Об утверждении Правил благоустройства территории городов и населенных пунктов области

Решение Мангистауского областного маслихата от 27 июля 2012 года № 5/48. Зарегистрировано Департаментом юстиции Мангистауской области от 29 августа 2012 года № 2142. Утратило силу решением Мангистауского областного маслихата от 10 декабря 2013 года № 13/193

Сноска. Решение Мангистауского областного маслихата от 27.07.2012 года № 5/48 приостановлено до 01.08.2013 года - решением Мангистауского областного маслихата от 29.05.2013 года № 10/152.
Сноска. Утратило силу решением Мангистауского областного маслихата от 10.12.2013 № 13/193.

В соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 30 января 2001 года «Об административных правонарушениях» областной маслихат РЕШИЛ:
1.Утвердить Правила благоустройства территории городов и населенных пунктов области согласно приложению к настоящему решению.
2.Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель сессии Н. Тумышев

Секретарь
областного маслихата Б. Жусупов

«СОГЛАСОВАНО»

Директор департамента Комитета государственного
санитарно-эпидемиологического надзора
Министерства здравоохранения Республики Казахстан
по Мангистауской области
Утесинов Б.Б.
27 июля 2012 г.

Исполняющий обязанности директора департамента
государственного архитектурно-строительного
контроля и лицензирования по Мангистауской области
Агентства Республики Казахстан по делам
строительства и жилищно-коммунального хозяйства
Абилов Б.К.
27 июля 2012 г.

Исполняющий обязанности
начальника управления архитектуры и
градостроительства Мангистауской области
Жайлау Н.M.
27 июля 2012 г.

Начальник департамента внутренних дел
Мангистауской области
Жаманбаев М.С.
27 июля 2012 г.

Начальник Мангистауской областной
территориальной инспекции Комитета
ветеринарного контроля и надзора
Министерства сельского хозяйства
Республики Казахстан
Мырзатов К.Ш.
27 июля 2012 г.

Начальник управления земельных
отношений Мангистауской области
Дузмаганбетов Е.Д.
27 июля 2012 г.

Начальник управления природных ресурсов
и регулирования природопользования
Мангистауской области
Жанбыршин Е.Т.
27 июля 2012 г.

Начальник управления строительства
Мангистауской области
Избергенов Е.К.
27 июля 2012 г.

Утверждены
решением Мангистауского
областного маслихата
от 27 июля 2012 года № 5/48

Правила
благоустройства территории городов и населенных пунктов области

1. Общие положения

1. Настоящие Правила благоустройства территории городов и населенных пунктов области (далее – Правила) разработаны в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 30 января 2001 года «Об административных правонарушениях», Экологическим кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года, законами Республики Казахстан от 16 апреля 1997 года «О жилищных отношениях», от 23 января 2001 года «О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан» и другими нормативными правовыми актами Республики Казахстан.
2. Правила регулируют правовые отношения физических и юридических лиц в сфере благоустройства территории городов и населенных пунктов. Настоящие Правила распространяются на всех физических и юридических лиц, независимо от форм собственности.
Координацию и организацию деятельности по благоустройству осуществляет местный исполнительный орган по делам архитектуры, градостроительства и строительства.
3. Целями настоящих Правил являются определение порядка благоустройства, обеспечения санитарной чистоты территорий, обеспечения сохранения существующей инфраструктуры при производстве строительных, земляных и иных работ, определение порядка сбора, вывоза, переработки и утилизации отходов на территории городов и населенных пунктов.

2. Основные понятия и определения, используемые в настоящих Правилах

4. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия и определения:
благоустройство – комплекс элементов и работ, направленных на создание благоприятной, здоровой, удобной жизнедеятельности человека на территории городов и населенных пунктов;
внутридворовая территория – отведенные в установленном порядке земли, используемые для оборудования детских, спортивных, бельевых, контейнерных площадок, автопарковок, установления малых архитектурных форм и декоративных сооружений, подъездов и заездов во двор;
очистка территории – уборка территории, сбор, вывоз и утилизация (обезвреживание) бытовых отходов, мусора, снега, наледи;
стихийная торговля – торговля, осуществляемая юридическими и физическими лицами, промышленными и продовольственными товарами вне мест, установленных местным исполнительным органом и без согласования с заинтересованными государственными органами;
закрепленная (прилегающая) территория – участок земли, прилегающий к отведенной юридическому или физическому лицу территории, который используется им и приписанный уполномоченным органом в сфере архитектуры и градостроительства для уборки и благоустройства;
отведенная территория – часть территории населенного пункта, имеющая площадь, границы, правовой статус и иные характеристики, содержащиеся в градостроительной документации и Государственном земельном кадастре, переданная юридическим и физическим лицам на правах, установленных законодательством;
прибрежная зона – территория, в которую входят установленная водоохранная зона и полоса;
земли общего пользования – территории, предназначенные для отдыха (площади, парки, скверы, бульвары, набережные, пляжи), площади, остановочные площадки транспорта;
землепользователь – юридическое или физическое лицо, использующее земельные участки в городской черте (черте населенного пункта), независимо от форм собственности (предприятия, организации, коммерческие структуры, предприниматели, владельцы индивидуальных домов, кооперативы собственников квартир (кондоминиумы) и другие);
коммунальные отходы – отходы потребления, образующиеся в населенных пунктах, в том числе в результате жизнедеятельности человека, а также отходы производства, близкие к ним по составу и характеру образования;
улица – городская или сельская территория с расположенными на ней проезжей частью, тротуарами, зелеными насаждениями, подземными и наземными инженерными сетями;
городская (сельская) инфраструктура – совокупность объектов различного назначения, расположенных на территории города (села) коммуникаций и сетей инженерного и коммунального обеспечения, предназначенных для создания нормальных условий жизнедеятельности людей;
хранение отходов – складирование отходов в специально отведенных местах в целях их последующего безопасного удаления;
твердые бытовые отходы (далее – ТБО) – коммунальные отходы в твердой форме;
крупногабаритный мусор (далее – КГМ) – отходы строительной, хозяйственной деятельности, потерявшие свои потребительские свойства (арматура, блоки, бытовая техника, мебель и т.п.);
ручная уборка – уборка территорий ручным способом с применением средств малой механизации;
сбор и вывоз ТБО, КГМ – комплекс мероприятий, связанных с выгрузкой твердых бытовых отходов из контейнеров в спецавтотранспорт, очисткой контейнеров, зачисткой контейнерных площадок и подъездов к ним от просыпавшегося мусора, транспортировка их с мест сбора мусора к объекту утилизации;
инженерные сети и сооружения, связь – важнейшие элементы инженерного обеспечения, предназначенные для обеспечения населения и предприятий теплом, водой, электроэнергией, связью, а также для сбора и отвода поверхностных вод с территории города (населенного пункта);
незастроенная территория – территория, на которой отсутствуют какие-либо строения или сооружения;
механизированная уборка – уборка территорий с применением специализированной уборочной техники;
отходы производства и потребления (далее – отходы) – остатки сырья, материалов, полуфабрикатов, иных изделий или продуктов, образовавшихся в процессе производства или потребления, а также товары (продукция), утратившие свои потребительские свойства;
санитарная очистка – система сбора, удаления, обезвреживания, утилизации и захоронения отходов;
уборочная техника – специализированная техника для уборки территории населенных пунктов;
уполномоченный орган – государственные органы, осуществляющие регулирование отношений в сфере жилищно-коммунального хозяйства, санитарно-эпидемиологического надзора, охраны окружающей среды, архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, органы внутренних дел, органы ветеринарного надзора;
приусадебный участок – отведенная территория с расположенными на ней жилыми и надворными постройками;
малые архитектурные формы – небольшие по объему объекты как декоративного характера, так и практического использования: скульптуры, фонтаны, стелы, барельефы, вазы для цветов, флагштоки, беседки, павильоны, киоски, торговые тележки, телефонные и торговые автоматы, аттракционы, ограды, урны, таблички улиц, домов, рекламы, почтовые ящики и т.д.

3. Основные принципы благоустройства, содержания территорий и охраны объектов инфраструктуры

5. Проектная, строительная, хозяйственная деятельность юридических и физических лиц основывается исключительно на соблюдении норм действующего законодательства в области архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, земельных отношений, охраны природы и настоящих Правил.
6. Юридическими и физическими лицами принимаются необходимые меры по благоустройству территорий, сохранению на них зеленых насаждений, не допускаются неправомерные действия или бездействия, способные привести к нарушению порядка содержания территорий.
7. Застройка территорий производится исключительно в соответствии с генеральным планом населенного пункта. Не подлежат застройке, как капитальной, так и временного назначения, земли общего пользования, придомовые территории, ухудшающие архитектурный облик строений, газоны, зеленые массивы.

4. Общий порядок содержания и уборки территорий

8. Предприятия, учреждения, организации, кооперативы собственников квартир, кондоминиумы, физические лица, владеющие помещениями или арендующие их, граждане своими силами или с привлечением других предприятий:
1) производят уборку отведенной и закрепленной территории, вывоз бытового мусора, не допускают выброс и складирование мусора, в том числе крупногабаритного и отходов, в неотведенных местах и длительное его хранение;
2) своевременно производят работы по ремонту и покраске фасадов зданий и сооружений, ограждений, входных дверей, балконов и лоджий, водосточных труб, малых архитектурных форм, мытье стекол, витрин и окон административных и производственных зданий, уходу за газонами и зелеными насаждениями, своевременно убирают сорные травы;
3) организуют производство работ, связанных с выемкой грунта при прокладке, переустройстве и ремонте подземных сооружений, возведением нулевых циклов при строительстве только после оформления соответствующих документов в установленном порядке, обеспечивающем безопасность граждан. Завершенными признаются работы только после произведения соответствующей рекультивации;
4) производят на прилегающей территории посадку деревьев, кустарников, оформляют цветочные клумбы, обеспечивают постоянный уход за ними в течение весеннего – осеннего периода и обеспечивают сохранность зеленых насаждений в зимний период;
5) соблюдают санитарно-эпидемиологические и экологические требования;
6) не строят и не переоборудуют дворовые установки, выгребные ямы, септики и мусоросборные площадки без организации санитарных разрывов на территории жилого объекта, организации, учреждения;
7) производят в районах индивидуальной жилой застройки планово-регулярную очистку от твердых бытовых отходов не реже двух раз в неделю.
9. Внутри микрорайонов, на прилегающей территории жилых кварталов и индивидуальной жилой застройки соблюдаются следующие требования:
1) содержание в исправном состоянии покрытий отмосток, тротуаров, пешеходных дорожек, внутриквартальных проездов и дорог;
2) содержание в исправном состоянии малых архитектурных форм, оборудования спортивных, детских, игровых и хозяйственных площадок, ограждений и изгородей, поддерживание их опрятного внешнего вида;
3) не допускается самовольное строительство и возведение различного рода хозяйственных или вспомогательных построек (гаражей, контейнеров, сараев, подсобок и других видов построек). Самовольно возведенные подобные строения подлежат сносу;
4) не допускается сжигание мусора, твердых бытовых отходов, отходов производства, тары, листвы, спила деревьев, разведение костров как на внутренних территориях предприятий, учреждений, организаций, так и в частных домовладениях;
5) не допускается мойка, очистка, ремонт транспортных средств внутри жилых кварталов, у подъездов жилых домов и на землях общего пользования, в местах массового отдыха людей и за дворовой территорией частных домовладений;
6) не допускается временная стоянка автомобилей у подъездов домов и на территориях перед фасадами зданий, кроме отведенных для этих целей стоянок;
7) не допускается возведение и установка на проездах дворовых территорий балок, блоков и иных ограждений, препятствующих проезду спецавтотранспорта, а также стоянка разукомплектованных транспортных средств, независимо от мест их расположения, кроме специально отведенных для этих целей мест;
8) не допускается самовольное нанесение надписей и графических изображений на стенах зданий, ограждениях и изменение элементов благоустройства, архитектуры и объектов монументально-декоративного искусства;
9) вывоз трупов животных должен производиться силами владельцев, а безнадзорных животных – силами организаций, занимающихся уборкой территорий.
10. На землях общего пользования, занятых зелеными насаждениями и инженерными коммуникациями, а также в прибрежной пляжной зоне Каспийского моря не допускается:
1) складирование строительных материалов, земляного грунта, дров, угля, иных сыпучих материалов и грузов;
2) засорение газонов, цветников, приствольных лунок, а также выбрасывание всевозможного мелкого мусора вне урн как-то: бумага, целофановые, бумажные пакеты, шелуха, бутылки, банки и т.п.
3) хождение по газонам, причинение механических повреждений деревьям, кустарникам;
4) порча инвентаря и оборудования общего пользования – садовых скамеек, урн, оград, газонных решеток, малых архитектурных форм и т.п.;
5) организация парковок и стоянок автотранспорта;
6) убой скота и разделывание туш животных, разжигание костров и приготовление пищи на огне, кроме оборудованных для этих целей мест, а также нарушение других противопожарных и санитарных норм;
7) вывешивание белья для сушки на веревках,прикрепленных к зеленым насаждениям, а также на детских игровых и спортивных площадках.
11. Не допускается размещение, расклеивание объявлений, афиш, печатных агитационных материалов, извещений и иных объектов визуальной информации вне установленных местным исполнительным органом мест, в том числе, на дверях, стенах жилых зданий, административных и производственных помещений, на автобусных остановках, на стенах киосков, опорах и столбах электропередач. Вывешивание указанной продукции на зданиях частных владений допускается с разрешения собственников при условии, что они не портят эстетический внешний вид и архитектурный дизайн зданий и сооружений.
12. Не допускается разбрасывание печатных агитационных материалов.
13. В целях обеспечения чистоты и порядка на территории городов и населенных пунктов области не допускается:
1) сорить на улицах, площадях, парках и других общественных местах, допускать загрязнение указанных территорий экскрементами животных;
2) выброс бытового и строительного мусора, отходов производства, тары, спила деревьев, листвы, снега, в том числе из окон зданий, движущихся и припаркованных транспортных средств;
3) выпускать домашнюю птицу и пасти скот на улицах, в общественных дворах, скверах, в зонах отдыха и других местах общего пользования;
4) выливать на улицах, дворовых территориях всякого рода нечистоты;
5) осуществлять стихийную торговлю.
14. Не допускается перевозка грунта, мусора, сыпучих строительных материалов, легкой тары, листвы, спила деревьев без покрытия их брезентом или другим материалом, исключающими загрязнение дорог.

5. Уборка проезжей части улиц

15. Содержание и уборку проезжей части улиц по всей ее ширине, площадей, дорог и проездов дорожной сети, парковочных карманов, отстойно-разворотных площадок на конечных автобусных маршрутах производят предприятия-подрядчики на основании договора государственных закупок, заключенного с соответствующим уполномоченным органом.
16. Механизированная уборка проезжей части улиц и площадей производится планово с утра и в течение дня повторно по мере необходимости.
17. В целях обеспечения бесперебойной технологической уборки дорожного полотна от мусора, грязи, снега вдоль магистральных улиц в местах массового посещения не допускается стоянка автотранспортных средств ежедневно с 23.00 до 7.00 часов, запрет на которую обозначается установкой соответствующих дорожных знаков. При проведении уборки в ночное время должны приниматься меры по предупреждению излишнего шума.
18. Подметание дорожных покрытий, осевых полос, прибордюрной дорожной части, улиц и проездов осуществляется с предварительным увлажнением дорожных покрытий согласно утвержденному уполномоченным органом графику. Не допускается перемещение мусора на проезжую часть.
19. Уборка газонной части, разделительных полос, содержание ограждений и других элементов дорожного благоустройства осуществляется из местного бюджета или предприятиями, на балансе которых они находятся.

6. Уборка территорий общего пользования, тротуаров,
пешеходных зон

20. Уборка тротуаров, расположенных вдоль магистральных дорог или отделенных от них газонами, а также тротуаров, прилегающих к набережным, производится согласно паспортам благоустройства, уборки и содержания территории предприятиями, ответственными за содержание тротуаров или выигравшими конкурс на данные работы.
21. Уборка территорий общего пользования, занятых парками, скверами, бульварами, пляжами, кладбищами, в том числе расположенными на них тротуарами, пешеходными зонами, лестничными сходами производится субъектами закрепления территорий и организациями, у которых данные территории находятся на обслуживании и эксплуатации.
22. Уборку остановочных площадок пассажирского транспорта производят предприятия, осуществляющие санитарную уборку городов и населенных пунктов области. В местах остановки общественного транспорта установка урн обязательна. Очистка урн производится по мере их заполнения. В местах, где на остановочных площадках располагаются торговые точки, киоски, уборку производят владельцы данных торговых точек или киосков в радиусе, определенном уполномоченным органом в сфере жилищно-коммунального хозяйства, и в объеме, обеспечивающем их постоянное удовлетворительное содержание.
23. Уборка придомовых тротуаров внутри микрорайонов производится кооперативами собственников квартир или органами управления кондоминиумами.
24. В местах общественного пользования устанавливаются урны. Расстояние между урнами предусматривается не более 40 метров на оживленных улицах и 100 метров на малолюдных.
25. Сбор строительных и других отходов осуществляется в специально установленных местах – полигонах, определяемых местным исполнительным органом.

7. Содержание и уборка прочих территорий

26. Уборку территорий, прилегающих к отдельно стоящим рекламным объектам, в радиусе до пяти метров от рекламных конструкций, производят их собственники либо специализированные организации, осуществляющие уборку по договору с собственником.
27. Уборку территорий автозаправочных станциий, автомоечных станций и постов, других заправочных комплексов и прилегающих территорий (вплоть до проезжей части) и подъездов к ним осуществляют владельцы объектов в соответствии с закреплением территории уполномоченным органом.
28. Уборку мест временной рыночной торговли (рынки, торговые павильоны, прилавки, лотки, палатки, киоски и т. д.) в радиусе до десяти метров и до проезжей части улиц производят владельцы указанных объектов. Не допускается рядом с данными объектами на газонах, на крыше палаток и киосков складирование любой тары или запасов товаров.
29. Уборку территорий платных автостоянок, парковок, гаражей производят их владельцы или организации, эксплуатирующие данные объекты.
30. Уборку внутридворовых детских, спортивных, хозяйственных площадок производят кооперативы собственников квартир или органы управления кондоминиумов.
31. Уборку территорий, прилегающих к трансформаторным или распределительным подстанциям, другим инженерным сооружениям, работающим в автономном режиме без обслуживающего персонала, а также к опорам высоковольтных линий электропередач, производят владельцы данных объектов.
32. Территории после сноса строений, завершения строительных, ремонтных работ убираются в тот же или на следующий день. Не допускается сохранение строительных ограждений, лесов более десяти дней со дня завершения строительных и ремонтных работ.
Покрытие проезжей части дорог при траншейном и других видах разрушений должно быть восстановлено по окончании ремонтных работ организациями, производящими данные работы.
Владельцы частных домов при производстве ремонтных работ складируют все строительные и вспомогательные материалы во дворах. Не допускается хранение песка, гравия, почвы, строительных и дорожных блоков за пределами дворовых территорий, особенно выходящих на проезжую сторону улицы. Временно завезенные указанные материалы убираются в течение суток.
33. Территории пляжей, зон отдыха, мест массовых гуляний должны быть благоустроены согласно утвержденным в установленном порядке проектам и иметь:
1) урны на расстоянии не более 40 метров друг от друга;
2) мусоросборники из расчета один контейнер на 800 кв. метров площади, на пляжах – раздевалки;
3) общественные туалеты на пляжах – на удобном и в приемлемом санитарно – эпидемиологическом отношении расстоянии;
4) уборка территорий пляжей, мест массовых гуляний производится организациями, за которыми они закреплены в установленном порядке. При этом основная уборка производится в вечернее время после окончания массового купания, а в течение всего дня производится патрульная уборка, не допускающая скопления мусора или отходов в местах скопления отдыхающих.
34. Не допускается стоянка автомобилей на территории пляжей, кроме спецавтотранспорта. Автомобили размещаются на специально отведенных для стоянок местах.
35. На территории зон отдыха общего пользования, пляжей разрешается размещение точек общественного питания и мелкорозничной торговли в соответствии с установленными нормативными требованиями.
36. Уборка территорий торговых точек на пляжах и в местах отдыха производится торгующими организациями в течение всего дня с обязательным вывозом мусора.
37. Содержание и уборка стадионов, спортивных площадок осуществляется техническим персоналом их владельцев или балансодержателей.
38. На территории зон отдыха общего пользования не допускается использование громкой музыки и иных шумовых эффектов после 23.00 часов.

8. Уборка территорий в зимний период

39. Дороги, тротуары, дворовые территории и проезды должны быть очищены от снега, наледи до покрытия. При образовании наледи (гололеда) производится обработка песком или иными соответствующими материалами.
40. Счищаемый на дорогах и дворовых территориях снег должен складироваться в местах, не препятствующих свободному проезду автотранспорта и движению пешеходов.
41. Собственники зданий, строений и сооружений обеспечивают своевременную уборку кровель от наледи и сосулек. Очистка кровель зданий на сторонах, выходящих на пешеходные зоны, должна производиться немедленно с установкой ограждений опасных участков. Не допускается сброс скола льда, снега и мусора в водосточные канавы, на площади зеленых насаждений, тротуары, газоны. Вывоз снега осуществляется в места, определенные местным исполнительным органом.

9. Размещение и благоустройство платных автостоянок и гаражных кооперативов

42. Размещение гаражей легковых автомобилей индивидуальных владельцев, открытых охраняемых автостоянок, временных стоянок (платных и бесплатных) автотранспорта производится в соответствии с действующими экологическими, санитарными и градостроительными нормами и правилами, проектной документацией, разработанной и согласованной в установленном порядке.
43. Организации, предприятия и учреждения, объекты торговли и общественного питания, места досуга и массового посещения должны быть оборудованы бесплатной парковкой для посетителей.
44. Благоустройство территории гаражных обществ (потребительских кооперативов) и их содержание осуществляются за счет средств указанных обществ.
45. Автостоянки должны иметь твердое покрытие, ограждение, помещение для охраны и наружное освещение. Допускается устройство навесов из легких конструкций над местами хранения автомобилей.
46. Владельцам необходимо поддерживать закрепленную за ними и прилегающую территорию автостоянок, гаражей, крыш гаражей в должном санитарном и противопожарном состоянии.

10. Установка и содержание временных сооружений для мелкорозничной торговли.

47. Установка объектов мелкорозничной торговли (павильонов) осуществляется в соответствии с действующими нормами и правилами. Их расположение не должно выходить на проезжую часть, пешеходную зону, тротуары и т.п. Не допускается торговля вне территорий официально зарегистрированных рынков, с лотков, тележек, временных приспособлений, тем более – с земли.
48. Архитектурное, декоративно-цветовое оформление объектов мелкорозничной торговли, последующий их ремонт, покраска, сохранение внешнего вида и цветового решения согласовывается с отделом архитектуры и градостроительства. Внешний вид таких торговых объектов должен быть эстетически выдержан, не содержать недопустимой рекламы.
49. Переносные, временные лотки располагаются в местах, согласованных с отделом архитектуры и градостроительства, удобных для граждан и не препятствующих их передвижению.

11. Содержание малых архитектурных форм

50. Территории жилой застройки, общественные зоны, скверы, улицы, парки, площадки для отдыха оборудуются малыми архитектурными формами.
51. Размещение малых архитектурных форм, как стационарных, так и мобильных, определяется планами благоустройства территорий.
52. Малые архитектурные формы для территорий общественной застройки, площадей, улиц, скверов и парков, набережных и других мест отдыха изготавливаются по индивидуальным и типовым проектам.
53. Изготовление и установка малых архитектурных форм при новом строительстве в границах застраиваемого участка осуществляются заказчиком в соответствии с утвержденной проектно-сметной документацией.
54. Конструктивные решения малых архитектурных форм должны обеспечивать их устойчивость и безопасность при пользовании.
55. Юридические и физические лица – владельцы малых архитектурных форм обеспечивают их содержание, замену, ремонт и покраску за счет собственных средств.

12. Содержание фасадов административных и иных зданий и сооружений, жилых домов

56. Руководители предприятий, учреждений, в ведении которых находятся здания и сооружения, собственники зданий и сооружений обеспечивают своевременное производство работ по реставрации, ремонту и покраске их фасадов и отдельных элементов ограждений (балконов, лоджий, водосточных труб и т.п.), а также поддерживают в чистоте и исправном состоянии расположенные на фасадах зданий информационные таблички, мемориальные и памятные доски.
57. Витрины магазинов и офисов, выходящих фасадами на улицы, должны иметь световое оформление.
58. Не допускается самовольное переоборудование фасадов зданий и их конструктивных элементов.
59. Ремонт, реставрация и реконструкция зданий и сооружений, являющихся памятниками архитектуры, истории и культуры, проводится в соответствии с охранными обязательствами по согласованию с уполномоченным органом в сфере культуры и отделом архитектуры и градостроительства.
60. Не допускается окраска фасадов зданий и сооружений без предварительного восстановления архитектурных деталей, а также фасадов, облицованных естественным или искусственным камнем.
61. Ответственность за содержание фасадов зданий, их покраску, восстановление нарушенных архитектурных деталей, целостность дверей многоквартирных жилых домов несут кооперативы собственников квартир или органы управления кондоминиумов.
62. Благоустройство объектов жилого фонда включает:
1) содержание в технической исправности зданий, хозяйственных и бытовых строений и сооружений;
2) соответствие внешнего вида (фасадов) градостроительным и архитектурным нормам;
3) наличие у подъездов зданий фонарей (ламп) освещения, урн для сбора мусора и скамеек;
4) наличие на дверях многоквартирных домов табличек с обозначением номеров подъездов и квартир;
5) исправное состояние входных дверей подъездов;
6) содержание балконов, лоджий, мансард в соответствии с нормами противопожарной и санитарной безопасности.
63. Не допускается в многоквартирных жилых домах:
1) перестройка жилых помещений с осуществлением пристроек, выходящих на улицы, выводом отдельных выходов и пристроек в виде лестниц с площадками;
2) перестройка квартир с нарушением целостности несущих конструкций, в том числе с переоборудованием лоджий и балконов в жилые помещения;
3) остекление лоджий и балконов, нарушающих общий архитектурный облик здания;
4) захламлять открытые лоджии, балконы строительными материалами, ветхой мебелью в домах, фасады которых выходят на улицы.
64. Владельцы индивидуальных жилых домов:
1) содержат свои приусадебные участки в надлежащем санитарном состоянии, не допускают скопления мусора, строительных отходов, сухой травы и т. п., которые могут создавать пожароопасность;
2) постоянно производят уборку прилегающей территории на расстоянии, установленном по согласованию с соответствующим уполномоченным органом;
3) озеленяют дворовые территории и прилежащие к ним участки с учетом общего плана благоустройства территории улицы, микрорайона и по согласованию с соответствующим уполномоченным органом.
65. Не допускается как в многоквартирных, так и в индивидуальных жилых домах проведение мероприятий с использованием шумовых эффектов и других, нарушающих тишину, в период с 23.00 часов до 6.00 часов.

13. Содержание наружного освещения

66. Освещение территорий населенных пунктов обеспечивается установками наружного освещения, к которым относятся:
1) устройства электроснабжения, питающие сети, пункты питания, распределительные сети;
2) устройства защиты и заземления электросетей;
3) устройства управления электросетями;
3) опоры кронштейнов, тросовых подвесов.
67. Опоры располагаются в местах, определенных технической документацией, вне пешеходных дорожек.
68. Узкие проезды, тротуары и площадки у зданий могут освещаться светильниками, размещенными на стенах зданий, при условии обеспечения их безопасности.
69. Содержание и обслуживание установок наружного освещения включает следующие мероприятия:
1) поддержка технически исправного состояния установок наружного освещения в установленных параметрах, включая своевременную замену ламп и вышедших из строя рассеивателей в светильниках, чистку светильников, замеры уровня освещенности;
2) обеспечение режима работы установок наружного освещения, контроля своевременного включения по графику, утвержденному местным исполнительным органом, частичного или полного отключения неисправных, выявления и своевременного устранения повреждений;
3) устранение коррозии, периодическую покраску металлических опор, кронштейнов и других элементов наружного освещения;
4) своевременную обрезку деревьев в случае угрозы повреждения линий электропередач и приборов наружного освещения;
5) своевременную утилизацию вышедших из строя люминесцентных и содержащих ртуть ламп в соответствии с установленными нормами и порядком;
6) незамедлительный вывоз сбитых опор освещения и контактной сети их владельцами на основных магистралях и демонтируемых на остальных территориях в течение 12 часов.
70. Владельцы предприятий, организаций, учреждений, торговых и развлекательных заведений обеспечивают бесперебойное освещение своих зданий и прилегающих территорий в установленном порядке в режиме, определенном местным исполнительным органом.

14. Обязанности землепользователей и лиц, производящих ремонтные и строительные работы на территории городов и населенных пунктов области

71. Землепользователь:
1) в соответствии с действующими санитарными и экологическими нормами содержит в надлежащем состоянии отведенные и закрепленные территории, инженерные сети и их элементы – колодцы, люки, решетки, опоры, насосные станции, трансформаторные подстанции и т.п.;
2) обеспечивает своевременный вывоз мусора, твердых бытовых отходов и захоронение их в надлежащих местах;
3) производит в случае необходимости дезинфекцию и дератизацию на своей территории в целях уничтожения крыс, мышей, тараканов, мух.
72. Ремонтные и строительные организации при выполнении на закрепленных территориях соответствующих работ соблюдают следующие требования:
1) для обеспечения безопасного движения пешеходов огораживают строительную площадку сплошным забором высотой не менее двух метров с устройством защитного козырька шириной не менее одного метра;
2) размещают на доступном месте визуальный паспорт объекта и контактные телефоны ответственных лиц заказчика и исполнителя производимых работ;
3) в период производимых работ убирают прилегающую территорию, в том числе производят выравнивание дорог от повреждений и очищают от загрязнений;
4) хранят строительные материалы, не допуская их распыления;
5) обеспечивают вывоз и захоронение строительного, крупногабаритного мусора и твердых бытовых отходов на соответствующих полигонах, определяемых местным исполнительным органом.
73. Выполнение работ по расчистке территорий от ветхих и изношенных строений осуществляется после получения всех юридически обоснованных заключений в установленном законодательством порядке.
74. После завершения монтажа или сноса строения строительные отходы и мусор вывозятся на полигоны твердых отходов, а освобожденные участки подвергаются рекультивации.

15. Уполномоченные органы по контролю за состоянием благоустройства, санитарным содержанием, организацией уборки территорий населенных пунктов

75. Закрепленная (прилегающая) территория определяется уполномоченным исполнительным органом в сфере архитектуры и градостроительства по следующим категориям:
1) для предприятий, организаций, учреждений, независимо от форм собственности, в радиусе не менее 15 метров от границы земельного участка. Кроме того, актами местных исполнительных органов за каждой организацией закрепляются определенные территории для осуществления благоустройства и уборки;
2) для торговых павильонов – на территории не менее 10 метров от наружных стен;
3) для многоквартирных жилых домов – не менее 5 метров;
встроенных в них магазинов, мастерских, парикмахерских и иных заведений – по фасаду здания до кромки ближайшего тротуара, а при его отсутствии – до проезжей части, но не более 15 метров;
4) для индивидуальных жилых домов – земельный участок, прилегающий к границам домовладения, включая ливневые стоки, канавы, до кромки тротуара, но не более 15 метров от границы земельного участка.
76. В соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан контроль за соблюдением настоящих Правил в пределах своей компетенции осуществляют органы внутренних дел, органы государственного санитарно-эпидемиологического надзора, органы государственного архитектурно-строительного контроля и надзора за качеством строительства объектов.

16. Ответственность физических и юридических лиц за нарушение Правил

77. Физические и юридические лица, виновные в нарушении настоящих Правил, привлекаются к ответственности в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан. Применение мер административной ответственности не освобождает нарушителей от обязанностей возмещения причиненного ими материального ущерба в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан и устранения допущенных нарушений.

Облыстың қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру ережелері туралы

Маңғыстау облыстық мәслихатының 2012 жылғы 27 шілдедегі № 5/48 шешімі. Маңғыстау облысының Әділет департаментінде 2012 жылғы 29 тамызда № 2142 тіркелді. Күші жойылды - Маңғыстау облыстық мәслихатының 2013 жылғы 10 желтоқсандағы № 13/193 шешімімен

Ескерту. Маңғыстау облыстық мәслихатының 2012 жылғы 27 шілдедегі № 5/48 шешімінің қолданысы 2013 жылдың 01 тамызына дейін тоқтатылды - Маңғыстау облыстық мәслихатының 2013 жылғы 29 мамырдағы № 10/152 шешімімен.
Ескерту. Күші жойылды - Маңғыстау облыстық мәслихатының 10.12.2013 № 13/193 шешімімен.

Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодексіне сәйкес облыстық мәслихат ШЕШІМ ЕТТІ:
1. Облыстың қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру ережелері осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.
2. Осы шешім ол алғаш ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Сессия төрағасы Н. Тумышев

Облыстық
мәслихат хатшысы Б. Жүсіпов

«КЕЛІСІЛДІ»

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрлігінің
Ветеринариялық бақылау және қадағалау
комитеті Маңғыстау облыстық
аумақтық инспекциясының бастығы
Қ.Ш. Мырзатов
27 шілде 2012 ж.

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау
министрлігінің Мемлекеттік
санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау
комитетінің Маңғыстау облысы бойынша
департаментінің директоры
Б.Б. Өтесінов
27 шілде 2012 ж.

Қазақстан Республикасы Құрылыс және
тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық
істері агенттігінің Маңғыстау облысы бойынша
мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау
және лицензиялау департаменті
директорының міндетін атқарушы
Б.К. Әбілов
27 шілде 2012 ж.

Маңғыстау облысының жер
қатынастары басқармасының бастығы
Е.Д. Дүзмағанбетов
27 шілде 2012 ж.

Маңғыстау облысының
құрылыс басқармасының бастығы
Е.К. Ізбергенов
27 шілде 2012 ж.

Маңғыстау облысының сәулет және қала
құрылысы басқармасы бастығының
міндетін атқарушы
Н.M. Жайлау
27 шілде 2012 ж.

Маңғыстау облысының табиғи
ресурстар және табиғат пайдалануды
реттеу басқармасының бастығы
Е.Т. Жаңбыршин
27 шілде 2012 ж.

Маңғыстау облысының
ішкі істер департаментінің бастығы
М.С. Жаманбаев
27 шілде 2012 ж.

Облыстық мәслихаттың
2012 жылғы 27 шілдедегі № 5/48
шешімімен бекітілген

Облыстың қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру ережелері

1. Жалпы ережелер

1. Осы облыстың қалалары мен елді мекендерінің аумақтарын абаттандыру ережелері (бұдан әрі – Ережелер) «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 30 қаңтардағы Кодексіне, Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексіне, «Қазақстан Республикасындағы тұрғын үй қатынастары туралы» 1997 жылғы 16 сәуірдегі, «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасының басқа да нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес әзірленді.
2. Ережелер қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандыру саласындағы жеке және заңды тұлғалардың құқықтық қатынастарын реттейді. Осы Ережелер меншік нысанына қарамастан, барлық жеке және заңды тұлғаларға тарайды.
Абаттандыру жөніндегі қызметтерді үйлестіруді және ұйымдастыруды сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі жергілікті атқарушы орган жүзеге асырады.
3. Ережелердің мақсаты – абаттандыру тәртібін анықтау, аумақтың санитарлық тазалығын қамтамасыз ету, құрылыс, жер қазу және басқа да жұмыстарды жүргізу кезінде қолданыстағы инфрақұрылымды сақтауды қамтамасыз ету және қалалар мен елді мекендер аумақтарында қалдықтарды жинау, әкету, қайта өңдеу мен кәдеге жарату тәртібін анықтау болып табылады.

2. Осы Ережелерде қолданылатын негізгі ұғымдар мен анықтамалар

4. Осы Ережелерде келесі негізгі ұғымдар мен анықтамалар қолданылады:
абаттандыру – қалалар мен елді мекендер аумағында адамдардың өмір сүруіне қолайлы, саламатты және ыңғайлы жағдай жасауға бағытталған элементтер мен жұмыстар кешені;
аула ішіндегі аумақ – балалар, спорт, кір жаю, контейнер алаңдарын, автомобиль қоятын орындарды жабдықтау, шағын сәулеттік нысандар мен сәндік имараттарды, кіреберіс және аулаға кірме жолдар орнатуға арналған, белгіленген тәртіпте бөлінген жерлер;
аумақты тазарту – аумақты жинау, тұрмыс қалдықтарды, қоқыстарды, қарды, мұздақтарды жинау, әкету және кәдеге жарату (залалсыздандыру);
бей-берекет сауда –жергілікті атқарушы орган белгілеген орындардан тыс жерлерде және мүдделі мемлекеттік органдардың келісімінсіз, заңды және жеке тұлғалардың өнеркәсіптік және азық-түлік тауарларымен жүзеге асыратын саудасы;
бекітілген (іргелес) аумақ – заңды немесе жеке тұлғалардың пайдалануындағы, сәулет және қала құрылысы саласындағы уәкілетті орган тіркеп, тазалауға және абаттандыруға бөлінген, аумаққа іргелес жер учаскесі;
бөлінген аумақ – алаңы, шекарасы, құқықтық мәртебесі қала құрылысы құжаттамасында және Мемлекеттік жер кадастрында қамтылған өзге де сипаттамалары бар, заңнамамен белгіленген құқықта заңды және жеке тұлғаларға берілген елді мекен аумағының бөлігі;
жағалаулық аймағы – су қорғау аймағы мен белдеуі кіретін аумақ;
ортақ пайдаланудағы жерлер – демалысқа арналған аумақтар (алаңдар, саябақтар, скверлер, бульварлар, жағалаулар, жағажайлар), алаңдар, көлік аялдамасы алаңдары;
жер пайдаланушы – меншік нысанына қарамастан, қала шегіндегі (елді мекен шегіндегі) жер учаскелерін пайдаланушы заңды немесе жеке тұлға (кәсіпорындар, ұйымдар, коммерциялық құрылымдар, кәсіпкерлер, жеке меншік үй иелері, пәтер иелері кооперативтері (кондоминиум) және басқалар).
коммуналдық қалдықтар – елдi мекендерде, оның iшiнде адамның тiршiлiк әрекетi нәтижесiнде түзілген тұтыну қалдықтары, сондай-ақ құрамы мен түзілу сипаты жағынан осыларға ұқсас өндiрiс қалдықтары;
көше – жүргін бөліктері, жаяужолдары, жасыл екпелер мен жерасты және жерүсті инженерлік желілері бар қалалық немесе селолық аумақ;
қалалық (селолық) инфрақұрылым – адамдардың тіршілік әрекетіне қалыпты жағдайлар жасауға арналған қала (село) аумағында орналасқан, коммуникациялар мен инженерлік желілер және коммуналдық қамтамасыз етудің әр түрлі бағыттағы объектілерінің жиынтығы;
қалдықтарды сақтау – қалдықтарды кейiннен кәдеге жарату, қайта өңдеу және (немесе) жою үшін арнайы белгіленген орындарда жинап қою;
қатты тұрмыстық қалдықтар (бұдан әрі – ҚТҚ) – қатты нысандағы коммуналдық қалдықтар;
ірі көлемді қалдық (бұдан әрі – ІКҚ) – өзінің тұтыну қасиеттерін жоғалтқан, құрылыс, шаруашылық қызметінің қалдықтары (арматура, блоктар, тұрмыстық техника, жиһаз және т.с.с.);
қолмен тазалау – аумақты кіші механикалық құралдарды қолдану арқылы қолмен тазалау;
ҚТҚ, ІКҚ жинау және шығарып әкету – қатты тұрмыстық қалдықтарды контейнерлерден арнайы автокөлiктерге тиеу, контейнер алаңдарын және оларға кiретiн жолдарды шашылған қоқыстардан тазарту және оларды қоқыс жинау орнынан кәдеге жарату нысанына тасымалдаумен байланысты шаралар кешені;
инженерлік желілер мен имараттар, байланыс – тұрғындар мен кәсіпорындарды жылумен, сумен, электр энергиясымен, байланыспен қамтамасыз етуге, сондай-ақ қала (елді мекен) аумағының жер үсті суларын жинауға және бұруға арналған инженерлік қамтамасыз етудің аса маңызды элементтері;
құрылыс салынбаған аумақ – қандай да болмасын құрылыс немесе имарат жоқ аумақ;
механикалық тазалау – аумақты мамандандырылған тазарту техникасымен тазалау;
өндіріс және тұтыну қалдықтары (бұдан әрі – қалдықтар) – шикізаттың, материалдардың, жартылай фабрикаттардың, өзге де бұйымдар мен өнімдердің өндіріс және тұтыну процесінде түзілген, сондай-ақ өзінің тұтыну қасиеттерін жоғалтқан тауарлар (өнім);
санитарлық тазалау – қалдықтарды жинау, жою, залалсыздандыру, кәдеге жарату және көму жүйесі;
тазалағыш техника – елді-мекендер аумақтарын тазалауға арналған мамандандырылған техника;
уәкілетті орган – тұрғын үй – коммуналдық шаруашылық, санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау, қоршаған ортаны қорғау, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі салаларындағы мемлекеттік органдар, ішкі істер органдары, ветеринарлық қадағалау органдары;
үй іргесіндегі учаске – онда тұрғын жайлар мен аулада құрылыстары орналасқан бөлінген аумақ;
шағын сәулеттік нысандар – көлемі жағынан кішкене әсемдік, сондай-ақ іске жарамды сипаттағы объектілер: мүсіндер, бұрқақтар, стелалар, оймабедерлер, гүл құмыралары, тутұғырлар, саябандар, павильондар, дүңгіршектер, сауда арбалары, телефон және сауда автоматтары, аттракциондар, қоршаулар, қоқыс жәшіктері, көшелер, үйлер мен жарнамалар, пошта жәшіктері және басқалар.

3. Аумақтарды абаттандырудың, күтіп ұстаудың және инфрақұрылым объектілерін қорғаудың негізгі қағидаттары

5. Жеке және заңды тұлғалардың жобалық, құрылыс, шаруашылық қызметтері тек қана қолданыстағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі, жер қатынастары және қоршаған ортаны қорғау саласындағы заңнама нормалары мен осы Ережелерді сақтауға негізделеді.
6. Жеке және заңды тұлғалар аумақты абаттандыру, ондағы жасыл екпелерді сақтау бойынша қажетті шараларын алады, аумақтарды күтіп ұстау тәртібін бұзуға әкеп соғатын заңсыз әрекеттерге немесе әрекетсіздіктерге жол берілмейді.
7. Аумақтарда құрылыс салу тек қана елді мекеннің бас жоспарына сәйкес жүргізіледі. Ортақ пайдаланудағы жерлер, үй іргесіндегі аумақ, көгалдың, жасыл екпенің, құрылыстардың сәулет келбетін нашарлататын күрделі де, сонымен бірге уақытша мақсаттағы да құрылыстарды салуға жатпайды.

4. Аумақтарды күтіп ұстау мен тазартудың жалпы тәртібі

8. Кәсіпорындар, мекемелер, ұйымдар, пәтер иелерінің кооперативтері, кондоминиумдер, орын-жайларды иеленуші немесе оларды жалдаушы жеке тұлғалар, азаматтар өз күшімен немесе басқа кәсіпорындарды тарту арқылы:
1) бөлінген және бекітілген аумақта тазартуды, тұрмыстық қалдықтарды шығарып әкетуді жүргізеді, арналмаған орындарда қоқыстың, оның ішінде ірі көлемдісін және қалдықтардың тасталуы мен жинап қойылуына және оның ұзақ сақталуына жол бермейді;
2) ғимараттар мен құрылыстардың қасбеттерін, қоршауларды, кiру есiктерiн, балкондар мен лоджияларды, су ағатын құбырларын, шағын сәулет нысандарын жөндеу және бояу, әкімшілік және өндірістік ғимараттардың әйнектерін, витриналары мен терезелерін жуу, көгалдар мен жасыл екпелерді күтіп ұстау бойынша жұмыстарын уақытылы жүргiзеді, уақытылы арам шөптерден тазартады;
3) азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін белгіленген тәртіпте тиісті құжаттарды ресімдегеннен кейін ғана, жер астында ғимараттарды салу, қайта құру және жөндеу кезінде топырақты қазып алумен, құрылыс кезінде нөлдiк топтама жасаумен байланысты жұмыстарды жүргізуді ұйымдастырады. Тиісті қалпына келтіру жұмыстары жүргізілгеннен кейін ғана жұмыстар аяқталған деп танылады;
4) іргелес жатқан аумақта ағаштарды, бұталарды отырғызуды жүргізеді, гүлзарларды безендіреді, көктемгі-күзгі кезең ішінде оларға тұрақты күтімді қамтамасыз етеді және қысқы кезеңде жасыл екпелердің сақталуын қамтамасыз етеді;
5) санитарлық-эпидемиологиялық және экологиялық талаптарды сақтайды;
6) тұрғын үй нысандары, ұйымдар, мекемелер аумағында санитарлық орларды ұйымдастырмайынша, аула қондырғыларын, қазылған шұңқырларды, септиктер мен қоқыс тастау алаңдарын салмайды және қайта жабдықтамайды;
7) жеке тұрғын үй құрылысы аудандарында қатты тұрмыстық қалдықтардан кемінде аптасына екі рет жоспарлы-жүйелі тазалауды жүргізеді.
9. Шағын аудандар ішінде, тұрғын кварталдардың және жеке тұрғын үй салынған іргелес аумақта мынадай талаптар сақталады:
1) көтермелердің, жаяужолдардың, жүргіншілер жолының, орамішілік кіреберістері мен жолдарының төсемдерін қалыпты жағдайда күтіп ұстау;
2) шағын сәулет нысандарын, спорт, балалар, ойын және шаруашылық алаңдарының жабдықтарын, қоршаулар мен шарбақтарды қалыпты жағдайда күтіп ұстау, олардың сыртқы түрін таза қалпында ұстау;
3) түрлi шаруашылық немесе қосалқы құрылыстарды (гараждар, контейнерлер, сарайлар, қосалқы орындар мен басқа да құрылыс түрлерін) өз бетімен салуға және тұрғызуға жол берілмейді. Өз бетімен тұрғызылған осы тектес құрылыстар бұзылуға жатқызылады;
4) кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың, сонымен қатар жеке үй иеліктерінде ішкі аумақтарында қоқыстарды, қатты тұрмыс қалдықтарды, өндіріс қалдықтарын, ыдыстарды, жапырақтарды, ағаш үгінділерін өртеуге, от жағуға жол берілмейді;
5) тұрғын кварталдар ішінде, тұрғын үйлер подьездерінің алдында және ортақ пайдаланудағы жерлерде, адамдардың жаппай демалу орындарында және жеке иеліктегі үйлер аумағының аула сыртында көлік құралдарын жууға, тазалауға, жөндеуге жол берілмейді;
6) осы мақсаттар үшін бөлінген тұрақтардан басқа, тұрғын үйлер подьездерінің алдында және ғимараттардың қасбеті алдындағы аумақтарда автомобильдердің уақытша тұрағына жол берілмейді;
7) аула аумағының өту жолдарында арнайы автокөліктің өтуіне кедергі келтіретін аула аумақтарының өтпежолдарында бағандарды, блоктарды және өзге де аумақ қоршауларын тұрғызуға және орнатуға, сондай-ақ осы мақсаттар үшін арнай бөлінген орындардан басқа, олардың тұратын жеріне қарамастан, бөлшектенген көлік құралдарының тұрағына жол берілмейді;
8) ғимараттардың қабырғаларына, қоршауларға өз бетімен жазулар мен графикалық бейнелерді салуға және абаттандыру, сәулет элементтерін және сомдалған-сәндік өнер нысандарын өзгертуге жол берілмейді;
9) жануарлардың өлекселерін шығарып әкету иелерінің күшімен, ал қараусыз қалған жануарлардың өлекселерін шығарып әкету – аумақтарды тазалаумен айналысатын ұйымдардың күшімен жүргізілуге тиіс.
10. Жасыл екпелер және инженерлік коммуникациялар орналасқан ортақ пайдаланудағы жерлерде, сондай-ақ Каспий теңізінің жағалауындағы жағажайда:
1) құрылыс материалдарын, топырақты, отындарды, көмiрдi және өзге де сусымалы материалдар мен жүктерді жинақтауға;
2) көгалдарды, гүлзарларды, ағаш діңінің түптерін ластауға, сондай-ақ қағаз, целофан, қағазды қапшықтар, қабық, бөтелке, банкі және т.б. әрқалай ұсақ қоқыстарды қоқыс жәшігінен тыс жерге тастауға;
3) көгалдармен жүруге, ағаштарға, бұталарға механикалық зақым келтiруге;
4) ортақ пайдаланудағы құралдар мен жабдықтарды – бақтағы отырғыштарды, қоқыс жәшіктерін, қоршауларды, көгал шарбақтарын, шағын сәулет нысандарын және т.б. бүлдіруге;
5) автокөлікті қоятын жерлер мен тұрақтарды ұйымдастыруға;
6) осы мақсаттарға жабдықталған орындардан басқа жерде мал союға және оның ұшасын бөлшектеуге, от жағуға және отта тағам әзірлеуге, сондай-ақ басқа да өртке қарсы және санитарлық нормаларды бұзуға;
7) жасыл екпелерге, сондай-ақ балалардың ойын және спорт алаңдарына керілген жіптерге кірді кептіру үшін жаюға жол берілмейді. 11. Жергілікті атқарушы органдары белгілегеннен тыс жерлерде, оның ішінде тұрғын үй ғимараттарының, әкімшілік және өндірістік үй-жайлардың есіктеріне, қабырғаларына, автобус аялдамаларына, дүңгіршек қабырғаларына, электр желісі тартылған тіректер мен бағандарға хабарландыруларды, жарқағаздарды, баспа үгіт материалдарын, хабарламалар мен өзге де көрнекі ақпарат объектілерін орнатуға, жапсыруға жол берілмейді. Аталған өнімді жеке меншік иелігіндегі ғимараттарда ілуге ғимараттар мен имараттардың эстетикалық сыртқы келбеті мен сәулеттік дизайнын бұзбайтын жағдайда, меншік иесінің келісімімен жол беріледі.
12. Баспа үгіт материалдарын шашып тастауға жол берілмейді.
13. Облыс қалалары мен елді мекендерінің аумағында тазалық пен реттілікті қамтамасыз ету мақсатында:
1) көшелерде, алаңдарда, саябақтар мен басқа да қоғамдық орындарда ластауға, көрсетілген аумақтарды жануарлар нәжістерімен ластауға жол беруге;
2) тұрмыстық және құрылыс қоқыстарын, өндіріс қалдықтарын, ыдыстарды, ағаш қиындыларын, жапырақтарды, қарды, оның ішінде ғимараттардың терезесінен, қозғалыстағы және қойылған көлік құралдарынан лақтыруға;
3) көшелерге, қоғамдық аулаларға, гүлзарларға, демалыс аймақтарына және ортақ пайдаланудағы басқа да жерлерге үй құстарын босатып жіберуге және мал жаюға;
4) көшелерге, аула аумақтарына әрқилы лас сұйықтарды төгуге;
5) бей-берекет сауда-саттық жүргізуге жол берілмейді.
14. Жолдарды ластауға жол бермейтін, брезентпен немесе басқа да материалдармен жабусыз топырақты, қоқыстарды, сусымалы құрылыс материалдарын, жеңіл ыдыстарды, жапырақтарды, ағаш үгінділерін тасымалдауға жол берілмейді.

5. Көшелердің өту жолдарын тазарту

15. Көшелердің оның барлық ені бойынша өту жолдарының бөліктерін, алаңдарды, жолдарды және жол желілерін, тұрақ қалталарын, автобустың соңғы бағыттарының тұратын-айналу жолдарын күтіп ұстау мен тазалауды тиісті уәкілетті органмен жасасқан мемлекеттік сатып алу шарты негізінде мердігер-кәсіпорындар жүргізеді.
16. Көшелер мен алаңдардың өту жолдарының бөліктерін механикаландырылған тазарту жоспарлы түрде таңертеңнен, сондай-ақ қажеттілікке қарай күні бойына қайталана жүргізіледі.
17. Жол төсемдерін қоқыстан, ластанудан, қардан үзіліссіз технологиялық тазартуды қамтамасыз ету мақсатында магистральді көшелер бойымен көпшілік болатын орындарда күн сайын сағат 23:00-ден 7:00-ге дейін автокөлік құралдарын қоюға жол берілмейді, тыйым салуда тиісті жол белгілерін қою белгіленеді. Түнгі мезгілде тазарту жұмыстарын жүргізу кезінде қатты шудың алдын алу шаралары қолданылуға тиіс.
18. Жол төсемдерін, осьтік жолақтарды, жол жиектемелерін, көшелер мен жол өткелдерін сыпыру уәкілетті органмен бекітілген кестеге сәйкес жол төсемдерін алдын ала ылғалдау арқылы жүзеге асырылады. Қоқысты өтетін жол бөлігіне шығаруға жол берілмейді.
19. Бөлу жолақтарының көгалды бөлігін тазалау, қоршаулар мен жолды абаттандырудың өзге де элементтерін күтіп ұстау жергілікті бюджет есебінен немесе осылар балансында тұрған кәсіпорындар жүзеге асырады.

6. Ортақ пайдаланудағы аумақтарды, тротуарларды, жаяу жүргіншілер аймақтарын тазарту

20. Магистральді жолдар бойына орналасқан немесе олардан көгал арқылы бөлінген тротуарларды, сондай-ақ жағалауға іргелес тротуарларды тазартуды аумақты абаттандыру, тазалау және күтіп-ұстау паспорттарына сәйкес тротуарларды күтіп-ұстауға жауапты немесе аталған жұмыстарды конкурста жеңіп алған кәсіпорындар жүргізеді
21. Саябақтар, скверлер, бульварлар, жағажайлар, қауымдар, соның iшiнде оларда орналасқан тротуарлар, жаяу жүргінші аймақтары, сатылық құрылымдарды қамтитын ортақ пайдалану аумақтарын тазалауды аталған аумақтар бекiтiлген субъектiлер және осы аумақтар қызмет көрсетуде және пайдалануда тұрған ұйымдар жүргізеді.
22. Жолаушылар көлігінің аялдама алаңдарын тазалауды облыстың қалалары мен елді мекендерін санитарлық тазалауды жүзеге асыратын кәсіпорындар жүргізеді. Қоғамдық көлік аялдамасы жерлеріне қоқыс жәшігін орнату міндетті. Қоқыс жәшігін тазалау олардың толуына қарай жүргізіледі. Аялдама алаңдарында сауда нүктелері, дүңгіршектер орналасқан жерлерде тазартуды тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы уәкілетті орган белгілеген радиуста аталған сауда нүктелерінің немесе дүңгіршектердің иелері осылардың ұдайы қанағаттанарлық күтіп ұсталуын қамтамасыз ететін көлемде жүргізеді.
23. Шағын аудандар ішіндегі тұрғын үйлер маңындағы тротуарларды тазартуды пәтер иелерінің кооперативтері немесе кондоминиумды басқару органдары жүргізеді.
24. Ортақ пайдаланудағы жерлерге қоқыс жәшіктері орнатылады. Қоқыс жәшіктері ара қашықтығы адам көп жүретін көшелерде 40 метрден және адам аз жүретін көшелерде 100 метрден аспайтын болып көздестіріледі.
25. Құрылыс және басқа да қалдықтарды жинау жергілікті атқарушы орган айқындаған арнайы белгіленген жерлерде – полигондарда жүзеге асырылады.

7. Басқа аумақтарды күтіп ұстау және тазарту

26. Жарнама құрылғысынан радиусы бес метрге дейінгі жеке тұрған жарнама объектілеріне іргелес жатқан аумақтарды тазартуды меншік иелері не болмаса меншік иесімен шарт бойынша тазалауды жүзеге асыратын мамандандырылған ұйымдар атқарады.
27. Жанар-жағар май құю стансасының, автожуу стансалары мен бекеттерінің, басқа да май құю кешендерінің аумақтары мен іргелес жатқан аумақтарын (өтетін жол бөлігіне дейін) және оларға кірме жолдарды тазартуды уәкілетті органмен бекітіліп берілген аумағына сәйкес объектілердің иелері жүзеге асырады.
28. Уақытша нарықтық сауда саттық орындарын (базарлар, сауда павильондары, сату үстелі, ұяшықтар, шатырлар, дүңгіршектер және т.б.) тазартуды он метрге дейінгі радиустегі және көшелердің өтпелі жол бөлігіне дейін көрсетілген объектілердің иелері атқарады. Осы объектілердің жанына көгалдарға, шатырлар мен дүңгіршектердің төбесіне кез келген ыдыстарды немесе босалқы тауарларды үюге жол берілмейді.
29. Ақылы автотұрақтардың, қоятын орындардың, гараждардың аумақтарын тазартуды, осылардың иелері немесе осы объектілерді пайдаланушы ұйымдар жүргізеді.
30. Аулаішілік балалар, спорт, шаруашылық алаңдарын тазартуды пәтер иелерінің кооперативтері немесе кондоминиумды басқару органдары жүргізеді.
31. Трансформаторларға немесе бөліп бергіш шағын станцияларға, автоматты режимде жұмыс істейтін басқа инженерлік орын-жайларға қызмет көрсететін құрамсыз, сондай-ақ жоғары вольтті электр тарату желілерінің тіректеріне іргелес жатқан аумақтарды тазартуды осы объектілердің иелері жүргізеді.
32. Құрылыстарды сүріп тастағаннан, құрылыс, жөндеу жұмыстары аяқталғаннан кейін аумақтар сол күні немесе келесі күні тазартылады. Құрылыс және жөндеу жұмыстары біткеннен кейін құрылыс қоршаулары мен ағаштарын он күннен астам сақтауға жол берілмейді.
Ор қазу және басқа да қирату түрлері кезінде жолдың өтпелі бөлігінің жабындысын осы жұмыстарды жүргізген ұйымдар жөндеу жұмыстарын аяқтаған соң қайта қалпына келтіруге тиіс.
Жеке үйлердің иелері жөндеу жұмыстарын жүргізген кезде барлық құрылыс және көмекші материалдарын аулаларына жинайды. Құмды, қиыршақ тасты, топырақты, құрылыс және жол блоктарын аула аумақтарынан тыс жерге, әсіресе көшенің өтпелі жағына шығатын жерлерге сақтауына жол берілмейді. Уақытша әкелінген көрсетілген материалдар бір тәуліктің ішінде жиналып алынады.
33. Жағажайлардың, демалыс аймақтарының, көпшілік серуендеу орындарының аумақтары жобаларда белгіленген тәртіпте бекітілгеніне сәйкес абаттандырылуға тиіс және:
1) ара қашықтықтығы бір-бірінен 40 метрден аспайтындай орналасқан қоқыс жәшіктері болуға;
2) 800 шаршы метрге шаққанда бір контейнерден қоқыс жинағыштар, жағажайларда – шешінетін орындар болуға;
3) жағажайларда – қолайлы және санитарлық-эпидемиологиялық жағынан қолайлы ара қашықтықта қоғамдық әжетханалар;
4) жағажайлардың, көпшілік қыдыратын орындардың аумақтарын тазартуды белгілеген тәртіпте осыларға бекітілген ұйымдар атқарады. Бұл ретте негізгі тазалау көпшіліктің шомылуы аяқталған соң кешкі мезгілде атқарылады, ал күні бойы демалушылардың көп жиналатын орындарында қоқыстардың немесе қалдықтардың көп жиналуына жол бермейтін патрульдік тазалау жүргізіледі.
34. Жағажай аумағында арнайы автокөліктерден басқа көліктердің тұрағына жол берілмейді. Автомобильдер тұрақ үшін арнайы бөлінген орындарда орналасады.
35. Ортақ пайдаланудағы демалыс аймағының, жағажайдың аумағына белгіленген нормативтік талаптарға сәйкес қоғамдық тамақтану мен ұсақ бөлшек сауда нүктелерін орналастыруға рұқсат етіледі.
36. Жағажайлардағы және демалыс орындарындағы сауда нүктелерінің аумақтарын тазартуды сауда ұйымдары күні бойына міндетті түрде қоқысты тасып шығару арқылы жүргізеді.
37. Стадиондарды, спорт алаңдарын күтіп ұстауды және тазартуды осылардың иелерінің немесе баланс ұстаушыларының техникалық персоналы жүзеге асырады.
38. Ортақ пайдаланудағы демалыс аймағы аумағында сағат 23.00-ден кейін қатты музыка және өзге де шулы дыбыстарды пайдалануға жол берілмейді.

8. Қысқы кезеңде аумақтарды тазарту

39. Жолдар, тротуарлар, аула аумақтары мен кіру жолдары қардан, мұзғалақтан жабындыға дейін тазартылуға тиіс. Мұзғалақ (мұз тайғақ) пайда болған кезде оған құм себу немесе өзге де тиісті материалдармен өңдеу жүргізіледі.
40. Жолдар мен аула аумақтарында тазартылған қар автокөлік пен жаяу жүргіншінің еркін өтуіне бөгет жасамайтын жерлерге жиналуға тиіс.
41. Ғимараттардың, құрылыстардың және имараттардың меншік иелері шатырдағы мұздықтан және сүңгілерден уақытылы тазартуды қамтамасыз етеді. Жаяу жүгіншілер жағындағы ғимараттың шатырын тазарту жұмыстары жедел түрде, пайда болған кезде, қатерлі учаскені қоршау арқылы жүргізілуі керек. Мұз сынығын, қарды және қоқысты су ағатын арнаға, жасыл екпелер алаңына, тротуарларға, көгалға тастауға жол берілмейді. Қарды шығарып әкету жергілікті атқарушы орган белгілеген жерлерде жүзеге асырылады.

9. Ақылы автотұрақтар мен гараж кооперативтерін орналастыру мен абаттандыру

42. Жеке иеліктегі жеңіл автомобильдердің гараждарын, ашық күзетілетін автотұрақтарды, автокөліктің уақытша тұрақтарын (ақылы және тегін) орналастыру қолданыстағы экологиялық, санитарлық және қала құрылысы нормалары мен ережелеріне, белгіленген тәртіпте әзірленген және келісілген жобалау құжаттарына сәйкес жүргізіледі.
43. Ұйымдар, кәсіпорындар мен мекемелер, сауда және қоғамдық тамақтандыру объектілері, демалыс және көпшілік болатын жерлер келушілерге арналған тегін көлік қою орнымен жабдықталуға тиіс.
44. Гараж қоғамдарының (тұтыну кооперативтері) аумақтарын абаттандыру және осыларды күтіп ұстау көрсетілген қоғамдардың қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
45. Автотұрақтардың қатты төсемі, қоршауы, күзетуге арналған жайы мен сыртқы жарығы болуы қажет. Автомобильдерді қоятын орындардың үстіне жеңіл құрылымдардан қалқандар салуға жол беріледі.
46. Иелері өзіне бекітіліп берілген автотұрақтардың, гараждардың, іргелес аумақтардың, гараждардың шатырларын тиісті дәрежеде санитарлық және өртке қарсы жай-күйде қалыпты ұстауы тиіс.

10. Ұсақ бөлшек саудаға арналған уақытша құрылғыларды орнату және күтіп ұстау

47. Ұсақ бөлшек сауда объектілерін (павильондарды) орнату қолданыстағы нормалар мен ережелерге сәйкес жүзеге асырылады. Осылардың орналасуы өтпелі жолға, жаяу жүргінші аймағына, тротуарларға шығып кетпеуі тиіс. Ресми тіркелген базарлардың аумағынан тыс ұяшықтардан, қол арбадан, уақытша ыңғайлы құрылғыдан, әсіресе, жерде сауда жасауға жол берілмейді.
48. Ұсақ бөлшек сауда объектілерін сәулеттік, сәндік түрлі-түсті безендіру кейіннен осыларды жөндеу, сырлау, сыртқы келбеті мен түрлі түсті шешімін сақтау сәулет және қала құрылысы бөлімімен келісіледі. Осындай сауда объектілерінің сыртқы келбеті эстетикаға сай болуға, жол берілмейтін жарнамалар мазмұндалмауға тиіс.
49. Қолға алып жүретін уақытша ұяшықтар азаматтар үшін қолайлы және олардың жүріс-тұрысына бөгет келтірмейтін, сәулет және қала құрылысы бөлімімен келісілген жерлерде орналастырылады.

11. Шағын сәулеттік нысандарды күтіп ұстау

50. Тұрғын үй құрылысының аумақтары, қоғамдық аймақтар, гүлзарлар, көшелер, саябақтар және демалысқа арналған алаңдар шағын сәулеттік нысандармен жабдықталады.
51. Стационарлық және мобильдік шағын сәулеттік нысандарды орналастыру аумақтарды абаттандыру жоспарларына сәйкес анықталады.
52. Қоғамдық құрылыстардың, алаңдардың, көшелердің, гүлзарлар мен саябақтардың, жағалаулардың және демалыстың басқа да аумақтарына арналған шағын сәулеттік нысандар жеке дара және типтік үлгі-жобалар бойынша дайындалады.
53. Құрылыс салынып жатқан учаскесі шекарасындағы жаңа құрылыс салу кезінде шағын сәулеттік нысандарды дайындау және орнатуды бекітілген жобалық-сметалық құжаттамаларға сәйкес тапсырыс беруші жүзеге асырады.
54. Шағын сәулеттік нысандардың сындарлы шешімдері осыларды пайдалану кезінде беріктігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиіс.
55. Шағын сәулеттік нысандардың иелері – заңды және жеке тұлғалар өз қаражаты есебінен осылардың күтіп ұсталуын, ауыстырылуын, жөнделуін және сырлануын қамтамасыз етеді.

12. Әкімшілік және өзге де ғимараттар мен имараттардың, тұрғын үйлердің қасбеттерін күтіп ұстау

56. Меншігінде ғимараттар мен имараттары бар кәсіпорындардың және мекемелердің басшылары, ғимараттар мен имараттардың меншік иелері осылардың қасбеттерін және қоршаулардың жекелеген элементтерін (балкондар, лоджиялар, су ағатын құбырлар және т.б.) қалпына келтіру, жөндеу және сырлау бойынша жұмыстардың уақытылы жүргізілуін қамтамасыз етеді, сондай-ақ ғимараттардың қасбеттеріне орнатылған ақпараттық тақталарды, мемориалдық және ескерткіш тақталарды таза әрі жарамды күйінде қалыпты ұстайды.
57. Дүкендер мен кеңселердің көше жағына шығатын витриналары жарықпен безендірілген болуға тиіс.
58. Өз еркімен ғимараттардың қасбеттерін және олардың үйлесілімдік элементтерін қайтадан жабдықтауға жол берілмейді.
59. Сәулет, тарих және мәдениет ескерткіштері болып табылатын ғимараттар мен имараттарды жөндеу, калпына келтіру және реконструкциялау қорғау міндеттемелеріне сәйкес мәдениет саласындағы уәкілетті органмен және сәулет және қала құрылысы бөлімімен келісімі бойынша жүргізіледі.
60. Алдын ала сәулеттік бөліктерді қалпына келтірмей ғимараттар мен имараттардың қасбеттерін, сондай-ақ табиғи немесе жасанды тастармен қапталған қасбеттерді сырлауға жол берілмейді.
61. Ғимараттар қасбеттерінің күтіп ұсталуына, олардың сырлануына, бұзылған сәулеттік бөліктерінің қалпына келтірілуіне, көп пәтерлі тұрғын үйлер есіктерінің тұтастығына пәтер иелерінің кооперативтері немесе кондоминиумды басқару органдары жауапкершілік артады.
62. Тұрғын үй қоры объектілерін абаттандыру:
1) ғимараттарды, шаруашылық және тұрмыстық салымдар мен имараттарды техникалық жарамды күйде күтіп ұстауды;
2) сыртқы келбеті (қасбеттер) қала құрылысы және сәулеттік нормаларына сәйкес болуын;
3) ғимараттың кіреберісінде жарықтандыру шырақтарының (шамдардың), қоқыс жинауға арналарған жәшіктердің және орындықтардың болуын;
4) көп пәтерлі үйлердің кіреберістерінің есіктерінде пәтерлердің нөмірлері бар тақталардың болуын;
5) кіреберістегі кірер есіктердің жарамды жағдайда болуын;
6) балкондардың, лоджиялардың, мансардтардың өртке қарсы және санитарлық қауіпсіздік нормаларына сәйкес күтіп ұсталуын қамтиды.
63. Көп пәтерлі тұрғын үйлерде:
1) жекелеген шығатын есігі бар көшеге шығатын жапсарлас құрылысы және алаңы бар саты түріндегі жапсарлас құрылысты жүзеге асыру арқылы тұрғын үй-жайларын қайта құруға;
2) көтеріп тұрған конструкциялардың тұтастығын бұзатын, оның ішінде лоджиялар мен балкондарды тұрғын үй-жайларына қайта жабдықтау арқылы пәтерді қайта құруға;
3) лоджиялар мен балкондарды ғимараттың жалпы сәулеттік келбетін бұзатындай етіп әйнектеуге;
4) қасбеттері көше жаққа шығатын үйлердегі ашық лоджияларды, балкондарды құрылыс материалдарымен, ескі жиһаздармен ыбырсытуға жол берілмейді.
64. Жеке түрғын үй иелері:
1) өзінің үй-жай учаскелерін тиісті дәрежедегі санитарлық жай-күйде күтіп ұстайды, қоқыстардың, құрылыс қалдықтарының, қураған шөптердің және өрт қаупін туғызуы мүмкін т.б. жинақталуына жол бермейді;
2) тиісті уәкілетті органның келісімі бойынша белгіленген ара қашықтықтағы іргелес аумақта ұдайы тазарту жүргізеді;
3) көшелердің, шағын ауданның аумақтарын абаттандырудың жалпы жоспарын есепке ала отырып, және тиісті уәкілетті органның келісімі бойынша аула аумақтары мен олардың маңайындағы учаскелерді көгалдандырады.
65. Көп пәтерлі, сонымен бірге жеке тұрғын үйлерде сағат 23.00-ден бастап 6.00-ге дейінгі кезеңде тыныштықты бұзатын шулы дыбыстарды пайдалану арқылы іс-шаралар өткізуге жол берілмейді.

13. Сыртқы жарықтандыруды күтіп ұстау

66. Елді мекендердің аумақтарын жарықтандыру сыртқы жарықтандыруды орнатумен қамтамасыз етіледі, оларға мыналар жатады:
1) электрмен жабдықтау құрылғылары, қоректендіргіш желілер, қоректендіру пункттері, тарату желілері;
2) электр желілерін қорғау және жерге тұйықтау құрылғылары;
3) электр желілерін басқару құрылғылары;
4) кронштейндер, арқан ілгіштер тіректері.
67. Тіректер, жаяу жүргінші жолдарынан тыс техникалық құжаттамамен белгіленген жерлерде орналастырылады.
68. Ғимараттардың алдындағы тар өткелдер, тротуарлар мен алаңдар ғимараттардың қабырғаларына олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету жағдайында орнатылған шырақтармен жарықтандырылуы мүмкін.
69. Сыртқы жарықтандыру қондырғыларын күтіп ұстау мен қызмет көрсету мынадай іс-шараларды қамтиды:
1) шамдарды уақытылы ауыстыруды және істен шыққан жарық түсіргішті таратуларды, жарықтандырғыштарды тазалауды, жарықтандыру деңгейін өлшеуді қоса алғанда, сыртқы жарықтандыру құрылғыларының белгіленген параметрлерінің техникалық жарамды күйінде ұстау;
2) сыртқы жарықтандыру құрылғыларының жұмыс режимін қамтамасыз ету, жергілікті атқарушы орган бекіткен кесте бойынша уақытылы қосылуын бақылау, жарамсыздарын ішінара немесе толық ажырату, зақымданғандарын анықтау және уақытылы жою;
3) коррозияларды жою, металдан жасалған тіректерін, кронштейндері мен сыртқы жарықтандырудың басқа да элементтерін мезгіл-мезгіл сырлау;
4) электр тарту желілері мен сыртқы жарықтандыру аспаптарының зақымдануына қауіп төнген жағдайда, ағаштарды уақытылы кесу;
5) бекітілген нормалар мен тәртіпке сәйкес істен шыққан люменесцентті және сынап құрамды шамдарды уақытылы жойып отыру;
6) иелерінің негізгі магистральдардағы жарықтандыру мен байланыс желілерінің құлаған тіректерін және қалған аумақтағы бөлшектенгенін 12 сағат ішінде дереу тасып әкетуі.
70. Кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, сауда және ойын-сауық орындарының иелері жергілікті атқарушы органмен анықталған режимінде белгіленген тәртіпте өздерінің ғимараттарын және іргелес аумақтарының толассыз жарықтандырылуын қамтамасыз етеді.

14. Облыстың қалалары мен елді мекендерінің аумағында жер пайдаланушылар мен жөндеу және құрылыс жұмыстарын жүргізетін адамдардың міндеттері

71. Жер пайдаланушы:
1) қолданыстағы санитарлық және экологиялық нормаларға сәйкес бөлінген және бекітілген аумақтарды, инженерлік желілер мен олардың элементтерін – құдықтарды, қақпақтарды, торларды, тіреулерді, сорғы станцияларды, трансформаторлық қосалқы станцияларды және т.б. тиісті дәрежедегі күйде күтіп ұстайды;
2) қоқысты, қатты тұрмыс қалдықтарын уақытылы шығарып әкетуді және осылардың тиісті жерлерде көмуді қамтамасыз етеді;
3) қажет болған жағдайда егеуқұйрықтарды, тышқандарды, тарақандарды, шыбындарды жою мақсатында өз аумағында дезинфекция және дератизация жүргізеді.
72. Жөндеу және құрылыс ұйымдары бекітілген аймақтарында тиісті жұмыстарын орындау кезінде мынадай талаптарды сақтайды:
1) жаяу жүргіншілердің қауіпсіз қозғалысын қамтамасыз ету үшін құрылыс алаңын ені кемінде бір метр қорғаныш кемері бар, биіктігі кемінде екі метр болатын тұтас ауламен қоршайды;
2) қол жетімді жерге объектінің көрнекті паспортын және ондағы тапсырыс берушінің жауапты адамдарының және жүргізетілетін жұмыстардың орындаушының байланыс телефондарын орналастырылады;
3) жұмыс жүргізілетін кезеңде іргелес аумақты жинайды, оның ішінде зақымдаудан болған жолдарды тегістейді және ластардан тазартады;
4) құрылыс материалдарын олардың шаңдануына жол бермейтіндей етіп сақтайды;
5) жергілікті атқарушы органдар белгілеген тиісті полигондарға құрылыс, ірі көлемді қоқыстарды және қатты тұрмыстық қалдықтарды шығарып әкету мен көмуді қамтамасыз етеді.
73. Аумақтарды ескірген және тозған құрылыстардан тазарту бойынша жұмыстарды орындау заңнамамен белгіленген тәртіпте барлық заңды негізделген қорытындыларды алғаннан кейін жүзеге асырылады.
74. Құрылысты монтаждау немесе бұзу аяқталғаннан кейін құрылыс қалдықтары мен қоқысты қатты қалдықтар полигонына шығарылып әкетіледі, ал босаған учаскілер қалпына келтіруге жатады.

15. Елді мекендер аумақтарын абаттандырудың, санитарлық күтіп ұстаудың, тазартуды ұйымдастырудың жай-күйін бақылау жөніндегі уәкілетті органдар

75. Бекітілген (іргелес) аумақ сәулет және қала құрылысы саласындағы уәкілетті атқарушы органмен мынадай санаттар бойынша белгіленеді:
1) меншік нысанына қарамастан, кәсіпорындар, ұйымдар, мекемелер үшін жер учаскесі шекарасынан 15 метрден кем емес радиусында. Бұдан басқа, жергілікті атқарушы органдардың актілерімен әрбір ұйымға белгілі бір аумақтар абаттандыруды және тазартуды жүзеге асыру үшін бекітіледі;
2) сауда павильондарына – сыртқы қабырғаларынан 10 метрден кем емес аумақта;
3) көп пәтерлі тұрғын үйлер үшін – 5 метрден кем емес;
оларға жапсарлас салынған дүкендер, шеберханалар, шаштараздар және басқа да орындарға – ғимарат қасбетіне жақын орналасқан тротуардың іргесіне дейін, ал ол жоқ болған жағдайда – өтетін жол бөлігіне дейін 15 метрден аспауы тиіс;
4) жеке тұрғын үйлер үшін – тротуардың іргесіне дейін орналасқан су ағатын құбырларды, арықты қоса алғанда, үй иелену шекарасына іргелес жатқан жер учаскесі, бірақ жер учаскесі шекарасынан 15 метрден аспауы тиіс.
76. Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес осы Ережелердің сақталуына бақылауды өз құзыреті шектерінде ішкі істер органдары, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдары, объектілерді салу сапасына мемлекеттік сәулет-құрылыс бақылау және қадағалау органдары жүзеге асырады.

16. Ережелерді бұзғаны үшін жеке және заңды тұлғалардың жауапкершілігі

77. Осы Ережелердің бұзылуына кінәлі жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жауапкершілікке тартылады. Әкімшілік жауапкершілік шараларын қолдану бұзушыларды Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес оларды келтірген материалдық зияндарын орнын толтыру және жол берген бұзушылықтарын жою міндеттерінен босатпайды.