Об утверждении профессионального стандарта "Организация диспетчерской деятельности при перевозке пассажиров автомобильным транспортом"

Приказ Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 20 ноября 2013 года № 903. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 19 декабря 2013 года № 8966. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 25 февраля 2016 года № 224

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра по инвестициям и развитию РК от 25.02.2016 № 224 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан от 15 мая 2007 года, ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить прилагаемый профессиональный стандарт «Организация диспетчерской деятельности при перевозке пассажиров автомобильным транспортом».
2. Департаменту кадровой и административной работы Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (Хасенов Е.Е.) обеспечить:
1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;
2) после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, официальное опубликование в средствах массовой информации, в том числе размещение его на интернет-ресурсе Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов Республики Казахстан;
3) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан, направление копии на официальное опубликование в информационно-правовую систему «Әділет» республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения «Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан»;
4) представление в Юридический департамент Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан сведений о государственной регистрации и о направлении на опубликование в средствах массовой информации в течение 5 рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр А. Жумагалиев

«СОГЛАСОВАН»:
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
___________ Т. Дуйсенова
26 ноября 2013 года

Утвержден
приказом Министра транспорта и
коммуникаций Республики Казахстан
от 20 ноября 2013 года № 903

Профессиональный стандарт
«Организация диспетчерской деятельности
при перевозке пассажиров автомобильным транспортом»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Организация диспетчерской деятельности при перевозке пассажиров автомобильным транспортом» (далее – ПС) определяет в области профессиональной деятельности «Городской и пригородный пассажирский наземный транспорт» требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) регулирования взаимодействия трудовой сферы и сферы профессионального образования;
2) регламентации требований для разработки программ подготовки, повышения квалификации и профессиональной переподготовки;
3) регламентации требований для оценки компетенций работников при аттестации и сертификации персонала.
2. Основными пользователями ПС являются:
1) выпускники организаций образования, работники;
2) руководители организаций, руководители и специалисты подразделений управления персоналом организаций;
3) специалисты, разрабатывающие государственные образовательные программы;
4) специалисты в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
3. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
4. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) предмет труда – предмет, на который направлены действия работника с целью создания продукта при помощи определенных средств труда;
4) средства труда – средства, используемые работником для преобразования предмета труда из исходного состояния в продукт;
5) вид трудовой деятельности – составная часть области профессиональной деятельности, сформированная целостным набором трудовых функций и необходимых для их выполнения компетенций;
6) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессом и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
7) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
8) единица профессионального стандарта – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
9) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
10) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
11) должность – структурная единица работодателя, на которую возложен круг должностных полномочий и должностных обязанностей;
12) задача – совокупность действий, связанных с реализацией трудовой функции и достижением результата с использованием конкретных предметов и средств труда;
13) отрасль – совокупность организаций, для которых характерна общность выпускаемой продукции, технологии производства, основных фондов и профессиональных навыков работающих;
14) отраслевая рамка квалификаций (далее - ОРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых в отрасли;
15) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда;
16) функциональная карта – структурированное описание трудовых функций и задач, выполняемых работником определенного вида деятельности в рамках той или иной области профессиональной деятельности.

2. Паспорт ПС

5. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее - ГК РК 03-2007) «49.31 Городской и пригородный пассажирский наземный транспорт»;
2) основная цель вида экономической (области профессиональной) деятельности:
организация диспетчерской деятельности при перевозке пассажиров автомобильным транспортом;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Оператор диспетчерской службы пассажирских
автомобильных перевозок»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 3, по ОРК – 3;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4131 «Работники, занятые учетом, приемом и выдачей товаров»;
3) возможные наименования должности (профессии): оператор диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок, оператор диспетчерской службы автовокзала, оператор диспетчерской службы такси, оператор диспетчерской службы перевозок;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом процесса диспетчерского управления автотранспортными средствами при перевозке пассажиров автомобильным транспортом;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 1 «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Диспетчер пассажирских автомобильных перевозок»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4, по ОРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 3146 «Диспетчеры (кроме авиационных)»;
3) возможные наименования должности (профессии): диспетчер центральной диспетчерской службы автобусного парка, диспетчер автовокзала, диспетчер пассажирских автомобильных перевозок;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности - осуществление субъектом организации и контроля процесса диспетчерского управления автотранспортными средствами при перевозке пассажиров автомобильным транспортом;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в таблице 2 «Возможные места работы, требования к условиям труда, образованию и опыту работы» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

8. Перечень единиц ПС приведен в таблицах 1 - 2 приложения 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единицы ПС.

5. Описание единиц ПС

9. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

10. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
11. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренным в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

12. Разработчиком ПС является Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан.
13. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к Профессиональному стандарту
«Организация диспетчерской деятельности
при перевозке пассажиров
автомобильным транспортом»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень ОРК	Разряд по ЕТКС
1	Осуществление диспетчерского управления автотранспортными средствами при перевозке пассажиров автомобильным транспортом	Оператор диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок	Оператор диспетчерского движения и погрузочно-разгрузочных работ на автомобильном (морском, речном) транспорте	3	-
2	Организация и контроль за процессом диспетчерского управления автотранспортными средствами при перевозке пассажиров автомобильным транспортом	Диспетчер пассажирских автомобильных перевозок	Диспетчер автомобильного транспорта	4	-

Примечание: ЕТКС - Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к Профессиональному стандарту
«Организация диспетчерской деятельности
при перевозке пассажиров
автомобильным транспортом»

Таблица 1

1. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы оператора диспетчерской
службы пассажирских автомобильных перевозок

Возможные места работы по профессии (организации)		Диспетчерские службы автотранспортных организаций, специализирующихся на перевозке пассажиров
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
3	Общее среднее образование, профессиональная подготовка (курсы на базе организации образования по программам профессиональной подготовки до одного года или обучение в организации) и практический опыт работы		6 месяцев на 3 уровне ОРК (опыт работы по специальности не менее 6 месяцев)
	Техническое (среднее специальное или среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности		Без опыта работы

Таблица 2

2. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы диспетчера пассажирских
автомобильных перевозок

Возможные места работы по профессии (организации)		Диспетчерские службы автотранспортных организаций, специализирующихся на перевозке пассажиров
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень ОРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое (среднее специальное или среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности и практический опыт работы		3 года на 3 уровне ОРК

Приложение 3
к Профессиональному стандарту
«Организация диспетчерской деятельности
при перевозке пассажиров
автомобильным транспортом»

Перечень единиц ПС

Таблица 1

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Оператор
диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Обеспечение выполнения плана пассажирских перевозок автомобильным транспортом
Ф 2	Координация работы автотранспортных средств при осуществлении перевозки пассажиров автомобильным транспортом
Ф 3	Оперативный учет хода процесса пассажирских перевозок автомобильным транспортом

Таблица 2

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Диспетчер
пассажирских автомобильных перевозок»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работы водителей пассажирских автотранспортных средств
Ф 2	Контроль за работой водителей пассажирских автотранспортных средств

Примечание: Ф – функция.

Приложение 4
к Профессиональному стандарту
«Организация диспетчерской деятельности
при перевозке пассажиров
автомобильным транспортом»

Описание единиц ПС

Таблица 1

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Оператор
диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок»

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Указания и распоряжения непосредственного руководителя	Путевая документация, вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 1-1 Выполнение распоряжений диспетчера пассажирских автомобильных перевозок	Навыки работы со средствами коммуникации и связи, вычислительной техникой	Знание по эксплуатации применяемых технических средств обработки и передачи информации, норм охраны труда, техники безопасности, производственной санитарии и противопожарной защиты
	Путевые листы	Путевые листы	З 1-2 Заполнение, выдача и прием путевых листов и проверка правильности оформления путевых листов	Навыки оформления и контроля за правильностью заполнения путевых листов	Знание порядка оформления, выдачи приема и обработки путевой документации
	Графики выпуска автотранспортных средств на линию, графики движения и исполнения заказов на таксомоторы	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 1-3 Контроль за соблюдением графиков выпуска на линию и движением автотранспортных средств на маршрутах, исполнением заказов на таксомоторы	Практические навыки по осуществлению контроля за выполнением графика перевозок и своевременным исполнением заказов на перевозки	Знание внутреннего трудового распорядка, и документов, касающихся деятельности диспетчерской движения
	Путевая документация, регистрационный журнал или электронная база данных	Путевая документация, регистрационный журнал или электронная база данных	З 1-4 Осуществление регистрации путевой документации в регистрационных журналах или создание банка данных	Навыки по ведению учетной документации или банка данных	Знание порядка регистрации путевой документации в регистрационных журналах или в банке данных
	Записи показаний спидометра, получения горюче-смазочных материалов, остатков горюче-смазочных материалов	Записи показаний спидометра, получения горюче-смазочных материалов, остатков горюче-смазочных материалов	З 1-5 Контроль правильности записей показаний спидометра, получения и остатков горюче-смазочных материалов	Практические навыки по осуществлению контроля за правильностью выполнения записей показаний спидометра, записей о получении и остатке горюче-смазочных материалов	Знание по эксплуатации автотранспортных средств и установленного порядка ведения записей показаний спидометра, записей о получении и остатке горюче-смазочных материалов
	Путевые листы	Путевые листы	З 1-6 Выявление в путевых листах записей о допущенных водителями нарушениях правил дорожного движения, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 ноября 1997 года № 1650 «Об утверждении Правил дорожного движения Республики Казахстан, Основных положений по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанностей должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения и Перечня оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам»	Практические навыки по осуществлению контроля за правильностью выполнения записей показаний спидометра, записей о получении и остатке горюче-смазочных материалов	Знание по эксплуатации автотранспортных средств и установленного порядка ведения записей показаний спидометра, записей о получении и остатке горюче-смазочных материалов
	Полученные данные о работе автотранспортных средств	Сменно-суточные задания, путевая документация, вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 1-7 Сверка полученных данных о работе автотранспортных средств со сменно-суточными заданиями, выявление отклонений и причин их возникновения	Навыки по выявлению в путевых листах записей о допущенных водителями нарушениях правил дорожного движения, утвержденных постановлением Правительства от 25 ноября 1997 года № 1650 «Об утверждении Правил дорожного движения Республики Казахстан, Основных положений по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанностей должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения и Перечня оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам»	Знание порядка заполнения путевых листов и правил дорожного движения, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 25 ноября 1997 года № 1650 «Об утверждении Правил дорожного движения Республики Казахстан. Основных положений по допуску транспортных средств к эксплуатации и обязанностей должностных лиц и участников дорожного движения по обеспечению безопасности дорожного движения и Перечня оперативных и специальных служб, транспорт которых подлежит оборудованию специальными световыми и звуковыми сигналами и окраске по специальным цветографическим схемам»
	Дорожно-транспортная дисциплина водителей, учет работы автотранспортных средств		З 1-8 Контроль за соблюдением водителями автотранспортных средств дорожно-транспортной дисциплины и ведение учета работы автотранспортных средств	Навыки по сверке полученных данных о работе автотранспортных средств со сменно-суточными заданиями, выявлению отклонений	Знание положений о порядке организации перевозок и оперативного управления перевозочным процессом
Ф 2	Оперативная связь с клиентурой, автовокзалами, автостанциями и кассами	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 2-1 Осуществление оперативной связи с клиентурой, автовокзалами, автостанциями и кассами	Навыки по получению и передаче клиентам и водителям автотранспортных средств оперативной информации с помощью средств коммуникации и связи	Знание порядка и методов осуществления связи с клиентурой, автовокзалами, автостанциями и кассами
	Оперативная информация о ходе процесса перевозки пассажиров автомобильным транспортом		З 2-2 Передача информации о наполнении пассажирских автотранспортных средств, времени проследования конкретных промежуточных пунктов, прибытия на конечный пункт маршрута, простоях на линии по причине технической неисправности, о преждевременных возвратах в парк, опозданиях на маршрутах, несвоевременном прибытии пассажирских автотранспортных средств		Знание порядка и методов получения и передачи данных о ходе работы автотранспортных средств на маршрутах, расстояния перевозок, маршрутов, расписания движения и расположения остановочных пунктов
	Оперативная информация об условиях работы на маршруте		З 2-3 Получение и доведение до водителей сообщений об условиях и особенностях перевозок на маршрутах, состоянии дорог, особенностях движения на отдельных участках, а также сводки метеослужбы и прогноза погоды		Знание порядка и методов получения и передачи данных о производственной обстановке водителям автотранспортных средств на маршруте
Ф 3	Оперативная информация о движении автотранспортных средств на линии	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 3-1 Осуществление контроля за движением автотранспортных средств на линии, качеством перевозок и обслуживания пассажиров	Практические навыки по осуществлению контроля за ходом перевозочного процесса	Знание правил перевозки пассажиров и багажа автомобильным транспортом, утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан от 2 июля 2011 года № 767 «Об утверждении Правил перевозок пассажиров и багажа автомобильным транспортом», основных положений Закона Республики Казахстан от 4 июля 2003 года «Об автомобильном транспорте», основ экономики, организации труда и управления, трудового законодательства Республики Казахстан
	Учет хода перевозочного процесса	Путевая документация, регистрационный журнал или электронная база данных, вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 3-2 Ведение оперативного учета хода перевозочного процесса	Навыки ведения оперативного учета хода перевозочного процесса	Знание положений о порядке организации перевозок и оперативного управления перевозочным процессом
	Журнал оперативных распоряжений	Журнал оперативных распоряжений	З 3-3 Ведение журнала оперативных распоряжений	Навыки ведения журнала оперативных распоряжений	Знание установленного порядка ведения журнала оперативных распоряжений

Таблица 2

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Диспетчер
пассажирских автомобильных перевозок»

Шифр	Предметы труда	Средства труда	Задачи	Умения и навыки	Знания
Ф 1	Работа операторов диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок	Средства коммуникации и связи	З 1-1 Руководство работой операторов диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок	Навыки постановки задач подчиненным, оценке результатов деятельности, определению недостаточности знаний и навыков	Знание нормативно-правовых актов по вопросам организации оперативного управления движением автомобильного транспорта, норм охраны труда, техники безопасности, производственной санитарии и противопожарной защиты
	Согласованное оперативное руководство перевозками		З 1-2 Обеспечение постоянной связи с клиентурой, автовокзалами, автостанциями и кассами для обеспечения согласованного оперативного руководства перевозками	Навыки конкретизации постановки задач подчиненным для осуществления связи с клиентурой, автовокзалами, автостанциями и кассами	Знание методов организации оперативной связи с участниками транспортного процесса для обеспечения согласованного оперативного руководства перевозками
	Задания и заявки на перевозки	Журнал регистрации заданий и заявок на перевозки	З 1-3 Регистрация заданий и заявок на перевозки	Навыки контроля за своевременным учетом поступающих заданий и заявок в установленном порядке	Знание внутреннего трудового распорядка, установленного в организации порядка делопроизводства
	Инструктаж водителей автотранспортных средств	Средства коммуникации и связи	З 1-4 Проведение инструктажа водителей автотранспортных средств об условиях и особенностях перевозок на маршрутах, состоянии дорог, особенностях движения на отдельных участках в конкретных метеорологических условиях	Навыки по организации и проведению производственных инструктажей	Знание схемы дорог и их состояния, расстояния перевозок, маршрутов и характера дорожных условий, маршрутной сети и условий движения, обеспечивающих безопасность перевозки
	Сверхнормативные простои автотранспортных средств	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи, методики ликвидации сверхнормативных простоев техники	З 1-5 Принятие мер по ликвидации сверхнормативных простоев автотранспортных средств	Навыки по принятию и реализации мер по ликвидации сверхнормативных простоев автотранспортных средств при осуществлении пассажирских автомобильных перевозок	Знание методов и способов ликвидации сверхнормативных простоев авто-транспортных средств, по эксплуатации автотранспортных средств, положения о рабочем времени и времени отдыха водителей автотранспортных средств, основ экономики, организации производства, труда и управления, основ законодательства о труде Республики Казахстан
	Расчет технико- эксплуатационных показателей	Путевые листы, вычислительная техника, утвержденная методика расчета технико-эксплуатационных показателей	З 1-6 Выполнение расчета в путевых листах соответствующих технико-эксплуатационных показателей	Навыки выполнения и проверки технико- эксплуатационных расчетов в путевых листах	Знание порядка оформления и обработки путевого листа, учета технико-эксплуатационных показателей
	Оперативное управление работой автотранспортных средств на линии	Средства коммуникации и связи	З 1-7 Принятие мер по включению резервных автотранспортных средств в движение на маршруте взамен преждевременно сошедших по техническим причинам, оперативному переключению автотранспортных средств с маршрута на маршрут, другой путь следования в связи с ремонтом дорог	Навыки по принятию и реализации мер по включению резервных автотранспортных средств в движение на маршруте, оперативному переключению автотранспортных средств с маршрута на маршрут	Знание производственной мощности организации и подразделений расписания движения и расположения остановочных пунктов, схемы дорог и их состояния, адресов организаций и режим их работы в районе обслуживания, расстояния перевозок, маршрутов и характера дорожных условий, маршрутной сети и условий движения, обеспечивающих безопасность перевозки
	Оказание технической помощи, вышедшим из строя автотранспортным средствам на линии		З 1-8 Организация оказания своевременной технической помощи, вышедшим из строя автотранспортным средствам на линии	Навыки по оперативному информированию ремонтных служб организаций	Знание расписания движения и расположения остановочных пунктов, схемы дорог, маршрутной сети, норм охраны труда, техники безопасности, производственной санитарии и противопожарной защиты
Ф 2	Выполнение плана перевозок, сменного задания водителями автотранспортных средств	Типовые меры по выполнению плана перевозок, сменного задания водителями автотранспортных средств, указания и распоряжения по принятию мер	З 2-1 Принятие мер по выполнению водителями автотранспортных средств плана по перевозкам и сменного задания	Навыки реализации мер по выполнению водителями автотранспортных средств плана по перевозкам и сменного задания	Знание основ экономики, организации труда и производства, экономики, организации производства, производственного планирования, труда и управления, основ законодательства о труде Республики Казахстан
	Контроль, учет и анализ работы автотранспортных средств	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи	З 2-2 Осуществление оперативного учета, контроля и анализа результатов работы автотранспортных средств	Навыки по осуществлению оперативного учета, контроля и анализа результатов работы автотранспортных средств
	Выполнение плана перевозок, сменного задания водителями автотранспортных средств	Отчетная документация по выполнению плана перевозок, сменного задания водителями автотранспортных средств	З 2-3 Контроль выполнения водителями автотранспортных средств плана по перевозкам и сменного задания	Навыки по организации и осуществлению проверки выполнения водителями автотранспортных средств плана по перевозкам и сменного задания
	Организация заполнения, выдачи и приема путевой документации	Указания и распоряжения для операторов диспетчерской службы пассажирских автомобильных перевозок	З 2-4 Организация заполнения, выдачи и приема путевых листов и документов, отражающих выполненную водителями работу	Навыки по организации правильного заполнения путевых листов и документов, отражающих выполненную водителями работу, выдачи и приему документов в установленном порядке	Знание порядка оформления, выдачи, приема и обработки путевых листов, сменных заданий и документов по выполненным перевозкам, перевозки пассажиров и багажа автомобильным транспортом
	Качество выполнения сменных заданий водителями автотранспортных средств	Данные по качеству работы автотранспортных средств при перевозке пассажиров на линии	З 2-5 Проведение анализа качества выполнения сменных заданий водителями автотранспортных средств	Навыки по анализу качества выполнения сменных заданий водителями автотранспортных средств
	Документы по выполненным перевозкам	Путевая документация по выполненным перевозкам, установленные формы заполнения путевой документации	З 2-6 Проверка правильности оформления документов по выполненным перевозкам	Навыки по осуществлению проверки правильности оформления документов по выполненным перевозкам
	Контроль и учет транспортного процесса по перевозке пассажиров	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи, распоряжения и указания по принятию мер	З 2-7 Обеспечение контроля и учета выполненных перевозок пассажиров и принятие мер по оперативному устранению сбоев транспортных процессов	Навыки по учету выполненных перевозок пассажиров и принятию мер по оперативному устранению сбоев транспортных процессов	Знание методов и способов учета перевозок пассажиров и устранения сбоев транспортных процессов
	Оперативные сводки и рапорты о работе и происшествиях за смену	Вычислительная техника, средства коммуникации и связи, установленные формы сводок и рапортов	З 2-8 Составление оперативных сводок и рапортов о работе и происшествиях за смену	Навыки по составлению оперативных сводок и рапортов о работе и происшествиях за смену	Знание установленных сроков предоставления и порядка оформления оперативных сводок и рапортов о работе и происшествиях за смену
	Ведение журнала и книги дежурств	Журнал и книга дежурств	З 2-9 Ведение журнала и книги дежурств	Навыки по ведению диспетчерского журнала и книги дежурств	Знание порядка ведения диспетчерского журнала и книги дежурств

Примечание: З – задача.

Приложение 5
к Профессиональному стандарту
«Организация диспетчерской деятельности
при перевозке пассажиров
автомобильным транспортом»

Лист согласования

Название организации	Дата согласования
Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован _______________________________________
Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № _________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

"Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде диспетчерлік қызметті ұйымдастыру" кәсіби стандартын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрінің 2013 жылғы 20 қарашадағы № 903 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 19 желтоқсанда № 8966 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2016 жылғы 25 ақпандағы № 224 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Инвестициялар және даму министрінің м.а. 25.02.2016 № 224 бұйрығымен.

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 15 мамырдағы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған «Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде диспетчерлік қызметті ұйымдастыру» кәсіби стандарты бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Кадр және әкімшілік жұмыс департаменті (Е.Е. Хасенов):
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін, бұқаралық ақпараттар құралдарында ресми жариялануын, соның ішінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің интернет-ресурсында және Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының интранет-порталында орналастыруды;
3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он күнтізбелік күн ішінде «Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі Республикалық құқықтық ақпарат орталығы» Шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік мекемесінің «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға көшірмесін жолдауды;
4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде мемлекеттік тіркеу туралы және бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға жіберу туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр А. Жұмағалиев

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрі
_____________ Т. Дүйсенова
2013 жылғы 26 қараша

Қазақстан Республикасы
Көлік және коммуникация министрінің
2013 жылғы 20 қарашадағы
№ 903 бұйрығымен
бекітілген

«Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде
диспетчерлік қызметті ұйымдастыру» кәсіби стандарты

1. Жалпы бөлім

1. «Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде диспетчерлік қызметті ұйымдастыру» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) «Қалалық және қала маңындағы жер үсті жолаушылар көлігі» кәсіптік қызмет саласындағы біліктілік деңгейіне, құзыретіне, мазмұнына, сапасына және еңбек жағдайларына қойылатын талаптарды анықтайды және:
1) еңбек саласы мен кәсіби білім беру саласының өзара қарым-қатынасын реттеуге;
2) даярлау, біліктілікті арттыру және кәсіби қайта даярлау бағдарламаларын әзірлеу талаптарын регламенттеуге;
3) персоналды аттестаттау және сертификаттау кезінде қызметкерлердің құзыреттерін бағалау талаптарын регламенттеуге арналған.
2. КС негізгі пайдаланушылары:
1) білім беру ұйымдарының түлектері, қызметкерлер;
2) ұйымдардың басшылары, ұйымдардың персоналын басқару бөлімшелерінің басшылары мен мамандары;
3) білім берудің мемлекеттік бағдарламаларын әзірлейтін мамандар;
4) мамандардың кәсіби даярлығын бағалау және біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады.
3. КС негізінде біліктілік сипаттамалары, лауазымдық нұсқаулықтар, ұйымдардың үлгілік оқыту бағдарламалары, үлгілік оқыту жоспарлары, ұжымдық стандарттар әзірленеді.
4. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің еңбек қызметінің белгілі бір түрі шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – күрделілігі, еңбек қызметтерінің стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестігі параметрлері бойынша жіктелетін қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек мәні – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында қызметкердің іс-қимылы бағытталатын зат;
4) еңбек құралдары – қызметкердің еңбек мәнін бастапқы күйден өнімге айналдыру үшін пайдаланатын құралдары;
5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функциялары мен оларды орындауға қажеттi құзыреттiлiктердiң тұтас жиынымен құралған кәсіби қызмет саласының құрамдас бөлігі;
6) еңбек функциясы – бизнес-үдеріспен анықталатын және оларды орындауга қажетті құзыреттердің болуын болжамайтын еңбек қызметінің біріктірілген және дербес жиынтығын көрсететін еңбек қызметі түрлерінің бір бөлігі;
7) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негiзi (мiндетi, нысандары, технологиялары, соның iшiнде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) бар және ұқсас еңбек функциялары мен оларды орындайтын құзыреттiлiктерiнiң болжалды жиынынан тұратын саланың еңбек қызметi түрлерiнiң жиынтығы;
8) кәсіби стандарттың бірлігі – осы қызмет түрі үшін тұтас, аяқталған, қатысымды дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функциясының ашық сипаттамасы тұратын кәсіби стандарттың құрылымдық элементі;
9) кәсіп – арнайы дайындықтың, жұмыс тәжірибесінің нәтижесінде пайда болған арнайы теориялық білім мен практикалық дағдылар кешенін білуді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
10) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі және тәжірибесін қолдану қабілеті;
11) лауазым – қызметтік өкілеттіктер және қызметтік міндеттер шеңберін жүктейтін жұмыс берушінің құрылымдық бірлігі;
12) міндет – нақты бір еңбек мәндері мен құралдарын пайдалана отырып еңбек функциясын іске асырумен және нәтижеге қол жеткізумен байланысты іс-қимыл жиынтығы;
13) сала – өндіретін өнім, өндіріс технологиясы, негізгі қорлар мен жұмыс істейтіндердің кәсіби біліктері ортақ ұйымдар жиынтығы;
14) салалық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - СБШ)– салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;
15) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі - ҰБШ)– еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы;
16) функционалдық карта – бiр немесе өзге де кәсiби қызмет саласы шеңберінде белгілі бір қызмет түрiн орындайтын қызметкердің еңбек функциялары мен мiндеттерiнiң құрылымдық сипаттамасы.

2. КС паспорты

5. КС паспорты мынаны анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіптік қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі - 03-2007 ҚР МС) «49.31 Қалалық және қала маңындағы жер үсті жолаушылар көлігі»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіптік қызмет саласының) негізгі мақсаты:
автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде диспетчерлік қызметті ұйымдастыру;
3) осы КС 1-қосымшасына сәйкес біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің)түрлері.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсіптің) карточкалары

1-параграф «Жолаушылар автомобиль тасымалы диспетчерлік
қызметінің операторы»

6. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 3, СБШ бойынша – 3;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптауышы базалық тобы бойынша (бұдан әрі – ҚР МС 01-2005): 4131 «Тауарларды кабылдау және тапсыру, есепке алумен шұғылданатын жұмысшылар»;
3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: жолаушылар автомобиль тасымалы диспетчерлік қызметінің операторы, автовокзал диспетчерлік қызметінің операторы, такси диспетчерлік қызметінің операторы, тасымалдау диспетчерлік қызметінің операторы;
4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - субъектімен автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде автокөлік құралдарын диспетчерлік басқару процесін жүзеге асыру;
5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіптік білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жолаушылар автомобиль тасымалы диспетчерлік қызметінің операторының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 1-кестесінде келтірілген.

2-параграф «Жолаушылар автомобиль тасымалының диспетчері»

7. Еңбек қызмет түрінің (кәсіптің) карточкасы мынадан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4, СБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыныптауышы базалық тобы бойынша (бұдан әрі – ҚР МС 01-2005): 4131 «Диспетчерлер (авиациалықтан басқа)»
3) лауазымның (кәсіптің) ықтимал атаулары: автобус паркінің орталық диспетчер қызметінің диспетчері, автовокзал диспетчері, жолаушылар автомобиль тасымалы диспетчері;
4) атқарылатын еңбек қызметінің жиынтық сипаттамасы - субъектімен автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау кезінде автокөлік құралдарын диспетчерлік басқару процесін ұйымдастыру мен бақылауды жүзеге асыру;
5) ықтимал жұмыс орындары, жұмысшының кәсіптік білімі мен оқуына қойылатын талаптар, біліктілікті растайтын сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшасының «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жолаушылар автомобиль тасымалының диспетчерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» деген 2-кестесінде келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізбесі

8. КС бірліктерінің тізбесі осы КС 3-қосымшасының 1, 2-кестелерінде келтірілген және шифр мен КС бірліктері атауларынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

9. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4–қосымшасының 1, 2-кестелерінде келтірілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

10. Осы КС негізінде мамандардың кәсіптік дайындығын бағалау және біліктілік сәйкестігін растау саласындағы ұйымдармен сертификаттар беріледі.
11. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері сертификат алу үшін игеру қажет болатын осы КС 3-қосымшасында көзделген КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес анықталады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркелуі

12. КС әзірлеушісі Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі болып табылады.
13. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында келтірілген.

«Автомобиль көлігімен жолаушыларды
тасымалдау кезінде диспетчерлік
қызметті ұйымдастыру»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің (кәсіптің)
түрлері

р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының процестерін ескерумен кәсіптің атауы	ҚР 01-2005 МС сәйкес кәсіп атауы	СБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряды
1	Жолаушыларды автомобиль көлігімен тасымалдау кезінде автокөлік құралдарын диспетчерлік басқаруды жүзеге асыру	Жолаушылар автомобиль тасымалдары диспетчерлік қызметінің операторы	Автомобиль көлігіндегі (теңіз, өзен) диспетчерлік қозғалыстың және тиеп-түсіру жұмыстарының операторы	3	-
2	Жолаушыларды автомобиль көлігімен тасымалдау кезінде автокөлік құралдарын диспетчерлік басқару процесін бақылауды ұйымдастыру	Жолаушылар автомобиль тасымалдары операторы	Автомобиль көлігі диспетчері	4	-

Ескертпе: БТБА – Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы.

«Автомобиль көлігімен жолаушыларды
тасымалдау кезінде диспетчерлік
қызметті ұйымдастыру»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1-кесте

1. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жолаушылар автомобиль
тасымалының диспетчерлік қызметі операторының еңбек
жағдайларына, біліміне және тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (ұйымдар)		Жолаушыларды тасымалдаумен айналысатын автокөлік ұйымдарының диспетчерлік қызметтері
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім алу және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
3	Ортақ орта білімі, кәсіби даярлығы (кәсіби даярлық бағдарламалары бойынша білім беруді ұйымдастыру базаларының курстары бір жылға дейін немесе ұйымда оқыту) және практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3-деңгейі бойынша 6 ай (мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесі кем дегенде 6 ай)
	Тиісті мамандығы бойынша техникалық білімі (орта арнайы немесе орта кәсіби)		Жұмыс тәжірибесіз

2-кесте

2. Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жолаушылар автомобиль
тасымалының диспетчерінің еңбек жағдайларына, біліміне және
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша болуы мүмкін жұмыс орындары (ұйымдар)		Жолаушыларды тасымалдаумен айналысатын автокөлік ұйымдарының диспетчерлік қызметтері
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
СБШ біліктілік деңгейі	Кәсіптік білім алу және оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Тиісті мамандығы бойынша техникалық білімі (орта арнайы немесе орта кәсіптік) және практикалық жұмыс тәжірибесі		СБШ 3 деңгейінде 3 жыл

«Автомобиль көлігімен жолаушыларды
тасымалдау кезінде диспетчерлік
қызметті ұйымдастыру»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізімі

1-кесте

1. «Жолаушылар автомобиль тасымалы диспетчерлік қызметінің
операторы» еңбек қызметінің (кәсіптің) түрі

Шифрі	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау жоспарын орындауды қамтамасыз ету
Ф 2	Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдауды жүзеге асыру барысындағы автокөлік құралдарының жұмысын үйлестіру
Ф 3	Автомобиль көлігімен жолаушыларды тасымалдау процесі барысын жедел есепке алу

2-кесте

2. «Жолаушылар автомобиль тасымалының диспетчері» еңбек
қызметінің (кәсіптің) түрі

Шифрі	Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірлігінің) атауы
Ф 1	Жолаушылар автокөлік құралдары жүргізушілерінің жұмысын ұйымдастыру
Ф 2	Жолаушылар автокөлік құралдары жүргізушілерінің жұмысын бақылау

Ескертпе: Ф – функция.

«Автомобиль көлігімен жолаушыларды
тасымалдау кезінде диспетчерлік
қызметті ұйымдастыру»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипатты

1-кесте

1. «Жолаушылар автомобиль тасымалы диспетчерлік қызметінің
операторы» еңбек қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифрі	Еңбек заттары	Еңбек құралдары	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білім
Ф1	Тікелей басшының бұйрықтары мен нұсқаулары	Жол құжаттамасы, есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары	М 1-1 Жолаушылар автомобиль тасымалдары диспетчерінің өкімдерін орындау	Коммуникация және байланыс құралдарымен, есептеу техникасымен жұмыс дағдылары	Қолданыстағы техникалық құралдарды пайдалануды, ақпаратты өңдеу және жіберуді, еңбекті қорғау нормаларын, қауіпсіздік техникасын, өндірістік санитария және өртке қарсы қорғанысты білу
	Жол парақтары	Жол парақтары	М 1-2 Жол парақтарын толтыру, беру және қабылдау және жол парақтарының дұрыс рәсімделуін тексеру	Жол парақтарын рәсімдеу және толтыру дұрыстығын қадағалау дағдылары	Жол құжаттамасын рәсімдеу, қабылдау және өңдеу тәртібін білу
	Автокөлік құралдарының жолға шығу кестесі, қозғалыс кестесі және таксомоторларға тапсырыс беруін орындау	Есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары	М 1-3 Жолға шығу кестесін сақтауды бақылау және автокөлік құралдарының маршруттарға шығу қозғалысын, таксомоторларына тапсырыс беруін орындау	Тасымалдау кестесінің орындалуын және тасымалға уақытында тапсырыс беруді орындауын бақылауды жүзеге асыру бойынша практикалық дағдылар	Ішкі еңбек тәртібін және диспетчерлік қозғалыс қызметіне қатысты құжаттарды білу
	Жол құжаттамасы, тіркеу журналы немесе электрондық дерекқор	Жол құжаттамасы, тіркеу журналы немесе электрондық дерекқор	М 1-4 Тіркеу журналына жол құжаттамасын тіркеуді жүзеге асыру немесе дерекқорды құру	Есеп құжаттамасын немесе деректер банкісін жүргізу дағдылары	Жол құжаттамасын тіркеу журналында немесе деректер банкісінде тіркеу тәртібін білу
	Спидометр көрсеткіштерінің, жанар-жағар май материалдарын алу, жанар-жағар май материалдары қалдықтарының жазбалары	Спидометр көрсеткіштерінің, жанар-жағар май материалдарын алу, жанар-жағар май материалдары қалдықтарының жазбалары	М 1-5 Спидометр көрсеткіштерінің, жанар-жағар май материалдарын алу және жанар-жағар май материалдары қалдықтары жазбаларының дұрыстығын тексеру	Спидометр көрсеткіші жазбаларының, жанар-жағар май материалдарын қабылдау және қалдығы туралы жазбалардың дұрыстығын бақылауды жүзеге асырудағы практикалық дағдылары	Автокөлік құралдарын пайдалану және спидометр көрсеткіші жазбаларын белгіленген жүргізу тәртібін, жанар-жағар май материалдардың қалдықтары туралы жазбаларды білу
	Жол парақтары	Жол парақтары	М 1-6 Жол парақтарында жүргізушілердің «Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң тiзбесiн бекiту туралы», Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 25 қарашадағы № 1650 қаулысымен бекітілген жол қозғалысы ережелерінің жіберген бұзушылықтары туралы жазбаларды анықтау	Жол парақтарында жүргізушілердің «Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң тiзбесiн бекiту туралы», Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 25 қарашадағы № 1650 қаулысымен бекітілген жол қозғалысы ережелерінің жіберген бұзушылықтары туралы жазбаларды анықтау бойынша дағдылары	Жол парақтарын толтыру тәртібін және «Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң тiзбесiн бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 25 қарашадағы № 1650 қаулысымен бекітілген жол қозғалысы ережелерін білу
	Автокөлік құралдарының жұмысы туралы алынған деректер	Кезектік-тәуліктік тапсырма, жол құжаттамасы, есептеу техникасы,техника, коммуникация және байланыс құралдары	М 1-7 Кезектік-тәуліктік тапсырмалармен автокөлік құралдарының жұмысы туралы алынған деректер салыстыру, ауытқуларды және олардың шығу себебін анықтау	Кезектік-тәуліктік тапсырмалармен автокөлік құралдарының жұмысы туралы алынған деректерді салыстыру, ауытқуды анықтау дағдылары	Тасымалдауды ұйымдастыру тәртібі және тасымалдау процесін жедел басқару туралы ережелерді білу
	Жүргізушілердің жол-көліктік тәртібі, автокөлік құралдарының жұмыс есебі		М 1-8 Автокөлік құралдары жүргізушілерінің жол-көлік тәртібін сақтауын бақылау және автокөлік құралдарының жұмысын есепке алуын жүргізу	Автокөлік құралдарының жұмысын есепке алу және өндірістік тәртіпті бақылау дағдылар	Автокөлік құралдарының жұмысын есепке алу тәртібін, ішкі еңбек тәртібін, «Қазақстан Республикасы Жол қозғалысының ережелерiн, Көлiк құралдарын пайдалануға жiберу жөнiндегi негiзгi ережелер мен жол қозғалысының қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету бойынша лауазымды адамдар мен жол қозғалысына қатысушылардың мiндеттерiн және Арнайы түстiк-графикалық схемалар бойынша арнайы түстiк және дыбыстық белгiлермен жабдықталуға және боялуға жататын жедел және арнайы қызметтердiң, көлiктiң тiзбесiн бекiту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1997 жылғы 25 қарашадағы № 1650 қаулысымен бекітілген жол қозғалысы ережелерін, «Автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 2 шілдедегі № 767 қаулысымен бекітілген автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидасын білу
Ф2	Клиентурамен, автовокзалдармен, автостанциялармен және кассалармен жедел байланыс	Есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары	М 2-1 Клиентурамен, автовокзалдармен, автостанциялармен және кассалармен жедел байланысты жүзеге асыру	Клиенттер мен автокөлік құралдарының жүргізушілеріне коммуникация және байланыс құралдары көмегімен жедел ақпаратты алу және жеткізу дағдылары	Клиентурамен, автовокзалдармен, автостанциялармен және кассалармен байланысты жүзеге асыру тәртібі мен әдістерін білу
	Жолаушыларды автомобиль көлігімен тасымалдау процессі туралы жедел ақпарат		М 2-2 Жолаушылар автокөлік құралдарының толуы, нақты аралық пункттерді жүріп өту уақыты, маршруттың соңғы пунктіне келуі, техникалық ақаулық себебі бойынша жолда тұрып қалуы, маршруттардағы кешігулер, жолаушылар автокөлік құралдарының уақытында келмеуі туралы ақпаратты жіберу		Маршруттағы автокөлік құралдарының жұмыс барысы туралы деректерді алу мен қабылдау тәртібі мен әдістерін, тасымалдау арақашықтығын, қозғалыс кестесін және тоқтау пункттерінің орналасуын білу
	Маршруттағы жұмыс жағдайлары туралы жедел ақпарат		М 2-3 Жүргізушілерге маршруттағы тасымалдаудың ерекшеліктері мен талаптары туралы хабарламаны, жолдардың жағдайын, жеке учаскелерде қозғалыс ерекшеліктерін, сондай-ақ метеоқызметтің дерегін және ауа райы туралы хабарлау		Маршруттағы автокөлік құралдарының жүргізушілеріне өндірістік жағдай туралы деректерді қабылдау мен алу тәртібі мен әдістерін білу
Ф3	Автокөлік құралдарының жолдағы қозғалысы туралы жедел ақпарат	Есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары	М 3-1 Жолдағы автокөлік құралдарының қозғалысын, тасымал сапасын және жолаушыларға қызмет көрсетуін бақылауды жүзеге асыру	Тасымалдау процесі барысын бақылауды жүзеге асырудың практикалық дағдылары	«Автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 2 шілдедегі № 767 қаулысымен бекітілген автомобиль көлігімен жолаушылар мен багажды тасымалдау қағидасын, «Автомобиль көлігі туралы» 2003 жылғы 4 шілдедегі Қазақстан Рреспубликасы Заңының негізгі ережелерін, экономика негіздерін, еңбек және басқаруды ұйымдастыруды, Қазақстан Рреспубликасының еңбек заңнамаларын білу
	Тасымалдау процесінің барысын есепке алу	Жол құжаттамасы, тіркеу журналы немесе электрондық дерекқор, есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары	М 3-2 Тасымалдау процессінің барысын жедел есепке алу	Тасымалдау процесі барысын есепке алуды жүргізу дағдылары	Тасымалдауды ұйымдастыру және тасымалдау процесін жедел басқару тәртібі туралы ережелерді білу
	Жылдам өкімдер журналы	Жылдам өкімдер журналы	М 3-3 Жылдам өкімдер журналын жүргізу	Жедел үкімдердің журналын жүргізу дағдылары	Жедел үкімдердің журналын жүргізудің белгіленген тәртібін білу

2–кесте

2. «Жолаушылар автомобиль тасымалының диспетчері» еңбек
қызметінің (кәсібінің) түрі

Шифр	Еңбек заттары	Еңбек құралы	Міндеттер	Шеберлігі және дағдылары	Білімі
Ф1	Жолаушылар автомобиль тасымалдарының диспетчерлік қызметі операторларының жұмысы	Коммуникация және байланыс құралдары	М 1-1 Жолаушылар автомобиль тасымалдарының диспетчерлік қызметі операторларының жұмысын басқару	Бағынышты қызметкерлерге міндеттерді қою, қызмет нәтижесін бағалау, білім мен дағдыларды анықтау дағдылары	Автомобиль көлігінің қозғалысын жедел басқаруды ұйымдастыру мәселелері бойынша нормативтік-құқықтық актілерді, еңбекті қорғау нормаларын, қауіпсіздік техникасын, өндірістік санитария және өртке қарсы қорғанысты білу
	Тасымалдардың келісілген жылдам басқарылуы		М 1-2 Тасымалдардың келісілген жылдам басқаруын қамтамасыз ету үшін клиентурамен, автовокзалдармен, автостанциялармен және кассалармен тұрақты байланысын қамтамасыз ету	Клиентурамен, автовокзалдармен, автостанциялармен және кассалармен байланысты жүзеге асыру үшін бағынышты қызметкерлерге міндеттерді қоюды нақтылау дағдылары	Тасымалдардың келісілген жылдам басқаруын қамтамасыз ету үшін көлік процесінің қатысушыларымен жедел байланысты ұйымдастыру әдістерін білу
	Тасымалдауға тапсырыс беру және тапсырмалар	Тасымалдауға тапсырыс беру және тапсырмаларын тіркеу журналы	М 1-3 Тасымалдауға тапсырыс беруді және тапсырмаларды тіркеу	Белгіленген тәртіпте түсіп жатқан тапсырысты және тапсырмаларды уақытында есепке алуды қадағалау дағдылары	Ішкі еңбек тәртібін, ұйымда белгіленген іс жүргізу тәртібін білу
	Автокөлік құралдары жүргізушілеріне нұсқаулық жүргізу	Коммуникация және байланыс құралдары	М 1-4 Автокөлік құралдары жүргізушілеріне маршруттағы тасымалдаулардың ерекшеліктері мен талаптары, жолдардың жағдайлары, нақты метеорологиялық жағдайдағы жеке учаскелерде қозғалыс ерекшеліктері туралы нұсқаулық жүргізу	Өндірістік нұсқаулықтарды ұйымдастыру мен жүргізу бойынша дағдылары	Жолдың сызбасын және олардың жағдайын, маршруттарды және жол шарттарының сипатын, маршруттық желіні және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қозғалыс жағдайларын білу
	Автокөлік құралдарының нормативтен тыс тұруы	Есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары, техниканың нормативтен тыс тұрып қалуын жою әдістемесі	М 1-5 Автокөлік құралдарының нормативтен тыс тұруын жою шараларын қолдану	Жолаушылар автомобиль тасымалдарын жүзеге асыру кезінде автокөлік құралдарының нормативтен тыс тұрып қалуын жою шараларын қолдану және іске асыру дағдылары	Автокөлік құралдарының нормативтен тыс тұрып қалуын жою әдістері мен тәсілдерін, автокөлік құралдарын пайдалануын, автокөлік құралдары жүргізушілерінің жұмыс уақыты мен демалу уақыттары туралы ережені, экономика, өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастыру негіздерін, Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасы негіздерін білу
	Техникалық-экономикалық көрсеткіштердің есебі	Жол парақтары, есептеу техникасы, техникалық-пайдалану көрсеткіштерін есептеудің бекітілген әдістемесі	М 1-6 Жол парақтарында тиісті техникалық- пайдалану көрсеткіштерін есептеуді орындау	Жол парақтардағы техникалық пайдалану есептеуін орындау және тексеру дағдылары	Жол парағын ресімдеу мен өңдеу тәртібін, техникалық пайдалану көрсеткіштерінің есебін білу
	Жолдағы автокөлік құралдарының жұмысын жылдам басқару	Коммуникация және байланыс құралдары	М 1-7 Маршруттағы қозғалысқа техникалық және басқа да себептерге байланысты уақытынан бұрын кеткендер орнына резервті автокөлік құралдарын қосу, автокөлік құралдарын жолдарды жөндеуге байланысты маршруттан маршрутқа, басқа жүру жолына жедел ауыстыру бойынша шаралар қабылдау	Резервтегі автокөлік құралдарын маршрут бойынша қозғалысқа қосу және автокөлік құралдарын маршруттан маршрутқа жедел ауыстыру шараларын қабылдау және оны іске асыру дағдылары	Ұйым мен бөлімшелердің өндіріс қуаттылығын және қозғалыс кестесін және аялдама пункттерінің орналасу орнын, жолдардың сызбаларын және олардың күйін, кәсіпорын мекен жайларын және олардың қызмет көрсету ауданындағы жұмыс режимін, тасымалдау арақашықтығын және жол шарттарының сипатын, маршруттық желіні және тасымалдау қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қозғалыс шарттарын білу
	Жолдағы бұзылған автокөлік құралдарына техникалық көмек көрсету		М 1-8 Жолдағы бқзылған автокөлік құралдарына уақытында техникалық көмек көрсетуді ұйымдастыру	Ұйымның жөндеу қызметтеріне жылдам хабарлау дағдылары	Қозғалыс кестесін және аялдама пункттері орналасқан орнын, жол сызбаларын, маршруттық желіні, еңбекті қорғау нормаларын, қауіпсіздік техникасын, өндірістік санитария және өртке қарсы қорғанысты білу
Ф2	Автокөлік құралдарының жүргізушілерімен тасымалдау жоспарын, ауысымдық тапсырманы орындау	Тасымалдау жоспарын, автокөлік құралдары жүргізушілерінің ауысымдық тапсырмаларын орындаудағы үлгілік шаралар, шараларды қолдану жөніндегі үкімдер мен нұсқаулар	М 2-1 Автокөлік құралдары жүргізушілерінің тасымалдау жоспарын және ауысымдық тапсырманы орындауы бойынша шаралар қолдану	Автокөлік құралдары жүргізушілерінің тасымалдау жоспарын және ауысымдық тапсырманы орындау шараларын іске асыру дағдылары	Экономика негіздерін, еңбекті және өндірісті ұйымдастыруды, экономиканы, өндірісті ұйымдастыруды, өндірістік жоспарлауды, еңбекті және басқаруды, Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасын білу
	Автокөлік құралдарының жұмысын бақылау, есеп және талдау	Есептеу техникасы, коммуникациясы және байланыс құралдары	М 2-2 Автокөлік құралдарын жедел есепке алу, қадағалау және талдау жұмыстарын жүзеге асыру	Автокөлік құралдарын жылдам есепке алу, бақылау және қорытындыларын талдау жұмысын жүзеге асыру дағдылары
	Автокөлік құраллдарының жүргізушілерінің кезектік тапсырмалары мен тасымалдау жоспарын орындауы	Тасымалдау жоспарын орындаудағы,автокөлік құраллдарының жүргізушілерінің кезектік тапсырмаларының есеп беру құжаттамасы.	М 2-3 Автокөлік құралдарының жүргізушілерінің тасымалдау жоспары және кезектік тапсырмасын орындалуын қадағалау	Автокөлік құралдары жүргізушілерінің тасымалдау жоспарын және ауысымдық тапсырмаларын орындағанын тексеруді ұйымдастыру мен жүзеге асыру дағдылары
	Жол құжаттамасын толтыруды, беруді және қабылдауды ұйымдастыру	Жолаушылар автомобиль тасымалдарының диспетчерлік қызметі операторларына нұсқаулар мен үкімдер	М 2-4 Жүргізушілердің орындаған жұмысын көрсететін жол парақтарын және басқа да құжаттарды толтыруды, беруді және қабылдауды ұйымдастыру	Белгіленген тәртіпте жүргізушілердің орындаған жұмысын көрсететін жол парақтарын және басқа да құжаттарды дұрыс толтыруды, беруді және қабылдауды ұйымдастыру дағдылары	Жол парақтарын ресімдеу, тапсыру, қабылдау және өңдеу тәртібін, орындалған тасымалдар бойынша ауысымдық тапсырмаларды және өзге де құжаттарды, автомобиль көлігімен жолаушыларды және багажды тасымалдау ережелерін білу
	Автокөлік құралдары жүргізушілерінің ауысымдық тапсырмаларының сапалы орындалуы	Жолдағы жолаушылар тасымалы кезіндегі автокөлік құралдары жұмысының сапасы бойынша деректер	М 2-5 Автокөлік құралдары жүргізушілерінің ауысымдық тапсырмаларын сапалы орындауына талдау жүргізу	Автокөлік құралдары жүргізушілерінің ауысымдық тапсырмаларды орындау сапасын талдау дағдылары
	Орындалған тасымалдар бойынша құжаттар	Орындалған тасымалдар бойынша жол құжаттамасы, жол құжаттамасын толтырудың белгіленген нысандары	М 2-6 Орындалған тасымалдар бойынша құжаттардың дұрыс рәсімделуін тексеру	Орындалған тасымалдар бойынша құжаттардың дұрыс ресімделгенін тексеру дағдылары
	Жолаушылар тасымалы бойынша көліктік процесті бақылау және есепке алу	Есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары, қолданылған шаралар туралы нұсқаулар және мен үкімдер	М 2-7 Орындалған жолаушылар тасымалын бақылау мен есепке алды қамтамасыз ету, көліктік процестегі істен шығуды жедел жою бойынша шаралар қабылдау	Орындалған жолаушылар тасымалын есепке алу және көліктік процестегі істен шығуды жедел жою бойынша шаралар қабылдау дағдылары	Жолаушы тасымалын есепке алу әдістері мен тәсілдерін және көліктік процестің бұзылуын жоюды білу
	Ауысымдағы жұмыстар және оқиғалар туралы жедел жиынтықтар мен рапорттар	Есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары, жедел жиынтықтар мен рапорттардың белгіленген нысандары	М 2-8 Ауысымдағы жұмыстар және оқиғалар туралы жедел жиынтықтар мен рапорттарды жасау	Ауысымдағы жұмыстар және оқиғалар туралы жедел жиынтықтар мен рапорттарды толтыру дағдылары	Ауысымдағы жұмыстар және оқиғалар туралы жедел жиынтықтар мен рапорттарды белгіленген мерзімде жеткізу және ресімдеу тәртібін білу
	Кезекшілік журналы мен кітабын жүргізу	Кезекшілік журналы мен кітабы	М 2-9 Кезекшілік журналы мен кітабын жүргізу	Диспетчерлік журналды және кезекшілік кітабын жүргізу дағдылары	Диспетчерлік журналды және кезекшілік кітабын жүргізу тәртібін білу

Ескертпе: М – міндет.

«Автомобиль көлігімен жолаушыларды
тасымалдау кезінде диспетчерлік
қызметті ұйымдастыру»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Ұйым атауы	Келісу күні
Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі

Осы КС ___________________________________________________ тіркелді.
Кәсіптік стандарттардың реестріне № ______________________ тіркелді.
Хат (хаттама) № ___________ Күні ______________________