назначения, а также результаты хозяйственной деятельности или проведения определенного вида работ (изменение рельефа, улучшение грунтов, размещение посевов, многолетних насаждений, инженерной инфраструктуры и т.п.);
недвижимость - физические объекты: земельные участки, здания, сооружения, многолетние насаждения и иное имущество, прочно связанное с землей, то есть объекты, перемещение которых без несоразмерного ущерба их назначению невозможно, а также иное имущество, относящееся к недвижимости в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;
кадастровая стоимость - установленная в процессе государственной кадастровой оценки рыночная стоимость недвижимости, определяемая методами массовой оценки, установленная и утвержденная в соответствии с законодательством Республики Казахстан, регулирующим проведение кадастровой оценки земельных участков;
нерыночная база - принципы оценки стоимости отличные от рыночной базы, которые основываются на соображениях экономической полезности или функциях имущества, а не на его способности быть купленным участниками рынка или эффектов необычных или нетипичных условий рынка;
рыночная стоимость - расчетная денежная сумма, по которой данный объект может быть отчужден на основании сделки в условиях конкуренции, когда стороны сделки действуют, располагая всей доступной информацией об объекте оценки, а на цене сделки не отражаются какие-либо чрезвычайные обстоятельства, когда:
одна из сторон сделки не обязана отчуждать объект оценки, а другая сторона не обязана приобретать;
стороны сделки хорошо осведомлены о предмете сделки и действуют в своих интересах;
цена сделки представляет собой эквивалент денежного вознаграждения за объект оценки и принуждения к совершению сделки в отношении сторон сделки с чьей-либо стороны не было.
3. Размер возмещения стоимости земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд определяется в соответствии с пунктами 4 и 5 статьи 9 Гражданского кодекса Республики Казахстан исходя из стоимости имущества и убытков в полном объеме, причиненных собственнику или негосударственному землепользователю в результате принудительного отчуждения земельного участка для государственных нужд и (или) вызванных досрочным прекращением исполнения собственником или негосударственным землепользователем обязательств перед третьими лицами.
4. Под убытками, связанными с изъятием земельного участка, подразумеваются расходы, которые произведены или должны быть произведены лицом, право собственности которого нарушено, утрата или повреждение его имущества (реальный ущерб), а также неполученные доходы, которые это лицо получило бы при обычных условиях оборота, если бы его право собственности не было нарушено (упущенная выгода).
5. Недвижимое имущество, расположенное на изымаемом земельном участке (здания, сооружения, наружные сети, многолетние насаждения и иное недвижимое имущество) должно оцениваться по рыночной стоимости, которая определяется в соответствии с методами, установленными Методикой оценки недвижимого имущества при его изъятии для государственных нужд, утвержденной приказом Министра юстиции Республики Казахстан от 7 декабря 2007 года № 329 (зарегистрирован в Реестре государственных нормативных правовых актов № 5041).
6. При предоставлении возмещения иным, чем деньги, имуществом его оценка должна быть произведена оценщиком по рыночной стоимости в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан".
7. Стоимость изъятия земельного участка или иного недвижимого имущества, отчуждаемого в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд, определяется независимым оценщиком на момент получения собственником или негосударственным землепользователем уведомления о предстоящем принудительном отчуждении земельного участка для государственных нужд.
8. По требованию собственника отчуждаемого для государственных нужд земельного участка или иного недвижимого имущества в связи с изъятием земельного участка для государственных нужд, направляемому в исполнительный орган, в случае возникновения спора по результатам оценки должна проводиться повторная оценка стоимости отчуждаемого для государственных нужд имущества на дату выплаты возмещения. Повторная оценка отчуждаемого для государственных нужд земельного участка или иного недвижимого имущества не может осуществляться оценщиком, проводившим первоначальную оценку имущества.
В случае, если с момента оценки до подписания договора о выкупе земельного участка пройдет более шести месяцев, в обязательном порядке проводится повторная оценка земельного участка и иного недвижимого участка изымаемого для государственных нужд.

2. Оценка стоимости изъятия земельного участка,
находящегося в собственности

9. В связи с тем, что при изъятии земельного участка для государственных нужд собственник обязан произвести отчуждение принадлежащего ему участка, при этом он принуждается к продаже и срок реализации органичен, стоимость изъятия относится к нерыночной базе оценки. Стоимость изъятия не может превышать величину рыночной стоимости.
10. Стоимость изъятия земельного участка, отчуждаемого для государственных нужд (без учета убытков), приобретенного собственником у государства, определяется в размере суммы, уплаченной государству, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 11 и 12 настоящего стандарта.
Если с момента покупки до даты уведомления о предстоящем принудительном отчуждении земельного участка для государственных нужд прошло более года, то цена, указанная в договоре, должна быть оценена по кадастровой стоимости, базовые ставки которой установлены Постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 сентября 2003 года № 890 "Об установлении базовых ставок платы за земельные участки при их предоставлении в частную собственность, при сдаче государством или государственными землепользователями в аренду, а также размера платы за продажу права аренды земельных участков".
При неполной оплате суммы за земельный участок (без учета убытков), проданный государством в рассрочку, и изъятии его при принудительном отчуждении для государственных нужд цена отчуждаемого земельного участка определяется в размере выплаченной государству суммы с учетом изменения ее кадастровой стоимости за период с момента продажи.
11. Стоимость изъятия земельного участка, отчуждаемого для государственных нужд, перешедшего к собственнику по гражданско-правовой сделке или по решению суда, определяется в размере стоимости, указанной в гражданско-правовом договоре или в решении суда, с учетом инфляции за прошедший период, но не превышающей рыночную стоимость. В случае, если в гражданско-правовом договоре цена за земельный участок не указана, стоимость земельного участка определяется по его кадастровой (оценочной) стоимости.
12. Стоимость изъятия земельного участка, отчуждаемого для государственных нужд, предоставленного под индивидуальное жилищное строительство, для ведения личного подсобного хозяйства (кроме полевых наделов) оценивается по кадастровой стоимости. Стоимость изъятия индивидуального жилого дома с дворовыми постройками, благоустройством, ограждением, озеленением и внутриплощадочными инженерными сетями рассчитывается методами затратного подхода как их полная восстановительная стоимость без учета износа. Стоимость изъятия земельного участка с его улучшениями не может превышать их рыночную стоимость.

3. Стоимость изъятия права землепользования

13. Стоимость изъятия права землепользования, которое выкуплено у государства определяется в размере выплаченной государству суммы с учетом изменения ее кадастровой стоимости за период с момента продажи.
При расчете рыночной стоимости права землепользования, размер упущенной выгоды не определяется, в связи с тем, что будущие денежные потоки данной выгоды уже учтены при оценке рыночной стоимости права землепользования.
14. При отчуждении земельного участка, право землепользования которого не выкуплено, определяется стоимость изъятия земельных улучшений, размер убытков в связи с прекращением обязательств перед третьими лицами и размер упущенной выгоды, обусловленные изъятием прав землепользования.

4. Оценка убытков, причиненных владельцу земельного участка

15. При изъятии недвижимости, собственники несут убытки в связи с тем, что должны выехать из жилого помещения, либо коммерческой недвижимости до приобретения нового аналогичного объекта. Величина данного убытка рассчитывается оценщиком на основании анализа рынка недвижимости:
для квартир: как произведение изъятой площади на среднюю месячную арендную ставку в течение трех месяцев;
земельных участков, в том числе с улучшениями: как произведение изъятой площади на среднюю месячную арендную ставку в течение шести месяцев;
для коммерческой недвижимости малого бизнеса: как потеря наибольшей величины годового чистого дохода за последние три года деятельности организации;
для коммерческой недвижимости среднего бизнеса: как потеря наибольшей величины двух годовых чистых доходов за последние три года деятельности организации;
для коммерческой недвижимости крупного бизнеса: как потеря наибольшей величины трех годовых чистых доходов за последние три года деятельности организации.
16. Размер убытка причиненного досрочным расторжением договора с третьими лицами в связи с изъятием земельного участка, определяется на основании анализа договора и включает убыток в результате недополученной чистой прибыли и размера штрафа за досрочное расторжение договора в одностороннем порядке.

5. Отчет об оценке стоимости изъятия

17. Отчет по оценке стоимости изъятия земельного участка подготавливается в письменной форме в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан" и Требованиями к форме и содержанию отчета об оценке, утвержденными уполномоченным органом.
18. Помимо требований к отчету об оценке, которые оговорены в Стандарте оценки "Требования к форме и содержанию отчета об оценке", к отчету об оценке стоимости изъятия предъявляются следующие дополнительные требования:
помимо оценки стоимости изъятия отчет должен содержать расчет рыночной стоимости изымаемой недвижимости, включая земельный участок, и ее сравнение со стоимостью изъятия;
все расчетные показатели, использованные для оценки стоимости изымаемого имущества, в том числе средняя месячная арендная ставка, чистый годовой доход организации и другая информация, должны быть документально подтверждены.

"Жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін, алып қоюға байланысты мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылатын жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті бағалау" бағалау стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2011 жылғы 16 маусымдағы № 225 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2011 жылғы 27 шілдеде № 7092 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2012 жылғы 23 сәуірдегі N 166 Бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Әділет министрінің 2012.04.23 N 166 бұйрығымен (бұйрықтың мемлекеттік тілдегі мәтіні берілмеген).

«Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін алып қоюға байланысты мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылатын жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті бағалау» бағалау стандарт бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Тіркеу қызметі және құқықтық көмек көрсету комитеті:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің интернет-ресурсында орналастыру жөнінде шаралар қабылдануын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы Әділет министрінің орынбасары Ә.Т.Аманбаевқа және Қазақстан Республикасы Тіркеу қызметі және құқықтық көмек көрсету комитетінің төрағасы М.И.Сексембаевқа жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Р.Түсіпбеков

Қазақстан Республикасы
Әділет министрінің
2011 жылғы 16 маусымдағы
№ 225 бұйрығымен
бекітілген

«Жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін алып қоюға байланысты мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылатын жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті бағалау» бағалау стандарты 1. Жалпы ережелер

1. Осы Жер учаскесін мемлекет мұқтажы үшін алып қоюға байланысты мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылатын жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті бағалау стандарты (әрі қарай - Стандарт) «Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 30 қарашадағы Заңының негізінде Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер Кодексіне, Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 01 наурыздағы «Мемлекеттік мүлік туралы» Заңына, мемлекеттік және халықаралық бағалау стандарттарына сәйкес жасалған және Қазақстан Республикасы аумағында қолданылуға міндетті.
2. Осы стандартта келесі терминдер мен анықтамалар қолданылады:
алу құны - осы стандартта бекітілген әдістерге сай анықталатын нарықтық емес құн түрі;
жер жақсарту - жер телімінің сапалық сипаттамаларының және оның құнының өзгеруіне әкелетін қандай да бір іс-шаралардың нәтижесі. Жер жақсартуларына жер төлімінің шегінде орналасқан нысанасын өзгерту мен құнсыздандырусыз олардың орнын ауыстыруға болмайтын материалдық объектілер, сондай-ақ шаруашылық қызметтің немесе жүргізілген белгілі бір жұмыстың (рельефті өзгерту, грунтты жақсарту, егісті, көп жылдық екпелерді, инженерлік инфрақұрылымды орналастыру және т.б.) нәтижелері жатады;
жылжымайтын мүлік - қозғалмайтын объектілер: жер учаскелері, ғимараттар, құрылыс, көп жылдық екпелер және жермен тығыз байланысты өзге де мүлік, яғни орнын ауыстыру олардың мақсатына сыйыспайтын шығын жұмсамайынша мүмкін болмайтын объектілер, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жылжымайтын мүлік қатарына кіретін өзге де мүлік;
кадастрлық құн - жер учаскесін кадастрлық бағалауды жүргізуді реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленген және бекітілген жаппай бағалау әдісімен анықталатын мемлекеттік кадастрлық бағалау үрдісіне бекітілген жылжымайтын мүліктің нарықтық құны;
нарықтық емес база - нарық қатысушыларының сатып алу қабілетіне емес немесе нарықтың айрықша немесе әдеттегіден бөлек шарттарындағы тиімділігіне емес, экономикалық пайдалы екендігіне немесе мүліктің функцияларына негізделетін нарықтық базадан ерекшеленентін бағалау құнының қағидалары;
нарықтық құн - мәміле жасасушы тараптар бағалау объектісі туралы қолжетімді барлық ақпаратты иелене отырып әрекет ететін, бәсекелестік жағдайындағы мәміленің негізінде сол объектіні иеліктен шығаруға болатын ақшалай есеп айырысу сомасы, ал мәміленің бағасына:
мәміле жасасушы тараптардың бірі бағалау объектісін иеліктен шығаруға, ал екінші тарап сатып алуға міндетті болмағанда;
мәміле жасасушы тараптар мәміленің нысанасы туралы жақсы хабардар болып, өз мүдделеріне әрекет еткенде;
мәміленің бағасы бағалау объектісі үшін ақшалай сыйақының баламасы болып табылса және мәміле жасасушы тараптарға қатысты қандай да бір тараптан мәміле жасауға мәжбүрлеу болмағанда, қандай да бір төтенше жағдайлар әсер етпейді.
3. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алып қоюға байланысты жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүліктің құнын өтеу мөлшері мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін иеліктен шығару және (немесе) меншік иесінің немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушының үшінші тұлғалар алдындағы міндеттемесін мерзімінен бұрын тоқтатуы нәтижесінде меншік иесіне немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушыға келтірілген залалдың толық көлеміне және мүліктің құнына қарай Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің 9-бабының 4 және 5 тармақтарына сәйкес анықталады.
4. Меншік құқығы бұзылған адам жасаған немесе жасауға тиісті шығыстар, оның мүлкінің жоғалуы немесе зақымдануы (нақты нұқсан), сондай-ақ сол адамның меншік құқығы бұзылмаған болса, дағдылы айналым жағдайында оның алуына болатын, бірақ алынбай қалған табыстары (айрылып қалған пайда) залалдар деп түсініледі.
5. Алынатын жер учаскесінде орналасқан жылжымайтын мүлік (ғимарат, құрылыс, сыртқы желілер, көп жылдық екпелер және өзге де жылжымайтын мүлік) нарықтық құн бойынша бағалануы тиіс, ол Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2007 жылғы 07 желтоқсандағы № 329 бұйрығымен бекітілген Мемлекеттік мұқтаж үшін алынатын жылжымайтын мүлікті бағалау Әдістемесімен (2007 жылғы 14 желтоқсандағы Нормативтік құқықтық кесімдерді мемлекеттік тіркеудің тізіліміне № 5041 болып енгізілді) бекітілген әдістерге сай анықталады.
6. Ақшамен емес басқа да мүлікпен өтеу кезінде оны бағалауды бағалаушы нарықтық құны бойынша «Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүргізуі тиіс.
7. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алып қоюға байланысты иеліктен шығарылған жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті алу құны тәуелсіз бағалаушымен меншік иесінің немесе мемлекеттік емес жер пайдаланушының мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алып қоюға байланысты жер учаскесінің иеліктен шығарылғаны туралы ескерту алған кезінде анықталады.
8. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алып қоюға байланысты иеліктен шығарылған жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүліктің меншік иесінің атқарушы органға жіберілген талабы бойынша бағалау нәтижесі жөнінде дау туындаған жағдайда мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылған мүлік құнына өтемнің төленген күнінде қайталап бағалау жүргізіледі. Мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылған жер учаскесі немесе өзге де жылжымайтын мүлікті қайталап бағалау бастапқы бағалауды жүргізген бағалаушымен жүзеге асырылмауы тиіс.
Егер бағалау кезінен жер учаскесін сатып алу туралы келісім-шартта қол қойылғанға дейін алты айдан астам уақыт өткен жағдайда мемлекет мұқтажы үшін алынған жер учаскесін немесе өзге де жылжымайтын мүлікті қайталап бағалау міндетті түрде жүргізіледі.

2. Меншіктегі жер учаскесін алу құнын бағалау

9. Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін алуға байланысты меншік иесі оған тиесілі учаскені иеліктен шығаруға міндетті, сонымен бірге ол сатуға мәжбүр болады және іске асыру мерзімі шектеулі, алу құны бағалаудың нарықтық емес базасына жатады. Алу құны нарықтық құн көлемінен аспауы тиіс.
10. Мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылған (залалдарды есепке алмағанда), меншік иесі мемлекеттен алған жер учаскесін алу құны осы Стандарттың 11 және 12 тармақтарында көзделген жағдайларды есепке алмағанда мемлекетке төленген сома көлемінде анықталады.
Егер сатып алу кезінен мемлекет мұқтажы үшін жер учаскесін иеліктен шығару туралы ескерту мерзіміне дейін бір жылдан астам уақыт өтсе, онда келісім-шартта көрсетілген баға кадастрлық құн бойынша бағалануы тиіс, оның базалық ставкалары Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 02 қыркүйектегі № 890 «Жер учаскелері жеке меншікке берілген кезде, мемлекет немесе мемлекеттік жер пайдаланушылар жалға берген кезде олар үшін төлемақының базалық ставкаларын, сондай-ақ жер учаскелерін жалдау құқығын сату төлемақысының мөлшерін бекіту туралы» Қаулысымен бекітілген.
Мемлекетпен белгіленген мерзімге сатылған жер учаскесіне (залалдарды есепке алмағанда) сома толық төленбегенде және мемлекет мұқтажы үшін ол иеліктен шығарылып алынған жер учаскесінің бағасы сату кезінен бастап оның кадастрлық құнының өзгеруі есепке алына отырып мемлекетке төленген сома көлемінде анықталады.
11. Меншік иесіне азаматтық-құқықтық мәміле бойынша немесе сот шешімі бойынша өткен мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылған жер учаскесін алу құны өткен кезеңдегі инфляцияны есепке ала отырып, бірақ нарықтық құнынан аспайтын азаматтық-құқықтық мәміледе немесе сот шешімінде көрсетілген күн мөлшерінде анықталады. Егер азаматтық-құқықтық мәміледе жер учаскесінің бағасы көрсетілмеген болса, онда жер учаскесінің құны оның кадастрлық (бағалау) құны бойынша анықталады.
12. Жеке тұрғын-үй құрылысы, жеке қосалқы шаруашылық жүргізу үшін (егістік учаскелерін қоспағанда) берілген мемлекет мұқтажы үшін иеліктен шығарылған жер учаскесін алу құны кадастрлық құн бойынша
бағаланады. Қора-жайлары, шектеулері, көгалдандырылған және алқап
ішіндегі инженерлік жүйелері бар тұрғын үйді алу құны ескіруді есепке
алмағандағы олардың толық қалпына келтірілген құны сияқты шығыстар
әдісімен есептеледі.
Жаксартулары бар жер учаскесін алу құны олардың нарықтық құнынан аспауы тиіс.

3. Жер пайдалану құқығын алу құны

13. Мемлекеттен сатып алынған жер пайдалану құқығын алу құны сату кезінен бастап оның кадастрлық құнының өзгеруін есепке ала отырып мемлекетке төленген сома көлемінде анықталады.
Жер пайдалану құқығының нарықтық құнын есептеу кезінде айырылып қалған пайда көлемі анықталмайды, осыған байланысты осы пайданың болашақ ақша ағымдары жер пайдалану құқығының нарықтық құнын бағалау кезінде есепке алынып қойған.
14. Жер пайдалану құқығы сатып алынбаған жер учаскесін иеліктен шығару кезінде жер жақсартуларын алу құны, үшінші тұлғалар алдындағы міндеттеменің жойылуына байланысты залалдар көлемі және айырылып қалған пайда көлемі анықталады.

4. Жер учаскесі иесіне келтірілген залалдарды бағалау

15. Жылжымайтын мүлікті алу кезінде меншік иелері тұрғын үйден шығуына мәжбүр болуына байланысты, не коммерциялық жылжымайтын мүлік жаңа ұқсас объект алғанға дейін залалға ие болады. Бұл залалдың көлемі жылжымайтын мүлік нарығын талдау негізінде бағалаушымен есептеледі:
пәтерлер үшін: алынған аумақты үш ай ішіндегі орташа айлық жалдау ставкасына шаққанда;
жер учаскелері, оның ішінде жақсартуларымен: алынған аумақты алты ай ішіндегі орташа айлық жалдау ставкасына шаққанда;
шағын бизнестің коммерциялық жылжымайтын мүлкі үшін: ұйым қызметінің соңғы үш жылдағы таза табысының ең көп көлемін жоғалту;
орташа бизнестің коммерциялық жылжымайтын мүлкі үшін: ұйым қызметінің соңғы үш жылында екі жылдық таза табысының ең көп көлемін жоғалту;
ірі бизнестің коммерциялық жылжымайтын мүлкі үшін: ұйым қызметінің соңғы үш жылында үш жылдық таза табысының ең көп көлемін жоғалтумен есептеледі.
16. Жер учаскесін алуға байланысты үшінші тұлғалармен келісім- шартты мерзімінен бұрын бұзумен келтірілген залалдың көлемі келісім-шартты талдау негізінде анықталады және алынбай қалған таза пайда нәтижесіндегі залал мен келісім-шартты бір жақты бұзуы үшін айыппұл кіреді.

5. Алу құнын бағалау туралы есеп

17. Жер учаскесін алу құнын бағалау бойынша есеп «Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына және уәкілетті органмен бекітілген Бағалау туралы есептің нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптарға сәйкес жазбаша түрде дайындалады.
18. «Бағалау туралы есептің нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптар» бағалау стандартында айтылған бағалау туралы есепке қойылатын талаптардан басқа алу құнын бағалау туралы есепке келесідей қосымша талаптар қойылады:
алу құнын бағалаудан басқа есепте жер учаскесін қоса, алынатын жылжымайтын мүліктің нарықтық құнының есебі және оның алынған құнымен салыстырмасы болуы тиіс;
алынатын мүліктің құнын бағалау үшін пайдаланылған барлық есептік көрсеткіштер, соның ішінде орта айлық жалдау ставкасы, ұйымның таза жылдық табысы және басқа ақпарат құжаттармен расталуы тиіс.