О внесении изменений в приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 6 ноября 2009 года № 666 "Об утверждении Номенклатуры, Правил заготовки, переработки, хранения, реализации крови и ее компонентов, а также Правил хранения, переливания крови, ее компонентов и препаратов"

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 26 июля 2012 года № 501. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 23 августа 2012 года № 7874. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 октября 2020 года № ҚР ДСМ - 140/2020.

      Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 20.10.2020 № ҚР ДСМ - 140/2020 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      В соответствии со статьей 162 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения" ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Внести в приказ и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 6 ноября 2009 года № 666 "Об утверждении Номенклатуры, Правил заготовки, переработки, хранения, реализации крови и ее компонентов, а также Правил хранения, переливания крови, ее компонентов и препаратов" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 5925, опубликованный в газете "Юридическая газета" от 21 апреля 2010 года № 56 (1852); Собрание актов центральных исполнительных и иных центральных государственных органов Республики Казахстан, 2010 год, № 4) следующие изменения:

      приложения 1, 2 и 3 к указанному приказу изложить в редакции согласно приложениям 1, 2 и 3 к настоящему приказу.

      2. Директору Департамента организации медицинской помощи Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Тулегалиева А.Г.) обеспечить в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      3. Директору Департамента юридической службы и государственных закупок Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Амиргалиев Е.Р.) в установленном законодательством порядке обеспечить официальное опубликование настоящего приказа после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Вице-министра здравоохранения Республики Казахстан Байжунусова Э.А.

      5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр здравоохранения


Республики Казахстан

С. Каирбекова


  Приложение 1
к приказу Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 26 июля 2012 года № 501
Приложение 1
к приказу и.о. Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 6 ноября 2009 года № 666

Номенклатура крови, ее компонентов и препаратов крови

№ п/п

Наименование

1. Кровь

1

Кровь цельная

2

Кровь цельная лейкофильтрованная

3

Кровь цельная лейкофильтрованная, для обменного переливания

4

Кровь цельная лейкофильтрованная, для обменного переливания, облученная

5

Кровь цельная лейкофильтрованная, со сниженным объемом плазмы, для обменного переливания

6

Кровь цельная лейкофильтрованная, со сниженным объемом плазмы, для обменного переливания, облученная

2. Компоненты крови 

7

Эритроцитная масса

8

Эритроцитная масса облученная

9

Эритроцитная масса с удаленным лейкотромбоцитным слоем

10

Эритроцитная масса с удаленным лейкотромбоцитным слоем, облученная

11

Эритроцитная масса лейкофильтрованная

12

Эритроцитная масса лейкофильтрованная, облученная

13

Эритроцитная масса лейкофильтрованная, облученная для внутриутробного переливания

14

Эритроцитная масса с удаленным лейкотромбоцитарным слоем для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы)

15

Эритроцитная масса с удаленным лейкотромбоцитарным слоем для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы), облученная

16

Эритроцитная масса с удаленным лейкотромбоцитарным слоем для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы) в добавочном растворе

17

Эритроцитная масса с удаленным лейкотромбоцитарным слоем для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы) в добавочном растворе, облученная

18

Эритроцитная масса лейкофильтрованная для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы)

19

Эритроцитная масса лейкофильтрованная для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы), облученная

20

Эритроцитная масса лейкофильтрованная для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы), в добавочном растворе

21

Эритроцитная масса лейкофильтрованная для переливания новорожденным и младенцам (малые объемы), в добавочном растворе, облученная

22

Эритроцитная взвесь

23

Эритроцитная взвесь облученная

24

Эритроцитная взвесь с удаленным лейкотромбоцитным слоем

25

Эритроцитная взвесь с удаленным лейкотромбоцитным слоем, облученная

26

Эритроцитная взвесь лейкофильтрованная

27

Эритроцитная взвесь лейкофильтрованная, облученная

28

Эритроциты аферезные

29

Эритроциты аферезные лейкофильтрованные

30

Эритроциты аферезные лейкофильтрованные, облученные

31

Эритроциты аферезные в добавочном растворе

32

Эритроциты аферезные лейкофильтрованные, в добавочном растворе

33

Эритроциты аферезные лейкофильтрованные, в добавочном растворе, облученные

34

Эритроциты отмытые

35

Эритроциты отмытые облученные

36

Эритроциты отмытые лейкофильтрованные

37

Эритроциты отмытые лейкофильтрованные, облученные

38

Эритроциты отмытые в добавочном растворе

39

Эритроциты отмытые лейкофильтрованные, в добавочном растворе

40

Эритроциты отмытые лейкофильтрованные, в добавочном растворе, облученные

41

Эритроциты криоконсервированные

42

Эритроциты криоконсервированные, восстановленные

43

Плазма замороженная

44

Плазма свежезамороженная

45

Плазма свежезамороженная карантинизированная

46

Плазма свежезамороженная лейкофильтрованная

47

Плазма свежезамороженная лейкофильтрованная, карантинизированная

48

Плазма свежезамороженная вирусинактивированная

49

Плазма свежезамороженная лейкофильтрованная, вирусинактивированная,

50

Плазма свежезамороженная аферезная

51

Плазма свежезамороженная аферезная, карантинизированная

52

Плазма свежезамороженная аферезная, лейкофильтрованная

53

Плазма свежезамороженная аферезная, лейкофильтрованная, карантинизированная

54

Плазма свежезамороженная аферезная, вирусинактивированная

55

Плазма свежезамороженная аферезная, лейкофильтрованная, вирусинактивированная,

56

Плазма свежезамороженная иммунная

57

Плазма свежезамороженная аферезная, иммунная

58

Плазма свежезамороженная аферезная, иммунная, карантинизированная

59

Плазма свежезамороженная аферезная, иммунная, лейкофильтрованная

60

Плазма свежезамороженная аферезная, иммунная, лейкофильтрованная, карантинизированная

61

Плазма свежезамороженная аферезная, иммунная, вирусинактивированная

62

Плазма свежезамороженная аферезная, иммунная, лейкофильтрованная, вирусинактивированная

63

Плазма супернатантная

64

Плазма супернатантная карантинизированная

65

Плазма супернатантная лейкофильтрованная

66

Плазма супернатантная лейкофильтрованная, карантинизированная

67

Плазма супернатантная вирусинактивированная

68

Плазма супернатантная лейкофильтрованная, вирусинактивированная

69

Криопреципитат

70

Криопреципитат карантинизированный

71

Криопреципитат лейкофильтрованный

72

Криопреципитат лейкофильтрованный, карантинизированный

73

Криопреципитат вирусинактивированный

74

Криопреципитат лейкофильтрованный, вирусинактивированный

75

Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови

76

Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови, лейкофильтрованные

77

Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови, вирусинактивированные

78

Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови, лейкофильтрованные, вирусинактивированные

79

Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови, облученные

80

Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови, лейкофильтрованные, облученные

81

Тромбоциты восстановленные из дозы цельной крови, лейкофильтрованные, облученные, для внутриутробного переливания

82

Тромбоциты, восстановленные, пулированные

83

Тромбоциты, восстановленные, пулированные, лейкофильтрованные

84

Тромбоциты, восстановленные, пулированные, вирусинактивированные

85

Тромбоциты, восстановленные, пулированные, лейкофильтрованные, вирусинактивированные

86

Тромбоциты, восстановленные, пулированные, облученные

87

Тромбоциты, восстановленные, пулированные, лейкофильтрованные, облученные

88

Тромбоциты аферезные

89

Тромбоциты аферезные лейкофильтрованные

90

Тромбоциты аферезные вирусинактивированные

91

Тромбоциты аферезные лейкофильтрованные, вирусинактивированные

92

Тромбоциты аферезные облученные

93

Тромбоциты аферезные лейкофильтрованные, облученные

94

Тромбоциты аферезные лейкофильтрованные, облученные, для внутриутробного переливания

95

Тромбоциты криоконсервированные

96

Тромбоциты криоконсервированные, восстановленные

97

Лейкоцитная масса

98

Лейкоцитная масса облученная

99

Гранулоциты аферезные облученные

100

Гемопоэтические стволовые клетки периферической крови аферезные

101

Гемопоэтические стволовые клетки плацентарной крови

102

Фибриновый клей

3. Препараты крови

103

Раствор альбумина 5 %

104

Раствор альбумина 10 %

105

Раствор альбумина 20 %

106

Иммуноглобулин человека нормальный жидкий

107

Иммуноглобулин антистафилококковый жидкий

108

Иммуноглобулин антирезус

  Приложение 2
к приказу Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 26 июля 2012 года № 501
Приложение 2
к приказу и.о. Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 6 ноября 2009 года № 666

Правила заготовки, переработки, хранения,
реализации крови и ее компонентов
1. Общие положения

      1. Настоящие Правила заготовки, переработки, хранения, реализации крови и ее компонентов (далее - Правила) определяют порядок заготовки, переработки, хранения, реализации крови и ее компонентов в организациях здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере службы крови.

      2. Заготовка, переработка, хранение, реализация крови и ее компонентов осуществляется с целью удовлетворения потребностей организаций здравоохранения и создания мобилизационного резерва при ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера.

      3. Заготовку, переработку, хранение, реализацию крови и ее компонентов производят государственные организации здравоохранения (далее - организации), осуществляющие деятельность в сфере службы крови, имеющие соответствующую лицензию.

2. Порядок заготовки крови и ее компонентов

      4. Донор допускается к даче (донации) крови и ее компонентов при наличии документа, удостоверяющего личность, карты донора с допуском врача, указанием вида и объема дачи (донации) крови и ее компонентов.

      5. Медицинский регистратор отделения заготовки крови идентифицирует донора путем его опроса на соответствие данных карты донора и документа, удостоверяющего личность, проводит первичную паспортизацию гемакона с указанием на заводской этикетке следующих данных: фамилия, имя, отчество донора, регистрационный номер (код донации, присвоенный при регистрации, или номер марки), группа крови, резус-фактор и дата дачи (донации) крови и ее компонентов. А также в присутствии донора производится паспортизация пробирок (вакутейнеров) с указанием фамилии, имени, отчества донора, даты рождения, пола, регистрационного номера (код донации, присвоенный при регистрации, или номер марки), даты дачи (донации) крови и ее компонентов. Перед вскрытием упаковки с гемаконами медицинский регистратор проверяет срок их годности, осуществляет контроль ее целостности визуально и путем сдавливания руками. При негерметичной упаковке гемаконы не используются. При наличии после вскрытия внутри упаковки влажных гемаконов или мутности, взвеси, плесени в консервирующем растворе вся упаковка не подлежит использованию.

      6. Доноры к даче (донации) крови и ее компонентов допускаются в чистой одежде и обуви, поверх обуви надеваются бахилы.

      7. После идентификации данных донора с информацией на этикетке и пробирках, медицинский работник среднего звена (далее - эксфузионист) производит забор крови и ее компонентов (далее - эксфузия) под контролем врача-трансфузиолога в сдвоенные, строенные или счетверенные гемаконы. Могут быть использованы гемаконы со встроенными лейкофильтрами. Следует использовать гемаконы, снабженные протектором донорской иглы (секувам), мешком для первой порции крови (бактивам), адаптером вакуумной пробирки (вакувам).

      8. Эксфузионист в начале работы надевает медицинскую одежду, шапочку, обувь. После этого дважды обрабатывает руки раствором антисептика, надевает медицинские резиновые перчатки и вновь дважды обрабатывает их антисептиком. Дальнейшая обработка перчаток антисептиком осуществляется при работе с каждым последующим донором.

      9. Эксфузионист перед венепункцией проверяет герметичность гемакона с консервирующим раствором путем сдавливания его руками. При наличии консервирующего раствора над мембраной штуцера гемакона, он не подлежит использованию.

      10. Для предотвращения контактного инфицирования крови при ее заготовке медицинским персоналом соблюдаются все требования асептики.

      11. В процессе дачи (донации) крови и ее компонентов эксфузионист:

      1) осматривает локтевые сгибы донора для выбора места венепункции;

      2) кожу в области локтевого сгиба донора (от середины предплечья до жгута, наложенного на плечо) двукратно с интервалом не менее тридцати секунд протирает стерильной салфеткой или тампоном, смоченным в растворе одного из антисептиков, разрешенных к применению в Республике Казахстан. После обработки локтевого сгиба антисептиком не допускается касание руками кожи в месте венепункции;

      3) после высыхания антисептика и наложения зажима на донорскую линию гемакона, производит венепункцию, и, не снимая зажима с линии донора, производит получение первой порции крови в бактивам в объеме 30 – 50 миллилитров (далее - мл);

      4) после забора нужного объема крови на лабораторное тестирование, накладывает зажим на линию бактивама, производит запаивание трубки дистальнее зажима, затем снимает зажим на линии донора и производит наполнение основного гемакона;

      5) набирает образцы крови в вакуумные пробирки из бактивама до завершения эксфузии;

      6) следит за поступлением крови в гемакон и контролирует работу весов-помешивателей. При отсутствии весов-помешивателей вручную проводит помешивание поступающей крови с консервирующим раствором каждые 30-40 секунд;

      7) после эксфузии пережимает зажимом донорскую линию гемакона ближе к игле, производит герметичное запаивание трубки, отступая от зажима на 5 см и разъединяет трубку гемакона. Для предотвращения свертывания крови, оставшейся в нижнем отрезке трубки, кровь полностью переводится в гемакон для смешивания с консервирующим раствором. После этого отрезок трубки вновь заполняется кровью, герметизируется запаивателем с формированием на этом отрезке трубки не менее трех сегментов длиной 10 см каждый для последующего переопределения группы крови и проведения пробы на совместимость перед трансфузией. При использовании гемаконов с интегрированной системой лейкофильтрации такие сегменты формируются в блоке первичного фракционирования;

      8) извлекает иглу из вены, на место венепункции накладывает фиксирующую повязку или специальный лейкопластырь. Проводит в присутствии донора повторную идентификацию его данных с данными маркировки гемакона и пробирок (вакутейнера).

      12. Медицинский регистратор после дачи (донации) крови и ее компонентов заполняет карту донора и передает ее в лабораторию вместе с вакутейнерами (образцы в пробирках) и сопроводительной документацией, а дозы собранной крови в блок первичного фракционирования.

      13. При неудачной венепункции или тромбировании магистрали кровью и невозможности дальнейшей эксфузии, с согласия донора проводится повторная пункция вены с новым гемаконом. При невозможности проведения повторной венепункции:

      1) производится соответствующая запись в журнале учета заготовки крови по форме, утвержденной приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2010 года № 907 "Об утверждении форм первичной медицинской документации организаций здравоохранения" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6697) (далее – приказ № 907);

      2) оформляется акт списания с последующей утилизацией гемакона по форме, утвержденной приказом № 907.

      При возникновении у доноров побочных реакций или осложнений в процессе дачи (донации) крови и ее компонентов оказание первой медицинской помощи проводится согласно приложению 1 к настоящим Правилам. Вид реакции и объем оказанной медицинской помощи регистрируются в журнале учета заготовки крови и карте донора по формам, утвержденным приказом № 907. Перечень лекарственных средств и изделий медицинского назначения для оказания первой медицинской помощи в организациях службы крови определяются в соответствии с пунктом 6 приложения 1 к настоящим Правилам.

      14. Вся информация о даче (донации) крови и ее компонентов регистрируется в электронной информационной базе данных и на бумажных носителях.

      15. Дача (донация) крови не должна превышать десяти минут. При продолжительности эксфузии более 12 минут кровь не используется для приготовления концентрата тромбоцитов, а при продолжительности более 15 минут – полученные компоненты крови не пригодны для переливания или получения факторов свертывания.

      16. После дачи (донации) крови и ее компонентов донору выдается справка об освобождении от работы по форме, утвержденной приказом № 907 и талон на бесплатное питание, либо документ на денежную компенсацию.

      17. В выездных условиях в организациях и учебных заведениях заготовка крови и ее компонентов производится выездной бригадой организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови.

      Для проведения вспомогательных работ дополнительно могут привлекаться волонтеры из числа сотрудников организаций и учебных заведений, в которых организуется заготовка крови.

      18. Руководитель выездной бригады:

      1) комплектует состав бригады, ее оснащение и оборудование;

      2) организует все этапы заготовки крови, ее хранение и транспортировку в организацию, осуществляющую деятельность в сфере службы крови;

      3) проводит разъяснительные беседы по вопросам донорства.

      19. Заготовка крови и ее компонентов в выездных условиях осуществляется в соответствии с требованиями, определенными в пунктах 5-17 настоящих Правил.

      20. Пробирки (вакутейнеры) с образцами донорской крови помещаются в термоконтейнеры или в мобильный фармацевтический холодильник.

      21. Гемаконы с консервированной цельной кровью помещаются в холодильники с температурой не выше +100С (термоконтейнеры) и доставляются в организацию, осуществляющую деятельность в сфере службы крови с соблюдением "холодовой цепи" и маркировкой "Гемопродукция необследованная, выдаче не подлежит". Термоконтейнеры крепятся жестко, без амортизационных прокладок. Консервированную цельную кровь для приготовления тромбоцитов допускается транспортировать и хранить до 24 часов при температурном режиме от +200С до +240С с использованием специальных валидированных устройств.

      22. При наличии специального автотранспорта со специализированным медицинским оборудованием первичное фракционирование консервированной крови на компоненты проводится непосредственно на месте работы выездной бригады. Хранение и транспортировка компонентов крови проводятся в соответствии с требованиями "холодовой цепи" и маркировкой "Гемопродукция необследованная, выдаче не подлежит".

      23. После доставки в организацию, осуществляющую деятельность в сфере службы крови, гемаконы с кровью передаются в блок первичного фракционирования с сопроводительным документом.

3. Порядок заготовки компонентов крови методами плазмацитафереза

      24. Виды плазмацитафереза в зависимости от цели проведения подразделяются на:

      1) продуктивный (донорский) – сбор компонентов крови для их сохранения и последующего использования;

      2) терапевтический (лечебный) – сбор (и удаление) патологических компонентов крови с целью воздействия на течение болезни.

      25. Виды плазмацитафереза в зависимости от предмета сбора подразделяются на:

      1) плазмаферез – выделение и сбор (удаление) плазмы крови;

      2) цитаферез – выделение и сбор (удаление) клеточных компонентов крови (тромбоциты, эритроциты, лейкоциты (лимфоциты, гранулоциты), периферические гемопоэтические клетки, бластоциты, неоциты).

      При комбинированном сборе компонентов крови за одну процедуру от одного донора могут быть получены более чем один компонент крови, например:

      1) тромбоциты и плазма;

      2) эритроциты и плазма;

      3) тромбоциты и эритроциты;

      4) тромбоциты, эритроциты, плазма;

      5) лейкоциты, плазма;

      6) периферические стволовые клетки, плазма.

      26. Методы проведения плазмацитафереза по технике выполнения подразделяются на:

      1) дискретный (ручной);

      2) аппаратный (автоматический).

      27. В блоке плазмафереза и цитафереза располагается соответствующее оборудование и материалы, предусмотренные для оснащения организаций, осуществляющих деятельность в сфере службы крови.

      С целью профилактики возможной цитратной нагрузки, во время процедур афереза, особенно аппаратного цитафереза (мультикомпонентного), рекомендуется назначение препаратов глюконата кальция в виде легкоусвояемых таблетированных форм при отсутствии противопоказаний.

      Также регулярным донорам плазмы и клеток один раз в году следует проводить профилактику железодефицитной анемии при отсутствии противопоказаний. Рекомендуется назначение таблетированных форм препаратов двухвалентного железа и витаминных комплексов (группы В).

      28. Процедуру плазмафереза и цитафереза производят врач-трансфузиолог или эксфузионист, имеющие специальную подготовку.

      29. При дискретном плазмацитаферезе кровь заготавливают в гемаконы сдвоенные, строенные, счетверенные с антикогулянтом (CPDA-1, CPD). Могут использоваться специальные гемаконы для проведения плазмафереза (double plasmapheresis double bag).

      Однократный максимальный объем эксфузии крови при дискретном плазмацитаферезе не должен превышать 450 ± 10 % мл.

      30. Медицинский регистратор блока плазмацитафереза идентифицирует донора и проверяет гемаконы на пригодность.

      31. Непосредственно перед эксфузией проводится повторная идентификация всех данных донора.

      32. Процедура дачи (донации) крови при дискретном плазмаферезе осуществляется в соответствии с требованиями, определенными в пунктах 7-10 и подпунктах 1)-7) пункта 11 настоящих Правил.

      33. После эксфузии эксфузионист пережимает зажимами донорскую линию гемакона ближе к игле, отсекает стерильными ножницами трубку между зажимами. Производит герметизацию трубки, в присутствии донора проверяет правильность заполнения фамилии, имени, отчества, группы крови и маркировки и передает гемакон с консервированной кровью на центрифугирование. К трубке, идущей от вены донора с иглой, после двукратной обработки антисептиком подсоединяется система переливания крови (далее - ПК) с 0,9 % раствором натрия хлорида объемом 200-500 мл. После чего, эксфузионист снимает жгут, открывает блокирующий ролик системы ПК и начинает вливание со струйного введения с последующей установкой системы ПК в капельный режим (60 капель в минуту).

      В случае использования специальных гемаконов для проведения плазмафереза с отсутствующим бактивамом, допускается заполнение пробирок кровью для лабораторных исследований после эксфузии из трубки, идущей от вены донора.

      34. После центрифугирования консервированной крови и отделения плазмы гемакон передается для реинфузии аутоэритроцитов донору.

      35. Перед реинфузией аутоэритроцитов донору эксфузионист под контролем врача трансфузиолога проводит повторную идентификацию паспортных данных донора с маркировкой гемакона, а также путем личного опроса донора.

      36. В гемакон с аутоэритроцитами добавляется не менее 100 мл 0,9 % раствора натрия хлорида, содержимое гемакона аккуратно перемешивается, подключается к системе ПК и переливается донору в капельном режиме.

      37. При проведении двукратного плазмацитафереза вторая эксфузия крови проводится в соответствии с подпунктами 6), 7) и 8) пункта 11 настоящих Правил.

      38. Эксфузия второй дозы крови у донора проводится после реинфузии ему первой дозы аутоэритроцитов.

      39. Аппаратный плазмацитаферез проводится в соответствии с инструкцией и протоколами, регламентируемыми заводом-изготовителем и стандартными операционными процедурами (далее – СОП), утверждаемыми первым руководителем организации службы крови.

      40. При аппаратном плазмацитаферезе используется только одноразовый комплект расходного материала.

      41. Аппаратный плазмацитаферез проводится врачом-трансфузиологом или эксфузионистом, обученным работе на таких аппаратах.

      42. Перед процедурой аппаратного плазмацитафереза эксфузионист должен удостовериться в исправности аппарата, целостности комплекта расходного материала.

      43. Для проведения аппаратного плазмацитафереза привлекаются доноры с хорошо выраженными кубитальными венами.

      44. Проведение процедуры аппаратного плазмацитафереза осуществляется в присутствии врача-трансфузиолога на случай возникновения у донора побочных реакций.

      45. Забор крови на лабораторные исследования проводится из фистульной иглы до ее подключения к аппарату.

      46. Процедуры аппаратного донорского плазмацитафереза должны сопровождаться инфузией 0,9 % раствора натрия хлорида с целью восполнения объема, а при терапевтическом плазмацитаферезе могут иметь место различные способы замещения удаляемого объема с применением 0,9 % раствора натрия хлорида, гидроксиэтилкрахмала, альбумина, свежезамороженной плазмы (далее – СЗП).

      47. При плазмаферезе, полученная плазма при необходимости разделяется на стандартные (200-250 мл) и/или детские дозы (50-100 мл) и замораживается в быстрозамораживателе. После промежуточной маркировки и регистрации, СЗП с сопроводительной документацией передается в отдел временного хранения и выбраковки, а пробирки с образцами крови и карта донора – в лабораторию.

4. Порядок переработки крови для получения ее компонентов

      48. Переработка цельной крови для получения ее компонентов проводится в блоке первичного фракционирования крови, за исключением получения гемопоэтических стволовых клеток крови.

      49. Блок первичного фракционирования крови оснащается соответствующим оборудованием и материалами, предусмотренными для оснащения организаций, осуществляющих деятельность в сфере службы крови.

      50. Для получения компонентов крови проводится разделение заготовленной консервированной крови методом центрифугирования с использованием рефрижераторных центрифуг. Скорость центрифугирования устанавливается по номограмме в зависимости от ускорения и размера радиуса ротора центрифуги.

      51. Центрифугирование цельной крови проводится при температурном режиме согласно технологическому регламенту получаемого компонента крови и типу центрифуги.

      52. После начального центрифугирования кровь разделяется на следующие компоненты: эритроцитную массу, лейкотромбоцитарный слой (далее - ЛТС) и плазму.

      Для отделения компонентов используются плазмаэкстракторы (механический или автоматический), автоматический запаиватель для герметизации трубок и асептический коннектор.

Параграф 1. Порядок переработки крови для получения эритроцитсодержащих компонентов

      53. Эритроцитную массу (далее - ЭМ) получают, удаляя плазму из центрифугированной крови, без дальнейшей обработки.

      54. Объем удаляемой плазмы определяется гематокритом компонента. Каждая единица эритроцитов должна содержать гематокрит не менее 0,65 - 0,75 %, минимум 45 грамм гемоглобина.

      55. Режим центрифугирования крови устанавливается в зависимости от типа центрифуги при температуре +200С+220С.

      56. После центрифугирования крови посредством экстрактора или автоматического фракционатора крови плазма переводится в трансферный мешок, при этом над слоем эритроцитов оставляют плазму высотой 2–3 см (40–50 мл) для поддержки гематокрита на уровне 0,65–0,75, после чего герметично отделяют соединяющую трубку между мешками с эритроцитами и плазмой.

      57. Эритроциты отмытые (далее – ЭО) получают вторичной обработкой эритросодержащих компонентов крови или из цельной крови посредством последовательного промывания и ресуспендирования эритроцитов в добавочном растворе.

      Для приготовления ЭО используются цельная кровь, эритроцитная масса (далее – ЭМ) или эритроцитная взвесь (далее – ЭВ) только после лабораторной квалификации и выбраковки, и хранившиеся при температуре +20+60С в течение не более 5 суток (для ЭВ срок хранения 7 суток).

      Предпочтительно использование компонентов с ранней лейкоредукцией (с удаленным ЛТС и/или фильтрацией). Процедура как ручного, так и автоматического (с использованием клеточного процессора) промывания требует строгого соблюдения правил асептики и антисептики.

      При ручном методе сначала центрифугируют ЭМ или ЭВ, затем удаляют или плазму с ЛТС, или добавочный раствор. После чего, эритроциты промываются в следующем порядке: добавляется промывающий раствор, тщательно перемешиваются содержимое гемакона, затем центрифугируется и полностью удаляется надосадочная жидкость с подлежащим слоем эритроцитов высотой 0,5 см в трансферный мешок. Процедура промывания повторяется дважды. В качестве промывающего раствора используется стерильный 0,9 % раствор натрия хлорида, которым наполняют мешок с эритроцитами через системы-магистрали на каждый раз центрифугирования. Введение растворов в мешок эритроцитов и экстракция супернатанта осуществляются в шкафу с ламинарным потоком (или в боксированном помещении) и такой компонент должен переливаться в течение 24 часов с момента приготовления.

      При условии сохранения закрытости системы в процессе обработки (когда обеспечены стерильные стыковки контейнеров с эритроцитами и 0,9 % раствором натрия хлорида, или/ и пустыми трансферными контейнерами) работа в ламинарном потоке не требуется.

      Промывание эритроцитсодержащих сред осуществляется с помощью автоматического клеточного процессора в соответствии с инструкцией производителя оборудования.

      После маркировки и регистрации компонент передается с сопроводительной документацией в отдел хранения и выдачи продукции.

      58. На контейнер наклеивается этикетка с указанием даты и времени приготовления ЭО, срока годности.

      59. ЭМ с удаленным ЛТС получается из консервированной крови после центрифугирования при режиме, установленном в зависимости от типа центрифуги, при температуре +200С+220С, с последующим удалением плазмы и ЛТС.

      Для приготовления ЭМ с удаленным ЛТС, донорскую кровь собирают в счетверенные гемаконы с консервантом CPD-A 63 мл. Цельную кровь, стабилизированную в консерванте, центрифугируют в жестком режиме для получения трех слоев: плазма, ЛТС, эритроциты. Для разделения этих слоев предпочтительно использовать автоматический фракционатор.

      60. Плазма после центрифугирования крови перемещается в добавочный (сателлитный, трансферный) контейнер, в гемаконе оставляется часть плазмы высотой 2-3 см над ЭМ.

      61. ЛТС, состоящий из небольшого количества плазмы, лейкоцитно-тромбоцитной пленки и слоя подлежащих эритроцитов высотой 1 сантиметр (далее - см) переводится во второй трансферный мешок, после чего из первого трансферного мешка возвращается плазма в объеме 30–40 мл в мешок с эритроцитами для восстановления гематокрита. Полученный ЛТС объемом 50-60 мл должен иметь гематокрит 50-60 %.

      62. Контейнеры с плазмой, ЛТС и эритроцитами с удаленным ЛТС после герметизации разъединяются.

      63. Контейнер с плазмой направляется на замораживание. Контейнер (спаренный с трансферным мешком), который содержит ЛТС, хранится не более 24 часов.

      64. Эритроцитную взвесь (далее - ЭВ) получают путем добавления в эритроциты ресуспендирующего раствора:

      1) ЭВ с удаленным ЛТС получают, когда после центрифугирования крови, полной экстракции плазмы и ЛТС, к эритроцитам вместо плазмы добавляется ресуспендирующий (добавочный) раствор;

      2) ЭВ получают после центрифугирования цельной консервированной крови, полной экстракции плазмы и добавления к эритроцитам ресуспендирующего раствора.

      65. ЭМ лейкофильтрованную получают путем фильтрации лейкоцитов из цельной крови с последующим центрифугированием ее и экстракцией плазмы или путем фильтрации лейкоцитов из эритроцитной массы. Наибольшая эффективность лейкофильтрации достигается при ее проведении в течение 48 часов после дачи (донации) крови.

      66. ЭВ лейкофильтрованную получают путем фильтрации лейкоцитов из цельной крови с последующим ее центрифугированием, экстракцией плазмы и немедленным добавлением ресуспендирующего раствора, или путем фильтрации лейкоцитов из эритроцитной взвеси, или из эритроцитной взвеси с удаленным ЛТС. Наибольшая эффективность лейкофильтрации достигается при ее проведении в течение 48 часов после дачи (донации) кров.

      67. Для фильтрации применяются специальные лейкофильтры, разрешенные к применению в Республике Казахстан, в соответствии с инструкцией производителя.

      68. Аферезные эритроциты получают от одного донора методом аппаратного эритроцитафереза, процедура которой проводится в соответствии с инструкцией производителя.

      69. В течение одной процедуры получают 1-2 дозы эритроцитов.

      70. Эритроциты криоконсервированные получают путем вторичной переработки эритроцитного компонента или из цельной крови со сроком хранения не более 7 суток после дачи (донации) крови и замораживания с применением криопротективной технологии. Предварительная лейкоредукция (удаление ЛТС, фильтрация, или удаление ЛТС и фильтрация в течение 48 часов после дачи (донации) крови) улучшает качество компонента. Методика с высокой концентрацией криозащитного средства глицерола требует использования морозильной камеры с температурой замораживания и хранения – -600С -800С, а методика с низкой концентрацией глицерола – паров жидкого азота с температурой замораживания и хранения -1500С -1960С. При гарантированном соблюдении срок хранения продлевается до 10 лет. Транспортировка криоконсервированных эритроцитов в замороженном виде возможна только при обеспечении заданных условий хранения. Не исключается использование технологии карантинизации в отношении криоконсервированных эритроцитов. Маркировка криоконсервированных эритроцитов осуществляется в соответствии со стандартом (наименование организации-изготовителя, уникальный код и дата дачи (донации) крови, наименование и объем или масса компонента, групповая и резус принадлежность, фенотип, наименование антикоагулянта, наименование и объем криопротектора, температура хранения, дата окончания срока хранения).

      Размороженные и восстановленные криоконсервированные эритроциты получают после размораживания и промывания. Протокол промывания (деглицеролизации) представляет собой процесс удаления криопротектора и восстановления клеток. Температура хранения (транспортировки) размороженных восстановленных эритроцитов +20С+60С. В случае использования открытой системы срок хранения не должен превышать 24 часа. Процессы глицеролизации, замораживания, хранения, размораживания, деглицеролизации и восстановления эритроцитов осуществляются в соответствии с инструкцией производителя автоматического клеточного процессора.

      С целью угнетения митотической активности лимфоцитов донора по показаниям эритроцитсодержащие компоненты крови подвергаются воздействию ионизирующей радиации с использованием специальных аппаратов, разрешенных к применению в Республике Казахстан, в соответствии с инструкцией завода-изготовителя.

Параграф 2. Порядок переработки крови для получения свежезамороженной плазмы и других компонентов

      71. Свежезамороженную плазму (далее – СЗП) получают после центрифугирования цельной консервированной крови или методом плазмафереза в соответствии с инструкцией производителя оборудования и замораживания в течение первых 6 часов после дачи (донации) крови или не позднее первых 18 часов после дачи (донации) крови при условии быстрого охлаждения дозы крови или плазмы до температуры +200С+240С с помощью специального валидированного оборудования. Продолжительность процесса полного замораживания до температуры -300С и ниже не должно превышать 60 минут.

      Компонент должен содержать не менее 70 % антигемофильного глобулина (VIII фактор) от исходного уровня и, по крайней мере, такой же уровень других лабильных факторов коагуляции и естественных ингибиторов. Компонент не должен содержать нерегулярных клинически значимых антител. После размораживания СЗП должна использоваться в течение 1 часа, повторному замораживанию не подлежит.

      72. Центрифугирование крови проводится согласно технологическому регламенту получения плазмы в зависимости от типа центрифуги.

      73. После центрифугирования плазма переводится в трансферный мешок с помощью механического экстрактора (или автоматического фракционатора), в мешке с ЭМ оставляется плазма высотой 2-3 см над глобулярной массой для обеспечения небходимого гематокрита.

      74. Плазма в маркированном мешке замораживается в быстрозамораживателе.

      75. Иммунную СЗП получают из крови иммунизированного донора в порядке, предусмотренном пунктами 71-74 настоящих Правил.

      Иммунная антистафилакокковая СЗП с титром антистафилококковых антител не менее 6 международных единиц (далее - МЕ) и антисинегнойная плазма с титром антител не менее 300 единиц используются для переливания. Иммунная антистафилакокковая СЗП с титром антистафилококковых антител от 3 до 6 МЕ используется для производства иммуноглобулинов, изоиммунная плазма с титром антител не менее 1:64 - для приготовления универсального реагента и производства иммуноглобулинов.

      76. Лейкофильтрованную СЗП получают экстракцией плазмы из фильтрованной до центрифугирования цельной консервированной крови или в процессе экстракции через фильтр обогащенной тромбоцитами плазмы (далее – ОТП), полученной из центрифугированной цельной консервированной крови. Возможна фильтрация приготовленной плазмы. Замораживание и хранение осуществлется также, как и СЗП, согласно пунктов 71 и 153 настоящих Правил. Для фильтрации применяются специальные лейкофильтры, разрешенные к применению в Республике Казахстан, в соответствии с инструкцией производителя.

      77. Вирусинактивированную СЗП получают путем дополнительного химического и/или физического воздействия с целью инактивации патогенных агентов. Замораживание и хранение осуществлется также, как и СЗП, согласно пунктов 71 и 153 настоящих Правил. Допускается обработка размороженной плазмы и скорейшее ее переливание после обработки, она не подлежит повторному замораживанию. Для соединения трансферных мешков следует пользоваться асептическим коннектором.

      Компонент содержит в среднем 50-70 % лабильных факторов свертывания и естественных ингибиторов, находящихся в свежей размороженной/оттаявшей плазме. По завершении размораживания компонент не должен содержать видимого нерастворимого криопреципитата. Процедура инактивации осуществляется с применением одной из следущих методик: с амотосаленом, метиленевым синим, рибофлавином. Следует с осторожностью назначать СЗП, обработанную амотосаленом у новорожденных, проходящих светолечение и избегать назначения СЗП, обработанной метиленовой синью, у пациентов с дефицитом глюкозо-6-фосфодиэстеразы. Для вирусинактивации применяются специальные аппараты и системы, разрешенные в Республике Казахстан, в соответствии с инструкцией производителя. Допускается разделение дозы вирусинактивированной СЗП на меньшие объемы. Также допускается разделение дозы не инактивированной СЗП на меньшие объемы при условии их обязательной последующей карантинизации.

      78. Карантинизацию СЗП осуществляют в целях повышения инфекционной безопасности СЗП в течение возможного "серонегативного окна" (период инфекционного процесса, не выявляемый при лабораторном тестировании). Обязательным условием карантинизации является повторное лабораторное тестирование донора на трансфузионные инфекции. При иммунологическом тестировании срок карантинизации 6 месяцев, при тестировании методом полимеразно-цепной реакции (далее - ПЦР)- 4 месяца, с соблюдением условий хранения компонентов крови в замороженном состоянии при температуре -250С и ниже. В случае неявки донора для лабораторного исследования на трансфузионные инфекции после окончания срока карантинизации, допускается продление срока хранения до 12 месяцев в целом. Если донор за это время не явится для повторного обследования, СЗП направляется на фракционирование для получения препаратов крови.

      79. Карантинное хранение СЗП проводится в замороженном состоянии при температуре -250С и ниже в отдельном помещении со специальным холодильным оборудованием, снабженным устройствами контроля температуры, ограничения несанкционированного доступа и соответствующей маркировкой.

      80. На карантинизацию направляется СЗП, пригодная для медицинских целей.

      81. При принятии СЗП на карантинизацию проводится сверка данных на контейнере с направлением, сопровождающим продукцию.

      82. Каждая доза СЗП в холодильнике хранится и систематизируется по группе крови и дате заготовки для возможности экстренного ее изъятия.

      83. Блок (отделение) карантинизации взаимодействует с другими подразделениями организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови для своевременного получения информации о заболевании донора, выявлении вирусоносительства и для повторного вызова на обследование.

      84. В период карантинизации СЗП ведется журнал регистрации СЗП, находящейся на карантинизации, по форме, утвержденной приказом № 907, где отражаются сроки окончания карантинизации.

      85. При отсутствии автоматических записывающих устройств контроля температуры, проводится мониторинг температурного режима холодильников и морозильных камер не менее трех раз в сутки с внесением данных в журнал регистрации температурного режима.

      86. При выявлении положительных результатов лабораторного тестирования на трансфузионные инфекции во время карантинного хранения и через 6 месяцев (4 месяца при ПЦР тестировании) компоненты крови от всех его предыдущих за 6 месяцев дач (донаций) крови (4 месяца при ПЦР тестировании) изымаются из карантинного хранения, маркируются как "абсолютный брак" и передаются для утилизации с составлением акта списания по форме, утвержденной приказом № 907.

      87. При первично позитивных и сомнительных результатах на маркеры трансфузионных инфекций крови донора, ранее заготовленные от него дозы компонентов крови изымаются и помещаются на временное изолированное хранение до получения окончательного результата. Обследование донора на ВИЧ 1, 2 проводится по алгоритму лабораторной диагностики ВИЧ-инфекции у взрослых согласно Правилам медицинского обследования лиц по клиническим и эпидемиологическим показаниям на наличие ВИЧ-инфекции, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 3 ноября 2011 года № 1280 (далее – постановление № 1280). При направлении первичноположительного образца крови в организации здравоохранения, осуществляющие деятельность в сфере профилактики ВИЧ/СПИД, для определения окончательного результата, заготовленные компоненты от этого донора подлежат утилизации.

      88. По истечении срока карантинизации при повторных отрицательных результатах обследования донора СЗП маркируется дополнительно "карантинизированная" и используется в медицинских целях.

      89. Криопреципитат получают путем переработки СЗП, как полученной из цельной крови, так и аферезной. Лейкодеплеция и/или вирусинактивация, и/или карантинизация исходного материала обеспечивают безопасность компонента.

      90. Для получения криопреципитата используется карантинизированная СЗП, находящаяся на хранении при температуре не выше -250С, при использовании гемаконов с двумя дополнительными контейнерами и более.

      91. СЗП оттаивают при температуре +20С+60С в течение 10-12 часов. Оттаявшую СЗП в виде "рыхлого снега" жестко центрифугируют при такой же температуре.

      92. После центрифугирования часть криообедненной супернатантной плазмы переводят в трансферный мешок, оставляя концентрат в объеме 20–30 мл. Полученный криопреципитат быстро замораживается при температуре -400С. В случаях соединения трансферных мешков, желательно использовать асептический коннектор. Криопреципитат должен использоваться сразу после размораживания, и не подлежит повторному замораживанию.

      93. СЗП с удаленным криопреципитатом замораживается и может использоваться как для переливания, так и для фракционирования.

      Хранение осуществляется также, как и СЗП, согласно пункта 153 настоящих Правил.

      94. Производится соответствующее этикетирование полученных компонентов крови.

      95. Тромбоциты получают как из дозы цельной крови, так и методом афереза. Для повышения безопасности применяются технологии лейкодеплеции и/или вирусинактивации (амотосален, рибофлавин) в соответствии с инструкцией производителя. Перед выпуском или переливанием любого вида тромбоцитов необходимо удостовериться в наличии в них феномена "метели" (swirling), основанного на рассеянии света движущимися тромбоцитами с нормальной морфологией.

      Для получения тромбоцитов используют стандартную дозу цельной крови, хранившуюся до 24 часов при валидированных условиях, обеспечивающих температуру +200С+240С. При эксфузии продолжительностью более 12 минут кровь не пригодна для приготовления тромбоцитов. Тромбоциты из дозы цельной крови получают двумя методами – получение из ОТП и получение из ЛТС.

      96. Для получения тромбоцитов, восстановленных из дозы цельной крови, используются гемаконы с двумя и более сателлитными контейнерами.

      97. В процессе отделения тромбоцитов кровь не охлаждается, температура центрифуги доводится до +200С.

      98. При получении тромбоцитов из ОТП дозу цельной крови, приготовленную в строенные контейнеры без добавочного раствора, или в счетверенные контейнеры с добавочным раствором или без него тщательно перемешивают и центрифугируют в мягком режиме при температуре +200С+240С для получения обогащенной тромбоцитами плазмы. После этого посредством механического экстрактора (или автоматического фракционатора) перемещают ОТП в трансферный мешок. При использовании контейнеров без добавочного раствора над эритроцитами оставляют плазму высотой 2–3 см (40–50 мл) для поддержки гематокрита ЭМ на уровне 0.65–0.75, а при использовании контейнеров с добавочным раствором вся ОТП отделяется и к эритроцитам добавляется не плазма, а стандартный ресуспендирующий раствор. ОТП подвергается жесткому центрифугированию при той же температуре, после чего надосадочная обедненная тромбоцитами плазма переводится в трансферный мешок, оставляя при этом 50-70 мл плазмы с тромбоцитами. Замораживание и хранение плазмы осуществляется согласно пунктов 71 и 153 настоящих Правил. Полученные тромбоциты с целью дезагрегации выдерживают в течение 60 минут при комнатной температуре и ресуспендируют осторожным перемешиванием. Компонент содержит 0,6х1011 тромбоцитов. Хранение тромбоцитов при температуре +200С+240С с постоянным перемешиванием, в условиях тромбомиксера с термостатом. При лейкофильтрации и хранении тромбоцитов в специальных газопроницаемых мешках максимальный срок хранения составляет 5 суток, и при условии контроля бактериальной контаминации и/или редукции патогенов – до 7 суток. Возможно пулирование 4-6 доз одногруппных тромбоцитов через асептическое соединение и в таком компоненте содержится не менее 2х1011 тромбоцитов. Срок хранения тромбоцитов указывается с точностью до часа и минуты.

      99. При получении тромбоцитов из ЛТС дозу цельной крови, приготовленную в счетверенные контейнеры с добавочным раствором или без него тщательно перемешивают и центрифугируют в жестком режиме при температуре +200С+240С для получения трех слоев: нижний слой – эритроциты, средний – ЛТС, верхний – бесклеточная плазма. После этого посредством механического экстрактора (или автоматического фракционатора) перемещают бесклеточную плазму в первый трансферный мешок, оставляя с ЛТС плазму высотой 2 см (40 мл) и с прилежащим слоем эритроцитов высотой 1 см (20 мл) – во второй трансферный мешок (общий объем ЛТС 50-70 мл). Если использовались контейнеры без добавочного раствора, в мешок с эритроцитами возвращают плазму 40-50 мл для поддержки гематокрита ЭМ на уровне 0,65-0,75, а при использовании контейнеров с добавочным раствором к эритроцитам добавляется не плазма, а стандартный ресуспендирующий раствор.

      Качество получаемого компонента повышается при следующей последовательности приготовления тромбоцитов из ЛТС. Забор крови в гемаконы с разносторонними выходными портами (top-and-bottom) и ее центрифугирование в жестком режиме. С помощью автоматического фракционатора бесклеточная плазма через верхний порт переводится в трансферный мешок, а эритроциты – через нижний порт (и возможно через интегрированный лейкофильтр) в мешок с добавочным раствором. ЛТС с должным гематокритом 40 %-60 % в заданном объеме 60 мл остается в первичном мешке (плазма 30 мл, ЛТС 20 мл, эритроциты 10 мл). Собранные таким образом 4-6 доз ЛТС (200-300 мл) пулируются с добавлением к ним размороженной плазмы одного из этих доноров или специального добавочного раствора. К мешкам с ЛТС, последовательно соединенным между собой через их верхние и нижние выходные трубки, подсоединяется мешок с плазмой (или с добавочным раствором) и в вертикальном положении производится пулирование. Пулируются одногруппные дозы ЛТС, хранившиеся при комнатной температуре не более 24 часов от момента дачи (донации) крови и имеющие отрицательные результаты тестирования на гемотрансмиссивные инфекции. Тщательно перемешанная смесь из пула ЛТС и плазмы (или добавочного раствора) подвергается мягкому центрифугированию так, что эритроциты и лейкоциты оседают на дно, а тромбоциты остаются в надосадочной плазме (или в надосадочной жидкости), которая посредством механического экстрактора (или автоматического фракционатора) переносится через интегрированный лейкофильтр в мешок для хранения тромбоцитов. Хранятся пулированные тромбоциты при температуре +200С+240С с постоянным перемешиванием, в условиях тромбомиксера с термостатом. Компонент содержит не менее 2х1011 тромбоцитов, взвешенных в плазме (или в добавочном растворе с примесью плазмы в соотношении 60%–70% / 30 %–40 %). При лейкофильтрации и хранении тромбоцитов в специальных газопроницаемых мешках максимальный срок хранения составляет 5 суток, и при условии контроля бактериальной контаминации и/или редукции патогенов – до 7 суток. Для пулирования и перемещения жидкостей применяются только асептические соединения. Срок хранения тромбоцитов указывается с точностью до часа и минуты.

      100. Тромбоциты аферезные получают методом цитафереза от одного донора с использованием автоматических сепараторов клеток крови. Работа с сепаратором проводится в соответствии с инструкциями изготовителя. Компонент содержит не менее 2х1011 тромбоцитов, взвешенных в плазме (или в добавочном растворе с примесью плазмы в соотношении 60 %–70 % / 30 %–40 %, когда имеет место протокол сбора плазмаобедненных аферезных тромбоцитов). Для применения в неонатальной и педиатрической практике целесообразно разделение на несколько приблизительно равных порций с соблюдением условий стерильности. Срок хранения тромбоцитов указывается с точностью до часа и минуты.

      101. Тромбоциты криоконсервированные получают путем замораживания аферезных лейкообедненных тромбоцитов в течение 24 часов после дачи (донации) крови, с использованием криозащитного средства для длительного хранения тромбоцитов, отобранных доноров или аутологичных тромбоцитов. Существует два метода замораживания: первый – с применением диметилсульфоксида путем доведения до 6 % раствора в общем объеме полученного компонента и второй – с очень низкой концентрацией глицерина путем доведения до 5 % раствора в общем объеме полученного компонента. Перед использованием тромбоциты размораживают, промывают и ресуспендируют в (аутологичной) плазме или добавочном растворе. При восстановлении в таких тромбоцитах содержится более 40 % исходного количества тромбоцитов. Размороженные тромбоциты переливаются сразу после размораживания.

      102. Гранулоциты и лимфоциты аферезные получают методом афереза от одного донора с использованием автоматических сепараторов клеток крови. Работа с сепаратором проводится в соответствии с инструкциями изготовителя.

      103. С целью предупреждения трансфузионно обусловленных реакций "трансплант против хозяина", гранулоциты облучаются с использованием источников ионизирующих излучения, разрешенных к применению в Республике Казахстан в соответствии с инструкцией завода-изготовителя.

      104. Фибриновый клей получают из донорской плазмы со стандартной групповой принадлежностью АВ. Процедура карантинизации для плазмы обязательна. Плазма размораживается при температуре +370С в водяной бане или в сухом быстроразмораживателе в течение 30 минут.

      Используемый расходный материал однократного применения:

      1) комплект с криокамерой, устройством для приготовления тромбина и шприц-контейнерами;

      2) реагент для получения тромбина;

      3) адаптеры – наконечники, которые используются для нанесения клея на раневую поверхность.

      В результате последовательного автоматического процесса замораживания, оттаивания и мануальных процедур получают два составных компонента фибринового клея – тромбин и криопреципитат, которые по завершении процедуры собираются в четыре спаренные шприцевые контейнеры, находящиеся в герметичной упаковке. При этом оба компонента поступают одномоментно в контейнеры и заполняют их. Из одной дозы плазмы получается 3-4 дозы фибринового клея по 4 мл.

      Клей замораживается в морозильной камере сразу же после получения и может храниться в течение 6-12 месяцев.

      Перед использованием клей размораживается при температуре +370С. В случаях, когда размороженный клей не может быть использован в течение 30 минут после размораживания, следует хранить криопреципитат при комнатной температуре, а тромбин с использованием льда. При обеспечении таких условий компоненты сохраняют свою гемостатическую активность в течение 3 часов. Повторное замораживание не допускается.

      105. Компоненты для переливания в пренатальной, неонатальной и педиатрической практике:

      1) кровь цельная лейкофильтрованная, для обменного переливания. Кровь цельная лейкофильтрованная, для обменного переливания, облученная. Донорская кровь, собранная для обменного переливания после всех процедур лабораторной квалификации, обязательно подвергается лейкоредукции. Фильтрация осуществляется с использованием специального гемакона с интегрированным лейкофильтром после стерильного соединения его с основным гемоконтейнером, содержащим кровь. Для лейкоредукции (для обменного переливания) пригодна кровь, хранившаяся в соответствующих условиях до 5 суток после донации. По клиническим показаниям лейкофильтрованную кровь для обменного переливания облучают с использованием источников ионизирующего излучения (гамма или рентген), в порядке, установленном производителем оборудования. Срок годности компонента после облучения 24 часа;

      2) кровь цельная лейкофильтрованная, со сниженным объемом плазмы, для обменного переливания. Кровь цельная лейкофильтрованная, со сниженным объемом плазмы, для обменного переливания, облученная. В случаях обменного переливания, когда требуется оптимизация объема трансфузии и необходимый уровень гематокрита для достижения клинического эффекта, удаляется часть плазмы из цельной лейкофильтрованной крови. Для этих целей отбирается цельная кровь, хранившаяся в соответствующих условиях в течение не более чем 5 суток. По клиническим показаниям лейкофильтрованную кровь со сниженным объемом плазмы для обменного переливания облучают с использованием источников ионизирующего излучения (гамма или рентген), в порядке, установленном производителем оборудования. Срок годности компонента после облучения 24 часа;

      3) эритроцитные среды для переливания новорожденным и детям раннего возраста (малые объемы) получают в результате разделения одной стандартной дозы эритроцитсодержащих сред (эритроцитной массы с удаленным ЛТС, эритроцитной взвеси с удаленным ЛТС, эритроцитной массы лейкофильтрованной, эритроцитной взвеси лейкофильтрованной). Для этих целей используются специальные гемаконы с несколькими мешками-спутниками (сплитами). Компонент разделяется на 3 – 8 равные порции, срок хранения не должен превышать сроки для исходного компонента. Такие сплитные дозы от одной донации применяются для лечения только одного пациента. По клиническим показаниям компонент облучают с использованием источников ионизирующего излучения (гамма или рентген), в порядке, установленном производителем оборудования. Срок годности облученного компонента 48 часов;

      4) эритроцитную массу лейкофильтрованную, для внутриутробного переливания получают из лейкофильтрованной цельной крови, лейкофильтрованной эритроцитной массы, лейкофильтрованной эритроцитной взвеси посредством их вторичной переработки до достижения гематокрита 0.70 – 0.85. Компонент подлежит обязательному облучению с использованием источников ионизирующего излучения (гамма или рентген), в порядке, установленном производителем оборудования. Срок годности облученного компонента 24 часа после облучения и не более 5 дней после донации;

      5) тромбоциты лейкофильтрованные для внутриутробного переливания получают из дозы цельной крови или методом афереза. При необходимости компонент концентрируется путем удаления части супернатанта после центрифугирования. По показаниям плазма в концентрате заменяется добавочным раствором. Компонент облучается с использованием источников ионизирующего излучения (гамма или рентген), в порядке, установленном производителем оборудования. Срок годности и условия хранения облученного компонента не отличается от таковых первичного компонента;

      6) тромбоциты лейкофильтрованные для переливания новорожденным и детям раннего возраста получают из дозы цельной крови или методом афереза. По клиническим показаниям компонент облучают с использованием источников ионизирующего излучения (гамма или рентген), в порядке, установленном производителем оборудования. Срок годности и условия хранения облученного компонента не отличается от таковых первичного компонента. При необходимости компонент может быть разделен на меньшие объемы при условии предварительной инактивации начального компонента.

      Целью облучения компонентов крови ионизирующим излучением является предупреждение трансфузионно-обусловленных реакций "трансплантат против хозяина".

      Для педиатрической практики возможно приготовление доз СЗП в малых объемах, целесообразно применение технологии карантинизации и / или вирусинактивации.

5. Порядок заготовки, переработки и хранения гемопоэтических стволовых клеток

      106. Получение гемопоэтических стволовых клеток (далее - ГСК) периферической крови донора осуществляется с его согласия в соответствии с настоящими Правилами с учетом особенностей, предусмотренных настоящей главой.

      107. Получение ГСК периферической крови донора осуществляется в блоке аппаратного плазмацитафереза с использованием автоматических сепараторов клеток крови. Работа с сепаратором проводится в соответствии с инструкциями производителя.

      108. Перед дачей (донацией) ГСК периферической крови донора осуществляется определение тканевой совместимости донора и реципиента, для которого заготавливаются стволовые клетки.

      109. Донору проводится предварительная стимуляция выработки ГСК для обеспечения необходимого уровня, которая проводится медицинской организацией, осуществляющей трансплантацию реципиенту ГСК периферической крови донора.

      110. Дачу (донацию) ГСК периферической крови начинают при достижении в крови донора уровня CD34+ 20 клеток в микролитре. Процедура дачи (донации) повторяется до достижения общего числа CD34+ в конечном продукте не менее 2х106 клеток на килограмм массы реципиента.

      111. Каждая единица ГСК периферической крови донора оценивается по количеству ядросодержащих клеток и стволовых клеток с маркерами CD34+на килограмм массы реципиента.

      112. ГСК периферической крови хранятся при температуре +200С-+240С не более 24 часов с момента заготовки, в течение которых направляются в медицинскую организацию, осуществляющую трансплантацию реципиенту ГСК периферической крови донора.

      Если реципиенту не проводится пересадка ГСК периферической крови в течение 24 часов, контейнер с ГСК периферической крови после смешивания с веществом (криопротектором), защищающим клетки от повреждающего действия сверхнизких температур при их замораживании, переводится на хранение при температуре –800С в электрический рефрижератор на срок не более двух месяцев, по истечении которых контейнер с ГСК периферической крови переводится в дьюар на длительное хранение в жидком азоте или его парах при температуре, не превышающей -1500С. Время хранения при температуре, не превышающей -1500С, не имеет существенного значения для репопуляционной способности ГСК, следовательно, срок хранения зависит от потребности медицинской организации, осуществляющей трансплантацию, но не должен превышать более 20 лет.

      Для дополнительной защиты криомешок с ГСК периферической крови герметично запечатывается в оберточный криопротективный мешок.

      113. Сбор плацентарной крови осуществляется специально подготовленным персоналом организаций родовспоможения. При этом оказание медицинской помощи женщине и ребенку в течение родовой деятельности является приоритетным.

      114. В первый период родов необходимо произвести сбор периферической крови женщины-донора для тестирования на трансфузионные инфекции, определение групповой и резус-принадлежности. При положительных результатах на наличие трансфузионных инфекций соответствующие образцы изымаются и подвергаются утилизации.

      115. Образцы периферической крови женщины-донора подлежат хранению в криопробирках в течение всего периода хранения соответствующего образца стволовых клеток из плацентарной крови в банке стволовых клеток под тем же регистрационным номером при температуре -800С в электрических рефрижераторах.

      116. Сбор плацентарной крови проводят после рождения ребенка и его отделения от плаценты, путем пункции вены плацентарного отрезка пупочного канатика до момента рождения плаценты, с соблюдением правил асептики и антисептики, самотеком, в стерильную закрытую донорскую систему (гемакон) при постоянном помешивании поступающей крови с консервирующим раствором.

      На этикетке гемакона указывают следующие данные: фамилия, имя, отчество женщины-донора, дата и время сбора плацентарной крови.

      После сбора плацентарной крови в гемакон дополнительно набирается плацентарная кровь в вакутейнер с антикоагулянтом для иммуногематологического исследования (возможен сбор из уже рожденной плаценты) с указанием на этикетке "плацентарная кровь", фамилия, имя, отчество женщины-донора, дату родов.

      Данные о сборе плацентарной крови документируются в листе мониторинга дачи (донации) плацентраной крови, по форме, согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

      117. Хранение и транспортировка заготовленной плацентарной крови в банк стволовых клеток осуществляется в термоизолирующих контейнерах при температуре +150С-+240С в течение не более 48 часов с момента сбора.

      118. При поступлении в банк стволовых клеток гемакона с плацентарной кровью осуществляется:

      1) визуальная оценка герметичности гемакона с плацентарной кровью на предмет отсутствия в нем гемолиза, тромбов, оценка маркировки каждого гемакона, контроль наличия и правильности оформления сопроводительной документации, температурного режима при хранении и транспортировке плацентарной крови;

      2) взвешивание гемакона с плацентарной кровью, определение веса образца плацентарной крови;

      3) взятие проб плацентарной крови для:

      иммуногематологического исследования крови по антигенам А, В, D, Kell;

      определения количества ядросодержащих клеток в плацентарной крови с учетом степени разведения образца с антикоагулянтом;

      определения стерильности образца плацентарной крови;

      типирования по антигенам тканевой совместимости системы человеческих лейкоцитарных антигенов А, В и DR.

      При выявленных несоответствиях образец плацентарной крови признается абсолютным браком, списывается и утилизируется.

      119. Получение ГСК плацентарной крови осуществляется методом фракционирования ручным или автоматическим способами в закрытых системах. После окончания процесса фракционирования в криопробирки для архивирования набираются пробы остаточной плазмы и ГСК плацентарной крови, которые подлежат хранению в течение всего периода хранения соответствующего образца стволовых клеток из плацентарной крови в банке стволовых клеток под тем же регистрационным номером при температуре -800С в электрических рефрижераторах.

      120. Образец ГСК плацентарной крови оценивается по количеству ядросодержащих клеток, CD34+ на килограмм массы реципиента.

      121. Перед криоконсервацией ГСК плацентарной крови смешивают с веществом (криопротектором), защищающим клеточные элементы от повреждающего действия сверхнизких температур при их замораживании.

      122. ГСК плацентарной крови подлежат хранению в полимерных криомешках, которые маркируются регистрационным номером (бар-кодом) с указанием концентрации и состава криопротектора, даты замораживания, названия банка стволовых клеток. Для дополнительной защиты криомешок с ГСК плацентарной крови герметично запечатывается в оберточный криопротективный мешок.

      123. Контейнер с образцом ГСК плацентарной крови хранится при температуре -800С в электрических рефрижераторах сроком до 5 лет или в дьюарах при температуре, не превышающей -1500С, в жидком азоте или его парах. Время хранения при температуре, не превышающей -1500С, не имеет существенного значения для репопуляционной способности ГСК, следовательно, срок хранения зависит от потребности медицинской организации, осуществляющей трансплантацию, но не должен превышать более 20 лет.

      124. Результаты всех исследований периферической крови женщины-донора, образца ГСК плацентарной крови вносятся в базу данных банка стволовых клеток под единым регистрационным номером образца.

6. Порядок хранения крови и ее компонентов

      125. Перед направлением на хранение медицинский работник среднего звена блока (отделения) выбраковки и временного хранения принимает по накладной документации заготовленные кровь и ее компоненты из блока заготовки крови. При приеме проводится:

      1) визуальная оценка (макрооценка) крови и ее компонентов, информация о проведении которой отражается в накладной документации;

      2) количественный учет гемаконов и объем крови и ее компонентов в них;

      3) регистрация данных в журнале учета и выбраковки крови и ее компонентов по форме, утвержденной приказом № 907.

      При приеме и передаче крови и ее компонентов в структурные подразделения организаций, осуществляющих деятельность в сфере службы крови, в каждом из отделений (отделения заготовки, выбраковки и выдачи) в накладной документации указывается информация о результатах проведенной макрооценки.

      126. Принятые кровь и ее компоненты помещаются в медицинское оборудование с соответствующим температурным режимом для хранения.

      При отсутствии автоматических записывающих устройств контроля температуры проводится мониторинг температурного режима холодильников и морозильных камер не менее трех раз в сутки.

      127. Кровь и ее компоненты, соответствующие требованиям к безопасности и качеству донорской крови и ее компонентов, передаются в отдел выдачи продукции или на карантинизацию.

      128. К абсолютному браку относятся кровь и ее компоненты, подлежащие утилизации по следующим критериям:

      1) нарушение герметичности контейнера;

      2) визуально определяемый гемолиз, наличие сгустков в эритроцитсодержащих компонентах;

      3) мутность, наличие хлопьев, пленки, признаки бактериальной контаминации плазмы крови;

      4) положительные результаты иммунологического скрининга (ИФА (ИХЛА)) на маркеры сифилиса, ВИЧ 1, 2 и гепатитов с и В, а также положительные результаты ПЦР-скрининга на наличие РНК ВИЧ 2, 2, ВГС и ДНК ВГВ, превышение нормы аланинаминотрансферазы (далее – АлАТ);

      5) компоненты, полученные из консервированной крови с нарушением соотношения "кровь-консервант" ("нестандартная доза"). СЗП объемом менее 100 мл и ЭМ из "нестандартной дозы" утилизируются;

      6) отсутствие результатов лабораторных исследований;

      7) отсутствие марки или этикетки, а также невозможности идентификации данных на них.

      При признании крови и ее компонентов абсолютным браком по мере выявления брака осуществляется списание и утилизация.

      129. К относительному браку компонентов крови относятся компоненты, полученные от дачи (донации) крови с отрицательными результатами исследований на трансфузионные инфекции и отклонениями от нормы, позволяющими передавать компоненты на фракционирование для производства препаратов крови.

      130. После выбраковки компонентов крови осуществляется следующая поэтапная маркировка крови и ее компонентов:

      1) перед дачей (донацией) в отделении заготовки:

      на основной и сателлитные мешки наклеивается технологическая этикетка с кодом дачи (донации) (или марка с номером дачи (донации);

      на заводской этикетке основного мешка и сателлитных мешках наносится информация о фамилии, имени, отчестве донора, коде дачи (донации) (номере марки), группе крови, дате заготовки;

      на заводской этикетке основного мешка дополнительно наносится информация о количестве крови и времени заготовки;

      2) после фракционирования крови на компоненты на заводской этикетке сателлитных мешков с компонентами крови указывается объем (количество) полученного компонента;

      3) после выбраковки этикетирование крови и ее компонентов осуществляется по форме, согласно образцу этикетки компонентов крови, согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

      4) при разделении одной дозы компонента на меньшие объемы каждый дополнительный мешок должен иметь, кроме идентификационного номера компонента, дополнительный уникальный идентификационный номер, обеспечивающий прослеживаемость использования данной части дозы компонента;

      5) для компонентов, прошедших облучение, используются этикетки, чувствительные к радиации, для демонстрации процесса облучения компонента.

      131. Этикетка может содержать информацию о дополнительно проведенных лабораторных исследованиях (например: исследовано, протестировано на цитомегаловирус, токсоплазмоз).

      132. Кровь и ее компоненты, не имеющие результатов окончательных лабораторных исследований и маркировки, хранятся отдельно в специально отведенных холодильниках или морозильных камерах на определенных полках с надписью "Кровь не обследована! Выдаче не подлежит!".

      133. Холодильники и морозильные камеры для хранения крови и ее компонентов должны иметь основной и резервный источники электропитания.

      134. При отсутствии автоматических записывающих устройств контроля температуры проводится мониторинг температурного режима холодильников и морозильников не менее трех раз в сутки.

      135. Кровь и ее компоненты хранятся в холодильниках или морозильных камерах раздельно в зависимости от их групповой и резус-принадлежности. Каждая группа имеет соответствующее обозначение на полках холодильника или морозильной камеры, в которых она хранится.

      136. Кровь и все виды ЭМ хранятся при температуре от +20С до +60С. Срок хранения зависит от консерванта (например CPD - 21 день, CPDA - 35 дней)

      137. Эритроциты с удаленным ЛТС хранятся при температуре +20С+60С. Срок хранения зависит от консерванта.

      138. Все виды ЭО хранятся при температуре +20С+60С не более 24 часов после отмывания.

      139. Все виды ЭВ хранятся при температуре +20С+60С. Срок хранения - до 42 суток.

      140. Все виды эритроцитов аферезных в ресуспендирующем растворе хранятся при температуре +20С+60С. Срок хранения - до 42 суток. Если фильтрация или обработка другими методами выполнялись в открытой системе, время хранения ограничивается до 24 часов при температуре +20С +60С.

      141. Эритроциты, обедненные лейкоцитами методом фильтрации, в случае соединения контейнеров без асептического коннектора хранятся при температуре от +20С до +60С не более 24 часов после фильтрации.

      142. Криоконсервированные эритроциты хранятся при температуре -600С -800С 5 лет и в жидком азоте при температуре -1500С -1960С - до десяти лет.

      143. Криоконсервированные размороженные эритроциты после размораживания и отмывания хранятся при температуре от +20С до +60С не более 24 часов.

      144. Возможно получение тромбоцитов из стандартной дозы цельной крови, хранившейся до 24 часов при валидированных условиях, способных поддерживать температуру +200С+240С.

      145. При хранении всех видов тромбоцитов обеспечивается постоянный режим перемешивания при температуре +220С±20С.

      146. При наличии термостата с тромбомиксером срок хранения тромбоцитов составляет 72 часа с момента приготовления.

      При отведении первой порции крови на анализы во время дачи (донации) и соблюдении закрытости процессов приготовления (в том числе асептические соединения) лейкофильтрованные тромбоциты в специальных газопроницаемых мешках могут храниться до 5 суток в условиях постоянного перемешивания в термостате. Технология патоген-инактивации с контролем бактериальной контаминации при соблюдении вышеназванных условий удлиняет сроки хранения до 7 суток.

      147. При отсутствии термостата срок хранения тромбоцитов составляет 24 часа при температуре +220С±20С с момента приготовления.

      148. Тромбоциты криоконсервированные хранятся в низкотемпературном морозильнике при температуре -800С до 1 года, в парах жидкого азота при температуре -1500С – более 1 года.

      149. Гранулоциты и ЛТС хранятся до 24 часов при температуре от +220С+240С.

      150. Кровь, предназначенная для приготовления СЗП, хранится не более 6 часов после дачи (донации) при температуре +200С+240С или не более 18 часов после дачи (донации) при условии быстрого охлаждения дозы (крови или плазмы) до температуры +200С+240С с помощью специального валидированного оборудования, способного поддерживать такую температуру.

      151. Сроки хранения всех видов СЗП 36 месяцев при температуре -250С и ниже, 3 месяца при температуре -180С -250С.

      152. Хранение криопреципитата осуществляется так же как и СЗП согласно пункта 151 настоящих Правил, но не должны превышать первоначальные сроки, определенные для данной дозы СЗП. Оптимальная температура хранения -250С и ниже.

      153. Если компоненты крови не используются сразу же при доставке в МО, они помещаются на хранение в условиях рекомендуемой температуры.

      154. Лаборатории организаций здравоохранения, осуществляющих деятельность в сфере службы крови, проводят обследование донора на антитела к ВИЧ доноров крови и ее компонентов, гемопоэтических стволовых клеток по алгоритму лабораторной диагностики ВИЧ-инфекции у взрослых согласно постановлению № 1280.

      155. Реализация крови и ее компонентов осуществляется по заявкам организаций здравоохранения в целях ее дальнейшего медицинского применения.

      156. Между организациями, осуществляющими деятельность в сфере службы крови, и медицинскими организациями, осуществляющими переливание крови, ее компонентов и препаратов, заключается договор, предусматривающий следующие основные пункты: создание запасов крови, ее компонентов и препаратов, определение порядка их заказа и поставки и иные условия.

  Приложение 1
к Правилам заготовки, переработки,
хранения, реализации крови и ее компонентов

Оказание первой медицинской помощи донорам при возникновении
побочных реакций при даче (донации) крови и ее компонентов

      1. Потеря сознания. Обморок - внезапная потеря сознания, обусловленная преходящей ишемией головного мозга.

      Характеризуется медленным падением, "оседанием" донора, резкой бледностью кожных покровов, пульс малый или не определяется, артериальное давление резко снижено, дыхание поверхностное. Отсутствие адекватной реакции на окружающее (резко заторможен, сонлив, не реагирует на звуки и яркие предметы, свет).

      Тактика оказания медицинской помощи:

      1) положить донора на спину и слегка приподнять ноги (но не вниз головой);

      2) освободить шею и грудь от стесняющей одежды, сбрызнуть лицо холодной водой;

      3) измерить артериальное давление и посчитать пульс;

      4) дать понюхать резко пахнущую жидкость;

      5) при неэффективности вышеперечисленных мероприятий и снижении систолического артериального давления (далее – АД) ниже 100 мм.рт.ст ввести подкожно кофеин бензоат натрия 1,0 мл или мезатон 0,5 мл или кордиамина 1,0 мл;

      6) в случае снижения систолического давления ниже 80 мм. рт. ст. обеспечить венозный доступ и ввести струйно 200-500 мл 0,9% раствора натрия хлорида;

      7) при развитии тахикардии или нарушениях ритма вызвать скорую помощь.

      2. Гипертензивный криз - клинический синдром, характеризующийся внезапным повышением артериального давления, появлением симптомов нарушения функции жизненно важных органов или реальным риском их развития, а также нейровегетативными расстройствами.

      Симптомы: внезапное начало, озноб, возбуждение; шум в ушах, чувство страха, раздражительность, гиперемия и влажность кожных покровов, жажда, головная боль, тошнота, расстройства зрения в виде "мушек" или пелены перед глазами, тахикардия.

      Тактика оказания медицинской помощи:

      1) вызвать бригаду скорой медицинской помощи;

      2) уложить донора и приподнять головной конец;

      3) проводить контроль числа сердечных сокращений (далее – ЧСС) и АД каждые 15 минут;

      4) дать пероральные гипотензивные лекарственные средства: нифедипин 10 мг - 1 таблетка или нитроглицерин 1 таблетка под язык или магнезии сульфат 25 % 5-10 мл в/в.

      3. Ишемическая болезнь сердца, стенокардия напряжения - клинический синдром, проявляющийся чувством стеснения и болью в грудной клетке сжимающего, давящего характера, которая локализуется чаще всего за грудиной и может иррадиировать в левую руку, шею, нижнюю челюсть, эпигастрий. Может быть следствием стресса или подъема артериального давления.

      Тактика оказания медицинской помощи:

      1) вызвать бригаду скорой медицинской помощи;

      2) уложить донора в удобное положение, при необходимости – согреть;

      3) дать нитроглицерин под язык;

      4) ввести внутримышечно анальгин (кетонал, баралгин) или обезболивающие или аспирин в таблетках;

      5) подкожно или внутривенно ввести 5-10 тыс. ЕД гепарина;

      6) контролировать АД и ЧСС.

      4. Анафилактический шок - остро развивающийся, угрожающий жизни патологический процесс, обусловленный аллергической реакцией немедленного типа при введении в организм аллергена, характеризующийся тяжелыми нарушениями кровообращения, дыхания, деятельности центральной нервной системы.

      Характерные симптомы: изменение цвета кожных покровов (гиперемия кожи или бледность, цианоз), различные экзантемы, отек век, лица, слизистой носа, холодный липкий пот, чихание, кашель, зуд, слезотечение, рвота, клонические судороги конечностей (иногда судорожные припадки), двигательное беспокойство, "страх смерти", непроизвольное выделение мочи, кала, газов.

      Неотложная помощь:

      1) вызвать бригаду скорой медицинской помощи;

      2) прекратить дальнейшее поступление аллергена в организм, не теряя венозного доступа;

      3) уложить донора в положение Тренделенбурга: с приподнятым ножным концом, повернуть его голову набок, выдвинуть нижнюю челюсть для предупреждения западения языка, асфиксии и предотвращения аспирации рвотными массами;

      4) обеспечить поступление свежего воздуха или проводить оксигенотерапию;

      5) до прибытия бригады скорой медицинской помощи проводить противошоковые мероприятия:

      немедленно ввести внутримышечно 0,18 % раствор эпинефрина 0,3-0,5 мл (не более 1,0 мл). Повторное введение эпинефрина осуществляется с интервалом в 5-20 минут с контролем артериального давления;

      при наличии венозного доступа 1 мл эпинефрина (мезатона) развести в 250-500 мл 0,9 % раствором натрия хлорида и вводить через отдельную систему со скоростью, обеспечивающей приемлемое АД (систолическое АД не менее 80-100 мм.рт.ст);

      ввести антигистаминные препараты – 1 % раствор димедрола 1,0 мл;

      принять меры по восстановлению внутрисосудистого объема: внутривенная инфузия 0,9 % раствором натрия хлорида струйно с объемом введения не меньше 1 л. При отсутствии стабилизации гемодинамики в первые 10 минут в зависимости от тяжести шока ввести коллоидный раствор (полиглюкин, стабизол) до 1 литра. Объем и скорость инфузионной терапии определяется величиной АД и состоянием донора;

      в качестве противоаллергической терапии: ввести преднизолон 90-150 мг внутривенно струйно, повторять введение каждые 10-15 минут до стабилизации АД.

      5. При любой ситуации:

      1) при нарушениях дыхания обеспечить доступ к дыхательным путям и при необходимости проводить искусственное дыхание "рот в рот", "рот в нос", мешком Амбу через маску до прибытия скорой помощи;

      2) при остановке сердечной деятельности проводить непрямой массаж сердца и искусственное дыхание до прибытия скорой помощи.

      6. Необходимый перечень лекарственных средств и изделий медицинского назначения для оказания первой медицинской помощи:

      1) Кислород медицинский в баллоне (в литрах);

      2) Атропина сульфат (0,1 % - 1,0 мл, в ампулах);

      3) Адреналина гидрохлорид (0,1 % - 1,0 мл, в ампулах);

      4) Преднизолон (30 мг - 1,0 мл, в ампулах);

      5) Дофамина гидрохлорид (200 мг - 5,0 мл, в ампулах);

      6) Эуфиллина гидрохлорид (2,4 % - 10,0 мл, в ампулах);

      7) Кордиамин (25 % - 1,0 мл, в ампулах);

      8) Кофеин-бензоат натрия (25 % - 1,0 мл, в ампулах);

      9) Магния сульфат (25 % - 10,0 мл, в ампулах);

      10) Изоптин (5 мг - 2,0 мл, в ампулах);

      11) Фуросемид (20 мг - 2,0 мл, в ампулах);

      12) Нитроглицерин (0,005 мг, в таблетках);

      13) Гепарин (25 000 МЕ - 5,0 мл., во флаконах);

      14) Аспирин (0,1 мг, в таблетках);

      15) Трамадол (50 мг - 1,0 мл, в ампулах);

      16) Аналгин (50 % - 1,0 мл, в ампулах);

      17) Димедрол (1 % - 1,0 мл, в ампулах);

      18) Супрастин (20 мг - 1,0 мл, в ампулах);

      19) Глюконат кальция (10 % - 10,0 мл, в ампулах; 0,5 мг, в таблетках);

      20) Изотонический раствор натрия хлорида для в/в инфузии (0,9 % - 400,0 мл, во флаконах);

      21) Раствор Стабизол для в/в инфузии (6% -500 мл, во флаконах);

      22) Нифедипин (5мг, 10мг, в таблетках);

      23) системы, периферические катетеры;

      24) воздуховод;

      25) мешок Амбу с маской.

      7. Необходимый перечень лекарственных средств для профилактики интоксикации, связанной с цитратной нагрузкой, и анемии:

      1) кальция глюконат;

      2) препараты железа;

      3) поливитаминные препараты.

  Приложение 2
к Правилам заготовки, переработки,
хранения, реализации крови и ее компонентов

      Форма

ЛИСТ
мониторинга дачи (донации) плацентарной крови

      (заполняется персоналом организации родовспоможения)

Данные матери:

Фамилия, имя, отчество матери:

Дата рождения:

Национальность:


Данные обменной карты:

Исследования в течение беременности

Дата исследования, заключение

Ультразвуковой скрининг

10-14 недель


20-24 недели


30-34 недели


Биохимический скрининг

I триместра

(10-14 недель)


II триместра

(16-20 недель)



Исследование на инфекции

Дата, №, результат исследования

ВИЧ-инфекция 1, 2


Сифилис


Вирусный гепатит В


Вирусный гепатит С


Токсоплазмоз


ЦМВ-инфекция


Краснуха


Другое



Процесс дачи (донации) плацентарной крови

Дата родов:


Время родов:


Время наложения зажима на пупочный канатик:


Продолжительность сбора планцентарной крови, минут:


Продолжительность безводного периода, минут/часов:


Сбор пуповинной крови был осуществлен:

до отделения плаценты

после отделения плаценты


Данные о новорожденном:

Пол ребенка: Вес ребенка, граммы:

Состояние ребенка по шкале Апгар, баллов:

на момент рождения


после рождения через 5-10 минут



Фамилия, имя, отчество и должность специалиста:

Организация родовспоможения:

  Приложение 3
к Правилам заготовки, переработки,
хранения, реализации крови и ее компонентов

Образец этикетки компонентов крови

      _____________________________________________________________________

      (наименование организации-производителя)

      Наименование компонента крови _______________________________________

      Объем компонента крови ___________________________________________ мл

      Регистрационный номер дачи (донации) ________________________________

      Регистрационный номер компонента крови ______________________________

      Наименование антикоагулянта _________________________________________

      Наименование соединения, используемого для инактивации патогенов ____

      _____________________________________________________________________

      Компонент прошел лабораторную диагностику на наличие ВИЧ 1, 2, вирусов гепатита В и С, сифилиса

      Группа крови, резус-принадлежность (штамп) * ________________________

      Дата дачи (донации)** _______________________________________________

      Дата заготовки компонента** _________________________________________

      Годен до** __________________________________________________________

      Температура хранения ________________________________________________

      Информация о примененных методах дополнительного обеспечения

      инфекционной и иммунологической безопасности (лейкофильтрация,

      вирусная инактивация, карантинизация, ионизирующее облучение)

      Внимание! Врач перед переливанием обязан: провести идентификацию

      групповой и резус-принадлежности компонента крови и реципиента; пробы

      на совместимость; биологическую пробу.

      * обозначаются прописными латинскими буквами (например: АВ)

      ** обозначаются арабскими цифрами через точку (например: 25.09.2009 года).

  Приложение 3
к приказу Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 26 июля 2012 года № 501
Приложение 3
к приказу и.о. Министра здравоохранения
Республики Казахстан
от 6 ноября 2009 года № 666

Правила хранения, переливания крови, ее компонентов и препаратов
1. Общие положения

      1. Настоящие Правила хранения, переливания крови, ее компонентов и препаратов (далее - Правила) определяют порядок хранения, переливания крови, ее компонентов и препаратов в медицинских организациях (далее – МО).

      2. Под переливанием понимается введение в сосудистое русло пациента компонентов и (или) препаратов донорской крови.

      3. Основными принципами при переливании крови, ее компонентов и препаратов являются:

      1) наличие политики, содействующей безопасному и надлежащему использованию крови, ее компонентов и препаратов;

      2) создание системы управления качеством трансфузионной терапии на уровне медицинской организации путем мониторинга и оценки использования крови, ее компонентов и препаратов;

      3) обеспечение максимальной оперативности, безопасности и обоснованности применения крови, ее компонентов и препаратов с учетом имеющихся возможностей проведения альтернативного лечения;

      4) переливание крови, ее компонентов и препаратов на основании лабораторных показателей крови пациента и клинических данных;

      5) непрерывное обучение персонала, участвующего в проведении трансфузионной терапии.

      4. В МО должны быть обеспечены условия для снижения потребности в переливании крови, ее компонентов и препаратов и минимизации необязательных переливаний, которые включают:

      1) профилактику, раннюю диагностику и эффективное лечение состояний, приводящих к необходимости переливания крови, ее компонентов и препаратов;

      2) применение хирургических и кровесберегающих методик для снижения потери крови;

      3) обеспечение альтернатив для замены объема крови, включая современные кровезаменители (кристаллоиды, безопасные коллоиды), рекомбинантные препараты, стимуляторы эритропоэза, а также препараты, обеспечивающие кислородтранспортную функцию;

      4) контроль обоснованности применения крови, ее компонентов и препаратов;

      5) стандартизацию и анализ проведения переливания крови, ее компонентов и препаратов;

      5. В МО создается консультативно-совещательный орган (трансфузионный совет, в состав которого могут быть включены заместитель главного врача по медицинской части, врач-трансфузиолог, заведующие клиническими отделениями), который:

      1) проводит анализ эффективности трансфузионной терапии и всех посттрансфузионных осложнений;

      2) утверждает стандартные операционные процедуры (СОП) для каждой стадии процесса переливания крови, ее компонентов и препаратов, содержащие:

      заказ крови, ее компонентов и препаратов в плановом и экстренном порядке;

      оформление заявок и получение крови, ее компонентов и препаратов из отделения (кабинета) трансфузиологии;

      забор образца крови на определение групповой и резус принадлежности и/или постановку проб на индивидуальную совместимость;

      хранение и транспортировка крови, ее компонентов и препаратов;

      идентификация реципиента перед переливанием;

      документальное оформление трансфузионной терапии;

      мониторинг состояния реципиента до-, во время и после переливания;

      регистрация, анализ и лечение посттрансфузионных реакций и осложнений;

      утилизация крови, ее компонентов и препаратов;

      3) осуществляет оценку теоретической и практической подготовленности специалистов к проведению переливания крови, ее компонентов и препаратов.

      6. Взаимодействие персонала занятого на каждой стадии переливания крови, ее компонентов и препаратов определяется первым руководителем и включает:

      1) ответственных лиц за организацию переливания крови, ее компонентов и препаратов в целом по больнице и в клинических отделениях;

      2) порядок доставки крови, ее компонентов и препаратов в плановом и экстренном порядке;

      3) обеспечение необходимого запаса крови, ее компонентов и препаратов, условий их хранения и порядок соблюдения принципа холодовой цепи при использовании продуктов крови;

      4) порядок проведения иммуногематологических исследований.

      7. Лечение различных заболеваний и синдромов, касающихся переливания крови, ее компонентов и препаратов, должно соответствовать главам 3, 4, 5, 6, 7, 8 и 9 настоящих Правил. При разногласиях по определению показаний к переливанию врач должен руководствоваться указанными в настоящем пункте главами.

      8. В МО хранение крови, ее компонентов и препаратов производится в защищенном от несанкционированного доступа месте.

      9. Для хранения используется специальное холодильное оборудование, снабженное замками, ограничивающими несанкционированный доступ. Холодильное оборудование должно быть обеспечено источниками резервного электропитания. При хранении проводится ежедневный (не менее трех раз) контроль температурного режима хранения крови, ее компонентов и препаратов.

      10. Кровь и ее компоненты различных групп и резус принадлежности хранятся в отдельных холодильниках, при отсутствии возможности выделения отдельного холодильника, выделяются отдельные полки в одном холодильнике, промаркированные соответствующим образом.

      11. Кровь, ее компоненты и препараты для их дальнейшего переливания доставляются в МО в соответствии со следующими требованиями:

      1) соблюдение температурного режима хранения для каждого компонента крови на всех этапах пути их следования до трансфузии (далее - "холодовая цепь");

      2) транспортировка эритроцитсодержащих компонентов крови допускается исключительно в термоизоляционных контейнерах при температуре от +20С до +100С с соблюдением санитарно-гигиенических требований;

      3) тромбоциты транспортируются в термоизоляционных контейнерах при температуре от +220С±20С с соблюдением санитарно-гигиенических требований;

      4) свежезамороженная плазма и криопреципитат транспортируются в термоизоляционных контейнерах с хладагентами с соблюдением санитарно-гигиенических требований;

      5) диагностические стандарты транспортируются в термоизоляционных контейнерах при температуре от +20С до +60С.

      Сопроводительные документы передаются в условиях, обеспечивающих их сохранность.

      12. МО обеспечивает хранение неснижаемого (не менее двухдневного) резерва эритроцитсодержащих компонентов и свежезамороженной плазмы. Для МО, расположенных в удаленных от организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови населенных пунктах, объем неснижаемого резерва определяется в зависимости от графика поставки компонентов крови из региональной организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови, и с учетом потребности в компонентах крови. Резервные компоненты крови с истекшим сроком хранения подлежат списанию и утилизации.

      13. Переливание крови, ее компонентов и препаратов проводится по принципу возмещения конкретных клеточных или белковых компонентов, недостающих организму пациента при различных заболеваниях или состояниях.

      14. Положительным эффектом переливания крови и ее компонентов для реципиента является:

      1) увеличение числа циркулирующих эритроцитов и повышение уровня гемоглобина при переливании эритроцитов;

      2) купирование или предотвращение прогрессирования острого диссеминированного внутрисосудистого свертывания при переливании свежезамороженной плазмы;

      3) купирование геморрагического синдрома при переливании свежезамороженной плазмы, криопреципитата и увеличение уровня факторов свертывающей системы, дефицит которых определяется основным заболеванием;

      4) прекращение спонтанной тромбоцитопенической кровоточивости, прирост числа тромбоцитов при переливании тромбоцитов;

      5) увеличение количества нейтрофилов в периферической крови при переливании гранулоцитов.

      15. Отрицательными последствиями переливания крови и ее компонентов для реципиента являются посттрансфузионные осложнения, предусмотренные приложением 1 к настоящим Правилам.

      16. Показания к назначению переливания крови, ее компонентов и препаратов, а также их дозировка определяются лечащим или дежурным врачом (консилиумом врачей), только на основании лабораторных данных, подтверждаемых клиническими проявлениями дефицита или дисфункции клеточных или иных компонентов крови, в соответствии с главами 3, 4, 5, 6, 7, 8 и 9 настоящих Правил.

      17. В МО, где проводится переливание крови, ее компонентов и препаратов, обеспечивается круглосуточное лабораторное исследование, позволяющее обосновать необходимость в переливании крови, ее компонентов и препаратов. Необходимый объем исследований: общий анализ крови (гемоглобин, гематокрит, количество тромбоцитов), анализ кислотно-щелочногого состояния и газов крови, общий анализ мочи, общий белок (альбумин), основные показатели коагулограммы, в том числе для новорожденных (микрометодом или с минимальным забором крови). В МО, имеющей в своем составе гематологические отделения, обеспечивается возможность определения факторов системы гемостаза.

      18. Переливаемые кровь и ее компоненты крови должны быть совместимы по группе крови системы АВ0 и резус принадлежности реципиента.

      19. В целях профилактики посттрансфузионных осложнений при переливании, обусловленных антигеном Келл, организации, осуществляющие деятельность в сфере службы крови, выдают для переливания в клинику эритроцитную взвесь (далее - ЭВ) или эритроцитную массу (далее - ЭМ), не содержащие этого фактора. Келл-положительным реципиентам могут быть перелиты Келл-положительные эритроциты. При переливании корректоров плазменно-коагуляционного гемостаза (все виды плазмы), тромбоцитов антиген Келл не учитывают.

      20. Реципиентам, имеющим в анамнезе указание на посттрансфузионные осложнения, беременности, закончившиеся рождением детей с гемолитической болезнью новорожденного, а также реципиентам, имеющим аллоимунные антитела, производится индивидуальный подбор крови и ее компонентов в специализированной лаборатории организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови. При необходимости многократных переливаний у реципиентов с миелодепрессией, лейкозом, или апластическим синдромом исследуется фенотип крови реципиента с целью подбора по антигенной структуре соответствующего донора.

      21. Переливание крови, ее компонентов и препаратов проводит врач-трансфузиолог или врач (лечащий или дежурный), допущенный к проведению переливания приказом первого руководителя МО. Во время операции обоснование и тактика определяются врачом-анестезиологом, а переливание выполняется врачом-трансфузиологом или врачом (лечащий или дежурный), не участвующим в операции или наркозе.

      22. Не допускается переливание крови, ее компонентов предварительно не исследованных на ВИЧ, гепатиты В и С, сифилис.

      23. Переливание крови, ее компонентов и препаратов проводится с соблюдением правил асептики.

      24. С целью предупреждения иммунологических реакций, определенный контингент реципиентов (дети, пациенты родовспомогательных учреждений, лица с иммунодепрессией и трансфузионно зависимые), обеспечивается лейкофильтрованными компонентами крови с минимальным сроком хранения.

      С целью предупреждения инфекционных осложнений, вышеуказанный контингент реципиентов, обеспечивается вирусинактивированными или карантинизированными компонентами крови.

      У иммунокомпрометированных реципиентов, например, у реципиентов, получающих иммунодепрессивную терапию, при выраженной иммунной недостаточности, у новорожденных с малым весом, при внутриутробных переливаниях, при переливаниях крови и ее компонентов от родственников производится ионизирующее облучение крови и ее компонентов для профилактики осложнения "трансплантат против хозяина". Кроме этого, облученные кровь, ее компоненты могут применяться при лечении всех категорий реципиентов в соответствии с порядком и показаниями к применению облученной крови и ее компонентов, предусмотренных приложением 2 к настоящим Правилам.

      Процедура облучения крови, ее компонентов проводится в организациях, осуществляющих деятельность в сфере службы крови, при наличии соответствующего оборудования.

      25. При наличии у реципиента антиэритроцитарных, антилейкоцитарных или антитромбоцитарных антител, подбор крови, ее компонентов по антигенной структуре проводят в специализированной лаборатории организации службы крови. Если ЭВ или ЭМ подобраны реципиенту индивидуально в специализированной лаборатории организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови, врач, выполняющий переливание, перед переливанием проводит исследование группы крови донора и реципиента, сверяет полученные данные с сопроводительными документами, проводит исследование на индивидуальную совместимость по системе АВ0 и выполняет биологическую пробу.

      26. Перед тем, как приступить к переливанию крови, ее компонентов, врачу необходимо убедиться в их пригодности для переливания: визуально проверить герметичность упаковки, маркировку, провести макроскопическую оценку качества содержимого.

      27. При переливании эритроцитсодержащих компонентов крови в плановом или экстренном порядке врач, выполняющий переливание, независимо от произведенных ранее исследований и имеющихся записей, непосредственно перед переливанием лично:

      1) уточняет у реципиента фамилию, имя, отчество, год рождения и сверяет их с данными, указанными на титульном листе медицинской карты. Данные должны совпадать, и реципиент должен их по возможности подтвердить (за исключением случаев, когда переливание проводится под наркозом или пациент находится в бессознательном состоянии);

      2) перед каждым переливанием перепроверяет группу крови у реципиента по системе AB0 и Резус согласно требованиям и методам проведения иммуногематологических исследований крови реципиентов в МО согласно приложению 3 к настоящим Правилам и сверяет полученный результат с данными в медицинской карте;

      3) перепроверяет группу крови по системе АВ0 и Резус донорского компонента крови и сопоставляет результат с данными на этикетке контейнера;

      4) проводит пробы на индивидуальную совместимость по системам АВ0 и резус эритроцитов донора и сыворотки реципиента согласно приложению 3 к настоящим Правилам;

      5) проводит биологическую пробу.

      28. При наличии в МО штатов, укомплектованных в соответствии с типовыми штатами и штатными нормативами, утвержденными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 7 апреля 2010 года № 238 "Об утверждении типовых штатов и штатных нормативов организаций здравоохранения" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6173), мероприятия, указанные в подпунктах 2), 3) и 4) пункта 27 настоящих Правил, выполняются врачом отделения (кабинета) трансфузиологии (трансфузиологом или врачом-лаборантом, прошедшим повышение квалификации по вопросам трансфузиологии и имеющим сертификат трансфузиолога или врача-лаборанта).

      29. При переливании плазменных или других не содержащих эритроциты компонентов крови, врач, выполняющий переливание, перепроверяет группу крови у реципиента по системе AB0 и Резус, сверяет идентичность с данными на этикетке на контейнере с кровью или ее компонентами, проводит биологическую пробу.

      30. При проведении иммуногематологических исследований крови реципиентов в МО руководствуются требованиями и методами согласно приложению 3 к настоящим Правилам и инструкциям, которые прилагаются к набору реагентов предприятием-изготовителем.

      31. При невозможности или сложно диагностируемых случаях определения групповой или резус-принадлежности крови реципиента при неотложных состояниях допускаются переливание эритроцитсодержащих компонентов первой группы крови резус отрицательной (0(I)Rh(-), СЗП - четвертой группы (AB(IV)).

      32. Пробы на совместимость по группам крови системы АВ0 выполняются с сывороткой крови реципиента, которую получают путем центрифугирования или отстоя. Кровь забирается у реципиента непосредственно перед переливанием. При многократных переливаниях эритроцитсодержащих сред, с целью предупреждения иммунологических осложнений, в МО рекомендуется проводить скрининг сыворотки реципиента на наличие антиэритроцитарных антител перед каждым переливанием.

      33. Перед переливанием контейнер с кровью, ее компонентами (ЭМ или ЭВ) извлекается из холодильника и согревается с использованием специальных устройств для подогрева до температуры +300С+360С. Рекомендуется применение "inline" подогревателей.

      34. Биологическая проба проводится перед началом любого переливания и перед каждой новой дозой крови, ее компонентов и препаратов, в том числе индивидуально подобранных в лаборатории или фенотипированных, независимо от объема, переливаемых крови, ее компонентов, скорости ее введения и экстренности переливания.

      35. При проведении биологической пробы однократно переливается 60 капель (два-три миллилитра) крови, ее компонентов и препаратов в течение одной-двух минут, затем переливание прекращается и в течение трех минут проводится наблюдение за реципиентом. Контролируется общее состояние, пульс, дыхание, артериальное давление, цвет кожи, измеряется температура тела. Такая процедура повторяется еще дважды.

      36. При появлении во время проведения биологической пробы озноба, боли в пояснице, чувства жара и стеснения в груди, головной боли, тошноты или рвоты, переливание следует прекратить и отказаться от переливания данного компонента, не теряя венозного доступа.

      37. При переливании крови и ее компонентов под наркозом реакция или начинающееся осложнение определяются по немотивированному усилению кровоточивости в операционной ране, снижению артериального давления и учащению пульса, изменению цвета мочи при катетеризации мочевого пузыря, а также по результатам пробы на выявление раннего гемолиза. В таких случаях переливание прекращается. Хирург и анестезиолог совместно с трансфузиологом определяет причину гемодинамических нарушений. Если ничто, кроме переливания, не могло их вызвать, то данный компонент крови не переливается. Вопрос дальнейших переливаний решается с учетом возможности индивидуального подбора или применения универсальных компонентов крови.

      38. Не допускается введение в контейнер с эритроцитсодержащим компонентом крови каких-либо других медикаментов или растворов, кроме стерильного 0,9 % изотонического раствора натрия хлорида заводского приготовления (апирогенного) перед переливанием.

      39. Для контроля в случае возникновения реакций и осложнений после окончания переливания донорский контейнер с небольшим количеством (5-10 мл) оставшихся крови или ее компонента и пробирка с кровью реципиента и паспортными данными, использованная для проведения проб на индивидуальную совместимость, подлежат обязательному сохранению в течение 48 часов в холодильнике (+20С до +60С).

      40. После переливания:

      1) реципиентом соблюдается в течение двух часов постельный режим;

      2) для ранней диагностики посттрансфузионных реакций и осложнений:

      реципиенту трехкратно каждый час измеряются температура тела, артериальное давление и частота пульса. Эти показатели фиксируются в протоколе трансфузии эритроцитосодержащих средств или в протоколе трансфузии компонентов и препаратов крови по формам, утвержденным приказом и.о. Министра здравоохранения Республики Казахстан от 23 ноября 2010 года № 907 "Об утверждении форм первичной медицинской документации организаций здравоохранения" (зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 6697) (далее – приказ № 907);

      контролируется наличие мочеотделения, цвет мочи, эти показатели фиксируются в протоколе трансфузии эритроцитосодержащих средств или в протоколе трансфузии компонентов и препаратов крови по формам, утвержденным приказом № 907. Изменение окраски мочи может свидетельствовать об остром гемолизе;

      на следующий день после переливания компонентов крови проводится клинический анализ крови и мочи.

      41. Компоненты крови, выданные в клиническое отделение, возврату не подлежат. Остатки крови, ее компонентов и препаратов, в том числе при неполном использовании содержимого гемакона (у детей), подлежат утилизации. Сбор, хранение и утилизация медицинских отходов (биоматериала) производится в соответствии с санитарными правилами "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам здравоохранения", утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 87 (далее – Санитарные правила).

      42. Цельная консервированная донорская кровь не переливается, за исключением случая острой массивной кровопотери или геморрагического синдрома (из-за дефицита факторов свертывающей системы или тромбоцитопении) при отсутствии достаточного количества необходимых компонентов крови, особенно в условиях чрезвычайных ситуаций, а также для заменного переливания, в том числе при лечении гемолитической болезни новорожденных.

      43. Для уменьшения объемов переливания крови и ее компонентов в МО применяются кровосберегающие технологии и альтернативы переливанию аллогенных компонентов крови, к которым относятся:

      1) аутологичное переливание крови или ее компонентов (далее - аутогемотрансфузия);

      2) гемодилюция;

      3) реинфузия;

      4) стимуляция гемопоэза и лейкопоэза, синтеза факторов коагуляционного гемостаза.

      44. При аутогемотрансфузии производится возврат собственной крови или ее компонентов реципиенту, от которого они были предварительно заготовлены. При аутогемотрансфузии исключается аллоиммунизация, риск передачи инфекций, отсутствует риск трансфузионных реакций и потребность в гомологичных компонентах крови, стимулируется эритропоэз.

      45. Показаниями для применения аутогемотрансфузии являются:

      1) сложные и объемные плановые хирургические операции с предполагаемой кровопотерей более 20 % объема циркулирующей крови (ортопедия, кардиохирургия, урология);

      2) невозможность подбора и переливания адекватного количества донорских компонентов крови пациентам с редкой группой крови;

      3) отказ пациентов от переливания при наличии показаний к переливанию компонентов крови во время планового хирургического лечения.

      46. Аутогемотрансфузия осуществляется путем заготовки 1-2 доз крови (600-800 мл) непосредственно до операции или начала анестезии с обязательным восполнением временной кровопотери солевыми растворами и плазмозаменителями с поддержанием нормоволемии или гиперволемии.

      Заготовленные дозы цельной крови используются во время или сразу после операции и не подлежат хранению более 12 часов.

      47. Реинфузия эритроцитов является разновидностью аутогемотрансфузии и заключается в переливании пациенту его собственных отмытых эритроцитов, излившихся в раневые или серозные полости (брюшная, грудная) и находившихся в них не более 8 часов.

      48. Реинфузия проводится только аппаратным методом (аппаратом типа Cell Saver).

      49. Пациент должен дать информированное согласие на заготовку аутологичной крови, которое фиксируется в медицинской карте. Лечащий врач пациента информирует его об особенностях дачи (донации) крови, возможных реакциях. Тестирование аутологичной крови не проводится. При маркировке аутологичной крови на этикетке должна быть фраза "для аутогемотрансфузии".

      50. Критерии допуска к даче (донации) крови в целом те же, что и для обычных доноров. Для аутодоноров нет верхней границы ограничения по возрасту, в каждом конкретном случае решение о возможности аутодонорства решают совместно лечащий врач и трансфузиолог с учетом мнения пациента или его законных представителей. Нижний возрастной предел определяется физическим развитием и соматическим состоянием пациента.

      51. Объем разовой дачи (донации) крови с целью аутодонорства для лиц с массой тела более 50 килограмм (далее - кг) не должен превышать 450 миллилитров (далее - мл), а при массе тела менее 50 кг объем дачи (донации) крови - не более 8 мл/кг массы тела. Лица с массой тела менее 30 кг к терапевтическому аутодонорству не допускаются. Количество антикоагулянтного раствора уменьшается пропорционально количеству эксфузируемой крови. Уровень гемоглобина у аутодонора перед каждой донацией не должен быть ниже 110 г/л, гематокрита - не ниже 33 %.

      52. Частота аутологичных кроводач определяется лечащим врачом и трансфузиологом. При этом следует учитывать, что объем плазмы и уровень общего белка и альбумина восстанавливается через 72 часа, то есть последняя кроводача перед плановой операцией должна быть выполнена за трое суток.

      53. Не допускаются к аутодонорству лица с любым установленным очагом инфекции (необходима предварительная санация) или бактериемией, при верификации нестабильной стенокардии, стеноза аорты, серповидноклеточной анемии, тромбоцитопенией (количество тромбоцитов ниже 180х109/л).

      54. Другим видом заготовки аутологичной крови и ее компонентов является заготовка аутологичной крови здоровыми людьми для собственных нужд на договорной основе. Заготовка аутологичной крови осуществляется в соответствии с Правилами заготовки, переработки, хранения, реализации крови и ее компонентов.

      По истечении срока хранения компонентов крови, определенных главой 6 Правил заготовки, переработки, хранения, реализации крови и ее компонентов, при их невостребованности аутодонором все заготовленные компоненты аутокрови утилизируются в соответствии с Санитарными правилами.

      55. При лечении пациентов с острой массивной кровопотерей, геморрагическим синдромом или при угрозе его развития обеспечивается согревание тела пациента и поддержание температуры не менее 36оС. Для этого рекомендуется поддерживать температуру в операционной или палате интенсивной терапии не менее +25оС, а также согревать все вводимые растворы до +30оС+36оС.

      56. Для уменьшения объема переливаний компонентов крови рекомендуется применять:

      1) стимуляторы эритропоэза и препараты железа для коррекции уровня гемоглобина в пред- и послеоперационном периоде;

      2) стимуляторы лейкопоэза при проведении химиотерапии, лечении сепсиса и иммунодефиците;

      3) витамин К должен использоваться в пред- и послеоперационном периоде для нормализации синтеза К-зависимых факторов коагуляционного гемостаза.

      Показано внутривенное введение витамина К новорожденным детям для профилактики геморрагической болезни новорожденных и при лечении коагулопатий.

      57. Как альтернатива переливаниям компонентов крови применяются препараты:

      1) кровезаменители с газотранспортной функцией, обеспечивающие транспорт О2 и СО2;

      2) рекомбинантные факторы коагуляционного гемостаза.

      58. Кровезаменители с газотранспортной функцией и рекомбинантные факторы применяются в строгом соответствии с инструкцией по применению.

2. Порядок обоснования и оформления переливания крови, ее компонентов и препаратов

      59. При поступлении в клинику группу крови и резус принадлежность определяют и подтверждают всем потенциальным реципиентам: (пациентам хирургического профиля перед предстоящей плановой или экстренной операцией, роженицам, терапевтическим пациентам, у которых в результате течения основного заболевания или лечения может развиться геморрагический синдром или другие осложнения, требующие проведения трансфузионной терапии, а также детям до 1 года). Скрининг нерегулярных антиэритроцитарных антител является обязательным для всех потенциальных реципиентов (вне зависимости от групповой и резус-принадлежности крови).

      Бланк с результатом исследования вклеивается в медицинскую карту с обратной стороны титульного листа. Лечащим врачом переписываются данные результата исследования на лицевую сторону титульного листа медицинской карты и скрепляется его подписью.

      60. При поступлении пациента в экстренном порядке и при необходимости проведения переливания группа крови и резус принадлежность определяются дежурным врачом. Подтверждение групповой и резус принадлежности крови пациента проводится в течение суток. Кровь для исследования берется у реципиента до переливания и хранится в холодильнике при температуре от +20С до +60С. Бланк с результатом исследования вклеивается в медицинскую карту с обратной стороны титульного листа.

      61. Не допускается переносить данные о групповой и резус принадлежности крови на титульный лист медицинской карты из других документов и источников, а также принимать подтверждение групповой и резус принадлежности, выполненное до госпитализации.

      62. Перед переливанием компонентов крови реципиента необходимо обследовать на ВИЧ, гепатиты В и С, в выписном эпикризе указывается на необходимость повторного обследования реципиента на ВИЧ и гепатиты В и С.

      Сроки повторного обследования реципиента на антитела к ВИЧ определены алгоритмом лабораторной диагностики ВИЧ-инфекции у взрослых согласно Правилам медицинского обследования лиц по клиническим и эпидемиологическим показаниям на наличие ВИЧ-инфекции, утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 3 ноября 2011 года № 1280.

      Обследование реципиента на гепатиты осуществляется через 6 месяцев. У новорожденных детей и детей до года исследование проводится с учетом данных обследования матери на маркеры вышеуказанных инфекций.

      Лабораторное исследование образцов крови реципиента на гепатиты В и С осуществляется иммунологическими и молекулярно-биологическими методами на автоматических анализаторах закрытого типа.

      63. Врачом приемного покоя или лечащим врачом вносятся в медицинскую карту сведения, касающиеся трансфузионного и акушерского анамнеза:

      1) наличие предшествующих переливаний, когда и в связи с чем;

      2) имелись ли посттрансфузионные осложнения, беременности, закончившиеся рождением детей с гемолитической болезнью новорожденного.

      64. Перед проведением переливания обязательным условием является получение информированного добровольного согласия пациента или согласие родителей, опекунов или попечителей, близких родственников для пациентов, не достигших шестнадцатилетнего возраста и пациентов с психическими расстройствами согласно приложению 4 к настоящим Правилам. Врач информирует пациента или его законных представителей об ожидаемом положительном действии крови, ее компонентов или препаратов и о возможных осложнениях, а также об альтернативных методах.

      В экстренных случаях, при невозможности получить согласие указанных лиц, документально оформленное решение принимает врачебная комиссия. Врачебная комиссия принимает решение о проведении только одного переливания или переливании нескольких доз компонентов крови в течение только одних суток.

      65. В случаях, когда пациент (или его законные представители) отказывается от переливания, это решение документально оформляется по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам и визируется лечащим врачом и заведующим отделением.

      66. В случае, когда пациент или его законные представители категорически отказываются от переливания, врачи обязаны применить все возможные альтернативные методы лечения для спасения жизни пациента.

      67. Врачом (врачами, консилиумом), принимается решение о проведении переливания, оформляется в медицинской карте "Предтрансфузионный эпикриз" согласно приложению 5 к настоящим Правилам с указанием лабораторных и клинических данных, на основании которых принимается данное решение, а также указываются расчетные дозы компонентов или препаратов крови. Показания (в том числе по формулировкам) и дозы должны соответствовать положениям глав 3, 4, 5, 6, 7, 8 и 9 настоящих Правил.

      68. Врач (врачи, консилиум) принимает (ют) решение о воздержании или об отказе от переливания на основании глав 3, 4, 5, 6, 7, 8 и 9 настоящих Правил или с учетом клинической или иной ситуации. В случаях, когда принимается такое решение, оно должно быть оформлено в медицинской карте с указанием оснований принятия решения.

      69. При каждом переливании врач заполняет протокол трансфузии эритроцитосодержащих средств или протокол трансфузии компонентов и препаратов крови по формам, утвержденным приказом № 907.

      70. В случае развития осложнений во время биологической пробы, во время переливания или после него, делается подробная запись (записи) с описанием состояния реципиента, данных мониторинга жизненно важных функций, методов лечения и их эффективности. Проводится немедленный лабораторный контроль крови и мочи реципиента. Гемакон с кровью или ее компонентом, на которую развилась реакция или осложнение и все гемаконы с остатками крови или ее компонентов, которые получал реципиент в течение 12 часов до развития осложнения, хранятся в холодильнике при температуре +20С+60С до проведения экспертизы в организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови.

      71. Дополнительно к медицинской карте заполняется трансфузионный лист, в котором фиксируются все переливания, их объем, идентификационные номера и производитель компонента или препарата, показания к переливанию и наличие осложнений. Эта же информация указывается в выписке из медицинской карты, которая выдается пациенту при выписке или при переводе в другую МО. При многочисленных переливаниях к выписке может быть приложена копия трансфузионного листа.

3. Порядок переливания эритроцитсодержащих компонентов крови

      72. Эритроцитсодержащие компоненты крови выполняют функцию переносчиков газов крови и вводятся с целью восполнения объема циркулирующих эритроцитов и поддержания кислородтранспортной функции крови при анемии.

      73. Применяются эритроцитная масса (далее - ЭМ), эритроцитная взвесь (далее – ЭВ), эритроциты отмытые (далее - ЭО).

      74. В лечебной практике в зависимости от метода заготовки и показаний к назначению применяется стандартная ЭМ (антигены А, В и D) и фенотипированная ЭМ, в которой определены не менее 5 антигенов (С, с, Е, е и Келл) помимо антигенов А, В и D системы резус. Переливание фенотипированной ЭМ показано при многократных переливаниях у реципиентов с апластическим синдромом, талассемией с целью предупреждения аллоиммунизации к антигенам эритроцитов. В подобных случаях необходимо фенотипирование реципиента перед первым переливанием в организациях, осуществляющих деятельность в сфере службы крови.

      75. Переливание ЭО применяется реципиентам с осложненным трансфузионным анамнезом (повторные переливания крови, беременности), при анемии различной этиологии для снижения риска ауто- и аллоиммунизации, лицам с тяжелой аллергией в анамнезе с целью предупреждения анафилактических реакций, с дефицитом IgА или при обнаружении антител к IgА, с пароксизмальной ночной гемоглобинурией, а также рекомендуется при почечной недостаточности.

      76. Эффективность переливания зависит от исходного состояния пациента, уровня гемоглобина, а также от уровня гематокрита трансфузионной среды и сроков ее хранения. Переливание одной дозы ЭМ или ЭВ повышает уровень гемоглобина примерно на 10 г/л и уровень гематокрита на 3 % при отсутствии продолжающегося активного кровотечения.

      Контроль эффективности переливания эритроцитсодержащих компонентов определяется по уровню гемоглобина в венозной крови и может осуществляться сразу после переливания.

      При острой массивной кровопотере или при продолжающемся кровотечении мониторинг уровня гемоглобина должен проводиться только в венозной крови и осуществляется ежечасно, а при необходимости и чаще.

      77. Показанием к переливанию эритроцитсодержащих компонентов крови является остро развившаяся анемия, сопровождающаяся снижением уровня гемоглобина ниже 80 г/л в венозной крови. Формулировка показания – "острая анемия, Hb ____г/л".

      78. При хронических анемиях и при гемоглобине ниже 70 г/л показаниями к переливанию эритроцитсодержащих компонентов крови являются клинически выраженные признаки анемического синдрома (общая слабость, головная боль, тахикардия в покое, одышка в покое, головокружение, эпизоды синкопе), которые не могут быть устранены в течение непродолжительного времени в результате патогенетической терапии. Уровень гемоглобина не является основным критерием, определяющим наличие показаний. У пациентов с миелодиспластическим синдромом, апластической анемией, острыми лейкозами, в особенности нуждающихся в трансплантации гемопоэтических стволовых клеток, показания к переливанию эритроцитсодержащих сред должны быть максимально ограничены. Дополнительным и объективным показателем необходимости переливания при хронической анемии является величина артерио-венозной разницы. Формулировка показания – "хроническая некомпенсированная анемия, Hb____г/л".

      79. Показания к переливанию эритроцитсодержащих компонентов крови у пациентов могут определяться не только по уровню гемоглобина крови, но и с учетом доставки и потребления кислорода. Переливание эритроцитсодержащих компонентов может быть показано при снижении гемоглобина ниже 110 г/л, нормальном РаО2 и снижении напряжения кислорода в смешанной венозной крови (РvО2) ниже 35 мм.рт.ст., то есть увеличением экстракции кислорода выше 60 %. Формулировка показания - "снижение доставки кислорода при анемии, Hb ____г/л, РаО2 ____мм.рт.ст., РvО2_____мм рт. ст.". Если при любом уровне гемоглобина показатели оксигенации венозной крови остаются в пределах нормы, то переливание не показано.

      80. При поступлении в клинику на плановое лечение пациента с анемией, связанной с основным заболеванием или с хронической кровопотерей, переливание до операции проводится только в том случае, если уровень гемоглобина менее 80 г/л и есть клинические симптомы, связанные с анемией (слабость, одышка и тахикардия в покое). Формулировка показания - "исходная некомпенсированная анемия, Hb____г/л".

      При наличии жизненных показаний к оперативному вмешательству уровень гемоглобина 80 г/л и некомпенсированность анемии не является противопоказанием к операции. Коррекция анемии проводится интраоперационно или в раннем послеоперационном периоде.

      81. Если на операцию берется пациент с исходной компенсированной анемией и уровнем гемоглобина менее 80 г/л, то объявляется "трансфузионная готовность" - переливание может быть проведено интраоперационно или в раннем послеоперационном периоде при снижении уровня гемоглобина более чем на 10 % от исходного. Формулировка показания - "анемия, Hb____г/л".

      82. При проведении искусственного кровообращения (далее-ИК), переливание эритроцитной массы показано при снижении гематокрита менее 25 %, а у детей - менее 30 %. Формулировка показания - "ИК, Ht____%".

      83. При лечении любых заболеваний у пациентов с врожденными сложными пороками сердца, допускается переливание эритроцитсодержащих компонентов при показателях гемоглобина, соответствующих физиологической норме и клинических признаках анемии.

      84. Если у пациента после острой кровопотери в послеоперационном периоде при уровне гемоглобина ниже 80 г/л отсутствуют клинические симптомы, связанные с анемией (слабость, одышка и тахикардия в покое), врач может принять решение о воздержании от переливания, обосновав это в медицинской карте.

      85. Критерием эффективности переливания эритроцитсодержащих компонентов служат клинические данные, показатели транспорта кислорода и количественное увеличение уровня гемоглобина.

      86. У пациентов, являющихся потенциальными реципиентами гемопоэтических стволовых клеток должны переливаться обедненные лейкоцитами компоненты крови (лейкофильтрованные, облученные в дозе не менее 25 Грей).

      87. По жизненным показаниям, в случае, если отсутствует эритроцитсодержащие компоненты крови нужной группы крови и резус принадлежности, врач может выполнить переливание эритроцитсодержащих компонентов первой группы резус отрицательной (0(I)Rh-) при обязательном проведении проб на индивидуальную совместимость и биологической пробы.

4. Особенности переливания эритроцитсодержащих
компонентов крови в педиатрии

      88. Тактика переливания эритроцитсодержащих компонентов крови в педиатрии не отличается от таковой у взрослых пациентов, кроме периода новорожденности. Новорожденные в возрасте до 4 месяцев (далее - новорожденные) отличаются следующими особенностями:

      1) высокой чувствительностью к гиповолемии и гипотермии;

      2) особыми физиологическими параметрами формулы крови (ОЦК = 85 мл/кг; гематокрит - 45-60 %; количество эритроцитов - 4,0-5,6 Ч 1012/л);

      3) наличием фетального гемоглобина (60-80 %), что обуславливает высокое сродство к кислороду и уменьшение его отдачи в тканях;

      4) иммуносупрессией (что характерно и для детей раннего возраста).

      89. Критериями и показаниями для назначения переливания эритроцитсодержащих компонентов крови в период новорожденности являются: необходимость поддержания гематокрита выше 40 %, гемоглобин выше 130 г/л у детей с тяжелой сердечно-легочной патологией; при умеренно выраженной сердечно-легочной недостаточности уровень гематокрита должен быть выше 30 % и гемоглобин выше 100 г/л; при стабильном состоянии, так же как и при проведении небольших плановых операций, гематокрит должен быть выше 25 % и гемоглобин выше 80 г/л.

      90. Для детей от четырех месяцев до года переливание эритроцитсодержащих компонентов крови показаны при наличии предоперационной анемии при уровне гемоглобина менее 100 г/л, при интраоперационном и послеоперационном уровне гемоглобина ниже 80 г/л и клинически выраженных признаках анемического синдрома. Для детей старше года при острой кровопотере показания для переливания эритроцитсодержащих компонентов аналогичны показаниям для взрослых.

      91. При хронической анемии у детей старше года переливание эритроцитсодержащих компонентов крови показано при уровне гемоглобина менее 80 г/л и клинических проявлениях анемии.

      92. Все переливания новорожденным рассматриваются как массивные, учитывая их высокую чувствительность к гипотермии, резким колебаниям кислотно-основного состояния и ионного состава крови. Переливания новорожденным проводят под строгим контролем как объема перелитых эритроцитсодержащих компонентов, так и объема взятой на анализы крови. Детям до одного года все анализы с указанием объема взятой крови фиксируют в листе забора крови на анализы.

      Расчет переливаемых эритроцитсодержащих компонентов необходимо производить, исходя из уровня показания гемоглобина: (Нb норма - Нb пациента х масса (в кг) /200 или по гематокриту: Нt – Ht пациента х ОЦК /70.

      93. Скорость переливания ЭМ составляет 2-5 мл/кг массы тела в час под обязательным контролем показателей гемодинамики и дыхания.

      94. При подборе донора компонентов крови следует помнить, что мать является нежелательным донором плазмы для новорожденного, поскольку плазма матери может содержать аллоиммунные антитела против эритроцитов новорожденного, а отец является нежелательным донором эритроцитов, против антигенов которых в крови новорожденного могут быть антитела, проникшие из кровотока матери через плаценту.

      95. Перед переливанием эритроцитсодержащих компонентов крови, также как и тромбоцитов, новорожденным:

      1) определяется группа крови по системе АВ0. АВ0-тестирование проводится только с эритроцитами реципиента, с использованием анти-А и анти-В реагентов, поскольку природные агглютинины в раннем возрасте обычно не выявляются. Подбор эритроцитов для переливания новорожденным по системе АВ0 необходимо проводить согласно таблице, приведенной в приложении 1 к настоящим Правилам. При затруднении определения группы крови в системе АВ0 у реципиента следует переливать эритроциты первой группы крови (0(I)), совместимые с сывороткой новорожденного и матери. При отсутствии матери переливают эритроциты первой группы крови (0(I)), совместимые с сывороткой ребенка;

      2) определяется резус-принадлежность крови новорожденного, при гемолитической болезни, вызванной анти-D антителами, переливают только резус-отрицательную кровь, если патогенные антитела не являются анти-D антителами, новорожденному можно переливать резус-положительную кровь;

      3) поиск иммунных антител и проба на индивидуальную совместимость проводятся как с сывороткой новорожденного, так и его матери; если невозможно получить кровь новорожденного для проведения анализа (особенно у недоношенных детей, поскольку проба, необходимая для анализа, составляет 1-2 % ОЦК), тестирование проводят с сывороткой матери;

      4) для внутриутробного переливания используют ЭМ, ЭВ или цельную консервированную донорскую кровь первой группы (0(I)), совместимую с сывороткой матери.

      5) для обеспечения инфекционной безопасности в тех случаях, когда планируются частые и многократные переливания эритроцитов, с целью снижения количества привлекаемых доноров, рекомендуется использовать дозу компонента, разделенную на меньшие объемы. Остатки крови и ее компонентов подлежат утилизации.

5. Порядок переливания корректоров плазменно-коагуляционного гемостаза

      96. Плазма является жидкой частью крови, лишенной клеточных элементов.

      97. В лечебной практике используются: свежезамороженная плазма (далее - СЗП), супернатантная плазма, криопреципитат.

      98. СЗП получают путем разделения цельной консервированной крови или методом плазмафереза и замораживания в течение первых 6 часов после дачи (донации) крови.

      99. СЗП должна быть одной группы с реципиентом по системе АВ0. Совместимость по системе резус не носит обязательного характера, так как СЗП представляет собой бесклеточную среду, однако при объемных переливаниях СЗП (более 1 л) резус совместимость обязательна. Совместимости по минорным эритроцитарным антигенам не требуется.

      100. В экстренных случаях при отсутствии одногруппной СЗП допускается переливание плазмы четвертой группы (АВ (IV)) реципиенту с любой группой крови.

      101. Показаниями для переливания СЗП являются:

      1) геморрагический синдром при лабораторно подтвержденном дефиците факторов коагуляционного гемостаза. Лабораторные признаки дефицита факторов коагуляционного гемостаза могут быть определены по любому из следующих показателей:

      протромбиновый индекс (ПТИ) менее 80 %;

      протромбиновое время (ПВ) более 15 секунд;

      международное нормализованное отношение (МНО) более 1,5;

      фибриноген менее 1,5 г/л;

      активное частичное тромбиновое время (АЧТВ) более 45 секунд (без предшествующей гепаринотерапии).

      Врожденный или приобретенный дефицит факторов гемостаза может определяться по уровню факторов II, V, VII, VIII, IX, XI, XII.

      Формулировка показания - "дефицит факторов коагуляционного гемостаза: показатель(и)____". При геморрагическом синдроме, обусловленном ДВС (IV стадия), вышеперечисленные тесты коагулограммы могут не определятся из-за низкой концентрации и высокой фибринолитической активности. В этом случае можно ориентироваться на время свертывания крови по Ли-Уайту - более 30 минут;

      2) любые состояния, когда лабораторно подтвержден дефицит любых факторов коагуляционного гемостаза в соответствии с подпунктом 1) пункта 101 настоящих Правил и есть угроза развития геморрагического синдрома. Угроза развития геморрагического синдрома может иметь место в связи с предстоящей объемной операцией, при острой массивной кровопотере, при осложненном течении беременности, при осложненном течении операционного и послеоперационного периода, при развитии полиорганной недостаточности, ДВС-синдрома. При отсутствии угрозы развития геморрагического синдрома коррекцию дефицита факторов коагуляционного гемостаза осуществляют полноценным энтеральным питанием, нормализацией функции кишечника и печени, назначением витамина К. Формулировка показания - "дефицит факторов коагуляционного гемостаза: показатель(и)____";

      3) тяжелая гиперкоагуляция и неэффективность антикоагуляционной терапии гепаринами при лабораторном подтверждении дефицита антитромбина III или высокой толерантности к гепарину (менее 6 минут), коагулопатии, обусловленные доказанным лабораторно дефицитом любых плазменных физиологических антикоагулянтов. Формулировка показания – "дефицит плазменных антикоагулянтов";

      4) передозировка антикоагулянтов непрямого действия (варфарин и другие) с развитием геморрагического синдрома, необходимость инверсии эффекта антикоагулянтов непрямого действия перед предстоящим срочным хирургическим вмешательством. Формулировка показания – "Инверсия эффекта варфарина";

      5) выполнение плазмафереза (плазмообмена) с целью детоксикации при тяжелых отравлениях, сепсисе, гемолизе и других критических состояниях. Формулировка показания – "плазмообмен".

      102. При острой массивной кровопотере после начала восполнения объема кровопотери обязателен мониторинг коагулограммы по одному или нескольким показателям в соответствии с подпунктом 1) пункта 101 настоящих Правил для определения показаний к переливанию СЗП. Частота забора крови на коагулограмму зависит от интенсивности кровопотери и клинических данных.

      103. Дозирование СЗП должно быть основано на массе тела пациента: 12-20 мл/кг вне зависимости от возраста.

      Контроль эффективности переливания СЗП осуществляется по показателям коагулограммы в соответствии с подпунктом 1) или 3) пункта 101 настоящих Правил. При недостаточной эффективности терапии (продолжающемся кровотечении и сохраняющемся дефиците факторов свертывающей и противосвертывающей систем) расчетные дозы вводят повторно. Суточная доза СЗП не ограничивается.

      Одна доза СЗП повышает уровень фибриногена на 0,25 грамм/литр (далее - г/л). Минимальная гемостатическая концентрация фибриногена - 0,8-1,0 г/л.

      104. Непосредственно перед переливанием СЗП оттаивают в плазморазмораживателе при температуре +370С. В оттаянной плазме возможно появление хлопьев фибрина, что не препятствует ее использованию с помощью стандартных устройств для внутривенного переливания с фильтром. После размораживания плазма используется в течение часа и повторному замораживанию не подлежит.

      105. Плазму супернатантную получают после удаления из нее криопреципитата в процессе фракционирования.

      106. Криопреципитат получают из донорской крови и применяется для лечения больных гемофилией А, болезнью Виллебранда, гипофибриногенемии (фибриноген менее 0,8 гр/л). Одна единица (МЕ) фактора VIII соответствует 1 мл СЗП. Одна доза криопреципитата содержит не менее 80 МЕ фактора VIII и в среднем 250 мг фибриногена.

      Криопреципитат как альтернатива СЗП показан только в случаях необходимости ограничения объемов парентерального введения жидкостей.

      107. Расчет потребности в переливании криопреципитата производится следующим образом:

      1) масса тела (кг) х 70 мл/кг = объем крови (мл);

      2) объем крови (мл) х (1,0 - гематокрит) = объем плазмы (мл);

      3) объем плазмы (мл) Ч (необходимый уровень фактора VIII - имеющийся уровень фактора VIII) = необходимое количество фактора VIII для переливания (МЕ).

      Необходимое количество фактора VIII (МЕ):100 единиц = количество доз криопреципитата, нужное для разового переливания.

      В случае отсутствия возможности определения фактора VIII расчет потребности осуществляется из расчета: одна единичная доза криопреципитата на 5-10 кг массы тела реципиента.

      При состояниях, обусловленных дефицитом некоторых факторов свертывания (при гемофилии), расчет потребности в переливании криопреципитата осуществляется в соответствии с протоколами лечения гематологических состояний.

      108. Длительность терапии переливаниями криопреципитата зависит от тяжести и локализации кровотечения и оказываемого клинического эффекта.

      109. Время полураспада перелитого фактора VIII в циркуляции реципиента составляет 8-12 часов, поэтому необходимы повторные переливания криопреципитата для поддержания терапевтического уровня.

      110. Криопреципитат должен быть совместим по системе АВ0.

6. Порядок переливания тромбоцитов

      111. Тромбоциты, восстановленные из дозы цельной крови содержат не менее 60х109/л тромбоцитов. Переливание дозы тромбоцитов в среднем увеличивает их количество у реципиента с площадью поверхности тела 1,8 м2 примерно на 5-10х109/л при отсутствии у него признаков кровотечения. Для получения терапевтического эффекта при тяжелой тромбоцитопении у пациентов с миелодепрессией, осложненной кровотечением, переливание тромбоцитов показано в дозе не менее 50-70х109 на каждые 10 кг массы тела или 200-250х109 на 1 м2 поверхности тела.

      112. Наибольшее количество тромбоцитов (800-900х109) можно получить при проведении тромбоцитофереза у одного донора или методом пулирования тромбоцитов, восстановленных из дозы цельной крови.

      113. В целях предупреждения посттрансфузионных фибрильных негемолитических реакций, следует дозы тромбоцитов подвергать лейкофильтрации.

      114. Тромбоциты вводят со скоростью 50-60 капель в минуту.

      115. Показания к назначению тромбоцитов устанавливаются лечащим врачом с учетом причин тромбоцитопении и степени ее выраженности, анализа клинической картины, локализации кровотечения, объема и тяжести предстоящей операции.

      116. Профилактическое переливание тромбоцитов показано при проведении химиотерапии, прогрессирующей тромбоцитопении и снижении уровня тромбоцитов менее 10х109/л без клинических проявлений геморрагического синдрома. При наличии геморрагического синдрома в вышеперечисленных условиях, уровень тромбоцитопении для назначения переливания тромбоцитов составляет 30х109/л.

      117. Переливание тромбоцитов показано при депрессиях кроветворения (например, апластическая анемия, миелодиспластический синдром и другие), а также снижении уровня тромбоцитов до 20х109/л, а также при наличии клинических проявлениях тромбоцитопенического геморрагического синдрома.

      118. Переливание тромбоцитов показано при продолжающемся коагулопатическом кровотечении, сопровождающемся дефицитом факторов коагуляционного гемостаза или перед предстоящей объемной операцией или во время операции при количестве тромбоцитов менее 50х109/л.

      119. Переливание тромбоцитов показано перед предстоящей объемной нейрохирургической операцией или во время операции при количестве тромбоцитов менее 100х109/л.

      120. Переливание тромбоцитов не показано при повышенном разрушении тромбоцитов иммунного генеза, так как циркулирующие у реципиента антитромбоцитарные антитела лизируют донорские тромбоциты. Исключение у данной категории реципиентов составляют некупируемые кровотечения при проведении им инвазивных манипуляций и операций.

      121. При тромбоцитопатиях переливание тромбоцитов показано в ургентных ситуациях (например, массивное кровотечение, операции и другие) вне зависимости от количества тромбоцитов.

      122. Для взрослых реципиентов необходимое количество вводимых тромбоцитов должно составлять 300-500х109. Для этого реципиенту переливаются тромбоциты, полученные от 6-10 доноров (тромбоциты полидонорские) или от одного донора с помощью тромбоцитафереза.

      123. Клиническими критериями эффективности переливания тромбоцитов являются прекращение спонтанной кровоточивости и отсутствие свежих геморрагий на коже и видимых слизистых, а так же прирост количества циркулирующих тромбоцитов.

      124. Реципиентам, которые нуждаются в длительных повторных переливаниях тромбоцитов (апластическая анемия, трансплантация костного мозга), предпочтительно использовать аферезные тромбоциты, лейкофильтрованные и/или облученные.

      125. При появлении иммунологической рефрактерности, последующие переливания тромбоцитов требуют специального подбора донора по тромбоцитным антигенам и антигенам HLA и переливания тромбоцитов лейкофильтрованных.

      126. Лабораторными признаками эффективности заместительной терапии переливания тромбоцитов являются увеличение количества циркулирующих тромбоцитов в русле крови реципиента через час после трансфузии (при эффективном переливании их число достигает 50-60х109/л). Через 24 часа их количество должно превышать критический уровень 20х109/л или, по крайней мере быть выше исходного предтрансфузионного количества. Нормализация или уменьшение времени кровотечения также может быть критерием эффективности переливаний тромбоцитов.

      127. Донор и реципиент при переливании тромбоцитов должны быть совместимы по антигенам АВ0 и резус принадлежности.

      128. Непосредственно перед переливанием тромбоцитов врач проверяет маркировку контейнера, его герметичность, сверяет идентичность групп донора и реципиента.

7. Порядок переливания гранулоцитов

      129. Основным показанием к назначению переливания гранулоцитов является снижение абсолютного количества гранулоцитов у реципиента менее 0,5Ч109/л при наличии инфекции, рефрактерной к антибактериальной терапии, в том числе сепсисе у новорожденных, при иммунодефиците, при агранулоцитозе или панцитопении на фоне или после химиотерапии.

      130. Гранулоциты переливаются не позднее 24 часов после донации. Обязательным требованием для переливания аллогенных гранулоцитов является облучение компонента. Для достижения терапевтического эффекта переливания гранулоцитов проводятся в течении нескольких дней подряд.

      131. Совместимость по системам АВ0 и резус принадлежности обязательна. При повторных переливаниях рекомендуется подбор гранулоцитов по гистолейкоцитарным антигенам HLA для профилактики аллоиммунизации.

      132. Признаком терапевтической эффективности перелитых гранулоцитов являются: снижение температуры тела, уменьшение интоксикации и физикальных проявлений воспаления, улучшение рентгенологической картины в легких при наличии пневмонии, стабилизация ранее нарушенных органных функций и так далее.

8. Порядок переливания препаратов крови

      133. Растворы альбумина являются белковыми препаратами, выпускаются в виде 10 % и 20 %.

      134. Показаниями для переливания растворов альбумина являются:

      1) гипопротеинемия или гипоальбуминемия любого генеза - общий белок ниже 60 г/л, альбумин ниже г/л. Формулировка показания - "гипопротеинемия/гипоальбуминемия: показатель____";

      2) операции на головном мозге, отек и набухание вещества головного мозга, обширные и травматичные операции на органах брюшной полости при общем белке ниже 70 г/л, альбумина ниже 40 г/л. Формулировка показания - "гипопротеинемия/гипоальбуминемия: показатель ____";

      3) тяжелое течение гиповолемического, геморрагического, ожогового шока с выраженными нарушениями микроциркуляции и гипопротеинемией ниже 60 г/л, гипоальбуминемией ниже 35 г/л. Формулировка показания - "гипопротеинемия/гипоальбуминемия: показатель____";

      4) лечебный плазмаферез при замещении больших объемов удаляемой плазмы - более 50 %. Формулировка показания - "Плазмаферез".

      135. Расчет необходимой дозы альбумина может производиться исходя из того, что 100 мл 10 % и 20 % альбумина повышают уровень общего белка на 4-5 г/л и 8-10 г/л соответственно.

      При гипопротеинемии и наличии показаний к переливанию СЗП, в первую очередь, проводят переливание СЗП, содержащую и белки плазмы. После контроля уровня общего белка принимают решение о необходимости переливания альбумина.

      136. Учитывая, что белки плазмы, помимо онкотической стабилизации, выполняют транспортную роль и во многом определяют фармакокинетику большинства лекарственных препаратов, переливание альбумина абсолютно показаны при любых клинических состояниях, сопровождающихся выраженной гипопротеинемией (менее 50 г/л) или гипоальбуминемией (менее 30 г/л), в том числе в акушерстве и в неонатологии.

      137. При переливаниях растворов альбумина могут наблюдаться побочные эффекты: пирогенные, генерализованные и аллергические реакции, изолированная гипотензия, гиперволемия, циркуляторная перегрузка, интоксикация. Профилактикой реакций и осложнений при переливаниях растворов альбумина являются правильный учет показаний к переливанию, проведение биологической пробы, уменьшение скорости введения, премедикация глюкокортикоидами.

      138. Растворы альбумина не используются для парентерального питания пациента.

      139. Иммуноглобулины являются концентратами антител получаемых из плазмы крови и могут быть:

      1) по специфичности поливалентными и направленного действия, которые содержат специфические антитела (антистафилококковый, противооспенный, антирабический, противостолбнячный и другие);

      2) по способу введения: для внутривенного или для внутримышечного введения.

      140. Показаниями к применению иммуноглобулинов являются:

      1) коррекция дефицита гуморального иммунитета;

      2) восстановление нормального функционирования иммунной системы при иммунных и аутоиммунных заболеваниях;

      3) лечение инфекционных и вирусных заболеваний;

      4) профилактика дефицита первичных и вторичных антител.

      141. Концентраты VIII и IX факторов свертывания производятся из плазмы крови и применяются для заместительной терапии при гемофилии А, В и болезни Виллибрандта.

      142. Концентрат фактора VIII показан при коррекции дефицита фактора VIII у больных гемофилией А. Активность фактора VIII в МЕ (1 МЕ соответствует активности фактора VIII в 1 мл свежей, до 1 часа хранения, плазмы доноров). Содержание фактора VIII определяется как процент от нормальной величины. Расчет необходимой дозы проводится следующим образом:

      1) масса тела (кг) х 70 мл/кг = ОЦК (мл);

      2) ОЦК (мл) х (1-гематокрит) = ОЦП (мл);

      3) ОЦП (мл) х (необходимый уровень фактора VIII в МЕ/мл) – исходный.

      Расчет разовой дозы концентрата фактора VIII для больных гемофилией А при тяжелой форме осуществляется по формуле: N = М х Л х 0,5, где N – количество международных единиц, Л – желаемый уровень фактора в плазме пациента, М – масса тела пациента.

      Расчет разовой дозы концентрата фактора VIII для больных гемофилией А при средней и легкой форме, болезни Виллебранда осуществляется по формуле: N = М х (Л-Р) х 0,5, где N – количество международных единиц, М – масса тела пациента, Л – желаемый уровень фактора в плазме пациента, Р - % уровня фактора у пациента.

      143. Концентрат фактора IX применяется для коррекции дефицита фактора IХ у больных гемофилией В.

      Расчет разовой дозы концентрата фактора IX для больных гемофилией В при тяжелой форме осуществляется по формуле: N = М х Л х 1,2, где N – количество международных единиц, М – масса тела пациента, Л – желаемый уровень фактора в плазме пациента.

9. Обменное переливание крови

      144. При обменном переливании крови (далее - ОПК) производится частичное или полное удаление крови из кровеносного русла реципиента с одновременным замещением ее адекватным или превышающим объемом компонентов донорской крови. Основная цель этой операции является удаление вместе с кровью продуктов распада, гемолиза и антител при гемолитической болезни новорожденных. Формулировка показаний для переливания эритроцитсодержащих компонентов крови и СЗП – "ОПК".

      145. Обменное переливание крови при технической возможности должно быть заменено выполнением интенсивного лечебного плазмафереза с изъятием за процедуру до 70 % плазмы и ее возмещением плазмозаменителями и СЗП.

      146. Лечебный плазмаферез показан при синдроме повышенной вязкости, заболеваниях иммунокомплексной этиологии, различных интоксикациях, ДВС-синдроме, васкулитах, сепсисе, острой и хронической почечной и печеночной недостаточности.

      147. Лечебный плазмаферез проводится аппаратным методом или прерывистым методом с помощью центрифуг и полимерных контейнеров, а также методом плазмафильтрации.

      148. При проведении лечебного плазмафереза одновременно с изъятием плазмы проводится восполнение забираемого объема переливанием СЗП, альбумина, плазмозаменителей. Изъятая плазма подлежит утилизации в соответствии с Санитарными правилами.

      149. Объем удаляемой плазмы, ритм проведения процедур, программа плазмазамещения зависит от целей, поставленных перед процедурой, исходного состояния пациента, характера заболевания или посттрансфузионного осложнения.

  Приложение 1
к Правилам хранения, переливания
крови, ее компонентов и препаратов крови

Посттрансфузионные осложнения

      1. Посттрансфузионные осложнения по началу возникновения делятся на непосредственные и отдаленные осложнения, по механизму развития – на иммунологические и неиммунологические. Особо следует выделить синдром массивных переливаний.

      2. Непосредственные осложнения переливания крови, ее компонентов развиваются как во время, так и в ближайшее время после переливания.

      3. Отдаленные осложнения переливания крови, ее компонентов развиваются спустя большой период времени - несколько месяцев, а при повторных переливаниях – несколько лет после переливания (отдаленные осложнения).

      4. К иммунологическим непосредственным осложнениям относятся:

      1) фебрильная негемолитическая реакция на переливание;

      2) уртикарная сыпь;

      3) анафилактический шок;

      4) острое поражение легких, связанное с переливанием (TRALI);

      5) острый гемолиз.

      5. К неиммунологическим непосредственным осложнениям относятся:

      1) бактериальная контаминация тромбоцитов;

      2) гиперволемия;

      3) неимунный гемолиз;

      4) сепсис.

      6. К иммунологическим отдаленным осложнениям относятся:

      1) аллоиммунизация;

      2) отсроченный гемолиз;

      3) рефрактерность к тромбоцитам;

      4) реакция "трансплантат против хозяина";

      5) посттрансфузионная пурпура.

      7. К неиммунологическим отдаленным осложнениям относятся гемотрансмиссивные инфекции.

      8. Негемолитические фебрильные реакции, наблюдаемые во время переливания или непосредственно после его окончания, являются наиболее часто наблюдаемым побочным эффектом переливания и характеризуются повышением температуры тела реципиента на 10С или более. Подобные фебрильные реакции являются следствием наличия в плазме крови реципиента цитотоксических или агглютинирующих антител, вступающих в реакцию с антигенами, находящимися на мембране переливаемых лимфоцитов, гранулоцитов или тромбоцитов. Негемолитические фебрильные реакции чаще наблюдаются при повторных переливаниях или у женщин, имевших много беременностей.

      Назначение жаропонижающих средств обычно купирует фебрильную реакцию. Значительно снижает частоту развития фебрильных негемолитических реакций использование лейкоцитарных фильтров.

      Однако следует отметить, что повышение температуры тела, связанное с переливанием, нередко может являться первым признаком таких более опасных осложнений, как острый гемолиз или бактериальная контаминация. Диагноз фебрильной негемолитической реакции следует ставить методом исключения, предварительно исключив другие возможные причины повышения температуры тела в ответ на переливание крови или ее компонентов.

      9. Появление уртикарной сыпи, сопровождающейся зудом, обусловлено высвобождением гистамина после дегрануляции базофилов или тучных клеток из-за взаимодействия иммуноглобулина Е с перелитыми белками плазмы. Для устранения зуда применяют дифенгидрамин в количестве 50 мг, после исчезновения симптомов переливание может быть продолжено.

      10. Характерными отличительными чертами анафилактического шока, обусловленного переливанием крови или ее компонентов, являются развитие негемодинамического отека легких, развивающегося достаточно часто и отсутствие повышения температуры тела. Также могут наблюдаться такие симптомы, как непродуктивный кашель, бронхиолоспазм, одышка, тенденция к гипотонии, спазматические боли в животе, тошнота и рвота, расстройство стула, потеря сознания. Причиной анафилактического шока в данных обстоятельствах является дефицит IgA у реципиентов и образование у них анти-IgA антител после ранее проведенных переливаний или перенесенных беременностей, но нередко иммунизирующий агент не может быть четко верифицирован.

      Терапия анафилактической трансфузионной реакции у взрослых реципиентов включает прекращение переливания, немедленное введение адреналина (эпинефрина) под кожу, а лучше внутривенно капельно (1-2 мл 0,18 % раствора на 400 мл физиологического раствора), внутривенную инфузию физиологического раствора, назначение 90-300 мг преднизолона или 12-40 мг гидрокортизона внутривенно. Реципиент должен быть переведен в реанимационное отделение.

      При наличии осложненного трансфузиологического анамнеза и подозрении на дефицит IgA возможно использование предоперационно заготовленных аутологичной крови. При отсутствии такой возможности используют только размороженные отмытые эритроциты.

      11. Разновидностью посттрансфузионной анафилактической реакции, развивающейся через несколько часов после переливания, является синдром трансфузионного острого повреждения легких (TRALI), характерной особенностью которого является тяжелый негемодинамический отек легких. Интенсивная терапия этого осложнения аналогична таковой при анафилаксии.

      12. Острый гемолиз перелитых эритроцитов обычно связан с ошибкой в идентификации крови пациента, чаще по системе АВ0, реже – по другим группам антигенов. В основе острого посттрансфузионного гемолиза лежит взаимодействие антител реципиента с антигенами донора, в результате которого происходит активация системы комплемента, системы свертывания и гуморального иммунитета. Клинические проявления гемолиза обусловлены развивающимся острым диссеминированным внутрисосудистым свертыванием – генерализованным блоком микроциркуляции, шоком и острой почечной недостаточностью.

      Наиболее тяжело острый гемолиз протекает при несовместимости по системе АВ0 и резус. Несовместимость по другим группам антигенов также может быть причиной гемолиза у реципиента, особенно, если стимуляция аллоантител происходит вследствие повторных беременностей или предыдущих переливаний.

      Начальные клинические признаки острого гемолиза могут появиться непосредственно во время переливания или вскоре после него. Ими являются боли в груди, животе или пояснице, чувство жара, кратковременное возбуждение. В дальнейшем появляются признаки гемодинамических нарушений (тахикардия, артериальная гипотония, нарушения микроциркуляции).

      В крови обнаруживаются разнонаправленные сдвиги в системе гемостаза (повышение уровня продуктов коагуляции, тромбоцитопения, снижение антикоагулянтного потенциала и повышение активности фибринолиза), признаки внутрисосудистого гемолиза - гемоглобинемия, билирубинемия, в моче - гемоглобинурия, позже - признаки нарушения функции почек и печени - повышение уровня креатинина и мочевины в крови, гиперкалиемия, снижение почасового диуреза вплоть до анурии.

      Если острый гемолиз развивается во время операции, проводимой под общим обезболиванием, то клиническими признаками его могут быть немотивированная кровоточивость операционной раны, сопровождаемая стойкой гипотонией, а при наличии катетера в мочевом пузыре – появление мочи темно-вишневого или черного цвета.

      Тяжесть клинического течения острого гемолиза зависит от объема перелитых несовместимых эритроцитов, характера основного заболевания и состояния реципиента перед переливанием. В то же время она может быть уменьшена целенаправленной терапией, обеспечивающей нормализацию артериального давления и хороший почечный кровоток. Об адекватности ренальной перфузии можно косвенно судить по величине почасового диуреза, который должен достигать не менее 100 мл/час у взрослых в течение 18 - 24 часов после возникновения острого гемолиза на фоне стимуляции диуреза.

      Терапия острого гемолиза предусматривает немедленное прекращение переливания эритроцитсодержащих компонентов (с обязательным сохранением переливаемых компонентов крови) и одновременное начало интенсивной инфузионной терапии (иногда в две вены) под контролем центрального венозного давления. Переливание солевых растворов и коллоидов (декстраны и препараты гидрокиэтилкрахмала противопоказаны, оптимально – гелофузин или альбумин) проводится с целью не допустить гиповолемии и гипоперфузии почек. Также показано переливание СЗП при дефиците факторов коагуляционного гемостаза и альбумина при гипопротеинемии. При достаточном объеме циркулирующей крови и стабилизации артериального давления для стимуляции диуреза и уменьшения осаждения продуктов гемолиза в дистальных канальцах нефронов назначают фуросемид в дозе 4 - 6 мг/кг массы тела. При положительном ответе на назначение диуретиков тактика форсированного диуреза продолжается. Одновременно показано проведение экстренного плазмафереза или плазмообмена в объеме не менее 1,5 л с целью удаления из циркуляции свободного гемоглобина, продуктов деградации фибриногена. Параллельно с этими терапевтическими мероприятиями необходимо назначение гепарина (при отсутствии геморрагического синдрома или кровотечения) под контролем показателей коагулограммы. Оптимальным является внутривенное введение гепарина по 1000 ЕД в час с помощью дозатора лекарственных веществ (перфузора).

      В первые часы терапии необходимо внутривенное назначение преднизолона в дозе 3 - 5 мг/кг массы тела. Если возникает необходимость коррекции глубокой анемии (гемоглобин менее 60 г/л), осуществляют переливание индивидуально подобранной эритроцитной взвеси с физиологическим раствором. Назначение допамина в малых дозах (до 5 мг/кг массы тела в минуту) усиливает почечный кровоток и способствует более успешному лечению острого гемотрансфузионного гемолитического шока.

      В тех случаях, когда комплексная консервативная терапия не предотвращает наступления острой почечной недостаточности и у пациента анурия продолжается более суток, то ограничивают объем инфузии. При прогрессировании уремии (креатинин более 200 ммоль/л) и гиперкалиемии (более 6 ммоль/л при нормальном рН), показано применение почечнозаместительной терапии (гемодиализа, гемодиафильтрации).

      13. Гиперволемия обусловливается резким повышением объема циркулирующей крови вследствие переливания крови, ее компонентов или любых коллоидов. Признаками гиперволемии являются быстрое повышение систолического артериального давления и центрального венозного давления, одышка, сильная головная боль, кашель, цианоз, ортопноэ, появление затрудненного дыхания или отека легких, во время или сразу после переливания. Быстрое повышение объема крови в циркуляции плохо переносится больными с заболеваниями сердца, легких и при наличии хронической анемии, когда отмечается увеличение объема циркулирующей плазмы. Переливания даже небольших объемов, но с большой скоростью, могут быть причиной сосудистой перегрузки у новорожденных.

      Прекращение переливания, перевод пациента в сидячее положение, дача кислорода и мочегонных быстро купируют эти явления. Если же признаки гиперволемии не проходят, возникают показания к эксфузии или ультрафильтрации. При склонности пациента к волемическим перегрузкам при переливаниях необходимо использовать медленное введение: скорость переливания - 1 мл/кг массы тела в час. При необходимости переливания больших объемов плазмы показано назначение диуретиков перед переливанием.

      Профилактика циркуляторной перегрузки во время массивных переливаний достигается применением капельного метода, а при необходимости введения больших объемов предпочтение следует отдавать ЭМ и производить вливания дробными дозами. У пациентов с заболеваниями сердца также целесообразен капельный метод переливания, ЭМ вводят небольшими (200 мл) дробными дозами, чередуя с кровезаменителями. Для профилактики желудочковой аритмии, внезапной остановки сердца и снижения температуры тела важно, особенно при массивных дозах переливаний, использовать только подогретые до +370С компоненты крови.

      14. Неиммунный гемолиз (острый) вызывается разрушением эритроцитов донора вследствие нарушения температурного режима хранения или сроков хранения, подготовки к переливанию, смешивания с гипотоничным раствором. Признаками неиммунного гемолиза являются гематурия с повышением температуры или без него. Тактика лечения неиммунного гемолиза соответствует таковой при иммунном гемолизе.

      15. Бактериальная контаминация компонентов крови может развиться при несоблюдении правил заготовки и температурного режима. Наиболее часто бактериальная контаминация угрожает тромбоцитам ввиду необходимости их хранения при температуре +220С +240С. Риск бактериальной контаминации возрастает по мере увеличения срока хранения тромбоцитов.

      В клинической картине при переливании бактериально загрязненных крови, ее компонентов наблюдается резкое повышение температуры тела, выраженная гиперемия верхней половины туловища, быстрое развитие гипотонии, появление озноба, тошноты, рвоты, диареи, болей в мышцах.

      При выявлении подозрительных на бактериальную контаминацию клинических признаков переливание прекращается. Исследованию на наличие бактерий подлежат кровь реципиента, переливаемые компоненты крови, а также все другие внутривенно вводимые растворы. Исследование проводится как на аэробную инфекцию, так и на анаэробную, желательно с использованием оборудования, обеспечивающей экспресс-диагностику.

      Терапия включает немедленное назначение антибиотиков широкого спектра действия, проведение противошоковых мероприятий с обязательным применением вазопрессоров (адреналин-эпинефрин) и/или инотропных средств (дофамин) с целью быстрой нормализации артериального давления, коррекцию нарушений гемостаза (диссеминированное внутрисосудистое свертывание).

      Клинические признаки и принципы терапии при септическом шоке аналогичны вышеописанным.

      16. Аллоиммунизация является наиболее частым отдаленным неблагоприятным эффектом переливаний, проявляется выработкой аллоантител к антиэритроцитарным антигенам, чаще группы Kidd, Duffy, Rh (E, c, C). Аллоиммунизация также может развиться у женщины во время беременности. В результате аллоиммунизации, независимо от ее происхождения, при последующем переливании компонентов крови может развиться отсроченный гемолиз, который проявляется необъяснимой гипербилирубинемией, а также отсутствием клинического эффекта от перелитых эритроцитсодержащих компонентов крови. Отсроченный гемолиз не требует лечения.

      17. Рефрактерность к тромбоцитам может развиться при длительном переливании тромбоцитов и проявляется отсутствием ожидаемого прироста количества тромбоцитов в крови пациента. При исключении в качестве причины отсутствия прироста тромбоцитов продолжающегося кровотечения, сепсиса и других состояний следует рассмотреть возможную иммунную деструкцию тромбоцитов из-за присутствия антилейкоцитарных или антитромбоцитарных антител. Профилактикой доказанной иммунной деструкции тромбоцитов является специальный подбор доноров по лейкоцитарным антигенам (HLA).

      18. При врожденных или приобретенных иммунодефицитных состояниях переливание компонентов крови может обусловить развитие реакции "трансплантат против хозяина" (далее - РТПХ), которая проявляется сыпью, повышением температуры, тошнотой и рвотой, необъяснимой цитопенией в периферической крови через 3-15 дней после переливания. Единственным эффективным способом предотвращения развития РТПХ является гамма-облучение клеточных компонентов крови. Эффективного лечения РТПХ не существует.

      19. Посттрансфузионная пурпура характеризуется развитием тяжелой тромбоцитопении в течение 5-10 дней после переливания в результате иммунной деструкции собственных тромбоцитов, обусловленной действием антитромбоцитарных антител донорских компонентов крови. Для устранения тромбоцитопении применяют высокие дозы кортикостероидов, иммуноглобулины, плазмообмен.

      20. Синдром массивных переливаний развивается при замещении кровопотери в объеме, эквивалентном или большем, чем 100 % объем крови пациента менее чем за 24 часа. Объем циркулирующей крови составляет 70 мл/кг у взрослых, 80-90 мл/кг у детей. Патогенетические факторы развития осложнений вследствие массивных переливаний:

      1) ацидоз, вызванный течением шоковых состояний;

      2) гиперкалиемия, обусловленная увеличением концентрации внеклеточного калия при длительном хранении эритроцитсодержащих компонентов;

      3) возможная токсичность цитрата, проявляющаяся в виде перехода метаболического ацидоза в метаболический алкалоз, что наиболее вероятно при переливании больших объемов СЗП;

      4) гипокальциемия, особенно в сочетании с гипотермией и ацидозом уменьшает сердечный выброс, вызывает брадикардию и другие виды аритмии;

      5) обеднение фибриногеном и факторами свертывания, происходящее при хранении плазмы при температуре выше -25оС;

      6) снижение содержания факторов свертывания, происходящее при гемодилюции;

      7) гипотермия вследствие быстрого введения больших объемов охлажденных замещающих растворов;

      8) появление микроагрегатов, развивающееся при хранении крови, вследствие чего лейкоциты и тромбоциты агрегируют и легко эмболизируют легкие.

      21. Тактика медицинского персонала при возникновении посттрансфузионной реакции:

      1) немедленно обратиться к дежурному реаниматологу;

      2) прекратить переливание и проверить этикетки на контейнере с кровью и идентичность реципиента;

      3) при обнаружении различий в группах крови донорского компонента и реципиента сообщить и проконсультироваться со специалистом отделения (кабинета) трансфузиологии;

      4) немедленно сообщить об острой трансфузионной реакции врачу, ответственному за реципиента;

      5) взять пробы крови после переливания из вены в две пробирки - с антикоагулянтом и без него и направить в специализированную лабораторию организации, осуществляющей деятельность в сфере службы крови вместе с устройством для переливания с остатками перелитых компонентов донорской крови. Организация, осуществляющая деятельность в сфере службы крови утилизирует остатки компонента крови в соответствии с санитарными правилами "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам здравоохранения", утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 87.

      22. В медицинской карте должна быть зафиксирована следующая информация:

      1) тип реакции;

      2) продолжительность трансфузии до возникновения реакции;

      3) объем, номер гемакона, наименование перелитого компонента.

      23. После прекращения переливания должно быть назначено:

      1) определение повторно АВО и резус-фактора;

      2) повторный скрининг антител и пробы на совместимость;

      3) полный анализ крови;

      4) тесты коагуляции;

      5) определение прямого антиглобулинового теста;

      6) уровень креатинина, мочевины, электролитов;

      7) кровь на стерильность;

      8) определение свободного гемоглобина и билирубина в крови;

      9) исследование первой порции мочи после реакции.

      24. После первоначального исследования реакции направить в отделение (кабинет) трансфузиологии для лабораторных исследований:

      1) образцы крови с антикоагулянтом и без него через 12 и 24 часа после начала реакции;

      2) 24-часовую порцию мочи пациента.

      25. Персонал отделения (кабинета) трансфузиологии должен:

      1) приостановить выдачу любой крови, ее компонентов до выяснения причины реакции и проверить, кому в это время еще переливают кровь, ее компоненты;

      2) прекратить все переливания в палате или операционной, если одновременно выполняется несколько переливаний, тщательно проверить все сведения о них.

  Приложение 2
к Правилам хранения, переливания
крови, ее компонентов и препаратов крови

Порядок и показания к применению облученной крови и ее компонентов

      1. Для предупреждения "трансфузионно-обусловленной болезни трансплантат против хозяина" (далее ТО-БТПХ), которая может развиться при переливании крови и ее компонентов определенным категориям реципиентов, в организациях службы крови осуществляются методы облучения.

      2. Клеточные компоненты крови облучаются с использованием специальных валидированных систем (оборудования) – источников гамма-излучения. Доза облучения единицы компонента крови должна составлять 25-50 Грэй.

      3. Эритроциты, тромбоциты и гранулоциты, применяемые для лечения пациентов группы риска по развитию ТО-БТПХ, подлежат облучению. Не следует облучать гемопоэтические стволовые клетки и лимфоциты, СЗП, криопреципитат или продукты фракционирования плазмы.

      4. При всех родственных переливаниях (донации от первостепенных или второстепенных родственников) компоненты крови следует облучать, даже если пациент иммунокомпетентен. Все HLA-подобранные компоненты крови должны быть облучены, даже если пациент иммунокомпетентный.

      5. Эритроциты необходимо облучать в первые 5 дней после донации, и после этого они должны храниться максимум в течение следующих 10 дней. Если пациент подвержен риску гиперкалиемии (как при внутриутробном или неонатальном обменном переливании), то облученные эритроциты переливаются в течение 24 часов после облучения или промываются.

      6. Тромбоциты облучаются в любой стадии хранения и после этого хранятся до истечения их срока хранения после донации.

      7. Все гранулоцитные компоненты крови должны облучаться перед выдачей и переливаться с минимальной отсрочкой.

      8. Все облученные компоненты крови должны быть маркированы утвержденной этикеткой со штрих-кодом.

      9. Все дозы компонентов крови для внутриутробного переливания должны быть облучены.

      10. Облучение крови и ее компонентов обязательно для неонатального обменного переливания, если имело место предыдущее внутриутробное переливание или переливание родственное (от первостепенных или второстепенных родственных донаций). При внутриутробной и обменной трансфузии кровь и ее компоненты следует переливать в течение 24 часов после облучения и, в любом случае, в течение не более 5 дней после донации.

      11. Необязательно облучать эритроциты при переливании преждевременно рожденным или доношенным младенцам, за исключением случаев предыдущих внутриутробных переливаний, когда любые переливаемые в последующем компоненты крови до 6 месяцев после предполагаемой даты родов (40 недель беременности) должны быть облучены, или случаев родственных переливаний (донации от первостепенных или второстепенных родственников). Нет необходимости в облучении эритроцитов или тромбоцитов, переливаемых младенцам при кардиохирургических вмешательствах, за исключением клинических и лабораторных признаков сопутствующего Т-лимфоцитного иммунодефицитного синдрома.

      12. Тромбоциты, переливаемые внутриутробно для лечения аллоиммунной тромбоцитопении, должны облучаться и любые переливаемые в последующем эритроциты и тромбоциты вплоть до 6 месяцев после предполагаемой даты родов (40 недель беременности) также подлежат облучению. Тромбоциты, переливаемые преждевременно рожденным и доношенным младенцам, не подлежат облучению, за исключением случаев родственных переливаний, когда донации были от первостепенных или второстепенных родственников.

      13. Не показано облучение клеточных компонентов крови для младенцев и детей, страдающих общими вирусными инфекциями, имеющих положительный результат на антитела к ВИЧ, или имеющих СПИД. Однако это должно находиться под постоянным контролем. Также не показано облучение клеточных компонентов крови для взрослых с положительными антителами к ВИЧ или СПИД-ом.

      14. При всех тяжелых Т-лимфоцитных иммунодефицитных синдромах переливаемые клеточные компоненты крови облучаются.

      15. Обязательно облучение эритроцитов и тромбоцитов для взрослых и детей с острой лейкемией.

      16. Все реципиенты аллогенных гемопоэтических стволовых клеток должны получать облученные компоненты крови с самого начала кондиционирующей химиотерапии до увеличения лимфоцитов более чем 1*109/л. Если имеет место хроническая ТО-БТПХ или требуется продолжение иммуносупрессивной терапии, то при переливании следует назначать облученные компоненты крови постоянно.

      17. В случаях переливания компонентов крови пациентам в течение 7 дней перед предстоящим сбором костного мозга или периферических стволовых клеток, предназначенных для будущей аутологичной реинфузии, компоненты крови должны облучаться для профилактики попадания жизнеспособных аллогенных Т-лимфоцитов, которые потенциально выдерживают криоконсервацию.

      18. Всем пациентам, подвергающимся пересадке аутологичного костного мозга или пересадке периферических стволовых клеток, при переливании назначаются облученные компоненты крови с самого начала кондиционирующей химио/ радиотерапии и до 3 месяцев после трансплантации (до 6 месяцев в случае применения тотальной радиотерапии для кондиционирования).

      19. Всем взрослым и детям с лимфомой Ходжкина в любой стадии заболевания назначаются при переливании только облученные компоненты крови.

      20. Пациентам, получающим антагонисты пурина (fludorabine, cladribine, deoxycoformicin), постоянно при переливании назначаются облученные компоненты крови. При применении других антагонистов пурина (bendamustine и clofarabine) облучение компонентов крови рекомендуется, поскольку эти препараты имеют похожий механизм действия. Облученные компоненты крови следует применять после alemtuzumab-терапии (анти CD52). Их использование после rituximab (анти СD20) не рекомендуется.

      21. Необязательно облучать компоненты крови для пациентов, подвергающихся хирургическим вмешательствам при солидных опухолях, ВИЧ инфекции, аутоиммунных заболеваниях или трансплантации солидных органов (за исключением случаев применения alemtuzumab (анти CD52) в режиме кондиционирования).

      22. Больным с апластической анемией, получающим более иммуносупрессивный кроличий антитимоцитарный глобулин (АТГ), чем лошадиный, (и/или alemtuzumab), при переливании назначаются только облученные компоненты крови.

  Приложение 3
к Правилам хранения, переливания
крови, ее компонентов и препаратов крови

Требования и методы проведения иммуногематологических исследований крови реципиентов в медицинских организациях
1. Общие требования к методам иммуногематологических исследований

      1. Исследование крови потенциальных реципиентов проводят с использованием методов:

      1) гелевой серологии групп;

      2) жидких моноклональных реагентов.

      2. При постановке реакций агглютинации в жидкофазных системах на плоскости прочтение результата необходимо выполнять с обязательной микроскопией.

      3. Лаборатории, осуществляющие иммуногематологические исследования, должны принимать участие в системе внешней оценки качества.

      4. Метод гелевой серологии групп является референсным при заключительном исследовании крови доноров и реципиентов.

2. Требования к медицинским организациям и персоналу, выполняющему иммуногематологические исследования

      5. Исследование крови реципиента по системам АВО и Резус, определение аллоантител, тесты на совместимость перед трансфузией осуществляется в МО, имеющих лицензию на медицинскую деятельность по виду "трансфузиология".

      6. В МО постановка трансфузионной терапии, в том числе проведение иммуногематологических исследований крови реципиентов и проб на индивидуальную совместимость крови реципиента и донора, осуществляется в соответствии с приказом первого руководителя МО.

      7. Иммуногематологические исследования крови реципиентов проводятся специалистом, имеющим сертификат по специальности "трансфузиология" или специалистом имеющим сертификат по специальности "лабораторное дело", прошедшим повышение квалификации по вопросам трансфузиологии. Проведение первого исследования возможно специалистом с высшим медицинским образованием без сертификата по специальности "трансфузиология" (лечащим или дежурным врачом).

      8. Иммуногематологические отделы организации службы крови осуществляют организационно-методическое руководство, консультируют по вопросам определения специфичности аллоантител, определения сложных вариантов групп крови, проводят индивидуальные подборы крови сенсибилизированным пациентам.

3. Требования к преаналитическому этапу при подготовке к иммуногематологическим исследованиям

      9. Для обеспечения качества лабораторных исследований при проведении иммуногематологических исследований требуется учесть особенности взятия, доставки и хранения крови.

      10. Необходимо учитывать различие между сывороткой и плазмой. Плазмой называется жидкая часть крови (забранной с антикоагулянтом), которая остается после удаления клеток. Сывороткой называется надосадочная жидкость, образующаяся после свертывания крови (забранной без антикоагулянта) и не содержащая фибриноген.

      11. Различия между сывороткой и плазмой детерминируются типом пробирки, в которую собирают кровь. Выбор сыворотки или плазмы для иммуногематологического исследования зависит от используемых методов исследования.

      12. При использовании для исследования плазмы существует опасность не выявления слабоактивных антител за счет разведения стабилизирующим раствором. Не полностью коагулированная кровь может вызвать проблемы в проведении исследования и оценке результата.

      13. Направление на анализ должно содержать следующие сведения:

      1) фамилия, имя, отчество реципиента, дата рождения, пол;

      2) номер медицинской карты;

      3) наименование отделения;

      4) наименование теста;

      5) клинические детали;

      6) отметка о срочности выполнения исследования (если требуется);

      7) фамилия, имя, отчество лица, выполнившего первичное исследование группы крови или направляющего кровь на другие виды исследование.

      14. Маркировка пробирки с образцом должна содержать полное имя (фамилия, имя, отчество), дату рождения, местонахождение (отделение), дату взятия образца крови.

      15. При неправильной маркировке или несовпадении данных направления и марки пробирки лаборатория может не принять образец на исследование.

      16. Порядок взятия крови для иммуногематологического исследования должен соответствовать следующим положениям:

      1) взятие венозной крови проводится ответственным медицинским работником;

      2) если реципиент получает внутривенные вливания, образец крови для исследования берется из вены с противоположной стороны;

      3) в некоторых случаях для иммуногематологического исследования допускается использование капиллярной крови, взятие крови производится лаборантом непосредственно перед исследованием.

      17. Следует избегать задержек транспортировки образца крови в лабораторию. Температурный режим хранения образца крови +20С +80С.

      Сроки хранения образца крови:

      1) образца крови реципиента для проведения иммуногематологических исследований при соблюдении условий хранения - не более 2 суток;

      2) образца крови реципиента после проведения иммуногематологических исследований - не менее 2 суток;

      3) хранение образцов крови реципиента и донора после постановки проб на индивидуальную совместимость - не менее 5 суток.

      Образцы крови, имеющие признаки гемолиза или хилеза, не подлежат исследованию.

4. Требования к обследованию крови реципиентов

      18. При поступлении в стационар первичное определение группы крови по системе AB0 и резус-принадлежности выполняется лечащим врачом. Подтверждение групповой и резус принадлежности крови реципиента, скрининг нерегулярных антиэритроцитарных антител проводится специалистом, имеющим сертификат по специальности "трансфузиология" или специалистом имеющим сертификат по специальности "лабораторное дело", прошедшим повышение квалификации по вопросам трансфузиологии.

      19. Первичное определение групповой принадлежности выполняется лечащим врачом в клиническом отделении.

      20. Подтверждающее исследование на групповую и резус принадлежность, скрининг нерегулярных антиэритроцитарных антител, выполняется централизованно в отделении (кабинете) трансфузиологии. Допускается выполнение постановки проб на индивидуальную совместимость централизованно в отделении (кабинете) трансфузиологии.

      21. Подтверждающее исследование на групповую принадлежность по системе АВО потенциального реципиента выполняется перекрестным методом, с обязательным определением групповых антигенов эритроцитов и антител. Для выполнения перекрестного метода определения групповой принадлежности используются стандартные эритроциты О, А1 и В.

      22. Заключение о групповой и резус принадлежности крови делается на основании первичного и повторного исследований. Выдача подтвержденного ответа возможна лишь в случае совпадения результатов первичного и повторного определения. Если результаты не совпадают – проводят первичное и повторные исследования из вновь заготовленного образца крови реципиента. Любые расхождения должны быть выяснены и разрешены до переливания.

      23. Результаты исследования образца крови должны быть сверены с записями предыдущего тестирования, если таковые имеются. Предыдущие записи просматриваются на предмет предсуществующих клинически значимых антител, наличия трудностей в тестировании, побочных реакций при трансфузиях.

      24. Заключительное исследование крови реципиентов проводится по следующим показателям:

      1) определение группы крови системы АВО двойной (перекрестной) реакцией;

      2) определение антигена D системы Резус (при его отсутствии – реципиент считается резус-отрицательным);

      3) определение антиэритроцитарных аллоантител в непрямом антиглобулиновом тесте проводится перед каждой планируемой или предполагаемой трансфузией.

      25. Антиген D системы Резус у реципиентов определяется с помощью реагентов анти-D с соответствующими контролями для исключения ложноположительных результатов следующими методами: методом агглютинации на плоскости или гелевым методом с применением моноклональных реактивов, содержащих анти-D IgМ антитела (моноклон анти-D-супер); с использованием сыворотки анти-D или моноклонального реагента с анти-D IgG антителами в непрямом антиглобулиновом тесте или в реакции конглютинации с желатином в пробирочном тесте.

      26. Тест на наличие слабых антигенов или вариантов антигена D для реципиентов не проводится.

      27. Если резус-принадлежность крови реципиента определить не удается, ему переливают D-отрицательную кровь, после обязательного проведения проб на индивидуальную совместимость, до тех пор, пока резус-принадлежность не будет установлена.

      28. Определение Кеll-принадлежности крови реципиентов проводится при необходимости с применением моноклональных реагентов анти - К. Порядок проведения исследования аналогичен такому же, как у доноров.

      29. Скрининг нерегулярных антиэритроцитарных антител является обязательным для всех потенциальных реципиентов гемокомпонентов (вне зависимости от групповой и резус-принадлежности крови). Нерегулярные антиэритроцитарные антитела могут быть обнаружены у реципиента на разных этапах иммуногематологического исследования – при перекрестном определении групп крови системы АВО, постановке проб на индивидуальную совместимость, скрининге антител. В случае выявления у реципиента антиэритроцитарных антител, должна быть определена их специфичность, исследование которой проводится в организациях службы крови.

      30. Для установления специфичности антител, выявленных первичным скринингом, необходимо использовать панель эритроцитов, включающую не менее 10 образцов. Панель стандартных эритроцитов должна состоять из такого сочетания фенотипов, который позволяет определить специфичности основных клинически значимых антител: моноспецифических и полиспецифических анти-D, -С, -С W,-с, -Е, -е, -К, -к, -Fуа, - Fуb, -Jкa,–Jкb, S, -s, (-М, - Lea -P1).

      31. При установлении специфичности рекомендуется расширенное типирование эритроцитов лица, в сыворотке которого обнаружены антитела.

      32. Если известно, что реципиент уже имеет антитела, специфичность их должна устанавливаться каждый раз при проведении исследования для исключения антител другой специфичности, которые могли выработаться дополнительно. Для выявления вновь образующихся антител дополнительной специфичности необходимо использовать для исследования эритроциты, не содержащие антигенов против антител, которые уже идентифицированы.

      33. При обнаружении антител к антигенам эритроцитов выписывается результат исследования, который переносится в медицинскую карту, при этом обязательно указывается, что в случае необходимости проведения гемотрансфузионной терапии, индивидуальный подбор крови осуществляют с применением антиглобулинового теста. Копия бланка результата остается у реципиента и предъявляется при последующих госпитализациях.

      34. При однократном выявлении у реципиента клиничеҒски значимых антител к антигенам эритроцитов все дальнейшие переливания должны осуществляться с учетом их специфичности даже в случае их отсутствия в сыворотке при последующих определениях.

      35. Подбор крови доноров для реципиентов с нерегулярными антителами проводится в организациях службы крови.

      36. При проведении подбора эритроциты доноров, предназначенные для переливания, не должны иметь антигенов, одноименных антителам реципиента. Если типированные образцы крови доноров отсутствуют, для подбора используются образцы крови доноров, совместимые в непрямом антиглобулиновом тесте. Для переливания могут быть отобраны образцы крови, показавшие отрицательный результат в антиглобулиновом тесте, хотя и взаимодействующие с сывороткой реципиента при комнатной температуре (при условии, что лабораторное исследование не выявило антител, имеющих клиническое значение).

      37. Тесты на индивидуальную совместимость выполняются по следующим показателям:

      1) подтверждение групповой принадлежности донора;

      2) подтверждение групповой принадлежности реципиента;

      3) тест на групповую совместимость (полные антитела);

      4) тест на резус совместимость (неполные антитела).

      38. При наличии у реципиентов антигена А2 и анти-А1 антител для трансфузии используют:

      1) реципиентам группы крови A2 - эритроциты группы крови A2(II) или отмытые эритроциты 0(I);

      2) реципиентам группы крови A2В(IV)-эритроциты группы крови A2В(IV) или отмытые эритроциты В(III), 0(I).

      39. Положительную реакцию при постановке прямого антиглобулинового теста вызывают:

      1) аутоиммунная гемолитическая анемия, (тепловые антитела (+370С), аутоантитела первичные или вторичные, связанные с болезнью, холодовые антитела);

      2) лекарственная аутоиммунная гемолитическая анемия;

      3) аллоиммунная гемолитическая анемия;

      4) лекарственные средства, адсорбированные на эритроцитах (группа пенициллинов);

      5) лекарственные средства, образующие иммунные комплексы (хинидин);

      6) лекарственные средства, вызывающие неиммунную адсорбцию белков (группа цефалоспоринов);

      7) лекарственные средства с неизвестными механизмами влияния на результаты теста (метилдопа);

      8) некоторые лекарственные средства – аминосалициловая кислота, антигистаминные препараты, хлорированные углеводные инсектициды, ибупрофен, инсулин, фенацетин, сульфонамиды, тетрациклин.

5. Требования к проведению предтрансфузионных тестов

      40. При постановке проб на индивидуальную совместимость, за исключением экстренных ситуаций, должны быть выполнены все тесты на совместимость крови донора и реципиента. Методы должны выявлять АВО-несовместимость и клинически значимые антитела (лучше использовать антиглобулиновый метод или его аналоги). Все предтрансфузионные контрольные исследования выполняются в медицинской организации, за исключением определения специфичности антител, на свежевзятом образце крови пациента, заготовленном не ранее чем за 48 часов перед трансфузией.

      41. Контроль группы крови и резус принадлежности.

      Непосредственно перед переливанием врач повторно определяет АВО- и резус принадлежность крови донора и реципиента, сверяет результаты с записью в медицинской карте и с обозначением группы крови донора на контейнере.

      42. Эритроциты донора, которые используют для определения АВО-принадлежности или в тестах на совместимость, получают из сегмента трубки от пластикатного мешка или из системы при первичном заполнении донорской крови.

      43. Холодовая проба на совместимость.

      Непосредственно перед переливанием врачом должна быть выполнена холодовая проба на совместимость между сывороткой реципиента и эритроцитами донора, выполняемая при температуре +150С+250С в течение 5 минут, четко выявляющая АВО-несовместимость (на плоскости без подогрева, агглютинация в геле).

      44. Тепловая проба на совместимость.

      Непосредственно перед переливанием врачом должна быть выполнена тепловая проба на совместимость между сывороткой реципиента и эритроцитами донора с применением методов, включающих: антиглобулиновый тест (сыворотка, плазма), конглютинации с желатиной (сыворотка), 33 % полиглюкином (сыворотка, плазма).

      45. Постановку проб на совместимость сенсибилизированным реципиентам рекомендуется выполнять в условиях иммуногематологической лаборатории организации службы крови. В этом случае применяются чувствительные тесты, выявляющие клинически-значимые антитела в тестах на совместимость, включающие антиглобулиновый тест.

6. Требования к проведению индивидуального подбора крови донора

      46. В случае выполнения предтрансфузионных тестов в лаборатории организации службы крови по программе индивидуального подбора, заполняется бланк "Индивидуальный подбор", котоҒрый вклеивается в медицинскую карту.

      47. Показания к проведению индивидуального подбора:

      1) отягощенный трансфузионный или акушерский анамнез (реакции и осложнения на прежние гемотрансфузии, беременности, закончившиеся рождением новорожденных с желтухой или другими признаками гемолитической болезни новорожденных (далее - ГБН));

      2) реципиенты, имеющие антиэритроцитарные аллоантитела в сыворотке;

      3) затруднения с определением группы крови;

      4) положительный или сомнительный результат индивидуальных проб на совместимость;

      5) реципиенты, которым предполагается проведение многократных трансфузий;

      6) новорожденные с признаками гемолитической болезни;

      7) индивидуальный подбор крови проводят с учетом специфичности антител реципиента среди фенотипированных доноров. При проведении трансфузий новорожденным с признаками гемолитической болезни, а также при необходимости многократных трансфузий взрослым индивидуальный подбор крови проводят с учетом специфичности антител и фенотипа антигенов эритроцитов доноров и реципиентов.

7. Требования к проведению иммуногематологических исследований при экстренных переливаниях

      48. При иммуногематологическом исследовании реципиентов в экстренных случаях дежурный медицинский персонал, переливающий компоненты крови, должен:

      1) определить группу крови системы АВО и резус-принадлежность;

      2) провести пробы на индивидуальную совместимость.

      49. Скрининг нерегулярных антител перед экстренной гемотрансфузией не проводится, а должен быть проведен ретроспективно, после переливания на предтрансфузионном образце крови реципиента.

8. Требования к тактике врача при подозрении на посттрансфузионное гемолитическое осложнение

      50. При обнаружении у реципиента признаков посттрансфузионного гемолитического осложнения (ПТГО), дополнительно к рекомендациям, изложенным в приложении 1 к Правилам хранения, переливания крови, ее компонентов и препаратов, врач должен с целью исключения технических ошибок при подготовке к переливанию:

      1) исключить возможность случайной замены образца крови одного реципиента образцом крови другого реципиента;

      2) проверить маркировку гемоконтейнера;

      3) провести повторно пробу на совместимость;

      4) провести контрольное исследование АВО принадлежности резус-фактора и правильность интерпретации предыдущего, в случае расхождения, немедленно приступить лечению осложнения.

      51. Взять два образца крови реципиента, визуально оценить окрашивание сыворотки реципиента на предмет гемолиза. Один образец крови направить в клиническую лабораторию МО, другой образец крови реципиента вместе с предтрансфузионным образцом и остатками компонента крови в мешке направить в иммуногематологическую лабораторию организации службы крови.

      52. Лабораторные результаты при подтверждении диагноза посттрансфузионное гемолитическое осложнение (ПТГО):

      1) гемоглобинемия;

      2) гемоглобинурия;

      3) прямой антиглобулиновый тест (ПАГТ) положительный;

      4) гипербилирубинемия (непрямой билирубин);

      5) снижение гематокрита;

      6) снижение или отсутствие сывороточного гемоглобина;

      7) наличие у реципиента антител к антигенам эритроцитов.

      53. В иммуногематологической лаборатории организации службы крови должны быть выполнены следующие действия:

      1) визуальная оценка окраски сыворотки посттрансфузионного образца на предмет гемолиза;

      2) определение АВО, Rh, Кell-принадлежности реципиента (предрансфузионный и посттрансфузионный образцы крови) и донора;

      3) проведение пробы на совместимость;

      4) скрининг аллоантител;

      5) идентификация аллоантител при их обнаружении;

      6) проведение ПАГТ на посттрансфузионном образце;

      7) исследование аллоантител в элюате;

      8) при необходимости проведение индивидуальный подбор крови донора.

      54. ПАГТ, положительный в образце, взятом после трансфузии, свидетельствует об адсорбированных антителах на эритроцитах и наличии иммунологического конфликта, при условии, что до трансфузии донор и реципиент не имели положительного ПАГТ.

      Если ауто- и аллоантитела не выявляются, провести элюцию антител с эритроцитов образца крови реципиента, взятого после трансфузии и исследовать элюат с панелью типированных эритроцитов.

      При подозрении на отсроченное ПТГО провести ПАГТ с эритроцитами реципиента.

9. Требования к хранению и использованию моноклональных реагентов anti-A, anti-B, anti-AB, anti-D (RH1) Fast M для определения групповой и резус принадлежности

      55. При исследовании групповой и резус принадлежности при помощи моноклональных реагентов следует строго соблюдать требования, изложенные в инструкции по применению завода изготовителя.

      56. Работа реагента для определения групповой принадлежности базируется на принципе агглютинации. Эритроциты крови человека, несущие А,В,АВ антиген связываются со специфическими антителами, образуя агглютинаты, которые классифицируются как положительная реакция. Если антигена нет, то нет агглютинатов и реакция отрицательная.

      57. Работа реагента для определения резус принадлежности базируется на принципе агглютинации. Эритроциты крови человека несущие антиген D(RH1) связываются со специфическими антителами, образуя агглютинаты, которые классифицируются как положительная реакция и кровь считается резус положительной (D+). Если антигена нет, агглютинаты не образуются и кровь считается отрицательной (D-).

      58. Тесты проводят при температуре окружающей среды +15оС +25оС.

      59. Хранение крови до тестирования допускается при температуре +2оС +8оС до 48 часов. Не допускается на исследование образец крови с признаками видимого гемолиза.

      60. Хранить реагенты при температуре +2оС +8оС, использовать до даты указанной на упаковке (кроме случаев, указания особых требований завода - изготовителя).

10. Метод гелевой серологии групп

      61. При исследовании групповой и резус принадлежности методом гелевой серологии групп следует строго соблюдать требования, изложенные в инструкции по применению завода изготовителя.

      62. Диапазон выполняемых тестов включает в себя определение фенотипа эритроцитов (включая слабые варианты антигенов), антиглобулиновый тест, скрининг и идентификацию антител, тесты на совместимость.

      63. Метод основан на агглютинации эритроцитов в агаровом геле, позволяет стандартизовать реакции гемагглютинации и получать достоверные результаты;

      64. Гелевая технология предусматривает разделение эритроцитов при центрифугировании, при этом неагглютинированные эритроциты проходят через гель и оседают на дне пробирок (отрицательный результат), в то время как агглютинированные эритроциты задерживаются на поверхности или в толще геля (положительный результат).

11. Причины ошибок при определении группы крови, резус-принадлежности и проведении проб на индивидуальную совместимость и меры их предупреждения

      65. Ошибки при определении группы крови, резус-принадлежности и проведении проб на индивидуальную совместимость возникают при нарушении техники выполнения исследования или в случаях трудноопределимых групп крови.

      66. Наиболее часто возникающими техническими ошибками являются:

      1) ошибочный порядок расположения реагентов. При правильной оценке результата в каждом отдельно взятом реагенте можно сделать неправильное заключение о группе крови и резус-принадлежности если нарушен порядок расположения реагентов в штативе или на пластинке. Каждый раз при определении группы крови следует проверять расположение реагентов, а также визуально оценивать их качество, исключать использование помутневших, частично высохших реагентов, реагентов с истекшим сроком годности;

      2) определение группы крови производят при температуре не ниже +15оС, поскольку исследуемая кровь может содержать холодовые агглютинины, вызывающие неспецифическое склеивание эритроцитов при пониженной температуре. Видимость агглютинации может создавать образование "монетных столбиков". Неспецифическая агрегация эритроцитов распадается после добавления одной-двух капель физиологического раствора и покачивания пластинки. При повышенной температуре агглютинины утрачивают активность, поэтому определение группы крови производят при температуре не выше +25оС;

      3) оптимальное для реакции агглютинации соотношение эритроцитов и тестовых реагентов - 1:10 при использовании гемагглютинирующих сывороток, 2-3:10 при использовании моноклональных реагентов. При значительном избытке эритроцитов агглютинация может быть не замечено, а особенно в тех случаях, когда агглютинационные свойства эритроцитов снижены - подгруппа А2. При недостаточном количестве эритроцитов агглютинация медленно появляется, что также может привести к неправильной трактовке результатов;

      4) агглютинация эритроцитов появляется в течение первых 10 секунд, однако наблюдение за ходом реакции следует проводить не менее 5 минут, особенно в тех каплях, где появилась агглютинация. Это позволяет выявить слабый антиген А2, характеризующийся замедленной агглютинацией.

      67. Случаи трудноопределяемых групп крови:

      1) замедленная агглютинация. Антиген А, содержащийся в эритроцитах группы А (II) и АВ (IV) может быть представлен двумя вариантами (подгруппами А1 и А2). Эритроциты А2 отличаются от эритроцитов А1 низкой агглютинационной способностью по отношению к антителам анти-А. Подгруппы крови в клинической трансфузиологии значения не имеют, поэтому при переливании эритроцитов их не учитывают. Лицам, имеющим антиген А2, можно переливать эритроциты А1. Исключение составляют реципиенты, имеющие экстраагглютинины альфа 1 и альфа 2. Эти антитела не вызывают посттрансфузионных осложнений, однако, проявляют себя в пробе на индивидуальную совместимость;

      2) неспецифическая агглютинация эритроцитов. О ней судят на основании способности эритроцитов агглютинироваться сыворотками всех групп, включая АВ (IV). Неспецифическая агглютинация наблюдается при аутоиммунных заболеваниях сопровождающихся адсорбцией аутоантител на эритроцитах, при гемолитической болезни новорожденных, эритроциты которых нагружены аллоантителами матери. С целью отличия неспецифической агглютинации от специфической, при наличии агглютинации эритроцитов с реагентами анти-А, анти-В, анти-АВ, анти-D необходимо провести пробу со стандартной сывороткой АВ (IV) и 0,9 % изотоническим раствором натрия хлорида. В противном случае реципиент может быть ошибочно отнесен к группе АВ (IV) резус-положительной, что повлечет за собой неправильный выбор донора. Если из-за неспецифической агглютинации эритроцитов группу крови реципиента установить не удается, заключение о групповой принадлежности крови не выдают, образец крови направляют в специализированную лабораторию, где делают подбор по антигенной структуре;

      3) наличие кровяных химер, то есть одновременное пребывание в кровяном русле двух популяций эритроцитов, отличающихся по группе крови и другим антигенам. Трансфузионные химеры возникают в результате многократного переливания эритроцитной массы или взвеси группы О(I) реципиентам другой группы. Истинные химеры встречаются у гетерозиготных близнецов, а также после пересадки аллогенного костного мозга.

12. Подбор эритроцитов для переливания новорожденным по системе АВ0

Мать

Ребенок

Переливаемая среда

Цельная

консервированная донорская

кровь

Эритроцитная

масса или

взвесь

Плазма

свежезамороженная

или нативная

1

2

3

4

5

О (I)

О (I)

О (I)

О (I)

Любая

А (II)

А (II)

А (II)

А (II),

О (I)

А (II),

АВ (IV)

B (III)

B (III)

B (III)

B (II),

О (I)

B (III),

АВ (IV)

АВ (IV)

А (II)

А (II)

А (II),

О (I)

А (II),

АВ (IV)

АВ (IV)

B (III)

B (III)

B (III),

О (I)

B (III),

АВ (IV)

АВ (IV)

АВ (IV)

АВ (IV)

Любая

АВ (IV)

О (I)

А (II)

О (I)

О (I)

А (II),

АВ (IV)

О (I)

B (III)

О (I)

О (I)

B (III),

АВ (IV)

А (II)

B (III)

-

О (I)

B (III),

АВ (IV)

B (III)

А (II)

-

О (I)

А (II),

АВ (IV)

А (II)

АВ (IV)

-

А (II),

О (I)

АВ (IV)

B (III)

АВ (IV)

-

B (III),

О (I)

АВ (IV)

А (II)

О (I)

О (I)

О (I)

Любая

B (III)

О (I)

О (I)

О (I)

Любая

  Приложение 4
к Правилам хранения, переливания
крови, ее компонентов и препаратов крови

ИНФОРМИРОВАННОЕ ДОБРОВОЛЬНОЕ СОГЛАСИЕ/ОТКАЗ НА ПЕРЕЛИВАНИЕ КОМПОНЕНТОВ И (ИЛИ) ПРЕПАРАТОВ ДОНОРСКОЙ КРОВИ

      Настоящее информированное добровольное согласие/отказ на переливание компонентов и (или) препаратов донорской крови составлено в соответствии с пунктами 3, 4 статьи 91 Кодекса Республики Казахстан "О здоровье народа и системе здравоохранения"

      1. Мне, ______________________________________________________

      (указывается собственноручно ФИО пациента)

      разъяснены состояние моего здоровья и наличие показаний для

      переливания компонентов и (или) препаратов донорской крови.

      2. Настоящим, я даю согласие/отказываюсь (нужное подчеркнуть)

      на переливание компонентов и (или) препаратов крови.

      3. Данное согласие/отказ (нужное подчеркнуть) распространяется

      на (выбрать):

      1) все случаи переливания компонентов и (или) препаратов крови

      в течение периода госпитализации;

      2) переливание компонентов и (или) препаратов крови в течение

      дня _________________________________________________________________

      (указывается дата планируемого переливания)

      4. Мне разъяснены возможные последствия переливания компонентов

      и (или) препаратов крови (реакции, осложнения, в том числе опасные

      для жизни, заражение вирусными и бактериальными инфекциями), а также

      отказа от переливания.

      5. Я имел (а) возможность задавать любые вопросы и на все

      вопросы получил (а) исчерпывающие ответы в доступной форме.

      6. Я подтверждаю своей подписью, что прочитал (а) и понял (а)

      все вышеизложенное __________________________________________________

      (слово "ознакомлен" вписывается пациентом собственноручно)

      7. При отказе от переливания __________________________________

      (указывается компонент и (или) препарат крови)

      в случаях, когда из-за отказа от переливания возникнет

      непосредственная угроза моей жизни, мое решение об отказе (нужное

      подчеркнуть):

      - может быть изменено,

      - не может быть изменено.

      8. Если я буду не в состоянии принимать решения (при нарушении сознания), решение о проведении переливания при угрозе жизни может быть принято комиссией врачей или законными представителями

      _____________________________________________________________________

      (указать, кем может быть принято решение – комиссией или

      законным представителем с указанием его фамилии и контактов)

      Пункт 8 заполняется только при положительном ответе пункта 7.

      Подпись пациента: _____________________________________________

      Подпись и ФИО врача, проинформировавшего пациента _____________

      _____________________________________________________________________

      9. В случае, если пациент находится в состоянии, не позволяющем

      ему самостоятельно принимать решения о согласии/отказе на переливание

      компонентов и (или) препаратов крови, согласие/отказ может быть

      подписано его законным представителем.

      Подпись и ФИО законного представителя _________________________

      _____________________________________________________________________

      Подпись и ФИО врача, проинформировавшего законного

      представителя _______________________________________________________

      10. В случае отсутствия законного представителя решение о

      переливании компонентов крови и (или) препаратов принимается

      комиссией врачей в составе не менее 3 человек. Комиссионное решение

      имеет срок действия не более 1 суток или до появления законного

      представителя пациента или возможности пациента самостоятельно

      принимать решение о согласии на переливание компонентов и (или)

      препаратов крови.

      ФИО, подпись врача комиссии ___________________________________

      ФИО, подпись врача комиссии ___________________________________

      ФИО, подпись врача комиссии ___________________________________

      Примечание: В случае отказа пациента (или его законного

      представителя) от переливания компонентов и (или) препаратов

      донорской крови, информированный добровольный отказ визируется

      лечащим врачом и заведующим отделением.

  Приложение 5
к Правилам хранения, переливания
крови, ее компонентов и препаратов крови

      Форма

Медицинская карта "Предтрансфузионный эпикриз"

      Пациент _____________________________________________________________

      № Медицинской карты ______________, отделение _______________________

      Вес ________ кг


Согласие на переливание компонентов и препаратов крови получено

      Трансфузионный анамнез в истории болезни:


трансфузий ранее не проводилось трансфузионный анамнез без особенностей

имели место посттрансфузионные осложнения, указать какие

      __________________________

      Акушерский анамнез для женщин:


без особенностей

многократные (5 раз и более) беременности, включая случаи мертворождения, абортов и выкидышей в ранних сроках

      Иммуногематологические особенности:


не выявлены

выявлены вариантные формы антигенов или экстраагглютинины

выявлены иммунные антиэритроцитарные антитела (указать специфичность, если известно) ______________________________

антиэритроцитарные антитела не исследовались

      ПОКАЗАНИЯ для эритроцитсодержащих компонентов крови (ЭКК)

      ОАК, КЩС от "_____" _______________ 20___ г. время __________

      Одна доза консервированных эритроцитов у взрослых увеличит гемоглобин примерно на 10г/л


острая анемия, гемоглобин ______ г/л

хроническая некомпенсированная анемия, гемоглобин ____ г/л, клинические данные: жалобы на выраженную слабость, ЧД ______, Ps_______, АД_________

снижение доставки О2 при анемии, Hb ____г/л, РаО2 ____мм рт. ст., РvО2_____мм рт. ст.

      Расчетная доза ____________________________________________________

      ПОКАЗАНИЯ для СЗП/криопреципитата:fs24 Данные последней коагулограммы:

      (достаточно одного измененного показателя коагулограммы или ВСК более 30 минут)

      ПТИ ________%, МНО ________, АЧТВ ________, Фибриноген _______г/л, АТIII_____

      Толерантность плазмы к гепарину ________, ВСК _______ мин, ________________

      Анализ от "_____" _______________20___г., время___________________


дефицит факторов коагуляционного гемостаза

дефицит плазменных антикоагулянтов

плазмообмен

      Расчетная доза (12-20мл/кг) ________________________________________

      ПОКАЗАНИЯ для КТ: последнее количество тромбоцитов ________ *10super9fs24/л

      Анализ от "_____" _______________20___г., время____________________


Тромбоцитопения менее 20*10per9/л, геморрагический тромбоципенический синдром

Тромбоцитопения менее 10*109/л без геморрагического синдрома.

Тромбоцитопения менее 50*109/л, хирургическая операция.

Тромбоцитопения менее 100*109/л, нейрохирургическая операция.

Тромбоцитопатия, геморрагический синдром.

      Расчетная доза ____________________________________________________

      ПОКАЗАНИЯ для альбумина:

      Гипопртеинемия/гипоальбуминемия _________г/л,

      анализ от "____"_____________20___г. время __________

      Фамилия, Имя, Отчество врача, обосновавшего показания к трансфузии __

      _____________________________________________________________________

      Подпись врача _____________Время ______________ дата ________________

      ПОКАЗАНИЯ К ТРАНСФУЗИИ проверены, подтверждаю

      Заведующий отделением __________________ Подпись ____________________

"Қанды, оның компоненттерін дайындау, өңдеу, сақтау, өткізу номенклатурасын, сондай-ақ қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау, құю ережелерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2009 жылғы 6 қарашадағы № 666 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2012 жылғы 26 шілдедегі № 501 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2012 жылы 23 тамызда № 7874 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 20 қазандағы № ҚР ДСМ - 140/2020 бұйрығымен.

      Ескерту. Күші жойылды – ҚР Денсаулық сақтау министрінің 20.10.2020 № ҚР ДСМ - 140/2020 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 162-бабына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. "Қанды, оның компоненттерін дайындау, өңдеу, сақтау, өткізу номенклатурасын, сондай-ақ қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау, құю ережелерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2009 жылғы 6 қарашадағы № 666 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5925 тіркелген және 2010 жылғы 21 сәуірдегі № 56 (1678) "Заң газеті" газетінде; Қазақстан Республикасының орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағы, 2010 жыл, № 4 жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:

      көрсетілген бұйрыққа 1, 2 және 3-қосымшалар осы бұйрыққа 1, 2, 3-қосымшаларға сәйкес редакцияда жазылсын.

      2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Медициналық көмекті ұйымдастыру департаментінің директоры (А.Ғ. Төлеғалиева) осы бұйрықты заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді қамтамасыз етсін.

      3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң қызметі және мемлекеттік сатып алу департаментінің директоры (Е.Р. Әмірғалиев) Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін заңнамада белгіленген тәртіппен осы бұйрықты ресми жариялауды қамтамасыз етсін.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі Е.Ә. Байжүнісовке жүктелсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының


Денсаулық сақтау министрі

С. Қайырбекова


  Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2012 жылғы 26 шілдедегі
№ 501 бұйрығына
1-қосымша
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
міндетін атқарушының
2009 жылғы 6 қарашадағы
№ 666 бұйрығына
1-қосымша

Қанның, оның компоненттері мен препараттарының номенклатурасы

р/с

Атауы


1. Қан

1

Жаңа алынған қан

2

Лейкофильтрленген жаңа алынған қан

3

Ауыстырып құюға арналған, лейкофильтрленген жаңа алынған қан

4

Ауыстырып құюға арналған, сәулеленген, лейкофильтрленген жаңа алынған қан

5

Ауыстырып құюға арналған, плазма көлемі төмендетілген, лейкофильтрленген жаңа алынған қан

6

Ауыстырып құюға арналған плазма көлемі төмендетілген, сәулеленген, лейкофильтрленген, жаңа алынған қан


2. Қанның компоненттері

7

Эритроциттік масса

8

Сәулеленген эритроциттік масса

9

Лейкотромбоциттік қабаты алынған эритроциттік масса

10

Лейкотромбоциттік қабаты алынған, сәулеленген эритроциттік масса

11

Лейкофильтрленген эритроциттік масса

12

Лейкофильтрленген, сәулеленген эритроциттік масса

13

Құрсаққа құюға арналған лейкофильтрленген, сәулеленген эритроциттік масса

14

Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған эритроциттік масса (аз көлемі)

15

Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған, сәулеленген эритроциттік масса (аз көлемі)

16

Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкотромбоциттік қабаты алынған, қосалқы ерітіндідегі эритроциттік масса (аз көлемі)

17

Нәрестелер мен нәрестелерге құюға арналған сәулеленген, лейкотромбоциттік қабаты алынған, қосалқы ерітіндідегі эритроциттік масса (аз көлемі)

18

Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген эритроциттік масса (аз көлемі)

19

Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген, сәулеленген эритроциттік масса (аз көлемі)

20

Нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған қосалқы ерітіндідегі лейкофильтрленген эритроциттік масса (аз көлемі)

21

Нәрестелермен сәбилерге құюға арналған қосалқы ерітіндідегі лейкофильтрленген, сәулеленген эритроциттік масса (аз көлемі)

22

Эритроциттік жүзінді

23

Сәулеленген эритроциттік жүзінді

24

Лейкотромбоциттік қабаты алынған эритроциттік жүзінді

25

Лейкотромбоциттік қабаты алынған, сәулеленген эритроциттік жүзінді

26

Лейкофильтрленген эритроциттік жүзінді

27

Лейкофильтрленген, сәулеленген эритроциттік жүзінді

28

Аферездік эритроциттер

29

Лейкофильтрленген, аферездік эритроциттер

30

Лейкофильтрленген, сәулеленген, аферездік эритроциттер

31

Қосалқы ерітіндідегі аферездік эритроциттер

32

Қосалқы ерітіндідегі лейкофильтрленген, аферездік эритроциттер

33

Қосалқы ерітіндідегі лейкофильтрленген, сәулеленген, аферездік эритроциттер

34

Жуылған эритроциттер

35

Сәулеленген, жуылған эритроциттер

36

Лейкофильтрленген, жуылған эритроциттер

37

Лейкофильтрленген, сәулеленген, жуылған эритроциттер

38

Қосалқы ерітіндідегі, жуылған эритроциттер

39

Қосалқы ерітіндідегі, лейкофильтрленген, жуылған эритроциттер

40

Қосалқы ерітіндідегі, лейкофильтрленген, сәулеленген, жуылған эритроциттер

41

Криоконсервіленген эритроциттер

42

Қалыпқа келтірілген, криоконсервіленген эритроциттер

43

Мұздатылған плазма

44

Жаңа мұздатылған плазма

45

Карантинделген, жаңа мұздатылған плазма

46

Лейкофильтрленген, жаңа мұздатылған плазма

47

Лейкофильтрленген, карантинделген, жаңа мұздатылған плазма

48

Вирустазартылған жаңа мұздатылған плазма

49

Вирустазартылған, лейкофильтрленген жаңа мұздатылған плазма

50

Аферездік жаңа мұздатылған плазма

51

Аферездік, карантинделген жаңа мұздатылған плазма

52

Аферездік, лейкофильтрленген жаңа мұздатылған плазма

53

Аферездік, лейкофильтрленген, карантинделген жаңа мұздатылған плазма

54

Аферездік, вирустазартылған жаңа мұздатылған плазма

55

Аферездік, лейкофильтрленген, вирустазартылған жаңа мұздатылған плазма

56

Иммундық жаңа мұздатылған плазма

57

Аферездік, иммундық жаңа мұздатылған плазма

58

Аферездік, иммундық, карантинделген жаңа мұздатылған плазма

59

Аферездік, иммундық, лейкофильтрленген жаңа мұздатылған плазма

60

Аферездік, иммундық, лейкофильтрленген, карантинделген жаңа мұздатылған плазма

61

Аферездік, иммундық, вирустазартылған жаңа мұздатылған плазма

62

Аферездік, иммундық, лейкофильтрленген, вирустазартылған жаңа мұздатылған плазма

63

Супернатанттық плазма

64

Карантинделген, супернатанттық плазма

65

Лейкофильтрленген, супернатанттық плазма

66

Лейкофильтрленген, карантинделген, супернатанттық плазма

67

Вирустазартылған, супернатанттық плазма

68

Лейкофильтрленген, вирустазартылған, супернатанттық плазма

69

Криопреципитат

70

Карантинделген криопреципитат

71

Лейкофильтрленген криопреципитат

72

Лейкофильтрленген, карантинделген криопреципитат

73

Вирустазартылған криопреципитат

74

Лейкофильтрленген, вирустазартылған криопреципитат

75

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген тромбоциттер

76

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, лейкофильтрленген тромбоциттер

77

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, вирустазартылған тромбоциттер

78

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, лейкофильтрленген, вирустазартылған тромбоциттер

79

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, сәулеленген тромбоциттер

80

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоциттер

81

Жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген, құрсаққа құюға арналған, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоциттер

82

Қалыпқа келтірілген, біріктірілген тромбоциттер

83

Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, лейкофильтрленген тромбоциттер

84

Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, вирустазартылған тромбоциттер

85

Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, лейкофильтрленген, вирустазартылған тромбоциттер

86

Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, сәулеленген тромбоциттер

87

Қалыпқа келтірілген, біріктірілген, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоциттер

88

Аферездік тромбоциттер

89

Аферездік, лейкофильтрленген тромбоциттер

90

Аферездік, вирустазартылған тромбоциттер

91

Аферездік, лейкофильтрленген, вирустазартылған тромбоциттер

92

Аферездік, сәулеленген тромбоциттер

93

Аферездік, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоциттер

94

Құрсаққа құюға арналған, аферездік, лейкофильтрленген, сәулеленген тромбоциттер

95

Криоконсервіленген тромбоциттер

96

Криоконсервіленген, қалыпқа келтірілген тромбоциттер

97

Лейкоциттік масса

98

Сәулеленген лейкоциттік масса

99

Аферездік, сәулеленген гранулоциттер

100

Перифериялық қанның аферездік гемопоэздік дің жасушалары

101

Плаценталық қанның гемопоэздік дің жасушалары

102

Фибрин желімі


3. Қан препараттары

103

5% альбумин ерітіндісі

104

10% альбумин ерітіндісі

105

20% альбумин ерітіндісі

106

Адамның қалыпты сұйық иммуноглобулині

107

Антистафилококк сұйық иммуноглобулині

108

Антирезус иммуноглобулині

  Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2012 жылғы 26 шілдедегі
№ 501 бұйрығына
2-қосымша
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
міндетін атқарушының
2009 жылғы 6 қарашадағы
№ 666 бұйрығына
2-қосымша

Қанды және оның компоненттерін дайындау, қайта өңдеу, сақтау, өткізу қағидалары
1. Жалпы ережелер

      1. Осы Қанды және оның компоненттерін дайындау, қайта өңдеу, сақтау, өткізу қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарында қанды және оның компоненттерін дайындау, қайта өңдеу, сақтау, өткізу тәртібін айқындайды.

      2. Қанды және оның компоненттерін дайындау, қайта өңдеу, сақтау, өткізу денсаулық сақтау ұйымдарының қажеттілігін қанағаттандыру және табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жою кезінде жұмылдыру резервін құру мақсатында жүзеге асырылады.

      3. Донор қанын дайындауды, қайта өңдеуді, сақтауды, өткізуді тиісті лицензиясы бар, қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары (бұдан әрі – ұйымдар) жүргізеді.

2. Қанды және оның компоненттерін дайындау тәртібі

      4. Донор жеке басын куәландыратын құжаты, дәрігердің рұқсаты бар, қанды және оның компоненттерін тапсыру (донация) түрі мен көлемі көрсетілген донор картасы болған кезде қанды және оның компоненттерін тапсыруға (донация) жіберіледі.

      5. Қан дайындау бөлімшесінің медициналық тіркеушісі оны сұрай отырып, донор картасындағы және жеке басын куәландыратын құжатындағы деректемелерді сәйкестігіне тексереді, зауыттық гемаконда донордың тегін, атын және әкесінің атын көрсете отырып, тіркеу нөмірі (тіркеу кезінде берілген донация коды немесе таңба нөмірі), қан тобы, резус-факторы және қанды және оның компоненттерін тапсыру (донация) күнін көрсете отырып бастапқы паспорттауды жүргізеді. Сондай-ақ, донордың қатысуымен донордың тегі, аты, әкесінің аты, туған күні, жынысы, тіркеу нөмірі (тіркеу кезінде берілген донация коды немесе таңба нөмірі), қан тобы, резус-факторы және қан мен оның компоненттерін тапсыру (донация) күні көрсетілген пробиркаларды (вакутейнерлер) паспорттауды жүргізеді. Гемаконы бар қаптаманы ашу алдында медициналық тіркеуші олардың жарамдылық мерзімін тексереді, оның бүтіндігін қолмен басу және көзбен шолу арқылы тексереді. Қаптаманың тұмшаланып жабылуы бұзылса, гемакондар пайдаланылмайды. Ашқаннан кейін қаптамадағы гемакондар ылғалды немесе лайланған, жүзіндісі бар, консервілеу ерітіндісінде өңез болса, онда қаптама толығымен пайдаланылмайды.

      6. Донорлар қанды және оның компоненттерін тапсыруға (донацияға) таза киіммен және аяқ киіммен, аяқ киімінің сыртынан бахилла киіп жіберіледі.

      7. Донордан қанды және оның компоненттерін орта буын медицина қызметкері (бұдан әрі - эксфузионист) донор туралы заттаңбадағы және пробиркадағы ақпаратты салыстырғаннан кейін трансфузиолог-дәрігердің бақылауымен қосарланған, үш қабатты немесе төрт қабатты гемакондарға қанды алады (бұдан әрі - эксфузия). Лейкофильтрлері кірістірілген гемакондарды пайдалануға болады. Донор инесінің протекторы (секувам), қанның бірінші порциясына арналған қапшықпен (вакувам), вакуумдық пробирканың адаптерімен жабдықталған гемакондарды пайдалану керек.

      8. Эксфузионист жұмыс алдында медициналық киім, бас киім, аяқ киім киеді. Бұдан кейін қолдарын антисептикалық ерітіндімен екі рет өңдейді және медициналық резеңке қолғап киіп, қолдарын антисептикпен екі рет қайталап өңдейді. Қолғаптарды одан әрі антисептикпен өңдеу әрбір келесі донормен жұмыс жасаған кезде жүргізіледі.

      9. Эксфузионист венепункция алдында консервіленген ерітіндісі бар гемаконның тұмшаланып жабылуын оны қолмен басу арқылы тексереді. Штуцер мембранасының үстінде консервілеу ерітіндісі пайда болса, онда гемакон пайдаланылмайды.

      10. Қанды дайындау кезінде оның қатым-қатынастық инфекциялауына жол бермеу үшін медицина қызметкерлері антисептиканың барлық талаптарын сақтайды.

      11. Қанды және оның компоненттерін тапсыру (донация) үдерісінде эксфузионист:

      1) венепункция орнын таңдау үшін донордың шынтақ буынының ішкі жағын қарап тексереді;

      2) донордың шынтақ буының ішкі жағының терісін (қолының ортасынан жгут салынған иығына дейін) кемінде отыз секундтық аралықта Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат берілген антисептик ерітіндісінің бірімен суланған зарарсыз салфеткамен екі рет сүртеді. Шынтақ буының ішкі жағының терісін антисептикпен өндегеннен кейін оған қол тигізуге болмайды;

      3) антисептик кепкен соң және гемакон донор желісіне қысқыш салғаннан кейін, венепункция жасайды және қысқышты донор желісінен алмай-ақ қанның бірінші порциясын 30-50 миллилитр (бұдан әрі - мл) мөлшерінде бактивамға зертханалық тестілеуге бактивамға алуды жүргізеді;

      4) зертханалық тестілеу үшін қанның қажетті мөлшерін алғаннан кейін бактивам желісіне қысқыш салынып, түтікті дәнекерлеуді қысқыштан алшақтау жүргізеді, содан кейін донор желісіндегі қысқышты алады да негізгі гемаконды толтырады;

      5) қан үлгілерін бактивамнан вакуумдық пробиркаларға эксфузия аяқталғанға дейін алады;

      6) қанның гемаконға келіп түскенін және таразы-араластырғыштың жұмысын бақылайды. Таразы-араластырғыш болмаған кезде гемаконға келіп түскен қан мен консервіленген ерітіндіні 30-40 секунд сайын қолмен араластырып отырады;

      7) эксфузиядан кейін донор желісін қысқышпен инеге жақындатып қысады, қысқыштан 5 см түсіп түтікті тұмшалап дәнекерлейді және гемакон түтігін бөледі. Түтіктің төменгі бөлігінде қалған қан ұйып қалуының алдын алу үшін ол консервантпен араластыруға арналған контейнерге толық ауыстырады. Бұдан кейін түтік сызығы жаңадан қанға толтырылады, түтіктің осы бөлігінде қан тобын қайтадан анықтау және трансфузия алдында сәйкестігін анықтау үшін бір-бірінен 10 см қашықтықта үш сегмент қалыптастырып, дәнекерлеуішпен тұмшалап жабылады. Лейкофильтрлеудің интеграциялық жүйесі бар гемакондарды пайдаланған кезде мұндай сегменттер бастапқы фракциялау блогында қалыптасады;

      8) инені көктамырдан алады, венепункция орнына таңғышты бекітетін таңғышты немесе арнайы лейкопластырьді салады. Донор бар кезде оның деректемелерін гемакондарды және пробиркаларды (вакутейнер) таңбалау деректерімен қайта салыстырады.

      12. Қанды және оның компоненттерін тапсырғаннан (донация) кейін медициналық тіркеуші донор картасын толтырады және оны вакутейнерлерлер (пробиркадағы үлгілер) және ілеспе құжаттамамен бірге зертханаға жібереді, ал жинақталған қанның дозаларын бастапқы фракциялау блогына жібереді.

      13. Венепункция сәтсіз болса немесе магистраль қанмен бітеліп қалса және бұдан әрі эксфузия жасау мүмкін болмаса, донордың келісімімен басқа гемаконмен қайтадан венепункция жасалады. Қайтадан венепункция жасау мүмкін болмаса:

      1) қан дайындауды есепке алу журналына "Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 тіркелген) (бұдан әрі - № 907 бұйрық) бекітілген нысан бойынша тиісті жазба жазылады;

      2) гемаконды есептен шығару актісі № 907 бұйрықпен бекітілген нысан бойынша ресімделеді.

      Қанды және оның компоненттерін тапсыру (донация) барысында донорларда жанама реакциялар немесе асқынулар пайда болған кезде алғашқы медициналық көмек осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес көрсетіледі. Реакция түрі және көрсетілген медициналық көмектің көлемі қан дайындауды есепке алу журналына және донор картасына № 907 бұйрықпен бекітілген нысан бойынша тіркеледі. Дәрілік заттардың және медициналық мақсаттағы бұйымдардың тізбесі мен қан қызметі ұйымдарында алғашқы медициналық жәрдемді көрсету үшін осы бұйрыққа 1-қосымшаның 6-тармағына сәйкес айқындалады.

      14. Қанды және оның компоненттерін тапсыру (донация) туралы барлық ақпарат электрондық ақпараттық дерекқорда және қағаз тасымалдауышта тіркеледі.

      15. Қанды тапсыру (донация) уақыты 10 минуттан аспауы тиіс. Эксфузия 12 минуттан асып кеткен жағдайда қанды тромбоцит концентратын дайындау үшін қолдануға болмайды, ал оның ұзақтығы 15 минуттан артық болғанда – алынған қан компоненттері құю немесе қан ұйыту факторларын дайындау үшін жарамсыз.

      16. Қанды және оның компоненттерін тапсырғаннан (донация) кейін донорға № 907 бұйрықпен бекітілген нысан бойынша жұмыстан босату туралы анықтама және тегін тамақтануы үшін талон немесе ақшалай өтемақы алуға арналған құжат беріледі.

      17. Ұйымдар мен оқу орындарында көшпелі жағдайда қан алу жұмысын қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымның көшпелі тобы жүргізеді.

      Көшпелі жағдайда қосалқы жұмыстар жүргізу үшін қан дайындау ұйымдастырылып отырған ұйымдардың және оқу орындарының қызметкерлері арасынан волонтерлер жұмылдырылуы мүмкін.

      18. Көшпелі бригаданың жетекшісі:

      1) бригаданың құрамын, жарақтарын және жабдықтарын жасақтайды;

      2) қан дайындаудың барлық сатысын, оның сақталуын және қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымға тасымалдануын ұйымдастырады;

      3) донорлық мәселелері бойынша түсіндіру сұхбатын өткізеді.

      19. Көшпелі жағдайда қанды және оның компоненттерін дайындау осы Қағидалардың 5-17-тармақтарында айқындалған талаптарға сәйкес жүргізіледі.

      20. Қанның үлгісі бар пробирка (вакутейнер) термоконтейнерге немесе мобилді фармацевтикалық тоңазытқышқа орналастырылады.

      21. Консервіленген қан бар гемакондар температурасы +100С тоңазытқышқа (термоконтейнер) орналастырылып, "суықтық тізбек" және "Тексерілмеген қан өнімдері, қолдануға болмайды" деген жазбамен қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымға жеткізілуі тиіс. Термоконтейнерлер амортизациялық аралық қабақсыз қатты бекітеді. Тромбоциттерді дайындауға арналған консервіленген қанды тасымалдау және +200С-ден +240С-ға дейінгі температуралық режимде 24 сағатқа дейін арнайы валидациялық қондырғыларды пайдалану арқылы сақтауға жол беріледі.

      22. Мамандандырылған медициналық жабдықтары бар арнайы автокөлік бар болған кезде консервіленген қанды компоненттерге бастапқы фракциялау көшпелі бригаданың жұмыс жасаған орнында жүргізіледі. Қан компоненттерін сақтау және тасымалдау "суықтық тізбек" және "Тексерілмеген қан өнімі, беруге болмайды" белгісінің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

      23. Қан бар гемакондар қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымға жеткізілгеннен кейін ілеспе құжатымен бірге бастапқы фракциялау блогына беріледі.

3. Қан компоненттерін плазмацитаферез әдістерімен дайындау тәртібі

      24. Плазмацитаферезді жүргізу мақсатына қарай мынадай түрлерге бөлінеді:

      1) өнімдік (донорлық) – қан компоненттерін сақтау және кейіннен пайдалану үшін жинақтау;

      2) терапиялық (емдік) – патологиялық қан компоненттерін ауру ағымына әсер ету мақсатында жинақтау (және бөлу).

      25. Плазмацитаферездің жинақтау түріне былайша бөлінеді:

      1) плазмаферез – қан плазмасын бөлу және жинақтау (алып тастау);

      2) цитаферез – жасушалық қан компоненттерін (лимфоциттер, гранулоциттер), перифериялық гемопоэздік жасушалар, бластоциттер, неоциттер) бөлу және жинақтау (алып тастау).

      Бір емшара ішінде қан компоненттерін бір донордан біріктірілген жинақтауда төмендегі қанның бірден артық компоненті алынуы мүмкін, мысалы:

      1) тромбоциттер және плазма;

      2) эритроциттер және плазма;

      3) тромбоциттер және эритроциттер;

      4) тромбоциттер, эритроциттер, плазма;

      5) лейкоциттер, плазма;

      6) перифериялық дің жасушалары, плазма.

      26. Орындау техникасы бойынша плазмацитаферез жүргізу әдістері:

      1) дискреттік (қолмен жасалатын);

      2) аппараттық (автоматты).

      27. Плазмаферез және цитаферез блогында қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдарды жарақтандыру үшін көзделген тиісті жабдықтар мен материалдар орналастырылады.

      Аферез, әсіресе аппараттық цитаферез (мультикомпоненттік) шарасының кезіндегі болуы мүмкін цитрат жүктемесінің алдын алу мақсатында қарсы айғақтары болмаған жағдайда жеңіл қабылданатын дәрі түріндегі кальций глюконаты препараттарын тағайындау ұсынылады.

      Тұрақты донорлар да плазма мен жасушалардың тұрақты донорларына жылына бір рет қарсы айғақтары болмаған жағдайда теміртапшылықты анемияны алдын алуды жүргізу керек. Екі валенттік темір және дәрумендер кешенін (В топты) препараттарын дәрілік нысандарын тағайындау ұсынылады.

      28. Плазмаферез және цитаферез емшарасын дәрігер-трансфузиолог немесе арнайы дайындығы бар эксфузионист жүргізеді.

      29. Дискреттік плазмацитаферезде қанды (CPDA-1, CPD) антикогулянты бар екі қабатты, үш қабатты, төрт қабатты гемакондарға дайындайды. Плазмаферезге арналған арнайы гемакондар (double plasmapheresis double bag) пайдаланылуы мүмкін.

      Дискреттік плазмацитаферезде бір реттік қан эксфузиясының ең алдағы көлемі 450± 10% мл аспауы тиіс.

      30. Плазмацитаферез блогының медициналық тіркеушісі донорды сәйкестендіреді және гемакондардың жарамдылығын тексереді.

      31. Эксфузия алдында донордың барлық деректері қайта тексеріледі.

      32. Қанды дискреттік плазмаферезде тапсыру (донация) рәсімі осы Қағидалардың 7-10-тармақтарында және 11-тармағының 1)-7) тармақшаларында айқындалған талаптарға сәйкес жүргізіледі.

      33. Эксфузиядан кейін эксфузионист гемаконның донор желісін қысқыштармен инеге жақындатып қысады, қысқыш арасындағы түтікті зарарсыз қайшымен кеседі. Түтікті тұмшалап жабады, донор бар кезде тегінің, атының, әкесінің атының дұрыс жазылғанын, қан тобын және контейнердің таңбасын тексереді, бұдан әрі консервіленген қан құйылған гемаконды центрифугалауға береді. Донордың көктамырынан келетін түтігіне екі рет өңделгеннен кейін 0,9% натрий хлоридіңің ерітіндісі бар мөлшері ине бар 200-500 мл қан құю жүйесі (бұдан әрі - ҚҚ) жалғанады. Бұдан кейін эксфузионист жгутты алады, ҚҚ жүйесінің тежегіш ролигін ашады және ҚҚ жүйесін тамшылату режиміне (минутына 60 тамшы) орнатумен енгізуді сорғалатып ағызудан бастайды.

      Плазмаферезді жүргізу үшін бактивамы жоқ арнайы гемакондарды пайдаланған кезде эксфузиядан кейін донор көктамырынан келетін түтіктен зертханалық зерттеулерге арналған қанмен толтыруға жол беріледі.

      34. Консервіленген қан центрифугаланғаннан және плазмасы бөлгеннен кейін гемакон донорға аутоэритроциттерді реинфузиялау үшін беріледі.

      35. Донорға аутоэритроциттерді реинфузиялау алдында эксфузионист трансфузиолог дәрігердің бақылауымен донордың паспорттық деректерін гемакон таңбасымен сәйкестендіреді, сондай-ақ донорға жеке сауалнама жүргізу жолымен қайта тексереді.

      36. Аутологиялық эритроциттер бар гемаконға кемінде 100 мл натрий хлоридіңің 0,9% ерітіндісі қосылады, одан соң гемаконның ішіндегі сұйықты мұқият араластырып, ҚҚ жүйесіне қосып, донорға тамшылату режимінде құйылады.

      37. Екі мәрте плазмацитаферез жүргізгенде қанның екінші эксфузиясы осы Қағидалардың 11-тармағының 6), 7) және 8) тармақшаларына сәйкес жүргізіледі.

      38. Донордан қанның екінші дозасының эксфузиясы аутоэритроциттің бірінші дозасының реинфузиясынан кейін жүргізіледі.

      39. Аппараттық плазмацитаферез дайындаушы зауыт регламенттейтін нұсқаулықтар мен хаттамаларға және қан қызметі ұйымының бірінші басшысы бекітетін стандартты операциялық шараларға (бұдан әрі - СОШ) сәйкес жүргізіледі.

      40. Аппараттық плазмацитаферезде шығыс материалдардың бір реттік жинағы ғана пайдаланылады.

      41. Аппараттық плазмацитаферезді мұндай аппараттарда жұмыс істеуге үйренген дәрігер-трансфузиолог немесе эксфузионист жүргізеді.

      42. Аппараттық плазмацитаферез ем шараның алдында эксфузионист аппараттың дұрыс жұмыс істеуіне, шығын материал жинағының бүтіндігіне көз жеткізуі керек.

      43. Аппараттық плазмацитаферезге кубиталдық көктамыры жақсы көрінетін донорлар тартылады.

      44. Аппараттық плазмацитаферез емшарасы донорда жанама әсерді болдырмау мақсатында дәрігер-трансфузиологтың бақылауымен жүргізіледі.

      45. Зертханалық зерттеуге қан алу аппаратқа қосылғанға дейін фистульдық инеден жүргізеді.

      46. Аппараттық донорлық плазмацитаферез емшарасы көлемді толтыру мақсатында 0,9% натрий хлоридіңің ерітіндісі инфузиясымен сүйемелденуі тиіс, ал терапиялық плазмацитаферез кезінде жоғалтқан көлемнің 0,9% натрий хлоридіңің ерітіндісін, гидроксиэтилкрахмал, альбумин, жаңа мұздатылған плазма (бұдан әрі - ЖМП) пайдалана отырып жоғалтқан көлемнің орнын толтырудың түрлі тәсілдері орын алады.

      47. Плазмаферез кезінде алынған плазма қажет болған жағдайда стандартты (200-250 мл) және/немесе балалар (50-100 мл) дозаларында бөлінеді және тезқатырғышта мұздатылады. Аралық белгілеуден және тіркеуден кейін ЖМП ілеспе құжаттармен қоса қан өнімдерін уақытша сақтау және іріктеу бөлімшесіне, ал қан үлгілері бар пробиркалар және донор картасы – зертханаға беріледі.

4. Қанның компоненттерін алу үшін оны өңдеу тәртібі

      48. Қанның гемопоэздік дің жасушаларын алуды қоспағанда, қан компоненттерін алу үшін жаңа алынған қанды өңдеу қанды бастапқы фракциялау блогында жүргізіледі.

      49. Қанды бастапқы фракциялау блогы қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдарын жарақтандыруға арналған қажетті жабдықтармен және материалдармен жарақтандырылады.

      50. Қан компоненттерін алу үшін дайындалған консервіленген қанды компоненттерге бөлу рефрижераторлық центрифугаларды пайдалана отырып центрифугалау әдісімен жүргізіледі. Центрифугалау жылдамдығы үдету мен центрифуга роторы радиусының өлшеміне байланысты номограмма бойынша белгіленеді.

      51. Жаңа алынған қанды центрифугалау алынатын қан компоненттерінің технологиялық регламенті мен центрифуга типіне сәйкес келетін температуралық режимде жүргізіледі.

      52. Бастапқы центрифугалаудан кейін қан эритроциттік масса, лейкотромбоциттер қабаты (бұдан әрі - ЛТҚ) және плазмаға деген компоненттерге бөлінеді.

      Компоненттерді бөлу үшін плазмаэкстракторлар (механикалық немесе автоматты), түтіктерді тұмшалауға арналған автоматты дәнекерлегіш және асептикалық коннектор пайдаланылады.

1-параграф. Құрамында эритроцит бар қан компоненттерін алу үшін қанды өңдеу тәртібі

      53. Эритроциттер массасын (бұдан әрі - ЭМ) плазманы центрифугаланған қаннан бөліп, әрі қарай өңдемей алады.

      54. Бөлінетін плазманың көлемі компоненттің гематокритімен анықталады. Эритроциттің әр бірлігінің құрамында кемінде 0,65-0,75% гематокрит, ең азы 45 г гемоглобин болуы тиіс.

      55. Қанды центрифугалау режимі +200С+220С температурада центрифуга типіне байланысты белгіленеді.

      56. Қанды экстрактор немесе автоматты фракционатор арқылы центрифугаланғаннан кейін плазма трансферттік қапшыққа ауыстырылады, бұл ретте эритроциттер қабатының үстінде гемокритті 0,65-0,75 деңгейінде ұстау үшін 2-3 см (40-50 мл) биіктіктегі плазманы қалдырады, бұдан кейін эритроциттер мен плазма бар қапшықтарды байланыстыратын түтікті тұмшалап жауып бөледі.

      57. Жуылған эритроцитерді (бұдан әрі - ЖЭ) құрамында эритроцит бар қан компоненттері құрамында эритроцит бар қан компоненттерін қайта өңдеу немесе эритроциттерді жүйелі жуу және қосалқы ерітіндіде ресуспендиялау арқылы жаңа алынған қаннан алады.

      ЖЭ-ні дайындау үшін зертханалық саралау мен іріктеуден кейінгі және +20С+60С температурада 5 тәулік бойы (ЭТ үшін сақтау мерзімі 7 тәулікті құрайды) сақталған жаңа алынған қан, эритроциттік масса (бұдан әрі - ЭМ) немесе эритроциттік жүзінді (бұдан әрі - ЭЖ) пайдаланылады.

      Ерте лейкоредукциясы бар (ЛТҚ алынған және/немесе фильтрленген) компоненттерін пайдаланғаны дұрыс. Қол және автоматты (жасушалық процессорды пайдалана отырып) жуу үдерісі асептика және антисептика қағидаларын қатаң сақтауды талап етеді.

      Қол әдісін пайдаланғанда алдымен ЭМ-ді немесе ЭТ-ті центрифугалайды, бұдан кейін ЛТҚ бар плазманы немесе қосынды ерітіндіні алып тастайды. Содан соң эритроциттер мынадай тәртіппен жуылады: жуу ерітіндісі қосылады, гемакон ішіндегі зат мұқият араластырылады, кейін центрифугаланып, 0,5 см эритроциттер қабатымен жүзінді үстіндегі сұйықтық трансферттік қапшыққа толық алынады. Жуу рәсімі екі мәрте қайталанады. Жуу ерітіндісі ретінде эритроциттер бар қапшықты центрифугалағаннан сайын магистраль-жүйелері арқылы толтыратын 0,9% натрий хлоридтің зарарсыз ерітіндісін пайдаланады. Ерітінділерді эритроциттер қапшығына енгізу және супернатант экстракциясы ламинарлық ағыны бар шкафта (немесе бокс үй-жайда) жүзеге асырылады және мұндай компонент дайындау сәтінен бастап 24 сағат ішінде құйылуы тиіс.

      Өңдеу үдерісінде жүйенің жабық болуы (эритроциттер және 0,9% натрий хлоридінің ерітіндісі бар контейнерлер және/немесе бос трансферттік контейнерлердің зарарсыз түйісуі қамтамасыз етілген кезде) сақталғанда ламинарлы ағында жұмыс істеудің қажеті жоқ.

      Құрамында эритроцит бар заттарды жуу жабдық өндірушінің нұсқаулығына сәйкес автоматты жасушалық процессор арқылы жүзеге асырылады.

      Таңбаланғаннан және тіркелген кейін компонент ілеспе құжаттармен қоса өнімдерді сақтау және беру бөліміне беріледі.

      58. Контейнерге ЖЭ дайындалған күні және уақыты, жарамдылық мерзімі көрсетілген этикетка жапсырылады.

      59. ЛТҚ алынған ЭМ +200С+220С температурада центрифуга типіне байланысты режимі белгіленген, кейінінен плазма мен ЛТҚ бөлінген центрифугалаудан өткен жаңа алынған қаннан алынады.

      ЛТҚ алынған ЭТ дайындау үшін CPD-A консерванты бар 63 мл төрт қабатты гемакондарға жинақтайды. Консервантта тұрақтандырылған жаңа алынған қанды плазма, ЛТҚ, эритроциттер қабатын алуға арналған қатаң режимде центрифугалайды. Бұл қабаттарды бөлу үшін автоматты фракционаторды пайдаланған дұрыс.

      60. Қанды центрифугаланғаннан кейінгі плазма қосалқы (саттелиттік, трансферттік) контейнерге ауыстырылады, гемаконда ЭТ үстінде 2-3 см биіктіктегі плазманың бір бөлігі қалады.

      61. Плазмадан, лейкотромбоциттік үлдірден және 1 сантиметр (бұдан әрі - см) биіктіктегі эритроциттерден тұратын ЛТҚ екінші трансферттік қапшыққа құйылады, бұдан кейін бірінші трансферттік қапшықтан 30-40 мл көлеміндегі плазма гемокритті қалпына келтіруге арналған эритроциттері бар қапшыққа қайтарылады. 50-60 мл мөлшеріндегі алынған ЛТҚ-да 50-60% гемокрит болуы тиіс.

      62. Плазма, ЛТҚ және ЛТҚ бөлінген эритроциттері бар контейнерлер тұмшыланып жабылғаннан кейін бөлінеді.

      63. Плазма бар контейнерді мұздатуға жібереді. Құрамында ЛТҚ бар (трансферттік қапшықпен қосарланған) контейнер 24 сағаттан астам уақыт сақталмайды.

      64. Эритроциттік жүзіндіні (бұдан әрі - ЭЖ) эритроциттерге ресуспендиялық ерітіндіні қосу жолымен алады:

      1) ЛТҚ алынған ЭТ-ні қанды центрифугаланғаннан және плазма мен ЛТҚ толық экстракциясынан кейін эритроциттерге плазманың орнына ресуспендиялық (қосалқы) ерітіндіңі қосу арқылы алады.

      2) ЭТ-ні жаңа алынған консервіленген қанды центрифугалағаннан және плазма толық экстракциясынан кейін эритроциттерге ресуспендиялық ерітіндіні қосу арқылы алады.

      65. Лейкофильтрленген ЭМ жаңа алынған қаннан кейіннен центрифугалаумен және плазма экстракциясымен лейкоциттерді фильтрлеу немесе эритроциттік массадан лейкоциттерді фильтрлеу жолымен алады. Лейкофильтрлеудің ең жоғары тиімділігіне қанды тапсырудан (донация) кейінгі 48 сағат ішінде жүргізілген кезде қол жеткізуге болады.

      66. Лейкофильтрленген ЭЖ жаңа алынған қаннан кейіннен оны центрифугалау плазма экстракциясы және ресуспендиялық ерітіндіні бірден қосу арқылы лейкоциттерді фильтрлеу немесе эритроциттік массадан, немесе ЛТҚ алынған эритроциттік жүзіндіден лейкоциттерді фильтрлеу жолымен алады. Лейкофильтрлеудің ең жоғары тиімділігіне қанды тапсырудан (донация) кейінгі 48 сағат ішінде жүргізілген кезде қол жеткізуге болады.

      67. Фильтрлеу үшін Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсат етілген, өндірушінің нұсқаулығына сәйкес арнайы лейкоциттер сүзгіші қолданылады.

      68. Аферезді эритроциттерді өндірушінің нұсқаулығына сәйкес жүргізілетін шара аппаратты эритроцитаферез әдісімен бір донордан алады.

      69. Бір рәсім ішінде эритроциттердің 1-2 дозасы алынады.

      70. Криоконсервіленген эритроциттерді криопротективті технологияны пайдалану арқылы эритроциттік компонентті немесе сақтау мерзімі қанды тапсырудан (донация) кейін 7 тәуліктен аспайтын мерзімде құрайтын жаңа алынған қанды екінші рет қайта өңдеу жолымен алады. Қанның алдын ала лейкоредукциясы (ЛТҚ бөлу, фильтрлеу немесе ЛТҚ бөлу және қанды тапсырудан (донация) кейінгі 48 сағат ішінде фильтрлеу) компонент сапасын арттырады. Глицеролдың криоқорғаныс құралының жоғары шоғырлану әдісі мұздату және сақтау температурасы -600С-800С тоңазатқыш камерасын пайдалануды, ал глицеролдың шоғырлануы төмен әдісі – мұздату және сақтау температурасы -1500С-1960С сұйық азоттың буын талап етеді. Кепілдендірілген пайдалануда сақтау мерзімі 10 жылға дейін ұзартылады. Криоконсервіленген эритроцитеттерді мұздатылған күйі тасымалдау сақтаудың ұсынылатын шарттары қамтамасыз етілгенде ғана мүмкін болады. Криоконсервіленген эритроцитеттерді карантиндеу технологиясын да пайдалануға болады. Криоконсервіленген эритроцитеттердің таңбалануы стандартқа (өндіруші ұйымның атауы, ерекше коды мен қанды тапсыру (донация) күні, компоненттің атауы, мөлшері немесе салмағы, топтық және резус тиістілік, фенотипі, антикоагулянт атауы, криопротектордың атауы мен көлемі, сақтау температурасы, сақтау мерзімінің аяқталу күні) сәйкес жүргізіледі.

      Ерітілген және қалыптасқан криоконсервіленген эритроциттерді ерітіп, жуылғаннан кейін алады. Жуу хаттамасы (деглицеролизация) криопротекторды алып тастаудан және жасушаларды қалыптастырудан тұрады. Қалыптасқан, ерітілген эритроциттерді сақтау (тасымалдау) температурасы +20С+60С құрайды. Ашық жүйені пайдаланған кезде сақтау мерзімі 24 сағаттан аспауы тиіс. Эритроциттерді глицеролизациялау, мұздату, сақтау, еріту, деглицеролизациялау және қалыпқа келтіру үдерістері автоматты жасушалық процессор өндірушінің нұсқаулығына сәйкес жүргізіледі.

      Донор лимфоциттерінің митотикалық белсенділігін көрсеткіштер бойынша төмендету мақсатында құрамында эритроциттер бар қан компоненттері Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсат етілген арнайы аппараттарды пайдалана отырып, өндіруші зауыттың нұсқаулығына сәйкес иондаушы радиация әсеріне ұшырайды.

2-параграф. Жаңа мұздатылған плазманы және басқа да қан компоненттерін алу үшін қанды өңдеу тәртібі

      71. Жаңа мұздатылған плазманы (бұдан әрі - ЖМП) консервіленген, жаңа алынған қанды центрифугалаудан кейін немесе жабдық өндірушінің нұсқаулығына сәйкес жүргізілген плазмаферез әдісімен және қанды тапсырудан (донация) кейінгі алғашқы 6 сағат ішінде немесе қан немесе плазма дозасы валидацияланған арнайы жабдық арқылы +200С+240С температураға дейін жедел мұздатылған жағдайда қанды тапсырудан (донация) кейінгі алғашқы 18 сағаттан кешіктірілмей алады. -300С және одан төмен температураға дейін толық мұздату үдерісінің ұзақтығы 60 минуттан аспауы қажет.

      Компонентте антигемофильдік глобулин (VІІІ фактор) бастапқы деңгейінің кемінде 70%, сондай-ақ коагуляцияның өзге де тұрақсыз факторларының және табиғи ингибиторлардың осындай деңгейі болу керек. Компонент құрамында клиникалық маңыздылығы бар тұрақты емес антиденелер болмауға тиіс. ЖМП ерітілгеннен кейін 1 сағат ішінде пайдалануы керек, қайта мұздатуға жатпайды.

      72. Қанды центрифугалау плазманы алудың технологиялық үдерісіне сәйкес центрифуга түріне байланысты жүргізіледі.

      73. Центрифугалаудан кейін плазма механикалық экстрактор (немесе автоматты фракционатор) арқылы трансферттік қапшыққа ауыстырылады, қажетті гематокритті қамтамасыз ету үшін ЭМ бар қапшықтағы глобулярлы масса үстінен 2-3 сантиметр плазма қалдырылады.

      74. Белгіленген қапшықтағы плазма тез қатырғышта мұздатылады.

      75. Иммундық ЖМП иммундалған донордың қанынан осы Қағидалардың 71-74-тармақтарында көзделген тәртіппен алады.

      Титрі 6 халықаралық бірлік (бұдан әрі - ХБ) кем емес стафилококқа қарсы денелері бар иммундық ЖМП, 300 бірлік ИФТ кем емес көк ірің таяқшаларына қарсы денелері бар ЖМП қан құю үшін қолданылады. Титрі 3-6 ХБ кем емес стафилококқа қарсы денелері бар иммундық ЖМП иммуноглобулиндерді өндіру үшін, титрі 1:64 кем емес антиденелері бар изоиммундық плазма – әмбебап реагентті дайындау және иммуноглобулиндерді өндіру үшін пайдаланылады.

      76. Лейкофильтрленген ЖМП-ні консервіленген жаңа алынған қанды центрифугалаудан бұрын фильтрленген плазмадан немесе центрифугаланған консервіленген, жаңа алынған қаннан бөлінген тромбоциттермен байытылған плазманың (бұдан әрі - ТБТ) фильтрі арқылы экстракция үдерісі кезінде алады. Дайындалған плазманы фильтрлеуге болады. Мұздату және сақтау ЖМП тәрізді осы Қағидалардың 71 және 153-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады. Фильтрлеу үшін Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсат етілген, өндірушінің нұсқаулығына сәйкес арнайы лейкоциттер сүзгіші қолданылады.

      77. Вирустазартылған ЖМП патогендік агенттерді тазарту мақсатындағы химиялық және/немесе физикалық қосымша әсері әрекет жолымен алады. Мұздату және сақтау ЖМП тәрізді осы Қағидалардың 71 және 153-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады. Мұздатылған плазманы өңдеуге және өңдеуден кейін тез арада құюға болады, ол қайта мұздатылмайды. Трансферттік қапшықтарды байланыстыру үшін асептикалық коннекторды пайдалану керек.

      Компоненттің құрамында жаңа ерітілген/еріген плазмадағы ұюдың лабильдік факторларының және табиғи ингибиторлардың орта есеппен 50-70% бар. Ерітілгеннен кейін компонент құрамында көзге көрінетін ерімеген криопреципитат болмау керек. Тазарту рәсімі амотосален, митилен көк, рибофлавин әдістерінің бірін пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Сәулемен емделетін нәрестелерге амотосалемен өнделген ЖМП сақтықпен тағайындап, ал глюкоза-6-фосфодиэстераза тапшылығы бар пациенттерге метилен көгімен өнделген ЖМП тағайындаудан бас тарту керек. Вирустазарту үшін өндіруші зауыттың нұсқаулығына сәйкес Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсат етілген арнайы аппараттар мен жүйелер пайдаланылады. Вирустазартылған ЖМП дозаларын аз көлемге бөлуге жол беріледі. Сондай-ақ, вирустазартылмаған ЖМП дозасын одан әрі міндетті карантиндеу шарттарын сақтай отырып, аз көлемге бөлуге болады.

      78. ЖМП карантиндеуді ықтимал "серонегативтік терезе" (зертханалық тестілеу кезінде анықталмайтын инфекциялық үдеріс кезеңі) кезеңде донорлық қан компоненттерінің инфекциялық қауіпсіздігін арттыру мақсатында жүзеге асырады. Донорды трансфузиялық инфекцияларға зертханалық қайта зерттеу міндетті талап болып табылады. Иммунологиялық тестілеу кезінде карантиндеу мерзімі 6 ай, қан компоненттерін мұздатылған күйі -250С және одан төмен температурада сақтау шарттарын сақтай отырып полимеразды тізбекті реакция (бұдан әрі - ПТР) әдісімен тестілеуде 4 ай. Донор карантиндеу мерзімі аяқталғаннан кейін трансфузиялық инфекцияларға зертханалық тексеру үшін келмеген жағдайда, сақтау мерзімін жалпы алғанда 12 айға дейін ұзартуға болады. Егер донор осы кезеңде қайта тексерілу үшін келмесе, ЖМП қан препараттарын жасау үшін фракциялауға жіберіледі.

      79. ЖМП карантиндік сақтауы мұздатылған күйі -250С және одан төмен температурада сақтау шарттарын сақтай отырып, арнайы тоңазытқыш жабдығы бар, температураны бақылау қондырғыларымен жабдықталған, рұқсатсыз кіру шектелген және тиісінше таңбаланған жеке үй-жайда жүзеге асырылады.

      80. Карантиндеуге медициналық мақсаттарға жарамды ЖМП жіберіледі.

      81. ЖМП карантиндеуге қабылдаған кезде контейнердегі барлық деректемелерді өнімнің ілеспе жолдамасымен салыстырады.

      82. ЖМП әрбір дозасы тоңазытқышта сақталып, оны шұғыл түрде алу үшін қан тобы және дайындау күні бойынша жүйеленеді.

      83. Карантиндеу блогы (бөлімше) донорлардың ауруы, вирус тасымалдаушылықтың анықталуы туралы ақпараттарды уақтылы алу және тексеруге қайта шақырту үшін қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдарының басқа құрылымдық бөлімшелерімен өзара іс-қимыл жасайды.

      84. ЖМП карантиндеу кезеңінде карантиндеу мерзімінің № 907 бұйрықпен бекітілген нысан бойынша аяқталуы көрсетілетін карантиндеудегі ЖМП тіркеу журналы жүргізіледі.

      85. Температураны бақылаудың автоматтық жазу қондырғылары болмаған жағдайда тоңазытқыштардың және мұздатқыш камералардың температурасы тәулік ішінде үш рет тексеріп, температуралық режимді тіркеу журналына жазылады.

      86. Карантиндік сақтау және 6 айдан соң трансфузиялық инфекцияларға зертханалық тестілеу кезінде оң нәтиже анықталған кезде (ПТР тестілеуде 4 ай) алдағы 6 ай ішінде қан тапсырылған (донация) (ПТР тестілеуде 4 ай) плазма карантиндік сақтау орнынан алынады, оған "абсолютті жарамсыз" белгісі қойылады және кейіннен № 907 бұйрықпен бекітілген нысан бойынша есептен шығару актісі жасалып, жоюға жіберіледі.

      87. Донордың қанынан трансфузиялық инфекциялар маркерлеріне нәтижесі ең әуелі позитивті және күдікті болған кезде, сол донордың бұрын дайындалған қан компоненттері дозалары алынып, уақытша бөлек сақтауға жіберіледі. Донорды АИТВ 1, 2 зерттеу Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 3 қарашадағы № 1280 қаулысымен бекітілген Клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша адамдарды АИТВ-инфекциясының болуына медициналық тексеру қағидаларына (бұдан әрі - № 1280 қаулы) сәйкес ересектерде АИТВ-инфекциясын зертханалық диагностикалау алгоритмі бойынша жүргізіледі. Алғашқы оң нәтиже берген қан үлгісін қорытынды нәтижені алу үшін АИТВ/ЖИТС профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарына жолдаған кезде, осы донордан дайындалған қан компоненттері жойылуға тиіс.

      88. Карантиндеу мерзімі өткеннен кейін донорды қайта тексеру нәтижесі теріс болса, ЖМП қосымша "карантинделген" болып таңбаланып, медициналық мақсатта қолданылады.

      89. Криопреципитатты жаңа алынған, аферездік қаннан алынған ЖМП қайта өңдеу жолымен алады. Бастапқы материалдың лейкодеплециясы және/немесе вирустазарту және/немесе карантиндеу компоненттің қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

      90. Криопреципитатты алу үшін кемінде екі қосымша және одан артық қапшықтары бар гемакондарды пайдаланғанда -250С температурада сақталған карантинделген ЖМП қолданылады.

      91. ЖМП-ні +20С+60С температурада 10-12 сағат бойы ерітеді. "Көбік қар" түріндегі еріген ЖМП-ні дәл осындай температурада қатты центрифугалайды.

      92. Центрифугалаудан кейін криопреципитаты алынған супернатанттық плазманың бір бөлігін 20-30 мл мөлшеріндегі концентратты қалдыра отырып, трансферттік қапшыққа ауыстырады. Алынған криопреципитат -400С температурада жылдам мұздатылады. Трансферттік қапшықтарды қосқан жағдайда асептикалық коннекторды пайдаланған дұрыс. Криопреципитат ерітілгеннен кейін бірден пайдаланылуы тиіс, қайта мұздатылмайды.

      93. Криопреципитаты алынған ЖМП тоңазатылып, құю және фракциялау үшін пайдаланылады. Она сақтау осы Қағидалардың 153-тармағына сәйкес ЖМП тәрізді жүзеге асырылады.

      94. Қанның алынған компоненттеріне тиісінше этикетка жапсырылады.

      95. Тромбоциттерді жаңа алынған қан дозасынан да, аферездік әдіспен де алады. Қауіпсіздікті арттыру үшін өндірушінің нұсқаулығына сәйкес лейкодеплеция және/немесе вирустазарту (амотосален, рибофлавин) технологиялары пайдаланылады. Тромбоциттердің кез келген түрін шығару немесе құю алдында қалыпты морфологиясы бар қозғалыстағы тромбоциттердің жарықты әлсіздендіруге негізделген "құйын" (swirling) феноменінің бар болуына көз жеткізу керек.

      Тромбоциттерді алу үшін +200С+240С температураны қамтамасыз ететін валидациялық жағдайда 24 сағатқа дейін сақталған жаңа алынған қанның стандартты дозасын пайдаланады. Эксфузия уақыты 12 минуттан артық болса, қан тромбоциттерді дайындау үшін жарамсыз болып табылады. Жаңа алынған қан дозасын дайындалатын тромбоциттерді екі әдіспен – ТБП және ЛТҚ әдістерімен алады.

      96. Жаңа алынған қанның дозасынан қалыптасқан тромбоциттерді алу үшін екі және одан көп сателлитті контейнері бар гемакондар пайдаланылады.

      97. Тромбоциттерді бөлу үдерісінде қан салқындамайды, центрифуганың температурасы +200С-қа дейін жеткізіледі.

      98. Тромбоциттерді ТБП-дан алған кезде қосымша ерітіндісі жоқ кірістірілген контейнерерге немесе қосымша ерітіндісімен немесе онсыз төрт қабатты контейнерлерге дайындалған жаңа алынған қанның дозасын мұқият араластырып, +200С+240С температурада жұмсақ режимде центрифугалайды. Бұдан кейін ТБП-ні механикалық экстрактор (немесе автоматты фракционатор) арқылы трансферттік қапқа ауыстырады. Қосымша ерітіндісі жоқ контейнерлерді пайдаланғанда ЭМ гемокрит деңгейінде 0.65-0.75 ұстау үшін эритроциттер үстінде 2-3 см (40-50 мл) биіктіктегі плазманы қалдырады, ал қосымша ерітіндісі жоқ контейнерлерді пайдаланғанда бүкіл ТБП бөлініп, эритроциттерге плазма емес, стандартты ресуспендиялық ерітінді қосылады. ТБП дәл сондай температурада қатты центрифугалаудан өтіп, кейін тромбоциттері алынған жүзінді үстіндегі плазма тромбоциттері бар 50-70 мл көлеміндегі плазманы қалдыра отырып, трансферттік қапшыққа ауыстырылады. Плазманы мұздату және сақтау осы Қағидалардың 71 және 153-тармақтарына сәйкес жүргізіледі. Алынған тромбоциттерді дезагрегация мақсатында бөлме температурасында 60 минут бойы ұстап, мұқият араластыру арқылы ресуспендиялайды. Компоненттің құрамында 0,6х1011 тромбоцит болады. Тромбоциттер термостаты бар тромбомиксерде +200С+240С температурада үнемі араластыру үстінде сақталады. Тромбоциттерді лейкофильтрлегенде және арнайы газ өткізгіш қапшықтарда сақтағанда, оларды сақтаудың ең ұзақ мерзімі 5 тәулікті құрайды, ал бактериялық контоминацияны бақылау және/немесе патогендер редукциясы жағдайында ол 7 тәулікке дейін сақталады. Бір топты тромбоциттердің 4-6 дозасын асептикалық жалғау арқылы біріктіруге болады және мұндай компонент құрамында кемінде 2х1011 тромбоцит бар. Тромбоциттерді сақтау мерзімі сағаты мен минутына дейін дәл көрсетіледі.

      99. Тромбоциттерді ЛТҚ-дан алған кезде қосымша ерітіндісімен немесе онсыз төрт қабатты контейнерлерге дайындалған жаңа алынған қанның дозасын мұқият араластырып, үш қабатты: астыңғы – эритроциттер, ортанғы – ЛТҚ, үстіңгі – жасушасы жоқ плазманы алу үшін +200С+240С температурада жұмсақ режимде центрифугалайды. Бұдан кейін жасушасы жоқ плазманы механикалық экстрактор (немесе автоматты фракционатор) арқылы 2 см (40 мл) биіктіктегі ЛТҚ бар плазманы қалдыра отырып, бірінші трансферттік қапшыққа және 1 см (20 мл) биіктіктегі эритроциттер қабатын қалдырып, екінші трансферттік қапшыққа (ЛТҚ жалпы көлемі 50-70 мл) ауыстырады. Қосымша ерітіндісі жоқ контейнерлерді пайдаланғанда ЭМ гемокрит деңгейінде 0.65-0.75 ұстау үшін 40-50 мл плазманы қайтарады, ал қосымша ерітіндісі жоқ контейнерлерді пайдаланғанда бүкіл ТБП бөлініп, эритроциттерге плазма емес, стандартты ресуспендиялық ерітінді қосылады.

      Алынатын компоненттің сапасы тромбоциттерді ЛТҚ-дан дайындаудың мынадай реті сақталған кезде артады. Қанды жан жақты шығыс порттары (top-and-botton) бар гемакондарға жинақтау және қатан режимде центрифугалау. Жасушасы жоқ плазма автоматты фракционатор арқылы үстінгі порт арқылы трансферттік қапшыққа, ал эритроциттер – астыңғы порт арқылы (және интеграциялық фильтр арқылы да болуы мүмкін) қосымша ерітіндісі бар қапшыққа ауыстырылады. Гемокриті 40%-60% ЛТҚ белгіленген 60 мл мөлшерінде бастапқы қапшықта (30 мл плазма, 20 мл ЛТҚ, 10 мл эритроцит) қалады. Осылайша жинақталған ЛТҚ (200-300 мл) 4-6 дозасы донорлардың бірінің ерітілген плазмасын немесе арнайы қосымша ерітіндіні қосу арқылы біріктіріледі. Үстіңгі және астыңғы шығыс түтіктері арқылы өзара ретпен байланысқан ЛТҚ бар қапшықтарға плазмамен (немесе қосымша ерітіндімен) қапшық қосылады және тігінен қойылып, біріктіру жүргізіледі. Қанды тапсыру (донация) сәтінен 24 сағаттан аспайтын уақытта бөлме температурасында сақталған және гемотрансмиссивтік инфекцияларға тестілеудің теріс нәтижесі анықталған ЛТҚ-нің бір топтық дозалары біріктіріледі. ЛТҚ және плазма (немесе қосымша ерітіндісі) пулындағы мұқият араластырылған қоспа эритроциттер мен лейкоциттер түбінде шоғырланып, ал тромбоциттер механикалық экстрактор (немесе автоматты фракционатор) көмегімен интеграцияланған лейкофильтр арқылы тромбоциттерді сақтауға арналған қапшыққа ауыстырылатын жүзінді үстіндегі плазмада (немесе жүзінді үстіндегі сұйықтықта) қалатындай жұмсақ центрифугалауға жатады. Біріктірілген тромбоциттер термостаты бар тромбомиксерде +200С+240С температурада үнемі араластыру үстінде сақталады. Құрамында компонент бар плазмада (немесе 60%-70%/30%-40% арақатынастағы плазма қосындысы бар қосымша ерітіндіде) өлшенген кемінде 2х1011 тромбоциттер болады. Лейкофильтрлеу және тромбоциттерді арнайы газ өткізгіш қапшықтарда сақтағанда, оларды сақтаудың ең ұзақ мерзімі 5 тәулікті құрайды, ал бактериялық контоминацияны бақылау және/немесе патогендер редукциясы жағдайында 7 тәулікке дейін болады. Сұйықтықтарды біріктіру және ауыстыру үшін асептикалық қосындылар пайдаланылады. Тромбоциттерді сақтау мерзімі сағаты мен минутына дейін дәл көрсетіледі.

      100. Аферездік тромбоциттерді бір донордан қан жасушаларының автоматты сепараторларын пайдалана отырып цитаферез әдісі арқылы алады. Сепаратормен жұмыс өндірушінің нұсқаулығына сәйкес жүргізіледі. Құрамында компонент бар плазмада (немесе плазмасы алынған аферездік тромбоциттерді жинақтау хаттамасы болғанда 60%-70%/30%-40% арақатынастағы плазма қосындысы бар қосымша ерітіндіде) өлшенген кемінде 2х1011 тромбоциттер болады. Неонаталды және педиатриялық практикада пайдалану үшін стерильдік жағдайды сақтай отырып, шамамен бірнеше бірдей дозада бөлген дұрыс. Тромбоциттерді сақтау мерзімі сағаты мен минутына дейін дәл көрсетіледі.

      101. Криоконсервіленген эритроциттерді лейкоциттері азайтылған тромбоциттерді қанды тапсырудан (донация) кейінгі 24 сағат ішінде іріктелген донорлардың тромбоциттерін немесе аутологиялық тромбоциттерді ұзақ сақтауға арналған криоқорғаныш құралын пайдалану арқылы мұздату жолымен алады. Мұздатудың екі әдісі бар: біріншісі – алынатын компоненттің жалпы көлемін 6% ерітіндіге дейін жеткізу жолымен иметилсульфоксидті пайдалану және екіншісі - алынатын компоненттің жалпы көлемін 5% ерітіндіге дейін жеткізу жолымен глицериннің төмен шоғырлануы. Пайдалану алдында тромбоциттерді ерітеді, жуады және (аутологиялық) плазмада немесе қосымша ерітіндіде ресуспендиялайды. мұндай тромбоциттерді қалпына келтіргенде, олардың құрамында 40% артық тромбоциттердің бастапқы көлемі болады. Ерітілген тромбоциттер ерітілгеннен кейін бірден құйылады.

      102. Аферездік гранулоциттер мен лимфоциттерді қан жасушаларының автоматты сепараторларын пайдалану арқылы бір донордан аферездік әдіспен алады. Сепаратормен жұмыс өндірушінің нұсқаулығына сәйкес жүргізіледі.

      103. Трансфузия салдарынан болған "трансплантант қожайынға қарсы" реакциясының алдын алу мақсатында гранулоциттер Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген иондаушы сәулелеу көздерін пайдалана отырып, өндіруші-зауыттың нұсқаулығына сәйкес сәулелеуден өтеді.

      104. Фибрин желімін стандартты АВ тиістілігі бар донорлық плазмадан алады. Плазма үшін карантиндеу шарасы міндетті болып табылады. Плазма +370С температурада су моншасында немесе құрғақ тез ерігіште 30 минут бойы ерітіледі.

      Бір рет пайдаланылатын шығыс материал:

      1) тромбинді дайындауға арналған қондырғысы және шприц-контейнерлері криокамера бар жинақ;

      2) тромбинді алуға арналған реагент;

      3) желімді жараланған жерге жағу үшін пайдаланылатын адаптер-ұштықтары.

      Мұздату, еріту және мануалдық емшаралардың автоматты жүйелі үдерісінің салдарынан фибрин желімінің екі құрамдас компонентін дайындайды – тромбин және криопреципитат, емшара аяқталған соң, олар тұмшалап жабылған қаптамадағы төрт қабатты шприцтік контейнерлерге жинақталады. Бұл ретте, компоненттің екеуі де бір мезгілде контейнерге түсіп, оны толтырады. Плазманың бір дозасынан 4 мл фибрин желімінің 3-4 дозасын алады.

      Желім алынғаннан кейін мұздату камерада бірден мұздатылады және 6-12 ай бойы сақталады.

      Пайдалану алдында желім +370С температурада ерітіледі. Ерітілген желім 30 минут ішінде пайдаланбаса, криопреципитат бөлме температурасында, ал тромбин мұзды пайдалану арқылы сақталады. Мұндай жағдай қамтамасыз етілсе, компоненттер өз гемостатикалық белсенділігін 3 сағат бойы сақтайды. Қайта мұздатуға жол берілмейді.

      105. Пренаталды, неонаталды және педиатриялық практикада құюға арналған компоненттер.

      1) ауыстырып құюға арналған, лейкофильтрленген, жаңа алынған қан. Ауыстырып құюға арналған сәулеленген, лейкофильтрленген жаңа алынған қан. Ауыстырып құю үшін жинақталған донор қаны зертханалық тексерудің барлық рәсімдерінен кейін міндетті түрде лейкоредукцияға жатады. Фильтрлеу құрамында қан бар негізгі гемоконтейнермен зарарсыз қосылғаннан кейін интеграциялық лейкофильтрі бар арнайы гемаконды пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Лейкоредукция үшін (ауыстырып құю үшін) донациядан кейін 5 тәулікке дейін тиісті шартпен сақталған қан жарамды болады. Ауыстырып құюға арналған лейкофильтрленген қанды клиникалық айғақтар бойынша иондаушы сәулелеу (гамма немесе рентген) көздерін пайдалану арқылы жабдықты өндіруші белгілеген тәртіппен сәулелеленеді. Сәулеленгеннен кейінгі компоненттің жарамдылық мерзімі 24 сағат;

      2) ауыстырып құюға арналған, плазма көлемі төмендетілген, лейкофильтрленген жаңа алынған қан. Ауыстырып құюға арналған плазма көлемі төмендетілген, сәулеленген, жаңа алынған қан.

      Трансфузия көлемін оңтайландыру және клиникалық әсерге қол жеткізу үшін гематокриттің қажетті деңгейі қажет болған ауыстырып құю жағдайларында лейкофильтрленген жаңа алынған қанның плазма бөлігі алынады. Осы мақсатта тиісті шартпен 5 тәуліктен асырмай сақталған жаңа алынған қан іріктеледі. Ауыстырып құюға арналған плазма көлемі төмендетілген, лейкофильтрленген жаңа алынған қанды клиникалық айғақтар бойынша иондаушы сәулелеу (гамма немесе рентген) көздерін пайдалану арқылы жабдықты өңдіруші белгіленген тәртіппен сәулелеленеді. Сәулеленгеннен кейінгі компоненттің жарамдылық мерзімі 24 сағат;

      3) нәрестелер мен ерте жастағы балаларға құюға арналған эритроциттік орталар (аз көлемі) құрамында эритроцит бар орталардың (ЛТҚ алынған эритроциттік масса, лейкофильтрленген эритроциттік масса, лейкофильтрленген эритроциттік жүзінді) бір стандартты дозасын бөлу нәтижесінде алынады. Осы мақсатта бірнеше спутник-қапшығы (сплиттер) бар арнайы гемакондар пайдаланылады. Компонент 3-8 бірдей порцияға бөлінеді, жарамдылық мерзімі бастапқы компоненттің мерзімінен аспауы тиіс. Бір донациядан алынған мұндай сплиттік доза бір ғана пациентті емдеу үшін пайдаланылады. Компонентті клиникалық айғақтар бойынша иондаушы сәулелеу (гамма немесе рентген) көздерін пайдалану арқылы жабдықты өндіруші белгілеген тәртіппен сәулелейді. Сәулеленгеннен кейінгі компоненттің жарамдылық мерзімі 48 сағат;

      4) құрсаққа құюға арналған лейкофильтрленген, эритроциттік массаны лейкофильтрленген жаңа алынған қаннан, лейкофильтрленген эритроциттік массадан, лейкофильтрленген эритроциттік жүзіндіден гематокрит деңгейі 0.70-0.85-ке жеткенге дейін қайта өңдеу арқылы дайындайды. Компонент иондаушы сәулелеу көздерін (гамма немесе рентген) пайдалану арқылы жабдықты өндіруші белгілеген тәртіппен міндетті сәулелеуге жатады. Сәулеленген қан компонентінің жарамдылық мерзімі сәулелеуден кейін 24 сағат және донациядан кейін 5 тәуліктен артық емес.

      5) лейкофильтрленген, құрсаққа құюға арналған тромбоциттерді жаңа алынған қанның дозасынан немесе аферез әдісімен дайындайды. Қажет болған жағдайда компонент центрифугалаудан кейін супернатант бөлігін алып тастау жолымен қоюлатылады. Концентраттағы плазма айғақтары бойынша қосалқы ерітіндімен ауыстырылады. Компонент иондаушы сәулелеу көздерін (гамма немесе рентген) пайдалану арқылы жабдықты өндіруші белгілеген тәртіппен сәулеленеді. Сәулеленген компоненттің жарамдылық мерзімі мен сақтау шарттары бастапқы компоненттің шарттарымен бірдей болып келеді.

      6) жаңа туған нәрестелер мен сәбилерге құюға арналған лейкофильтрленген тромбоциттерді жаңа алынған қанның дозасынан немесе аферез әдісімен алады. Компонент клиникалық айғақтар бойынша иондаушы сәулелеу көздерін (гамма немесе рентген) пайдалану арқылы жабдықты өндіруші белгілеген тәртіппен сәулеленуі тиіс. Сәулеленген компоненттің жарамдылық мерзімі мен сақтау шарттары бастапқы компоненттің шарттарымен бірдей болып келеді. Компонент бастапқы компонентті алдын ала тазарту шарттарын сақтай отырып, қажет болған жағдайда аз дозаларға бөлінуі мүмкін.

      Қан компоненттерін иондаушы радиациямен сәулелеудің мақсаты трансфузия салдарынан болған "трансплантант қожайынға қарсы" реакциясының алдын алу болып табылады.

      Педиатриялық практика үшін ЖМП дозаларының аз көлемін дайындау мүмкін, карантиндеу және/немесе вирустазарту технологияларын пайдаланған жөн.

5. Гемопоэздік дің жасушаларын алу, қайта өңдеу және сақтау тәртібі

      106. Донордың перифериялық қанының гемопоэздік дің жасушаларын (бұдан әрі – ГДЖ) алу осы тарауда көрсетілген ерекшеліктерін қоспағанда, Қағидаларына сәйкес оның келісімі негізінде жүзеге асырылады.

      107. Донордың перифериялық қанының ГДЖ алу қан жасушаларының автоматты сепараторларын пайдалана отырып аппаратты плазмацитоферез блогында өткізіледі. Сепаратормен жұмыс өндірушінің нұсқаулықтарына сәйкес жүргізіледі.

      108. Донордың перифериялық қанынан ГДЖ тапсыру (донация) алдында дің жасушалары дайындалатын реципиент пен донор тінінің үйлесімділігін анықтау жүзеге асырылады.

      109. ГДЖ қажетті деңгейін қамтамасыз ету үшін донордың перифериялық қанынан ГДЖ реципиентке транспланттауды жүргізетін медициналық ұйым донорда ГДЖ шығаруына алдын ала ширықтыру жүргізіледі.

      110. Донордың перифериялық қанның ГДЖ тапсыруды (донация) қанда жасуша деңгейі микролитрге шаққанда CD 34+20 деңгейіне жеткен кезде бастайды. Тапсыру (донация) шарасы соңғы өнімде CD 34+ саны реципиент салмағының әр киллограмына кемінде 2х106 жеткенде қайталанады.

      111. Донордың перифериялық қанның ГДЖ әрбір бірлігі құрамында ядро бар және CD 34+ маркерлері бар дің жасушаларының мөлшері бойынша бағаланады.

      112. Перифериялық қанның ГДЖ +200С+240С температурада дайындау сәтінен бастап 24 сағаттан аспайтын уақытта сақталады, осы уақыттың ішінде донордың перифериялық қанынан ГДЖ реципиентке транспланттауды жүргізетін медициналық ұйымға жолданады.

      Егер реципиентке перифериялық қанның ГДЖ 24 сағат ішінде ауыстырылмаса (бұдан әрі - ПҚДЖ), перифериялық қанның ГДЖ бар контейнер электр рефрежераторда -800С температурада екі айдан асырмай сақтауға ауыстырылады, бұл мерзім өткен соң перифериялық қанның ГДЖ бар контейнер сұйық азотта немесе оның буында -1500С аспайтын температурада ұзақ мерзімді сақтауға дьюарға ауыстырылады. ГДЖ-ні -1500С аспайтын температурада сақтау уақыты репопулыциялық қабілеттілігі үшін маңызды емес, демек сақтау мерзімі транспланттауды жүзеге асыратын медициналық ұйымның қажеттілігіне байланысты, бірақ 20 жылдан аспауы тиіс.

      Қосымша қорғаныс үшін перифериялық қанның ГДЖ бар қапшығықаптамалы криопротективті қапшыққа тұмшаланып жабылады.

      113. Плаценталық қанды алуды, босандыру ұйымының арнайы дайындалған персоналы жүргізеді. Бұл ретте әйел мен балаға туу қызметтің ішінде медициналық көмек көрсету басымдық болып табылады.

      114. Бала туудың алғашқы кезеңінде трансфузиялық инфекцияға, топтық және резус-тиістілігіне тестілеу үшін әйел-донордан перифериялық қан алу қажет. Трансфузиялық инфекциялардың бар-жоғына талдау нәтижелері оң болса, тиісті үлгілер алынып, кәдеге жаратылады.

      115. Әйел-донордың перифериялық қанының үлгілері дің жасаушалары банкінде -800С температурада электр рефрижераторда плаценталық қанның дің жасушалары сәйкес үлгісінің барлық сақтау мерзімі ішінде сол тіркеу нөмірмен криопробиркаларда сақталуы тиіс.

      116. Плаценталық қанды жинақтауды плацентаның туу сәтінен бұрын кіндік жолындағы плаценталық бөлігінің венасынан пункция жүргізу жолымен асептика және антисептика қағидаларын сақтай отрып, консервіленген ерітіндісі бар стерильді жабық донорлық жүйеге (гемакон) үнемі араластыру үстінде түсетін қанды өздігінен ағызу әдісімен бала туылып, плацентадан бөлінген соң жүргізеді.

      Гемаконның этикеткасында мынадай мәліметтерді көрсетеді: әйел-донордың тегі, аты, әкесінің аты, плаценталық қанды жинақтаудың күні мен уақыты.

      Плаценталық қан гемаконға жинақталғаннан кейін антикоагулянты бар вакутейнерге иммунологиялық зерттеу үшін этикеткада "плаценталық қан" деп белгілеп, әйел-донордың тегі, аты, әкесінің аты, босану күнін көрсете отырып, плаценталық қан қосымша жинақталады (туылған плацентадан жинақтау мүмкіндігі бар).

      Плаценталық қанды жинақтау туралы мәліметтер осы Қағидаларға 2-қосымшаға келетін нысан бойынша плаценталық қанды тапсыру (донация) мониторингі парағында ресімделеді.

      117. Дайындалған плаценталық қанды дің жасушалары банкінде сақтау және тасымалдау +150С+240С температурада жылуоқшаулағыш контейнерлерде жинақтау сәтінен бастап 48 сағаттан артық емес мерзімде жүзеге асырылады.

      118. Дің жасушалары банкіне плаценталық қан бар гемакон түскенде:

      1) гемолиздің, тромбтардың жоқтығына көзбен шолу, әрбір гемаконның таңбалануын бағалау, ілеспе құжаттардың толтырылудың бар-жоғы мен дұрыстығын, плаценталық қанды сақтау және тасымалдаудағы температуралық режимін бақылау;

      2) плаценталық қанмен гемаконды өлшеу, плаценталық қан үлгілерінің салмағын анықтау.

      3) плаценталық қаннан мыналар үшін сынама алу:

      қанды А, В, D, Kell антигендері бойынша иммундық гематологиялық зерттеу;

      перифериялық қанда құрамында ядро бар жасуша санын үлгіні антикоагулянтпен араластыру деңгейін есепке алу арқылы анықтау;

      перифериялық қан үлгісінің стерильдігін анықтау;

      адамның А, В және DR лейкоциттік антигендері жүйесінің тіндік үйлесімділік антигендері бойынша типтеу;

      Сәйкес келмеушілік анықталған жағдайда плаценталық қан үлгісі абсолютті жарамсыз деп танылады, есептен шығарылады және кәдеге жаратылады.

      119. Плаценталық қанның ГДЖ алу қолмен немесе автоматты тәсілмен фракциялау әдісімен жабық жүйелерде жүзеге асырылады. Фракциялау үдерісі аяқталғаннан кейін криопробиркаларға мұрағаттау үшін дің жасушалары банкінде плаценталық қанның дің жасушаларының тиісті үлгісін сақтаудың бүкіл мерзімі бойы -800С температурада сол тіркеу нөмірімен электр рефрижераторларда сақтауға жататын қалдық плазма мен плаценталық қанның ГДЖ жинақталады.

      120. Плаценталық қаннан ГДЖ саны реципиент салмағының әр киллограммына CD 34+ құрамында ядро бар жасушалардың саны бойынша бағаланады.

      121. Плаценталық қаннан ГДЖ криоконсервілеу алдында қатырған кезде өте төмен температуралардың нәтижесінде бұзылудан сақтайтын затпен (криопротектормен) араластыру жүргізіледі.

      122. Плаценталық қанның ГДЖ криопротектордың құрамы мен концентрациясы, қатыру күні, дің жасушалары банкінің атауы көрсетілген тіркеу нөмірімен (бар-кодпен) таңбаланған полимерлі криоқаптарда сақталады. Қосымша қорғаныс үшін Плаценталық қанның ГДЖ бар криоқапшық қаптама криопротективті қапшыққа тұмшаланып жабылады.

      123. Плаценталық қанның ГДЖ бар контейнер электр рефрижераторларда -800С температурада немесе дъюрларда сұйық азотта немесе оның буында -1500С температурасында 5 жылға дейінгі мерзімде сақталады. -1500С аспайтын температурада сақтау уақыты репопулыциялық қабілеттілігі үшін маңызды емес, демек сақтау мерзімі транспланттауды жүзеге асыратын медициналық ұйымның қажеттілігіне байланысты, бірақ 20 жылдан аспауы тиіс.

      124. Әйел-донордың плаценталық қанынан ГДЖ үлгісін сипаттайтын барлық зерттеу нәтижелері үлгінің бір тіркеу нөмірі бойынша дің жасушалары банкінің дерекорына енгізіледі.

6. Қанды және оның компоненттерін сақтау тәртібі

      125. Іріктеу және уақытша сақтау блогының (бөлімшесінің) орта буын медицина қызметкері қан дайындау блогынан дайындалған қан компоненттерін тауар құжаты бойынша қабылдап алады. Қабылдау кезінде:

      1) қан компоненттерін көзбен бағалау (макробағалау), оны жүргізу туралы ақпарат ілеспе құжатта көрсету;

      2) гемакондар санын және олардағы қан компоненттерінің мөлшерін есепке алу;

      3) деректерді № 907 бұйрықпен бекітілген нысан бойынша қан компоненттерін есепке алу және іріктеу журналына тіркеу жүргізеді.

      Қан компоненттерін қабылдаған, сондай-ақ оларды қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың құрылымдық бөлімшелеріне берген кезде ілеспе құжатта әр бөлімшеде (қанды дайындау, іріктеу және беру бөлімшелерінде) жүргізілген макробағалау нәтижесі туралы ақпарат көрсетіледі.

      126. Қабылданған қан компоненттері сақтау үшін тиісті температуралық режимдегі медициналық жабдықтарға ауыстырылады.

      Температураны бақылайтын автоматты жазатын құрылғылар болмаған кезде мұздатқыш камералардың және тоңазытқыштардың температуралық режимінің мониторингі тәулік ішінде кемінде үш рет жүргізіледі.

      127. Донорлық қан және оның компоненттерінің қауіпсіздігі мен сапасы талаптарына сәйкес келетін қан және оның компоненттері өнімді беру бөлімшесіне немесе карантиндеуге беріледі.

      128. Абсолютті жарамсыздыққа мынадай критерийлер бойынша жойылуға жататын қан және оның компоненттері жатады:

      1) контейнердің тұмшалап жабылуының бұзылуы;

      2) көзбен анықталатын гемолиз, құрамында эритроциттер бар компоненттерінің ұйып қалуы;

      3) қан плазмасының мөлдір болмауы, үлпектің, пленканың бар болуы, бактериялық контаминация белгілері;

      4) мерез, АИТВ 1, 2, В және С гепатиті маркерлеріне иммунологиялық скрининг жүргізудің (ИФТ (ИХЛТ)) оң нәтижесі, сондай-ақ РНК, АИТВ 2, 2, СВН және ВВГ ДНК бар-жоғына ПТР-скринингінің оң нәтижесі, аланинаминотрансфераза (бұдан әрі - АлАТ) нормасының 2 есеге жоғарылауы;

      5) консервіленген қаннан "қан-консервант" ("стандартты емес доза") сәйкестігі бұзылып дайындалған компоненттер. Көлемі 100 мл төмен ЖМП және "стандартты емес дозадан" алынған ЭМ кәдеге жаратылады;

      6) зертханалық тексеру нәтижелерінің жоқтығы;

      7) таңбаның немесе этикетканың болмауы, сондай-ақ олардағы деректемелерді сәйкестендірудің мүмкін болмауы.

      Қан және оның компоненті абсолютті жарамсыз деп танылғанда, оны кәдеге жарату мен құжаттық ресімдеу жүзеге асырылады.

      129. Қан компоненттерінің салыстырмалы жарамсыздығына трансфузиялық инфекцияларға зерттеуде теріс нәтиже анықталған және компоненттерді қан препараттарын өңдеу үшін фракциялауға жіберу мүмкіндігін беру нормаларынан ауытқулары бар қанды тапсырудан (донациядан) алынған компоненттері жатады.

      130. Қан компоненттерін іріктегеннен кейін қанды және оның компоненттерінің мынадай белгілеу бірнеше кезеңде жүзеге асырылады:

      1) дайындау бөлімшесінде тапсыру (донация) алдында;

      негізгі және сателлиттік қапшықтарға тапсыру (донация) коды (немесе тапсыру (донация) нөмірімен таңбасы) бар технологиялық этикетка жапсырылады;

      негізгі қапшықтың және сателлиттік қапшықтардың зауыттық этикеткасына донордың тегі, аты, әкесінің аты, тапсыру (донация) коды (таңба нөмірі), қан тобы, дайындау күні туралы ақпарат енгізіледі;

      негізгі қапшықтың зауыттық қапшығына қан мөлшері және дайындау уақыты жөніндегі ақпарат қосымша енгізіледі;

      2) Қанды компоненттерге фракциялағаннан кейін қан компоненттері бар сателлиттік қапшықтың зауыттық этикеткасында алынған компоненттің көлемі (дозасы) көрсетіледі;

      3) іріктеуден кейін қан және оның компоненттеріне этикетканы жапсыру осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес қан компоненттерінің этикетка үлгісі нысаны бойынша жүзеге асады;

      4) компоненттің бір дозасын аз дозаға бөлген кезде әр қосымша қапшықта, компоненттің идентификациялық нөмірінен басқа, компонент дозасының оны пайдалануды бақылауды қамтамасыз ететін қосымша ерекше идентификациялық нөмірі болуы тиіс;

      5) сәулеленуден өткен компоненттер үшін компонентті сәулелендіру үдерісін көрсетуге арналған радиацияға сезімтал этикеткалар қолданылады.

      131. Этикеткада қосымша жүргізілген зертханалық тексерулер туралы ақпарат болуы мүмкін (мысалы: цитомегаловирусқа, токсоплазмозға зерттеу және тестілеу).

      132. Зертханалық зерттеулердің қорытынды нәтижесі мен мен таңбасы жоқ қан және оның компоненттері жеке тоңазытқыштарда немесе мұздатқыш камераларда, белгілі бір "Қан тексерілмеген! Беруге болмайды!" деген жазуы бар сөрелерде бөлек сақталады.

      133. Қан компоненттерін сақтауға арналған тоңазытқыштар және мұздатқыш камераларда негізгі және қосымша резервтік электр қоректендіру көздері болуы тиіс.

      134. Температураны бақылайтын автоматты жазатын құрылғы болмаған кезде деректер мұздатқыш камералардың және тоңазытқыштардың температуралық режим мониторингі температуралық режимді тіркеу журналына бір тәулікте кемінде үш рет енгізіледі.

      135. Қан және оның компоненттері тоңазытқыштарда немесе мұздатқыш камераларда қан тобына және резусына байланысты бөлек сақталады. Әрбір қан тобының сақталатын тоңазытқыштарының немесе мұздатқыш камераларның сөрелеріндегі таңбаларға тиісті белгілері болады.

      136. Қан және ЭМ барлық түрлері +20С+60С температурада сақталады. Сақтау мерзімі консерватқа тәуелді болады (мысалы, CPD - 21 күн, CPDA - 35 күн).

      137. ЛТҚ алынған эритроциттер +20С+60С температурада сақталады. Сақтау мерзімі консерватқа тәуелді болады (мысалы СРD – 21 күн, CPDA - 35 күн).

      138. ЛТҚ алынған эритроциттер +20С +60С температурада жуудан кейін 24 сағаттан аспайтын уақыт сақталады.

      139. ЭЖ барлық түрлері +20С+60С температурада сақталады. Сақтау мерзімі - 42 тәулікке дейін.

      140. Ресуспендиялық ерітіндідегі аферездік эритроциттердің барлық түрі +20С+60С температурада сақталады. Сақтау мерзімі 42 тәулікке дейін. Егер фильтрлеу немесе басқа әдістермен өңдеу жұмысы ашық жүйеде орындалса, онда сақтау мерзімі шектеулі +20С+60С температурада 24 сағаттан аспайтын уақытта болады.

      141. Фильтрлеу әдісімен лейкоциттері азайтылған эритроциттер асептикалық коннекторы жоқ контейнерлерді қосқан кезде шектеулі мерзімге +20С+60С температурада 24 сағаттан аспайтын уақытта сақталады.

      142. Криоконсервіленген эритроциттер -600С-800С температурада 5 жыл, сұйық азотта -1500С-1960С температурада он жылға дейін сақталады.

      143. Ерітілген криоконсервіленген эритроциттер ерітілгеннен және жуылғаннан кейін +20С+60С температурада 24 сағаттан аспайтын уақытта сақталады.

      144. Тромбоциттерді +200С+240С температурасын бір қалыпта ұстап тұратын валидациялық жағдайда 24 сағатқа дейін сақталған жаңа алынған қанның стандартты дозасынан алуға болады.

      145. Тромбоциттердің барлық түрін сақтау барысында +220С±20С температурада үнемі араластыру режимі қамтамасыз етіледі.

      146. Тромбомиксері бар термостат болған кезде, тромбоциттерді сақтау мерзімі дайындау сәтінен бастап 72 сағатты құрайды.

      Тапсыру (донация) кезінде қанның алғаш порциясын талдауға алып қалу және дайындау үдерісінің жабықтығын сақтағанда газ өткізетін арнайы қапшықтықтағы лейкофильтрленген тромбоциттер термостатта үнемі араластыру үстінде 5 тәулікке дейін сақталады. Жоғарыда аталған шарттар сақталғанда бактериалық контаминацияны бақылай отырып патоген-инактивация технологиясы сақтау мерзімін 7 тәулікке дейін ұзартады.

      147. Термостат болмаған кезде, тромбоциттерді сақтау мерзімі дайындау сәтінен бастап +220С±20С температурада 24 сағатты құрайды.

      148. Криоконсервіленген тромбоциттер төмен температуралы мұздатқышта -800С температурада 1 жылға дейін, - 1500С сұйық азот буында температурада бір жылдан артық сақталады.

      149. Гранулоциттерді және ЛТҚ +220С+240С температурада 24 сағатқа дейін сақталады.

      150. ЖМП дайындауға арналған қан тапсыру (донациядан) кейін +220С+240С температурада 6 сағаттан аспайтын уақытта немесе тапсырудан (донациядан) кейін (қан немесе плазма) дозасын температураны бір қалыпта ұстай алатын арнайы валидациялық жабдық арқылы +220С+240С температураға дейін жылдам мұздатылған кезде 18 сағаттан аспайтын уақытта сақталады.

      151. -250С және одан төмен температурада барлық түрдегі ЖМП 36 ай сақталады, -180С-250С температурада 3 ай сақталады.

      152. ЖМП криопреципитатты сақтау тәрізді осы Қағидаларға 153-тармаққа сәйкес жүзеге асырылады, бірақ ЖМП осы дозасына белгіленген бастапқы мерзімнен аспауы тиіс. Сақтау үшін -250С және одан төмен температура оңтайлы болып табылады.

      153. Егер қан компоненттері МҰ жеткізілген кезде бірден пайдаланылмаса, онда олар ұсынылған температурада сақталады.

      154. Қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының зертханалары қан және оның компоненттері, гемопоздік дің жасушалары донорларына АИТВ антиденелеріне тексеруді Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен "Клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша адамдарды АИТВ-инфекциясының болуына медициналық зерттеп-қарау қағидаларына" сәйкес ересек адамдарға № 1280 қаулысына сәйкес жүргізеді.

      155. Қанды және оның компоненттерін өткізу одан әрі медициналық пайдалану үшін денсаулық сақтау ұйымдарының өтінімдері бойынша жүзеге асырылады.

      156. Қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар мен қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды жүзеге асыратын медициналық ұйымдардың арасында мынадай негізгі тармақтарды: қан, оның компоненттері мен препараттарының қорын жасау, оларға тапсырыс беру, жеткізу және басқа да жағдайлардағы тәртіпті айқындауды көздейтін келісімшарт жасалады.

  Қанды және оның компоненттерін дайындау,
қайта өңдеу, сақтау, өткізу қағидаларына
1-қосымша

Қанды және оның компоненттерін тапсырғанда (донация) жанама
реакциялар пайда болған кезде донорға көрсетілетін алғашқы медициналық көмек

      1. Естен тану. Талып қалу – мидың өтпелі ишемиясы әсерінен кенеттен естен тану.

      Донордың "отырып" ақырын құлауымен, тері қабатының қуаң тартуымен, тамыр соғуы баяу немесе анықталмайды, қан қысымының күрт төмендеуімен және алқына демалумен сипатталады. Айналасына қалыпты реакциясының жоқтығы (күрт есеңгіреу, ұйқышылдық, дыбысқа және жарыққа, сәулелерге реакциясы жоқ).

      Медициналық көмек көрсетудің әдістері:

      1) донордың аяқтарын ақырын көтеріп шалқасынан жатқызу (бірақ басын төмен қарай емес);

      2) мойны мен кеудесін киімнен босатып, бетіне суық су себу;

      3) артериялық қан қысымын өлшеу және тамыр соғуын есептеу;

      4) өткір иісті сұйықтықтарды иіскету;

      5) жоғарыда аталған әрекеттер әсер етпеген жағдайда және систоликалық қан қысымы (бұдан әрі - АҚҚ) 100 мм. сын. бағ. дейін төмендегенде тері астында 1,0 мл натрийдің бензоат кофеинін немесе 0,5 мл метазонды немесе 1,0 мл кордиаминді енгізу;

      6) систоликалық қан қысымы 80 мм. сын. бағ. дейін төмендеген жағдайда көктамырды тауып, 09% 200-500 мл натрий хлориді ерітіндісін ағызып құю;

      7) тахикардия дамығанда немесе жүрек соғуы бұзылғанда жедел жәрдемді шақыру.

      2. Гипертензиялық криз - кенеттен қан қысымының көтерілуімен, өмірлік маңызы бар мүшелердің функциясының бұзылуымен немесе олардың даму қауіп-қатерімен, сондай-ақ нейровегетациялық бұзылу белгілерімен сипатталатын клиникалық синдром.

      Белгілері: кенеттен басталуы, қалтырау, қызу; құлақтағы шу, қорқыныш сезімі, тітіркену, гиперемия және тері қабатының сулануы, шөлдеу, бас ауыру, жүрек айну, көзі бұлдырау немесе көз алдының тұмандануы, тахикардия.

      Медициналық жәрдем көрсетудің әдістері:

      1) жедел медициналық жәрдем бригадасын шақыру;

      2) донорды басын көтеріп жатқызу;

      3) жүрек соғуының санын (бұдан әрі - ЖСС) және АҚҚ әрбір 15 минут сайын бақылау.

      4) пероралдық гипотензиялық дәрілік заттарды: 10 мг нифедипин – 1 таблетка немесе тіл астына нитроглицерин 1 таблеткасын беру немесе 25% магнезия сульфатының 5-10 мл көктамыр ішіне енгізу.

      3. Жүректің ишемиялық ауруы, ауыр стенокардия - кеуденің қысылуы мен қысып ауруы, төстің артына берілетін және сол қолға, мойынға, астыңғы жаққа, эпигастрийге таралатын аурысыну сезімінің клиникалық синдромы. Күйзеліс немесе артериялық қысымының көтерілуі салдарынан болуы мүмкін.

      Медициналық көмек көрсетудің әдістері:

      1) жедел медициналық жәрдем бригадасын шақыру;

      2) донорды ыңғайлы жатқызу, қажет болған жағдайда – жылыту;

      3) тіл астына нитроглицерин салу;

      4) бұлшық етке анальгин (кетонал, баралгин) енгізу немесе ауырсынуды басатын дәрілерді немесе таблеткадағы аспиринді беру;

      5) тері астына немесе көктамыр ішіне гепариннің 5-10 бірлігін енгізу;

      6) АҚҚ мен ЖСС бақылау.

      4. Анафилаксиялық шок – ағзаға құйылған аллергеннің әсерінен болатын қан айналымы, дем алысы және орталық нерв жүйесінің қызметі бұзылып, кенеттен дамитын, өмірге қауіп төндіретін патологиялық үдеріс.

      Тиісті белгілері: тері қабаты түсінің өзгеруі (тері гиперемиясы немесе бозару, цианоз), түрлі экзантемдер, қабақ, бет, мұрын қабатының ісінуі, суық жабыспалы тер, түшкіру, жөтелу, қышыну, жас ағу, жүрек айну, аяқтардың клонусты құрысқағы (кейде құрысқақ талмасы ұстау), қимылды мазасыздық, "өлім туралы үрей", еріксіз зәр, нәжіс, ішек желі шығуы.

      Жедел жәрдем:

      1) жедел медициналық жәрдем бригадасын шақыру;

      2) инені көктамырдан алмай, ағзаға аллергеннің одан әрі енуін тоқтату;

      3) донорды Тренделенбург бойынша жатқызу: аяқтарының басын сәл жоғары көтеріп, басын бүйірге қарай бұру, тілі қайырылып қалудың алдын алу, тұншығуды және құсық массалардың тыныс алу жолдарына түсуін болдырмау үшін астыңғы жақсүйекті көтеру;

      4) таза ауанын келуін қамтамасыз ету немесе оксигенотерапия жүргізу;

      5) жедел медициналық жәрдем бригадасы келгенге дейін шокқа қарсы әрекеттерді жүргізу:

      бұлшық етке тез арада 0,18% 0,3 - 0,5 мл (1,0 мл көп емес) эпинефрин ерітіндісін енгізу. Эпинефринді қайта құю қан қысымының бақылай отырып 5-20 минут аралықпен жүргізіледі;

      көктамырға енгізу мүмкіндігі болған кезде 1 мл эпинефринді (метазон) 250-500 мл 0,9% натрий хлориді ерітіндісімен араластырып, қалыпты АҚҚ (систоликалық АҚҚ 80-100 сын. бағ. төмен емес) қамтамасыз ететін жылдамдықпен жеке жүйе арқылы енгізу;

      антигистаминдік препараттарды енгізу - 1,0 мл 1% дифенгидрамин ерітіндісі;

      тамырішілік көлемді қалыпқа келтіру жөніндегі шараларды қабылдау: енгізілетін көлемі кемінде 1 литр 0,9% натрий хлориді ерітіндісімен венаішілік инфузияны ағызып жасау. Алғашқы 10 минутта гемодинамиканы тұрақтандыру болмаған кезде шоктың ауырлығына қарай коллоид ерітіндісін (полиглюкин, стабизол) 1 литрге дейін құю. Инфузиялық терапияның көлемі мен жылдамдығы АҚҚ мен донордың жағдайына байланысты айқындалады;

      аллергияға қарсы терапия ретінде: қан тамырына 90-150 мг преднизолонды ағызып енгізу керек, енгізуді АҚҚ қалпына келгенге дейін әрбір 10-15 минут сайын қайталау керек.

      5. Кез келген жағдайда:

      1) дем алысы бұзылған кезде жедел жәрдем келгенге дейін тыныс алу жолдарын ашуды (тазалауды) қамтамасыз ету және қажет болған жағдайда "ауызға ауыз", "мұрынға ауыз" әдістерін, бетперде арқылы Амбу қапшығымен жасанды дем алдыруды жүргізу;

      2) жүрек қызметі тоқтаған жағдайда жедел жәрдем келгенге дейін жүрекке жанама массаж жасау немесе жасанды демалдыру шараларын жасау.

      6. Алғашқы медициналық көмек көрсетуге арналған дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың қажетті тізбесі:

      1) Баллондағы медициналық оттегі (литр);

      2) Атропин сульфаты (0,1% - 1,0 мл, ампулаларда);

      3) Адреналин гидрохлориді (0,1% - 1,0 мл, ампулаларда);

      4) Преднизолон (30 мг - 1,0 мл, ампулаларда);

      5) Дофамин гидрохлориді (200 мг - 5,0 мл, ампулаларда);

      6) Эуфиллин гидрохлориді (2,4% - 10,0 мл, ампулаларда);

      7) Кордиамин (25% - 1,0 мл,) ампулаларда;

      8) Натрий кофеин-бензоаты (25% - 1,0 мл, ампулаларда);

      9) Магний сульфаты (25% - 10,0 мл, ампулаларда);

      10) Изоптин (5 мг - 2,0 мл, ампулаларда);

      11) Фуросемид (20 мг - 2,0 мл, ампулаларда);

      12) Нитроглицерин (0,005мг, таблеткада);

      13) Гепарин (25 000 МЕ - 5,0 мл., флакондарда);

      14) Аспирин (0,1 мг, в таблетках);

      15) Трамадол (50 мг - 1,0 мл, ампулаларда);

      16) Аналгин (50% - 1,0 мл, ампулаларда);

      17) Димедрол (1% - 1,0 мл, ампулаларда);

      18) Супрастин (20 мг - 1,0 мл, ампулаларда);

      19) Кальций глюконаты (10% - 10,0 мл, ампулаларда; 0,5 мг, таблеткада);

      20) Натрий хлоридтің в/і инфузияға арналған изотоникалық ерітіндісі (0,9% - 400,0 мл, флакондарда);

      21) В/і инфузияларға арналған стабизол ерітіндісі (6% -500 мл, флакондарда);

      22) Нифедипин (5мг, 10мг, таблетка);

      23) жүйелер, перифериялық катетерлер;

      24) ауақұбыры;

      25) бетпердесі бар Амбу қапшығы.

      7. Цитраттық жүктемеге байланысты интоксикация мен анемияны профилактикалауға арналған дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың қажетті тізбесі:

      1) кальций глюконаты;

      2) темір препараттары;

      3) поливитаминдік препараттар.

  Қанды және оның компоненттерін дайындау,
қайта өңдеу, сақтау, өткізу қағидаларына
2-қосымша

      Нысан

Плаценталық қанды тапсыру (донация) мониторингінің
ПАРАҒЫ (босандыру ұйымының персоналы толтырады)

      Ана туралы мәліметтер:

      ___________________________________________________________________

      Ананың Т.А.Ә.:

      ___________________________________________________________________

      Туған күні:

      ___________________________________________________________________

      Ұлты:

      ___________________________________________________________________

      Айырбастау картасының деректері:

Жүктілік кезіндегі зерттеулер

Зерттеу күні, қорытындысы

Ультрадыбыстық скрининг

10-14 апта


20-24 апта


30-34 апта


Биохимиялық скрининг

I-үшайлық (10-14 апта)


II-үшайлық (16-20 напта)



Инфекцияларға зерттеу

Күні, №, зерттеу нәтижесі

АИТВ-инфекциясы 1, 2


Мерез


В вирустық гепатиті


С вирустық гепатиті


Токсоплазмоз


ЦМВ-инфекциясы


Қызамық


Басқасы



      Плаценталық қанды тапсыру (донация) үдерісі

Босану күні:


Босану уақыты:


Кіндік жолына қысқышты салу уақыты:


Плаценталық қанды жинақтаудың ұзақтығы, минут:


Сусыз болған кезенінің ұзақтығы; мин./сағат:


Кіндік қанды жинақтау:

плацента бөлінгенге дейін

плацента бөлінгеннен кейін жүргізілді


      Нәресте туралы мәліметтер:

Баланың жынысы: баланың салмағы, грамм:

Апгар шкаласы бойынша баланың жай-күйі:

туу сәтінде


туудан кейінгі 5-10 минуттан соң



      Маманның Т.А.Ә. және лауазымы:

      ___________________________________________________________________

      Босандыру ұйымы:

      ___________________________________________________________________

  Қанды және оның компоненттерін дайындау,
қайта өңдеу, сақтау, өткізу қағидаларына
3-қосымша

Қан компоненттері этикеткасының үлгісі

      ___________________________________________________________________

      (өндіруші-ұйымның атауы)

      Қан компонентінің атауы____________________________________________

      Қан компонентінің көлемі _______________________________________ мл

      Тапсырудың (донация) тіркеу нөмірі ________________________________

      Қан компонентінің тіркеу нөмірі ___________________________________

      Антикоагулянт атауы________________________________________________

      Патогендерді инактивациялау үшін пайдаланылатын қоспаның атауы ____

      ___________________________________________________________________

      Компонент АИТВ 1,2, В және С гепатиттері, мерез вирустарының бар болуына зертханалық диагностикадан өтті

      Қан тобы, резус-тиістілігі (мөртабан) * ___________________________

      Тапсыру (донация) күні** __________________________________________

      Компонентті дайындау күні***_______________________________________

      ____________________________________________________ дейін жарамды**

      Сақтау температурасы ______________________________________________

      Инфекциялық және иммунологиялық қауіпсіздікті (лейкофильтрлеу, вирустазарту, карантиндеу, иондауыш сәулелеу) қосымша қамтамасыз етудің пайдаланған әдістері туралы ақпарат.

      Назар аударыңыз! Дәрігер қанды құю алдында: қан компонентінің және реципиенттің топтық және резус тиістілігін анықтауға; үйлесімділік сынамаларын жүргізуге; биологиялық сынаманы жүргізуге міндетті.

      * латынша бас әріптерімен белгіленеді (мысалы: АВ)

      ** араб сандарымен нүкте арқылы белгіленеді (мысалы: 25.09.2009 жыл)

  Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2012 жылғы 26 шілдедегі
№ 501 бұйрығына
3-қосымша
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
міндетін атқарушының
2009 жылғы 6 қарашадағы
№ 666 бұйрығына
3-қосымша

Қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау, құю қағидалары
1. Жалпы ережелер

      1. Осы Қағидалар қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау, құю (бұдан әрі - Қағидалар) медициналық ұйымдарда (бұдан әрі - МҰ) қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтаудың, құюдың тәртібін айқындайды.

      2. Құю пациент тамырына донорлық қанның компоненттерін және (немесе) препараттарын енгізу деп ұғынылады.

      3. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюдың негізгі қағидаттары:

      1) қанды, оның компоненттері мен препараттарын қауіпсіз және тиісті пайдалануға ықпал ететін саясаттың бар болуы;

      2) трансфузиялық терапия сапасын медициналық ұйым деңгейінде басқару жүйесін қанды, оның компоненттері мен препараттарын пайдалану мониторингі және бағалау жолымен құру;

      3) барынша жеделдігін, қанды, оның компоненттерін және қан препараттарын қолданудың қауіпсіздігі мен негізділігін балама емдеуді жүргізудің қолда бар мүмкіндіктерін есепке ала отырып қамтамасыз ету;

      4) қанды, оның компоненттері мен препараттарын пациент қанының зертханалық көрсеткіштері мен клиникалық деректері негізінде құю;

      5) трансфузиялық терапияны жүргізуге қатысатын қызметкерлерді үздіксіз оқыту болып табылады.

      4. МҰ-да қанды, оның компоненттері мен препараттарын құю қажеттілігін төмендету және мыналарды:

      1) қанды, оның компоненттері мен препараттарын құю қажеттілігіне әкелетін жағдайларды профилактикалау, ерте диагностикалау және тиімді емдеу;

      2) қан жоғалтуды төмендетуге арналған хирургиялық және қанды үнемдейтін әдістемелерді пайдалану;

      3) қазіргі заманғы қаналмастырғыларды (кристаллоидтер, қауіпсіз коллоидтер), рекомбинанттық препараттар, эритропоэза стимуляторы, сондай-ақ оттегітранспорттық қызметті қамтамасыз ететін препараттарды қоса алғанда қан көлемін ауыстыруға арналған баламаларды қамтамасыз ету;

      4) қанды, оның компоненттері мен препараттарын пайдаланудың негізділігін бақылау;

      5) қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды стандарттау мен талдауды қамтитын міндетті емес азайту үшін жағдай қамтамасыз етілуі тиіс.

      5. МҰ-да консультациялық-кеңесші орган (құрамында бас дәрігердің медициналық бөлім жөніндегі орынбасары, дәрігер-трансфузиолог, клиникалық бөлімшелердің меңгерушілері кіретін трансфузиялық кеңес) құрылады, ол:

      1) трансфузиялық терапия тиімділігіне және трансфузиядан кейінгі барлық асқынуларға талдау жүргізеді;

      2) қанды, оның компоненттері мен препараттарын құю үдерісінің әр кезеңі үшін мыналарды қамтитын стандартты операциялық рәсімдерді (СОР) бекітеді:

      қанға, оның компоненттері мен препараттарына жоспарлы және шұғыл тәртіпте тапсырыс беруді;

      өтінімдерді ресімдеу және қанды, оның компоненттері мен препараттарын трансфузиология бөлімшесінен (кабинетінен) алуды;

      топтық және резус-тиістілікті анықтау және/немесе жеке үйлесімдікке сынама жүргізу үшін қан үлгісін алуды;

      қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау мен тасымалдауды;

      құю алдында реципиентті сәйкестендіруді;

      трансфузиялық терапияны құжаттық ресімдеуді, құюға дейін, трансфузия кезінде және одан кейін реципиент жағдайына мониторинг жүргізуді;

      трансфузиядан кейінгі реакцияларды және асқынуларды тіркеу, талдау және емдеуді;

      қанды, оның компоненттері мен препараттарын жоюды.

      3) мамандардың қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды жүргізуге теориялық және практикалық дайындығына бағалау жүргізеді.

      6. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюдың әр сатысындағы қызметкерлердің өзара іс-қимыл тәртібі бірінші басшының бұйрығымен бекітіледі және мыналарды:

      1) жалпы аурухана бойынша және клиникалық бөлімшелерде қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды ұйымдастыру үшін жауапты мамандарды;

      2) қанды, оның компоненттері мен препараттарын жоспарлы және шұғыл түрде жеткізу тәртібін;

      3) қан, оның компоненттері мен препараттарының жеткілікті қорын, оларды сақтау шарттарын және қан өнімдерін пайдалануда суықтық тізбек қағидатын сақтауды қамтамасыз етуді;

      4) иммундық гематологиялық зерттеулерді жүргізудің тәртібін анықтайды.

      7. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюға қатысты түрлі аурулар мен синдромдарды емдеу осы Қағидалардың 3, 4, 5, 6, 7, 8 және 9-тарауларына сәйкес болуы тиіс. Трансфузияға айғақтарды анықтау бойынша келіспеушіліктер кезінде дәрігер осы тармақта көрсетілген тарауларды басшылыққа алуы тиіс.

      8. МҰ-да қанды, оның компоненттері мен препараттары санкцияланбаған қол жеткізуден қорғалған жерде сақталуы тиіс.

      9. Сақтау үшін санкцияланбаған қолжеткізуді шектейтін құлыптармен жабдықталған арнайы тоңазытқыш жабдық пайдаланылады. Тоңазытқыш жабдық резервтік электрмен қоректендіру көздерімен қамтамасыз етілуі тиіс. Сақтау кезінде қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтаудың температуралық режиміне күн сайын (үш реттен кем емес) бақылау жүргізіледі.

      10. Түрлі топтардағы және тиістілік резусы әр түрлі қан және оның компоненттері жеке тоңазытқыштарда сақталады, жеке тоңазытқыш бөлу мүмкіндігі болмағанда, бір тоңазытқыштың ішінде тиісінше таңбаланған жеке сөрелер бөлінеді.

      11. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын МҰ-ға тасымалдау мынадай талаптарға сәйкес жеткізіледі:

      1) трансфузияға дейінгі жол жүрудің барлық кезеңінде қанның әрбір компонентін сақтауға арналған температуралық режим (бұдан әрі – "суықтық тізбек");

      2) құрамында эритроциттер бар қан компоненттерінің жылуоқшаулағыш контейнерлерде +20С–тан +100С–қа дейінгі температура кезінде санитариялық-гигиеналық талаптарды сақтай отырып тасымалдауға жол беріледі;

      3) тромбоциттер жылуоқшаулағыш контейнерлерде +220С± 20С–қа дейінгі температура кезінде санитариялық-гигиеналық талаптарды сақтай отырып тасымалданады;

      4) жаңа мұздатылған плазма және криопрецилитат суықагенттер бар жылуоқшаулағыш контейнерлерде санитариялық-гигиеналық талаптарды сақтай отырып тасымалданады;

      5) диагностикалық стандарттар жылуоқшаулағыш контейнерлерде +20С–тан +100С–қа дейінгі температура кезінде тасымалданады;

      Ілеспе құжаттар сақталуы қамтамасыз етілетін жағдайларда беріледі.

      12. МҰ құрамында эритроциттер бар қан компоненттердің және жаңа мұздатылған плазманың азаймайтын (кемінде екі күндік) резервін сақтауды қамтамасыз етеді. Қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдардан алшақ жерде орналасқан елді мекендердегі МҰ үшін азаймайтын резервтің көлемі қан компоненттерін қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын өңірлік ұйымнан жеткізу кестесі бойынша және қан компоненттерінің қажеттілігін есепке ала отырып айқындалады. Сақтау мерзімі аяқталған резервтік қан компоненттері есептен шығарылуға және жойылуға жатады.

      13. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құю түрлі аурулар немесе жағдайлар кезінде пациентке организміне жетіспейтін нақты жасушалы немесе ақуыз компоненттерінің орнын толтыру қағидаты бойынша жүргізіледі.

      14. Реципиент үшін қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюдың жағымды әсері мыналар болып табылады:

      1) айналымдағы эритроциттердің мөлшерін көбейту және эритроциттерді құйған кезде гемоглобин деңгейін көтеру;

      2) жаңа тоңазытылған плазманы құю кезінде купаждау немесе жіті диссеминацияланған қан тамыры ішіндегі ұйып қалудың күшеюін болдырмау;

      3) жаңа тоңазытылған плазманы, криопреципитатты құю кезінде геморрагиялық синдромды купаждау және тапшылығы негізгі сырқатпен белгіленетін ұю жүйесі факторларының деңгейін ұлғайту;

      4) спонтанды тромбоцитопениялық қанауды тоқтату, тромбоциттерді құйған кезінде тромбоциттер санының өсуі;

      5) гранулоциттерді құйған кезде перифериялық қандағы нейтрофилдер санының көбеюі.

      15. Осы Қағидаларға 1-қосымшада көзделген трансфузиядан кейінгі асқынулар реципиент үшін қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюдың теріс салдарлары болып табылады.

      16. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды тағайындауға айғақтарды, сондай-ақ оны дозалауды осы Қағидалардың 3, 4, 5, 6, 7, 8 және 9-тармақтарына сәйкес қанның жасушалық немесе өзге компоненттерінің тапшылығы немесе дисфункциясының клиникалық белгілерімен расталатын зертханалық деректердің негізінде емдеуші немесе кезекші дәрігермен (дәрігерлер консилиумымен) айқындалады.

      17. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құю жүргізілетін МҰ-да қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюдың қажеттілігін негіздеуге мүмкіндік беретін тәулік бойғы зертханалық қамтамасыз ету болуы тиіс. Зерттеулердің қажетті көлемі: қанның жалпы талдауы (гемоглобин, гематокрит, тромбоциттер саны), қышқыл-сілтілік жағдай мен қан газдарының талдауы, несептің жалпы талдауы, жалпы ақуыз (альбумин), коагулограмманың негізгі көрсеткіштері, оның ішінде жаңа туған нәрестелер үшін (микроәдіспен немесе қанды ең аз мөлшерде алумен). Құрамында гематологиялық бөлімшесі бар МҰ-да гемостаз жүйесінің факторларын анықтау мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.

      18. Құйылатын қанның компоненттері реципиент қанының резус тиістілігіне қарай және АВ0 жүйесінің тобына сәйкес болуы тиіс.

      19. Қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар құюдан кейінгі Келл антигенімен себептесетін асқынулардың алдын алу мақсатында құю үшін клиникаға құрамында аталмыш факторы жоқ эритроциттер жүзіндісі (бұдан әрі – ЭЖ) немесе эритроциттік масса (бұдан әрі – ЭМ) береді. Келл-оң реципиенттерге Келл-оң эротроциттер құйылады. Плазмалық-когуляциялық гемостаз корректорларын (плазманың барлық түрлері), тромбоциттерді құйған кезде Келл антигены есепке алынбайды.

      20. Анамнезде трансфузиядан кейінгі асқынуларға, гемолиздік ауруы бар баланың туылуымен аяқталған жүктілікке көрсетілімдер бар реципиенттерге, сондай-ақ аллоимундық антиденелер бар реципиенттерге қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымның зертханасында қанды, оның компоненттері мен препараттарына жеке іріктеп алу жүргізіледі. Миелодепрессия, лейкоз, немесе апластикалық синдромы бар реципиенттерге бірнеше рет құю жасау қажетті болған кезде, антиген құрылымы бойынша сәйкес донорды іріктеп алу мақсатында реципиенттің фенотипі зерттеледі.

      21. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құюды жүргізуге, МҰ бірінші басшысының бұйрығымен трансфузиялық терапияны жүргізуге рұқсат берілген дәрігер-трансфузиологтың немесе дәрігердің (емдеуші немесе кезекші) құқығы бар. Операция уақытында негіздеме мен тактиканы дәрігер-анестезиолог анықтайды, ал құюды операцияға немесе наркозға қатыспайтын дәрігер-трансфузиолог немесе дәрігер (емдеуші немесе кезекші) жүргізеді.

      22. Алдын ала АИТВ-ға, В және С гепатиттеріне, мерезге зерттелмеген қан, оның компоненттері құюға жіберілмейді.

      23. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын құю асептика қағидаларын сақтай отырып жүргізіледі.

      24. Иммунологиялық реакциялардың алдын алу мақсатында реципиенттердің жоғарыда аталған контингенті (балалар, босандыру мекемелерінің реципиенттері, иммунодепрессиясы бар және трансфузияға тәуелді тұлғалар) вирустазартылған немесе карантинделген қан компоненттерімен қамтамасыз етіледі.

      Инфекциялық асқынулардың алу мақсатында реципиенттердің көрсетілген контингенті (балалар, жүкті әйелдер, иммундық депрессиясы бар тұлғалар) вирустазартылған немесе карантинделген қан компоненттерімен қамтамасыз етіледі.

      Иммундық компрометациялық реципиенттерде, мысалы, айқын иммундық тапшылығы кезінде иммундық депрессиялық терапияны қабылдайтын реципиенттерде, дене салмағы жеткіліксіз жаңа туған нәрестелерде, құрсаққа қан құюда, қанды және оның компоненттерін туыстарынан құйғанда "трансплантант қожайынға қарсы" асқынуын профилактикасы үшін қанның және оның компонентерінің иондаушы сәулеленуі жүргізіледі. Бұдан басқа, сәулеленген қан компоненттерін реципиенттердің барлық санатын емдеуде осы Қағидаларға 2-қосымшада көзделген сәулеленген қан және оның компоненттерін пайдаланудың тәртібі және айғақтарына сәйкес пайдалануға болады.

      Қанды, оның компоненттерін сәулелеу шарасы қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдарда тиісті жабдықтар болған кезде пайдаланылады.

      25. Реципиентте антиэритроциттік, антилейкоциттік немесе антитромбоциттік антиденелер болғанда, қанды, оның компоненттерін антигеннің құрылымы бойынша іріктеп алу қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымының мамандандырылған зертханасында жүргізіледі. Егер ЭЖ немесе ЭМ реципиентке жеке қан қызметі ұйымының мамандандырылған зертханасында іріктеп алынған болса, трансфузияны орындайтын дәрігер оны құю алдында реципиенттің, донордың қан тобын анықтайды, алынған деректемелерді ілеспе құжаттағы ақпаратпен салыстырады, АВ0 жүйесі бойынша жеке үйлесімділікке зерттеу өткізеді және биологиялық сынамаларды жүргізеді.

      26. Қанды, оның компоненттерін құюға кірісер алдында дәрігер олардың құю үшін жарамдылығына көз жеткізу қажет: қаптаманың тұмшаланып жабылуын, белгілеуді көзбен шолу, ішіндегі заттың сапасына макроскопиялық бағалауды жүргізуі.

      27. Құрамында эритроциттер бар қан компоненттерінің жоспарлы немесе шұғыл тәртіпте құйған кезде құюды орындайтын дәрігер бұрын жүргізілген зерттеулерге және жазбаларға қарамастан, трансфузия алдында мыналарды жеке орындайды:

      1) реципиенттен оның тегін, атын, әкесінің атын, туған жылын сұрап нақтылау және оларды медициналық картаның титул парағында көрсетілген дерректермен салыстырып тексереді. Деректер сәйкес келуі тиіс және реципиент оларды мүмкіндігіне қарай растауы қажет (құю наркоз кезінде немесе емделуші ес-түссіз халде жатқан жағдайларда жасалуын қоспағанда);

      2) әр құю алдында реципиенттің қан тобын АВ0 және Резус жүйесі бойынша МҰ-да реципиенттерге иммундық гематологиялық зерттеулер жүргізу әдістеріне осы Қағидаларға 3-қосымшаға және талаптарына сәйкес қайта тексеру және алынған нәтижені медициналық картадағы деректермен салыстырып тексереді;

      3) донорлық қан компоненттерін қан тобын АВ0 және Резус жүйесі бойынша қайта тексеру және алынған нәтижені медициналық картадағы деректермен салыстырып тексереді;

      4) донордың эритроциттері мен реципиенттің қан сарысуы резусын және АВ0 жүйесі бойынша жеке үйлесімділігіне осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес сынамалар жүргізеді.

      5) биологиялық сынақ өткізеді.

      28. МҰ-да "Денсаулық сақтау ұйымдарының үлгі штаттары мен штат нормативтерін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 7 сәуірдегі № 238 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6173 тіркелген) бекітілген үлгі штаттар және штат нормативтерге сәйкес жасақталған штаттар болған кезде осы Қағидалардың 27-тармағының 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген іс-шараларды трансфузиология бөлімшесінің (кабинетінің) дәрігері (трансфузиолог немесе трансфузиология мәселелері бойынша біліктілікті арттырудан өткен және трансфузиолог немесе дәрігер-зертханашының сертификаты бар дәрігер-зертханашы) орындайды.

      29. Плазмалық немесе құрамында эритроциттер жоқ өзге де қан компоненттерін құйған кезде құюды жүргізетін дәрігер реципиенттің қанын АВ0 және Резус жүйесі бойынша қайта тексереді, деректерді қан немесе оның компоненттері бар контейнердегі этикетка деректерімен салыстырып тексереді, биологиялық сынақ өткізеді.

      30. МҰ-ғы реципиентердің қанына иммундық гематологиялық зерттеулерді жүргізген кезде осы Қағидаларға 3-қосымшаны және өндіруші-кәсіпорынның реагенттер жиынтығына қоса беріліп отырған нұсқаулықтарға сәйкес келетін талаптар мен әдістерді басшылыққа алады.

      31. Реципиенттің қан тобын резус тиістілігін анықтаудың қиын диагностикаланатын немесе анықталмайтын жағдайлары кезінде шұғыл жағдайларда құрамында теріс (0(1) Rh(-), ЖМП – төртінші топ АВ(ІV) эритроцит бар компоненттерін құюға жол беріледі.

      32. АВ0 жүйесінің қан топтары бойынша үйлесімділікке сынамалар реципиенттің, центрифугалау немесе тұндыру арқылы алынған қан сарысуынан орындалады. Қан реципиенттен тікелей құю алдында алынады. Құрамында эритроциттер бар орталарды бірнеше рет құйған кезде иммунологиялық асқынулардың алдын алу мақсатында МҰ-да әр құю алдында антиэритрициттік антиденелер бар-жоғына реципиенттің қан сарысуына скрининг жүргізу ұсынылады.

      33. Құю алдында қан, оның компоненттері (ЭМ немесе ЭВ) бар контейнер тоңазытқыштан алынады және +300С+360С температураға дейін қыздыруға арналған арнайы құрылғыларды ғана пайдалана отырып жылытылады. "Inline" қыздырғыштарын қолдану ұсынылады.

      34. Биологиялық сынама кез келген трансфузияның алдында және қанның, оның компоненттерінің немесе препараттардың, оның ішінде жеке іріктеп алынған немесе фенотиптелген әрбір жаңа дозасы алдында, қан, оның компоненттерінің көлеміне, оны енгізудің жылдамдығына және құюдың шұғылдығына қарамастан жүргізіледі.

      35. Биологиялық сынаманы жүргізу кезінде бір рет бір-екі минут бойы 60 тамшы (екі-үш миллилитр) қан, оның компоненттері мен препараттары құйылады, одан соң құю тоқтатылады және үш минут бойы реципиентке бақылау жүргізіледі. Жалпы жағдайына, тамыр соғуы, тыныс алуы, артериялық қысымы, терісінің түсіне бақылау жасалады, дене температурасы өлшенеді. Мұндай процедура екі мәрте қайталанады.

      36. Биологиялық сынама жүргізу уақытында қалтырау, белдің ауыруы, дененің қызуы, кеуденің қысылу сезімі, бас ауруы, лоқсу және жүрек айну пайда болса, веноздық енгізуді үзбей құюды дереу тоқтату және бұл компонентті құюдан бас тарту қажет.

      37. Қанды және оның компоненттерін наркоз кезінде құю уақытында реакция немесе басталып келе жатқан асқынулар туралы операциялық жараның қанауының себепсіз күшеюінен, артериялық қысымның төмендеуінен және тамыр соғуының жиілеуінен, несеп қабын катетерлеу кезінде зәр түсінің өзгеруінен, сондай-ақ бұрын болған гемолизді анықтауға арналған сынаманың қорытындысы бойынша пайымдайды. Мұндай жағдайларда құю тоқтатылады. Хирург және анестезиолог, трансфузиологпен бірге гемодинамикалық бұзылулардың себептерін анықтайды. Егер олардың болуына құюдан басқа себеп болмаса, онда бұл қан компоненті құйылмайды. Құюды одан әрі қарай жүргізу мәселесі жеке іріктеу мүмкіндіктерін немесе әмбебап қан компоненттерін пайдалануды есепке ала отырып шешіледі.

      38. Құрамында эритроциттер бар қан компоненті бар контейнерге құю алдында зауытта дайындалған натрий хлоридтің стерильді 0,9% изотоникалық ерітіндісінен (апирогендік) басқа, қандай да бір өзге дәрі-дәрмектерді немесе ерітінділерді салуға тыйым салынады.

      39. Құю аяқталғаннан кейін реакция және асқыну пайда болу жағдайын бақылау үшін қалған қанның немесе оның компонентінің азғана мөлшері бар (5-10 мл) донор контейнері және реципиенттің, жеке үйлесімділікке сынама жүргізуге пайдаланылған қаны және төлқұжаттық деректері бар пробирка 48 сағат бойы тоңазытқышта (+20С-тан +60С-қа дейін) міндетті түрде сақталуы тиіс.

      40. Құюдан кейін:

      1) реципиент екі сағат бойы төсекте жату режимін сақтайды;

      2) трансфузиядан кейінгі реакциялар мен асқынуларды ерте диагностикалау үшін:

      әр сағат сайын үш реттен реципиенттің дене температурасын және артериялық қысымы өлшенеді. Бұл көрсеткіштер құрамында эритроциттер бар орталар трансфузиялар құралдарының хаттамасында немесе қан компоненттері мен препараттарының трансфузиялары хаттамасында "Денсаулық сақтау ұйымдарының бастапқы медициналық құжаттама нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6697 тіркелген) (бұдан әрі - № 907 бұйрық) бекіткен нысан бойынша белгіленеді;

      зәрдің шығуы, зәрдің түсі бақыланады, осы көрсеткіштер құрамында эритроциттер бар құралдарының трансфузиясы немесе қан компоненттері мен препараттарының трансфузиясы № 907 бұйрықпен бекітілген нысандағы хаттамаларда жазылады. Зәрдің түсінің өзгеруі жіті гемолизді растауы мүмкін;

      трансфузиядан кейін келесі күні қанның және зәрдің клиникалық талдау жүргізеді.

      41. Клиникалық бөлімшелерге берілген қан компоненттері қайтаруға жатады. Қанның, оның компоненттері мен препараттарының қалдықтары, оның ішінде гемакон ішіндегісін (балаларда) толық пайдаланбағанда жойылуға жатады. Медициналық қалдықтарды (биоматериалды) жинақтау, сақтау және жою Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 87 қаулысымен бекітілген Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар санитариялық қағидаларына (бұдан әрі - Санитариялық қағидалар) сәйкес жүргізіледі.

      42. Жіті көлемді қансырау жағдайын және немесе геморрагиялық синдром (ұю жүйесі факторларының тапшылығы немесе тромбоцитопения), әсіресе қажетті қан компоненттерінің жеткілікті мөлшері болмаған төтенше жағдайларда нақты көрсеткіштерімен, сондай-ақ алмастырып құю, оның ішінде жаңа туған нәрестелердің гемолиздік ауруын емдеуді қоспағанда, донордың консервіленген, жаңа алынған қаны құйылмайды.

      43. Қанды және оның компоненттерін құю көлемін төмендету үшін МҰ-да қан жинақтаушы технологиялар және аллогендік қан компоненттерін құюдың баламалары пайдаланылады, оларға мыналар жатады:

      1) қанды немесе оның компоненттерін аутологиялық құю (бұдан әрі - аутогемотрансфузия);

      2) гемодилюция

      3) реинфузия

      4) гемопоэза мен лейкопоэза, коагуляциялық гемостаз факторларының синтезін ширату.

      44. Аутогемотрансфузия – реципиентке өзінің қанын немесе өзінің қанынан алдын ала дайындалған оның компоненттерін құю (қайтару). Аутогемотрансфузия кезінде аллоиммунизация, инфекция берілу қаупі болмайды, трансфузиялық реакция қаупі және қанның гомологикалық компоненттеріне мұқтаждық азаяды, қан құрауыштарымен орынбасушылық трансфузиялық терапияның қауіпсіздігі қамтамасыз етіледі, эритроцит өндірілуі ширатылады.

      45. Аутогемотрансфузиялық жаңа алынған қанды қолдану үшін айғақтар мыналар болып табылады:

      1) қанайналымының 20%-дан астам мөлшерін жоғалту болжанатын күрделі және көлемді хирургиялық жоспарлы операциялар (ортопедия, кардиохирургия, урология);

      2) қан тобы сирек кездесетін емделушілерге донорлық қан компоненттерінің барабар мөлшерін іріктеп алу және құюдың мүмкін болмауы;

      3) хирургиялық жоспарлы емдеу кезінде қан компоненттерін құю айғақтары болғанда емделушілердің қан құюдан бас тартуы.

      46. Аутогемотрансфузия тікелей операцияға дейін немесе анестезия басталғанға дейін, уақытша қансыраудың орнын тұзды ерітінділермен және плазманы ауыстырушылармен міндетті толтырумен нормоволемияны немесе гиперволемияны ұстай отырып қанның 1-2 мөлшерін (600-800 мл) дайындау жолымен жүргізіледі.

      Жаңа алынған қанның дайындалған дозалары дер кезінде немесе операциядан кейін бірден пайдаланылады және олар 12 сағаттан артық сақталмайды.

      47. Эритроциттердің реинфузиясы өз қанын өзіне құюдың бір түрі болып табылады және пациентке жара немесе ұйыма қуысына (құрсақ, кеуде) құйылған және ол жерде 8 сағаттан аспайтын уақыт болған, өзінің жуылған эритроциттерін құюды білдіреді.

      48. Реинфузияны аппараттық (Cell Saver типтес аппараты) әдіспен ғана жүргізуге болады.

      49. Пациент аутологиялық қан дайындамасына ақпараттандырылған келісім беруі қажет және ол науқастың медициналық картасына жазылады. Пациентті емдеуші дәрігер оған қан компоненттерін тапсырудың (донациясының) ерекшеліктері, болуы ықтимал реакциялары туралы хабардар етеді. Аутологиялық қанға тестілеу жүргізілмейді. Аутологикалық қанды таңбалау кезінде этикеткада "аутогемотрансфузия үшін" деген сөздер болуы тиіс.

      50. Қанды тапсыру (донацияға) рұқсат беру критерийлері жалпы әдеттегі донорларға арналғандай болып келеді. Аутодонорлар үшін жасына қарай шектеудің жоғарғы шекарасы болмайды, әрбір нақты жағдайда аутодонорлық мүмкіндіктің болуы туралы шешімді емдеуші дәрігер трансфузиологпен бірге емделушінің немесе оның заңды өкілдерінің пікірін есепке ала отырып қабылдайды. Төменгі жас шегі пациент денесінің дамуына және соматикалық жағдайына қарай анықталады.

      51. Дене салмағы 50 киллограммнан (бұдан әрі - кг) астам адамдар үшін бір рет қанды тапсыру (донация) көлемі 450 милилитрден (бұдан әрі - мл) аспауы тиіс, ал дене салмағы 50 кг-нан аз адамдар үшін қанды тапсыру (донация) көлемі – 8 мл/кг дене салмағынан аспау қажет. Дене салмағы 30 кг-нан аз адамдарға терапиялық аутодонорлыққа рұқсат берілмейді. Антикоагулянтты ерітіндінің мөлшері эксфузияланатын қанның мөлшеріне пропорционалды азаяды. Аутодонордың гемоглобин деңгейі әр донация алдында 110 г/л-ден, гематокрит деңгейі – 33%-дан төмен болмауы керек.

      52. Аутологикалық қан берудің жиілігін емдеуші дәрігер және трансфузиолог анықтайды. Бұл ретте плазма көлемі және жалпы ақуыз бен альбумин деңгейі 72 сағатан кейін қалпына келетінін ескеру қажет, яғни жоспарлы операция алдындағы соңғы қан беру үш тәулік бұрын жасалады.

      53. Аутодонорлыққа кез келген белгіленген инфекция ошағы немесе бактериемиясы бар адамдар (алдын ала санация жасау қажет), тұрақты емес стенокардия верификациясы, қолқа стенозы, орақпішінді жасушалы анемия, тромбоцитопения (тромбоциттер саны 180 х 109/л) кезінде жол берілмейді.

      54. Өз қажетілігі үшін дені сау адамдардың шарт негізінде аутологиялық қан және оның компоненттерін дайындаудың өзге түрі болып табылады. Аутологиялық қанды дайындау Қанды және оның компоненттерін дайындау, өңдеу, сақтау, өткізу қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

      Қан компоненттерін Қанды және оның компоненттерін дайындау, өңдеу, сақтау, өткізу қағидаларының 6-тарауыда сәйкес белгіленген сақтау мерзімі өткеннен кейін олар аутодонор сұранысына ие болмаған жағдайда аутоқанның барлық дайындалған компоненттері Санитариялық қағидаларға сәйкес жойылады.

      55. Жіті қансырау, геморрагиялық синдромы пациенттерді емдеуде немесе олардың өршу қаупі туындаған кезде пациент денесін жылытуы керек және дене қызуын кемінде 360С температурада сақтауды қамтамасыз етіледі. Бұл үшін операциялық бөлме немесе қарқынды терапия палатасындағы температураны +250С деңгейінде ұстап, барлық енгізілетін ерітінділерді +300С+360С температурасына дейін жылыту керек.

      56. Қан компоненттерінің құю көлемін азайту үшін мыналарды қолдану ұсынылады:

      1) операция алдындағы және операциядан кейінгі кезеңде гемоглобин деңгейін толықтыру үшін эритропоэза ширықтырушылар және темір препараттары;

      2) химиотерапия жүргізу, сепсисті емдеу және иммунитет тапшылығы кезінде қанның лейкопоэза ширықтырушылар;

      3) кагуляциялық гемостаз К-тәуелді факторларының синтезін қалыпқа келтіру үшін К витаминін операция алдындағы және операциядан кейінгі кезеңде пайдалану қажет.

      Нәрестелердің геморрагиялық ауруының алдын алу үшін нәрестелерге және коагулопатияны емдеу кезінде К витаминін көктамыр ішіне енгізу көрсетіледі.

      57. Қан компоненттері трансфузиясының баламасы ретінде мына препараттар қолданылады:

      1) О2 және СО2 тасымалын қамтамасыз ететін газ тасымалдау функциясы бар қан алмастырғыштар;

      2) Коагуляциялық қан тоқтатудың рекомбинантты факторлары.

      58. Газ тасымалдау функциясы бар қан алмастырғыштар және рекомбинантты факторлар пайдалану жөніндегі нұсқаулыққа қатаң сәйкестікте қолданылуы қажет.

2. Қанды, оның компоненттері мен препараттарын негіздеу және ресімдеу тәртібі

      59. Клиникаға келіп түскен кезде барлық әлеуетті реципиенттердің қан тобы мен резус тиістілігін анықтайды және растайды: (жоспарлы немесе шұғыл операция алдындағы хирургиялық бейіндегі пациенттер, трансфузия жасауды қажет ететін геморрагиялық синдром немесе өзге де асқынулар туындауы мүмкін босанатын әйелдер мен терапиялық пациенттер, сондай-ақ бір жасқа дейінгі балалар). Эритроциттерге қарсы тұрақты емес антиденелердің скринингі барлық әлеуетті гемокомпонент реципиенттер үшін (қанның топтық және резус тиістілігіне қарамастан) міндетті болып табылады.

      Зерттеудің нәтижесі бар бланк медициналық картаға титул парағының ішкі жағына жапсырылады. Емдеуші дәрігер зерттеу нәтижесінің деректерін медициналық картаның сыртқы бетіне көшіріп жазады және қолын қойып растайды.

      60. Пациент шұғыл тәртіппен түскен жағдайда және құюды жүргізу қажет болған кезде қан тобы және резус тиістілігі кезекші дәрігермен анықталады. Пациент қанының топтық және резус тиістілігін растауды бір тәулік ішінде жүргізеді. Зерттеуге арналған қан реципиенттен трансфузиядан бұрын алынады және тоңазытқышта +20С+60С температурада сақталады. Зерттеудің нәтижесі бар бланк медициналық картаға титул парағының ішкі жағына жапсырылады.

      61. Қан тобы және резус тиістілігі туралы деректерді медициналық картаның титул парағына өзге құжаттардан алып жапсыруға, сондай-ақ емделуге жатқызудан бұрын жасалған топтық және резус тиістілікті қабылдауға жол берілмейді.

      62. Қан компоненттерінің трансфузиясы алдында реципиентті АИТВ, В және С гепатиттеріне тексеру қажет, ал шығару кезінде шығару эпикризінде алты айдан кейін немесе уәкілетті орган белгілеген мерзімде АИТВ-ға, В және С гепатиттеріне қайта тексеру қажеттігі көрсетіледі.

      Реципиентті АИТВ антиденелеріне қайта тексеруді Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 3 қарашадағы № 1280 бұйрықпен бекітілген Клиникалық және эпидемиологиялық айғақтар бойынша адамдарды АИТВ-инфекциясының болуына медициналық зерттеп-қарау қағидаларына сәйкес ересек адамдарға АИТВ-инфекциясын зертханалық диагностикалау алгоритмімен белгіленген.

      Реципиентті гепатиттерге зерттеу 6 айдан кейін немесе уәкілетті орган белгілеген мерзімде жүргізіледі. Сәбилер мен бір жасқа дейінгі балаларда зерттеу ананы жоғарыда аталған инфекциялар маркерлеріне тексеруді есепке ала отырып жүргізіледі.

      Реципиент қанының үлгілерін АИТВ, В және С гепатиттеріне тексеру зертханалық тексеру жабық үлгідегі автоматтандырылған талдауыштарда иммунологиялық және молекулалық-биологиялық әдістер арқылы жүргізіледі.

      63. Қабылдау бөлімшесінің дәрігері немесе емдеуші дәрігер трансфузиялық және акушерлік сырқаттарға қатысты мынадай мәліметтерді анықтап медициналық картаға енгізуі қажет:

      1) бұрын қан құю болды ма, қашан және немен байланысты;

      2) трансфузиядан кейінгі асқынулар, баланың гемолиздік аурумен туылуымен аяқталған жүктіліктер болды ма.

      64. Құюды жүргізудің алдында пациенттің немесе он алты жасқа толмаған пациенттер үшін пациенттің немесе ата-аналарының, қамқоршыларының немесе қорғаншыларының, жақын туыстарының, ал психикалық ауруы бар пациенттер үшін ақпараттандырылған ерікті келісімі осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес құюды жүргізу мүмкіндігінің бастапқы шарты болып табылады. Дәрігер пациентті немесе оның заңды өкілдерін қанның, оның компоненттерінің немесе препараттарының күтілетін жағымды әсері туралы және ықтимал асқынулар туралы ақпарат береді.

      Шұғыл жағдайларда, көрсетілген тұлғалардың келісімін алу мүмкіндігі болмаған жағдайда құжатпен ресімделген шешімді дәрігерлік комиссия қабылдайды. Дәрігерлік комиссия бір тәулік ішінде тек қана бір құюды немесе қан компонентінің бірнеше дозасын құю туралы шешім қабылдайды.

      65. Егер пациент (немесе оның заңды өкілдері) құюдан бас тартса, бұл шешім осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес құжатпен ресімделеді және емдеуші дәрігер және бөлімше меңгерушісі құжатқа бұрыштама қояды.

      66. Пациент немесе оның заңды өкілдері құюдан үзілді-кесілді бас тартқан жағдайда дәрігерлер пациент өмірін сақтап қалу үшін барлық балама әдістерді пайдалануға міндетті.

      67. Құюды жүргізу туралы шешім қабылдайтын дәрігер (дәрігерлер, консилиум) сырқатнамада, бұлардың негізінде берілген шешім қабылданып отырған осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес зертханалық және клиникалық деректерді көрсете отырып "Трансфузия алдындағы эпикризді" ауру туралы тұжырымды ресімдеуі қажет, сондай-ақ қан компоненттерінің немесе препараттарының есептелген дозасын көрсету тиіс. Айғақтар (оның ішінде тұжырымдамалар бойынша) және дозалар осы Қағидалардың 3, 4, 5, 6, 7, 8 және 9-тараулардың қосымшаларына сәйкес болуы тиіс.

      68. Дәрігер (дәрігерлер, консилиум) құюдан өзін тежеу немесе бас тарту туралы шешімді осы Қағидалардың 3, 4, 5, 6, 7, 8 және 9-тарауларының негізінде немесе клиникалық немесе өзге жағдайларды есепке ала отырып қабылдай алады. Мұндай шешім қабылданған жағдайда, бұл шешім негіздемелері көрсетіле отырып, медициналық картада ресімделуі тиіс.

      69. Дәрігер әр құю кезінде құрамында эритроциттер бар заттар трансфузиясының хаттамасын немесе қан компоненттері мен препараттары трансфузиясының хаттамасын № 907 бұйрықпен бекітілген нысаны бойынша толтырады.

      70. Биологиялық сынама уақытында, құю кезінде немесе одан кейін асқынулар дамыған жағдайда, реципиенттің жағдайын, өмірлік маңызды функциялар мониторингінің деректерін, емдеу әдістері мен емдеудің нәтижелілігін сипаттай отыра толық жазба (жазбалар) жасалады. Реципиенттің қаны мен несебіне шұғыл зертханалық бақылау жасалады. Реакция немесе асқыну дамыған қан немесе оның компоненті бар гемакон және реципиент асқыну дамығанға дейін 12 сағат ішінде алған қан немесе оның компонентінің қалдықтары бар гемакондар өңірлік қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдарда сараптама жүргізілгенге дейін +20С+60С температура кезінде тоңазытқышта сақталады.

      71. Медициналық картаға қосымша трансфузиялық парақ толтырылады, онда барлық құюлар, олардың мөлшері, сәйкестік нөмірлері және компоненттері немесе препараттарды өндіруші, құюға айғақтар және асқынудың болуы жазылады. Осы ақпарат пациентті шығару кезінде немесе басқа МҰ-ға ауыстыру кезінде берілетін медициналық картадан үзінді көшірмеде көрсетіледі. Көп реттік құюларда үзінді көшірмеге трансфузиялық парақтың көшірмесі қоса беріледі.

3. Құрамында эритроциттер бар қан компонеттерін кұюдың тәртібі

      72. Құрамында эритроциттер бар компоненттері қанның газдарын таратушылар болып табылады және оларды енгізудің мақсаты айналымдағы эритроциттердің көлемін толықтыру және анемия кезінде қанның оттегін тасымалдау функциясын сүйемелдеу.

      73. Эритроциттік масса (бұдан әрі – ЭМ) – гематокриті 0,65-0,75%-дан аспайтын негізгі гемотрансфузиялық орта. Өңделмеген қанмен салыстырғанда аз мөлшердегі ЭМ-нің құрамында эритроциттердің сол саны болады. ЭМ құю кезінде қанның оттегін тасымалдау функциясы қалпына келеді.

      74. Емдеу практикасында дайындау әдісіне және тағайындауға айғақтарға байланысты стандартты ЭМ (А, В, және Д антигендері) және резус жүйесінің А, В және Д антигендерінен басқа кемінде 5 антиген (С, с, Е, е және Келл) белгіленген фенотиптелген ЭМ қолданылады. Фенотиптелген ЭМ-ні құю эритроциттердің антигендеріне аллоимунизацияның алдын алу мақсатында апластикалық синдромы, талассемиясы бар реципиенттерге бірнеше рет трансфузия жүргізу кезінде көрсетілген. Мұндай жағдайларда қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдарында бірінші трансфузия алдында реципиентті тиісті құжатты бере отырып, фенотиптеу қажет.

      75. ЖЭ құю асқынған трансфузиялық анамнез (қайта қан құю, жүктілік) бар реципиенттерге, ауто- және аллоиммунизация қаупін төмендету үшін түрлі этиологиядағы анемия кезінде және анафилактикалық реакциялардың алдын алу мақсатында анамнезде ауыр аллергиясы бар адамдарға, IgА тапшылығы бар тұлғаларға немесе реципиентте IgА-ға антиденелер анықталған кезде және пароксизмалды түнгі гемоглобинуриясы, сондай-ақ бүйрек функциясының жеткіліксіздігі кезінде қолданылады.

      76. Құюдың нәтижелілігі пациенттің бастапқы кездегі жағдайына, гемоглобин деңгейіне, сондай-ақ трансфузиялық ортаның гематокрит деңгейіне және оны сақтау мерзіміне байланысты. ЭМ немесе ЭЖ бір дозасын құю, тоқтаусыз қатты қансырау болмаған кезде, гемоглобин деңгейін 10 г/л-ге және гематокрит деңгейін 3%-ға көтереді.

      Құрамында эритроциттер бар компоненттері құюдың тиімділігін бақылау веноздық қандағы гемоглобин деңгейі бойынша анықталады және құюдан кейін бірден жүргізілуі мүмкін.

      Жіті қансырау немесе созылмалы қансырау кезінде гемоглобин деңгейінің мониторингі веноздық қанда ғана жүргізілуі тиіс және ол сағат сайын жүзеге асырылады, қажет болған жағдайда жиірек жүргізіледі.

      77. Венадағы қанда гемоглобин деңгейінің 80 г/л-ден төмендеуімен жіті дамыған анемия қанның құрамында эритроциттер бар компонентін құюға айғақтар болып табылады. Айғақтар тұжырымы – "жіті анемия, Hb___г/л".

      78. Анемиялық синдромның патогенетикалық терапияның нәтижесінде қысқа мерзім ішінде жойылмайтын айқын белгілері (жалпы әлсіздену, бас ауруы, тыныштық жағдайда тахикардия, демігу, бас айналу, синкопе эпизодтары) созылмалы анемия және гемоглобин деңгейінің 70 г/л-ге төмендеуі құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құюға айғақ болып табылады. Гемоглобин деңгейі айғақтардың бар болуын анықтайтын негізгі өлшем болмайды. Миелодиспластикалық синдром, апластикалық анемия, жіті лейкоздар, әсіресе гемопоэздік дің жасушаларын транспланттауды қажет ететін пациенттерге құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құюды тағайындау шектелген болу қажет. Артерия-көктамырлық айырмашылықтың шамасы созылмалы анемия кезінде құю қажеттілігінің қосымша және айқын көрсеткіші болып табылады. Айғақтар тұжырымы – "созылмалы орны толтырылмаған анемия, Hb___г/л".

      79. Кез келген пациентте құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құюға айғақтар қанның гемоглобин деңгейі бойынша ғана емес, оттегінің жеткізілуі және тұтынылуын есепке ала отырып анықталады. Құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құю гемоглобин 110 г/л-ден төмендеген, PаO2 қалыпты және венадағы аралас қанда (PvO2), оттегі экстракциясының 60%-дан жоғары ұлғаюымен, оттегі кернеуі 35 сынап бағ. төмен болған кезде көрсетіледі. Айғақтар тұжырымы – "анемия кезінде оттегі жеткізілуінің төмендеуі, Hb___г/л, PаO2 _____сынап бағ., PvO2_____ сынап бағ." Гемоглобиннің кез келген деңгейінде веноздық қанның оксигенация көрсеткіштері қалыпты болса, құю тағайындалмайды.

      80. Пациенттің жоспарлы емдеуге клиникаға негізгі ауруына байланысты анемиямен немесе созылмалы қансыраумен түскен жағдайда, операцияға дейінгі гемотрансфузия гемоглобин деңгейі 80 г/л-ден аз және пациентте анемиямен байланысты клиникалық белгілер (әлсіздік, тыныштықта тахикардия және демігу) болғанда ғана жүргізіледі. Айғақтар тұжырымы – "Бастапқы компенсацияланбаған анемия, Hb___г/л".

      Операциялық араласуға өмірлік айғақтар болған кезде гемоглобин деңгейі 80 г/л болғанда және анемияның орнын толтыруы операцияға қарсы айғақ болып табылмайды. Анемияны түзету интраоперациялық немесе операциядан кейінгі ерте кезеңде жүргізіледі.

      81. Егер операцияға сол кезде орны толтырылған анемиямен және гемоглобин деңгейі 80 г/л-ден төмен пациент алынса, онда "трансфузиялық дайындық" жарияланады – құю интраоперациялық немесе гемоглобин деңгейі бастапқыға қарағанда 10%-дан астам төмендеу кезінде операциядан кейінгі бастапқы кезеңде жасалады. Айғақтар тұжырымы – "анемия, Hb___г/л".

      82. Жасанды қанайналымын (бұдан әрі - ЖҚА) жүргізу кезінде эритроциттік массаның трансфузиясы гематокрит 25%-дан, ал балаларда 30%-дан төмендеген кезде көрсетіледі. Айғақтар тұжырымы – "ЖҚА, Hb___г/л".

      83. Туа біткен жүрек ақауы бар пациенттердегі кез келген ауруды емдеу кезінде гемоглобин көрсеткіштері физиологиялық норма және анемияның тиісті клиникалық белгілеріне сәйкес келгенде құрамында эритроциттер бар қан компоненттерінің трансфузиясына жол беріледі.

      84. Егер пациентте операциядан кейінгі кезеңдегі жіті қансыраудан кейін гемоглобин деңгейінің 80 г/л-ден төмендеуі кезінде анемиямен байланысты клиникалық симптомдар (әлсіздік, тыныштықта тахикардия және демігу) болмаса, дәрігер медициналық картада негіздей отырып құюдан тежей тұру туралы шешім қабылдай алады.

      85. Клиникалық деректер, оттегінің тасымалдану көрсеткіштері және гемоглобин деңгейінің сандық ұлғаюы, құрамында эритроциттер бар компоненттерін құю нәтижелілігінің критерийі болып табылады.

      86. Гемопоэздік дің жасушаларының әлеуетті реципиенттері болып табылатын пациенттерге лейкоциттері азайтылған қан компоненттері (лейкофильтрлеген, кемінде 25 Грей дозасында сәулеленген) құйылуы тиіс.

      87. Өмірлік көрсеткіштер бойынша, егер керек қан тобы және резус тиістілігінің құрамында эритроциттер бар қан компоненттері болмаған жағдайда, дәрігер жеке үйлесімдікке сынама және биологиялық сынаманы міндетті түрде жүргізе отырып теріс резус 0(1)Rh-) топтың құрамында эритроциттер бар қан компоненттері құюын орындай алады.

4. Құрамында эритроциттер бар қан компонеттерін педиатрияда құюдың ерекшеліктері

      88. Педиатрияда құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құюдың тактикасының нәрестенің туу кезеңінен басқа кезде ересек емделушілерге құюдан қағидаттық айырмашылығы жоқ. Төрт айға дейінгі нәрестелер (бұдан әрі – нәрестелер) мыналармен ерекшеленеді:

      1) гиповолемияға және гипотермияға жоғары сезімталдығы;

      2) қан формуласының ерекше физиологиялық параметрлері (ОЦК – 85 мл/кг; гематокрит – 45-60%, эритроциттер мөлшері – 4,0-5,6 х 1012/л);

      3) фетальды гемоглобиннің болуы (60-80%), бұл оттегіне жоғары ұқсастыққа және оның тіндерге қайтарылымның азаюына себепші болады;

      4) иммуносупрессия (бұл нәрестелерге тән).

      89. Жаңа туған кезеңде құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құюды тағайындау үшін критерийлер мен айғақтар мыналар болып табылады: ауыр жүрек-өкпе дерттері бар нәрестелерде гематокриті 40%-дан жоғары, гемоглобинді 130 г/л-ден жоғары ұстау қажеттілігі; орташа білінген жүрек-өкпе функцияларының жеткіліксіздігі кезінде гематокрит деңгейі 30%-дан жоғары және гемоглобин 100 г/л-ден жоғары болуы керек; тұрақты жағдайда, жоспарлы шағын операциялар жасаған кездегідей гематокрит 25%-дан жоғары, гемоглобин 80г/л-ден жоғары болу керек.

      90. Төрт айлықтан бір жасқа дейінгі нәрестелер үшін құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құю гемоглобин деңгейі 100 г/л-ден төмен кездегі операция алдындағы анемия, гемоглобиннің операция кезінде және операциядан кейінгі 80 г/л-ден төмен деңгейі кезінде және анемиялық синдромның клиникалық айқын белгілері кезінде көрсетіледі. Бір жастан асқан сәбилер үшін жіті қансырау кезінде құрамында эритроциттер бар қан компоненттерінің құюға айғақтар ересектерге арналған айғақтарға ұқсас.

      91. Созылмалы анемия кезінде бір жастан асқан сәбилерде құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін құю гемоглобин деңгейі 80 г/л-ден төмен және анемияның клиникалық белгілері кезінде көрсетіледі.

      92. Нәрестелерге жүргізілетін барлық құюлар, олардың гипотермияға жоғары сезімталдығы, қанның иондық құрамы мен қышқылды-негізгі жағдайының күрт ауытқулары есепке алына отырып, көлемді ретінде қаралады. Нәрестелерге жүргізілетін құюлар, құрамында эритроциттер бар қан компоненттері құйылған трансфузиялық орта көлемімен қатар, талдауға алынған қанның көлемі қатаң бақылауға алынып жүргізілуі қажет. Бір жасқа дейінгі сәбилердің барлық талдаулары алынған қанның көлемі көрсетумен талдауға қан алу парағында белгіленуі керек.

      Құйылатын құрамында эритроциттер бар қан компоненттерінің есебін гемоглобин деңгейінің көрсеткішіне қарай жүргізу керек: (Hb норма – пациенттің Hb х масса (кг)/200 немесе гематокрит бойынша: Ht – пациенттің Ht х ОЦК/70.

      93. Гемодинамика және тыныс алу көрсеткіштерін міндетті түрде бақылай отырып ЭМ-ні құю жылдамдығы сағатына 2-5 мл/кг дене массасын құрайды.

      94. Қан компоненттерінің донорын іріктеп алу кезінде нәресте үшін анасының плазма доноры болуы мүмкін еместігін еске сақтаған жөн, себебі ана плазмасының құрамында нәрестенің эритроциттеріне қарсы аллоиммундық антиденелер болуы мүмкін, ал әке эритроциттер доноры болуы мүмкін емес, олардың антигендеріне қарсы нәрестенің қанында, анасының қан ағынынан баланың жолдасы арқылы енген антиденелер болуы мүмкін.

      95. Нәрестелерге құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін, сондай-ақ тромбоциттерді құю алдында мынаны орындау қажет:

      1) АВ0 жүйесі бойынша қан тобы анықталады. Табиғи агглютининдер сәбилік шақта әдетте анықталмайтындықтан, АВ0-тестілеу анти-А және анти-В реагенттерді пайдалана отырып реципиенттің эритроциттерімен ғана жүргізіледі. Эритроциттерді нәрестелерге құю үшін іріктеп алуды АВ0 жүйесі бойынша осы Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген кестеге сәйкес жүргізу керек. Егер реципиент қанының тобын АВ0 жүйесі бойынша анықтауда қиыншылықтар болса, онда нәрестенің және анасының қан сарысуымен үйлесетін (0(І)) эритроциттерді құйған жөн. Анасы болмаған жағдайда сәбидің қан сарысуымен үйлесетін (0(І)) эритроциттер құйылады;

      2) нәресте қанының резус-тиістілігін анықталады; анти-Д антиденелерден болған гемолиздік ауру кезінде резус-теріс қанды ғана құяды, егер патогендік антиденелер анти-Д антиденелер болып табылмаса, нәрестеге резус-оң қанды құюға болады;

      3) иммунды антиденелерді іздеу және жеке үйлесімдікке сынама нәрестенің, сондай-ақ оның анасының қан сарысуына жүргізіледі; егер талдау жасау үшін нәрестелердің қанын алу мүмкін болмаса (әсіресе шала туған сәбилердің, себебі анализ үшін қажет сынама ОЦК 1-2 % құрайды), тестілеу анасының қан сарысуымен жүргізіледі;

      4) құрсаққа құюға арналған ЭМ, ЭТ ғана немесе ананың қан сарысуымен үйлесімді, өңделмеген, консервіленген донор қаны пайдаланады;

      5) эритроциттердің жиі және көп реттік құюы жоспарланып отырған жағдайларда инфекциялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін тартылатын донорлардың санын азайту мақсатында аз мөлшерге бөлінген компонент мөлшерін пайдалану ұсынылады. Қан және оның компоненттерінің қалдықтары жойылуға жатады.

5. Плазмалық-коагуляциялық гемостаз корректорларын құю тәртібі

      96. Плазма жасушалық элементтерден айрылған қанның сұйық бөлігі болып табылады.

      97. Емдеу практикасында ЖМП, криосупернатантты плазма, криопреципитат пайдаланылады.

      98. ЖМП жаңа алынған консервіленген қанды бөлу жолымен немесе плазмаферез және қанды тапсырғаннан (донация) кейінгі 6 сағаттың ішінде мұздату әдісімен алады.

      99. ЖМП реципиентпен АВ0 жүйесі бойынша бір топтан болуы қажет. ЖМП жасушасыз орта болғандықтан, резус жүйесі бойынша үйлесімдік міндетті түрде болмайды, дегенмен ЖМП-ті көлемді құю кезінде (1 л-ден астам) резус үйлесімдік міндетті. Минорлық эритроциттік антигендер бойынша үйлесімдік талап етілмейді.

      100. Шұғыл жағдайларда бір топтағы ЖМП болмаған кезде, кез келген қан тобындағы реципиентке (АВ(ІV)) тобының плазмасын құюға жол беріледі.

      101. ЖМП-ні құюға айғақтар мыналар болып табылады:

      1) коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығы зертханалық расталғанда және геморрагиялық синдромның клиникалық белгілері бар болғанда кез келген жағдайлар. Коагуляциялық гемостаз факторлары тапшылығының кез келген зертханалық белгілері:

      протромбиндік индекс (ПТИ) 80%-дан аз;

      протромбиндік уақыт (ПУ) 15 секундтан астам;

      халықаралық нормаланған қатынас (ХНҚ) 1,5-тен астам;

      фибриноген 1,5 г/л-ден аз;

      белсенді ішінара тромбиндік уақыт (БІТУ) 45 секундтен астам (алдағы гепаринотерапиясыз);

      гемостаз факторларының туа біткен немесе жүре пайда болған тапшылығы ІІ, V, VІІ, VІІІ, ІХ, ХІ, ХІІ факторларының деңгейі бойынша анықталады.

      Айғақтар тұжырымы - "коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығы: көрсеткіш (тер)____". ДВС (ІV кезең) себептескен геморрагиялық синдром кезінде коагулограмманың жоғарыда аталған тестілері төмен концентрация және жоғары фибринолитикалық белсенділік себебінен анықталмауы мүмкін. Мұндай жағдайда Ли-Уайт бойынша – 30 минуттан астам қанның ұю уақытына бағдарлануға болады;

      2) осы Қағидалардың 101-тармағының 1) тармақшасына сәйкес коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығы зертханалық расталған кез келген жағдайлар геморрагиялық синдромның даму қаупі болып табылады. Геморрагиялық синдромның даму қаупі алда тұрған көлемді операцияға байланысты; жүктіліктің асқынулармен өтуі кезінде; операциялық және операциядан кейінгі кезеңнің асқынулармен өтуі кезінде; полиоргандық жеткіліксіздік, ДВС-синдромы дамуы кезінде, толық ішек арқылы қоректендіру мүмкін болмаған кезде орын алуы мүмкін. Геморрагиялық синдромның даму қаупі болмаған жағдайда коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығын түзету толық энтеральды тамақтанумен ішек пен бауыр функцияларын қалыпқа келтірумен, К витаминін тағайындаумен жүзеге асырылады. Айғақтар тұжырымы - "коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығы: көрсеткіш (тер)____".

      3) ІІІ антитромбиннің тапшылығын зертханалық растау немесе гепаринге жоғары төзімділік кезіндегі (6 мин-тан кем) ауыр гиперкоагуляция және гепариндермен коагуляцияға қарсы терапияның нәтижесіздігі, кез келген плазмалық физиологиялық антикоагулянттың зертханалық расталған коаглулопатиялар, айғақтар тұжырымы - "плазмалық антикоагулянттардың тапшылығы".

      4) геморрагиялық синдромның дамуымен тікелей әсер етпейтін антикогулянттарды (варфарин және өзгелер) мөлшерінен көп қолдану; алда тұрған хирургиялық әрекет алдында тікелей әсер етпейтін антикогулянттардың әсерінің инверсиясының қажеттілігі. Айғақтар тұжырымы - "Варфарин әсерінің инверсиясы";

      5) қатты улану, сепсис және тағы басқа жағдайларда уытсыздандыру мақсатында плазмоферез (плазмаалмастыру) орындау. Айғақтар тұжырымы – "плазмаалмастыру".

      102. Қансырау көлемінің орнын толтырудан кейінгі жіті көлемді қансырауда ЖМП трансфузиясының айғақтарын анықтау үшін осы Қағидалардың 101-тармағының 1) тармақшасына сәйкес айғақтарға сәйкес бір немесе бірнеше көрсеткіштер бойынша коагуломма мониторингі міндетті болып табылады. Қанды коагуломмаға үшін алудың жиілігі қансырау қарқынына және клиникалық деректерге байланысты болады.

      103. ЖМП-ні дозалау пациенттің дене салмағына негізделуі тиіс: жасына қарамастан 12-20 мл/кг.

      ЖМП құюдың тиімділігін бақылау коагулограмма көрсеткіштері бойынша осы Қағидалардың 101-тармағының 1) немесе 3) тармақшаларына сәйкес жүзеге асырылады. Терапияның тиімділігі жеткіліксіз болған кезде (жалғасып жатқан қансырау және ұю және ұюға қарсы жүйелер факторларының сақталып отырған тапшылығы) есептік дозаларды қайталап құяды. Тәуліктік ЖМП шектелмейді.

      ЖМП бір дозасы фибриноген деңгейін 0,25 грамм/литр (бұдан әрі - г/л) көтереді. Фибриногеннің ең аз гемостатикалық концентрациясы – 0,8-1,0 г/л.

      104. ЖМП-ні құю алдында плазманы еріткіште +370С температурада ерітеді. Еріген плазмада фибрин үлпегі пайда болуы мүмкін, бұл плазманы вена ішіне құюға арналған сүзгісі бар стандарттық құрылғы көмегімен пайдалануға кедергі келтірмейді. Ерітілгеннен кейін плазма бір сағат ішінде пайдаланылады және қайта мұздатуға жатпайды.

      105. Супернатантты плазма ұғымымен, фракциялау үдерісінде плазмадан криопреципитат шығарылғаннан кейін алынған плазма анықталады.

      106. Криопреципитат донор қанынан алынатын трансфузиялық орта болып табылады және А гемофилиясымен, Виллебранд ауруымен, гипофибриногенемиямен (фибриноген 0,8 г/л төмен) ауыратын науқастарды емдеуге қолданылады. VІІІ факторының (МЕ) бір бірлігі ЖМП-нің 1 мл-на сәйкес. Криопреципитаттың бір дозасының құрамында VІІІ факторының кемінде 80 МЕ және орта есеппен 250 мг фибриноген бар.

      ЖМП баламасы ретіндегі криопреципитат сұйықтықты парентералдық жолмен енгізуді шектеу қажеттілігі болғанда ғана пайдаланылады.

      107. Криопреципитат қажеттілігінің және құюдың есебі төмендегідей шығарылады:

      1) дене салмағы (кг) х 70 мл/кг = қан көлемі (мл);

      2) қан көлемі (мл) х (1,0 – гематокрит) = плазма көлемі (мл);

      3) плазма көлемі (мл) х (VІІІ факторының қажетті деңгейі - VІІІ факторының қолда бар деңгейі) = (МЕ) құю үшін VІІІ факторының қажетті саны.

      VІІІ факторының қажетті саны (МЕ):100 бірлік = бір рет жүргізілетін трансфузия үшін қажетті криопреципитат көлемінің саны.

      VІІІ факторды анықтау мүмкін болмаған жағдайда қажеттілік есебі былайша есептеледі: реципиент дене салмағының 5-10 кг-на криопреципитаттың бір бірлік дозасы.

      Ұюдың кейбір факторларының тапшылығынан (гемофилия) болған жағдайларда криопреципитатты құю қажеттілігінің есептемесі гематологиялық жағдайларды емдеу хаттамаларына сәйкес жүргізіледі.

      108. Криопреципитат құю терапиясының ұзақтығы қансыраудың ауырлығына және оны оқшаулауға және көрсетіліп отырған клиникалық әсерге байланысты.

      109. Құйылған VІІІ факторының реципиент циркуляциясында жартылай ыдырау уақыты 8-12 сағат құрайды, сондықтан терапиялық деңгейді ұстау үшін криопреципитатты қайталап құю қажет.

      110. Криопреципитат АВ0 жүйесі бойынша үйлесімді болуы тиіс.

6. Тромбоциттерді құю тәртібі

      111. Жаңа алынған қанның дозасынан қалыптасқан тромбоциттердің құрамында кемінде 60х109/л тромбоцит бар. Тромбоциттер дозасын құю дене үстінің көлемі 1,8 м2 реципиентте қансырау белгілері болмағанда оның қанында айналымдағы тромбоцитеттердің мөлшерін орта есеппен 5-10х109/л-ге ұлғайтады. Терапиялық нәтиже алу үшін қансыраумен асқынған миелодепрессиясы, асқынған қансыраған пациенттердің әр тромбоцитопениясы кезінде дене салмағының әрбір 10 кг-на 50-70х109-нан кем болмайтын немесе дене үстінің 1м2-на 200-250х109 мөлшерде тромбоциттерді құю көрсетілген.

      112. Тромбоциттердің ең көп санын (800-900х109) бір донорға тромбоцитоферез жүргізу кезінде немесе жаңа алынған қанның дозасынан қалыпқа келтірілген тромбоциттерді біріктіру әдісімен алуға болады.

      113. Трансфузиядан кейінгі фибрильдік гемолиздік емес реакциялардың алдын алу мақсатында тромбоциттер дозасын лейкофильтрлеу қажет.

      114. Тромбоциттерді минутына 50-60 тамшы жылдамдықпен енгізеді.

      115. Тромбоциттерді тағайындауға айғақтарды, тромбоцитопения себептері мен оның біліну деңгейін, клиникалық көрініс талдауын, қансыраудың орналасуын, алдағы операцияның көлемі мен ауырлығын есепке ала отырып емдеуші дәрігер тағайындайды.

      116. Тромбоциттердің профилактикалық құюы химиотерапия жүргізу, тромбоцитопения күшейген кезінде және геморрагиялық синдромның клиникалық көрінісі болмағанда тромбоциттер деңгейі 10х109/л-ге төмендеген жағдайда көрсетілген. Жоғарыда аталған шарттарда геморрагиялық синдром болған жағдайда және тромбоциттерді құюды тағайындау үшін тромбоцитопения деңгейі 30х109/л құрайды.

      117. Тромбоциттерді құю қансырау депрессиясында (мысалы, апластикалық анемия, миелодиспластикалық синдром және тағы басқалары), сондай-ақ тромбоциттер деңгейі 20х109/л-ге төмендегенде және томбоцитопениялық синдромның клиникалық көрінісі болғанда көрсетілген.

      118. Тромбоциттерді құю коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығы ілісе болатын коагулопатикалық қансыраудың жалғасуы немесе алда тұрған көлемді операция алдында немесе операция кезінде тромбоциттер саны 50х109/л аз болған жағдайда көрсетілген.

      119. Тромбоциттерді құю алдағы нейрохурургиялық көлемді операция алдында тромбоциттер саны 100х109/л-ден аз болған жағдайда көрсетілген.

      120. Тромбоциттерді құю реципиенттің қанында айналымдағы антитромбоцитарлық антиденелер донорлық тромбоциттерді лизирлейтіндіктен, иммундық генез тромбоциттердің жоғары бұзылуы кезінде көрсетілмейді. Инвазиялық манипуляциялар мен операциялар жүргізілген кездегі тоқтаталмайтын қансырау осы санаттағы реципиенттерде ерекшелік болып табылады.

      121. Тромбоцитопатияда тромбоциттерді құю ургенттік жағдайларда (мысалы, көп қан кету, операциялар және тағы басқаларда) көрсетілген.

      122. Ересек реципиенттер үшін тромбоциттердің қажетті терапиялық саны 300-500Ч109 құрауы тиіс. Бұл үшін реципиентке 6-10 донордан (полидонорлық тромбоциттер) немесе бір донордан 4 реттік тромбоцитоферез көмегімен алынған тромбоциттер құйылады.

      123. Өздігінен қансыраудың тоқтауы және терідегі және көзге көрінетін шырышты қабаттағы жаңа геморрагийлердің болмауы, сондай-ақ қанда айналымдағы тромбоциттердің санының өсуі тромбоциттерді құюдың тромбоциттердің клиникалық критерийлері болып табылады.

      124. Тромбоциттерді ұзақ уақыт қайталап құюды қажет ететін реципиенттерге (апластикалық анемия, сүйек кемігін ауыстырып қондыру) лейкофильтрленген және/немесе сәулеленген аферездік тромбоциттерді пайдаланған орынды.

      125. Иммунологиялық рефрактерлік пайда болған кезінде, тромбоциттерді келесі құю донорды тромбоцитті антигендер және HLA антигендері бойынша арнайы іріктеп алуды және фильтрленген тромбоциттерді құюды талап етеді.

      126. Трансфузиядан кейінгі бір сағаттан соң реципиенттің қан арнасында айналымдағы тромбоциттер санының ұлғаюы (тиімді құйылған жағдайда олардың саны 50-60х109/л-ге жетеді) тромбоциттерді құюдың орын басушылық терапиясының нәтижелілігінің зертханалық белгілері болып табылады. 24 сағаттан кейін олардың саны 20х109/л ауыспалы деңгейден асуы керек немесе ең болмағанда бастапқы трансфузия алдындағы санынан жоғары болуы тиіс. Қансырау уақытының азаюы немесе қалыпқа келуі тромбоциттерді құюдың нәтижелілігінің критерийі бола алады.

      127. Донор мен реципиент тромбоциттерді құю кезінде АВ0 антигендері және резус тиістілігі бойынша үйлесімді болуы қажет.

      128. Тромбоциттерді құю алдында дәрігер контейнердің белгілеуін, оның тұмшаланып жабылуын тікелей тексереді, донор мен реципиенттің қан топтарының үйлесімділігін салыстырып тексереді.

7. Гранулоциттерді құю тәртібі

      129. Бактерияға қарсы терапияға рефрактерлік инфекция бар болғанда, оның ішінде нәрестедегі сепсис кезінде, иммунитет тапшылығы, химиотерапия немесе химиотерапиядан кейін агранулоцитоз немесе панцитопения кезінде реципиентте гранулоциттердің абсолюттік саны 0,5х109/л–ден төмендеуі гранулоциттерді құюды тағайындауға негізгі айғақ болып табылады.

      130. Гранулоциттер донациядан кейін 24 сағаттан кешіктірмей құйылады. Компонентті сәулелендіру аллогендік гранулоциттерді құю үшін міндетті талап болып табылады. Терапиялық әсерге қол жеткізу үшін гранулоциттерді құю бірнеше күн бойы қатар жүргізіледі.

      131. АВ0 және резус-тиістілік жүйелері бойынша үйлесімділік міндетті. Қайталап құю кезінде аллоиммундаудың алдын алу үшін гранулоциттерді HLA гистолейкоцитарлық антигендер бойынша іріктеп алу ұсынылады.

      132. Құйылған гранулоциттердің терапиялық нәтижелілігінің көрсеткіші мыналар болып табылады: дене қызуының төмендеуі, уыттану мен қабынудың физикалды белгілерінің азаюы, пневмония болғанда өкпенің рентгенологиялық көрінісінің жақсаруы, бұрын бұзылған ағза функцияларының тұрақтануы және тағы басқалары.

8. Қан препараттарын құю тәртібі

      133. Альбумин ерітінділері ақуызды препараттар болып табылады, 10% және 20% түрінде шығарылады.

      134. Альбумин ерітіндісін құю үшін айғақтар мыналар болып табылады:

      1) кез келген генез гипопротеиннемиясы немесе гипоальбуминемиясы – жалпы ақуыз 60 г/л-ден төмен, альбумин 35 г/л-ден төмен. Айғақтар тұжырымы – "гипопротеиннемия/гипоальбуминемия: көрсеткіші____";

      2) миға жасалған операциялар, мидағы заттегінің ісінуі және ісінуі, жалпы ақуыз 70 г/л-ден төмен, альбумин 40 г/л-ден төмен жағдайда қарын қуысы мүшелеріне жүргізілген ауқымды және жарақаттық операциялар. Айғақтар тұжырымы – "гипопротеинемия/гипоальбуминемия: көрсеткіші____";

      3) микроциркуляцияның бұзылуының айқын білінуімен және 60 г/л-ден төмен гипопротеинемия, 35 г/л-ден төмен гипоальбуминемиямен гиповолемикалық, геморрагиялық, күйіктен есеңгіреудің ауыр ағымы. Айғақтар тұжырымы – "гипопротеиннемия/гипоальбуминемия: көрсеткіші____";

      4) алып тасталатын плазманың - 50%,-дан астам үлкен көлемінің орнын басу кезіндегі емдік плазмоферез. Айғақтар тұжырымы – "Плазмаферез".

      135. Албуминнің қажетті мөлшерін есептеу 100 мл 10% және 20%, албуминнің жалпы ақуыз деңгейін 4-5 г/л және 8-10 г/л көтеретініне сүйене отырып жасалады.

      ЖМП құюға және гипопротеинемияға айғақтар болғанда, ең бірінші кезекте құрамында плазма ақуыздары бар ЖМП-ні құюды жүргізеді. Жалпы ақуыз деңгейін бақылаудан кейін альбумин құюдың қажеттілігі туралы шешім қабылданады.

      136. Плазма ақуыздарының онкотикалық тұрақтандырудан басқа, тасымалдау рөлін орындайтынын және көптеген дәрілік препараттардың фармококинетикасын көп жағынан анықтайтынын есепке ала отырғанда, альбуминді құю айқын білінген гипопротеинемия (50 г/л-ден төмен) және гипоальбуминемия (30 г/л-ден төмен) ілесе болатын кез келген клиникалық жағдайларда, оның ішінде акушерлікте және неонатологияда абсолютті көрсетіледі.

      137. Альбумин ерітінділерін құю кезінде жанама әсерлер байқалуы мүмкін: пирогендік, генерализденген және аллергиялық реакциялар, оқшауланған гипотензия, гиперволемия, циркуляциялық күш түсу, уыттану. Құюға айғақтарды дұрыс есепке алу, биологиялық сынамаларды жүргізу, енгізу жылдамдығын азайту, нестероидтік қабынуға қарсы препараттармен премедикация альбумин ерітінділерін құю кезіндегі реакциялар мен асқынулардың профилактикасы болып табылады.

      138. Альбумин ерітінділері пациентті ас қорыту жолдарынан тыс қоректендіру үшін пайдаланылмайды.

      139. Иммуноглобулиндер қан плазмасынан алынатын антиденелердің концентраты болып табылады және:

      1) ерекшелігі бойынша: құрамында ерекше антиденелер (антистафилококты, шешекке қарсы, антирабиялық, сіреспеге қарсы және басқа) бар поливаленттік және бағытталған әрекетті;

      2) енгізу тәсілі бойынша: вена ішіне немесе бұлшық ет ішіне енгізуге арналған болуы мүмкін.

      140. Иммуногобулиндерді қолдануға айғақтар мыналар болып табылады:

      1) гуморальдық иммунитеттің тапшылығын түзету;

      2) иммундық және аутоиммундық аурулар кезінде иммундық жүйенің қалыпты жұмыс істеуін қалпына келтіру;

      3) жұқпалы және вирусты ауруларды емдеу;

      4) бастапқы және қайталама антиденелер тапшылығының алдын алу.

      141. Ұюдың VІІІ және ІХ факторларының концентраттары қан плазмасынан өндіріледі және А, В гемофилиясы және Виллибрандт ауруы кезінде орын басу терапиясы үшін қолданылады.

      142. VІІІ факторының концентраты А гемофилиясымен ауыратын науқастарда VІІІ факторының тапшылығын түзетуде көрсетіледі. МЕ-дегі (1 МЕ жаңа, сақталуы 1 сағаттқа дейін донорлар плазмасының 1мл-ндегі VІІІ факторының белсенділігіне сәйкес) VІІІ факторының белсенділігі. VІІІ факторының құрамы қалыпты шамадан пайыз ретінде анықталады. Қажетті мөлшерді есептеу төмендегідей жасалады:

      1) дене салмағы (кг) х 70 мл/кг = ОЦК (мл);

      2) ОЦК (мл) х (1-гематокрит) = ОЦП (мл);

      3) ОЦП (мл) х (МЕ/мл-де VІІІ факторының қажетті деңгейі) – бастапқы.

      Ауыр түрдегі А гемофилиясымен ауыратын науқастар үшін VІІІ фактор концентратының бір реттік дозасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі: N = M х Л х 0,56, мұнда N – халықаралық бірліктердің саны, Л – пациент плазмасындағы фактордың керекті деңгейі; М – пациенттің дене салмағы.

      Орташа және жеңіл түрдегі А гемофилиясымен, Виллебранд ауруымен ауыратын науқастар үшін VІІІ фактор концентратының бір реттік дозасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі: N = M х (Л-Р) х0,56, мұнда N – халықаралық бірліктердің саны, М – пациенттің дене салмағы, Л – пациент плазмасындағы фактордың керекті деңгейі, Р – пациенттегі фактор деңгейінің %-ы.

      143. ІХ факторының концентраты В гемофилиясымен ауыратын науқастарда ІХ факторының тапшылығын түзету кезінде қолданылады.

      В гемофилиясымен ауыратын науқастар үшін ІХ факторының концентратының бір реттік дозасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі: N = M х Л х 1,2, мұнда N – халықаралық бірліктердің саны, М – пациенттің дене салмағы, Л – пациент плазмасындағы фактордың керекті деңгейі.

9. Қанды ауыстырып құю

      144. Қанды ауыстырып құю (бұдан әрі - ҚАҚ) – бір уақытта донор қанының барабар немесе компоненттерінің асатын көлемімен орнын басумен реципиенттің қан жүретін арнасынан қанды ішінара немесе толық шығару. Бұл операцияның негізгі мақсаты – қанмен бірге ыдырау өнімдерін, нәрестенің гемолиздік ауруы кезінде гемолизді және антиденелерді шығару. Қанның құрамында эритроциттер бар компоненттері және ЖМП үшін айғақтар тұжырымдамасы – "ҚАҚ".

      145. Техникалық мүмкіндік кезінде қанды ауыстырып құю бір рәсім ішінде плазманың 70%-ын алумен және оның орнын плазманы ауыстырушылармен және ЖМП толтырумен қарқынды емдік плазмаферезді орындаумен ауыстырылуы тиіс.

      146. Емдік плазмаферез жоғары тұтқырлық синдромы, иммундық кешенді этиология аурулары, түрлі уыттану, ДВС-синдромында, васкулиттер, сепсис, бүйрек және бауыр функцияларының жіті және созылмалы жеткіліксіздігі кезінде көрсетіледі.

      147. Емдік плазмаферез центрифуга және полимер контейнерлердің көмегімен аппаратты немесе үзік-үзік әдіспен, сондай-ақ плазмафильтрлеу әдісімен жүргізіледі.

      148. Емдік плазмаферезді жүргізу кезінде плазманы алумен бір уақытта алынып отырған көлемнің орнын ЖМП, альбумин, плазманы ауыстырушыларды құюмен толықтыру жүргізіледі. Алынған плазма Санитариялық қағидаларға сәйкес жойылуға жатады.

      149. Алынатын плазманың көлемі, шараны жүргізу ритмі, плазманы ауыстыру бағдарламасы емшараның алдына қойылған мақсаттарға, емделушінің бастапқы жағдайына, ауру сипатына немесе құюдан кейінгі асқынуға байланысты.

  Қанды, оның компоненттері мен
препараттарын сақтау, құю
қағидаларына
1-қосымша

Трансфузиядан кейінгі асқынулар

      1. Трансфузиядан кейінгі асқынулардың пайда болу себептеріне қарай қан компоненттерін құюдың тікелей және алшақталған асқынулары, даму механизмі бойынша – иммунологиялық және иммунологиялық емес болып бөлінеді. Көлемді құю синдромын ерекше атап кетуге болады.

      2. Қанды, оның компоненттерін құюдың тікелей асқынулары құю кезінде де, одан кейінгі жақын уақытта да дамиды.

      3. Қан компоненттерін құюдың алшақталған асқынулары ұзақ уақыт – бірнеше ай өткеннен кейін, ал қайта құю жасалғанда – құюдан кейінгі бірнеше жылдан соң (алшақталған асқынулары) дамиды.

      4. Тікелей иммунологиялық асқынуларға мыналар жатады:

      1) құюға гемолиздік емес фебрильдік реакция;

      2) уртикарлық бөртпе;

      3) анафилактикалық шоқ;

      4) өкпені құюмен байланысты жіті зақымдау синдромы (TRALI);

      5) жіті гемолиз.

      5. Тікелей иммунологиялық емес асқынуларға мыналар жатады:

      1) тромбоциттердің бактериялық контаминациясы;

      2) гиперволемия;

      3) иммундық емес гемолиз;

      4) сепсис.

      6. Иммунологиялық алшақталған асқынуларға мыналар жатады:

      1) аллоиммундау;

      2) кейінге қалдырылған гемолиз;

      3) тромбоциттерге рефратерлігі;

      4) "трансплантат қожайынға қарсы" реакциясы;

      5) трансфузиядан кейінгі пурпура.

      7. Иммунологиялық емес алшақталған асқынуларға гемотрансмиссивтік инфекциялар жатады.

      8. Қанды құю кезінде немесе одан кейін байқалатын гемолиздік емес фебрильдік реакциялар құюдың ең жиі кездесетін жанама әсері болып табылады және ол реципиент дене қызуының 10С немесе одан артық көтерілуімен сипатталады. Мұндай фебрильдік реакциялар реципиент қанының плазмасында құйылатын лимфоциттер, гранулоциттер немесе тромбоциттер мембранасындағы антигендермен реакцияға түсетін цитотоксикалық немесе агглютинациялық антиденелерінің салдарынан болады. Гемолиздік емес фебрильдік реакция қайта құюда немесе көп рет жүкті болған әйелдерде байқалады.

      Қызуды түсіретін дәрілерді тағайындау фебритьдік реакцияны тоқтатады. Лейкоциттік фильтрлерді пайдалану гемолиздік емес фебрильдік реакциялардың жиілігін айтарлықтай төмендетеді.

      Алайда қан құюмен байланысты дене қызуының көтерілуі, жіті гемолиз немесе бактериялық контаминация тәрізді қауіпті асқынулардың алғашқы белгісі болуы мүмкін. Гемолиздік емес фебрильдік реакция диагнозын қан және оның компоненттерн құюға жауап ретіндегі дене қызуының көтерілуінің болуы мүмкін өзге себептерін алып тастап, ерекшелік әдісімен қою керек.

      9. Қышымамен бірге жүретін уртикарлық бөртпенің пайда болуы гистаминді базофилдер дегрануляциясынан кейін немесе Е иммуноглобулиннің плазманың құйылған ақуыздарымен әрекеттесуден болған жасушаларды босатумен байланысты. Қышуды жою үшін 50 мг көлеміндегі дефингидраминді пайдаланады, қышу белгілері кеткеннен кейін құюды жалғастыруға болады.

      10. Өкпенің жиі дамитын негемодинамикалық ісінуі және дене қызуының көтерілуінің жоқтығы қанды және оның компоненттерін құюдан болған анафилактикалық шоктың ерекше белгілері болып табылады. Сонымен қатар, қақырықты емес жөтел, бронхиолоспазм, демігу, гипотония үрдісі, қарындағы спазмалық ауырсунулар, жүрек айнуы және құсу, іш өту, естен тану тәрізді белгілер де байқалады. Реципиенттерде IgA тапшылығына және бұрын жүргізілген қан құю немесе болған жүктіліктерден кейін анти- IgA антиденелерінің пайда болуы осындай жағдайлардағы анафилактикалық шоктың себепшісі болып табылады, бірақ иммундаушы агенттің нақты верификацияланбауы жиі кездеседі.

      Анафилактикалық трансфузиялық реакцияның ересектерге арналған терапиясы құюды тоқтатуды, тері астына адреналин (эпинефринді) бірден енгізуді, көктамыр ішіне тамшылап (0,18% 1,2 мл ерітіндіні 400 мл физиологиялық ерітіндіге) енгізуді, физиологиялық ерітіндісінің көктамырішілік инфузиясын, 90-300 мг преднизолонды немесе 12-40 мл гидрокортизонды көктамыр ішіне енгізуді қамтиды. Трансфузиялық анемнезде ауытқулар болғанда және IgA тапшылығына күдіктенген кезде операция алдында дайындалған аутологиялық қанды пайдалануға болады. Мұндай мүмкіндік болмаған жағдайда ерітілген, жуылған эритроциттерді ғана пайдаланады.

      11. Өкпенің күрделі негемодинамикалық ісінумен ерекшеленетін өкпені жіті трансфузиялық зақымдау синдромы (TRALI) трансфузиядан кейінгі бірнеше сағат ішінде дамитын құюдан кейінгі анафилактикалық реакцияның бір түрі болып табылады. Осы асқынудың қарқынды терапиясы анафилаксияға ұқсас болады.

      12. Құйылған эритроциттердің жіті гемолизі пациент қанын анықтаудағы АВ0 жүйесі бойынша қателікпен жиі, сирек – антигендердің өзге топтарымен байланысты болады. Жіті трансфузиядан кейінгі гемолиздің негізінде комплемент жүйесінің ұю және гуморальдік иммунитет жүйелерінің белсенділігі пайда болу нәтижесіндегі реципиент пен донор антигендерінің өзара әрекеттесуі жатыр. Гемолиздің клиникалық белгілері дамып келе жатқан жіті диссеминизацияланған тамыр ішіндегі ұюмен - микроциркуляцияның генерализацияланған блогы, шок және бауыр функциясының жіті жетіспеушілігімен байланысты.

      Жіті гемолиз АВ0 және резус жүйелері бойынша үйлесімділік болмаған жағдайда ауыр өтеді. Антигендердің өзге де топтары бойынша үйлеспеушілік реципиенттегі гемолиздің себепшісі, әсіресе аллоантиденелердің ширатуы қайталанған жүктілік немесе бұрын болған құю салдарынан болуы мүмкін.

      Жіті гемолиздің бастапқы клиникалық белгілері қан құю барысында немесе одан кейін пайда болуы мүмкін. Олар: кеуденің, қарынның немесе белдің ауырсынуы, қысқа мерзімді қозу. Одан әрі гемодинамикалық бұзылулардың белгілері (тахикардия, артериалдық гипотония, микроциркуляцияның бұзылуы) пайда болады.

      Қанда гемостаз (коагуляция өнімдері деңгейінің жоғарылауы, тромбоцитопения, антикоагуляциялық әлеуетінің төмендеуі және фибринолиз белсенділігінің артуы) жүйесінің түрлі бағыттарындағы қозғалыстар, тамырішілік гемолиз белгілері – гемоглобинемия, билирубинемия, несептегі – гемоглобинурия, кейінірек бүйрек және бауыр қызметінің бұзылу белгілері - қанда несепнәр және креатин деңгейінің жоғарылауы, гиперкалиемия, сағаттық диурезді анурияға дейін төмендеуі байқалады.

      Егер жіті гемолиз жалпы жансыздандыру ауырсынуды басумен жүргізілетін операция барысында дамыған болса, тұрақты гипотониясымен сүйемелденетін операциялық жараның қансырауы, ал қуықта катетер болған кезде – қоңыр қызғылт немесе қара түсті несептің пайда болуы оның клиникалық белгілері болып табылады.

      Жіті гемолиздің клиникалық ағымының күрделілігі құйылған үйлеспейтін эритроциттердің көлеміне, негізгі аурудың сипаты мен реципиенттің қан құю алдындағы жағдайына байланысты болады. Бұл ретте, оны қан қысымын қалыпқа келтіретін және бүйректегі қанның жақсы айналуын қамтамасыз ететін мақсатты терапия арқылы төмендетуге болады. Реналдық перфузияның дұрыстығы туралы ересектерде диурезді ширату негізінде жіті гемолиздің пайда болуынан кейінгі 18-24 сағат ішінде кемінде 100 мл/сағ. жетуі тиіс сағаттық диурездің көлемі бойынша жанама түрде баяндауға болады.

      Жіті гемолиз терапиясы құрамында эритроциттер бар компоненттердің құюын (құйлатын қан компоненттерін міндетті түрде сақтай отырып) бірден тоқтатуын және орталық веноздық қысымды бақылай отырып қарқыны инфузиялық терапияның (кейде екі тамыр) бір мезетте басталуын көздейді. Тұзды ерітінділер мен коллоидтерді (декстрандар мен гидрокиэтилкрахмал препараттарына қарсы айғақтары бар, жарамды препарат – гелофузин немесе альбумин) құю гиповолемия және гипоперфункцияны болдырмау мақсатында жүргізіледі. Сонымен қатар коагуляциялық гемостаз факторларының және гипопротеинемия кезінде альбуминнің тапшылығында ЖМП құю көрсетіледі. Циркуляциялық қанның көлемі жеткіліксіз болғанда және диурезді ширату және гемолиз өнімдерінің нефрондардың дисталды арналарында шөгуін төмендету үшін дене салмағына қарай 4-6 мг/кг фуросемидті тағайындайды. Диуретиктерді тағайындауда жағымды әсер болған кезде күшейтілген диурез тактикасы жалғасады. Циркуляциядан бос гемоглобинді, фибриноген деградациясының өнімдерін алып тастау үшін шұғыл плазмаферезді немесе кемінде 1,5 л плазма алмастыруды бір мезете жүргізу көрсетілген. Бұл терапиялық ем-шаралармен қоса коагулограмма көрсеткіштерін бақылауға ала отырып, гепаринді (геморрагиялық синдром немесе қансырау болмаған жағдайда) тағайындау қажет. Гепаринді сағатына 1000 ЕД бойынша дәрілік заттардың дозаторы (перфузор) арқылы тамыр ішіне енгізген орынды.

      Терапияның алғашқы сағаттарында дене салмағының кг-на 3-5 мг преднизолонды тамыр ішіне тағайындау қажет. Терең анемия (гемоглобин 60г/л кем) коррекциясының қажеттілігі туындаған жағдайда жеке таңдалған эритроциттік жүзіндіні физиологиялық ерітіндімен бірге құяды. Допаминді аз мөлшерде (дене салмағының кг-на минутына 5 мкг дейін) тағайындау бүйрек қан жүруін күшейтеді және жіті гемотрасфузиялық гемолиздік шокты тиімді емдеуге септігін тигізеді.

      Кешенді консервативтік терапия бүйрек функциясының жетіспеушілігінің басталу белгілерін тоқтатпай, пациенттегі анурия бір тәуліктен асқан жағдайларда инфузия көлемін шектейді. Уремия дамыған жағдайда (креатин 200 ммоль/л артық) және гиперкалиемияда (қалыпты pH 6 ммоль/л артық болғанда) бүйрек алмастырғыш терапиясы (гемодиализ, гемодиафильтрлеу) пайдалану көрсетілген.

      13. Гиперволиемия қанды, оның компонентерін және өзге де коллоидтерді құю салдарынан циркуляциялық қан көлемінің күрт артуымен байланысты. Систоликалық артериялық қысымының және орталық веналық қысымының жылдам артуы, демігу, бастың қатты ауыруы, жөтел, цианоз, ортопноэ, қан құю барысында немесе одан кейін тыныс алудың ауыр демалуы немесе өкпе ісінуінің пайда болуы гиперволиемияның белгілері болып табылады. Циркуляциядағы қан көлемінің тез артуын жүрек, өкпе ауруларына шалдыққан науқастарға және циркуляциялық плазма көлемінің артуы байқалғанда созылмалы анемия болғанда ауыр тиеді. Жоғары жылдамдықпен шағын көлемін құю нәрестелерде тамырлық жүктемеге соқтыруы мүмкін.

      Құюды тоқтату, пациентті отырғызу, оттегі және несеп айдағыштарды беру осындай белгілерді тез арада тоқтатады. Гиперволемия белгілері кетпесе, эксфузия немесе ультрафильтрлеуді тағайындайды. Пациенттер волемиялық жүктемелерге бейім болса, құюда бәсен енгізуді пайдалану керек: құю жылдамдығы Ғ дене салмағының бір кг-на сағатына/1 мл. Плазманың ауқымды көлемін құю қажеттілігі туындағанда құю алдында диуретиктерді тағайындау көрсетіледі.

      Көлемді құю кезінде циркуляторлық күш түсудің алдын алуға тамшылатып құю әдісімен қол жеткізіледі, ал үлкен көлемді енгізу қажет болған жағдайда ЭМ-ге артықшылық берген дұрыс және құюды бөлшек дозалармен жасаған жөн. Жүрек аурулары бар пациенттеде құюдың тамшылатып құю әдісін пайдаланған орынды, ЭМ қанды азғантай бөлшек дозалармен, қан алмастырғылармен кезектестіріп енгізеді. Қарынша аритмиясы, жүректің кенет тоқтауы және дене температурасының төмендеуінің алдын алу үшін, әсіресе құюдың көлемді дозалары кезінде +370С-қа дейін жылытылған қан компоненттерін ғана пайдалану маңызды.

      14. Иммундық емес (жіті) гемолиз сақтау режимінің немесе сақтау мерзімінің температуралық режимінің, құю дайындығының, гипотоникалық ерітіндімен араластырудың бұзылуы салдарынан туындаған донор эритроциттерінің бұзылуынан болады. Дене қызуының көтерілуі немесе онсыз болған гематурия иммундық емес гемолиздің белгілері болып табылады. Иммундық емес гемолизді емдеу әдістері иммундық гемолиздегі тактикаға сәйкес келеді.

      15. Қан компоненттерінің бактериялық контаминациясы дайындау қағидаларын және температуралық режимді сақтамаудан туындауы мүмкін. Тромбоциттер +220С+240С температурада сақталатындықтан, оларда бактериялық контаминация қаупі жиі туындайды. Бактериалдық контаминация қауіпі тромбоциттер концентратын сақтау мерзімі өскен сайын бірге ұласып отырады.

      Клиникалық жағдайда бактериямен ластанған қанды, оның компоненттерін құйған кезде дене қызуының көтерілуі, дененің үстінгі жартысының айқын гиперемиясы, гипотонияның жылдам дамуы, қалтырау, жүрек айнуы, құсық, диарея, бұлшық ет ауырсынуының пайда болуы байқалады.

      Бактериялық контаминацияға ұқсас клиникалық белгілер пайда болған кезде қан құюды тоқтату қажет. Реципиент қаны, құйылатын қан компоненттері, сондай-ақ көктамыр ішіне құйылатын өзге де ерітінділер бактериялық контаминацияға тексеруге жатады. Зерттеуді аэробтық және анааэробтық инфекцияға экспресс-диагностиканы қамтамасыз ететін жабдықтарды пайдалана отырып жүргізу қажет.

      Терапия кең спектрде әрекет ететін антибиотиктерді тағайындауды, қан қысымын тез арада қалыпты жағдайға келтіру, гемостаз бұзылуларын түзету (диссеминацияланған тамырішілік ұю) мақсатында вазопрессорларды (адреналин-эпинефрин) және/немесе инотроптық құралдарын (дофамин) міндетті түрде пайдалана отырып шокқа қарсы іс-шараларды жүргізуді қамтиды.

      Септикалық шок кезіндегі клиникалық белгілер мен терапия қағидаттары жоғарыда аталғандарға ұқсас келеді.

      16. Аллоиммундау құюдың жиі кездесетін алшақтатылған жағымсыз әсері болып табылады, ол антиэритроциттік антиденелерге Kidd, Duffy, Rh (Е, с, С) аллоантиденелерін өндірумен белгіленеді. Сонымен қатар аллоиммундау әйелдерде жүктілік кезінде де дамуы мүмкін. Тегіне қарамастан, аллоиммундау кезінде қан компоненттерін келесі құюда түсініксіз гипербилирубинемиямен, сондай-ақ құйылған құрамында эритроциттер бар қан компоненттерінің клиникалық әсерінің болмауымен белгіленетін кейінгіге қалдырылған гемолиз дамуы мүмкін. Әдетте, кейінгіге қалдырылған гемолиз емдеуді қажет етпейді.

      17. Тромбоциттерге рефрактерлік тромбоциттерді ұзақ құю барысында дамуы мүмкін және пациент қанындағы тромбоциттердің болжамды өсуінің болмауымен сипатталады. Тромбоциттер санының артық болмаудың себебі ретінде жалғасып жатқан қансырау, сепсис және өзге де жағдайларды қоспағанда, тромбоциттердің антилейкоциттік немесе антитромбоциттік антиденелерінің бар болуы салдарынан тромбоциттердің болжамды иммундық деструкциясын қараған жөн. Донорларды лейкоциттік антигендері (HLA) бойынша арнайы іріктеу тромбоциттердің дәлелденген иммундық деструкциясының профилактикасы болып табылады.

      18. Туа біткен немесе жүре пайда болған иммундық тапшылық жағдайлардағы қан компоненттерін құю бөртпе, дене қызуының жоғарылауы, жүрек айнуы және құсу, құюдан кейінгі 3-15 күннен кейін перифериялық қандағы түсініксіз цитопениямен белгіленетін "трансплантант қожайынға қарсы" (бұдан әрі - ТҚҚР) реакциясының дамуына әкелуі мүмкін. Қанның жасушалық компоненттерін сәулелендіру ТҚҚР дамуын тоқтатудың бірден бір тиімді жолы болып табылады. ТҚҚР тиімді емі жоқ.

      19. Құюдан кейінгі пурпура құюдан кейінгі 5-10 күн ішінде донорлық қан компоненттерінің антитромбоциттік антиденелердің іс-әрекеті салдарынан өзіндік тромбоциттердің иммундық деструкциясы нәтижесінде күрделі тромбоцитопенияның дамуымен сипатталады. Тромбоцитопенияны жою үшін кортикостероидтер, иммуноглобулиндер, плазма ауыстыруыштардың көп мөлшерін пайдаланады.

      20. Көлемді құю синдромы пациент қан көлемінің 100%-на тең немесе одан артық көлеміндегі қан жоғалтуын 24 сағат ішінде ауыстырған кезде дамиды. Циркулыциялық қан көлемі ересектерде 70 мл/кг, балаларда 80-90 мл/кг құрайды. Көлемді құю салдарынан болған асқынулар дамуының патогенетикалық факторлары:

      1) шок жағдайларының ағымынан болған ацидоз;

      2) құрамында эритроциттер бар қан компоненттерін ұзақ сақтау кезінде жасушадан тыс калий концентрациясының артуынан болған гиперкалиемия;

      3) метаболиздік ацидоздың метаболиздік алкалозға өту түрінде пайда болатын цитраттың болжамды уыттылығы, бұл ЖМП ауқымды көлемін құйған кезде болуы мүмкін;

      4) гипокальцемия, әсіресе гипотеремия мен ацидозбен қосарланған гипокальцемия жүрек шығарымын азайтады, брадикардия және аритмияның өзге де түрлерін болдырады;

      5) плазманы -250С температурада сақтағанда болатын фибриноген және ұю факторларымен азайту;

      6) гемодиллюция кезінде ұю факторлары құрамының төмендеуі;

      7) суытылған алмастырғыш ерітінділердің үлкен көлемін енгізу салдарынан болатын гипотермия;

      8) қанды сақтау барысында туындайтын микрореагенттердің пайда болуы, осының салдарынан лейкоциттер мен тромбоциттер агрегацияланады және өкпені жеңіл жолмен эмболизациялайды.

      21. Трансфузиядан кейінгі реакция пайда болған кезіндегі медицина қызметкерлерінің тәсілдері:

      1) дереу кезекші реаниматологқа хабарлау;

      2) құюды тоқтату және қан контейнерінің этикеткасы мен реципиенттің мәліметтерін тексеру;

      3) донорлық компонент пен реципиент қан топтарында айырмашылық болған кезде трансфузиология бөлімшесі (кабинеті) маманына хабарлау және онымен кеңесу;

      4) жіті трансфузиялық реакция туралы реципиент үшін жауапты дәрігерге шұғыл хабарлау;

      5) құюдан кейін венадан коагулянтпен және онсыз екі пробиркаға қан сынамаларын алып, құйылған донорлық қан компоненттерінің қалдықтары бар қондырғымен бірге қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымының мамандандырылған зертханасына жіберу. Қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымы қан компонентінің қалдықтарын Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 87 қаулысымен бекітілген "Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес жояды.

      22. Медициналық картада мынадай ақпарат міндетті түрде көрсетілуі тиіс:

      1) реакция типі;

      2) реакция болғанға дейін трансфузияның ұзақтығы;

      3) гемаконның көлемі, нөмірі, құйылған қан компонентінің атауы.

      23. Трансфузия тоқтатылғаннан кейін мыналар тағайындалуы қажет:

      1) АВ0 және резус-факторды қайта анықтау;

      2) антиденелерге қайта скрининг және үйлесімділік сынамаларын жүргізу;

      3) қанның толық талдауы;

      4) коагуляция тестері;

      5) түзу антиглобулиндік тестті анықтау;

      6) креатиннің, несепнәрдің, электролиттердің деңгейі;

      7) қанды зарарсыздыққа тексеру;

      8) қандағы бос гемоглобин мен билирубинді анықтау;

      9) реакциядан кейін қанның алғашқы порциясын зерттеу.

      24. Реакцияны бастапқы зерттеуден кейін трансфузиология бөлімшесіне (кабинеті) зертханалық зерттеулер үшін мыналарды жіберу керек:

      1) антикоагулянты бар және жоқ қан үлгілерін реакция басталғаннан кейін 12 және 24 сағаттан соң;

      2) пациент несебінің 24 сағаттық порциясын.

      25. Трансфузиология бөлімшесінің (кабинетінің) қызметкерлері:

      1) кез келген қанның, оның компоненттерінің берілуін реакция себебі анықталғанша және қанды, оның компоненттері осы мезетте тағы да кімге құйылып жатқанын анықтағанша тоқтатуға;

      2) палатадағы немесе операциялық бөлімшедегі барлық құюды тоқтату, егер бір уақытта бірнеше құю жүргізіліп жатса, олар туралы ақпаратты мұқият тексеруге тиіс.

  Қанды, оның компоненттері мен
препараттарын сақтау, құю
қағидаларына
2-қосымша

Сәулеленген қан және оның компоненттерін пайдаланудың тәртібі және айғақтары

      1. Қан қызметі ұйымдарында реципиенттердің белгілі санатарына қанды және оның компоненттерін құйған кезде "Трансфузиямен себептесетін трансплантант қожайынға қарсы ауруының" (бұдан әрі – ТС-ТҚҚА) алдын алу үшін сәулелеу әдістері жүзеге асырылады.

      2. Жасушалық қан компоненттері арнайы валидациялық жүйелерді (жабдықтарды) – гамма немесе рентген сәулелендіру көздерін пайдалана отырып сәулеленеді. Компонент бірлігін сәулелеу дозасы 25-50 Грэйді құрауы тиіс.

      3. ТС-ТҚҚА дамуы бойынша қауіп-қатер тобындағы пациенттерді емдеу үшін пайдаланылатын эритроциттер, тромбоциттер және гранулоциттер сәулеленуге жатады. Гемопоэздік дің жасушаларын және лимфоциттерді, ЖМП-ні, криопреципитатты немесе плазманы фракциялау өнімдерін сәулелемеген жөн.

      4. Барлық туыстық трансфузияларда (жақын немесе алыс туыстардың донациялары) пациент иммунокомпетенттік болғанда да қан компоненттерін сәулелеу керек. Пациент иммунокомпеттік болса да барлық HLA-іріктелген қан компоненттері сәулеленген болуы қажет.

      5. Эритроциттерді донациядан кейінгі алғашқы 5 күн ішінде сәулелеу керек және бұдан кейін олар ең көп дегенде келесі 10 күн бойы сақталуы тиіс. Егер пациентте (құрсаққа немесе неонаталды ауыстырып қан құйған жағдайда) гиперкалиемия қауіпі туындаса, сәулеленген эритроциттер сәулеленген кейінгі 24 сағат ішінде құйылады немесе жуылады.

      6. Тромбоциттер сақтаудың кез келген сәтінде сәулеленеді және бұдан соң донациядан кейінгі сақтаудың бастапқы мерзімі ақталғанға дейін сақталады.

      7. Барлық гранулоциттік қан компоненттері берілу алдында сәулеленіп, ең төменді шегеріммен құйылуы тиіс.

      8. Барлық сәулеленген қан компоненттері штрих-коды бар бекітілген этикеткамен таңбалануы тиіс.

      9. Құрсаққа құюға арналған сәулеленген қан компоненттерінің барлық дозалары сәулеленген болуы тиіс.

      10. Егер неонаталдық ауыстырып құюдан бұрын құрсаққа немесе туыстық (жақын немесе алыс туыстардың донациялары) қан құю орын алатын болса, қан және оның компоненттері міндетті түрде сәулеленеді. Құрсақтық трансфузияда және қанды ауыстырып құйған кезде қан және оның компоненттері сәулеленгеннен кейінгі 24 сағат ішінде және кез келген жағдайда донациядан кейін 5 күннен артық емес мерзімде құйылу керек.

      11. Мерзімнен бұрын туған немесе шала туған нәрестелерге құюды жасаған кезде болжамды босану күннен (жүктіліктің 40 аптасы) кейінгі 6 айға дейінгі мерзімде құйылатын кез келген қан компоненттері сәулеленген болуға тиісті алдағы құрсаққа құю жағдайларын немесе туыстық (жақын немесе алыс туыстардың донациялары) қан құю жағдайларын қоспағанда, эритроциттерді сәулелеу міндетті емес болып табылады. Кардиохирургиялық араласу кезінде Т-лимфоциттік иммундық тапшылық синдромының клиникалық және зертханалық белгілерін қоспағанда сәбилерге құйылатын эритроциттерді немесе тромбоциттерді сәулелеу қажет емес.

      12. Аллоиммундық тромбоцитопенияны емдеу үшін құрсаққа құйылатын тромбоциттер сәулеленуі тиіс және болжамды босану күннен (жүктіліктің 40 аптасы) кейінгі 6 айға дейінгі мерзімде құйылатын эритроциттер мен тромбоциттер де сәулелеуге жатады. Мерзімнен бұрын туған немесе шала туған нәрестелерге донациялар жақын немесе алыс туыстардан болған туыстық қан құю жағдайларын қоспағанда, тромбоциттер сәулелеуге жатпайды.

      13. Жалпы вирустық инфекцияларға шалдыққан, АИТВ антиденелеріне оң нәтижесі немесе ЖИТС бар нәрестелер мен балаларға жасушалық қан компоненттерін сәулелеу көрсетілмеген. Алайда бұл тұрақты бақылауда болу керек. Сондай-ақ, АИТВ антиденелеріне оң нәтижесі немесе ЖИТС бар ересектер үшін де жасушалық қан компоненттерін сәулелеу көрсетілмеген.

      14. Барлық күрделі Т-лимфоциттік иммундық тапшылық синдромдарында құйылатын жасушалық қан компоненттері сәулеленеді.

      15. Жіті лейкемия бар ересектер мен балалар үшін эритроциттер мен тромбоциттерді сәулелеу міндетті болып табылады.

      16. Аллогендік гемопоэздік дің жасушаларының барлық реципиенттері кондиционерлейтін химиятерапияның басынан бастап лимфоциттер 1*109/л артық болғанша сәулеленген қан компоненттерін қабылдау тиіс. Егер созылмалы ТС-ТҚҚА орын алған болса немесе иммуносупрессивтік терапияны жалғастыру қажеттілігі туындаса, трансфузия кезінде сәулеленген қан компоненттерін ұдайы тағайындау керек.

      17. Болашақ аутологиялық реинфузияға арналған сүйек кемігін немесе перифериялық дің жасушаларын жинақтау алдындағы 7 күн ішінде пациенттерге қан компоненттерін құйған жағдайларда қан компоненттері әлеуетті түрде криоконсевілеуге төзімді, өмірге қабілетті аллогендік Т-лимфоциттері енуінің профилактикасы үшін сәулеленуі тиіс.

      18. Аутологиялық сүйек кемігін немесе перифериялық дің жасушаларын алмастыруға шалдыққан барлық пациенттерге қан құйылған кезде кондиционерлеу химия/радиотерапияның басынан бастап, транспланттаудан кейінгі 3 айға дейін (кондиционирлеу үшін жаппай радиотерапияны пайдаланған кезде 6 айға дейін) мерзімде сәулеленген қан компоненттері тағайындалады.

      19. Ходжкин лимфасы бар барлық ересектер мен балаларға аурудың кез келген кезеңінде тек сәулеленген компоненттері тағайындалады.

      20. Пурин антогонистерін (fludorabine, cladribine, deoxycoformicin) қабылдайтын пациенттерге қанды құйған кезде ұдайы тек сәулеленген қан компоненттері тағайындалады. Пуриннің өзге антогонистерін (bendamustine мен clofarabine) пайдаланғанда қан компоненттерін сәулелеу ұсынылады, өйткені осы препараттарда әсер етудің ұқсас тетігі бар болып отыр. Сәулеленген қан компоненттерін alemtuzumab-терапиясынан (анти CD52) кейін пайдаланған жөн. Оларды rituximab (анти СD20) кейін пайдалану ұсынылмайды.

      21. Күрделі ісік, АИТВ инфекциялары, аутоиммундық аурулар немесе қомақты мүшелерді транспланттау (кондиционерлеу режимінде alemtuzumab (анти CD52) пайдалану жағдайларын қоспағанда) кезінде хирургиялық араласуға шалдығатын пациенттерге арналған қан компоненттерін сәулелеу міндетті емес.

      22. Жылқы (және/немесе alemtuzumab) глобулиніне қарағанда иммуносупрессивтік қоян антитимоцитарлық глобулинді (АТГ) қабылдайтын апластикалық анемиясы бар науқастарға қан құйылған кезде тек сәулеленген қан компоненттері тағайындалады.

  Қанды, оның компоненттері мен
препараттарын сақтау, құю
қағидаларына
3-қосымша

Медициналық ұйымдарда реципиент қанына жүргізілетін иммундық
гематологиялық зерттеулер жүргізу және оған қойылатын талаптар мен әдістер
1. Иммундық гематологиялық зерттеулер әдістеріне қойылатын жалпы талаптар

      1. Әлеуетті реципиент қанын зерттеу мынадай әдістерді пайдалану арқылы жүргізеді:

      1) топтардың гельдік серологиясы;

      2) моноканалды сұйық реагенттер.

      2. Агглютинация реакцияларын жазықтықтағы сұйық фазалық жүйелерде қойғанда нәтижені оқуды міндетті түрде микроскоппен қарау арқылы жүргізу қажет.

      3. Иммундық гематологиялық зерттеулерді жүргізетін зертханалар саны сапаны сыртқы бақылау жүйесіне қатысуы тиіс.

      4. Топтардың гельдік серологиясы әдісі донорлар және реципиенттер қанын қорытынды зерттеу кезінде референстік болып табылады.

2. Иммундық гематологиялық зерттеулерді жүргізетін медициналық
ұйымдар мен персоналға қойылатын талаптар

      5. Реципиент қанын АВ0 және Резус жүйесі бойынша зерттеуді, аллоантиденелерді анықтауды, трансфузия алдындағы үйлесімділік тестілерін "Трансфузиология" түрі бойынша медициналық қызметке лицензиясы бар МҰ-да жүзеге асырылады.

      6. МҰ-ды трансфузиялық терапия, оның ішінде реципиенттер қанының иммундық гематологиялық зерттеулері және реципиент пен донордың жеке үйлесімділік сынамалары МҰ бірініші басшысының бұйрығына сәйкес жүргізіледі.

      7. Реципиенттер қанының иммундық гематологиялық зерттеуін "трансфузиология" мамандығы бойынша сертификаты бар маман немесе трансфузиология мәселелері бойынша біліктілікті арттырудан өткен "зертхана ісі" мамандығы бойынша сертификаты бар маман жүргізеді. Бірінші зерттеуді "трансфузиология" мамандығы бойынша сертификатсыз жоғары медициналық білімі бар маман (емдеуші немесе кезекші дәрігер) жүргізуі мүмкін.

      8. Қан қызметі ұйымдарының иммундық гематологиялық бөлімдері ұйымдастырушылық-әдістемелік басшылық етуді, аллоантиденелердің ерекшелігін анықтау, қан тобының күрделі нұсқаларын анықтау мәселелері бойынша консультация береді, сенсабилизацияланған пациенттерге қанның жеке іріктеуді жүргізеді.

3. Иммундық гематологиялық зерттеулерге дайындау кезінде
преаналитикалық кезеңге қойылатын талаптар

      9. Иммундық гематологиялық зерттеулерді жүргізу кезінде зертханалық зерттеулердің сапасын қамтамасыз ету үшін қанды алу, жеткізу және сақтау шарттарын есепке алу керек.

      10. Сарысу және плазма арасындағы айырмашылықты есепке алу қажет. Жасушаларды бөлгеннен кейін қалатын (антикоагулянтпен алынған) қанның сұйық бөлігі плазма деп аталады. Ұюдан кейін және құрамында фибриногені жоқ тұнба үстіндегі (антикоагулянтсыз алынған) сұйықтық сарысу деп аталады.

      11. Сарысу мен плазма арасындағы айырмашылық қан жинақталатын пробиркаға байланысты болады. Иммундық гематологиялық зерттеу үшін плазманы немесе сарысуды таңдау пайдаланылатын зерттеу әдістеріне байланысты болады.

      12. Зерттеу үшін плазманы пайдаланған кезде стабилизациялық ерітіндімен езу есебінен белсенділігі төмен антиденелерді анықтай алмау қауіпі туындайды. Толығымен коагуляцияланбаған қан зерттеу жүргізуде және нәтижені бағалауда проблема туындатуы мүмкін:

      13. Талдауға жолдамада мынадай мәліметтер болуы тиіс:

      1) реципиенттің тегі, аты, әкесінің аты, туған күні, жынысы;

      2) медициналық картаның нөмірі;

      3) бөлімше атауы;

      4) тест атауы;

      5) клиникалық детальдар;

      6) зерттеуді шұғыл орындау жөніндегі белгі (қажет болса);

      7) қан тобына бастапқы зерттеуді жүргізген немесе қанды өзге зерттеулерге жолдап отырған тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты.

      14. Үлгі салынған пробирканы таңбалау толық аты (тегі, аты, әкесінің аты), туған күні, орналасқан орны (бөлімше), қан үлгісін алу күні көрсетілуі тиіс.

      15. Дұрыс белгілемеу немесе жолдама мен пробирка маркасының деректері сәйкес келмеген жағдайда зертхана бұл үлгіні зерттеу жүргізу үшін қабылдамауы мүмкін.

      16. Қанды иммундық гематологиялық зерттеулерге алу мынадай ережелерге сәйкес келуі тиіс:

      1) венозды қанды алуды жауапты медициналық қызметкер жүргізеді:

      2) егер реципиент көктамырішілік құюды қабылдаса, зерттеуге арналған қан үлгісі қарсы жақтағы көктамырдан алынады;

      3) иммундық гематологиялық зерттеулер үшін кейбір жағдайларда қылтамыр қанын пайдалануға жол беріледі, қанды дәл зерттеу алдында зертханашы алады.

      17. Қан үлгілерін зертханаға тасымалдауды тежеуді болдырмау керек. Қан үлгісін сақтаудың температуралық режимі +20С+80С.

      Қан үлгісін сақтау мерзімі:

      1) сақтау шарттары сақталғанда иммундық гематологиялық зерттеулерді жүргізуге дейінгі қан үлгісі - 2 тәуліктен артық емес;

      2) жеке үйлесімділікті анықтауды қоспағанда, иммундық гематологиялық зерттеулер жүргізілгеннен кейін қан үлгісі - кемінде 2 тәулік;

      3) жеке үйлесімділікті анықтау үшін пайдаланылған реципиент пен донордың қан үлгілерін сақтау мерзімі – кемінде 5 тәулік.

      Гемолиз немесе хилез белгілері бар қан үлгілері зерттеуге жатпайды.

4. Реципиенттер қанын зерттеуге қойылатын талаптар

      18. Стационарға түскен кезде қан тобын АВ0 және резус-тиістілік жүйесі бойынша анықтауды емдеуші дәрігер жүргізеді. Реципиент қанының топтық және резус тиістілігін растауды, тұрақты емес антиэритроциттік антиденердің скринингін растауды "трансфузиология" мамандығы бойынша сертификаты бар маман немесе трансфузиология мәселелері бойынша біліктілікті арттырудан өткен "зертхана ісі" мамандығы бойынша сертификаты бар маман жүргізеді.

      19. Топтық тиістілікті бірінші анықтауды емдеуші дәрігер клиникалық бөлімшеде жүргізеді.

      20. Топтық және резус тиістілікті растау, тұрақты емес антиэритроциттік антиденердің скринингі трансфузиология бөлімшесінде (кабинетінде) орталықтандырылып жүргізіледі. Жеке үйлесімдікке сынамалар қоюды трансфузиология бөлімшесінде (кабинетінде) орталықтандырылып жүргізуге жол беріледі.

      21. Әлеуетті реципиенттің АВ0 жүйесі бойынша топтық тиістілігін растайтын зерттеуді эритроциттер мен антиденелердің топтық антигендерін міндетті анықтау арқылы айқас әдісімен жүргізеді. Топтық тиістіліктің айқас әдісін жүргізу үшін О, А1 және В стандартты эритроциттері пайдаланылады.

      22. Топтық және резус тиістілік бойынша қорытынды бастапқы және қайталама зерттеулер негізінде жасалады. Расталған жауап бастапқы және қайталама зерттеулердің нәтижесі сәйкес келгенде ғана беріледі. Егер нәтижелері сәйкес келмесе - реципиенттің жаңадан дайындалған қан үлгісіне бастапқы және қайталама зерттеуді жүргізеді. Кез келген ауытқулар қан құйылғанға дейін анықталып, шешілуі тиіс.

      23. Қан үлгісін зерттеудің нәтижесі алдағы зерттеулер болған кезде, ондағы жазбалармен салыстырылады. Алдағы жазбаларды клиникалық маңызы бар бұрын болған антиденелердің, тестілеудегі қиындықтардың бар болуына, трансфузия кезіндегі жанама реакцияларға қаралады.

      24. Реципиент қанын қорытынды зерттеу мынадай көрсеткіштер бойынша жүргізіледі:

      1) АВ0 жүйесінің қан тобын қосарлы (айқас) реакциямен анықтау;

      2) резус жүйесінің D антигенін анықтау (ол болмаған жағдайда - реципиент теріс резусты болып есептеледі);

      3) тікелей емес антиглобулиндік тестіде антиэритроциттік аллоантиденелерді анықтау әр жоспарланып отырған немесе болжамды трансфузия алдында жүргізіледі.

      25. Реципиенттерде Резус жүйесінің D антигені анти-D реагенттері арқылы жалған оң нәтижелерді болдырмау үшін тиісті бақылауды жүргізе отырып мынадай әдістердің көмегімен анықталады: жазықтық үстінде агглютинация әдісі немесе құрамында анти-D lgM антиденелері (анти-D супер моноклоны) моноклоналды реактивтерді пайдалану арқылы гельдік әдіс; анти-D сарысуын немесе тікелей емес антиглобулиндік тестідегі анти-D lgG антиденелерін немесе пробиркалық тестідегі желатинмен коаглютинация реакциясын пайдалана отырып моноклоналды реагентті қолдану.

      26. Бәсең антигендер немесе D антигені нұсқаларының бар болуын анықтау тестілері реципиенттер үшін жүргізілмейді.

      27. Реципиенттің резус тиістілігі анықталмаған жағдайда жеке үйлесімділік сынамалары міндетті түрде жүргізілген соң D теріс қанды резус-тиістілік анықталғанға дейін құяды.

      28. Реципиент қанының Kell-тиістілігін анықтау қажет болған жағдайда анти-К моноканалды реагенттерін пайдалана отырып жүргізіледі. Зерттеу жүргізу тәртібі донорларға өткізетін түріне ұқсас болып келеді.

      29. Тұрақты емес антиэритроциттік антиденелердің скринингі гемокомпоненттердің барлық әлеуетті реципиенттері (қанның топтық және резус тиістілігіне қарамастан) үшін міндетті болып табылады. Тұрақты емес антиэритроциттік антиденелер иммундық гематологиялық зерттеудің әртүрлі кезеңінде - АВ0 жүйесінің қан топтарын айқас анықтауда, жеке үйлесімдік сынамаларын қоюда, антиденелер скринингіне реципиентте анықталуы мүмкін. Реципиентте антиэритроциттік антиденелер анықталған жағдайда, олардың қан қызметі ұйымдарында зерттелетін ерекшелігі айқындалуы тиіс.

      30. Бастапқы скринингімен анықталған антиденелердің ерекшелігін белгілеу үшін кемінде 10 үлгіні қамтитын эритроциттер панелін пайдалану керек. Стандартты эритроциттер панелі клиникалық маңыздылығы бар негізгі: моноспецификалық және анти-D, -С, -С W,-с, -Е, -е, -К, -к, -Fуа, - Fуb, -Jкa,–Jкb, S, -s, (-М, - Lea -P1) полиспецификалық антинелердің ерекшелігін анықтауға мүмкіндік беретін фенотиптердің үйлесуінен тұруы тиіс.

      31. Ерекшелікті белгілеген кезде антиденелер анықталған тұлғаның сарысуындағы эритроциттерге кеңейтілген типтеу жүргізу ұсынылады.

      32. Егер реципиентте антиденердің бар болғаны белгілі болса, қосымша өндірілетін өзге ерекшеліктегі антиденелерді болдырмау үшін олардың ерекшелігі зерттелген сайын жүргізіледі. Қосымша ерекшеліктегі жаңадан өндірілетін антиденелерді анықтау үшін зерттеуде сәйкестендірілген антиденелерге қарсы антигендері жоқ эритроциттерді пайдалану қажет.

      33. Эритроциттер антигендеріне антиденелер анықталғанда медициналық картаға көшірілетін зерттеу нәтижесі жазылады, бұл ретте гемотрансфузиялық терапияны жүргізу қажет болған жағдайда қанды жеке іріктеуді антиглобулиндік тестіні пайдалану арқылы жүргізетінін міндетті түрде көрсетеді. Нәтиже бланкінің көшірмесі реципиентте қалады және келесі емдеуге жатқызылғанда көрсетіледі.

      34. Реципиентте эритроциттер антигеніне клиникалық маңыздылығы бар антиденелерді бір рет анықталса, одан арғы барлық трансфузиялар келесі анықтауда олар болмаса да ерекшелігін есепке ала отырып жүргізілуі тиіс.

      35. Тұрақты емес антиденелері бар реципиенттер үшін донорлардың қан тобын іріктеу қан қызметі ұйымдарында жүргізіледі.

      36. Іріктеуді жүргізген кезде құюға арналған донор эритроциттерінде реципиент антиденелерімен аттас болып келетін антигендер болмауы керек. Егер донор қанының типтелген үлгілері жоқ болса, іріктеу үшін донорлардың тікелей емес антиглобулиндік тестінде үйлесетін қан үлгілері пайдаланады. Құю үшін (зертханалық зерттеу клиникалық маңыздылығы бар антиденелері анықталмаған жағдайда) реципиент сарысуымен бөлме температурасында өзара әрекеттесетін антиглобулиндік тестіде теріс нәтиже берген үлгілерді іріктеуге болады.

      37. Жеке үйлесімділік сынамалары төмендегі көрсеткіштер бойынша жүргізіледі:

      1) донордың топтық тиістілігін анықтау;

      2) реципиенттің топтық тиістілігін анықтау;

      3) топтық үйлесімділік тестілері (толық антиденелер);

      4) резус тиістілік тестілері (толық емес антиденелер).

      38. Реципиенттер А2 және анти-А1 антиденелерге ие болғанда трансфузия үшін мыналарды пайдаланады:

      1) А2 қан тобындағы реципиенттер үшін - А2(ІІ) қан тобындағы эритроциттер немесе О (І) жуылған эритроциттер;

      2) А2В (ІV) тобындағы реципиенттер үшін - А2В(ІV) қан тобындағы эритроциттер немесе В(ІІІ), О (І) жуылған эритроциттер.

      39. Тікелей антиглобулиндік тестін қойғанда оң реакцияны тудырушылар:

      1) аутоиммундық гемолиздік анемия, (+370С) жылулық антиденелер, аурумен байланысты бірінші немесе екінші аутоантиденелер, суықтық антиденелер);

      2) дәрілік аутоиммундық гемолиздік анемия;

      3) аллоиммундық гемолиздік анемия;

      4) эритроциттерде адсорбацияланған дәрілік заттар (пеницилин тобы);

      5) иммундық кешендерді тудыратын дәрілік заттар (хинидин);

      6) ақуыздардың иммундық емес адсорбациясын тудыратын дәрілік заттар (цефалоспориндер тобы);

      7) тест нәтижесіне әсер ету тетігі белгісіз дәрілік заттар (метилдопа);

      8) кейбір дәрілік заттар – аминосалицил қышқылы, антигистаминдік препараттар, хлорланған көмір инсектицидтер, ибупрофен, инсулин, фанацетин, сульфанамидтер, тетрациклин.

5. Трансфузия алдындағы тесттілерді жүргізуге қойылатын талаптар

      40. Шұғыл жағдайларды қоспағанда, жеке үйлесімділік сынамаларын қойған кезде донор мен реципиент қанының үйлесімділігіне барлық тестілер жүргізілуі керек. Әдістер АВ0-үйлеспеушілігін және клиникалық маңыздылығы бар антиденелерді (антиглобулиндік әдіс пен оған ұқсас әдістерді пайдаланған дұрыс) анықтауы тиіс. Трансфузия алдындағы барлық бақылау зерттеулері антидене ерекшелігін анықтауды қоспағанда МҰ-да трансфузия алдында кемінде 48 сағат бұрын пациенттің дайындалған жаңадан алынған қан үлгісіне жүргізіледі.

      41. Қан тобы мен резус тиістілікті бақылау.

      Қан құю алдында дәрігер донор мен реципиенттің АВ0- және резус тиістілігін қайта анықтайды, медициналық картадағы нәтиже жазбалары мен донор қанының контейнерде жазылған тобын салыстырады.

      42. АВ0-тиістілікті анықтау немесе үйлесімділік тестілерде пайдаланылатын донор эритроциттері пластикатты қаптың түтік сегментінен немесе донорлық қанмен алғаш толтырылған жүйеден алынады.

      43. Үйлесімділікке суықтық сынама.

      Қан құюдың дәл алдында дәрігер реципиент сарысуы мен донор эритроциттері арасындағы үйлесіділікке +150С+250С температурада 5 минут бойы жүргізілетін АВ0-үйлесімділігін нақты айқындайтын (жылытусыз жазықтықта, гельдегі агглютинация) суықтық сынама орындалуы тиіс.

      44. Үйлесімділікке жылулық сынама.

      Қан құюдың дәл алдында дәрігер реципиент сарысуы мен донор эритроциттері арасындағы үйлесімділікке антиглобулиндік тестіні (сарысу, плазма), желатинмен (сарысу) конглютинацияны, 33% полиглюкинді (сарысу, плазма) қамтитын әдістерді пайдалана отырып, жылулық сынама орындалуы тиіс.

      45. Сенсабилизацияланған реципиенттерге үйлесімділік сынамаларды қоюды қан қызметі ұйымының иммундық гематологиялық зертхана жағдайында орындау керек. Мұндайда антиглобулиндік тестті қамтитын үйлесімділік тестілерінде клиникалық маңыздылығы бар антиденелерді анықтайтын сезімтал тестілер қолданылады.

6. Донор қанына жеке іріктеу жүргізуге қойылатын талаптар

      46. Трансфузия алдындағы тестілерді жеке іріктеу бағдарламасы бойынша қан қызметі ұйымының зертханасында орындаған жағдайда медициналық картаға жапсырылатын "Жеке іріктеу" бланкісі толтырылады.

      47. Жеке іріктеу жүргізілетін айғақтар:

      1) трансфузиялық немесе акушерлік ауыр анамнез (бұрын болған гемотрансфузиялар, сарыауру немесе өзге де гемолиздік ауру белгісі бар нәрестені (бұдан әрі - НГА) дүниеге әкелуімен аяқталған жүктіліктерге реакциялар мен асқынулары);

      2) сарысуында антиэритроциттік аллоантиденелері бар реципиенттер;

      3) қан тобын анықтаудағы қиыншылықтар;

      4) жеке үйлесімділік сынамаларының оң немесе күмәнді нәтижесі;

      5) көп реттік трансфузия болжанып отырған реципиенттер;

      6) гемолиздік ауру белгілері бар нәрестелер;

      7) Қанды жеке іріктеуді фенотиптелген донорлар арасында реципиент антиденесінің ерекшелігін есепке ала отырып жүргізеді. Гемолиздік ауру белгілері бар балаларға трансфузия жүргізгенде, сондай-ақ ересектерге көп реттік трансфузия қажеттілігі туындағанда қанды жеке іріктеуді донор мен реципиенттің антиденелері және эритроциттер антигенінің фенотипінің ерекшелігін есепке ала отырып жүргізеді.

7. Шұғыл қан құю кезінде иммундық гематологиялық зертеулерді жүргізуге қойылатын талаптар

      48. Шұғыл жағдайда реципиенттерді иммундық гематологиялық зерттеу кезінде қан компоненттерін құятын кезекші медициналық персонал:

      1) АВ0 жүйесінің қан тобын және резус тиістілікті анықтауға;

      2) жеке үйлесімділік сынамаларын жүргізуге тиіс.

      49. Шұғыл трансфузия алдында тұрақты емес антиденелер скринингі өткізілмейді, құюдан кейін реципиент трансфузия алдындағы қан үлгісінде ретроспективалық түрде жүргізілуі тиіс.

8. Трансфузиядан кейінгі гемолиздік асқынуға күдіктену
кезіндегі дәрігердің тактикасына қойылатын талаптар

      50. Реципиентте трансфузиядан кейінгі гемолиздік асқыну (ТКГА) белгілері байқалған кезде дәрігер Қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау, құю қағидаларына 1-қосымшада баяндалған ұсынымдарға қосымша ретінде құюға дайындау барысында техникалық қателіктерді болдырмау мақсатында:

      1) бір реципиенттің қан үлгісін басқа реципиенттің қан үлгісіне кездейсоқ ауыстыру мүмкіндігін болдырмау;

      2) гемоконтейнердің таңбалануын тексеру;

      3) үйлесімдік сынамасын қайта жүргізу;

      4) АВ0 және резус фактор тиістілігін соңғы зерттеу және алдағы үлгіні дұрыс түсіндірудің дұрыстығын тексеру, айырмашылықтар анықталса, асқынуды емдеуге дереу кірісу керек.

      51. Реципиент қанының екі үлгісін алып, реципиент сарысуының гемолизге боялуын көзбен шолу. Қанның бір үлгісін МҰ клиникалық зертханасына, трансфузия алдындағы үлгімен және қапшықтағы қан компоненттерінің қалдықтарымен бірге басқа үлгіні қан қызметінің иммундық гематологиялық зерттеу зерханасына жіберіледі.

      52. Трансфузиядан кейінгі гемолиздік асқыну (ТКГА) диагнозы расталған кездегі зертханалық нәтижелер:

      1) гемоглобинемия;

      2) гемоглобинурия;

      3) оң тікелей антиглобулиндік тест (ТАГТ);

      4) гипербилирубинемия (түзу емес билирубин);

      5) гематокриттің төмендеуі;

      6) сарысу гемоглобиннің төмендеуі немесе болмауы;

      7) реципиенттер эритроциттер антигендеріне антиденелердің бар болуы.

      53. Қан қызметі ұйымының иммундық гематологиялық зертханасында мынадай әрекеттер орындалуы тиіс:

      1) трансфузиядан кейінгі сарысу үлгісін гемолиз боялуына көзбен бағалау;

      2) реципиенттің және донордың АВ0, Rh, Кell-тиістілігін анықтау (трансфузия алдындағы және трансфузиядан кейінгі қан үлгілері);

      3) үйлесімділік сынамаларын жүргізу;

      4) аллоантиденелер скринингі;

      5) аллоантиденелерді табылған жағдайда идентификациялау;

      6) трансфузиядан кейінгі үлгіде ТАГТ жүргізу;

      7) элюатадағы аллоантиденелерді зерттеу;

      8) қажет болған жағдайда донор қанын жеке іріктеуді жүргізу.

      54. Трансфузиядан кейінгі алынған үлгідегі оң ТАГТ эритроцттердегі адсорбацияланған антиденелер және трансфузия алдында донор мен реципиентте оң ТАГТ болмаған жағдайда иммунологиялық конфликтінің бар болуын білдіреді.

      Егер ауто- және аллоантиденелер анықталмаса, антиденелер элюциясын реципиенттердің трансфузиядан кейін алынған қан үлгісінің эритроциттерінен жүргізу керек және элюатты типтелген эритроциттердің панелімен зерттеу керек.

      Кейінге қалдырылған ТКГА-ға күдіктенген жағдайда ТАГТ-ті реципиент эритроцттерімен жүргізу керек.

9. Топтық және резус тиістілікті анықтауға арналған anti-A,
anti-B, anti-AB, anti-D (RH1) Fast M моноканалды реагенттерді
сақтауға және пайдалануға қойылатын талаптар

      55. Топтық және резус тиістілікті моноканалды реагенттер арқылы зерттеуде дайындаушы зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулықтарында баяндалған талаптарды қатаң орындау қажет.

      56. Топтық тиістілікті анықтауға арналған реагенттің жұмысы агглютинация қағидаттарына негізделеді. Адам қанының А, В, АВ антигендері бар эритроциттері оң реакция ретінде жіктелетін агглютинаттарды жасай отырып, ерекше антигенмен байланысып отырады. Егер антиген жоқ болса, агглютинаттар да жоқ болады және реакция теріс болып есептеледі.

      57. Резус тиістілікті анықтауға арналған реагенттің жұмысы агглютинация қағидаттарына негізделеді. Адам қанының D (RH1) антигендері бар эритроциттері оң реакция ретінде жіктелетін агглютинаттарды жасай отырып, ерекше антигенмен байланысып отырады және қан (D+) резус оң болып есептеледі. Егер антиген жоқ болса, агглютинаттар пайда болмайды және қан резус теріс (D-) болып есептеледі.

      58. Тестіні қоршаған ортаның +150С+250С температурасында жүргізеді.

      59. Тестілеуге дейін қанды +20С+80С температурада 48 сағатқа дейін сақтауға болады. Гемолиздің көзге көрінетін белгілері бар қан үлгісі зерттеуге жіберілмейді.

      60. Реагенттерді +20С+80С температурада сақтап, қаптамада көрсетілген мерзімге дейін (дайындаушы зауыттың ерекше талаптарында көрсетілген жағдайлардан басқа) пайдалану керек.

10. Топтардың гельдік серология әдісі

      61. Топтық және резус тиістілікті топтардың гельдік серологиясы әдісімен зерттеуде дайындаушы зауыттың пайдалану жөніндегі нұсқаулықтарында баяндалған талаптарды қатаң орындау қажет.

      62. Орындалатын тестілер диапазонына эритроциттердің фенотипін анықтау (антигендердің әлсіз нұсқаларын қоса алғанда), антиглобулиндік тест, скрининг және антиденелердің ұқсастығы, үйлесімділікке тестілерді қамтиды.

      63. Әдіс эритроциттердің агарлық гельде агглютинациясына негізделген, гемагглютинация реакцияларын стандарттауға және дұрыс нәтижелерді алуға мүмкіндік береді.

      64. Гельдік технология эритроциттердің центрифугалау кезіндегі бөлінуін көздейді, бұл кезде агглютинацияланбаған эритроциттер гель арқылы өтеді және пробирканың түбіне тұнады (теріс нәтиже), осы уақытта агглютинацияланған эритроциттер үстіңгі бетте немесе гельдің қалың жерінде тоқтап тұрады (оң нәтиже).

11. Қан тобын, резус тиістілікті анықтау және жеке
үйлесімділікке сынамалар жүргізу кезіндегі қателесу себептері
және олардың алдын алу шаралары

      65. Қан тобын, резус тиістілікті анықтауда және жеке үйлесімділік сынамаларын жүргізудегі қателіктер зерттеу техникасын бұзған кезде немесе қиын анықталатын қан топтары жағдайларында пайда болады.

      66. Жиі туындайтын техникалық қателіктерге мыналар жатады:

      1) реагенттерді орналастырудың қате тәртібі. Әрбір жеке алынған реагентте нәтижені дұрыс бағалау кезінде егер реагенттерді штативте немесе пластинада орналастыру тәртібі бұзылса, қан тобы және резус-тиістілігі туралы дұрыс емес қорытынды жасауға болады. Әрбір қан тобын анықтау кезінде реагенттердің орналасуын тексерген жөн, сондай-ақ олардың сапасын көзбен көріп бағалау, көмескіленген, ішінара кеуіп қалған реагенттерді, жарамдылық мерзімі өткен реагенттерді пайдаланудан алып тастау керек.

      2) қан тобын анықтауды +150С-тан төмен емес температура кезінде жасайды, себебі зерттелуші қанның құрамында төменгі температура кезінде эритроциттердің ерекше емес желімделіп қалуын тудыратын суық агглютининдер болуы мүмкін. "Монетті бағандардың" пайда болуы агглютинация көрінісін жасауы мүмкін. Эритроциттердің ерекше емес ұйысуы, әдетте, бір-екі тамшы физиологиялық ерітінді қосқаннан және пластинаны шайқағаннан кейін ыдырайды. Жоғары температурада агглютининдер белсенділігін жоғалтады, сондықтан қан тобын анықтауды +250С-тан жоғары емес температура кезінде жүргізеді.

      3) аглютинация реакциясы үшін эритроциттер мен тестілік реагенттердің оңтайлы арақатынасы – гемагглютинациялаушы сарысуларды пайдалану кезінде 1:10, пайдалану кезінде 2-3:10. Эритроциттердің елеулі артық болуы кезінде агглютинация байқалмауы мүмкін, әсіресе эритроциттердің агглютинациялық қасиеттері төмендеген жағдайда – А2 кіші топ бөлігі. Эритроциттер санының жеткіліксіздігі кезінде агглютинация жай пайда болады, бұл да нәтижелерді дұрыс пайымдамауға әкеледі.

      4) эритроциттердің агглютинациясы алғашқы 10 секунд ішінде пайда болады, алайда реакция барысында бақылауды, әсіресе агглюцинация пайда болған тамшыларда 5 минуттан кем емес уақыт жүргізген жөн. Бұл баяу агглюцинациямен сипатталатын А2 әлсіз антигенты анықтауға мүмкіндік береді.

      67. Қиын анықталатын қан топтары жағдайлары:

      1) бәсен агглютинация. А (ІІ) және АВ (ІV) топтары эритроциттерінің құрамындағы А антигені екі нұсқада (А1 және А2 топ бөліктері) берілуі мүмкін. А1 эритроциттері А2 эритроциттерінен анти-А антиденелерге қатысты төмен агглюцинациялық қасиетімен ерекшеленеді. Қан тобы бөліктерінің клиникалық трансфузиологияда маңызы жоқ, сондықтан эритроциттерді құю кезінде оларды есепке алмайды. А2 антигені бар адамдарға А1 эритроциттерін құюға болады. Альфа 1 және альфа 2 экстрагглютининдері бар реципиенттер ерекшеленеді. Бұл антиденелер құюдан кейінгі асқынуларды болдырмайды, алайда өздерін сынамада жеке үлесімділікке білдіреді;

      2) эритроциттердің ерекше емес агглютинциясы. Бұл туралы эритроциттердің АВ (ІV) қоса алғанда, барлық топтардың сарысуларымен агглютинациялану қабілетінің негізінде пайымдайды. Ерекше емес агглютинация, эритроциттердегі аутоантиденелердің адсорбациясы бірге жүретін аутоиммунды аурулар кезінде, эритроциттері анасының аллоантиделерімен аса жүктелген нәрестелердің гемолиздік ауруларында байқалады. Ерекше емес агглютинацияны ерекше агглютинациядан айыру қиын. Сондықтан анти-А, анти-В, анти-АВ, анти-Д реагенттері бар эритроциттер агглютинациясы болғанда АВ (ІV) стандартты сарысуымен және 0,9%-дық хлорлы натрийдің изотониялық ерітіндісімен сынама жүргізу қажет. Бұлай істемеген жағдайда реципиент АВ (ІV) резус-оң тобына қате жатқызылуы мүмкін, ал бұл донордың дұрыс таңдалмауына әкеледі. Егер эритроциттердің ерекше емес агглютинациясынан реципиенттің қан тобын анықтау мүмкін болмаса, қанның топтық тиесілігі туралы қорытынды берілмейді, қанның үлгісін мамандандырылған зертханаға жібереді, ал онда антиген құрылымы бойынша іріктеу жасалады;

      3) қан химераларының, яғни қан арнасында эритроциттердің қан тобы және өзге антигендер бойынша бір-бірінен өзгеше екі популяциясының бір уақытта бар болуы. Трансфузиялық химералар О(І) тобының эритроциттік массасын немесе жүзгінін өзге топтың реципиенттеріне бірнеше рет құю нәтижесінде пайда болады. Нағыз химералар гетерозиготты егіздерде, сондай-ақ аллогенді сүйек кемігін ауыстырып қондырудан кейін кездеседі.

12. Нәрестелерге құю үшін эритроциттерді АВ0 жүйесі бойынша іріктеп алу

Ана

Бала

Құйылатын орта

Жаңа алынған консервіленген донор қаны

Эритроциттік масса немесе жүзінді

Жаңа мұздатылған немесе нативтік плазма

1

2

3

4

5

О (I)

О (I)

О (I)

О (I)

Кез келген

А (II)

А (II)

А (II)

А (II),

О (I)

А (II),

АВ (IV)

B (III)

B (III)

B (III)

B (II),

О (I)

B (III),

АВ (IV)

АВ (IV)

А (II)

А (II)

А (II),

О (I)

А (II),

АВ (IV)

АВ (IV)

B (III)

B (III)

B (III),

О (I)

B (III),

АВ (IV)

АВ (IV)

АВ (IV)

АВ (IV)

Кез келген

АВ (IV)

О (I)

А (II)

О (I)

О (I)

А (II),

АВ (IV)

О (I)

B (III)

О (I)

О (I)

B (III),

АВ (IV)

А (II)

B (III)

-

О (I)

B (III),

АВ (IV)

B (III)

А (II)

-

О (I)

А (II),

АВ (IV)

А (II)

АВ (IV)

-

А (II),

О (I)

АВ (IV)

B (III)

АВ (IV)

-

B (III),

О (I)

АВ (IV)

А (II)

О (I)

О (I)

О (I)

Кез келген

B (III)

О (I)

О (I)

О (I)

Кез келген

  Қанды, оның компоненттері мен
препараттарын сақтау, құю
қағидаларына
4-қосымша

ДОНОРЛЫҚ ҚАН КОМПОНЕНТТЕРІН ЖӘНЕ (НЕМЕСЕ) ПРЕПАРАТТАРЫН ҚҰЮҒА АҚПАРАТТАНДЫРЫЛҒАН ЕРІКТІ КЕЛІСУ/БАС ТАРТУ

      Донорлық қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құюға осы ақпараттандырылған келісу/бас тарту "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің 91-бабының 3, 4-тармақтарына сәйкес әзірленді

      1. Маған, __________________________________________________

      (пациенттің Т.А.Ә. өз қолымен жазылады)

      денсаулығымның жағдайы және донорлық қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құюға айғақтар түсіндірілді.

      2. Мен донорлық қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құюға келісім беремін/бас тартамын (қажетті сөздің астын сызыңыз).

      3. Осы келісу/бас тарту (қажетті сөздің астын сызыңыз) мыналарға (таңдаңыз) қолданылады:

      1) емдеуге жатқызу мерзімі ішінде қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құюдың барлық жағдайлары;

      2) _________________________________________________________

      (жоспарланып отырған құюдың күні көрсетіледі)

      күні бойы қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құю.

      4. Маған қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құю салдары вирустық және бактериялық инфекцияны жұқтыру), сондай-ақ бас тартудың барлық болжалды (реакциялар, асқынулар, оның ішінде өмір үшін қауіпті) салдары түсіндірілді.

      5. Мен кез келген сұрақтарды қою мүмкіндігіне ие болдым және барлық сұрақтарға толық жауап алдым.

      6. Мен жоғарыда жазылғандарды оқығанымды және түсінгенімді өз

      қолыммен растаймын _______________________________________________

      (пациент "таныстым" деген сөзді өз қолымен жазады)

      7. Құюдан бас тартқан жағдайда _____________________________

      (қан компоненті және (немесе) препараты көрсетіледі)

      құюдан бас тартқандықтан өміріме тікелей қауіп төнген жағдайда бас тарту туралы шешімім:

      - өзгертілуі мүмкін,

      - өзгертілмейді (қажетті сөздің астын сызыңыз).

      8. Егер мен шешім қабылдай алмайтындай күйде болсам (ес-түссіз

      жатқанда), өміріме тікелей қауіп төнген жағдайда қан құюды жүргізу

      туралы шешімді дәрігерлер комиссиясы немесе заңды өкілдер қабылдай

      алады ____________________________________________________________

      (шешімді кім қабылдайтынын көрсетіңіз – комиссия немесе тегі

      мен байланыс ақпараты көрсетілген заңды өкіл)

      8-тармақ 7-тармақта оң жауап берілген жағдайда толтырылады.

      Пациенттің қолы: ________________________________________________

      Пациентті ақпараттандырған дәрігердің қолы және Т.А.Ә. __________

      _________________________________________________________________

      9. Пациент қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құю жөніндегі келісім беру/бас тарту шешімін қабылдай алмайтындай күйде болғанда, келісімге/бас тартуға оның заңды өкіл қол қоя алады.

      Заңды өкілдің қолы және Т.А.Ә. __________________________________

      _________________________________________________________________

      Заңды өкілді ақпараттандырған дәрігердің қолы және Т.А.Ә. _______

      _________________________________________________________________

      10. Заңды өкіл болмаған жағдайда қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құю туралы шешімді құрамында кемінде 3 адам бар дәрігерлер комиссиясы қабылдайды. Комиссия шешімінің қолданылу мерзімі 1 тәуліктен аспайды немесе пациенттің заңды өкілі келгенге дейін немесе пациенттің қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құю туралы шешімді өздігімен қабылдай алғанға дейін.

      Т.А.Ә., комиссия дәрігерінің қолы ________________________________

      Т.А.Ә., комиссия дәрігерінің қолы ________________________________

      Т.А.Ә., комиссия дәрігерінің қолы ________________________________

      Ескертпе: пациент (немесе оның заңды өкілі) донорлық қан компоненттерін және (немесе) препараттарын құюдан бас тартқан жағдайда ақпараттандырылған ерікті бас тарту парағына емдеуші дәрігер және бөлім меңгерушісі қол қояды.

  Қанды, оның компоненттері мен
препараттарын сақтау, құю
қағидаларына
5-қосымша

      Нысан

"Трансфузия алдындағы эпикриз" медициналық картасы

      Пациент ________________________________ МК № ___________,

      ___________________ бөлімшесі

      салмағы ________ кг



Қан компоненттері мен препараттарын құюға келісімі бар

Сырқатнамадағы трансфузиялық анамнез:



бұрын трансфузия жүргізілген жоқ



трансфузиялық анамнез ерекшеліксіз



трансфузиядан кейінгі асқынулар орын алған, қандай екенін көрсетіңіз __________________________

Әйелдер үшін акушерлік анамнез:



ерекшеліксіз



өлі туылғандық, аборт пен ерте мерзімдегі бала түсігін қоса алғанда, көп ретік (5 рет және одан артық) жүктілік

Иммуногематологиялық ерекшеліктер:



анықталған жоқ



антигендердің варианттық формалары немесе экстраагглютининдер анықталды



иммундық антиэритроциттік антиденелер (белгілі болса, ерекшелігін көрсетіңіз) анықталды ___________________________



антиэритроциттік антиденелер зерттелген жоқ

Құрамында эритроциттер бар қан компоненттері (ҚЭҚК), ҚЖТ, ҚСО үшін АЙҒАҚТАР

20___жылғы "_____" _______________ уақыты__________

Консервіленген эритроциттердің бір дозасы ересектердегі гемоглобинді шамамен 10 г/л көтереді



жіті анемия, гемоглобин ______ г/л



созылмалы компенсанцияланған анемия, гемоглобин ____ г/л, клиникалық мәліметтер: айқын бәсендікке шағымы, ДҚЖ ______, Ps_______, АҚҚ________



анемия кезінде О2 жеткізілуінің төмендеуі, Hb ____г/л, РаО2 ____мм сын. бағ., РvО2_____мм сын. бағ.

Есептік дозасы _______________________________

ЖМП/криопреципитат үшін АЙҒАҚТАРЫ: соңғы коагулограмма деректері:

(коагулограмманың бір өзгертілген көрсеткіші немесе ВСК кемінде 30 минут жеткілікті)

ПТИ ________%, ХНҚ ________, ТУАС _________, Фибриноген _______г/л, АТIII_____

Плазманың гепаринге толеранттығы________, ВСК _______ мин,

________________

20___жылғы "_____" _______________уақыты__________ талдау



коагуляциялық гемостаз факторларының тапшылығы



плазмалық антикоагулянттардың тапшылығы



плазма алмастыру

Есептік дозасы (12-20мл/кг) _______________________________

ТК АЙҒАҚТАРЫ: тромбоциттердің соңғы саны ________ *109/л 20___жылғы "_____" _______________уақыты__________ талдау



Тромбоцитопения 20*109/л аз, геморрагиялық тромбоципениялық синдром



Тромбоцитопения 10*109/л аз, геморрагиялық синдромсыз



Тромбоцитопения 50*109/л аз, хирургиялық операция



Тромбоцитопения 100*109/л аз, нейрохирургиялық операция



Тромбоцитопатия, геморрагиялық синдром.

Есептік дозасы _______________________________

Альбумин үшін АЙҒАҚТАРЫ:

Гипопртеинемия/гипоальбуминемия_________г/л, 20___жылғы "_____" _______________уақыты__________ талдау

Трансфузияға айғақтарды негіздеген дәрігердің Т.А.Ә._____________

Дәрігердің қолы ________________

Уақыты ___________ күні ________________

ТРАНСФУЗИЯ АЙҒАҚТАРЫ тексерілді, растаймын

Бөлімше меңгерушісі____________________ Қолы __________________