Об утверждении профессиональных стандартов должностей служащих общих для всех отраслей экономической деятельности

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 31 декабря 2013 года № 691. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 февраля 2014 года № 9152. Утратил силу приказом Министра здравоохранения и социального развития Республики Казахстан от 15 декабря 2015 года № 971

Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения и социального развития РК от 15.12.2015 № 971 (вводится в действие с 01.01.2016).

В соответствии с пунктом 3 статьи 138-5 Трудового кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЮ:
1. Утвердить:
1) профессиональный стандарт «Деятельность по связям с общественностью» согласно приложению 1 к настоящему приказу;
2) профессиональный стандарт «Документационное обеспечение и делопроизводство» согласно приложению 2 к настоящему приказу;
3) профессиональный стандарт «Организационное обеспечение деятельности руководителей» согласно приложению 3 к настоящему приказу;
4) профессиональный стандарт «Управление персоналом (по бизнес направлениям: Менеджмент)» согласно приложению 4 к настоящему приказу;
5) профессиональный стандарт «Подбор кадров и подготовка кадров» согласно приложению 5 к настоящему приказу;
6) профессиональный стандарт «Научно-исследовательские работы по труду в сфере развития человеческих ресурсов» согласно приложению 6 к настоящему приказу;
7) профессиональный стандарт «Переводческое дело» согласно приложению 7 к настоящему приказу;
8) профессиональный стандарт «Социально-психологическая поддержка кадров» согласно приложению 8 к настоящему приказу;
9) профессиональный стандарт «Деятельность по обеспечению безопасности и охраны труда» согласно приложению 9 к настоящему приказу;
10) профессиональный стандарт «Деятельность в сфере обеспечения пропускной системы в здании и сохранность» согласно приложению 10 к настоящему приказу;
11) профессиональный стандарт «Юридическая деятельность» согласно приложению 11 к настоящему приказу;
12) профессиональный стандарт «Деятельность в области проведения лабораторных исследований на производстве» согласно приложению 12 к настоящему приказу;
13) профессиональный стандарт «Экономическая деятельность» согласно приложению 13 к настоящему приказу.
2. Департаменту труда и социального партнерства (Оспанов А.А.) в установленном законодательством порядке обеспечить государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан и его официальное опубликование.
3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Абсаттарова К.Б.
4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования.

Министр Т. Дуйсенова

Приложение 1
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Деятельность по связям с общественностью»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Деятельность по связям с общественностью» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
1) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
1) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
2) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
3) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее – ГК РК 03-2007) «70.21 Деятельность по взаимоотношениям и связью с общественностью»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): установление и поддержание взаимопонимания между организацией и ее общественностью;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
менеджер по связям с общественностью;
начальник отдела по связям с общественностью;
заместитель директора по связям с общественностью.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Менеджер по связям с общественностью»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2419 «Специалисты по предпринимательской деятельности, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): менеджер службы по связям с общественностью; пиар-менеджер;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
разработка и сопровождение благоприятного имиджа организации;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы менеджера по связям с общественностью» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Начальник отдела по связям с общественностью»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1234 «Руководители рекламно-информационных подразделений (служб)»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник службы по связям с общественностью;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
управление отношениями между организаций и средствами массовой информаций и поддержание информационного обмена;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника отдела по связям с общественностью» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Заместитель директора по связям с общественностью»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 7;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1210 «Руководители организаций»;
3) возможные наименования должности: начальник службы по связям с общественностью;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
руководство формированием, реализацией и развитием политики организации в области связей с общественностью;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заместителя директора по связям с общественностью» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

9. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

10. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

13. Разработчиком ПС является Республиканское государственное казенное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
14. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Деятельность по связям с общественностью»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Обеспечение взаимодействия организации со средствами массовой информации и общественными структурами.	Менеджер по связям с общественностью	Специалист по связям с общественностью	5	-
2		Начальник отдела по связям с общественностью	Начальник отдела (рекламно-информационного)	6	-
3		Заместитель директора по связям с общественностью	Заместитель генерального директора (директора)	7	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Деятельность по связям с общественностью»

1. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы менеджера по связям с
общественностью

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы не требуется

2. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы начальника отдела по связям с
общественностью

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в области средств массовой информаций не менее 3 лет

3. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы заместителя директора по
связям с общественностью

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
7	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности.		Опыт работы на руководящих должностях в области средств массовой информаций не менее 5 лет.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Деятельность по связям с общественностью»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Менеджер по связям с общественностью»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Взаимодействие со средствами массовой информации и общественными структурами
Ф 2	Организация мероприятий и подготовка информационных материалов для средств массовой информации
Ф 3	Разработка планов работы, их финансового и организационного обеспечения

Примечание: Ф - функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела по связям с общественностью»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Разработка концепции политики организации в области связей с общественностью
Ф 2	Руководство и координация работы сотрудников отдела, менеджеров по связям с общественностью, штатных социологов
Ф 3	Обеспечение связи со средствами массовой информаций и общественными структурами
Ф 4	Контроль эффективности деятельности организации в области связей с общественностью

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора по связям с общественностью»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Руководство формированием, реализацией и развитием политики организации в области связей с общественностью.
Ф 2	Выполнение представительских функций организации по взаимодействию со средствами массовой информации и общественными структурами.
Ф 3	Проведение комплексных исследований общественного мнения в области связей с общественностью.
Ф 4	Деятельность по внедрению передовых технологий в области связей с общественностью.
Ф 5	Руководство и координация работы структурных подразделений организации по связям с общественностью.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Деятельность по связям с общественностью»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Менеджер по связям с общественностью»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация и поддержание контактов со средствами массовой информации, информационными, рекламными, консалтинговыми агентствами, агентствами по связям с общественностью, издательствами, другими предприятиями и организациями, государственными и общественными структурами. Определение характера, содержания и носителей информационных сообщений, исходящих от организации. Обеспечение двусторонней связи с потребителями, партнерами, конкурентами и другими группами общественности.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Международные и казахстанские кодексы профессиональных и этических принципов в области связей с общественностью. Научно-методические материалы, перспективы и направления развития технологий. Основы экономики, предпринимательства, политологии, социологии, психологии, маркетинга, менеджмента, технология проведения и методы оценки качественных и количественных социологических исследований. Основы риторики и техники публичных выступлений.	Способность творчески и нестандартно мыслить, принимать оригинальные решения с целью повышения эффективности работы и создания творческой атмосферы. Грамотное выражение своих мыслей. Стремление к профессиональному совершенству. Стрессоустойчивость. Способность к исполнительской дисциплине и работы в команде. Способность контролировать свои эмоции. Способность устанавливать контакты с людьми. Способность речевого аппарата к интенсивной и длительной работе. Быть интересным для собеседника. Способность планировать свою деятельность во времени. Ориентация в окружающей обстановке, событиях. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству
Ф 2	Организация пресс-конференций, брифингов, медиа-мероприятий, бэкграунды, интервью руководителей организации в средствах массовой информации. Подготовка пресс-релизов, корпоративных бюллетеней и иных информационных материалов о деятельности организации для средств массовой информации. Постоянное проведение мониторинга информационных источников.	Основы логики и теории аргументации. Основы теории коммуникации. Прогнозы развития информационных процессов и сферы массовых коммуникаций. Знание конъюнктуры информационного рынка.
Ф 3	Обработка информации с применением современных технических средств связи и компьютерных технологий. Обеспечение взаимодействия структурных подразделений организации при совместной деятельности с общественностью.	Методы анализа статистической информации. Международные стандарты качества работы в области связей с общественностью. Стратегия развития и бизнес-план организации. Порядок составления и заключения договоров (контрактов) об информационном обеспечении программ и мероприятий. Методы сбора и обработки информации с применением технических средств связи и компьютерных технологий.

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела по связям с общественностью»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Разработка концепции внутренней и внешней политики организации и регулярная подготовка аналитических материалов для корректировки текущих планов деятельности организации. Разработка сметы расходов на осуществление политики организации в области связей с общественностью и организация проведения необходимого финансового учета.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан о средствах массовой информации и рекламе. Международные и казахстанские кодексы профессиональных и этических принципов в области связей с общественностью. Международные стандарты качества работы в области связей с общественностью.	Способность самостоятельно выбирать методы и средства по реализации задач по связям с общественностью. Способность направлять деятельность отдела на решение задач по реализации политики организации в области рекламы и связей с общественностью; Способность руководства и работы в коллективе. Представительские функции при взаимодействии со средствами массовой информации, общественными и коммерческими организациями, физическими лицами. Этика делового общения. Основы риторики и техники публичных выступлений. Ответственность за результаты проведенных исследований. Согласование со структурными подразделениями организации работ по защите информации и создании оптимальных информационных связей. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Постановка задач сотрудникам отдела. Оценка эффективности и стимулирование деятельности работников. Мотивация сотрудников на повышение профессионального уровня. Руководство по подготовке пресс-релизов, корпоративных бюллетеней и иных информационных материалов о деятельности организации для средств массовой информации.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Профиль, специализация, технология производства и особенности структуры организации. Основы политологии, социологии, психологии, маркетинга и менеджмента. Технология проведения и методы оценки качественных и количественных социологических исследований. Цели, стратегия развития и бизнес-план организации.
Ф 3	Обеспечение постоянной и эффективной двусторонней связи руководства организации с партнерами, конкурентами, различными группами общественности, средствами массовой информации, распространение информационно-рекламных материалов о деятельности организации. Разработка концепции корпоративного издания, официального WEB-ресурса и других информационных материалов, выпускаемых организацией. Организация пресс-конференций, брифингов, медиа-мероприятий, интервью руководителей организации в средствах массовой информации.	Передовые технологии, отечественный и зарубежный опыт в области связей с общественностью. Знание конъюнктуры информационного рынка.
Ф 4	Проведение комплексных исследований общественного мнения с целью повышения эффективности деятельности организации. Оперативное информирование руководства по всем вопросам сферы связей с общественностью, информационно-рекламной политики, программ продвижения на рынок товаров и услуг. Выполнение требований техники безопасности.	Методы анализа, планирования и прогнозирования информационных процессов и сферы массовых коммуникаций. Научно-методические материалы, методы проведения социологических исследований.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора по связям с общественностью»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Осуществление руководства по формированию, реализации, развитию политики организации в области связей с общественностью. Разработка концепции внешней и внутренней политики организации в области связей с общественностью. Оценка эффективности и стимулирования деятельности в области связей с общественностью.	Нормативно-правовые акты, относящиеся к вопросам регулирования сферы связей с общественностью. Законодательство Республики Казахстан о средствах массовой информации. Трудовое законодательство Республики Казахстан	Ответственность за планирование и разработку процессов деятельности, приводящий к существенным изменениям в области связей с общественностью. Самостоятельность в рамках стратегии деятельности предприятия по связям с общественностью. Ответственность в принятии решения о выборе и способах проведения изучения общественного мнения с целью повышения эффективности коммуникации организации с общественностью. Принятие решений по результатам анализа и внедрения новых информационных процессов и коммуникаций. Повышение управленческого профессионализма. Ответственность за планирование и разработку мероприятий в области связей с общественностью. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Комментарии и разъяснения действий и аспектов деятельности организации. Проведение пресс-конференций, брифингов, медиа-мероприятий, интервью в средствах массовой информации.	Кодексы профессиональных и этических принципов в области связей с общественностью. Международные стандарты качества работы в области связей с общественностью.
Ф 3	Руководство проведением социологических исследований по изучению общественного мнения на социальном пространстве функционирования организации. Корректировка программ, концепции внешней и внутренней политики организации по результатам социальных исследований. Мониторинг эффективности деятельности организации в области связей с общественностью.	Методология системного анализа проводимых социальных исследований в сфере связей с общественностью. Программы по изучению и определению мнения общественности о деятельности организации. Презентация аналитического материала по связям с общественностью.
Ф 4	Выбор форм и методов взаимодействия с общественностью, организациями, средствами массовой информации. Использование в работе технических устройств: диктофон, микрофон, фотоаппарат, видеокамера, офисная оргтехника.	Передовые технологии – отечественный и зарубежный опыт в области связей с общественностью. Системное решение задач и проблем в области связей с общественностью с применением инновационных подходов.
Ф 5	Проведение тренингов руководства организации по взаимодействию со средствами массовой информации, представителями общественности. Контроль за подготовкой и исполнением договоров и контрактов по информационному, рекламному, организационному и финансовому обеспечению программ и мероприятий в рамках отдельного направления деятельности организации.	Профиль, специализацию, технологию производства и особенности структуры организации.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Деятельность по связям с общественностью»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
Внесен в Реестр ПС, рег. № _________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата _____________

Приложение 2
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Документационное обеспечение и делопроизводство»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Документационное обеспечение и делопроизводство» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «82.19 Фотокопировальные работы, подготовка документации и прочие виды специализированного конторского обслуживания»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): организация, руководство, координация, контроль и реализация работ по документационному обеспечению предприятия.
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС.
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
машинистка;
делопроизводитель;
инспектор по контролю за исполнением поручений;
заведующий экспедицией;
документовед;
заведующий машинописным бюро;
заведующий копировально-множительным бюро;
заведующий канцелярией.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Машинистка»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4111 «Стенографистки и машинистки»;
3) возможные наименования должности (профессии): машинистка;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
выполнение машинописных работ с рукописных, машинописных и печатных оригиналов на пишущих машинах различных систем или персональном компьютере;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы машинистки» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Делопроизводитель»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4115 «Секретари, офис-менеджеры»;
3) возможные наименования должности (профессии): делопроизводитель;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
ведение учета прохождения документальных материалов, осуществление контроля за их исполнением;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы делопроизводителя» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Инспектор по контролю за исполнением поручений»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4190 «Административно - управленческий персонал»;
3) возможные наименования должности (профессии): инспектор по контролю за исполнением поручений;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает осуществление контроля за своевременным исполнением приказов, поручений и распоряжений руководителя, ведение учета прохождения документов;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инспектора по контролю за исполнением поручений» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Заведующий экспедицией»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1239 «Руководители подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): заведующий экспедицией;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает обеспечение сохранности документов и корреспонденции, своевременной доставки их адресатам;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заведующего экспедицией» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Документовед»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2432 «Бибилиотекари, библиографы, документоведы и специалисты родственных профессий»;
3) возможные наименования должности (профессии): документовед;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает технологические процессы работы с документами и документной информацией на основе использования организационной и вычислительной техники;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы документоведа» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 6 «Заведующий машинописным бюро»

11. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1239 «Руководители подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): заведующий машинописным бюро;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает осуществление контроля за сроками и качеством выполнения машинописных работ, обеспечение сохранности принимаемых документов и фонограмм;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заведующего машинописным бюро» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 7 «Заведующий копировально-множительным бюро»

12. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1239 «Руководители подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): заведующий копировально-множительным бюро;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает осуществление контроля за сроками и качеством выполнения копировальных и множительных работ, а также комплектностью сдаваемого заказчикам материала;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заведующего копировально-множительным бюро» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 8 «Заведующий канцелярией»

13. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1239 «Руководители подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): заведующий канцелярией;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает организацию работы канцелярии, обеспечение своевременной обработки поступающей и отправляемой корреспонденции, ее доставки по назначению, осуществление контроля за сроками исполнения документов и их правильным оформлением;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заведующего канцелярией» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

14. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

15. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемые на основе ПС

16. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
17. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

18. Разработчиком ПС является Республиканское государственное казенное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
19. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Документационное обеспечение
и делопроизводство»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Документационное обеспечение и делопроизводство	Машинистка	Машинистка	4
2		Делопроизводитель	Делопроизводитель	4
3		Инспектор по контролю за исполнением поручений	Инспектор по контролю за исполнением поручений	4-5
4		Заведующий экспедицией	Заведующий экспедицией	4-5
5		Документовед	Документовед	5
6		Заведующий машинописным бюро	Заведующая машинописным бюро	5
7		Заведующий копировально-множительным бюро	Заведующий копировально-множительным бюро	5
8		Заведующий канцелярией	Заведующий канцелярией	6

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Документационное обеспечение
и делопроизводство»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
машинистки

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4 (Машинистка II категории)	Среднее техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности		Без опыта работы, печатание со скоростью до 200 ударов в минуту
4 (Машинистка I категории)	Среднее техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности		Стаж работы не менее 1 года в области делопроизводства, печатание со скоростью свыше 200 ударов в минуту

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
делопроизводителя

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее профессиональное образование		Без опыта работы

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
инспектора по контролю за исполнением поручений

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее техническое и профессиональное образование		Опыт работы по профилю не менее 3 лет.
5	Высшее образование по специальности		Опыт работы не требуется

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заведующего экспедицией

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее техническое и профессиональное образование		Опыт работы не менее 1 года в должности экспедитора
5	Высшее образование по специальности		Опыт работы не требуется

5. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
документоведа

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (без категории)	Среднее техническое и профессиональное образование или высшее образование по соответствующей специальности		Опыт работы не требуется
5 (I категории)	Высшее образование по соответствующей специальности		Опыт работы не менее 3 лет в должности документоведа без категорий
5 (I категории)	Высшее образование по соответствующей специальности		Опыт работы не менее 2 лет в должности документоведа II категории

6. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заведующего машинописного бюро

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Среднее техническое и профессиональное образование		Опыт работы по профилю не менее 3 лет.

7. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заведующего копировально-множительным бюро

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Среднее техническое и профессиональное образование		Опыт работы по профилю не менее 3 лет.

8. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заведующего канцелярией

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее образование по соответствующей специальности		Опыт работы не менее 3 лет в области делопроизводства.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Документационное обеспечение
и делопроизводство»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Машинистка»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Машинописные работы на персональном компьютере.
Ф 2	Воспроизведение на компьютере записей и печать под диктовку.

Примечание: Ф – функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Делопроизводитель»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация ведения документации.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инспектор по контролю за исполнением поручений»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Учет директив руководства организации.
Ф 2	Контроль за состоянием исполнительской дисциплины
Ф 3	Разработка мероприятий по рационализации документооборота

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий экспедицией»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работы по экспедиции грузов и корреспонденции
Ф 2	Организация транспортировки, обеспечения средствами механизации труда
Ф 3	Организация работы по обеспечению сохранности перевозимой документации
Ф 4	Контроль по ведению учета, составлению отчетности работы экспедиции

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Документовед»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация ведения документации
Ф 2	Применение новейших информационных технологий (в том числе компьютерных) в работе с документационной информацией
Ф 3	Систематизация документального материала для сдачи в архив организации

6. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий машинописным бюро»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работы персонала машинописного бюро
Ф 2	Контроль выполнения работ
Ф 3	Обеспечение сохранности эксплуатируемого оборудования

7. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий копировально-множительным бюро»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работы персонала копировально-множительного бюро
Ф 2	Контроль выполнения работ
Ф 3	Обеспечение сохранности эксплуатируемого оборудования

8. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий канцелярией»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работы канцелярии.
Ф 2	Контроль ведения делопроизводства.
Ф 3	Совершенствование деятельности канцелярии.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Документационное обеспечение
и делопроизводство»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Машинистка»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Выполнение машинописных работ с рукописных, машинописных и печатных оригиналов на персональном компьютере.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Основы машинописи. Правила орфографии и пунктуации. Отраслевые стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации (далее - УСОРД). Порядок расположения материала при печатании различных документов. Правила печатания служебных документов с использованием типовых форм. Основы научной организации труда при производстве машинописных работ. Правила эксплуатации персональных компьютеров, принтеров, сканеров, диктофонов, магнитофонов.	Ответственность за результаты выполненных работ. Аккуратность печатного материала. Работа под руководством и в команде. Коммуникабельность Способность работы в условиях ненормированного графика. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Воспроизведение на компьютере записей, сделанных на магнитных носителях (с применением диктофонов, магнитофонов) и печать под диктовку.

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Делопроизводитель»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Прием и регистрация корреспонденции, направление ее в структурные подразделения. Передача документов на исполнение в соответствии с резолюцией руководителей предприятия. Ведение картотеки учета прохождения документальных материалов, осуществление контроля за их исполнением, выдача необходимых справок по зарегистрированным документам.	Трудовое законодательство Республики Казахстан Нормативные правовые акты, постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих органов, касающиеся документационного обеспечения организации. Порядок планирования, проектирования и технологию работы документационного обеспечения.	Ответственность за результаты работы. Способность к совершенствованию профессионализма. Наличие навыков исполнительской дисциплины и работы в команде. Целеустремленность Общительность. Коммуникабельность Владение современными средствами и технологиями работы с информацией. Стрессоустойчивость
	Отправление исполненной документации по адресатам Учет получаемой и отправляемой корреспонденции, систематизация и хранение документов текущего архива. Создание справочного аппарата по документам, обеспечение удобного и быстрого их поиска. Сдача в архив предприятия документальных материалов, законченные делопроизводством, регистрационных картотек и компьютерных банков данных. Составление описи дел, передаваемых на хранение в архив.	на базе организационной и вычислительной техники служб Основы эргономики, социальной психологии, социологии. Структура организации и ее подразделений. Организация архивного дела. Порядок оформления, классификации, хранения, экспертизы ценности документов. Правила внутреннего трудового распорядка.	Взаимодействие с коллегами для достижения поставленной цели. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инспектор по контролю за исполнением поручений»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Ведение картотеки учета решений, приказов, распоряжений и других директив руководителя организации. Заполнение карточек на директивы, требующих контроля над их своевременным исполнением. Проверка соответствия проектов приказов и распоряжений руководства документам вышестоящих организаций, на основе которых они издаются.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Нормативно-правовые акты Республики Казахстан, касающиеся организации делопроизводства. Методические и нормативно-технические материалы по организации делопроизводства. Стандарты унифицированной системы делопроизводства.	Организация собственной деятельности. Ответственность за результаты своей работы. Поиск информации, необходимой для эффективного выполнения профессиональных задач. Использование информационно-коммуникационных технологий в профессиональной деятельности. Работа в команде, эффективное общение с коллегами, руководством, клиентами. Стремление решать проблемные ситуации в короткие сроки. Способность к переключениям с одной деятельности на другую.
Ф 2	Проведение учета исполнения документов и составление сводок (отчетов, справок) о состоянии исполнительской дисциплины. Систематическое информирование руководителя организации об исполнении директив и причинах просрочек их выполнения. Проверка обоснованности представляемых руководству предложений о снятии решений с контроля.	Формы и методы контроля исполнения документов. Основы экономики, организации труда и управления. Средства вычислительной техники, коммуникаций и связи. Правила внутреннего трудового распорядка.
Ф 3	Подготовка документов к сдаче на хранение в архив по истечении установленных сроков текущего хранения; Подготовка предложений по совершенствованию делопроизводства и документооборота в организации.	Основы архивного дела. Требования техники безопасности и охраны труда. Правила оказания доврачебной помощи пострадавшим.

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий экспедицией»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация работы по приему, обработке, отправка назначению поступающих грузов, документов и корреспонденции. Обеспечение их сохранности и своевременной доставки адресатам. Разработка инструкций по сопровождению грузов и документов, проходящих через экспедиции. Обеспечение своевременной доставки и сохранности грузов, документов и корреспонденции. Правильность оформления приемо-сдаточной документации.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Нормативно-правовые акты Республики Казахстан, касающиеся организации делопроизводства. Основы экономики, организации труда и управления. Структуру организации, приемы и методы обработки корреспонденции, основы делопроизводства.	Совершенствование профессиональных знаний и умений. Компетентность в современных средствах и технологиях работы с информацией. Ответственность за результаты своей работы. Владение навыками общения с людьми. Поиск эффективных способов решения в конфликтных ситуациях. Работа в команде, эффективное общение с коллегами и поставщиками. Основы планирования и рациональной организации рабочего времени. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Умение организовать правильную транспортировку, погрузочно-разгрузочные работы, размещение и укладку грузов, документов, корреспонденции. Принятие мер по обеспечению работников экспедиции средствами механизации труда, инвентарем, оборудованием, по правильной их эксплуатации и технически исправным состоянием.	Порядок составления требований на транспорт, особенности транспортировки, складирования и хранения экспедируемых материалов. Порядок регистрации отправителей и получателей грузов, документов и корреспонденции, организацию контроля за их доставкой Средства механизации труда, специальное оборудование и инвентарь.
Ф 3	Обеспечение необходимого режима хранения и сохранности грузов, документов, корреспонденции и т.п. при транспортировке. Соблюдение правил безопасности и охраны труда, пожарной безопасности.	Адреса основных поставщиков грузов, их складов. Формы документов на прием и отправку грузов и правила их оформления.
Ф 4	Организация работы по ведению учета, составлению отчетности, подготовке справок о соблюдении сроков доставки.	Установленную отчетность по ведению экспедиционных работ.

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Документовед»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация внедрения систем ведения документации. Использование организационной и вычислительной техники для внедрения технологических процессов работы с документами и документной информацией (учет, контроль исполнения, оперативное хранение, справочная работа). Проведение работы по упорядочению состава документов и информационных показателей, сокращению их количества и оптимизации документопотоков.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Нормативно-правовые акты, постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих органов, касающиеся документационного обеспечения организации. Порядок планирования, проектирования и технологию работы на базе организационной и вычислительной техники служб документационного обеспечения. Основы эргономики, социальной психологии, социологии. Структура организации и ее подразделений.	Ответственность за результаты работы. Способность к совершенствованию профессионализма. Наличие навыков исполнительской дисциплины и работы в команде. Целеустремленность. Общительность. Коммуникабельность. Владение современными средствами и технологиями работы с информацией. Инициативность, ориентирование на достижение высоких результатов, Готовность браться за новые дела. Самостоятельность в исполнительско-управленческой деятельности. Стрессоустойчивость. Взаимодействие с коллегами для достижения поставленной цели. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству. Способность интуитивно принимать адекватное решение в условиях дефицита информации и времени.
Ф 2	Внедрение унифицированных систем документации и табели документов различного назначения и уровня управления, классификаторов документной информации. Участие во внедрении автоматизированных информационных систем, базирующихся на применении вычислительной и микропроцессорной техники. Введение электронного документооборота.	Методы исследования, анализа, проектирования и развития документационных систем. Нормативные и методические документы по проектированию и эксплуатации автоматизированных информационных систем управления. Основы программирования.
Ф 3	Проведение отбора документов, передаваемых на государственное хранение, организации хранения и экспертизы ценности документов. Разработка нормативно-методических материалов по вопросам документационного обеспечения. Участие в совершенствовании деятельности службы документационного обеспечения.	Организацию архивного дела. Порядок оформления, классификации, хранения, экспертизы ценности документов. Правила внутреннего трудового распорядка. Требования техники безопасности и охраны труда.

6. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий машинописным бюро»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация приема технической и служебной документации для печатания, распределение его между работниками. Проведение инструктажа работников. Ведение учета выработки, внедрение системы мотивации труда работников. Принятие мер по научной организации труда работников бюро, внедрению передовых приемов и методов работы с целью снижения затрат на производство, расхода материалов, улучшения использования оборудования и повышения производительности труда.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих и других органов, касающиеся ведения делопроизводства.	Совершенствование профессиональных знаний и умений. Ответственность за результаты своей работы. Работа в команде, эффективное общение с коллегами, руководством. Стрессоустойчивость. Коммуникабельность. Инициативность, ориентирование на достижение высоких результатов. Стремление к получению новых знаний. Ответственность за результаты своей работы. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству. Способность принять естественную скорость выполнения проектов, изменений в своей команде и в себе самом.
Ф 2	Обеспечение своевременности и качества выполненных работ. Учет количества и качества выполненных машинописных работ. Обеспечение сохранности принимаемых документов и фонограмм. Соблюдение сроков и надлежащего качества копировальных и множительных работ, а также комплектности сдаваемого заказчикам материала. Умение выполнять машинописные работы в случаях производственной необходимости.	Основные положения системы делопроизводства. Машинопись, порядок учета машинописных работ. Стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации.
Ф 3	Обеспечение сохранности оборудования и его своевременный ремонт. Определение потребности бюро в оборудовании, материалах и составление заявок на их получение. Соблюдение правил эксплуатации компьютеров, диктофонов, принятие мер по устранению их неисправностей. Соблюдение правил техники безопасности и охраны труда.	Правила эксплуатации компьютеров, диктофонов, множительной техники. Требования техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

7. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующй машинописным бюро»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация приема технической и служебной документации для копирования, размножения, микрофильмирования, распределение его между работниками. Проведение инструктажа работников. Ведение учета выработки, внедрение системы мотивации труда работников. Принятие мер по научной организации труда работников бюро, внедрению передовых приемов и методов работы с целью снижения затрат на производство, расхода материалов, улучшения использования оборудования и повышения производительности труда.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих и других органов, касающиеся ведения делопроизводства.	Совершенствование профессиональных знаний и умений. Ответственность за результаты своей работы. Работа в команде, эффективное общение с коллегами, руководством. Стрессоустойчивость. Коммуникабельность. Инициативность, ориентирование на достижение высоких результатов. Стремление к получению новых знаний. Ответственность за результаты своей работы. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству. Способность принять естественную скорость выполнения проектов, изменений в своей команде и в себе самом.
Ф 2	Обеспечение своевременности и качества выполненных работ. Учет количества и качества выполненных машинописных работ. Обеспечение сохранности принимаемых документов и фонограмм. Соблюдение сроков и надлежащего качества копировальных и множительных работ, а также комплектности сдаваемого заказчикам материала. Умение выполнять машинописные работы в случаях производственной необходимости.	Основные положения системы делопроизводства. Машинопись, порядок учета машинописных работ. Стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации.
Ф 3	Обеспечение сохранности оборудования и его своевременный ремонт. Определение потребности бюро в оборудовании, материалах и составление заявок на их получение. Соблюдение правил эксплуатации компьютеров, диктофонов, принятие мер по устранению их неисправностей. Соблюдение правил техники безопасности и охраны труда.	Правила эксплуатации компьютеров, диктофонов, множительной техники. Требования техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

8. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий канцелярией»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Обеспечение своевременной обработки поступающей и отправляемой корреспонденции, ее доставку по назначению. Организация работы по регистрации, учету, хранению и передаче в структурные подразделения документов текущего делопроизводства, в том числе приказов и распоряжений руководства. Обеспечение работников службы делопроизводства необходимыми инструктивными и справочными материалами, а также инвентарем, оборудованием, оргтехникой, техническими средствами управленческого труда. Обеспечение печати и размножения служебных документов. Организация технического обслуживания созываемых руководством совещаний, оформление командировочных документов, регистрация работников, прибывающих в командировку в организацию.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих и других органов, касающиеся ведения делопроизводства. Стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации. Структура организации. Оргтехника и другие технические средства управленческого труда. Основы экономики, организации труда и управления. Организация делопроизводства, схемы документооборота.	Обладать высокой личной ответственностью, дисциплинированностью, работоспособностью. Способность руководить деятельностью других людей, направлять и координировать. Владение современными средствами и технологиями работы с информацией. Поиск эффективных способов решения в конфликтных ситуациях. Высокие интеллектуальные способности. Умение работать с большим объемом информации. Самостоятельность в исполнительско-управленческой деятельности. Использование информационно-коммуникационных технологий в профессиональной деятельности. Способность сохранять свое намерение в любых внешних условиях, при любом поведении партнеров, в том числе в условиях стресса и конфликта. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Разработка инструкции по ведению делопроизводства в организации и ее внедрение. Осуществление руководства делопроизводством в структурных подразделениях. Контроль за своевременным исполнением документов и их правильным оформлением. Установление режима доступа к документам и использования информации, содержащейся в них.	Порядок составления номенклатуры дел, описей дел постоянного и временного хранения. Системы организации контроля за исполнением документов.
Ф 3	Участие во внедрении новых технологических процессов работы с документами, совершенствовании автоматизированных информационных систем и технологий (с учетом применения средств вычислительной техники). Организация мероприятий по улучшению деятельности канцелярии. Принятие мер по защите информации, составляющей государственную, коммерческую и служебную тайну. Организация правильного хранения и своевременной сдачи дел в архив.	Сроки и порядок сдачи дел в архив. Правила внутреннего трудового распорядка. Требования техники безопасности и охраны труда. Основные требования пожарной безопасности.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Документационное обеспечение
и делопроизводство»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
Внесен в Реестр ПС, рег. № __ _______________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата _____________

Приложение 3
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Организационное обеспечение деятельности руководителей»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Организационное обеспечение деятельности руководителей» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (ГК РК 03-2007) «82.11 Комплексное административно-управленческое обслуживание»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): организационно-техническое обеспечение административно-распорядительной и управленческо-административной деятельности руководителя;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
стенографистка;
секретарь-стенографистка;
секретарь-машинистка;
секретарь-руководителя;
помощник директора (генерального директора, административного директора, президента, председателя правления, управляющего организации и других первых руководителей (референт, советник).

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Стенографистка»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4111 «Стенографистки и машинистки»;
3) возможные наименования должности (профессии): стенографистка;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает выполнение технических функций по обеспечению и обслуживанию работы руководителя предприятия;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы стенографистки» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Секретарь-стенографистка»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4115 «Секретари, офис-менеджеры»;
3) возможные наименования должности (профессии): секретарь-стенографистка;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает выполнение технических функций по обеспечению и обслуживанию работы руководителя предприятия;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы секретарь-стенографистки» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Секретарь-машинистка»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4115 «Секретари, офис-менеджеры»;
3) возможные наименования должности (профессии): секретарь-машинистка;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает выполнение технических функций по обеспечению и обслуживанию работы руководителя предприятия;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы секретарь-машинистки» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Секретарь руководителя»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4115 «Секретари, офис-менеджеры»;
3) возможные наименования должности (профессии): секретарь – референт; ресепшионист;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
выполнение технических функций по обеспечению и обслуживанию работы руководителя предприятия, организации или подразделений предприятий, организации (руководителей разного уровня работников администрации и т.д.);
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы секретаря руководителя» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Помощник генерального директора, исполнительного
директора, президента, председателя правления, управляющего
организации и других первых руководителей (референт, советник)»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5.
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1120 «Руководители и старшие должностные лица государственных органов управления и представительств»;
3) возможные наименования должности (профессии): помощник генерального директора, исполнительного директора, президента, председателя правления, управляющего организации и других первых руководителей (референт, советник);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает элиту административного персонала, личных помощников руководителя выполняющих административные обязанности, «доверенное лицо» руководителя;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы помощника генерального директора, исполнительного директора, президента, председателя правления, управляющего организации и других первых руководителей (референт, советник)» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

11. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

12. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

13. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
14. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

15. Разработчиком ПС является Республиканское государственное казенное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
16. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Организационное обеспечение
деятельности руководителей»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1.	Организационно техническое обеспечение административно-распорядительной деятельности руководителя	Стенографистка	Стенографистка	4	-
2.		Секретарь–стенографистка	Секретарь-стенографистка	4	-
3.		Секретарь машинистка	Секретарь-машинистка	4	-
4.		Секретарь-руководителя	Секретарь-референт	4	-
5.		Помощник руководителя (генерального директора, исполнительного директора, президента, председателя правления, управляющего организации и других первых руководителей (референт, советник)	Советник Референт Помощник	6	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Организационное обеспечение
деятельности руководителей»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
стенографистки

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4 (Стенографистка (II категории)	Техническое и профессиональное образование		стенографирование со скоростью не менее 85-90 слов в минуту, без предъявления требований к опыту работы
4 (Стенографистка (I категории)	Техническое и профессиональное образование		стенографирование со скоростью не менее 110 слов в минуту, без предъявления требований к опыту работы

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
секретарь–стенографистки

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		без предъявления требований к стажу работы

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
секретарь–машинистки

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		без предъявления требований к опыту работы

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
секретаря руководителя

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		Опыт работы не менее 2 года

5. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
помощника руководителя

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) профессиональное образование		Опыт работы не менее 1 года

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Организационное обеспечение
деятельности руководителей»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Стенографистка»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Стенографическая запись документов
Ф 2	Стенографирование под диктовку
Ф 3	Расшифровка стенографической записи

Примечание: Ф – функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Секретарь-стенографистка»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение, подготовка, обеспечение необходимой документацией руководителя
Ф 2	Организация телефонных переговоров и телефонограмм
Ф 3	Организация заседаний и совещаний
Ф 4	Организация рабочего места руководителя
Ф 5	Расшифровка, стенография и обеспечение технического сопровождения руководителя
Ф 6	Делопроизводство и систематизация корреспонденции

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Секретарь–машинистка»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Обеспечения технического обслуживания

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Секретарь-руководителя»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение делопроизводства и контроль исполнения документов
Ф 2	Организация работы руководителя
Ф 3	Контроль, регистрация и систематизация базы данных

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Помощник руководителя»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организационно-документационное обеспечение управленческой деятельности руководителя
Ф 2	Организационно-техническое обеспечение управленческой деятельности руководителя

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Организационное обеспечение
деятельности руководителей»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Стенографистка»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Ведение стенографической записи докладов, лекций, протоколов, выступлений (на конференциях, собраниях, семинарах и др.).	Стенографирование. Правила орфографии и пунктуации. Порядок расположения материала при печатании различных документов. Трудовое законодательство и правила внутреннего распорядка.	Действие в рамках ограниченной автономии под руководством в рамках однородных групп. Планирование собственной деятельности, исходя из поставленной руководителем задачи. Решение проблемы, используя хорошо известные источники информации, принимая во внимание социальные аспекты. Ответственность за собственное обучение и наличие практического опыта в конкретной области трудовой или учебной деятельности.
Ф 2	Стенографирование под диктовку текста, деловых писем, приказов, заключений, инструкций, докладных записок и других служебных документов, передаваемых по телефону сведений. Запись речи с магнитных носителей (с применением диктофонов и магнитофонов).	Правила эксплуатации пишущих машин, компьютера, диктофонов и магнитофонов. Знание основы организации труда.
Ф 3	Расшифрование стенографических записей, печатание их на пишущей машине либо диктовка машинистке или введение информации в банк данных.	Правила эксплуатации вычислительной техники. Требования пожарной безопасности.

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Секретарь-стенографистка»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Техническое обеспечение работы руководителя организации или ее подразделений. Получение необходимых руководителю сведения от подразделений или исполнителей.	Положений, инструкций, других руководящих материалов и нормативных документов по ведению делопроизводства. Порядок расположения материала при печатании различных документов. Правила печатания деловых писем с использованием типовых форм.	Системность мышления; уравновешенность; высокая работоспособность; коммуникабельность; четкое планирование действий. Планирование собственной деятельности, исходя из поставленной руководителем задачи. Решение проблемы, используя хорошо известные источники информации, принимая во внимание социальные аспекты. Ответственность за собственное обучение и наличие практического опыта в конкретной области трудовой или учебной деятельности.
Ф 2	Организация телефонных переговоров руководителя. Прием и передача телефонограммы. Запись в отсутствие руководителя и доведение до его сведений их содержания.	Правила пользования приемно-переговорными устройствами.
Ф 3	Подготовка заседаний и совещаний, проводимых руководителем (сбор необходимых материалов, оповещение участников о времени, месте, повестке дня заседания или совещания, их регистрация). Ведение и оформление протоколов.	Организации труда, трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка.
Ф 4	Обеспечение рабочего места руководителя канцелярскими принадлежностями, средствами. Подготовка документов для тиражирования на множительной технике, а также копирование документов на персональном ксероксе.	Структуру и руководящий состав организации и ее подразделений. Стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации; основы организации труда.
Ф 5	Стенографирование текстов подготавливаемых руководителем, организационно-распорядительных документов с последующей их расшифровкой и печатанием на пишущей машине или вводом информации в банк данных. Передача и прием информации по приемно-переговорным устройствам (телекс, факс, телефакс и др.) Выполнение различных операции с использованием компьютерной техники, предназначенной для сбора, обработки и представления информации при подготовке и принятию решений.	Правила стенографии, машинописи, орфографии и пунктуации. Эксплуатации пишущих машин, компьютеров, диктофонов, магнитофонов и других используемых технических средств.
Ф 6	Ведение делопроизводства, прием поступающей на имя руководителя корреспонденции. Систематизация документов в соответствии с установленным порядком и передача после рассмотрения руководителем в подразделения или конкретным исполнителям. Ведение контрольно-регистрационной картотеки. Учет сроков выполнения поручений руководителя. Прием документов на подпись руководителю. Организация приема посетителей с соблюдением этики общения, содействуя оперативности рассмотрения просьб и предложений работников. Формирование дел в соответствии с утвержденной номенклатурой, обеспечение их сохранности и своевременную сдачу в архив. Подготовка документов для тиражирования на множительной технике. Ксерокопирование документов.	Порядок расположения материала при печатании различных документов. Правил печатания деловых писем с использованием типовых форм. Правила и нормы охраны труда.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Секретарь–машинистка»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Выполнение технических функции по обеспечению и обслуживанию работы руководителя организации или ее подразделений. Предоставление необходимых сведений руководителю от подразделений. Стенографирование текстов подготавливаемых руководителем приказов, распоряжений, писем и других организационно-распорядительных документов с последующей их расшифровкой и печатанием на пишущей машине или вводом информации в банк данных. Прием и передача информации по приемно-переговорным устройствам (телекс, факс, телефакс) Ведение делопроизводства, прием поступающей на имя руководителя корреспонденции, систематизация ее в соответствии с установленным порядком и передача после рассмотрения руководителем в подразделения или конкретным исполнителям для использования в процессе их работы либо подготовки ответа. Ведение контрольно-регистрационной картотеки, контроль и учет выполнения поручений руководителя. Прием документов на подпись руководителю. Организация приема посетителей с соблюдением этики общения, содействие оперативности рассмотрения просьб и предложений работников. Формирование дел в соответствии с утвержденной номенклатурой, обеспечение их сохранности и сдача их в архив в установленные сроки. Сбор документов для тиражирования на множительной технике, ведение ксерокопирования документов.	Положения, инструкции, другие руководящие материалы и нормативные документы по ведению делопроизводства, структуру и руководящий состав организации и ее подразделений, стенографию, машинопись, правила орфографии и пунктуации, порядок расположения материала при печатании различных документов, правила печатания деловых писем с использованием типовых форм, правила эксплуатации пишущих машин, компьютеров, диктофонов, магнитофонов и других используемых технических средств, правила пользования приемно-переговорными устройствами, стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации, основы этики и эстетики, правила делового общения, основы организации труда, трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка, требования пожарной безопасности.	Действия в рамках ограниченной автономии под руководством в рамках однородных групп. Планирование собственной деятельности, исходя из поставленной руководителем задачи. Решение проблемы, используя хорошо известные источники информации, принимая во внимание социальные аспекты. Ответственность за собственное обучение и наличие ограниченного практического опыта в конкретной области трудовой или учебной деятельности, учиться обучаться в управляемой среде.-

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Секретарь-руководителя»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Методическое руководство и контроль за организацией делопроизводства руководителя. Контроль качества подготовки, правильного составления, согласования и утверждения документов, представляемых на подпись руководству предприятия. Осуществление контроля, исполнения документов и поручений руководства. Выполнение отдельных поручений руководства по профилю финансово-хозяйственной деятельности предприятия. Запрос от функциональных служб необходимых материалов, объяснений о причинах задержки выполнения заданий. Рассмотрение документов и направление их на исполнение руководителям и специалистам организации.	Законодательные и иные нормативно-правовые акты Республики Казахстан Методические и нормативно-технические материалы, касающиеся деятельности организации и ведения делопроизводства; Структура и руководящий состав организации и ее подразделений. Правила делопроизводства; Знание системы электронного документооборота. Организация труда, управления и административного права; Трудовое законодательство.	Планирование собственной деятельности, исходя из поставленной руководителем задач. Обладание высоким уровнем самоорганизованности и коммуникативной компетенции. Пунктуальность
Ф 2	Выполнение работ по подготовке заседаний и совещаний, проводимых руководителем и оформление протоколов. Обеспечение рабочего места руководителя необходимыми средствами организационной техники, канцелярскими принадлежностями. Обеспечение быстрой передачи информации. Обеспечение выполнения машинописных и копировально-множительных работ. Организация приема посетителей с соблюдением этики общения, содействие оперативности рассмотрения просьб и предложений работников. Организация телефонных переговоров руководителя. Ведение записи полученной информации по приемно-переговорным устройствам и каналам связи в отсутствие руководителя. Совершенствование форм и правил пользования приемно-переговорными устройствами.	Правила делового общения; культуру труда и служебной этики; Правила пользования приемно-переговорными устройствами; Правила эксплуатации вычислительной техники; Перспективы развития предприятия, его финансово-хозяйственной деятельности.
Ф 3	Наличие навыков работы в ЭДО. Сканирование, регистрация входящей корреспонденции и постановка на «Контроль». Печать служебных материалов, введение текущей информации в банк данных. Формирование дел в соответствии с утвержденной номенклатурой, обеспечивая их сохранность. Проведение ежегодного отбора документов на архивное хранение или на уничтожение.	Стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации Умение работать с ПК; Требования по составлению и утверждению номенклатуры дел с учетом специфики организации; правила ведения архивного дела.

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Помощник руководителя»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Оформление подготовленных проектов документов, передаваемых руководителю на подпись. Прием поступающей руководителю корреспонденции и последующая передача ее в структурные подразделения или конкретным исполнителям для использования в работе и подготовке ответов. Ведение делопроизводства: составление писем, запросов и прочих документов. Составление отчетов, проектов докладов и других материалов, необходимых для работы руководителя. Формирование дел в соответствии с утвержденной номенклатурой, обеспечение их сохранности и в установленные сроки сдача в архив. Оперативное хранение документов в ходе исполнения и до передачи в архив. Контроль исполнения работниками организации изданных приказов и распоряжений, соблюдение сроков выполнения указаний и поручений, взятых на контроль. Ведение контрольно-регистрационной картотеки. Умение корректно обращаться с любой конфиденциальной информацией.	Положения, инструкции, другие руководящие материалы; нормативные документы по ведению делопроизводства.; структура и руководящий состав организации и ее подразделения; стенография; машинопись правила орфографии и пунктуации; правила написания деловых писем с использованием типовых форм; эксплуатация пишущих машин, компьютеров, диктофонов, магнитофонов и других используемых технических средств; правила пользования приемно-переговорными устройствами; стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации; основы этики; правила делового общения; основы организации труд; трудовое законодательство; правила внутреннего трудового распорядка;	Умение работать на опережение. Управление информационными потоками. Коммуникабельность Расставление дел в порядке приоритетности. Стрессоустойчивость. Ответственность за качественное и своевременное выполнение поставленных задач.
Ф 2	Прием и передача сообщений по каналам связи (факс, e-mail). Самостоятельное принятие решений по переадресации и завершению звонков. Обеспечение рабочего места руководителя необходимыми средствами организационной техники, канцелярскими принадлежностями, создание условий, способствующих его эффективной работе. Организация и координация встреч руководителя, разработка наиболее рационального порядка и процедуры работы начальника. Подготовка заседаний, советов и других совещаний, проводимых руководителем (сбор необходимых материалов, оповещение участников о времени и месте проведения, повестке дня, их регистрация), ведение и оформление протоколов совещаний.	Методы планирования, выбора и расстановка приоритетов, поиска резервов; процессы управления в соответствии со стандартами организационной культуры; методика продуктивного планирования и координации собственной работы; правила бесконфликтного общения;

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Организационное обеспечение
деятельности руководителей»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
Внесен в Реестр ПС, рег. № __ _______________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата _____________

Приложение 4
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Управление персоналом (по бизнес направлениям: Менеджмент)»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Управление персоналом (по бизнес направлениям: Менеджмент)» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область ПС деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «78.30 Деятельность прочих организаций по работе с персоналом»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): осуществление широкого спектра услуг в отношении управления человеческими ресурсами и персоналом;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
менеджер по подбору персонала (рекрутер);
менеджер по персоналу (hr-менеджер);
офис-менеджер;
заместитель директора по общим вопросам (административный директор);
заместитель директора (директор, вице президент) по управлению персоналом.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Менеджер по подбору персонала (рекрутер)»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1232 «Руководители (управляющий) в подразделении (службе) управления кадрами и трудовыми отношениями»;
3) возможные наименования должности (профессии): менеджер по подбору персонала (рекрутер);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает подбор и расстановку персонала;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы менеджера по подбору персонала (рекрутер)» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Менеджер по персоналу (hr-менеджер)»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1232 «Руководители (управляющий) в подразделении (службе) управления кадрами и трудовыми отношениями»;
3) возможные наименования должности (профессии): менеджер по персоналу (hr-менеджер);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает комплектацию штата, организацию карьерного роста, повышение квалификации и обучение персонала;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы менеджера по персоналу (hr-менеджер)» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Офис-менеджер»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4115 «Секретари, офис-менеджеры»;
3) возможные наименования должностей: офис-менеджер;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает обеспечение и подготовку по организации работы офиса, осуществляя руководство организацией рабочих мест персонала офиса;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы офис-менеджера» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Заместитель директора по общим вопросам
(административный директор)»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 7;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1235 «Руководители подразделений (служб) материально-технического снабжения»;
3) возможные наименования должностей: управляющий директор, административный директор, ведущий, главный инженер;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает организацию деятельности производства;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заместителя директора по общим вопросам (административный директор)» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Заместитель директора (директор, вице президент)
по управлению персоналом)»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 7;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1232 «Руководители подразделений (служб) управления кадрами и трудовыми отношениями»;
3) возможные наименования должностей: заместитель директора (директор, вице президент) по управлению персоналом);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает организацию деятельности производства;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заместителя директора (директора, вице президента) по управлению персоналом» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

11. Перечень единиц ПС приведен в таблицах приложение 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

12. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемые на основе ПС

13. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
14. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

15. Разработчиком ПС является Республиканское государственное казенное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
16. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Управление персоналом
(по бизнес направлениям: Менеджмент)»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Обеспечение и организация деятельности предприятия по управлению персоналом	Менеджер по подбору персонала (рекрутер)	Менеджер (управляющий) в подразделении (службе) управления кадрами и трудовыми отношениями	5	-
2		Менеджер по персоналу (hr-менеджер)		5	-
3		Офис-менеджер	Офис-менеджер	5	-
4		Заместитель директора по общим вопросам (административный директор)	Директор по кадрам и быту	7	-
5		Директор (Заместитель директора, вице президент) по управлению персоналом		7	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Управление персоналом
(по бизнес направлениям: Менеджмент)»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту
работы менеджера по подбору персонала (рекрутер)

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в сфере управления не менее 2 лет

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту
работы менеджера по персоналу(hr-менеджер)

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в сфере управления не менее 2 лет

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
офис-менеджера

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы по специальности не менее 2 лет.

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заместителя директора по общим вопросам
(административный директор)

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
7	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в сфере управления не менее 5 лет

5. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы заместителя директора
(директор, вице президент) по управлению персоналом

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
7	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в сфере управления не менее 5 лет

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Управление персоналом
(по бизнес направлениям: Менеджмент)»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Менеджер по подбору персонала (рекрутер)»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Внедрение и развитие системы и процесса найма персонала.
Ф 2	Осуществление активного поиска персонала.
Ф 3	Проведение собеседование с лицами, подавшими заявление.
Ф 4	Создание баз данных кандидатов, вакансий и другой информации по рынку труда

Примечание: Ф – функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Менеджер по персоналу (hr-менеджер)»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Подбор и расстановка персонала.
Ф 2	Развитие и мотивация персонала.
Ф 3	Кадровое делопроизводство и кадровый учет
Ф 4	Организация работы персонала

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Офис-менеджер»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация технического оснащения офиса
Ф 2	Оптимизация, повышение качества и эффективности работы офиса.
Ф 3	Материально-техническое обеспечение.
Ф 4	Обеспечение учета, хранения и проведение инвентаризации
Ф 5	Организация санитарно-технических условий для работы
Ф 6	Оформление финансовой документации

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора по общим вопросам
(административный директор)»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация производственно-хозяйственной деятельности организации.
Ф 2	Рациональное использование производственных резервов.
Ф 3	Административно-хозяйственное обеспечение организации
Ф 4	Обеспечение инженерно-коммуникационной и транспортной службы

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора (директор, вице президент)
по управлению персоналом»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Формирование кадровой политики.
Ф 2	Разработка бизнес-планов организации в части обеспечения ее трудовыми ресурсами.
Ф 3	Определение направления работы по созданию благоприятного социально-психологического климата в коллективе.
Ф 4	Проведение работ по формированию и подготовке резерва кадров.
Ф 5	Обеспечение проведения исследований по созданию нормативно-методической базы управления персоналом.
Ф 6	Контролирование за соблюдением норм трудового законодательства в работе с персоналом.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Управление персоналом
(по бизнес направлениям: Менеджмент)»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Менеджер по подбору персонала (рекрутер)»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Изучение состояние рынка труда, уровня заработной платы, социальные программы на различных предприятиях для выработки концепции подбора персонала.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, регламентирующие вопросы управления человеческими ресурсами.	Ориентация на поиск необходимой информации; ответственность за достижение поставленных задач, контроль их исполнением; стратегическое мышление; стрессоустойчивость; самообладание.
Ф 2	Формулирование требований к кандидатам, составление описаний вакантной позиции и характеристики требуемых работников. Составление плана-графика поиска работников, необходимых предприятию. Осуществление поиска работников по информационным базам данных, с помощью рекламы в средствах массовой информации, в интернете, посредствам личных контактов. Обращение с заявками в кадровые агентства, центры занятости и трудоустройства населения.	Нормативно-правовые акты и методические материалы по составлению и оформлению документации по персоналу.
Ф 3	Оценка деловых и психологических качеств кандидатов. Организация психологического и профессионального тестирования. Оценка результатов собеседования и тестирования соискателей.	Основы психологии, социологии, риторики, логики, этики и культуры делового общения. Средства и способы убеждения собеседников, основы мотивации кандидатов, социологии труда.
Ф 4	Обеспечение и поддержание в актуальном состоянии базы данных вакансий и свободных рабочих мест (получение, введение, обработка, анализа, классификация, оценка, сверка и хранение информации). Координация, извлечение и использование информации из баз данных.	Методы анализа и мониторинга рынка труда, информационные базы данных рынка труда, технологию поиска профессий и должностей с использованием информационных систем, специфику условий работы в организации, требования к созданию собственных баз данных; правила техники безопасности; правила оказания доврачебной помощи пострадавшим; правила пожарной безопасности; экологический кодекс Республики Казахстан.

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Менеджер по персоналу (hr-менеджер)»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Изучение рынка труда. Определение потребности организации в персонале. Комплектование организации работниками необходимых профессий, специальностей и квалификации. Подбор кадров, проведение собеседований с кандидатами на свободные вакансии. Консультирование руководителя разного уровня по вопросам организации управления персоналом.	Технологии поиска профессий и должностей с использованием информационных систем; ориентирование системы и процесса найма персонала; порядок и источники выполнения текущей потребности в кадрах; основы рыночной экономики.	Стратегическое мышление; работа в команде, считаться с мнением других; эффективно разрешать сложные, конфликтные ситуации; гибкость.
Ф 2	Координирование работы по повышению квалификации и развитию сотрудников. Оценка деятельности персонала, проведение аттестации, конкурсов на замещение вакантных должностей. Формирование кадрового резерва.	Основы трудовой мотивации и системы оценки персонала; Формы и методы обучения и повышения квалификации кадров; Порядок проведения аттестаций; методы анализа структуры кадров; методики проведения тестирования, собеседования.
Ф 3	Составление и оформление трудовых договоров и контрактов, ведение личных дел работников и другую кадровую документацию. Участие по вопросам найма, перевода, продвижения по службе, понижения в должности, увольнения работников.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, регламентирующие деятельность организации по управлению персоналом; порядок разработки трудовых договоров (контрактов); методы и организации менеджмента.
Ф 4	Осуществление руководства подчиненными сотрудниками. Участие в социальном развитии коллектива, разрешение трудовых споров и конфликтов. Составление системы оценки деловых и личностных качеств работников, мотивации их на повышение должности. Информирование всех работников по кадровым вопросам и путей их решения.	Структуру управления и кадровый состав организации; основы психологии и социологии труда; этику делового общения; передовой отечественный и зарубежный опыт в области управления персоналом; основы организации делопроизводства; правила техники безопасности. правила оказания доврачебной помощи пострадавшим, правила пожарной безопасности; экологический кодекс Республики Казахстан.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Офис-менеджер»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация проверки по готовности к использованию в работе офисного оборудования и оргтехники. Контроль за техническим состоянием офисного оборудования, коммуникаций, при неисправности вызов специалистов для проведения ремонтных работ.	Законы и другие нормативные правовые акты Республики Казахстан, регулирующие вопросы хозяйственно-финансовой деятельности; трудовое законодательство; устройство офиса и принципы его зонирования; организация программного обеспечения; правила пользования оргтехникой.	Ориентация на поиск необходимой информации; ответственность за достижение поставленных задач, контроль их исполнением; стратегическое мышление; стрессоустойчивость; самообладание.
Ф 2	Составление стандартов качества и критерий оценки качества работы офиса. Проведение анализа эффективности работы офиса, осуществление контроля за исполнением принятых решений. Внесение на рассмотрение руководителя организации предложений по улучшению работы офиса и организации в целом.	Нормативно-правовые акты и методические материалы по составлению и оформлению документации по кадрам; Принципы построения организационной структуры офиса; мотивационные методы и стратегии; методы анализа эффективности работы офиса.
Ф 3	Обеспечение организации канцелярскими товарами, расходными материалами и иными товарно-материальными ценностями (анализ потребности в материально-техническом обеспечении, система скидок, размещение заказа у поставщиков, заключение договоров). Определение порядка получения товарно-материальных ценностей. Организация материально-технического обеспечения переговоров, презентаций, совещаний, конференций, семинаров и других мероприятий. Осуществление инвентаризации хозяйства офиса.	требования законодательства к хозяйственным договорам и порядок их заключения; методы организации снабжения офиса; принципы контроля и методики проведения контрольных мероприятий; правили учета инвентаризации.
Ф 4	Организация приема, учета, хранения и выдачи расходных материалов и товарно-материальных ценностей, для работы офиса. Назначение материально–ответственных лиц за товарно-материальные ценности, переданные им для выполнения рабочих заданий, составление схемы приема передачи от одного материально ответственного лица другому. Осуществление инвентаризации хозяйства офиса.	порядок технического оснащения; сферу деятельности и виды ответственности работников; законы о несении материально-технической ответственности работников.
Ф 5	Создание санитарных условий работы в помещениях офиса (освещение, вентиляция и температурный режим). Координация завершения работы офиса и подготовки к новому рабочему дню (приведение в порядок рабочих мест, отключение офисного оборудования, в том числе освещения, активирование систем охранной сигнализации, прочее).	требования социально-бытового развития организации; правила по охране труда; санитарно-технические нормы.
Ф 6	Ведение бюджета расходов на офисные нужды. Оформление платежных документов за приобретение товарно-материальных ценностей.	основы экономики и бухгалтерского учета; правила оформления платежных документов; правила техники безопасности. правила оказания доврачебной помощи пострадавшим, правила пожарной безопасности; экологический кодекс Республики Казахстан.

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора по общим вопросам
(административный директор)»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Решение вопросов производственно-хозяйственной деятельности организации. Организация работ по эффективному взаимодействию вверенных структурных подразделений. Содействие повышению эффективности работы организации. Обеспечение безопасных условий труда для работников. Контроль за наличием и исправностью противопожарных средств, состоянием помещений, оборудования и инвентаря, обеспечение их своевременного ремонта.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан; вопросы хозяйственно-финансовой деятельности организаций, административно-хозяйственного обслуживания; трудовое законодательство; основы налогового законодательства.	Аналитическое мышление; ориентация на результат; работа в команде. адаптация к быстроменяющимся условиям деловой среды; управление информационными потоками; расстановка дел в порядке приоритетности; коммуникабельность; стрессоустойчивость
Ф 2	Планирование технического перевооружения и реконструкции зданий и сооружений организации. Организация производственно-хозяйственной деятельности с применением новейшей техники и технологии, рационального использования производственных резервов и экономного расходования ресурсов. Поиск альтернативных поставщиков для улучшения условий поставок.	Методы хозяйствования и оформления расчетов за услуги; ведение экономики и организацию труда и производства; правила эксплуатации средств вычислительной техники, коммуникаций и связи. Навыки стратегического и оперативного планирования. Перспективы технического и финансового положения и развития предприятия. Рыночные методы хозяйствования и финансового менеджмента.
Ф 3	Планирование бюджета офисных расходов. Заключение хозяйственных договоров и контроль их своевременного исполнения. Анализ рынка недвижимости, подбор офисных помещений. Учет расхода на содержание офиса, организацию рабочих мест. Управление перемещением материальных ценностей хозяйственного назначения.	Структура организации и перспективы ее развития; методика закупок товаров и оборудования; основы ценообразования; стандарты и технические условия закупаемого оборудования и инвентаря; порядок расчетов за оказанные услуги и выполненные работы; управление арендной политикой организации.
Ф 4	Ведение контроля по обслуживанию и эксплуатации зданий и сооружений, инженерных коммуникаций, тепло и электроснабжению. Обеспечение рационального использования всех видов транспорта и обеспечение необходимыми механизмами. Управление транспортно-складскими процессами и оптимизация транспортных расходов. Управление перемещением материальных ценностей хозяйственного назначения.	Порядок составления смет расходов; порядок заключения и исполнения хозяйственных и финансовых договоров; порядок приобретения оборудования, мебели, инвентаря; правила и порядок хранения, складирования товарно-материальных ценностей; правила техники безопасности. правила оказания доврачебной помощи пострадавшим, правила пожарной безопасности; экологический кодекс Республики Казахстан.

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора (директор, вице президент)
по управлению персоналом»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация управления формированием, использованием и развитием персонала организации на основе максимальной реализации трудового потенциала каждого работника. Организация работ по формированию кадровой политики, определение ее основных направлений в соответствии со стратегией развития организации и мер по ее реализации.	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы, касающиеся вопросов труда и социального развития, основы теории управления персоналом и его мотивации, психологии общения, цели, стратегию развития и бизнес-план организации.	Обладание системным мышлением; выдержка больших нагрузок без ущерба для качества работы; контроль эмоций даже в условиях стресса; конструктивное реагирование на проблемы, не допуская неконтролируемого развития ситуации.
Ф 2	Организация проведения исследований, разработку и реализацию комплекса планов и программ по работе с персоналом. Участие в решении трудовых споров, разработку программ и мероприятий по созданию благоприятного психологического климата в коллективе.	Современные концепции управления персоналом, основы трудовой мотивации и системы оценки персонала, формы и методы обучения и повышения квалификации кадров, методы и организацию менеджмента, основы технологии производства; структура управления.
Ф 3	Организация комплекса мер по повышению трудовой мотивации работников всех категорий на основе реализации гибкой политики материального стимулирования, улучшения условий труда, повышения его содержательности и престижности, рационализации структур и штатов, укрепления дисциплины труда.	Основы общей и социальной психологии, социологии и психологии труда, методы обработки информации с применением современных технических средств, коммуникаций и связи.
Ф 4	Применение научных методов прогнозирования и планирования потребности в кадрах, с учетом обеспечения сбалансированности развития производственной и социальной сферы, рационального использования кадрового потенциала с учетом перспектив развития организации.	Нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы, касающиеся методы оценки работников и результатов их труда, передовые технологии кадровой работы; правила техники безопасности. правила оказания доврачебной помощи пострадавшим, правила пожарной безопасности; экологический кодекс Республики Казахстан.
Ф 5	Изучение и обобщение передового опыта в области нормирования и организации труда, оценки персонала, профессионального отбора и профориентации, профессиональной адаптации. Внедрение методических и нормативных разработок в практику	Основы социологии, делового общения и знания в области психологии, работы с кадровой документацией, знание основ делопроизводства, норм охраны труда.
Ф 6	Осуществление методического руководство и координации деятельности структурных подразделений организации, обеспечивающих управление персоналом Осуществление контроля за соблюдением в организации трудового законодательства и правил внутреннего трудового распорядка.	Трудовой кодекс Республики Казахстан и методические материалы, касающиеся передовых технологии кадровой работы, унифицированные формы кадровой документации, основы технологии производства, экономику и организацию производства, средства вычислительной техники, коммуникаций и связи. права и обязанности работника в области безопасности и охраны труда или действующие нормативно-правовых актов в области безопасности и охраны труда.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Управление персоналом
(по бизнес направлениям: Менеджмент)»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 5
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Подбор кадров и подготовка кадров»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Подбор кадров и подготовка кадров» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;/
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (ГК РК 03-2007) «78.30 Деятельность прочих организаций по работе с персоналом»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): кадровое делопроизводство, подбор и найм персонала и развитие и обучение персонала;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
табельщик;
инспектор по кадрам;
специалист по кадрам;
инженер по подготовке кадров (по профадаптации);
начальник отдела подготовки кадров;
начальник отдела кадров.

1. Карточки видов трудовой деятельности (профессий)

Параграф 1 «Табельщик»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4121 «Служащие, занятые бухгалтерскими операциями и учетом»;
3) возможные наименования должности (профессии): табельщик;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает ведение учета рабочего времени и передачу их для начисления заработной платы;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы табельщика» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Инспектор по кадрам»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 3423 «Специалисты кадровых служб и организаций трудоустройства»;
3) возможные наименования должности (профессии): инспектор по кадрам;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает осуществление подбора персонала на вакантные места, заключение трудовых договоров с работниками от лица организаций;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инспектора по кадрам» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Специалист по кадрам»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2412 «Специалисты по кадрам и профориентации»;
3) возможные наименования должности (профессии): менеджер по кадрам;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает выполнение работ по комплектованию организации кадрами требуемых профессий, специальностей и квалификации;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы специалиста по кадрам» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Инженер по подготовке кадров (по профадаптации)»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5.
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2412 «Специалисты по кадрам и профориентации»;
3) возможные наименования должности (профессии): инженер по подготовке кадров;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает организация профессионального обучения рабочих и повышение квалификации руководящих работников и специалистов;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инженера по подготовке кадров (по профадаптации)» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Начальник отдела подготовки кадров»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1232 «Руководители подразделений (служб) управления кадрами и трудовыми отношениями»;
3) возможные наименования должности (профессии): менеджер (управляющий) (в подразделениях (службах) управления кадрами и трудовыми отношениями); начальник отдела (управления кадрами и трудовыми отношениями); заведующий отделом (по управлению кадрами и трудовыми отношениями);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение повышения квалификации кадров, их профессионального продвижения;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника отдела подготовки кадров» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 6 «Начальник отдела кадров»

11. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1232 «Руководители подразделений (служб) управления кадрами и трудовыми отношениями»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник отдела (управления кадрами и трудовыми отношениями); заведующий отделом (по управлению кадрами и трудовыми отношениями);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает осуществление контроля за соблюдением в организации трудового законодательства и определение задач и целей в области управления кадрами и трудовыми отношениями;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника отдела кадров» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

12. Перечень единиц ПС приведен в таблицах приложение 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

13. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

14. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
15. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

16. Разработчиком ПС является Республиканское государственное казенное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
17. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Подбор кадров и подготовка кадров»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Подбор и найм персонала, кадровое делопроизводство, а также развитие и обучение персонала	Табельщик	Табельщик	4	-
2		Инспектор по кадрам	Инспектор по кадрам	4	-
3		Специалист по кадрам	Специалист по кадрам	5	-
4		Инженер по подготовке кадров (по профадаптации)	Инженер по проф. адаптации	5	-
5		Начальник отдела подготовки персонала	Заведующий отделом (по управлению кадрами и трудовыми отношениями)	6	-
6		Начальник отдела кадров	Начальник отдела (управления кадрами и трудовыми отношениями)	6	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Подбор кадров и подготовка кадров»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
табельщика

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		Без опыта работы

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
инспектора по кадрам

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности (квалификации)		Без опыта работы

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы специалиста по кадрам

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Без опыта работы

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы инженера по подготовке кадров (по профадаптации)

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (без категории)	Техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности (квалификации)		Опыт работы в должности техника I категории не менее 3 лет.
	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Без опыта работы
5 (II категория))	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности инженера по подготовке кадров без категорий не менее 3 лет.
5 (I категория))	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности инженера по подготовке кадров II категории не менее 2 лет.

5. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы начальника отдела подготовки персонала

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы по подготовке кадров не менее 5 лет.

6. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы начальника отдела кадров

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы по организации управления кадрами на должностях не менее 5 лет.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Подбор кадров и подготовка кадров»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Табельщик»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение табельного учета и контроль рабочего времени работников предприятия

Примичание: Ф – функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инспектор по кадрам»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Ведение кадрового делопроизводства
Ф 2	Участие в реализации мероприятий по персоналу

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Специалист по кадрам»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Участие в подборе и найме персонала
Ф 2	Формирование кадровой документации
Ф 3	Участие в развитии и обучении персонала
Ф 4	Оптимизация работы по персоналу
Ф 5	Участие в реализации мероприятий по управлению персоналом

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инженер по подготовке кадров (по профадаптации)»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Участие в работе по профессиональной ориентации учащихся в учебных заведений
Ф 2	Организация профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации рабочих, руководящих работников и специалистов на производстве
Ф 3	Совершенствование форм и методов профессионального обучения и повышения квалификации

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела подготовки персонала»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Осуществление планирование подготовки, переподготовки и повышения квалификации работников
Ф 2	Обеспечение повышение уровня профессиональных знаний, умений и навыков работников организации
Ф 3	Обеспечение контроля за систематичностью и качеством проводимых обучений
Ф 4	Обеспечение адаптации молодых специалистов и рабочих на производстве

6. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела кадров»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Возглавляет работу по комплектованию организации кадрами рабочих и служащих требуемых профессий
Ф 2	Осуществление работ по подбору, отбору и расстановке кадров.
Ф 3	Осуществление планомерную работу по созданию резерва из внутри
Ф 4	Участие в разработке систем комплексной оценки работников и результатов их деятельности
Ф 5	Обеспечение подготовки и представление необходимых документов

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Подбор кадров и подготовка кадров»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Табельщик»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Ведение учета о фактически отработанном времени, сверхурочных часах работы, нарушениях трудовой дисциплины. Осуществление контроля за явкой на работу, опозданиями и неявками, своевременного представления работниками листов о временной нетрудоспособности, справок по уходу за больными. Заполнение табеля учета рабочего времени, внесение листков нетрудоспособности, графика работы сменных работников в электронный вариант программы.	Положения, инструкции, другие руководящие материалы и нормативные документы по ведению табельного учета; Трудовое законодательство; правила по безопасности и охране труда, пожарной безопасности и производственной санитарии на рабочем месте; инструкция по безопасности и охране труда для табельщика.	Ответственность за решения и действия; работа в команде; самостоятельность и самодисциплина.

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инспектор по кадрам»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Оформление прием, перевод и увольнение работников в соответствии с законодательством о труде. Прием, заполнение, хранение и выдача трудовых книжек. Ведение учета личного состава работников организации, оформление личных дел. Подготовка и выдача по требованию работника справок и копий документов. Составление графика отпусков, учет использования отпусков, оформление отпусков. Сдача документов по истечении установленных сроков текущего хранения на хранение в архив.	Трудовое законодательство; знания правила проведение аттестации, акты работодателя и действующие нормативно-правовые акты в области организация кадровой работы.	Ответственность за решения и действия, работа в команде, Самостоятельность и самодисциплина.
Ф 2	Подготовка материалов для квалификационных, аттестационных, конкурсных комиссий. Подготовка материалов для представления работников к поощрениям и награждениям. Формирование отчетности в рамках своей компетенции. Внесение информации о количественном, качественном составе работников и их движении в банк данных о персонале организации, ее обновление. Изучение причин текучести кадров, участие в разработке мероприятий по ее снижению.	Действующие нормативно-правовые акты и акты работодателя регламентирующие составление квалификационных, аттестационных, конкурсных комиссий и виды отчетов. Правила по безопасности и охране труда, пожарной безопасности и производственной санитарии на рабочем месте. Инструкция по безопасности и охране труда для инспектора по кадрам.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Специалист по кадрам»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Определение текущей потребности в кадрах. Участие в изучении рынка труда. Определение источников удовлетворения потребности в кадрах, установление и поддержание прямых связей с учебными заведениями. Размещение и расстановка молодых специалистов.	Трудовое законодательство Республики Казахстан; знания занятости население Республики Казахстан, основы документационного оформления найма персонала иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы по управлению персоналом; квалификационные характеристики отдельных должностей специалистов.	Анализ и решение проблем, планирование и организация работы, использование информационно-коммуникационных технологий в профессиональной деятельности; ориентация на поиск необходимой информации; хорошие коммуникативные навыки; ответственность за решения и действия, работа в команде; самостоятельность и самодисциплина.
Ф 2	Своевременное оформление приема, перевода и увольнения работников в соответствии с трудовым законодательством. Ведение воинского учета. Соблюдение правил хранения и заполнения трудовых книжек, Ведение учета личного состава работников организации, оформление личных дел. Формирование и ведение личного дела работников, внесение в них изменения, связанные с трудовой деятельностью. Подготовка и выдача по требованию работника справок и копий документов. Ведение учета предоставления отпусков работникам, осуществляет контроль над составлением и соблюдением графиков очередных отпусков, оформление отпусков. Подготовка документов по истечении установленных сроков текущего хранения к сдаче на хранение в архив. Составление установленной отчетности.	Трудовое законодательство Республики Казахстан; основы экономики, пенсионного обеспечения, организации труда и управления, ведение воинского учета военнообязанных и призывников в Республики Казахстан.
Ф 3	Участие в подготовке предложений по развитию персонала, планирования деловой карьеры, обучение и повышение квалификации кадров, а также оценка эффективности обучения. Участие в методическом и информационном обеспечении квалификационных, аттестационных, конкурсных комиссий, оформление их решений. Изучение и анализ должностной и профессионально-квалификационной структуры персонала организации.	Основы психологии и социологии труда, трудовое законодательство, формы обучения персонала, основные подходы к развитию персонала, методы планирования карьеры, методы оценки эффективности обучения
Ф 4	Проведение анализа трудовой дисциплины и выполнение работниками организации правил внутреннего трудового распорядка. Участие в разработке мероприятий по снижению текучести и улучшению трудовой дисциплины. Участие в разработке перспективных и текущих планов по труду. Изучение причин текучести кадров, участие в разработке мероприятий по ее снижению.	Трудовое законодательство Республики Казахстан в части порядка применения дисциплинарных взысканий; основы кадрового планирования, подходы к увеличению мотивации и вовлеченности персонала
Ф5	Подготовка материалов для квалификационных, аттестационных, конкурсных комиссий. Подготовка материалов для представления работников к поощрениям и награждениям. Формирование отчетности в рамках своей компетенции. Внесение информации о количественном, качественном составе работников.	Действующие нормативно-правовые акты и акты работадателя регламентирующие составление квалификационных, аттестационных, конкурсных комиссий и виды отчетов. Выполнение требований техники безопасности и охраны труда

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Инженер по подготовке кадров (по профадаптации)»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Разработка перспективных и текущих планов подготовки кадров, повышения квалификации и мастерство работающих, с учетом потребности организации в квалифицированных кадрах и требований рыночной экономики с обоснованиями и расчетами. Организационное сопровождение процессов подготовки, переподготовки и повышения квалификации персонала на производстве. Установление контактов с учебными заведениями на подготовку, переподготовку и повышение квалификации работников организации. Составление графика направления руководящих работников и специалистов в учебные заведения для повышения квалификации Подборка кадров преподавателей и инструкторов из числа специалистов и высококвалифицированных рабочих. Обеспечение учебного процесса необходимой методической литературой. Оснащение учебных и методических кабинетов оборудованием, техническими средствами обучения, инвентарем, наглядными пособиями. Составление бюджета на обучение и контроль его исполнения	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы по вопросам подготовки и повышения квалификации кадров на производстве; Структура и штат организации, профиль, специализация и перспективы его развития; Кадровая политика и стратегия организации, основные технологические процессы производства продукции организации; Формы, виды и методы профессионального обучения; Порядок оформления договоров с учебными заведениями, порядок оформления индивидуальных трудовых договоров (контрактов) с преподавателями и инструкторами. Порядок ведения учета и составления отчетности по подготовке, переподготовке и повышению квалификации кадров Основы педагогики, социологии и психологии, основы экономики, организации производства, труда и управления. Порядок финансирования затрат на обучение. Выполнение требований техники безопасности и охраны труда Соблюдение требований по безопасности и охране труда, пожарной безопасности и производственной санитарии на рабочем месте	Управление своей деятельностью; проявление способности выбирать методы и средства обучения и воспитания под руководством; координация действий других работников; ответственность за решение поставленных задач; ориентация на поиск необходимой информации; ответственность за достижение поставленных задач, контроль их исполнения.
Ф 2	Установление контактов с учебными заведениями для проведения профориенационной работы среди учащихся. Организация дня открытых дверей на предприятии или в учебном заведении. Взаимодействие с организациями по участию в профориентационных выставках и мероприятиях.	Основные подходы к проведению профориентационных мероприятий. Принципы организации работы по профориентации.
Ф 3	Осуществление работ по внедрению в учебный процесс автоматизированных средств и современных активных методов обучения. Обобщение и распространение международного передового опыт форм, методов обучения. Применение прогрессивных форм и методов, а так же средств обучения.	Прогрессивные формы, методы и средства обучения; Международный опыт в сфере обучения и развития персонала

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела подготовки персонала»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Анализ общей потребности организации в кадрах определенного уровня и профиля подготовки. Определение направления, формы, методов и сроков обучения	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы по подготовке и повышению квалификации кадров, структуру и штаты организации, ее профиль, специализацию и перспективы ее развития, кадровую политику и стратегию организации, порядок составления планов подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров, учебных планов и программ и другой учебно-методической документации, организацию процесса обучения работников, прогрессивные формы, методы и средства обучения, порядок заключения договоров, методы анализа эффективности подготовки и повышения квалификации, организацию работы по профориентации и профотбору, порядок ведения учета и составления отчетности по подготовке и повышению квалификации кадров, основы социологии, психологии и организации труда, экономики, организации производства и управления, средства вычислительной техники, коммуникаций и связи, правила их эксплуатации, трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка, производственной санитарии, требования безопасности и охране труда, пожарной безопасности.	Ориентация на поиск необходимой информации; ответственность за достижение поставленных задач, контроль их исполнения.
Ф 2	Организация направления работников в организации профессионального образования, курсов повышения квалификации, в том числе зарубежных, по обучению и стажировке.
Ф 3	Анализ качества результатов обучения и его эффективности. Совершенствование форм и методов обучения, повышения квалификации, с учетом пожеланий работников, проходящих обучение
Ф 4	Организация производственной практики. Обеспечение издания специальной информации об организации, реализации программ, практического обучения, развития наставничества.

6. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела кадров»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Формировать и вести банк данных о количественном и качественном составе кадров, их развитии и движении. Определять текущей и перспективной потребности в кадрах и источников ее удовлетворения.	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы по управлению персоналом, структура и штат организации, его профиль, специализация и перспективы развития, кадровая политика и стратегия организации, порядок составления прогнозов. Возможности использования современных информационных технологий в работе кадровых служб.	Ориентация на поиск необходимой информации; ответственность за достижение поставленных задач, контроль их исполнения;
Ф 2	Оценка квалификации, личных и деловых качеств. Обеспечение прием, размещение и расстановка работников в соответствии с полученной профессией и специальностью.	Системы и методы оценки персонала, методы анализа профессионально- квалификационной структуры кадров. передовой отечественный и зарубежный опыт работы с персоналом.
Ф 3	Подготовка кандидатов на выдвижение по индивидуальным планам, ротационное передвижение руководителей и специалистов, обучение на специальных курсах, стажировка на соответствующих должностях	Основы социологии, психологии и организации труда, основы профессиографии, основы профориентационной и профадаптационной работы, основы экономики, организации производства и управления.
Ф 4	Организация проведения аттестации работников организации, ее методическое и информационное обеспечение. Разработка мероприятий по реализации решений аттестационных комиссий. Определение круга специалистов, подлежащих повторной аттестации	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы по управлению персоналом.
Ф 5	Организация своевременного оформления приема, перевода и увольнения работников. Организация, учет личного состава, выдачу справок о настоящей и прошлой трудовой деятельности работников. Организация своевременного хранения и заполнения трудовых книжек и иных документов работников, ведение документации по кадрам. Организация своевременной подготовки материалов для представления персонала к поощрениям и награждениям.	Трудовое законодательство Республики Казахстан; знания формы, правил ведения и хранения трудовых книжек.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Подбор кадров и подготовка кадров»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
Внесен в Реестр ПС, рег. №__ ________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата_____________

Приложение 6
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Научно-исследовательские работы по труду в сфере развития
человеческих ресурсов»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Научно-исследовательские работы по труду в сфере развития человеческих ресурсов» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень/уровень квалификации – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

3. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (ГК РК 03-2007) «72.20 Исследования и экспериментальные разработки в области общественных и гуманитарных наук»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): проведение научно-исследовательских работ по труду в сфере развития человеческих ресурсов;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования профессионального стандарта относятся к следующим профессиям в данной области:
руководитель научного структурного подразделения в сфере трудовых отношений (начальник лаборатории (бюро) по организации труда и управления производством, начальник лаборатории (бюро) социологии труда, начальник нормативно-исследовательской лаборатории по труду).

4. Карточка вида трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Руководитель научного структурного подразделения в
сфере трудовых отношений»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1237 «Руководители подразделений (служб) научно-технического развития»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник лаборатории (бюро) по организации труда и управления производством; начальник лаборатории (бюро) социологии труда; начальник нормативно-исследовательской лаборатории по труду;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
предусматривает научно-исследовательские работы по организации, социологии, нормированию труда;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы руководителя научного структурного подразделения в сфере трудовых отношений» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

7. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шифр и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

8. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

9. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
10. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрация ПС

11. Разработчиком ПС является Республиканское государственное казенное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
12. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Научно-исследовательские работы по труду
в сфере развития человеческих ресурсов»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1.	Научно-исследовательские работы в сфере трудовых отношений	«Руководитель научного структурного подразделения в сфере трудовых отношений» (Начальник лаборатории (бюро) по организации труда и управления производством; начальник лаборатории (бюро) социологии труда; начальник нормативно-исследовательской лаборатории по труду)	Заведующий лабораторией (научно-исследовательской)	6	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Научно-исследовательские работы по труду
в сфере развития человеческих ресурсов»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы руководителя научного структурного
подразделения в сфере трудовых отношений

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее профессиональное и послевузовское образование, наличие ученой степени		Опыт работы не менее 3 лет в области научной деятельности в сфере трудовых отношений

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Научно-исследовательские работы по труду
в сфере развития человеческих ресурсов»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Руководитель научного структурного
подразделения в сфере трудовых отношений»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Проведение научно-исследовательских работ и разработка рекомендаций по совершенствованию организации труда на предприятии
Ф 2	Проведение научно-исследовательских работ в области социологии труда и разработка рекомендаций по совершенствованию социальных процессов и явлений в сфере труда
Ф 3	Проведение научно-исследовательских и экспериментальных работ в области нормирования труда
Ф 4	Организация работы структурного подразделения.

Примечание: Ф - функция

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Научно-исследовательские работы по труду
в сфере развития человеческих ресурсов»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Руководитель научного структурного
подразделения в сфере трудовых отношений»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация работ по изучению технологии производства. Проведение исследований и выполнение общеметодологической работы в области организации труда и управления производством. Выработка методов и системы рационализации труда и производства. Содействие технической реконструкции производства. Разработка и внедрение новых методов лабораторного контроля в производство. Участие в разработке предложений по обеспечению социальной защищенности работников предприятия в рамках коллективно-договорного регулирования трудовых отношений. Разработка предложений по созданию необходимых условий для освоения всеми работниками установленных норм трудовых затрат. Совершенствование форм разделения труда и рационализация методов труда на предприятии.	Методы проведения научно-исследовательских работ и методы определения экономической эффективности мероприятий по организации труда; методы оценки уровня организации труда, производства и управления; организационная техника, средства механизации инженерного и управленческого труда; трудовое законодательство; стандарты унифицированной системы организационно-распорядительной документации; порядок разработки программ и планов по совершенствованию организации труда, содержание основных направлений организации труда.	Организация собственной деятельности, исходя из цели и способов ее достижения. Анализ рабочей ситуации, осуществление текущего и итогового контроля. Оценка и коррекция собственной деятельности. Ответственность за результаты своей работы. Поиск информации необходимой для эффективного выполнения профессиональных задач. Работа в команде, эффективное общение с коллегами. Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности в рамках стратегии, политики и целей организации. Обсуждение проблем, аргументирование выводов и грамотное оперирование информацией. Обладание высокой личной ответственностью, дисциплинированностью, работоспособностью. Эмоциональная устойчивость. Руководство работой других. Осуществление координации между подразделениями. Ответственность за результаты работы.
Ф 2	Анализ рынка труда как регулятора оптимальной и рациональной мобильности трудовых ресурсов. Проведение исследований в области социологии, психологии, физиологии труда, управления социальными процессами. Определение эффективной системы социальных гарантий, защищающих работников. Изучение причин и выработка системы мер по предупреждению и разрешению трудовых споров, конфликтов. Организация работ по изучению и обобщению отечественного и зарубежного опыта по управлению социальным развитием предприятий.	Социология и психофизиология труда, методы психологического тестирования, формы и методы проведения социологических исследований, изучения общественного мнения. методы проведения анализа выполнения социальных программ и определения их экономической эффективности; социальные нормативы, инженерная и социальная психология; передовой отечественный и зарубежный опыт управления социальными процессами;
Ф 3	Разработка, введение новых, замена и пересмотр действующих норм труда для работников соответствующей квалификации. Замена норм труда по мере проведения аттестации и рационализации рабочих мест, внедрения новый техники, технологии и организационно-технических мероприятий, обеспечивающих рост производительности труда. Установление одинаковых норм труда на одни и те же работы, выполняемые в аналогичных организационно-технических условиях. Участие в рассмотрении и согласовании норм труда с общественными организациями (профсоюзами). Проведение исследований по совершенствованию процесса нормирования труда и расчета численности персонала. Подготовка предложений по применению методов и систем микроэлементного нормирования труда. Установление взаимосвязи нормирования труда с оплатой труда. Разработка рекомендаций по совершенствованию системы нормирования труда.	Порядок представления, рассмотрения и согласования норм труда; методические рекомендации по установлению норм и нормативов для нормирования труда рабочих; методические рекомендации по проверке, аттестации, пересмотру и замене норм труда; экономика и организация труда, производства и управления, основы технологии производства; методы нормирования труда, порядок разработки нормативов по труду, показатели по труду, достигнутые в аналогичных видах производств; методы изучения затрат рабочего времени; хронометраж и его разновидности; порядок расчета норм труда рабочих; методические основы расчета норм труда служащих на основе матриц функций;
Ф 4	Разработка плана по рациональной организации работы лаборатории (бюро). Координация работ специалистов лаборатории. Рациональное использование рабочего времени для сокращения затрат. Контроль за состоянием лабораторного оборудования и рабочих мест работников. Разработка плана совершенствования организации труда путем проведения аттестации и сертификации работников. Создание нормативно-методической и информационной базы; Внедрение и применение новых технологий для модернизации труда структурного подразделения; Участие в подготовке проектов нормативно-исследовательских работ, планов по труду, организационно-технических мероприятий для повышения эффективности производства. Поиск резервов повышения производительности труда. Обработка информации с применением современных информационных технологий. Подготовка предложений об эффективности исследований, испытаний, экспериментов. Организация работ по изучению технологии производства с целью пересмотра трудовых затрат для повышения эффективности производства. Ведение документации и отчетности; Подготовка рекомендаций для составления документации и отчетов по научно-исследовательским работам. Составление технических отчетов в рамках научно-исследовательских работ в области труда.	Законы Республики Казахстан и другие нормативно - правовые акты по вопросам трудовых отношений; методические и нормативно-технические материалы по организации труда и управлению производством; цели и стратегия организации, экономика и организация производства, труда и управления, структура организации и штатное расписание; правила внутреннего трудового распорядка, производственной санитарии; формы и системы оплаты труда, материального и морального стимулирования; передовой отечественный и зарубежный опыт управления социальными процессами; основы экономики, организации производства, труда и управления; порядок планирования нормативно-исследовательской работы, пересмотра норм, разработки организационно-технических мероприятий по повышению производительности труда, улучшению организации производства и определению их экономической эффективности; методы ведения технической документации; основы технологии производства, основы социологии, психологии и физиологии труда; требования техники безопасности и охраны труда; правила пожарной безопасности;

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Научно-исследовательские работы по труду
в сфере развития человеческих ресурсов»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
Внесен в Реестр ПС, рег. №__ ________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата_________________________________

Приложение 7
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Переводческое дело»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Переводческое дело» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «74.30 переводческое (устное и письменное) дело»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): обеспечение устного и письменного перевода текста, дактилологического и синхронного перевода речи;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования профессионального стандарта относятся к следующим профессиям в данной области:
переводчик;
переводчик-дактилолог;
переводчик синхронный.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 « Переводчик»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2444 – «Филологи и переводчики»;
3) возможные наименования должности (профессии): переводчик-дактилолог;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
перевод устного и письменного текста;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы переводчика» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Переводчик-дактилолог»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2444 – «Филологи и переводчики»;
3) возможные наименования должности (профессии): переводчик-дактилолог;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
посреднический сурдоперевод между слышащими и неслышащими гражданами и обратный перевод жеста глухонемых;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы переводчик-дактилолога» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Переводчик синхронный»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2444 – «Филологи и переводчики»;
3) возможные наименования должности (профессии): переводчик синхронный;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
синхронный (с применением специального оборудования или на основе беспроводной передачи речи) и последовательный перевод;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы переводчик-синхронного» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

9. Перечень единиц ПС приведен в таблицах приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

10. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

13. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
14. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Переводческое дело»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Устный и письменный перевод текста, дактилологический и синхронный перевод	Переводчик	Переводчик	4-5	-
2		Переводчик – дактилолог	Переводчик-дактилолог (сурдопереводчик)	5	-
3		Переводчик синхронный	Переводчик	5	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Переводческое дело»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
переводчика

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности		Без опыта работы
5 (Без категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Без опыта работы
5 (II категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности переводчика без категории не менее 3 лет
5 (I категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности переводчика II категории не менее 2 лет

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
переводчик-дактилолога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (Без категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Без предъявления требований к опыту работы.
5 (II категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности переводчика-дактилолога без категории не менее 3 лет.
5 (I категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности переводчика-дактилолога II категории не менее 2 лет

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы переводчик синхронного

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (Без категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Без предъявления требований к опыту работы.
5 (II категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности переводчика-синхрониста без категории не менее 3 лет.
5 (I категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности переводчика-синхрониста II категории не менее 2 лет

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Переводческое дело»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Переводчик»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Устный и письменный перевод текста
Ф 2	Редактирование переводов
Ф 3	Работа с зарубежными организациями по обмену опытом

Примечание: Ф - функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Переводчик-дактилолог»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Перевод устной речи для глухих работников организации и обратный перевод жеста глухонемых
Ф 2	Коррекционно-образовательная работа в учебно-образовательных организациях для глухих учащихся
Ф 3	Участие в организации труда не слышащих работников на производственных участках
Ф 4	Тифло-сурдоперевод (для общения невидящих и не слышащих инвалидов)

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Переводчик синхронный»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Синхронный перевод
Ф 2	Последовательный перевод
Ф 3	Редактирование переводов и содействие в составление отчетности по международным мероприятиям

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Переводческое дело»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Переводчик»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Перевод устного, письменного текста. Осуществление перевода (научной, технической, общественно-политической, экономической, юридической, публицистической, художественной, военной, деловой, разговорно-бытовой и пр.) литературы и текстов; обеспечение точного перевода в соответствии с лексическим, стилистическим и смысловым содержанием переводимых текстов. Правильное и логичное оформление своих мыслей в письменной и устной форме.	Законодательство о труде Республики Казахстан, правила внутреннего трудового распорядка, правила нормы охраны труда. Основы менеджмента и маркетинга в сфере переводческого дела; иностранный язык и языковые средства; методику устного и письменного перевода текстов; знание специфической терминологии; компетентное владение в вопросах переводимой тематики;	Фундаментальная научная и профессиональная подготовка. Владение современными информационными технологиями, включая методы получения, обработки и хранения научной информации. Умение формулировать и решать современные научные и практические проблемы Критическая оценка и анализ результатов собственного перевода. Умение оценивать текст перевода. Расширение и систематизация теоретических и практических аспектов об основных направлениях в сфере применения современных электронных ресурсов и автоматизированных систем перевода в практической деятельности переводчика.
Ф 2	Подготовка необходимой к переводу литературы Редактирование переводимых текстов. Соблюдение установленных требований к терминам, определениям, терминологии и фразеологии	Основы политического и социально-экономического развития Республики Казахстан, конституционно-правовые основы функционирования Республики Казахстан, ее управленческих структур, функционирования учреждений образования и культуры; актуальные события, лежащие вне структуры языка; культуры стран;
Ф 3	Составление тематических обзоров, аннотаций и рефератов по зарубежным источникам. Подведение итоговой отчетности о проведенных встречах и переговорах. Участие в обеспечении выполнения условий контрактов с иностранными фирмами в организации обслуживания представителей этих фирм. Участие и выступления на конференциях, симпозиумах, конгрессах и других международных встречах.	Особенности межличностных контактов представителей различных языковых культур; особенности поведения в различных коммуникативных ситуациях; филологическая грамотность на языках.

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Переводчик-дактилолог»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Перевод жестовой речи глухих работников (дактилологии) в устную речь. Применение переводческих стратегий и приемов. Использование информационно-коммуникационных технологий в профессиональной деятельности. Ведение установленной документации. Умение правильно выбирать речевое поведение и стратегию согласно коммуникативной ситуации; Обратный перевод.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, регламентирующие порядок трудоустройства, получения образования и обслуживания работников с нарушением слуха; социальная защита работников с нарушением слуха; морфология, синтаксис, лексика языка подлинника и своего собственного; различия соотношения обеих языковых систем; дактилологию и жестовый язык	Ответственность за результаты своей работы. Ответственность за посреднический сурдоперевод между слышащими и не слышащими гражданами Умение распределять свое внимание и время. Нахождение нестандартных решений в конкретной ситуации. Эмоциональная и стрессовая устойчивость. Коммуникабельность. Наличие четкой артикуляции. Пластичность кистей рук и гибкость пальцев. Владение устойчивой психикой, при этом понимать и учитывать психологию не слышашего человека. Хорошая переключаемость с одного задания на другое. Сосредоточенность при исполнении определенной функции. Объем и распределение внимания. Вежливость, тактичность. межязыковая коммуникация
Ф 2	Организация культурно-досуговой и социально-реабилитационной работы среди лиц с недостатками слуха. Создание текстов различного типа в соответствии с коммуникативной задачей и ситуацией общения. Участие в работе структурных подразделений по переводу речи и чтения с губ; Участие в организации производственной или учебной деятельности.	Социальной психологии, медицинские и технические аспекты реабилитации учащихся, имеющих нарушения слуха; жестовую речь и методы дактилологического перевода; специализацию образовательной организации; ориентацию в культурных особенностях социального и речевого поведения носителей иностранного языка; жестового языка.
Ф 3	Обучение глухих и слабослышащих работников безопасным методам труда, разъяснение слабослышащим (глухонемым) производственных задач; совершенствование жестов для лучшего взаимопонимания глухих работников в организации. Участие в совместной работе с руководителями производственных подразделений при переводе инструктажа. Содействие в организации работ по повышению квалификации глухих работников. Совершенствование знаний жестовой речи, техники владения специфическими средствами общения глухих. организация учебно-воспитательной работы и производственного обучения работников;	Профиль и особенности структуры организации, в которой работают граждане с нарушением слуха; технологию производства, номенклатуру выпускаемой продукции, применяемое оборудование и правила его эксплуатации; требования к изготовляемой продукции, выполняемым работам (услугам); правила и порядок оформления приема, перемещения и увольнения работников с недостатками слуха; правила предоставления отпусков и предусмотренных законодательством льгот; Сурдопсихологию; правила реабилитации работников, имеющих недостатки слуха; основы экономики, организации труда и производства.
Ф 4	Применение приемов и методов облегчающего общения (дактильно-жестовый язык слепых по методу Брайля) Общение методом «рука-в-руку», соприкасаясь с глухим и слепым человеком кистями рук и пальцами дактильно произнося фразу.	новейшие методы дефектологической науки; дактильно-жестовый язык слепых по методу Брайля основы социальной психологии; выполнение требований техники безопасности. оказание первой (доврачебной) помощи. выполнение требований пожарной безопасности. выполнение требований в области охраны окружающей среды.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Переводчик – синхронный»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Осуществление синхронного перевода (научной, технической, общественно-политической, экономической, юридической, публицистической, художественной, военной, деловой, разговорно-бытовой и прочей) литературы и текстов одновременно с речью говорящего с одного языка на другой без искажения смысла; При синхронном переводе (переводчики работают в паре) при проведении международных мероприятий (конференций, форумов) при аудиториях, важно умение чувствовать настроение аудитории и адекватно отвечать на реакцию слушателей, возможно осуществление синхронного перевода одновременно на нескольких языках. Владение разновидностями синхронного перевода: - «на слух», когда синхронный перевод воспринимается через наушники, непрерывную речь оратора, осуществляя перевод по мере поступления информации; - «перевод с листа», перевод в соответствии с предоставленными материалами, внося корректировки по ходу речи; - чтение заранее переведенного текста, синхронный переводчик следует за речью оратора, внося корректировки, если оратор по ходу выступления отступает от первоначального текста. Подведение итоговой отчетности о проведенных встречах и переговорах.	Компетентное владение в вопросах переводимой тематики; иностранный язык и языковые средства; методика устного и письменного перевода текстов; знание специфической терминологии; Терминологических стандартов, справочников по соответствующему виду экономической деятельности, знаний, науки и техники, основы научного и литературного редактирования, лексику, грамматику и стилистику государственного и иностранных языков; Действующую систему координации переводов, технические средства, используемые в практике синхронного перевода, передовой отечественный и зарубежный опыт в области научно-технического и других видов переводов; Трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка, производственной санитарии, требования пожарной безопасности.	Аналитико-смысловая оценочно-критическая обработка поступающей информации для решения в последующем профессионально-значимых задач и проблем. Аккумулирование информации из исходного текста для интерпретационного конструирования текста перевода. Координирование процесса ориентации в исходном тексте для его трансляции в текст перевода. Прогнозирование последовательности логико-смысловых блоков исходного текста и определение собственной переводческой стратегии. Осуществление синхронного перевода различных типов текстов при нормальном темпе звучания. Наличие хорошей памяти, лингвистических способностей, умение концентрировать и распределять внимание. Владение быстрой реакцией, физической выносливостью, интеллектуальной работоспособностью, стрессоустойчивостью. Хороший слух, зрение, четкая дикция.
Ф 2	Осуществление последовательного перевода (при котором докладчик делает паузы) доведение точного перевода в соответствии с лексическим, стилистическим и смысловым содержанием переводимых текстов. Обеспечение точного перевода в соответствии с лексическим, стилистическим и смысловым содержанием переводимых текстов. Участие и выступления на конференциях, симпозиумах, конгрессах и других международных встречах.	Переводческой стратегии; аккумулирование и синтезирование информации из исходного текста для интерпретационного построения перевода; прогнозирование последовательности исходного текста и определение собственной; письменный и устный двусторонний перевод обеспечивая точность сообщения при одновременном слушании на языке оригинала и собственной речи на языке перевода в специфичных профессиональных условиях (дефицит времени, темп речи говорящего, технические условия и т.д.).
Ф 3	Осуществляет необходимое редактирование переводимых текстов. Участвует в составлении отчетов о проведенных встречах и переговорах, а также ведении необходимого учета и оформлении технической документации. Участие в обеспечении выполнения условий контрактов с иностранными фирмами в организации обслуживания представителей этих фирм Участие и выступления на конференциях, симпозиумах, конгрессах и других международных встречах.	Современные инновационные и информационно-телекоммуникационные технологии; наличие фундаментальной и профессиональной подготовки, включая методы получения, обработки и хранения информации оформления официальной документации по различным формам и видам международного сотрудничества (совместные программы, проекты, гранты, научная переписка);

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Переводческое дело»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 8
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Социально-психологическая поддержка кадров»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Социально-психологическая поддержка кадров» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «86.90 прочая деятельность по охране здоровья»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): социально-психологическая поддержка кадров;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
инструктор – дактилолог (инструктор слухового кабинета);
методист по физической культуре;
физиолог;
социолог;
профконсультант;
психолог;

3. Карточка вида трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Инструктор-дактилолог
(инструктор слухового кабинета)»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2340 – «Преподаватели в системе специального образования»;
3) возможные наименования должности (профессии):
переводчик-дактилолог (сурдопереводчик);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
организует использование на предприятии в качестве рабочих и служащих лиц с потерей слуха (глухих, глухонемых и тугоухих), их рациональную расстановку с учетом профессии, специальности и квалификации, медицинского заключения, рекомендаций медико-социальной экспертизы;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инструктор-дактилолога (инструктор слухового кабинета)» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Методист по физической культуре»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2359 – «Специалисты по обучению, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): методист по физической культуре;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечивает проведение в организации массовой физкультурно-оздоровительной и спортивной работы в целях укрепления здоровья работающих, повышения производительности труда, продления их активного долголетия;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы методиста по физической культуре» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Физиолог»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2211 – «Биологи, ботаники, зоологи и специалисты родственных профессий»;
3) возможные наименования должности (профессии): физиолог;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
изучает особенности трудовой деятельности работников организации в целях обеспечения оптимальных физиологических условий труда и повышения его эффективности;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы физиолога» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Социолог»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2442- «Социологи и специалисты родственных профессий»;
3) возможные наименования должности (профессии): социолог;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
проводит социологические исследования с целью разработки и внедрения мероприятий, направленных на создание в организации наиболее благоприятных социально-психологических условий, способствующих повышению степени удовлетворения материальных и духовных потребностей работников и производительности их труда;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы социолога» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Профконсультант»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2412 – «Специалисты по кадрам и профориентации»;
3) возможные наименования должности (профессии): профконсультант;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
осуществляет деятельность по профессиональной ориентации и психологической поддержке населения;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы профконсультанта» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 6 «Психолог»

11. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2445 - «Психологи»;
3) возможные наименования должности (профессии): специалист по психологии;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
изучает влияние психологических, экономических и организационных факторов производства на трудовую деятельность работников организации в целях разработки мероприятий по улучшению их условий труда и повышения эффективности работы;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы психолога» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

12. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт м наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

13. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

14. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
15. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

16. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
17. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Социально-психологическая
поддержка кадров»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Социально-психологическая поддержка кадров	Инструктор–дактилолог (инструктор слухового кабинета)	Инструктор-дактилолог (инструктор слухового кабинета)	5	-
2		Методист по физической культуре	Методист по физической культуре	5	-
3		Физиолог	Физиолог	5	-
4		Социолог	Социолог	5	-
5		Профконсультант	Профконсультант	5	-
6		Психолог	Психолог	5

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Социально-психологическая
поддержка кадров»

1. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы инструктор - дактилолога
(инструктора слухового кабинета)

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы не требуется

2. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы методиста по физической
культуре

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы не требуется

3. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы физиолога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Лаборатории и отделы клинической физиологии, физиологии труда, эргономики, профотбора, профориентации, научно-исследовательские учреждения физиологического и медицинского профиля.
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (Без категории)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы не требуется
5 (II категория)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в должности физиолога без категории не менее 3 лет
5 (I категория)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в должности физиолога II категории не менее 2 лет

4. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы социолога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Аналитические социологические центры, консалтинговые компании, кадровые службы, маркетинговые отделы предприятий, связи с общественностью и рекламе.
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (Без категорий)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы не требуется
5 (II категория)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в должности социолога без категории не менее 3 лет.
5 (I категория)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в должности социолога II категории не менее 2 лет.

5. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы профконсультанта

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы по специальности не менее 2 лет

6. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы психолога

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Специализированные психологические центры, организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (Без категорий)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы не требуется
5 (II категории)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в должности психолога без категории не менее 3 лет.
5 (I категории)	Высшее (или послевузовское) образование		Опыт работы в должности психолога II категории не менее 2 лет

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Социально-психологическая
поддержка кадров»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инструктор
–дактилолог (инструктор слухового кабинета)»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Содействие в трудоустройстве лиц с потерей слуха
Ф 2	Выявление возможностей применения труда лиц с потерей слуха
Ф 3	Проведение вводных и других видов инструктажей
Ф 4	Контроль за соблюдением требований по организации труда слабослышащих

Примечание: Ф - функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Методист по
физической культуре»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Проведение физкультурно-оздоровительной работы
Ф 2	Повышение роли физической культуры в оздоровлении работников
Ф 3	Изучение особенностей трудовой деятельности работников
Ф 4	Составление рекомендации по совершенствованию режимов труда

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Физиолог»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Изучение физиологических особенностей работников в рамках их трудовой деятельности
Ф 2	Исследование влияния условий труда на организм людей
Ф 3	Создание условий для сохранения здоровья работников

4. Вид трудовой деятельности (профессии) «Социолог

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Проведение социологических исследований
Ф 2	Определение наиболее актуальных вопросов и проблем социального характера
Ф 3	Внедрение рекомендаций и мероприятий по созданию в организации благоприятных условий

5. Вид трудовой деятельности (профессии) «Профконсультант»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Консультирование по вопросам профессионального самоопределения
Ф 2	Консультирование по вопросам достижения основных целей профессионального роста
Ф 3	Ведение отчетности
Ф 4	Участие в разработке и внедрении программ в области профессиональной ориентации

6. Вид трудовой деятельности (профессии) «Психолог»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Проведение мероприятий по улучшению психологического климата в организации
Ф 2	Формирование трудовых коллективов
Ф 3	Исследование психологических особенностей трудовой деятельности
Ф 4	Консультация руководителей и работников предприятия
Ф 5	Исследования поведения человека в организационных отношениях
Ф 6	Содействие адаптации молодых рабочих и специалистов

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Социально-психологическая
поддержка кадров»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инструктор
–дактилолог (инструктор слухового кабинета)»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Трудоустройство работников в организации, на которых используется контингент работников с недостатками слуха	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан; методические и нормативно-технические материалы, касающиеся общего и профессионального образования, трудоустройства работников и производственно-хозяйственной деятельности организации, на котором используется контингент работников с недостатками слуха, социальная защита работников с недостатками слуха.	Коммуникабельность Способность планировать свою деятельность. Ответственность за результат своей работы. Самостоятельность в постановке целей и задач для работы. Склонность к развитию и получению новых знаний. Стремление использовать новые технологии, и учитывать уже проверенные наработки. достижение поставленной цели. Умение разбить задачу на этапы,
Ф 2	Рациональная расстановка лиц с потерей слуха с учетом профессии, специальности и квалификации, медицинского заключения, рекомендаций медико-социальной экспертизы.	Жестовая речь и методы дактилологического перевода; специализация организации; технология производства и номенклатура выпускаемой продукции и выполняемых работ (услуг); применяемое оборудование и правила его эксплуатации; требования, предъявляемые к изготовляемой продукции, выполняемым работам (услугам).
Ф 3	Обучение безопасным методам труда и ознакомление с действующими инструкциями и правилами по охране труда, технике безопасности, производственной санитарии.	Методика изучения особенностей трудовой деятельности работников; основы технологии производства выпускаемой продукции.
Ф 4	Рекомендации с учетом условий труда, комплекс упражнений, способствующих восстановлению работоспособности; Инструкции, рекомендации и другие методические материалы по использованию различных форм и методов физической культуры для профилактики возможных заболеваний	Формы и методы организации учебно-воспитательной работы и производственного обучения работников; сурдопедагогика, основы социальной психологии; методы и средства реабилитации работников, имеющих недостатки слуха; основы экономики, организации труда и производства.

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Методист по
физической культуре»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Проведение смотров, конкурсов и других мероприятий. Внедрение в организации физкультурно-оздоровительных мероприятий, предусматриваемых государственными целевыми комплексными программами	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы по вопросам физкультурно-оздоровительной работы, перспективы и направления развития физической культуры в стране и в организации.	Коммуникабельность. Способность планировать свою деятельность. Ответственность за результат своей работы. Самостоятельность в постановке целей и задач для работы. Склонность к развитию и получению новых знаний. Стремление использовать новые технологии, и учитывать уже проверенные наработки. достижение поставленной цели. Умение разбить задачу на этапы, спрогнозировать сроки, контролировать выполнение заданий
Ф 2	Составление и осуществление мер по пропаганде здорового образа жизни.	Передовой отечественный и зарубежный опыт физкультурно-оздоровительной работы; порядок ведения и оформления документов; составления установленной отчетности; трудовое законодательство; правила внутреннего трудового распорядка.
Ф 3	Обследование индивидуальных особенностей работников различных профессий и должностей, связанных с влиянием психофизиологических факторов на их труд	Методика изучения особенностей трудовой деятельности работников; основы технологии производства выпускаемой продукции.
Ф 4	Рекомендации с учетом условий труда, комплекс упражнений, способствующие восстановлению работоспособности; Инструкции, рекомендации и другие методические материалы по использованию различных форм и методов физической культуры для профилактики возможных заболеваний.	Формы и методы физкультурно-оздоровительной работы среди трудящихся и членов их семей; основы экономики; организации производства, труда и управления; порядок эксплуатации спортивных сооружений; основы педагогики и психологии.

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Физиолог»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Обследование индивидуальных особенностей работников различных профессий и должностей, связанных с влиянием психофизиологических факторов на их труд	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, касающиеся организации труда и управления производством, основы технологии производства, основы экономики, организация труда и управления, трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка.	Коммуникабельность. Способность планировать свою деятельность. Ответственность за результат своей работы. Самостоятельность в постановке целей и задач для работы.
Ф 2	Составление физиологических характеристик, определяющих напряженность и тяжесть труда.	Методы изучения физиологических особенностей трудовой деятельности работников, технические средства, применяемые при изучении условий труда.
Ф 3	Определение и составление рациональных режимов труда и отдыха, организация рабочих мест, сокращение затрат мускульной и нервной энергии, уменьшение утомляемости. Модернизация инструментов и оснастки с целью осуществления контроля за соблюдением их соответствия антропометрическим данным работников.	Передовой отечественный и зарубежный опыт работы физиологов, исследующих особенности трудовой деятельности по различным профессиям и должностям. Правила составления режимов труда и отдыха. Методы изучения физиологических особенностей трудовой деятельности работников, технические средства, применяемые при изучении условий труда.

4. Вид трудовой деятельности (профессии) «Социолог»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Определение задач исследования постановка целей, составление программы исследования. Обработка первичной информации. Обобщение полученных результатов, определение выводов.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, относящиеся к социально-психологическим вопросам; социология труда, методы проведения социологических исследований; основы психологии труда; инженерная и социальная психология; формы и системы организации заработной платы; основы технологии производства; основы экономики; организация труда и управления; трудовое законодательство.	Коммуникабельность. Способность планировать свою деятельность. Способность подмечать изменения в окружающей обстановке, не сосредотачивая сознательно на них внимание.
Ф 2	Исследования наиболее актуальных вопросов и проблем социального характера и нахождение путей их решения.	Методы определения и решения вопросов проблем социального характера.
Ф 3	Составление и внедрение мероприятий для повышения степени удовлетворения работников и производительности их труда.	Методы и способы по разработке и внедрению мероприятий направленных на создание в организации наиболее благоприятных социально-психологических условий, методы планирования социального развития организации, передовой отечественный и зарубежный опыт работы социологов.

5. Вид трудовой деятельности (профессии) «Профконсультант»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Помощь в формировании и развитии профессиональной карьеры, принятии обоснованного решения о выборе или перемене профессии. Подготовка рекомендаций по профессиональному обучению с учетом психологических особенностей клиента, его потребностей, возможностей, возраста, состояния здоровья, перспектив развития профессиональных способностей с учетом социально-экономической ситуации, сложившейся на рынке труда.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан в области профессиональной ориентации и психологической поддержки населения; этические нормы деятельности профконсультанта; основы практической психологии; методы современной психодиагностики; правила организации психодиагностического обследования. Передовой отечественный и зарубежный опыт профориентационной работы, трудовое законодательство. Формы и методы организации профориентационной работы и особенности профориентационного сопровождения образовательного процесса; Основы профессиоведения и профессиографии; классификация профессий и специальностей, требования, предъявляемые профессией к человеку;	Гибкость, способность меняться, подстраиваясь под ситуацию клиента. Коммуникабельность. Эмоционально-волевая стабильность. Устойчивостью к стрессовым ситуациям. Ответственность за результат своей работы. Самостоятельность в постановке целей и задач для работы.
Ф 2	Оказание консультаций о способах использования профессионального, интеллектуального и творческого потенциала, содействию социализации и профессиональному становлению, непрерывному профессиональному развитию, повышению конкурентоспособности и социально-психологической адаптации к трудовой деятельности в условиях рыночных отношений.	Методы оказания психологической поддержки; типология и симптоматика пограничных нервно-психических состояний; основы психологии труда и управления; инженерная и социальная психология; физиология труда, методы изучения психологических особенностей трудовой деятельности; психофизиологическое исследование человека.
Ф 3	Подготовка отчета по формам государственной и ведомственной статистической отчетности	Государственные и ведомственные статистические отчетности Республики Казахстан в области профессиональной ориентации и психологической поддержки населения.
Ф 4	Составление и внедрение эффективных методов работы в области профессиональной ориентации и психологической поддержки всех граждан.	Потребность в кадрах на республиканском и региональных уровнях с профессиональной дифференциацией; социально-демографические особенности региона.

6. Вид трудовой деятельности (профессии) «Психолог»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Проведение мероприятий по конкретным направлениям совершенствования управления социальным развитием, способствующие организации оптимальных трудовых процессов. Установление рациональных режимов труда и отдыха. Улучшение морально-психологического климата и условий труда. Повышение работоспособности человека и контроля за их выполнением.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, относящиеся к вопросам практической психологии; психология труда и управления; инженерная и социальная психология.	Гибкость, способность меняться, подстраиваясь под ситуацию клиента. Аналитическое мышление Умение внимательно слушать и слышать собеседника. Устойчивость в стрессовых ситуациях.
Ф 2	Проектирование систем организации труда с учетом психологических факторов и эргономических требований.	Передовой отечественный и зарубежный опыт работы психологов; основы технологии производства; основы экономики, организации производства, труда и управления, основы профориентационной и профадаптационной работы; трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка.
Ф 3	Определение психологических факторов, оказывающих влияние на работающих.	Методы изучения психологических особенностей трудовой деятельности работников; технические средства, применяемые при изучении условий труда.
Ф 4	Консультирование руководителей и работников предприятия занимающихся кадровыми и трудовыми вопросами по социально-психологическим проблемам управления производства и социального развития коллектива.	Методы оказания психологической поддержки; типологию и симптоматику пограничных нервно-психических состояний; основы психологии труда и управления; инженерную и социальную психологию; физиологию труда.
Ф 5	Сбор специальной информации о психологических механизмах поведения человека в многообразной и сложной системе организационных отношений.	Методы изучения психологических особенностей трудовой деятельности работников; технические средства, применяемые при изучении условий труда.
Ф 6	Осуществление мер по производственной и профессиональной адаптации молодых рабочих и специалистов.	Методы изучения психологических особенностей трудовой деятельности; классификация профессий и специальностей; требования, предъявляемые профессией к человеку.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Социально-психологическая
поддержка кадров»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 9
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Деятельность по обеспечению безопасности и охраны труда»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Деятельность по обеспечению безопасности и охраны труда» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент профессионального стандарта, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) 81.10 «Комплексное обслуживание объектов»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): обеспечение безопасности и охраны труда, предупреждение производственного травматизма и профессиональных заболеваний;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
специалист службы безопасности;
инженер по безопасности и охране труда;
начальник отдела охраны труда;
начальник службы безопасности;
главный технический руководитель по безопасности и охране труда.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Cпециалист cлужбы безопасности»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 5163 – «Другие работники служб, осуществляющих защиту граждан и собственности, не учтенные в предыдущих группах»;
3) возможные наименования должности (профессии): специалист службы безопасности;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение охраны и безопасности организации или отдельного его объекта;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы специалиста службы безопасности» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Инженер по безопасности и охране труда»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2149 – «Архитекторы, инженеры и специалисты родственных профессий, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): инженер по безопасности и охране труда;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение безопасных условий труда, разработку рекомендаций по рационализации рабочих мест;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инженера по безопасности и охране труда» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Начальник отдела охраны труда»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1222 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб) в промышленности»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник службы по безопасности и охране труда;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
организацию и контроль соблюдения правил и норм охраны труда и техники безопасности работниками;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника отдела охраны труда» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Начальник службы безопасности»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1229 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности: начальник службы безопасности;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
осуществление комплексной охраны объекта, руководство службой охраны организации;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника службы безопасности» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Главный технический руководитель по безопасности и
охране труда»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 7;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005) 1222 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб) в промышленности»;
3) возможные наименования должностей: главный технический руководитель по безопасности и охране труда;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
координирование работы по безопасности и охраны труда в структурных подразделениях организации и осуществление внутреннего контроля по безопасности и охране труда;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы главного технического руководителя по безопасности и охране труда» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

11. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

12. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

13. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
14. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

15. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
16. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Внутренний контроль осуществления безопасных и здоровых условий труда на предприятии, предупреждение производственного травматизма и профессиональных заболеваний	Специалист службы безопасности	Специалист службы по защите граждан и собственности	5	-
2		Инженер по безопасности и охране труда	Инженер по охране труда и технике безопасности	5	-
3		Начальник отдела охраны труда	Руководитель технический (в промышленности)	6	-
4		Начальник службы безопасности	Руководитель службы охраны общественного порядка и безопасности	6	-
5		Главный технический руководитель по безопасности и охране труда	Руководитель технический (в промышленности)	7	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

1. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы cпециалиста службы
безопасности

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Среднее общее образование, служба в армии и обучение по специальной программе.		Практический опыт работы в службе безопасности не менее 1 года.
	Высшее (или послевузовское) образование и обучение по специальной программе.		Опыт работы в правоохранительных органах или по специальности не менее 1 года.

2. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы инженера по безопасности и
охране труда

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (Без категории)	Техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности (квалификации)		Опыт работы в должности техника I категории не менее 3 лет.
	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Без опыта работы
5 (II категория)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности инженера по безопасности и охране труда без категории не менее 3 лет.
5 (I категория)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности инженера по безопасности и охране труда II категории не менее 2 лет.

3. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы начальника отдела охраны
труда

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в области безопасности и охраны труда не менее 3 лет

4. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы начальника службы
безопасности

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в правоохранительных органах не менее 5 лет

5. Возможные места работы по профессии. Требования к условиям
труда, образованию и опыту работы главного технического
руководителя по безопасности и охране труда

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
7	Высшее (или послевузовское) техническое образование по соответствующей специальности.		Опыт работы в области безопасности и охраны труда не менее 5 лет

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Специалист
службы безопасности»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация проведения специальных защитных мероприятий
Ф 2	Реализация мер обеспечения безопасности в организации
Ф 3	Контроль за соблюдением требований режима безопасности сотрудниками и посетителями

Примечание: Ф-функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инженер по
безопасности и охране труда»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Проведение обучения, инструктирование по безопасности и охране труда работников.
Ф 2	Оформление документации по организации расследования несчастных случаев и иных повреждений здоровья работников, связанных с трудовой деятельностью.
Ф 3	Осуществление внутреннего контроля за внедрением правил, норм, стандартов по безопасности и охране труда
Ф 4	Участие в разработке локальных нормативных документов по безопасности и охране труда.
Ф 5	Внутренний контроль за созданием здоровых и безопасных условий труда на предприятии.

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Начальник отдела
охраны труда»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация и координирование работы по безопасности и охране труда в структурных подразделениях организации и осуществление внутреннего контроля по безопасности и охране труда.
Ф 2	Организация разработки на производственных участках нормативных документов в части соблюдения требований безопасности и охраны труда.
Ф 3	Организация расследований несчастных случаев на производстве.
Ф 4	Организация подготовки работников по вопросам безопасности и охраны труда.
Ф 5	Обеспечение организационно-технических мероприятий по улучшению условий по безопасности и охране труда.

4. Вид трудовой деятельности (профессии) «Начальник службы
безопасности»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Руководство мероприятиями по обеспечению безопасности объектов
Ф 2	Введение современных средств защиты для обеспечения безопасности объектов
Ф 3	Требования к специалистам службы безопасности в современных условиях
Ф 4	Расширение спектра оказываемых услуг по безопасности

5. Вид трудовой деятельности (профессии) «Главный
технический руководитель по безопасности и охране труда»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Разработка и функционирование системы управления охраны труда
Ф 2	Организация и контроль в области безопасности и охраны труда
Ф 3	Организация в разработке документации в области безопасности и охраны труда.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Специалист
службы безопасности»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Проведение работы по правовой и организационной защите предприятия, по защите коммерческой тайны. Организация работы по распределению дополнительных должностных обязанностей среди персонала с целью обеспечения режима безопасности. Организация и обеспечение внутриобъектного пропускного режима и наделение властными полномочиями соответствующий персонал. Предотвращение необоснованного допуска и доступа к сведениям и работам, составляющим коммерческую тайну предприятия.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Нормативно-правовые акты, регламентирующие охранную деятельность. Нормативные акты по вопросам службы безопасности. Принципы организации обеспечения безопасности объектов предприятия, его персонала и информации, являющейся коммерческой тайной. Характеристики технических средств защиты объектов, информации от несанкционированного доступа к ним.	Ориентация в окружающей обстановке, событиях. Способность работы в экстремальных условиях. Стремление к профессиональному совершенству. Стрессоустойчивость. Способность самостоятельно принимать решения по обеспечению безопасности жизни работников. Ответственность в принятии решения в случае угрозы нарушения безопасности предприятия. Способность предвидения результата принимаемых решений. Способность устанавливать контакты с людьми. Готовность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Способность планировать свою деятельность во времени. Развитые волевые качества. Отличная физическая подготовка.
Ф 2	Проведение обучения и тренинга персонала по вопросам безопасности. Оформление обязательств о неразглашении сведений, составляющих коммерческую тайну. Проведение собеседования с вновь принятыми работниками с целью выявления их лояльности и возложения на работников, дополнительно к основным, служебных обязанностей в системе безопасности предприятия. Организация специального режима делопроизводства, исключающий получение сведений, находящихся под режимом особого доступа. Разработка методики действий персонала в случае возникновения угрозы нарушения безопасности предприятия.	Характеристика технических средств (системы сигнализации, связи, защиты информации). Требования к разработкам внутренних документов по режиму на объектах, инструкций по допуску к ресурсам предприятия (финансовым, товарно-материальным, информационным). Правила сопровождения особо ценных товарно-материальных, финансовых и иных ресурсов. Правила сопровождения руководящих работников предприятия.
Ф 3	Организация исследований неправомерных действий злоумышленников и конкурентов. Выявление и локализация несанкционированного физического допуска неизвестных лиц на охраняемую территорию, вызов при необходимости наряда милиции. Организация и проведение служебных расследований по фактам разглашения сведений, утрате документов, ценностей и других нарушений безопасности предприятия. Организация сопровождения особо ценных ресурсов (денежных, товарно-материальных, информационных), а также особо важных работников предприятия в случае угрозы их безопасности. Участие в разработке основополагающих документов с целью закрепления в них требований по обеспечению безопасности предприятия (инструкции, положения, правила). Внесение предложений по совершенствованию правовых, организационных и инженерно-технических мероприятий по защите безопасности предприятия. Ведение учета и анализа нарушений режима.	Методы проведения инструктажа по безопасности, проведения контрольных мероприятий. Тактику защиты объектов, информации, персонала предприятия от преступных посягательств.

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инженер по
безопасности и охране труда»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Подготовка учебного материала для проведения занятий по вопросам безопасности и охране труда в организации (для внутреннего обучения). Пользование современными техническими средствами обучения (тренажерами, средствами мультимедиа и пр.). Проведение вводного инструктажа по безопасности и охране труда со всеми лицами, поступающими на работу (в.т.ч. временно). Разработка программ проведения вводного инструктажа и утверждение их работодателем.	Трудовое законодательство Республике Казахстан; Правила и сроки проведения обучения, инструктирования и проверок знаний по вопросам безопасности и охраны труда работников; содержание, виды, особенности инструктажей, стажировок, обучения по охране труда, пожарной безопасности и оказанию первой помощи».	Способность самостоятельно управлять и контролировать процесс трудовой и учебной деятельности в рамках стратегии, политики и целей организации, обсуждать проблемы, аргументировать выводы и грамотно оперировать информацией; обладать высокой личной ответственностью, дисциплинированностью, работоспособностью. эмоциональной устойчивостью; руководство работой других; осуществление координации между подразделениями; ответственность за результаты работы, собственное обучение и обучение других.
Ф 2	Участие в работе комиссии по расследованию несчастного случая на производстве и профессионального заболеваний. Оформление и хранение документов по расследованию несчастных случаев на производстве.	Знание по расследованию и учету несчастных случаев и иных повреждений здоровья работников, связанных с трудовой деятельностью; Формы документов, связанных с несчастным случаем на производстве».
Ф 3	Контроль проведение инструктажей (первичных, повторных, внеплановых, целевых) работников по вопросам охраны труда. Осуществление контроля за соблюдением в структурных подразделениях организации по безопасности и охране труда. Контроль за своевременностью и полнотой обеспечения работников организации специальной одеждой, специальной обувью и другими средствами индивидуальной защиты, лечебно-профилактическим питанием, молоком и другими равноценными продуктами питания. Контроль за своевременным проведением испытаний и технических освидетельствований состояния оборудования. Осуществление контроля за целевым использованием средств на реализацию мероприятий по улучшению условий и охраны труда. Проводить упреждающие профилактические собеседования с работниками о недопущении нарушений требований охраны труда. Выдавать указания лицам, допустившим нарушения требований охраны труда и готовить соответствующие служебные (докладные) записки по привлечению нарушителей к дисциплинарным наказаниям и иным мерам воздействия. Контроль за соблюдением действующих норм, правил и инструкций по безопасности и охране труда, стандартов безопасности труда в процессе производства; Осмотр производственных служебных и бытовых помещении. Контроль за организацией приобретения, хранения, стирки, химической чистки, сушки, обеспыливания, обезвреживания и ремонта спецодежды, спецобуви и других средств и индивидуальной защиты. Контроль за своевременным проведением соответствующими службами необходимых испытаний и технических освидетельствований состояния оборудования, машин и механизмов, соблюдение графиков замеров параметров опасных и вредных производственных факторов.	Правила выдачи работникам молока, лечебно-профилактического питания, специальной одежды, специальной обуви и других средств индивидуальной защиты, обеспечения работников средствами коллективной защиты, санитарно-бытовыми помещениями и устройствами за счет средств работодателя; Типовое положение о службе безопасности и охраны труда в организации; Особенности эксплуатации оборудования, применяемого в организации и иные нормативные правовые акты необходимые для выполнения трудовой функции.
Ф 4	Разработка учебных программ по безопасности и охране труда по рабочим профессиям и утверждение их работодателем. Участие в разработке и контроле за функционированием системы управления безопасности и охраны труда в организации в соответствии с государственными нормативными требованиям охраны труда, рекомендациями межгосударственных и национальных стандартов в сфере безопасности и охраны труда. Разработка схемы движения информационных потоков системы управления охраной труда (СУОТ). Применение нормативно – правовых актов в области безопасности и охраны труда в части выделения в них требований, процедур, регламентов, необходимых к адаптации и внедрению в локальную документацию. Учет передового опыта и наработки при подготовке локальной документации. Пользоваться различными информационными ресурсами, в том числе правовыми справочно-информационными системами, содержащими различные документы, материалы и информацию по охране труда. Участие в разработке мероприятий по предупреждению профессиональных заболеваний и несчастных случаев на производстве, по улучшению условий труда. Участие в составлении разделов коллективного договора в части подготовки мероприятий по улучшению условий и охраны труда, соглашение по безопасности и охраны труда.	Национальные, межгосударственные и наиболее распространенные зарубежные стандарты, регламентирующие систему управления охраной труда (СУОТ); Виды локальной документации сферы охраны труда (документооборот СУОТ); Формы локальных записей обязательного и добровольного ведения и применения (журналов, актов и др.); Ведение делопроизводства в организации – порядок разработки, согласования, утверждения документации; Порядок учета мнений и согласования при разработке локальной документации по вопросам охраны труда.
Ф 5	Организация и участие в работе по определению контингента работников, подлежащих обязательным предварительным при приеме на работу и периодическим медицинским осмотрам, предрейсовым (послерейсовым) и предсменным (послесменным) осмотрам. Подготовка проекта приказа о создании комиссии по проведению аттестации и определения количества рабочих мест, подлежащих аттестации на производственных объектах. Организация работы безопасности и охраны труда в подразделениях, и внедрение передового опыта работы. Участие в рассмотрении вопросов о возмещении вреда, причиненного работнику увечьем или иным повреждением. Участие в анализе причин производственного травматизма, профессиональных заболеваний, в разработке мероприятий по их предотвращению.	Гарантии прав работников в области безопасности и охраны труда; Правила обязательной периодической аттестации производственных объектов по условиям труда; Перечень вредных производственных факторов, профессий, при которых проводятся обязательные медицинские осмотры; Правила проведения обязательных медицинских осмотров; Список профессий, требующих предсменного медицинского освидетельствования.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник отдела охраны труда»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Распределение полномочий и ответственности (по приказам, распоряжениям) за организацию элементов системы управления охраны труда между работниками предприятия. Координировать деятельность по охране труда между подразделениями в организации и с подрядчиками. Организовать проведение сертификации системы управления охраны труда. Определять порядок проведения периодических проверок всех элементов системы управления охраной труда в организации. Контроль за работниками службы безопасности и охраны труда. Информирование работников о состоянии условий и охраны труда на рабочих местах. Организация контроля за своевременностью и полнотой обеспечения работников организации специальной одеждой, специальной обувью и другими средствами индивидуальной защиты, лечебно-профилактическим питанием, молоком и другими равноценными продуктами питания. Осуществление контроля за целевым использованием средств на реализацию мероприятий по улучшению условий и безопасности и охраны труда. Участие в работе комиссии по аттестации рабочих мест по условиям труда. Контроль за устранением выявленных нарушений в области безопасности и охраны труда. Контроль за соблюдением работниками требований нормативных правовых актов по безопасности и охране труда. Предупреждение травматизма и профессиональных заболеваний. Обеспечение кабинета необходимой методической документацией в области безопасности и охраны труда. Организация обучения по безопасности и охране труда Информирование о правилах безопасности и охраны труда в организации. Осуществление связи с медицинскими организациями, научно-исследовательскими и другими организациями по вопросам безопасности и охраны труда, принятие мер по внедрению их рекомендаций. Выявление отдельных участков, машин, механизмов и станков, опасных для жизни и здоровья работников. Разработка комплексного плана улучшения условий труда и осуществление контроля за его исполнением. Рассмотрение предложений, писем, заявлений, жалоб работников касающихся по безопасности и охраны труда. Участие в анализе причин производственного травматизма, профессиональных заболеваний, в разработке мероприятий по их предотвращению. Оценивать эффективность действия средств коллективной защиты. Осуществление контроля за нанесением и размещением сигнальных цветов, разметку и знаки безопасности на производственное оборудование (органы управления и контроля, элементы конструкции), коммуникации, другие объекты, на территории, в зданиях, сооружениях организации в соответствии с установленными требованиями.	Трудовое законодательство Республики Казахстана; Правила обязательной периодической аттестации производственных объектов по условиям труда; Типовое положение о службе безопасности и охраны труда в организации;	Участие в планировании и распределении ресурсов между подразделениями; способность принимать ответственность за профессиональное развитие других; стратегическое мышление (системность, планомерность, умение предвидеть «картину» – результат); умение мотивировать подчиненных; способность работать в команде; способность руководить деятельностью других людей; ответственность за результаты своей работы; аналитический склад ума; системность мышления; уравновешенность; высокая работоспособность; умение обучать других людей и укреплять их мотивацию к обучению; нацеленность на достижение результата‚ инициативность‚ коммуникабельность; четкое планирование действий, настойчивость в стремлении к цели.
Ф 2	Участие в разработке системы управления охраной труда в организации в соответствии с государственными нормативными требованиями, рекомендациями межгосударственных и национальных стандартов в сфере безопасности и охраны труда. Участие в разработке нормативных правовых актов в области безопасности и охраны труда и обеспечение ими подразделений организации. Организация и контроль своевременного составления и предоставления сводных отчетов по установленной форме, информации, справок о работе организации в области безопасности и охраны труда. Участие в составлении раздела «Охрана труда» коллективного договора, осуществление контроля за его выполнением. Разработка и осуществление комплекса правовых, социально-экономических, организационно-технических, санитарно-эпидемиологических, реабилитационных, лечебно-профилактических мероприятий по созданию и обеспечению безопасных и здоровых условий труда на производстве и предупреждению производственного травматизма.	Правила разработки и утверждения инструкции по безопасности и охране труда работодателем; Методические материалы по вопросам безопасности и охраны труда; Производственная и организационная структура организации, основные технологические процессы и режимы производства, оборудование организации и принципы его работы, методы изучения условий труда на рабочих местах; Порядок и сроки составления отчетности о выполнении мероприятий по безопасности и охране труда;
Ф 3	Участие в работе комиссии по расследованию несчастного случая на производстве и профессиональных заболеваний. Анализ несчастных случаев на производстве и разработка мер по их предотвращению.	Порядок расследования и учета несчастных случаев и иных повреждений здоровья работников, связанных с трудовой деятельностью; Необходимые формы документов связанных с несчастным случаем на производстве;
Ф 4	Выявление потребности в обучении работников в области безопасности и охраны труда, руководствуясь государственными нормативными требованиями охраны труда, установленными правилами и инструкциями по безопасности и охране труда. Составление графиков проведения инструктажей, обучения по безопасности и охране труда, безопасным приемам выполнения работ, оказанию первой помощи. Организация кабинетов на предприятии для проведения вводных инструктажей по охране труда, оборудованные и оснащенные необходимыми плакатами, пособиями и другими техническими средствами.	Правила и сроки проведения обучения, инструктирования и проверок знаний по вопросам безопасности и охраны труда работников; Виды, формы инструктажей по охране труда, их особенности; Технические средства, применяемые при проведении инструктажей. Требования охраны труда, изложенные в правилах, типовых инструкциях по охране труда по должностям (профессиям) и видам выполняемых работ; Технологии, формы, средства, виды и методы обучения.
Ф 5	Проведение профилактических работ по предупреждению производственного травматизма, профессиональных заболеваний. Осуществлять выбор и приобретение новых средств коллективной защиты, соответствующих всем необходимым характеристикам и требованиям, своевременную их замену. Участие в выработке эффективных и действенных экономически обоснованных мероприятий, снижающих (исключающих) вредное воздействие на работников производственных факторов и факторов трудового процесса, профессиональные риски, повышающие эффективность применения средств индивидуальный защиты, предупреждающие травмы (микротравмы), профзаболевания, аварии, инциденты на производстве.	Перечень опасных и вредных производственных факторов и их влияние на состояние здоровья работников; Требования безопасности установленные: к видам работ, производственному оборудованию (его размещению), материалам; Схемы производственных процессов и операций на производстве; Организация работ по механизации и автоматизации производства; Состав и содержание технических мероприятий по улучшению условий труда.

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник службы безопасности»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Обеспечение надежной защиты объектов предприятия от краж, хищений и других преступных посягательств, пожаров, аварий, актов вандализма, стихийных бедствий, общественных беспорядков. Предотвращение попыток несанкционированного доступа или проникновения на охраняемые объекты. Отражение угрозы и участие в ликвидации вредных последствий непосредственного нападения или проникновения на охраняемые объекты.	Трудовое законодательство Республики Казахстана; нормативно-правовые акты регламентирующие охранную деятельность; Нормативные акты по вопросам службы безопасности; Специфика и структура предприятия; Принципы организации охраны объектов предприятия.	Способность самостоятельно выбирать методы и средства по обеспечению охраны и безопасности объектов. Повышение управленческого профессионализма. Наличие волевых качеств характера. Склонность к обучению и открытость новому. Готовность к оправданному риску и действию в критических ситуациях. Следование событийному потоку в интересах дела, жертвуя ритуальностью, регламентированностью и личными амбициями. Интуитивное принятие адекватных решений в экстремальных условиях. Сдержанное отношение к победам и к проигрышу без чувства поражения. Сохранение своих намерений в любых внешних условиях, при любом поведении партнеров, в том числе в чрезвычайных ситуациях. Способность выделять целое и видеть тонкое между его частями. Стрессоустойчивость. Вера в собственные силы. Терпимость к человеческим ограничениям. Способность принять естественную скорость выполнения проектов, изменений в своей команде и в себе самом. Умение схватывать суть дела интуитивно и быстро, выделяя существенные стороны ситуации. Наличие системного мышления, способности работать в команде, качеств лидера.
Ф 2	Введение адекватных угрозе средств защиты и видов режимов охраны. Организация установки современного охранного оборудования и систем (тревожной кнопки) и комплексное его обслуживание, включая тревожное реагирование мобильными группами. Использование средств охранно-пожарной сигнализации, систем видео наблюдения, охраны периметра, аудио-видеодомофонов. Проведение специальных мероприятий по зачистке помещений от скрытого видеонаблюдения, аудиопрослушивания, защите всех видов связи. Обеспечение оснащения служб эффективными современными средствами связи, активной и пассивной защиты (в т.ч. огнестрельными в соответствии с законодательством), специальным транспортом.	Характеристики технических средств защиты объектов от несанкционированного доступа к ним. Тактику защиты охраняемых объектов от преступных посягательств. Стратегию и тактику ведения переговоров с преступниками. Правила вхождения в связь и правила поведения в эфире. Характеристика технических средств защиты информации от несанкционированного доступа.
Ф 3	Осуществление проверки и оценки лояльности служащих охраняемого объекта. Владение в совершенстве приемами рукопашного боя и самозащиты, средствами индивидуальной защиты, холодным и огнестрельным оружием. Умение пользоваться различными видами связи на охраняемом объекте. Умение обнаруживать и устранять несложные технические неисправности в системах сигнализации и связи охраняемых объектов. Оказание неотложной медицинской помощи при ранениях, травмах. Обеспечение соблюдения строгого контрольно-пропускного режима при осуществлении профилактических, ремонтных и других работ. Оказание всемерной помощи правоохранительным и другим государственным органам в расследовании случаев преступных посягательств на охраняемые объекты. Осуществление комплексной охраны объектов и имущества собственников, охрану грузов и лиц и поэтапное отслеживание маршрутов, в том числе из стран ближнего и дальнего зарубежья, оперативное наблюдение за объектами, инспекционный контроль мобильными группами быстрого реагирования, обеспечение порядка и безопасности в местах проведения массовых мероприятий.	Правила приема, сопровождения и сдачи товарно-материальных ценностей. Назначение и виды связи. Правила сопровождения отдельных сотрудников предприятия. Приемы рукопашного боя и самозащиты. Средства индивидуальной защиты, холодное и огнестрельное оружие. Применяемую технику и технологию, организацию производства (обслуживания) и снабжения, средства вычислительной техники, коммуникаций и связи.
Ф 4	Предоставление услуг личной охраны безопасности физических лиц и выполнения конфиденциальных поручений. Проведение консультаций по вопросам поведения в экстремальных ситуациях, по собаководству и дрессировке служебных собак, предоставление услуг отдела информации и новых технологий. Оформление в соответствующих государственных органах получения требуемых лицензий, разрешений и учетных документов. Заключение договоров с заказчиками охранных услуг и обеспечение качественного и своевременного их выполнения.	Современная отечественная и зарубежная техника (системы сигнализации, связи и т.п.), поддержание ее в эксплуатационном состоянии. Требования техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

5. Вид трудовой деятельности (профессии) «Главный технический
руководитель по безопасности и охране труда»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Контроль за своевременным и качественным обучением работающих безопасным методам работы, проведением всех видов инструктажей и аттестаций (проверки знаний) работников. Организация работы комиссий по расследованию несчастных случаев на производстве. Участие в проведении аттестации рабочих мест‚ измерений параметров вредных производственных факторов‚ в оценке травмобезопасности оборудования‚ приспособлений. Осуществление методического руководства и обеспечение единого порядка организации работ по безопасности и охране труда всех подразделений организации. Контроль за устранением выявленных нарушений в области безопасности и охраны труда. Отстранение от работы лиц, допустивших нарушения правил и норм безопасности труда. Внедрение интегрированной системы менеджмента в соответствии с требованиями международных стандартов. Ведение единого порядка (внедрение автоматизированной информационной системы), учета несчастных случаев на производстве, профессиональных заболеваний и профилактических мероприятий.	Правила обязательной периодической аттестации производственных объектов по условиям труда. Типовые положения о службе безопасности и охраны труда в организации.	Способность принимать ответственность за профессиональное развитие; стратегическое мышление (системность, планомерность, умение предвидеть результат); умение мотивировать подчиненных; способность работать в команде; способность руководить деятельностью других людей; ответственность за результаты своей работы; аналитический склад ума; системность мышления; уравновешенность; высокая работоспособность; умение обучать других людей и укреплять их мотивацию к обучению; нацеленность на достижение результата; инициативность‚ коммуникабельность; четкое планирование действий; настойчивость в стремлении к цели.
Ф 2	Контроль за оснащением организации оборудованием и механизмами, улучшающими условия труда, средствами коллективной и индивидуальной защиты. Организация контроля за соблюдением трудового законодательства, правил, норм и стандартов в области безопасности и охраны труда, постановлений и распоряжений вышестоящих органов, предписаний органов государственного надзора и контроля. Осуществление работы по обеспечению охраны труда руководителями структурных подразделений. Контроль за выполнением мероприятий по профилактике производственного травматизма. Контроль за оснащением организации оборудованием и механизмами, улучшающими условия труда, средствами коллективной и индивидуальной защиты.	Правила разработки и утверждения инструкции по безопасности и охране труда работодателем; методические материалы по вопросам безопасности и охраны труда; производственная и организационная структура организации, основные технологические процессы и режимы производства, оборудование организации и принципы его работы; методы изучения условий труда на рабочих местах. Порядок и сроки составления отчетности о выполнении мероприятий по безопасности и охране труда.
Ф 3	Разработка комплексного плана улучшения условий труда и осуществление контроля за его исполнением. Участие в разработке нормативных правовых актов в области безопасности и охраны труда и обеспечение ими подразделений организации. Рассмотрение предложений и заявлений работников по вопросам, входящим в его компетенцию. Обеспечение своевременного представления сводных отчетов, информации, справок о работе организации в области безопасности и охраны труда. Подготовка отчета по безопасности и охране труда в органы статистики. Разработка документирования и внедрение политики профессиональной безопасности и охраны здоровья.	Порядок расследования и учета несчастных случаев и иных повреждений здоровья работников, связанных с трудовой деятельностью; формы документов связанных с несчастным случаем на производстве.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 10
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Деятельность в сфере обеспечения пропускной системы
в здании и сохранность»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Деятельность в сфере обеспечения пропускной системы в здании и сохранность» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия – род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) 81.10 «Комплексное обслуживание объектов»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): обеспечение безопасности (как нестратегического объекта), внедрения пропускной системы в здания и сохранности имущества;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
дежурный бюро пропусков;
дежурный администратор;
комендант;
заведующий камерой хранения;
заведующий бюро пропусков.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии)

Параграф 1 «Дежурный бюро пропусков»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4222 – «Служащие, занятые приемом и информированием посетителей»;
3) возможные наименования должности (профессии): дежурный бюро пропусков;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
оформление пропусков и других документов на право входа (выхода) в организацию или въезда (выезда) на его территорию;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы дежурного бюро пропусков» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Дежурный администратор»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 4222 – «Служащие, занятые приемом и информированием посетителей»;
3) возможные наименования должности (профессии): дежурный администратор;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
организацию обслуживания посетителей, контроль работы обслуживающего персонала предприятия;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы дежурного администратора» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Комендант»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005):4224 – «Служащие, занятые хозяйственным обслуживанием»;
3) возможные наименования должности (профессии): комендант, заведующий хозяйством;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
руководство работами по обслуживанию зданий, обеспечение сохранности имущества, находящегося в его ведении;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы коменданта» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Заведующий камерой хранения»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1229 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): заведующий камерой хранения;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение сохранности материально-технических ценностей, вверенных на хранение, их своевременного приема и выдачи, контроль за состоянием оборудования, механизмов и инвентаря;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заведующего камерой хранения» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Заведующий бюро пропусков»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4-5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005):1239 – «Руководители подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): заведующий бюро пропусков;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
соблюдение пропускного режима организации, руководство работой по выдаче пропусков;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заведующего бюро пропусков» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

11. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

12. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

13. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
14. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

15. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
16. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Деятельность в сфере обеспечения пропускной системы в здании и сохранность	Дежурный бюро пропусков	Дежурный бюро пропусков	4	-
2		Дежурный администратор	Дежурный администратор	4	-
3		Комендант	Комендант	4	-
4		Заведующий камерой хранения	Заведующий камерой хранения	4-5	-
5		Заведующий бюро пропусков	Заведующий бюро пропусков	4-5	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
дежурного бюро пропусков

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее техническое и профессиональное образование		Без опыта работы

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
дежурного администратора

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее техническое и профессиональное образование		Без опыта работы

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
коменданта

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее техническое и профессиональное образование		Без опыта работы

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заведующего камерой хранения

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Среднее техническое и профессиональное образование.		Без опыта работы.
5	Среднее техническое и профессиональное образование		Опыт работы не менее 2 лет
	Высшее образование		Без опыта работы

5. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заведующего бюро пропусков

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4	Техническое и профессиональное образование		Без опыта работы
5	Техническое и профессиональное образование		Опыт работы не менее 2 лет
	Высшее образование		Без опыта работы

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Дежурный бюро пропусков»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Оказание услуг пропускного режима в организации
Ф 2	Контроль и учет пропускных документов

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Дежурный администратор»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Обслуживание и консультирование посетителей.
Ф 2	Обеспечение контроля за сохранностью материальных ценностей

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Комендант»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работ по содержанию зданий и территории в надлежащем порядке, а также по уборке внутренних помещений
Ф 2	Организация необходимого ремонта

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий камерой хранения»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация работы камеры хранения
Ф 2	Контроль режима хранения и сохранности багажа (товарно-материальных ценностей)

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий бюро пропусков»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Руководство работой бюро пропусков
Ф 2	Отчеты по контрольно-пропускному режиму предприятия

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Дежурный бюро пропусков»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Оформление и выдача постоянных, временных и разовых пропусков для прохода (выхода) на предприятие или въезда (выезда) на его территорию. Регистрация в журналах пропускных документов и ведение учета полученных незаполненных бланков, выданных и возвращенных пропусков.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Нормативно - правовые акты, положения, инструкции и другие руководящие материалы и документы, регламентирующие пропускной режим на предприятии. Структура предприятия и режим работы его подразделений. Правила и порядок выдачи попусков и других пропускных документов.	Способность устанавливать контакты с людьми. Память на лица. Способность работы в условиях ненормированного графика. Наличие исполнительской дисциплины и работы в команде. Ориентация в окружающей обстановке, событиях. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Обеспечение сохранности незаполненных бланков и возвращенных пропусков. Контроль за своевременным возвращением постоянных пропусков, переданных на подпись руководителю. Сдача отчетов о выдаче и возврате пропусков различного вида и подготовка необходимых справок, связанных с оформлением пропускных документов.	Формы документов, на основании которых оформляются различные виды пропусков. Порядок учета и хранения бланков и возвращенных пропусков, составления и сдачи установленной отчетности. Основы организации труда. Правила внутреннего трудового распорядка. Правила техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Дежурный администратор»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Осуществление работы по эффективному и культурному обслуживанию посетителей, созданию для них комфортных условий. Консультация посетителей по вопросам, касающимся оказываемых услуг. Проведение необходимых организационно-технических мероприятий по разрешению конфликтных ситуаций. Обеспечение чистоты и порядка в помещении и на прилегающей к нему или зданию территории.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Нормативно-правовые акты, другие руководящие и методические документы вышестоящих органов, касающиеся работы дежурного. Структуру управления, права и обязанности работников и режим их работы. Правила и методы организации обслуживания посетителей. Виды оказываемых услуг.	Способность к переключениям с одной деятельности на другую. Оптимизм, доминирование положительных эмоций. Способность устанавливать контакты с людьми. Наличие исполнительской дисциплины и работы в команде. Ориентация в окружающей обстановке, событиях. Умение понять потребность клиента и найти подход к нему. Способность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Стремление к профессиональному совершенству.
Ф 2	Контроль за соответствующим оформлением помещений, за размещением, обновлением и состоянием рекламы внутри помещения и на здании. Контроль за соблюдением подчиненными работниками трудовой и производственной дисциплины.	Планировка и порядок оформления помещений и витрин. Основы эстетики и социальной психологии. Требования техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Комендант»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация работ по содержанию зданий, а также относящихся к ним строений и окружающей территории, в надлежащем порядке. Организация уборки и соблюдения чистоты во внутренних помещениях здания. Подготовка помещения здания к осенне-зимней эксплуатации. Ведение учета наличия имущества, периодического осмотра и составление актов на его списание, составление материальных отчетов. Обеспечение подсобных рабочих и уборщиц инвентарем, предметами хозяйственного обслуживания и осуществление соответствующего оперативного учета.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих и других органов, касающиеся содержания служебных, бытовых и жилых помещений здания. Устав и структуру предприятия. Основы организации труда.	Способность устанавливать контакты с людьми. Готовность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Способность работы в условиях ненормированного графика. Стремление к профессиональному совершенству. Способность организовать работу команды. Готовность решать проблемные ситуации в короткие сроки. Способность к переключениям с одной деятельности на другую.
Ф 2	Обеспечение сохранности и содержание в исправном состоянии имущества, находящегося в его ведении. Организация своевременного ремонта дверей, окон, замков, штор и другого инвентаря. Выявление и организация своевременного ремонта на объекте. Ведение книги записей санитарного и пожарного надзора.	Правила внутреннего трудового распорядка Требования техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий камерой хранения»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Оформление документов на вещи, поступившие в камеру хранения, а также на утерянные гражданами (пассажирами) вещи, обеспечение возврата или сдачу их на реализацию по истечении установленного срока. Организация рационального размещения и укладки вещей на стеллажи и полки в порядке, обеспечивающем сохранность и быстрое нахождение их при выдаче. Соблюдение режима хранения и исправного состояния оборудования, механизмов и инвентаря. Рассмотрение жалоб владельцев вещей и принятие мер по их удовлетворению.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Постановления, распоряжения, приказы, другие руководящие и нормативные документы вышестоящих и других органов, касающиеся деятельности организации. Порядок работы камеры хранения. Правила эксплуатации автоматических камер хранения.	Ответственность за сохранность принятых на хранение ценностей. Способность устанавливать контакты с людьми. Способность работы в условиях ненормированного графика. Стрессоустойчивость. Стремление к профессиональному совершенству. Способность правильно и эффективно распределять время. Стремление решать проблемные ситуации в короткие сроки. Способность к переключениям с одной деятельности на другую.
Ф 2	Контроль за работой автоматических камер хранения. Установление расчетных расценок за хранение ручного багажа. Составление отчетности о работе камеры хранения.	Основы организации труда. Правила внутреннего трудового распорядка. Требования техники безопасности и охраны труда. Правила пожарной безопасности.

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заведующий бюро пропусков»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация работы бюро в соответствии с установленным порядком и действующими руководящими документами пропускного режима предприятия. Осуществление контроля за правильностью оформления, выдачей и возвратом пропусков, дающих право прохода (выхода) на предприятие или въезда (выезда) на его территорию, а также учет и хранение бланков и возвращенных пропусков. Мотивация профессионального роста работников бюро пропусков. Использование современных технических средств на пропускном пункте.	Трудовое законодательство Республики Казахстан. Руководящие и нормативные документы вышестоящих органов, касающиеся организации пропускного режима. Правила и порядок выдачи пропусков. Структуру предприятия и режим работы его подразделений. Положение о бюро пропусков. Порядок учета и хранения бланков и возвращенных пропусков. Основы организации труда.	Способность руководства и работы в коллективе. Ответственность за результаты принятых решений. Способность работы в условиях ненормированного графика. Стрессоустойчивость. Способность устанавливать контакты с людьми. Стремление к профессиональному совершенству. Стремление решать проблемные ситуации в короткие сроки. Способность к переключениям с одной деятельности на другую.
Ф 2	Руководство подготовкой необходимых отчетов и справок по деятельности бюро и выдачей пропускных документов. Составление в установленном порядке актов на уничтожение документов, срок хранения которых истек.	Руководящий состав работников предприятия и образцы подписей лиц, имеющих право разрешать выдачу пропусков. Правила внутреннего трудового распорядка. Требования техники безопасности и охраны труда.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Деятельность по обеспечению
безопасности и охраны труда»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 11
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Юридическая деятельность»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Юридическая деятельность» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «69.10 Деятельность в области права»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): юридическое представление интересов одной стороны, выступающей против другой стороны, в судах или других судебных органах, консультационные услуги и представительство в гражданских, уголовных делах, трудовых спорах, общие консультации и подготовка юридических документов;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования ПС относятся к следующим профессиям в данной области:
юрисконсульт;
юрист;
начальник юридического отдела.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии
Параграф 1 «Юрисконсульт»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2429 – «Специалисты в области права, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): юрисконсульт;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
методическое руководство правовой работой в организациях, оформление юридических актов и консультации по юридическим вопросам;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы юрисконсульта» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Юрист»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2421– «Юристы»;
3) возможные наименования должности (профессии): юрист;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
исследования по проблемам юриспруденции, участие в подготовке проектов законов, реализацию соблюдения законодательства, осуществление защиты и обвинения в суде и консультации по различным правовым вопросам;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы юриста» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Начальник юридического отдела»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005):1239 – «Руководители подразделений (служб), не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник юридического отдела;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение своевременности и качества выполнения работы, учета и контроля работы отдела;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника юридического отдела» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

9. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

10. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

11. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
12. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

13. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
14. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС.

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Юридическая деятельность»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Правовое обеспечение деятельности юридических лиц всех организационно-правовых форм, включая представительство в судах по гражданским, уголовным делах и трудовым спорам	Юрисконсульт	Юрисконсульт	5	-
2		Юрист	Юрист	5	-
3		Начальник юридического отдела	Главный юрист	6	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Юридическая деятельность»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту
работы юрисконсульта

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Техническое и профессиональное образование по соответствующей специальности (квалификации).		Опыт работы в области юриспруденции не менее 5 лет.
	Высшее (или послевузовское) юридическое образование		Опыт работы не менее 2 лет.

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы юриста

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) юридическое образование		Опыт работы в должности юрисконсульта не менее 3 лет

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
начальника юридического отдела

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) юридическое образование		Опыт работы по специальности не менее 5 лет.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Юридическая деятельность»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Юрисконсульт»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Правовое обеспечение деятельности юридического лица, в котором работает.
Ф 2	Оказание методологической и практической помощи в правовой работе структурных подразделений юридического лица
Ф 3	Разработка документов, регламентирующих вопросы правового обеспечения деятельности юридического лица
Ф 4	Проведение правовой экспертизы внутренних документов юридического лица

Примечание: Ф - функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Юрист»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Определение правовых основ деятельности органов организации
Ф 2	Осуществление проверки соответствия законодательству представляемых на подпись руководителю документов
Ф 3	Обеспечение предприятия и специалистов нормативными правовыми актами
Ф 4	Ведение претензионно - исковой работы
Ф 5	Представление интересов организации в судах
Ф 6	Ведение договорной работы на предприятии

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник юридического отдела»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Руководство отделом/службой/управлением/департаментом
Ф 2	Обеспечение соблюдения законности и защиты правовых интересов организации
Ф 3	Консультации по правовым вопросам структурным подразделениям организации
Ф 4	Организация претензионно-исковой работы
Ф 5	Представление интересов организации или предприятия/юридических лиц в судах
Ф 6	Обеспечение соблюдения законности и защиты правовых интересов организации
Ф 7	Осуществление правовой экспертизы актов правового характера и их визирование.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Юридическая деятельность»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Юрисконсульт»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Ориентация в законодательстве РК, в нормативных правовых актах необходимых для работы в сфере/области деятельности. обеспечение правильного применения законодательства и внутренних документов юридического лица, в котором работает. Обеспечение решения правовых вопросов производственной деятельности юридического лица, в котором работает.	Корпоративное, гражданское, трудовое права и специальное законодательства по сфере деятельности; Гражданско-процессуальный, административный, уголовный, уголовно-процессуальный кодексы Республики Казахстан.	Владеть навыками общения с людьми, находить эффективные способы решения в конфликтных ситуациях, способность к совершенствованию профессиональных знаний и умений, владеть современными техническими средствами и технологиями работы с информацией, обладать навыками планирования и рациональной организации рабочего времени, соблюдать исполнительскую дисциплину и иметь навыки работы в команде.
Ф 2	Координация работы и принятие непосредственного участия в подготовке распорядительных и иных внутренних документов юридического лица/структурных подразделений. регулирующих отношения со структурными подразделениями, их имущественную ответственность.	Внутренние нормативные акты юридического лица, регламентирующие оказание методической и практической помощи структурным подразделениям юридического лица, в том числе по учету, отчетности и ведению правовой документации.
Ф 3	Составление юридической документации. Нахождение индивидуального подхода к каждой проблеме, избежание шаблонов. Применение необходимых нормативно-правовых актов, договоров, судебных решений и т.д.	Порядок заключения и оформления хозяйственных договоров, коллективных договоров, отраслевых соглашений, порядок систематизации, учета и ведения правовой документации с использованием современных информационных технологий, основы экономики, организации труда, производства и управления.
Ф 4	Проведение правовой экспертизы внутренних документов юридического лица. Экспертиза на соответствие законодательству внутренних документов юридического лица.	Законодательные и иные нормативные и правовые акты РК регламентирующие проведение правовой экспертизы.

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Юрист»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация работ по обеспечению предприятия/юридического лица законами, нормативными правовыми документами, необходимые для осуществления деятельности предприятия/юридического лица. Отслеживание выхода новых законов и подзаконных актов.	Конституция Республики Казахстан; нормативные правовые акты; методические материалы; регламентирующие производственно – хозяйственную деятельность предприятия; профиль, специализацию и особенности структуры предприятии; гражданская, административная, трудовая и иные отрасли законодательства; процессуальное, гражданское, процессуальное право, основы уголовно-процессуального права; стандарты делопроизводства по правовым документом, структуру государственных органов, органов местного самоуправления, судебных органов, порядок систематизации, учета и ведения правовой документации с использованием современных информационных технологий, основы администрирования, этику делового общения, экономику и организацию производства, труда и управления, трудовое законодательство, требования пожарной безопасности.	Владеть навыками общения с людьми, находить эффективные способы решения в конфликтных ситуациях, способность к совершенствованию профессиональных знаний и умений, владеть современными средствами и технологиями работы с информацией, обладать навыками планирования и рациональной организации рабочего времени, иметь навыки исполнительской дисциплины и работы в команде. Дипломатичность, способность к постоянному самообучению и развитию
Ф 2	Правовой анализ нормативных актов. Интерпретирование, применение действующего законодательства и иных правовых актов. Применение законов и иных нормативных актов. Квалифицирование юридических фактов и обстоятельств. Принятие правовых решений. Совершение юридических действий в точном соответствии с законом.	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан; методические материалы, регламентирующие административную, трудовую, финансовую, налоговую и иные отрасли законодательства, арбитражное процессуальное, гражданское процессуальное право, основы уголовно-процессуального права.
Ф 3	Системный анализ норм права. Отслеживание изменений и дополнений, внесенных в законодательство и принятие новых законов и подзаконных актов	Виды нормативных правовых актов Республики Казахстан.
Ф 4	Применение альтернативных способов разрешения споров и юридической техники. Ведение переговоров. Выбор и отстаивание линии защиты законных интересов и прав организации. Поиск рациональных путей разрешения возникающих споров. Досудебный порядок урегулирования споров.	Основы администрирования, этику делового общения, экономику и организацию производства, труда и управления
Ф 5	Оперирование знаниями (аргументированное отстаивание своей точки зрения, умение отвечать на поставленные вопросы, способность делать выводы). Соблюдение культуры профессиональной письменной и устной речи (логичность и четкая структура, ясность и лаконичность выступления). Подготовка исковых заявлений.	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, правила регламентирующие административную, трудовую, финансовую, налоговую и иные отрасли законодательства, арбитражное процессуальное, гражданское процессуальное право, основы уголовно-процессуального права.
Ф 6	Определение форм договорных отношений. Рассмотрение проектов договоров. Проверка соответствия законодательству проектов договоров, представляемых предприятию контрагентами. Принятие мер по разрешению разногласий по проектам договоров. Обеспечение нотариального удостоверения и (или) государственной регистрации отдельных видов договоров. Анализ договорной работы, разработка программы ее пересмотра и изменения. Проверка состояния договорной работы в структурных подразделениях предприятия.	Гражданский кодекс Республики Казахстан. Правила разработки и виды договоров, процедура государственной регистрации договоров или действующие нормативно - правовые акты по разработке договоров.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник юридического отдела»

Шиф	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Организация работы юридического отдела/службы/управления/департамента. Разработка и внедрение стратегии юридического сопровождения. Разработка локальных нормативных актов, корпоративных документов.	Конституция Республики Казахстан; нормативные правовые акты; методические материалы, регламентирующие производственно – хозяйственную деятельность предприятия; профиль, специализация и особенности структуры предприятия.	Объективная оценка работы сотрудников и ее результатов; использование возможностей стимулирования работы подчиненных; организация собственной деятельности исходя из цели и способов ее достижения; анализ рабочей ситуации, осуществление текущего и итогового контроля; организаторские навыки, принятие взвешенных решений и оценка возможных последствий этих решений; налаживание деловых связей, способствующих эффективному решению задач. Оценка и коррекция деятельности предприятия, ответственность за результаты своей работы, поиск информации, необходимой для эффективного выполнения профессиональных задач, использование информационно-коммуникационных технологий в деятельности предприятия. Работа в команде. Эффективное общение с коллективом и гражданами.
Ф 2	Осуществление правовой экспертизы проектов приказов, инструкций, положений, стандартов и других актов правового характера, подготавливаемых в организации. Принятие мер по изменению или отмене актов, изданных с нарушением действующего законодательства. Организация подготовки заключений по правовым вопросам, возникающим в деятельности организации, а также проектам актов, поступающим на отзыв организации.	Основы законодательства стран-партнеров, имеющие значение для деятельности организации, методические и другие материалы по правовой деятельности, гражданское, финансовое, административное право, налоговое законодательство, законодательство о пенсионном обеспечении Республики Казахстан.
Ф 3	Обеспечение организации методической документацией по правовой работе. Разъяснение действующего законодательства и порядок его применения. Оказание правовой помощи структурным подразделениям в претензионной работе, подготовка и передача необходимых материалов в судебные и арбитражные органы.	Основы экономики, организации труда, производства и управления, трудовое законодательство, правила внутреннего трудового распорядка.
Ф 4	Применение альтернативных способов разрешения споров. Ведение переговоров. Грамотный выбор и отстаивание линии защиты законных интересов и прав организации/ юридических лиц. Поиск рациональных путей разрешения возникающих споров.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, регламентирующие ведение переговоров.
Ф 5	Представление интересов организации или предприятия/юридических лиц в судах. Соблюдение культуры профессиональной письменной и устной речи (логичность и четкая структура, ясность и лаконичность выступления).	Основы экономики, организации труда, производства и управления, средства вычислительной техники, коммуникаций и связи, трудовое законодательство.
Ф 6	Осуществление правовой экспертизы проектов приказов, инструкций, положений, стандартов и других актов правового характера подготавливаемых в организации. Принятие мер по изменению или отмене актов, изданных с нарушением действующего законодательства. Организация подготовки заключений по правовым вопросам, возникающим в деятельности организации, а также проектам актов, поступающим на отзыв организации.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, регламентирующие работу юридической службы по разработке и внедрению документов, нормативных правовых актов Республики Казахстан.
Ф 7	Осуществление правовой экспертизы проектов приказов, инструкций, положений, стандартов и других актов правового характера подготавливаемых в организации.	Соблюдение требований по безопасности и охране труда, пожарной безопасности и производственной санитарии на рабочем месте. Права и обязанности работника в области безопасности и охраны труда.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Юридическая деятельность»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр профессиональных стандартов рег. № __________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 12
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Деятельность в области проведения лабораторных
исследований на производстве»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Деятельность в области проведения лабораторных исследований на производстве» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область профессиональной деятельности – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «72.19 Прочие исследования и разработки в области естественных наук и инженерии»;
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): проведение лабораторных исследований на производстве;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования профессионального стандарта относятся к следующим профессиям в данной области:
начальник исследовательской лаборатории;
начальник производственной лаборатории (по контролю производства);
начальник центральной заводской лаборатории;
инженер-лаборант;
техник-лаборант.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии

Параграф 1 «Техник-лаборант»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 4;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 3119 – «Техники физических и инженерных направлений деятельности, не вошедшие в другие группы»;
3) возможные наименования должности (профессии):
техник-лаборант;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение безопасных условий труда, разработку рекомендаций по рационализации рабочих мест;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы техник-лаборанта» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Инженер-лаборант»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2146 – «Химики-технологи, технологи топлива, изделий текстильной и легкой промышленности, продуктов питания»;
3) возможные наименования должности (профессии): инженер-лаборант;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
обеспечение контроля за качеством проводимых исследований и производимой продукции, за эффективным использованием всех производственных и природных ресурсов;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы инженер-лаборанта» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Начальник центральной заводской лаборатории»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1222 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб) в промышленности»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник исследовательской лаборатории;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
контроль соблюдения правил и норм лабораторных исследований работниками;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника центральной заводской лаборатории» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 4 «Начальник производственной лаборатории
(по контролю производства)»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1222 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб) в промышленности»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник производственной лаборатории (по контролю производства);
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
контроль соблюдения правил и норм производственных исследований;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника производственной лаборатории (по контролю производства)» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Начальник исследовательской лаборатории»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005) 1222 – «Руководители специализированных (производственно-эксплуатационных) подразделений (служб) в промышленности»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник исследовательской лаборатории;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
контроль соблюдения правил и норм лабораторных исследований работниками;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника исследовательской лаборатории» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

11. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт м наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

12. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

13. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
14. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

15. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
16. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Деятельность в области
проведения лабораторных
исследований на производстве»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Контроль и организация технического качества проводимых исследований и производимой продукции	Техник-лаборант	Техник-лаборант	4	-
2		Инженер-лаборант	Инженер - лаборант	5	-
3		Начальник центральной заводской лаборатории	Начальник центральной заводской лаборатории	6	-
4		Начальник производственной лаборатории (по контролю производства)	Начальник (заведующий) производственной лаборатории	6	-
5		Начальник исследовательской лаборатории	Заведующий лабораторией (научно-исследовательской)	6

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Деятельность в области
проведения лабораторных
исследований на производстве»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
техник-лаборанта

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
4 (без категории)	Среднее техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование		без опыта работы
4 (II категории)	Среднее техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности		опыт работы в должности техника без категории не менее 2 лет;
4 (I категории)	Среднее техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности		опыт работы в должности техника лаборанта II категории не менее 2 лет;

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
инженер-лаборанта

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование		Без предъявления требований к опыту работы

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
начальника центральной заводской лаборатории

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		опыт работы по технологической подготовке производства не менее 5 лет.

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
начальника производственной лаборатории

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		опыт работы по специальности на должностях специалиста не менее 3 лет.

5. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
начальника исследовательской лаборатории

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организации и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		опыт работы по специальности на должностях специалиста не менее 3 лет.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Деятельность в области
проведения лабораторных
исследований на производстве»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Техник-лаборант»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Осуществление и проведение лабораторного анализа и испытаний
Ф 2	Экспериментальные и исследовательские работы
Ф 3	Составление расчетов на основе проведенных испытаний

Примечание: Ф - функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инженер-лаборант»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Осуществление и проведение лабораторного анализа и испытаний
Ф 2	Экспериментальные и исследовательские работы
Ф 3	Составление расчетов на основе проведенных испытаний

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник центральной заводской лаборатории»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация проведения научно-исследовательских и экспериментальных работ
Ф 2	Внедрение результатов научно-исследовательских и экспериментальных работ
Ф 3	Организация проведения исследований и причин возникновения брака продукции
Ф 4	Организация работ по улучшению качества и увеличению выпуска продукции

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник производственной лаборатории»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация проведения физико-химических испытаний, исследований
Ф 2	Организация работы по разработке и внедрению в производство новых методов лабораторного контроля
Ф 3	Организация подготовительных работ по совершенствованию, аттестации и сертификации производства
Ф 4	Составление методики и инструкции по текущему контролю производства
Ф 5	Контроль за состоянием лабораторного оборудования на рабочих местах работников

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник исследовательской лаборатории»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Организация научно-исследовательских работ
Ф 2	Участие во внедрении новых технологических процессов
Ф 3	Разработка перспективных и годовых тематических планов
Ф 4	Определение эффективности разработок

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Деятельность в области
проведения лабораторных
исследований на производстве»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Техник-лаборант»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Испытания и другие виды исследований сырья, полуфабрикатов, материалов, конструкций и готовой продукции для определения соответствия действующим техническим условиям и стандартам.	Нормативные правовые акты и технология производства. Оборудование лаборатории и правила его эксплуатации, технические требования, предъявляемые к сырью, материалам и готовой продукции. Стандарты, положения, инструкции и другие руководящие материалы по технологической подготовке производства, лабораторному контролю и оформлению технической документации. Методы проведения научно-исследовательских работ и организации лабораторного контроля производства. Выполнение требований Техники Безопасности и Охраны Труда	Организация и управление собственной деятельностью в установленных рамках, которые могут изменяться. Проявление способности самостоятельно выбирать методы и средства по реализации социальных задач. Руководство работой других. Участие и руководство распределением ресурсов внутри подразделения.
Ф 2	Нахождение более экономичных и эффективных методов производства и лабораторного контроля производства. Составление технологических процессов и исследование их. Внедрение стандартов и технических условий на используемые материалы. Определение или мониторинг причин брака в производстве, подготовка предложений по предупреждению и устранению.	Основные технологические процессы и режимы производства. Оборудование лаборатории и правила его эксплуатации. Правила оформления технической документации на проведенные лабораторные анализы и испытания.
Ф 3	Проведение анализа полученных результатов испытаний и исследований и их систематизация. Проведение научно-исследовательских работ и организация лабораторного контроля производства	Документы, стандарты, положения, инструкции и другие руководящие материалы по проведению лабораторных анализов и испытаний.

2. Вид трудовой деятельности (профессии) «Инженер-лаборант»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Испытания и другие виды исследований сырья, полуфабрикатов, материалов, конструкций и готовой продукции для определения соответствия действующим техническим условиям и стандартам.	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы, относящиеся к научно-технической деятельности.	Организация и управление собственной деятельностью в установленных рамках, которые могут изменяться. Проявление способности самостоятельно выбирать методы и средства по реализации социальных задач. Руководство работой других. Участие и руководство распределением ресурсов внутри подразделения
Ф 2	Нахождение более экономичных и эффективных методов производства и лабораторного контроля производства. Составление технологических процессов и исследование их. Внедрение стандартов и технических условий на используемые материалы. Определение или мониторинг причины брака в производстве, подготовка предложений по предупреждению и устранению	Современные средства вычислительной техники, коммуникаций и связи, опыт передовых отечественных и зарубежных организаций в области технологии производства аналогичной продукции. Основы экономики, организации труда и управления, трудовое законодательство
Ф 3	Проведение анализа полученных результатов испытаний и исследований и их систематизация. Проведение научно-исследовательских работ и организация лабораторного контроля производства	Методы проведения анализа на основе научно-исследовательских работ и организации лабораторного контроля производства.

3. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник центральной заводской лаборатории»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Обеспечение проведения исследований. Разработка тематических планов научно-исследовательских работ. Организация взаимодействия структурных подразделений при проведении научно-исследовательских и экспериментальных работ.	Законодательные, иные нормативные правовые акты Республики Казахстан и методические материалы, относящиеся к научно-технической деятельности	Мотивация и познавательная активность Способность к преодолению когнитивных трудностей. Самостоятельность в процессе познания, принятия решений и их оценки. Ценностные ориентации. Идентичность. Эмоциональное отношение к учебе, исследовательской деятельности. Развитие познавательных процессов и учебных навыков (общий уровень и динамика).
Ф 2	Разработка предложений по изменению технологических инструкций, технических условий и стандартов на основании проведенных исследований.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические материалы, относящиеся к методам определения эффективности разработок; передовой отечественный и зарубежный опыт в области технологии и лабораторного контроля производства; основы экономики, организации труда, производства и управления.
Ф 3	Организация проведения лабораторного контроля качества поступающих в производство сырья, материалов, полуфабрикатов. Организация работ по обобщению и анализу результатов, проводимых исследований и испытаний.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические материалы, относящиеся к действующей системе государственной аттестации и сертификации продукции; организация проведения научно-исследовательских работ и лабораторного контроля производства.
Ф 4	Применение результатов научно-исследовательских и экспериментальных работ, технических условий и стандартов. Разработка новых методов измерения и оценки качества материалов и производимой продукции. Определение соответствия выпускаемого продукта производственным и экологическим стандартам и нормам, техническим условиям.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические материалы, относящиеся к методам контроля качества продукции, сырья, материалов; технические требования, предъявляемые к сырью, материалам и готовой продукции; экологические стандарты и нормативы.

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник производственной лаборатории
(по контролю производства)»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Осуществление химических анализов, физико-химических, механических испытаний и исследований лабораторного контроля соответствия качества сырья, материалов, полуфабрикатов и готовой продукции, действующим стандартам, техническим условиям и требованиям экологической безопасности.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические и нормативно-технические материалы по технической подготовке производства, технологические процессы и режимы производства. Методы химических анализов, физико-химических, механических испытаний и исследований лабораторного контроля.	Владеть навыками общения с людьми. Находить эффективные способы решения в конфликтных ситуациях. Способность к совершенствованию профессиональных знаний и умений. Владеть современными средствами и технологиями работы с информацией. Обладать навыками планирования и рациональной организации рабочего времени. Иметь навыки исполнительской дисциплины и работы в команде.
Ф 2	Осуществление работ по разработке и внедрению в производство новых методов лабораторного контроля, совершенствование существующих методов.	Оборудование лаборатории, принципы его работы и правила эксплуатации; перспективы технического развития организации; методы и организация проведения исследовательских работ; стандарты, технические условия, методики и инструкции по лабораторному контролю производства; действующая система государственной аттестации и сертификации продукции.
Ф 3	Испытание новых и модифицированных образцов продукции, согласование технической документации. Контроль за обеспечением качества продукции. Участие в работах по подготовке продукции аттестации и сертификации. Улучшение организации работ по контролю производства с целью сокращения затрат труда на их проведение. Совершенствование нормативно-технической документации и требований к качеству продукции.	Передовой отечественный и зарубежный опыт в области технологии производства аналогичной продукции; основы экономики, организации труда, производства и управления, средства вычислительной техники, коммуникаций и связи.
Ф 4	Экспресс-анализ на рабочих местах, контроль за правильным и точным выполнением работы сотрудников лаборатории. Наблюдение за состоянием и работой контрольно-измерительной аппаратуры, своевременное представление аппаратов ее на периодическую государственную проверку.	Методы и инструкции по контролю производства; технические условия, методики и инструкции по лабораторному контролю производства; действующая система государственной аттестации и сертификации продукции.
Ф5	Осуществление контроля за состоянием лабораторного оборудования и рабочих мест работников лаборатории, их соответствием требованиям безопасности и охраны труда, пожарной безопасности, принятие мер по устранению имеющихся недостатков. Организация четкого ведения лабораторных журналов и своевременное оформление результатов анализов и испытаний.	Инструкции и методики по лабораторному контролю производства; технические условия по лабораторному контролю производства; действующая система государственной аттестации и сертификации продукции.

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник исследовательской лаборатории»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Определение наиболее совершенных методов исследований, испытаний, при проведении исследовательских работ.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические и нормативно-технические материалы, относящиеся к научно-технической деятельности.	Мотивация и познавательная активность. Способность к преодолению когнитивных трудностей. Самостоятельность В процессе познания, принятия решений и их оценки. Ценностные ориентации. Идентичность. Эмоциональное отношение к учебе, исследовательской деятельности. Развитие познавательных процессов и учебных навыков (общий уровень и динамика развития).
Ф 2	Применение технологических процессов и оборудования, обеспечивающих производство конкурентоспособной продукции, соответствующей отечественным и лучшим зарубежным стандартам качества и экологической безопасности.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические и нормативно-технические материалы, относящиеся к организации проведения исследований, определения экономической эффективности разработок.
Ф 3	Организация изучения передового отечественного и зарубежного опыта в области совершенствования технологии производства продукции, аналогично выпускаемой в организации.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические и нормативно-технические материалы, относящиеся к порядку оформления технической документации; организация и методы проведения исследований; определение экономической эффективности разработок; передовой отечественный и зарубежный опыт в области технологии производства аналогичной продукции; основы экономики, организации труда, производства и управления.
Ф 4	Определение качества, готовой продукции, соответствие ее, действующим производственным стандартам и техническим условиям, экологическим стандартам и нормативам. Применение новых, более экономичных, эффективных и безопасных основных и вспомогательных материалов при изготовлении продукции.	Законодательные и иные нормативные правовые акты Республики Казахстан, методические и нормативно-технические материалы, относящиеся к организации проведения исследований, определения экономической эффективности разработок.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Деятельность в области
проведения лабораторных
исследований на производстве»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Приложение 13
к приказу Министра труда и
социальной защиты населения
Республики Казахстан
от 31 декабря 2013 года № 691

Профессиональный стандарт
«Экономическая деятельность»

1. Общие положения

1. Профессиональный стандарт «Экономическая деятельность» (далее – ПС) определяет требования к уровню квалификации, компетенции, содержанию, качеству и условиям труда и предназначен для:
1) выработки единых требований к содержанию профессиональной деятельности, для обновления квалификационных требований, отвечающих современным потребностям рынка труда;
2) решения широкого круга задач в области управления персоналом (разработки систем мотивации и стимулирования персонала, должностных инструкций, отбора, подбора и аттестации персонала, планирования карьеры);
3) формирования образовательных программ всех уровней профессионального образования, обучения персонала на предприятиях, а также разработки учебно-методических материалов к этим программам;
4) проведения оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов.
2. На основе ПС разрабатываются квалификационные характеристики, должностные инструкции, типовые учебные программы, типовые учебные планы, корпоративные стандарты организаций.
3. В настоящем ПС применяются следующие термины и определения:
1) квалификация – готовность работника к качественному выполнению конкретных функций в рамках определенного вида трудовой деятельности;
2) квалификационный уровень – совокупность требований к компетенциям работников, дифференцируемых по параметрам сложности, нестандартности трудовых действий, ответственности и самостоятельности;
3) трудовая функция – составная часть вида трудовой деятельности, представляющая собой интегрированный и относительно автономный набор трудовых действий, определяемых бизнес-процессов и предполагающий наличие необходимых компетенций для их выполнения;
4) область ПС – совокупность видов трудовой деятельности отрасли, имеющая общую интеграционную основу (аналогичные или близкие назначение, объекты, технологии, в том числе средства труда) и предполагающая схожий набор трудовых функций и компетенций для их выполнения;
5) ПС – стандарт, определяющий в конкретной области профессиональной деятельности требования к уровню квалификации и компетентности, к содержанию, качеству и условиям труда;
6) единица ПС – структурный элемент ПС, содержащий развернутую характеристику конкретной трудовой функции, которая является целостной, завершенной, относительно автономной и значимой для данного вида трудовой деятельности;
7) профессия - род трудовой деятельности, который требует владения комплексом специальных теоретических знаний и практических навыков, приобретенных в результате специальной подготовки, опыта работы;
8) компетенция – способность применять знания, умения и опыт в трудовой деятельности;
9) национальная рамка квалификаций (далее - НРК) – структурированное описание квалификационных уровней, признаваемых на рынке труда.

2. Паспорт ПС

4. Паспорт ПС определяет следующее:
1) вид экономической деятельности (область профессиональной деятельности):
Общий классификатор видов экономической деятельности (далее-ГК РК 03-2007) «64.99 Другие виды финансовых услуг, за исключением услуг страховых и пенсионных фондов, не отнесенные к прочим группировкам».
2) основная цель вида экономической деятельности (области профессиональной деятельности): обеспечение рентабельности производственной деятельности;
3) виды трудовой деятельности (профессии) по квалификационным уровням согласно приложению 1 к настоящему ПС;
5. Требования профессионального стандарта относятся к следующим профессиям в данной области:
экономист;
экономист по труду;
экономист вычислительного (информационно – вычислительного) центра;
экономист по материально-техническому снабжению (экономист - логистик);
экономист по сбыту;
экономист по планированию;
экономист по договорной и претензионной работе;
консультант по налогам и сборам;
главный экономист;
начальник планово-экономического отдела;
заместитель директора (коммерческий директор, вице-президент) по экономическим вопросам.

3. Карточки видов трудовой деятельности (профессии

Параграф 1 «Экономист»

6. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2441 – «Экономисты»;
3) возможные наименования должности (профессии): экономист, экономист по труду, экономист вычислительного (информационно – вычислительного) центра, экономист по материально-техническому снабжению (экономист - логистик), экономист по сбыту, экономист по планированию, экономист по договорной и претензионной работе;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
проведение научно-исследовательской работы, совершенствование и развитие экономических теорий и методологий, осуществление практического управления экономикой, а также консультации по экономическим вопросам;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы экономиста» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 2 «Консультант по налогам и сборам»

7. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 5;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 2441 – «Экономисты»;
3) возможные наименования должности (профессии): консультант по налогам и сборам;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
оказание консультационных услуг физическим лицам и организациям различных видов экономической деятельности, независимо от организационно-правовых форм, по применению налогового законодательства;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы консультанта по налогам и сборам» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 3 «Главный экономист»

8. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1231 – «Руководители финансово-экономических и административных подразделений (служб)»;
3) возможные наименования должности (профессии): главный экономист;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
руководство деятельностью соответствующих структурных подразделений (служб) по направлению и координации работы подразделения, формированию и регулированию финансово-экономических отношений, решению административных вопросов;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы главного экономиста» приложения 2 к настоящему ПС

Параграф 4 «Начальник планово-экономического отдела»

9. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1231- «Руководители финансово-экономических и административных подразделений (служб)»;
3) возможные наименования должности (профессии): начальник отдела (финансово-экономического и административного), начальник планово-экономического отдела;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
руководство работой по экономическому планированию в организации, по выявлению и использованию резервов производства с целью достижения наибольшей эффективности работы организации;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы начальника планово-экономического отдела» приложения 2 к настоящему ПС.

Параграф 5 «Заместитель директора (коммерческий директор,
вице-президент) по экономическим вопросам»

10. Карточка вида трудовой деятельности (профессии) содержит:
1) квалификационный уровень: по НРК – 6;
2) базовая группа по Государственному классификатору занятий Республики Казахстан (далее – ГК РК 01 – 2005): 1231 – «Руководители финансово-экономических и административных подразделений (служб)»;
3) возможные наименования должности (профессии): заместитель директора (коммерческий директор, вице-президент) по экономическим вопросам;
4) обобщенное описание выполняемой трудовой деятельности:
организация и совершенствование экономической деятельности организации, направленной на повышение производительности труда, эффективности и рентабельности производства, качества выпускаемой продукции (работ и услуг), снижение ее себестоимости, обеспечение роста производительности труда, достижение наибольших результатов при наименьших затратах материальных, трудовых и финансовых ресурсов;
5) возможные места работы, требования к профессиональному образованию и обучению работника, необходимость сертификатов, подтверждающих квалификацию, требования к практическому опыту работы, особые условия допуска к работе приведены в Главе «Возможные места работы по профессии. Требования к условиям труда, образованию и опыту работы заместителя директора (коммерческий директор, вице-президент) по экономическим вопросам» приложения 2 к настоящему ПС.

4. Перечень единиц ПС

11. Перечень единиц ПС приведен в приложение 3 к настоящему ПС и содержит шрифт и наименование единиц ПС.

5. Описание единиц ПС

12. Описание единиц ПС приведено в приложении 4 к настоящему ПС.

6. Виды сертификатов, выдаваемых на основе ПС

13. Организациями в области оценки профессиональной подготовленности и подтверждения соответствия квалификации специалистов выдаются сертификаты на основе настоящего ПС.
14. Виды сертификатов, выдаваемые на основе настоящего ПС, определяются в соответствии с перечнем единиц ПС, освоение которых необходимо для получения сертификата, предусмотренных в приложении 3 настоящего ПС.

7. Разработчики, лист согласования, экспертиза и регистрации ПС

15. Разработчиком ПС является Республиканское государственное коммунальное предприятие «Республиканский научно-исследовательский институт по охране труда Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан».
16. Лист согласования ПС приведен в приложении 5 к настоящему ПС

Приложение 1
к профессиональному стандарту
«Экономическая деятельность»

Виды трудовой деятельности (профессии)
по квалификационным уровням

№ п/п	Наименование вида деятельности	Наименование профессии с учетом тенденций рынка труда	Наименование профессии согласно ГК РК 01-2005	Квалификационный уровень НРК	Разряд по ЕТКС
1	Экономическая деятельность	Экономисты (по планированию, по сбыту, по материально-техническому снабжению, по договорной и претензионной работе, экономист, по труду, вычислительного (информационно – вычислительного) центра).	Экономист по планированию, экономист по сбыту, экономист по материально-техническому снабжению, экономист по договорной и претензионной работе, экономист по труду, экономист вычислительного (информационно – вычислительного) центра	5	-
2		Консультант по налогам и сборам	Консультант по экономическим вопросам	5	-
3		Главный экономист	Главный экономист	6	-
4		Начальник планово-экономического отдела	Начальник финансово-экономического отдела	6	-
5		Заместитель директора (коммерческий директор, вице-президент) по экономическим вопросам	Директор по экономике	7	-

Примечание: ЕТКС – Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих.

Приложение 2
к профессиональному стандарту
«Экономическая деятельность»

1. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и
опыту работы экономиста

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организация и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5 (без категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы не требуется
	Среднее техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование по соответствующей специальности (квалификации)		Опыт работы в должности техника I категории не менее 3 лет
5 (II категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности экономиста без категории не менее 3 лет
5 (I категории)	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы в должности экономиста II категории не менее 2 лет

2. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
консультанта по налогам и сборам

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организация и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
5	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы по специальности не менее 3 лет
	Среднее техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование		Опыт работы по специальности не менее 5 лет

3. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
главного экономиста

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организация и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт экономической работы на руководящих должностях не менее 5 лет.

4. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
начальника планово-экономического отдела

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организация и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
6	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт работы по специальности не менее 5 лет.

5. Возможные места работы по профессии.
Требования к условиям труда, образованию и опыту работы
заместителя директора (коммерческий директор,
вице-президент) по экономическим вопросам

Возможные места работы по профессии (предприятия, организации)		Организация и предприятия всех форм собственности
Вредные и опасные условия труда		-
Особые условия допуска к работе		-
Квалификационный уровень НРК	Уровень профессионального образования и обучения		Требуемый опыт работы
7	Высшее (или послевузовское) образование по соответствующей специальности		Опыт экономической работы на руководящих должностях не менее 5 лет.

Приложение 3
к профессиональному стандарту
«Экономическая деятельность»

Перечень единиц ПС

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Экономист»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Анализ хозяйственной деятельности организации и определение основных показателей организации труда и производства
Ф 2	Повышение эффективности организации труда и рентабельности производства.
Ф 3	Планирование хозяйственной деятельности организации.
Ф 4	Оформление договорных обязательств организации.
Ф 5	Работа со средствами вычислительной техники.

Примечание: Ф – функция

2. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Консультант по налогам и сборам»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Консультационные услуги физическим и юридическим лицам по формированию налоговой базы, видам налогов и сборов
Ф 2	Консультационные услуги физическим и юридическим лицам по ведению бухгалтерского учета и составлению бухгалтерской отчетности

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Главный экономист»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Планирование и оптимизация экономической деятельности организации
Ф 2	Выполнение служебно-коммуникационных, распорядительных, контрольно-оценочных и других административных функций;
Ф 3	Регулирование финансово-экономических отношений, решение административных вопросов

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник планово-экономического отдела»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Экономическое планирование в организации
Ф 2	Оптимизация экономической деятельности организации
Ф 3	Управление персоналом

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора (коммерческий директор, вице-президент)
по экономическим вопросам»

Шифр	Наименование трудовой функции (единицы профессионального стандарта)
Ф 1	Совершенствование экономической деятельности организации, повышение производительности труда эффективности и рентабельности производства
Ф 2	Координация работ по комплексному экономическому анализу всех видов деятельности организации.
Ф 3	Руководство деятельности всех подразделений.

Приложение 4
к профессиональному стандарту
«Экономическая деятельность»

Описание единиц ПС (функциональная карта)

1. Вид трудовой деятельности (профессии) «Экономист»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Подготовка исходных данных хозяйственно-финансовой, производственной и коммерческой деятельности. Составление (бизнес-планов) организации в целях обеспечения роста объемов продаж продукции и увеличения прибыли. Расчет по материальным, трудовым и финансовым затратам, необходимые для производства и реализации выпускаемой продукции затраты. Составление расчетов по определению эффективности проводимых работ. Учет поступающих денежных средств, товарно-материальных ценностей, основных средств. Учет бухгалтерских счетов и своевременное отражение движений и проводимых операций счетов. Выявление издержек производства, составление смет расходов по реализации продукции (выполнения работ и услуг), результатов хозяйственно-финансовой деятельности. Выявление внутрихозяйственных резервов, снижения себестоимости продукции, предупреждения потерь и непроизводительных расходов.	Руководящие материалы по планированию, учету и анализу деятельности организаций. Методы разработки перспективных и годовых планов работы. Порядок и методы составления финансовой отчетности и их выполнении. Действующие стандарты, технические условия на сырье, материалы, выпускаемую продукцию. Порядок и методы разработки номенклатуры потребляемых материалов, оптовых и розничных цен. Методические материалы, касающиеся экономики организации, стратегию и перспективы развития организации. Перспективы развития вида экономической деятельности, профиль, специализацию и особенности структуры организации.	Ответственность за результаты своей работы. Управление собственной деятельностью в установленных рамках квалификации. Способность самостоятельно выбирать методы и средства по реализации экономических задач. Координация деятельности подразделений. Широкий кругозор, способность действовать и мыслить нестандартно. Собственное обучение и обучение других.
Ф 2	Определение и постановка целей, задач, связанных с финансово-экономической и административной деятельностью. Выбор оптимальных путей по реализации качественной продукции. Формирование и расширение хозяйственных связей с поставщиками, освоение новых, более выгодных товарных рынков. Внедрение новой техники и технологии, рационализаторских предложений и изобретений. Мониторинг и прогноз ожидаемых изменений и развития экономических тенденций. Составление расчетов по рациональному использованию материальных ресурсов. Анализ состояния и перспективы развития рынка сбыта продукции, работ (услуг).	Методы экономического анализа и учета показателей деятельности организации. Методы определения экономической эффективности внедрения новой техники и технологии. Правила организации труда, рационализаторских предложений и изобретений. Методы организации работ по оперативному и статистическому учету финансовых операций. Порядок осуществления контроля за использованием материальных, трудовых и финансовых ресурсов.
Ф 3	Подготовка перспективных и годовых планов производственно-хозяйственной деятельности и социального развития организации. Разработка перспективных и годовых планов по труду и заработной плате организаций, ее подразделений. Расчет фонда оплаты труда и численности работающих с учетом необходимости трудовых ресурсов. Составление плана подготовки квалифицированных кадров. Бухгалтерский учет и анализ хозяйственной деятельности. Доведение плановых и финансово-экономических показателей до подразделений организации.	Методы расчета объемов выполненных работ. Действующие формы и системы оплаты труда и материального стимулирования работников. Методы определения стоимости расчетов и вычислительных работ, экономику и организацию производства. Методы хозяйствования, возможности применения вычислительной техники.
Ф 4	Подготовка договоров подряда с заказчиками и субподрядными организациями. Проверка сметной документации на строительство объектов, расчет стоимости, учет выполненных работ и оформление актов сдачи. Анализ получаемой от заказчика сметной документации и подготовка заключений о качестве. Обеспечение организации материальными ресурсами для дальнейшей деятельности. Подготовка договоров с поставщиками, материалы по претензиям к поставщикам; Подготовка дополнительных условий договоров при нарушении взятых обязательств, согласование изменений условий. Определение себестоимости товарной продукции, разработка договоров по повышению конкурентоспособности продукции.	Порядок оформления материалов для заключения договоров с заказчиками, технические средства сбора. Процесс экономики производства, нормативы производственных запасов сырья, материалов. Порядок составления заявок на материалы, заключения договоров с поставщиками. Рабочие программы, инструкции, макеты и другие руководящие материалы по обработке информации. Методы экономического анализа показателей производственно-хозяйственной деятельности организации и ее подразделений. Методы определения экономической эффективности внедрения новой техники и технологии.
Ф 5	Составление проектов механизации и автоматизации обработки информации по задачам различных типов. Составление расчетов путем применения систем информационных технологий. Подбор технических средств, сбора, передачи и обработки информации. Составление заявок и расчетов на материальные ресурсы с учетом необходимых обоснований. Формирование системы классификации и кодирования технико-экономической информации.	Основы проектирования механизированной обработки информации и программирования. Основные виды технических носителей информации, система классификации. Работа с техническими носителями информации. Методы определения стоимости расчетов и вычислительных работ. Основы экономики и технологии производства, средств вычислительной техники, коммуникаций и связи.

1. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Консультант по налогам и сборам»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Разработка вариантов оптимизации налогообложения к специфике деятельности юридических и физических лиц; Разъяснение по применению нормативных правовых актов, регламентирующих налогообложение юридических и физических лиц. Разработка вариантов по правильному исчислению и полноте уплаты налогов и сборов; Применение нормативных правовых актов о льготах, различным категориям налогоплательщиков и плательщиков сборов. Проведение правовой экспертизы документов налогоплательщика. Мониторинг изменений и дополнений, вносимых в законы и иные нормативные правовые акты, касающиеся налогообложения.	Нормативно-правовые акты, регламентирующие налогообложение юридических и физических лиц. Методические материалы, касающиеся предпринимательской и иной деятельности организаций и физических лиц. Методы разработки перспективных и годовых планов работы, порядок составления отчетности об их выполнении. Работа с техническими носителями информации. Система классификации и кодирования технико-экономической информации. Планово-учетная документация, основы организации оперативного и статистического учета и отчетности.	Память на цифры, даты. Общительностью. Умение быстро ориентироваться в окружающей обстановке. Ответственность за результаты своей работы. Работа в команде, эффективное общение с коллегами, руководством, клиентами. Управление собственной деятельностью в установленных рамках квалификации. Ответственность за результаты работы, консультация специалистов. Лояльность к корпоративной культуре организации. Готовность рассматривать новые и сложные вопросы о налогах.
Ф 2	Консультационные услуги физическим и юридическим лицам по ведению бухгалтерского учета и составлению бухгалтерской отчетности	Предотвращение ошибок, связанных с неправильным исчислением и несвоевременной уплатой налогов. Определение порядка обжалования действий налоговых органов и их должностных лиц. Определение гражданско-правовых ответственности для прекращений обязательств. Применение порядка исчисления и уплаты налогов и сборов и источникам их выплаты. Контроль ведения бухгалтерского учета и составлению бухгалтерской отчетности, по вопросам прав и обязанностей налогоплательщиков.

3. Вид трудовой деятельности (профессии) «Главный экономист»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Определение и постановка целей, задач, связанных с финансово-экономической и административной деятельностью организации. Планирование экономических показателей деятельности организации, достижение высокого уровня их обоснованности. Составление среднесрочных и долгосрочных комплексных планов производственной, финансовой и коммерческой деятельности (бизнес-планов) организации. Подготовка предложений по повышению производительности труда и эффективности производства, укрепление хозяйственной самостоятельности. Определение перспектив развития организации, координация исследований.	Руководящие материалы по планированию, учету и анализу деятельности организаций; Методы разработки перспективных и годовых планов работы. Порядок и очередность составления отчетности об их выполнении. Правила работы с техническими носителями информации. Система классификации и кодирования технико-экономической информации. Номенклатуру потребляемых материалов, организацию учета снабженческих и складских операций.	Ответственность за результаты своей работы. Работа в команде, эффективное общение с коллегами, руководством, клиентами. Организация и управление собственной деятельностью в установленных рамках квалификации. Способность самостоятельно выбирать методы и средства по реализации экономических задач. Умение использования резервов производства с целью достижения результативности деятельности организаций.
Ф 2	Выбор оптимальных путей выполнения родственных по содержанию обязанностей. Руководство и организация работы по соблюдению режима экономии материальных, трудовых и финансовых ресурсов. Использование проектов, алгоритмов и пакетов прикладных программ. Оформление сметной калькуляции товарной продукции, оптовые и розничные цены на выпускаемую продукцию, тарифы на работы (услуги) с учетом конъюнктуры рынка.	Нормативные правовые акты, регламентирующие налогообложение юридических и физических лиц. Методические материалы, касающиеся предпринимательской и иной деятельности организаций и физических лиц. Экономические обоснования системы обработки плановой информации.
Ф 3	Порядок обжалования действий налоговых органов и их должностных лиц. Мониторинг налогового законодательства и подходы реализации продукции, устранения потерь и непроизводительных расходов. Контроль над выполнением поставщиками договорных обязательств, количеством и качеством поступающих материалов и других видов материальных ресурсов.	Порядок ведения бухгалтерского учета и составления бухгалтерской отчетности. Ведение налогового учета и составления налоговой отчетности. Проведение налоговых проверок, заключения, изменения. Правила оформления и прекращения гражданско-правовых договоров.

4. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Начальник планово-экономического отдела»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Постановка целей, задач финансово-экономической деятельности. Разработка прогрессивных плановых технико-экономических нормативов материальных и трудовых затрат. Доведение плановых и финансово-экономических показателей до подразделений организации. Разработка унифицированной плановой документации, экономических стандартов. Внедрение средств механизированной и автоматизированной обработки плановой и учетной информации. Разработка стратегии организации с целью адаптации его хозяйственной деятельности. Разработка рациональной учетной документации по учету и анализу результатов хозяйственной деятельности.	Руководящие материалы по планированию, учету и анализу деятельности организаций. Методы разработки перспективных и годовых планов работы. Порядок и очередность составления отчетности по планированию и их выполнении. Правила работы с техническими носителями информации. Методические материалы, касающиеся экономики организации. Систему управления в условиях рынка с целью учета внешнего и внутреннего экономических условий. Стратегию и перспективы развития организации. Методическое руководство и организацию работы по учету и анализу производственно-хозяйственной деятельности.	Ответственность за результаты своей работы. Работа в команде, эффективное общение с коллегами, руководством, клиентами. Организация и управление собственной деятельностью и деятельностью подчиненных в установленных рамках, которые могут изменяться. Общительность. Умение быстро ориентироваться в окружающей обстановке. Самостоятельность при выборе методов и средств по выполнению и реализации экономических задач. Широкий кругозор, способность действовать и мыслить нестандартно.
Ф 2	Распределение расчетных цен производства. Грамотное и обоснованное применение сметной калькуляции товарной продукции. Разработка мероприятий по эффективному использованию капитальных вложений, материальных, трудовых и финансовых ресурсов. Подготовка проектов по снижению издержек на производство и реализацию продукции. Выбор оптимальных путей и средств реализации поставленных целей и задач. Повышение конкурентоспособности выпускаемой продукции организации. Ведение налогового учета и составления налоговой отчетности. Повышение рентабельности производства и устранение потерь и расходов.	Нормативные правовые акты, регламентирующие налогообложение юридических и физических лиц. Методические материалы, касающиеся предпринимательской и иной деятельности организаций и физических лиц. Порядок ведения бухгалтерского учета и составления бухгалтерской отчетности. Основы проведения налоговых проверок, выдачи заключения, изменения, оформления и прекращения гражданско-правовых договоров. Отечественный и зарубежный опыт рациональной организации экономической деятельности организации в условиях рыночной экономики.
Ф 3	Составление плана подготовки квалифицированных кадров. Составление планов по подготовке и переподготовке специалистов производства. Формирование мероприятий по повышению конкурентоспособности продукции. Заключение договоров о творческом сотрудничестве по повышению квалификации персонала.	Основы трудового законодательства. Методы определения экономической эффективности внедрения новой техники и технологии. Руководящие материалы по повышению квалификации кадров организаций. Нормативно-правовые акты по повышению уровня экономических знаний специалистов.

5. Вид трудовой деятельности (профессии)
«Заместитель директора (коммерческий директор, вице-президент)
по экономическим вопросам»

Шифр	Умения и навыки	Знания	Личностные и профессиональные компетенции
Ф 1	Анализ экономической работы, выявление и использование резервов производства. Внедрение новой техники и технологии, совершенствование организации труда. Расчет экономической эффективности капитальных вложений, рационализаторских предложений и изобретений. Мобилизация резервов производства для повышения эффективности и рентабельности производства, качества выпускаемой продукции (работ и услуг). Разработка прогрессивных технико-экономических нормативов материальных и трудовых затрат с учетом достижений науки и техники, организации производства и труда. Разработка и утверждение планов производственно-хозяйственной и социальной деятельности организации.	Нормативные правовые акты по экономической деятельности. Методические материалы по организации экономической работы в организациях. Перспективы технического и экономического развития организации, производственные мощности организации. Основы технологии производства продукции организации. Отечественные и зарубежные достижения науки и техники в области организации и совершенствования экономической работы.	Организация и управление собственной деятельностью и деятельностью подразделений в установленных рамках квалификационных требований. Способность самостоятельно выбирать методы и средства по реализации экономических задач. Ответственность за результаты своей работы, собственное обучение и обучение других. Ответственность за результаты коллективной работы. Высокие квалификационные и организаторские и рационализаторские способности. Широкий кругозор, способность действовать и мыслить нестандартно.
Ф 2	Отслеживание конъюнктуры рынка, ассортимента изделий. Основы поступления на рынок новых товаров и товаров определенного вида с целью выявления возможности их приобретения. Снижение затрат по материальным, трудовым и финансовым ресурсам. Усовершенствование организации производства, труда и управления с целью повышения производительности труда и эффективности производства. Укрепление хозяйственной самостоятельности и экономической ответственности организации. Разработка рациональных форм плановой, учетной и отчетной документации, применяемой в организации. Особенности конъюктуры рынка.	Порядок расчета экономической эффективности от внедрения новых видов продукции, техники, технологии, рационализаторских предложений и изобретений. Порядок разработки нормативов материальных, трудовых и финансовых затрат. Методическое руководство и организацию работы по внедрению, совершенствованию и повышению роли экономических методов управления. Методы экономической оценки мероприятий, направленных на развитие техники, совершенствование организации производства.
Ф 3	Координация работ по разработке планов с необходимыми обоснованиями и расчетами, положенными в их основу. Обеспечение меры по внедрению в практику достижений экономической науки. Подготовка предложений по практическому использованию результатов научных исследований в области экономики. Выпуск новых видов продукции на основе рационализаторских предложений и изобретений. Проведение сравнительного анализа показателей работы организации и других организаций. Обоснование профиля, специализации и особенности структуры организации, перспективы технического и экономического развития.	Порядок заключения и исполнения хозяйственных договоров, отечественные и зарубежные достижения науки и техники. Правила внутреннего трудового распорядка. Основы организации труда и управления экономической деятельностью производства. Основы улучшения условий труда и управления производственной деятельностью. Методические материалы по организации экономической работы в организациях.

Приложение 5
к профессиональному стандарту
«Экономическая деятельность»

Лист согласования

№ п/п	Название организации	Дата согласования
1	Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
2	Министерство образования и науки Республики Казахстан
3	Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан
4	Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
5	Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан
6	Министерство нефти и газа Республики Казахстан
7	Министерство культуры и информации Республики Казахстан
8	Министерство здравоохранения Республики Казахстан
9	Министерство регионального развития Республики Казахстан
10	Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан
11	Министерство внутренних дел Республики Казахстан
12	Министерство обороны Республики Казахстан
13	Министерство окружающей среды и водных ресурсов Республики Казахстан
14	Национальное космическое агентство Республики Казахстан
15	Агентство Республики Казахстан по делам спорта и физической культуры
16	Агентство Республики Казахстан по статистике
17	Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан
18	Федерация профсоюзов Республики Казахстан

Настоящий ПС зарегистрирован ________________________________________
_____________________________________________________________________
Внесен в Реестр ПС рег. № ___________________________________________
Письмо (протокол) № ___________ Дата ____________________

Экономикалық қызметтің барлық салалары үшін ортақ қызметшілер лауазымдарының кәсіби стандарттарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2013 жылғы 31 желтоқсандағы № 691 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 14 ақпанда № 9152 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 15 желтоқсандағы № 971 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 15.12.2015 № 971 (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 138-5-бабының 3-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Мыналар:
1) «Жұртшылықпен байланыс қызметі» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес;
2) «Құжаттамалық қамтамасыз ету және іс қағаздарын жүргізу» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес;
3) 3) «Басшылардың қызметін ұйымдық қамтамасыз ету» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес;
4) «Персоналды басқару («Менеджмент» бизнес бағыттары бойынша)» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес;
5) «Кадрларды іріктеу және кадрларды даярлау» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес;
6) «Адам ресурстарын дамыту саласындағы еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес;
7) «Аударма ісі» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес;
8) «Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 8-қосымшаға сәйкес;
9) «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі қызмет» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 9-қосымшаға сәйкес;
10) «Ғимаратта рұқсаттамалық жүйені және қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қызмет» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 10-қосымшаға сәйкес;
11) «Заң қызметі» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 11-қосымшаға сәйкес;
12) «Өндірісте зертханалық зерттеулер жүргізу саласындағы қызмет» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 12-қосымшаға сәйкес;
13) «Экономикалық қызмет» кәсіби стандарты осы бұйрыққа 13-қосымшаға сәйкес бекітілсін.
2. Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті (А.Ә. Оспанов) осы бұйрықтың заңнамада белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін және оның ресми жариялануын қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі Қ.Б. Әбсаттаровқа жүктелсін.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр Т. Дүйсенова

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
1-қосымша

«Жұртшылықпен байланыс қызметі»
кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Жұртшылықпен байланыс қызметі» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды, персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндеті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және енбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «70.21 Жұртшылықпен байланыс қызметі»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: ұйым мен оның жұртшылық арасындағы өзара түсіністікті орнату және қолдауды көздейді;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
жұртшылықпен байланыс менеджері;
жұртшылықпен байланыс бөлімінің бастығы;
жұртшылықпен байланыс директорының орынбасары.

Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Жұртшылықпен байланыс менеджері»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2419 – «Жұртшылықпен байланыс қызметінің маманы»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): жұртшылықпен байланыс қызметінің менеджері; пиар-менеджер;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:ұйымның қолайлы имиджін әзірлуді және қалыптастыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жұртшылықпен байланыс менеджерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Жұртшылықпен байланыс бөлімінің бастығы»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1234 – «Жарнамалық-ақпараттық бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): жұртшылықпен байланыс қызметінің бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
бұқаралық ақпарат құралдарымен өз ұйымының арасындағы қатынастарды басқаруын және ақпараттық алмасудың қолдауын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жұртшылықпен байланыс бөлім бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Жұртшылықпен байланыс директорының орынбасары»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 7;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1210 – «Ұйымдардың басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): жұртшылықпен байланыс жөніндегі вице-президент, жұртшылықпен байланыс жөніндегі бас директордың орынбасары;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
жұртшылықпен байланыс саласындағы ұйымның саясатын қалыптастыруда, іске асыруда және дамытуда басшылықты көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жұртшылықпен байланыс директоры орынбасарының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

9. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шифр мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

10. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

11. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
12. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

13. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
14. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Жұртшылықпен байланыс қызметі»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Қоғам және бұқаралық ақпаратпен қарым-қатынас	Жұртшылықпен байланыс менеджері	Жұртшылықпен байланыс қызметінің маманы	5	-
2		Жұртшылықпен байланыс бөлімінің бастығы	Бөлімінің бастығы (жарнамалық-ақпараттық)	5	-
3		Жұртшылықпен байланыс директорының орынбасары	Бас директордың орынбасары (директор)	6	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Жұртшылықпен байланыс қызметі»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Жұртшылықпен байланыс менеджерінің
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгей	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім		Жұмыс тәжірибесу талап етілмейді

2. Ықтимал жұмыс орындары. Жұртшылықпен байланыс бөлім
бастығының еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Жұртшылықпен байланыс жөніндегі жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

3. Ықтимал жұмыс орындары. Жұртшылықпен байланыс директоры
орынбасарының еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Бұқаралық ақпарат құралдар саласында басшы қызметінде жұмыс тәжірбиесі кемінде 5 жыл

«Жұртшылықпен байланыс қызметі»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Жұртшылықпен байланыс
менеджері» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Бұқаралық ақпарат құралдармен және қоғамдық құрылымдармен өзара әрекеттесу
Ф 2	Іс-шараларды ұйымдастыру және бұқаралық ақпарат құралдарына ақпараттық материалдар дайындау
Ф 3	Жұмыс жоспарларын әзірлеу, оларды қаржылық және ұйымдық қамтамасыз ету

Ескертпе: Ф-функция

2. «Жұртшылықпен байланыс бөлімінің
бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымның жұртшылықпен байланыс саласындағы саясатының тұжырымдамасын әзiрлеу
Ф 2	Бөлiм қызметкерлерiнің, жұртшылықпен байланыс жөніндегі менеджерлердің, штаттық социологтардың жұмысын басшылыққа алу және үйлестiру
Ф 3	Бұқаралық ақпарат құралдарымен және қоғамдық құрылымдармен байланысты қамтамасыз ету
Ф 4	Жұртшылықпен байланыс саласындағы ұйым қызметінің тиімділігін бақылау

3. «Жұртшылықпен байланыс
директорының орынбасары» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Жұртшылықпен байланыс саласында ұйым саясатын қалыптастыру, іске асыру және дамуына басшылық
Ф 2	Бұқаралық ақпарат құралдарымен және қоғамдық құрылымдармен өзара әрекеттері бойынша ұйымның өкілдік функцияларын орындау
Ф 3	Жұртшылықпен байланыс саласындағы қоғамдық пiкiрдің кешендi зерттеулерiн жүргiзу
Ф 4	Жұртшылықпен байланыс саласындағы озық технологияларды енгізу жөніндегі қызмет
Ф 5	Жұртшылықпен байланыс жөніндегі ұйымның құрылымдық бөлiмшелерінің жұмысын үйлестiру және басшылық

«Жұртшылықпен байланыс қызметі»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Жұртшылықпен байланыс
менеджері» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Бұқаралық ақпарат құралдармен, ақпараттық, жарнамалық, консалтингтік агенттіктерімен, жұртшылықпен байланыс жөніндегі агенттіктермен, баспалармен, басқа да кәсіпорындар және ұйымдармен, мемлекеттік және қоғамдық құрылымдармен байланысты ұйымдастыру және қолдау. Ұйымнан шығатын ақпараттық хабарлардың тасымалдауыштарын, мазмұнын, сипатын анықтау. Тұтынушылармен, әріптестермен, бәсекелестермен және жұртшылықтың тағы басқа топтарымен екіжақты байланысын қамтамасыз ету.	Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасы. Жұртшылықпен байланыс саласындағы кәсiби және этикалық қағидалардың халықаралық және қазақстандық кодекстері. Ғылыми-әдiстемелiк материалдар, технологиялардың даму бағыттары және перспективалары. Экономика, кәсiпкерлiк, политология, социология, психология, маркетинг және менеджменттің негіздері, сапалық және сандық социологиялық зерттеулерді бағалау әдiстерi және жүргiзу технологиясы. Жұрт алдында сөз сөйлеулердің техникасы және риториканың негiздерi.	Шығармашылық және қалыпсыз ойлау қабілеттілігі, жұмыстың тиімділігін және шығармашылық атмосфераны қалыптастыру. Өз ойларын сауатты бiлдiру. Сабырлық. Командада жұмыс істей білу және орындаушылық тәртiпке қабiлеттiлiгі. Өз эмоциясын бақылау қабілеттілігі. Адамдармен тіл табысу қабiлеттiлiгі. Сөйлеу аппаратының қарқынды және ұзақ жұмысқа қабiлеттiлiгі. Әңгiмелесушi үшін қызықты болу. Өз қызметін уақыт бойынша жоспарлау қабiлеттiлiгі. Оқиғаларға, айналадағы жағдайларға бағдар. Қысқа мерзімдерде күрделі проблемаларды шешу қабiлеттiлiгі. Кәсіби кемеліне талпынысы.
Ф 2	Бұқаралық ақпарат құралдарында ұйымның басшыларымен сұхбатты, баспасөз конференцияларын, брифингтерді, медиа - шараларды, бэкграундтарды ұйымдастыру. Бұқаралық ақпарат құралдары үшін ұйымның қызметі туралы баспасөз хабарламаларын, корпоративтік бюллетендерді және басқа да ақпараттық материалдарды дайындау. Ақпарат көздеріне мониторинг жүргiзу.	Логика негіздері мен дәлелдеме теориясы. Коммуникация теориясының негіздері. Ақпараттық процестер мен бұқаралық комуникация саласының даму болжамдары. Ақпараттық нарықтың конъюнктурасын білу.
Ф 3	Заманауи техникалық байланыс құралдары мен компьютерлік технологияларды қолдана отырып, ақпараттарды өңдеу. Жұртшылықпен бірлескен қызмет кезінде ұйымның құрылымдық бөлімшелерінің өзара әрекеттесуін қамтамасыз ету.	Статистикалық ақпаратты талдау әдістері. Жұртшылықпен байланыс саласындағы халықаралық сапа стандарттары. Ұйымның даму стратегиясы және бизнес-жоспары. Бағдарламалар мен іс-шараларды ақпаратпен қамтамасыз ету жөніндегі шарттарды (келісімшарттарды) әзірлеу және жасасу тәртібі. Техникалық ақпарат құралдары мен компьютерлік технологияларды қолдана отырып, ақпараттарды жинау және өңдеу әдістері.

2. «Жұртшылықпен байланыс
бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйымың iшкi және сыртқы саясатының тұжырымдамасын әзiрлеу және ұйым қызметiнiң ағымдағы жоспарларын түзету үшiн талдамалық материалдарын үнемі дайындау. Ұйымның жұртшылықпен байланыс саласындағы саясатын жүзеге асыруға шығыстар сметасын әзiрлеу және қажеттi қаржылық есепке алуды жүргiзудi ұйымдастыру.	Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдары мен жарнама туралы заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері. Жұртшылықпен байланыс саласындағы кәсiби және этикалық қағидалардың халықаралық және қазақстандық кодекстері. Жұртшылықпен байланыс саласындағы халықаралық сапа стандарттары.	Жұртшылықпен байланыс қызметін жүзеге асыру жөніндегі міндеттер мен әдістерді өздігінше таңдау қабілеті. Бөлімнің қызметін ұйымның жарнама және жұртшылықпен байланыс саласындағы саясатын іске асыру жөніндегі міндеттерді шешуге бағыттау қабілеті; Басшылық және ұжымда жұмыс істеу қабілеті. Бұқаралық ақпарат құралдарымен, қоғамдық және коммерциялық ұйымдармен, жеке тұлғалармен өзара әрекеттесу кезіндегі өкілдіктік функциялары. Іскерлік қарым-қатынас этикасы. Риторика негіздері мен жұрт алдында сөз сөйлеу техникасы. Өткізілген зерттеу нәтижелеріне жауапкершілік. Ақпараттарды қорғау және оңтайлы ақпараттық байланыстарды құру жөніндегі жұмыстарды ұйымның құрылымдық бөлімшелерімен келісу. Қысқа мерзімдерде проблемалық жағдайларды шешу қабілеті. Кәсіби кемеліне талпынысы.
Ф 2	Бөлiмнiң қызметкерлерiне міндеттер қою. Қызметкерлер қызметінің тиiмдiлiгін бағалау және ынталандыру. Кәсiби деңгейдi арттыруға қызметкерлердi уәждеу. Бұқаралық ақпарат құралдары үшін ұйымның қызметі туралы баспасөз хабарламаларын, корпоративтік бюллетендерді және басқа да ақпараттық материалдарды дайындау бойынша басшылық..	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Өндiрiс бейін, мамандандырылуы, технологиясы және ұйым құрылымының ерекшелiгі. Политология, социология, психология, маркетинг және менеджмент негiздерi. Сапалық және сандық социологиялық зерттеулерді бағалау әдiстерi және жүргiзу технологиясы. Ұйымның мақсаттары, даму стратегиясы және бизнес-жоспары.
Ф 3	Ұйымның басшылығын бұқаралық ақпарат құралдарымен, қоғамның әр түрлi топтарымен, бәсекелестермен, әріптестермен тиiмдi және тұрақты екіжақты байланысын, ұйымның қызметi туралы ақпараттық-жарнамалық материалдардың таралуын қамтамасыз ету. Ұйым шығаратын корпоративтiк басылым, ресми WEB - ресурс және басқа да ақпараттық материалдар тұжырымдамасын әзiрлеу. Бұқаралық ақпарат құралдарында ұйымның басшыларымен сұхбатты, баспасөз конференцияларын, брифингтерді, медиа-шараларды, бэкграундтарды ұйымдастыру.	Жұртшылықпен байланыс саласындағы озық технологиялар, отандық және шетелдiк тәжiрибе. Ақпараттық нарықтың конъюнктурасын білу.
Ф 4	Ұйым қызметiнiң тиiмдiлiгiн арттыру мақсатында қоғамдық пiкiрiнiң кешендi зерттеулерiн жүргiзу. Жұртшылықпен байланыс қызметтері, ақпараттық-жарнамалық саясаты, тауарлар мен қызметтерді нарыққа шығару бағдарламалары салаларының барлық мәселесі жөнінде басшыға жедел хабарлау. Қауіпсіздік техникасының талаптарын орындау.	Талдау, жоспарлау және ақпараттық процестерді болжау және жаппай коммуникация салаларының әдістері. Ғылыми-әдістемелік материалдар, социологиялық зерттеулерді жүргізу әдістері.

3. «Жұртшылықпен байланыс директорының орынбасары» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Жұртшылықпен байланыс саласында ұйым саясатын қалыптастыру, іске асыру және дамуына басшылықты жүзеге асыру. Жұртшылықпен байланыс саласында ұйымың iшкi және сыртқы саясатының тұжырымдамасын әзiрлеу. Жұртшылықпен байланыс саласындағы қызметтi ынталандыруын және тиiмдiлiгін бағалау.	Жұртшылықпен байланыс саласын реттеу мәселелеріне жататын нормативтік құқықтық актілері. Қазақстан Республикасының бұқаралық ақпарат құралдары туралы заңнамасы. Қазақстан Республикасының Еңбек туралы заңнамасы.	Жұртшылықпен байланыс саласында маңызды өзгерiстерге әкелетін қызмет процестерiн жоспарлау және әзiрлеу үшін жауапкершiлiк. Жұртшылықпен байланыс жөніндегі кәсiпорын қызметiнiң стратегиясы шеңберiнде дербестiк. Жұртшылықпен ұйым коммуникациясының тиiмдiлiгін арттыру мақсатында қоғамдық пiкiрге зерттеу жүргiзуді таңдау және оның тәсiлдерi туралы шешiмді қабылдау үшін жауапкершiлiк. Жаңа ақпараттық үдерiстердi және коммуникацияларды енгiзу және талдау нәтижелерi бойынша шешiмдер қабылдау. Басқару кәсіби ісін арттыру. Жұртшылықпен байланыс саласындағы iс-шараларды жоспарлауға және әзiрлеуге жауапкершiлiк. Қысқа мерзiмдерде проблемалық жағдайларды шешу қабiлеттiлiгі. Кәсiби жетiлуге талпыныс.
Ф 2	Ұйым қызметiнiң әрекеттерi аспектiлерiне түсініктемелер және түсiндірулер. Бұқаралық ақпарат құралдарында баспасөз-конференциялар, брифингтер, медиа-шаралар, сұхбаттар өткізу.	Жұртшылықпен байланыс саласындағы кәсiби және этика қағидаттарының кодекстері. Жұртшылықпен байланыс саласындағы жұмыстың халықаралық сапа стандарттары.
Ф 3	Ұйым қызметіне кеңiстiктегі әлеуметтiк қоғамдық пiкiрдi зерделеу бойынша әлеуметтік зерттеулердi жүргiзуге басшылық ету. Әлеуметтік зерттеулердің нәтижелері бойынша ұйымның сыртқы және iшкi саясатының тұжырымдамасын, бағдарламасын түзету. Ұйымның жұртшылықпен байланыс саласындағы қызметі тиімділігінің мониторингі.	Жұртшылықпен байланыс саласындағы жүргізілетін әлеуметтік зерттеулердің жүйелiк талдау әдiстемелiгi. Ұйымның қызметi туралы қоғамның пiкiрiн зерделеу және анықтау бойынша бағдарламалар. Жұртшылықпен байланыс жөніндегі талдамалы материалдың тұсаукесері
Ф 4	Жұртшылықпен, ұйымдармен, бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара іс-әрекет нысандары мен әдістерін таңдау. Мынадай техникалық құрылғыларды жұмыста пайдалану: диктофон, микрофон, фотоаппарат, бейнекамера, кеңсе оргтехникасы.	Жұртшылықпен байланыс саласындағы озық технологиялар, отандық және шетелдiк тәжiрибе. Инновациялық тәсiлдердi қолдану арқылы жұртшылықпен байланыс саласындағы міндеттер мен проблемаларды жүйелi шешу.
Ф 5	Бұқаралық ақпарат құралдарымен, қоғамның өкiлдерiмен өзара iс-қимыл бойынша ұйымның басшылығымен тренингтер жүргiзу. Ұйым қызметінің жекелеген бағыттары шеңберіндегі бағдарламалар мен іс-шараларды ақпараттық, жарнамалық, ұйымдастырушылық және қаржылық қамтамасыз ету жөніндегі шарттар мен келісімшарттардың әзірленуі мен орындалуын бақылау.	Ұйым бейіні, мамандандырылуы, өндіріс технологиясы және құрылымының ерекшеліктері.

«Жұртшылықпен байланыс қызметі»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № _______________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
2-қосымша

«Құжаттамалық қамтамасыз ету және іс қағаздарын жүргізу»
кәсіби стандарты 1. Жалпы ережелер

1. «Құжаттамалық қамтамасыз ету және іс қағаздарын жүргізу» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды, персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалауды жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндеті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «82.19 Фотокөшірмелеу жұмыстары, құжаттамалар дайындау және мамандандырылған кеңселік қызмет көрсетудің өзге де түрлері»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: кәсіпорынның құжаттамалық қамтамасыз ету жөніндегі жұмыстарын ұйымдастыру, басқару, үйлестіру, бақылау және іске асыру;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
машинистка;
іс қағаздарын жүргізуші;
тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі инспектор;
экспедиция меңгерушісі;
құжаттанушы;
машинкамен басу бюросының меңгерушісі;
көшіру-көбейту бюросының меңгерушісі;
кеңсе меңгерушісі.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Машинистка»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4111 – «Стенографисткалар мен машинисткалар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): машинистка;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
әртүрлі жүйелердің жазу машиналарында немесе дербес компьютерде қолжазба, машинкамен басылған және баспа түпнұсқалардан тұратын машинкамен басу жұмыстарын орындауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Машинистканың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Іс қағаздарын жүргізуші»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4115 – «Хатшылар, офис-менеджерлер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): іс қағаздарын жүргізуші;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
құжаттық материалдардың өтуін есепке алуды жүргізуді, олардың орындалуын бақылауды жүзеге асыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Іс қағаздарын жүргізушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі
инспектор»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4-5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4190 – «Әкімшілік-басқару персоналы»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі инспектор;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
басшының бұйрықтары, тапсырмалары мен өкімдерінің уақтылы орындалуын бақылауды жүзеге асыруды, құжаттардың өтуін есепке алуды жүргізуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі инспекторының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Экспедиция меңгерушісі»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4-5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1239 – «Басқа топтарға еңбеген бөлімшелер (қызметтер) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): экспедиция меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
құжаттар мен корреспонденцияның сақталуын қамтамасыз етуді, оларды адресаттарға уақытылы жеткізілуін көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Экспедиция меңгерушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Құжаттанушы»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2432 – «Кітапханашылар, библиографтар, құжаттанушылар мен тектес кәсіптер мамандары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): құжаттанушы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымдық және есептеу техникасын пайдалану негізінде құжаттармен және құжаттық ақпаратпен жұмыстардың технологиялық процесін көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Құжаттанушының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

6-параграф «Машинкамен басу бюросының меңгерушісі»

11. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1239 – «Басқа топтарға енбеген бөлімшелер (қызметтер) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): машинкамен басу бюросының меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
машинкамен басу жұмыстарының орындалу мерзімі мен сапасына бақылауды жүзеге асыруды, қабылданатын құжаттар мен фонограммалардың сақталуын қамтамасыз етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Машинкамен басу бюросы меңгерушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

7-параграф «Көшіру-көбейту бюросының меңгерушісі»

12. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1239 – «Басқа топтарға енбеген бөлімшелер (қызметтер) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): көшіру-көбейту бюросының меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
көшіру және көбейту жұмыстарын орындалу мерзімі мен сапасына, сондай-ақ тапсырыс берушілерге тапсырылатын материалдың жинақтылығына бақылауды жүзеге асыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Көшіру-көбейту бюросы меңгерушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

8-параграф «Кеңсе меңгерушісі»

13. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1239 – «Басқа топтарға енбеген бөлімшелер (қызметтер) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): кеңсе меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
кеңсе жұмысын ұйымдастыруды, келіп түсетін және жіберілетін корреспонденцияларды уақтылы өңдеуді, оны тағайындалған орнына жеткізуді қамтамасыз етуді, құжаттардың орындалу мерзімі мен олардың дұрыс ресімделуіне бақылауды жүзеге асыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кеңсе меңгерушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

14. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шифр мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

15. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

16. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
17. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

18. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
19. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Құжаттамалық қамтамасыз ету
және іс қағаздарын жүргізу»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Құжаттамалық қамтамасыз ету және іс қағаздарын жүргізу	Машинистка	Машинистка	4	-
2		Іс қағаздарын жүргізуші	Іс қағаздарын жүргізуші	4	-
3		Тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі инспектор	Тапсырмалардың орындалуын бақылау жөніндегі инспектор	4-5	-
4		Экспедиция меңгерушісі	Экспедиция меңгерушісі	4-5	-
5		Құжаттанушы	Құжаттанушы	5	-
6		Машинкамен басу бюросының меңгерушісі	Машинкамен басу бюросының меңгерушісі	5	-
7		Көшіру-көбейту бюросының меңгерушісі	Көшірме-көбейткіш бюросының меңгерушісі	5	-
8		Кеңсе меңгерушісі	Кеңсе меңгерушісі	6	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Құжаттамалық қамтамасыз ету
және іс қағаздарын жүргізу»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Машинистканың еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4 (II санаттағы машинистка)	Тиісті мамандық бойынша орта техникалық және кәсіптік білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды, басу жылдамдығы минутына 200 соғуға дейін
4 (I санаттағы машинистка)	Тиісті мамандық бойынша орта техникалық және кәсіптік білім		Іс қағаздарын жүргізу саласындағы еңбек өтілі кемінде 1 жыл, басу жылдамдығы минутына 200-ден астам соғу

2. Ықтимал жұмыс орындары. Іс қағаздарын жүргізушінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта кәсіптік білім.		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды.

3. Ықтимал жұмыс орындары. Тапсырмалардың орындалуын бақылау
жөніндегі инспектордың еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгей	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіптік білім		Профиль бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
5	Мамандық бойынша жоғары білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді

4. Ықтимал жұмыс орындары. Экспедиция меңгерушісінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіптік білім		Экспедитор лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 1 жыл
5	Мамандық бойынша жоғары білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді

5. Ықтимал жұмыс орындары. Құжаттанушының еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Орта техникалық және кәсіптік білім немесе тиісті мамандық бойынша жоғары білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді
5 (ІІ санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары білім		Санаты жоқ құжаттанушы лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
5 (І санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары білім		ІІ санаттағы құжаттанушы лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

6. Ықтимал жұмыс орындары. Машинкамен басу бюросы
меңгерушісінің еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Орта техникалық және кәсіптік білім		Профиль бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

7. Ықтимал жұмыс орындары. Көшіру-көбейту бюросының
меңгерушісінің еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Орта техникалық және кәсіптік білім		Профиль бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

8. Ықтимал жұмыс орындары. Кеңсе меңгерушісінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік кіші деңгей	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары білім		Іс қағаздарын жүргізу саласында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

«Құжаттамалық қамтамасыз ету
және іс қағаздарын жүргізу»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Машинистка» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Дербес компьютерде машинкамен басу жұмыстары
Ф 2	Жазбаларды компьютерде жаңғырту және айтумен жатқа басу

2. «Іс қағаздарын жүргізуші» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Құжаттаманы жүргізуді ұйымдастыру

3. «Тапсырмалардың орындалуын бақылау
жөніндегі инспектор» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйым басшылығының директиваларын есепке алу
Ф 2	Орындаушылық тәртіптің жағдайын бақылау
Ф 3	Құжат айналымын рационалдау жөніндегі iс-шараларды әзiрлеу

4. «Экспедиция меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Жүктер экспедициясы және корреспонденция бойынша жұмысты ұйымдастыру
Ф 2	Тасымалдауды ұйымдастыру, еңбекті механикаландыру құралдарымен қамтамасыз ету
Ф 3	Тасымалданатын құжаттаманың сақталуын қамтамасыз ету бойынша жұмысты ұйымдастыру
Ф 4	Экспедиция жұмысын есепке алуды жүргізу, есептілігін құру бойынша бақылау

5. «Құжаттанушы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Құжаттаманы жүргізуді ұйымдастыру
Ф 2	Құжатамалық ақпаратпен жұмыс жасағанда жаңа ақпараттық (соның ішінде компьютерлік) технологияларды қолдану
Ф 3	Ұйымның мұрағатына тапсыру үшін деректі материалдарды жүйелеу

6. «Машинкамен басу бюросының
меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Машинкамен басу бюросы персоналының жұмысын ұйымдастыру
Ф 2	Жұмыстың орындалуын бақылау
Ф 3	Пайдаланылатын жабдықтың сақталуын қамтамасыз ету

7. «Көшіру-көбейту бюросының
меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Көшіру-көбейту бюросы персоналының жұмыстарын ұйымдастыру
Ф 2	Жұмыстың орындалуын бақылау
Ф 3	Пайдаланылатын жабдықтың сақталуын қамтамасыз ету

8. «Кеңсе меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Кеңсе жұмысын ұйымдастыру
Ф 2	Іс қағаздарын жүргізуді бақылау
Ф 3	Кеңсе қызметін жетілдіру

«Құжаттамалық қамтамасыз ету
және іс қағаздарын жүргізу»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Машинистка» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Дербес компьютерде қолжазба, машинкамен басылған және баспа түпнұсқалардан машинкамен басу жұмыстарын орындау.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Машинамен басу негіздері. Орфография және пунктуация ережелері. Ұйымдық-өкімдік құжаттаманың бiрыңғайланған жүйесінің салалық стандарттары (бұдан әрі - ҰӨҚБЖ). Әр түрлі құжаттарды басып шығару кезіндегі материалдың орналасу тәртiбі. Үлгiлік нысандарды пайдалана отырып қызметтік құжаттарды басып шығару ережесi. Машинкаман басу жұмыстарының өндiрiсінде еңбектi ғылыми ұйымдастырудың негiздерi. Дербес компьютерлерді, принтерлерді, сканерлерді, диктофондарды, магнитофондарды пайдалану ережесі.	Орындалған жұмыстардың нәтижелеріне жауаптылық. Баспа материалының ұқыптылығы. Басшылықпен және командада жұмыс. Қарым-қатынасқа беймділік. Нормаланбаған кесте жағдайларында жұмыс iстеу қабiлетi. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлетi. Кәсiби тұрғыдан жетiлуге талпыныс.
Ф 2	Магнитті тасымалдауыштарда (диктофондарды, магнитофондарды қолдана отырып) жасалған жазбаларды компьютерде жаңғырту және айтумен жатқа басу.

2. «Іс қағаздарын жүргізуші» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Корреспонденцияны қабылдау және тiркеу, оны құрылымдық бөлiмшелерге жолдау. Кәсiпорын басшыларының бұрыштамасына сәйкес құжаттарды орындауға беру. Деректi материалдардың өтуін есепке алу картотекасын жүргiзу, олардың орындалуына бақылауды жүзеге асыру, тіркелген құжаттар бойынша қажетті анықтамалар беру. Орындалған құжаттаманы адресаттар бойынша жіберу. Қабылданған және жіберілген корреспонденцияны есепке алу, ағымдағы мұрағат құжаттарын жүйелеу және сақтау. Құжаттар бойынша анықтама аппаратын жасау, оларды ыңғайлы және тез iздестiруді қамтамасыз ету. Іс қағаздарын жүргiзумен аяқталған деректi материалдарды, тiркеу картотекаларын, компьютер банктерi деректерін кәсiпорынның мұрағатына тапсыру. Мұрағатқа сақтауға берiлетiн істердің тiзімдемесін құрастыру.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Ұйымды құжаттамалық қамтамасыз етуге қатысты жоғары тұрған органдардың нормативтік құқықтық актілері, қаулылары, өкімдері, бұйрықтары, басқа да басшылыққа алатын және нормативтік құжаттары. Жоспарлау, жобалау тәртiбi және құжаттамалық қамтамасыз ету қызметтерiнің ұйымдастыру және есептеу техникасының базасындағы жұмыс технологиясы. Эргономика, әлеуметтік психология, социология негіздері. Ұйымның құрылымы және оның бөлiмшелері. Мұрағаттық iстi ұйымдастыру. Құжаттарды ресiмдеу, сыныптау, сақтау, құндылығын сараптау тәртiбі. Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi.	Жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Кәсіптілікті жетілдіру қабілеті. Орындаушылық тәртіп пен командада жұмыс iстеу дағдыларының болуы. Мақсатқа ұмтылу. Көпшілдік. Қарым-қатынасқа бейімділік. Ақпартпен жұмыс жасағанда заманауи құралдар мен технологияны пайдалана білу. Күйзеліске шыдамдылығы. Қойылған мақсатқа жету үшін әріптестермен өзара әрекеттесу. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлетi. Кәсiби тұрғыдан жетiлуге талпыныс.

3. «Тапсырмалардың орындалуын бақылау
жөніндегі инспектор» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйым басшысының шешiмдерін, бұйрықтарын, өкімдерін және басқа да директиваларын есепке алу картотекасын жүргiзу. Уақытылы орындалуына бақылауды талап ететiн директиваларға карточкаларды толтыру. Жоғары тұрған ұйымдардың құжаттарына, олардың негiзiнде шығарылатын басшылықтың бұйрықтарының және өкімдерінің жобаларын сәйкестiкке тексеру.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Іс қағаздарын жүргізуді ұйымдастыруға қатысты Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері. Іс қағаздарын жүргізуді ұйымдастыру жөніндегі әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар. Іс қағаздарын жүргізудің бiрыңғайланған жүйесінің стандарттары.	Өз қызметін ұйымдастыру. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Кәсіби міндеттерді тиімді орындау үшін қажетті ақпаратты іздеу. Кәсіби қызметте ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану. Командада жұмыс істеу, әріптестермен, басшылықпен, клиенттермен тиiмдi қатынаста болу. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлеті. Бір қызметтен басқа қызметке қосылу қабілеті.
Ф 2	Құжаттарды орындауды есепке алуды жүргiзу және орындаушылық тәртіптің жай-күйі туралы мәлiметтердi (есептер, анықтамалар) дайындау. Директивалардың орындалуын және оларды орындау мерзiмін кешіктіру себептерi туралы ұйым басшысын жүйелi хабардар ету. Басшылыққа шешiмдердi бақылаудан алу туралы берілген ұсыныстардың негізділігін тексеру.	Құжаттардың орындалуын бақылау түрлері мен әдiстерi. Еңбек экономикасы, еңбектi ұйымдастыру және басқару негiздерi. Есептеу техникасы, коммуникациялар және байланыс құралдары. Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi.
Ф 3	Құжаттарды ағымдағы сақтаудың белгiленген мерзiмдерiнің өтуі бойынша мұрағатта сақтауға тапсыруға дайындау; Ұйымдағы іс қағаздарын жүргізуді, құжат айналымын және жетілдіру бойынша ұсыныстар дайындау.	Мұрағат ісінің негіздері. Еңбек қауіпсіздігі техникасының және еңбекті қорғау талаптары. Зардап шеккен адамдарға дәрігерге дейін көмек көрсету. ережесі.

4. «Экспедиция меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Келіп түсетiн жүктерді, құжаттар мен корреспонденцияларды қабылдау, өңдеу бойынша жұмыстарды ұйымдастыру, белгіленген жеріне жіберу. Жүктердің, құжаттардың және корреспонденциялардың уақытылы жеткізілуін және сақталуын қамтамасыз ету. Экспедиция арқылы өтетін жүктерді және құжаттарды алып жүру бойынша нұсқаулықтарды әзірлеу. Қабылдау-тапсыру құжаттаманы дұрыс ресiмдеуi.	Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі. Іс қағаздарын жүргізуге қатысты Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері. Экономика, еңбектi ұйымдастыру және басқару негiздерi. Ұйымның құрылымын, корреспонденцияны қабылдау және өңдеу әдістері, іс қағаздарын жүргізу негіздері.	Кәсіби білім шеберліктерін жетілдіру. Ақпаратпен жұмыс жасағанда заманауи құралдар мен технологияны пайдалана білу. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылығы. Адамдармен қарым-қатынас дағдыларын игеру. Даулы жағдайларды шешудің тиімді тәсілдерін іздеу. Командада жұмыс iстеу, әріптестермен өнім берушілермен тиімді қарым-қатынаста болу. Жұмыс уақытын ұтымды ұйымдастыру және жоспарлау негіздері. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлеті. Кәсiби тұрғыда жетiлуге талпыныс.
Ф 2	Жүктерді, құжаттарды және корреспонденцияларды дұрыс тасымалдауды, тиеу-түсіру жұмыстарын, орналастыруды ұйымдастыру. Экспедиция қызметкерлерін еңбекті механикаландыру құралдарымен керек-жарақпен, жабдықпен қамтамасыз ету бойынша, оларды дұрыс пайдалану және техникалық жарамды күйі бойынша шаралар қабылдау.	Көлікке талаптар қою тәртібі, жіберілетін материалдарды тасымалдау, қоймалау және сақтау ерекшеліктері. Жүктерді, құжаттарды және корреспонденцияларды қабылдап алушылар мен жіберушілерді тіркеу тәртібі, оларды жеткізуді бақылауды ұйымдастыру. Еңбекті механикаландыру құралдары, арнайы жабдықтар мен керек-жарақтар
Ф 3	Тасымалдау кезінде жүктерді, құжаттарды мен корреспонденцияларды сақтаудың қажетті режимін және сақталуын қамтамасыз ету. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігінің ережелерін сақтау.	Жүктерді негізгі жеткізушілердің, олардың қоймаларының мекенжайлары. Жүктерді қабылдау және жіберу құжаттарының нысандары және оларды ресімдеу ережелері
Ф 4	Жеткізу мерзімдерін сақтау туралы есепті жүргізу, есептілікті жасау, анықтама дайындау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру.	Экспедициялық жұмыстардыы жүргізу бойынша белгіленген есептілік.

5. «Құжаттанушы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімдері	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Құжаттаманы жүргізу жүйесін енгізуді ұйымдастыру. Құжаттармен және құжаттық ақпаратпен (есепке алу, орындауды бақылау, жедел сақтау, анықтамалық жұмыс) жұмыстың технологиялық процестерін енгізу үшін ұйымдастыру және есептеу техникасын пайдалану. Құжаттармен ақпараттық көрсеткіштердің құрамын реттеу, олардың санын қысқарту және құжат ағымын оңтайландыру бойынша жұмыстарды жүргізу	Қазақстан Республикасының Еңбек кодексі. Ұйымды құжаттамалық қамтамасыз етуге қатысты жоғары тұрған органдардың заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері, қаулылары, өкімдері, бұйрықтары, басқа да басшылыққа алатын және нормативтік құжаттары. Жоспарлау, жобалау тәртiбi және құжаттамалық қамтамасыз ету қызметтерiн ұйымдастыру және есептеу техникасы базасындағы жұмыс технологиясы. Эргономика, әлеуметтік психология, социология негіздері. Ұйымның және оның бөлімшелерінің құрылымы.	Жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Кәсіптілікті жетілдіру қабілеті. Орындаушылық тәртіп пен командада жұмыс iстеу дағдыларының болуы. Мақсатқа ұмтылу. Көпшілдік. Қарым-қатынасқа бейімділік. Ақпартпен жұмыс жасағанда заманауи құралдарды және технологияны пайдалана білу. Бастамашылық, жоғары нәтижелерге жеткізуге бағдарлана білу, жаңа істерге кірісуге дайындық. Орындаушылық-басқарушылық қызметтегі дербестілік. Күйзеліске шыдамдылық. Қойылған мақсатқа жету үшін әріптестермен өзара әрекеттесу. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлетi. Кәсiби тұрғыдан жетiлуге талпыныс. Ақпаратпен уақыттың тапшылық жағдайларында баламалы шешімді интуитивті қабылдау қабілеті.
Ф 2	Құжаттаманың бiрыңғайланған жүйелерін әртүрлi мақсаттағы құжаттардың табелін және басқару деңгейлерін құжаттық ақпараттың сыныптауыштарын енгiзу. Есептеу және микропроцессорлық техниканы қолдануға негiзделетiн автоматтандырыған ақпараттық жүйелерді енгiзуге қатысу. Электрондық құжат айналымын енгiзу.	Құжаттамалық жүйелерді зерттеу, талдау, жобалау және дамыту әдiстерi. Басқарудың автоматтандырылған ақпараттық жүйелерін жобалау, пайдалану жөніндегі нормативтік және әдiстемелiк құжаттар. Бағдарламалау негiздерi.
Ф 3	Мемлекеттiк сақтауға берiлетiн құжаттарға iрiктеуді, сақтауды ұйымдастыруды, құжаттардың құндылығын сараптауды жүргiзу. Құжаттамалық қамтамасыз ету мәселелері бойынша нормативтiк әдiстемелiк материалдарды әзiрлеу. Құжаттамалық қамтамасыз ету қызметiн жетiлдiруге қатысу.	Мұрағат iсін ұйымдастыру. Құжаттарды ресiмдеу, сыныптау, сақтау, құндылығын сараптау тәртiбі. Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасының талаптары.

6. «Машинкамен басу бюросының
меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Басу үшін техникалық және қызметтік құжаттаманы қабылдауды ұйымдастыру және оны қызметкерлер арасында бөлу. Қызметкерлерге нұсқау берудi жүргiзу. Өндірімдерді есепке алуды жүргізу, қызметкерлердің еңбегін уәждеу жүйесін енгізу. Бюро қызметкерлерінің еңбегін ғылыми ұйымдастыру, өндірістегі шығындарды, материалдар шығысын төмендету, жабдықтарды пайдалануды жақсарту және еңбек өнімділігін арттыру мақсатында жұмыстың озық үлгілерімен әдістерін енгізу бойынша шаралар қабылдау.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Іс қағаздарын жүргізуге қатысты жоғары тұрған және басқа органдардың қаулылары, өкімдері, бұйрықтары, басқа да басшылыққа алатын және нормативтік құжаттары.	Кәсіби білімдері мен шеберліктерін жетілдіру. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Командада жұмыс iстеу, әріптестермен, басшылықпен тиімді қарым-қатынас. Күйзеліске тұрақтылығы Қарым-қатынасқа бейімділік. Бастамашылық, жоғары нәтижелерге қол жеткізуге бағдарлана білу. Жаңа білімдер алуға талпыныс. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлетi. Кәсiби тұрғыда жетiлуге талпыныс. Жобаларды орындауға табиғи жылдамдығын, өз командасындағы және өзінін жеке басындағы өзгерістерді қабылдау қабілеті.
Ф 2	Орындалған жұмыстардың уақтылығын және сапасын қамтамасыз ету. Орындалған машинамен басу жұмыстарының саны мен сапасын есепке алу. Қабылданатын құжаттар мен фонограммалардың сақталуын қамтамасыз ету. Көшiру және көбейту жұмыстарының, сондай-ақ тапсырыс берушіге тапсырылатын материалдың жинақтылығының мерзiмдерiмен тиісті сапасын сақтау. Өндірістік қажеттілік жағдайларында машинкамен басу жұмыстарын орындау шеберлігі.	Іс қағаздарын жүргізу жүйесінің негізгі ережелері. Машинкамен басу, машинкамен басу жұмыстарын есепке алу тәртібі. Бірыңғайланған ұйымдық-өкімдік құжаттама жүйесінің стандарттары.
Ф 3	Жабдықтың сақталуын және оны уақтылы жөндеуді қамтамасыз ету. Бюроның жабдықтарға, материалдарға қажеттілігін айқындау және оларды алуға өтінімдер жасау. Компьютерлерді, диктофондарды пайдалану ережесін сақтау, олардың ақауын жою бойынша шаралар қабылдау. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасының ережелерін сақтау.	Компьютерлерді, диктофондарды, көбейту техникасын пайдалану ережесі. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасының талаптары. Өрт қауіпсіздігі ережесі.

7. «Көшіру-көбейту бюросының
меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Басу үшін техникалық және қызметтік құжаттаманы қабылдауды ұйымдастыру және оны қызметкерлер арасында бөлу. Қызметкерлерге нұсқау берудi жүргiзу. Өндірімдерді есепке алуды жүргізу, қызметкерлердің еңбегін уәждеу жүйесін енгізу. Бюро қызметкерлерінің еңбегін ғылыми ұйымдастыру, өндірістегі шығындарды, материалдар шығысын төмендету, жабдықтарды пайдалануды жақсарту және еңбек өнімділігін арттыру мақсатында жұмыстың озық үлгілерімен әдістерін енгізу бойынша шаралар қабылдау.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Іс қағаздарын жүргізуге қатысты жоғары тұрған және басқа органдардың қаулылары, өкімдері, бұйрықтары, басқа да басшылыққа алатын және нормативтік құжаттары.	Кәсіби білімдері мен шеберліктерін жетілдіру. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Командада жұмыс iстеу, әріптестермен, басшылықпен тиімді қарым-қатынас. Күйзеліске тұрақтылығы Қарым-қатынасқа бейімділік. Бастамашылық, жоғары нәтижелерге қол жеткізуге бағдарлана білу. Жаңа білімдер алуға талпыныс. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлетi. Кәсiби тұрғыда жетiлуге талпыныс. Жобаларды орындауға табиғи жылдамдығын, өз командасындағы және өзінін жеке басындағы өзгерістерді қабылдау қабілеті.
Ф 2	Орындалған жұмыстардың уақтылығын және сапасын қамтамасыз ету. Орындалған машинамен басу жұмыстарының саны мен сапасын есепке алу. Қабылданатын құжаттар мен фонограммалардың сақталуын қамтамасыз ету. Көшiру және көбейту жұмыстарының, сондай-ақ тапсырыс берушіге тапсырылатын материалдың жинақтылығының тиісті мерзiмдерiмен сапасын сақтау. Өндірістік қажеттілік жағдайларында машинкамен басу жұмыстарын орындау шеберлігі.	Іс қағаздарын жүргізу жүйесінің негізігі ережелері. Машинкамен басу, машинкамен басу жұмыстарын есепке алу тәртібі. Бірыңғайланған ұйымдық-өкімдік құжаттама жүйесінің стандарттары.
Ф 3	Жабдықтың сақталуын және оны уақтылы жөндеуді қамтамасыз ету. Бюроның жабдықтарға, материалдарға қажеттілігін айқындау және оларды алуға өтінімдер жасау. Компьютерлерді, диктофондарды пайдалану ережесін сақтау, олардың ақауын жою бойынша шаралар қабылдау. Еңбек қауіпсіздігі әне еңбекті қорғау техникасының ережелерін сақтау.	Компьютерлерді, диктофондарды, көбейту техникасын пайдалану ережесі. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасының талаптары. Өрт қауіпсіздігі ережесі.

8. «Кеңсе меңгерушісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Келіп түсетін және жіберілетін корреспонденцияны уақтылы өңдеуді, оны тағайындалған жеріне жеткізуді қамтамасыз ету. Ағымдағы іс қағаздарын жүргізу құжаттарын, оның ішінде басшылықтың бұйрықтары мен өкімдерін тіркеу, есепке алу, сақтау және құрылымдық бөлімшелерге тапсыру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру. Іс қағаздарын жүргізу қызметінің қызметкерлерін қажетті нұсқаулық және анықтамалық материалдармен, сондай-ақ мүкәммалмен, жабдықпен оргтехникамен, басқару еңбегінің техникалық құралдарымен қамтамасыз ету. Қызметтік құжаттарды басуды және көбейтуді қамтамасыз ету. Басшылық шақыратын кеңестерге техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастыру, іссапар құжаттарын ресімдеу, ұйымға іссапарға келетін қызметкерлерді тіркеу.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Іс қағаздарын жүргізуге қатысты жоғары тұрған және басқа органдардың қаулылары, өкімдері, бұйрықтары, басқа да басшылыққа алатын және нормативтік құжаттары. Бірыңғайланған ұйымдық-өкімдік құжаттама жүйесінің стандарттары. Ұйымның құрылымы. Оргтехника және басқару еңбегінің басқа да техникалық құралдары. Экономика, еңбекті ұйымдастыру және басқару негіздері. Іс қағаздарын жүргізуді, құжат айналымының сызбасын ұйымдастыру.	Жоғары жеке жауапкершiлiк, тәртiптiк, жұмысқа қабiлеттiлiкке ие болу. Басқа адамдардың қызметін басқару, бағыттау және үйлестіру қабілеті. Ақпартпен жұмыс жасағанда заманауи құралдар мен технологияны пайдалана білу. Даулы жағдайлардағы шешімнің тиімді тәсілдерін іздеу. Жоғары зияткерлік қабілеті. Үлкен көлемді ақпаратпен жұмыс жасау шеберлігі. Орындау Атқару-ба қару қызметіндегі дербестілік Кәсіби қызметте ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану. Кез келген сыртқы жағдайларда, әріптестердің кез келген мінез-құлқында, оның ішінде күйзеліс пен даулы жағдайларда өз ниетін сақтау қабілеті. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзiмдерде шешу қабiлеті. Кәсiби тұрғыда жетiлуге талпыныс.
Ф 2	Ұйымда іс қағаздарын жүргізу бойынша нұсқаулықты әзірлеу және оны енгізу. Құрылымдық бөлімшелерде іс қағаздарын жүргізуге басшылықты жүзеге асыру. Құжаттардың уақтылы орындалуына және олардың дұрыс ресімделуін бақылау. Құжаттарға қол жетімділік режимін белгілеу және оларда қамтылған ақпаратты пайдалану.	Істер номенклатурасын, тұрақты және уақытша сақталатын істер тізбесін дайындау тәртібі. Құжаттардың орындалуына бақылауды ұйымдастыру жүйелері.
Ф 3	Құжаттармен жұмыстың жаңа технологиялық процестерін енгізуге, автоматтандырылған ақпараттық жүйелер мен технологияларды (есептеу техникасы құралдарын қолдануды ескере отырып) жетілдіруге қатысу. Кеңсе қызметін жақсарту бойынша іс-шараларды ұйымдастыру. Мемлекеттік, коммерциялық және қызметтік құпиядан тұратын ақпаратты қорғау бойынша шаралар қабылдау. Істерді дұрыс сақтауды және мұрағатқа уақтылы тапсыруды ұйымдастыру.	Істерді мұрағатқа тапсыру мерзімдері мен тәртібі. Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау техникасының талаптары. Өрт қауіпсіздігінің негізгі талаптары.

«Құжаттамалық қамтамасыз ету
және іс қағаздарын жүргізу»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № _______________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
3-қосымша

«Басшылардың қызметін ұйымдастыруды қамтамасыз ету»
кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Басшылардың қызметін ұйымдастыруды қамтамасыз ету» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды, персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндеті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және енбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «82.11 Басшылардың қызметінің ұйымдастырылуын қамтамасыз ету»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: басшы қызметінің әкімшілік басқару және әкімшілік-өкімдік техникалық ұйымдастырылуын қамтамасыз ету;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
стенографшы;
хатшы-стенографшы;
хатшы-машинистка;
басшы хатшысы;
директордың (бас директор, әкімшілік директор, президент, басқарма төрағасы, ұйым басқарушысы мен басқа бірінші басшылардың (референт, кеңесші) көмекшісі.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Стенографшы»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4111 – «Стенографшылар мен машинисткалар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): стенографшы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
кәсіпорын басшысы жұмысын қамтамасыз ету және қызмет етудің техникалық функцияларының орындалуын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Стенографшының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Хатшы-стенографшы»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4115 – «Хатшылар, офис-менеджерлер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): хатшы-стенографшы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
кәсіпорын басшысы жұмысын қамтамасыз ету және қызмет етудің техникалық функцияларының орындалуын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Хатшы-стенографшының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Хатшы-машинистка»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4115 – «Хатшылар, офис-менеджерлер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): хатшы-машинистка;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
кәсіпорын басшысы жұмысын қамтамасыз ету және қызмет етудің техникалық функцияларының орындалуын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Хатшы-машинистканың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Басшының хатшысы»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4115 – «Хатшылар, офис-менеджерлер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): хатшы-референт; ресепшионист;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
кәсіпорын, ұйым немесе кәсіпорын бөлімшелері (әкімшілік қызметкерлердің әр түрлі деңгейден басшыларының және т.б.) басшысының жұмысын қамтамасыз етуді және қызмет етудің техникалық функцияларының орындалуын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Басшы хатшысының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Ұйым директорының (бас директор, атқарушы
директор, президент, басқарма төрағасы, басқарушысы) және
басқа да бірінші басшылардың (референт, кеңесші) көмекшісі»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1120 – «Мемлекеттік басқару органдары мен өкілдіктерінің басшылары және аға лауазымдық тұлғалар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): ұйымның бас директоры, атқарушы директоры, президенті, басқарма төрағасы, басқарушысының және басқа да бірінші басшылардың (референт, кеңесші) көмекшісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
басшының «сенімді тұлғасы», әкімшілік міндеттерді орындайтын басшының жеке көмекшісі, әкімшілік персоналдың элитасын қарастырады;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Басшы көмекшісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

11. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шифрі мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

12. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

13. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
14. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

15. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
16. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Басшылардың қызметін
ұйымдастыруды қамтамасыз ету»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Басшының әкімшілік-өкімдік қызметін ұйымдық-техникалық қамтамасыз ету	Стенографшы	Стенографшы	4	-
2		Хатшы–стенографшы	Хатшы-стенографшы	4	-
3		Хатшы-машинистка	Хатшы-машинистка	4	-
4		Басшы хатшысы	Хатшы референт	4	-
5		Ұйымның директорының (бас директор, атқарушы директор, президент, басқарма төрағасы, басқарушысы) және басқа да бірінші басшылардың (референт, кеңесші) көмекшісі	Кеңесші Референт Көмекші	6	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Басшылардың қызметін
ұйымдастыруды қамтамасыз ету»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Стенографшының еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4 (II санаттағы стенографшы)	Техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесіне талаптар қоймай, жылдамдықпен бір минутта кемiнде 85-90 сөз стенографиялау
4 (I санаттағы стенографшы)	Техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесіне талаптар қоймай, жылдамдықпен бір минутта кемiнде 110 сөз стенографиялау

2. Ықтимал жұмыс орындары. Хатшы-стенографшының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім		Жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды

3. Ықтимал жұмыс орындары. Хатшы-машинистканың еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім		Жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды

4. Ықтимал жұмыс орындары. Басшы хатшысының еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқытудың деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

5. Ықтимал жұмыс орындары. Басшы көмекшісінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорын, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесі кемінде 1 жыл

«Басшылардың қызметін
ұйымдастыруды қамтамасыз ету»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Стенографшы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Құжаттарды стенографиялық жазу
Ф 2	Ауызша айтқанды стенографиялау
Ф 3	Стенографиялық жазудың мағынасын ашу

Ескерте: Ф-функция

2 «Хатшы-стенографшы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Басшының қажетті құжаттамасын жүргізу, дайындау, қамтамасыз ету
Ф 2	Телефон келіссөздері мен телефонограммаларды ұйымдастыру
Ф 3	Мәжiлiстерді ұйымдастыру
Ф 4	Басшының жұмыс орнын ұйымдастыру
Ф5	Басшының техникалық қолдауын қамтамасыз ету, стенографиялау, мағынасын ашу
Ф6	Корреспонденцияны жүйелеу және іс жүргізу

3. «Хатшы-машинистка» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Техникалық қызмет көрсетуді қамтамасыз ету

4. «Басшының хатшысы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Іс қағаздарын жүргізу және құжаттардың орындалуын бақылау
Ф-2	Басшы жұмысын ұйымдастыру
Ф-3	Деректер базасын бақылау, тіркеу және жүйелеу

5. «Басшының көмекшісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Басшының басқару қызметін ұйымдық-құжаттамалық қамтамасыз ету
Ф2	Басшының басқару қызметін ұйымдық-техникалық қамтамасыз ету

«Басшылардың қызметін
ұйымдастыруды қамтамасыз
ету» кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Стенографшы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Баяндамалар, дәрiстер, хаттамалар, сөйленген сөздердiң стенографиялық жазбасын жүргiзу (конференциялар, жиналыстар, семинарларда және т.б.).	Стенографиялау. Орфография және пунктуация ережесі. Әр түрлі құжаттарды басып шығаруда материалдың орналасу тәртібі. Еңбек заңнамасы және ішкі тәртіп ережесі.	Бірыңғай топтар шеңберіндегі басшылықпен шектеулі автономия шеңберінде әрекет. Басшының қойылған міндеттеріне сүйене өз қызметін жоспарлау. Әлеуметтік аспектілерді ескере ақпараттың белгілі көздерін жақсы қолдана проблеманы шешу. Өзін оқытуға жауапкершілік және еңбек немесе оқу қызметі саласында практикалық тәжірибенің бар болуы.
Ф 2	Мәтінді айтумен жатқа жазу, iскерлiк хаттар, бұйрықтар, қорытындылар, нұсқаулар, баянжазбалар және мәліметтерді телефон бойынша берілетін басқа да қызметтік құжаттарды стенографиялау. Магнитті тасымалдауыштан (диктофондар мен магнитофондарды қолдана) сөзді жазу.	Басу машиналар, компьютерлер, диктофондар мен магнитофондарды пайдалану ережесi; Еңбекті ұйымдастыру негіздерін білу.
Ф 3	Стенографиялық жазудың мағынасын ашу, басу машинкасында оларды басу немесе машинисткаға айтумен жаздыру, немесе деректер банкісіне ақпаратты енгізу.	Есептеу техникасын пайдалану ережесі. Өрт қауiпсiздiгiнiң талаптары.

2. «Хатшы-стенографшы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйым немесе оның бөлімшелер басшысының жұмысын техникалық қамтамасыз ету. Бөлімшелерден немесе орындаушылардан басшыға қажетті мәліметті алу.	Ережелер, нұсқаулар, іс қағаздарын жүргізу бойынша басқа басшылыққа алынатын материалдар және нормативтік құжаттар. Әртүрлі құжаттарды басу кезінде материалдарды орналастыру тәртібі. Үлгілік нысандарды қолдана іскерлік хаттарды басу ережесі.	Ойлау жүйелігі, байсалдылығы, жоғары жұмыс қабілеттілігі, жанасқыштық, әрекеттерін нақты жоспарлау. Басшының қойылған міндеттеріне сүйене өз қызметін жоспарлау. Әлеуметтік аспектілерді ескере ақпараттың белгілі көздерін жақсы қолдана отырып проблеманы шешу. Өзін оқытуға жауапкершілік және еңбек немесе оқу қызметі саласында практикалық тәжірибенің бар болуы.
Ф 2	Басшының телефон келіссөздерін ұйымдастыру. Телефонограмаларды қабылдау және беру. Басшы жоқ болған кезде жазу және оның мазмұнын оған жеткізу.	Қабылдау-сөйлесу жабдықтарын пайдалану ережесі.
Ф 3	Басшымен жүргізілетін отырыстар мен мәжілістерді дайындау (қажетті материалдарды жинау, отырыс пен мәжілістің уақыты, орыны, күн тәртібі туралы қатысушыларды хабарлау, оларды тіркеу). Хаттамаларды жүргізу және рәсімдеу.	Еңбекті ұйымдастыру, еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртібінің ережесі.
Ф 4	Басшы жұмыс орынын кеңсе керек-жарақтарымен, құралдармен қамтамасыз ету. Көбейту техникасында тираждау, сондай-ақ дербес ксерокста құжаттарды көшіру үшін құжаттарды дайындау.	Ұйым мен оның бөлімшелерінің құрылымын және басшы құрамын Ұйымдық-өкімдік құжаттаманың бірыңғайланған жүйесінің стандарттары; еңбекті ұйымдастыру негіздері.
Ф 5	Басшымен дайындалатын мәтінді, ұйымдық-өкімдік құжаттарды кейін олардың мағынасын аша және басу машинкасында баса стенографиялау немесе деректер банкісіне ақпаратты енгізу. Қабылдау-сөйлесу жабдықтары бойынша ақпаратты беру және қабылдау (телекс, факс, телефакс және т.б). Шешімдерді дайындау және қабылдау кезінде ақпаратты жинау, өңдеу мен ұсыну үшін компьютерлік техниканы қолданумен әртүрлі операцияларды орындау.	Стенография, машинкамен басу, орфография мен пунктуация ережелері. Басу машинкалар, компьютерлер, диктофондар, магнитофондарды және басқа қолданылатын техникалық құралдарды пайдалану.
Ф 6	Іс қағаздарын жүргізу, басшы атына түскен корреспонденцияны қабылдау. Белгіленген тәртіпке сәйкес құжаттарды жүйелеу және басшы қарағаннан кейін бөлімшелерге немесе нақты орындаушыларға тапсыру. Бақылау-тіркеу картотекасын жүргізу. Басшы тапсырмаларының орындау мерзімдерін есепке алу. Басшыға қол қоюға құжаттарды қабылдау. Тілдесу этикасын сақтап келушілерді қабылдауды ұйымдастыру, қызметкерлердің өтініштері мен ұсыныстарын жедел қарауына жәрдемдесу. Бекітілген номенклатураға сәйкес істерді қалыптастыру, олардың сақталуын қамтамасыз ету және уақытында мұрағатқа тапсыру. Көбейту техникасында тираждау үшін құжаттарды түзету. Құжаттарды ксерокөшіру.	Әртүрлі құжаттарды басу кезінде материалдарды орналастыру тәртібі. Үлгілік нысандарды қолдана іскерлік хаттарды басу ережесі. Еңбекті қорғау ережесі және нормалар.

3. «Хатшы-машинистка» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйым немесе оның бөлімшелері басшысының жұмысын қамтамасыз ету мен қызмет көрсету бойынша техникалық функцияларды орындау. Бөлімшелерден басшыға қажетті мәліметтерді ұсыну. Басшымен дайындалатын бұйрықтар, өкімдер, хаттар және басқада ұйымдық-өкімдік құжаттардың мәтінін кейін олардың мағынасын аша және басу машинкасында баса стенографиялау немесе деректер банкісіне ақпаратты енгізу. Қабылдау-сөйлесу жабдықтары (телекс, факс, телефакс) бойынша ақпаратты беру және қабылдау. Іс қағаздарын жүргізу, басшы атына түскен корреспонденцияны қабылдау, белгіленген тәртіпке сәйкес құжаттарды жүйелеу және басшы қарағаннан кейін оларды жұмыс процесінде пайдалану немесе жауап дайындауға бөлімшелерге немесе нақты орындаушыларға тапсыру. Бақылау-тіркеу картотекасын жүргізу, басшы тапсырмаларының орындалуын есепке алу және бақылау. Басшыға қол қоюға құжаттарды қабылдау. Қарым-қатынас этикасын сақтап келушілерді қабылдауды ұйымдастыру, қызметкерлердің ұсыныстары мен өтініштерін жедел қарастыруға жәрдемдесу. Бекітілген номенклатураға сәйкес істерді қалыптастыру, олардың сақталуын қамтамасыз ету және белгіленген мерзімде оларды мұрағатқа тапсыру. Көбейту техникасында тираждау үшін құжаттарды жинау, құжаттарды ксерокөшіру.	Ережелер, нұсқаулар, іс қағаздарын жүргізу бойынша басқа басшылыққа алатын материалдар және нормативтік құжаттар. Ұйым мен оның бөлімшелерінің басшы құрамы және құрылымы Стенография, машинкамен басу, орфография мен пунктуация ережелері. Әртүрлі құжаттарды басу кезінде материалдарды орналастыру тәртібі Үлгілік нысандарды қолдана отырып іскерлік хаттарды басу ережесі. Басу машинкаларын, компьютерлерді, диктофондарды, магнитофондарды және басқа қолданылатын техникалық құралдарды пайдалану Қабылдау-сөйлесу жабдығымен пайдалану ережесі Ұйымдық-өкімдік құжаттаманың бірыңғайланған жүйесінің стандарттары; этика және эстетика негіздері, іскерлік тілдесу ережесі. Еңбекті ұйымдастыру негіздері, еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртібінің ережесі, өрт қауiпсiздiгiнiң талаптары.	Бірыңғай топтар шеңберіндегі басшылықпен шектеулі автономия шеңберінде әрекет. Басшының қойылған міндеттеріне сүйене өз қызметін жоспарлау. Әлеуметтік аспектілерді ескере ақпараттың белгілі көздерін жақсы қолдана проблеманы шешу. Өзін оқытуға жауапкершілік және еңбек немесе нақты еңбек немесе оқу қызметі саласында шектеулі практикалық тәжірибенің бар болуы, басқарылмалы ортада оқып үйрену.

4.«Басшының хатшысы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Басшының iс жүргізуін ұйымдастыруға әдiстемелiк басшылық және бақылау. Кәсіпорынның басшылығына қол қоюға ұсынылатын құжаттарды келісу және бекіту, дұрыс жасауын, дайындық сапасын бақылау. Басшылықтың тапсырмалары мен құжаттарын бақылау, орындауды жүзеге асыру. Кәсіпорын қаржы-шаруашылық қызметінің бейіні бойынша басшының жеке тапсырмаларын орындау. Функционалдық қызметтерден қажетті материалдарды сұрау, тапсырмаларды орындаудың кешіктіру себептерi туралы түсiндiрмелер. Құжаттарды қарау және оларды ұйымның басшыларына және мамандарына орындауға бағыттау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері; іс қағаздарын жүргізу және ұйымның қызметіне қатысты әдiстемелiк және нормативтік-техн калық материалдар. Ұйым мен оның бөлімшелерінің басшы құрамы және құрылымы Іс қағаздарын жүргізу ережесі Электрондық құжат айналымы жүйесін білу, үлгілік нысандарды қолданумен іскерлік хаттарды басу ережесі; Еңбекті ұйымдастыру, басқару және әкімшілік құқығы Еңбек заңнамасы.	Басшының қойылған міндеттеріне сүйене өз қызметін жоспарлау. Өзін ұйымдастыру және коммуникативтік құзыретінің жоғары деңгейін иемдену Нақтылық.
Ф 2	Басшымен өткiзiлетiн мәжiлiстер және отырыстарды дайындау бойынша жұмыстарды орындау және хаттамаларды рәсiмдеу. Басшының жұмыс орнын ұйымдастыру техникасының қажеттi құралдарымен, кеңсе керек-жарақтарымен қамтамасыз ету. Ақпаратты жылдам тапсыруды қамтамасыз ету. Машинкаға басу және көшiру-көбейту жұмыстарын орындауды қамтамасыз ету. Қарым-қатынас этикасын сақтап келушілерді қабылдауды ұйымдастыру, қызметкерлердің ұсыныстары және өтініштерін жедел қарастыруда жәрдемдесу. Басшының телефон келiссөздерiн ұйымдастыру Басшының жоқ кезінде байланыс каналдары және қабылдау-сөйлесу құрылғылары бойынша алынған ақпараты жазуды жүргізу. Қабылдау-сөйлесу құрылғыларын пайдалану ережелерін және нысандарын жетiлдiру.	Іскерлік тілдесу ережесі, еңбек мәдениеті және қызметтік этика. Қабылдау-сөйлесу жабдығын пайдалану ережесі. Есептеу техникасын пайдалану ережесі. Кәсіпорынның, оның қаржы-шаруашылық қызметінің даму перспективасы.
Ф 3	ЭҚА жұмысында дағдының болуы. Кіріс корреспонденциясын сканирлеу, тіркеу және «Бақылауға» қою. Қызметтік материалдарды басу, деректер банкіне ағымдағы ақпаратты енгізу. Бекітілген номенклатураға сәйкес істерді қалыптастыру, олардың сақталуын қамтамасыз ету. Мұрағатқа сақтауға немесе жоюға құжаттарды жыл сайын іріктеу жүргізу.	Ұйымдық-өкімдік құжаттаманың бірыңғайланған жүйесінің стандарттары; ДК жұмыс жасай білу Ұйымның ерекшелігін есепке ала істер номенклатурасын жасау және бекіту бойынша талаптар Мұрағат істерін жүргізу ережесі.

5.«Басшының көмекшісі» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Білітері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Басшыға қол қоюға берiлетiн құжаттардың дайындалған жобаларын рәсiмдеу. Басшыға түсетін корреспонденцияны қабылдау және жұмыста пайдалану және жауаптарды дайындау үшiн оны әрі қарай құрылымдық бөлiмшелерге немесе нақты орындаушыларға тапсыру. Iс қағаздарын жүргiзу: хаттар, сауалдар және басқа құжаттарды жасау. Басшының жұмыс үшiн қажеттi есептер, баяндама жобаларын және тағы басқа материалдарды құрастыру. Бекітілген номенклатураға сәйкес істерді қалыптастыру, олардың сақталуын қамтамасыз ету және белгіленген уақытта мұрағатқа тапсыру Мұрағатқа беруге дейін және орындау барысында құжаттарды жедел сақтау. Ұйымның қызметкерлерімен шығарылған бұйрықтар мен өкімдерді орындалуын бақылау, бақылауға алынған тапсырмалар мен нұсқауларды орындау мерзiмдерiн сақтау. Бақылау- тiркеу картотекасын жүргiзу. Кез-келген құпия ақпаратты орынды қарау шеберлігі.	Ережелер, нұсқаулар, іс қағаздарын жүргізу; бойынша басқа басшылыққа алынған материалдар және нормативтік құжаттар; ұйым мен оның бөлімшелерінің басшы құрамы және құрылымы стенография; машинкамен басу, орфография мен пунктуация ережелері; үлгілік нысандарды қолдана іскерлік хаттарды басу ережесі; басу машинкалар, компьютерлер, диктофондар, магнитофондарды және басқа қолданылатын техникалық құралдарды пайдалану; қабылдау-сөйлесу жабдығымен пайдалану ережесі; ұйымдық-өкімдік құжаттаманың бірыңғайланған жүйесінің стандарттары; этика негіздері; іскерлік тілдесу ережесі; еңбекті ұйымдастыру негіздері; еңбек заңнамасы; ішкі еңбек тәртіптемесінің ережесі.	Озып жұмыс iстеу шеберлігі Ақпараттық ағындармен басқару. Жанасқыштық. Басымдылық тәртіпте істерді қойып шығу. Күйзеліске тұрақтылығы. Қойылған тапсырмалардың дер кезiнде орындауға және сапасына жауапкершiлiк.
Ф 2	Байланыс каналдары (факс, e-mail) арқылы хабарламаларды қабылдау және тапсыру. Қоңыраулардың басқа мекенжайға жіберу және аяқталуы бойынша дербес шешімдер қабылдау. Басшының жұмыс орнын қажетті ұйымдастыру техникасы құралдарымен, кеңсе керек-жарақтарымен қамтамасыз ету, онының тиiмдi жұмыс істеуіне мүмкіндік беретін жағдайларды жасау. Басшы кездесулерін ұйымдастыру және үйлестіру, бастық жұмысының ең тиімді тәртібі мен процедурасын әзірлеу. Басшы өткізетін отырыстар, кеңестер және басқа мәжілістерді дайындау (қажетті материалдарды жинау, өткізу орны мен уақыты туралы қатысушыларға хабарлау, күн тәртiбi және оларды тiркеу), мәжiлiс хаттамаларын жүргізу және рәсiмдеу.	Жоспарлау, таңдау әдiстерi және басымдылықтарды орналастыру, қорларды iздестiру; ұйымдастыру мәдениетiнiң стандарттарына сәйкес басқару процестері; өз жұмысын өнiмдi жоспарлау және үйлестiру әдiстемесі; даусыз тілдесу ережесі.

«Басшылардың қызметін
ұйымдастыруды қамтамасыз ету»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы кәсіби стандарт _________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу №___________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
4-қосымша

«Персоналды басқару
(Менеджмент: бизнес бағыттары бойынша)»
кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Персоналды басқару (Менеджмент: бизнес бағыттары бойынша)» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндеті,объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «78.30 Персоналмен жұмыс жөніндегі басқа ұйымдардың қызметі»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: адам ресурстары мен персоналды басқаруға қатысты кең спектрлі қызметтерді жүзеге асыру;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
персоналды іріктеу жөніндегі менеджер (рекрутер);
персонал жөніндегі менеджер (hr-менеджер);
офис-менеджер;
директордың жалпы мәселелер жөніндегі орынбасары (әкімшілік директор);
директордың персоналды басқару жөніндегі орынбасары (директор, вице президент).

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Персоналды іріктеу жөніндегі менеджер (рекрутер)»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1232 – «Кадрларды және еңбек қатынастарын басқару бөлімшесіндегі (қызметіндегі) басшылар (басқарушылар)»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): персоналды іріктеу жөніндегі менеджер (рекрутер);
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
персоналды іріктеу және дұрыс орналастыру жұмысын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Персоналды іріктеу жөніндегі менеджердің (рекрутер) еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Персонал жөніндегі менеджер (hr-менеджер)»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1232 – «Кадрларды және еңбек қатынастарын басқару бөлімшесіндегі (қызметіндегі) басшылар (басқарушылар)»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): персонал жөніндегі менеджер (hr–менеджер);
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
персоналды іріктеу және дұрыс орналастыру жұмысын, мансабы бойынша өсу, персоналды оқыту және біліктілігін жоғарылатуды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Персонал жөніндегі менеджердің (hr–менеджер) еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Офис-менеджер»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4115 – «Хатшылар, офис-менеджерлер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): офис-менеджер;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
офис персоналының жұмыс орындарын ұйымдастырлуын басқаруды жүзеге асыра отырып, офис жұмысын ұйымдастыруды дайындау және қамтамасыз етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Офис-менеджердің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Директордың жалпы мәселелер жөніндегі орынбасары
(әкімшілік директор)»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 7;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1235 – «Материалдық-техникалық жабдықтау бөлімшелерінің (қызметтерінің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): басқарушы директор, әкімшілік директор, жетекші, бас инженер;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
өндіріс қызметін ұйымдастыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Директордың жалпы мәселелер жөніндегі орынбасарының (әкімшілік директор) еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Директордың персоналды басқару жөніндегі
орынбасары (директор, вице-президент)»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 7;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1232 – «Кадрларды және еңбек қатынастар басқару бөлімшесінің (қызметінің) менеджері (басқарушы)»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): персоналды басқару жөніндегі директордың орынбасары;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
өндіріс жұмысын ұйымдастыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Директордың персоналды басқару жөніндегі орынбасарының (директор, вице-президент) еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

11. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шифрі мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

12. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

13. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
14. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

15. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
16. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Персоналды басқару (Менеджмент:
бизнес бағыттары бойынша)»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Персоналды басқару жөніндегі кәсіпорынның қызметін қамтамасыз ету және ұйымдастыру	Персоналды іріктеу жөніндегі менеджер (рекрутер)	Кадрларды және еңбек қатынастарын басқару бөлімшесіндегі (қызметіндегі) менеджер (басқарушы)	5	-
2		Персонал жөніндегі менеджер (hr-менеджер)		5	-
3		Офис-менеджер	Офис-менеджер	5	-
4		Директордың жалпы мәселелер жөніндегі орынбасары (әкімшілік директор)	Кадрлар және тұрмыс жөніндегі директор	7	-
5		Персоналды басқару жөніндегі директор (директордың орынбасары, вице-президент)		7	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Персоналды басқару (Менеджмент:
бизнес бағыттары бойынша)»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Персоналды іріктеу жөніндегі
менеджердің (рекрутер) еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Басқару саласындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

2. Ықтимал жұмыс орындары. Персонал жөніндегі менеджердің
(hr-менеджер) еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім		Басқару саласында жұмыс тәжірбиесі кемінде 2 жыл

3. Ықтимал жұмыс орындары. Офис-менджердің еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

4. Ықтимал жұмыс орындары. Директордың жалпы мәселелер
жөніндегі орынбасарының (әкімшілік директор) еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
7	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Басқару саласында жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

5. Ықтимал жұмыс орындары. Директордың персоналды басқару
жөніндегі орынбасарының (директор, вице-президент) еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
7	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Басқару саласындағы жұмыс тәжірбиесі кемінде 5 жыл

«Персоналды басқару (Менеджмент:
бизнес бағыттары бойынша)»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Персоналды іріктеу жөніндегі менеджер (рекрутер)» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Персоналды жалдау процесі мен жүйесін дамыту және енгізу
Ф 2	Персоналды белсенді іздеуді жүзеге асыру
Ф 3	Өтініш берген адамдармен әңгімелесу жүргізу
Ф 4	Еңбек нарығы бойынша кандидаттар, бос жұмыс орындары мен басқа ақпараттың дерекқорын құру

2. «Персонал жөніндегі менеджер (hr-менеджер)»
еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Персоналды іріктеу және орналастыру
Ф 2	Персоналды іріктеу және уәждемелеу
Ф 3	Кадрлық іс жүргізу және кадрлық есепке алу
Ф 4	Персонал жұмысын ұйымдастыру

3. «Офис-менджер» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Офисті техникалық жарақтандыруды ұйымдастыру
Ф 2	Офис жұмысының сапасы мен тиімділігін арттыру, оңтайландыру
Ф 3	Материалдық-техникалық қамтамасыз ету
Ф 4	Есеп жүргізуді, сақтауды және түгендеу жүргізуді қамтамасыз ету
Ф 5	Жұмыс үшін санитарлық-техникалық жағдайларды ұйымдастыру
Ф 6	Қаржылық құжаттаманы ресімдеу

4. «Директордың жалпы мәселелер жөніндегі орынбасары (әкімшілік
директор)» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымның өндірістік-шаруашылық қызметін ұйымдастыру
Ф 2	Өндірістік резервтерді оңтайлы пайдалану
Ф 3	Ұйымды әкiмшiлiк-шаруашылық қамтамасыз ету
Ф 4	Инженерлiк-коммуникациялық және көлiк қызметін қамтамасыз ету

5. «Директордың персоналды басқару жөніндегі орынбасары
(директор, вице-президент)» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Кадр саясатын қалыптастыру
Ф 2	Еңбек ресурстарымен ұйымды қамтамасыз ету бөлiгiнде оның бизнес жоспарларын әзiрлеу
Ф 3	Ұжымда қолайлы әлеуметтiк-психологиялық климатты құру бойынша жұмыстың бағыттарын анықтау
Ф 4	Кадрлар резервін дайындау және қалыптастыру бойынша жұмыстарды жүргiзу
Ф 5	Персоналды басқарудың нормативтiк-әдiстемелiк базасын жасау бойынша зерттеулер жүргiзудi қамтамасыз ету
Ф 6	Персоналмен жұмыста еңбек заңнамасының нормаларын сақтауды бақылау

«Персоналды басқару (Менеджмент:
бизнес бағыттары бойынша)»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Персоналды іріктеу жөніндегі менеджер (рекрутер)» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Персоналды іріктеу тұжырымдамасын әзірлеу үшін еңбек нарығының жай-күйін, жалақы деңгейін, әртүрлі кәсіпорындарда әлеуметтік бағдарламаларды зерделеу.	Адам ресурстарын басқару мәселелерін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері.	Қажетті ақпаратты iздестiруге бағдар; қойылған міндеттердің жетістігі үшін жауапкершілік, олардың орындалуын бақылау; стратегиялық ойлау; күйзеліске тұрақтылығы; өзін өзі ұстай білу.
Ф 2	Кандидаттарға қойылатын талаптарды тұжырымдау, бос позициялар сипаттамасын және талап етілетін қызметкерлер сипаттамасын жасау. Кәсіпорынға қажетті қызметкерлерді іздестірудің жоспар-кестесін жасау; Қызметкерлерді ақпараттық дерекқор бойынша, бұқаралық ақпарат құралдарындағы, интернеттегі жарнаманың көмегімен, жеке байланыстар арқылы іздестіруді жүзеге асыру. Кадрлық агенттіктерге, жұмысқа орналастыру және халықты жұмыспен қамту орталықтарына өтiнiмдермен жүгіну.	Персонал жөніндегі құжаттаманы жасау және ресімдеу бойынша нормативтік құқықтық актілері мен әдістемелік материалдар.
Ф 3	Кандидаттардың іскерлік және психологиялық қасиетін бағалау. Психологиялық және кәсіби тестілеуді ұйымдастыру. Ізденушілермен әңгімелесу және оларды тестілеу нәтижелерін бағалау.	Психология, социология, риторика, логика, iскерлік қарым-қатынас этикасы мен мәдениет негіздері. Әңгiмелесушiлердi сендіру құралдары мен тәсiлдерi, кандидаттарды уәждеу, еңбек социологиясы негіздері
Ф 4	Вакансиялар мен бос жұмыс орындарының дерекқорын өзекті күйде қамтамасыз ету және қолдау (ақпарат алу, енгiзу, өңдеу, талдау, сыныптау, бағалау, салыстыру және сақтау); Дерекқордан ақпаратты үйлестiру, алу және пайдалану.	Еңбек нарығын талдау және мониторинг әдістері, еңбек нарығы деректерінің ақпараттық базасы, ақпараттық жүйені қолданумен кәсіптер және лауазымдар іздеу технологиясы, ұйымдағы жұмыс жағдайларының ерекшеліктері, өз дерекқорын құру талаптары, қауіпсіздік техникасы, зардап шеккендерге дәрігерге дейін көмек көрсету ережесі, өрт қауіпсіздігі ережесі, Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі

2. «Персонал жөніндегі менеджер (hr-менеджер)» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Еңбек нарығын зерделеу. Персоналға ұйымның қажеттілігін айқындау. Ұйымды қажетті кәсіптер, мамандар және білікті қызметкерлермен жинақтау. Кадрларды іріктеу, бос жұмыс орындарына кандидаттармен әңгімелесу өткізу. Персоналды басқаруды ұйымдастыру мәселелері бойынша әр түрлі деңгейдегі басшыларға консультатция беру.	Ақпараттық жүйелерді пайдаланып кәсіптер мен лауазымдарды іздестіру технологиясы; персоналды жалдау процестерін және жүйелерін бағдарлау; кадрларда ағымдағы қажеттілікті орындау көздері мен тәртібі; нарықтық экономикасының негіздері	Стратегиялық ойлау; командада жұмыс істеу, басқалардың пікірімен санасу; күрделі, даулы жағдайларды тиімді шешу, икемділік.
Ф 2	Қызметкерлердің біліктілігін арттыру және дамыту бойынша жұмысты үйлестіру. Персонал қызметін бағалау, бос лауазымдар орнын орналасуға аттестация, конкурстар жүргізу. Кадрлық резервті қалыптастыру.	Еңбек уәждемесі және персоналды бағалау жүйесінің негіздері, кадрлардың біліктілігін арттыру және оқыту әдістерінің нысандары; аттестация жүргізу тәртібі; кадрлардың құрылымын талдау әдістері; тестілеу, сұхбаттасуды жүргізу әдістемелері.
Ф 3	Еңбек шарттары мен келісімшарттарды ресімдеу және жасау, қызметкерлердің жеке істерін және басқа да кадрлық құжаттаманы жүргізу. Қызметкерлерді жалдау, ауыстыру, қызмет бабында өсу, лауазым төмендету, жұмыстан босату мәселелеріне қатысу.	Персоналды басқару бойынша ұйымдастыру қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері; еңбек шарттарын (келісім шарттарды) әзірлеу тәртібі, менеджмент әдістері және ұйымдастыру.
Ф 4	Бағынышты қызметкерлерге басшылық етуді жүзеге асыру. Ұжымның әлеуметтік дамуына қатысу, еңбек даулары мен жанжалдарын шешу. Қызметкерлердің іскерлік және тұлғалық бағалау жүйесін жасау, олардың лауазымын уәждеу; Кадрлар мәселелері мен маңызды кадрлық шешімдер бойынша барлық қызметкерлерді хабардар ету.	Ұйымның қадрлық құрамы және басқару құрылымы; психология мен еңбек социологиясының негіздері; іскерлік қарым-қатынас этикасы; персоналды басқару саласында отандық және шетелдік алдынғы тәжірибе; іс жүргізуді ұйымдастыру негіздері; қауіпсіздік техникасы ережесі, зардап шеккендерге дәрігерге дейін көмек көрсету ережесі, өрт қауіпсіздігі ережесі, Қазақстан Республикасының экологиялық кодексі

3. «Офис-менджер» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Офис жабдығы мен оргтехникаларды жұмыста пайдалануға дайындығы бойынша тексеру ұйымдастыру. Офис жабдығының, коммуникациялардың техникалық күйін бақылау, ақаулық болса жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін мамандарды шақыру.	Шаруашылық-қаржы қызметінің мәселелерін реттейтін Қазақстан Республикасының заңдары және басқа да нормативтік құқықтық актілері; еңбек заңнамасы; офис құрылғылары және оны бөлу қағидаттары; бағдарламалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру; оргтехниканы пайдалану ережесі.	Қажетті ақпаратты іздеуге бағдарлану; қойылған міндеттердің жетістігіне жауапкершiлiгі, олардың орындалуын бақылау; стратегиялық ой; күйзеліске тұрақтылығы; өзін-өзі ұстай білу.
Ф 2	Офис жұмысының сапасын бағалау критерийлерін және сапа стандартарын жасау. Офис жұмысының тиімділігіне талдау жүргізу, қабылданған шешімдерді орындау үшін бақылауды жүзеге асыру. Жалпы ұйымды және офис жұмыстарын жақсарту бойынша ұсыныстарды ұйым басшысының қарауына енгізу.	Кадрлар жөніндегі құжаттаманы жасау және ресімдеу бойынша нормативтік құқықтық актілер мен әдістемелік материалдар; офистің ұйымдық құрылымын құру қағидаттары; уәждемелік әдістер мен стратегия; офис жұмысының тиімділігін талдау әдістері.
Ф 3	Ұйымды офис тауарларымен, шығыс материалдары және өзге де тауарлық-материалдық құндылықтармен қамтамасыз ету (материалдық -техникалық қамтамасыз ету қажеттiлiгін, жеңiлдiктер жүйесін талдау, жеткiзушiлерден тапсырысты орналастыру, шарттарды жасау). Тауарлық-материалдық құндылықтарды алу тәртiбiн айқындау. Келіссөздер, таныстыру, мәжiлiстер, конференциялар, семинарлар және тағы басқа шараларды материалдық-техникалық қамтамасыз етуді ұйымдастыру. Офис шаруашылығын түгендеудi жүзеге асыру.	Заңдардың шаруашылық шарттарға қойылатын талаптары және оларды жасасу тәртiбi; офисті жабдықтауды ұйымдастыру әдiстерi; бақылау іс-шараларын жүргізу бақылау қағидаттары және әдiстемесi; түгендеудi есепке алу ережесі.
Ф 4	Офистің жұмысы үшін шығыс материалдары мен тауарлық-материалдық құндылықтарды қабылдау, есепке алу, сақтау және беруді ұйымдастыру Жұмыс тапсырмаларын орындау үшін оларға берілген тауарлық-материалдық құндылықтарға материалдық жауапты адамды тағайындау, бір материалдық жауапты адамнан екіншіге тапсыру-қабылдау схемасын жасау. Офис шаруашылығын түгендеудi жүзеге асыру	Техникалық жарақтандыру тәртібі; қызметкерлердің жауапкершілік түрлері мен қызмет саласы; қызметкерлердің материалдық-техникалық жауапкершілікте болу туралы заңдар.
Ф 5	Офистің жұмысы үшін үй-жайларындағы жұмыстың санитарлық жағдайларын жасау (жарықтандыру, желдету және температура режимі). Офис жұмысының аяқталуын және жаңа жұмыс күніне дайындығын үйлестіру (жұмыс орындарын тәртіпке келтіру, офис жабдықтарын сөндіру, оның iшiнде жарықты, қорғау сигнализациясы жүйесін активтендіру, басқа да).	Ұйымның әлеуметтік-тұрмыстық даму талаптары; еңбекті қорғау жөніндегі ереже; санитарлық-техникалық нормалар.
Ф 6	Офис қажеттіліктеріне шығыстар бюджетін жүргізу. Тауарлық-материалдық құндылықтарды алуға төлем құжаттарын ресімдеу.	Экономика және бухгалтерлік есеп негіздері; төлем құжаттарын ресімдеу ережесі; қауiпсiздiк техникасының ережесі; зардап шеккендерге дәрігерге дейiн көмектi көрсету ережесі; өрт қауiпсiздiгi ережесi; Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі.

4. «Директордың жалпы мәселелер жөніндегі орынбасары (әкімшілік
директор)» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйымның өндірістік-шаруашылық қызметінің мәселелерін шешу. Қарауындағы құрылымдық бөлiмшелердiң тиiмдi өзара іс-әрекеті бойынша жұмысты ұйымдастыру. Ұйым жұмысының тиiмдiлiгін арттыруға жәрдемдесу. Қызметкерлер үшiн қауiпсiз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету. Өртке қарсы құралдардың жарамдылығын және болуын, орын-жайлар, жабдықтар және инвентарьлардың күйін бақылау, оларды уақытында жөндеудi қамтамасыз ету.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және басқа да нормативтік құқықтық актілері; ұйымның шаруашылық-қаржылық қызметі, әкімшілік-шаруашылық қызмет көрсету мәселелері; еңбек заңнамасы; салық заңнамасының негіздері.	Аналитикалық ойлау; нәтижеге қол жеткізуге бағдар; командада жұмыс iстеу; іскер ортаның жылдам өзгеретін жағдайларына бейімделу; ақпараттық ағындарды басқару; істерді басымдықтар тәртібінде қою; өзін-өзі ұстай білу; қарым-қатынасқа бейімділік.
Ф 2	Ұйымның ғимараттарын және құрылыстарын реконструкциялау және техникалық қайта жабдықтауды жоспарлау. Жаңа техника және технологияны қолданумен, өндірістік резервтерді ұтымды пайдалану және ресурстарды үнемді жұмсаумен өндiрiстiк-шаруашылық қызметтi ұйымдастыру. Жеткiзу жағдайларын жақсарту үшiн баламалы өнім берушілерді iздестiру.	Қызметтер үшін шаруашылықты жүргізу әдiстерi және есептерді ресімдеу, еңбек пен өндiрiсті ұйымдастыру және экономиканы жүргiзу; есептеу техникасы, байланыс және коммуникация құралын пайдалану ережесi. Стратегиялық және жедел жоспарлау дағдылары. Кәсіпорынның даму мен техникалық және қаржы жағдайының перспективасы. Шаруашылықты жүргізудің және қаржы менеджментінің нарықтық әдiстерi
Ф 3	Офис шығыстарының бюджетін жоспарлау. Шаруашылық шарттарын жасасу және олардың уақытында орындалуын бақылау. Жылжымайтын мүлiктiң нарығын талдау, офис орын жайларын таңдап алу, іріктеу; Офистi ұстауға, жұмыс орындарын ұйымдастыруға шығыстарға есеп жүргізу; Шаруашылық мақсаттағы материалдық-құндылықтарды ауыстыруды жасау, басқару.	Ұйымның құрылымы және оның даму перспективасы; тауарлар мен жабдықтарды сатып алу әдiстемесі; баға жасау негiздерi; сатып алынатын жабдық және инвентарьлардың стандарттары және техникалық жағдайлары; көрсеткен қызметтер және атқарылған жұмыстарға есеп айырысу тәртiбi; ұйымның жалдау саясатын басқару.
Ф 4	Ғимараттар мен құрылыстарға, инженерлiк коммуникацияға, жылу және электрмен жабдықтауға қызмет көрсету және пайдалану бойынша бақылау жүргiзу; Көлiктiң барлық түрлерiнің тиiмдi пайдаланылуын және қажеттi механизмдермен қамтамасыз ету; Көлiк-қоймалық процестерін басқару және көлiк шығындарын оңтайландыру; Шаруашылық мақсаттағы материалдық құндылықтарды ауыстыруды басқару.	Шығыстар сметаларын жасау тәртiбі; шаруашылық және қаржы шарттарын жасасу және орындау тәртiбi; жабдықты, жиһазды, инвентарьды сатып алу тәртібі; тауарлық-материал ық құндылықтарды сақтау, жинау тәртiбі; қауiпсiздiк техникасы ережесі; зардап шеккендерге дәрiгерге дейiн көмек көрсету ережесi; өрт қауiпсiздiгi ережесi; Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексі.

5. «Директордың персоналды басқару жөніндегі
орынбасары (директор, вице-президент)» еңбек қызметінің түрі
(кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Әр қызметкердiң еңбек әлеуметiн барынша іске асыру негiзінде ұйымның персоналын қалыптастыруды, пайдалануды және дамытуды басқаруды ұйымдастыру. Кадр саясатын қалыптастыру бойынша жұмысты ұйымдастыру, ұйымның даму стратегиясы мен оны іске асыру бойынша шараларға сәйкес оның негiзгi бағыттарын айқындау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілер және еңбек пен әлеуметтік даму мәселелеріне қатысты әдiстемелiк материалдар, персоналды басқару теориясының негіздері және оны уәждеу, қарым - қатынасу психологиясы, ұйымның мақсаттары, даму стратегиясы және бизнес-жоспары.	Жүйелі ойлауға қабілетінің болу; жұмыс сапасы үшін зиян келтірмей жүктемелерге шыдау; тіпті күйзеліс жағдайларда эмоциясын бақылау; жағдайдың бақыланбайтын дамуына жол бермеу мәселелеріне конструктивті жауап беру.
Ф 2	Персоналмен жұмыс бойынша кешенді жоспарлар мен бағдарламаларды әзірлеу және жүзеге асыруды, зерттеулерді жүргізуді ұйымдастыру. Еңбек дауларын шешуге қатыс, ұжымда қолайлы психологиялық климатты құру бойынша бағдарламалар мен шаралар әзiрлеу.	Персоналды басқарудың заманауи тұжырымдамасы, персоналды бағалау жүйесі және еңбек уәждеу негіздері, кадрларды оқыту және біліктілігін арттыру әдістері мен нысандары, менеджментті ұйымдастыру және әдістері, өндіріс технологиясының негіздері; басқару құрылымы.
Ф 3	Материалдық ынталандырудың икемді саясатын жүзеге асыру негiзінде барлық санаттың қызметкерлерiн еңбек уәждеуін арттыру бойынша кешенді шаралар ұйымдастыру, еңбек жағдайларын жақсарту, оның маңыздылығын және мәртебелiгін арттыру, құрылым және штаттарды ұтымды ету, еңбек тәртiбін күшейту.	Еңбектің жалпы және әлеуметтік психология, социология және психология негіздері, заманауи техникалық құралдар, коммуникация мен байланыстарды қолданумен ақпаратты өңдеу әдістері.
Ф 4	Өндiрiстiк және әлеуметтік саланың даму теңгерілімін қамтамасыз етуді ескере отырып, ұйымның даму келешегін ескере отырып кадрлар әлеуетін ұтымды пайдалануды ескере отырып, кадрларға қажеттілікті болжамдаудың және жоспарлаудың ғылыми әдістерін қолдану.	Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілері, қызметкерлер және олардың еңбек нәтижелерін бағалау әдістеріне, кадрлық жұмыстың озық технологиясына қатысты әдiстемелiк материалдар.
Ф 5	Еңбекті нормалау және ұйымдастыру, персоналды бағалау, кәсіби іріктеу және кәсіби бағдар, кәсіби бейімдеу саласындағы озық тәжірибені зерттеу және жинақтау. Практикаға әдістемелік және нормативтік әзірлемелерді енгізу.	Психология, кадрлық құжаттамамен жұмыс саласындағы білімдері мен іскерлік қарым-қатынас, социология негіздері, іс жүргізу негіздерін, еңбекті қорғау нормаларын білу.
Ф 6	Ұйымның персоналды басқаруды қамтамасыз ететін құрылымдық бөлiмшелерiнің қызметін әдiстемелiк үйлестіруді және басқаруды жүзеге асыру. Ұйымда еңбек заңнамасын және iшкi еңбек тәртiптемесінің ережелерін сақтауды бақылауды жүзеге асыру.	Қазақстан Республикасы Еңбек кодексі және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілері, кадрлық жұмыстың озық технологиясы, кадрлық құжаттаманың бірыңғайланған нысаны, өндіріс технологиясы негіздері, өндірісті ұйымдастыру және экономика, есептеу техникасы құралдары,коммуникация мен байланыстарға қатысты әдiстемелiк материалдар. Қызметкердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы құқытары мен міндеттері немесе еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қолданыстағы нормативтік құқытық актілері.

«Персоналды басқару (Менеджмент:
бизнес бағыттары бойынша)»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № _______________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
5-қосымша

«Кадрларды іріктеу және кадрларды даярлау» кәсіби стандарты

Жалпы ережелер

1. «Кадрларды іріктеу және кадрларды даярлау» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды, персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндеті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «78.30 Персоналмен жұмыс жөніндегі өзге ұйымдардың қызметі»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: кадрлық іс жүргізу, персоналды іріктеу мен жалдау және персоналды дамыту мен оқыту;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
табель жүргізуші;
кадрлар жөніндегі инспектор;
кадрлар жөніндегі маман;
кадрларды даярлау жөніндегі (кәсіби бейімдеу жөніндегі) инженер; кадрларды даярлау бөлімінің бастығы;
кадрлар бөлімінің бастығы.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Табель жүргізуші»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4121 – «Бухгалтерлік операциялар мен есептермен айналысатын қызметкерлер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): табель жүргізуші;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
жұмыс уақытын есепке алуды жүргізуді және оны жалақы есептеу үшін беруді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Табель жүргізушінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Кадрлар жөніндегі инспектор»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 4-5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 3423 – «Кадрлар қызметтері мен жұмысқа орналастыру ұйымдарының мамандары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): кадрлар жөніндегі инспектор;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
бос орындарға персоналды іріктеуді жүзеге асыру, ұйымның атынан қызметкерлермен еңбек шарттарын жасауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кадрлар жөніндегі инспектордың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Кадрлар жөніндегі маман»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2412 – «Кадрлар мен кәсіптік бағдарлау жөніндегі мамандар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): кадрлар жөніндегі менеджер;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымдағы талап етiлетiн кәсіптері, мамандықтар мен біліктілігі бар кадрлар жинақтау бойынша жұмыстарды орындауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кадрлар жөніндегі маманның еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Кадрларды даярлау жөніндегі (кәсіби бейімдеу
жөніндегі) инженер»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2412 – «Кадрлар мен кәсіптік бағдарлау жөніндегі мамандар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): кадрларды даярлау жөніндегі инженер;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
жұмысшыларды кәсіби оқытуды ұйымдастыру және басшы қызметкерлер мен мамандардың біліктілігін арттыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кадрларды даярлау жөніндегі (кәсіби бейімдеу жөніндегі) инженердің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Кадрларды даярлау бөлімінің бастығы»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1232 – «Кадрларды және еңбек қатынастарын басқару бөлімшелерінің (қызметтерінің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): менеджер (басқарушы) (кадрларды және еңбек қатынастарын басқару бөлімшелерінде (қызметтерінде); бөлім бастығы (кадрларды және еңбек қатынастарын басқару); бөлім меңгерушісі (кадрларды және еңбек қатынастарын басқару жөніндегі);
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
кадрлардың біліктілігін арттыруды қамтамасыз ету, олардың кәсіби жоғарлауын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кадрларды даярлау бөлім бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

6-параграф «Кадрлар бөлімінің бастығы»

11. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1232 – «Кадрларды және еңбек қатынастарын басқару бөлімшелерінің (қызметтерінің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): бөлім бастығы (кадрларды және еңбек қатынастары басқару); бөлім меңгерушісі (кадрларды және еңбек қатынастарын басқару жөніндегі);
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымда еңбек заңнамасының сақталуына бақылауды жүзеге асыру және кадрларды басқару және еңбек қатынастары саласында мақсаттар мен міндеттерді айқындауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кадрлар бөлім бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

12. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

13. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

14. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
15. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

16. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
17. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Кадрларды іріктеу және
кадрларды даярлау» кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Персоналды іріктеу және жалдау, кадрлық iс жүргізу, сондай-ақ персоналды дамыту және оқыту	Табель жүргізуші	Табель жүргізуші	4	-
2		Кадрлар жөніндегі инспектор	Кадрлар жөніндегі инспектор	4	-
3		Кадрлар жөніндегі маман	Кадрлар жөніндегі маман	5	-
4		Кадрларды даярлау жөніндегі (кәсіби бейімдеу жөніндегі) инженер	Кәсіби бейімдеу жөніндегі инженер	5	-
5		Кадрларды даярлау бөлімінің бастығы	Бөлім меңгерушісі (кадрларды және еңбек қатынастарын басқару)	6	-
6		Кадрлар бөлімінің бастығы	Бөлім бастығы (кадрларды және еңбек қатынастарын басқару)	6	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Кадрларды іріктеу және кадрларды
даярлау» кәсіби стандартына 2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Табель жүргізушінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді

2. Ықтимал жұмыс орындары. Кадрлар жөніндегі инспектордың еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді

3. Ықтимал жұмыс орындары. Кадрлар жөніндегі маманның еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді

4. Ықтимал жұмыс орындары. Кадрларды даярлау жөніндегі
(кәсіби бейімдеу жөніндегі) инженердің еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (санаты жоқ)	Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіби білімі		1 санаттағы техник қызметінде жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Жұмыс тәжірибесіне талап етілмейді
5 (II санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Санаты жоқ инженер лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
5 (I санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Кадрларды даярлау жөніндегі II санаттағы инженер лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

5. Ықтимал жұмыс орындары. Кадрларды даярлау бөлім бастығының
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Кадрларды даярлау бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

6. Ықтимал жұмыс орындары. Кадрлар бөлім бастығының
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі		Лауазымдарда кадрларды басқаруды ұйымдастыру бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

«Кадрларды іріктеу және кадрларды даярлау»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Табель жүргізуші» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Кәсіпорын қызметкерлерінің жұмыс уақытына табельдік есеп жүргізу және бақылау

Ескертпе: Ф-функция

2. «Кадрлар жөніндегі инспектор» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Кадрларлық іс жүргізуді басқару
Ф 2	Персонал бойынша іс-шараларын іске асыруға қатысу

3. «Кадрлар жөніндегі маман» еңбек қызметінің түрі (кәсібі).

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Персоналды іріктеуге және жалдауға қатысу
Ф 2	Кадрлық құжаттаманы қалыптастыру
Ф 3	Персоналдардың дамуына және оқытуға қатысу
Ф 4	Персонал жөніндегі жұмыстарды оңтайландыру
Ф 5	Персоналды басқару жөніндегі іс-шараларды іске асыруға қатысу

4. «Кадрларды даярлау жөніндегі (кәсіби бейімдеу жөніндегі)
инженер» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Оқу орындарында оқушылардың кәсіби бағдарлау бойынша жұмысқа қатысу
Ф 2	Өндірісте жұмысшылардың, басшы қызметкерлердің және мамандардың кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және біліктілікті арттыруды ұйымдастыру
Ф 3	Кәсіби оқыту және біліктілікті арттыру әдістері мен үлгілерін жетілдіру

5. «Кадрларды даярлау бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі
(кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Қызметкерлерді даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыруды жоспарлауды жүзеге асыру
Ф 2	Ұйым қызметкерлерінің кәсіби білім деңгейін, біліктері мен дағдыларын арттыруды қамтамасыз ету
Ф 3	Өткізілетін оқулардың жүйелілігі мен сапасын бақылауды қамтамасыз ету
Ф 4	Өндірісте жас мамандар мен жұмысшылардың бейімделуін қамтамасыз ету

6. «Кадрлар бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымда талап етілетін кәсіптері бар жұмысшылар мен қызметшілер кадрларымен жинақтау бойынша жұмысқа жетекшілік етеді
Ф 2	Кадрларды іріктеу, таңдау және орналастыру бойынша жұмыстарды жүзеге асыру
Ф 3	Іштен резерв құру бойынша жоспарлы жұмысты жүзеге асыру
Ф 4	Қызметкерлерді және олардың қызметінің нәтижелерiн кешендi бағалау жүйесін әзiрлеуге қатысу
Ф 5	Қажеттi құжаттарды дайындауды және ұсынуды қамтамасыз ету

«Кадрларды іріктеу және кадрларды даярлау»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Табель жүргізуші» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Нақты жұмыс істелген уақыт, үстеме жұмыс сағаттары, еңбек тәртібін бұзу туралы есеп жүргізу. Қызметкерлердің жұмысқа келуіне, кешігуіне және келмеуіне, қызметкердің еңбекке уақытша жарамсыздығы туралы парақтарды, науқастарды күту бойынша анықтамалардың уақытында ұсынылуына бақылауды жүзеге асыру. Жұмыс уақытын есепке алу табелін толтыру, еңбекке жарамсыздық парағын, ауысымды қызметкерлердің жұмыс кестесін бағдарламаның электрондық нұсқасына енгізу.	Ереже, нұсқаулықтар, табель есебін жүргізу бойынша басқа да нормативтік құжаттар; Еңбек заңнамасы; еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережесі; өрт қауіпсіздігі және жұмыс орнындағы өндірістік санитария; еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі бойынша табель жүргізу нұсқаулықтары.	Шешiмдер мен әрекеттер үшін жауапкершiлiк; командада жұмыс істеу; дербестік және өзін-өзі ұстай білушілік.

2. «Кадрлар жөніндегі инспектор» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Еңбек заңнамасына сәйкес қызметкерлерді қабылдау, ауыстыру және босатуды ресімдеу. Еңбек кітапшаларын қабылдау, толтыру, сақтау және беру. Ұйым қызметкерлерінің жеке құрамын есепке алуды жүргізу, жеке істерін ресімдеу. Қызметкердің талабы бойынша құжаттардың көшiрмелерi мен анықтамалар дайындау және беру. Демалыстардың кестесін құрастыру, демалыстардың пайдалануын есепке алу, демалыстарды ресімдеу. Ағымдағы сақтаудың белгіленген мерзімдері аяқталуы бойынша құжаттарды мұрағатқа сақтауға тапсыру.	Еңбек заңнамасы; аттестаттауды жүргізу ережесін білу, кадрлар жұмысын ұйымдастыру саласында жұмыс берушінің актілері және қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер.	Шешімдері мен әрекеттеріне жауапкершiлiк, командада жұмыс істеу, дербестік және өзін-өзі ұстай білушілік.
Ф 2	Біліктілік, аттестациялық және конкурстық комиссиялар үшін материалдар дайындау. Марапаттау және көтермелеуге қызметкерлерді ұсыну үшін материалдар дайындау. Өз құзыреті шеңберінде есептілікті қалыптастыру. Ұйымның персоналы туралы деректер банкіне қызметкерлердің сандық, сапалық құрамы мен олардың қозғалысы туралы ақпаратты енгізу, оны жаңарту. Кадрлардың тұрақтамау себептерін зерделеу, оны төмендету бойынша іс-шараларды әзірлеуге қатысу.	Қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер және біліктілік, аттестациялық және конкурстық комиссиялар құруды реттейтін жұмыс берушінің актілері және есептер түрлерін. Жұмыс орнындағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау; өрт қауiпсiздiгi мен өндірістік санитария бойынша ережелер. Кадрлар жөніндегі инспектор үшін еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулық.

3. «Кадрлар жөніндегі маман» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кадрларға ағымдағы қажеттілікті айқындау. Еңбек нарығын зерделеуге қатысу. Кадрларға қажеттілікті қанағаттандыру көздерін айқындау, оқу орындарымен тікелей байланысты орнату және қолдау. Жас мамандарды жайғастыру және орналастыру.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы; Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту туралы заңын, персоналды жалдаудың құжаттамалық ресімдеу негіздерін білу; Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілері және персоналды басқару жөніндегі әдістемелік материалдар; мамандардың жекелеген лауазымдарының біліктілік сипаттамалары.	Проблемаларды талдау және шешу; жұмысты жоспарлау және ұйымдастыру, кәсіби қызметте ақпараттық - коммуникациялық технологияларды пайдалану, қажеттi ақпаратты iздестiруге бағдар; жақсы коммуникативтік дағдылар; шешiмдер мен әрекеттер үшін жауапкершiлiк; командада жұмыс iстеу; дербестiк және өзiндік тәртіп.
Ф 2	Еңбек заңнамасына сәйкес қызметкерлерді жұмысқа қабылдауды, ауыстыруды және босатуды уақытында ресімдеу. Әскери есеп жүргізу. Ұйым қызметкерлерінің жеке құрамын есепке алуды жүргізу, жеке істерді ресімдеу. Қызметкерлердің жеке істерін жүргізу және қалыптастыру, оларға еңбек қызметіне байланысты өзгерістер енгізу. Қызметкердің талабы бойынша құжаттардың көшiрмелерi мен анықтамалар дайындау, беру. Қызметкерлерге демалыстар беруге есеп жүргізу, кезекті демалыстар кестесін жасауға және оның сақталуына бақылауды жүзеге асыру, демалыстарды ресімдеу. Белгіленген ағымдағы сақтау мерзiмдерінің аяқталуы бойынша құжаттарды мұрағатқа сақтауға тапсыру. Белгіленген есептілікті жүргізу.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы; экономика, зейнетақымен қамсыздандыру, еңбекті ұйымдастыру және басқару негіздері, Қазақстан Республикасының әскери міндеттілердің және әскерге шақырылғандардың әскери есебін жүргізу.
Ф 3	Персоналдың дамуы бойынша ұсыныстарды дайындауға қатысу, іскерлік мансапты жоспарлау, кадрлардың біліктілігін арттыру және оқыту, сондай-ақ оқытудың тиімділігін бағалау. Әдістемелік және ақпараттық, біліктілік, аттестациялық, конкурстық комиссияларға қатысу және олардың шешімдерін ресімдеу. Ұйым қызметкерлерінің лауазымдық және кәсіптік-біліктілік құрылымын сараптап зерделеу.	Психология және еңбек социологиясы негіздері, еңбек заңнамалары персоналды оқыту нысандары, персоналдың дамуындағы негізгі тәсілдер, мансапты жоспарлау әдістері, оқытудың тиімділігін бағалау әдістері.
Ф 4	Еңбек тәртібіне талдау жүргізу және ұйым қызметкерлерінің ішкі еңбек тәртібі ережелерін орындау. Еңбек тәртібін жақсарту және тұрақтамауды төмендету бойынша шараларды әзірлеуге қатысу. Еңбек жөніндегі ағымдағы және перспективалық жоспарларды әзірлеуге қатысу. Кадрлардың тұрақтамау себептерін зерделеу,оны төмендету шараларды әзірлеуге қатысу.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы; тәртіптік жазаны қолданудағы тәртіп бөлігінде; кадрлық жоспарлау негіздері, персоналдың уәждемелігін және қатыстырылуын күшейту тәсілдері.
Ф 5	Біліктілік, аттестациялық және конкурстық комиссиялар үшін материалдар дайындау. Қызметкерлерді марапаттауға және көтермелеуге ұсыну үшін материалдар дайындау. Өз құзыреті шеңберінде есептілікті қалыптастыру. Қызметкерлердің сапалық, сандық құрамы туралы ақпаратты енгізу.	Қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер және жұмыс берушінің біліктілік, аттестациялық және конкурстық комиссияларды құруды реттейтін актілері және есептердің түрлері. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптарын орындау.

4. «Кадрларды даярлау жөніндегі (кәсіби бейімдеу жөніндегі)
инженер» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйымның білікті мамандарға қажеттіліг және нарықтық экономиканың талаптарын ескере отырып, негіздемелермен және ескертулермен кадрларды даярлаудың перспективалық және ағымдағы жоспарларын әзірлеу, жұмыс істейтіндердің біліктілігі мен шеберлегін арттыру. Өндірісте персоналды даярлау, қайта даярлау және біліктілігін арттыру процесстерін ұйымдық сүйемелдеу. Ұйым қызметкерлерін даярлауға, қайта даярлауға, біліктілігін арттыруға оқу орындарымен байланыс орнату. Басшы қызметкерлер мен мамандарды біліктілікті арттыру үшін оқу орындарына жіберу кестесін жасау. Мамандар мен жоғары білікті жұмысшылар ішінен оқушылар мен нұсқаушылар кадрларын іріктеу. Оқу процесін қажетті әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету. Оқу және әдістемелік кабинеттерді жабдықтармен, техникалық оқыту құралдарымен, құрал-жабдықтармен, көрнекті құралдармен жабдықтау. Оқытуға бюджет жасау және оның орындалуын бақылау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілер және өндiрiсте кадрларды даярлау, біліктілігін арттыру мәселелері бойынша әдiстемелiк материалдар; ұйымның құрылымы және штаты, бейіні, мамандандыру және оның даму келешегі; ұйымның кадрлық саясаты және стратегиясы, ұйымның өнім өндiрісінде негiзгi технологиялық процестері; кәсіби оқытудың нысаны, түрі және әдiстерi; оқу орындарымен шарттарды ресімдеу тәртібі, оқытушылармен және нұсқаушылармен жеке еңбек шарттарын (келісімшарттарды) ресімдеу тәртiбi; кадрларды даярлау, қайта даярлау және біліктілігін арттыру бойынша есептілікті жасау және есепке алуды жүргізу тәртібі; педагогика, социология және психологияның негiздерi, экономика, өндiрiстi, еңбекті ұйымдастыру және басқару негiздерi; оқу шығындарын қаржыландыру тәртiбi; оқытудың үдемелі нысаны, әдісі және құралдары; персоналды оқыту және дамыту саласындағы халықаралық тәжірибе.	Өзінің қызметін басқару; оқыту әдісі мен құралдарын таңдау қабілетін білдіру және жетекшілік ете отырып тәрбиелеу; басқа қызметкерлердің әрекетін үйлестіру; қойылған тапсырмалардың шешіміне жауапкершілік; қажетті ақпаратты іздеуде бағдар; қойылған тапсырмалардың жетістіктеріне жауапкершілік, олардың орындалуын бақылау.
Ф 2	Оқушылар арасында кәсіби бағдарлау жұмысын өткізу үшін оқу орындарымен байланыс орнату. Кәсіпорында немесе оқу орнында ашық есік күндерін ұйымдастыру. Кәсіби бағдарлы көрмелер мен іс-шараларға қатысу бойынша ұйымдармен өзара әрекеттесу.	Кәсіби бағдарлану іс-шараларын өткізуге негізгі тәсілдер. Кәсіби бағдар бойынша жұмыстарды ұйымдастыру қағидаттары.
Ф 3	Оқу процесіне оқытудың заманауи белсенді әдістері мен автоматтандырылған құралдарын енгізу бойынша жұмыстарды жүзеге асыру. Оқыту нысандары мен әдісінің халықаралық озық тәжірибесін жинақтау және тарату. Оқытудың үдемелі нысаны және әдісі, сондай-ақ құралдарын қолдану.	Оқытудың үдемелі нысаны, әдісі және құралдары; персоналды оқыту және дамыту саласындағы халықаралық тәжірибе.

5. «Кадрларды даярлау бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі
(кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйымның белгілі деңгейде және бейінде даярланған кадрларға жалпы қажеттілігін талдау. Оқытудың бағыттары, нысандары, әдістері мен мерзімдерін айқындау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері және өндiрiсте кадрларды даярлау, біліктілігін арттыру мәселелері бойынша әдiстемелiк материалдар, ұйымның құрылымы және штаты, оның бейіні, мамандандыру және оның даму келешегі; ұйымның кадрлық саясаты және стратегиясы, кадрларды даярлау, қайта даярлау, біліктілігін арттыру жоспарларын, оқу жоспарлары мен бағдарламаларын жасау және басқа да оқу-әдістемелік құжаттаманы жасау, қызметкерлерді оқыту процесін ұйымдастыру, оқытудың үдемелі нысаны, әдісі және құралдары; шарттарды жасасу тәртібі, даярлау және біліктілігін арттырудың тиімділігін талдау әдісі, кәсіби бағыт пен кәсіби іріктеу бойынша жұмыстарды ұйымдастыру, кадрларды даярлау, біліктілігін арттыру бойынша есептілікті жасау және есепке алуды жүргізу тәртібі, социология және психологияның негiздерi, экономика, өндiрiстi, еңбекті ұйымдастыру және басқару негiздерi; есептеу техникасы, коммуникация және байланыс құралдары, оларды пайдалану ережесі, еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртібінің ережесі, өндірістік санитария, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау және қауіпсіздік талаптарының ережесі, өрт қауіпсіздігі талаптары.	Қажетті ақпаратты iздестiруде бағдар; қойылған міндеттер жетістігі үшін жауапкершілік, олардың орындалуын бақылау.
Ф 2	Кәсіби білім, біліктілік арттыру, оның ішінде оқыту және тағылымдама бойынша шетелдік курстарды ұйымдастыруға қызметкерлер бағытын ұйымдастыру.
Ф 3	Оқыту нәтижелерінің сапасын және оның тиімділігін талдау. Оқып жатқан қызметкерлердің қалауын есепке алып біліктілікті арттыру және оқыту әдісі мен нысандарын жетілдіру.
Ф 4	Өндірістік практиканы ұйымдастыру. Ұйым туралы арнайы ақпараттың шығуын қамтамасыз ету, практикалық оқыту, бағдарламаларды іске асыру, тәлімгерлікті дамыту.

6. «Кадрлар бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кадрлардың сапалық және сандық құрамы, олардың дамуы және қозғалысы туралы деректер банкін енгізу және қалыптастыру. Кадрларға ағымдағы және перспективалық қажеттiлiкті және оны қанағаттандыру көздерін анықтау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері және персоналды басқару бойынша әдiстемелiк материалдар, ұйымның құрылымы және штаты, оның бейіні, мамандандыру және оның даму келешегі; ұйымның кадрлық саясаты және стратегиясы, болжамдарды құрастыру тәртiбi; Кадрлық қызметтердiң жұмысында заманауи ақпараттық технологияларды пайдаланудың мүмкiндiгi.	Қажетті ақпаратты iздестiруде бағдар; қойылған тапсырмалар жетістігіне жауапкершілік, олардың орындалуын бақылау.
Ф 2	Біліктілікті, жеке және iскерлік қасиетті бағалау. Қызметкерлердi игерген кәсібі мен мамандығына сәйкес қабылдауды, жайғастыруды, орналастыруды қамтамасыз ету.	Персоналды бағалау жүйелері мен әдiстерi, кадрлардың кәсiби - бiлiктiлiк құрылымын талдау әдiстерi; персоналмен жұмыс істеудің отандық және шетелдiк озық тәжiрибесi.
Ф 3	Жеке жоспарлар бойынша ұсынуға кандидаттарды дайындау, басшылар мен мамандарды ротациялық орын ауыстыру, арнайы курстарда оқыту, тиiстi лауазымдарда тағлымдамадан өту.	Социология, психология және еңбектi ұйымдастыру негiздері, профессиографияның негiздері, кәсіби бағдарлау және кәсіби бейімдеу жұмыстарының негіздері, экономика, өндiрiстi ұйымдастыру және басқару негiздерi.
Ф 4	Ұйым қызметкерлерiн аттестаттауды ұйымдастыру, оны әдiстемелiк және ақпараттық қамтамасыз ету. Аттестациялық комиссия шешiмдерiн жүзеге асыру бойынша iс-шаралар әзiрлеу. Қайта аттестаттауға жататын мамандардың ортасын айқындау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері және персоналды басқару бойынша әдiстемелiк материалдар.
Ф 5	Қызметкерлердi жұмысқа қабылдауды, ауыстыруды және босатуды уақтылы ресімдеуді ұйымдастыру. Жеке құрамды ұйымдастыру, есепке алу, қызметкерлердің қазіргі және бұрынғы еңбек қызметі туралы анықтамалар беру. Қызметкерлердiң еңбек кiтапшаларын және өзге де құжаттарын сақтау және толтыру, кадрлар жөніндегі құжаттаманы жүргізу. Персоналды көтермелеуге және марапаттауға ұсыну үшін материалдардың уақтылы дайындалуын ұйымдастыру.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы, еңбек кітапшасын сақтау және жүргізу ережесін білу.

«Кадрларды іріктеу және кадрларды даярлау»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № _______________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні __________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
6-қосымша

«Адам ресурстарын дамыту саласында
еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары» кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Адам ресурстарын дамыту саласында еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды, персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндеті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынын сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «12.37 Қоғамдық және гуминитарлық салаларда зерттеулер әзірлеу және сараптамалық әзірлемелер»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: адам ресурстарын дамыту саласында еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
еңбек қатынастары саласындағы ғылыми құрылымдық бөлімше басшысы (еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару зертханасының (бюросының) бастығы, еңбек социологиясы зертханасының (бюросының) бастығы, еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы).

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми құрылымдық
бөлімше басшысы»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1237 – «Ғылыми-техникалық даму бөлімшелерінің (қызметтерінің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару зертханасының (бюросының) бастығы, еңбек социологиясы зертханасының (бюросының) бастығы, еңбек жөніндегі нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
еңбекті ұйымдастыру, еңбек социологиясы, еңбек нормативтерін ғылыми-зерттеу жұмыстарын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми құрылымдық бөлімше басшысының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

7. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шифрі мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

8. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

9. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
10. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

11. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
12. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Адам ресурстарын дамыту саласында
еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстары.	Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми құрылымдық бөлімше басшысы (еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару зертханасының (бюросының) бастығы; еңбек социологиясы зертханасының (бюросының) бастығы; еңбек жөніндегі) нормативтік-зерттеу зертханасының бастығы.	Зертхана меңгерушісі (ғылыми-зерттеулер).	6

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Адам ресурстарын дамыту саласында
еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Еңбек қатынастары саласындағы
ғылыми құрылымдық бөлімше басшысының еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары.		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары.		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Жоғары кәсіптік және жоғары оқу орнынан кейінгі білім, ғылыми дәреженің бар болуы.		Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми қызмет аясында кемінде 3 жыл жұмыс тәжірибесі.

«Адам ресурстарын дамыту саласында
еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми құрылымдық бөлімше
басшысы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Кәсіпорында еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және ұсынымдар әзірлеу.
Ф 2	Еңбек социалогиясы саласында ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және еңбек саласында әлеуметтік процестер мен құбылыстарды жетілдіру жөнінде ұсынымдар әзірлеу.
Ф 3	Еңбекті нормалау саласында ғылыми-зерттеу және сараптама жұмыстарын жүргізу.
Ф 4	Құрылымдық бөлімшелердің жұмыстарын ұйымдастыру.

«Адам ресурстарын дамыту саласында
еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Еңбек қатынастары саласындағы ғылыми құрылымдық бөлімше
басшысы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифры	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Өндіріс технологияларын зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру. Еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару саласында зерттеулер жүргізу жалпы әдістемелік жұмыстарды орындау. Еңбек пен өндірісті ұтымды ету жүйесі мен әдістерін әзірлеу. Өндірісті реконструкциялауға жәрдемдесу Зертханалық бақылаудың жаңа әдістерін әзірлеу және өндіріске енгізу. Еңбек қатынастарын ұжымдық шарттық реттеу шеңберінде кәсіпорын қызметкерлерін әлеуметтік қорғауды қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар әзірлеу. Барлық қызметкердің еңбек шығындарының белгіленген нормаларын игеруі үшін қажетті жағдайлар жасау жөнінде ұсыныстар әзірлеу. Кәсіпорында еңбек әдістерін ұтымды ету және еңбекті бөлу нысандарын жетілдіру.	Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу әдістері және еңбекті ұйымдастыру жөніндегі іс-шаралардың экономикалық тиімділігін айқындау әдістері; еңбекті, өндірісті ұйымдастыру, және басқару деңгейін бағалау әдістері; ұйымдастыру техникасы, инженерлік және еңбекті басқарудағы механикаландыру құралдары; еңбек заңнамасы; ұйымдастырушылық - өкімдік құжаттардың біріздендірілген жүйесінің стандарты; еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру бағдарламалары мен жоспарларын әзірлеу, еңбекті ұйымдастырудың негізгі бағыттарының мазмұны.	Өз қызметін, оның мақсаттары мен жетістіктерінің тәсілдеріне сүйене отырып ұйымдастыру. Жұмыс жағдайын талдау, ағымдағы және қорытынды бақылауды жүзеге асыру. Өз қызметін бағалау және түзету. Өз жұмысының нәтижелеріне жауапкершілік. Кәсіби міндеттерді тиімді орындауға қажетті ақпарат көздерін іздеу. Топпен жұмыс істеу, әріптестермен тиімді қатынаста болу. Проблемаларды талқылау, қорытындыларды дәлелдеу, ақпаратты сауатты қолдану. Жоғары жеке жауапкершілік, тәртіптілік, жұмысқа қабілеттілік қасиеттерінің болуы. Эмоционалдық тұрақтылық. Басқалардың жұмысына басшылық. Бөлімшелер арасында үйлестіруді жүзеге асыру. Жұмыс нәтижелеріне жауапкершілік.
Ф 2	Еңбек нарығын еңбек ресурстарының қолайлы әрі тиімді ұтқыр реттеушісі ретінде талдау. Еңбек социалогиясы, психологиясы, физиологиясы салаларын зерттеу, әлеуметтік процесстерді басқару. Қызметкерлерді қорғайтын әлеуметтік кепілдіктер жүйесінің тиімділігін айқындау. Еңбек дауларының, жанжалдарының себептерін зерделеу, алдын алу және шешу жөніндегі шаралар жүйесін әзірлеу. Кәсіпорынның әлеуметтік дамуын басқару жөніндегі отандық және шетелдік тәжірибелерін зерделеу және жинақтау жұмыстарын ұйымдастыру.	Еңбек социологиясы мен психофизиологиясы, психологиялық тестілеу әдістері, әлеуметтік зерттеулер жүргізудің нысандары мен тәсілдері, қоғамдық пікірді зерттеу. Әлеуметтік бағдарламалардың орындалуын талдау әдістері және олардың экономикалық тиімділігін айқындау. Әлеуметтік нормативтер, инженерлік және әлеуметтік психология. Әлеуметтік процесстерді басқарудың отандық және шетелдік озық тәжірибе.
Ф 3	Қызметкерлердің біліктілігіне сәйкес қолданыстағы еңбек нормасын әзірлеу, жаңасын енгізу, ауыстыру және қайта қарау. Аттестация өткізу және жұмыс орындарын тиімді ету шаралары негізінде еңбек нормаларын ауыстыру, еңбектің өнімділігін өсіруді қамтамасыз ететін жаңа техниканы, технологиялар мен ұйымдастыру-техникалық іс-шараларын енгізу. Ұқсас ұйымдастыру-техникалық жағдайларында орындалатын бірдей жұмыстарға бірдей еңбек нормаларын белгілеу. Әзірлеушілермен бірге кәсіпорындағы еңбек нормаларын қарау және келісу жұмыстарына қатысу. Еңбекті нормалау және персонал санына есептеу процессін жетілдіру бойынша зерттеулер жүргізу. Еңбекті нормалаудың микроэлементтік әдістері мен жүйесін қолдану жөнінде ұсыныстар дайындау. Еңбекті нормалау және еңбекақы төлеудің өзара байланысын белгілеу. Еңбекті нормалау жүйесін жетілдіру жөнінде ұсынымдар әзірлеу.	Еңбек нормаларын ұсыну, қарау және келісу тәртібі; жұмысшылардың еңбегін нормалау үшін нормалар мен нормативтерді бекіту жөніндегі әдістемелік ұсынымдар; еңбек нормасын тексеру, аттестаттау, қайта қарау және ауыстыру жөніндегі әдістемелік ұсынымдар; экономика және еңбекті ұйымдастыру, өндіріс және басқару, өндіріс технологиясының негіздері; еңбекті нормалау әдістері, еңбек жөніндегі нормативтер әзірлеу тәртібі, өндірістің осы іспеттес түрлерінде қол жеткізген еңбек көрсеткіштері; жұмыс уақытының шығындарын зерттеу әдістері; хронометраж және оның түрлері; жұмысшылардың еңбек нормаларын есептеу тәртібі; қызметкерлердің еңбек нормаларын функциялар матрицаларының негізінде есептеудің әдістемелік негіздері.
Ф 4	Зертхана (бюро) жұмысын оңтайлы ұйымдастыру жөнінде жоспар әзірлеу. Зертхана қызметкерлерінің жұмысын үйлестіру. Шығындарды қысқарту үшін жұмыс уақытын ұтымды пайдалану. Зертхана жабдықтары мен қызметкерлердің жұмыс орындарының жағдайын бақылау. Қызметкерлерді аттестаттау және сертификаттау жолымен еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру жоспарын әзірлеу. Нормативтік-әдістемелік және ақпараттық база құру. Құрылымдық бөлімшенің еңбегін жаңғырту үшін жаңа технологиялар енгізу және қолдану. Нормативтік-зерттеу жұмыстарының жобасын, еңбек жоспарларын, өндірістің тиімділігін арттыру үшін ұйымдастыру-техникалық іс-шараларды даярлауға қатысу. Еңбек өнімділігін арттыру резервтерін іздеу. Ақпаратты қазіргі заманғы ақпараттық технологияларды қолдана отырып өңдеу. Зерттеу, сынау, тәжірибе тиімділігі туралы ұсыныс әзірлеу. Өндірістің тиімділігін арттыру үшін еңбек шығындарын қайта қарау мақсатында өндіріс технологиясымен танысу жұмыстарын ұйымдастыру. Құжаттама және есеп жүргізу. Ғылыми-зерттеу жұмыстары бойынша құжаттама мен есептерді жасауға арналған ұсынымдар даярлау. Еңбек саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстары шеңберінде техникалық есептер жасау.	Еңбек қатынастары жөніндегі мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасы мен өзге де нормативтік-құқықтық актілері; еңбекті ұйымдастыру және өндірісті басқару жөніндегі әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар; ұйымның мақсаты мен стратегиясы, өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастыру және экономика, ұйымның құрылымы мен штат кестесі; ішкі еңбек тәртібінің, өндірістік санитария қағидалары; еңбекақы төлеу, материалдық және моралдық ынталандыру нысандары мен жүйелері; әлеуметтік процесстерді басқарудың отандық және шетелдік озық тәжірибелері; экономиканы, өндірісті, еңбекті және басқару негіздері; нормативтік-зерттеу жұмысын жоспарлау, нормаларды қайта қарау, еңбек өнімділігін арттыру бойынша ұйымдастыру-техникалық іс-шараларды әзірлеу тәртібі; өндірісті ұйымдастыруды жақсарту және оның экономикалық тиімділігін айқындау; техникалық құжаттама жүргізу әдістері; өндіріс технологиясының негіздері, социология, психология және еңбек физиологиясының негіздері; қауіпсіздік техникасы мен еңбекті қорғау талаптары; өрт қауіпсіздігі ережесі.

«Адам ресурстарын дамыту саласында
еңбек жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстары»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № _______________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
7-қосымша

«Аударма ісі» кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Аударма ісі» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС): «74.30 Аударма (ауызша және жазбаша) ісі»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: мәтіннің ауызша және жазбаша аудармасын қамтамасыз ету, сөздің дактилологиялық және ілеспе аудармасы;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
аудармашы;
аудармашы-дактилолог;
ілеспе аудармашы;

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Аудармашы»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4-5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2444 – «Филологтар және аудармашылар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): гид-аудармашы; аудармашы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ауызекі және жазба мәтінің аудармасына мән береді.
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Аудармашының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф « Аудармашы-дактилолог»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2444 – «Филологтар және аудармашылар»»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): аудармашы-дактилолог;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
еститін және естімейтін азаматтар арасында делдалдық сурдо-аударманы және мылқауларымының кері аудармасын көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Аудармашы-дактилологтың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген.

3-параграф «Ілеспе аудармашы»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2444 – «Филологтар және аудармашылар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): ілеспе аудармашы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ілеспе (арнайы жабдықты қолданумен немесе сөзді сымсыз беру негізінде) және ретті аударманы қарастырады;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Ілеспе аудармашының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

9. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

10. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

11. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
12. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

13. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
14. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген

«Аударма ісі» кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Мәтіннің ауызша және жазбаша аудармасы, дактилологиялық және ілеспе аударма.	Аудармашы	Аудармашы	4-5	-
2		Аудармашы-дактилолог	Аудармашы-дактилолог (сурдоаудармашы)	5	-
3		Ілеспе аудармашы	Аудармашы	5	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Аударма ісі» кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Аудармашының еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсіби бойынша ықтимал жұмыс орындары. (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары.		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары.		-
ҰБШ біліктілік деңгейі.	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі.		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі.
4	Тиісті мамандық бойынша техникалық және кәсіби білім.		Талап етілмейді.
5 (Санаты жоқ)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім.		Талап етілмейді.
5 (ІІ-санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім.		Санаты жоқ аудармашы лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.
5 (І-санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім.		ІІ санаттағы аудармашы лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл.

2. Ықтимал жұмыс орындары. Аудармашы-дактилологтың еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары. (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары.		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары.		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды.
5 (ІІ-санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Санаты жоқ аудармашы-дактилолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.
5 (І-санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		ІІ-санаттағы аудармашы-дактилолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл.

3. Ықтимал жұмыс орындары. Ілеспе аудармашының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Жұмыс өтіліне талаптар қойылмайды.
5 (ІІ-санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Санаты жоқ ілеспе аудармашы лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.
5 (І-санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		ІІ-санаттағы ілеспе аудармашы лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл.

«Аударма ісі» кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Аудармашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Мәтіннің ауызша және жазбаша аудармасы.
Ф 2	Аудармаларды редакциялау.
Ф 3	Тәжірибе алмасу бойынша шетелдiк ұйымдармен жұмыс.

Ескертпе: Ф - функция

2. «Аудармашы-дактилолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымның саңырау қызметкерлері үшін ауызша сөздің аудармасы және мылқаулар ымының кері аудармасы.
Ф 2	Саңырау оқушылар үшін оқу-білім беру ұйымдарында түзету-білім беру жұмысы.
Ф 3	Өндiрiстiк учаскелердегі естімейтін қызметкерлердiң еңбегін ұйымдастыруға қатысу.
Ф 4	Тифло-сурдоаударма (көрмейтiн және естімейтін мүгедектердің қарым-қатынасы үшін).

3. «Ілеспе аудармашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ілеспе аударма.
Ф 2	Ретті аударма.
Ф 3	Аудармаларды редакциялау және халықаралық іс-шаралар бойынша есептілікті жасауда жәрдемдесу.

«Аударма ісі» кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Аудармашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ауызша, жазбаша мәтінді аудару. Әдебиеттер және мәтіндер (ғылыми, техникалық, қоғамдық-саяси, экономикалық, заң, публицистикалық, көркем, әскери, iскерлік, тұрмыстық қолдану және т.б.) аудармасын жүзеге асыру; аударылатын мәтiндердiң лексикалық, стилистикалық және мағыналы мазмұнына сәйкес дәл аударманы қамтамасыз ету. Жазбаша және ауызша нысанда өз ойларын дұрыс және қисынды рәсiмдеу.	Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңнамасы ішкі еңбек тәртібінің ережесі, еңбекті қорғау нормасының ережесі. Аудармашылық iс саласындағы маркетинг және менеджмент негiздерi; шетел тiлi және тiл құралдары; мәтінді ауызша, жазбаша аудару әдістемесі; айрықша терминологияларды білу; аударылатын тақырып мәселелерінде білікті болу;	Iргелi ғылыми және кәсіби дайындық. Ғылыми ақпаратты алу, өңдеу және сақтау әдiстерiн қоса заманауи ақпараттық технологиялармен иелену. Заманауи ғылыми және практикалық проблемаларды тұжырымдау және шеше білу. Өз аудармасының нәтижелерін сыни бағалау және талдау. Аударма мәтiнiн бағалай білу. Аудармашының практикалық қызметінде аударманың заманауи автоматталған жүйесін және электрондық ресурстарын қолдану саласында негiзгi бағыттар туралы теориялық және практикалық аспектiлерiн кеңейту және жүйелеу
Ф 2	Аудармаға қажетті әдебиетті дайындау. Аударылатын мәтiндердi редакциялау. Терминдер, анықтамалар, терминология және фразеологияға белгіленген талаптарды сақтау.	Қазақстан Республикасының саяси және әлеуметтік-экономикалық даму негіздері; Қазақстан Республикасының, оның басқару құрылымдарының, білім және мәдениет мекемелерінің қызмет етуінің конституциялық-құқықтық, негіздері; тiл құрылымынан тыс жатқан өзекті оқиғалар; елдер мәдениеті;
Ф 3	Шетелдік дерекнамалар бойынша тақырыптық шолулары, түсiнiктемелер мен рефераттарды құрастыру. Өткiзiлген кездесулер және келіссөздер туралы қорытынды есепті беруді жинақтау. Шетелдік фирмалармен, осы фирмалар өкiлдердiне қызмет көрсетуді ұйымдастыруға аталған келісім-шарттық талаптарын орындалуын қамтамасыз етуге қатысу. Конференция, симпозиум, конгресс және басқа халықаралық кездесулерде қатысу мен сөз сөйлеу	Әртүрлі тіл мәдениеті өкiлдерiнiң жеке тұлғалар арасындағы байланыстарының ерекшелігі; әртүрлі коммуникативтік жағдайларында мінез-құлық ерекшеліктері тiлдердегі филологиялық сауаттылық.

2. «Аудармашы-дактилолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Саңырау қызметкерлердің ыммен сөйлеуін ауызша сөзге (дактилология) аудару. Аудармашылық стратегияларды және тәсiлдерді қолдану. Кәсіби қызметте ақпараттық- коммуникациялық технологияларды пайдалану. Белгіленген құжаттаманы жүргізу. Коммуникативтік жағдайға сәйкес сөйлеу мiнез-құлығы мен стратегиясын дұрыс таңдау шеберлігі. Қайтара аудару.	Есту қабілеті бұзылған қызметкерлерге қызмет көрсету, білім алу және жұмысқа орналастыру тәртібін реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық және басқа да нормативтік құқықтық актілері; есту қабілеті бұзылған қызметкерлерді әлеуметтік қорғау; түпнұсқа және өз тілінің морфологиясы, синтаксисы, лексикасы; екі тілдік жүйелердің ара қатысының айырмашылығы; дактилология және ымдау тілі	Өз жұмысының нәтижелеріне жауапкершiлiк. Еститін және естімейтін азаматтар арасында делдалдық сурдоаудармаға жауапкершілік. Өз уақытын және назарын бөле білу. Нақты жағдайда қалыпсыз шешiмдердi табу. Эмоционалдық және күйзелістік тұрақтылығы. Жанасқыштық Айқын артикуляцияның болуы. Қол білезігінің иілімділігі және саусақтардың иілгіштігі. Психикасының тұрақты болуы, сонымен бірге естімейтін адамның психологиясын түсіну және ескеру. Бiр тапсырмадан басқасына жақсы ауысу. Белгiлi функцияны орындауда зейінді болу. Көңіл көлемі және бөлу. Сыпайылық, әдептілік. тіларалық байланыс.
Ф 2	Есту кемшіліктері бар адамдар арасында мәдени-тынығу және әлеуметтік-оңалту жұмыстарын ұйымдастыру. Коммуникативтік міндет және қатынас жағдайына сәйкес әртүрлі мәтiндердi жасау. Еріннен оқу және сөздiң аудармасы бойынша құрылымдық бөлiмшелер жұмысына қатысу. Өндiрiстiк немесе оқу қызметін ұйымдастыруға қатысу.	Есту қабілетінің бұзылуы бар оқушыларды оңалтудың әлеуметтік психологиялық, медициналық және техникалық аспектiлерi; ыммен сөйлеу және дактилологикалық аударма әдiстерi; білім беру ұйымының мамандандырылуы; шетел тiлiн иеленушілердің әлеуметтік және сөйлеу мінез-құлығындағы мәдени ерекшеліктерге бағдар; ым тілін.
Ф 3	Нашар еститін және саңырау қызметкерлерді еңбектiң қауiпсiз әдiстерiне үйрету, нашар еститіндерге (мылқауларға) өндiрiстiк міндеттерді түсіндіру; ұйымдағы саңырау қызметкерлерді жақсы түсіну үшін ымдарды жетiлдiру. Нұсқаманы аудару кезінде өндiрiстiк бөлiмшелер басшыларымен бірлескен жұмысқа қатысу. Саңырау қызметкерлердің біліктілігін арттыру жөніндегі жұмысты ұйымдастыруға жәрдемдесу. Ыммен сөйлеу бiлiмдерiн, саңыраулар тілдесуінің ерекше құралдарын иелену техникасын жетiлдiру. Қызметкерді өндiрiстiк оқыту және оның оқу-тәрбиелік жұмысын ұйымдастыру;	Есту қабілетінің бұзылуы бар азаматтар істейтін ұйымның құрылымындағы ерекшеліктер мен бейін; өндiрiс технологиясы, шығарылатын өнiмнiң номенклатурасы, қолданылатын жабдық және оны пайдалану ережесi; жасалатын өнiмге, атқарылатын (қызметтерге) жұмыстарға қойылатын талаптар; есту кемшіліктері бар қызметкерлерді қабылдау, ауыстыру және босатуды рәсімдеудің ережесі мен тәртібі; сурдопсихология; есту кемшіліктері бар қызметкерлерді оңалту ережесi; өндiрiс және еңбекті ұйымдастыру, экономика негiздері.
Ф 4	Қарым-қатынасты жеңiлдететiн әдістер мен тәсілдерді (Брайль әдісі бойынша соқырлардың дактильді-ым тілі) қолдану. Сөйлемді дактильді айта, саңырау және соқыр адамның қол білезігі, саусақтарын тигізе «қолға - қол» әдісімен қарым-қатынасу;	Дефектологикалық ғылымның өте жаңа әдiстерi; брайль әдісі бойынша соқырлардың дактильді-ым тілі; әлеуметтік психология негiздерi; қауiпсiздiк техникасы талаптарын орындау; зардап шеккендерге дәрiгер келгенге дейiнгi көмектi көрсету ережесi; өрт қауiпсiздiгi талаптарын орындау; қоршаған ортаны қорғау саласында талаптарды орындау.

3. «Ілеспе аудармашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Мағынасын бұрмаламай бір тілден екінші тілге сөз сөйлеушімен бірге әдебиеттер мен мәтіндердің (ғылыми, техникалық, қоғамдық-саяси, экономикалық, заң, публицистикалық, көркем, әскери, iскер, әңгіме - тұрмыстық және т.б.) ілеспе аудармасын жүзеге асыру; Ілеспе аударма кезінде аудиторияларда халықаралық іс-шараларды (конференциялар, форумдар) жүргізгенде аудиторияның көңіл күйін сезіну маңызды және тыңдаушылардың әрекетіне адекватты жауап беру, бірнеше тілде бiр мезгілде ілеспе аударманы жүзеге асыруы мүмкін. Ілеспе аударманы әр түрімен иелену: - «есту бойынша», онда ілеспе аударма құлаққап, оратордың үздіксіз сөзі арқылы қабылдау, ақпараттың түсуіне қарай аударманы жүзеге асыра; - «парақтан аударма» сөз барысы бойынша түзетулерді енгізе ұсынылған материалдарға сәйкес аударма; - алдын ала аударылған мәтінді оқу, егер оратор сөз сөйлеу барысында бастапқы мәтіннен шегінсе ілеспе аудармашы түзетулерді енгізе оратордың сөзіне ілеседі. Өткізілген кездесулер мен келіссөздер туралы қорытынды есептілік шығарады.	Аударылатын тақырыптардың мәселелерінде құзырлы болу; шетел тілі және тіл құралдары; мәтіндерді ауызша және жазбаша аудару әдістемесі; ерекше терминологияны білу; экономикалық қызметтер, білім, ғылым және техника саласы бойынша терминологиялық стандарттар, анықтамалықтар, ғылыми және әдеби редакциялаудың негіздері, мемлекеттік және шет тілдерінің лексика, грамматика және стилистикасы; синхронды аударма тәжірибесінде қолданылатын техникалық құралдар, қолданыстағы аудармалар координациясының жүйесі, ғылыми-техникалық және басқа да аударма саласындағы отандық және шетелдік озық тәжірибесі; еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртібінің, өндірістік санитарияның ережелері, өрт қауіпсіздігі талаптары.	Кәсіби - мәнді міндеттер мен проблемаларды кейін шешу үшін түсетін ақпаратты талдамалы - мағыналы бағалау - сыни өңдеу. Аударманың мәтiнiн интерпретациялы құрастыру үшін алғашқы мәтіннен ақпаратты жинақтау. Аударманың мәтiнiне оны трансляциялау үшін алғашқы мәтінде бағыттың процессін үйлестіру. Алғашқы мәтіннің логикалық-мағыналық блоктарының реттілігін болжау және өз аудармашылық стратегиясын анықтау. Естiлудiң қалыпты қарқынында мәтiндердiң әртүрлі түрлерiнің iлеспе аудармасын жүзеге асыру. Жақсы естің, лингвистикалық қабілеттерінің бар болуы және зейінді бөлу және қоя білу. Жылдам реакциямен, физикалық төзімділік, зияткерлiк жұмысқа қабiлеттiлiкпен, күйзеліске төзімділікпен иелену. Жақсы есту қабілеті, көру, айқын дикция.
Ф 2	Аударылатын мәтiндердiң лексикалық, стилистикалық және мағыналық мазмұнына сәйкес дәл аударманы жеткізе ретті аудармасын (бұл кезде баяндамашы кідіріс жасайды) жүзеге асыру. Аударылатын мәтiндердiң лексикалық, стилистикалық және мағыналық мазмұнына сәйкес дәл аударманы қамтамасыз ету. Конференцияларға, симпозиумдарға, конгресстер мен басқа да халықаралық кездесулерге қатысу және сөз сөйлеу.	Аударма стратегиясы; аударманың түсіндіру үшін бастапқы мәтіннен ақпараттарды жинақтау және топтау; бастапқы және өзіндік мәтіннің бірізділігін болжамдау; кәсіби ерекше жағдайларда (уақыттың тапшылығы, сөйлеушінің сөйлеу мәнері, техникалық шарттары және т.б.) түпнұсқа тілінде және аударма тіліндегі өзінің сөзін бір уақытта тыңдау кезінде хабарламаның нақтылығын қамтамасыз ете отырып, ауызша және жазбаша екі жақты аудару.
Ф 3	Аударылатын мәтiндердiң қажетті редакциялауын жүзеге асыру. Өткізілген кездесулер мен келіссөздер туралы есептілік жасауда қатысады, сондай-ақ қажетті есепке алуды жүргізу мен техникалық құжаттаманы рәсімдеу. Шетел фирмалардың өкілдеріне қызмет көрсетуді ұйымдастыруда осы фирмалармен келісім шарттардың талаптарын орындауды қамтамасыз етуге қатысу. Конференцияларға, симпозиумдарға, конгресстер мен басқа да халықаралық кездесулерге қатысу және сөз сөйлеу	Замануи инновациялық және ақпараттық-телекоммуникациялық технологиялар; халықаралық ынтымақтастықтың түрлері (бірлесе орындалатын бағдарламалар, жобалар, гранттар, ғылыми хат алмасу) және нысандары бойынша ресми құжаттарды рәсімдеу туралы ақпараттар алу, өңдеу және сақтау әдістерін қоса іргелі және кәсіби дайындықтың болуы.

«Аударма ісі» кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № _______________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні __________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
8-қосымша

«Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау» кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС): «86.90 Денсаулық сақтау бойынша басқа да қызмет»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
нұсқаушы-дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы),
дене шынықтыру әдіскері;
физиолог;
социолог;
кәсіби консультант;
психолог;

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Нұсқаушы-дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы)»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2340 – «Арнайы білім беру жүйесіндегі оқытушылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): дактилолог-аудармашы (сурдоаудармашы);
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
есту қабілетін жоғалтқан (саңырау, мылқау және құлақ мүкістігі бар) адамдарды кәсіпорында жұмысшылар мен қызметшілер ретінде пайдалануды, кәсібін, мамандығы мен біліктілігін, медициналық қорытындысын, медициналық-әлеуметтік сараптаманың ұсынымдарын есепке ала отырып, оларды ұтымды орналастыруды ұйымдастыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Нұсқаушы-дактилологтың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Дене шынықтыру әдіскері»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2359 – «Басқа топқа кірмеген, оқытушы мамандары»»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): дене шынықтыру әдіскері;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
жұмыс істейтін адамдардың денсаулығын нығайту, еңбек өнiмдiлiгiн арттыру, олардың белсенді ұзақ өмiр сүруін ұзарту мақсатында жаппай дене шынықтыру-сауықтыру және спорт жұмыстарының ұйымдастырылуын жүргізуді қамтамасыз етеді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Дене шынықтыру әдіскерінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Физиолог»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2211 – «Биологтер, ботаниктер, зоологтар мен тектес кәсіптер мамандары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): физиолог;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
еңбектің оңтайлы физиологиялық жағдайлары мен оның тиімділігін арттыру мақсатында ұйым қызметкерлерінің еңбек қызметінің ерекшеліктерін зерделейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Физиологтың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Социолог»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2442 – «Социологтер мен тектес кәсіптердің мамандары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): социолог;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
қызметкерлердің материалдық және рухани қажеттiлiктерiне қанағаттанушылық дәрежесін және олардың еңбегінің өнiмдiлiгiн арттыруға ықпал ететін ұйымдағы едәуір қолайлы әлеуметтік-психологиялық жағдайларды жасауға бағытталған іс-шараларды әзірлеу және енгізу мақсатымен социологиялық зерттеулер жүргізеді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Социологтың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Кәсіби консультант»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2412 – «Кадрлар мен кәсіптік бағдарлау жөніндегі мамандар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): кәсіби консультант;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
халықты кәсіби бағдарлау және психологиялық қолдау қызметтін жүзеге асыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кәсіби консультанттың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

6-параграф «Психолог»

11. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2445 – «Психологтар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): психолог;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйым қызметкерлерінің еңбек жағдайларын жақсарту және жұмыс тиiмдiлiгiн арттыру жөніндегі іс-шараларды әзірлеу мақсатында, олардың еңбек қызметіне өндірістің психологиялық, экономикалық және ұйымдық факторларының әсерін зерттеуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Психологтың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

12. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

13. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

14. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
15. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

16. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
17. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау	Нұсқаушы - дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы)	Нұсқаушы - дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы)	5	-
2		Дене шынықтыру әдіскері	Дене шынықтыру әдіскері	5	-
3		Физиолог	Физиолог	5	-
4		Социолог	Социолог	5	-
5		Кәсіби консультант	Кәсіби консультант	5	-
6		Психолог	Психолог	5	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Нұсқаушы - дактилологтың
(есту кабинетінің нұсқаушысы) еңбек жағдайларына, біліміне
және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім.		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді.

2. Ықтимал жұмыс орындары. Дене шынықтыру әдіскерінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім.		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді.

3. Ықтимал жұмыс орындары. Физиологтың еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Клиникалық физиология, еңбек, эргономика, кәсіптік іріктеу, кәсіби бағдар физиологиясының зертханалары мен бөлімдері, физиологиялық және медициналық профильді ғылыми-зерттеу мекемелері.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді.
5 (II санат)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Санаты жоқ физиолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.
5 (I санат)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		II санаттағы физиолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл.

4. Ықтимал жұмыс орындары. Социологтың еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Талдамалық социологиялық орталықтар, консалтингілік компаниялар, кадр қызметтері, кәсіпорындардың маркетинг бөлімдері, жұртшылықпен байланыстар және жарнамалар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді.
5 (II санат)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Санаты жоқ социолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.
5 (I санат)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		II санаттағы социолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл.

5. Ықтимал жұмыс орындары. Кәсіби консультанттың еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Мамандық бойынша жұмыс тәжірбиесі кемінде 2 жыл.

6. Ықтимал жұмыс орындары. Психологтың еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Мамандырылған психологиялық орталықтар, барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді.
5 (II санат)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Санаты жоқ психолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.
5 (I санат)	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		II санаттағы психолог лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл.

«Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Нұсқаушы - дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы)» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Есту қабілетінен айрылған адамдарды жұмысқа орналастыруға жәрдемдесу.
Ф 2	Есту қабілетінен айрылған адамдардың еңбегін пайдалану мүмкiндiктерін анықтау.
Ф 3	Нұсқаманың кіріспе және басқа да түрлерін жүргізу.
Ф 4	Нашар еститіндердің еңбегін ұйымдастыру бойынша талаптардың сақталуын бақылау.

Ескертпе: Ф - функция

2. «Дене шынықтыру әдіскері» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Дене шынықтыру - сауықтыру жұмысын жүргізу.
Ф 2	Қызметкерлерді сауықтыруда дене шынықтырудың рөлін арттыру.
Ф 3	Қызметкерлердің еңбек қызметінің ерекшеліктерін зерттеу.
Ф 4	Еңбек режимдерін жетілдіру бойынша ұсынымдар жасау.

3. «Физиолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Қызметкерлердің физиологиялық ерекшеліктерін, олардың еңбек қызметі шеңберінде зерттеу.
Ф 2	Еңбек жағдайларының адам ағзасына әсерін зерделеу.
Ф 3	Қызметкерлердің денсаулығын сақтау үшін жағдайлар жасау.

4. «Социолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Социологиялық зерттеулер жүргізу.
Ф 2	Әлеуметтік сипаттағы ең өзекті проблемалар мен мәселелерді айқындау.
Ф 3	Ұйымда қолайлы жағдайлар жасау бойынша ұсынымдар мен іс-шараларды енгізу.

5. «Кәсіби консультант» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Кәсіби тұрғыдан өзін-өзі бейімдеу мәселелері бойынша кеңес беру.
Ф 2	Кәсіби тұрғыдан өсудің негізгі мақсаттарына қол жеткізу мәселелері бойынша кеңес беру.
Ф 3	Есептілікті жүргізу.
Ф 4	Кәсіптік бағдарлау саласындағы бағдарламаларды әзірлеуге және енгізуге қатысу.

6. «Психолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымдағы психологиялық климатты жақсарту жөніндегі іс-шаралар өткізу.
Ф 2	Еңбек ұжымдарын қалыптастыру.
Ф 3	Еңбек қызметінің психологиялық ерекшеліктерін зерттеу.
Ф 4	Кәсіпорын басшылары мен қызметкерлеріне кеңес беру.
Ф 5	Адамның ұйымдық қатынастардағы мінез-құлқын зерттеу.
Ф 6	Жас жұмысшылар мен мамандардың бейімделуіне жәрдемдесу.

«Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Нұсқаушы - дактилолог (есту кабинетінің нұсқаушысы)» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Қызметкерлерді есту қабілеті нашар кызметкерлер контингентін пайдаланатын ұйымдарға жұмысқа орналастыру.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері; жалпы және кәсіби білімге қатысты әдістемелік және нормативтік техникалық материалдар, есту қабілеті нашар қызметкерлер контингентіне қолданылатын ұйымның өндірістік-шаруашылық қызметі мен қызметкерлерді жұмысқа орналастыру, есту қабілеті нашар қызметкерлерді әлеуметтік қорғау.	Бастамашылық, жоғары нәтижелерге қол жеткізуді бағдарлау; қарым-қатынасқа бейімділік; міндетті кезеңдерге бөлу, мерзімдерді болжау, тапсырмалардың орындалуын бақылау білігі; күйзеліс жағдайлардағы тұрақтылығы; өз жұмысының нәтижесіне жауаптылық.
Ф 2	Кәсіп, мамандық және біліктілік, медициналық қорытындыны, медициналық әлеуметтік сараптаманың ұсынымдарын ескере отырып есту қабілетінен айрылған адамдарды ұтымды орналастыру.	Ыммен сөйлеу және дактилологиялық аударма әдістері; ұйымның мамандандырылуы; өндіріс технологиясы және шығарылатын өнім мен орындалуын жұмыстардың (қызметтер) номенклатурасы; қолданылатын жабдықтар және оны пайдалану ережесі; дайындалатын өнімге, орындалатын жұмыстарға (қызметтер) қойылатын талаптар. Есту қабілеті нашар қызметкерлерді қабылдауды, орын ауыстыруды және босатуды ресімдеу ережелері мен тәртібі; оларға демалыс және заңнамада көзделген жеңілдіктерді беру ережесі; еңбекақы төлеу және материалдық ынталандыру жүйелері.
Ф 3	Еңбектің қауіпсіз әдістеріне оқыту және қолданыстағы еңбекті қорғау, қауіпсіздік техникасы, өндірістік санитария жөніндегі ңұсқаулықтармен және ережелермен таныстыру.	Оқу-тәрбие жұмысын және қызметкерлерді өндірістік оқытуды ұйымдастыру түрлері мен әдістері; сурдопедагогика, әлеуметтік психологияның негіздері; есту қабілеті нашар қызметкерлерді оңалту әдістері мен құралдары; экономика, еңбекті және өндірісті ұйымдастыру негіздері.
Ф 4	Есту қабілеті нашар қызметкерлерді дұрыс пайдалану, материалдармен және құрал-саймандармен өндірістік тапсырмаларды орындауды қамтамасыз ету.	Өндіріс технологиясы және шығарылатын өнім мен орындалатын жұмыстардың (қызметтер) номенклатурасы; қолданылатын жабдықтар және оны пайдалану ережесі; дайындалатын өнімге, орындалатын жұмыстарға (қызметтер) қойылатын талаптар. Есту қабілеті нашар персонал контингенті бар отандық және шетелдік озық жұмыс тәжірибесі; еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртіптемесінің ережесі.

2. «Дене шынықтыру әдіскері» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Байқаулар, конкурстар және басқа іс-шараларды өткізу. Ұйымда мемлекеттік нысанда кешенді бағдарламаларда көзделген дене шынықтыру-сауықтыру іс-шараларын енгізу.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілер және дене шынықтыру-сауықтыру мәселелері бойынша әдістемелік материалдар, дене шынықтыруды елде және ұйымда дамытудың перспективалары мен бағыттары.	Қарым – қатынасқа бейімділік. Өз қызметін жоспарлау қабiлеті. Өз жұмысының нәтижесіне жауаптылық. Жұмыс үшiн мақсаттар мен міндеттерді қоюдағы дербестілік. Дамуға, жаңа бiлiм алуға бейімділік. Жаңа технологияны пайдалануға талпынысы және сыннан өткен жұмыстарды ескеру. Қойылған мақсатқа жету. Міндетті кезеңдерге бөлу, мерзімдерді болжау, тапсырмалардың орындалуын бақылау білігі.
Ф 2	Салауатты өмір салтын насихаттау жөніндегі шараларды жасау және жүзеге асыру.	Дене шынықтыру - сауықтыру жұмысының отандық және шетелдік озық тәжірибесі; құжаттарды жүргізу және рәсімдеу тәртібі; белгіленген есептілікті жасау, еңбек заңнамасы; ішкі еңбек тәртіптемесінің ережесі.
Ф 3	Әртүрлі кәсіптер мен лауазымдар қызметкерлерінің психо-физиологиялық факторлардың олардың еңбегіне әсер етуімен байланысты жеке ерекшеліктерін тексеру.	Қызметкерлердің еңбек қызметінің ерекшеліктерін зерттеу әдістемесі; шығарылатын өнімді дайындау технологиясының негіздері.
Ф 4	Еңбек жағдайлары ескерілген ұсынымдар, жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіруге ықпал ететін жаттығулар кешені. Ықтимал аурулардың алдын алуға арналған дене шынықтырудың түрлі үлгілері мен әдістерін пайдалану жөніндегі нұсқаулықтар, ұсынымдар және басқа да әдістемелік материалдар.	Еңбек етушілер мен олардың отбасы мүшелері арасындағы дене шынықтыру -сауықтыру жұмысының түрлері мен әдістері; экономика негіздері; өндірісті, еңбекті және басқаруды ұйымдастыру; спорт ғимараттарын пайдалану тәртібі, педагогика және психология негіздері.

3. «Физиолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Әртүрлі кәсіптер мен лауазымдар қызметкерлерінің психо-физиологиялық факторлардың олардың еңбегіне әсер етуімен байланысты жеке ерекшеліктерін тексеру.	Еңбекті ұйымдастыруға және өндірісті басқаруға қатысты Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері, өндіріс технологиясының негіздері, экономика негіздері, еңбекті басқару және ұйымдастыру, еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртібінің ережесі.	Қарым – қатынасқа бейімділік. Өз қызметін жоспарлау қабiлеті. Өз жұмысының нәтижесіне жауаптылық. Жұмыс үшiн мақсаттар мен міндеттерді қоюдағы дербестілік.
Ф 2	Еңбек шиеленісі мен ауырлығын айқындайтын физиологиялық сипаттамаларды жасау.	Қызметкерлердің еңбек қызметінің физиологиялық ерекшеліктерін зерттеу әдістері, еңбек жағдайларын зерттеу кезінде қолданылатын техникалық құралдар.
Ф 3	Еңбек пен тынығудың ұтымды режимдерін жасау: еңбек пен тынығудың аса ұтымды режимдерін айқындау, жұмыс орындарын ұйымдастыру, бұлшық ет және жүйке энергиясының шығындарын қысқарту, шаршағандықты азайту. Қызметкерлердің антропометриялық деректеріне сәйкес олардың сақталуына бақылауды жүзеге асыру мақсатында құралдарды және жабдықтауды жаңғырту.	Әртүрлі кәсіптер мен лауазымдар бойынша еңбек қызметінің ерекшеліктерін зерттейтін физиологтар жұмысының отандық және шетелдік озық тәжірибесі; Еңбек пен тынығу режимдерін құру қағидалары. Қызметкерлердің еңбек қызметінің физиологиялық ерекшеліктерін зерттеу әдістері, еңбек жағдайларын зерттеу кезінде қолданылатын техникалық құралдар.

4. «Социолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Зерттеудің міндеттерін айқындау, мақсат қою, зерттеу бағдарламасын жасау. Алғашқы ақпаратты өңдеу. Алынған нәтижелерді қорыту, тұжырымдарды айқындау.	Әлеуметтік-психологиялық мәселелерге қатысты Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері; еңбек социологиясы; социологиялық зерттеулер жүргізу әдістері; еңбек психологиясының негіздері; инженерлік және әлеуметтік психология; жалақыны ұйымдастыру түрлері мен жүйелері; өндіріс технологиясының негіздері; экономика, еңбек пен басқаруды ұйымдастыру негіздері; еңбек заңнамасы.	Өз қызметін жоспарлау қабілеті. Айналадағы жағдайдың өзгерістерін байқау, оларға саналы түрде назар аудармау қабілеті. Заттарды, процесстерді және құбылыстарды бейнелі түрде қабылдау қабілеті. Ауызша сипаттау бойынша бейне жасау қабілеті. Бейнені ауызша сипаттауға аудару қабілеті. Аналитикалық, стратегиялық, шығармашылық ойлау.
Ф 2	Әлеуметтік сипаттағы өзекті мәселелер мен проблемаларды зерттеу. Әлеуметтік сипаттағы ең өзекті мәселелер мен проблемаларды шешу жолдарын табу.	Әлеуметтік сипаттағы мәселелерді, проблемаларды айқындау және шешу әдістері.
Ф 3	Қызметкерлердің қанағаттанушылық дәрежесін және олардың еңбек өнімділігін арттыру үшін іс-шаралар жасау және енгізу.	Ұйымда аса қолайлы әлеуметтік-психологиялық жағдайлар жасауға бағытталған іс-шараларды әзірлеу мен енгізу әдістері және тәсілдері, ұйымның әлеуметтік дамуын жоспарлау әдістері, социологтардың отандық және шетелдік озық тәжірибесі.

5. «Кәсіби консультант» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кәсіби мансапты қалыптасутыруға және дамытуға, кәсіп таңдау немесе ауыстыру туралы негізді шешім қабылдауға көмектесу. Клиенттің психологиялық ерекшеліктерін, оның қажеттіліктерін, мүмкіншіліктерін, жасын, денсаулық жағдайын есекере отырып, кәсіби оқыту бойынша ұсынымдар, еңбек нарығында қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық жағдайларды ескере отырып, даму перспективаларын дайындау.	Халықты кәсіптік бағдарлау және психологиялық қолдау саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілер, кәсіби консультант қызметінің этикалық нормалары, тәжiрибелік психологияның негіздері, заманауи психо-диагностиканың әдістері, психо-диагностикалық тексеруді ұйымдастыру ережесі. Кәсіптік бағдарлау жұмысының отандық және шетелдік озық тәжірибесі, еңбек заңнамасы. Кәсіптік бағдарлау жұмысын ұйымдастыру түрлері мен әдістері және білім беру процесін кәсіптік бағдарлау арқылы сүйемелдеу ерекшеліктері. Кәсіптану және профессиография негіздері, кәсіптер мен мамандықтар сыныптауышы, адамға кәсіп қоятын талаптар.	Икемділік, клиенттің жағдайына қарай өзгеру, ыңғайлану қабілеті. Қарым-қатынасқа бейімділік. Эмоциялық-жігерлі тұрақтылық. Күйзеліс жағдайларға төзімділік. Өз жұмысының нәтижесіне жауаптылық. Жұмыс үшін мақсаттар мен міндеттерді қоюдағы дербестілік.
Ф 2	Кәсіптік, зияткерлік және шығармашылық әлеуетін пайдалану тәсілдері туралы консультация беру, әлеуметтендіруге және кәсіби тұрғыдан қалыптасуға, кәсіби тұрғыдан үздіксіз дамуға, бәсекеге қабілеттілігін арттыруға және нарықтық қатынас жағдайларындағы еңбек қызметіне әлеуметтік-психологиялық бейімдеуге жәрдемдесу.	Психологиялық қолдау көрсету әдістері; шектес жүйке-психикалық жағдайдың типологиясы мен симптоматикасы; еңбек психологиясы және басқару негіздері; инженерлік және әлеуметтік психология, еңбек физиологиясы, еңбек қызметінің психологиялық ерекшеліктерін зерделеу әдістері, адамды психо-физиологиялық зерттеу.
Ф 3	Есепті мемлекеттік және ведомстволық статистикалық есептілік нысандары бойынша дайындау.	Кәсіптік бағдарлау және халықты психологиялық қолдау саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік және ведомстволық статистикалық есептіліктері.
Ф 4	Кәсіптік бағдарлау және барлық азаматтарды психологиялық қолдау саласындағы жұмыстың тиімді әдістерін жасау және енгізу.	Кәсіби сараланған Республикалық және өңірлік деңгейлерде кадрларға деген қажеттілік; өңірдің әлеуметтік-демографиялық ерекшеліктері.

6. «Психолог» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Оңтайлы еңбек процесстерін ұйымдастыруға ықпал ететін, әлеуметтік дамуды басқаруды жетілдірудің нақты бағыттары бойынша іс-шаралар өткізу. Еңбек пен демалыстың ұтымды режимдерін белгілеу. Моральдық-психологиялық климатты және еңбек жағдайларын жақсарту. Адамның жұмысқа қабілетін және оның орындалуын бақылауды арттыру.	Практикалық психология мәселелеріне қатысты Қазақстан Республикасының заңнамалық және өзге де нормативтік құқықтық актілері, еңбек және басқару психологиясы; инженерлік және әлеуметтік психология.	Икемділік, клиенттің жағдайына қарай өзгеру қабілеті. Аналитикалық ойлау. Сұхбаттасушыны мұқият тыңдау және білігі. Күйзеліс жағдайларға төзімділік.
Ф 2	Психологиялық факторлар мен эргономикалық талаптарды ескере отырып, еңбекті ұйымдастыру жүйелерін жобалау.	Психологтардың отандық және шетелдік озық жұмыс тәжірибесі; өндіріс технологиясының негіздері; экономика, өндірісті, еңбекпен басқаруды ұйымдастыру негіздері; кәсіптік бағдарлау және кәсіптік бейімдеу жұмысының негіздері; еңбек заңнамасы, ішкі еңбек тәртіптемесінің ережесі.
Ф 3	Жұмыс істейтіндерге әсер ететін психологиялық факторларды айқындау.	Қызметкерлердің еңбек қызметінің психологиялық ерекшеліктерін зерттеу әдістері; еңбек жағдайларын зерттеу кезінде қолданылатын техникалық құралдар.
Ф 4	Кадрлар және өндірісті басқарудың әлеуметтік-психологиялық жеке ұжымның әлеуметтік даму жөніндегі еңбек мәселелерімен айналысатын кәсіпорынның басшылары мен қызметкерлеріне кеңес беру.	Психологиялық қолдау көрсету әдістері; шектес жүйке-психикалық жағдайдың типология мен симптоматикасы; еңбек және басқару психологиясының негіздері; инженерлік және әлеуметтік психология; еңбек физиологиясы; еңбек қызметінің психологиялық ерекшеліктерін зерттеу әдістері; кәсіптер мен мамандықтар сыныптауышы; адамға кәсіп бойынша қойылатын талаптар.
Ф 5	Ұйымдық қатынастардың әр алуан түрлі және күрделі жүйесінде адамның мінез-құлқының психологиялық тетіктері туралы арнайы ақпаратты жинау.	Қызметкерлердің еңбек қызметінің психологиялық ерекшеліктерін зерттеу әдістері; еңбек жағдайларын зерттеу кезінде қолданылатын техникалық құралдар.
Ф 6	Жас жұмысшылар мен мамандардың және өндірістік кәсіби бейімделуі бойынша шараларды жүзеге асыру.	Еңбек қызметінің психологиялық ерекшеліктерін зерттеу әдістері; кәсіптер мен мамандықтар сыныптауышы; кәсіп бойынша адамға қойылатын қоятын талаптар.

«Кадрларды әлеуметтік-психологиялық қолдау»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС тіркелді _____________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу №___________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
9-қосымша

«Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету
жөніндегі қызмет» кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі қызмет» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС): «81.10 Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі қызмет»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды қамтамасыз ету, өндірістік жарақаттану мен кәсіби аурулардың алдын алу;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
қауіпсіздік қызметінің маманы;
қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау жөніндегі инженер;
еңбекті қорғау бөлімшесінің бастығы;
қауіпсіздік қызметінің бастығы;
еңбекті қорғау жөніндегі бас техникалық басқарушы;

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Қауіпсіздік қызметінің маманы»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 5163 – «Азаматтарды және меншікті қорғауды жүзеге асыратын қызметтердің басқа да, алдыңғы топтарда ескерілмеген қызметкерлері»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): қауіпсіздік бөлімінің маманы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымның немесе оның жеке объектілерінің қорғалуын және қауіпсіздігін қамтамасыз етуді көздейді.
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Қауіпсіздік қызметінің маманының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген.

2-параграф « Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау
жөніндегі инженер»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2149 – «Сәулетшілер, инженерлер және басқа топтарға кірмеген тектес кәсіптер мамандары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау жөніндегі маман;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуді, жұмыс орындарын оңтайландыру бойынша ұсынымдарды әзірлеуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау жөніндегі инженердің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген.

3-параграф «Еңбекті қорғау бөлімшесінің бастығы»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС):1222 – «Өнеркәсіпте мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелерінің (қызметтерінің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі қызметтің бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
қызметкерлердің еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы ережелері мен нормаларын сақтауын ұйымдастыруды және бақылауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Еңбекті қорғау бөлімшесі бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген.

4-параграф «Қауіпсіздік қызметінің бастығы»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1229 – «Басқа топқа кірмеген өнеркәсіпте мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): қауіпсіздік қызметінің бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
объектіні кешенді қорғауды жүзеге асыруды, ұйымды қорғау қызметіне басшылық етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Қауіпсіздік қызметі бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген

5-параграф «Еңбекті қорғау жөніндегі бас техникалық басқарушы»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1222 – «Өнеркәсіпте мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі бас техникалық басшы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымның құрылымдық бөлімшелерінде еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі жұмыстарды үйлестіруді, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі ішкі бақылауды жүзеге асыруды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Еңбекті қорғау жөніндегі бас техникалық басқарушының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

11. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

12. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

13. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
14. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

15. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
16. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды
қамтамасыз ету жөніндегі қызмет»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Кәсіпорында қауіпсіз және салауатты еңбек жағдайларын жүзеге асыруға ішкі бақылау, өндірістік жарақаттанудың және кәсіптік аурулардың алдын алу.	Қауіпсіздік қызметінің маманы.	Азаматтарды және меншікті қорғау қызметінің маманы.	5	-
2		Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі инженер.	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі инженер.	5	-
3		Еңбекті қорғау бөлімінің бастығы.	Техникалық басшы (өнеркәсіпте).	6	-
4		Қауіпсіздік қызметінің бастығы.	Қоғамдық тәртіп және қауіпсіздік қызметінің басшысы.	6	-
5		Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі бас техникалық басқарушы.	Техникалық басшы (өнеркәсіпте).	7	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды
қамтамасыз ету жөніндегі қызмет»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Қауіпсіздік қызметі маманының
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жалпы орта білім, әскердегі қызметі және арнайы бағдарлама бойынша оқу.		Қауіпсіздік қызметінде практикалық жұмыс тәжірибесі кемінде 1 жыл.
	Жоғары (немесе жоғары оқудан кейінгі) білім және арнайы бағдарлама бойынша оқу.		Құқық қорғау органдарында немесе мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 1 жыл.

2. Ықтимал жұмыс орындары. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі инженердің еңбек жағдайларына, біліміне және
жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіби білім.		Жұмыс тәжірибесі 1 санаттағы техник қызметінде кемінде 3 жыл.
	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі.		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды.
5 (II санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі.		Жұмыс тәжірибесі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі санаты жоқ инженер лауазымында кемінде 3 жыл.
5 (I санатағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білімі.		Жұмыс тәжірибесі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі II санаттағы инженер лауазымында кемінде 2 жыл.

3. Ықтимал жұмыс орындары. Еңбекті қорғау бөлімі бастығының
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім.		Еңбекті қорғау және қауіпсіздік саласындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл.

4. Ықтимал жұмыс орындары. Қауіпсіздік қызметі бастығының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім.		Құқық қорғау органдарындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл.

5. Ықтимал жұмыс орындары. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті
қорғау жөніндегі бас техникалық басқарушының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар.
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) техникалық білім.		Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл.

«Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды
қамтамасыз ету жөніндегі қызмет»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Қауіпсіздік қызметінің маманы» еңбек қызметінің түрі
(кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Арнайы қорғану іс-шараларын жүргізуді ұйымдастыру.
Ф 2	Ұйымда қауіпсіздікті қамтамасыз ету шараларын іске асыру.
Ф 3	Қызметкерлердің және келушілердің қауіпсіздік режимінің талаптарын сақтауын бақылау.

Ескертпе: Ф - функция

2. «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі инженер»
еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Қызметкерлерге еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау мәселелерi бойынша оқыту және нұсқама жүргізу.
Ф 2	Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және қызметкерлер денсаулығының өзге де зақымдануларын тергеп тексеру құжаттарын ұйымдастыруды ресімдеу.
Ф 3	Еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi ережелердiң, нормалардың, стандарттардың енгiзiлуiне iшкi бақылауды жүзеге асыру.
Ф 4	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі жергілікті нормативтік құжаттарды әзірлеуге қатысу.
Ф 5	Кәсіпорында салауаты және қауіпсіз еңбек жағдайларын жасауға ішкі бақылау.

3. «Еңбекті қорғау бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымдардың құрылымдық бөлiмшелерiнде еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау жөнiндегi жұмысты ұйымдастыру және үйлестiру, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі ішкі бақылауды жүзеге асыру.
Ф 2	Өндiрiстiк учаскелерде еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау талаптарын сақтау бөлiгiнде нормативтiк құжаттарды әзiрлеудi ұйымдастыру.
Ф 3	Өндірісте жазатайым оқиғаларды тергеп тексеруді ұйымдастыру.
Ф 4	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша қызметкерлерді дайындауды ұйымдастыру.
Ф 5	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі жағдайларды жақсарту бойынша ұйымдастырушылық-техникалық іс-шараларды қамтамасыз ету.

4. «Қауіпсіздік қызметінің бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде іс-шараларды басқару.
Ф 2	Объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін заманауи қорғаныс құралдарын енгізу.
Ф 3	Заманауи жағдайларда қауіпсіздік қызметінің мамандарына талаптар.
Ф 4	Қауіпсіздік жөнінде қызмет көрсету спектрын кеңейту.

5. «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі бас
техникалық басқарушы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Еңбекті қорғауды басқару жүйесін әзірлеу және қызмет ету.
Ф 2	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы ұйымдастыру мен бақылау.
Ф 3	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы құжаттамаларды әзірлеуде ұйымдастыру.

«Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды
қамтамасыз ету жөніндегі қызмет»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Қауіпсіздік қызметінің маманы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кәсіпорынды құқықтық, ұйымдастырушылық қорғау және коммерциялық құпияны қорғау бойынша жұмыстар жүргізу. Қауіпсіздік режимін қамтамасыз ету мақсатында персонал арасында қосымша лауазымдық мiндеттердi бөлу бойынша жұмысты ұйымдастыру. Ішкі объектілік өткізу режимін ұйымдастыру және қамтамасыз ету және осындай жағдайда тиiстi персоналға өкiлдік билік беру. Кәсіпорынның коммерциялық құпиясын құрайтын мәліметтеріне және жұмыстарына оларға негізсіз рұқсатты және қолжетімділікті болдырмау.	Қазақстан Республикасының еңбек кодексі. Күзет қызметін регламентейтін нормативтік құқықтық актілер. Қауіпсіздік қызметі мәселелері жөніндегі нормативтік актілері. Кәсіпорын объектілерінің, оның персоналының және коммерциялық құпия болып табылатын ақпараттың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ұйымдастыру принциптері. Объектілерді, ақпараттарды рұқсатсыз қол жеткізуден қорғаудың техникалық құралдарының сипаттамасы.	Айналадағы жағдайларға, оқиғаларға бағдар. Қысылтаяң жағдайларда жұмыс істеу қабілеті. Кәсіби жетілуге талпыну. Сабырлы болу. Қызметкерлер өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша дербес шешім қабылдай білу қабілеті. Кәсіпорын қауіпсіздігінің бұзылу қауіпі төнген жағдайда шешім қабылдауға жауапкершілік. Қабылданатын шешімдердің нәтижесін болжай білу қабілеті. Адамдармен байланыс орнату қабілеті. Қысқа мерзімде проблемалық жағдайларды шешуге дайындығы. Өз қызметінің уақытын жоспарлай білу қабілеті. Жігерлі қасиеттері дамыған. Физикалық дайындығы өте жақсы.
Ф 2	Персоналды қауіпсіздік мәселелері жөнінде оқыту және тренинг жүргізу. Коммерциялық құпияны құрайтын мәліметтерді жариялау туралы міндеттемені ресімдеу. Жаңадан қабылданған қызметкерлермен олардың бейімділігін білу және оларға негізгі міндеттеріне кәсіпорынның қауіпсіздігі жүйесінде қосымша міндеттерді жүктеу мақсатында әңгімелесу жүргізу. Ерекше қолжетімділік режиміндегі мәліметтерді алуды болдырмайтын іс жүргізудің арнайы режимін ұйымдастыру. Кәсіпорын қауіпсіздігінің бұзылу қауіпі туындаған жағдайда персонал іс-қимылының әдістемесін әзірлеу.	Техникалық құралдардың сипаттамасы (сигнал беру, байланыс, ақпаратты қорғау жүйелері). Объектілердегі режим жөніндегі ішкі құжаттардың әзірлемелеріне қойылатын талаптар. Кәсіпорынның ресурстарына (қаржы, тауарлық-материальдық ақпараттық) қол жеткізу жөніндегі нұсқаулықтар. Ерекше бағалы тауарлық–материалдық, қаржылық және өзге де ресурстарды сүйемелдеу ережелері.
Ф 3	Қаскүнемдер мен бәсекелестердің заңсыз әрекеттерін зерттеуді ұйымдастыру. Қорғалатын аумаққа белгісіз адамдардың рұқсатсыз кіруін анықтау және оқшаулау, қажетіне қарай милиция жасағын шақыру. Мәліметтердің жариялануы құжаттардың, құндылықтардың жоғалғаны және кәсіпорынның тағы басқа қауіпсіздігінің бұзылғаны жөнінде қызметтік тергеуді ұйымдастыру және жүргізу. Ерекше бағалы (ақшалай, тауарлық-материалдық, ақпараттық) ресурстарды сондай-ақ кәсіпорынның ерекше маңызды қызметкерлерін олардың қауіпсіздігіне қауіп төнген жағдайда сүйемелдеуді ұйымдастыру. Кәсіпорынның қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша талаптарды бекіту мақсатында негізгі құжаттарды (нұсқаулықтар, қағидалар, ережелер) әзірлеуге қатысу. Кәсіпорынның қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде құқықтық іс-шараларды жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу. Режимнің бұзылуына есеп жүргізу және талдау.	Қауіпсіздік жөнінде нұсқамаларды жүргізу, бақылау іс-шараларын жүргізу әдістемелері. Объектілерді, ақпараттады, кәсіпорын қызметкерлерін қылмыстық озбырлықтан қорғау тәсілі.

2. «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі инженер»
еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйымда (ішкі оқыту үшін) еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау бойынша сабақ өткізуге арналған оқу материалдарын дайындау. Заманауи техникалық оқыту құралдарын пайдалану (тренажер, мультимедиа құралдары және басқа). Жұмысқа жаңадан қабылданатын барлық қызметкерлерге еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау бойынша кiрiспе нұсқама жүргізу. Кіріспе нұсқаулық жүргізу бағдарламасын әзірлеу және оны жұмыс берушінің бекітуі.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы; Қызметкерлердi еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау мәселелерi бойынша оқыту, нұсқама беру және олардың бiлiмдерiн тексеру қағидалары мен мерзiмдерін бекiту туралы; нұсқамалардың, тағылымдамалардың мазмұны, түрлері, ерекшеліктері, еңбекті қорғау, өрт қауіпсіздігі және дәрігерге дейін көмек көрсету жөнінде оқыту.	Ұйымның стратегиясы, саясаты және мақсаттары шеңберінде еңбек және оқу қызметі процессін өзі басқару және бақылау қабiлеттiлiгі, проблемаларды талқылап, қорытындыны дәйектеп және ақпаратты сауатты пайдалану; жоғары жеке жауапкершiлiк, тәртiптiк, жұмысқа қабiлеттiлiк, эмоционалдық тұрақтылық қасиеттеріне ие болу; басқалардың жұмысына басшылық ету; бөлiмшелер арасында үйлестiрудi жүзеге асыру; жұмыстың нәтижелерiне жауапты болу, өзін оқыту және басқаларды оқыту.
Ф 2	Өндiрiстегi жазатайым оқиғаларды және кәсіптік ауруларды тергеп-тексеру жүргізу жұмыстарына қатысу. Өндiрiстегi жазатайым оқиғаларды тергеп-тексеру құжаттарын рәсімдеу және сақтау.	Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және қызметкерлер денсаулығының өзге де зақымдануларын тергеп тексеру мен есепке алу білімі; өндірістегі жазатайым оқиғаларға байланысты құжаттардың нысандарын бекіту туралы үлгілері.
Ф 3	Еңбекті қорғау мәселелері бойынша қызметкерлерге нұсқамалардың (жұмыс орнындағы алғашқы, қайталама, жоспардан тыс, нысаналы) жүргізілуін бақылау. Ұйымның өндiрiстiк құрылымдық бөлiмшелерiдегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауды сақтауды бақылауды жүзеге асыру. Ұйымның қызметкерлеріне арнайы киiм мен аяқ киiмi берудi, жеке қорғану құралдарын, емдеу-профилактикалық тағамдарымен, сүтпен және басқа тең өнімді тағамдарды уақтылы беруді және толық қамтамасыз етуді бақылау. Жабдықтардың жағдайына сынақтар мен техникалық куәландырудың уақтылы жүргізілуін бақылау. Еңбек жағдайлары мен еңбекті қорғауды жақсару іс-шараларын іске асыруға бөлінген қаражаттың нысаналы пайдалануын бақылауды жүзеге асыру. Қызметкерлердің еңбекті қорғау талаптарын бұзбауының алдын алу үшін әңгімелесу жүргізу. Еңбекті қорғау талаптарының бұзылуын жол берген тұлғаларға нұсқама беру және бұзушыларды тәртіптік жазаға және ықпал ету шараларына тарту үшін тиісті қызметтік хаттар (мәлімдеме) дайындау. Еңбек қауiпсiздiгi мен еңбектi қорғау жөнiндегi қолданыстағы нормалардың, ережелер мен нұсқаулықтардың, өндiрiс процессiнде еңбек қауiпсiздiгi стандарттарының сақталуын бақылау. Қызметтiк және тұрмыстық бөлмелердi қарап тексеру. Арнайы киiм, арнайы аяқ киiм және басқа жеке қорғану құралдарын сатып алудың, сақтаудың, жуудың, химиялық тазалаудың, кептiрудiң, шаңнан арылтудың, зиянсыздандыру мен жөндеудiң ұйымдастырылуын бақылау. Тиiстi қызметтердiң құрал-жабдықтарды, машиналар мен механизмдердi қажеттi сынақтардан және техникалық куәландырулардан уақытында өткiзуiн, қауiптi және зиянды өндiрiстiк факторлардың параметрлерiн өлшеу кестесiнiң сақталуын бақылауы.	Жұмыс берушiнiң қаражаты есебiнен қызметкерлерге сүт, емдiк-профилактикалық тағам, арнайы киiм, арнайы аяқ киiм және басқа да жеке қорғану құралдарын беру, ұжымдық қорғану құралдарымен, санитариялық-тұрмыстық үй-жайлармен және құрылғылармен қамтамасыз ету қағидаларын; ұйымдағы еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау қызметi жөнiндегi үлгiлiк ереже; ұйымда құралды пайдалану ерекшеліктері және еңбек функцияларын орындуға қажетті өзге де құқықтық нормативтік актілер.
Ф 4	Жұмысшы кәсіптер бойынша еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі оқу бағдарламасын әзірлеу және жұмыс берушінің бекітуі. Ұйымда еңбекті қорғаудың мемлекеттік нормативтік талаптарына, еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі саласындағы халықаралық және ұлттық стандарттарға сәйкес еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды басқару жүйесін әзірлеуге және қолданылуын бақылауға қатысу. Еңбекті қорғауды басқару жүйесіндегі (ЕҚБЖ) ақпарат ағымы қозғалысының схемасын әзірлеу. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді жергілікті құжаттамаға бейімдеуге және енгізуге қажетті талаптарды, рәсімдерді, регламенттерді бөлу бөлігінде қолдану. Жергілікті құжаттарды дайындау кезінде озық тәжірбелерді ескеру. Еңбекті қорғау жөніндегі түрлі ақпараттық, оның ішінде құжаттар, материалдар мен ақпарат қамтылған материалдарды, мазмұны әр түрлі құжаттарды, соның ішінде құқықтық анықтамалық–ақпараттық әр-алуан жүйелерді қолдану. Кәсіптік аурудың және өндірістегі жазатайым оқиғалардың алдын алу, еңбек жағдайларын жақсарту бойынша іс-шараларды әзірлеуге қатысу. Ұжымдық шарттың еңбек жағдайларын және еңбекті қорғауды жақсарту бойынша іс-шараларды дайындау бөлігіндегі бөлімдерін, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі келісімдерді жасауға қатысу.	Еңбекті қорғаудағы басқарма жүйесін регламенттейтін ұлттық, мемлекет аралық және едәуір дамыған шетелдік стандарттар (ЕҚБЖ құжат айналымы); еңбекті қорғау саласындағы жергілікті құжаттардың түрлері (ЕҚБЖ); міндетті және ерікті жүргізудің жергілікті жазба үлгілері және қолданылуы (журналдар, актілер және т.б.); ұйымдарда іс жүргізу жұмысын жүргізу - әзірлеу, келісу, құжаттарды бекіту; еңбекті қорғау мәселелері бойынша жергілікті құжаттарды әзірлеу кезінде пікірлерді есепке алу және келісу тәртібі.
Ф 5	Жұмысқа қабылданған кезінде міндетті алдын ала және мерзімдік медициналық тексерілуге және рейс алдындағы (рейстен кейін) және ауысым алдындағы (ауысымнан кейін) медициналық қарап тексерілуге тиіс қызметкерлердің құрамын айқындау жұмысына қатысу және ұйымдастыру. Аттестация өткізу жөніндегі комиссия құру туралы бұйрықтың және өндірістік объектілерде аттестатталуға тиіс жұмыс орындарының санын анықтау бұйрықтарының жобасын дайындау. Бөлімшелердің еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі жұмыстарына озық үлгілі жұмыс тәжірибесін енгізу. Мертігу немесе өзге де зақымдардың салдарынан қызметкерге келтірілген зиянды өтеу мәселелерін қарауға қатысу. Өндірістік жарақаттанудың, кәсіби аурулардың себептерін талдауға қатысу және оларды болдырмау бойынша іс-шаралар әзірлеуге қатысу.	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қызметкерлер құқықтарының кепілдіктері; өндiрiстiк объектiлердi еңбек жағдайлары бойынша мiндеттi мерзiмдiк аттестаттау қағидалары; міндетті медициналық тексеріп-қарау өткізілетін зиянды өндірістік факторлардың, кәсіптердің тізбесін; міндетті медициналық тексеріп-қарауды өткізу ережелері; ауысым алдындағы медициналық куәландырудан өту талап етілетін кәсіптердің тізімі.

3. «Еңбекті қорғау бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кәсіпорын қызметкерлері арасында еңбекті қорғауды басқару жүйесінің элементтерін ұйымдастыруға өкілеттік пен жауапкершілікті (бұйрық пен жарлықтар бойынша) бөлу. Ұйымдағы бөлімшелер мен мердігерлер арасындағы еңбекті қорғау қызметін үйлестіру. Еңбекті қорғауды басқару жүйесін сертификаттауды ұйымдастыру. Ұйымда еңбекті қорғауды басқару жүйесінің барлық элементтеріне мерзімдік тексеру жүргізу тәртібін айқындау. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қызметінің қызметкерлерін бақылау. Жұмыс орындарындағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жағдайы туралы қызметкерлерге хабарлау. Ұйымның қызметкерлерін арнайы киiммен, арнайы аяқ киiммен және басқа жеке қорғану жабдықтарымен, емдік – профилактикалық тағаммен, сүтпен және оған теңестірілген басқа да азық-түлікпен дер кезінде және толық қамтамасыз етілуін бақылауды ұйымдастыру. Еңбек жағдайларын, қауіпсіздігін және оны қорғауды жақсарту жөнінде іс-шараларды іске асыруда қаражаттың нысаналы пайдаланылуына бақылауды жүзеге асыру. Еңбек жағдайлары бойынша жұмыс орындарын аттестаттау жөніндегі комиссияның жұмысына қатысу. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында айқындалған бұзушылықты жоюды бақылау. Қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нормативтік құқықтық актілер талаптарының сақталуын бақылау. Жарақаттану және кәсіптік аурулардың алдын алу. Кабинетті еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қажетті әдістемелік құжаттамамен қамтамасыз ету. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі оқытуды ұйымдастыру. Ұйымдағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау ережелері туралы хабарлау. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау мәселелері бойынша медицина ұйымдарымен, ғылыми-зерттеу және басқа да ұйымдармен байланысты жүзеге асыру, олардың ұсынымдарын енгізу үшін шаралар қабылдау. Қызметкерлердің өмірі мен денсаулығына қауіпті жекелеген учаскелерді, машиналарды, механизмдер мен станоктарды анықтау. Еңбек жағдайларын жақсарту үшін кешенді жоспар әзірлеу және оның орындалуын бақылауды жүзеге асыру. Қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғауға қатысты ұсыныстарын, хаттарын, өтініштерін, шағымдарын қарау. Өндірістік жарақаттану, кәсіптік ауырулардың себептерін талдауға және оларды болдырмау жөніндегі іс-шараларды әзірлеуге қатысу. Ұжымдық қорғану құралдарының іс-қимылдарының тиімділігін бағалау. Өндірістік жабдықтарға (басқару және бақылау органдары, конструкция элементтері), коммуникацияға, ұйымның аумақтары, ғимараттарына, құрылыстарына, белгіленген талаптарға сәйкес басқа да объектілерге сигналдың түстері, таңбалар мен белгілер қою.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы; өндiрiстiк объектiлердi еңбек жағдайлары бойынша мiндеттi мерзiмдiк аттестаттау ережелері; ұйымдағы еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау қызметi жөнiндегi үлгiлiк ережелері.	Ресурстарды жоспарлауға және бөлімшелер арасында бөлуге қатысу; басқалардың кәсіби дамуына жауапкершілік қабылдау қабілеті; стратегиялық ойлау (жүйелік, жоспарлылық, «оқиғаны» алдын ала көре білу); қарамағындағы қызметкерлерді уәждей білу; командада жұмыс істеу қабілеттілігі; басқа адамдардың қызметін басқару қабілеті; өз жұмысының нәтижесіне жауапкершілік; аналитикалық ойлау жүйесі; жүйелеп ойлау; сабырлық; жұмысқа деген жоғары қабілеттілік; командада жұмыс істеу шеберлігі басқа адамдарды оқытуға шеберлік және олардың оқуға деген уәждемелерін күшейту; нәтижеге қолжеткізу бастамашылық; қарым-қатынасқа бейімділік; іс-әрекетті нақты жоспарлау; мақсатқа ұмтылуға табандылық.
Ф 2	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы Мемлекеттік нормативтік талаптарға, мемлекетаралық және ұлттық стандарттардың ұсынымдарына сәйкес ұйымда еңбекті қорғауды басқару жүйесін әзірлеуге қатысу. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысу және олармен ұйымның бөлімшелерін қамтамасыз ету.Ұйымның еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы жұмысы туралы белгіленген нысан бойынша есептеулердің жұмысы туралы жиынтықты, ақпараттардың, анықтамалардың уақтылы жасалуы мен тапсырылуын бақылау және ұйымдастыру. Ұжымдық келісім шарттағы «Еңбекті қорғау» бөлімін құруға және оның орындалуына бақылауды жүзеге асыруға қатысу. Өндiрiсте қауiпсiз және дұрыс еңбек жағдайларын жасау мен қамтамасыз ету және өндiрiстiк жарақаттанудың алдын алу бойынша құқықтық, әлеуметтік-экономикалық, ұйымдастыру-техникалық, санитарлық-эпидемиологиялық, оңалту, емдiк-профилактикалық кешенді іс-шараларын әзiрлеу және жүзеге асыру.	Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықты әзірлеу және бекіту ережесі;. еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша әдістемелік құжаттар; ұйымның құрылымдық және өндірістік құрылымы, өндірістің негізгі техникалық процесстері, негізі және режимі; ұйымның жабдықтары және оның жұмыс істеу қағидаты; жұмыс орындарында еңбек жағдайларын зерттеу әдістері. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау іс-шараларының орындалуы туралы есептілік жасау тәртібі және мерзімдері.
Ф 3	Өндiрiстегi жазатайым оқиғаларды және кәсіптік ауруларды тергеп-тексеру жүргізу жұмыстарына қатысу. Өндiрiстегi жазатайым оқиғаларды талдау және олардың алдын алу бойынша шаралар әзірлеу.	Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және қызметкерлер денсаулығының өзге де зақымдануларын тергеп тексеру және есепке алу тәртібі; өндірістегі жазатайым оқиғаларға байланысты құжаттардың нысандарын бекіту ережесі.
Ф 4	Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі қағидалармен және нұсқаулықтармен еңбекті қорғаудың мемлекеттік нормативтік талаптарын басшылыққа ала отырып, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы қызметкерлерді оқытудағы қажеттілікті анықтау. Нұсқама жүргізудің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, жұмыстарды орындаудың қауіпсіз тәсілдері, алғашқы көмек көрсету бойынша оқытудың кестесін жасау. Кәсіпорындарда еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғау жөніндегі кіріспе нұсқамаларды жүргізу үшін қажетті плакаттармен, оқу-құралдарымен, басқа да техникалық құралдармен жабдықталған және жарақталған кабинеттерді ұйымдастыру.	Қызметкерлердi еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау мәселелерi бойынша оқыту, нұсқама беру және олардың бiлiмдерiн тексеру қағидалары мен өткізу мерзiмi; оқыту технологиясы, нысандары, құралдары, түрлері мен әдістері; еңбекті қорғау және қауіпсіздігі бойынша нұсқаманың түрлері нысандары, олардың ерекшелігі; нұсқама жүргізгенде қолданылатын техникалық еңбек құралдар; еңбекті қорғау, лауазымдар (кәсіптер) және орындалатын жұмыс түрлері бойынша қағидалар, үлгілік нұсқаулықтарда жазылған еңбекті қорғау талаптары.
Ф 5	Өндірістік жарақаттану, кәсіптік ауруларды алдын алу бойынша профилактикалық жұмыс. Ұжымдық қорғаудың жаңа құралдарын барлық тиісті сипаттамалармен талаптарға сәйкес таңдауды және сатып алуды, олардың уақтылы ауыстырылуын жүзеге асыру. Қызметкерлерге зиян келтіретін өндірістік факторлар мен еңбек процессінің факторларын, кәсіптік тәуекелдерді төмендететін (болдырмайтын), жеке қорғану құралдарын қолдану тиімділігін арттыратын, өндірістегі жарақаттардың, (микрожарақаттар) кәсіптік аурулардың, авариялардың, оқыс оқиғалардың алдын алатын тиімді және экономикалық негізделген іс-шараларды әзірлеуге қатысу.	Қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың тізбесі және олардың қызметкерлердің денсаулық жағдайына әсері; жұмыс түрлеріне, өндірістік жабдықтарға (оны орналастыруға) материалдарға белгіленген қауіпсіздік талаптары; өндірістік процесстердің және өндірістегі операциялардың схемасы; өндірісті механикаландыру және автоматтандыру бойынша жұмыстарды ұйымдастыру; еңбек жағдайларын жақсарту жөніндегі техникалық іс-шаралардың құрылымы мен мазмұны.

4. «Қауіпсіздік қызметінің бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кәсіпорын объектілеріне ұрлықтан, қымқырудан және басқа да қылмыстық озбырлықтан, өрттен, апаттан, вандализм актілерінен, табиғи апаттардан, қоғамдық тәртіпсіздіктерден сенімді қорғаныс қамтамасыз ету. Қорғалатын объектілерге рұқсатсыз қолжеткізу және ену әрекеттерін болдырмау. Қауіп-қатерді көрсету және қорғалатын объектілерге тікелей шабуыл немесе кірудің зиянды салдарын жоюға қатысу.	Қазақстан Республиксының еңбек заңнамасы; қорғау қызметін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілері; қауіпсіздік қызметі мәселелері жөніндегі нормативтік актілері. Ұйымның құрылымы және ерекшелігі; ұйымның қорғау объектілерін ұйымдастыру қағидалары.	Объектілерді қорғау және қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөнінде әдістер мен құралдарды дербес таңдау қабілеті. Басқару кәсібилігін арттыру. Мінездің жігерлі қасиетінің болуы. Оқуға және жаңалық ашуға бейімделуі. Қиын жағдайларда ақталған тәуекелге және әрекетке дайындығы. Істер мүддесінде жеке салтылықты, регламеттілікті, амбицияларын бұза отырып оқиғалық ағымға еру. Экстремалдық жағдайларда интуициялық барабар шешімдер қабылдау. Жеңілуді сезбей жеңіске және ұтылуға ұстамды қарау. Кез-келген сыртқы жағдайларда әріптестердің кез-келген мінез-құлқына, төтенше жағдайларға, сондай-ақ өзінің ниетін сақтай білу. Бүтінді ерекшелеу және оның бөліктеріндегі ұсақты көру қабілеті. Сабырлы болу. Өзінің күшіне сену. Адами шектеулерге шыдамдылық. Жоба жасауда табиғи жылдамдықты және өзінің командасындағы, өзіндегі өзгерістерді қабылдау қабілеті. Интуициялық және жылдам түрде істің мәнін түсіндіру және оның маңызды жақтарын белгілеу шеберлігі. Жүйелі ойлау, командада жұмыс істеу және көшбасшы қабілеттерінің болуы. Өз қызметінің уақытын жоспарлау қабiлетi. Физикалық дайындығы өте жақсы. Басқа адамдарды қорқынышсыз қолдау және аяушылықсыз рақымды болу қабілеті. Қысқа мерзімде проблемалық жағдайларды шешуге ұмтылу. Бір қызметтен екінші қызметке ауысу қабілеті.
Ф 2	Қауіп-қатерге сай келетін қорғаныс құралдары мен күзет режимдерін енгізу. Мобильдік топтардың дабыл елеуімен қоса заманауи қорғау жабдықтарын және жүйесін (дабыл кнопкасы) орнатуды ұйымдастырған және кешенді қызмет көрсету. Дыбыс-бейнедомофондар, периметр күзеті, бейне бақылау жүйесі, күзеттік-өрт сигнал беру құралдарын қолдану. Бөлімшелерді жасырынды бейнебақылау, дыбыс есту құралдардан тазарту, байланыс түрлерінің барлығынан қорғау шараларын жүргізу. Қызметті тиімді заманауи байланыс құралдарымен, белсенді және енжар қорғаумен (сонымен қатар заңнамамен сәйкес дәрімен атылатын), арнайы көлікпен жабдықтап камтамасыз ету.	Қол жеткiзуге рұқсат етiлмеген объектiлердi қорғаудағы техникалық құралдардың сипаттамасы. Қорғалған объектілерді қылмыстық озбырлықтан қорғау тәсілі. Қылмыскерлермен келіссөз жүргізу кезіндегі және стратегия тәсілі. Байланысқа кіру және эфирде өзін ұстау ережелері. Ақпараттарды рұқсатсыз қол жеткізуден қорғаудың техникалық құралдарының сипаттамасы.
Ф 3	Қорғалатын объектілердің қызметшілерінің адалдығын бағалауды және тексеруді жүзеге асыру. Қол жұмсайтын ұрыс және өзін-өзі қорғау тәсілдерін, жеке қорғану құралдарын, суық және атыс құралдарын жетік игеру. Қорғалатын объектілерде әр түрлі байланыс түрлерін қолдана білу. Қорғалатын объектілерде күрделі емес техникалық сигнал беру және байланыс ақаулықтарын жою және оларды табу шеберлігі. Жараланған, жарақаттанған жағдайда медициналық жедел көмек көрсету. Профилактикалық, жөндеу және тағы басқа жұмыстарды жүргізу кезінде қатал бақылау-рұқсатнама режимінің сақталуын қамтамасыз ету. Қорғалатын объектілерде қылмыстық, озбырлық жағдайларға тергеу жүргізуде құқық қорғау органдары мен басқа да мемлекеттік органдарға барынша көмек көрсету. Меншік иелерінің мүліктерін және объектілерді кешенді қорғауды жүзеге асыру, жүктерді және жеке басты тұлғаларды қорғау, кезең-кезеңімен жол бағытын, соның ішінде таяу және қиыр шетел жол бағытын бақылау, объектілерге жедел бақылау жүргізу, шапшаң елеу мобильдік топтарға инспекциялық бақылау, бұқаралық шаралар өтетін орындарда қауіпсіздікті және тәртіпті қамтамасыз ету.	Тауарлық-материалдық қабылдау ережелері, сүйемелдеу, құндылықтарды тапсыру. Байланыс түрлері және мақсаты. Кәсіпорынның жекелеген қызметкерлерін сүйемелдеу ережелері. Қоян-қолтық ұрыс және өзін-өзі қорғау тәсілдері. Жеке қорғану құралдары суық қару, атыс қаруы. Қолданылатын техника және технология, өндірістік (қызмет көрсету) және жабдықтауды ұйымдастыру есептеуші техника коммуникация және байланыс құралдары.
Ф 4	Жеке тұлғаларға дербес қауіпсіздік қызметін беру және құпия тапсырмаларды орындау. Қысылтаяң жағдайларда жүріс тұрыс мәселелер ит асыраушылық және қызмет иттерін үйрету бойынша консультация жүргізу, ақпарат және жаңа технологиялар бөлімінің қызметін ұсыну. Тиісті мемлекеттік органдарда қажетті лицензияларды, рұқсаттарды және есеп құжаттарын алуды ресімдеу. Қорғау қызметіне тапсырыс берушімен шарт жасау және олардың сапалы, уақытында орындалуын қамтамасыз ету.	Отандық және шетелдік заманауи техника (сигнал беру, байланыс жүйесі және т.б.), оларды пайдаланылатын күйде ұстау. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасының талаптары. Өрт қауіпсіздігінің талаптары.

5. «Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі бас
техникалық басқарушы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Жұмыстың қауіпсіз әдістеріне жұмыс істеушілерді уақытылы және сапалы оқыту, қызметкерлерді аттестаттау (білімдерін тексеру) және нұсқау берудің барлық түрлерін жүргізу. Өндірісте жазатайым оқиғаларды тергеу бойынша комиссия жұмысын ұйымдастыру. Жұмыс орындарына аттестаттау жүргізуде, зиянды өндiрiстiк факторлардың параметрлерін өлшеуге, жабдықтардың, құралдардың жарақаттану қаупiсіздігін бағалауда қатысу.Ұйымның барлық бөлімшелерінің еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі бойынша жұмысын бірыңғай тәртібін ұйымдастыруды қамтамасыз ету және әдістемелік басшылығын жүзеге асыру. Еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі саласы бойынша анықталған бұзушылықтарды жоюды бақылау. Еңбек қауіпсіздігінің нормалары мен ережелерін бұзуға жол берген адамдарды жұмыстан шеттету. Халықаралық стандарттар талаптарына сәйкес біріктірілген менеджмент жүйесін енгізу. Өндірісте жазатайым оқиғаларды, кәсіби аурулар мен профилактикалық шараларды есепке алудың бірыңғай тәртібін (автоматталған ақпараттық жүйені енгізу) енгізу.	Өндірістегі жазатайым оқиғаларға байланысты құжаттардың нысандарын бекіту туралы ереже; ұйымдағы еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау қызметi жөнiндегi үлгiлiк ереже.	Кәсіби дамуға жауапкершiлiк алу қабiлеттiлiгі; стратегиялық ойлау (жүйелiлiк, жоспарлылық, нәтижені болжамдау шеберлігі); бағынышты адамдарды уәждеу шеберлігі; командада жұмыс iстеу қабiлетi, басқа адамдардың қызметін басқару қабiлетi; өз жұмысының нәтижелерiне жауапкершiлiк; аналитикалық ойлау; ойлаудың жүйелiлiгi; сабырлық; жұмысқа жоғары қабiлеттiлiгі; басқа адамдарды оқыта білу және олардың оқуға уәжін нығайту; нәтиженiң жетiстiгiне көзделуі; бастамашылық; жанасқыштық; әрекеттерді айқын жоспарлау; мақсаттарға талпыныста табандылығы.
Ф 2	Еңбек жағдайларын жақсартатын ұйымның жарақтандырын, жабдықтар мен механизмдерін, жеке және ұжымдық қорғану құралдарын бақылау. Еңбек заңнамасын, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласында ережелер, нормалар мен стандарттардың, жоғары тұрған органдардың қаулы және өкімдерін, мемлекеттік қадағалау және бақылау органдары ұйғарымдарының сақтауын бақылау. Құрылымдық бөлiмшелердiң жетекшiлерiмен еңбектi қорғауды қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды жүзеге асыру. Өндiрiстiк жарақаттану профилактикасы бойынша шаралардың орындалуын бақылау.	Жұмыс берушінің еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау жөніндегі нұсқаулықты әзірлеу және бекіту ережесі; еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша әдістемелік құжаттар; ұйымның құрылымдық және өндірістік құрылымы, өндірістің негізгі техникалық процесстері, негізі және режимі; ұйымның жабдықтары және оның жұмыс істеу қағидаты; жұмыс орындарында еңбек жағдайларын зерттеу әдістері, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау іс-шараларының орындалуы туралы есептілік жасау тәртібі және мерзімдері.
Ф 3	Еңбек жағдайларын жақсартудың кешенді жоспарын әзірлеу және оның орындалуын жүзеге асыруды бақылау. Еңбекті қорғау және еңбек қауіпсіздігі саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысу және олармен ұйымның бөлімшелерін қамтамасыз ету. Қызметкерлердің арыздары мен ұсыныстарын өзінің құзыретіне кіретін мәселелері бойынша қарау. Ұйымдағы еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау саласындағы жұмысы туралы жиынтық есептерін, ақпаратты, анықтаманы уақытылы ұсынуын қамтамасыз ету. Статистика органдарына еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау бойынша есепті дайындау. Денсаулық сақтау және кәсіби қауіпсіздік саясатын енгізу әрі құжаттарын әзірлеу.	Еңбек қызметіне байланысты жазатайым оқиғаларды және қызметкерлер денсаулығының өзге де зақымдануларын тергеп тексеру және есепке алу ережесі; өндірістегі жазатайым оқиғаларға байланысты құжаттардың үлгісі.

«Еңбек қауіпсіздігін және еңбекті қорғауды
қамтамасыз ету жөніндегі қызмет»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № ________________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
10-қосымша

«Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті қамтамасыз
ету саласындағы қызмет» кәсіби кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қызмет» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «81.10 Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қызмет»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: қауіпсіздікті қамтамасыз ету (стратегиялық емес объекті) ғимататтарда рұқсатнамалық жүйесін енгізу және мүлікті сақтау;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
рұқсатнама бюросының кезекшісі;
кезекші әкімші;
комендант;
сақтау камерасының меңгерушісі;
рұқсатнама бюросының меңгерушісі.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Рұқсатнама бюросының кезекшісі»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4222 – «Келушілерді қабылдау және ақпарат берумен айналысатын қызметшілер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): рұқсатнама бюросының кезекшісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымға кіруге (шығуға) немесе оның аумағына көлікпен өтуге (шығуға) құқық беретін рұқсатнамаларды және басқа құжаттарды рәсімдеуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Рұқсатнама бюросы кезекшісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Кезекші әкімші»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4222 – «Келушілерді қабылдау және ақпарат берумен айналысатын қызметшілер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): кезекші әкімші;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
келушілерге қызмет көрсетуді ұйымдастыру, кәсіпорынның қызмет көрсету персоналының жұмысын бақылауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Кезекші әкімшінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Комендант»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 4224 – «Шаруашылық қызмет көрсетумен айналысатын қызметшілер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): комендант, шаруашылық меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ғимараттарға қызмет көрсету бойынша жұмыстарға басшылық етуді, оның қарамағындағы мүліктің сақталуын қамтамасыз етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Коменданттың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Сақтау камерасының меңгерушісі»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4-5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1229 – «Басқа топтарға кірмеген мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелерінің (қызметтерінің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): сақтау камерасының меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
сақтауға тапсырылған материалдық-техникалық құндылықтың сақталуын қамтамасыз ету, оларды уақытында қабылдауды және беруді, жабдықтар, механизмдер мен құрал-саймандардың күйін бақылауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Сақтау камерасы меңгерушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Рұқсатнама бюросының меңгерушісі»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4-5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1239 – «Басқа топтарға кірмеген бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): рұқсатнама бюросының меңгерушісі;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымның рұқсатнама режимінің сақталуын, рұқсатнамаларды беру бойынша жұмысқа басшылық жасауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Рұқсатнама бюросы меңгерушісінің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

11. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

12. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

13. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
14. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

15. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
16. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы қызмет	Рұқсатнама бюросының кезекшісі	Рұқсатнама бюросының кезекшісі	4	-
2		Кезекші әкімші	Кезекші әкімші	4	-
3		Комендант	Комендант	4	-
4		Сақтау камерасының меңгерушісі	Сақтау камерасының меңгерушісі	4-5	-
5		Рұқсатнама бюросының меңгерушісі	Өткізу бюросының меңгерушісі	4-5	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Рұқсатнама бюросы кезекшісінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰШБ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды

2. Ықтимал жұмыс орындары. Кезекші әкімшінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰШБ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды

3. Ықтимал жұмыс орындары. Коменданттың еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰШБ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды

4. Ықтимал жұмыс орындары. Сақтау камерасы меңгерушісінің еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰШБ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіби білім.		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды
5	Орта техникалық және кәсіби білім.		Жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл
	Жоғары білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды

5. Ықтимал жұмыс орындары. Рұқсатнама бюросы меңгерушісінің
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰШБ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4	Орта техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды
5	Орта техникалық және кәсіби білім		Жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл
	Жоғары білім		Жұмыс тәжірибесіне талап қойылмайды

«Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Рұқсатнама бюросының кезекшісі» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымда өткізу режимінің қызметтерін көрсету
Ф 2	Өткізу құжаттарын бақылау және есепке алу.

Ескертпе: Ф - функция

2. «Кезекші әкімші» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Келушілерге қызмет көрсету және консультация беру
Ф 2	Материалдық құндылықтарды сақталуына бақылауды қамтамасыз етуi

3. «Комендант» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ғимаратты және оның аумағын тиісінше реттеп ұстау, сондай-ақ ішкі үй жағдайларды тазалау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру
Ф 2	Қажетті жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру

4. «Сақтау камерасының меңгерушісі» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Сақтау камерасының жұмысын ұйымдастыру
Ф 2	Жүктің сақталуын (тауарлық-материалдық құндылықтар) және сақтау режимін бақылау

5. «Рұқсатнама бюросының меңгерушісі» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Өткізу бюро жұмысына басшылық ету
Ф 2	Кәсiпорын бақылау-өткiзуі режимі бойынша есептер

«Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Рұқсатнама бюросының кезекшісі» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кәсіпорынға өту (шығу) немесе оның аймағына кіру (шығу) үшін тұрақты, уақытша, бір жолғы рұқсатнама ресімдеу және беру. Өткізу құжаттарды журналға тіркеу және алынып, толтырылмаған бланкілерге, берілген және қайтарылған рұқсатнамаларға есеп жүргізу.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Нормативтік құқықтық актілер, қағидалар, нұсқамалар және кәсіпорындарда өткізу режимін реттейтін басқада басшылыққа алынатын материалдар мен құжаттар. Кәсіпорынның құрылымы және оның бөлімшелерінің жұмыс істеу режимі. Рұқсатнамаларды және басқа да өткізу құжаттарын беру ережесі мен тәртібі.	Адамдармен байланыс орнату қабiлетi. Адамдарды есте сақтау. Нормадан тыс кестеде жұмыс істей білу қабілеті. Командада жұмыс істеу және орындаушылық тәртіптің болуы. Айналадағы жағдайларға, оқиғаларға бағдар. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзімде шеше білу қабілеті. Кәсіби жетілуге талпыну.
Ф 2	Толтырылмаған бланкілердің және қайтарылған рұқсатнамалардың сақталуын қамтамасыз ету. Басшыға қол қоюға жіберілген тұрақты рұқсатнамалардың уақытында қайтарылуын бақылау. Әр түрлі рұқсатнамаларды беру және қайтару жөніндегі есеп тапсыру және өткізу құжаттарын дайындауға байланысты қажетті анықтамалар әзірлеу	Құжаттардың нысандары негізінде рұқсатнамалардың түрлерін ресімдеу. Бланкілерді және қайтарылған рұқсатнамаларды тіркеу және сақтау, белгіленген есептілікті құрастыру және тапсыру. Еңбекті ұйымдастыру негізі. Ішкі еңбек тәртібінің ережесі. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау ережесі. Өрт қауіпсіздігінің ережесі.

2. «Кезекші әкімші» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Келушілерге тиімді және мәдиниетті қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды орындау, оларға жайлы жағдай жасау. Келушілерге берілген қызметке қатысты мәселелері бойынша консультация беру. Келіспеушілік жағдайларды шешу жөнінде қажетті ұйымдастыру-техникалық іс-шаралар жүргізу. Үй-жайда және іргелес ғимараттың аумағында тазалық пен тәртіпті сақтау.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Кезекші жұмысына қатысты нормативтік құқықтық актілер, басқа да жоғары тұрған органдардың басшылыққа алатын және әдістемелік құжаттары. Басқару құрылымы, қызметкерлердің құқықтары мен міндеттері және олардың жұмыс істеу режимі. Келушіге қызмет көрсетуді ұйымдастыру ережелері мен әдістері. Қызмет көрсету түрлері.	Бір қызметтен екінші қызметте жұмыс істеп кету қабілеті. Оптимизм, жағымды эмоциясының басым болуы. Адамдармен байланысты орнату қабiлеттiлiгі. Командада жұмыс істеу және орындаушылық тәртіптің болуы. Айналадағы жағдайларға, оқиғаларға бағдар. Клиенттің сұранысын түсіну шеберлігі мен оның ыңғайын табу Проблемалық жағдайларды қысқа мерзімде шеше білу қабілеті, кәсіби жетілуге талпыну.
Ф 2	Үй-жайдың тиісті безендірілуіне бақылауды жүзеге асыру, ғимаратта және үй-жайдың ішіндегі жарнаманың жағдайын, жаңаруын, орналасуын қадағалау. Қол астындағы қызметкерлердің еңбек және өндірістік тәртібінің сақталуын бақылау.	Үй-жайды және витринаны, безендіруді жоспарлау және тәртібі. Эстетика негіздері және әлеуметтік психология Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау ережесі. Өрт қауіпсіздігінің ережесі.

3. «Комендант» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ғимаратты күтіп ұстау жұмыстары, сондай-ақ оған қатысты құрылыстар және айналасындағы аумақты тиісінше реттеп ұстау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру. Тазарту және ғимараттардың ішкі үй-жайларын таза ұстауды ұйымдастыру. Ғимараттың үй-жайларын күзде-қыста пайдалануға дайындау. Мүліктің болуына есеп жүргізу, кезеңдік тексеру жүргізу және оған есептен шығару актілерін жасау, материалдық есептерді құру. Көмекші жұмысшылар мен жинап тазалаушы жинайтын заттар мен, мүкәммалды жинаушылар және шаруашылық қызмет көрсету заттарымен қамтамасыз ету және тиісті оперативтік есепті іске асыру.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Қызметтік, тұрмыстық және тұрғын үй ғимараттарын, үй-жайларын күтіп ұстауға қатысты қаулылар, өкімдер, бұйрықтар, жоғары тұрған және басқа да органдардың басшылыққа алатын және нормативтік құжаттары. Кәсіпорының жарғысы мен құрылымы. Еңбектi ұйымдастырудың негiзi.	Адамдармен байланысты орната білу қабiлетi. Қысқа уақытта күрделі жағдайларда шешім шығару қабілеті. Нормадан тыс кесте бойынша жұмыс істеу қабілеті. Кәсіби жетілуге талпыну. Команда жұмысын ұйымдастыру қабілеті Проблемалық жағдайларды қысқа мерзімде шеше білу қабілеті. Бір қызметтен екінші қызметте жұмыс істеп кету қабілеті.
Ф 2	Қол астындағы мүлiктiң дұрыс сақталуын, күтілуін қамтамасыз ету. Есіктерді, терезелерді, құлыптарды, перделерді және басқа да жабдықтарды дер кезінде жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру. Объектіде жөндеу жұмыстарын уақытында анықтау және ұйымдастыру. Өртті қадағалау және санитарлық жазба кітапшасын енгізу.	Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау талаптары. Өрт қауіпсіздігінің ережелері.

4. «Сақтау камерасының меңгерушісі» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Сақтау камерасына түскен заттарға және азаматтар (жолаушылармен) жоғалтқан заттарға құжаттар дайындау, белгіленген мерзімнің өтуіне байланысты заттардың қайтарылуын немесе тапсырылуын қамтамасыз ету. Заттардың берілген кезде толықтығын және тез таблуын қамтамасыз ету, оларды сөреге және стеллажға ынғайлы орналастыру. Жабдықтардың, механизмдер мен құрал-саймандарды дұрыс күйінде сақтау тәртібін қадағалау. Заттардың иелерiнiң шағымдарын қарастыру және оларды қанағаттандыру бойынша шаралар қолдану.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Ұйымның қызметіне қатысты қаулылар, өкімдер, бұйрықтар, жоғарыда тұрған басқа да органдардың басшылыққа алатын нормативтік құжаттар. Сақтау камерасы жұмысының тәртібі. Автоматтандырылған сақтау камераларын қолдану ережелер.	Сақтауға алынған бағалы заттарды сақтау жауапкершілігі. Адамдармен байланысты орната білу қабiлетi. Нормадан тыс кесте бойынша жұмыс істеу қабілеті. Сабырлы болуы. Кәсіби жетілуге талпыну. Уақытты дұрыс және тиімді жұмасу қабілеті. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзімде шеше білуге ұмтылу. Бір қызметтен екінші қызметте жұмыс істеп кету қабілеті.
Ф 2	Автоматтандырылған сақтау камераларының жұмыстарын бақылау. Қол жүктерін сақтау үшін оларға есеп айырысу бағаларын қою. Сақтау камерасының жұмысы жайлы есептілік жасау.	Еңбектi ұйымдастырудың негiзi. Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережелері. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау талаптары. Өрт қауіпсіздігі ережелері.

5. «Рұқсатнама бюросының меңгерушісі» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Бюроның жұмысын бегіленген тәртіпке және кәсіпорынның қолданыстағы өткізу режимінің құжаттарына сәйкес ұйымдастыру. Кәсіпорынға өту (шығу) құқығы немесе оның аумағына кіру (шығу) кезіндегі рұсаттаманы беру және қайтарудың ресiмдеуінің дұрыстығын бақылау және қайтарылған рұсаттамаларға есеп жүргізу және бланкітердің сақтауын жүзеге асыру. Рұқсатнама бюросы жұмысшыларының кәсіби өсуіне уәждеме. Өткізу пунктіде заманауи техникалық құралдарды пайдалану.	Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы. Өткізу режимін ұйымдастыруына қатысты жоғары тұрған органдардың басқарушы және нормативтік құжаттары. Рұсаттаманы беру тәртібі және ережесі. Кәсіпорындардың құрылымы және оның бөлімшелерінің жұмыс істеу тәртібі. Рұқсатнама бюросы жайлы ереже. Қайтарылған рұқсаттамаларға есеп жүргізу және бланкілерді сақтау тәртібі. Еңбектi ұйымдастырудың негiзi.	Ұжымда жұмыс істеу және басқару қабілеті. Қабылданған шешімдердің нәтижесіне жауапкершілік. Нормадан тыс кесте бойынша жұмыс істеу қабілеті. Сабырлы болуы. Адамдармен байланысты орната білу қабiлетi. Кәсіби жетілуге талпыну. Проблемалық жағдайларды қысқа мерзімде шеше білуге ұмтылу. Бір қызметтен екінші қызметте жұмыс істеп кету қабілеті.
Ф 2	Өткізу құжаттарын беру және бюро қызметі бойынша анықтама, керекті есептер дайындығына басшылық ету. Сақтау мерзімі өткен құжаттарды жоюға белгіленген тәртіп бойынша акт жасау.	Рұқсаттама беруге рұқсат етілген құқығы бар кәсiпорын қызметкерлерiнің басшылық етушi құрам және рұқсатнама беруге құқығы бар адамдардың қол қою үлгісі. Iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау талаптары.

«Ғимаратта рұқсатнамалық жүйені және қауіпсіздікті
қамтамасыз ету саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № ________________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
11-қосымша

«Заң қызметі» кәсіби» кәсіби стандарты

1.Жалпы ережелер

1. «Заң қызметі» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «69.10 Құқық саласындағы қызмет»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: соттарда немесе басқа сот органдарында екінші тарапқа қарсы шығатын бірінші тараптың мүдделерін заңды түрде білдіру және консультациялық қызметтер мен азаматтық, қылмыстық iстерде, еңбек дауларында өкілдік ету, жалпы консультация мен заң құжаттарын дайындау;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
заңгер консультант;
заңгер;
заң бөлімінің бастығы.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Заңгер консультант»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2429 – «Басқа топтарға кірмеген құқық саласындағы мамандар»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): заңгер консультант;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйымдардағы құқық жұмыстарына әдістемелік басшылығын жүзеге асыруды, заң актілерін ресімдеуді және заң мәселелері бойынша консультацияларды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Заңгер консультанттың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф « Заңгер»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2421 – «Заңгер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): заңгер;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы: заң проблемалары бойынша зерттеулерді, заң жобаларын дайындауға қатысуды, заңнамалардың сақталуын іске асыруды, сотта қорғауды және айыптауды жүзеге асыруды және әр түрлі құқықтық мәселелер бойынша консультацияларды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Заңгердің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Заң бөлімінің бастығы»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1239 – «Басқа топқа кірмеген бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): заң бөлімінің бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
жұмыстың уақытында және сапалы орындалуын қамтамасыз етуді, бөлім жұмысын есепке алу және бақылауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Заң бөлімі бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

9. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

10. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

11. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
12. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

13. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
14. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Заң қызметі» кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Азаматтық, қылмыстық істер және еңбек даулары бойынша соттардағы өкілдікті қоса алғанда, барлық ұйымдық құқықтық нысандардағы заңды тұлғалардың қызметін құқықтық қамтамасыз ету	Заңгер консультант	Заңгер консультант	5	-
2		Заңгер	Заңгер	5	-
3		Заң бөлімінің бастығы	Бас заңгер	6	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Заң қызметі» кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Заңгер консультанттың еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Тиісті мамандық (біліктілік) бойынша техникалық және кәсіби білім		Құқықтану саласындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл.
	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) заң білімі		Жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

2. Ықтимал жұмыс орындары. Заңгердің еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) заң білімі		Жұмыс тәжірибесі заңгер консультант лауазымында кемінде 3 жыл

3. Ықтимал жұмыс орындары. Заң бөлімі бастығының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) заң білімі		Мамандық бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

«Заң қызметі» кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Заңгер консультант» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Заңды тұлғаның қызметін құқықтық қамтамасыз ету
Ф 2	Заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелерінің құқықтық жұмысында әдіснамалық және практикалық көмек көрсету
Ф 3	Заңды тұлғаның қызметін құқықтық қамтамасыз ету мәселелерін регламенттейтін құжаттарды әзірлеу
Ф 4	Заңды тұлғаның ішкі құжаттарына құқықтық сараптама жүргізу

Ескертпе: Ф – функция

2. «Заңгер» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйым органдары қызметінің құқықтық негізін анықтау
Ф 2	Басшылыққа қол қоюға ұсынылатын құжаттардың заңнамаға сәйкес келуіне тексеруді жүзеге асыру
Ф 3	Кәсіпорындарды және мамандарды нормативтік құқықтық актілермен қамтамасыз ету
Ф 4	Талап қою-қуыну жұмыстарын жүргізу
Ф 5	Соттарда ұйымның мүдделерін білдіру
Ф 6	Кәсіпорындарда шарттық жұмыстарды жүргізу

3. «Заң бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Бөлімге/қызметке/басқармаға/департаментке басшылық ету
Ф 2	Ұйымның құқықтық мүдделерінің заңдылығын сақтау және қорғалуын қамтамасыз ету
Ф 3	Ұйымның құрылымдық бөлімшелерінің құқықтық мәселелері жөнінде консультация
Ф 4	Талап қою-қуыну жұмыстарын ұйымдастыру
Ф 5	Соттарда ұйымның немесе кәсіпорынның/заңды тұлғалардың мүдделерін білдіру
Ф 6	Ұйымның құқықтық мүдделерінің заңдылығын сақтау және қорғалуын қамтамасыз ету
Ф 7	Құқықтық сипаттамадағы актілерге құқықтық сараптаманы жүзеге асыру және оларға бұрыштама қою

«Заң қызметі» кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Заңгер консультант» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Қазақстан Республикасының заңнамасына, қызмет аясында/саласында жұмыс істеу үшін қажетті нормативтік құқықтық актілерінене бағдар. Өзі жұмыс істейтін заңды тұлғада заңнаманы және ішкі құжаттарының дұрыс қолданылуын қамтамасыз ету. Өзі жұмыс істейтін заңды тұлғаның өндірістік қызметінің құқықтық мәселелерін шешуді қамтамасыз ету	Корпоративтік, азаматтық, еңбек құқығы және қызмет саласы бойынша арнайы заңнамалар, Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу, әкімшілік, қылмыстық, қылмыстық іс жүргізу кодекстері.	Адамдармен қарым-қатынас дағдыларын игеру, қақтығыс жағдайларда шешімнің тиімді тәсілдерін табу, кәсіби білімі мен шеберлігін жетілдіру қабілеті, ақпаратпен жұмыс істеуде заманауи техникалық құралдар мен технологияларды игеру, жоспарлау және жұмыс уақытын ұтымды ұйымдастыру дағдыларының болуы, орындаушылық тәртіпті сақтау және топта жұмыс істеу дағдыларының болуы
Ф 2	Жұмысты үйлестіру және заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелердің өкімдік және құрылымдық бөлімшелермен қарым-қатынасты, олардың мүліктік жауапкершілігін реттейтін өзге де ішкі құжаттарды әзірлеуге тікелей қатысу.	Заңды тұлғаның құрылымдық бөлімшелеріне әдістемелік және практикалық көмек көрсетуді регламеттейтін, оның ішінде есепке алу, есептілік және құқықтық құжаттаманы жүргізу бойынша заңды тұлғаның ішкі нормативтік актілері.
Ф 3	Заңды құжаттамаларды жасау. Әрбір проблемаға жеке тәсіл табу, шаблондарды болдырмау. Қажетті нормативтік құқықтық актілерді, шарттарды, сот шешімдерін және тағы басқа қолдану	Шаруашылық шарттарды, ұжымдық шарттарды, салалық келісімдерді жасасу және ресімдеу тәртібі, заманауи ақпараттық технологияларды пайдалана отырып құқықтық құжаттаманы жүйелеу, есепке алу және жүргізу тәртібі, экономика, еңбекті, өндірісті ұйымдастыру және басқару негіздері
Ф 4	Заңды тұлғаның ішкі құжаттарына құқықтық сараптама жүргізу. Заңды тұлғаның ішкі құжаттарының заңнамаға сәйкес келуіне сараптама жүргізу.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және құқықтық сараптама жүргізуді регламенттейтін өзге де нормативтік және құқықтық актілері.

2. «Заңгер» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Кәсіпорының/заңды тұлғаның қызметін жүзеге асыру үшін кәсіпорынды/заңды тұлғаны қажетті заңдармен, нормативтік құқықтық актілермен қамтамасыз ету бойынша жұмыстарды ұйымдастыру. Жаңа заңдар мен заңға тәуелді актілердің шығуын қадағалау.	Қазақстан Республикасының Конституциясы; нормативтік құқықтық актілер; кәсіпорының өндірістік-шаруашылық қызыметін регламенттейтін әдістемелік материалдар, кәсіпорының құрылымының бейіні, мамандандырылуы мен ерекшеліктері; азаматтық, әкімшілік, еңбек және басқа саладағы заңнамалар; іс жүргізу, азаматтық іс жүргізу құқығы, қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері; құқықтық құжаттар жөніндегі іс жүргізу стандарттары; мемлекеттік органдардың құрылымы, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, сот органдары, жүйеге келтіру тәртібі, қазіргі заманғы ақпараттық-технологияларды қолдану арқылы құқықтық құжаттамаларды жүргізу және есептеу, әкімшелендіру негіздері, іскерлік қарым-қатынас этикасы, экономика және өндірісті, еңбекті ұйымдастыру және басқару, еңбек заңнамасы, өрт қауіпсіздігі талаптары.	Адамдармен қарым-қатынас дағдыларын игеру, қақтығыс жағдайларда шешімнің тиімді тәсілдерін табу, кәсіби білімі мен шеберлігін жетілдіру қабілеті, ақпаратпен жұмыс істеуде заманауи техникалық құралдар мен технологиялар игеру, жоспарлау және жұмыс уақытын ұтымды ұйымдастыру дағдыларының болуы, орындаушылық тәртіпті сақтау және топта жұмыс істеу дағдыларының болуы.
Ф 2	Нормативтік актілерді құқықтық талдау; Қолданыстағы заңнаманы және басқа да құқықтық актілерді түсіндіріп беру, қолдану. Заңдар мен басқа да нормативтік актілерді қолдану. Заңды фактілерді және жағдайларды дұрыс саралау әрекеттері. Құқықтық шешімдерді қабылдау. Заңды іс-әрекеттерді заңға сәйкес нақты істеу.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері, әкімшілік, еңбек, қаржы, салық және өзге де сала заңнамаларын реттейтін әдістемелік материалдар, төрелік жүргізу азаматтық іс жүргізу құқығы, қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері.
Ф 3	Құқық нормаларын жүйелі талдау. Заңнамаларға енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды және жаңа заңдар мен заңға тәуелді актілердің қабылдануын қадағалау	Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің түрлері.
Ф 4	Дауларды шешуде балама тәсілдерді және құқықтық техниканы қолдану. Келіссөздер жүргізу. Ұйымның заңды мүдделерін қорғау желісін және құқықтарын сауатты таңдау және сақтау. Пайда болған дауларды шешудің ұтымды жолдарын іздеу	Әкімшелендіру негіздері, іскерлік қарым-қатынас этикасы, экономика және өндірісті, еңбекті ұйымдастыру және басқару
Ф5	Білімін көрсету (өз көзқарасын дәлелді қорғау, қойылған сұрақтарға жауап беру, қорытынды шығару қабілеті). Кәсіби, жазбаша және ауызша сөйлеу мәдениетін сақтау (қисындылық және анық құрылым, сөз сөйлеу айқындығы және нақты айтушылығы). Талап арыздарын дайындау	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері, әкімшілік, еңбек, қаржы, салық және өзге де сала заңнамаларын реттейтін әдістемелік материалдар, төрелік жүргізу азаматтық іс жүргізу құқығы, қылмыстық іс жүргізу құқығының негіздері.
Ф 6	Шарттық қарым-қатынас нысандарын айқындау. Шарттардың жобаларын қарау. Кәсіпорындарға контрагенттер ұсынатын шарттардың жобаларының заңнамаға сәйкестігін тексеру. Шарттардың жобалары жөнінде келіспеушілікті шешу бойынша шаралар қабылдау. Шарттардың жекелеген түрлеріне нотариаттың куәландыруын қамтамасыз ету. Шарттық жұмыстарды талдау, оны қайта қарау және өзгерту бағдарламаларын әзірлеу; кәсіпорынның құрылымдық бөлімшелерінің шарттық жұмысының жағдайын тексеру.	Қазақстан Республикасының азаматтық кодексі. Шарттарды әзірлеу ережелері және олардың түрлері, шарттарды мемлекеттік тіркеу рәсімі немесе шарттарды әзірлеу жөніндегі қолданыстағы нормативтік құқықтық актілер.

3. «Заң бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Заң бөлімінің/қызметінің басқармасының/департаментінің жұмысын ұйымдастыру. Заңды тұрғыдан сүйемелдеу стратегиясын енгізу және әзірлеу. Жергілікті нормативтік актілерді, корпоративтік құжаттарды әзірлеу.	Қазақстан Республикасының Конституциясы; нормативтік құқықтық актілері; методикалық материалдары және заңды қызметті реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық және басқа да нормативтік құқықтық актілері.	Қызметкерлердің жұмыстарын және оның нәтижелерін әділ бағалау; қол астындағылардың жұмыстарын ынталандыру мүмкіндіктерін пайдалану; мақсаттар мен оған қол жеткізу тәсілдері негізінде өз қызметін ұйымдастыру; жұмыс жағдайын талдау; ағымдағы және қорытынды бақылауды жүзеге асыру; ұйымдастырушылық дағдылар, сарабдал шешімдерді қабылдау және осы шешімдердің ықтимал салдарын бағалау; міндеттерді тиімді шешуге септігін тигізетін іскерлік байланыстарды жолға қою. Кәсіпорынның қызметін бағалау және түзету, өз жұмысының нәтижелеріне жауапкершілік, кәсіби міндеттерді тиімді орындау үшін қажетті ақпарат іздестіру. Кәсіпорын қызметінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалану. Командада жұмыс істеу.
Ф 2	Ұйымда әзірленетін бұйрық, нұсқаулықтардың, ережелердің, стандарттар мен басқа да құқықтық сипаттағы акт жобаларына құқықтық сараптаманы жүзеге асыру; Қолданыстағы заңнаманың бұза отырып шығарылған; Ұйымның қызметінде туындайтын құқықтық мәселелер бойынша қорытындылар әзірлеу	Ұйымның қызметі үшін мәні бар әріптес елдердің заңнамалық негіздері, құқықтық қызмет жөнінде әдістемелік және басқа да материалдар, азаматтық, қаржы, әкімшілік құқық, салық заңнамасы; зейнетақымен қамсыздандыру жөнінде Қазақстан Республикасының заңнамасы
Ф 3	Ұйымда құқықтық жұмыс жөнінде әдістемелік құжаттамамен ұйымдастыруды қамтамасыз ету. Қолданыстағы заңнаманы түсіндіру және қолдану тәртібі. Құрылымдық бөлімшелерге талап – арыз жұмысында құқықтық көмек көрсету, қажетті материалдар әзірлеу, сот және төрелік органдарға беру.	Экономика, еңбекті, өндірісті ұйымдастыру және басқару заңнамасының негіздері; ішкі еңбек тәртібінің ережесін басқару және өндіріс, еңбек заңнамасының негіздері
Ф 4	Дауларды шешуде балама тәсiлдерді қолдану. Келіссөздер жүргізу. Ұйым құқығын және заңды мүдделерді қорғау бағыттағы жақтау және сауатты таңдау. Пайда болған дауларды тиімді шешу жолдарын іздеу.	Келіссөздерді жүргізуді реттейтін заңнамалық және басқа да нормативтік құқықтық актілер
Ф 5	Білімдерімен операция жасау (өз көзқарасын дәлелді қорғау, қойылған сұрақтарға жауап беру қабілеті, қорытынды жасай білу); Кәсіби ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетін сақтау (қисындылық және анық құрылым, сөз сөйлеу айқындығы және қысқа айтушылығы).	Экономика, еңбекті, өндірісті ұйымдастыру және басқару заңнамасының негіздері; ішкі еңбек тәртібінің ережесін басқару және өндіріс, еңбек заңнамасының негіздері
Ф 6	Ұйыммен дайындалған бұйрық, нұсқаулық, ереже, стандарт және басқа да құқықтық сипаттамадағы актілердің жобаларына құқықтық сараптаманы жүзеге асыру. Қолданыстағы шығарылған заңнаманың бұзылуына байланысты, оларды өзгерту немесе жою жөнінде шаралар қолдану. Ұйымда пайда болған құқықтық сұрақтар жөнінде қорытындыларды, сонымен қатар ұйымға түскен пікірлердің акт жобаларын әзірлеуді ұйымдастыру.	Қазақстан Республикасының нормативтік актілерін енгізу және әзірлеу жөнінде заңы қызметінін жұмысын реттейтін Қазақстан Республикасының заңнамалық және басқа да нормативтік құқықтық актілері.
Ф 7	Ұйымда әзірленетін бұйрық, нұсқаулық, ереже, стандарт жобаларына және басқа да құқықтық сипаттағы актілерге құқықтық сараптаманы жүзеге асыру.	Еңбек қорғау және қауіпсіздік бойынша талаптардың сақталуы, өрт қауіпсіздігі және жұмыс орнындағы өндірістік санитария. Еңбекті қорғау және қауіпсіздік саласындағы құқықтары мен міндеттері.

«Заң қызметі» кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № ________________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
12-қосымша

«Өндірісте зертханалық зерттеулер жүргізу саласындағы қызмет»
кәсіби кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Өндірісте зертханалық зерттеулер жүргізу саласындағы қызмет» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды; персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «72.19 Жаратылыс ғылымы мен инженерия саласында өзге зерттеулер мен әзірлемелер»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: өндірісте зертханалық зерттеулерді жүргізу;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
техник-зертханашы;
инженер-зертханашы;
орталық зауыт зертханасының бастығы;
өндіріс зертханасының (өндірісті бақылау жөніндегі) бастығы;
зерттеу зертханасының бастығы.

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Техник-зертханашы»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 4;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 3119 – «Басқа топтарға кірмеген қызметтің физикалық және инженерлік бағыттарының техниктері»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): техник-зертханашы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз етуді, жұмыс орындарын ұтымды ету жөнінде ұсынымдар әзірлеуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Техник-зертханашының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф «Инженер- зертханашы»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2146 – «Химиктер-технологтар, отын, тоқыма және жеңіл өнеркәсіп бұйымдарының, тағам өнімдерінің технологтары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): инженер-зертханашы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
барлық өндірістік және табиғи ресурстардың тиімді пайдаланылуы үшін жүргізілетін зерттеулер мен өндірілетін өнімдердің сапасына бақылау жасауды қамтамасыз етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Инженер-зертханашының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Орталық зауыт зертханасының бастығы»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1222 – «Өнеркәсіпте мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): орталық зауыт зертханасының бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
осы зертхана қызметкерлері жүргізетін зерттеулердің ережелері мен талаптарының сақтауын ұйымдастырып, бақылау жасауды көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Орталық зауыт зертханасы бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Өндіріс зертханасының (өндірісті бақылау
жөніндегі) бастығы»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1222 – «Өнеркәсіпте мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): өндіріс зертханасының (өндірісті бақылау жөніндегі) бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
өндірістік зерттеулердің ережелері мен талаптары сақталуына бақылау жүргізуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Өндіріс зертханасы (өндірісті бақылау жөніндегі) бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Зерттеу зертханасының бастығы»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1222 – «Өнеркәсіпте мамандырылған (өндірістік-пайдалану) бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): зерттеу зертханасының бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
қызметкерлердің зертханалық зерттеулерінің ережелері мен талаптарының сақталуына бақылау жүргізуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары Зерттеу зертханасы бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

11. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұрады.

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

12. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

13. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
14. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

15. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
16. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Өндірісте зертханалық зерттеулер
жүргізу саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің
түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісіне сай мамандардың атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес мамандықтардың атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Жүргізілетін зерттеулер мен шығарылатын өнім сапасын техникалық бақылау	Техник-зертханашы	Техник-зертханашы	4	-
2		Инженер-зертханашы	Инженер-зертханашы	5	-
3		Орталық зауыт зертханасының бастығы	Орталық зауыт зертханасының бастығы	6	-
4		Өндіріс зертханасының (өндірісті бақылау жөніндегі) бастығы	Өндіріс зертханасының бастығы (меңгерушісі)	6	-
5		Зерттеу зертханасының бастығы	Зертхананың меңгерушісі (ғылыми-зерттеу)	6	-

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Өндірісте зертханалық зерттеулер
жүргізу саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Техник-зертханашының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
4 (санаты жоқ)	Орта техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім		Талап етілмейді
4 (II санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша орта техникалық және кәсіби (арнайы орта, орта кәсіби) білім		Санаты жоқ техник лауазымындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл
4 (I санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша орта техникалық және кәсіби (арнайы орта, орта кәсіби) білім		II санаттағы техник зертханашы лауазымындағы жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

2. Ықтимал жұмыс орындары. Инженер-зертханашының еңбек
жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді

3. Ықтимал жұмыс орындары. Орталық зауыт зертханасы бастығының
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын
талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Өндірісті технологиялық дайындау бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

4. Ықтимал жұмыс орындары. Өндіріс зертханасы (өндірісті
бақылау жөніндегі) бастығының еңбек жағдайларына, біліміне және
жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Маман лауазымдарында мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

5. Ықтимал жұмыс орындары. Зерттеу зертханасы бастығының
еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне
қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Маман лауазымдарындағы мамандық бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл

«Өндірісте зертханалық зерттеулер
жүргізу саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Техник-зертханашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф1	Зертханалық талдау мен сынақтарды жүзеге асыру және жүргізу
Ф2	Эксперименталды және зерттеу жұмыстары
Ф3	Жүргізілген сынақтар негізінде есептеулер жасау

Ескертпе: Ф - функция

2. «Инженер-зертханашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Зертханалық талдау мен сынақтарды жүзеге асыру және жүргізу
Ф 2	Эксперименталдық және зерттеу жұмыстары
Ф 3	Жүргізілген сынақтар негізінде есептеулер жасау

3. «Орталық зауыт зертханасының бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ғылыми-зерттеу және эксперименталды жұмыстарды жүргізуді ұйымдастыру
Ф 2	Ғылыми-зерттеу және эксперименталды жұмыстардың нәтижелерін енгізу
Ф 3	Зерттеулер жүргізуді ұйымдастыру және өнім ақауының пайда болу себептері
Ф 4	Өнім сапасын жақсарту және шығаруын көбейту бойынша жұмыстарды ұйымдастыру

4. «Өндіріс зертханасының (өндірісті бақылау жөніндегі)
бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Физикалық-химиялық зерттеулер, сынақтар жүргізуді ұйымдастыру
Ф 2	Лабораториялық бақылаудың жаңа әдістерін өндіріске енгізу және әзірлеу жөнінде жұмысты ұйымдастыру
Ф 3	Өнімді сертификаттау және аттестаттау, жетілдіру жөнінде дайындық жұмыстарын ұйымдастыру
Ф 4	Өндірісті ағымдағы бақылау жөнінде нұсқаулық және әдістеме жасау
Ф 5	Жұмысшылардың жұмыс орнындағы зертханалық жабдықтардың жағдайларын бақылау

5. «Зерттеу зертханасының бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ғылыми-зерттеу жұмыстарын ұйымдастыру
Ф 2	Жаңа технологиялық процестерді енгізуге қатысу
Ф 3	Перспективалық және жылдық тақырыптық жоспарларды әзірлеу
Ф 4	Әзірлемелердің тиімділігін айқындау

«Өндірісте зертханалық зерттеулер
жүргізу саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Техник-зертханашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Қолданыстағы техникалық жағдайларға және стандарттарға сәйкестігін айқындау үшін шикізатты, жартылай дайын өнімдерді, материалдарды, конструкцияларды және дайын өнімді сынау және зерттеулердің басқа да түрлері.	Нормативтік құқықтық актілер және өндірістік технология. Зертхана жабдықтары және оны пайдалану ережелері, шикізатқа, материалдарға және дайын өнімдерге қойылатын техникалық талаптар. Өндірісті технологиялық дайындау, зертханалық бақылау және техникалық құжаттаманы ресімдеу бойынша стандарттар, ережелер, нұсқаулықтар және басшылыққа алынатын өзге де материалдар. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және өндірістің зертханалық бақылауын ұйымдастыру әдістері. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау талаптарын орындау	Белгіленген шеңберде өзгеріп тұруы мүмкін өз қызметтерін ұйымдастыру және басқару. Әлеуметтік міндеттерді іске асыру бойынша әдістер мен құралдарды өз бетінше таңдау қабілетін көрсетеді. Басқалардың жұмысына басшылық ету. Бөлімшелер ішінде ресурстарды бөлуге басшылық ету және қатысу.
Ф 2	Өндірістің және өндірісті зертханалық бақылаудың экономикалық және тиімді әдістерін табу. Технологиялық процестер жасау және оларды зерттеу. Пайдаланылатын материалдарға стандарттар мен техникалық шарттарды енгізу. Өндірістегі ақаулықтың себептерін анықтау немесе мониторингі, оларды жою және алдын алу бойынша ұсыныстар дайындау.	Негізгі технологиялық процесстер және өндірістің режимдері. Зертхана жабдығы және оны пайдалану ережелері. Жүргізілген зертханалық талдау мен сынақтарға техникалық құжаттаманы ресімдеу ережелері.
Ф 3	Сынақтар мен зерттеулердің нәтижелеріне талдау жүргізу және оларды жүйелеу. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және өндірістің зертханалық бақылауын ұйымдастыру.	Ғылыми-зерттеу жұмыстары негізінде талдау жүргізу және өндірістің зертханалық бақылауын ұйымдастыру әдістері

2. «Инженер-зертханашы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Қолданыстағы техникалық жағдайларға және стандарттарға сәйкестігін айқындау үшін шикізатты, жартылай дайын өнімдерді, материалдарды, конструкцияларды және дайын өнімдерді сынау және зерттеудің басқа да түрлері	Қазақстан Республикасының заңнамалары, өзге де нормативтік құқықтық актілері және ғылыми-техникалық қызметке жататын әдістемелік материалдар.	Белгіленген шеңберде өзгеріп тұруы мүмкін өз қызметтерін ұйымдастыру және басқару. Әлеуметтік міндеттерді іске асыру бойынша әдістер мен құралдарды өз бетінше таңдау қабілетін көрсету. Басқалардың жұмысына басшылық ету. Бөлімшелер ішінде ресурстарды бөлуге басшылық ету және қатысу.
Ф 2	Өндірістің және өндірісті зертханалық бақылаудың анағұрлым үнемді және тиімді әдістерін табу. Технологиялық процестерді жасау және оларды зерттеу. Пайдаланылатын материалдарға стандарттар мен техникалық шарттарды енгізу. Өндірістегі ақаулықтың себептерін анықтау немесе мониторинг жүргізу, оларды жою және алдын алу бойынша ұсыныстар дайындау	Есептеуіш техникасының, коммуникация мен байланыстың заманауи құралдары, ұқсас өнімді өндіру технологиясы саласында отандық және шетел ұйымдарының озық тәжірибесі. Экономика, еңбекті ұйымдастыру және басқару негіздері, еңбек заңнамасы. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізінде талдау жүргізу әдістері және өндірістің зертханалық бақылауын ұйымдастыру. Қауіпсіздік техникасы және еңбекті қорғау талаптарын орындау
Ф 3	Сынақтар мен зерттеулерден алынған нәтижелерге талдау жүргізу және оларды жүйелеу. Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және өндірістің зертханалық бақылауын ұйымдастыру	Ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және өндірістің зертханалық бақылауын ұйымдастыру.

3. «Орталық зауыт зертханасының бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Зерттеулер жүргізуді қамтамасыз ету. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының тақырыптық жоспарларын әзірлеу. Ғылыми-зерттеулер мен эксперименталды жұмыстарды жүргізу кезінде құрылымдық бөлімшелердің өзара іс-қимылын ұйымдастыру.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, нормативтік құқықтық актілері және ғылыми техникалық қызметке қатысты әдістемелік материалдар.	Уәждеме және таным белсендiлiгі. Когнитивтi қиындықтарды және білу қабiлетi. Таным процесінде дербестiк, шешімдер қабылдау және оларды бағалау Құндылық бағдары. Сәйкестілік, оқуға, зерттеу қызметіне эмоционалдық қатынасы. Таным процестерін дамыту және оқу дағдылары (жалпы деңгейі және серпіні)
Ф 2	Жүргізілген зерттеулер негізінде технологиялық нұсқаулық, техникалық шарттар мен стандарттарды өзгерту бойынша ұсыныстар әзірлеу.	Қазақстан Республикасының заңнамалық, өзге де нормативтік құқықтық актілері және әзірлемелердің тиімділігін анықтау әдістеріне жататын әдістемелік материалдар; өндірістің технологиясы мен зертханалық бақылау саласында отандық және шетелдік озық тәжірибесі; экономика, өндірісті, еңбекті ұйымдастыру және басқару.
Ф 3	Өндіріске түсетін шикізат, материал, жартылай дайын өнімдер сапасына зертханалық бақылау жүргізуді ұйымдастыру. Жүргізілетін зерттеулер мен сынақтар нәтижелерін талдау және жинақтау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері, өнімді мемлекеттік аттестаттау және сертификаттаудың қолданыстағы жүйесіне қатысты әдістемелік материалдар; ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу және өндірістегі зертханалық бақылауды ұйымдастыру.
Ф 4	Ғылыми-зерттеу және эксперименталды жұмыстардың нәтижелерін, техникалық шарттар мен стандарттарды қолдану. Өлшеудің жаңа әдістерін әзірлеу және шығарылатын өнім мен материалдардың сапасын бағалау. Өндірістік, экологиялық стандарт және норма, техникалық шарттарға шығарылатын өнімнің сәйкестігін анықтау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері, өнім, шикізат, материалдар сапасын бақылау әдістеріне қатысты әдістемелік материалдар; шикізат материалдары мен дайын өнімге қойылатын техникалық талаптар; экологиялық стандарттар мен нормативтер

4. «Өндіріс зертханасының (өндірісті бақылау жөніндегі)
бастығы» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Шикізат, материалдар, жартылай дайын өнімдер және дайын өнім сапасының қолданыстағы стандарттарға, техникалық шарттарға және. экологиялық қауіпсіздік талаптарына сәйкес келуіне химиялық талдаулар, физикалық-химиялық, механикалық сынақтар мен зертханалық бақылауға зерттеулер жүзеге асыру	Қазақстан Республикасының заңнамалары, өзге де нормативтік құқықтық актілері, өндірісті техникалық әзірлеу бойынша әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар, техникалық процестер және өндіріс режимдері. Химиялық талдаулар, физика-химиялық, механикалық сынақ жүргізу және зертханалық бақылауды зерттеу әдістері.	Адамдармен қарым-қатынас жасау дағдыларының болуы. Даулы жағдайларда тиімді шешу тәсілдерін табу. Кәсіби білім және біліктерін жетілдіру қабілеті. Ақпаратпен жұмыс істеуде замануи технологиялар мен құралдарды игеру.
Ф 2	Қолда бар әдістерді жетілдіру, зертханалық бақылаудың жаңа әдістерін енгізу және әзірлеу жөнінде жұмыстарды жүзеге асыру.	Зертхана жабдықтары, оның жұмыс істеу қағидаттары және пайдалану ережесі; ұйымның техникалық даму келешегі; зерттеу жұмыстарын жүргізу әдістері және ұйымдастыру өндірсті зертханалық бақылау жөнінде нұсқамалар және әдістемелер, техникалық жағдайлар стандарттар өнімді мемлекеттік сертификаттау және аттестаттаудың қолданыстағы жүйесі.
Ф 3	Өнімнің жаңа және өзгертілген үлгілерін сынау, техникалық құжаттамаларды келісу. Өнім сапасын қамтамасыз етуді бақылау. Өнімді сертификаттау және аттестаттауда әзірлеу бойынша жұмыстарға қатысу. Еңбек шығынын қысқарту мақсатында өндірісті бақылау бойынша жұмыстың ұйымдастырылуын жақсарту. Нормативтік-техникалық құжаттамаларды және өнім сапасына қойылатын талаптарды жетілдіру.	Ұқсас өнімнің технологиялық өндірісі саласындағы отандық және шетелдік озық тәжірибе; экономика, өндірісті, еңбекті ұйымдастыру және басқару негіздері, есептеу техникасы, коммуникация мен байланыс құралдары.
Ф 4	Жұмыс орындарында экспресс-талдау, зертхана қызметкерлерінің жұмыстарды дұрыс және нақты орындауын бақылау. Бақылау-өлшеу аппаратурасының күйін және жұмысын қадағалау, аппараттарды мемлекеттік мерзімдік тексеруге уақытында беру.	Өндірісті бақылау әдістері мен нұсқаулықтары; техникалық шарттар, өндірісті зертханалық бақылаудың әдістері мен нұсқаулықтары мемлекеттік аттестация және өнімді сертификаттаудың қолданыстағы жүйесі.
Ф 5	Зертханалық жабдықтардың және зертхана қызметкерлерінің жұмыс орындарының жай-күйіне, олардың еңбек қауіпсіздігіне және еңбекті қорғау талаптарына сәйкестігіне бақылауды жүзеге асыру. Зертханалық журналдардың нақты жүргізілуін және талдаулар мен сынақтардың нәтижелерін уақтылы ресімделуін ұйымдастыру.	Өндірісті зертханалық бақылау жөніндегі әдістемелер мен нұсқаулықтар, өндірісті зертханалық бақылау жөніндегі техникалық шарттар, әдістемелер мен нұсқаулықтар; қолданыстағы өнімді мемлекеттік сертификаттау және аттестаттау жүйесі.

5. «Зерттеу зертханасының бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Зерттеу жұмыстарын жүргізу кезінде зерттеулердің, сынақтардың едәуір жетілген әдістерін айқындау.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері, ғылыми-техникалық қызметке қатысты әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар.	Уәждеме және таным белсендiлiгі. Когнитивтi қиындықтарды жеңу білу қабiлетi. Таным процесінде дербестiк, шешімдер қабылдау және оларды бағалау. Құндылық бағдары. Сәйкестілік, оқуға, зерттеу қызметіне эмоционалдық қатынасы. Таным процестерін дамыту және оқу дағдылары (жалпы деңгейі және серпіні)
Ф 2	Отандық және шетелдік үздік сапа стандарттары мен экологиялық қауіпсіздікке сәйкес бәсекеге қабілетті өнім өндіруді қамтамасыз ететін технологиялық процестер мен жабдықтарды қолдану	Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері зерттеулерді жүргізуді, әзірлемелердің экономикалық тиімділігін анықтауды ұйымдастыруға қатысты әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар.
Ф 3	Ұйымда ұқсас шығарылатын өнім өндірісінің технологиясын жетілдіру саласында отандық және шетелдік озық тәжірибені зерттеуді ұйымдастыру	Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері, техникалық құжаттаманы ресімдеу тәртібіне қатысты әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар, зерттеулер жүргізу әдістері және ұйымдастыру, әзірлемелердің экономикалық тиімділігін айқындау, ұқсас өнімдер өндірісінің технологиясы саласында отандық және шетелдік алдыңғы тәжірибе, экономика, өндірісті, еңбекті ұйымдастыру және басқару.
Ф 4	Дайын өнімнің сапасын айқындау, оның қолданыстағы өндірістік стандарттарға және техникалық шарттарға экологиялық стандарттарға және нормативтерге сәйкестігі. Өнімді жасау кезінде жаңа едәуір үнемді, тиімді және қауіпсіз негізгі қосалқы материалдарды қолдану.	Қазақстан Республикасының заңнамалық және нормативтік құқықтық актілері, зерттеулерді жүргізуге ұйымдастыруға қатысты әдістемелік және нормативтік-техникалық материалдар, әзірлемелердің экономикалық тиімділігін айқындау

«Өндірісте зертханалық зерттеулер
жүргізу саласындағы қызмет»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № ________________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________

Қазақстан Республикасы
Еңбек және халықты
әлеуметтік қорғау министрінің
2013 жылғы 31 желтоқсандағы
№ 691 бұйрығына
13-қосымша

«Экономикалық қызмет» кәсіби кәсіби стандарты

1. Жалпы ережелер

1. «Экономикалық қызмет» кәсіби стандарты (бұдан әрі – КС) біліктілік, құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайды және ол мыналарға:
1) еңбек нарығының қазіргі кездегі сұранысына жауап беретін біліктілік талаптарын жаңарту үшін кәсіптік қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеуге;
2) персоналды басқару саласындағы кең ауқымды міндеттерді шешуге (персоналды уәждендіру және ынталандыру жүйелерін, лауазымдық нұсқаулықтарды, персоналды іріктеу, таңдау және аттестаттау, мансапты жоспарлау жүйелерін әзірлеуге);
3) персоналды кәсіпорындарда оқытудың, кәсіби білім берудің барлық деңгейінде білім беру бағдарламаларын қалыптастыруға, сондай-ақ осы бағдарламаларға оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге;
4) кәсіптік даярлыққа бағалау жүргізуге және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растауға арналған.
2. КС негізінде ұйымдардың біліктілік мінездемелері, лауазымдық нұсқаулықтары, үлгілік оқу бағдарламалары, үлгілік оқу жоспарлары, корпоративтік стандарттары әзірленеді.
3. Осы КС мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады:
1) біліктілік – қызметкердің белгілі бір еңбек қызметі түрінің шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайындығы;
2) біліктілік деңгейі – еңбек іс-қимылдарының күрделілігі, стандартты еместігі, жауапкершілігі мен дербестілігі өлшемдеріне қарай сараланатын қызметкерлердің құзыретіне қойылатын талаптар жиынтығы;
3) еңбек функциясы – бизнес-процесс айқындайтын және оларды орындау үшін қажетті құзыреттердің болуын көздейтін еңбек іс-қимылдарының кіріктірілген және салыстырмалы түрде автономды жиынтығын білдіретін еңбек қызметі түрінің құрамдас бөлігі;
4) кәсіби қызмет саласы – ортақ интеграциялық негізі бар (міндетті, объектілері, технологиялары, оның ішінде еңбек құралдары ұқсас немесе жақын) және еңбек функцияларының және оларды орындау үшін құзыреттіліктің ұқсас жиынтығын көздейтін еңбек қызметі саласы түрлерінің жиынтығы;
5) КС – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілік және құзыреттілік деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
6) КС бірлігі – еңбек қызметінің аталған түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде автономды және елеулі болып табылатын нақты еңбек функциясының жан-жақты сипаттамасынан тұратын КС құрылымдық элементі;
7) кәсіп – бұл арнайы дайындық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде туындаған арнайы теориялық білім және практикалық дағдылар кешенін меңгеруді талап ететін еңбек қызметінің түрі;
8) құзыреттілік – еңбек қызметінде білімін, білігі мен тәжірибесін қолдану қабілеті;
9) ұлттық біліктілік шеңбері (бұдан әрі – ҰБШ) – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерін құрылымдық жағынан сипаттау.

2. КС паспорты

4. КС төлқұжаты келесіні анықтайды:
1) экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы):
Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы сыныптауышы (бұдан әрі – 03-2007 ҚР МС) «64.99 Өзге топтарға жатқызылмаған сақтандыру және зейнетақы қорларын қоспағанда, қаржы қызметінің басқа түрлері»;
2) экономикалық қызмет түрінің (кәсіби қызмет саласының) негізгі мақсаты: өндірістік қызметтің рентабельділігін қамтамасыз ету;
3) еңбек қызметінің түрлері, кәсіптері, біліктілік деңгейлері осы КС 1-қосымшада көрсетілген;
5. КС талаптары осы саладағы мынадай кәсіптерге қатысты:
экономистер (жоспарлау жөніндегі, өткізу жөніндегі, материалдық-техникалық жабдықтау жөніндегі, шарт және шағым жөніндегі, еңбек жөніндегі, есептеу (ақпараттық-есептеу) орталығының экономисі);
салықтар мен алымдар жөніндегі консультант;
бас экономист;
жоспарлау-экономика бөлімінің бастығы;
директордың экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасары (коммерциялық директор, вице-президент).

3. Еңбек қызметі түрлерінің (кәсібінің) карточкасы

1-параграф «Экономист»

6. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2441– «Экономистер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): экономист, еңбек жөніндегі экономист, есептеу (ақпараттық-есептеу) орталығының экономисі, материалдық-техникалық жабдықтау жөніндегі экономист (экономист-логистик), өткізу жөніндегі экономист, жоспарлау жөніндегі экономист, шарт және шағым жұмыстары жөніндегі экономист;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ғылыми-зерттеу жұмысын жүргізуді, экономикалық теориялар мен әдіснамаларды жетілдіруді және дамытуды, экономиканы практикалық басқаруды жүзеге асыруды, сондай-ақ экономикалық мәселелер бойынша консультацияны көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Экономистің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

2-параграф « Салықтар мен алымдар жөніндегі консультант»

7. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 5;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 2441– «Экономистер»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары «кәсіп»: салықтар мен алымдар жөніндегі консультант;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
салық заңнамасын қолдану бойынша ұйымдық-құқықтық нысандарға қарамастан жеке тұлғалар әртүрлі экономикалық қызмет түрлері ұйымдарына консультациялық қызметтер көрсетуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Салықтар мен алымдар жөніндегі консультантың еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

3-параграф «Бас экономист»

8. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1231 – «Қаржы-экономикалық және әкімшілік бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): бас экономист;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
бөлімшенің жұмысын бағыттау және үйлестіру, қаржы-экономикалық қатынастарды қалыптастыру, реттеу және әкiмшiлiк мәселелерді шешу жөніндегі тиісті құрылымдық бөлімшелердің (қызметтердің) қызметіне басшылық етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Бас экономистің еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4-параграф «Жоспарлау-экономика бөлімінің бастығы»

9. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 6;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1231- «Қаржы-экономикалық және әкімшілік бөлімшелердің (қызметтердің) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): жоспарлау-экономикалық бөлімінің бастығы;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
ұйым жұмысының ең үлкен тиімділігіне қол жеткізу мақсатымен өндіріс резервтерін анықтау және пайдалану бойынша ұйымда экономикалық жоспарлау бойынша жұмыстарға басшылық етуді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Жоспарлау-экономика бөлімі бастығының еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

5-параграф «Директордың экономикалық мәселелер жөніндегі
орынбасары (коммерциялық директор, вице-президент)»

10. Еңбек қызметі түрінің (кәсібінің) карточкасы мыналардан тұрады:
1) біліктілік деңгейі: ҰБШ бойынша – 7;
2) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік кәсіптер сыныптауышы бойынша базалық топ (бұдан әрі – 01-2005 ҚР МС): 1231 «Қаржы-экономикалық және әкімшілік бөлімшелер (қызметтер) басшылары»;
3) лауазымдардың ықтимал атаулары (кәсіп): директордың экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасары;
4) орындалатын еңбек қызметінің жалпыланған сипаттамасы:
еңбек өнiмдiлiгiн, өндірістің тиiмдiлiгі мен рентабельділігін, шығарылатын өнiмнiң (жұмыстар мен қызметтердің) сапасын арттыруға, оның өзiндiк құнын төмендетуге, еңбек өнiмдiлiгінің өсуін қамтамасыз етуге, материалдық, еңбек және қаржы ресурстарының аз шығындау арқылы ең үлкен нәтижелерге қол жеткізуге бағытталған ұйымның экономикалық қызметін ұйымдастыруды және жетiлдiруді көздейді;
5) ықтимал жұмыс орындары, қызметкердің кәсіби біліміне және оқуына талаптар, біліктілігін дәлелдейтін, сертификаттардың қажеттілігі, практикалық жұмыс тәжірибесіне талаптар, жұмысқа рұқсат берудің ерекше талаптары осы КС 2-қосымшадағы тарауда «Кәсіп бойынша ықтимал жұмыс орындары. Директордың экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасарының (коммерциялық директор, вице-президент) еңбек жағдайына, білімі және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар» келтірілген.

4. КС бірліктерінің тізімі

11. КС бірліктерінің тізімі осы КС 2-қосымшасында көрсетілген және КС бірліктерінің шрифті мен атауынан тұра

5. КС бірліктерінің сипаттамасы

12. КС бірліктерінің сипаттамасы осы КС 4-қосымшасында көрсетілген.

6. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері

13. Кәсіби даярлықты бағалау және мамандардың біліктілігіне сәйкестігін растау саласындағы ұйымдар осы КС негізінде сертификаттар береді.
14. Осы КС негізінде берілетін сертификаттардың түрлері осы КС 3-қосымшада көзделген сертификатты алу үшін игеру қажет болатын КС бірліктерінің тізбесіне сәйкес айқындалады.

7. КС әзірлеушілері, келісу парағы, сараптамасы және тіркеуі

15. КС әзірлеушісі «Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбекті қорғау жөніндегі республикалық ғылыми-зерттеу институты» республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорны болып табылады.
16. КС келісу парағы осы КС 5-қосымшасында көрсетілген.

«Экономикалық қызмет»
кәсіби стандартына
1-қосымша

Біліктілік деңгейлері бойынша еңбек қызметінің түрлері (кәсібі)

Р/с №	Қызмет түрінің атауы	Еңбек нарығының үрдісін ескергендегі кәсіптердің атауы	01-2005 ҚР МС сәйкес кәсіптердің атауы	ҰБШ біліктілік деңгейі	БТБА бойынша разряд
1	Экономикалық қызмет	Экономистер (жоспарлау жөніндегі, өткізу жөніндегі, материалдық-техникалық жабдықтау жөніндегі, шарт және шағым жөніндегі, еңбек жөніндегі, есептеу (ақпараттық-есептеу) орталығының экономисі)	Жоспарлау жөніндегі экономистер, өткізу жөніндегі, материалдық-техникалық жабдықтау жөніндегі экономист, шарт және шағым жөніндегі экономист, еңбек жөніндегі экономист, есептеу (ақпараттық-есептеу) орталығының экономисі	5	-
2		Салықтар мен алымдар жөніндегі консультант	Экономикалық мәселелер жөніндегі консультант	5	-
3		Бас экономист	Бас экономист	6	-
4		Жоспарлау-экономика бөлімінің бастығы	Қаржы-экономика бөлімінің бастығы	6	-
5		Директордың экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасары (коммерциялық директор, вице-президент)	Экономика жөніндегі директор	7	7

Ескертпе: БТБА - Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы

«Экономикалық қызмет»
кәсіби стандартына
2-қосымша

1. Ықтимал жұмыс орындары. Экономистің еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5 (Санаты жоқ)	Тиісті мамандық бойынша жоғарғы (немесе жоғары оқу орнынан кейінгі) білім		Жұмыс тәжірибесі талап етілмейді
	Тиісті мамандық бойынша орта техникалық және кәсіптік (орта арнаулы, орта кәсіптік) білім		I санаттағы техник лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
5 (II санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Санаты жоқ экономист лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
5 (I санаттағы)	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		II санаттағы экономист лауазымында жұмыс тәжірибесі кемінде 2 жыл

2. Ықтимал жұмыс орындары. Салықтар мен алымдар жөніндегі
консультанттың еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
5	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 3 жыл
	Орта техникалық және кәсіптік (орта арнаулы, орта кәсіптік) білім		Мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

3. Ықтимал жұмыс орындары. Бас экономисттің еңбек жағдайларына,
біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Экономика саласындағы басшы лауазымдарда жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

4. Ықтимал жұмыс орындары. Жоспарлау-экономика бөлімі
бастығының еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
6	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Мамандық бойынша жұмыс тәжірибесі кемінде 5 жыл

5. Ықтимал жұмыс орындары. Директордың экономикалық
мәселелер жөніндегі орынбасарының (коммерциялық директор,
вице-президент) еңбек жағдайларына, біліміне және жұмыс
тәжірибесіне қойылатын талаптар

Кәсібі бойынша ықтимал жұмыс орындары (кәсіпорындар, ұйымдар)		Барлық меншік нысанындағы ұйымдар мен кәсіпорындар
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары		-
Жұмысқа рұқсат берудің ерекше жағдайлары		-
ҰБШ біліктілік деңгейі	Кәсіби білім беру мен оқыту деңгейі		Талап етілетін жұмыс тәжірибесі
7	Тиісті мамандық бойынша жоғары (немесе жоғары оқу орнынан кейiнгi) білім		Экономика саласында басшылық лауазымда жұмыстар тәжірибесі кемінде 5 жыл

«Экономикалық қызмет»
кәсіби стандартына
3-қосымша

КС бірліктерінің тізбесі

1. «Экономист» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымның шаруашылық қызметін талдау және еңбек пен өндiрiсті ұйымдастырудың негiзгi көрсеткiштерiн айқындау
Ф 2	Еңбектi ұйымдастырудың тиiмдiлiгiн және өндiрiстiң рентабельділігін арттыру
Ф 3	Ұйымның шаруашылық қызметін жоспарлау
Ф 4	Ұйымның шартты міндеттемелерін ресімдеу
Ф 5	Есептеу техникасы құралдарымен жұмыс істеу

Ескертпе: Ф - функция

2. «Салықтар мен алымдар жөніндегі консультант» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Салық базасын қалыптастыру, салықтар мен алымдар түрлері бойынша жеке және заңды тұлғаларға консультациялық қызметі көрсету
Ф 2	Бухгалтерлік есепті жүргізу және бухгалтерлік есептілікті дайындау бойынша жеке және заңды тұлғаларға консультациялық қызметі көрсету

3. «Бас экономист» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымның экономикалық қызметін жоспарлау және оңтайландыру
Ф 2	Қызметтік-коммуникациялық, басқарушылық, бақылау-бағалау және басқа да әкімшілік функцияларды орындау
Ф 3	Қаржы-экономикалық қатынастарды реттеу әкімшілік мәселерді шешу

4. «Жоспарлау-экономика бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымдағы экономикалық жоспарлау
Ф 2	Ұйымның экономикалық қызметін оңтайландыру
Ф 3	Персоналды басқару

5. «Директордың экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасары
(коммерциялық директор, вице-президент» еңбек қызметінің түрі
(кәсібі)

Шифр	Еңбек функциясының атауы (кәсіби стандарт бірліктері)
Ф 1	Ұйымның экономикалық қызметін жетілдіру, еңбек өнімділігін, өндірістің тиімділігі мен рентабельділігін арттыру
Ф 2	Ұйым қызметінің барлық түрлерін кешенді экономикалық талдау жөніндегі жұмыстарды үйлестіру
Ф 3	Барлық бөлімшелердің қызметіне басшылық ету

«Экономикалық қызмет»
кәсіби стандартына
4-қосымша

КС бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық картасы)

1. «Экономист» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Шаруашылық-қаржы, коммерциялық және өндірістік қызметтерінің бастапқы деректерін дайындау. Өнімді сату көлемдерінің өсімін қамтамасыз ету және пайданы арттыру мақсатында ұйымның (бизнес-жоспарларын) жасау. Шығарылатын өнімді өндіруге және іске асыруға қажетті материалдық, еңбек, қаржы шығындары бойынша есеп. Атқарылатын жұмыстардың тиімділігін айқындау жөніндегі есептерді дайындау. Келіп түсетін ақша қаражаттарын, тауар-материалдық құндылықтарды, негізгі қаражаттарды есепке алу. Бухгалтерлік есептерді есепке алу және есептердің қозғалысы мен жүргізілетін операциялардың уақытылы көрініс табуы. Өндіріс шығынын анықтау, өнімді сату (жұмыстар мен қызметтерді орындау) бойынша шығыстар сметаларын, шаруашылық-қаржы қызметінің нәтижелерін дайындау. Ішкі шаруашылық резервтерді анықтау, өнімнің өзіндік құнын төмендету, шығындар мен өнімсіз шығыстардың алдын алу.	Ұйымның қызметін жоспарлау және есепке алу, талдау жөніндегі басшылыққа алатын материалдар. Перспективалық және жылдық жұмыс жоспарларын әзірлеу әдістері. Қаржы есептілігін дайындау және оларды орындау тәртібі, әдістері. Қолданыстағы стандарттар, шикізатқа, материалдарға, шығарылатын өнімге қойылатын техникалық шарттар. Тұтыну материалдарының, көтерме және бөлшек бағалардың номенклатураларын әзірлеу тәртібі мен әдістері. Ұйымның экономикасына, даму перспективасына және ұйымның стратегиясына қатысты әдістемелік материалдар. Экономикалық қызмет түрінің даму перспективалары, бейін, мамандану және ұйым құрылымының ерекшеліктері	Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Белгіленген біліктілік шеңберінде өз қызметін басқару. Экономикалық міндеттерді іске асыру әдістері мен құралдарын өз бетінше таңдау қабілеті. Бөлiмшелердiң қызметін үйлестiру. Стандартты емес әрекет ету және ойлау қабілеті, ой-өрісі кең адам. Өзін-өзі оқыту және басқаларды оқыту.
Ф 2	Қаржы-экономикалық, әкімшілік және қызметпен байланысты мақсаттарды, міндеттерді айқындау және қою. Сапалы өнімді іске асырудың оңтайлы жолдарын таңдау. Өнім берушілермен шаруашылық байланысты қалыптастыру және кеңейту, жаңа және ең тиімді тауарлар нарығын игеру. Жаңа техника мен технологияны, рационализаторлық ұсыныстар мен өнертабыстарды енгізу. Күтілетін өзгерістер мен экономикалық даму үрдісіне, мониторинг жүргізу және болжау. Материалдық ресурстарды ұтымды пайдалану жөніндегі есептерді дайындау. Өнімді, жұмыстарды, қызметтерді өткізу нарығының жай-күйін талдау және даму перспективалары	Экономикалық талдау және ұйым қызметінің көрсеткіштерін есепке алу әдістері. Жаңа техника мен технологияны енгізудің экономикалық тиімділігін айқындау әдістері. Еңбекті рационализаторлық ұсыныстар мен өнертабыстарды ұйымдастыру ережесi. Қаржы операцияларын және статистикалық есепке алу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру әдістері. Материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын пайдалануға бақылауды жүзеге асыру тәртібі.
Ф 3	Ұйымның өндірістік-шаруашылық қызметінің және әлеуметтік дамуының перспективалық және жылдық жоспарларын дайындау. Ұйымның және оның бөлімшелерінің еңбек және жалақы бойынша перспективалық және жылдық жоспарларын әзірлеу. Еңбекақы қорын және еңбек ресурстарының қажеттілігін ескере отырып жұмысшылардың санын есептеу. Білікті кадрларды дайындау жоспарын жасау. Бухгалтерлік есеп және шаруашылық қызметті талдау. Жоспарлы және қаржы-экономикалық көршеткіштерді ұйымның бөлімшелеріне жеткізу.	Орындалған жұмыстардың көлемін есептеу әдістері. Қызметкерлерге еңбекақы төлеудің және материалдық ынталандырудың қолданыстағы түрлері мен жүйелері. Есептер мен есептеу жұмыстарының құнын айқындау әдістері, экономика және өндірісті ұйымдастыру. Шаруашылықты жүргізу әдістері, есептеу техникасын қолдану мүмкіндіктері.
Ф 4	Тапсырыс берушілер және қосалқы мердігер ұйымдармен мердігерлік шарттарды дайындау. Құрылыс объектілерінің сметалық құжаттамаларын тексеру, есеп құны, орындалған жұмыстарды есепке алу және тапсыру актілерін ресімдеу. Тапсырыс берішіден алынатын сметалық құжаттаманы талдау және сапа туралы қорытындыны дайындау. Ұйымның одан әрі қызметі үшін материалдық ресурстармен қамтамасыз ету. Өнім берушілермен шарттарды дайындау. Өнім берушілерге шағымдану жөнінде материалдар. Шарттардың алынған міндеттемелерді бұзған кездегі қосымша талаптарын дайындау, талаптардың өзгерістерін келісу. Тауарлық өнімнің өзіндік құнын айқындау, өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру жөніндегі шарттарды әзірлеу.	Тапсырыс берушілермен шарт жасау үшін материалдарды ресімдеу тәртібі, жинаудың техникалық құралдары. Өндіріс экономикасының процесі, шикізат, материалдар, өндірістік қорларының нормативтері. Материалдарға өтінімдерді дайындау тәртібі, өнім берушілермен жасау. Ақпаратты өңдеу жөніндегі жұмыс бағдарламалары, нұсқаулықтар, макеттер мен басқа да басшылыққа алатын материалдар. Ұйымның және оның бөлімшелерінің өндірістік-шаруашылық қызметінің көрсеткіштерін экономикалық талдау әдістері. Жаңа техникамен технологияны енгізудің экономикалық тиімділігін айқындау әдістері.
Ф 5	Әртүрлі типтегі тапсырмалар бойынша ақпаратты өңдеуді механикаландыру және автоматтандыру жобаларын дайындау. Ақпараттық технология жүйелерін қолдану арқылы есептерді дайындау. Техникалық құралдарды іріктеу, ақпаратты жинақтау, беру және өңдеу. Қажетті негіздемелерді ескере отырып ала материалдық ресурстарға өтінімдер мен есептерді дайындау. Сыныптау жүйесін қалыптастыру және техникалық-экономикалық ақпаратты кодтау.	Ақпаратты механикалық өңдеуді жобалау және бағдарламалау негіздері. Ақпаратты техникалық жеткізгіштердің негізгі түрлері, сыныптау жүйесі. Ақпаратты техникалық жеткізгіштермен жұмыс. Есептер мен есептеу жұмыстарының құнын айқындау әдістері. Экономика және өндіріс технологиясының, есептеу техникасы құралдарының коммуникациялар мен байланыс негіздері.

2. «Салықтар мен алымдар жөніндегі консультант» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Жеке және заңды тұлғалардың қызмет ерекшелігіне сай салық салудың оңтайлы нұсқаларын әзiрлеу. Жеке және заңды тұлғаларға салық салуды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді қолдануды түсіндіру. Салықтар мен алымдарды дұрыс есептеудің және толық төлеудің нұсқауларын әзірлеу. Әртүрлі санаттағы салық төлеушілер мен алымдарды төлеушілерге жеңілдіктер туралы нормативтік құқықтық актілерді қолдану. Салық төлеушiнiң құжаттарына құқықтық сараптама жүргізу. Салық салуға байланысты заңдарға және басқа да нормативтік құқықтық актілерге енгізілген өзгерістер мен толықтыруларға мониторинг жүргізу.	Жеке және заңды тұлғаларға салық салуды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер. Ұйымдар мен жеке тұлғалардың кәсіпкерлік және басқа да қызметіне қатысты әдістемелік материалдар. Перспективалық және жылдық жұмыс жоспарларын әзірлеу әдістері, олардың орындалуы туралы есептілікті дайындау тәртібі. Ақпаратты техникалық жеткізгіштермен жұмыс істеу. Сыныптау жүйесі және техникалық-экономикалық ақпаратты кодтау. Жоспарлы-есеп құжаттамасы жедел және статистикалық есеп пен есептемелікті ұйымдастыру негіздері.	Сандарды, күндерді есте сақтау. Карым-қатынасқа икемділік. Қоршаған жағдайға тез қалыптасу шеберлігі. Өз жұмысының нәтижелеріне жауаптылық. Командада жұмыс істеу, әріптестермен, басшылармен, клиенттермен тиімді қарым-қатынаста болу. Белгіленген біліктілік шеңберінде өз қызметін басқару Жұмыс нәтижелеріне жауаптылық, мамандарға консультация беру. Ұйымның корпоративтік мәдениетіне адалдық. Салық туралы жаңа және күрделі мәселелерді қарауға дайындығы
Ф 2	Жеке және заңды тұлғаларға бухгалтерлік есепті жүргізу және бухгалтерлік есептілікті дайындау бойынша консультациялық қызмет көрсету.	Салықтарды дұрыс және уақтылы төлемеуге байланысты қателердің алдын алу. Салық органдарының және олардың лауазымды адамдарының әрекеттеріне шағымдану тәртібін айқындау Міндеттемелерді тоқтату үшін азаматтық-құқықтық жауапкершілікті айқындау. Салықтар мен алымдарды есептеу және төлеу тәртібін оларды төлеу көздеріне қолдану. Салық төлеушілердің құқықтары мен міндеттері мәселелері бойынша бухгалтерлік есепті жүргізуді және бухгалтерлік есептілікті дайындауды бақылау.

3. «Бас экономист» еңбек қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Ұйымның қаржы-экономикалық және әкімшілік қызметімен байланысты, мақсаттарды, міндеттерді айқындау және қою. Ұйым қызметінің экономикалық көрсеткіштерін жоспарлау, олардың жоғары деңгейге жету негізділігі. Ұйымның өндірістік, қаржылық және коммерциялық қызметінің орта мерзімді, ұзақ мерзімді және кешенді жоспарларын (бизнес-жоспарлар) дайындау. Еңбек өнімділігін өндіріс тиімділігін және арттыру бойынша ұсыныстар дайындау, шаруашылық дербестікті нығайту. Ұйымның даму перспективаларын айқындау, зерттеулерді үйлестіру.	Ұйымдардың қызметін жоспарлау, есепке алу және талдау жөніндегі басшылыққа алатын материалдар. Перспективалық және жылдық жұмыс жоспарларын әзірлеу әдістері. Жоспарлардың орындалуы туралы есептілікті дайындаудың тәртібі мен кезектілігі. Ақпаратты техникалық жеткізгіштермен жұмыс істеу ережесi. Сыныптау жүйесі және техникалық-экономикалық ақпаратты кодтау. Тұтыну материалдарының номенклатурасы, жабдықтау және қойма операцияларының есепке алуды ұйымдастыру.	Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Командада жұмыс істеу, әріптестермен, басшылармен, клиенттермен тиімді қарым-қатынаста болу. Белгіленген біліктілік шеңберінде өз қызметін ұйымдастыру және басқару. Экономикалық міндеттерді іске асыру әдістері мен құралдарын өз бетінше таңдау қабілеті. Ұйымдар қызметінің нәтижелілігіне қол жеткізу мақсатында өндіріс резервтерін пайдалана білу қабілеті.
Ф 2	Мазмұны бойынша туыс міндеттерді орындаудың оңтайлы жолдарын таңдау. Материалдық, еңбек және қаржы ресурстарын үнемдеу тәртібін сақтау жөніндегі жұмысқа басшылық ету және ұйымдастыру. Қолданбалы бағдарламалар жобаларын, алгоритмдері мен пакеттерін пайдалану. Тауар өнімдерінің сметалық калькуляциясын ресімдеу, нарықтық конъюктура ескерілген шығарылатын өнімнің көтерме және бөлшек бағалары, жұмыстар (қызметтерге) тарифі.	Жеке және заңды тұлғаларға салық салуды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер. Ұйымның және жеке тұлғалардың кәсіпкерлік және басқа да қызметіне қатысты әдістемелік материалдар. Жоспарлы ақпаратты өңдеу жүйесінің экономикалық негіздемесі.
Ф 3	Салық органдарының және олардың лауазымды адамдардың іс-әрекетіне шағымдану тәртібі. Салық заңнамасының мониторингі және өнімді іске асыру, шығындар мен өнімсіз шығыстарды жою амалдары. Өнім берушілердің шарттық міндеттерді орындауын, келіп түсетін материалдар мен материалдық ресурстар түрлерінің саны мен сапасын, басқа да бақылау.	Бухгалтерлік есепті жүргізу және бухгалтерлік есептілікті дайындау тәртібі. Салық есебін жүргізу және салық есептілігін дайындау. Салықтық тексерулерді жүргізу, қортындылар, өзгерістер. Азаматтық-құқықтық шарттарды ресімдеу және тоқтату ережесі.

4. «Жоспарлау-экономика бөлімінің бастығы» еңбек қызметінің
түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Қаржы-экономика қызметінің мақсаттары мен міндеттерін қою. Материалдық және еңбек шығындарының прогрессивті жоспарлы техникалық-экономикалық нормативтерін әзірлеу. Жоспарлы және каржы-экономикалық көрсеткіштерді ұйымның бөлімшелеріне жеткізу. Жүйеленген жоспарлы құжаттамаларды экономикалық стандарттарды әзірлеу. Жоспарлы және есепті ақпаратты өңдеудің механикаланған және автоматтандырылған құралдарын енгізу. Шаруашылық қызметке бейімдеу мақсатында ұйымның стратегиясын әзірлеу. Шаруашылық қызметтің нәтижелерін есепке алу және талдау жөніндегі ұтымды есеп құжаттамасын әзірлеу.	Ұйымдардың қызметін жоспарлау, есепке алу және талдау жөніндегі басшылыққа алатын материалдар. Перспективалық және жылдық жұмыс жоспарларын әзірлеу әдістері. Жоспарлардың орындалуы туралы есептілікті дайындаудың тәртібі мен кезектілігі. Ақпаратты техникалық жеткізгіштермен жұмыс істеу ережесi. Ұйым экономикасына қатысты әдістемелік материалдар. Ішкі және сыртқы экономикалық жағдайларды есепке алу мақсатында нарық жағдайларындағы басқару жүйесi. Ұйымның стратегиясы мен даму перспективалары. Өндірістік-шаруашылық қызметтін есепке алу және талдау жұмыстарына әдістемелік басшылық ету және ұйымдастыру.	Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық. Командада жұмыс істеу, әріптестермен, басшылармен, клиенттермен тиімді қарым-қатынаста болу. Өзгеру мүмкін, белгіленген біліктілік шеңберінде өзінің және бағынысты қызметкерлердің қызметін ұйымдастыру және басқару. Қарым-қатынасқа икемділік. Қоршаған жағдайға тез бағдарлану шеберлігі. Экономикалық міндеттерді орындау іске асыру жөніндегі әдістер құралдарды мен таңдаудағы дербестілік. Ой-өрісі кең адам, әрекет ету және ойлау қабілеті.
Ф 2	Өндірістің есептік бағаларын бөлу. Тауар өнімінің сметалық калькуляциясын сауатты және негізді қолдану. Күрделі қаржы салымдарын, материалдық еңбек және қаржы ресурстары, тиімді пайдалану жөніндегі іс-шараларды әзірлеу. Өнімдерді өндіруге іске асыруға және шығындарды төмендету жөніндегі жобаларды дайындау. Қойылған мақсат мен міндеттерді іске асырудың оңтайлы жолдарды мен құралдарын таңдау. Ұйымның шығарылатын өнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру. Салық есебін жүргізу, салық есептілігін дайындау. Өндірістің рентабельділігін арттыру және шығындар мен шығыстарды жою.	Жеке және заңды тұлғаларға салық салуды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер. Ұйымдар мен жеке тұлғалардың қызметіне кәсіпкерлік және басқа да қатысты әдістемелік материалдар. Бухгалтерлік есепті жүргізу және бухгалтерлік есептілікті дайындау тәртібі. Салық тексерулерді жүргізу, қортындыларды беру, азаматтық-құқықтық шарттарды өзгерту, ресімдеу және тоқтату негіздері. Нарықтық экономика жағдайларында ұйымның экономикалық қызметін ұтымды ұйымдастырудың отандық және шетелдік тәжірибесі.
Ф 3	Білікті кадрларды даярлау жоспарын жасау. Өндіріс мамандарын даярлау және қайта даярлау жөніндегі жоспарларды жасау. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру жөніндегі іс-шараларды қалыптастыру. Персоналдың біліктілігін арттыру жөніндегі шығармашылық ынтымақтастық туралы шарт жасасу.	Еңбек заңнамасының негiзiдері. Жаңа техника мен технологияны енгізудің экономикалық тиімділігін айқындау әдістері. Ұйым кадрларының біліктілігін арттыру жөніндегі басшылыққа алатын материалдар. Мамандардың экономикалық білім деңгейін арттыру жөніндегі нормативтік құқықтық актілер.

5. «Директордың экономикалық мәселелер жөніндегі орынбасары
(коммерциялық директор, вице-президент)» еңбек
қызметінің түрі (кәсібі)

Шифр	Біліктері мен дағдылары	Білімі	Жеке және кәсіби құзыреттері
Ф 1	Экономикалық жұмысты талдау, өндіріс резервтерін анықтау және пайдалану. Жаңа техника мен технологияны енгізу, еңбекті ұйымдастыруды жетілдіру. Күрделі қаржы салымдарының, рационализаторлық ұсыныстар мен өнертабыстардың экономикалық тимділігін есептеу. Өндірістің тиімділігі мен рентабельділігін, шығарылатын өнімнің (жұмыс және қызмет) сапасын арттыру үшін өндіріс резервтерін жұмылдыру. Ғылым мен техниканың жетістіктерін, өндірісті және еңбекті ұйымдастыруды ескере отырып материалдық және еңбек шығындарының прогрессивті техникалық – экономикалық нормативтерін әзірлеу. Ұйымның өндірістік-шаруашылық және әлеуметтік қызметтерінің жоспарларын әзірлеу және бекіту.	Экономикалық қызмет жөніндегі нормативтік құқықтық актілер. Ұйымдардағы экономикалық жұмысты ұйымдастыру жөніндегі әдістемелік материалдар. Ұйымның техникалық және экономикалық даму перспективалары ұйымның өндірстік қуаттары. Ұйымның өнімін өндіру технологисының негіздері. Экономикалық жұмысты ұйымдастыру және жетілдіру саласындағы отандық және шетелдік ғылым жетістіктері.	Белгіленген біліктілік шеңберінде өзінің қызметін және бөлімшелердің қызметін ұйымдастыру және басқару. Экономикалық міндеттерді іске асыру жөніндегі әдістер мен құралдарды өз бетінше таңдау қабілеті. Өзінің жұмыс нәтижелеріне жауаптылық, өзін-өзі оқыту және басқаларды оқыту. Ұжымдық жұмыстың нәтижелеріне жауаптылық. Жоғары біліктілік және ұйымдастырушылық және рационализаторлық қабілеттері. Ой - өрісі кең, стандартты емес әрекет ету және ойлау қабілеті.
Ф 2	Нарықтық конъюнктура бұйымдар ассортиментін байқау. Жаңа тауарларды және белгілі тауарлар түрлерін иеленіп алу мүмкіндігін анықтау мақсатындағы негіздер. Материалдық, еңбек және қаржы ресурстары бойынша шығындарды төмендету. Өндірстің тиімділігін және еңбек өнімділігін арттыру мақсатында басқару, еңбек және өндірісті ұйымдастыруды жетілдіру. Ұйымның экономикалық жауапкершілігі және шаруашылық дербестілікті нығайту. Ұйымда қабылданған есепті, тіркелу және жобалау тиімді үлгілерін әзірлеу. Нарық конъюнктурасының ерекшелігі	Өнертабыс, рационалдау ұсыныс, технология, техника, өнімнің жаңа түрлерін енгізуден тиімді экономикалық есептеу тәртібі. Қаржы, еңбек, материалдық шығын нормативтерін әзірлеу тәртібі. Экономикалық атқару әдістерінің рөлін арттыру, жетілдіру және енгізу бойынша жұмыс ұйымы және әдістемелік басқару. Өндіріс ұйымын жетілдіру, техниканың дамуына бағытталған экономикалық бақылау шаралар әдістері
Ф 3	Негізделген қажетті дәлел және есептеулермен жоспарларды әзірлеу жөнінде жұмыстарды үйлестіру. Экономикалық ғылым жетістіктерін практикаға енгізу жөнінде шараларды қамтамасыз ету. Экономика саласында ғылыми зерттеу нәтижелерін тәжірибеде қолдану жөнінде ұсыныстарды әзірлеу. Өнертабыстық ұсыныстар және өнертабыстар негізінде өнімнің жаңа түрлерін шығару. Басқа ұйымдар және ұйым жұмыстарының көрсеткішін салыстырмалы талдау жүргізу. Экономикалық және техникалық даму болашағы, ұйымның құрылмдық ерекшелігі, мамандыру және бейім негіздемесі.	Отандық және шетелдік ғылым, техника жетістігі, шаруашылық шарттарды орындау және қорытындылау тәртібі. Еңбек заңнамасы, iшкi еңбек тәртiбiнiң ережесi. Өндірістің экономикалық қызметін басқару және еңбекті ұйымдастырудың негізі. Өндірістік қызметті басқару және еңбек жағдайларын жақсарту негiзі. Ұйымдарда экономикалық жұмыстарды ұйымдастыру жөнінде әдістемелік материалдар.

«Экономикалық қызмет»
кәсіби стандартына
5-қосымша

Келісу парағы

Р/с №	Ұйымның атауы	Келісілген күні
1	Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
2	Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
3	Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігі
4	Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
5	Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлігі
6	Қазақстан Республикасы Мұнай және газ министрлігі
7	Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі
8	Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
9	Қазақстан Республикасы Өңірлік даму министрлігі
10	Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі
11	Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
12	Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігі
13	Қазақстан Республикасы Қоршаған орта және су ресурстары министрлігі
14	Қазақстан Республикасы Ұлттық ғарыш агенттігі
15	Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
16	Қазақстан Республикасы Статистика агенттігі
17	Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасы
18	Қазақстан Республикасы Кәсіподақтар федерациясы

Осы КС ______________________________________________________________
____________________________________________________________ тіркелді
КС тізіліміне енгізілді, тіркеу № ________________________,
Хат (хаттама) № ___________ Күні ___________________