Об утверждении Правил применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 24 декабря 2012 года № 380. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 февраля 2013 года № 8322. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 февраля 2013 года № 73

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 25.02.2013 № 73 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В целях совершенствования нормативных правовых актов Республики Казахстан Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня (далее – Правила).
2. Признать утратившими силу следующие нормативные правовые акты Республики Казахстан:
1) постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 28 февраля 2011 года № 23 «Об утверждении Правил применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня, и внесении изменений в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 28 ноября 2008 года № 200 «Об утверждении Правил применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня, накопительного пенсионного фонда и (или) организации, осуществляющей инвестиционное управление пенсионными активами, страховой (перестраховочной) организации» (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 6886);
2) постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 28 апреля 2012 года № 175 «О внесении изменений и дополнений в постановление Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 28 февраля 2011 года № 23 «Об утверждении Правил применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня, и внесении изменений в постановление Правления Агентства РК по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 28 ноября 2008 года № 200 «Об утверждении Правил применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня, накопительного пенсионного фонда и (или) организации, осуществляющей инвестиционное управление пенсионными активами, страховой (перестраховочной) организации» (зарегистрированное в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 7732, опубликованное 25 августа 2012 года в газете «Казахстанская правда» № 286-287 (27105-27106)).
3. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением подпункта 9) пункта 1, подпункта 11) пункта 2 и пункта 6 Правил, которые вводятся в действие с 1 января 2013 года.
4. Банки второго уровня осуществляют прогнозный расчет фактора, предусмотренного подпункта 9) пункта 1 Правил, по состоянию на 1 января 2014 года.
В случае выявления фактора, предусмотренного подпункта 9) пункта 1 Правил, банки второго уровня в срок до 1 октября 2013 года представляют в Комитет по контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций Национального Банка Республики Казахстан план мероприятий, предусматривающий меры раннего реагирования по повышению финансовой устойчивости банка, недопущению ухудшения его финансового положения и увеличения рисков, связанных с его деятельностью, в соответствии с пунктом 4 Правил.

Председатель
Национального Банка Г. Марченко

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 24 декабря 2012 года № 380

Правила применения мер раннего реагирования и методики
определения факторов, влияющих на ухудшение финансового
положения банка второго уровня

Настоящие Правила применения мер раннего реагирования и методики определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 31 августа 1995 года «О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан» (далее - Закон о банках) и устанавливают порядок применения мер раннего реагирования и методику определения факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка второго уровня (далее - банк).
Комитет по контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций Национального Банка Республики Казахстан (далее – Комитет) применяет к банку меры раннего реагирования при выявлении факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка.
1. Факторами, влияющими на ухудшение финансового положения банка, являются:
1) снижение коэффициентов достаточности собственного капитала;
2) увеличение соотношения чистых классифицированных займов к собственному капиталу;
3) увеличение доли классифицированных займов физическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах физическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним;
4) увеличение доли классифицированных займов юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним;
5) увеличение доли классифицированных займов по основному (основным) направлению (направлениям) (отрасли (отраслям)) кредитования без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах клиентам - физическим и юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним (за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций и операций «обратное РЕПО»);
6) увеличение доли займов, выданных на приобретение и строительство коммерческой и жилой недвижимости и ипотечных жилищных займов без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах клиентам - физическим и юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним (за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций и операций «обратное РЕПО»);
7) увеличение займов с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению по кредитам для физических лиц свыше шестидесяти календарных дней и (или) для юридических лиц свыше тридцати календарных дней;
8) увеличение в общем объеме ссудного портфеля банка займов с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяноста календарных дней;
9) превышение отношения займов с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяноста календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним к общему объему ссудного портфеля банка без учета сформированных провизий (резервов) по нему;
10) увеличение доли классифицированной дебиторской задолженности без учета сформированных провизий (резервов) по ней в совокупной дебиторской задолженности без учета сформированных провизий (резервов) по ней;
11) уменьшение доли активов, приносящих доход, в совокупных активах;
12) снижение доли привлеченных вкладов физических и юридических лиц в сумме обязательств банка;
13) уменьшение коэффициента рентабельности активов;
14) уменьшение чистой процентной маржи;
15) снижение спрэда;
16) увеличение отношения операционных расходов к совокупной сумме доходов;
17) снижение коэффициентов ликвидности.
Под провизиями (резервами) понимаются провизии (резервы), сформированные в соответствии с постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 25 декабря 2006 года № 296 «Об утверждении Правил классификации активов, условных обязательств и создания провизий (резервов) против них», зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 4580 (далее – постановление № 296).
2. Определение факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка, предусмотренных пунктом 1 Правил, осуществляется по следующей методике:
1) снижение два и более раза в течение шести последовательных месяцев коэффициентов достаточности собственного капитала до или ниже уровня, превышающего на 0,02 (включительно) минимальные значения коэффициентов достаточности собственного капитала, установленные постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 30 сентября 2005 года № 358 «Об утверждении Инструкции о нормативных значениях и методике расчетов пруденциальных нормативов для банков второго уровня», зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 3924 (далее – постановление № 358);
2) снижение коэффициентов достаточности собственного капитала при нахождении их первоначальных значений ниже уровня, превышающего на 0,02 (включительно) минимальные значения коэффициентов достаточности собственного капитала, установленные постановлением № 358;
3) нахождение коэффициента достаточности собственного капитала (К1-2) ниже уровня, превышающего на 0,025 (включительно) минимальное значение коэффициента достаточности собственного капитала (К1-2), установленное постановлением № 358.
Требования настоящего подпункта распространяются на банки, определенные системообразующими уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций (далее - уполномоченный орган);
4) увеличение в течение шести последовательных месяцев соотношения чистых классифицированных займов к собственному капиталу при условии, что на конец отчетного периода чистые классифицированные займы составляют более восьмидесяти процентов от собственного капитала, и при условии превышения размера роста классифицированных займов без учета сформированных провизий (резервов) по ним над размером роста провизий (резервов) в рассматриваемом периоде в абсолютном выражении, рассчитывается по следующей формуле:

при условии:

где:
ЧКЗ (месяц) - чистые классифицированные займы (займы банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, займы физическим лицам, включая займы индивидуальным предпринимателям, займы юридическим лицам, включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства, и операции «обратное РЕПО») на конец определенного месяца рассматриваемого периода, за вычетом созданных по ним провизий (резервов);
СК (месяц) - собственный капитал на конец определенного месяца рассматриваемого периода, рассчитанный в соответствии с постановлением № 358;
КЗБ (месяц) - классифицированные займы (займы банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, займы физическим лицам, включая займы индивидуальным предпринимателям, займы юридическим лицам, включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства, и операции «обратное РЕПО») без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
Пр (месяц) - размер созданных провизий (резервов) по классифицированным займам на конец определенного месяца рассматриваемого периода.
В расчет классифицированных займов включаются займы, классифицированные как сомнительные 2, 3, 4 и 5 категории и безнадежные в соответствии с постановлением № 296.
Под чистыми классифицированными займами понимаются классифицированные займы за вычетом, созданных по ним провизий (резервов) в соответствии с постановлением № 296;
5) увеличение доли классифицированных займов физическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах физическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним в течение шести последовательных месяцев рассчитывается по следующей формуле:

где:
КЗФ (месяц) - классифицированные займы физическим лицам (включая займы индивидуальным предпринимателям) без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
СЗФ (месяц) - совокупные займы физическим лицам (включая займы индивидуальным предпринимателям) без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного роста, увеличение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

6) увеличение доли классифицированных займов юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним в течение шести последовательных месяцев рассчитывается по следующей формуле:

где:
КЗЮ (месяц) - классифицированные займы юридическим лицам (включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства и за исключением займов банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
СЗЮ (месяц) - совокупные займы юридическим лицам (включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства и за исключением займов банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного роста, увеличение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

7) увеличение доли классифицированных займов по основному (основным) направлению (направлениям) (отрасли (отраслям)) кредитования без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах клиентам - физическим и юридическим лицам (включая займы индивидуальным предпринимателям, займы субъектам малого и среднего предпринимательства и за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним в течение шести последовательных месяцев рассчитывается по следующей формуле:

где:
КЗО (месяц) - классифицированные займы по основному (основным) направлению (направлениям) (отрасли (отраслям)) кредитования без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
СЗ (месяц) - совокупные займы клиентам физическим и юридическим лицам без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
ЗО (месяц) – займы физическим лицам (включая индивидуальных предпринимателей) без учета сформированных провизий (резервов) по ним, либо займы субъектам малого и среднего предпринимательства, без учета сформированных провизий (резервов), либо займы юридическим лицам (за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) одной отрасли без учета сформированных провизий (резервов) по ним, доля которых в совокупных займах клиентам - физическим и юридическим лицам (включая займы индивидуальным предпринимателям и субъектам малого и среднего предпринимательства и за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним составляет на конец рассматриваемого периода двадцать и более процентов.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного роста, увеличение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

8) увеличение доли займов, выданных на приобретение и строительство коммерческой и жилой недвижимости и ипотечных жилищных займов без учета сформированных провизий (резервов) по ним в совокупных займах клиентам - физическим и юридическим лицам (за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним в течение шести последовательных месяцев рассчитывается по следующей формуле:

где:
З (месяц) - займы, выданные на приобретение и строительство коммерческой и жилой недвижимости и ипотечных жилищных займов без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
СЗ (месяц) - совокупные займы клиентам физическим лицам (включая займы индивидуальным предпринимателям) и юридическим лицам (включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства и за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода.
В расчет данного показателя включаются займы, выданные на приобретение и строительство коммерческой и жилой недвижимости и ипотечные жилищные займы без учета сформированных провизий (резервов) по ним, доля которых в совокупных займах клиентам - физическим и юридическим лицам (включая займы индивидуальным предпринимателям, займы субъектам малого и среднего предпринимательства и за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) без учета сформированных провизий (резервов) по ним составляет на конец рассматриваемого периода более двадцати процентов.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного роста, увеличение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

9) увеличение за отчетный период займов с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению по займам свыше шестидесяти календарных дней для физических лиц без учета сформированных провизий (резервов) по ним и (или) тридцати календарных дней для юридических лиц без учета сформированных провизий (резервов) по ним на пять и более процентов рассчитывается по следующей формуле:

где:
ЗПФ 60 - займы физических лиц (включая займы индивидуальным предпринимателям) с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению по кредитам свыше шестидесяти календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
ЗПЮ 30 - займы юридических лиц (включая займы субъектов малого и среднего предпринимательства и за исключением займов, выданных банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций) с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению по кредитам свыше тридцати календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
10) увеличение в течение шести последовательных месяцев в ссудном портфеле банка без учета сформированных провизий (резервов) по нему займов с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяносто календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним, рассчитывается по следующей формуле:

где:
ЗП 90 (месяц) - займы (займы банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, займы физическим лицам, включая займы индивидуальным предпринимателям, займы юридическим лицам, включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства, и операции «обратное РЕПО») на конец определенного месяца рассматриваемого периода, с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяносто календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним;
СП (месяц) - ссудный портфель (займы банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, займы физическим лицам, включая займы индивидуальным предпринимателям, займы юридическим лицам, включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства, и операции «обратное РЕПО») на конец определенного месяца рассматриваемого периода без учета сформированных провизий (резервов) по нему.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного роста, увеличение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

11) превышение отношения займов с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяносто календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним к общему объему ссудного портфеля банка без учета сформированных провизий (резервов) по нему рассчитывается по следующей формуле:

где:
НЗ – займы (займы банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, займы физическим лицам, включая займы индивидуальным предпринимателям, займы юридическим лицам, включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства, и операции «обратное РЕПО») на конец рассматриваемого периода, с просроченной задолженностью по основному долгу и (или) начисленному вознаграждению свыше девяносто календарных дней без учета сформированных провизий (резервов) по ним;
СП – ссудный портфель (займы банкам и организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, займы физическим лицам, включая займы индивидуальным предпринимателям, займы юридическим лицам, включая займы субъектам малого и среднего предпринимательства, и операции «обратное РЕПО») на конец рассматриваемого периода без учета сформированных провизий (резервов) по нему.
С 1 января 2014 года указанное соотношение составляет не более 15 %;
12) увеличение доли классифицированной дебиторской задолженности без учета сформированных провизий (резервов) по ней в совокупной дебиторской задолженности без учета сформированных провизий (резервов) по ней в течение шести последовательных месяцев рассчитывается по следующей формуле:

где:
КДЗ (месяц) - классифицированная дебиторская задолженность без учета сформированных провизий (резервов) по ней на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
ДЗ (месяц) - совокупная дебиторская задолженность без учета сформированных провизий (резервов) по ней на конец определенного месяца рассматриваемого периода.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного роста, увеличение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

В расчет классифицированной дебиторской задолженности включается дебиторская задолженность, классифицированная как сомнительная 2, 3, 4 и 5 категории и безнадежная в соответствии с постановлением № 296;
13) уменьшение доли активов, приносящих доход, в совокупных активах в течение шести последовательных месяцев рассчитывается по следующей формуле:

где:
Ад (месяц) - активы, приносящие доход на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
A (месяц) - совокупные активы на конец определенного месяца рассматриваемого периода.
При отсутствии в рассматриваемом периоде последовательного уменьшения, снижение данного показателя за отчетный период на пять и более процентных пунктов также является фактором, влияющим на ухудшение финансового положения банка, и рассчитывается по следующей формуле:

14) снижение за последние шесть месяцев отношения привлеченных вкладов физических и юридических лиц (в том числе текущих счетов) без учета вкладов других банков и вкладов дочерних организаций специального назначения (далее - SPV) в сумме обязательств банка на двадцать и более процентных пунктов при условии, что на начало рассматриваемого периода отношение вкладов физических и юридических лиц составляло более пятидесяти процентов от обязательств банка, рассчитывается по следующей формуле:

где:
В (месяц) - привлеченные вклады физических и юридических лиц (в том числе текущие счета) без учета вкладов других банков и вкладов SPV на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
О (месяц) - совокупные обязательства на конец определенного месяца рассматриваемого периода;
15) уменьшение коэффициента рентабельности активов за последние шесть месяцев на один и более процентных пункта рассчитывается по следующей формуле:

Коэффициент рентабельности активов рассчитывается как отношение нераспределенной чистой прибыли (непокрытого убытка) в годовом выражении к средней величине активов по следующей формуле:

где:
НЧП (НУ) (n) - нераспределенная чистая прибыль (непокрытый убыток), полученная за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
Аср (n) - средняя величина активов за определенный рассматриваемый период;
КК - коэффициент корректировки, который рассчитывается по формуле:

где М – количество истекших месяцев с начала соответствующего финансового года.
Средняя величина активов рассчитывается как отношение суммы размера активов за истекшие месяцы соответствующего года к количеству истекших месяцев соответствующего года по следующей формуле:

где:
Acp (n) - средняя величина активов за определенный рассматриваемый период;
А (0, 1....n) - размер активов на конец определенного месяца;
n - количество истекших месяцев с начала соответствующего финансового года;
16) уменьшение чистой процентной маржи за последние шесть месяцев на один и более процентных пункта рассчитывается по следующей формуле:

ЧМП%₍₆₎-ЧМП%₍₁₎<-1 процентного пункта

Чистая процентная маржа рассчитывается как отношение чистого процентного дохода банка (доходы, связанные с получением вознаграждения, за минусом расходов, связанных с выплатой вознаграждения) в годовом выражении к средней величине активов по следующей формуле:

где:
ЧПМ% (n) - чистая процентная маржа;
ЧД (n) - чистый доход, рассчитываемый по формуле:

ЧД_(n)=ДС%_(n)-Рс%_(n)

где:
Дс% (n) - доходы, связанные с получением вознаграждения, за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
Рс% (n) - расходы, связанные с выплатой вознаграждения, за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
Аср (n) - средняя величина активов за определенный рассматриваемый период;
КК - коэффициент корректировки, который рассчитывается по формуле:

где М – количество истекших месяцев с начала соответствующего финансового года.
Доходы, связанные с получением вознаграждения, включают в себя:
доходы, связанные с получением вознаграждения по корреспондентским счетам;
доходы, связанные с получением вознаграждения по вкладам, размещенным в Национальном Банке Республики Казахстан;
доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток;
доходы, связанные с получением вознаграждения по вкладам, размещенным в других банках (за исключением доходов, связанных с получением вознаграждения по аффинированным драгоценным металлам, размещенным на металлических счетах, доходов в виде положительной корректировки стоимости срочного вклада, размещенного в других банках, доходов в виде положительной корректировки стоимости условного вклада, размещенного в других банках, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости срочного вклада, привлеченного от других банков, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости условного вклада, привлеченного от других банков);
доходы, связанные с получением вознаграждения по займам, предоставленным другим банкам (за исключением комиссионного вознаграждения по займам, предоставленным другим банкам, доходов в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости займа, полученного от других банков);
доходы, связанные с получением вознаграждения по займам и финансовому лизингу, предоставленным организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций или полученным от организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций (за исключением доходов в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости займа, полученного от организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, доходов по расчетам с зарубежными филиалами);
доходы, связанные с получением вознаграждения по требованиям банка к клиентам (за исключением доходов в виде положительной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости займа, полученного от Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов Республики Казахстан и международных финансовых организаций, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости срочного вклада, привлеченного от клиентов, доходов в виде отрицательной корректировки стоимости условного вклада, привлеченного от клиентов, доходов, связанных с получением вознаграждения по финансовым активам, переданным в доверительное (трастовое) управление);
доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, имеющимся в наличии для продажи (за исключением доходов по амортизации премии по выпущенным в обращение ценным бумагам, доходов по амортизации премии по выпущенным в обращение субординированным облигациям);
доходы, связанные с получением вознаграждения по операциям «обратное РЕПО» с ценными бумагами;
доходы, связанные с получением вознаграждения по инвестициям в капитал и субординированный долг;
доходы, связанные с получением вознаграждения по ценным бумагам, удерживаемым до погашения;
доходы, связанные с получением вознаграждения по прочим долговым инструментам в категории «займы и дебиторская задолженность».
17) снижение спрэда за последние шесть месяцев на один и более процентных пункта рассчитывается по следующей формуле:

Спрэд₍₆₎-Спрэд₍₁₎<-1 процентного пункта

Спрэд банка рассчитывается как разница между отношением доходов, связанных с получением вознаграждения, в годовом выражении к средним активам, приносящим доход, и отношением расходов, связанных с выплатой вознаграждения, в годовом выражении к средним обязательствам, влекущим расходы, по следующей формуле:

где:
Дс% (n) - доходы, связанные с получением вознаграждения, за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
Рс% (n) - расходы, связанные с выплатой вознаграждения, за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
КК - коэффициент корректировки, который рассчитывается по формуле:

где М – количество истекших месяцев с начала соответствующего финансового года.
АДср (n) - средняя величина активов, приносящих доход, за определенный рассматриваемый период, рассчитываемая по формуле:

где:
АД (0,2,....n) - активы, приносящие доход, на конец определенного месяца;
n - количество истекших месяцев с начала соответствующего финансового года;
ОРср (n) - средняя величина обязательств, влекущих расход, за определенный рассматриваемый период, рассчитываемая по формуле:

где:
ОР (0, 1....n) - обязательства, влекущие расход, на конец определенного месяца;
n - количество истекших месяцев с начала соответствующего финансового года.
Активы, приносящие доход (АД), включают в себя:
корреспондентские счета;
требования к Национальному Банку Республики Казахстан;
ценные бумаги, учитываемые по справедливой стоимости через прибыль или убыток;
вклады, размещенные в других банках;
займы, предоставленные другим банкам;
займы и финансовый лизинг, предоставленные организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций;
требования к клиентам;
ценные бумаги, имеющиеся в наличии для продажи;
операции «обратное РЕПО» с ценными бумагами;
инвестиции в капитал и субординированный долг;
ценные бумаги, удерживаемые до погашения;
прочие долговые инструменты в категории «займы и дебиторская задолженность».
Активы, приносящие доход учитываются за минусом провизий (резервов) по международным стандартам финансовой отчетности (IFRS), а также с учетом дисконтов (премий) и положительных (отрицательных) корректировок.
Обязательства, влекущие расходы (ОР), включают в себя:
корреспондентские счета;
вклады до востребования других банков;
займы, полученные от Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов Республики Казахстан и национального управляющего холдинга;
займы, полученные от международных финансовых организаций;
займы, полученные от других банков и организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций;
займы овернайт;
срочные вклады;
обязательства перед клиентами;
операции «РЕПО» с ценными бумагами;
выпущенные в обращение ценные бумаги;
субординированные долги.
Расходы, связанные с выплатой вознаграждения по обязательствам, влекущим расходы, включают в себя:
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по корреспондентским счетам;
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по займам, полученным от Правительства Республики Казахстан, местных исполнительных органов Республики Казахстан и национального управляющего холдинга (за исключением расходов в виде положительной корректировки стоимости займа, полученного от Правительства Республики Казахстан и местных исполнительных органов Республики Казахстан);
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по займам, полученным от международных финансовых организаций (за исключением расходов в виде положительной корректировки стоимости займа, полученного от международных финансовых организаций);
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по займам, полученным от других банков (за исключением расходов в виде положительной корректировки стоимости займа, полученного от других банков, расходов в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного другим банкам);
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по займам, полученным от организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций (за исключением расходов в виде положительной корректировки стоимости займа, полученного от организаций, осуществляющих отдельные виды банковских операций, расходов в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного организациям, осуществляющим отдельные виды банковских операций);
другие расходы, связанные с выплатой вознаграждения по операциям с другими банками;
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по займам овернайт;
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по вкладам других банков (за исключением расходов в виде отрицательной корректировки стоимости срочного вклада, размещенного в других банках, расходов в виде отрицательной корректировки стоимости условного вклада, размещенного в других банках, расходов в виде положительной корректировки стоимости срочного вклада, привлеченного от других банков, расходов в виде положительной корректировки стоимости условного вклада, привлеченного от других банков);
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по требованиям клиентов (за исключением расходов, связанных с выплатой вознаграждения по финансовым активам, принятым в доверительное управление, расходов, связанных с выплатой вознаграждения по просроченной задолженности по прочим операциям с клиентами, расходов, связанных с выплатой вознаграждения по полученному финансовому лизингу, расходов, связанных с выплатой вознаграждения по указаниям, неисполненным в срок, комиссионного вознаграждения по принятым вкладам, расходов в виде отрицательной корректировки стоимости займа, предоставленного клиентам, расходов по амортизации премии по учтенным векселям, расходов по амортизации премии по займам, предоставленным клиентам);
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по операциям «РЕПО» с ценными бумагами;
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по ценным бумагам (за исключением расходов по амортизации премии по приобретенным ценным бумагам, учитываемым по справедливой стоимости через прибыль или убыток, расходов по амортизации премии по приобретенным ценным бумагам, имеющимся в наличии для продажи, расходов по амортизации премии по приобретенным ценным бумагам, удерживаемым до погашения, расходов по амортизации премии по прочим долговым инструментам в категории «займы и дебиторская задолженность»);
расходы, связанные с выплатой вознаграждения по субординированному долгу;
18) увеличение отношения операционных расходов к сумме доходов, связанных с получением вознаграждения, и доходов, не связанных с получением вознаграждения, за последние шесть месяцев на пять и более процентных пунктов рассчитывается по следующей формуле:

где:
ОПР (месяц) - операционные расходы за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
Дс% (месяц) - доходы, связанные с получением вознаграждения, за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца;
Днс% (месяц) - доходы, не связанные с получением вознаграждения, за период с начала соответствующего финансового года до конца рассматриваемого месяца.
Операционные расходы (ОПР) включают в себя:
расходы по оплате труда и обязательным отчислениям;
общехозяйственные расходы (за исключением расходов по отчислению обязательных календарных, дополнительных и чрезвычайных взносов в акционерное общество «Казахстанский фонд гарантирования депозитов»);
налоги, сборы и другие обязательные платежи в бюджет, кроме подоходного налога;
амортизационные отчисления;
расходы от безвозмездной передачи основных средств и нематериальных активов и реализации товарно-материальных запасов, прочих инвестиций;
неустойка (штраф, пеня);
расходы по аренде.
19) снижение два и более раза в течение шести последовательных месяцев коэффициентов ликвидности до или ниже уровня, превышающего на 0,1 минимальные значения коэффициентов ликвидности, установленные постановлением № 358;
20) снижение коэффициентов ликвидности при нахождении их первоначальных значений ниже уровня, превышающего на 0,1 минимальные значения коэффициентов ликвидности, установленные постановлением № 358.
Рассматриваемым периодом является период, заканчивающийся на отчетную дату. При расчете показателей изменения представляются с тремя знаками после запятой.
Требования подпунктов 7) и 8) настоящего пункта не распространяется на акционерное общество «Жилищный строительный сберегательный банк Казахстана.
При расчете показателей, установленных подпунктами 4), 5) и 6) настоящего пункта, в расчет совокупных, а также классифицированных займов не включается портфель однородных кредитов.
Требования Правил не распространяются на банки, находящиеся в процессе реструктуризации в соответствии с Законом о банках.
3. Комитет осуществляет анализ финансового положения банка для выявления факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка, ежемесячно на базе данных регуляторной отчетности.
4. В случае выявления факторов, предусмотренных пунктом 1 Правил, в результате анализа финансового положения банка и (или) по итогам его проверки, Комитет направляет в банк и (или) его акционерам требование в письменной форме по представлению плана мероприятий, предусматривающего меры раннего реагирования по повышению финансовой устойчивости банка, недопущению ухудшения его финансового положения и увеличения рисков, связанных с его деятельностью (далее - план мероприятий).
Банк и (или) его акционеры в срок не более пяти рабочих дней со дня получения требования Комитета разрабатывают и представляют в Комитет план мероприятий, который содержит:
1) детальный анализ фактора, влияющего на ухудшение финансового положения банка;
2) прогноз данного фактора, обоснование данного прогноза и негативные влияния на деятельность банка;
3) меры по улучшению данного фактора, то есть доведения до уровня не представляющего угрозу (дополнительные риски) для деятельности банка;
4) сроки исполнения плана мероприятий (с указанием сроков исполнения по каждому пункту плана мероприятий);
5) ответственных должностных лиц за исполнение плана мероприятий.
Комитет проводит предварительное рассмотрение плана мероприятий в течение десяти рабочих дней с даты его представления банком и (или) его акционерами.
В случае не согласия Комитета с планом мероприятий, предоставленным банком и (или) его акционерами на рассмотрение, Комитет и банк проводят совместные обсуждения с целью доработки плана мероприятий. При этом, банк корректирует план для устранения замечаний Комитета или, в случае несогласия с такими замечаниями, предоставляет свои обоснования.
Комитет одобряет или не одобряет доработанный план мероприятий в течение пяти рабочих дней с даты его повторного представления банком и (или) его акционерами.
В случае одобрения представленного плана мероприятий Комитетом, банк и (или) его акционеры приступают к его реализации и представляют в Комитет отчет о выполнении мероприятий, в сроки, установленные планом мероприятий.
В случае неодобрения плана мероприятий, Комитет применяет к банку и (или) его акционерам одну или несколько мер раннего реагирования посредством предъявления требований, предусмотренных частью четвертой пункта 3 статьи 45 Закона о банках.
В случае самостоятельного выявления факторов, предусмотренных пунктом 1 Правил, банк в течение пяти рабочих дней со дня выявления указанных факторов представляет в Комитет информацию, отражающую состояние ухудшения его финансового положения с приложением плана мероприятий, предусмотренного настоящим пунктом Правил.
5. В случае выявления фактора, указанного в подпункте 3) пункта 2 Правил, и при неодобрении плана мероприятий Комитет применяет к банку и (или) его акционерам меру раннего реагирования посредством предъявления требования по прекращению начисления и (или) выплате дивидендов в соответствии с представленной ниже таблицей:

Уровень превышения коэффициента достаточности собственного капитала:	Минимальное ограничение на использование нераспределенного чистого дохода (в процентах)
от 0 до 0,00625	100
от 0,00626 до 0,0125	80
от 0,0126 до 0,01875	60
от 0,01876 до 0,025(включительно)	40
свыше 0,025	0

Одобрение плана мероприятий осуществляется в случаях достижения уровня превышения коэффициента достаточности собственного капитала посредством снижения активов, взвешенных по степени риска, а также увеличения в течение шести последовательных месяцев:
уставного капитала банка;
нераспределенного чистого дохода;
резервов, сформированных за счет нераспределенного чистого дохода.
6. Банк, определенный системообразующим, ежегодно в срок до 1 марта отчетного года представляет в Комитет прогноз изменения показателей, указанных в подпунктах 1), 8), 13), 15), 16) и 17) пункта 1 Правил. Прогноз изменения показателей составляется до окончания финансового года.
Прогноз изменения показателей пересматривается не более одного раза в год с представлением обоснования.
Комитет осуществляет проверку соответствия прогнозных значений показателей текущим значениям.
В случае выявления в прогнозе изменения показателей факторов, влияющих на ухудшение финансового положения банка, Комитет осуществляет мероприятия, предусмотренные пунктом 4 Правил.
Прогноз изменения показателей, указанных в подпунктах 1), 8) и 13) пункта 1 Правил, дополняется оценкой эффекта влияния стрессового сценария.
Сценарий и рекомендации по параметрам стрессового сценария предоставляются банку, определенному системообразующим, уполномоченным органом за месяц до срока предоставления прогнозных показателей в Комитет.

Ертерек ден қою шараларын және екінші деңгейдегі банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды айқындау әдістемесін қолдану қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2012 жылғы 24 желтоқсандағы № 380 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 4 ақпанда № 8322 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 ақпандағы № 73 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 25.02.2013 № 73 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қазақстан Республикасының нормативтiк құқықтық актiлерiн жетiлдiру мақсатында Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Ертерек ден қою шараларын және екінші деңгейдегі банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды айқындау әдістемесін қолдану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасының мынадай нормативтік құқықтық актілерінің күші жойылды деп танылсын:
1) Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Ертерек ден қою шараларын және екiншi деңгейдегi банктiң қаржылық жай-күйiнiң нашарлауына ықпал ететiн факторларды анықтау әдiстемесiн қолдану ережесiн бекiту және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттiгi Басқармасының Ертерек ден қою шараларын және екiншi деңгейдегi банктiң, жинақтаушы зейнетақы қорының және (немесе) зейнетақы активтерiн инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымның, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржылық жай-күйiнiң нашарлауына ықпал ететiн факторларды анықтау әдiстемесiн қолдану ережесiн бекiту туралы 2008 жылғы 28 қарашадағы № 200 қаулысына өзгерiстер енгiзу туралы» 2011 жылғы 28 ақпандағы № 23 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 6886 тіркелген);
2) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Басқармасының «Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Ертерек ден қою шараларын және екiншi деңгейдегi банктiң қаржылық жай-күйiнiң нашарлауына ықпал ететiн факторларды анықтау әдiстемесiн қолдану ережесiн бекiту және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттiгi Басқармасының «Ертерек ден қою шараларын және екiншi деңгейдегi банктiң, жинақтаушы зейнетақы қорының және (немесе) зейнетақы активтерiн инвестициялық басқаруды жүзеге асыратын ұйымның, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қаржылық жай-күйiнiң нашарлауына ықпал ететiн факторларды анықтау әдiстемесiн қолдану ережесiн бекiту туралы» 2008 жылғы 28 қарашадағы № 200 қаулысына өзгерiстер енгiзу туралы» 2011 жылғы 28 ақпандағы № 23 қаулысына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2012 жылғы 28 сәуірдегі № 175 қаулысы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7732 тіркелген, 2012 жылғы 25 тамызда «Егемен Қазақстан» газетінде № 551-556 (27629) жарияланған).
3. 2013 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін Қағидалардың 1-тармағының 9) тармақшасын, 2-тармағының 11) тармақшасын және 6-тармағын қоспағанда, осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
4. Екінші деңгейдегі банктер Қағидалардың 1-тармағының 9) тармақшасында көзделген фактордың 2014 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша болжамды есептеуін жасайды.
Қағидалардың 1-тармағының 9) тармақшасында көзделген фактор анықталған жағдайда, екінші деңгейдегі банктер 2013 жылғы 1 қазанға дейінгі мерзімде Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын бақылау мен қадағалау комитетіне Қағидалардың 4-тармағына сәйкес банктің қаржылық тұрақтылығын көтеру, оның қаржылық жағдайының нашарлауын және оның қызметімен байланысты тәуекелдердің өсуін болдырмау бойынша ертерек ден қою шаралары көзделетін іс-шаралар жоспарын ұсынады.

Ұлттық Банк
Төрағасы Г. Марченко

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2012 жылғы 24 желтоқсандағы
№ 380 қаулысымен
бекітілген

Ертерек ден қою шараларын және екінші деңгейдегі банктің
қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды
айқындау әдістемесін қолдану қағидалары

Осы Ертерек ден қою шараларын және екінші деңгейдегі банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды айқындау әдістемесін қолдану қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi туралы» 1995 жылғы 31 тамыздағы Қазақстан Республикасының Заңына (бұдан әрі – Банктер туралы заң) сәйкес әзірленді және ертерек ден қою шараларын қолдану тәртібін және екінші деңгейдегі банктің (бұдан әрі – банк) қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды айқындау әдістемесін белгілейді.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын бақылау мен қадағалау комитеті (бұдан әрі – Комитет) банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды анықтаған жағдайда банкке ертерек ден қою шараларын қолданады.
1. Банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторлар мыналар болып табылады:
1) меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің төмендеуі;
2) таза жіктелген қарыздардың меншікті капиталға арақатынасының өсуі;
3) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға жиынтық қарыздардағы олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға жіктелген қарыздар үлесінің өсуі;
4) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғаларға жиынтық қарыздардағы олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғаларға жіктелген қарыздар үлесінің өсуі;
5) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздардағы (банктерге және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды және «кері РЕПО» операцияларын қоспағанда) кредиттеудің негізгі бағыты (бағыттары) (саласы (салалары)) бойынша олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген қарыздар үлесінің өсуі;
6) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде коммерциялық және тұрғын жылжымайтын мүлікті сатып алу мен салуға берілген қарыздардың және ипотекалық тұрғын үй қарыздарының олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздардағы (банктерге және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды және «кері РЕПО» операцияларын қоспағанда) үлесінің өсуі;
7) жеке тұлғалар үшін кредиттер бойынша негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік алпыс күннен астам және (немесе) заңды тұлғалар үшін күнтізбелік отыз күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздардың өсуі;
8) банктің несие портфелінің жалпы көлеміндегі негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздардың өсуі;
9) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздардың ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде банктің несие портфелінің жалпы көлеміне қатынасының асып кетуі;
10) ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жиынтық дебиторлық берешектегі ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген дебиторлық берешек үлесінің өсуі;
11) жиынтық активтердегі кіріс келтіретін активтер үлесінің азаюы;
12) банк міндеттемелері сомасындағы жеке және заңды тұлғалардан тартылған салымдар үлесінің төмендеуі;
13) активтер рентабельділігі коэффициентінің азаюы;
14) таза пайыздық маржаның азаюы;
15) спрэдтың төмендеуі;
16) операциялық шығыстардың кірістердің жиынтық сомасына қатынасының өсуі;
17) өтімділік коэффициенттерінің төмендеуі.
Провизиялар (резервтер) ретінде Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4580 тіркелген Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Активтерді, шартты міндеттемелерді жіктеу және оларға қарсы провизиялар (резервтер) құру ережесін бекіту туралы» 2006 жылғы 25 желтоқсандағы № 296 қаулысына (бұдан әрі – № 296 қаулы) сәйкес қалыптастырылған провизиялар (резервтер) түсініледі.
2. Қағидалардың 1-тармағында көзделген банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторлар мынадай әдістеме бойынша айқындалады:
1) қатарынан алты ай ішінде меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 3924 тіркелген Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының «Екiншi деңгейдегi банктер үшiн пруденциалдық нормативтер есеп айырысуларының нормативтiк мәнi мен әдiстемесi туралы нұсқаулықты бекiту туралы» 2005 жылғы 30 қыркүйектегі № 358 қаулысында (бұдан әрі – № 358 қаулы) белгіленген меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің ең төменгі мәнінен 0,02-ге (қоса алғанда) асатын деңгейге дейін немесе одан төменге екі және одан да көп рет төмендеуі;
2) бастапқы мәндері № 358 қаулыда белгіленген меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің ең төменгі мәндерінен 0,02-ге (қоса алғанда) асатын деңгейден төмен болған кезде меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициенттерінің төмендеуі;
3) № 358 қаулыда белгіленген меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициентінің (К1-2) меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициентінің (К1-2) ең төменгі мәнінен 0,025-ке (қоса алғанда) асатын деңгейден төмен болуы.
Осы тармақшаның талаптары қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) жүйе құраушы деп айқындаған банктерге қолданылады;
4) есепті кезеңнің соңына қарай таза жіктелген қарыздардың меншікті капиталдың сексен пайызынан астам болуы талабымен және ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде қарастырылатын кезеңде абсолютті мәнінде жіктелген қарыздардың, өсу мөлшерінің провизиялардың (резервтердің) өсу мөлшерінен асуы талабымен қатарынан алты ай ішінде таза жіктелген қарыздардың меншікті капиталға арақатынасының өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ТЖҚ(6) ТЖҚ(5) ТЖҚ(4) ТЖҚ(3) ТЖҚ(2) ТЖҚ(1) ТЖҚ(0)
-------->-------->------->------->------->-------->--------,
MK(6) MK(5) MK(4) MK(3) МС(2) МК(1) МК(0)

мынадай талаппен:

ТЖҚ(6) > 80%МК(6) және (ЖҚБ(6) - ЖҚБ(0)) > (Пр(6) - Пр(0)),

мұнда:
ТЖҚ(ай) - қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай таза жіктелген қарыздар (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға қарыздар, жеке тұлғаларға қарыздар, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, заңды тұлғаларға қарыздар және «кері РЕПО» операциялары);
МК(ай) - № 358 қаулыға сәйкес есептелген қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай меншікті капитал;
ЖҚБ(ай) - қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген қарыздар (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға қарыздар, жеке тұлғаларға қарыздар, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, заңды тұлғаларға қарыздар және «кері РЕПО» операциялары);
Пр(ай) - қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай жіктелген қарыздар бойынша құрылған провизиялардың (резервтердің) мөлшері.
Жіктелген қарыздар есебіне № 296 қаулыға сәйкес 2, 3, 4 және 5-санатты күмәнді және үмітсіздер ретінде жіктелген қарыздар кіргізіледі.
Таза жіктелген қарыздар ретінде № 296 қаулыға сәйкес олар бойынша құрылған провизияларды (резервтерді) шегергендегі жіктелген қарыздар түсініледі;
5) қатарынан алты айдың ішінде олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға жиынтық қарыздардағы олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға жіктелген қарыздар үлесінің өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ЖЖҚ(6) ЖЖҚ(5) ЖЖҚ(4) ЖЖҚ(3) ЖЖҚ(2) ЖЖҚ(1) ЖЖҚ(0)
-------->--------->-------->--------> -------->---------->---------,
ЖЖиынЗ(6) ЖЖиынЗ(5) ЖЖиынЗ(4) ЖЖиынЗ(3) ЖЖиынЗ(2) ЖЖиынЗ(1) ЖЖиынЗ(0)

мұнда:
ЖЖҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға жіктелген қарыздар (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда);
ЖЖиынҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға жиынтық қарыздар (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда).
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

ЖЖҚ(6) ЖЖҚ(0)
---------- - ---------- 5 пайыздық тармақ;
ЖЖиынҚ(6) ЖЖиынҚ(0)

6) қатарынан алты ай ішінде олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғаларға жиынтық қарыздардағы олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғаларға жіктелген қарыздар үлесінің өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ЗЖҚ(6) ЗЖҚ(5) ЗЖҚ(4) ЗЖҚ(3) ЗЖҚ(2) ЗЖҚ(1) ЗЖҚ(0)
-------->--------->-------->--------> -------->---------->---------,
ЗЖиынҚ(6) ЗЖиынҚ(5) ЗЖиынҚ(4) ЗЖиынҚ(3) ЗЖиынҚ(2) ЗЖиынҚ(1) ЗЖиынҚ(0)

мұнда:
ЗЖҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғаларға жіктелген қарыздар (шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда);
ЗЖиынҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғаларға жиынтық қарыздар (шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда).
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

ЗЖҚ(6) ЗЖҚ(0)
------------- - ------------ 5 пайыздық тармақ;
ЗЖиынҚ(6) ЗЖиынҚ(0)

7) қатарынан алты ай ішінде олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздардағы (дара кәсіпкерлерге қарыздарды, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда) кредиттеудің негізгі бағыты (бағыттары) (саласы (салалары)) бойынша олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген қарыздар үлесінің өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

НЖҚ(6) НЖҚ(5) НЖҚ(4) НЖҚ(3) НЖҚ(2) НЖҚ(1) НЖҚ(0)
-------->--------->-------->--------> -------->---------->---------,
ЖҚ(6) ЖҚ(5) ЖҚ(4) ЖҚ(3) ЖҚ(2) ЖҚ(1) ЖҚ(0)

ҚО(6)
----------> 20% болған кезде,
ЖҚ(6)

мұнда:
НЖҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай кредиттеудің негізгі бағыты (бағыттары) (саласы (салалары)) бойынша олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген қарыздар;
ЖҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздар;
ҚО (ай) – олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздардағы (дара кәсіпкерлер мен шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда) үлесі қарастырылатын кезеңнің соңына қарай жиырма және одан көп пайыз болатын олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғаларға қарыздар (дара кәсіпкерлерді қоса алғанда), не қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздар, не олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде бір саладағы заңды тұлғаларға қарыздар (банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда).
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

НЖҚ (6) НЖҚ (0)
---------- - ---------- 5 пайыздық тармақ;
ЖҚ(6) ЖҚ(0)

8) қатарынан алты ай ішінде олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздардағы (банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде коммерциялық және тұрғын жылжымайтын мүлікті сатып алу мен салуға берілген қарыздардың және ипотекалық тұрғын үй қарыздарының үлесінің өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

Қ(6) Қ(5) Қ(4) Қ(3) Қ(2) Қ(1) Қ(0)
------->-------->------->-------> ------->-------->-------,
ЖҚ(6) ЖҚ(5) ЖҚ(4) ЖҚ(3) ЖҚ(2) ЖҚ(1) ЖҚ(0)

Қ(6)
------> 20% болған кезде,
ЖҚ(6)

мұнда:
Қ(ай) - қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде коммерциялық және тұрғын жылжымайтын мүлікті сатып алу мен салуға берілген қарыздар;
ЖҚ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде клиенттерге жеке тұлғаларға (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда) және заңды тұлғаларға (шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда) жиынтық қарыздар.
Осы көрсеткіш есебіне олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке және заңды тұлғалар - клиенттерге жиынтық қарыздардағы (дара кәсіпкерлерге қарыздарды, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда) үлесі қарастырылатын кезеңнің соңына қарай жиырма пайыздан көп болатын, олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде коммерциялық және тұрғын жылжымайтын мүлікті сатып алу мен салуға берілген қарыздар және ипотекалық тұрғын үй қарыздары кіргізіледі.
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

Қ(6) Қ(0)
------- - ------- 5 пайыздық тармақ;
ЖҚ(6) ЖҚ(0)

9) есепті кезеңде олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жеке тұлғалар үшін қарыздар бойынша негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік алпыс күннен астам және (немесе) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде заңды тұлғалар үшін күнтізбелік отыз күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздардың бес және одан көп пайызға өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ЖМҚ 60(6) - ЖМҚ 60(0) ЗМҚ 3О(6) - ЗМҚ 3О(0)
------------------ 5% және (немесе) ---------------------- 5%,
ЖМҚ 60(0) ЗМҚ 3О(0)

мұнда:
ЖМҚ 60 – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша кредиттер бойынша күнтізбелік алпыс күннен астам мерзімі өткен берешегі бар жеке тұлғалардың қарыздары;
ЗМҚ 30 – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша кредиттер бойынша күнтізбелік отыз күннен астам мерзімі өткен берешегі бар заңды тұлғалардың қарыздары (шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда және банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздарды қоспағанда);
10) қатарынан алты ай ішінде ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде банктің несие портфеліндегі негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздардың өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

МҚ90(6) МҚ90(5) МҚ90(4) МҚ90(3) МҚ90(2) МҚ90(1) МҚ90(0)
-------->--------->------->-------> ------->-------->--------,
НП(6) НП(5) НП(4) НП(3) НП(2) НП(1) НП(0)

мұнда:
МҚ90(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға қарыздар, жеке тұлғаларға қарыздар, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, заңды тұлғаларға қарыздар және «кері РЕПО» операциялары);
НП(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде несие портфелі (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға қарыздар, жеке тұлғаларға қарыздар, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, заңды тұлғаларға қарыздар және «кері РЕПО» операциялары).
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

МҚ90(6) МҚ90(0)
---------- - --------- 5 пайыздық тармақ;
НП(6) НП(0)

11) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздардың ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде банктің несие портфелінің жалпы көлеміне қатынасының асып кетуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ТҚ
----- 20%,
НП

мұнда:
ТҚ – қарастырылатын кезеңнің соңына қарай ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде негізгі борыш және (немесе) есептелген сыйақы бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар қарыздар (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға қарыздар, жеке тұлғаларға қарыздар, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, заңды тұлғаларға қарыздар және «кері РЕПО» операциялары);
НП – қарастырылатын кезеңнің соңына қарай ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде несие портфелі (дара кәсіпкерлерге қарыздарды қоса алғанда, банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға қарыздар, жеке тұлғаларға қарыздар, шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қарыздарды қоса алғанда, заңды тұлғаларға қарыздар және «кері РЕПО» операциялары).
2014 жылғы 1 қаңтардан бастап көрсетілген арақатынас 15%-дан жоғары емес болады;
12) қатарынан алты ай ішінде ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жиынтық дебиторлық берешектегі ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген дебиторлық берешек үлесінің өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ЖДБ(6) ЖДБ(5) ЖДБ(4) ЖДБ(3) ЖДБ(2) ЖДБ(1) ЖДБ(0)
-------->--------->------->-------> ------->-------->--------,
ДБ(6) ДБ(5) ДБ(4) ДБ(3) ДБ(2) ДБ(1) ДБ(0)

мұнда:
ЖДБ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жіктелген дебиторлық берешек;
ДБ(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай ол бойынша қалыптастырылған провизияларды (резервтерді) ескермегенде жиынтық дебиторлық берешек.
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

ЖДБ(6) ЖДБ(0)
---------- - --------- 5 пайыздық тармақ.
ДБ(6) ДБ(0)

Жіктелген дебиторлық берешек есебіне № 296 қаулыға сәйкес 2, 3, 4 және 5-санатты күмәнді және үмітсіздер ретінде жіктелген дебиторлық берешек кіргізіледі;
13) қатарынан алты ай ішінде кіріс келтіретін активтердің жиынтық активтердегі үлесінің азаюы мынадай формула бойынша есептеледі:

КА(6) КА(5) КА(4) КА(3) КА(2) КА(1) КА(0)
-------- <------- <--------- <------ <------ <------ <------,
А(6) А(5) А(4) А(3) А(2) А(1) А(0)

мұнда:
КА(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай кіріс келтіретін активтер;
А(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай жиынтық активтер.
Қарастырылатын кезеңде жүйелі өсу болмаған кезде осы көрсеткіштің есепті кезеңде бес және одан да көп пайыздық тармаққа өсуі де банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактор болып табылады және мынадай формула бойынша есептеледі:

КА(6) КА(0)
-------- - -------- - 5 пайыздық тармақ;
А(6) А(0)

14) қарастырылатын кезеңнің басында жеке және заңды тұлғалар салымдарының қатынасы банк міндеттемелерінен елу пайыз болу талабымен соңғы алты айдың ішінде басқа банктердің салымдарын және арнайы мақсаттағы еншілес ұйымдардың (бұдан әрі – SPV) салымдарын ескермегендегі банк міндеттемелері сомасындағы жеке және заңды тұлғалардан тартылған салымдардың жиырма және одан астам пайыздық тармаққа төмендеуі мынадай формула бойынша есептеледі:

C(6) С(0)
------ - ----- - 20 пайыздық тармақ С(0) > 50% М(0) болған кезде,
М(6) М(0)

мұнда:
С(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай басқа банктердің салымдарын және SPV салымдарын ескермегендегі жеке және заңды тұлғалардан тартылған салымдар (оның ішінде ағымдағы шоттар);
М(ай) – қарастырылатын кезеңнің белгілі бір айының соңына қарай жиынтық міндеттемелер;
15) соңғы алты ай ішінде активтер рентабельділігі коэффициентінің бір және одан астам пайыздық тармаққа азаюы мынадай формула бойынша есептеледі:

ROA(6)-ROA(1) -1 пайыздық тармақ.

Активтер рентабельділігі коэффициенті жылдық мәндегі бөлінбеген таза кірістің (орны толтырылмаған шығынның) активтердің орташа шамасына қатынасы ретінде мынадай формула бойынша есептеледі:

БТК (ОТШ)(n)
ROA(n) = ---------------- * Кт,
Аорт(n)

мұнда:
БТК (ОТШ)(n) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңде алынған, бөлінбеген таза кіріс (орны толтырылмаған шығын);
Аорт(n) – белгілі бір қарастырылатын кезеңдегі активтердің орташа шамасы;
Кт – мынадай формула бойынша есептелетін түзету коэффициенті:

12
Кт = ——,
А

мұнда А – тиісті қаржы жылының басынан бастап өткен айлар саны.
Активтердің орташа шамасы тиісті жылдың өткен айларындағы активтер мөлшері сомасының тиісті жылдың өткен айларының санына қатынасы ретінде мынадай формула бойынша есептеледі:

А(0) + А(1) +... + А(n)
Аорт(n) = --------------------------,
n+1

мұнда:
Аорт(n) – белгілі бір қарастырылатын кезеңдегі активтердің орташа шамасы;
А (0, 1....n) - белгілі бір айдың соңына қарай активтердің мөлшері;
n – тиісті қаржы жылының басынан бастап өткен айлар саны;
16) соңғы алты ай ішінде таза пайыздық маржаның бір және одан астам пайыздық тармаққа азаюы мынадай формула бойынша есептеледі:

ТПМ %(6)– ТПМ %(1) 1 пайыздық тармақ.

Таза пайыздық маржа жылдық мәндегі банктің таза пайыздық кірісінің (сыйақы төлеуге байланысты шығыстарды шегергенде, сыйақы алуға байланысты кірістер) олар бойынша қалыптастырылған провизияларды ескергендегі активтердің орташа шамасына қатынасы ретінде мынадай формула бойынша есептеледі:

ТК(n)
ТПМ%(n) = ----------- * Кт,
Аорт(n)

мұнда:
ТПМ%(n) – таза пайыздық маржа;
ТК(n) – мынадай формула бойынша есептелетін таза кіріс:

ТК(n) = Кс%(n) - Шс%(n),

мұнда:
Кс%(n) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі сыйақы алуға байланысты кірістер;
Шс%(n) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
Аорт(n) – белгілі бір қарастырылатын кезеңдегі активтердің орташа шамасы;
ТК - мынадай формула бойынша есептелетін түзету коэффициенті:

12
Кт = ——,
А

мұнда А – тиісті қаржы жылының басынан бастап өткен айлар саны.
Сыйақы алуға байланысты кірістерге мыналар кіреді:
корреспонденттік шоттар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде орналастырылған салымдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;
табыс немесе шығын арқылы әділ құны бойынша ескерілетін бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;
басқа банктерде орналастырылған салымдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер (металл шоттарда орналастырылған тазартылған қымбат металдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістерді, басқа банктерде орналастырылған мерзімді салымның құнын оң түзету түріндегі кірістерді, басқа банктерде орналастырылған шартты салымның құнын оң түзету түріндегі кірістерді, басқа банктерден тартылған мерзімді салымның құнын теріс түзету түріндегі кірістерді, басқа банктерден тартылған шартты салымның құнын теріс түзету түріндегі кірістерді қоспағанда);
басқа банктерге берілген қарыздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер (басқа банктерге берілген қарыздар бойынша комиссиялық сыйақыны, басқа банктерге берілген қарыздың құнын оң түзету түріндегі кірістерді, басқа банктерден алынған қарыздың құнын теріс түзету түріндегі кірістерді қоспағанда);
банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қарыздар және қаржы лизингі бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер (банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздың құнын оң түзету түріндегі кірістерді, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қарыздың құнын теріс түзету түріндегі кірістерді, шетелдік филиалдармен есеп айырысулар бойынша кірістерді қоспағанда);
банктің клиенттерге талаптары бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер (клиенттерге берілген қарыздың құнын оң түзету түріндегі кірістерді, Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарынан және халықаралық қаржы ұйымдарынан алынған қарыздың құнын теріс түзету түріндегі кірістерді, клиенттерден тартылған мерзімді салымның құнын теріс түзету түріндегі кірістерді, клиенттерден тартылған шартты салымның құнын теріс түзету түріндегі кірістерді, сенімгерлік (траст) басқаруға берілген қаржылық активтер бойынша сыйақы алуға байланысты кірістерді қоспағанда);
сату үшін қолда бар бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер (айналысқа шығарылған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі кірістерді, айналысқа шығарылған реттелген облигациялар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі кірістерді қоспағанда);
бағалы қағаздармен жасалатын «Kepi РЕПО» операциялары бойынша
сыйақы алуға байланысты кірістер;
капиталға және реттелген борышқа инвестициялар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;
өтеуге дейін ұстап қалынатын бағалы қағаздар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер;
«қарыздар және дебиторлық берешек» санатындағы өзге борыштық құралдар бойынша сыйақы алуға байланысты кірістер.
17) соңғы алты ай ішінде спрэдтың бір және одан астам пайыздық тармаққа төмендеуі мынадай формула бойынша есептеледі:

Спрэд(6) – Спрэд(1) 1 пайыздық тармақ.

Банк спрэды жылдық мәндегі сыйақы алуға байланысты кірістердің кіріс келтіретін орташа активтерге қатынасының және жылдық мәндегі сыйақы төлеуге байланысты шығыстардың шығыстарға әкеп соқтыратын орташа міндеттемелерге қатынасының арасындағы айырма ретінде мынадай формула бойынша есептеледі:

Кс%(n) Шс%(n)
Спрэд(n) = ----------- * тК - ------------ Кт,
кА(орт)(n) қМ(орт)(n)

мұнда:
Кс%(n) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі сыйақы алуға байланысты кірістер;
Шс%(n) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
ТК – мынадай формула бойынша есептелетін түзету коэффициенті:

12
Кт = ——,
А

мұнда А – тиісті қаржы жылының басынан бастап өткен айлар саны.
кАорт(n) – мынадай формула бойынша есептелетін, белгілі бір қарастырылатын кезеңдегі кіріс келтіретін активтердің орташа шамасы:

КА(0) + КА(1) +... + КА(n)
кАорт(n) = ---------------------------,
n+1

мұнда:
КА(0,2,....n) – белгілі бір айдың соңына қарай кіріс келтіретін активтер;
n - тиісті қаржы жылының басынан бастап өткен айлар саны;
ШМорт(n) – мынадай формула бойынша есептелетін, белгілі бір қарастырылатын кезеңдегі шығыстарға әкеп соқтыратын міндеттемелердің орташа шамасы:

ШМ(0) + ШМ(1) +...+ШМ(n)
ШМорт(n) = -------------------------------------,
n+1

мұнда:
ШМ(0, 1....n) – белгілі бір айдың соңына қарай шығыстарға әкеп соқтыратын міндеттемелер;
n – тиісті қаржы жылының басынан бастап өткен айлар саны.
Кіріс келтіретін активтерге (КА) мыналар кіреді:
корреспонденттік шоттар;
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне қойылатын талаптар;
табыс немесе шығын арқылы әділ құны бойынша ескерілетін бағалы қағаздар;
басқа банктерде орналастырылған салымдар;
басқа банктерге берілген қарыздар;
банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздар және қаржы лизингі;
клиенттерге қойылатын талаптар;
сату үшін қолда бар бағалы қағаздар;
бағалы қағаздармен «Kepi РЕПО» операциялары;
капиталға инвестициялар және реттелген борыш;
өтеуге дейін ұстап қалынатын бағалы қағаздар;
«қарыздар және дебиторлық берешек» санатындағы өзге борыштық құралдар.
Кіріс келтіретін активтер халықаралық қаржылық есептілік стандарттары (IFRS) бойынша провизиялар (резервтер) шегеріле отырып, сондай-ақ дисконттар (сыйлықақылар) мен оң (теріс) түзетулер ескеріле отырып есепке алынады.
Шығыстарға әкеп соқтыратын міндеттемелерге (ШМ) мыналар кіреді:
корреспонденттік шоттар;
басқа банктердің талап етуге дейінгі салымдары;
Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарынан және ұлттық басқарушы холдингтен алынған қарыздар;
халықаралық қаржы ұйымдарынан алынған қарыздар;
басқа банктерден және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қарыздар;
овернайт қарыздары;
мерзімді салымдар;
клиенттер алдындағы міндеттемелер;
бағалы қағаздармен «Kepi РЕПО» операциялары;
айналысқа шығарылған бағалы қағаздар;
реттелген борыштар.
Шығыстарға әкеп соқтыратын міндеттемелер бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстарға мыналар кіреді:
корреспонденттік шоттар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
Қазақстан Республикасының Үкіметінен, Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарынан және ұлттық басқарушы холдингтен алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (Қазақстан Республикасының Үкіметінен және Қазақстан Республикасының жергілікті атқарушы органдарынан алынған қарыздың құнын оң түзету түріндегі шығыстарды қоспағанда);
халықаралық қаржы ұйымдарынан алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (халықаралық қаржы ұйымдарынан алынған қарыздың құнын оң түзету түріндегі шығыстарды қоспағанда);
басқа банктерден алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (басқа банктерден алынған қарыздың құнын оң түзету түріндегі шығыстарды, басқа банктерге берілген қарыздың құнын теріс түзету түріндегі шығыстарды қоспағанда);
банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қарыздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдардан алынған қарыздың құнын оң түзету түріндегі шығыстарды, банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға берілген қарыздың құнын теріс түзету түріндегі шығыстарды қоспағанда);
басқа банктермен операциялар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
овернайт қарыздары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
басқа банктердің салымдары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (басқа банктерде орналастырылған мерзімді салымның құнын теріс түзету түріндегі шығыстарды, басқа банктерде орналастырылған шартты салымның құнын теріс түзету түріндегі шығыстарды, басқа банктерден тартылған мерзімді салымның құнын оң түзету түріндегі шығыстарды, басқа банктерден тартылған шартты салымның құнын оң түзету түріндегі шығыстарды қоспағанда);
клиенттердің талаптары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (сенімгерлік басқаруға қабылданған қаржылық активтер бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстарды, клиенттермен өзге операциялар бойынша мерзімі өткен берешек бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстарды, алынған қаржы лизингі бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстарды, мерзімінде орындалмаған нұсқаулар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстарды, қабылданған салымдар бойынша комиссиялық сыйақыны, клиенттерге берілген қарыздың құнын теріс түзету түріндегі шығыстарды, есепке алынған вексельдер бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі шығыстарды, клиенттерге берілген қарыздар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі шығыстарды қоспағанда);
бағалы қағаздармен «РЕПО» операциялары бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
бағалы қағаздар бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар (табыс немесе шығын арқылы әділ құны бойынша ескерілетін сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі шығыстарды, сату үшін қолда бар сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі шығыстарды, өтеуге дейін ұстап қалынатын сатып алынған бағалы қағаздар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі шығыстарды, «қарыздар және дебиторлық берешек» санатындағы өзге борыштық құралдар бойынша сыйлықақы амортизациясы жөніндегі шығыстарды қоспағанда);
реттелген борыш бойынша сыйақы төлеуге байланысты шығыстар;
18) соңғы алты ай ішінде операциялық шығыстардың сыйақы алуға байланысты кірістердің және сыйақы алуға байланысты емес кірістердің сомасына қатынасының бес және одан астам пайыздық тармаққа өсуі мынадай формула бойынша есептеледі:

ОПШ(6) ОПШ(1)
------------------- - ------------------ 5 пайыздық тармақ,
Кс%(6) + Ксбе%(6) Кс%(1) + Ксбе%(1)

мұнда:
ОПШ(ай) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі операциялық шығыстар;
Кс%(ай) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі сыйақы алуға байланысты кірістер;
Ксбе%(ай) – тиісті қаржы жылының басынан бастап қарастырылатын айдың соңына дейінгі кезеңдегі сыйақы алуға байланысты емес кірістер;
Операциялық шығыстарға (ОПШ) мыналар кіреді:
еңбекке ақы төлеу және міндетті аударымдар бойынша шығыстар;
жалпы шаруашылық шығыстар («Қазақстан депозиттерге кепілдік беру қоры» акционерлік қоғамына міндетті күнтізбелік, қосымша және төтенше жарналарды аударым жасау шығыстарын қоспағанда);
табыс салығынан басқа, салықтар, алымдар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер;
амортизациялық аударымдар;
негізгі құрал-жабдықтар мен материалдық емес активтерді өтеусіз беруден және тауарлық-материалдық қорларды сатудан, өзге инвестициялардан болған шығыстар;
тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл);
жалдау шығыстары.
19) қатарынан алты ай ішінде өтімділік коэффициенттерінің № 358 қаулыда белгіленген өтімділік коэффициенттерінің ең төменгі мәндерінен 0,1-ге асатын деңгейге дейін немесе одан төменге екі және одан көп рет төмендеуі;
20) бастапқы мәндері № 358 қаулыда белгіленген өтімділік коэффициенттерінің ең төменгі мәндерінен 0,1-ге асатын деңгейден төмен болған кезде өтімділік коэффициенттерінің төмендеуі.
Есепті күні аяқталатын кезең қарастырылатын кезең болып табылады. Көрсеткіштерді есептеу кезінде өзгерістер үтірден кейін үш таңбамен беріледі.
Осы тармақтың 7) және 8) тармақшаларының талаптары «Қазақстанның Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі» акционерлік қоғамына қолданылмайды.
Осы тармақтың 4, 5) және 6) тармақшаларында белгіленген көрсеткіштерді есептеу кезінде жиынтық, сондай-ақ жіктелген қарыздардың есебіне бірыңғай кредиттер портфелі кіргізілмейді.
Қағидалардың талаптары Банктер туралы заңға сәйкес қайта құрылымдау барысындағы банктерге қолданылмайды.
3. Комитет банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін факторларды анықтау үшін ай сайын реттеушілік есептілік деректерінің негізінде банктің қаржылық жағдайына талдау жасайды.
4. Банктің қаржылық жағдайына талдау жасау нәтижесінде және (немесе) оған тексеру жүргізу қорытындылары бойынша Қағидалардың 1-тармағында көзделген факторлар анықталған жағдайда, Комитет банкке және (немесе) оның акционерлеріне банктің қаржылық тұрақтылығын көтеру, оның қаржылық жағдайының нашарлауын және оның қызметімен байланысты тәуекелдердің өсуін болдырмау бойынша ертерек ден қою шаралары көзделетін іс-шаралар жоспарын (бұдан әрі – іс-шаралар жоспары) ұсыну жөнінде жазбаша нысанда талап жолдайды.
Банк және (немесе) оның акционерлері Комитеттің талабын алған күннен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде:
1) банктің қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететін фактордың толық талдауы;
2) осы фактордың болжамы, осындай болжамның негіздемесі және банктің қызметіне тигізетін жағымсыз әсері;
3) осы факторды жақсарту шаралары, яғни оны банктің қызметі үшін қауіп төндірмейтін (қосымша тәуекелдер) деңгейге дейін жеткізу;
4) іс-шаралар жоспарының орындалу мерзімдері (іс-шаралар жоспарының әрбір тармағы бойынша орындалу мерзімдері көрсетіле отырып);
5) іс-шаралар жоспарының орындалуына жауапты лауазымды адамдар қамтылатын іс-шаралар жоспарын әзірлеп, Комитетке ұсынады.
Комитет іс-шаралар жоспарын банк және (немесе) оның акционерлері ұсынған күнінен бастап он жұмыс күні ішінде алдын ала қарайды.
Комитет банк және (немесе) оның акционерлері қарауға ұсынған іс-шаралар жоспарымен келіспеген жағдайда, Комитет пен банк іс-шаралар жоспарын жетілдіру мақсатында бірлескен талқылаулар жүргізеді. Бұл ретте банк Комитеттің ескертулерін жою үшін жоспарды түзетеді немесе мұндай ескертулермен келіспеген жағдайда өзінің негіздеулерін ұсынады.
Комитет жетілдірілген іс-шаралар жоспарын банк және (немесе) оның акционерлері қайталап ұсынған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде мақұлдайды немесе мақұлдамайды.
Комитет ұсынылған іс-шаралар жоспарын мақұлдаған жағдайда, банк және (немесе) оның акционерлері оны іске асыруға кіріседі және іс-шаралар жоспарында белгіленген мерзімдерде Комитетке іс-шаралардың орындалуы туралы есепті ұсынады.
Комитет іс-шаралар жоспарын мақұлдамаған жағдайда банкке және (немесе) оның акционерлеріне Банктер туралы Заңның 45-бабы 3-тармағының төртінші бөлігінде көзделген талаптарды қою арқылы бір немесе бірнеше ертерек ден қою шараларын қолданады.
Банк Қағидалардың 1-тармағында көзделген факторларды өз бетінше анықтаған жағдайда көрсетілген факторларды анықтаған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде Комитетке Қағидалардың осы тармағында көзделген іс-шаралар жоспарын қоса бере отырып, оның қаржылық жағдайының нашарлағанын көрсететін ақпаратты ұсынады.
5. Қағидалардың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген фактор анықталған жағдайда және іс-шаралар жоспары мақұлданбаған кезде Комитет банкке және (немесе) оның акционерлеріне төменде берілген кестеге сәйкес есептеуді тоқтату және (немесе) дивидендтер өлеу бойынша талап қою арқылы ертерек ден қою шарасын қолданады:

Меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициентінің асу деңгейі:	Бөлінбеген таза кірісті пайдалануға қойылған ең төменгі шектеу (пайызбен)
0-ден 0,00625-ке дейін	100
0,00626-дан 0,0125-ке дейін	80
0,0126-дан 0,01875-ке дейін	60
0,01876-дан 0,025-ке дейін (қоса алғанда)	40
0,025-тен аса	0

Тәуекел дәрежесі бойынша мөлшерленген активтерді төмендету, сондай-ақ қатарынан алты ай ішінде:
банктің жарғылық капиталын;
бөлінбеген таза кірісті;
бөлінбеген таза кіріс есебінен қалыптастырылған резервтерді ұлғайту арқылы меншікті капитал жеткіліктілігі коэффициентінің асу деңгейіне қол жеткізген жағдайда іс-шаралар жоспары мақұлданады.
6. Жүйе құраушы болып айқындалған банк жыл сайын есепті жылдың 1 наурызына дейінгі мерзімде Комитетке Қағидалардың 1-тармағының 1), 8), 13), 15), 16) және 17) тармақшаларында көрсетілген көрсеткіштердің өзгеру болжамын ұсынады. Көрсеткіштердің өзгеру болжамы қаржы жылы аяқталғанға дейін жасалады.
Көрсеткіштердің өзгеру болжамы негіздеме беріле отырып, жылына бір реттен артық емес рет қайта қаралады.
Комитет көрсеткіштердің болжам мәндерінің ағымдағы мәндерге сәйкестігін тексереді.
Көрсеткіштердің өзгеру болжамында банктiң қаржылық жағдайының нашарлауына ықпал ететiн факторлар анықталған жағдайда Комитет Қағидалардың 4-тармағында көзделген іс-шараларды жүзеге асырады. Қағидалардың 1-тармағының 1), 8) және 13) тармақшаларында көрсетілген көрсеткіштердің өзгеру болжамы стресстік сценарийдің әсер ету тиімділігін бағалаумен толықтырылады.
Стресстік сценарий өлшемдері бойынша сценарий мен ұсынымдарды уәкілетті орган жүйе құраушы болып айқындалған банкке болжамды көрсеткіштерді Комитетке беру мерзіміне дейін бір ай бұрын береді.