Об утверждении Правил создания страховых резервов

Постановление Правления Национального Банка Республики Казахстан от 25 февраля 2013 года № 75. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 августа 2013 года № 8669. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 6 мая 2014 года № 76

Сноска. Утратило силу постановлением Правления Национального Банка РК от 06.05.2014 № 76 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) Правление Национального Банка Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила создания страховых резервов (далее – Правила).
2. Установить для страховых (перестраховочных) организаций предоставление ежеквартальной информации в соответствии с приложениями 1, 2, 3 к Правилам в Комитет по контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций Национального Банка Республики Казахстан.
Информация предоставляется не позднее 18:00 часов времени города Астаны пятого рабочего дня месяца, следующего за отчетным кварталом, в формате Microsoft Office Excel на электронном носителе, обеспечивающем некорректируемость предоставляемых данных.
3. Действие пункта 31 Правил распространяется на договоры, заключенные после введения в действие настоящего постановления.
4. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования и распространяется на отношения, возникшие с 1 января 2012 года.

Председатель Г. Марченко

«СОГЛАСОВАНО»
Министерство финансов
Республики Казахстан
Министр Жамишев Б.Б.
___________________ 31 июля 2013 года
(подпись, дата, гербовая печать)

Утверждены
постановлением Правления
Национального Банка
Республики Казахстан
от 25 февраля 2013 года № 75

Правила
создания страховых резервов

Настоящие Правила создания страховых резервов (далее – Правила) разработаны в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс), и определяют порядок создания страховых резервов.

1. Общие положения

1. Для целей Правил используются следующие основные понятия:
1) актуарные методы - экономико-математические методы расчетов, применяемые актуарием при расчете страховых резервов;
2) незаработанная страховая премия - часть страховой премии, относящаяся к периоду действия страховой защиты по договору страхования (перестрахования), следующему за датой расчета;
3) дата расчета - дата, на которую производится расчет страховых резервов;
4) ставка индексации - ставка, повышающая выплаты страховой организации;
5) приведенная ожидаемая стоимость - ожидаемая (вероятная) стоимость страховых премий (страховых взносов) либо страховых выплат, либо расходов, рассчитанная (дисконтированная) с учетом процентной ставки и периода времени между датой расчета и датой поступления страховой премии (взносов) либо датой осуществления страховой выплаты по договору страхования (перестрахования) с использованием таблиц, содержащих вероятности наступления смерти, инвалидности, заболевания и рассчитанные на их основе величины, связанные с предстоящей продолжительностью жизни лиц мужского и (или) женского пола (далее - таблицы смертности, заболеваемости, инвалидности);
6) нетто-премия (нетто-взносы при уплате в рассрочку) - сумма денег, оцененная актуарием на основе актуарных методов, которая подлежит уплате страховой (перестраховочной) организации за принятие ею обязательств исключительно по осуществлению страховых выплат без учета покрытия иных расходов страховой (перестраховочной) организации;
7) резервный базис - совокупность значений параметров, влияющих на величину страховых резервов по договорам страхования жизни и аннуитетного страхования;
8) неурегулированный убыток - заявленное требование к страховой (перестраховочной) организации по осуществлению страховой выплаты:
в соответствии с договором страхования (перестрахования), по которому страховая выплата не осуществлялась или осуществлялась не в полном объеме;
при возврате страховой премии в результате расторжения договора страхования (перестрахования);
9) доля перестраховщика в страховых резервах - часть обязательств перестраховщика по договору страхования (перестрахования) на дату расчета, за исключением обязательств, связанных с выплатой цеденту комиссионного вознаграждения по договору страхования (перестрахования) и иных возмещений от перестраховщика, не относящихся к покрытию по наступившим страховым случаям;
10) страховая премия - начисленная страховая премия к получению от страхователя (перестрахователя) по договору страхования (перестрахования);
11) чистая страховая премия - страховая премия без учета доли перестраховщика;
12) тарифный базис - совокупность значений параметров, влияющих на величину страховых тарифов по договорам страхования жизни и аннуитетного страхования;
13) расходы по созданию страховых резервов – увеличение суммы страховых резервов с начала до конца отчетного периода;
14) доходы от снижения размера страховых резервов – снижение суммы страховых резервов с начала до конца отчетного периода;
15) доходы по созданию доли перестраховщика в страховых резервах – увеличение доли перестраховщика в страховых резервах с начала до конца отчетного периода;
16) расходы от снижения доли перестраховщика в страховых резервах – уменьшение доли перестраховщика в страховых резервах с начала до конца отчетного периода;
17) понесенные убытки – сумма осуществленных выплат и неурегулированных убытков страховой организации на дату отчета.

2. Требования к информации, необходимой для расчета
страховых резервов

2. Страховые резервы формируются страховой (перестраховочной) организацией отдельно по каждому договору страхования (перестрахования) и по каждому классу страхования, в зависимости от вида страхового резерва. Расчет страховых резервов производится с учетом объема принимаемых страховой (перестраховочной) организацией обязательств по всем заключенным договорам страхования (перестрахования) вне зависимости от последующего перестрахования рисков.
3. Страховая (перестраховочная) организация осуществляет расчет страховых резервов на основе информации, содержащейся в:
1) журнале учета действующих договоров страхования и договоров, принятых в перестрахование;
2) журнале учета договоров, переданных в перестрахование;
3) журнале учета убытков;
4) журнале учета выплат;
5) журнале учета действующих договоров страхования и договоров, принятых в перестрахование страховыми (перестраховочными) организациями, осуществляющими страховую деятельность в отрасли «страхование жизни»;
6) журнале учета действующих договоров аннуитета по классу обязательного страхования работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей;
7) журнале учета договоров, переданных в перестрахование, страховых (перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую деятельность в отрасли «страхование жизни»;
8) журнале учета убытков страховых (перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую деятельность в отрасли «страхование жизни».
Журналы ведутся в электронном виде согласно приложениям 1, 3 к Правилам.

3. Структура страховых резервов

4. Страховые резервы, обязательные для формирования страховой (перестраховочной) организацией, включают в себя:
1) резерв незаработанных премий (далее - РНП) - часть начисленной страховой премии (взносов) по договору страхования (перестрахования), относящаяся к периоду действия страховой защиты, следующему за датой расчета (незаработанная премия), предназначенная для исполнения обязательств по обеспечению предстоящих выплат, которые могут возникнуть в следующих отчетных периодах;
2) резерв непроизошедших убытков (далее - РНУ) - обязательства страховой (перестраховочной) организации по осуществлению страховых выплат по страховым случаям, которые не произошли на дату расчета, но могут произойти в будущем в период действия договора страхования (перестрахования);
3) резервы убытков:
резерв произошедших, но незаявленных убытков (далее - РПНУ) - является оценкой обязательств страховой (перестраховочной) организации по осуществлению страховых выплат, включая расходы по урегулированию убытков, возникших в связи со страховыми случаями, произошедшими в отчетном или предшествующих ему периодах, о факте наступления которых в установленном законом или договором порядке не заявлено страховой (перестраховочной) организации в отчетном или предшествующих ему периодах;
резерв заявленных, но неурегулированных убытков (далее - РЗНУ) - является оценкой неисполненных или исполненных не полностью на отчетную дату обязательств страховой (перестраховочной) организации по осуществлению страховых выплат, включая расходы на урегулирование убытков. Расходы по урегулированию страховых убытков - сумма денежных средств, необходимых страховой (перестраховочной) организации для оплаты экспертных, консультационных или иных услуг, связанных с оценкой размера и снижением ущерба (вреда), нанесенного имущественным интересам страхователя, возникших в связи со страховыми случаями.
5. Страховые резервы, имеющие отрицательное значение, принимают значение ноль.

4. Отрасль «общее страхование»

Расчет РНП, РПНУ, РЗНУ

6. Расчет РНП производится отдельно по каждому договору страхования.
7. Для расчета величины РНП используется метод пропорции.
8. РНП методом пропорции определяется путем суммирования незаработанных премий, рассчитанных по каждому договору.
Незаработанная премия методом пропорции определяется по каждому договору как произведение страховой премии по договору на отношение неистекшего на отчетную дату срока действия страховой защиты (в днях) ко всему сроку действия страховой защиты (в днях):

,

где:
СП - страховая премия;
Т₁ - количество дней, в течение которых действует страховая защита по договору страхования (перестрахования);
Т₂ - количество дней, истекших с момента начала действия страховой защиты по договору страхования (перестрахования) до даты расчета (включительно).
9. Расчет РПНУ производится отдельно по каждому классу страхования. Общая величина РПНУ определяется путем суммирования РПНУ, рассчитанных по всем классам страхования.
10. Расчет РПНУ осуществляется следующими актуарными методами (методы треугольников на основе выплат либо понесенных убытков):
1) метод цепной лестницы с поправкой на инфляцию и без поправки на инфляцию.
Метод цепной лестницы – метод распределения обязательств страховщика по осуществлению страховых выплат по страховым случаям, произошедшим в отчетном или предшествующих отчетному периодах.
В методе цепной лестницы распределение строится на выплатах страховой организации.
В методе цепной лестницы с поправкой на инфляцию выплаты увеличиваются на показатель инфляции;
2) метод Борнхьюттера-Фергюсона (Bornhuetter-Ferguson).
Метод Борнхьюттера-Фергюсона основан на методе цепной лестницы, который рассчитывается на выплатах (оплаченных убытках) и (или)понесенных убытках,и определении ожидаемой величины будущих убытков.
Ожидаемая величина будущих убытков равна произведению заработанной премии и коэффициента, характеризующего убыточность с учетом доли перестраховщика, определяемого в соответствии с Правилами расчета коэффициентов, характеризующих убыточность страховой (перестраховочной) организации, утвержденными постановлением Правления Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 25 марта 2006 года № 83 (зарегистрированном в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 4218);
3) метод Мака.
Метод Мака основан на методе цепной лестницы, который рассчитывается на выплатах страховой организации, при этом ожидаемая величина будущих убытков определяется на основе линейной регрессии в соответствии с формой 4 приложения 2 Правил.
Данный метод применяется для расчета РПНУ по классу обязательного страхования работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей.
Если РПНУ по классу обязательного страхования работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей невозможно рассчитать методом Мака, то РПНУ рассчитывается любым другим актуарным методом, указанным в данном пункте с учетом требований пункта 16 Правил.
11. Актуарий принимает решение об определении размера РПНУ на основе актуарных методов расчетов, предусмотренных пунктом 10 Правил.
12. В случае осуществления страховой (перестраховочной) организацией деятельности по классу страхования менее трех лет либо недостаточности данных для расчета РПНУ методами, указанными в пункте 10 Правил, РПНУ составляет не менее 5 (пять) процентов от суммы страховой премии, начисленной по договорам страхования (перестрахования) за последние двенадцать месяцев, предшествующих дате расчета.
13. При расчете РПНУ методами, указанными в пункте 10 Правил, актуарий предоставляет обоснование о выбранном методе расчета размера РПНУ. При расчете РПНУ, в соответствии с пунктом 12 Правил, актуарий предоставляет обоснование по недостаточности данных для расчета РПНУ.
14. Обоснования, указанные в пункте 13 Правил, предоставляются актуарием ежеквартально, в срок не позднее 18:00 часов времени города Астаны пятого рабочего дня месяца, следующего за отчетным кварталом.
15. По классу ипотечного страхования величина РПНУ составляет не менее 60 (шестидесяти) процентов от страховой премии, начисленной по договорам страхования (перестрахования) за последние двенадцать месяцев, предшествующих дате расчета.
16. Актуарий осуществляет увеличение обязательств страховой (перестраховочной) организации, связанных с переосвидетельствованием и (или) продлением степени утраты трудоспособности, ухудшением здоровья выгодоприобретателя и увеличивает РПНУ на указанную сумму, которая отражается в актуарном заключении, предоставляемом в соответствии с Правилами осуществления актуарной деятельности на страховом рынке, выдачи, приостановления действия и лишения лицензии на осуществление актуарной деятельности, о порядке сдачи квалификационного экзамена актуариями, привлечения независимого актуария, предоставления независимым актуарием результатов проверки достоверности актуарных расчетов в уполномоченный государственный орган по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций, утвержденными постановлением Правления Национального Банка Республики Казахстан от 20 апреля 2001 года № 120 (зарегистрированном в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 1532) (далее - актуарное заключение).
Актуарий может снизить сумму увеличения обязательств, связанных с переосвидетельствованием и (или) продлением степени утраты трудоспособности, ухудшением здоровья выгодоприобретателя в случае наличия в актуарном заключении обоснования вероятности снижения продолжительности утраты трудоспособности по следующим причинам:
снижение ожидаемой продолжительности жизни лиц, утративших трудоспособность;
отсутствие профессиональных заболеваний у лиц, утративших трудоспособность;
улучшение условий труда лиц, утративших трудоспособность по показателям вредности и опасности факторов производственной среды;
уменьшение объема выполняемой работы, ее сложности и напряженности лицами, утратившими трудоспособность;
снижение степени утраты трудоспособности после переосвидетельствования.
Актуарий не осуществляет увеличение обязательств страховой (перестраховочной) организации, связанных с переосвидетельствованием и (или) продлением степени утраты трудоспособности, ухудшением здоровья выгодоприобретателя в случае расчета РПНУ методом Мака в соответствии с Правилами.
17. Расчет РЗНУ производится отдельно по каждому договору страхования (перестрахования). Величина РЗНУ определяется путем суммирования РЗНУ, рассчитанных по всем договорам страхования.
18. Расчет РЗНУ производится:
1) при получении страховой (перестраховочной) организацией заявления о наступлении страхового случая и принятии решения об осуществлении страховой выплаты, РЗНУ формируется в размере выплаты;
2) при получении страховой (перестраховочной) организацией заявления о наступлении страхового случая и отсутствии решения об осуществлении выплаты РЗНУ устанавливается в размере заявленного и подтвержденного документально убытка. В случае отсутствия у страховой (перестраховочной) организации достаточной информации о размере убытка РЗНУ устанавливается в размере, достаточном для страховой выплаты, но не менее среднего значения оплаченных претензий, произведенных по аналогичной группе договоров.
19. Сумма РЗНУ увеличивается на сумму предполагаемых расходов,непосредственно связанных с рассмотрением и урегулированием размера страховых выплат по заявленным требованиям, рассчитываемых актуарием.
20. Неурегулированный на отчетную дату убыток регистрируется в журнале учета убытков с даты сообщения о наступлении страхового случая страхователем любым доступным страхователю способом либо в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан об обязательных видах страхования и (или) договором.
21. Расчетная величина РЗНУ уменьшается на сумму задолженности страхователя (перестрахователя) по уплате страховой премии (страховых взносов) страховой (перестраховочной) организации на дату расчета.
22. Страховая (перестраховочная) организация формирует РЗНУ с даты заявления об убытке до даты осуществления страховой выплаты по нему либо вынесения решения об отказе в осуществлении страховой выплаты страховщиком, либо письменного отказа страхователя в получении страховой выплаты по нему (в зависимости от того, какая из дат наступит раньше), но не более трех лет.

5. Отрасль «страхование жизни»

23. Расчет страховых резервов страховой (перестраховочной) организации, осуществляющей страховую деятельность в отрасли «страхование жизни», выполняется с использованием актуарных методов.
24. Расчет страховых резервов страховой (перестраховочной) организации, осуществляющей страховую деятельность в отрасли «страхование жизни», производится актуарием отдельно по каждому договору страхования (перестрахования), за исключением договоров страхования жизни с участием страхователя в инвестиционном доходе страховой (перестраховочной) организации, в случаях, когда страховая (перестраховочная) организация не покрывает риск смерти застрахованного, а также отдельно по видам договоров:
1) ненакопительного страхования (перестрахования) жизни;
2) накопительного страхования (перестрахования) жизни;
3) аннуитета, по которым сроки начала осуществления страховых выплат приходятся после даты расчета;
4) аннуитета, по которым сроки начала осуществления страховых выплат наступили до даты расчета.
25. Расчет страховых резервов страховой (перестраховочной) организации, осуществляющей страховую деятельность в отрасли «страхование жизни», по классу страхования от несчастных случаев и по классу страхования на случай болезни, осуществляется актуарием в соответствии с пунктами 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 и 22 Правил.
26. Расчет страховых резервов осуществляется на основе резервного базиса с учетом условий договоров страхования.
27. Резервный базис устанавливается с учетом различий в условиях договора страхования (перестрахования), в частности в зависимости от перечня страховых случаев, сроков действия, порядка и сроков уплаты страховых взносов, сроков страховых выплат, а также иных факторов, объективно влияющих на степень риска, принимаемого на страхование.
28. Резервный базис включает следующие параметры:
1) эффективная годовая процентная ставка;
2) таблицы смертности, заболеваемости и инвалидности, используемые страховой (перестраховочной) организацией для расчета страховых резервов;
3) абсолютная величина или доля будущих расходов страховщика по обслуживанию договоров страхования (будущих расходов на ведение дела), а также доля расходов на осуществление страховых выплат в процентах от страховой суммы (далее - показатели расходов);
4) ставки индексации страховых выплат.
29. Значения параметров резервного базиса по договорам пенсионного аннуитета и договорам аннуитета, заключенным в соответствии с Законом Республики Казахстан 7 февраля 2005 года «Об обязательном страховании работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей» с 1 января 2011 года, совпадают со значениями параметров тарифного базиса, за исключением случая, когда резервный базис является более консервативным, чем тарифный. Более консервативным резервным базисом, чем тарифный базис считается резервный базис:
1) эффективная годовая процентная ставка резервного базиса меньше, чем эффективная годовая процентная ставка тарифного базиса;
2) коэффициенты таблицы смертности, заболеваемости, инвалидности по договорам страхования жизни резервного базиса превышают коэффициенты соответствующих таблиц тарифного базиса по всем возрастам;
3) коэффициенты таблицы смертности, заболеваемости, инвалидности по договорам аннуитетного страхования резервного базиса меньше коэффициентов соответствующих таблиц тарифного базиса по всем возрастам;
4) ставки административных расходов резервного базиса превышают соответствующие ставки тарифного базиса;
5) ставка индексации резервного базиса выше, чем ставка индексации тарифного базиса.
30. При расчете страховых резервов актуарий использует эффективную годовую процентную ставку не более:
1) 4 (четырех) процентов, если валютой страхования является иностранная валюта;
2) среднего размера ставки купона по государственным ценным бумагам, со сроком обращения не менее десяти лет, выпущенным Министерством финансов Республики Казахстан, но не выше 6 (шести) процентов, если валютой страхования является национальная валюта.
Расчет резервов в соответствии с принятой эффективной процентной ставкой производится по всем действующим договорам страхования.
31. При расчете страховых резервов актуарий использует ставку индексации в размере не менее 6 (шести) процентов, если договором страхования (перестрахования) предусмотрена индексация.
32. Выбор таблиц смертности, заболеваемости, инвалидности производится с учетом особенностей страхового риска по договору страхования, на основе характеристик застрахованного и (или) страхователя.
33. Параметры резервного базиса отражаются в актуарном заключении, с приложением обоснований по каждому параметру.

Расчет РНУ по договорам страхования (перестрахования),
аннуитета, РПНУ, РЗНУ

34. РНУ по договорам страхования (перестрахования) жизни рассчитывается как сумма резервов непроизошедших убытков по всем действующим на дату расчета договорам страхования (перестрахования) жизни.
35. РНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) жизни равен максимальной величине из двух следующих величин:
1) РНУ 1 = ПосВ + ПосРВ + ПосОР - ПосСВ,
где:
ПосВ - приведенная ожидаемая стоимость страховых выплат, предусмотренных условиями договора страхования (перестрахования);
ПосРВ - приведенная ожидаемая стоимость расходов страховой (перестраховочной) организации, непосредственно связанных с рассмотрением, урегулированием, определением размера страховых выплат;
ПосОР - приведенная ожидаемая стоимость операционных расходов страховой (перестраховочной) организации, связанных с ведением дела;
ПосСВ - приведенная ожидаемая стоимость страховых взносов (при единовременной уплате - страховой премии), которые должны быть получены страховой (перестраховочной) организацией после даты расчета;
2) PНУ 2 = ПосВ - ПосСНВ,
где:
ПосВ - приведенная ожидаемая стоимость страховых выплат, предусмотренных условиями договора страхования (перестрахования) исключительно при наступлении страхового случая (без учета страховой выплаты, осуществляемой по истечении установленного договором страхования периода);
ПосСНВ - приведенная ожидаемая стоимость страховых нетто-взносов (при единовременной уплате - страховой нетто-премии), которые должны быть получены страховой (перестраховочной) организацией после даты расчета за принятие ею обязательств исключительно по осуществлению страховых выплат, связанных с наступлением страхового случая (без учета страховой выплаты, осуществляемой по истечении установленного договором страхования периода).
36. При осуществлении расчета приведенной ожидаемой стоимости используются параметры резервного базиса, указанные в пункте 28 Правил.
37. РНУ по договорам аннуитета рассчитывается как сумма резервов, непроизошедших убытков по всем действующим на дату расчета договорам аннуитета.
38. РНУ по отдельному договору аннуитета равен следующей величине:

РНУ = ПосВ + ПосОР - ПосСВ,

где:
ПосВ - приведенная ожидаемая стоимость страховых выплат, предусмотренных условиями договора аннуитета;
ПосОР - приведенная ожидаемая стоимость операционных расходов страховой (перестраховочной) организации, связанных с ведением дела по договору аннуитета;
ПосСВ - приведенная ожидаемая стоимость страховых взносов (при единовременной уплате - страховой премии), которые должны быть получены страховой (перестраховочной) организацией после даты расчета. Для договора аннуитета, по которому срок начала осуществления страховых выплат наступил до даты расчета, ПосСВ равна нулю.
39. При увеличении размера регулярных страховых выплат по договорам аннуитета РНУ определяется:
в период страховых выплат в соответствии с пунктом 38 Правил. Расчет приведенной ожидаемой стоимости страховых выплат осуществляется с учетом произведенного увеличения размера страховых выплат;
в период накопления, как наибольшая из следующих величин:
приведенная ожидаемая стоимость увеличения страховых выплат плюс размер РНУ, определенный в соответствии с пунктом 38 Правил (без увеличения размера страховых выплат);
размер РНУ, определенный в соответствии с пунктом 38 Правил (с учетом увеличения размера страховых выплат по договору аннуитета за счет дополнительных доходов страховой (перестраховочной) организации).
40. При осуществлении расчета приведенной ожидаемой стоимости используются параметры резервного базиса, указанные в пункте 28 Правил.
41. РПНУ по договорам ненакопительного страхования (перестрахования) жизни рассчитывается актуарием в соответствии с пунктами 9-15 Правил.
42. РПНУ по договорам аннуитета, а также по договорам накопительного страхования (перестрахования) жизни равен нулю.
43. РЗНУ по договорам страхования (перестрахования) жизни рассчитывается актуарием в соответствии с пунктами 17, 18, 19, 20, 21 и 22 Правил.
44. РЗНУ по договорам аннуитета равен нулю.

6. Доля перестраховщика в страховых резервах

Отрасль «общее страхование»

45. Доля перестраховщика в РНП рассчитывается отдельно по каждому договору страхования в соответствии с условиями заключенного договора перестрахования и передаваемых по нему рисков.
По договорам непропорционального перестрахования доля в РНП перестраховщика рассчитывается актуарием на основе используемой модели перестрахования. При отсутствии в страховой организации модели перестрахования доля перестраховщика в РНП равна нулю.
46. Доля перестраховщика в РПНУ определяется актуарием отдельно по каждому классу страхования как разница между РПНУ с учетом доли перестраховщика и РПНУ без учета доли перестраховщика, рассчитанных в соответствии с пунктами 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 и 16 Правил.
47. Для расчета РПНУ без учета доли перестраховщика используются методы расчета РПНУ указанные в пункте 10 Правил, с применением коэффициентов развития убытков, используемых при расчете РПНУ с учетом доли перестраховщика.
В случае расчета РПНУ в соответствии с пунктом 12 Правил, доля перестраховщика в РПНУ составляет пять процентов от премий, переданных в перестрахование.
48. Доля перестраховщика в РЗНУ рассчитывается на основе суммы убытков, которые подлежат возмещению от перестраховочной организации, согласно условиям договора перестрахования.

Отрасль «страхование жизни»
Доля перестраховщика в страховых резервах по пропорциональному
перестрахованию

49. Расчет доли перестраховщика в страховых резервах по договорам ненакопительного страхования (перестрахования) жизни осуществляется в соответствии с пунктами 45, 46, 47 и 48 Правил.
50. Доля перестраховщика в РНУ по договорам накопительного страхования (перестрахования) жизни и договорам аннуитета определяется исходя из доли ответственности по договору страхования, переданной на перестрахование, и рассчитывается в соответствии с пунктами 34, 35, 36 и 37 Правил либо на основе фактического размера страховой премии (страховых взносов) по договору перестрахования (в зависимости от того, какая из полученных величин является наименьшей).
51. Доля перестраховщика в РЗНУ по договорам накопительного страхования (перестрахования) жизни определяется в соответствии с пунктом 48 Правил.

Доля перестраховщика в страховых резервах
по непропорциональному перестрахованию

52. Доля перестраховщика в РНУ по договорам страхования жизни и договорам аннуитета не рассчитывается.
53. Доля перестраховщика в РЗНУ по договорам накопительного страхования (перестрахования) жизни определяется в соответствии с пунктом 48 Правил.

7. Порядок исчисления доходов и расходов по страховым резервам

Отрасль «общее страхование»

54. Расходы по созданию РНП определяются в соответствии с данными формы 1 приложения 1 Правил, как увеличение РНП по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы от снижения РНП определяются в соответствии с данными формы 1 приложения 1 Правил, как снижение РНП по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы по созданию доли перестраховщика в РНП определяются в соответствии с данными формы 2 приложения 1 Правил, как увеличение доли перестраховщика в РНП по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Расходы от снижения доли перестраховщика в РНП определяются в соответствии с данными формы 2 приложения 1 Правил, как уменьшение доли перестраховщика в РНП по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
55. Расходы по созданию РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 3 приложения 1 Правил, в виде увеличения РЗНУ по договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы от снижения РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 3 приложения 1 Правил, в виде снижения величины РЗНУ по договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы по созданию доли перестраховщика в РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 3 приложения 1 Правил, как увеличение доли перестраховщика в РЗНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Расходы от снижения доли перестраховщика в РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 3 приложения 1 Правил, как уменьшение доли перестраховщика в РЗНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
56. Расходы по созданию РПНУ определяются в соответствии с данными форм 1, 2, 3 и 4 приложения 2 Правил, в виде увеличения РПНУ по классу страхования с начала до конца отчетного периода.
Доходы от снижения РПНУ определяются в соответствии с данными форм 1, 2, 3 и 4 приложения 2 Правил, в виде снижения РПНУ по классу страхования с начала до конца отчетного периода.
Доходы по созданию доли перестраховщика в РПНУ определяются в соответствии с данными форм 1, 2, 3 и 4 приложения 2 Правил, в виде увеличения доли перестраховщика в РПНУ по классу страхования с начала до конца отчетного периода.
Расходы от снижения доли перестраховщика в РПНУ определяются в соответствии с данными форм 1, 2, 3 и 4 приложения 2 Правил, в виде уменьшения доли перестраховщика в РПНУ по классу страхования с начала до конца отчетного периода.

Отрасль «страхование жизни»

57. Расходы по созданию РНУ определяются в соответствии с данными формы 1 и 2 приложения 3 Правил, как увеличение РНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца периода.
Доходы от снижения РНУ определяются в соответствии с данными формы 1 и 2 приложения 3 Правил, как снижение РНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы по созданию доли перестраховщика в РНУ определяются в соответствии с данными формы 3 приложения 3 Правил, как увеличение доли перестраховщика в РНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Расходы от снижения доли перестраховщика в РНУ определяются в соответствии с данными формы 3 приложения 3 Правил, как уменьшение доли перестраховщика в РНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
58. Расходы по созданию РЗНУ по договорам накопительного страхования (перестрахования) жизни определяется в соответствии с данными формы 4 приложения 3 Правил, как увеличение РЗНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы от снижения РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 4 приложения 3 Правил, как снижение РЗНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Доходы по созданию доли перестраховщика в РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 4 приложения 3 Правил, как увеличение доли перестраховщика в РЗНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.
Расходы от снижения доли перестраховщика в РЗНУ определяются в соответствии с данными формы 4 приложения 3 Правил, как уменьшение доли перестраховщика в РЗНУ по отдельному договору страхования (перестрахования) с начала до конца отчетного периода.

Приложение 1
к Правилам создания
страховых резервов

Форма 1

Журнал
учета действующих договоров страхования и договоров,
принятых в перестрахование по состоянию на__________

№	Класс страхо- вания	Страхо- ватель	Номер договора (полиса страхо- вания)	Дата начала действия договора страхо- вания	Дата оконча- ния действия договора страхо- вания	Дата начала действия страхо- вой защиты	Дата оконча- ния действия страхо- вой защиты	Размер страхо- вой суммы (в тенге)	Размер страхо- вой премии по договору страхо- вания (в тенге)	Наименова- ние (фамилия, имя, при наличии - отчество посред- ника)	Размер- комис- сион- ного возна- гражде- ния (в тенге)	РНП
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

Форма 2

Журнал
учета договоров, переданных в перестрахование
по состоянию на__________

№	Класс страхо- вания	Страхо- ватель	Номер договора (полиса страхо- вания)	Дата начала действия договора страхо- вания	Дата окончания действия договора страхо- вания	Дата начала действия страхо- вой защиты	Дата окончания действия страхо- вой защиты	Размер- страхо- вой суммы по договору страхо- вания (в тенге)	Размер страхо- вой премии по договору страхо- вания (в тенге)	Страхо- вая сумма пере- страхов- щика - рези- дента Респуб- лики Казах- стан (в тенге)	Страхо- вая сумма пере- страхо- вщика - нерези- дента Респуб- лики Казахстан (в тенге)	Пере- страхо- вочная премия резиденту Республики Казахстан по договору пере- страхо- вания (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

продолжение таблицы:

Перестрахо- вочная премия нерезиденту Республики Казахстан по договору перестрахо- вания (в тенге)	Дата начала действия договора перестрахо- вания	Дата окончания действия договора пере- страхо- вания	Дата начала действия страховой защиты по договору перестрахования	Дата окончания действия страховой защиты по договору перестрахо- вания	Форма перестрахо- вания (пропорцио- нальное/ непропорцио- нальное)	Наиме- нование пере- страхо- вщика	Рейтинго- вая оценка пере- страхо- вщика
14	15	16	17	18	19	20	21

Рейтинго- вое агентство	Статус рези- дентства перестрахов- щика	Размер комиссии от перестрахов- щика	Комиссионное вознаграждение по договору страхования			РНП перестрахов- щика
			% (процент)	сум- ма	Наимено- вание (фамилия, имя, при наличии - отчество агента)
22	23	24	25	26	27	28

Форма 3

Журнал учета убытков по состоянию на__________

№	Класс страхова- ния	Страхова- тель	Выгодо- приобре- татель	Номер договора (полиса страхова- ния)	Дата начала действия договора страхова- ния	Дата оконча- ния действия договора страхова- ния	Дата события имеюще- го призна- ки страхо- вого случая	Дата уведомле- ния страхов- щика о событии, имеющего призна- ки страхо- вого случая	Сумма заявленного, но неуре- гулирован- ного убытка (в тенге)	Сумма расходов страховщика на урегулирова- ние (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

продолжение таблицы:

Среднее значение урегулированных выплат, произведенных по аналогичной группе договоров, (для случаев, предусмотренных подпунктом 2) пункта 18 Требований)	Наименование перестрахов- щика	Доля перестраховщика в заявленном, но неурегулирован- ном убытке	РЗНУ
12	13	14	15

Форма 4

Журнал учета выплат по состоянию на__________

№	Класс страхова- ния	Страхова- тель	Выгодо- приобрета- тель	Номер договора (полиса страхова- ния)	Дата начала действия договора страхова- ния	Дата оконча- ния действия договора страхова- ния	Дата события, имеющего признаки страхо- вого случая	Дата уведомле- ния страхов- щика о событии, имеющего признаки страхо- вого случая	Сумма заявленного, но неурегулирован- ного убытка (в тенге)	Сумма расходов страховщика на урегулирова- ние (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

продолжение таблицы:

Сумма выплаты (в тенге)	Дата выплаты	Наименование перестраховщика	Доля перестраховщика в выплате
12	13	14	15

Приложение 2
к Правилам создания
страховых резервов

Форма 1

Данные для расчета резерва произошедших,
но незаявленных убытков методом цепной лестницы без
поправки на инфляцию (на основе _________ убытков)

1) Таблица убытков на отчетную дату по __________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Примечание:
в Таблице убытков отражаются выплаты, сгруппированные по периодам наступления страховых случаев.

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам (j)
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,2)	Х (1,3)	Х (1, 4)
2	Х (2,1)	Х (2,2)	Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,2)		х
4	Х (4,1)			х

Х (i,j)- выплаты, на конец j-го периода, по страховым случаям, произошедшим в i-м периоде;
n- число периодов, за которые рассматриваются данные о выплатах.
Например, Х (1,3) показывает, что по страховым случаям, произошедшим в периоде i, где i=1, страховая организация произвела выплаты в периоде j, где j = 3.
Информация по выплатам содержится в Журнале выплат в Форме 4 Приложения 1 к Правилам.

2) Таблица накопленных оплаченных убытков _______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Накопленные оплаченные убытки (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Примечание:
в Таблице накопленных оплаченных убытков, указываются совокупные величины выплат, сгруппированных по периодам наступления страховых случаев.

Период наступления страховых случаев (i)	Накопленные оплаченные убытки (j)
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,1) + Х (1,2)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)+ Х (1, 4)
2	Х (2,1)	Х (2,1) + Х (2,2)	Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,1) + Х (3,2)	х	х
4	Х (4,1)	х	х	х

3) Коэффициенты развития убытков g(j)_____________________________
Метод развития убытков (среднее арифметическое,
среднее за n-периодов, средняя величина)

Период наступления убытков (i)	Факторы развития убытков (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
среднее арифметическое						х
среднее за n-периодов						х
средняя величина						х

Примечание:
в Таблице коэффициенты развития убытков определяются факторы развития убытков F(i,j), соответствующие относительному увеличению совокупной величины оплаченных убытков от одного периода оплаты к последующему, по следующей формуле:
Фактор развития убытков = F(i,j)= Х (i,j+1)/ Х (i,j).
Коэффициенты развития убытков рассчитываются как усредненное значение факторов развития убытков по периодам наступления убытков (среднеарифметическое значение F(i,j)).

Период наступле- ния страховых случаев (i)	Факторы развития убытков (j)
	1	2	3	4
1	Х(1,1) + Х(1,2) _________________ Х(1,1) =F(1,1)	Х(1,1) + Х(1,2) + Х(1,3) _________ Х(1,1) + Х(1,2) = F(1,2)	Х(1,1) + Х(1,2) + Х(1,3) + Х(1,4) _______________ Х(1,1) + Х(1,2) + Х(1,3) = F(1,3)	х
2	Х(2,1) + Х(2,2) __________________ Х(2,1) =F(2,1)	Х(2,1) + Х(2,2) + Х(2,3) _____________ Х(2,1) F(2,2)	х	х
3	Х(3,1) + Х(3,2) __________________ Х(3,1) =F(3,1)	х	х	х
4	х	х	х	х
Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	3	4
среднее арифмети- ческое	F(1,1) + F(2,1) + F(3,1) __________________ 3 = g(1)	F(1,2) + F(2,2) ___________ 2 = g(2)	F(1,3)= g(3)	х

4) Таблица прогнозируемых накопленных оплаченных убытков по ____________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Прогнозируемое накопление убытков
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х

Примечание:
в Таблице прогнозируемых накопленных оплаченных убытков определяется ожидаемая величина выплат в каждом периоде.
Ожидаемая величина выплат рассчитывается как произведение накопленных выплат Х (i,j) в периоде наступления убытков i из Таблицы накопленных оплаченных убытков, и коэффициента развития убытков g(j).

Период наступления страховых случаев (i)	Прогнозируемое накопление убытков
	1	2	3	4
1	х	х	х	х
2	х	х	х	(Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)) * g(3)
3	х	х	((Х (3,1) + Х (3,2))* g(2)	(Х (3,1) + Х (3,2))* g(2) * g(3)
4	х	Х (4,1) * g(1)	Х (4,1) * g(1)* g(2)	Х (4,1) * g(1)* g(2) * g(3)

5) Таблица резерва убытков по _________________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Прогнозируемое накопление убытков						Резерв убытков по периодам
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х	0
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х
Резерв убытков

Примечание:
в столбце «Резерв убытков по периодам» Таблицы резерва убытков, ожидаемая величина выплат для каждого периода суммируется. Суммарное значение ожидаемых выплат является резервом убытков.

Период наступления убытков (i)	Прогнозируемое накопление убытков				Резерв убытков по периодам
	1	2	3	4
1	х	х	х	х	х
2	х	х	х	(Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)) * g(3)=P(2,4)	P(2,4)- (Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3))
3	х	х	(Х (3,1) + Х (3,2))* g(2) =P(3,3)	(Х (3,1) + Х (3,2))* g(2) * g(3) =P(3,4)	P(3,4)- (Х (3,1) + Х (3,2))
4	х	Х (4,1) * g(1) =P(4,2)	Х (4,1) * g(1)* g(2) =P(4,3)	Х (4,1) * g(1)* g(2) * g(3) =P(4,4)	P(4,4)- Х (4,1)

6) Резерв произошедших, но незаявленных убытков по ____________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Резерв убытков по периодам	Заявленные, но не урегулированные убытки	Произошедшие, но незаявленные убытки
1
2
3
…
n-1
n
ИТОГО:

Примечание:
в Таблице Резерв произошедших, но незаявленных убытков указывается:
- в столбце «Резерв убытков по периодам» значения резервов убытков, в соответствующих периодах, полученные в Таблице резерва убытков;
- в столбце «Заявленные, но не урегулированные убытки» сумма заявленных убытков в соответствующих периодах. Информация по заявленным убыткам содержится в Журнале учета убытков в Форме 3 Приложения 1 к Правилам, в Форме 4 Приложения 3 к Правилам для страховых (перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую деятельность в отрасли «страхование жизни»;
- в столбце «Произошедшие, но незаявленные убытки» указывается разница между столбцами «Резерв убытков по периодам» и «Заявленные, но не урегулированные убытки» в соответствующем периоде.
Резерв произошедших, но незаявленных убытков – сумма произошедших, но незаявленных убытков.

Форма 2

Данные для расчета резерва произошедших, но
незаявленных убытков методом цепной лестницы с поправкой
на инфляцию (на основе __________убытков)

1) Таблица на отчетную дату убытков по ______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

2) Информация по инфляции за каждый прошедший период

Периоды	Инфляция за прошедший период (в процентах)
1
2
3
…	…
n-1
n

Примечание:
Указываются официальные значения инфляции

3) Таблица_________ убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды по ______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

4) Таблица накопленных убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды по ______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Накопленные убытки с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

5) Коэффициенты развития убытков g(j) ___________________________
Метод развития убытков (среднее
арифметическое, среднее за n-периодов, средняя величина)

Период наступления страховых случаев (i)	Факторы развития убытков (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
среднее арифметическое						х
среднее за n-периодов						х
средняя величина						х

6) Таблица прогнозируемых накопленных убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды по ____________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Прогнозируемое накопление оплаченных убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х

7) Таблица резерва убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды по ______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Прогнозируемое накопление убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды						Резерв убытков по периодам
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х	0
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х
Резерв убытков с поправкой на инфляцию за прошедшие периоды

8) Резерв произошедших, но незаявленных убытков увеличенный на сумму расходов по урегулированию убытков по ___________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Резерв убытков по периодам	Заявленные, но не урегулированные убытки	Произошедшие, но незаявленные убытки
1	0		0
2
3
…
n-1
n
ИТОГО:

Форма 3

Данные для расчета резерва произошедших, но
незаявленных убытков на основе метода
Борнхьюттера-Фергюсона (на основе __________убытков)

1) Таблица убытков на отчетную дату по _______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Примечание:
в Таблице убытков отражаются заявленные убытки, сгруппированные по периодам наступления страховых случаев.

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам (j)
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,2)	Х (1,3)	Х (1,4)
2	Х (2,1)	Х (2,2)	Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,2)		х
4	Х (4,1)			х

Х (i,j) - заявленный убыток, на конец j-го периода, по страховым случаям, произошедшим в i-м периоде;
n - число периодов, за которые рассматриваются данные о заявленных убытках.
Например, Х (1,3) показывает, что по страховым случаям, произошедшим в периоде i, где i=1, страховой организации заявлено об убытках в периоде j, где j = 3.

2) Таблица накопленных убытков по ______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Накопленные убытки (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Примечание:

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,1) + Х (1,2)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)+ Х (1,4)
2	Х (2,1)	Х (2,1) + Х (2,2)	Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,1) + Х (3,2)	х	х
4	Х (4,1)	х	х	х

в Таблице накопленных убытков, указываются совокупные заявленные убытки, сгруппированных по периодам наступления страховых случаев.

3) Коэффициенты развития убытков g(j) ____________________________
Метод развития убытков (среднее
арифметическое, среднее за n-периодов, средняя величина)

Период наступления страховых случаев (i)	Факторы развития убытков (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
среднее арифметическое						х
среднее за n- периодов						х
средняя величина						х

Примечание:
в Таблице коэффициенты развития убытков определяются факторы развития убытков F(i,j), соответствующие относительному увеличению совокупной величины заявленных убытков от одного периода оплаты к последующему, по следующей формуле:
Фактор развития убытков = F(i,j)= Х (i,j+1)/ Х (i,j).
Коэффициенты развития убытков рассчитываются как усредненное значение факторов развития убытков по периодам наступления убытков (среднеарифметическое значение F(i,j)).

Период наступления страховых случаев (i)	Факторы развития убытков (j)
	1	2	3	4
1	Х(1,1) + Х(1,2) _________________ Х(1,1) =F(1,1)	Х(1,1) + Х(1,2) + Х(1,3) _________ Х(1,1) + Х(1,2) = F(1,2)	(1,1) + Х(1,2) + Х(1,3) + Х(1,4) _______________ Х(1,1) + Х(1,2) + Х(1,3) = F(1,3)	х
2	Х(2,1) + Х(2,2) _________________ Х(2,1) =F(2,1)	Х(2,1) + Х(2,2) + Х(2,3) _____________ Х(2,1)+ Х(2,2) =F(2,2)	х	х
3	Х(3,1) + Х(3,2) ______________ Х(3,1) =F(3,1)	х	х	х
4	х	х	х	х
Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	3	4
среднее арифметическое	g(1)	g(2)	g(3)	х

4) Таблица коэффициентов

Период наступления страховых случаев (i)	Коэффициенты развития убытков g(j)	Факторы развития убытков f (j)	Факторы запаздывания h(j)= 1 - 1/f (j)
1
2
3
…
n-1
n

Примечание:
в Таблице коэффициентов указываются:
- в столбце «Коэффициенты развития убытков g(j)» значения коэффициентов развития убытков, указанные в Таблице коэффициентов развития убытков g(j);
- в столбце «Факторы развития убытков f (j)» накопленные значения коэффициентов развития убытков;
- в столбце «Факторы запаздывания h(j)» значения равные 1 - 1/f (j), где f (j) является фактором развития.

Период наступления страховых случаев (i)	Коэффициенты развития убытков g(j)	Факторы развития убытков f (j)	Факторы запаздывания h(j)
1	1	1	1-1/ 1
2	g(3)	1*g(3)	1-1/(g(3))
3	g(2)	1*g(3) *g(2)	1-1/(1*g(3) *g(2))
4	g(1)	1*g(3) *g(2)* g(1)	1-1/ (1*g(3) *g(2)* g(1))

5) Резерв произошедших, но незаявленных убытков по ________________
класс страхования

Период наступле- ния страховых случаев (i)	Заработан- ные премии	Коэффициент, характеризую- щий убыточность с учетом доли перестрахов- щика	Ожидаемые окончатель- ные убытки z(i)	Факторы запаздыва- ния h(j)	Произошедшие, но не оплаченные на отчетную дату убытки R(i)	Заявленные, но не урегулирован- ные на отчетную дату убытки	Произошедшие, но незаявлен- ные убытки
	1	2	3=1*2	4	5=3*4	6	7=5-6
1
2
3
…
n-1
n
ИТОГО

Примечание:
в Таблице резерв произошедших, но незаявленных убытков:
- в столбце «Заработанные премии» заработанная премия страховой организации в соответствующем периоде;
- в столбце «Коэффициент, характеризующий убыточность с учетом доли перестраховщика» значения коэффициента, характеризующего убыточность с учетом доли перестраховщика по классу страхования, рассчитанного в соответствии с Правилами расчета коэффициентов, характеризующих убыточность страховой (перестраховочной) организации, утвержденными постановлением Правление Агентства Республики Казахстан по регулированию и надзору финансового рынка и финансовых организаций от 25 марта 2006 года № 83 (зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 4218).
При расчете РНПУ за минусом доли перестраховщика в столбце «Коэффициент, характеризующий убыточность с учетом доли перестраховщика» указываются значения коэффициента, характеризующего убыточность без учета доли перестраховщика;
- в столбце «Факторы запаздывания h(j)» значения факторов запаздывания h(j), рассчитанные в Таблице коэффициентов;
- в столбце «Заявленные, но не урегулированные на отчетную дату убытки» сумма заявленных убытков в соответствующих периодах. Информация по заявленным убыткам содержится в Журнале учета убытков в форме 3 приложения 1 к Правилам, в форме 4 приложения 3 к Правилам для страховых (перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую деятельность в отрасли «страхование жизни».
Резерв произошедших, но незаявленных убытков - сумма произошедших, но незаявленных убытков.

Форма 4

Данные для расчета резерва произошедших, но
незаявленных убытков на основе метода Мака
(на основе _________ убытков)

1) Таблица убытков на отчетную дату по _____________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Убытки по периодам (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

2) Таблица накопленных убытков по _______________________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Накопленные убытки (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

3) Коэффициенты развития убытков g(j) _____________________________
Метод развития убытков (среднее
арифметическое, среднее за n-периодов, средняя величина)

Период наступления страховых случаев (i)	Факторы развития убытков (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
среднее арифметическое						х
среднее за n-периодов						х
средняя величина						х

4) Линейная регрессия коэффициентов развития убытков

r (g(j))	r1	r2	r3	rn	Прогнозные значения rm*= ln a + b*j			Аккумули- рованный фактор rm*
					r1*= rn+1	r2*= rn+2	rm*=rn+m<50
n	1	2	3	n	r1*	r2*	rm*
Коэф- фициенты развития убытков ln(g(j)– 1)

a
b

Примечание:
1) в Таблице линейная регрессия коэффициентов развития убытков определяется линейная зависимость коэффициентов развития убытков g(j) от r, по формуле r =ln(g(j)– 1).
2) Спрогнозированная линейная зависимость коэффициентов развития убытков g(j) от r начинается со значения r*, и определяется по формуле r= ln (g(j) – 1) = ln a + b• r*. При этом r* не превышает значения 50.
3) Параметры экспоненциального уравнения r*= ln (g(j) – 1) = ln a + b•j рассчитываются в Excel по формуле «ЛИНЕЙН», где a- параметр ln(g(j)– 1), а параметр b-rn.
4) Аккумулированный фактор является произведением прогнозных коэффициентов развития убытков rm*.

Например, рассмотрим следующую таблицу:

Коэффициенты развития убытков g(j)
g(j)	1	2	3	4	n
среднее арифметическое	F(1,1) + F(2,1) + F(3,1) __________ 3 = g(1)	F(1,1) + F(2,1) + F(3,1) __________ 3 = g(2)	= g(3)	F(1,4)= g(4)	х

Линейная регрессия коэффициентов развития убытков

r (g(j))	r	r+1	r+2	r+3	Прогнозные значения rm*= ln a + b*j			Аккуму- лированный фактор rm*
					r*= r + n+1	r*+1= r + n+2	r*+ m =r*+ n+m <50
n	1	2	3	4	5	6	7
ln(g(j)– 1)	r= ln(g(1)– 1)	r+1= ln(g(2)– 1)	r+2=ln(g(3)– 1)	r+3= ln(g(4)– 1)

a	в Excel по формуле «ЛИНЕЙН» для х указываются значения ln(g(j)– 1)
b	в Excel по формуле «ЛИНЕЙН» для y указываются значения r

После получения значений a и b, указываются прогнозные значения линейной зависимости коэффициентов развития убытков g(j) от r, по формуле r*= ln (g(j) – 1) = ln a + b*j
Линейная регрессия коэффициентов развития убытков ln(g(j)– 1)

r (g(j))	r	r+1	r+2	r+3	Прогнозные значения rm*= ln a + b*j			Аккуму- лирован- ный фактор rm*
					r*= 5	r*+1= 6	r*+ m =7?50
n	1	2	3	4	5	6	7
Коэф- фициенты развития убытков ln(g(j)– 1)	ln(g(1)– 1)	ln(g(2)– 1)	ln(g(3)– 1	ln(g(4)– 1)	ln a + b• r*	ln a + b• r*+1	ln a + b• r*+ m	Произве- дение коэф- фициентов развития убытков

6) Таблица прогнозируемых накопленных убытков по ____________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Прогнозируемое накопление убытков						Резерв убытков по периодам	Прогнози- руемое накопле- ние убытков с учетом аккумули- рован- ного фактора r*
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2
3
…
n-1
n
Резерв убытков
Резерв убытков с учетом аккумулированного фактора r*

Погрешность оценки прогнозируемого накопления убытков с учетом аккумулированного фактора r*, рассчитанного методом Мака не должна превышать 10%.

Примечание:
в столбце «Прогнозируемое накопление убытков с учетом аккумулированного фактора r*» указывается произведение резерва убытков по периодам и аккумулированного фактора r*, полученного в Таблице линейная регрессия коэффициентов развития убытков.

7) Резерв произошедших, но незаявленных убытков по ___________
класс страхования

Период наступления страховых случаев (i)	Резерв убытков с учетом аккумулированного фактора r*	Заявленные, но не урегулированные убытки	Произошедшие, но незаявленные убытки
	1	2	3=1-2
1
2
3
…
n-1
n
ИТОГО:

Приложение 3
к Правилам создания
страховых резервов

Форма 1

Журнал
учета действующих договоров страхования и договоров,
принятых в перестрахование страховыми
(перестраховочными) организациями, осуществляющими
страховую деятельность в отрасли «страхование жизни»
по состоянию на__________

№	Класс страхова- ния	Стра- хова- тель	Коли- чество застра- хован- ных	Номер дого- вора (по- лиса стра- хова- ния)	Дата рожде- ния зас- трахо- ван- ного	Пол застра- хован- ного	Дата начала действия договора страхова-ния	Дата оконча- ния дейст- вия дого- вора стра- хова- ния	Гаранти- рован- ный период (по догово- рам ан- нуитета)	Размер страхо- вой суммы (размер аннуитет- ной выплаты на дату отчета) (в тенге)	Размер страхо- вой премии по догово- ру стра- хова- ния (в тенге)	Наи- менова- ние (фамилия, имя, при нали- чии - отчес- тво посред- ника	Размер комис- сионного воз- награжде- ния (в тенге)	РНУ
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15

Примечание: в случае, если по договорам аннуитета количество застрахованных превышает цифру один, в столбцах 6, 7, 8, 9, 11 указываются значения по каждому застрахованному отдельно.

Форма 2

Журнал
учета действующих договоров аннуитета по классу
обязательного страхования работника от несчастных случаев
при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей по
состоянию на __________

Страхова- тель	Количество застрахован- ных	Номер договора (полиса стра- хования)	Ф.И.О. аннуитета	Дата рождения аннуитета	Пол аннуитета	Дата страхового случая	Дата начала действия договора страхования	Дата окончания действия договора страхования
1	2	3	4	5	6	7	8	9

продолжение таблицы:

Премия по аннуитету (в тенге)	Размер аннуитет- ной выплаты на дату отчета (в тенге)	Размер расходов для осуществления выплат (в %)	Степень утраты трудо- способности (в %)	Наименование (фамилия, имя, при наличии - отчество посредника	Размер комиссионного вознаграждения (в тенге)	РНУ
10	11	12	13	14	15	16

Примечание: в случае, если по договорам аннуитета количество аннуитетов превышает цифру один, указываются значения по каждому застрахованному отдельно.

Форма 3

Журнал
учета договоров, переданных в перестрахование, страховых
(перестраховочных) организаций, осуществляющих страховую
деятельность в отрасли «страхование жизни»
по состоянию на__________

№	Класс стра- хова- ния	Страхова- тель	Номер договора (полиса страхова- ния)	Дата начала дейст- вия догово- ра страхова- ния	Дата оконча- ния дейст- вия догов- ора страхова- ния	Размер страхо- вой суммы (аннуитет- ной выплаты на дату отчета) (в тенге)	Размер страхо- вой премии(в тенге)	Страхо- вая сумма пере- страхов- щика резиден- та Респуб- лики Казахстан (в тенге)	Страхо- вая сумма пере- страхов- щика не- резиден- та Респуб- лики Казах- стан (в тенге)	Пере- страхо- вочная премия рези- денту по договору (в тенге)	Пере- страховоч- ная премия не- резиденту Респуб- лики Казах- стан по договору (в тенге)	Дата начала действия договора пере- страхова- ния
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

продолжение таблицы:

Дата окончания действия договора пере- страхования	Наименование пере- страховщика	Рейтинговая оценка пере- страховщика	Рейтинго- вое агентство	Статус резидентства пере- страховщика	Размер комиссии от пере- страховщика	Комиссионное вознаграждение по договору страхования			Резерв не произошед- ших убытков пере- страхов- щика
						% (процент)	сумма	наименова- ние (фамилия, имя, при наличии - отчество агента)
14	15	16	17	18	19	20	21	22	23

Форма 4

Журнал
учета убытков страховых (перестраховочных) организаций,
осуществляющих страховую деятельность в отрасли
«страхование жизни» по состоянию на__________

№	Класс страхова- ния	Страхова- тель	Выгодо- приобрета- тель	Номер договора/ полиса страхования	Дата начала действия договора страхования	Дата окончания действия договора страхова- ния	Дата события, имеющего признаки страхо- вого случая	Дата уведомле- ния страхов- щика о событии, имеющего признаки страхового случая	Сумма заявленного, но неурегулирован- ного убытка (в тенге)	Сумма фактического ущерба (в тенге)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

продолжение таблицы:

Сумма расходов страховщика на урегулирование (в тенге)	Наименование перестраховщика	Доля перестраховщика в заявленном, но неурегулированном убытке	РЗНУ
12	13	14	15

Сақтандыру резервтерін құру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2013 жылғы 25 ақпандағы № 75 қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 28 тамызда № 8669 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2014 жылғы 6 мамырдағы № 76 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 06.05.2014 № 76 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

«Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Кодексіне, «Сақтандыру қызметі туралы» 2000 жылғы 18 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Басқармасы ҚАУЛЫ ЕТЕДІ :
1. Қоса беріліп отырған Сақтандыру резервтерін құру қағидалары (бұдан әрі - Қағидалары) бекітілсін.
2. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын бақылау мен қадағалау комитетіне Қағидалардың 1, 2, 3-қосымшаларына сәйкес тоқсан сайынғы ақпаратты ұсынуды белгілесін.
Ақпарат есеп деректердің түзетiлмейтiндiгiн қамтамасыз ететін электрондық тасымалдағыштағы Microsoft Office Excel форматта есепті тоқсаннан кейінгі айдың бесінші жұмыс күні Астана қаласының уақыты бойынша сағат 18.00-ден кешіктірмей ұсынылады.
3. Осы қаулының 31-тармақ осы қаулы қолданысқа енгізілгеннен кейін жасалған шарттарына қолданылады.
4. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі және 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап туындаған қатынастарға қолданылады.

Төраға Г. Марченко

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Қаржы министрлігі
_________ Б.Б. Жәмішев
2013 жылғы 31 шілде
(қолы, күні, елтаңба мөрі)

Қазақстан Республикасының
Ұлттық Банкі Басқармасының
2013 жылғы 25 ақпандағы
№ 75 қаулысымен
бекітілді

Сақтандыру резервтерін құру қағидалары

Осы Қағидалар «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» (Салық кодексі) 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес әзірленді және сақтандыру резервтерін құру тәртібін белгілейді.

1. Жалпы ережелер

1. Осы Қағидалардың мақсаттары үшін мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) актуарлық әдістер – сақтандыру резервтерін есептеген кезде актуарий пайдаланатын есептеудің экономикалық-математикалық әдістері;
2) еңбек сіңірілмеген сақтандыру сыйлықақысы - сақтандыру сыйлықақысының сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру қорғау қолданылуының есептеу күнінен кейінгі кезеңіне қатысты бөлігі;
3) есептеу күні – сақтандыру резервтері есептелетін күн;
4) индекстеу ставкасы – сақтандыру ұйымының төлемдерін жоғарылататын ставка;
5) келтірілген күтілетін құны – пайыздық ставкасын және сақтандыру сыйлықақысын (жарналарының) есептеу күні мен келіп түскен күні не сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша, өлімнің, мүгедектіктің, науқас болу ықтималын қамтитын және олардың негізінде есептелген еркек және (немесе) әйел жынысты тұлғалардың болашақ өмір сүру ұзақтығымен байланысты шамаларды қамтыған кестелерді (бұдан әрі - өлім-жітім, науқастық, мүгедектік кестелері) пайдалана отырып, сақтандыру төлемін жүзеге асыру күні арасындағы уақыт кезеңін ескере отырып есептелген (дисконтталған) сақтандыру сыйлықақыларының (сақтандыру жарналарының) не сақтандыру төлемдерінің, не шығыстардың күтілетін (ықтимал) құны;
6) келтірілген шығындар – есепті күнге сақтандыру ұйымының жүзеге асырылған төлем сомасы және реттелмеген шығындары;
7) нетто-сыйлықақы (бөліп төлеу кезіндегі нетто-жарналары) – актуариймен актуарлық әдістер негізінде бағаланған, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы өзінің тек сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының өзге шығыстарын жабуды ескермей сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша міндеттеме қабылдағаны үшін төленуі тиіс ақша сомасы;
8) резервтік базис - өмірді сақтандыру және аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру резервтері шамасына әсер ететін параметрлер мәндерінің жиынтығы;
9) реттелмеген шығын – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына сақтандыру төлемін жүзеге асыру бойынша мәлімделген талап:
сақтандыру төлемі жүзеге асырылмаған немесе толық көлемде жүзеге асырылмаған сақтандыру (қайта сақтандыру) шартына сәйкес;
сақтандыру (қайта сақтандыру) шартын бұзу нәтижесінде сақтандыру сыйлықақыны қайтарған кезде;
10) сақтандыру резервтеріндегі қайта сақтандырушының үлесі - сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша цедентке комиссиялық сыйақы төлеуге байланысты міндеттемелерді және қайта сақтандырушыдан орын алған сақтандыру жағдайлары бойынша орнын толтыруға жатпайтын өзге өтеулерді қоспағанда, есептеу күніне қайта сақтандырушының сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша міндеттемелерінің бір бөлігі;
11) сақтандыру резервтерін құру бойынша шығындар – есепті кезеңнің басынан бастап аяғына дейінгі кезеңде сақтандыру резервтерінің сомасын ұлғайту;
12) сақтандыру резервтері мөлшерін төмендетуден түскен кірістер – есепті кезеңнің басынан бастап аяғына дейінгі кезеңде сақтандыру резервтерінің сомасын азайту;
13) сақтандыру резервтерінде қайта сақтандырушының үлесін құру бойынша кірістер - есепті кезеңнің басынан бастап аяғына дейінгі кезеңде сақтандыру резервтерінде қайта сақтандырушының үлесін ұлғайту;
14) сақтандыру резервтерінде қайта сақтандырушының үлесін төмендетуден түскен шығыстар – есепті кезеңнің басынан бастап аяғына дейінгі кезеңде сақтандыру резервтерінде қайта сақтандырушының үлесін төмендету;
15) сақтандыру сыйлықақысы - сақтанушыдан (қайта сақтанушыдан) сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша алуға есептелген сақтандыру сыйлықақысы;
16) таза сақтандыру сыйлықақысы – қайта сақтандырушының үлесі есептелмеген сақтандыру сыйлықақысы;
17) тарифтік базис – өмірді сақтандыру және аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру тарифтерінің шамасына әсер ететін параметрлері мәндерінің жиынтығы.

2. Сақтандыру резервтерін есептеу үшін қажетті ақпаратқа
қойылатын талаптар

2. Сақтандыру резервтері сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымымен сақтандыру резерві түріне қарай әрбір сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша және әрбір сақтандыру сыныбы бойынша жеке қалыптастырылады. Сақтандыру резервтерінің есептеуі, кейінгі тәуекелдерді қайта сақтандыруға қарамастан, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының барлық жасалған сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша қабылдайтын міндеттемелерінің көлемі ескеріле отырып жүргізіледі.
3. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру резервтердің есептеуін:
1) қолданыстағы сақтандыру шарттары мен қайта сақтандыруға қабылданған шарттарын есепке алу журналында;
2) қайта сақтандыруға берілген шарттарды есепке алу журналында;
3) шығындарды есепке алу журналында;
4) төлемдерді есепке алу журналында;
5) сақтандыру шарттарын және «өмірді сақтандыру» саласында сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары қайта сақтандыруға қабылдаған қолданыстағы шарттарды есепке алу журналында;
6) қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру сыныбы бойынша қолданыстағы аннуитет шарттарын есепке алу;
7) «өмірді сақтандыру» саласында сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдары қайта сақтандыруға қабылдаған шарттарды есепке алу журналында;
8) «өмірді сақтандыру» саласында сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының шығындарын есепке алу журналында;
Журналдар электронды түрде, осы Талаптардың 1, 3-қосымшаларына сәйкес жүргізіледі.

3. Сақтандыру резервтерінің құрылымы

4. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қалыптастыруы міндетті болып табылатын сақтандыру резервтері мыналарды қамтиды:
1) таппаған сыйлықақылар резерві (бұдан әрі - ТСР) – есептеу күнінен кейінгі сақтандыру қорғаудың қолданылуы кезеңіне қатысты, келесі есепті кезеңдерде туындауы мүмкін төлемдерді қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелерді орындауға арналған сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша есептелген сақтандыру сыйлықақының бөлігі (таппаған сыйлықақы);
2) орын алмаған шығындар резерві (бұдан әрі - ОАШР) - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының есептеу күніне орын алмаған, бірақ келешекте сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты қолданыста болу кезеңінде болуы мүмкін сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі міндеттемелері;
3) шығындар резервтері:
орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар резерві (бұдан әрі - ОМШР) - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының есепті кезеңде немесе оның алдындағы кезеңдерде орын алған, басталуы фактісі туралы заңда немесе шартта белгіленген тәртіппен сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымымен есепті кезеңде немесе оның алдындағы кезеңдерде мәлімделмеген сақтандыру жағдайларына байланысты туындаған шығындарды реттеу бойынша шығыстарды қоса алғандағы сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі міндеттемелерінің бағалауы болып табылады;
мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар резерві (бұдан әрі - МРШР) - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының есеп беру күніне шығындарды реттеуге шығыстарды қоса алғандағы сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша орындалмаған немесе толық орындалмаған міндеттемелерінің бағалауы болып табылады. Сақтандыру шығындарын реттеу шығыстары – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына, сақтандыру жағдайларына байланысты туындаған, сақтанушының мүліктік мүдделеріне келтірілген залалдың (зиянның) мөлшерін бағалауға және төмендетуге байланысты сараптамалық, консультациялық және өзге қызмет көрсетулерді төлеу үшін қажетті ақша қаражатының сомасы.
5. Теріс мәнді сақтандыру резервтерінің мәні нольге айналады.

4. «Жалпы сақтандыру» саласы

ЕСР, ОМШР, МРШР есептеу

6. ЕСР есептеуі әрбір сақтандыру шарты бойынша жеке жүргізіледі.
7. ЕСР шамасын есептеу үшін пропорция әдісі қолданылады.
8. Пропорция әдісі бойынша ЕСР әрбір шарт бойынша есептелген еңбек сіңірілмеген сыйлықақыларды қосу арқылы анықталады.
Пропорция әдісімен еңбек сіңірілмеген сыйлықақы есепті күнге сақтандыру қорғаудың аяқталмаған қолданылу мерзімінің (күнмен) сақтандыру қорғаудың барлық қолданылу мерзіміне (күнмен) қатынасына шарт бойынша сақтандыру сыйлықақының көбейтіндісі ретінде әрбір шарт бойынша анықталады:

Т₁-Т₂
ЕСР = СС х (-------)
Т₁,

мұнда:
СС – сақтандыру сыйлықақысы;
Т₁ - сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру қорғау қолданылатын күндер саны;
Т₂ - сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша сақтандыру қорғаудың қолданылуы басталған сәтінен бастап есептеу күніне дейін (қоса алғанда) өткен күндер саны.
9. ОМШР есептеу әрбір сақтандыру сыныбы бойынша жеке жасалады. ОМШР жалпы шамасы барлық сақтандыру сыныптары бойынша есептелген ОМШР қосу арқылы анықталады.
10. ОМШР есептеу мынадай актуарлық әдістермен (төлемдер не келтірілген шығындар негізінде үшбұрыштар әдістері) жүзеге асырылады:
1) тізбекті баспалдақ әдісі бойынша инфляцияға түзетумен және инфляцияға түзетусіз.
Тізбекті баспалдақ әдісі – есепті немесе алдыңғы есепті кезеңдерде болған сақтандыру жағдайлар бойынша сақтандырушының сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша міндеттемелерді бөлу әдісі.
Тізбекті баспалдақ әдісіндегі бөлу сақтандыру ұйымының төлемдерімен жасалынады.
Инфляцияға түзетумен тізбекті баспалдақ әдісіндегі төлемдер инфляция көрсеткішіне ұлғаяды.
2) Борнхьюттера-Фергюсон (Bornhuetter-Ferguson) әдісі.
Борнхьюттера-Фергюсон әдісі төлемдермен (төленген шығындармен) және (немесе) келтірілген шығындармен және келешектегі шығындардың күтілетін шамасын анықтау арқылы есептелетін тізбекті баспалдақ әдісімен негізделеді.
Келешектегі шығындардың күтілетін шамасы еңбекпен өтелген сыйлықақының және Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 наурыздағы № 83 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4218 тіркелген) бекітілген Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының шығындылықты сипаттайтын коэффициенттерін есептеу ережесіне сәйкес анықталатын қайта сақтандырушының үлесі ескерілген шығындылықты сипаттайтын коэффициентінің көбейтіндісіне тең.
3) Мак әдісі.
Мак әдісі сақтандыру ұйымының төлемдерімен есептелетін баспалдақ әдісімен негізделеді, бұл ретте келешектегі шығындардың күтілетін шамасы Қағидалардың 2-қосымшасының 4-нысанына сәйкес сызықтық регрессия негізінде айқындалады.
Осындай әдіс қызметкер еңбек (қызметтік) мiндеттерiн атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР есептеу үшін қолданылады.
Қызметкер еңбек (қызметтік) мiндеттерiн атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР Мак әдісімен есептеу мүмкін болмаса, ОМШР Қағидалардың 16-тармағының талаптарын ескере отырып осы тармақта көрсетілген кез келген басқа да актуарлық әдіспен есептеледі.
11. Актуарий Қағидалардың 10-тармағында көзделген актуарлық есептеу әдістерінің негізінде ОМШР мөлшерін анықтау туралы шешім қабылдайды.
12. Сақтандыру ұйымының сақтандыру сыныбы бойынша қызметін үш жылдан кем жүзеге асырған жағдайда не Қағидалардың 10-тармағында көрсетілген әдістер бойынша ОМШР есептеу үшін деректер жеткіліксіз болған жағдайда, ОМШР есептеу күнінің алдындағы соңғы он екі айда сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша есептелген сақтандыру сыйлықақы сомасының 5 (бес) пайызынан кем еместі құрайды.
13. ОМШР Қағидалардың 10-тармағында көрсетілген әдістер бойынша есептелгенде, актуарий, ОМШР мөлшерін есептеудің таңдаған әдісі туралы негіздемесін ұсынады. ОМШР Қағидалардың 12-тармағына сәйкес есептелген жағдайда актуарий ОМШР есептеу үшін деректердің жеткіліксіздігі туралы негіздемені ұсынады.
14. Қағидалардың 13-тармағында көрсетілген негіздемелер актуариймен тоқсан сайын есепті тоқсаннан кейін келетін айдың бесінші жұмыс күні Астана қаласының уақыты бойынша сағат 18.00-ден кешіктірілмейтін мерзімде ұсынылады.
15. Ипотекалық сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР шамасы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша есептеу күнінің алдындағы соңғы он екі айда есептелген сақтандыру сыйлықақының 60 (алпыс) пайызынан кем еместі құрайды.
16. Актуарий сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының пайда алушының еңбекке жарамдылығы дәрежесінің ұзартылуын қайта куәландыруға және (немесе) жоғалтуға, денсаулығының нашарлауына байланысты міндеттемелерінің ұлғаюын жүзеге асырады және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі Басқармасының 2001 жылғы 20 сәуірдегі № 120 қаулысымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 1532 тіркелген) бекітілген Сақтандыру нарығында актуарийлiк қызметтi жүзеге асыру, актуарийлік қызметті жүзеге асыруға лицензия беру, қолданылуын тоқтату және одан айыру, актуарийлердің біліктілік емтиханын тапсыру, тәуелсіз актуарийдi тарту, тәуелсіз актуарийдiң актуарлық есептердің шынайылығын тексеру нәтижесін қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органға беру тәртібі туралы ережеге сәйкес берілетін актуарлық қорытындыда (бұдан әрі - актуарлық қорытынды) көрсетілетін осы сомаға ОМШР өсіреді.
Актуарий мынадай себептер бойынша:
еңбекке жарамдылығын жоғалтқан адамдардың күтілетін өмір ұзақтығының төмендеуі;
еңбекке жарамдылығын жоғалтқан адамдардың кәсіби ауруларының жоқ болуы;
еңбекке жарамдылығын жоғалтқан адамдардың өндірістік орта факторларының зияндылығы мен қауіптілігі көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайларының жақсаруы;
еңбекке жарамдылығын жоғалтқан адамдар орындайтын жұмыс көлемінің, оның күрделігі мен шиеленісушілігінің азаюы;
еңбекке жарамдылығын жоғалту дәрежесі қайта куәландырғаннан кейін төмендеуі бойынша актуарлық қорытындыда еңбекке жарамдылығын жоғалту ұзақтығының төмендеу мүмкіндігіне негіздемелер болған жағдайда сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының пайда алушының еңбекке жарамдылығы дәрежесін қайта куәландыруға және (немесе) ұзартуға, денсаулығының нашарлауына байланысты міндеттемелерінің ұлғаю сомасын төмендетеді.
Актуарий ОМШР Қағидаларға сәйкес Мак әдісімен есептеген жағдайда сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының пайда алушының еңбекке жарамдылығы дәрежесін қайта куәландыруға және (немесе) ұзартуға, денсаулығының нашарлауына байланысты міндеттемелерінің ұлғайтуын жүзеге асырмайды.
17. МРШР әрбір сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша жеке жүргізіледі. МРШР шамасы барлық сақтандыру шарттары бойынша есептелген МРШР қосу арқылы анықталады.
18. МРШР есептеу:
1) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру жағдайы басталғаны туралы өтініш алған және сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы шешім қабылдаған кезде МРШР төлем мөлшерінде қалыптастырылады;
2) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру жағдайы басталғаны туралы өтініш алған және сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы шешім болмаған жағдайда МРШР мәлімделген және құжаттамалық расталған шығынның мөлшерінде белгіленеді. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымында шығынның мөлшері туралы жеткілікті ақпарат болмаған жағдайда МРШР сақтандыру төлемі үшін жеткілікті, бірақ осыған ұқсас шарттар топтамасы бойынша жасалған, төленген талаптардың орташа мәнінен кем емес белгіленеді.
19. МРШР сомасы мәлімделген талаптар бойынша сақтандыру төлемдерінің мөлшерін қарауға және реттеуге тікелей байланысты, актуариймен есептелетін болжанған шығыстар сомасына ұлғаяды.
20. Есеп беру күніне реттелмеген шығын сақтанушы өзіне кез келген қол жетімді тәсілмен не Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру түрлері туралы заңдарында және (немесе) шартта көзделген тәртіппен сақтандыру жағдайы басталғаны туралы хабарлаған сәттен бастап шығындарды есепке алу журналында тіркеледі.
21. МРШР есептелген шамасы сақтанушының (қайта сақтанушының) есептеу күніне сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымына сақтандыру сыйлықақыларын (сақтандыру жарналарын) төлеу бойынша берешегі сомасына кемітіледі.
22. Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы шығын жөнінде мәлімделген күннен бастап ол бойынша сақтандыру төлемі жүзеге асырылған не сақтандырушы сақтандыру төлемін жүзеге асырудан бас тарту туралы шешім шығарған не сақтанушы ол бойынша сақтандыру төлем алудан жазбаша бас тартқан күнге дейін (қайсы күн ертерек басталуына орай) МРШР мөлшерін қалыптастырады.

5. «Өмірді сақтандыру» саласы

23. Сақтандыру қызметін «өмірді сақтандыру» саласында жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының сақтандыру резервтерін есептеу актуарлық әдістер пайдаланып орындалады.
24. Сақтандыру қызметін «өмірді сақтандыру» саласында жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының сақтандыру резервтерін есептеу сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандырылушының қайтыс болуы тәуекелін жаппайтын жағдайда, сондай-ақ:
1) жинақтаушы емес өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру);
2) жинақтаушы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру);
3) сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруды бастау мерзімдері есептеу күнінен кейін келетін аннуитет;
4) сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруды бастау мерзімдері есептеу күніне дейін келетін аннуитет шарттарының жеке түрлері бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының инвестициялық кірісінде сақтанушының қатысуымен өмірді сақтандыру шарттарын қоспағанда, актуариймен әрбір сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша жеке жүргізіледі.
25. Сақтандыру қызметін «өмірді сақтандыру» саласында жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының жазатайым жағдайлардан сақтандыру сыныбы бойынша және ауырған жағдайдан сақтандыру сыныбы бойынша сақтандыру резервтерін есептеу актуариймен Қағидалардың 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 және 22-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.
26. Сақтандыру резервтерін есептеу сақтандыру шарттарының талаптарын ескере отырып, резервтік базис негізінде жүзеге асырылады.
27. Резервтік базис сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары талаптарының айырмашылығы ескеріліп, атап айтқанда сақтандыру жағдайларының тізбесіне, қолданылу мерзіміне, сақтандыру жарналарын төлеу тәртібі мен мерзіміне, сақтандыру төлемдерінің мерзіміне, сондай-ақ сақтандыруға қабылданатын тәуекел дәрежесіне объективті әсер ететін өзге факторларға қарай белгіленеді.
28. Резервтік базис мынадай параметрлерді қамтиды:
1) жылдық тиімді пайыздық ставка;
2) сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы сақтандыру резервтерін есептеу үшін пайдаланатын өлім-жітім, науқастық, мүгедектік кестелері;
3) сақтандырушының сақтандыру шарттарын қамтамасыз ету бойынша болашақ шығыстардың (іс жүргізу бойынша болашақ шығыстардың) абсолюттік шамасы немесе үлесі, сондай-ақ сақтандыру сомасынан сақтандыру төлемдерін пайызбен жүзеге асыруға арналған шығыстар үлесі (бұдан әрі – шығыстар көрсеткіштері);
4) сақтандыру төлемдерін индекстеу ставкалары.
29. 2011 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша және «Қызметкер еңбек (қызметтiк) мiндеттерiн атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан мiндеттi сақтандыру туралы» 2005 жылғы 7 ақпандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған аннуитет шарттары бойынша резервтік базис параметрлерінің мәндері тарифтік базиске қарағанда консервативті болып табылатын жағдайды қоспағанда, тарифтік базис параметрлерінің мәндеріне сәйкес келеді. Мынадай резервтік базис Тарифтік базиске қарағанда консервативті базис болып саналады:
1) резервті базистің жылдық тиімді пайыздық ставкасы, тарифтік базистің жылдық тиімді пайыздық ставкаға қарағанда төмен;
2) резервті базистің өмірді сақтандыру шарттары бойынша өлім-жітім, науқастық, мүгедектік кестесінің коэффициенттері тарифтік базистің барлық жас ерекшеліктері бойынша тиісті кестесінің коэффициенттерінен жоғары;
3) резервті базистің аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша өлім-жітім, науқастық, мүгедектік кестесінің коэффициенттері тарифтік базистің барлық жас ерекшеліктері бойынша тиісті кестесінің коэффициенттерінен төмен;
4) резервті базистің әкімшілік шығыстарының ставкасы тарифтік базистің тиісті ставкасынан жоғары;
5) резервті базистің индекстеу ставкасы тарифтік базистің индекстеу ставкасынан жоғары.
30. Сақтандыру резервтерін есептеген кезде актуарий:
1) егер сақтандыру валютасы шетел валютасы болып табылса 4 (төрт) пайыздан;
2) егер сақтандыру валютасы шетел валютасы болып табылса, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі шығарған, кем дегенде он жыл айналыста болу мерзімі бар мемлекеттік бағалы қағаздар бойынша купон ставкасының орташа мөлшерінен артық емес, бірақ 6 (алты) пайыздан жоғары емес жылдық тиімді пайыздық ставкасын пайдаланады.
Қабылданған тиімді пайыздық ставкаға сәйкес резервтердің есеп айырысуы барлық қолданыстағы сақтандыру шарттары бойынша жүргізіледі.
31. Актуарий сақтандыру резервтерін есептеу кезінде егер сақтандыру (қайта сақтандыру) шартымен индекстеу көзделсе, 6 (алты) пайыздан кем емес мөлшерде индекстеу ставкасын пайдаланады.
32. Өлім-жітім, науқастық, мүгедектік кестесін таңдау сақтандыру шарты бойынша сақтандыру тәуекелінің ерекшелігін ескере отырып, сақтандырылушының және (немесе) сақтанушының сипаттары негізінде жүргізіледі.
33. Резервтік базистің параметрлері әрбір параметр бойынша негіздемелер қоса беріле отырып, актуарлық қорытындыда көрсетіледі.

Сақтандыру (қайта сақтандыру), аннуитет шарттары бойынша ОАШР, ОМШР,
МРШР есептеу

34. Өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ОАШР есептеу күніне қолданыстағы барлық өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша орын алмаған шығындар резервтері сомасы ретінде есептеледі.
35. Жеке өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ОАШР мынадай шамалардың ең жоғарғы шамасына тең болады:
1) ОАШР 1 = ТКкқ + ТМКкқ + ОШКкқ - СЖКкқ,
мұнда:
ТКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының талаптарына көзделген сақтандыру төлемдерінің келтірілген күтілетін құны;
ТМКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының сақтандыру төлемдерінің мөлшерін қараумен, реттеумен, анықтаумен тікелей байланысты шығыстардың келтірілген күтілетін құны;
ОШКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының іс жүргізумен байланысты операциялық шығыстардың келтірілген күтілетін құны;
СЖКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есептеу күнінен кейін алуы тиіс сақтандыру жарналарының (бір жолғы төлеу кезінде – сақтандыру сыйлықақының) келтірілген күтілетін құны;
2) ОАШР 2 = ТКкқ - СНЖКкқ,
мұнда:
ТКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) шартының талаптарында тек сақтандыру жағдайы басталуына ғана көзделген сақтандыру төлемдерінің келтірілген күтілетін құны (сақтандыру шартында көзделген кезеңі өткен соң жүзеге асырылатын сақтандыру төлемі есептелмегенде);
СНЖКкқ - сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есептеу күнінен кейін, өзінің тек сақтандыру жағдайдың басталуына байланысты сақтандыру төлемдерін (сақтандыру шартында көзделген кезеңі өткен соң жүзеге асырылатын сақтандыру төлемі есептелмегенде) жүзеге асыру бойынша ғана міндеттемені қабылдағаны үшін алуы тиіс сақтандыру нетто-жарналарының (біржолғы төлеу кезде – нетто-сыйлықақылардың) келтірілген күтілетін құны.
36. Келтірілген күтілетін құнын есептеген кезде Қағидалардың 28-тармағында көрсетілген резервтік базис параметрлері қолданылады.
37. Аннуитет шарттары бойынша ОАШР есептеу күніне барлық қолданыстағы аннуитет шарттары бойынша орын алмаған шығындар резервтерінің сомасы ретінде есептеледі.
38. Жеке аннуитет шарты бойынша ОАШР мынадай шамаға тең болады:
ОАШР = ТКкқ + ОШКкқ - СЖКкқ,
мұнда:
ТКкқ – аннуитет шартының талаптарында көзделген сақтандыру төлемдерінің келтірілген күтілетін құны;
ОШКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының аннуитет шарты бойынша іс жүргізумен байланысты операциялық шығыстардың келтірілген күтілетін құны;
СЖКкқ – сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы есептеу күнінен кейін алуы тиіс сақтандыру жарналарының (бір жолғы төлеген кезде – сақтандыру сыйлықақының) келтірілген күтілетін құны. Сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруын бастау мерзімі есептеу күнінен бұрын басталған аннуитет шарты үшін СЖКкқ нөлге тең болады.
39. Аннуитет шарттары бойынша жүйелі сақтандыру төлемдерінің мөлшері ұлғайған жағдайда ОАШР:
сақтандыру төлемдерін жүргізу кезеңінде Қағидалардың 38-тармағына сәйкес анықталады. Сақтандыру төлемдерінің келтірілген күтілетін құнын есептеу сақтандыру төлемдері мөлшерінің ұлғаюын ескере отырып, жүргізіледі;
жинақтау кезеңінде мына шамалардың үлкені ретінде анықталады:
сақтандыру төлемдері өсімінің келтірілген күтілетін құны плюс Қағидалардың 38-тармағына сәйкес белгіленген ОАШР (сақтандыру төлемдерінің мөлшері өсімісіз) мөлшері;
Қағидалардың 38-тармағына сәйкес белгіленген (аннуитет шарты бойынша сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының қосымша кірістері есебінен сақтандыру төлемдері мөлшерінің ұлғаюы ескерілген) ОАШР мөлшері ретінде.
40. Келтірілген күтілетін құнын есептеген кезде осы Қағидалардың 28-тармағында көрсетілген резервтік базис параметрлері қолданылады.
41. Актуарий өмірді жинақтаушы емес сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ОМШР Қағидалардың 9-15-тармақтарына сәйкес есептейді.
42. Аннуитет шарттары бойынша, сондай-ақ өмірді жинақтаушы сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша ОМШР нөлге тең болады.
43. Актуарий өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша МРШР осы Қағидалардың 17, 18, 19, 20, 21 және 22-тармақтарына сәйкес есептейді.
44. Аннуитет шарттары бойынша МРШР нөлге тең болады.

6. Сақтандыру резервтеріндегі қайта сақтандырушының үлесі
«Жалпы сақтандыру» саласы

45. ТСР-дегі қайта сақтандырушының үлесі жасалған пропорционалды қайта сақтандыру шартының талаптарына сәйкес әрбір сақтандыру шарты бойынша есептеледі.
Актуарий пропорционалды емес сақтандыру шарттары бойынша ТСР-дегі қайта сақтандырушының үлесі қолданылатын қайта сақтандыру моделінің негізінде есептейді. Сақтандыру ұйымында қайта сақтандыру моделі болмаған жағдайда ТСР-дегі қайта сақтандырушының үлесі нөлге тең болады.
46. Актуарий қайта сақтандырушының ОМШР-дегі үлесін жеке әрбір сақтандыру сыныбы бойынша қайта сақтандырушының үлесі ескерілген ОМШР мен қайта сақтандырушының Қағидалардың 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 және 16-тармақтарына сәйкес есептелген үлесі ескерілмеген ОМШР арасындағы айырмашылық ретінде белгіленеді.
47. Қайта сақтандырушының үлесін ескермей ОМШР есептеу үшін Қағидалардың 10-тармағында көрсетілген ОМШР есептеу әдістері қайта сақтандырушының үлесін ескере отырып ОМШР есептеуде пайдаланылатын шығындардың даму коэффициенттерін қолдану арқылы пайдаланылады.
ОМШР Қағидалардың 12-тармағына сәйкес есептеген жағдайда қайта сақтандырушының ОМШР-дегі үлесі қайта сақтандыруға берілген сыйлықақылардың бес пайызын құрайды.
48. МРШР-дегі қайта сақтандырушының үлесі қайта сақтандыру шартының талаптарына сәйкес қайта сақтандыру ұйымы өтеуі тиіс шығындар сомасының негізінде есептеледі.

«Өмірді сақтандыру» саласы
Пропорционалды қайта сақтандыру бойынша сақтандыру
резервтеріндегі қайта сақтандырушының үлесі

49. Жинақтаушы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша сақтандыру резервтеріндегі қайта сақтандырушының үлесін есептеу Қағидалардың 45, 46, 47 және 48-тармақтарына сәйкес жүзеге асырылады.
50. Жинақтаушы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары және аннуитет шарттары бойынша ОАШР-дегі қайта сақтандырушының үлесі қайта сақтандыруға берілген сақтандыру шарты бойынша жауапкершілік үлесін негізге ала отырып, анықталады және Қағидалардың 34, 35, 36 және 37-тармақтарына сәйкес не қайта сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақыларының (сақтандыру жарналарының) нақты мөлшерінің негізінде (алынған шамалардың қайсысы ең азы болып табылуына қарай) есептеледі.
51. Жинақтаушы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша МРШР-дегі қайта сақтандырушының үлесі Қағидалардың 48-тармағына сәйкес анықталады.

Пропорционалды емес қайта сақтандыру бойынша сақтандыру
резервтеріндегі қайта сақтандырушының үлесі

52. Өмірді сақтандыру шарттары және аннуитет шарттары бойынша ОАШР-дегі қайта сақтандырушының үлесі есептелмейді.
53. Жинақтаушы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша МРШР-дегі қайта сақтандырушының үлесі Қағидалардың 48-тармағына сәйкес анықталады.

7. Сақтандыру резервтері бойынша кірістер
мен шығыстарды есептеу тәртібі «Жалпы сақтандыру» саласы

54. ТСР-ды құру бойынша шығыстар Қағидалардың 1-қосымшасының 1-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ТСР-дың ұлғаюы ретінде анықталады.
ТСР-дың төмендеуінен болатын кірістер Қағидалардың 1-қосымшасының 1-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ТСР-дың төмендеуі ретінде анықталады.
ТСР-дағы қайта сақтандырушының үлесін құру бойынша кірістер Қағидалардың 1-қосымшасының 2-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ТСР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің ұлғаюы ретінде анықталады.
ТСР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің төмендеуінен болатын шығыстар Қағидалардың 1-қосымшасының 2-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ТСР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің азаюы ретінде анықталады.
55. МРШР-ды құру бойынша шығыстар Қағидалардың 1-қосымшасының 3-нысанындағы деректерге сәйкес ОМШР-дағы есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дың ұлғаюы түрінде анықталады.
МРШР-дың төмендеуінен болатын кірістер Қағидалардың 1-қосымшасының 3-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ОМШР көлемінің төмендеуі түрінде анықталады.
МРШР-дағы қайта сақтандырушының үлесін құру бойынша кірістер Қағидалардың 1-қосымшасының 3-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің ұлғаюы ретінде анықталады.
МРШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің төмендеуінен болатын шығыстар Қағидалардың 1-қосымшасының 3-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің азаюы ретінде анықталады.
56. ОМШР-ды құру бойынша шығыстар Қағидалардың 2-қосымшасының 1, 2, 3 және 4-нысандарындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР-дың ұлғаюы түрінде анықталады.
ОМШР-дың төмендеуінен болған кірістер Қағидалардың 2-қосымшасының 1, 2, 3 және 4-нысандарындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР-дың төмендеуі түрінде анықталады.
ОМШР-дағы қайта сақтандырушының үлесін құру бойынша кірістер Қағидалардың 2-қосымшасының 1, 2, 3 және 4-нысандарындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің ұлғаюы түрінде анықталады.
ОМШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің төмендеуінен болатын шығыстар Қағидалардың 2-қосымшасының 1, 2, 3 және 4-нысандарындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін сақтандыру сыныбы бойынша ОМШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің азаюы түрінде анықталады.

«Өмірді сақтандыру» саласы

57. ОАШР-ды құру бойынша шығыстар Қағидалардың 3-қосымшасының 1 және 2-нысандарындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ОАШР-дың ұлғаюы ретінде анықталады.
ОАШР-дың төмендеуінен болатын кірістер Қағидалардың 3-қосымшасының 1 және 2-нысандарындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ОАШР-дың төмендеуі ретінде анықталады.
ОАШР-дағы қайта сақтандырушының үлесін құру бойынша кірістер Қағидалардың 3-қосымшасының 2-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ОАШР-дың ұлғаюы ретінде анықталады
ОАШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің төмендеуінен болатын шығыстар Қағидалардың 3-қосымшасының 2-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша ОАШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің азаюы ретінде анықталады
58. Жинақтаушы өмірді сақтандыру (қайта сақтандыру) шарттары бойынша МРШР-ды құру бойынша шығыстар Қағидалардың 3-қосымшасының 4-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дың ұлғаюы ретінде анықталады.
МРШР-дың төмендеуінен болатын кірістер Қағидалардың 3-қосымшасының 4-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дың төмендеуі ретінде анықталады.
МРШР-дағы қайта сақтандырушының үлесін құру бойынша кірістер Қағидалардың 3-қосымшасының 4-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің ұлғаюы ретінде анықталады.
МРШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің төмендеуінен болатын шығыстар Қағидалардың 3-қосымшасының 4-нысанындағы деректерге сәйкес есепті кезеңнің басынан бастап соңына дейін жеке сақтандыру (қайта сақтандыру) шарты бойынша МРШР-дағы қайта сақтандырушы үлесінің азаюы ретінде анықталады.

Сақтандыру резервтерін
құру қағидаларына
1-қосымша

1-нысан

_________ жағдай бойынша қолданыстағы сақтандыру шарттарды және
қайта сақтандыруға қабылданған шарттарды есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Шарттың (сақтандыру полисінің) нөмірі	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күні	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күні	Сақтандыру қорғаудың қолданылуы басталған күні	Сақтандыру қорғаудың қолданылуы аяқталған күні	Сақтандыру соманың мөлшері (теңгемен)	Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақының мөлшері (теңгемен)	Делдалдың атауы/ тегі, аты, бар болса – әкесінің аты	Комиссиялық сыйақының мөлшері (теңгемен)	ТСР
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

2-нысан

_________ жағдай бойынша қайта сақтандыруға берілген шарттарды
есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Шарттың (сақтандыру полисінің) нөмірі	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күні	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күні	Сақтандыру қорғаудың қолданылуы басталған күні	Сақтандыру қорғаудың қолданылуы аяқталған күні	Сақтандыру соманың мөлшері (теңгемен)	Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақының мөлшері (теңгемен)	Қазақстан Республикасының резиденті қайта сақтандырушының сақтандыру сомасы (теңгемен)	Қазақстан Республикасының резиденті емес қайта сақтандырушының сақтандыру сомасы (теңгемен)	Қазақстан Республикасының резидентіне қайта сақтандыру шарты бойынша қайта сақтандыру сыйлық ақысы (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13

кестенің жалғасы:

Қазақстан Республикасының резидент емесіне қайта сақтандырушарты бойынша қайта сақтандыру сыйлықақысы (теңгемен)	Қайта сақтандыру шартының қолданылуы басталған күні	Қайта сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күні	Қайта сақтандыру шарты бойынша сақтандыру қорғаудың қолданылуы басталғанкүні	Қайта сақтандыру шарты бойынша сақтандыру қорғаудың қолданылуыаяқталған күні	Қайта сақтандыру нысаны (бірдей/ бірдей емес)	Қайта сақтандырушының атауы	Қайта сақтандырушының рейтингтік бағасы
14	15	16	17	18	19	20	21

Рейтинг агенттігі	Қайта сақтандырушының резиденттігінің мәртебесі	Қайта сақтандырушыдан комиссия мөлшері	Сақтандыру шарты бойынша комиссиялық сыйақы			Қайта сақтандырушының ТСР
			% (пайыз)	сомасы	Атауы (агенттің тегі, аты, бар болса – әкесінің аты)
22	23	24	25	26	27	28

3-нысан

_________ жағдай бойынша шығындарды есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Пайда алушы	Шарттың (сақтандыру полисінің) нөмірі	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күні	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күні	Сақтандыру жағдайдың белгілері бар оқиға болған күні	Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиға туралы хабардар ету күні	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығынның сомасы (теңгемен)	Сақтандырушының реттеуге арналған шығыстарының сомасы (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

кестенің жалғасы:

Осыған ұқсас шарттар топтамасы бойынша жасалған реттелген төлемдердің орташа мәні (Талаптардың 28-тармағының 2)тармақшасында көзделген жағдайларға)	Қайта сақтандырушының атауы	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындағы қайта сақтандырушының үлесі	МРШР
12	13	14	15

4-нысан

_________ жағдай бойынша төлемдерді есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Пайда алушы	Шарттың /сақтандыру полисінің нөмірі	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күні	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күні	Сақтандыру жағдайдың белгілері бар оқиға болған күні	Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиға туралы хабардар ету күні	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығын сомасы (теңгемен)	Сақтандырушының реттеуге арналған шығыс сомасы (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

кестенің жалғасы:

Төлем сомасы (теңгемен)	Төлем жасалатын күн	Қайта сақтандырушының атауы	Төлемдегі қайта сақтандырушының үлесі
12	13	14	15

Сақтандыру резервтерін
құру қағидаларына
2-қосымша

1-нысан

Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындарды тізбекті баспалдақ
әдісі бойынша инфляцияға түзетусіз (төленген шығындар
негізінде) есептеуге арналған деректер

1) _____________________ бойынша есепті күніне шығындар кестесі
сақтандыру сыныбы

Сақтандыру жағдайлары пайда болу кезеңі (i)	кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Ескерту:
Шығындар кестесінде сақтандыру жағдайлары орын алған кезеңдер бойынша топтастырылған төлемдер көрсетіледі.

Сақтандыру жағдайлары пайда болу кезеңі (i)	кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,2)	Х (1,3)	Х (1, 4)
2	Х (2,1)	Х (2,2)	Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,2)		х
4	Х (4,1)			х

Х (i,j) - i-кезеңде орын алған сақтандыру жағдайлары бойынша j-кезеңнің соңындағы төлемдер;
n - төлемдер туралы деректер қаралатын кезеңдердің саны.
Мысалы, Х (1,3) i кезеңінде орын алған сақтандыру жағдайлары бойынша, мұнда i=1, сақтандыру ұйымдары j кезеңіндегі төлемдер жасалған, мұнда j=3.

Төлемдер бойынша ақпарат осы Қағидалардың 1-қосымшасына 4-нысанында Төлемдер журналында көрсетілген

2) ____________________ жинақталған төленген шығындар кестесі
сақтандыру сыныбы

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Жинақталған төленген шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Ескерту:
Жинақталған төленген шығындар кестесінде сақтандыру жағдайларының басталу кезеңдері бойынша топтастырылған жиынтық төлем шамалары көрсетіледі.

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Жинақталған төленген шығындар (j)
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,1) + Х (1,2)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)+ Х (1, 4)
2	Х (2,1)	Х (2,1) + Х (2,2)	Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,1) + Х (3,2)	х	х
4	Х (4,1)	х	х	х

3) Шығындардың даму коэффициенттері g(j)
______________________________________________________________
Шығындардың даму әдісі (орташа арифметикалық, n-кезеңдегі орташа, орташа шама)

Шығындардың пайда болу кезеңі (i)	Шығындардың даму факторлары (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Шығындардың даму коэффициенттері g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
орташа арифметикалық						х
n-кезеңдегі орташа						х
орташа шама						х

Ескерту:
Шығындардың даму коэффициенттері кестесінде бір төлем кезеңінен келесіге қарай төленген шығындардың жиынтық шамасының салыстырмалы ұлғаюына сәйкес келетін шығындардың даму факторлары F(i,j) анықталады, мынадай формула бойынша:
Шығындардың даму факторы = F(i,j)= Х (i,j+1)/ Х (i,j).
Шығындардың даму коэффициенттері шығындардың пайда болу кезеңдері бойынша шығындардың даму факторларының орташа алынған мәні ретінде есептеледі (орташа арифметикалық мәні F(i,j)).

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Шығындардың даму факторлары (j)
	1	2	3	4
1	=F(1,1)	= F(1,2)	= F(1,3)	х
2	=F(2.1)	=F(2,2)	х	х
3	=F(3.1)	х	х	х
4	х	х	х	х
Шығындардың даму коэффициенттері g(j)
g(j)	1	2	3	4
орташа арифметикалық	= g(1)	= g(2)	F(1,3)= g(3)	х

4)_______________________ бойынша болжамдалатын жинақталған
сақтандыру сыныбы төленген шығындар кестесі

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Болжамдалатын шығындар жинағы
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х

Ескерту:
Болжамдалатын жинақталған төленген шығындар кестесінде әр кезеңдегі төлемдердің күтілетін шамасы анықталады.
Күтілетін төлемдер шамасы Жинақталған төленген шығындар кестесінде шығындардың пайда болу кезеңіндегі i жинақталған төлемдер Х (i,j) мен шығындардың даму коэффициенті g(j) көбейтіндісі ретінде есептеледі.

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Болжамдалатын шығындар жинағы
	1	2	3	4
1	х	х	х	х
2	х	х	х	(Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)) * g(3)
3	х	х	((Х (3,1) + Х (3,2))* g(2)	(Х (3,1) + Х (3,2))* g(2) * g(3)
4	х	Х (4,1) * g(1)	Х (4,1) * g(1)* g(2)	Х (4,1) * g(1)* g(2) * g(3)

5) _____________________ бойынша шығындар резервінің кестесі
сақтандыру сыныбы

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Болжамдалатын шығындар жинағы						Кезеңдер бойынша шығындар резерві
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х	0
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х
Шығындар резерві

Ескерту:
Шығындар резерві кестесіндегі «Кезеңдер бойынша шығындар резерві» бағанында әр кезең үшін күтілетін төлемдер шамасы қосылады. Күтілетін төлемдердің жиынтық мәні шығындар резерві болып табылады.

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Болжамдалатын шығындар жинағы				Кезеңдер бойынша шығындар резерві
	1	2	3	4
1	х	х	х	х	х
2	х	х	х	(Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)) * g(3)=P(2,4)	P(2,4)- (Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3))
3	х	х	(Х (3,1) + Х (3,2))* g(2)=P(3,3)	(Х (3,1) + Х (3,2))* g(2) * g(3)=P(3,4)	P(3,4)- (Х (3,1) + Х (3,2))
4	х	Х (4,1) * g(1)=P(4,2)	Х (4,1) * g(1)* g(2)=P(4,3)	Х (4,1) * g(1)* g(2) * g(3)=P(4,4)	P(4,4)- Х (4,1)

6) ____________________ бойынша орын алған, бірақ мәлімделмеген
сақтандыру сыныбы шығындар резерві

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Кезеңдер бойынша шығындар резерві	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар	Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар
1
2
3
…
n-1
n
ЖИЫНТЫҒЫ:

Ескерту:
Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар кестесінде мыналар көрсетіледі:
- «Кезеңдер бойынша шығындар резерві» бағанында Шығындар резерві кестесінде алынған тиісті кезеңдеріндегі шығындар резервтері мәні;
- «Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар» бағанында тиісті кезеңдердегі мәлімделген шығындар сомасы. Мәлімделген шығындар бойынша ақпарат Қағидалардың 1-қосымшасы 3-нысанындағы, осы «Өмірді сақтандыру» саласында сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарына арналған Қағидалардың 3-қосымшасы 4-нысандағы Шығындарды есепке алу журналында қамтылады.
- «Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар» бағанында тиісті кезеңдегі «Кезеңдер бойынша шығындар резерві» және «Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар» бағандар арасындағы айырмасы көрсетіледі.
Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар резерві - орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар сомасы.

2-нысан

Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындарды
тізбекті баспалдақ әдісі бойынша инфляцияға түзетумен
(_________ шығындар негізінде) есептеуге арналған деректер

1) Есеп беру күніне _____________ бойынша шығындар кестесі
сақтандыру сыныбы

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

2) Әрбір өткен кезеңге инфляция бойынша ақпарат

Кезеңдер	Өткен кезеңдегі инфляция (пайызбен)
1
2
3
…	…
n-1
n

Ескерту:
Ресми инфляция мәндері көрсетіледі

3) ____________ бойынша өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен
сақтандыру сыныбы ________ шығындар кестесі

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

4) _____________бойынша өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен
сақтандыру сыныбы жинақталған шығындар кестесі

Сақтандыру жағдайларының басталу кезеңі (i)	Өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен жинақталған шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

5) Шығындардың даму коэффициенттері g(j)
_____________________________________________________________________
(шығындардың даму әдісі (орташа арифметикалық, n-кезеңдегі
орташа, орташа шама)

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Шығындар даму факторлары (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Шығындардың даму коэффициенті g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
орташа арифметикалық						х
орташа n-кезеңі үшін						х
Орташа шама						х

6) ________________ бойынша өткен кезеңдердегі инфляцияға
сақтандыру сыныбы түзетумен болжамдалатын жинақталған
төленген шығындар кестесі

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен төленген шығындардың болжамдалатын жинақталуы
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х

7) _________________ бойынша өткен кезеңдердегі инфляцияға
сақтандыру сыныбы түзетумен шығындар резервінің кестесі

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен төленген шығындардың болжамдалатын жинақталуы						Кезеңдер бойынша шығындар резерві
	1	2	…	n-2	n-1	n
1	х	х	…	х	х	х	0
2	х	х	…	х	х
3	х	х	…	х
…	…	…	…	…	…	…	…
n-1	х	х	…
n	х
Өткен кезеңдердегі инфляцияға түзетумен шығындар резерві

8) _________________ бойынша шығындарды реттеу бойынша шығыстар
сақтандыру сыныбы сомасына қосылған орын алған, бірақ
мәлімделмеген шығындар резерві

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Кезеңдер бойынша шығындар резерві	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар	Орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар
1	0		0
2
3
…
n-1
n
ЖИЫНТЫҒЫ:

3-нысан

Борнхьюттер-Фергюсон әдісінің негізінде орын алған, бірақ
мәлімделмеген шығындар резервін есептеуге арналған деректер
(шығындар__________ негізінде)

1) _______________________ бойынша есепті күніне мәлімделген
сақтандыру сыныбы шығындар кестесі

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Ескерту:
Шығындар кестесінде сақтандыру жағдайлары орын алған кезеңдер бойынша топтастырылған мәлімденген шығындар көрсетіледі.

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,2)	Х (1,3)	Х (1,4)
2	Х (2,1)	Х (2,2)	Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,2)		х
4	Х (4,1)			х

Х (i,j)- i-кезеңде орын алған сақтандыру жағдайлары бойынша j-кезеңнің соңында мәлімденген шығын;
n-мәлімденген шығындар туралы деректер қаралатын кезеңдердің саны.
Мысалы, Х (1,3) i кезеңінде орын алған сақтандыру жағдайлары бойынша, мұнда i=1, сақтандыру ұйымдары j кезеңіндегі шығындар туралы мәлімденген, мұнда j = 3.

2) _______________________ бойынша жинақталған мәлімделген
сақтандыру сыныбы шығындар кестесі

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

Ескерту:

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	кезеңдер бойынша шығындар
	1	2	3	4
1	Х (1,1)	Х (1,1) + Х (1,2)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)	Х (1,1) + Х (1,2)+Х (1,3)+ Х (1,4)
2	Х (2,1)	Х (2,1) + Х (2,2)	Х (2,1) + Х (2,2)+Х (2,3)	х
3	Х (3,1)	Х (3,1) + Х (3,2)	х	х
4	Х (4,1)	х	х	х

Жинақталған шығындар кестесінде сақтандыру жағдайлары орын алған кезеңдер бойынша топтастырылған мәлімденген біріккен шығындар көрсетіледі.

3) Шығындарды даму коэффициенттері g(j) _____________________________________________________________________
Шығындарды дамыту әдісі (орташа арифметикалық, орташа
n-кезеңдер, орташа шама)

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Шығындар даму факторлары (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Шығындардың даму коэффициенті g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
орташа арифметикалық						х
орташа n-кезеңі үшін						х
Орташа шама						х

Ескерту:
Шығындардың даму коэффициенттері кестесінде F(i,j) бір ақы төлеу кезеңінен кейінгіге қарап мәлімденген шығындардың бірлескен шамасына сәйкес келетін шығындардың даму факторлары мына формула бойынша анықталады:
Шығындардың даму факторлары = F(i,j)= Х (i,j+1)/ Х (i,j).
Шығындардың даму коэффициенттері шығындар орын алу мерзімдері бойынша шығындардың даму факторларының орташа мәні ретінде саналады (орташа арифметикалық мәні F(i,j)).

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Шығындардың даму факторлары (j)
	1	2	3	4
1	=F(1,1)	= F(1,2)	= F(1,3)	х
2	=F(2.1)	= F(2,2)	х	х
3	=F(3.1)	х	х	х
4	х	х	х	х
Шығындардың даму коэффициенті g(j)
g(j)	1	2	3	4
орташа арифметикалық	g(1)	g(2)	g(3)	х

4) коэффициенттер кестесі

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Шығындардың даму коэффициенті g(j)	Шығындардың даму факторлары f (j)	Кешігу факторлары h(j)= 1 - 1/f (j)
1
2
3
…
n-1
n

Ескерту:
Коэффициенттер кестесінде:
- «Шығындардың даму коэффициенттері g(j)» бағанында Шығындардың даму коэффициенттері кестесінде g(j) көрсетілген шығындардың даму коэффициенттерінің мәні»;
- «Шығындардың даму факторлары f (j)» бағанында шығындардың даму коэффициенттерінің жинақталған мәні;
- «Кешігу факторлары h(j)» бағанында 1 - 1/f (j) тең мәндер, мұнда f (j) даму факторы болып табылады.

Сақтандыру шығындары пайда болу кезеңі (i)	Шығындардың даму коэффициенті g(j)	Шығындардың даму факторлары f (j)	Факторы запаздывания h(j)
1	1	1	1-1/ 1
2	g(3)	1*g(3)	1-1/( g(3))
3	g(2)	1*g(3) *g(2)	1-1/ (1*g(3) *g(2))
4	g(1)	1*g(3) *g(2)* g(1)	1-1/ (1*g(3) *g(2)* g(1))

5) ____________________ орын алған, бiрақ мәлiмделмеген
сақтандыру сыныбы шығындар резерві

	Еңбек сіңірілген сыйлықақылар	Қайта сақтандырушының үлесін есепке алумен шығындылықты сипаттайтын коэффициент	Орын алған шығындардың күтiлетiн шамасы z(i)	Кешiгу факторлары h(j)	Орын алған, бiрақ есептi күнiне төленбеген шығындар R(i)	Мәлiмделген, бiрақ есептi күнiне реттелмеген шығындар	Орын алған, бiрақ мәлiмделмеген шығындар
	1	2	3=1*2	4	5=3*4	6	7=5-6
1
2
3
…
n-1
n
Жиынтығы

Ескерту:
орын алған, бiрақ мәлiмделмеген шығындар резерві кестесінде:
- «Еңбек сіңірілген сыйлықақылар» бағанында сақтандыру ұйымының тиісті кезеңіндегі еңбек сіңірілген сыйлықақысы;
- «Қайта сақтандырушының үлесін есепке алумен шығындылықты сипаттайтын коэффициент» бағанында Қазақстан Республикасы Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау агенттігі Басқармасының 2006 жылғы 25 наурыздағы № 83 қаулысымен бекітілген Сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының шығындылықты сипаттайтын коэффициенттерін есептеу ережесіне (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 4218 тіркелген) сәйкес есептелген сақтандыру сыныбы бойынша қайта сақтандырушының үлесін ескере отырып шығындылықты сипаттайтын коэффициент мәні.
- «Қайта сақтандырушының үлесін есепке алумен шығындылықты сипаттайтын коэффициент» бағанында қайта сақтандырушының үлесін шегерумен ОМШР есептеу кезінде қайта сақтандырушының үлесін ескермей шығындылықты сипаттайтын коэффициент мәні көрсетіледі.
- «Кешігу факторлары h(j)» бағанында кешігу факторларының мәні h(j), коэффициенттер кестесінде есептелген;
- «Мәлiмделген, бiрақ есептi күнiне реттелмеген шығындар» бағанында тиісті кезеңде мәлімденген шығындардың сомасы. Мәлімденген шығындар бойынша ақпарат (өмірді сақтандыру» саласында сақтандыру қызметін жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы Қағидалардың 1-қосымшасының 3-нысанындағы, осы Қағидалардың 3-қосымшасының 3-нысанындағы Шығындарды есепке алу журналында болады.
Орын алған, бiрақ мәлiмделмеген шығындар резерві- орын алған, бiрақ мәлiмделмеген шығындар сомасы.

4-нысан

Мак әдісінің негізінде орын алған,
бірақ мәлімделмеген шығындар
резервін есептеуге арналған деректер
(_________ шығындардың негізінде)

1) _______________________бойынша есепті күнге шығындар кестесі
сақтандыру сыныбы

Сақтандыру жағдайларының туындау кезеңі (i)	Кезеңдер бойынша шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

2) _______________________бойынша жинақталған шығындар кестесі
сақтандыру сыныбы

Сақтандыру жағдайларының туындау кезеңі (i)	Жинақталған шығындар (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х

3) Шығындардың даму коэффициенттері g(j) _________________________________________________________________
Шығындардың даму әдісі (орта арифметикалық, n-кезеңдер үшін
орта, орташа шама)

Сақтандыру жағдайларының туындау кезеңі (i)	Шығындардың даму факторлары (j)
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2						х
3					х	х
…	…	…	…	х	х	х
n-1			х	х	х	х
n		х	х	х	х	х
Шығындардың даму коэффициенттері g(j)
g(j)	1	2	…	n-2	n-1	n
орта арифметикалық						х
n-кезеңдер үшін орта						х
орташа шама						х

4) Шығындардың даму коэфициенттерінің сызықтық регрессиясы

r (g(j))	r1	r2	r3	rn	Болжамды мәндері rm*= ln a + b*j			Шоғырландырылған фактор rm*
					r1*= rn+1	r2*= rn+2	rm*=rn+m<50
n	1	2	3	n	r1*	r2*	rm*
Шығындардың даму коэфициенттері ln(g(j)– 1)

a
b

Ескерту:
1) Шығындардың даму коэфициенттерінің сызықтық регрессиясы кестесінде Шығындардың даму коэфициенттерінің сызықтық тәуелділігі анықталады g(j) r-дан r =ln(g(j )– 1) формуласы бойынша.
2) Шығындардың даму коэфициенттерінің болжамдалған сызықтық тәуелділігі r-дан g(j) r*-мәнінен басталады және r= ln (g(j) – 1) = ln a + b•r* формуласы бойынша анықталады. Бұл ретте r* 50-мәнінен аспайды.
3) Экспоненциалдық басқару параметрлері r*= ln (g(j) – 1) = ln a + b•j Excel-де «ЛИНЕЙН» формуласы бойынша есептеледі, мұнда a- параметр ln(g(j)– 1), а параметр b-r_n.
4) Шоғырландырылған фактор r_m*шығындардың даму коэфициенттерінің туындауы болып табылады.
Мәселен, келесі кестені қараймыз:

Шығындардың даму коэфициенттері g(j)
g(j)	1	2	3	4	n
орта арифметикалық	=g(1)	=g(2)	=g(3)	F(1,4)= g(4)	х

Шығындардың даму коэфициенттерінің сызықтық регрессиясы

r (g(j))	r	r+1	r+2	r+3	Болжамды мәндері rm*= ln a + b•j*			Шоғырландырылған фактор rm*
					r*= r + n+1	r*+1= r + n+2	r*+ m =r*+ n+m<50
n	1	2	3	4	5	6	7
ln(g(j)– 1)	r=ln(g(1)– 1)	r+1=ln(g(2)– 1)	r+2=ln(g(3)– 1	r+3=ln(g(4)– 1)

a	Excel-де «ЛИНЕЙН» формуласы бойынша х үшін ln(g(j)– 1) мәні көрсетіледі
b	Excel-де «ЛИНЕЙН» формуласы бойынша y үшін r мәні көрсетіледі

a және b мәндерін алғаннан кейін, шығындардың даму коэффициенттеріне сызықтық тәуелділіктің болжамды мәндері көрсетіледі g(j) r-дан, r*= ln (g(j) – 1) = ln a + b*j формуласы бойынша
Шығындардың даму коэффициенттерінің сызықтық регрессиясы ln(g(j)– 1)

r (g(j))	r	r+1	r+2	r+3	Болжамды мәндері rm*= ln a + b*j			Шоғырландырылған фактор rm*
					r*=5	r*+1=6	r*+ m =7<50
n	1	2	3	4	5	6	7
Шығындардың даму коэффициенттері ln(g(j)– 1)	ln(g(1)– 1)	ln(g(2)– 1)	ln(g(3)– 1	ln(g(4)– 1)	ln a + b• r*	ln a + b• r*+1	ln a + b• r*+ m	Шығындардың даму коэффициенттерінің туындауы

6) _____________________ бойынша Шығындардың болжамды
сақтандыру сыныбы жинақталу кестесі

Сақтандыру жағдайларының туындау кезеңдері (i)	Шығындардың болжамды жинақталуы						Кезеңдер бойынша шығындар резерві	r* шоғырландырылған факторларды қоса есептегенде шығындардың болжамды жинақталуы
	1	2	…	n-2	n-1	n
1
2
3
…
n-1
n
Шығындар резерві
r* шоғырландырылған факторларды қоса есептегенде шығындар резерві

Мак әдісімен есептелген r* шоғырландырылған факторларды қоса есептегенде, Шығындардың болжамды жинақталуын бағалау қателіктері 10%-дан аспауы тиіс.
Ескерту:
«r* шоғырландырылған факторларды қоса есептегенде шығындардың болжамды жинақталуы» бағанында кезеңдер бойынша шығындар резервінің және шығындардың даму коэффициенттерінің сызықтық регрессиясы кестесінен алынған r* шоғырландырылған факторлардың туындауы көрсетіледі.

7) ____________________ бойынша орын алған, бірақ мәлімделмеген
сақтандыру сыныбы шығындар резерві

Сақтандыру жағдайларының туындау кезеңі (i)	r* шоғырландырылған факторларды қоса есептегенде шығындар резерві	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындар	орын алған, бірақ мәлімделмеген шығындар
	1	2	3=1-2
1
2
3
…
n-1
n
ЖИЫНТЫҒЫ:

Сақтандыру резервтерін
құру қағидаларына
3-қосымша

1-нысан

_________________ жағдай бойынша
қолданыстағы сақтандыру шарттарын және сақтандыру қызметін
«өмірді сақтандыру» саласында жүзеге асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қайта сақтандыруға қабылдаған шарттарын
есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Сақтандырылушылардың саны	Шарттың (сақтандыру полисінің) нөмірі	Сақтандырылушының туған күні	Сақтандырылушының жынысы	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күн	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күн	Кепілдік берілген кезең (аннуитет шарттары бойынша)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

Сақтандыру сомасының мөлшері (есепті күнгі аннуитеттік төлемнің мөлшері)(теңгемен)	Сақтандыру шарты бойынша Сақтандыру сыйлықақысының мөлшері (теңгемен)	Делдалдың атауы (тегі аты, бар болса – әкесінің аты)	Комиссиялық сыйақының мөлшері (теңгемен)	ОАШР
11	12	13	14	15

Ескерту: егер аннуитет шарттары бойынша сақтандырылушылардың саны бір санына асатын болса, 6,7,8,9,11-бағандарда мәндері әрбір сақтандырылушы бойынша жеке көрсетіледі.

2-нысан

_________________ жағдай бойынша
Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру
сыныбы бойынша қолданыстағы аннуитет шарттарын есепке алу журналы

Сақтанушы	Сақтандырылушылардың саны	Шарттың (сақтандыру полисінің) нөмірі	Аннуитеттің аты-жөні	Аннуитеттің туған күні	Аннуитеттің жынысы	Сақтандыру жағдайы болған күн	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күн	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күн	Аннуитет бойынша сыйлықақы (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

Есепті күнгі аннуитеттік төлемнің мөлшері (теңге)	Төлемдерді жүзеге асыруға арналған шығыстар мөлшері (%-бен)	Еңбекке жарамдылығын жоғалту деңгейі (в %)	Делдалдың атауы (тегі аты, бар болса – әкесінің аты)	Комиссиялық сыйақының мөлшері (теңгемен)	ОАШР
11	12	13	14	15	16

Ескерту: егер аннуитет шарттары бойынша аннуитеттер саны бір санынан асатын болса, әрбір сақтандырылушы бойынша мәндері жеке көрсетіледі.

3-нысан

_________________ жағдай бойынша
Сақтандыру қызметін «өмірді сақтандыру» саласында жүзеге
асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының қайта
сақтандыруға берілген шарттарын есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Шарттың (сақтандыру полисінің) нөмірі	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күн	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күн	Сақтандыру соманың (есепті күнгі аннуитеттік төлемінің) мөлшері (теңгемен)	Сақтандыру сыйлықақысының мөлшері (теңгемен)	Қазақстан Республикасының резиденті қайта сақтандырушының сақтандыру сомасы (теңгемен)	Қазақстан Республикасының резиденті емес қайта сақтандырушының сақтандыру сомасы (теңгемен)	Резидентке шарт бойынша қайта сақтандыру сыйлықақысы (теңгемен)	Қазақстан Республикасының резиденті емеске шарт бойынша қайта сақтандыру-сыйлықақысы (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

Кестенің жалғасы:

Қайта сақтандыру шартының қолданылуы басталған күн	Қайта сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күн	Қайта сақтандырушының атауы	Қайта сақтандырушының рейтингілік бағасы	Рейтингілік агенттігі	Қайта сақтандырушының резиденттігінің мәртебесі	Қайта сақтандырушыдан комиссия мөлшері	Сақтандыру шарты бойынша комиссиялық сыйақы			Қайта сақтандырушының орын алмаған шығындар резерві
							% (пайыз)	сомасы	Атауы (агенттің толық аты-жөні)
13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23

4-нысан

_________________ жағдай бойынша
сақтандыру қызметін «өмірді сақтандыру» саласында жүзеге
асыратын сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының шығындарын
есепке алу журналы

№	Сақтандыру сыныбы	Сақтанушы	Пайда алушы	Шарттың/сақтандыру полисінің нөмірі	Сақтандыру шартының қолданылуы басталған күні	Сақтандыру шартының қолданылуы аяқталған күн	Сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиға болған күн	Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиға туралы хабардар ету күні	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығынның сомасы (теңгемен)	Іс жүзіндегі зиян сомасы (теңгемен)
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Кестенің жалғасы:

Сақтандырушының реттеуге арналған шығыстар сомасы (теңгемен)	Қайта сақтандырушының атауы	Мәлімделген, бірақ реттелмеген шығындағы қайта сақтандырушының үлесі	МРШР
12	13	14	15