ИПС "Әділет"

Сноска. Утратил силу приказом Министра по инвестициям и развитию РК от 14.06.2017 № 345 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В соответствии с пунктом 2 статьи 35 Закона Республики Казахстан "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан.

2. Комитету гражданской авиации Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан (Сейдахметов Б.К.) обеспечить:

1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) пункта 2 настоящего приказа.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра по инвестициям и развитию
Республики Казахстан	Ж. Касымбек

"СОГЛАСОВАН"

Министр энергетики

Республики Казахстан

_________________ В. Школьник

24 апреля 2015 года

Утверждены
приказом исполняющего
обязанности Министра
по инвестициям и развитию
Республики Казахстан
от 26 марта 2015 года № 346

Правила
метеорологического обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан
1. Общие положения

1. Правила метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 2 статьи 35 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" (далее - Закон), а также на основании международных стандартов и рекомендуемой практики Международной гражданской авиации (далее – ИКАО) в области метеорологического обеспечения, изложенных в приложении 3 к Конвенции о международной гражданской авиации и Техническом регламенте Всемирной метеорологической организации (далее – ВМО).

2. Основные определения и термины, используемые в настоящих Правилах:

1) абсолютная высота (сокращенная аббревиатура на английском языке ALT (далее – ALT) – расстояние по вертикали от среднего уровня моря (сокращенная аббревиатура на английском языке MSL (далее - MSL) до уровня, точки или объекта, принятого за точку;

2) авиационная фиксированная служба (сокращенная аббревиатура на английском языке AFS (далее – AFS) – служба электросвязи между определенными фиксированными пунктами, предназначенная, главным образом, для обеспечения безопасности аэронавигации, а также регулярности, эффективности и экономичности воздушных сообщений;

3) сеть авиационной фиксированной электросвязи (сокращенная аббревиатура на английском языке AFTN (далее - AFTN) - всемирная система авиационных фиксированных цепей, являющаяся частью авиационной фиксированной службы и предусматривающая обмен сообщениями и (или) цифровыми данными между авиационными фиксированными станциями с аналогичными или совместимыми связными характеристиками;

4) авиационные работы – специализированные операции, выполняемые эксплуатантом с применением гражданских воздушных судов в интересах других физических и (или) юридических лиц;

5) авиационная метеорологическая станция – станция, предназначенная для проведения наблюдений и составления метеорологических сводок, подлежащих использованию в международной аэронавигации;

6) авиационный пользователь – эксплуатанты, члены летного экипажа, органы обслуживания воздушного движения, органы поисково-спасательной службы, администрации аэропортов и другие организации, физические и (или) юридические лица, использующие метеорологическую информацию в авиационных целях;

7) автоматическое зависимое наблюдение (сокращенная аббревиатура на английском языке ADS (далее - ADS) – метод наблюдения, в соответствии с которым воздушные суда автоматически представляют по линии передачи данных информацию, полученную от бортовых навигационных систем и систем определения местоположения, включая опознавательный индекс воздушного судна, данные о его местоположении в четырех измерениях и, при необходимости, дополнительные данные;

8) аспекты человеческого фактора – принципы, применимые к процессам проектирования, сертификации, подготовки кадров, эксплуатационной деятельности и технического обслуживания в авиации и нацеленные на обеспечение безопасного взаимодействия между человеком и другими компонентами системы посредством надлежащего учета возможностей человека;

9) всемирная система зональных прогнозов (далее – ВСЗП) – всемирная система, обеспечивающая представление в единообразной стандартизированной форме авиационных метеорологических прогнозов по маршруту всемирными центрами зональных прогнозов;

10) всемирный центр зональных прогнозов (далее – ВЦЗП) – метеорологический центр, предназначенный для подготовки и рассылки непосредственно государствам прогнозов особых явлений погоды, высотных прогнозов в цифровой форме в мировом масштабе, используя соответствующие возможности авиационной фиксированной службы;

11) превышение – расстояние по вертикали от среднего уровня моря до точки или уровня земной поверхности или связанного с ней объекта;

12) правила полетов по приборам (далее – ППП) – правила, предусматривающие выполнение полетов по пилотажно-навигационным приборам при обязательном контроле со стороны органов обслуживания воздушного движения и обеспечение ими установленных интервалов эшелонирования между воздушными судами;

13) сборник аэронавигационной информации (сокращенная аббревиатура на английском языке AIP (далее – AIP) – выпущенная или санкционированная государством публикация, которая содержит долгосрочную аэронавигационную информацию, имеющую важное значение для аэронавигации;

14) Соответствующий полномочный орган обслуживания воздушного движения - назначенный государством соответствующий полномочный орган, на который возложена ответственность за обеспечение обслуживания воздушного движения в пределах данного воздушного пространства;

15) аэродром – определенный участок земной или водной поверхности (включая здания, сооружения и оборудование), предназначенный полностью или частично для прибытия, отправления и движения по этой поверхности воздушных судов;

16) район аэродрома – воздушное пространство над аэродромом и прилегающей к нему местности в установленных границах в горизонтальной и вертикальной плоскости;

17) аэродромный диспетчерский пункт - орган, предназначенный для обеспечения диспетчерского обслуживания аэродромного движения;

18) контрольная точка аэродрома - точка, определяющая географическое местоположение аэродрома;

19) превышение аэродрома – абсолютная высота наивысшей точки взлетно-посадочной полосы (самой высокой точки посадочной площади);

20) аэродромная климатологическая таблица – таблица, содержащая статистические данные о результатах наблюдения за одним или несколькими метеорологическими элементами на аэродроме;

21) аэродромная климатологическая сводка – краткое изложение результатов наблюдения за определенными метеорологическими элементами на аэродроме, основанное на статистических данных;

22) аэродромный метеорологический орган – орган, который предназначен для метеорологического обеспечения международной аэронавигации на аэродроме;

23) воздушное судно – любой аппарат, поддерживаемый в атмосфере за счет его взаимодействия с воздухом, исключая взаимодействие с воздухом, отраженным от земной поверхности;

24) наблюдение с борта воздушного судна – оценка одного или нескольких метеорологических элементов, произведенная на борту воздушного судна, находящегося в полете;

25) командир воздушного судна – пилот, назначенный эксплуатантом или, в случае авиации общего назначения, владельцем воздушного судна выполнять обязанности командира и отвечать за безопасное выполнение полета;

26) орган обслуживания воздушного движения – общий термин, означающий в соответствующих случаях орган диспетчерского обслуживания воздушного движения, центр полетной информации или пункт сбора донесений, касающихся обслуживания воздушного движения;

27) воздушная трасса – воздушное пространство в виде коридора, предназначенное для полетов воздушных судов и оборудованное аэронавигационными устройствами;

28) преобладающая видимость – наибольшее значение видимости, наблюдаемой в соответствии с определением термина "видимость", которое достигается в пределах половины линии горизонта либо в пределах половины поверхности аэродрома. Обозреваемое пространство может включать в себя смежные или несмежные секторы.

Это значение может определяться людьми, ведущими наблюдение, и/или с помощью инструментальных систем. В тех случаях, когда приборы установлены, они используются для наилучшей оценки преобладающей видимости;

29) высотная карта – метеорологическая карта для определенной высотной поверхности или атмосферного слоя;

30) прогноз (погоды) – описание метеорологических условий, ожидаемых в определенный момент или период времени в определенной зоне, или части воздушного пространства;

31) прогностическая карта – графическое изображение на карте прогноза, определенного(ых) метеорологического(их) элемента(ов) на определенный момент или период времени для определенной поверхности или части воздушного пространства;

32) донесение с борта (воздушного судна) – донесение с борта воздушного судна, находящегося в полете, которое составлено в соответствии с требованиями в отношении сообщения данных о местоположении, ходе выполнения полета и (или) метеорологических условиях;

33) брифинг (англ. Briefing, от brief – краткий) – предполетное информационно-консультативное обслуживание летных экипажей воздушных судов;

34) уровень - общий термин, относящийся к положению в вертикальной плоскости находящегося в полете воздушного судна и означающий в соответствующих случаях относительную высоту, абсолютную высоту или эшелон полета;

35) диспетчерский район – контролируемое воздушное пространство, простирающееся вверх от установленной над земной поверхностью границы;

36) необорудованная взлетно-посадочная полоса – взлетно-посадочная полоса, предназначенная для воздушных судов, выполняющих визуальный заход на посадку;

37) местность равнинная – местность с относительными превышениями рельефа до 200 метров в радиусе 25 километров;

38) диспетчерский пункт подхода (далее – ДПП) – орган, предназначенный для обеспечения диспетчерского обслуживания контролируемых полетов воздушных судов, прибывающих на один или несколько аэродромов или вылетающих с них;

39) консультативный центр по вулканическому пеплу (сокращенная аббревиатура на английском языке VAAC (далее – VAAC) – метеорологический центр, назначенный в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением для предоставления консультативной информации органам метеорологического слежения, районным диспетчерским центрам, центрам полетной информации, ВЦЗП и международным банкам ОРМЕТ относительно горизонтальной и вертикальной мощности и прогнозируемого перемещения вулканического пепла в атмосфере после вулканических извержений;

40) местная воздушная линия (далее – MBЛ) – коридор в нижнем воздушном пространстве, ограниченный по высоте и ширине и предназначенный для выполнения полетов воздушных судов;

41) инцидент – любое событие, кроме авиационного происшествия, связанное с использованием воздушного судна, которое влияет или могло бы повлиять на безопасность эксплуатации;

42) консультация – обсуждение с метеорологом или другим специалистом фактических и (или) ожидаемых метеорологических условий, связанных с выполнением полета (обсуждение включает ответы на вопросы);

43) зона приземления – участок взлетно-посадочной полосы за ее порогом, предназначенный для первого касания взлетно-посадочной полосы приземляющимися самолетами;

44) запасной аэродром – аэродром, куда может следовать воздушное судно в том случае, если невозможно или нецелесообразно следовать до аэродрома намеченной посадки или производить на нем посадку, на котором имеются необходимые виды и средства обслуживания, соответствующие техническим характеристикам воздушного судна, и который находится в рабочем состоянии в ожидаемое время использования.

Запасной аэродром при взлете – аэродром, на котором воздушное судно сможет произвести посадку, если в этом возникает необходимость вскоре после взлета и не представляется возможным использовать аэродром вылета.

Запасной аэродром на маршруте – аэродром, на котором воздушное судно сможет произвести посадку в том случае, если во время полета по маршруту оказалось, что необходимо уйти на запасной аэродром.

Запасной аэродром пункта назначения – аэродром, на котором сможет произвести посадку воздушное судно в том случае, если невозможно или нецелесообразно производить посадку на аэродроме намеченной посадки;

45) видимость - видимость для авиационных целей представляет собой наибольшую из следующих величин:

наибольшее расстояние, на котором можно различить и опознать черный объект приемлемых размеров, расположенный вблизи земли, при его наблюдении на светлом фоне (a);

наибольшее расстояние, на котором можно различить и опознать огни силой света около 1000 кд на неосвещенном фоне (b).

Эти два расстояния имеют различные значения в воздухе с заданным коэффициентом поглощения, причем последнее (b) зависит от освещенности фона, а первое (а) характеризуется метеорологической оптической дальностью видимости (MOR);

46) крейсерский эшелон – эшелон, выдерживаемый в течение значительной части полета;

47) сложные метеорологические условия – условия, при которых метеорологическая видимость составляет 2000 метров и менее и (или) высота нижней границы облаков 200 метров и ниже при их общем количестве более двух октантов;

48) пункт передачи донесения – определенный географический ориентир, относительно которого может быть сообщено местоположение воздушного судна;

49) метеорологическая информация – метеорологическая сводка, анализ, прогноз и любое другое сообщение, касающиеся фактических или ожидаемых метеорологических условий;

50) метеорологическое наблюдение – оценка одного или нескольких метеорологических элементов;

51) репрезентативность метеорологических наблюдений – характерность (показательность) метеорологических данных для состояния атмосферы, определяемых (измеряемых) на аэродроме;

52) метеорологический бюллетень – текст, включающий метеорологическую информацию под соответствующим заголовком;

53) метеорологическая сводка – сообщение о результатах наблюдений за метеорологическими условиями, относящимися к определенному времени и месту;

54) метеорологический орган "Поставщик МЕТ обслуживания" - орган, предназначенный для метеорологического обеспечения международной аэронавигации;

55) метеорологический спутник - искусственный спутник Земли, проводящий метеорологические наблюдения и передающий результаты этих наблюдений на Землю;

56) метеорологический полномочный орган – полномочный орган, осуществляющий метеорологическое обеспечение международной аэронавигации или организующий такое обеспечение от имени договаривающегося государства;

57) инструктаж - устная консультация по фактическим и/или ожидаемым метеорологическим условиям;

58) октант – восьмая часть небесного свода;

59) орография – описание различных элементов рельефа (хребтов, возвышенностей, котловин и тому подобное) и их классификация по внешним признакам вне зависимости от происхождения;

60) турбулентное движение среды – это такое состояние потока, при котором, характеризующие его величины испытывают случайные изменения во времени и в пространстве, такие, что можно определить их статистические типичные средние характеристики;

61) эксплуатант – физическое или юридическое лицо, занимающееся эксплуатацией гражданских воздушных судов или предлагающее свои услуги в этой области;

62) радиовещательная передача ATIS (сокращенная аббревиатура на английском языке ATIS (далее – ATIS) – регулярная радиовещательная передача, предназначенная для оперативного обеспечения экипажей воздушных судов в районе аэродрома необходимой метеорологической и полетной информацией;

63) репрезентативные наблюдения – наблюдения, в максимальной степени свободные от местных влияний и характеризующие состояние атмосферы в большом районе, наблюдения показательные для общего синоптического положения;

64) относительная высота – расстояние по вертикали от указанного исходного уровня до уровня, точки или объекта, принятого за точку;

65) управление качеством - методы и виды деятельности оперативного характера, используемые для выполнения требований к качеству (ИСО 9000*);

66) общее руководство качеством - те аспекты общей функции управления, которые определяют политику в области качества, цели и ответственность, а также осуществляют их с помощью таких средств, как планирование качества, управление качеством, обеспечение качества и улучшение качества, в рамках системы качества (ИСО 9000*);

67) обеспечение качества – все планируемые и систематически осуществляемые виды деятельности в рамках системы качества, а также подтверждаемые как необходимые для создания достаточной уверенности в том, что объект будет выполнять требования к качеству (ИСО 9000*);

68) минимальная абсолютная высота в секторе – наименьшая абсолютная высота, которая может быть использована и которая будет обеспечивать минимальный запас высоты 300 метров (1000 футов) над всеми объектами, находящимися в секторе круга радиусом 46 км (25 морских миль), в центре которого расположено радионавигационное средство;

69) стандартная изобарическая поверхность – изобарическая поверхность, используемая во всемирном масштабе для графического представления и анализа атмосферных условий;

70) горный аэродром – аэродром, расположенный на местности с пересеченным рельефом и относительными превышениями 500 метров и более в радиусе 25 километров от контрольной точки аэродрома (далее – КТА), а также аэродром, расположенный на высоте 1000 метров и более над уровнем моря;

71) местность холмистая – местность с относительным превышением рельефа от 200 до 500 метров в радиусе 25 километров;

72) местность горная – местность с пересеченным рельефом и относительными превышениями 500 метров и более в радиусе 25 километров, а также местность с превышением над уровнем моря 2000 метров и более;

73) видимость вертикальная – максимальное расстояние от поверхности земли до уровня, с которого вертикально вниз видны объекты на земной поверхности;

74) тропический циклон - общий термин для обозначения не фронтального циклона синоптического масштаба, зарождающегося в океане тропической или субтропической зоны с выраженной конвективной и развитой циклонической циркуляцией приземного ветра;

75) консультативный центр по тропическим циклонам – метеорологический центр, назначенный в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением для предоставления консультативной информации органам метеорологического слежения, ВЦЗП и международным банкам ОРМЕТ относительно местонахождения, прогнозируемого направления и скорости с перемещения, давления в центре и максимального приземного ветра тропического циклона;

76) турбулентность – движение воздуха, при котором воздушные частицы совершают неустановившееся беспорядочное перемещение по сложным траекториям. В атмосфере турбулентное движение обычно характеризуется наличием вихрей различных размеров, перемещающихся с различной скоростью в общем (среднем) воздушном потоке. Вихревой характер движения воздуха обуславливает наличие в турбулентной зоне знакопеременных пульсаций скорости ветра, в том числе пульсаций вертикальной составляющей ветра, оказывающих существенное влияние на полет воздушного судна;

77) аэродром временный – аэродром, предназначенный для обеспечения полетов воздушных судов в определенный период года и не имеющий стационарных сооружений и оборудования, но подлежащий учету и регистрации в установленном порядке;

78) район полетной информации (далее – РПИ) – воздушное пространство определенных размеров, в пределах которого обеспечиваются полетное информационное обслуживание и аварийное оповещение;

79) центр полетной информации - орган, предназначенный для обеспечения полетно-информационного обслуживания и аварийного оповещения;

80) летное поле – часть аэродрома, на которой расположены одна или несколько летных полос, рулежные дорожки, перроны и площадки специального назначения;

81) руководство полетами - осуществление полномочий в отношении начала, продолжения или окончания полета, а также изменения маршрута в интересах безопасности воздушного судна, регулярности и эффективности полета;

82) план полета – документ установленной формы, содержащий определенные сведения о намеченном полете или части полета воздушного судна, предоставляемые пилотом, экипажем или эксплуатантом органам обслуживания воздушного движения и (или) управления воздушным движением;

83) взлетно-посадочная полоса (далее – ВПП) – определенный прямоугольный участок сухопутного аэродрома, подготовленный для посадки и взлета воздушных судов;

84) дальность видимости на ВПП (сокращенная аббревиатура на английском языке RVR) - расстояние, в пределах которого пилот воздушного судна, находящегося на осевой линии ВПП, может видеть маркировочные знаки на поверхности ВПП или огни, ограничивающие ВПП или обозначающую ее осевую линию;

85) порог взлетно-посадочной полосы – начало участка ВПП, которая может использоваться для посадки;

86) безопасная высота полета – минимально допустимая высота полета, гарантирующая воздушное судно от столкновения с земной (водной) поверхностью или препятствиями на ней;

87) полетная документация – написанные от руки или отпечатанные документы, в том числе карты или формы, которые содержат метеорологическую информацию для полета;

88) облако, значимое для полетов – облако с нижней границей на высоте 1 500 метров (5 000 фут) или ниже наибольшей минимальной высоты в секторе в зависимости оттого, что больше, или кучево-дождевое облако или башенкообразное кучевое облако на любой высоте;

89) член летного экипажа - имеющий свидетельство член экипажа, на которого возложены обязанности, связанные с управлением воздушным судном в течение служебного полетного времени;

90) эшелон полета – поверхность постоянного атмосферного давления, отнесенная к установленной величине давления 1013,2 гектопаскаля (гПа) и отстоящая от других таких поверхностей на величину установленных интервалов давления.

Барометрический высотомер, градуированный в соответствии со стандартной атмосферой:

при установке на QNH будет показывать абсолютную высоту;

при установке на QFE будет показывать относительную высоту над опорной точкой QFE;

при установке на давление 1013,2 (гПа) может использоваться для указания эшелонов полета.

Термины "относительная высота" и "абсолютная высота", означают приборные, а не геометрические относительные и абсолютные высоты;

91) данные в узлах регулярной сетки в цифровой форме – обработанные на электронной вычислительной машине метеорологические данные для группы равномерно расположенных на карте точек, предназначенные для передачи от одной метеорологической электронной вычислительной машины другой в кодовой форме, пригодной для использования в автоматизированных системах;

92) прогноз ориентировочный – прогноз, составленный по аэросиноптическим материалам при отсутствии исходной метеорологической информации;

93) правила визуальных полетов (далее – ПВП) – правила, при которых соблюдаются установленные интервалы между воздушными судами и другими материальными объектами в воздухе путем визуального наблюдения пилотом за воздушной обстановкой;

94) координационный центр поиска и спасания - орган, несущий ответственность за обеспечение эффективной организации работы поисково-спасательной службы и за координацию проведения поисково-спасательных операций в пределах района поиска и спасания;

95) орган поисково-спасательной службы - общий термин, означающий при различных обстоятельствах координационный центр поиска и спасания, вспомогательный центр поиска и спасания или пост аварийного оповещения;

96) информация AIRMET (аббревиатура на английском языке AIRMET (далее – AIRMET) – выпускаемая органом метеорологического слежения информация о фактическом или ожидаемом возникновении определенных явлений погоды по маршруту полета, которые могут повлиять на безопасность полетов на малых высотах, и которые не были включены в прогноз, составленный для полетов на малых высотах в соответствующем районе полетной информации или его субрайоне;

97) зональный прогноз (аббревиатура на английском языке GAMET (далее – GAMET) – прогноз, составляемый открытым текстом с сокращениями для полетов на малых высотах, применительно к району полетной информации или его субрайону аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, и передаваемый аэродромным метеорологическим органам соседних районов полетной информации по соглашению с метеорологическим полномочным органом;

98) информация ОРМЕТ – данные наблюдений и прогнозы, используемые для обеспечения полетов воздушных судов;

99) информация SIGMET (аббревиатура на английском языке SIGMET (далее – SIGMET) – информация о фактическом или ожидаемом возникновении определенных явлений погоды по маршруту полета, которые могут повлиять на безопасность полетов воздушных судов, выпускаемая метеорологическим органом слежения;

100) давление на аэродроме QFE (аббревиатура на английском языке QFE (далее – QFE) – атмосферное давление в миллиметрах ртутного столба (далее – мм.рт. ст.) или гектопаскалях (далее – гПа) на уровне порога ВПП;

101) давление QNH (аббревиатура на английском языке QNH (далее – QNH) – атмосферное давление в гектопаскалях, приведенное к среднему уровню моря для стандартной атмосферы;

102) VOLMET- метеорологическая информация для воздушных судов, находящихся в полете.

Линия передачи данных VOLMET (D-VOLMET). Предоставление текущих регулярных метеорологических сводок по аэродрому (METAR) и специальных метеорологических сводок по аэродрому (SPECI), прогнозов по аэродрому (TAF), информации SIGMET, специальных донесений с борта и, при наличии, сообщений AIRMET по линии передачи данных.

Радиовещательная передача VOLMET. Предоставление в соответствующих случаях текущих сводок METAR, SPECI, прогнозов TAF и информации SIGMET посредством непрерывной и повторяющейся речевой радиопередачи.

2. Организация метеорологического обеспечения
гражданской авиации Республики Казахстан
Параграф 1. Цель, определение и предоставление
метеорологического обеспечения

3. Целью метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан является содействие безопасному, регулярному и эффективному выполнению полетов, которая достигается путем снабжения эксплуатантов, членов летного экипажа, органов обслуживания воздушного движения (далее – ОВД), органов поисково-спасательной службы, администрации аэропортов и других органов, связанных с выполнением и обеспечением полетов, метеорологической информацией, необходимой для выполнения их функций.

4. Организацию представления метеорологического обслуживания международной аэронавигации осуществляет метеорологический полномочный орган.

5. Метеорологический полномочный орган организует метеорологическое обеспечение для снабжения пользователей: эксплуатантов, членов летного экипажа, органов ОВД, поисково-спасательных служб, администраций аэропортов и других органов, связанных с осуществлением или обеспечением полетов, метеорологической информацией, необходимой для выполнения их функций.

6. Метеорологический полномочный орган организует деятельность аэродромных метеорологических органов в соответствии с требованиями настоящих Правил в отношении предоставления метеорологического обслуживания для удовлетворения потребностей авиационных пользователей.

7. Метеорологический полномочный орган проводит консультации с эксплуатантами, органами ОВД и другими службами гражданской авиации по вопросам организации метеорологического обеспечения.

8. Метеорологическим полномочным органом обеспечивается соблюдение требований ВМО к квалификации и подготовке персонала, осуществляющего метеорологическое обеспечение гражданской авиации.

9. Метеорологический полномочный орган осуществляет методическое руководство деятельностью всех аэродромных метеорологических органов.

10. Метеорологический полномочный орган обеспечивает соблюдение аэродромными метеорологическими органами высокого качества наблюдений и правильного функционирование приборов и средств отображения метеорологической информации.

11. Контроль и надзор за предоставлением метеорологического обеспечения полетов в сфере гражданской авиации, а также проверку деятельности и качества предоставляемых услуг осуществляет уполномоченный орган в сфере гражданской авиации в соответствии с пп.31 п.1 ст.14 Закона.

12. Между сторонами, представляющими и использующими метеорологическую информацию, по вопросам, имеющим значение для предоставления метеорологического обслуживания авиационных пользователей, поддерживается постоянная связь.

13. Официальными данными о фактической и прогностической погоде на аэродроме, на основании которых принимаются решения на вылет, взлет и посадку воздушных судов, являются данные, представленные аэродромным метеорологическим органом.

14. Метеорологическое обеспечение авиационных пользователей на конкретном аэродроме осуществляется аэродромным метеорологическим органом, в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме, утвержденной аэродромным метеорологическим органом и согласованной с органами ОВД и администрацией аэропорта, которая разрабатывается по типовой схеме инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме, согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

Параграф 2. Управление качеством метеорологической информации

15. Метеорологический полномочный орган обеспечивает разработку и внедрение организованной надлежащим образом системы качества, которая включает правила, процессы и ресурсы, необходимые для осуществления общего руководства качеством метеорологической информации, предоставляемой пользователям.

16. Система качества, предусмотренная пунктом 15 настоящих Правил, должна соответствовать стандартам обеспечения качества серии 9000 Международной организации по стандартизации (ИСО) и быть сертифицирована уполномоченным органом в области системы управления качества.

17. Система качества должна отвечать установленным требованиям национальных и международных документов, регламентирующих метеорологическое обслуживание международной аэронавигации.

18. Система качества должна гарантировать пользователям, что предоставляемая метеорологическая информация отвечает установленным требованиям, касающимся географической и пространственной зоны ее действия, формата и содержания, времени и частоты выпуска и срока действия информации, а также точности измерений, наблюдений и прогнозов. В том случае, когда система качества показывает, что подлежащая предоставлению пользователям метеорологическая информация не отвечает установленным требованиям, и отсутствуют соответствующие автоматические процедуры коррекции ошибок, такая информация не должна предоставляться пользователям, если это не санкционировано отправителем.

19. Система качества должна предусматривать процедуры проверки и подтверждения и средства контроля соблюдения предписанных графиков передачи отдельных сообщений и/или бюллетеней, подлежащих обмену, а также сроков их представления для передачи. Система качества должна быть способной обнаруживать чрезмерное время прохождения полученных сообщений и бюллетеней.

20. Метеорологический полномочный орган осуществляет подтверждение соответствия применяемой системы качества путем организации внутреннего и внешнего аудита.

21. Метеорологический полномочный орган определяет и принимает необходимые меры для устранения причины обнаруженного несоответствия стандартам качества ИСО 9000:2000.

Параграф 3. Уведомления, требуемые от пользователей

22. Эксплуатант, нуждающийся в метеорологическом обеспечении или изменении характера метеорологического обеспечения, уведомляет об этом метеорологический полномочный орган или соответствующие аэродромные метеорологические органы. Минимальный срок уведомления устанавливается по соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом.

23. Метеорологический полномочный орган уведомляется эксплуатантом в случаях если:

1) планируются открытие новых маршрутов или выполнение новых видов полетов;

2) расписание регулярных рейсов вносятся изменения длительного характера;

3) планируются другие изменения, влияющие на характер метеорологического обеспечения.

В уведомлении содержатся все сведения, необходимые метеорологическому органу для планирования соответствующих изменений.

24. Эксплуатанты или члены летного экипажа уведомляют аэродромный метеорологический орган в следующих случаях:

1) о расписании полетов;

2) при планировании выполнения нерегулярных рейсов;

3) при задержке рейсов, выполнении их раньше назначенного времени или отмене.

25. Уведомление об отдельных рейсах, направляемое аэродромному метеорологическому органу, содержит следующую информацию (в случае регулярных рейсов, по соглашению между аэродромным метеорологическим органом и эксплуатантом, вся эта информация или ее часть не указываются):

1) аэропорт вылета и расчетное время вылета;

2) пункт назначения и расчетное время прибытия;

3) заданный маршрут полета и расчетное время прибытия на промежуточный (ые) аэродром (ы) и вылета с него (них);

4) необходимые запасные аэродромы, взятые из соответствующего перечня, содержащегося в региональном аэронавигационном плане;

5) крейсерский эшелон;

6) тип полета (по правилам визуальных полетов или полетов по приборам);

7) тип метеорологической информации, требующейся для представления члену летного экипажа (полетная документация или консультация);

8) время проведения консультации и (или) представления полетной документации.

Параграф 4. Информация ВЦЗП

26. ВСЗП обеспечивает метеорологический полномочный орган и других потребителей глобальными авиационными прогнозами метеорологических условий на маршруте в цифровой форме с помощью всеобъемлющей взаимосвязанной, всемирной и единообразной системы в рентабельной форме с использованием преимуществ, обеспечиваемых внедряемыми технологиями.

27. Метеорологический полномочный орган обеспечивает аэродромным метеорологическим органам доступ к продукции, распространяемой в рамках ВСЗП: от ВЦЗП и (или) региональных центров зональных прогнозов (далее - РЦЗП).

28. ВЦЗП в рамках системы зональных прогнозов:

1) подготавливает в узлах регулярной сетки для всех требуемых уровней глобальные прогнозы:

кучево-дождевых облаков;

обледенения;

турбулентности;

ветра на высотах;

температуры и влажности на высотах;

геопотенциальной абсолютной высоты эшелонов полета;

высоты тропопаузы в единицах эшелона полета и температуры тропопаузы;

направления и скорости максимального ветра и его высоты в единицах эшелона полета;

2) подготавливает глобальные прогнозы особых явлений погоды (SIGWX) в цифровой форме;

3) рассылает прогнозы, указанные в подпунктах 1) и 2) данного пункта, в цифровой форме метеорологическому полномочному органу и другим пользователям;

4) принимает информацию об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу от своего соответствующего регионального специализированного метеорологического центра ВМО, в целях включения этой информации в прогнозы SIGWX (особые явления погоды (сокращенная аббревиатура на английском языке SIGWX (далее - SIGWX);

5) устанавливает и поддерживает контакты с VAAC для обмена информацией о вулканической деятельности с целью координации включения информации о вулканических извержениях в прогнозы SIGWX.

29. Глобальные прогнозы ВЦЗП метеорологических условий представляют собой прогнозы для всех требуемых уровней:

1) ветра на высотах;

2) температуры и влажности воздуха на высотах;

3) геопотенциальной абсолютной высоты эшелонов полета;

4) высоты тропопаузы в единицах эшелона полета и температуры тропопаузы;

5) направления и скорости максимального ветра и его высоты в единицах эшелона полета;

6) прогнозы особых явлений погоды (SIGWX) в цифровой форме.

30. Аэродромные метеорологические органы, используя данные ВСЗП в кодовой форме BUFR, немедленно уведомляют соответствующий ВЦЗП о тех случаях, когда применительно к подготовленным ВЦЗП прогнозам SIGWX выявляются или сообщаются значительные расхождения, касающиеся:

1) обледенения, турбулентности, кучево-дождевых облаков, которые являются скрытыми, частыми, маскированными или происходят вдоль линии шквала, и песчаных бурь/пыльных бурь;

2) вулканических извержений или выброса радиоактивных материалов в атмосферу, имеющих значение для производства полетов воздушных судов.

ВЦЗП, принимающий сообщение, направляет составителю подтверждение о его приеме совместно с кратким замечанием относительно сводки и любых предпринятых действиях, используя средства связи, аналогичные применявшимся составителем.

Параграф 5. Аэродромные метеорологические органы.
Органы метеорологического слежения

31. К аэродромным метеорологическим органам относятся:

1) авиационный метеорологический центр (далее - АМЦ);

2) авиационные метеорологические станции (далее - АМСГ) с синоптической частью;

3) авиационные метеорологические станции (АМСГ) без синоптической части.

32. Аэродромный метеорологический орган выполняет по мере необходимости для удовлетворения потребностей, связанных с производством полетов в районе аэродрома, следующие функции:

1) составляет и (или) получает прогнозы и прочую соответствующую информации для полетов, которые он обеспечивает;

2) составляет и (или) получает прогнозы местных метеорологических условий;

3) производит постоянное наблюдение за метеорологическими условиями в районе аэродромов, для которых составляются прогнозы;

4) проводит инструктажи, консультации и представляет полетную документацию членам летного экипажа и (или) другому персоналу, связанному с производством полетов;

5) снабжает авиационных потребителей прочей метеорологической информацией;

6) производит показ имеющейся метеорологической информации;

7) обменивается метеорологической информацией с другими метеорологическими органами.

33. АМЦ и АМСГ с синоптической частью выполняют следующие функции:

1) проводят постоянные наблюдения за метеорологическими условиями на аэродроме;

2) составляют прогнозы погоды и предупреждения по аэродрому, маршрутам и районам полетов и по аэродромам с АМСГ без синоптической части;

3) проводят инструктажи, консультации и представляют полетную документацию экипажам воздушных судов и другим авиационным потребителям, связанным с производством полетов;

4) осуществляют обмен оперативными метеорологическими данными (информацией OPMET) в соответствии с предписанными адресами и установленным графиком;

5) обучают и инструктируют авиационный персонал, привлеченный к производству метеорологических наблюдений на неклассифицируемых и временных аэродромах и посадочных площадках;

7) проводят сбор авиационной климатологической информации по району аэродрома и составляют аэродромные климатологические сводки, аэродромные климатологические таблицы и климатические описания аэродрома;

8) представляют экипажам информацию о вулканической деятельности или облаках вулканического пепла, если таковая имеется;

9) выпускают предупреждения по воздушным трассам, проходящим через район ответственности соответствующих органов ОВД;

10) выпускают информацию SIGMET;

11) следят за метеорологическими условиями, влияющими на выполнение полетов в районе ответственности соответствующих органов ОВД.

34. АМСГ без синоптической части выполняют следующие функции:

1) проводят наблюдения за метеорологическими условиями на аэродроме и обеспечивают передачу результатов наблюдений авиационным потребителям;

2) представляют авиационным потребителям сводки погоды, прогнозы и предупреждения по аэродромам и маршрутам (районам) полетов, получаемые от других аэродромных метеорологических органов.

35. При выполнении своих функций аэродромные метеорологические органы используют информацию: прогнозы ветра, температуры и влажности воздуха на высотах, направления, скорости и высоты максимального ветра, высоты и температуры тропопаузы, а также прогнозы особых явлений погоды в цифровой форме, получаемую от прогностических центров Всемирной системы зональных прогнозов, а также международных банков метеорологических данных.

36. Для аэродромов, не имеющих аэродромных метеорологических органов, или РПИ, режим работы которых не совпадает с режимом работы аэродромного метеорологического органа:

1) метеорологический полномочный орган назначает один или несколько аэродромных метеорологических органов для представления по мере необходимости метеорологической информации;

2) метеорологический полномочный орган и аэронавигационная организация определяют способы снабжения соответствующих аэродромов, органов ОВД такой информацией.

37. Метеорологическое обеспечение на аэродромах, не имеющих аэродромных метеорологических органов, осуществляется следующим образом:

1) метеорологические наблюдения производятся авиационным персоналом аэродрома, прошедшим специальную подготовку и допущенным к таким наблюдениям;

2) прогнозы, предупреждения и другая информация представляются ближайшим аэродромным метеорологическим органом, назначенным по согласованию между метеорологическим полномочным органом и пользователями метеорологической информации данного аэродрома. Для передачи метеорологической информации используются имеющиеся средства связи.

38. Аэродромные метеорологические органы АМЦ и АМСГ обеспечивают:

1) качество метеорологического обеспечения полетов воздушных судов авиационных пользователей;

2) качество наблюдений за метеорологическими элементами и явлениями погоды и своевременность передачи этих сведений на диспетчерские пункты службы движения, аэропорта и радиоканалы вещания (VOLMET и ATIS);

3) правильность оформления выдаваемой экипажам воздушных судов метеорологической документации и информации;

4) четкое ведение оперативной и учетной документации;

5) правильность оформления и своевременность подачи метеорологических телеграмм на узлы связи;

6) исправное техническое состояние метеорологических приборов, установок.

39. Дежурная смена аэродромного метеорологического органа подчиняется в оперативном отношении руководителю полетов (старшему смены) органа ОВД по вопросам, связанным с обеспечением безопасности полетов.

40. Для метеорологического обеспечения органов ОВД в пределах РПИ или диспетчерского района органов ОВД метеорологический полномочный орган назначает соответственно орган метеорологического слежения.

41. Функции органов метеорологического слежения выполняют аэродромные метеорологические органы, назначенные метеорологическим полномочным органом.

42. Для метеорологического обеспечения полетов в пределах РПИ аэродромный метеорологический орган (орган метеорологического слежения) обеспечивает следующие функции:

1) постоянно следит за метеорологическими условиями, влияющими на выполнение полетов в пределах района ответственности;

2) подготавливает информацию SIGMET и другую информацию по району ответственности;

3) снабжает информацией SIGMET и, по мере необходимости, прочей метеорологической информацией соответствующие органы ОВД;

4) распространение информации SIGMET другим аэродромным метеорологическим органам;

5) в случаях, предусмотренных региональным аэронавигационным соглашением:

подготовку информации AIRMET по району, за который несет ответственность;

снабжение информацией AIRMET соответствующего органа ОВД;

распространение информации AIRMET другим аэродромным метеорологическим органам;

6) снабжение районного органа ОВД (по согласованию) информацией об облаке вулканического пепла, по которому еще не было выпущено сообщение SIGMET;

7) снабжение районного органа ОВД (по согласованию) получаемой информацией о выбросе радиоактивных материалов в атмосферу в районе, за которым осуществляется слежение, или в соседних районах. Эта информация содержит данные о местоположении, дате и времени выброса и прогнозируемой территории движения радиоактивных материалов.

43. Границы района, в пределах которого аэродромному метеорологическому органу надлежит вести слежение, должны насколько это практически возможно, совпадать с границами РПИ или комбинации РПИ и (или) диспетчерских районов.

3. Метеорологические наблюдения и сводки
Параграф 1. Общие требования к организации метеорологических наблюдений

44. Метеорологический полномочный орган создает на аэродромах авиационные метеорологические станции. Авиационная метеорологическая станция представляет собой отдельную станцию или размещается вместе с синоптической станцией.

45. Авиационные метеорологические станции проводят регулярные наблюдения через фиксированные промежутки времени. При определенных изменениях приземного ветра, видимости, дальности на ВПП, текущей погоды, облачности и (или) температуры воздуха, регулярные наблюдения на аэродромах дополняются специальными наблюдениями.

46. Наблюдения проводятся на пунктах, расположенных и оборудованных с целью обеспечения представления данных, характерных для рабочих участков летного поля. При этом с места визуальных наблюдений за видимостью и явлениями погоды обеспечивается полный обзор летного поля.

47. Наблюдения являются основой для составления сводок, подлежащих распространению на аэродроме и за его пределами.

48. Уполномоченный орган в сфере гражданской авиации организует достаточно частое инспектирование авиационных метеорологических станций с тем, чтобы обеспечить высокое качество наблюдений и правильное функционирование приборов и их индикаторов, их установку и резервирование.

49. В связи с изменчивостью метеорологических элементов в пространстве и во времени, несовершенством методики наблюдения и определения некоторых элементов получатель сводки рассматривает конкретное значение любого указанного в сводке элемента только как максимально приближенное к действительным условиям, имевшим место в момент наблюдений.

50. На неклассифицируемых и временных аэродромах и посадочных площадках, где нет метеорологических органов, наблюдения за погодой обеспечивают специалисты авиационных пользователей, прошедшие подготовку и получившие допуск к производству наблюдений и эксплуатации метеорологического оборудования.

51. Для обеспечения полетов вертолетов наблюдения на морских судах и буровых платформах проводят специалисты, прошедшие необходимую подготовку.

52. На аэродромах с ВПП, предназначенными для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям I, II и III ИКАО, устанавливаются автоматизированные контрольно-измерительные системы и дистанционные индикаторы показаний приземного ветра, видимости, дальности видимости на ВПП, высоты нижней границы облаков, температуры воздуха и точки росы и атмосферного давления.

53. Эти устройства представляют собой комплексную автоматическую систему получения, обработки, распространения и отображения в реальном времени метеорологических параметров, влияющих на взлет и посадку воздушных судов.

54. При использовании комплексных автоматизированных систем обеспечивается возможность ручного ввода данных наблюдений за метеорологическими элементами, которые не определяются с помощью автоматизированных систем.

55. В тех случаях, когда автоматическое оборудование входит в состав комплексной полуавтоматической системы наблюдений, данные, отображение которых передается местным органам ОВД, являются составной частью данных, имеющихся у местного органа метеорологической службы, и отображаются параллельно с ними. При отображении каждый метеорологический элемент сопровождается соответствующим обозначением пунктов, для которых данный элемент является репрезентативным.

56. Между полномочным метеорологическим органом и соответствующим полномочным органом ОВД заключается соглашение, которое кроме всего прочего, предусматривает:

1) обеспечение наличия в органах обслуживания воздушного движения дисплеев для отображения информации комплексных автоматических систем;

2) калибровку и техническое обслуживание этих дисплеев/приборов;

3) использование этих дисплеев/приборов персоналом органов обслуживания воздушного движения;

4) по мере и в случае необходимости, предоставление данных дополнительных визуальных наблюдений (например, за метеорологическими явлениями, влияющими на выполнение полета в зонах начального набора высоты и захода на посадку), если (и когда) таковые выполняются персоналом органов обслуживания воздушного движения для обновления или дополнения информации, предоставленной метеорологической станцией;

5) предоставление метеорологической информации, получаемой с борта воздушных судов, совершающих взлет или посадку (например, о сдвиге ветра);

6) предоставление (при наличии), метеорологической информации, получаемой с помощью наземного метеорологического радиолокатора.

Параграф 2. Регулярные и специальные наблюдения и сводки

57. Регулярные наблюдения на аэродромах ведутся ежедневно в круглосуточном режиме, такие наблюдения проводятся с интервалом в 1 час, в период полетов через 30 минут. На других авиационных метеорологических станциях наблюдения проводятся в соответствии с указаниями полномочного метеорологического органа и с учетом требований, налагаемых органами ОВД и производством полетов.

58. Регулярные наблюдения на неклассифицируемых и временных аэродромах и посадочных площадках, по согласованию с авиационными пользователями проводятся через 1 час, независимо от наличия полетов.

59. На аэродромах, не работающих в круглосуточном режиме, наблюдения проводятся только в период полетов. Регулярные сводки погоды (аббревиатура на английском языке METAR, далее - METAR) выпускаются до возобновления полетов на аэродроме в соответствии с указанием метеорологического полномочного органа и учетом требований, налагаемых органами ОВД и производством полетов.

60. Сводки о результатах регулярных наблюдений выпускаются в виде:

1) местных регулярных сводок, распространяемых только на аэродроме составления сводки (предназначены для прибывающих и вылетающих воздушных судов, радиовещательных передач ATIS или сообщений D-ATIS);

2) сводок METAR, распространяемых за пределами аэродрома составления сводки (предназначены для планирования полетов, радиовещательных передач VOLMET или сообщений D-VOLMET).

61. Метеорологическая информация, предназначенная для передачи на диспетчерские пункты района аэродрома (РА), радиовещательные передачи ATIS и сообщения D-ATIS берется из местных метеорологических регулярных или специальных сводок.

Метеорологическая информация, предназначенная для передачи на диспетчерские пункты района ОВД (РОВД) радиовещательные передачи VOLMET и сообщения D- VOLMET берется из сводок METAR или SPESI.

При устной передаче и в радиовещательных передачах метеорологическая информация передается открытым текстом с принятыми сокращениями в терминологии кода METAR.

62. Специальные наблюдения проводятся в дополнение к регулярным наблюдениям. Перечень критериев для проведения специальных наблюдений составляется метеорологическим полномочным органом по согласованию с органом ОВД, эксплуатантами и другими заинтересованными сторонами.

63. На аэродромах, не работающих в круглосуточном режиме, при необходимости, выпускаются специальные метеорологические cводки (сокращенная аббревиатура на английском языке SPECI (далее - SPECI) после возобновления выпуска сводок METAR.

64. Сводки о результатах специальных наблюдений выпускаются в виде:

1) местных специальных сводок - только для распространения на аэродроме составления сводки (предназначены для прибывающих и вылетающих воздушных судов);

2) сводок SPECI - для распространения за пределами аэродрома составления сводки (предназначены для планирования полетов, радиовещательных передач VOLMET или сообщений D-VOLMET).

65. Перечень критериев для выпуска местных специальных сводок включает:

1) величины, наиболее близко соответствуют эксплуатационным минимумам эксплуатантов, использующих данный аэродром;

2) величины, удовлетворяющие другим местным требованиям органов ОВД и эксплуатантов;

3) пороговые значения температуры воздуха (определяются для каждого конкретного аэродрома);

4) имеющуюся дополнительную информацию, касающуюся возникновения в зонах захода на посадку и набора высоты особых метеорологических условий, в частности, о местонахождении кучево-дождевых облаков или грозы, умеренной или сильной турбулентности, сдвига ветра, града, сильного фронтального шквала, умеренного или сильного обледенения, замерзающих осадков, сильных горных волн, пыльной и песчаной бури, низовой метели, воронкообразных облаков (торнадо или водяных смерчей);

5) величины, которые являются критериями для составления сводок SPECI.

66. Сводки SPECI выпускаются при соответствии изменений следующим критериям:

1) среднее направление приземного ветра изменилось на 60 градусов или более по сравнению с направлением, указанным в последней сводке, при чем средняя скорость до и (или) после изменения составляет 5 м/с (10уз) или более;

2) средняя скорость приземного ветра изменилась на 5 м/с (10уз) или более по сравнению со скоростью, указанной в последней сводке;

3) величина отклонения от средней скорости приземного ветра (порывы) возросла на 5 м/с (10 уз) или более по сравнению с величиной, указанной в последней сводке, причем средняя скорость до и (или) после изменения составляет 8 м/с или более;

4) изменения ветра превышают важные в эксплуатационном отношении значения.

Предельные величины устанавливаются метеорологическим полномочным органом в консультации с аэронавигационной организацией и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:

потребуют смены используемой (ых) ВПП;

свидетельствуют о том, что изменения попутного и бокового компонентов ветра на ВПП превысят значения, являющиеся основными эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;

5) видимость улучшается и достигает или превышает одно, или несколько из следующих значений или видимость ухудшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений:

800, 1500 или 3000 метров;

5000 метров при выполнении полетов по правилам визуальных полетов;

6) дальность видимости на ВПП улучшается и достигает или превышает одно, или несколько из следующих значений или дальность видимости на ВПП ухудшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений: 50, 175, 300, 550 или 800 метров;

7) начало, прекращение или изменение интенсивности любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающие осадки;

сильные (видимость менее 1000 метров) или умеренные осадки, в том числе ливневого типа;

гроза (с осадками);

пыльная буря;

песчаная буря;

воронкообразное облако (торнадо или смерч);

8) начало или прекращение любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

ледяные кристаллы;

замерзающий туман;

пыльный, песчаный или снежный поземок;

пыльная низовая метель, песчаная низовая метель, снежная низовая метель;

гроза (без осадков);

шквал;

9) высота нижней границы нижнего слоя облаков при протяженностью BKN, OVC увеличивается и достигает или превышает одно или несколько из следующих значений или высота нижней границы нижнего слоя облаков BKN или OVC уменьшается и становится менее одного или нескольких из следующих значений:

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов);

450 метров - в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;

10) количество облаков в слое ниже 450 метров (1500 футов) изменяется:

от SCT или менее до BKN или OVC;

от BKN или OVC до SCT или менее;

11) небо закрыто, и вертикальная видимость улучшается, достигает или превышает одно, или несколько из следующих значений, или вертикальная видимость ухудшается и становится менее одного из следующих значений: 30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов);

12) открытие, закрытие гор, сопок, других высоких препятствий;

13) любые другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах конкретного аэродрома и согласованные между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом.

Местные специальные сводки также представляются в распоряжение эксплуатантов и других аэродромных потребителей.

67. В тех случаях, когда одновременно с ухудшением одного элемента погоды наблюдается улучшение другого, выпускается единая сводка SPECI, которая считается сводкой об ухудшении погоды.

Параграф 3. Содержание и формат сводок

68. В местные регулярные и специальные сводки и сводки METAR и SPECI включаются следующие элементы в указанном порядке:

1) указатель типа сводки;

2) индекс местоположения;

3) срок наблюдения;

4) указатель автоматизированной или пропавшей сводки;

5) направление и скорость приземного ветра;

6) видимость;

7) дальность видимости на ВПП, в случае необходимости;

8) текущая погода;

9) количество облаков, вид облаков (только для кучево-дождевых и башенкообразных кучевых облаков) и высота нижней границы облаков или вертикальная видимость, если они измеряются;

10) температура воздуха и температура точки росы;

11) QNH;

12) дополнительная информация, перечисленная в пунктах 188 - 191 настоящих Правил;

13) прогноз для посадки типа "тренд";

14) группа RMK - информация для пользования внутри страны:

закрытие облаками гор, сопок и других высоких препятствий (для передачи ATIS и VOLMET);

обледенение (для местных сводок);

турбулентность (для местных сводок);

QBB (при высоте нижней границы облаков 200 метров и менее);

давление QFE.

69. Своевременную и достоверную информацию о состоянии ВПП и коэффициенте сцепления (или эффективности торможения) в закодированном виде в соответствии с установленными правилами аэродромному метеорологическому органу представляет аэродромная служба, (для включения в сводки METAR и SPECI и подготовки сообщений ATIS).

70. На аэродромах и посадочных площадках, где наблюдения проводятся специалистами гражданской авиации, метеорологические сводки составляются и передаются в формате кода METAR или в виде открытого текста с учетом принятых сокращений с соблюдением последовательности включения элементов, предусмотренной кодом METAR.

71. Термин CAVOK используется при одновременном наличии следующих условий:

1) видимость 10 километров и более;

2) отсутствие значимой для полетов облачности;

3) отсутствие важных для авиации явлений погоды, указанных в пунктах 152, 154 настоящих Правил.

В указанных случаях информация о видимости, дальности видимости на ВПП, текущей погоде, количестве облаков, типе облаков и высоте нижней кромки облаков заменяется во всех метеорологических сводках термином CAVOK.

72. Термин CAVOK для передачи сведений о погоде на горных аэродромах не используется.

73. Сводки для передачи открытым текстом с сокращениями, предназначенные для авиационного персонала, обеспечивают четкое донесение смысла сообщения с помощью:

1) принятых сокращений;

2) числовых величин, не требующих объяснений.

74. Сводки, не распространяемые за пределы аэродрома, предусматривают включение дополнительной информации об особых метеорологических условиях в зонах захода на посадку и на взлете (турбулентность, обледенение, сдвиг ветра, данные МРЛ - наличие грозовых очагов в радиусе 100 километров и другие), в том числе по данным наблюдений с борта воздушных судов.

При невозможности определения с земли данных об обледенении, турбулентности и сдвиге ветра, данные об их наличии получают из наблюдений с борта воздушных судов на этапах набора высоты или захода на посадку.

Параграф 4. Распространение метеорологических сводок

75. Сводки METAR и SPECI рассылаются международным банкам данных ОРМЕТ и центрам, назначенным региональным аэронавигационным соглашением для эксплуатации спутниковых систем рассылки данных в рамках AFS.

76. Местные регулярные сводки передаются местным органам ОВД и представляются эксплуатантам и другим аэродромным потребителям.

77. Сводки METAR и SPECI распространяются на другие аэродромы в соответствии с указанием метеорологического полномочного органа.

78. Сводка SPECI об ухудшении условий погоды распространяется немедленно после наблюдения.

Сводка SPECI об улучшении условий погоды распространяется при условии сохранения улучшения в течение 10 минут, в случае необходимости в такую сводку до ее распространения вносятся коррективы с целью отражения условий погоды, превалировавших в конце 10-минутного периода.

Сводку SPECI об ухудшении одного элемента и одновременном улучшении другого распространяют сразу после наблюдения.

79. Местные специальные сводки передаются местным органам обслуживания воздушного движения сразу же при возникновении определенных условий. Местные специальные сводки не выпускаются по согласованию с соответствующим органом ОВД в отношении:

1) любого элемента, для регистрации которого местный орган ОВД располагает дисплеем (индикатором), аналогичным тому, что установлен на метеорологической станции, причем этот дисплей (индикатор) используется для обновления информации, включаемой в местные регулярные и специальные сводки;

2) дальности видимости на ВПП, когда все изменения в пределах одного или нескольких делений по используемой шкале отсчета сообщаются наблюдателем на аэродроме местному органу ОВД.

Местные специальные сводки представляются в распоряжение эксплуатантов и других пользователей.

80. Регулярные и специальные сводки являются официальными данными во время взлета и посадки воздушных судов, передаются на борт воздушных судов органами ОВД непосредственно и (или) через сеть служб автоматической передачи информации (ATIS, VOLMET).

81. Местные регулярные и специальные сводки и сводки METAR и SPECI, получаемые от автоматических систем наблюдения, обозначаются словом AUTO.

Параграф 5. Приземный ветер и ветер на высотах

82. Измеряются среднее направление и средняя скорость приземного ветра и значительные изменения направления и скорости ветра, данные сообщаются в истинных градусах и метрах в секунду.

83. На аэродромах, где магнитное склонение составляет 5 градусов и более, в отсчеты направления ветра вводится поправка для передачи органам ОВД и экипажам воздушных судов. При положительном значении магнитного склонения его значение вычитается из отсчета направления, при отрицательном - прибавляется. Полученное значение указывается тремя цифрами с округлением до ближайших десяти градусов.

84. В сводках, распространяемых за пределы аэродрома, направление ветра передается без поправки на магнитное склонение.

85. Наблюдения за приземным ветром проводятся на высоте 10 метров (30 футов) над уровнем земли.

86. Наблюдения за приземным ветром, предназначенные для составления местных регулярных и специальных сводок, для вылетающих воздушных судов, являются репрезентативными для условий вдоль ВПП, а для прибывающих воздушных судов - для всей зоны приземления.

87. Репрезентативность наблюдений за приземным ветром обеспечивается за счет использования датчиков, расположенных соответствующим образом, с целью получения наиболее достоверных данных об условиях вдоль ВПП.

88. Для сводок METAR и SPECI наблюдения за приземным ветром являются репрезентативными для всей ВПП при наличии только одной ВПП и для всего комплекса ВПП при наличии нескольких ВПП.

89. На аэродромах, где топографические или преобладающие погодные условия приводят к значительным различиям в приземном ветре на разных участках ВПП, устанавливаются дополнительные датчики.

90. При наличии соответствующего оборудования в регулярные и специальные сводки включаются данные о ветре, полученные из точки, где скорость ветра больше. В сводки для посадки включаются данные, полученные от датчика, расположенного ближе к зоне приземления, а в сводках для взлета - к зоне отрыва.

91. Места установки дополнительных датчиков и индикаторы четко маркируются с указанием ВПП и участка ВПП, контролируемых каждым датчиком.

92. При наличии комплексной автоматизированной системы с помощью данной системы (данного оборудования) определяются и отображаются усредненные значения и значительные изменения направления и скорости ветра для каждого датчика.

93. Период осреднения для наблюдений за ветром составляет:

1) 2 минуты для местных регулярных и специальных сводок и дисплеев (индикаторов) ветра, установленных в местах расположения органов ОВД;

2) 10 минут для сводок METAR и SPECI. При наличии в этот 10-минутный период заметной нестабильности по направлению и (или) скорости ветра для определения средних значений используются данные, полученные после такого периода нестабильности, и указанный временной интервал сокращается.

94. Заметная нестабильность наблюдается в случае резкого и устойчивого изменения направления ветра в течение 2 минут на 30 градусов или более при скорости ветра 5 м/с до и после изменения или изменения скорости ветра на 5 м/с или более.

95. При инструментальном измерении ветра, не обеспечивающем 10-ти минутное осреднение для сводок, распространяемых за пределами аэродрома, используется 2-х минутный период осреднения.

96. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI сведения о направлении и скорости ветра сообщаются в величинах, кратных 10 истинным градусам и 1 м/с соответственно. Наблюдаемое значение, которое не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется до ближайшего деления этой шкалы.

97. В местных регулярных и специальных сводках, сводках METAR и SPECI:

1) указываются единицы измерения, используемые при определении скорости ветра;

2) отклонения от среднего направления ветра за последние 10 минут, если общие изменения составляют 60 градусов или более, указываются следующим образом:

при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов и скорости ветра 2 м/с или более, такие изменения направления выражаются в виде 2 экстремальных величин направления, в пределах которых наблюдалось изменение направления приземного ветра;

при полном диапазоне изменений 60 градусов или более, но менее 180 градусов, а скорости ветра менее 2 м/с, направление ветра сообщается как переменное без указания среднего направления ветра;

при полном диапазоне изменений 180 градусов или более, направление ветра сообщается как переменное без указания среднего направления ветра;

3) отклонения от средней скорости ветра (порывы), наблюдавшиеся за последние 10 минут, указываются, если максимальная скорость ветра превышает среднюю скорость на 3 м/с или более в местных регулярных и специальных сводках и 5 м/с или более (за 10 минут) в сводках METAR и SPECI;

4) при сообщении о скорости ветра менее 1 м/с, она указывается как "штиль";

5) при сообщении о скорости ветра 50 м/с или более, она указывается как составляющая 50 м/с;

6) при заметной нестабильности по направлению и (или) скорости ветра в 10-минутный период указываются отклонения от среднего направления и средней скорости ветра, произошедшие после такого периода нестабильности.

98. В местных регулярных и специальных сводках:

1) если наблюдения за приземным ветром ведутся с нескольких мест вдоль ВПП, указываются местоположения мест наблюдения, для которых эти величины являются репрезентативными;

2) если используются несколько ВПП и наблюдения за приземным ветром ведутся применительно к этим ВПП, включаются имеющиеся значения ветра для каждой ВПП и указываются ВПП, к которым относятся эти значения;

3) если в сводке в соответствии с подпунктом 2) пункта 97 настоящих Правил указываются отклонения от среднего направления ветра, то включаются две экстремальные величины направления приземного ветра, в пределах которых наблюдалось изменение ветра;

4) если в сводке в соответствии с подпунктом 3) пункта 97 настоящих Правил указываются отклонения от средней скорости (порывы), они указываются в качестве максимальной и минимальной величин измеренной скорости ветра.

99. В сводках METAR и SPECI, когда отклонения от средней скорости ветра (порывы) указываются в соответствии с подпунктом 3) пункта 97 настоящих Правил, сообщается значение максимальной измеренной скорости ветра.

100. Наблюдения за ветром на временных аэродромах и посадочных площадках производятся с использованием флюгеров, ветровых конусов и ручных анемометров.

101. Наблюдения за ветром на высотах при наличии технических средств проводятся в период полетов через каждые 3 часа, а при необходимости и в другие сроки. По данным наблюдений определяются направление и скорость ветра на высоте 100 метров и на уровне аэродромного круга полетов. Для уточнения направления и скорости ветра на высотах используются информация аэрологических станций, расположенных в радиусе 10 километров и данные о ветре, полученные с бортов воздушных судов.

102. При невозможности определения ветра на высотах инструментальным способом аэродромные метеорологические органы с синоптической частью представляют прогностические данные.

Параграф 6. Видимость

103. Наблюдения за видимостью проводятся с использованием инструментальных средств или установленных и подобранных дневных и ночных ориентиров видимости, до которых известно расстояние. Схемы ориентиров видимости подготавливаются аэродромным метеорологическим органом совместно с органом ОВД и утверждаются их руководителями.

104. Видимость, определение которой приводится в подпункте 45) пункта 2 настоящих Правил, измеряется или наблюдается, а данные о ней сообщаются в метрах или километрах.

105. Для измерения видимости используются инструментальные системы, репрезентативность наблюдений за видимостью обеспечивается за счет использования датчиков. Датчики для наблюдений за видимостью, данные которых используются при составлении местных регулярных и специальных сводок, располагаются с целью получения наиболее достоверной информации о видимости вдоль ВПП и в зоне приземления. Видимость измеряется на высоте 2,5 метра над ВПП.

106. В местных регулярных и специальных сводках, используемых для вылетающих воздушных судов, наблюдения за видимостью для составления этих сводок являются репрезентативными для условий вдоль ВПП. В местных регулярных и специальных сводках, используемых для прибывающих воздушных судов, наблюдения за видимостью для составления этих сводок являются репрезентативными для зоны приземления ВПП.

107. Для составления сводок METAR и SPECI наблюдения за видимостью являются репрезентативными для аэродрома.

108. На аэродромах, не оборудованных системами посадки, наблюдения за видимостью производятся как в сторону ВПП, так и в других направлениях. В сводку погоды включается значение видимости, определенное в направлении рабочего курса ВПП. Наименьшее значение в любом другом направлении, если оно меньше значения, включенного в сводку, сообщается диспетчерам ОВД и дежурному синоптику (с указанием одного из восьми направлений по компасу).

109. При использовании инструментальных средств обеспечивается автоматическая регистрация показаний и фиксируется время их включения и отключения.

110. При использовании для измерения видимости инструментальных систем, дисплеи для отображения данных о видимости, связанные с каждым датчиком, устанавливаются на метеорологической станции наряду с аналогичными дисплеями в соответствующих органах обслуживания воздушного движения. Дисплеи на метеорологической станции и в органах обслуживания воздушного движения подсоединяются к одним и тем же датчикам, а в тех случаях, когда в соответствии с положениями пункта 105 настоящих Правил, требуются отдельные датчики, дисплеи четко маркируются с указанием зоны, например, ВПП и участка ВПП, контролируемых каждым датчиком.

111. В местных регулярных и специальных сводках, когда для измерения видимости используются инструментальные системы:

1) если наблюдения за видимостью ведутся с нескольких мест вдоль ВПП, как указано в пункте 106 настоящих Правил, вначале указываются значения, репрезентативные для зоны касания, и значения, репрезентативные для средней точки и дальнего конца ВПП, причем указываются места, для которых эти значения являются репрезентативными;

2) если используются несколько ВПП и наблюдения за видимостью ведутся применительно к этим ВПП, включаются имеющиеся значения видимости для каждой ВПП и указываются полосы, к которым относятся эти значения.

112. При инструментальных наблюдениях официальными данными о видимости в регулярных и специальных сводках для принятия решения на взлет (посадку) воздушного судна в зависимости от длины ВПП принимаются:

1) при длине ВПП 2000 метров и менее - меньшее из двух значений видимости, измеренной у обоих концов ВПП;

2) при длине ВПП более 2000 метров - меньшее из двух значений видимости, измеренной у рабочего СДП и середины ВПП.

113. При использовании инструментальных систем для измерения видимости, их выходные данные обновляются как минимум каждые 60 секунд с целью обеспечения получения текущих репрезентативных величин. Период осреднения составляет:

1) 1 минута для местных регулярных и специальных сводок и дисплеев, на которых отображаются данные о дальности видимости на ВПП, используемых органами ОВД;

2) 10 минут для сводок METAR и SPECI, за исключением тех случаев, когда в течение 10-минутного периода, непосредственно предшествующего наблюдению, имеет место заметная нестабильность. В этом случае для определения средних значений используются данные, полученные после такого периода нестабильности.

114. Заметная нестабильность присутствует при резком и устойчивом изменении в течение 2 минут видимости, достигающем или превышающем критерии для выпуска сводок SPECI, предусмотренных в подпункте 5) пункта 66 настоящих Правил.

115. Наблюдения за видимостью, предназначенные для составления сводок, распространяемых за пределы аэродрома, являются репрезентативными для аэродрома и его ближайших окрестностей, при таких наблюдениях уделяется особое внимание значительным изменениям видимости по направлениям.

116. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI видимость указывается:

1) в величинах, кратных 50 метрам, при видимости менее 800 метров;

2) при видимости 800 метров или более, но менее 5 километров - в величинах, кратных 100 метрам;

3) при видимости 5 километров и более, но менее 10 километров - в величинах, кратных 1 километру;

4) при видимости 10 километров и более она указывается как 10 километров, за исключением случаев, когда метеорологические условия позволяют использовать CAVOK.

Любая наблюдаемая величина, которая точно не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется в меньшую сторону до следующего более низкого значения шкалы.

117. В местных регулярных и специальных сводках величина видимости вдоль ВПП указывается вместе с единицами ее измерения.

118. В сводках METAR и SPECI указывается преобладающая видимость, в соответствии с главой 1 настоящих Правил. Если видимость в различных направлениях неодинакова, и минимальная видимость отличается от преобладающей видимости и составляет менее 2000 метров или менее 50 % значения преобладающей видимости и менее 5000 метров, в сводках указываются зарегистрированная минимальная видимость и ее общее направление относительно контрольной точки аэродрома с указанием одного из восьми направлений по компасу. Если минимальная видимость регистрируется в нескольких направлениях, указывается наиболее важное с эксплуатационной точки зрения направление.

119. При быстром изменении видимости и невозможности определения преобладающей видимости, указываются только минимальные значения видимости без указания направления.

120. Преобладающая видимость определяется при наличии на аэродроме соответственно подобранных и установленных ориентиров и/или приборов видимости. При отсутствии установленных ориентиров и приборов в сводках METAR и SPECI видимость указывается в соответствии с пунктом 112 настоящих Правил.

121. Для обеспечения взлетов и посадок вертолетов и других воздушных судов в условиях различной видимости на летном поле по запросу диспетчера ОВД передается значение видимости, определенное в направлении, указанном в запросе (при наличии установленных или подобранных в этом направлении ориентиров видимости или приборов).

122. При визуальных наблюдениях в сумерках видимость оценивается как по дневным, так и ночным световым ориентирам, при этом в сводку включается наибольшее значение видимости из определенных значений.

123. При переходе от наблюдений по основному прибору к наблюдениям по резервному прибору наблюдателями делается запись в журнале наблюдений с указанием времени и причины перехода.

124. При отказе основного и резервного оборудования решение о переходе от инструментальных к визуальным наблюдениям принимается наблюдателем, сообщается дежурному синоптику и записывается в журнале.

Параграф 7. Дальность видимости на ВПП

125. Оценка дальности видимости на ВПП осуществляется на всех ВПП, предназначенных для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям II и III.

Оценка дальности видимости на ВПП осуществляется на всех ВПП, предназначенных для использования в течение периодов пониженной видимости, включая:

1) ВПП, оборудованные для точного захода на посадку и предназначенные для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категории I;

2) ВПП, используемые для взлета и имеющие посадочные огни и (или) осевые огни высокой интенсивности.

126. Результаты оценки дальности видимости на ВПП сообщаются (в метрах) в течение периодов, когда видимость или дальность видимости на ВПП составляют менее 2000 метров.

127. Данные оценки дальности видимости на ВПП являются репрезентативными для:

1) зоны приземления ВПП, не оборудованной средствами точного захода на посадку и посадки или оборудованной для захода на посадку и посадки по приборам по категории I;

2) зоны приземления и середины ВПП, предназначенной для выполнения захода на посадку и посадки по приборам по категории II;

3) зоны приземления, средней точки и дальнего конца ВПП, предназначенной для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категории III.

128. Органы ОВД в районе аэродрома и органы, обеспечивающие аэродром аэронавигационной информацией, незамедлительно ставятся в известность об изменении эксплуатационной надежности автоматизированного оборудования, используемого для оценки дальности видимости на ВПП.

129. Для оценки дальности видимости на ВПП, предназначенных для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категориям II и III, используются инструментальные системы, основанные на трансмиссометрах и измерителях прямого рассеяния.

130. Для оценки дальности видимости на ВПП, предназначенных для выполнения заходов на посадку и посадок по приборам по категории I, рекомендуется использовать инструментальные системы, основанные на трансмиссометрах и измерителях прямого рассеяния.

131. Дальность видимости на ВПП оценивается на высоте 2,5 метра (7,5 футов) над уровнем ВПП и на боковом удалении от осевой линии ВПП не более 120 метров при использовании инструментальных систем. В целях репрезентативности места наблюдений для зоны приземления, данное место наблюдений располагается в 300 метрах от порога ВПП, если позволяют условия местности. В целях репрезентативности мест наблюдений для средней точки и дальнего конца ВПП, данные места наблюдений располагаются на расстоянии 1000 – 1500 метров от порога и на расстоянии 300 метров от конца ВПП. Точное расположение дополнительных мест наблюдений определяется с учетом авиационных метеорологических и климатических факторов.

132. На аэродромах, где используются огни высокой интенсивности (далее - системы ОВИ), видимость, измеренная при значении 2000 метров и менее пересчитывается в дальность видимости на ВПП.

133. На аэродромах, где используются огни малой интенсивности (далее - система ОМИ), пересчет видимости 2000 метров и менее в дальность видимости на ВПП производится только в ночное время.

134. На аэродромах, не оборудованных системами ОВИ или ОМИ, перерасчет дальности видимости на ВПП не осуществляется.

135. При использовании инструментальных систем для оценки дальности видимости на ВПП расчеты следует производить отдельно для каждой имеющейся ВПП. Дальность видимости на ВПП не должна рассчитываться при силе света огней, составляющей 3 % или менее от максимальной располагаемой силы света огней на ВПП. Применительно к местным регулярным и специальным сводкам для расчетов следует использовать следующую силу света огней:

1) для ВПП с включенными огнями: сила света огней, фактически используемая на данной ВПП;

2) для ВПП с выключенными огнями (или с наименьшей регулировкой силы света в ожидании возобновления полетов): оптимальная сила света огней, соответствующая использованию в эксплуатации при преобладающих условиях.

В сводках METAR и SPECI следует указывать дальность видимости на ВПП, основанную на максимальной располагаемой силе света огней на ВПП.

136. В тех случаях, когда дальность видимости на ВПП определяется с помощью инструментальных систем, один дисплей (или, если это необходимо, несколько) устанавливается на метеорологической станции, а другие соответствующие дисплеи – в местах расположения соответствующих органов обслуживания воздушного движения.

Дисплеи, установленные на метеорологической станции и в местах расположения органов обслуживания воздушного движения, подсоединяются к тем же датчикам, а там, где в соответствии с пунктом 131 настоящих Правил требуются отдельные датчики, дисплеи четко маркируются для обозначения ВПП и участка ВПП, контролируемого каждым датчиком.

137. В тех случаях, когда дальность видимости на ВПП определяется наблюдателями, сведения о дальности видимости на ВПП следует сообщать соответствующим местным органам ОВД в тех случаях, когда имеет место изменение, подлежащее сообщению в соответствии со шкалой отсчета (за исключением случаев, предусмотренных в подпунктах 1) или 2) пункта 79 настоящих Правил). Такие сообщения следует передавать, как правило, в пределах 15 секунд после окончания наблюдения.

138. При использовании нескольких ВПП и существующей разнице в дальности видимости на этих ВПП, ее значения включаются в сводку с указанием номеров ВПП, к которым эти значения относятся.

139. При наличии параллельных ВПП используются обозначения L-левая и R-правая.

140. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI сведения о дальности видимости на ВПП при дальности видимости на ВПП менее 400 метров сообщаются в величинах, кратных 25 метрам, при дальности видимости на ВПП от 400 до 800 метров - кратных 50 метрам и при дальности видимости на ВПП свыше 800 метров - кратных 100 метрам.

Любая наблюдаемая величина, которая точно не укладывается в используемую шкалу отсчета, округляется в меньшую сторону до следующего более низкого значения шкалы.

141. Нижним пределом оценки дальности видимости на ВПП считается 50 метров, а верхним пределом – 2000 метров. При видимости ниже или выше этих пределов указывается, что дальность видимости на ВПП ниже 50 метров или выше 2000 метров.

142. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI:

1) указывают дальность видимости на ВПП выше верхнего предела измерения применяемой системы, используя сокращение ABV в местных регулярных и специальных сводках и сокращение Р в сводках METAR и SPECI, за которым следует максимальное значение, определяемое данной системой;

2) указывают дальность видимости на ВПП ниже минимального предела измерения применяемой системы, используя сокращение BLW в местных регулярных и специальных сводках и сокращение М в сводках METAR и SPECI, за которым следует минимальное значение, определяемое данной системой.

143. В тех случаях, когда для оценки дальности видимости на ВПП используются инструментальные системы, их выходные данные обновляются как минимум каждые 60 секунд, с тем чтобы обеспечивать получение текущих репрезентативных величин. Период осреднения значений дальности видимости на ВПП составляет:

1) 1 минута для местных регулярных и специальных сводок и дисплеев дальности видимости на ВПП в органах обслуживания воздушного движения;

2) 10 минут для сводок METAR и SPECI, однако если в течение 10-минутного периода, непосредственно предшествующего наблюдению, имеет место заметная нестабильность значений дальности видимости на ВПП, при определении средних значений используются только данные, полученные после такого периода нестабильности.

Примечание. Заметная нестабильность имеет место в том случае, когда в течение по крайней мере 2 минут. наблюдается резкое и устойчивое изменение дальности видимости на ВПП, достигающее или превышающее значения 800, 550, 300 и 175 метров.

144. В местных регулярных и специальных сводках:

1) указываются единицы измерения;

2) если наблюдения за дальностью видимости на ВПП ведутся только для одного участка ВПП, данные наблюдения включаются без указания места наблюдения;

3) если наблюдения за дальностью видимости на ВПП ведутся для нескольких участков на ВПП, в начале сводки указываются величина, репрезентативная для зоны приземления, а затем указывается величины, репрезентативные для середины и конца ВПП, и места, для которых эти величины являются репрезентативным, обозначаются;

4) при использовании нескольких ВПП включаются имеющиеся значения дальности видимости для каждой ВПП и указываются полосы, к которым относятся эти значения.

145. В сводках METAR и SPECI указывается:

1) только величина, репрезентативная для зоны приземления, без указания расположения места наблюдения на ВПП;

2) если для выполнения посадки имеется несколько ВПП, для каждой из них, но не более чем для четырех, включаются значения дальности видимости на ВПП в зоне приземления и указываются полосы, к которым относятся эти значения.

146. При использовании инструментальных систем для оценки дальности видимости на ВПП в сводки METAR и SPECI, включается информация об изменениях дальности видимости на ВПП в течение 10-минутного периода, непосредственно предшествующего наблюдению, если в течение 10-минутного периода наблюдается отчетливая тенденция к изменению значений дальности видимости на ВПП таким образом, что в течение первых 5 минут среднее значение отличается на 100 метров или более от среднего значения за вторые 5 минут данного периода. При наблюдении тенденции к изменению дальности видимости на ВПП в сторону увеличения или уменьшения для обозначения такого изменения используются соответственно сокращения U или D. Когда в течение 10-минутного периода фактические колебания не свидетельствуют о наличии четко выраженной тенденции, в сводках используется сокращение N. При отсутствии информации о наличии тенденции сокращения в сводки не включаются.

Параграф 8. Текущая погода

147. На аэродроме и (или) в его окрестностях проводятся наблюдения за текущей погодой и передаются данные о ней. Обязательно указываются следующие явления текущей погоды: дождь, морось, снег и замерзающие осадки (включая их интенсивность), мгла, дымка, туман, замерзающий туман и грозы (включая грозы в окрестностях аэродрома).

148. Информация о текущей погоде для местных регулярных и специальных сводок является репрезентативной для условий на аэродроме.

149. Информация о текущей погоде, предназначенная для сводок METAR и SPECI, является репрезентативной:

1) для условий на аэродроме;

2) для явлений текущей погоды, указанных в пункте 156 настоящих Правил, его окрестностей в пределах от 8 до 16 километров от контрольной точки аэродрома.

150. Если для наблюдения за явлениями текущей погоды используются инструментальные системы, репрезентативность информации обеспечивается посредством расположенных датчиков.

151. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI указываются тип и характеристики наблюдаемых явлений текущей погоды, и дается оценка соответственно их интенсивности и (или) близости к аэродрому.

152. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI указываются нижеприведенные виды явлений текущей погоды с использованием принятых сокращений соответствующих критериев:

1) осадки:

морось (DZ), дождь (RA), снег (SN), снежные зерна (SG), ледяной дождь (PL), ледяные кристаллы (очень мелкие) (IС), ледяные кристаллы во взвешенном состоянии, называемые алмазной пылью (сообщается при видимости 5000 метров или менее, связанной с этим явлением);

град (GR) сообщается при диаметре самых крупных градин в размере 5 миллиметров или более;

ледяная и (или) снежная крупа (GS) при диаметре самых крупных градин в размере менее 5 миллиметров;

2) явления, ухудшающие видимость (гидрометеоры):

туман (FG) сообщается при видимости менее 1000 метров, за исключением случаев совместного использования с характеристиками MI (низкий), ВС (гряды), PR (частичный) или VC (окрестности);

дымка (BR) сообщается при видимости 1000 метров, но не более 5000 метров;

3) явления, ухудшающие видимость (литометеоры): песок (SA), пыль (обложная) (DU), мгла (HZ), дым (FU), вулканический пепел (VA).

Сокращения, указанные в данном подпункте, используются при ухудшении видимости, связанном с наличием литометеоров, и видимости 5000 метров или менее, за исключением SA при совместном использовании с характеристикой "DR" (низовой поземок) и вулканического пепла;

4) прочие явления – пыльные/песчаные вихри (пыльные вихри) (РО), шквал(SQ), воронкообразное облако (смерч) (FC), пыльная буря (DS) и песчаная буря (SS).

153. В автоматизированных местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI помимо видов осадков, перечисленных в подпункте 1) пункта 152 настоящих Правил, в отношении не идентифицированных осадков используется сокращение UP.

154. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI при необходимости указываются нижеприведенные характеристики явлений текущей погоды с использованием принятых сокращений и соответствующих критериев:

1) гроза (TS) - используется для сообщения о грозе с дождем TSRA, снегом TSSN, ледяным дождем TSPL, градом TSGR, ледяной и (или) снежной крупой TSGS или сочетаниями этих форм осадков. Если в течение 10-минутного периода, предшествующего сроку наблюдения, слышен гром или на аэродроме замечена молния, но осадки на аэродроме не наблюдаются, сокращение "TS" используется без дополнительных обозначений;

2) ливневые осадки (SH) - используется для сообщения о ливневом дожде SHRA, снеге SHSN, ледяном дожде SHPL, граде SHGR, ледяной и (или) снежной крупе SHGS или о сочетании этих форм осадков. Для сообщения о ливне, наблюдаемом в окрестностях аэродрома, в соответствии с пунктом 156 настоящих Правил используется сокращение VCSH без указания типа или интенсивности осадков;

3) замерзающий (FZ) - переохлажденные водяные капли или осадки; используется только с характеристиками FG, DZ, и RA;

4) низовая метель (BL) - используется для сообщения о DU, SA или SN, поднимаемых ветром до высоты 2метра (6 футов) или более над уровнем земли;

5) низовая поземка (DR) - используется для сообщения о DU, SA или SN, поднимаемых ветром до высоты менее 2 метров (6 футов) над уровнем земли;

6) низкий (MI) - менее 2 метров (6 футов) над уровнем земли;

7) гряды (ВС) - гряды тумана, покрывающие местами аэродром;

8) частичный (PR) - значительная часть аэродрома покрыта туманом, а на остальной части туман отсутствует.

155. В местных регулярных и специальных сводках сообщаются местоположение и направление смещения гроз по восьми румбам.

156. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI соответствующая интенсивность или, при необходимости, близость к аэродрому сообщаемых явлений текущей погоды указываются следующим образом:

(открытый текст с сокращениями,

местные регулярные и специальные сводки) (METAR и SPECI)

слабый FBL "-"

умеренный MOD (без указателя)

сильный HVY "+"

Используется с характеристиками DZ, GR, GS, PL, RA, SG и SN (или в сочетании с этим типами текущей погоды); DS; SS (в случаях DS и SS указывается умеренная или сильная интенсивность). Малая интенсивность указывается для осадков.

Окрестности (VC) - между приблизительно 8 километров и 16 километров от контрольной точки аэродрома, используются только в сводках METAR и SPECI явлениями текущей погоды DS, SS, FG, FC, SH, PO, BLDU, BLSA, BLSN, TS и VA, если о них не сообщается в соответствии с пунктами 152 и 154 настоящих Правил.

157. В местных регулярных и специальных сводках и сводках METAR и SPECI:

1) используется одно или несколько, но максимум три сокращенных обозначения явлений текущей погоды из числа, приведенных в пунктах 152 и 154 настоящих Правил с указанием характеристик и интенсивности или близости явлений к аэродрому, с целью полного описания текущей погоды, влияющей на производство полетов на аэродроме и в его окрестностях;

2) в первую очередь сообщаются интенсивность или близость явления к аэродрому, после чего указываются соответственно характеристики и тип явления погоды;

3) при наблюдении явлений погоды двух различных типов, данные явления сообщаются двумя отдельными группами, в которых индекс интенсивности или близости к аэродрому относится к явлению погоды, который указывается после данного индекса.

Различные типы осадков во время наблюдения сообщаются одной группой, при этом первым указывается преобладающий тип осадков, которому предшествует индекс интенсивности, обозначающий суммарную интенсивность осадков.

158. При оценке интенсивности осадков учитываются значения метеорологической дальности видимости и сочетание явлений погоды, форма облачности и другие метеорологические факторы.

159. Интенсивность шквала, вихря, смерча, низовой метели не оценивается.

160. Интенсивность тумана, дымки, мглы, ледяных игл не оценивается.

161. В зависимости от значений метеорологической дальности видимости интенсивность пыльных и песчаных бурь указывается в сводках только в умеренных и сильных степенях (сильные - при видимости менее 1000 метров).

162. Результаты наблюдений за атмосферными явлениями записываются символами вида явлений с указанием времени начала, окончания и изменения интенсивности в журнал-дневник погоды. Интенсивность атмосферных явлений в журнале - дневнике погоды отмечается у символа явления. При слабой интенсивности у символа явления ставится "0", в случае сильной интенсивности - ставится "2".

Параграф 9. Облачность и представление данных в сводках

163. Ведутся наблюдения и передаются данные о количестве, виде и высоте нижней границы облаков, необходимые для описания значимой для полетов облачности. При затруднении определения состояния неба, вместо наблюдений за количеством, видом и высотой нижней границы облаков ведутся наблюдения и сообщаются данные о вертикальной видимости. Данные о высоте нижней границы облаков и вертикальной видимости передаются в метрах (или футах).

164. Наблюдения за облачностью, предназначенные для использования в местных регулярных и специальных сводках, являются репрезентативными для используемого(ых) порога(ов) ВПП.

165. Наблюдения за облачностью, предназначенные для использования в сводках METAR и SPECI, являются репрезентативными для аэродрома и его окрестностей.

166. При использовании инструментальных систем для измерения количества облачности и высоты нижней границы облаков репрезентативность наблюдений обеспечивается за счет использования датчиков.

С целью получения наиболее достоверных данных о высоте нижней границы облаков данные датчики располагаются в месте установки среднего маркера системы захода на посадку по приборам. На аэродромах, где средний маркер не используется, на расстоянии 900-1200 метров (3000 - 4000 футов) от посадочного порога ВПП в начале ВПП со стороны захода на посадку.

167. Высота нижней границы облаков указывается относительно превышения аэродрома. При использовании оборудованной для точного захода на посадку ВПП, превышение порога которой на 10 метров (33 фута) или более отличается от превышения аэродрома, в измеренное значение высоты нижней границы облаков вводится поправка на разность высот.

При представлении сводок с сооружений, расположенных в открытом море, высота нижней границы облаков указывается относительно среднего уровня моря.

168. В сводках METAR и SPECI сведения о высоте нижней кромки облаков сообщаются в величинах, кратных 30 метров (100 футов), при высоте до 3000 метров (10000 футов). Любая наблюдаемая величина, которая точно не укладывается в используемую шкалу отсчета, округляется в меньшую сторону до следующего более низкого значения шкалы.

169. В местных регулярных и специальных сводках и в передачах ATIS и VOLMET сведения о высоте нижней границы облаков и вертикальной видимости сообщаются в величинах, кратных 10 метрам, до высоты 600 метров.

170. В местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR и SPECI:

1) количество облаков указывается с использованием сокращений "FEW" (мало 1-2 октанта), "SCT" (рассеянные 3-4 октанта), "BKN" (разорванные 5-7 октантов) или "OVC" (сплошные 8 октантов);

2) кучево-дождевые и (или) башенкообразные кучевые облака указываются с использованием сокращений СВ и TCU соответственно;

3) вертикальная видимость указывается в величинах, кратных 30 метрам (100 футам), в сводках METAR и SPECI, и в величинах, кратных 10 метрам, в местных регулярных и специальных сводках до высоты 600 метров (2000 футов);

4) если облака, значимые для полетов, отсутствуют и вертикальная видимость является неограниченной, а сокращения CAVOK для описания условий погоды не подходит, используется сокращение NSC (сокращение от "nil significant cloud" - нет значительной облачности);

5) при наблюдении нескольких слоев облаков или облачности в виде отдельных массивов облаков, значимых для полетов, количество и высота нижней границы облаков указываются в порядке возрастания высоты нижней границы облаков и согласно следующим критериям:

самый низкий слой или массив, независимо от количества, указывается соответственно как FEW, SCT, BKN или OVC;

следующий слой или массив, покрывающий более 2/8 небосвода, указывается соответственно как SCT, BKN или OVC;

следующий более высокий слой или массив, покрывающий более 4/8 небосвода, указывается соответственно как BKN или OVC;

кучево-дождевые и (или) башенкообразные кучевые облака, когда они наблюдаются, но не отражены в информации, перечисленной выше;

6) когда нижняя граница облаков размыта, разорвана или быстро изменяется, в сводке указывается минимальная высота нижней границы облаков или его частей;

7) когда отдельный слой (массив) состоит из кучево-дождевых и (или) башенкообразных кучевых облаков с общей нижней границей, вид облаков указывается в сводке как кучево-дождевые облака.

Башенкообразные кучевые облака свидетельствуют о наличии мощных кучевых облаков, имеющих большую вертикальную протяженность.

171. В местных регулярных и специальных сводках:

1) указываются единицы измерения, используемые для представления данных о высоте нижней границы облаков и вертикальной видимости;

2) когда используется несколько ВПП и наблюдения за нижней границей облаков для данных ВПП ведутся с помощью приборов, в сводках указываются имеющиеся значения нижней границы облаков для каждой ВПП и указываются ВПП, к которым эти значения относятся.

172. В автоматизированных местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR и SPECI:

1) при невозможности наблюдения типа облаков с помощью автоматизированной системы наблюдения сведения о типе облаков в каждой группе облачности заменяется знаком "///";

2) когда автоматизированная система наблюдения не обнаруживает облаков, используется сокращение NCD (No cloud Detected - облака не обнаружены);

3) при обнаружении автоматизированной системой наблюдения кучево-дождевых и башенкообразных кучевых облаков и невозможности определения количества облаков и высоты нижней границы облаков сведения о количестве облаков и высоте нижней границы облаков заменяются знаком "///";

4) в тех случаях, когда небо закрыто, и определить значение вертикальной видимости с помощью автоматической системы наблюдения невозможно, вследствие временного отказа системы/датчика, сведения о вертикальной видимости следует заменить знаком "///".

173. При отказе основного и резервного датчиков высоты нижней границы облаков (далее - ВНГО), отсутствии инструментальных средств, наличии значительных разрывов в слое облачности и когда ее высота не может быть измерена, ВНГО оценивается по данным экипажей воздушных судов или визуально.

174. В сводках METAR и SPECI информация о высоте нижней границы облачности (или вертикальной видимости) при значениях 200 метров и ниже уточняется в группе дополнительной информации (RMK). При этом используется сокращение QBB и указывается измеренная высота нижней границы облаков в метрах (высота нижней границы облаков 140 метров, кодируется, как QBB140, высота облачности 80 метров кодируется, как QBB080).

Параграф 10. Температура воздуха и температура точки росы

175. Наблюдения за температурой воздуха и температурой точки росы, предназначенные для местных регулярных и специальных сводок и сводок METAR и SPECI, являются репрезентативными для всего комплекса ВПП.

176. Температура воздуха и температура точки росы измеряются и сообщаются в градусах Цельсия (далее - ⁰С).

177. В местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR или SPECI сведения о температуре воздуха и температуре точки росы сообщаются в величинах, кратных целым градусам ⁰С. Наблюдаемое значение, которое не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется до ближайшего целого градуса ҮС, при этом, наблюдаемые значения с 0,5 градусов округляются вверх до ближайшего градуса ⁰С.

178. В местных регулярных и специальных сводках и в сводках METAR или SPECI температура ниже 0 градусов ⁰С указывается с символом "М".

179. Округленным целым величинам градусов температуры воздуха и точки росы в диапазоне от минус 9 до плюс 9 должен предшествовать "0".

180. В сводках для передачи открытым текстом с сокращениями температура воздуха обозначается символом "Т", а температура точки росы символом "ТР". При указании температуры ниже 0 градусов ҮС перед значением температуры ставится символ "М".

Параграф 11. Атмосферное давление

181. Атмосферное давление измеряется, а величины QNН и QFЕ вычисляются и сообщаются в гектопаскалях.

182. На ВПП, не оборудованных для точного захода на посадку, пороги которых расположены на 2 метра (7футов) или более ниже или выше превышения аэродрома, а также на ВПП, оборудованных для точного захода на посадку, величины QFE, вычисляются относительно соответствующего превышения порога.

183. При установлении барометра выше или ниже уровня 2 метров от порога ВПП в измеренное значение вводится поправка на разность высот. Данные о разности высот между барометром ("нулем" ртутного столба) и соответствующим порогом ВПП сообщаются службами аэропорта в аэродромный метеорологический орган.

184. Включаемые в местные регулярные и специальные сводки и в сводки METAR или SPECI данные QNH и QFE рассчитываются в десятых долях гПа и сообщаются в сводках в величинах, кратных целым гПа, с использованием четырех цифр. Наблюдаемое значение, которое не укладывается в используемую для сообщения данных шкалу, округляется вниз до ближайшего целого гПа.

185. В тех случаях, когда для измерения атмосферного давления используется автоматическое оборудование, дисплеи QNH и, если необходимо в соответствии с подпунктом 2) пункта 186 настоящих Правил, QFE, связанные с барометром, устанавливаются на метеорологической станции наряду с соответствующими дисплеями в соответствующих органах обслуживания воздушного движения. Если отображаемые значения QFE относятся к нескольким ВПП, как предусмотрено подпунктом 4) пункта 186 настоящих Правил, дисплеи четко маркируются с указанием ВПП, к которой относится отображаемое значение QFE.

186. В местные регулярные и специальные сводки:

1) включается информация о QNН;

2) информация о QFЕ включается по запросу пользователей или по локальному соглашению между метеорологическими полномочными органами и полномочными органами служб воздушного движения и эксплуатантами на регулярной основе;

3) включается информация об используемых для значений QNH и QFE единицах измерений;

4) если значения QFE необходимы для нескольких ВПП, включаются требуемые значения QFE для каждой ВПП и указываются ВПП, к которым эти значения относятся.

187. В сводки METAR и SPECI, включаются только значения QNH в гПа, a QFE (в мм.рт.ст. и гПа) включается в группу дополнительной информации (RMK).

Параграф 12. Дополнительная информация

188. В сводки, выпускаемые за пределы аэродрома (METAR и SPECI), включается информация о перечисленных ниже недавних явлениях погоды (о явлениях погоды, которые наблюдались на аэродроме в период после последней выпущенной регулярной сводки или в истекшей час, в зависимости от того, какой из этих периодов короче, но не в момент наблюдения), используя максимум три группы для следующих явлений:

1) замерзающие осадки (REFZDZ, REFZRA);

2) умеренные или сильные осадки, включая ливни (REDZ, RERA, RESN, RESG, REPL, RESHRA, RESHSN, RESHGR, RESHGS);

3) низовая метель (REBLSN);

4) пыльная буря, песчаная буря (REDS, RESS);

5) гроза (RETS);

6) воронкообразное облако (торнадо или смерч) (REFC);

7) вулканический пепел (REVА);

При вышеуказанных явлениях интенсивность особых недавних явлений погоды не указывается;

8) сдвиг ветра в нижних слоях;

9) состояние ВПП.

189. В местные регулярные и специальные сводки включается в качестве дополнительной информации информация о нижеперечисленных особых метеорологических условиях или их сочетании:

1) кучево-дождевые облака (СВ);

2) гроза (TS);

3) умеренная или сильная турбулентность (MOD TURB, SEV TURB);

4) сдвиг ветра (WS);

5) град (GR);

6) линия сильного шквала (SEV SQL);

7) умеренное или сильное обледенение (MOD ICE, SEV ICE);

8) замерзающие осадки (FZDZ, FZRA);

9) сильные горные волны (SEV MTW);

10) пыльная буря или песчаная буря (DS, SS);

11) низовая метель (BLSN);

12) воронкообразное облако/торнадо или смерч (FC).

Следует указывать местонахождение условия. При необходимости следует включать дополнительную информацию, используя для этого открытый текст с сокращениями.

190. В сводки METAR или SPECI включается, когда это оправдано местными условиями, информация о сдвиге ветра, которая при необходимости указывается открытым текстом с принятыми сокращениями.

191. В сводки METAR и SPECI, в качестве дополнительной информации, включается следующая информация:

1) о температуре поверхности моря и состоянии моря или значительной высоте волн с авиационных метеорологических станций, установленных на сооружениях в открытом море в целях обеспечения полетов вертолетов;

2) о состоянии ВПП, предоставляемом соответствующими аэродромными службами.

Параграф 13. Наблюдения с помощью метеорологических спутников

192. Информация, полученная с помощью метеорологических спутников Земли, используется аэродромными метеорологическими органами в дополнение к данным наземных метеорологических наблюдений.

193. Спутниковая информация транслируется с международных метеорологических спутников и с других спутников, и используется метеорологическими органами при наличии определенного доступа и соответствующего оборудования.

194. Данные, полученные с помощью метеорологических спутников Земли, включают в себя информацию о форме, количестве и верхней границе облаков, вертикальном распределении температуры и влажности воздуха, о ветре в верхних слоях атмосферы. Данные о ветре в верхних слоях атмосферы получаются с помощью наблюдений за движением облаков.

195. При анализе спутниковых данных уточняется эволюция облачных систем атмосферных фронтов и циклонов, положение зон турбулентности, низкой облачности, струйных течений, и их географическое расположение.

196. Метеорологическая информация с метеорологических и других спутников Земли после соответствующей обработки представляется пользователям в виде распечатанных спутниковых снимков или непосредственно по компьютерным системам.

197. Спутниковая информация принимается и передается в соответствии с расписанием, транслируемым метеорологическими спутниками с помощью компьютерных систем. Когда метеорологический спутник работает в режиме непосредственной передачи, информацию получают в виде фотоснимков при пролете его над пунктом с помощью специальной аппаратуры. При обеспечении полетов аэродромный метеорологический орган использует информацию, поступающую от автоматизированных систем приема и обработки спутниковых данных.

Параграф 14. Наблюдения с помощью
метеорологических радиолокаторов

198. На аэродромах, оборудованных метеорологическими радиолокаторами (далее - МРЛ), проводятся наблюдения за пространственным распределением облачных образований, грозовых очагов, зон осадков, их перемещением и эволюцией.

199. В период полетов наблюдения с помощью МРЛ проводятся ежечасно, в остальное время каждые 3 часа. При обнаружении в районе аэродрома очагов с грозоопасными кучево-дождевыми облаками и (или) ливневыми осадками, градами, шквалами, наблюдения в радиусе 100 километров проводятся через 30 минут в режиме "ШТОРМ". На аэродромах, оборудованных автоматизированными радиолокационными системами, частота наблюдений составляет менее 30 минут и определяется возможностями самой системы.

200. Результаты ежечасных наблюдений оформляются в виде карт радиолокационной обстановки. Указанная информация передается дежурному синоптику и диспетчерам ОВД.

Информация о положении грозовых очагов передается по компьютерным системам и прямым речевым каналам или телефону.

201. При наличии очагов в радиусе 100 километров от аэродрома информация об их положении включается в передачи ATIS. В указанную информацию включаются следующие сведения:

1) характер очага;

2) местонахождение центра очага (азимут и удаление) относительно контрольной точки аэродрома КТА;

3) направление в восьми румбах и скорость (км/ч) перемещения очага.

202. При наличии нескольких очагов с разрывами между ними менее 50 километров, диаметром одиночного очага более 20 километров или угловых размерах более 10 градусов указывается граница зоны очага (очагов) путем передачи данных об азимутах (по часовой стрелке) и расстояниях по точкам, выбранным вдоль границы очага или зоны очагов.

203. На аэродромах, необорудованных МРЛ, для получения метеорологической радиолокационной информации используются:

1) выносные индикаторы аэродромных радиолокаторов, установленные в помещении аэродромного метеорологического органа;

2) МРЛ, расположенные в радиусе 50 километров от аэродрома, эксплуатируемые другими метеорологическими органами.

204. При наличии на аэродроме грозопеленгатора его данные используются для уточнения местоположения грозовых очагов и наносятся на радиолокационную карту с данными МРЛ, при ожидаемой или фактически наблюдаемой грозовой деятельности грозопеленгатор работает в непрерывном режиме.

205. Использование радиолокационных данных, полученных с помощью автоматизированных систем приема и обработки, определяется специальными инструкциями, утвержденными метеорологическим полномочным органом.

Параграф 15. Автоматизированные системы производства
метеорологических наблюдений

206. На аэродромах, работающих по минимумам II, III (А, В) категории ИКАО, наблюдения за фактической погодой проводятся с помощью автоматизированных метеорологических измерительных систем (АМИС).

207. Автоматизированная метеорологическая измерительная система (АМИС) обеспечивает: измерение и сбор метеорологической информации об основных параметрах атмосферы на аэродроме, обработку этой информации, формирование метеорологических сообщений, отображение, регистрацию и распространение информации по каналам связи для обеспечения взлета и посадки воздушных судов по минимумам II, III (А, В) категории ИКАО.

208. АМИС производит автоматические измерения и обработку следующих метеорологических величин:

1) ветер (направление, скорость, порывы);

2) видимость;

3) дальность видимости на ВПП (в трех точках: начало, середина, конец ВПП);

4) текущая погода;

5) облачность;

6) температура воздуха и температура точки росы;

7) давление;

8) дополнительная информация;

9) прогноз типа "тренд".

Время передачи метеорологической информации на средства отображения (блоки индикации) не превышает 15 секунд после окончания обработки измерений (наблюдений).

209. В АМИС обеспечивается ручной ввод метеорологических величин и информации, необходимой для вычисления (определения) производных метеорологических параметров и данных для автоматического включения в сводки погоды и передачи на средства отображения.

210. АМИС обеспечивает автоматическую передачу метеорологической информации и ее отображение на БИ АИУ, метеорологическом дисплее и других индикаторных устройствах.

211. Периодичность обновления метеорологической информации на выносных блоках индикации устанавливается техником метеорологом из значений 30 или 60 минут. При обеспечении полетов по минимумам II и III категорий ИКАО, устанавливается 1-минутный период обновления данных. На выносных блоках индикации отображаются также местные специальные сводки.

212. При отказе основной персональной электронно-вычислительной машины рабочего места техника-метеоролога обеспечивается оперативный (не более, чем через 15 секунд) переход на резервную машину.

4. Наблюдения и донесения с бортов воздушных судов
Параграф 1. Общие положения

213. Метеорологические наблюдения, проводимые с бортов воздушных судов, используются для получения информации об условиях над районами, недостаточно освещенными метеорологическими наблюдениями, и для получения информации о наличии умеренной и сильной турбулентности, умеренного и сильного обледенения, сдвига ветра и других явлений, оказывающих неблагоприятное влияние на безопасность полетов воздушных судов.

214. Аэродромные метеорологические органы по данным наблюдений с бортов воздушных судов (в комплексе с информацией, получаемой из других источников) обеспечивают слежение за изменениями метеорологической обстановки и составление коррективов к прогнозам и предупреждений по маршрутам и районам полетов.

215. Наблюдения с бортов воздушных судов включают:

1) регулярные наблюдения с борта на этапах набора высоты и полета по маршруту;

2) специальные и другие нерегулярные наблюдения с борта на любом этапе полета.

Параграф 2. Наблюдения с борта воздушных судов

216. Данные наблюдений с борта воздушных судов передаются по линии передачи данных "воздух – земля". В тех случаях, когда линия передачи данных "воздух – земля" не обеспечивается или ее применение не является целесообразным, данные специальных и других нерегулярных наблюдений с борта воздушных судов в течение полета сообщаются с помощью средств речевой связи.

217. Данные наблюдений с борта воздушных судов передаются в форме донесений с борта.

218. Данные наблюдений с борта передаются во время полета в момент осуществления наблюдений или по возможности сразу после их проведения.

219. При наборе высоты указанные сведения передаются после достижения безопасной высоты, при заходе на посадку после приземления.

Параграф 3. Регулярные наблюдения с борта воздушных судов

220. При использовании линии передачи данных "воздух - земля" и применении автоматического зависимого наблюдения (ADS) или режима S вторичного обзорного локатора (далее - ВОРЛ) автоматизированные регулярные наблюдения проводятся каждые 15 минут на этапе полета по маршруту и каждые 30 секунд на этапе набора высоты в течение первых 10 минут полета.

221. При полетах вертолетов на вертодромы, расположенные на сооружениях в открытом море, регулярные наблюдения с борта вертолетов производятся в пунктах и в периоды времени, которые предусматриваются соглашением между полномочными метеорологическими органами и заинтересованными эксплуатантами вертолетов.

222. На маршрутах, с высокой интенсивностью воздушного движения, на каждом эшелоне полета назначается воздушное судно для проведения регулярных наблюдений с часовым интервалом в соответствии с пунктами 220 и 221 настоящих Правил.

223. Экипажи воздушных судов, не оснащенных оборудованием линий передачи данных "воздух-земля", освобождаются от проведения регулярных наблюдений с борта воздушного судна.

224. Данные регулярных наблюдений с борта воздушных судов передаются по линии передачи данных "воздух - земля".

Параграф 4. Специальные и другие нерегулярные
наблюдения с борта воздушных судов

225. При отсутствии линии передачи данных "воздух - земля" или, если применение данной линии является нецелесообразным, данные специальных наблюдений с борта воздушных судов в течение полета сообщаются с помощью средств речевой связи.

226. Специальные наблюдения проводятся с борта воздушных судов, если наблюдаются следующие условия:

1) умеренная и сильная турбулентность;

2) умеренное и сильное обледенение;

3) сильная горная волна;

4) грозы без града, скрытые, маскированные, обложные или по линии шквала;

5) грозы с градом, скрытые, маскированные, обложные или по линии шквала;

6) сильная пыльная или сильная песчаная буря;

7) облако вулканического пепла.

227. К метеорологическим условиям в зонах набора высоты или захода на посадку, о которых командир воздушного судна сообщает диспетчеру, относятся:

1) наличие турбулентности;

2) наличие обледенения;

3) сдвиг ветра.

228. При наличии прочих метеорологических условий, не указанных в пункте 226 настоящих Правил, которые, по мнению командира воздушного судна влияют на безопасность полетов или заметно отражаются на эффективности полетов других воздушных судов, командир воздушного судна уведомляет об этом соответствующий орган ОВД в кратчайшие сроки.

229. В настоящее время единственным доказательством наличия обледенения, турбулентности и в значительной степени сдвига ветра в большинстве случаев служат данные наблюдений с борта воздушных судов, поскольку эти явления не могут достаточно хорошо наблюдаться с земли.

230. В случае донесений о сдвиге ветра:

1) необходимо сообщать тип воздушного судна;

2) пилоты должны в кратчайшие сроки уведомлять соответствующие органы ОВД, если прогнозируемый сдвиг ветра не наблюдается.

231. При выпуске аэродромным метеорологическим органом предупреждения или сводки о сдвиге ветра в зонах набора высоты или захода на посадку, которые фактически отсутствуют, командир воздушного судна сообщает об этом диспетчеру ОВД.

232. Наблюдения с борта воздушных судов производятся по запросу аэродромного метеорологического органа.

Параграф 5. Содержание донесений с борта воздушных судов

233. При использовании линии передачи данных "воздух – земля" и автоматического зависимого наблюдения (ADS) или режима S ВОРЛ регулярные донесения с борта содержат следующие элементы:

1) указатель типа сообщения;

2) опознавательный индекс воздушного судна;

3) Блок данных 1: широта, долгота, уровень, время;

4) Бок данных 2: направление ветра, скорость ветра, признак качества данных о ветре, температура воздуха, турбулентность (если имеются данные), влажность (если имеются данные).

При использовании ADS или режима S ВОРЛ требования в отношении регулярных донесений с борта могут соблюдаться посредством сочетания блока данных основного сообщения ADS/режима S ВОРЛ (блок данных 1) и блока данных метеорологической информации (блок данных 2) в сообщениях ADS или режима S ВОРЛ.

234. При использовании линии передачи данных "воздух – земля" без применения ADS и режима S ВОРЛ регулярные донесения содержат следующие элементы:

1) указатель типа сообщения;

2) раздел 1 (Информация о местоположении): опознавательный индекс воздушного судна, местоположение или широта и долгота, время, эшелон или абсолютная высота полета, следующее местоположение и время пролета, последующая основная точка;

3) раздел 2 (Оперативная информация): расчетное время прибытия, максимальная продолжительность полета;

4) раздел 3 (Метеорологическая информация): температура воздуха, направление ветра, скорость ветра, турбулентность, обледенение воздушного судна, влажность (если имеются данные).

При использовании линии передачи данных "воздух – земля" без применения ADS и режима S ВОРЛ требования в отношении регулярных донесений с борта могут соблюдаться с использованием связи "диспетчер – пилот" по линии передачи данных (CPDLC) ("донесение о местоположении").

235. Специальные донесения с борта, с использованием линии передачи данных "воздух – земля" содержат следующие элементы:

1) указатель типа сообщения;

2) опознавательный индекс воздушного судна;

3) блок данных 1: широта, долгота, уровень, время;

4) блок данных 2: направление ветра, скорость ветра, признак качества данных о ветре, температура воздуха, турбулентность (если имеются данные), влажность (если имеются данные);

5) блок данных 3: условия, требующие передачи специального донесения с борта (одно условие выбирается из перечня, представленного в критериях и формах предоставления донесений с борта воздушных судов в соответствии с приложением 2 настоящих Правил).

Примечание. Требования в отношении специальных донесений с борта могут соблюдаться с использованием полетно-информационного обслуживания по линии передачи данных (D-FIS) ("специальное донесение с борта")

236. При использовании речевой связи специальные донесения с борта содержат следующие элементы:

1) указатель типа сообщения;

2) раздел 1 (информация о местоположении): опознавательный индекс воздушного судна, местоположение или широта и долгота, время, эшелон или диапазон эшелонов;

3) раздел 2 (метеорологическая информация): условия, требующие передачи, выбираются из перечня, перечисленного в пункте 226 настоящих Правил и обозначаются соответственно:

SEV TURB;

SEV ICE;

SEV MTW;

TS GR;

TS;

HVY SS;

VA CLD;

VA;

MOD TURB;

MOD ICE.

Критерии представления донесений представлены в приложении 2 к настоящим Правилам.

Параграф 6. Обмен донесениями с борта воздушных судов

237. Аэродромные метеорологические органы осуществляют сбор специальных донесений, полученных с борта воздушных судов с использованием средств речевой связи, и направляют их аэродромным метеорологическим органам смежных районов ОВД, в банки авиаметеорологических данных и ВЦЗП.

238. Переданные органам ОВД воздушными судами в полете регулярные и специальные донесения незамедлительно передаются аэродромным метеорологическим органам/органам метеорологического слежения.

239. Орган метеорологического слежения незамедлительно направляет специальные донесения с борта, полученные с использованием средств речевой связи, ВЦЗП.

240. Орган метеорологического слежения незамедлительно передает полученные донесения с борта об облаке вулканического пепла соответствующим VAAC.

241. Обмен донесениями с борта осуществляется в том виде, в каком они получены, за исключением случаев, когда при использовании речевой связи местоположение дается путем указания пункта передачи донесений органам ОВД и аэродромный метеорологический орган переводит эти данные в соответствующую широту и долготу.

242. В том случае, когда орган метеорологического слежения принимает специальное донесение с борта, однако, по мнению синоптика, явление, послужившее причиной этого донесения, не будет устойчивым и поэтому не требует выпуска сообщения SIGМЕТ, данное специальное донесение с борта рассылается в соответствии с правилами рассылки сообщений SIGМЕТ, изложенными в пункте 351 настоящих Правил.

243. Передача диспетчером органа ОВД специального донесения с борта воздушного судна на борт других воздушных судов прекращается после выпуска аэродромным метеорологическим органом информации SIGMET и (или) AIRMET, составленных на основе этого донесения. Информация SIGMET и AIRMET передается на борт воздушных судов в течение всего периода их действия.

244. Специальные донесения с борта воздушных судов о явлениях, перечисленных в пункте 236 настоящих Правил, и информация SIGMET и AIRMET, направляемые воздушным судам органами ОВД, должны охватывать часть маршрута в пределах 2 часов полетного времени от местонахождения воздушного судна в данный момент по направлению полета воздушного судна.

Параграф 7. Регистрация данных наблюдений
с борта воздушных судов

245. Сообщения с бортов воздушных судов, полученные аэродромным метеорологическим органом через орган ОВД, регистрируются в специальном журнале.

246. Специальные наблюдения с борта за облаком вулканического пепла регистрируются в виде донесений с борта в соответствии с пунктами 233, 236 настоящих Правил. Один экземпляр полученного донесения включается в полетную документацию, предназначенную для полетов по маршрутам, которые, по мнению метеорологического полномочного органа и других аэродромных метеорологических органов, затрагиваются облаками вулканического пепла.

247. По прибытии воздушного судна на аэродром заполненная форма донесения об облаке вулканического пепла незамедлительно передается эксплуатантом или членом летного экипажа аэродромному метеорологическому органу.

248. Органы ОВД по получении специальных донесений с борта воздушных судов с использованием средств речевой связи передают их аэродромному метеорологическому органу (органу слежения).

249. В аэродромных сводках и в сообщениях ATIS информация с борта воздушных судов о сдвиге ветра сохраняется в течение 30 минут, о наличии обледенения и турбулентности в течение 2 часов, затем автоматически отменяется при отсутствии новой информации об их наличии.

5. Авиационные прогнозы погоды
Параграф 1. Общие положения

250. В связи с изменчивостью метеорологических элементов в пространстве и во времени и несовершенства методики прогнозирования и определения некоторых элементов получатель прогноза рассматривает конкретное значение любого указанного в прогнозе элемента как наиболее вероятную величину, которую данный элемент содержит в течение периода действия прогноза. Указываемое время возникновения какого-либо явления или изменения элемента рассматривается как наиболее вероятное время.

251. Указания относительно точности прогнозов, желательной с точки зрения эксплуатации, содержатся в приложении 3 к настоящим Правилам.

252. Выпуск аэродромным метеорологическим органом нового прогноза означает, что ранее выпущенный однотипный прогноз для того же места и на тот же период действия (или часть его) автоматически аннулируется.

Параграф 2. Прогнозы по аэродрому

253. Прогноз по аэродрому составляется аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом.

254. Прогноз по аэродрому выпускается в установленное время, не раньше, чем за 1 час до начала периода действия прогноза и состоит из краткого сообщения об ожидаемых метеорологических условиях в районе аэродрома в течение определенного периода времени.

255. Прогнозы по аэродрому и коррективы к ним выпускаются в виде прогнозов TAF и включают следующую информацию в указанном порядке:

1) идентификатор типа прогноза;

2) указатель местоположения;

3) время выпуска прогноза;

4) идентификатор отсутствующего прогноза, когда это применимо;

5) дату и период действия прогноза;

6) идентификатор аннулированного прогноза, когда это применимо;

7) приземный ветер;

8) видимость;

9) погоду;

10) облачность;

11) температура воздуха и ожидаемые значительные изменения одного или нескольких из этих элементов в течение периода действия.

256. Прогнозы по аэродрому выпускаются и распространяются в кодовой форме TAF, предписанной ВМО.

257. В дополнение к распространению прогнозов TAF в соответствии с пунктом 256 настоящих Правил, прогнозы TAF распространяются на основании двухсторонних соглашений между государствами.

258. Прогнозы TAF и коррективы к ним рассылаются в международные банки данных ОРМЕТ, центры сбора и обработки информации Республики Казахстан.

259. Аэродромные метеорологические органы, составляющие прогнозы TAF, осуществляют постоянный контроль за прогнозами и своевременно вносят в них соответствующие коррективы. Длина текста прогнозов и количество указанных в них изменений сводятся к минимуму.

260. Прогнозы TAF, постоянно не обновляющиеся, аннулируются.

261. Период действия регулярных прогнозов по аэродрому TAF составляет не менее 6 часов и не более 30 часов, этот период определяется в соответствии с соглашением с эксплуатантами. Регулярные прогнозы TAF с периодом действия менее 12 часов выпускаются каждые 3 часа, а с периодом действия от 12 часов до 30 часов - каждые 6 часов.

Продолжительность прогнозов погоды по аэродромам с АМСГ без синоптической части составляет 6 часов.

262. При выпуске TAF аэродромный метеорологический орган обеспечивает наличие на аэродроме в любое время не более одного действующего прогноза TAF.

263. В прогнозы погоды по горным аэродромам включаются данные об облачности среднего яруса, если ожидается появление такой облачности на высотах 2000 метров и менее над уровнем аэродрома.

Термин CAVOK не используется в прогнозах погоды по горным аэродромам.

264. Аэродромы, не имеющие аэродромных метеорологических органов с синоптической частью, по соглашению между метеорологическим полномочным органом и пользователями информации обеспечиваются прогнозами погоды по району (площади) ближайшим аэродромным метеорологическим органом с синоптической частью.

265. При отсутствии информации о фактической погоде по аэродромам без синоптической части составляется ориентировочный прогноз. После получения сводки погоды ориентировочный прогноз уточняется и составляется регулярный прогноз.

Ориентировочный прогноз отражается в полетной документации аэродромного метеорологического органа.

266. При включении групп изменения в прогнозы TAF или внесении в них коррективов используются следующие критерии:

1) в соответствии с прогнозом среднее направление приземного ветра изменится на 60 градусов или более при средней скорости до и (или) после изменения 5 м/с или более;

2) в соответствии с прогнозом средняя скорость приземного ветра изменится на 5 м/с или более;

3) в соответствии с прогнозом отклонение от средней скорости приземного ветра (порывы) возрастҰт на 5 м/с или более при средней скорости до и/или после изменения 8 м/с или более;

4) в соответствии с прогнозом изменение приземного ветра превысит важные в эксплуатационном отношении значения, предельные величины устанавливаются метеорологическим полномочным органом в консультации с соответствующим полномочным органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:

потребуют смены используемой (ых) ВПП;

и свидетельствуют о том, что изменение попутного и бокового компонентов на ВПП превысит значения, являющиеся основными эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;

5) в соответствии с прогнозом видимость улучшится и достигнет или превысит одно, или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:

150, 350, 600, 800,1500 или 3000 метров;

5000 метров - в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;

6) прогнозируется начало или прекращение, или изменение интенсивности любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающий туман;

замерзающие осадки;

умеренные или сильные осадки (включая ливневого типа);

гроза (с осадками или без осадков);

пыльная буря;

песчаная буря;

7) прогнозируется начало или прекращение любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

ледяные кристаллы;

пыльный, песчаный или снежный низовой поземок;

пыльная низовая метель, песчаная низовая метель или снежная низовая метель;

шквал;

воронкообразное облако (торнадо или смерч).

Примечание: При прогнозировании прекращения особых явлений погоды применяется сокращение NSW (сокращение от "no significant weather"). Данное сокращение используется для указания ожидаемого прекращения прогнозируемых особых явлений погоды в тех случаях, когда прогнозируемые условия CAVOK не применимы;

8) в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN или OVC увеличится и достигнет или превысит одно, или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN и OVC уменьшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 фут);

450 метров (1500 фут) - в случае выполнения значительного числа полетов по ПВП;

9) в соответствии с прогнозом количество слоя или массива облаков ниже 450 метров (1500 фут) изменится:

от NSC, FEW или SCT до BKN или OVC;

от BKN или OVC до NSC, FEW или SCT;

10) прогнозируется развитие или рассеивание кучево-дождевых облаков;

11) в соответствии с прогнозом вертикальная видимость улучшится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом вертикальная видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений;

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов);

12) любые другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах данного аэродрома и согласованные между метеорологическим полномочным органом и заинтересованным эксплуатантом.

267. При изменении любого элемента прогноза, в соответствии с критериями, приведенными в пункте 266 настоящих Правил, следует использовать индексы изменения ВЕСМG, TEMPO, после которых указывается период действия изменении элементов.

При ожидании значительных изменений одной группы превалирующих условий погоды на другую группу условий, период действия следует разбить на самостоятельные периоды, используя сокращение "FM", непосредственно после которого следует шестицифровая группа времени в днях, часах и минутах UTC, указывающая срок ожидаемого изменения.

Сокращение "РRОВ" применяется с указанием вероятности и периода времени в течение, которого ожидаются альтернативные значения. Вероятность альтернативного значения или изменения менее чем в 30% или более 50% не применяются. Группу вероятности не используют в качестве определяющего элемента для индекса изменения "ВЕСМG" или индекса времени "FМ".

268. Стандартное время начала действия прогнозов устанавливается по Всемирному скоординированному времени (UTC), начиная с 00.00 часов.

269. В аэропортах с некруглосуточным режимом работы начало первого периода первого прогноза может отклоняться от стандартного, а заблаговременность выпуска составлять менее 1 часа до начала действия.

270. Прогноз погоды по аэродрому обозначается TAF, корректив к нему TAF AMD, а исправленный прогноз с синтаксическими ошибками TAF COR. Время начала действия в TAF AMD округляется до ближайшего предшествующего целого часа.

Параграф 3. Прогнозы для посадки типа "тренд"

271. Прогнозы для посадки составляются аэродромным метеорологическим органом, назначенным соответствующим метеорологическим полномочным органом. Такие прогнозы предназначены для удовлетворения требований местных потребителей и для воздушных судов, находящихся в пределах 1 часа полетного времени от аэродрома.

272. Прогнозы для посадки составляются в виде прогнозов "тренд".

273. Прогноз погоды типа "тренд" состоит из краткого изложения ожидаемых значительных изменений метеорологических условий на данном аэродроме, прилагаемого к местной регулярной сводке, или местной специальной сводке, или к METAR или SPECI.

274. В прогнозе типа "тренд" указывается ожидаемое начало, прекращение или изменение интенсивности одного или нескольких из следующих явлений погоды или их сочетаний:

1) замерзающие осадки;

2) замерзающий туман;

3) умеренные или сильные осадки (в том числе ливневого типа);

4) гроза (с осадками и без осадков);

5) пыльная буря;

6) песчаная буря;

7) пыльный, песчаный или снежный низовой поземок;

8) пыльная низовая метель, песчаная низовая метель;

9) снежная низовая метель;

10) шквал;

11) воронкообразное облако (торнадо или водяной смерч).

Другие явления погоды, указанные в пункте 152 настоящих Правил.

275. Период действия прогноза для посадки типа "тренд" составляет 2 часа со времени, на которое составлена сводка, являющаяся частью прогноза для посадки. Прогнозы типа "тренд" выпускаются в соответствии с требованиями к терминам и сокращениям, применяемых в коде METAR и SPECI, двухчасовых прогнозах на посадку типа ТРЕНД, в прогнозах в коде TAF, приводимым в приложении 4 к настоящим Правилам. В прогнозе типа "тренд" используются те же единицы и шкалы, что и в сводке, к которой он прилагается.

276. Указатель "PROB" в прогнозах типа "тренд" не применяется.

277. Прогнозы для посадки по запросу диспетчеров органов ОВД и экипажей воздушных судов передаются открытым текстом.

Параграф 4. Прогнозы для взлета

278. Прогнозы для взлета составляются аэродромным метеорологическим органом, назначенным соответствующим полномочным метеорологическим органом, если это требуется по соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантом.

279. Прогноз для взлета предоставляется эксплуатантам и членам летного экипажа по запросу в течение 3 часов до ожидаемого времени вылета.

280. Прогноз для взлета относится к определенному периоду времени и содержит информацию об ожидаемых метеорологических условиях в районе комплекса ВПП. Прогноз для взлета содержит информацию о направлении и скорости приземного ветра, о температуре воздуха, давлении (QNH) и о любых других элементах, в отношении которых достигнуто соглашение с пользователями.

281. Формат прогноза определяется по соглашению между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом (эксплуатантами). Порядок следования элементов, терминология, единицы и шкалы, используемые в прогнозах для взлета, аналогичны соответствующим компонентам сводок по тому же аэродрому.

282. Аэродромные метеорологические органы, выпускающие прогнозы для взлета, осуществляют постоянный контроль за прогнозами и своевременно вносят в них коррективы.

283. Критерии выпуска коррективов к прогнозам для взлета определяются по соглашению между аэродромным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом. Эти критерии соответствуют критериям составления специальных сводок, установленным для конкретного аэродрома.

Параграф 5. Прогнозы по маршрутам и районам полетов

284. Прогнозы по маршрутам и районам полетов включают информацию о ветре, температуре воздуха на высотах, особых явлениях погоды, облачности, видимости, а также о других элементах в зависимости от характера полетов и видов выполняемых авиационных работ. Эта информация отражает требования к производству полетов, для обеспечения которых предназначены данные прогнозы, с учетом времени и высоты полета и географической протяженности маршрута.

285. К особым явлениям погоды по маршрутам и районам полетов, относятся явления, которые могут повлиять на выполнение полетов.

На средних и верхних эшелонах полета (для ЭП 100 – ЭП 250) и верхних 1 уровнях (для ЭП выше 250):

Гроза:

1) скрытая в облачности, обложная, часто повторяющаяся или со шквалами;

2) с сильным градом или без сильного града;

3) тропические циклоны;

4) линии сильных шквалов;

5) умеренная или сильная турбулентность (при наличии облачности или при ясном небе);

6) умеренное или сильное обледенение;

7) обложная песчаная (пыльная) буря;

8) кучево-дождевые облака, связанные с явлениями, указанными в подпунктах 1) –5) настоящего пункта;

9) эшелон полета тропопаузы;

10) струйные течения;

11) места распространения облаков вулканического пепла, влияющих на производство полетов воздушных судов;

12) радиоактивные облака;

На эшелонах ниже ЭП 100 (или до ЭП 150 в горных районах, или выше), все явления, перечисленные для полетов на средних и верхних эшелонах полетов и дополнительно указываются:

13) средняя скорость приземного ветра на обширном пространстве, превышающая 15 м/с (60 км/час);

14) видимость у поверхности земли на обширном пространстве менее 5000 метров (для горных районов менее 10 километров) включая явления, обуславливающие уменьшение видимости (FG, BR, DZ, RA, SG, SN, PL, IС, GR, GS, SA, DU, HZ, FU, VA, РО, SQ, FC, DS, SS);

15) изолированные и случайные грозы с градом или без града;

16) горное затемнение;

17) облачность разорванная BKN или сплошная OVC облачность на обширном пространстве с высотой нижней границы менее 300 м (1000 фут) над уровнем земли;

18) облака изолированные ISOL, случайные OCNL или частые FRQ кучево-дождевые облака;

19) облака изолированные ISOL, случайные OCNL или частые FRQ башенкообразные облака;

20) умеренная турбулентность (за исключением турбулентности, возникающей в конвективных облаках);

21) умеренное обледенение (за исключением обледенения, возникающего в конвективных облаках);

22) умеренная горная волна.

286. Основной формой представления прогнозов по маршрутам и районам полетов по ППП являются прогностические карты особых явлений погоды, карты ветра и температуры воздуха на высотах, в остальных случаях и для полетов по ПВП - прогнозы в форме таблиц или открытого текста, в соответствии с требованиями по составлению карт и таблиц и примерами прогнозов погоды по маршрутам, районам полетов и АХР в форме открытого текста, указанных в приложениях 5 и 6 к настоящим Правилам.

287. При обеспечении полетов воздушных судов применяются карты:

особых явлений погоды до эшелона полета 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах) SWL;

особых явлений погоды для эшелонов полета 100-250 SWM; особых явлений погоды для эшелонов полета выше 250 SWH.

288. Прогнозы SIGWX выпускаются в виде:

1) прогнозов SIGWX высокого уровня (SWH) для эшелонов полета 250-630 (400-150 гПа);

2) прогнозов SIGWX среднего уровня (SWM) для эшелонов полета 100-250 (700-400 гПа) для ограниченных географических районов. Если среднее превышение рельефа местности оказывает значительное топографическое влияние на использование ЭП 100, в качестве базиса карт предусматривается более высокий эшелон в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением.

289. Прогнозы SIGWX низкого уровня (SWL) полета для полетов на малых высотах для эшелона 100 (или до эшелона 150 в горных районах или более высокого эшелона, если это необходимо) выпускаются РЦЗП и другими прогностическими центрами.

290. На картах особых явлений погоды отражаются необходимые для полета сведения, касающиеся:

1) гроз;

2) тропических циклонов;

3) линий сильных шквалов;

4) умеренной и сильной турбулентности (при наличии облачности или при ясном небе);

5) умеренного или сильного обледенения;

6) обложной песчаной/пыльной бури;

7) облачности, связанной с явлениями, указанными в подпунктах 1) -5) данного пункта, для эшелонов полета 100-250;

8) кучево-дождевых облаков, связанных с явлениями, указанными в подпунктах 1) - 5) данного пункта, для эшелонов полета выше 250;

9) местоположения поверхности точно определенных зон конвергенции;

10) местоположения поверхности, скорости и направления движения фронтальных систем, когда они связаны с особыми явлениями погоды по маршруту;

11) высоты тропопаузы;

12) струйных течений;

13) информация о местах вулканических извержений, сопровождающихся выбросом облаков пепла, влияющих на производство полетов воздушных судов, обозначаемых на карте в точке извержения символом вулканического извержения. Подробная информация, касающаяся названия вулкана, широты и долготы, даты и времени первого извержения, если она известна, а также ссылка на SIGMET и NOTAM или ASHTAM, выпущенные для соответствующего района, приводятся на поле карты вместе с условным обозначением вулканического пепла;

14) информация о месте аварийного выброса в атмосферу радиоактивных материалов, влияющих на производство полетов воздушных судов, обозначаемом в точке выброса на карте символом радиоактивности. Подробная информация, касающаяся долготы и широты места аварии, даты и времени аварии, и напоминание пользователям проверить NOTAM, выпущенный для соответствующего района, приводятся на поле карты вместе с символом радиоактивности.

291. Коррективы к прогнозам по маршрутам и районам полетов составляются аэродромными метеорологическими органами, когда ожидаются следующие изменения:

1) ветер на высотах изменится по направлению на 30 градусов или более, если до и после изменения скорость составляет 60 км/ч или более, или скорость ветра изменится на 40 км/ч или более;

2) температура воздуха на высотах изменится на 5 градусов и более;

3) ожидается возникновение зон турбулентности или обледенения, непредусмотренные в ранее данном прогнозе, или ожидается, что интенсивность указанных явлений возрастет или уменьшится;

4) ожидается возникновение или прекращение других особых явлений;

5) ожидается понижение (повышение) высоты облаков и (или) видимости до значений ниже (выше) минимумов, установленных для полетов по ПВП.

292. При использовании прогнозов в форме открытого текста для полетов по ППП включаются следующие данные:

1) маршрут полета;

2) срок действия прогноза (от - до);

3) краткая характеристика синоптической обстановки;

4) ветер и температура воздуха на стандартных изобарических поверхностях;

5) особые условия погоды;

6) облачность;

7) высота тропопаузы;

8) при наличии струйного течения - высота оси струи, направление и скорость максимального ветра;

9) высота нижней и верхней границы слоя атмосферы, в котором скорость ветра превышает 100 км/ч.

Параграф 6. Прогнозы Всемирной системы зональных прогнозов

293. ВЦЗП применяют единообразные форматы и коды для обеспечения прогнозов.

294. Карты особых явлений погоды подготавливаются ВЦЗП в виде прогнозов SIGWX четыре раза в день и действуют в течение установленных периодов действия, составляющих 24 часа, после сбора (в 00.00, 06.00, 12.00 и 18.00 UTC) синоптических данных, на основе которых разработаны эти прогнозы.

295. Прогнозы на высотах получают из ВЦЗП в цифровой форме и представляют пользователям в цифровой форме или в форме карт. Данные о ветре и температуре, выбираемые из глобальных прогнозов, следует наносить на карты ветра и температуры воздуха на высотах с достаточно густой широтно-долготной сеткой. На этих картах направление ветра указывается стрелками с оперением или заштрихованными флажками для указания скорости ветра, а температура указывается в градусах Цельсия.

Составленные на фиксированный момент времени карты ветра на высотах и температуры воздуха на высотах пригодны для полетов, начинающихся за 1,5 часа до периода действия данных и заканчивающихся по истечении 1,5 часов после их периода действия, например, составленный ВСЗП прогноз ветра на высотах, действительный на 1200 UTC, может использоваться для всех полетов между 10.30 и 13.30 UTC.

296. Прогнозы в узлах регулярной сетки, подготовленные ВЦЗП, содержат:

1) данные о ветре и температуре для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 270 (350 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 410 (175 гПа), 450 (150 гПа) и 530 (100 гПа);

2) информацию о высоте тропопаузы в единицах эшелона полета и температуре тропопаузы;

3) информацию о направлении, скорости максимального ветра и его высоте в единицах эшелона полета;

4) данные о влажности для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа) и 180 (500 гПа);

5) данные о горизонтальной протяженности и информацию о высоте нижней и верхней границы кучево-дождевых облаков в единицах эшелона полета;

6) данные об обледенении для слоев, отцентрированных по эшелонам полета 60 (800 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа) и 300 (300 гПа);

7) данные о турбулентности в ясном небе для слоев, отцентрированных по эшелонам полета 240 (400 гПа), 270 (350 гПа), 300 (300 гПа), 340 (250 гПа), 390 (200 гПа) и 450 (150 гПа);

8) данные о турбулентности в облачности для слоев, отцентрированных по эшелонам полета 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа) и 300 (300 гПа).

Слои, отцентрированные по эшелонам полета, о которых говорится в подпунктах 6) и 8), данного пункта имеют толщину, эквивалентную 100 гПа.

Слои, отцентрированные по эшелонам полета, о которых говорится в подпункте 7) настоящего пункта, имеют толщину, эквивалентную 50 гПа;

9) данные о геопотенциальной абсолютной высоте для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 270 (350 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 410 (175 гПа),450 (150 гПа) и 530 (100 гПа).

297. Прогнозы в узлах регулярной сетки составляются ВЦЗП в двоичной кодовой форме с использованием кодовой формы GRIB, предписанной ВМО.

298. Прогнозы в узлах регулярной сетки составляются ВЦЗП с использованием регулярной сетки с горизонтальной разрешающей способностью в 1,25 широты и долготы.

299. Прогнозы особых явлений погоды на маршруте подготавливаются ВЦЗП в виде прогнозов SIGWX четыре раза в день и действуют в течение установленных периодов действия, составляющих 24 часов, после сбора (в 00.00, 06.00, 12.00 и 18.00 UTC) синоптических данных, на основе которых разработаны эти прогнозы. Распространение каждого прогноза завершается, как только это технически осуществимо, но не позднее 9 часов после стандартного времени наблюдения.

Составленные на фиксированный момент времени карты SIGWX пригодны для полетов, начинающихся за 3 часа до времени действия данных и заканчивающихся по истечении 3 часов после их периода действия, например, подготовленный ВСЗП прогноз SIGWX, действительный на 1200 UTC, может использоваться для всех полетов между 0900 и 1500 UTC.

300. Для воздушных судов, выполняющих полеты выше эшелона 250, сведения в соответствии с подпунктами 1) - 6) пункта 290 настоящих Правил указываются, если данные явления ожидаются выше этого эшелона полета, и в случае, если, в соответствии с подпунктом 1) пункта 290 настоящих Правил, отмечаются и/или ожидаются грозы, требующие выпуска сообщения SIGMET.

301. Сокращение СВ включается, если это связано с появлением или ожидаемым появлением обложных кучево-дождевых облаков или кучево-дождевых облаков с небольшими просветами или без них между отдельными облаками, или с кучево-дождевыми облаками, входящими в слои облачности или скрытыми дымкой. Это не относится к отдельным или рассеянным кучево-дождевым облакам, не входящим в слои облачности или не скрытым дымкой.

302. Если вулканический пепел или аварийный выброс радиоактивных материалов в атмосферу оправдывают нанесение на карты особых явлений погоды символа вулканического пепла или символа радиоактивности, эти символы наносятся на все такие карты (для низкого, среднего и высокого уровня) независимо от высоты, которой достиг или может достичь столб пепла или радиоактивного материала.

303. В случае полного или частичного совпадения явлений, указанных в подпунктах 2), 13) и 14) пункта 290 настоящих Правил, наивысший приоритет предоставляется подпункту 13) пункта 290 настоящих Правил, за которым следуют подпункты 2) и 14) пункта 290 настоящих Правил. Пункт с наивысшим приоритетом помещается на месте события, и стрелкой указывается связь местоположения другого пункта(ов) с относящимся к нему символом или текстом.

304. Сокращение СВ или условное обозначение грозы на картах особых явлений погоды означает, что на картах нанесены все явления погоды, обычно связанные с наличием кучево-дождевых облаков или грозы:

1) гроза, умеренное или сильное обледенение;

2) умеренная или сильная турбулентность и град.

305. При подготовке полетной документации аэродромные метеорологические органы используют прогнозы, выпущенные ВЦЗП, когда такие прогнозы охватывают предполагаемую траекторию полета по времени, абсолютной высоте и географическому району, если только между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом не согласована иная практика.

306. Для обеспечения единообразия и стандартизации полетной документации, получаемые в рамках ВСЗП данные GRIB и BUFR, декодируются в стандартные карты ВСЗП согласно соответствующим положениям настоящих Правил, а метеорологическое содержание и обозначение составителя прогнозов ВСЗП не изменяются.

307. Аэродромные метеорологические органы, используя данные ВСЗП в кодовой форме BUFR, немедленно уведомляют соответствующий ВЦЗП о тех случаях, когда применительно к подготовленным ВЦЗП прогнозам SIGWX выявляются или сообщаются значительные расхождения, касающиеся:

Параграф 7. Прогнозы особых явлений погоды в виде карт,
выпускаемые в Республике Казахстан

308. АМЦ выпускаются карты особых явлений погоды для среднего и высокого уровня полета 700 - 150 гПа и для полета на малых высотах (ниже 700 гПа).

309. На картах особых явлений погоды, выпускаемых АМЦ, применяются стандартные обозначения и символы, принятые ВМО.

310. Карты особых явлений АМЦ выпускаются в сроки 00:00, 06:00, 12:00 и 18:00 UTC с периодом действия в 6 ч и передаются соответствующим метеорологическим органам не позднее, чем за 1 час до начала периода их действия.

Параграф 8. Прогнозы по маршрутам и районам
полетов на малых высотах

311. Если интенсивность воздушного движения ниже эшелона полета 100 вызывает необходимость выпуска информации AIRMET в соответствии с главой 6 настоящих Правил, зональные прогнозы для таких полетов составляются в формате, согласованном с метеорологическим полномочным органом.

312. При использовании открытого текста с сокращениями на английском языке прогноз составляется в форме зонального прогноза GAMET, используя при этом принятые ИКАО сокращения и численные величины, при использовании формата карты прогноз составляется в виде комбинации прогнозов ветра на высотах и температуры воздуха на высотах и прогноза явлений SIGWX.

313. Зональные прогнозы выпускаются для слоя от поверхности земли до эшелона полета 100 (или 150 в горных районах, или, при необходимости, выше) и содержат данные о явлениях погоды на маршруте, представляющих опасность для полетов на малых высотах, используемые для выпуска информации AIRMET и дополнительные данные, требующиеся для полетов на малых высотах.

314. Зональные прогнозы для полетов на малых высотах, подготавливаемые для выпуска информации AIRMET, составляются каждые 6 часов, начиная с 00ч UTC, при этом, период их действия составляет 6 часов, и передаются соответствующим аэродромным метеорологическим органам не позднее, чем за 1 час до начала периода их действия. В аэропортах с некруглосуточным режимом работы начало периода действия первого зонального прогноза может отличаться от стандартного срока.

315. Обмен подготавливаемыми для выпуска информации AIRMET зональными прогнозами для полетов, выполняемых на малых высотах, осуществляется между аэродромными метеорологическими органами/органами метеорологического слежения, отвечающими за выпуск полетной документации для полетов на малых высотах в соответствующих районах полетной информации.

316. По согласованию между пользователями и аэродромными метеорологическими органами зональные прогнозы для малых высот могут использоваться для обеспечения полҰтов по маршрутам полетов, что оговаривается в соглашениях/договорах с эксплуатантами и отражается в Инструкциях по метеорологическому обеспечению на аэродроме.

317. По согласованию с пользователями воздушного пространства зональные прогнозы могут составляться открытым текстом. Используемая терминология и единицы измерения в зональных прогнозах, составленных открытым текстом, являются аналогичными соответствующим компонентам сводок и прогнозов по аэродрому. Содержание и порядок элементов в таком прогнозе должны соответствовать образцу, приведенному в примерах прогнозов погоды по маршрутам, районам полета АХР в форме открытого текста приложения 6 к настоящим Правилам.

Параграф 9. Зональные прогнозы для полетов
на малых высотах GAMET

318. По соглашению между авиационными пользователями и метеорологическим полномочным органом при метеорологическом обеспечении полетов на малых высотах используются прогнозы погоды, составленные в формате кода GAMET. Формат и содержание кода GAMET, указаны в требованиях, касающихся информации GAMET, согласно приложению 7 настоящих Правил.

319. Прогнозы в форме GAMET для слоя от земли до эшелона полета 100 (или 150 в горных районах, или, при необходимости, выше) выпускаются аэродромными метеорологическими органами, отвечающими за метеорологическое обеспечение полетов ВС на малых высотах в соответствующих зонах ответственности МДП соответствующего аэродрома (в пределах установленных границ РПИ), и содержат данные о явлениях погоды на маршруте, представляющих опасность для полетов на малых высотах, а также дополнительные данные, требующиеся для полетов на малых высотах.

320. Если плотность воздушного движения ниже эшелона полета 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах, или, при необходимости, выше) требует регулярного выпуска и распространения зональных прогнозов для таких полетов, частота выпуска, формат и фиксированное время или период действия таких прогнозов и критерии выпуска к ним коррективов определяются метеорологическим полномочным органом в консультации с пользователями.

321. При подготовке зональных прогнозов в формате GAMET они содержат два раздела:

1) раздел I, содержащий данные о явлениях погоды на маршруте, представляющих опасность для полетов на малых высотах, используемые для выпуска информации AIRMET;

2) раздел II, содержащий дополнительную информацию, требующуюся для полетов на малых высотах.

Содержание и порядок элементов в зональном прогнозе, составляемом в формате GAMET, должны соответствовать образцу, приведенному в требованиях, касающихся информации GAMET, согласно приложению 7 настоящих Правил. Дополнительные элементы в разделе II включаются в соответствии с соглашением между метеорологическим полномочным органом и пользователями. Элементы, уже вошедшие в сообщение SIGMET, не включаются в зональные прогнозы GAMET.

322. В тех случаях, когда явление погоды, представляющее опасность для полетов на малых высотах, включено в зональный прогноз GAMET и спрогнозированное явление не возникло или более не прогнозируется, выпускается поправка GAMET AMD, изменяющая только соответствующий метеорологический элемент.

323. Аэродромные метеорологические органы осуществляют обмен прогнозами GAMET и направляют их в международные банки оперативных метеорологических данных ОРМЕТ.

Параграф 10. Зональные прогнозы для полетов
на малых высотах в картографической форме

324. Карты ветра и температуры воздуха для полетов на малых высотах составляются для точек, находящихся на расстоянии не более 500 километров, и, по крайней мере, для следующих абсолютных высот: 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10000 футов) и 4500 метров (15000 футов) в горных районах.

325. На картах особых явлений погоды для полетов на малых высотах, в том числе SWL для полетов по ПВП, выполняемых на высотах до эшелона 100 (при необходимости до эшелона полета 150 или выше в горных районах), указываются необходимые для полета сведения, касающиеся:

1) явлений, требующих выпуска сообщений SIGMET и AIRMET, которые повлияют на выполнение полетов на малых высотах, в соответствии с требованиями, касающимися информации SIGMET и AIRMET, указанных в приложении 8 к настоящим Правилам;

2) элементов, включенных в зональные прогнозы для полетов на малых высотах, указанных в требованиях, касающиеся информации GAMET, согласно приложению 7 настоящих Правил, за исключением элементов 18) и 21) данного приложения, касающихся соответственно ветра и температуры воздуха на высотах и прогнозируемого наименьшего значения QNH.

Образцы карт особых явлений погоды приводятся в приложении 5 к настоящим Правилам.

Указания относительно использования терминов ISOL, OCNL и FRQ, касающихся кучево-дождевых облаков и гроз, содержатся в критериях для составления информации AIRMET согласно приложению 9 к настоящим Правилам.

Параграф 11. Прогнозы по маршрутам и районам полетов
на малых высотах в форме открытого текста

326. Прогнозы погоды в форме открытого текста по районам (секторам) полетов составляются каждые 3 часа с периодом действия 6 часов и заблаговременностью не менее 1 часа до начала действия.

327. В прогнозы по маршрутам в форме открытого текста следует включать информацию о ветре и температуре воздуха на высотах, особых явлениях погоды, облачности, видимости, а также о других элементах в зависимости от характера полетов и видов выполняемых авиационных работ. Эта информация отражает требования к производству полетов, для обеспечения которых предназначены данные прогнозы, с учетом времени и высоты полета и географической протяженности маршрута.

В аэропортах с некруглосуточным режимом работы начало периода действия первого прогноза по районам полетов может отличаться от стандартного срока.

328. Порядок следования элементов в прогнозах по маршруту (и (или) коррективах к ним) в форме открытого текста с принятыми сокращениями совпадает с порядком следования соответствующих элементов в кодовой форме сообщения.

329. Используемая терминология и единицы измерения являются аналогичными соответствующим компонентам сводок и прогнозов по аэродрому.

330. При обеспечении международных полетов по маршрутам и районам полетов в качестве опознавательных индексов прогнозов используются обозначения: AREA FCST и ROUTE FCST, при внесении коррективов перед ними ставится индекс AMD.

331. Используемый в прогнозах TAF термин CAVOK в прогнозах по маршрутам и районам полетов не применяется.

332. В текст прогноза для полетов ПВП включаются:

1) вид прогноза (по маршруту, району или сектору);

2) маршрут (район) полета;

3) срок действия прогноза (от - до);

4) краткая характеристика синоптической обстановки;

5) ветер и температура воздуха у поверхности земли (только для районов АХР) и на высотах над уровнем моря;

6) видимость у поверхности земли;

7) особые явления погоды;

8) облачность (количество и форма облаков, высота нижней и верхней границ над поверхностью земли, в горных районах - над уровнем моря);

9) обледенение;

10) турбулентность;

11) высота уровня 0 градусов ⁰С;

12) степень закрытия гор, искусственных препятствий облаками;

13) прогнозируемое минимальное давление по маршруту (району) полета, приведенное к уровню моря.

333. Для описания изменений условий по месту и времени в прогнозах в форме открытого текста используются термины: "в период от... до...", "на участке от... до...", "местами", "в осадках", "в низинах", "в долинах рек", "над озерами", "над склонами", с применением широты/долготы или географических пунктов.

6. Информация SIGMET и AIRMET, предупреждения об опасных
метеорологических условиях и явлениях погоды, предупреждения по
аэродрому, предупреждения и оповещения о сдвиге ветра
Параграф 1. Общие положения

334. Аэродромные метеорологические органы/органы метеорологического слежения осуществляют подготовку и выпуск информации с целью уведомления пилотов и другого авиационного персонала об опасных условиях погоды, которые могут повлиять на безопасность полетов воздушных судов международной гражданской авиации.

335. Предупреждения представляют собой описание открытым текстом фактических и (или) ожидаемых явлений погоды по маршруту, аэродрому, району аэродрома, в зоне взлета и посадки. Выпускаются оповещения и предупреждения о сдвиге ветра.

336. К опасным для полета метеорологическим явлениям относятся:

1) на аэродроме вылета и посадки – гроза, град, сильный сдвиг ветра, замерзающие осадки (гололед), сильное обледенение, сильная турбулентность, смерч, ураган, сильная пыльная (песчаная) буря, сильные ливневые осадки, вулканический пепел;

2) по маршруту полета – град, гроза, сильное обледенение, сильная турбулентность, сильная электризация воздушного судна, вулканический пепел, радиоактивные облака.

337. Выпуск предупреждений об опасных условиях погоды на аэродромах или вблизи них, включая предупреждения о сдвиге ветра, осуществляют аэродромные метеорологические органы.

338. Органы метеорологического слежения (ОМС)/аэродромные метеорологические органы осуществляют подготовку и выпуск информации о потенциально опасных явлениях погоды по маршруту полета в зоне ответственности ОМС.

339. Орган метеорологического слежения/аэродромный метеорологический орган должен обеспечить своевременную рассылку сообщений SIGMET и AIRMET в соответствии со схемой рассылки, включающей передачу таких сообщений:

1) местным органам ОВД;

2) авиационным метеорологическим органам, находящимся в пределах района ответственности данного органа метеорологического слежения;

3) другим заинтересованным органам метеорологического слежения (при этом необходимо гарантировать рассылку сообщений SIGMET и AIRMET всем органам метеорологического слежения, районы ответственности которых, хотя бы частично, находятся в пределах 925 км. от метеорологического явления, о котором говорится в сообщении);

4) центрам, назначенным транслировать передачи VOLMET или передавать информацию VOLMET по линии передачи данных, которым сообщения SIGMET необходимы для таких передач;

5) международным европейским банкам данных OPMET;

6) ответственному VAAC (если это необходимо).

Параграф 2. Информация SIGMET

340. Информация SIGMET выпускается аэродромным метеорологическим органом (органом слежения) и представляет собой краткое описание открытым текстом с сокращениями фактических и (или) ожидаемых определенных явлений погоды по маршруту полета, влияющих на безопасность полета воздушных судов и предполагаемую эволюцию данных явлений во времени и в пространстве.

341. Информация SIGMET аннулируется, когда явления более не наблюдаются или, когда не ожидается их возникновение в данном районе.

342. Период действия сообщения SIGMET не превышает 4 часа. Период действия выпускаемых сообщений SIGMET, касающихся облака вулканического пепла, увеличивается до 6 часов.

343. Сообщения SIGMET в отношении облака вулканического пепла, основываются на консультативной информации, предоставляемой соответственно VAAC, назначенным в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением.

344. Между органом метеорологического слежения и соответствующим РДЦ (РПИ) осуществляется координация в целях обеспечения согласованности информации о вулканическом пепле, включаемой в сообщения SIGMET и NOTAM.

345. Сообщения SIGMET выпускаются не ранее, чем за 4 часа до начала периода действия.

346. Специальные сообщения SIGMET, касающиеся облака вулканического пепла, выпускаются, как только это становится практически возможным, но не позднее, чем за 12 часов до начала периода действия. Сообщения SIGMET об облаке вулканического пепла уточняются каждые 6 часов.

347. В сообщение SIGMET включается одно из перечисленных явлений на крейсерских эшелонах независимо от высоты с использованием нижеуказанных сокращений:

гроза:

скрытая OBSC TS

маскированная EMBD TS

частая гроза FRQ TS

по линии шквала SQL TS

скрытая с градом OBSC TSGR

маскированная с градом EMBD TSGR

частые грозы с градом FRQ TSGR

по линии шквала с градом SQL TSGR

турбулентность:

сильная турбулентность SEV TURB

обледенение:

сильное обледенение SEV ICE

сильное обледенение

вследствие переохлажденного дождя SEV ICE (FZRA)

горная волна:

сильная горная волна SEV MTW

пыльная буря:

сильная пыльная буря HVY DS

песчаная буря:

сильная песчаная буря HVY SS

вулканический пепел:

вулканический пепел VA (+название вулкана,

(независимо от высоты) если оно известно)

радиоактивное облако RDOACT CLD

348. Содержание и порядок элементов сообщения SIGMET соответствует образцу составления сообщений SIGMET и AIRMET, приведенному в приложении 10 к настоящим Правилам.

349. Сообщения SIGМЕТ рассылаются международным банкам данных ОРМЕТ и центрам, назначенным региональным аэронавигационным соглашением для эксплуатации спутниковых систем рассылки данных в рамках авиационной фиксированной службы, в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением.

350. Порядковый номер, упоминаемый в приложении 10 к настоящим Правилам, отражает количество сообщений SIGMET, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по РПИ. Аэродромные метеорологические органы (органы слежения), зона ответственности которых охватывает несколько РПИ и (или) диспетчерских районов, выпускают отдельные сообщения SIGMET для каждого РПИ и (или) диспетчерского района в своей зоне ответственности.

351. Сообщения SIGMET направляются органам метеорологического слежения, ВЦЗП и другим аэродромным метеорологическим органам в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением. Сообщения SIGMET о вулканическом пепле направляются также VAAC.

Сообщения SIGMET рассылаются международным банкам данных ОРМЕТ.

352. Информация SIGMET составляется на основании информации, полученной в донесениях с борта воздушного судна, анализа аэросиноптического фактического и прогностического материала, данных наземных и радиолокационных наблюдений.

353. Своевременный выпуск сообщений SIGMET в значительной степени зависит от быстрого получения органами метеорологического слежения специальных донесений с борта. Поэтому пилотам следует своевременно подготавливать и передавать такие донесения органам ОВД, когда их воздушные суда подвергаются воздействию определенных метеорологических условий на маршруте, или они наблюдают условия, перечисленные в пункте 236 настоящих Правил.

354. Текст предупреждения SIGMET содержит следующую информацию:

1) указатель местоположения РПИ/СТА;

2) наименование сообщения и его порядковый номер;

3) дату и период действия;

4) указатель местоположения MWO;

5) название РПИ или диспетчерского узлового района;

6) описание явления;

7) вид информации (OBS, FCST);

8) местоположение (широта и долгота или наименование известных географических пунктов);

9) уровень;

10) перемещение или ожидаемое перемещение;

11) изменение интенсивности;

12) прогнозируемое местоположение;

13) или отмена сообщения SIGMET/AIRMET.

355. Информация SIGMET не содержит излишний описательный материал. В описание явлений, в отношении которых выпускается сообщение SIGMET, не включается иной дополнительный материал, помимо указанного в пункте 347 настоящих Правил.

В информации SIGMET, касающейся гроз или тропического циклона, не упоминаются связанные с ними турбулентность и обледенение.

Требования, касающиеся информации SIGMET и AIRMET, критерии для составления информации AIRMET, и образец для составления сообщений SIGMET и AIRMET приводятся в приложениях 8, 9, 10 к настоящим Правилам.

Параграф 3. Информация AIRMET

356. Информация AIRMET выпускается органом метеорологического слежения (аэродромным метеорологическим органом) для обеспечения полетов ниже эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах или, при необходимости, выше) на основании имеющегося соглашения с пользователями.

357. Информация AIRMET представляет собой краткое описание открытым текстом с сокращениями фактических и (или) ожидаемых определенных явлений погоды по маршруту полета, которые не были включены в зональные прогнозы для полетов на малых высотах, составленные в соответствии с положениями пунктов 311, 312 и 320 настоящих Правил, и влияющие на безопасность полетов на малых высотах и на эволюцию этих явлений во времени и пространстве.

Порядок составления сообщений AIRMET содержатся в требованиях, касающихся информации SIGMET и AIRMET, согласно приложению 8 настоящих Правил.

358. Метеорологический орган, зона ответственности которого охватывает несколько РПИ и (или) диспетчерских районов, выпускает отдельные сообщения AIRMET для каждого РПИ и (или) диспетчерского района в своей зоне ответственности.

359. РПИ, при необходимости, разделяется на подрайоны (субрайоны).

360. В сообщение AIRMET включается одно из перечисленных явлений с использованием нижеуказанных сокращений:

скорость приземного ветра:

средняя скорость приземного ветра на SFC WSPD

обширном пространстве свыше 15 м/с (30 уз) (+скорость ветра и

единицы измерения)

видимость у поверхности земли:

видимость на обширном пространстве SFC VIS

менее 5000 м, включая явление (+видимость)

погоды, ухудшающее видимость (+ одно из перечисленных

ниже явлений погоды или их сочетания:

BR, DS, DU, DZ, FC, FG, FU, GR, GS,

HZ, IC, PL, PО, RA, SA, SG, SN, SS, SQ

или VA)

грозы:

отдельные грозы без града ISOL TS

редкие грозы без града OCNL TS

отдельные грозы с градом ISOL TSGR

редкие грозы с градом OCNL TSGR

закрытие гор:

горы закрыты MT OBSC

облачность:

разорванная или сплошная облачность

на обширном пространстве с высотой

нижней границы менее 300 м (1000 фут)

над уровнем земли:

разорванная BKN CLD (+ высота

нижней и верхней

границ и единицы

измерения)

сплошная OVC CLD (+ высота

нижней и верхней

границ и единицы

измерения)

кучево-дождевые облака:

отдельные ISOL CB

редкие OCNL CB

частые FRQ CB

башеннообразные кучевые облака:

отдельные ISOL TCU

редкие OCNL TCU

частые FRQ TCU

обледенение:

умеренное обледенение MOD ICE

(за исключением обледенения,

возникающего в конвективных облаках)

турбулентность:

умеренная турбулентность MOD TURB

(за исключением турбулентности,

возникающей в конвективных облаках)

горная волна:

умеренная горная волна MOD MTW.

361. Информация AIRMET не содержит дополнительный описательный материал, помимо указанного в приложении 9 настоящих Правил. В информации AIRMET, касающейся гроз или кучево-дождевых облаков, не упоминаются, связанные с ними, турбулентность и обледенение.

362. Порядковый номер отражает количество сообщений AIRMET, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по РПИ.

363. Период действия сообщения AIRMET не превышает 4 часа.

364. Информация AIRMET аннулируется, когда явления более не наблюдаются или, когда не ожидается их возникновение в данном районе.

365. Сообщения AIRMET направляются аэродромным метеорологическим органам (органам слежения) соседних РПИ и другим аэродромным метеорологическим органам в соответствии с договоренностью между полномочными метеорологическими органами.

Параграф 4. Предупреждения по аэродрому

366. В целях обеспечения безопасности полҰтов и сохранности авиационной техники аэродромные метеорологические органы выпускают предупреждения о возникновении или изменении интенсивности метеорологических условий и явлений погоды, которые могут повлиять на безопасность полетов, а также оказать неблагоприятное воздействие на воздушные суда на земле, в том числе, на воздушные суда на местах стоянки, на аэродромное оборудование, средства и службы.

367. В предупреждениях по аэродрому в форме открытого текста сообщается краткая информация о метеорологических условиях, оказывающих неблагоприятное воздействие на воздушные суда на земле, аэродромное оборудование и технические средства обеспечения полетов. Предупреждение выпускается аэродромным метеорологическим органом и передается в службы аэропорта.

368. Предупреждения по аэродрому аннулируются, когда указанные в нем явления/условия более не наблюдаются и (или) когда не ожидается их возникновение на аэродроме.

369. Предупреждения по аэродрому выпускаются в связи с фактическим или ожидаемым возникновением одного или нескольких нижеследующих явлений и условий:

грозы;

града;

сильного или продолжительного снега, (включая ожидаемое или наблюдаемое накопление снега);

замерзающих осадков (гололҰда);

инея или изморози;

шквала, смерча;

песчаной или пыльной бури;

поднимающегося песка или пыли;

ветра со скоростью 15 м/с и более (с учетом порывов), независимо от направления;

вулканического пепла или отложения вулканического пепла;

выброса токсических химических веществ;

понижения температуры воздуха до минус 30 градусов и ниже или еҰ повышения до плюс 40 градусов и выше (в зависимости от региона могут устанавливаться другие критерии по соглашению между метеорологическим органом и пользователями);

других явлений, согласованных на локальном уровне.

370. При ожидаемом возникновении условий или явлений, непредусмотренных в ранее выпущенном предупреждении, или изменении их интенсивности, продолжительности, составляется новое предупреждение.

371. По соглашению с пользователями при большом количестве международных рейсов предупреждение по аэродрому выпускается по образцу составления предупреждений по аэродрому на английском языке согласно приложению 11 к настоящим Правилам.

Использование текста, помимо сокращений, перечисленных в образце, приводимом в приложении 11 к настоящим Правилам, следует сводить до минимума. Дополнительную информацию следует готовить открытым текстом с сокращениями, используя утвержденные сокращения ИКАО и численные значения. При отсутствии утвержденных ИКАО сокращений следует использовать открытый текст на английском языке.

372. Порядковый номер предупреждения отражает количество предупреждений по аэродрому, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по данному аэродрому.

Параграф 5. Предупреждения и оповещения о сдвиге ветра

373. Предупреждения о сдвиге ветра подготавливаются аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, для аэродромов в соответствии с условиями, согласованными на местном уровне с соответствующими органами ОВД и заинтересованными эксплуатантами.

Предупреждения о сдвиге ветра подготавливаются аэродромным метеорологическим органом, назначенным метеорологическим полномочным органом, для аэродромов, на которых сдвиг ветра считается проблемой, в соответствии с условиями, согласованными на местном уровне с соответствующими органами ОВД и заинтересованными эксплуатантами.

374. Предупреждения о сдвиге ветра содержат краткую информацию о наблюдаемом или ожидаемом сдвиге ветра, который может оказать неблагоприятное воздействие на воздушное судно на траектории захода на посадку или взлета, или при заходе на посадку по кругу в пределах между уровнем ВПП и 500 метров (1600 футов) над этим уровнем или на воздушное судно на ВПП вовремя после посадочного пробега или разбега при взлете. При местных топографических условиях вызывающий значительный сдвиг ветра на высотах более 500 метров (1600 футов) над уровнем ВПП, высота 500 метров (1600 футов) не считается предельной.

375. Предупреждения о сдвиге ветра для прибывающих или вылетающих воздушных судов аннулируются, когда в сообщениях с воздушных судов отмечается отсутствие сдвига ветра, или по прошествии согласованного периода времени. Критерии аннулирования предупреждения о сдвиге ветра устанавливаются на месте для каждого аэродрома по согласованию между метеорологическим полномочным органом, аэронавигационной организацией и заинтересованными эксплуатантами.

376. Сведения о наличии сдвига ветра получают с помощью:

1) наземного оборудования дистанционного измерения сдвига ветра (доплеровского радиолокатора);

2) системы датчиков приземного ветра и (или) датчиков давления, расположенных для контроля конкретной ВПП или нескольких ВПП и соответствующих траекторий захода на посадку и вылета;

3) наблюдений с борта воздушных судов на этапе набора высоты или захода на посадку;

4) другой метеорологической информации, полученной с соответствующих датчиков, установленных на имеющихся вблизи аэродрома или на близлежащих возвышенных участках, матчах или вышках.

377. На аэродромах, где для обнаружения сдвига ветра используется автоматизированное наземное оборудование для дистанционного зондирования или обнаружения сдвига ветра, выпускаются генерируемые такими системами оповещения о сдвиге ветра. Оповещения о сдвиге ветра содержат краткую обновляемую информацию о наблюдаемом сдвиге ветра, характеризуемом изменением встречного/попутного ветра на 7,5 м/с (15 узлов) или более, который может оказать неблагоприятное воздействие на воздушное судно на конечном этапе траектории захода на посадку или начальном этапе траектории взлета или на воздушное судно на ВПП вовремя после посадочного пробега или разбега при взлете.

378. Оповещения о сдвиге ветра следует обновлять не реже одного раза в минуту. Оповещения о сдвиге ветра следует аннулировать после того, как величина изменения встречного/попутного ветра становится менее 7,5 м/с (15 узлов).

379. Оповещения о сдвиге ветра распространяются непосредственно автоматизированным наземным оборудованием дистанционного измерения или обнаружения сдвига ветра заинтересованным сторонам в соответствии с местной договоренностью.

380. Условия для сдвига ветра, как правило, связаны со следующими явлениями:

гроза, микропорывы, воронкообразные облака (торнадо или водяные смерчи) и фронтальные порывы;

фронтальные поверхности;

сильный приземный ветер, усугубляемый местными топографическими условиями;

фронты морского бриза;

горные волны (включая шкваловые ворота на малых высотах в районе аэродрома);

температурные инверсии на малых высотах.

381. Предупреждения (оповещения) о сдвиге ветра выпускаются в соответствии с образцом составления предупреждений и оповещений о сдвиге ветра на аэродроме на английском языке (WS WRNG) согласно приложению 12 к настоящим Правилам и рассылаются в соответствии с Инструкцией по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме.

382. Порядковый номер сообщения, обозначенный в образце составления предупреждений и оповещений о сдвиге ветра на аэродроме на английском языке в приложении 12 к настоящим Правилам, отображает количество предупреждений о сдвиге ветра, выпущенных с 00.01 UTC текущего дня по данному аэродрому.

383. Использование текста, помимо сокращений, перечисленных в образце, приведенном в приложении 12 к настоящим Правилам, сводится до минимума. Дополнительная информация составляется открытым текстом с сокращениями, утвержденными ИКАО. При отсутствии утвержденных ИКАО сокращений используется открытый текст на английском языке.

384. Когда информация наземного оборудования обнаружения или дистанционного измерения сдвига ветра используется для подготовки оповещения о сдвиге ветра, оповещение увязывается с конкретными участками ВПП и расстояниями вдоль траектории захода на посадку или траектории взлета в соответствии с соглашением между метеорологическим полномочным органом, соответствующим полномочным органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами.

385. Предупреждение об ожидаемом сдвиге ветра составляется на основании анализа аэросиноптического материала, если синоптическая обстановка в сочетании с местными условиями в районе аэродрома, способствует возникновению сдвига ветра.

386. При использовании донесения с борта воздушного судна для подготовки предупреждения о сдвиге ветра или для подтверждения ранее выпущенного предупреждения соответствующее донесение с борта воздушного судна, включая тип этого воздушного судна, рассылается без изменений заинтересованным сторонам в соответствии с местной договоренностью.

387. После получения донесений о наличии сдвига ветра как с борта прибывающего, так и вылетающего воздушного судна, выпускаются два разных предупреждения о сдвиге ветра: одно для прибывающих воздушных судов, другое для вылетающих.

388. Если сообщаются пилотами или выявляются наземным оборудованием микропорывы, в предупреждение и оповещение о сдвиге ветра включается конкретная ссылка на микропорыв.

389. Пилоты воздушных судов в донесениях о сдвиге ветра используют такие классифицирующие термины, как "умеренный", "сильный" или "очень сильный", основанные в значительной степени на их субъективной оценке интенсивности имеющегося сдвига ветра. Такие донесения включаются в предупреждения о сдвиге ветра без изменений.

390. Предупреждения о сдвиге ветра составляются открытым текстом с принятыми сокращениями и передаются диспетчерам ОВД и включаются в передачу ATIS.

Параграф 6. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже
эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах)
в форме открытого текста

391. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах) выпускаются метеорологическим органом, обслуживающим местный диспетчерский пункт (далее - МДП) и составляющим прогнозы по районам полетов в форме открытого текста.

392. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах) выпускаются в связи с фактическим и (или) ожидаемым возникновением одного из указанных ниже явлений:

фронтальная или внутримассовая гроза;

фронтальный шквал и смерч;

град;

замерзающие осадки;

умеренное или сильное обледенение;

умеренная или сильная турбулентность;

песчаная или пыльная буря;

скорость ветра у земли 15 м/с и более независимо от направления;

видимость менее 5000 метров;

нижняя граница облачности 300 метров;

кучево-дождевые и башенкообразные облака.

393. Предупреждения сообщаются местному диспетчерскому пункту для последующей передачи воздушным суднам, находящимся в полете и аэродромным метеорологическим органам, обеспечивающим полеты в смежных районах МДП.

394. Текст предупреждений включает в себя:

1) наименование (предупреждение), его порядковый номер за текущие сутки;

2) указание района, маршрута;

3) слово "действительно" и группу "дата - время";

4) явления;

5) указание о том является информация фактической или прогностической;

6) местоположение явления, смещение;

7) изменение интенсивности.

395. При прекращении явления, указанного в предупреждении и отсутствии условий для его возникновения/сохранения, составляется сообщение об отмене выпущенного ранее предупреждения.

7. Метеорологическое обеспечение экипажей воздушных судов
Параграф 1. Общие положения

396. Эксплуатанты и члены летного экипажа снабжаются метеорологической информацией для:

1) осуществляемого эксплуатантами предполетного планирования;

2) осуществляемого эксплуатантами перепланирования в полете с использованием системы централизованного руководства производством полетов;

3) использования членами летного экипажа перед вылетом;

4) воздушных судов, находящихся в полете.

397. Метеорологическая информация, которой снабжаются эксплуатанты и члены летного экипажа, отвечает полетным требованиям в отношении времени и высоты полета, географической протяженности маршрута, относится к определенному моменту или периоду времени и является достаточной для обеспечения полета до аэродрома намеченной посадки. В ней содержатся данные об ожидаемых метеорологических условиях на участке маршрута между аэродромом намеченной посадки и запасными аэродромами, назначенными эксплуатантом.

398. Метеорологическая информация, которой снабжаются эксплуатанты и члены летного экипажа, содержит последние данные и включает следующие сведения, установленные метеорологическим полномочным органом по соглашению с соответствующими эксплуатантами:

1) прогнозы:

ветра на высотах;

температуры и влажности воздуха на высотах;

геопотенциальной абсолютной высоты эшелонов полета;

высоты тропопаузы в единицах эшелона полета и температуры тропопаузы;

направления и скорости максимального ветра и его высоты в единицах эшелона полета;

явлений SIGWX;

2) сообщения METAR или SPECI (включая прогнозы типа "тренд") для аэродромов вылета и намеченной посадки и для запасных аэродромов вылета, на маршруте и назначения;

3) прогнозы TAF или коррективы к прогнозам TAF для аэродрома вылета, намеченной посадки и для запасных аэродромов вылета, на маршруте и назначения;

4) прогнозы для взлета;

5) информацию SIGMET и соответствующие специальные донесения с борта, касающиеся всего маршрута;

6) консультативную информацию о вулканическом пепле и тропических циклонах, относящуюся ко всему маршруту;

7) зональные прогнозы GAMET или зональные прогнозы для полетов на малых высотах в форме карты, подготовленной в дополнение к выпуску информации AIRMET, и информацию AIRMET для полетов на малых высотах, которые относятся ко всему маршруту;

8) предупреждения по аэродрому вылета (для местного аэродрома);

9) информацию МРЛ;

10) изображения, полученные с метеорологических спутников Земли.

399. Прогнозы, перечисленные в подпункте 1) пункта 398 настоящих Правил, составляются из цифровых прогнозов, предоставляемых ВЦЗП.

400. Если указано, что прогноз составлен ВЦЗП, в содержащуюся в нем метеорологическую информацию изменения не вносятся.

401. Карты, получаемые из цифровых прогнозов, составленных ВЦЗП, предоставляются для фиксированных зон действия согласно требованиям по составлению карт и таблиц, указанных в приложении 5 к настоящим Правилам.

402. Если прогнозы ветра и температуры воздуха на высотах, перечисленные в подпункте 1) пункта 398 настоящих Правил, предоставляются в виде карт, они представляют собой действительные на фиксированное время прогностические карты стандартных эшелонов полета.

Если прогнозы явлений SIGWX, перечисленные в подпункте 1) пункта 398 настоящих Правил, предоставляются в виде карт, они представляют собой действительные на фиксированное время прогностические карты слоя атмосферы, ограниченного стандартными эшелонами полета.

403. Прогнозы ветра и температуры воздуха на высотах и погодных явлений SIGWX выше эшелона 100, требующиеся для осуществляемого эксплуатантом предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, предоставляются после их получения и не позднее, чем за 3 часа до вылета. Прочая метеорологическая информация, необходимая для осуществляемого эксплуатантом предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, предоставляется заранее.

404. Метеорологический полномочный орган, организующий предоставление обслуживания эксплуатантам и членам летного экипажа, координирует с метеорологическими полномочными органами других государств меры, направленные на получение от них необходимых сводок и (или) прогнозов.

405. Эксплуатанты и члены летного экипажа снабжаются метеорологической информацией в том месте, которое устанавливается полномочным метеорологическим органом на основе консультаций с эксплуатантами, и в такое время, которое устанавливается по соглашению между аэродромным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом.

Предполетным обслуживанием обеспечиваются лишь полеты, которые начинаются на территории Республики Казахстан. Порядок снабжения метеорологической информацией аэродрома, не имеющего аэродромного метеорологического органа на аэродроме, устанавливается по соглашению между полномочным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом.

406. По соглашению между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом, эксплуатанты и члены летного экипажа снабжаются метеорологической информацией одним из следующих способов:

1) рукописный или печатный материал, в том числе установленные карты и формы;

2) данные в цифровой форме;

3) инструктаж;

4) консультация;

5) показ;

6) с учетом подпунктов 1) -5) настоящего пункта автоматизированная система предполетной информации, обеспечивающая возможность самостоятельного инструктажа и составления полетной документации. При этом доступ эксплуатантов и членов экипажа для консультации к метеорологическому органу по телефону или с использованием других приемлемых средств связи сохраняется.

407. По соглашению с эксплуатантом метеорологический полномочный орган определяет:

1) тип и формат подлежащей предоставлению информации;

2) способы и средства снабжения этой информацией.

408. По запросу эксплуатантов в метеорологическую информацию, предоставляемую для планирования полетов, включаются данные, необходимые для определения самого нижнего безопасного эшелона полета.

409. Обеспечение метеорологической информацией экипажей вылетающих воздушных судов производится на основании суточных планов полета, передаваемых аэродромному метеорологическому органу диспетчером "Брифинга", а отдельных рейсов, не указанных в плане - на основании дополнительных заявок, передаваемых не позднее 1 часа до планируемого времени вылета. Заявки содержат следующие сведения:

1) планируемое время вылета;

2) планируемое время прибытия на аэродром назначения;

3) маршрут полета и планируемое время прибытия на промежуточный аэродром и время вылета с него;

4) запасные аэродромы;

5) эшелон и высоту полета;

6) тип полета (ППП или ПВП).

410. Метеорологические органы без синоптической части обеспечивают экипажи воздушных судов информацией, получаемой от АМСГ (АМЦ) базового и других аэродромов. Необходимая информация запрашивается у аэродромного метеорологического органа начальником аэродрома вылета (посадочной площадки) или непосредственно командиром воздушного судна по имеющимся каналам связи.

411. Период действия прогнозов должен перекрывать расчетное время полета до аэродрома посадки и запасного не менее, чем на 30 минут.

412. В зависимости от вида и продолжительности полета метеорологическая информация предоставляется экипажам воздушных судов в форме полетной документации и (или) в устной форме, эта информация помещается также на специальных витринах, стендах, устанавливаемых в помещениях, где проводится предполетная метеорологическая подготовка экипажей.

Параграф 2. Инструктаж, консультация и показ информации

413. Предполетная метеорологическая подготовка экипажей воздушных судов включает как самостоятельное изучение метеорологических условий предстоящего полета, так и получение экипажами на АМСГ необходимой информации о фактических и ожидаемых метеоусловиях по маршруту (району) полетов и на аэродромах.

414. Инструктаж или консультация летных экипажей или другого персонала, связанного с выполнением полетов, осуществляется по запросу.

415. Используемая информация для проведения консультации включает любой или все элементы, перечисленные в пункте 398 настоящих Правил.

416. Если аэродромный метеорологический орган высказывает мнение об эволюции метеорологических условий в районе аэродрома, существенно отличающееся от включенного в полетную документацию прогноза по аэродрому, при консультации обращается внимание членов летного экипажа на данное расхождение.

417. Требующийся инструктаж, консультация, показ и/или оформление полетной документации обеспечивается аэродромным метеорологическим органом, обслуживающим аэродром вылета. В тех случаях, когда на том или ином аэродроме такое обслуживание не производится, на основе соглашения между полномочным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом определяются способы для удовлетворения требований со стороны членов летного экипажа. В особых случаях, например, при необоснованной задержке, аэродромный метеорологический орган, обслуживающий данный аэродром, осуществляет (или, если это невозможно, организует) проведение повторного инструктажа, консультации и/или оформление полетной документации в соответствии с необходимостью.

418. Член летного экипажа или другое лицо, связанное с производством полетов, в отношении которого поступил запрос о проведении консультации и (или) об оформлении документации, является в аэродромный метеорологический орган в назначенное время по согласованию между аэродромным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом. При отсутствии возможности проведения консультации в местных условиях аэродрома, аэродромный метеорологический орган предоставляет такое обслуживание по телефону или с помощью других соответствующих средств электросвязи.

419. Консультация иностранных экипажей воздушных судов может проводиться на английском языке.

420. Аэродромный метеорологический орган обеспечивает и проводит консультации членов экипажа воздушного судна или другого персонала, связанного с производством полетов. При консультации экипажу сообщается:

1) характеристика синоптической обстановки по маршруту (району) полета до аэродрома первой посадки или при возможности до конечного аэродрома на маршруте;

2) текущие и прогностические данные о ветре на высотах, температуре воздуха на высотах, высота тропопаузы, информация о максимальном ветре;

3) фактические и ожидаемые явления погоды по маршруту полета и информация о струйных течениях;

4) фактическое и ожидаемое состояние погоды на аэродромах вылета, посадки и запасных;

5) другие имеющиеся метеорологические данные по требованию экипажа.

421. При консультации для обеспечения полетов на малых высотах, в том числе по правилам визуальных полетов, используется метеорологическая информация по высотам до эшелона 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах, или, при необходимости выше). Указывается фактическое или ожидаемое возникновение любых явлений, вызывающих понижение видимости на обширном пространстве до величины менее 5000 метров и фактическое или ожидаемое появление облаков, которые влияют на выполнение полета.

422. Для оказания помощи членам летного экипажа и прочему персоналу, связанному с подготовкой к полету и для использования при инструктаже и консультации на аэродроме, метеорологический орган осуществляет показ последней полученной информации, включающую:

1) сводки METAR и SPECI;

2) прогнозы TAF и прогнозы типа "тренд";

3) предупреждения по местному аэродрому;

4) прогнозы для взлета;

5) SIGMET, AIRMET и специальных донесений с борта, не отраженных в сообщении SIGMET;

6) текущие и прогностические карты;

7) снимки с метеорологических спутников Земли или мозаики и (или) нефанализов;

8) информацию, полученную с помощью наземных метеорологических радиолокаторов;

9) информацию о ветре и температуре воздуха на высотах;

10) консультативную информацию о вулканическом пепле и тропических циклонах, относящуюся к полету.

423. Показываемый материал является легко доступным для членов летного экипажа и прочего персонала, связанного с производством полетов. По соглашению между аэродромным метеорологическим органом и пользователем показ используется вместо консультации.

424. Аэродромные метеорологические органы для обеспечения авиационных пользователей метеорологической информацией используют международные банки метеорологических данных или непосредственно запрашивают информацию у аэродромных метеорологических органов других государств.

425. После прохождения метеорологической консультации, командир воздушного судна расписывается на бланке регистрации прохождения консультации, указывает бортовой номер, номер рейса, аэродром посадки и время вылета, а также время консультации.

426. При задержке вылета на 20 минут и более от запланированного времени экипаж уточняет метеорологическую обстановку.

Параграф 3. Полетная документация

427. Информация, включаемая в полетную документацию, предоставляется в виде карт, таблиц и открытого текста с сокращениями. Полетная документация, относящаяся к прогнозам ветра и температуры воздуха на высотах и явлений SIGWX, представляется в виде карт. Прогнозы погоды по аэродромам заносятся в документацию в кодовой форме TAF или открытым текстом с использованием сокращений и таблиц. Для полетов на малых высотах в качестве альтернативы используются зональные прогнозы GAMET.

428. Сводки METAR и SPECI (включая прогнозы типа "тренд"), TAF, GAMET, SIGMET, AIRMET и консультативная информация о вулканическом пепле и тропических циклонах представляются в соответствии с образцами, приведенными соответственно в приложениях 5, 7 и 11 к настоящим Правилам. Такая метеорологическая информация, полученная от других метеорологических органов, включается в полетную документацию без изменений.

429. Полетная документация, которая должна предоставляться, включает информацию, перечисленную в подпунктах 1), 2), 3), 5) и 6) пункта 398 настоящих Правил и при необходимости, дополнительно, включается информация, указанная в подпункте 7) пункта 398 настоящих Правил.

Однако, по согласованию между полномочным метеорологическим органом и заинтересованным эксплуатантом полетную документацию для полетов продолжительностью 2 часа или менее после кратковременной промежуточной посадки или разворота ограничивают информацией, необходимой для эксплуатации, однако в полетной документации во всех случаях как минимум содержится информация, указанная в подпунктах 1), 2), 3), 5) 6) пункта 398 настоящих Правил и при необходимости, дополнительно, включается информация, указанная в подпункте 7) пункта 398 настоящих Правил.

Для полетов, полетное время которых превышает 3 часа, будет требоваться полетная документация для более одного значения времени действительности данных. Соответственно, для полета, время которого составляет 7 часов (с 1200 до 1900 UTC), потребуются карты ветра на высотах и температуры воздуха на высотах для трех значений времени действительности (т.е. 1200, 1500 и 1800 UTC) и прогнозы SIGWX для двух значений времени действительности (1200 и 1800 UTC).

Подлежащая предоставлению фактическая полетная документация должна определяться метеорологическим органом по согласованию с соответствующим эксплуатантом.

430. В полетной документации используются выпускаемые ВЦЗП:

1) прогнозы SIGWX:

прогнозы SIGWX высокого уровня для эшелонов полета 250-630 (SWH);

прогнозы SIGWX среднего уровня для эшелонов 100-250 (SWM);

2) прогнозы в узлах регулярной сетки:

данные о ветре и температуре для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 340 (250 гПа), 390 (200 гПа) и 450 (150 гПа);

информацию о высоте тропопаузы в единицах эшелона полета и температуре тропопаузы;

информацию о направлении, скорости и максимального ветра и его высоте в единицах эшелона полета;

данные о влажности для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600гПа), 180 (500гПа);

данные о геопотенциальной абсолютной высоте для эшелонов полета 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 340 (250 гПа), 390 (200 гПа) и 450 (150 гПа).

431. Используются карты высокого и среднего уровней, выпускаемые ГМЦ России в сроки 00.00, 06.00, 12.00, 18.00 UTC.

Требования по составлению карт и таблиц, используемые в полетной документации, разрабатываются ВМО на основе требований ИКАО и представлены в приложении 5 к настоящим Правилам.

432. Карты, включаемые в полетную документацию, имеют следующие характеристики:

1) для удобства пользования наибольший размер карт составляет 42 х 30 сантиметров (стандартный размер A3), а наименьший размер 21 х 30 сантиметров (стандартный размер А4). Выбор размера зависит от протяженности маршрутов и от степени детализации информации, которая указывается на картах по согласованию между метеорологическим полномочным органом и пользователями;

2) очертания основных географических ориентиров изображаются способом, обеспечивающим простое их распознавание;

3) основные аэродромы указываются в виде точки и обозначаются первой буквой названия города, который обслуживается данным аэродромом;

4) географическая сетка координат наносится с меридианами и параллелями, изображенными пунктирными линиями через каждые 10 градусов широты и долготы, точки располагают с интервалами в 1 градус;

5) значение широты и долготы указывается в различных точках по всей площади карт (не только на полях);

6) пояснительные надписи на картах для полетной документации делают четкими и простыми, в них указывается название ВЦЗП или центра, предоставляющего информацию, не относящуюся к данным ВСЗП, тип карты, дата и период действия, и при необходимости типы используемых единиц измерения с однозначным толкованием;

7) на картах, подготавливаемых с помощью ЭВМ, метеорологические данные должны превалировать над исходной картографической информацией; в случае наложения первая информация аннулирует последнюю.

433. Метеорологическая информация, включаемая в полетную документацию, представляется в следующем виде:

1) ветры на картах указываются стрелками с оперением и с помощью заштрихованных флажков на достаточно густой сетке;

2) температуры указываются цифрами на достаточно густой сетке;

3) данные о ветре и температуре, выбираемые из наборов данных, полученных ВЦЗП, наносятся на достаточно густую широтно-долготную сетку;

4) стрелки ветра превалируют над температурами, и оба эти обозначения выделяются на фоне карты.

434. В минимальное количество карт для полетов между эшелоном полета 250 и эшелоном полета 630 включаются карты особых явлений погоды верхних слоях атмосферы (эшелон полета 250 - эшелон полета 630) и прогностическая карта ветра и температуры для эшелона 250 гПа. Фактические карты, предоставляемые для предполетного планирования и планирования в полете и для полетной документации, согласовываются между метеорологическим полномочным органом и пользователями.

435. Карты составляются из цифровых прогнозов, представляемых ВЦЗП.

436. В полетной документации относительная высота указывается следующим образом:

1) все сведения о метеорологических условиях по маршруту полета, такие, как относительная высота ветра на высотах и турбулентности или высота нижней и верхней границ облаков, указываются в виде эшелонов. Эти сведения могут также выражаться в величинах давления, абсолютной высоты или для полетов на малых высотах в виде высоты над уровнем земли;

2) все сведения о метеорологических условиях в районе аэродрома указываются в виде высоты над превышением аэродрома.

437. Если до вылета члены летного экипажа снабжаются информацией о ветре и температуре воздуха на высотах в виде карт, последние представляют собой прогностические карты для стандартных эшелонов полета. При непродолжительных полетах вместо прогностических карт стандартных изобарических поверхностей предоставляются текущие карты, указанные уровни соответствуют стандартным изобарическим уровням.

438. Если информация о ветре и температуре воздуха на высотах предоставляется в виде таблиц, она включает данные по тем же эшелонам полета, что и данные для высотных карт. Эта информация предоставляется по географическим пунктам.

Формы представления табличных прогнозов ветра и температуры воздуха на высотах представлены в приложении 5 к настоящим Правилам.

439. Полетная документация в отношении прогнозов TAF во всех случаях включает прогнозы TAF по аэродрому вылета и аэродрому намеченной посадки. Для заполнения рабочего плана полета в полетную документацию включаются прогнозы TAF по одному или нескольким запасным аэродромам, которые выбираются из содержащегося в соответствующем региональном аэронавигационном плане перечне запасных аэродромов по соглашению между метеорологическим полномочным органом и эксплуатантами.

440. При существенном отличии метеорологической информации, предназначенной для включения в полетную документацию, от информации, предоставленной для предполетного планирования и перепланирования в ходе полета, об этом незамедлительно уведомляется эксплуатант и ему предоставляется уточненная информация.

441. При внесении коррективов непосредственно перед взлетом воздушного судна, когда документация была уже вручена, аэродромный метеорологический орган направляет необходимый корректив или обновленную информацию эксплуатанту или органу ОВД для передачи на борт воздушного судна.

442. Если маршрут полета не укладывается полностью на прогностической карте, экипажу на оставшийся участок дополнительно выдается прогностическая карта смежного района или прогноз условий по маршруту в форме таблицы или открытого текста.

443. Полномочный метеорологический орган организует сохранность информации, представленной членам летного экипажа, в печатной форме или в виде компьютерных файлов в течение по крайней мере 30 календарных дней с момента ее выпуска. Эта информация представляется по запросу для проведения расследований или технических расследований авиационных происшествий и сохраняется для этих целей до их завершения.

Параграф 4. Предоставление информации для обеспечения полетов
на высотах ниже нижнего эшелона 100 (или, при необходимости, до
эшелона 150, или выше в горных районах)

444. Экипажи воздушных судов, выполняющих полеты ниже нижнего эшелона 100 (или, при необходимости, до эшелона 150, или выше в горных районах) обеспечиваются метеорологической информацией перед вылетом и в полете. Эта информация соответствует времени, высоте и маршруту (району) полета. В период предполетной подготовки экипажи воздушных судов обеспечиваются:

1) устной метеорологической консультацией;

2) данными о фактической погоде и прогнозами по аэродромам вылета, посадки и запасным;

3) прогнозами и предупреждениями по маршрутам и районам полетов и информацией SIGMET и AIRMET (информация о наличии или ожидаемых особых метеоявлениях по маршруту полета);

4) прогнозами ветра и температуры по высотам и прогнозами особых явлений погоды.

445. Для метеорологического обеспечения полетов по выполнению авиационных работ используются прогнозы по маршрутам и районам полетов.

446. При метеорологическом обеспечении полетов МВЛ с подбором посадочных площадок вне воздушных трасс и установленных маршрутов составляются прогнозы погоды по районам полетов.

447. Карты-схемы районов прогнозирования МВЛ размещаются на рабочих местах специалистов органов ОВД и аэродромных метеорологических органов, участвующих в обслуживании авиационных работ.

448. В целях повышения метеорологической освещенности района авиационных работ создаются временные метеорологические посты и привлекаются к передаче информации о погоде специалисты, прошедшие специальную подготовку.

449. Решение о создании временных метеорологических постов и способы доведения метеоинформации принимается метеорологическим полномочным органом по согласованию с эксплуатантом и органом ОВД.

450. Порядок метеорологического обеспечения авиационных работ включает:

1) перечень районов, по которым составляются прогнозы погоды, в том числе, смежных метеорологических органов;

2) критерии для выпуска коррективов к прогнозам по районам полетов;

3) перечень станций (пунктов), где производятся метеорологические наблюдения, период их работы;

4) способы доведения метеорологической информации до экипажей воздушных судов при предполетной подготовке и во время выполнения полетов;

5) способы получения метеорологической информации от экипажей воздушных судов;

6) способы доведения метеорологической информации до органов ОВД.

451. Прогнозы по районам/маршрутам полетов на малых высотах по соглашению с пользователями воздушного пространства представляются в виде карт и/или в форме прогноза GAMET с использованием принятых Международной организацией гражданской авиации сокращений и численных величин, и/или в форме открытого текста с принятыми сокращениями.

452. Полетная документация для полетов по ПВП на малых высотах для эшелонов полета 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах или более высокого эшелона) вручается экипажу воздушного судна независимо от продолжительности полета, и включает:

1) сводки METAR и SPECI;

2) прогнозы TAF и прогнозы типа "тренд";

3) предупреждение по аэродрому вылета;

4) информацию SIGMET и AIRMET;

5) зональные прогнозы для полетов на малых высотах в виде карт SWL;

6) прогнозы ветра и температуры в виде карт для пунктов, отстоящих друг от друга не более, чем на 500 километров для следующих абсолютных высот: 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10000 футов);

7) или зональные прогнозы GAMET;

8) или прогнозы по маршрутам и районам полетов в форме открытого текста с принятыми сокращениями.

453. При представлении прогнозов в форме карт в полетную документацию для полетов на малых высотах, в том числе полетов по ПВП, до эшелона полета 100 (или, при необходимости, до эшелона полета 150, или выше в горных районах), включают следующее:

1) информацию из соответствующих сообщений SIGMET и AIRMET;

2) карты ветра и температуры воздуха на высотах: 600, 1500 и 3000 метров (2000, 5000 и 10 000 футов);

3) карты особых явлений погоды, указанные в пункте 325 настоящих Правил.

454. При представлении прогнозов не в форме карт в полетную документацию для полетов по ПВП до эшелона полета 100 (при необходимости до эшелона 150 или выше в горных районах) включается следующая информация:

1) SIGMET и AIRMET;

2) зональные прогнозы GAMET, составленные в соответствии с требованиями, касающимися информации GAMET, указанными в приложении 7 к настоящим Правилам;

3) и/или зональные прогнозы по маршрутам и районам полетов в форме открытого текста с принятыми сокращениями.

455. При предоставлении полетной документации об особых явлениях погоды по маршруту полета не в виде карт данная документация предоставляется в виде таблиц и (или) открытого текста с сокращениями, в соответствии с требованиями по составлению карт и таблиц и примерами прогнозов погоды по маршрутам, районам полета и АХР в форме открытого текста, указанных в приложениях 5 и 6 к настоящим Правилам.

456. При консультации для обеспечения полетов на малых высотах, в том числе по правилам визуальных полетов, используется метеорологическая информация по высотам до эшелона 100 (или до эшелона полета 150 в горных районах, или, при необходимости выше). Указывается фактическое или ожидаемое возникновение любых явлений, вызывающих понижение видимости на обширном пространстве до величины менее 5000 метров и фактическое или ожидаемое появление облаков, которые влияют на выполнение полета.

457. В метеорологическую информацию, предназначенную для осуществления предполетного планирования и перепланирования в ходе полета эксплуатантами вертолетов, выполняющих полеты на сооружения в открытом море, следует включать данные по слоям от уровня моря и до эшелона полета 100. Особо следует указывать ожидаемую видимость у поверхности, количество, тип (в тех случаях, когда такие сведения имеются), основание и вершину облаков ниже эшелона полета 100, состояние моря, температуру поверхности моря, среднее давление на уровне моря, фактическое и ожидаемое возникновение турбулентности и обледенения.

Параграф 5. Особенности метеорологического обеспечения
авиационных работ, полетов в горной местности, полетов
вертолетов на морские суда и платформы в открытом море

458. Эксплуатанты воздушных судов, выполняющие авиационные работы, обеспечиваются прогнозами погоды, выпускаемыми аэродромным метеорологическим органом по закрепленному району. Прогнозы составляются на 6 часов и выпускаются в период полетов через каждые 3 часа. При необходимости, обеспечивается выпуск коррективов к действующим прогнозам и предупреждениям по району полетов.

459. Для обеспечения полетов в другом районе ОВД (МДП) аэродромный метеорологический орган аэродрома вылета запрашивает прогноз погоды по району работ у аэродромного метеорологического органа, обеспечивающего данный район.

460. В зависимости от климатических особенностей, рельефа местности и размеров закрепленный район прогнозирования разделяется на несколько площадей, границы и обозначения которых, определяются по согласованию между аэронавигационной организацией и метеорологическим полномочным органом (в географических координатах).

461. Перечень установленных площадей и изменения к нему рассылаются в адреса аэродромных метеорологических органов, обеспечивающих полеты в смежных районах ОВД.

462. При организации метеорологических наблюдений на посадочных площадках (неклассифицированных аэродромах), осуществляемых работниками гражданской авиации или других ведомств, для каждой площадки (аэродрома) составляется порядок производства метеонаблюдений и доведения информации до экипажей ВС и ближайшего аэродромного метеорологического органа.

463. Перед началом авиационных работ на оперативной точке, где нет аэродромного метеорологического органа, экипаж воздушного судна сообщает диспетчеру органа ОВД сведения о погоде для передачи аэродромному метеорологическому органу, ответственному за составление прогнозов. При наблюдениях за видимостью используются естественные ориентиры, установленные на границах аэродрома (посадочной площадки). Для оценки скорости ветра эксплуатанты обеспечивают экипажи воздушного судна ручными анемометрами.

464. Организацию связи с опорными пунктами авиационных работ, обеспечение экипажей воздушных судов анемометрами, установку ветровых конусов и выбор ориентиров видимости осуществляют авиационные пользователи.

465. В процессе выполнения АХР экипажи воздушных судов следят за изменениями погоды и при возникновении неблагоприятных условий и явлений погоды сообщают о них диспетчеру ОВД. Диспетчер ОВД передает эти сведения аэродромному метеорологическому органу. При встрече с опасными явлениями, перечисленными в пункте 336 настоящих Правил, информация об их наличии передается немедленно.

466. При отсутствии информации о фактической погоде по району работ первый прогноз составляется как ориентировочный прогноз. После получения информации о фактической погоде аэродромный метеорологический орган выпускает уточненный прогноз.

467. Экипажи воздушных судов, выполняющие авиационно-химические работы (далее - АХР), обеспечиваются метеорологической информацией в соответствии с требованиями пункта 458 настоящих Правил.

468. При подготовке к вылету в район АХР экипажи воздушных судов обеспечиваются метеорологической информацией в соответствии с требованиями параграфа 4, главы 7 настоящих Правил.

469. В целях предварительного планирования по заявке авиационных пользователей аэродромный метеорологический орган дополнительно выпускает суточные прогнозы погоды по районам АХР с разделением на два 12-часовых периода.

470. Передача прогнозов погоды и предупреждений по районам АХР осуществляется по каналам и средствам связи, определяемым по договоренности/соглашению с пользователями.

471. Перед началом полетов экипаж воздушного судна проводит наблюдения за состоянием погоды на аэродроме (посадочной площадке) АХР, после установления связи передает данные наблюдений на ближайший аэродром. Наблюдения производятся в соответствии с пунктом 463 настоящих Правил.

472. Метеорологическая документация, содержащая необходимую информацию для полетов, вручается под расписку диспетчеру ОВД или другому должностному лицу, осуществляющему руководство полетами по выполнению авиационных работ. При невозможности вручения документации информация передается по имеющимся средствам связи.

473. Метеорологическое обеспечение полетов в горной местности проводится с учетом орографических особенностей в районе полетов.

474. В прогнозы погоды, составляемые для полетов в горной местности, включаются данные об орографической турбулентности и толщине слоя, в котором она ожидается, а также информация об облачности, если она ожидается на высотах 2000 метров и менее над уровнем аэродрома.

475. В прогнозах по маршруту и районам полетов особое внимание обращается на возможность возникновения гроз и закрытия гор облаками, образования туманов и низкой облачности на горных склонах, возникновения местных ветров.

476. При полетах в горной местности сведения о метеорологических условиях указываются в высотах над уровнем моря.

477. Термин "CAVOK" (ХОР) не используется при составлении сводок для горных аэродромов и при проведении аэрофотосъемочных работ.

478. Для метеорологического обеспечения полетов по срочным санитарным заданиям вне регламента работы аэродромных метеорологических органов метеорологический полномочный орган поручает аэродромным метеорологическим органам, работающим круглосуточно, осуществлять метеорологическое обеспечение авиационных пользователей.

479. Аналогичным образом организуется метеорологическое обеспечение аварийно-спасательных и поисково-спасательных работ, полетов по ликвидации последствий крупных аварий, катастроф и стихийных бедствий.

480. Закрепление районов метеорологического обеспечения за метеорологическими органами, работающими круглосуточно, предусматривается перечнем районов метеорологического обеспечения, утвержденным метеорологическим полномочным органом и согласованным с аэронавигационной организацией.

481. При обеспечении полетов по срочным санитарным заданиям максимально используется информация гидрометеорологических служб, расположенных в районе выполнения полетов. В этих целях метеорологический полномочный орган организует взаимодействие с территориальными структурами гидрометеорологических служб и ежегодно согласует перечень телефонов подразделений гидрометеорологических служб, по которым осуществляется представление необходимой метеорологической информации.

482. Согласованный перечень телефонов находится в аэродромных метеорологических органах и органах ОВД, участвующих в обеспечении полетов по срочным санитарным заданиям, в аварийно спасательных и поисково-спасательных работах, в полетах по ликвидации последствий крупных аварий, катастроф и стихийных бедствий.

483. Метеорологическое обеспечение полетов вертолетов над акваториями морей производится в соответствии с требованиями параграфа 4 главы 7 настоящих Правил.

484. Метеорологическое обеспечение полетов вертолетов на морские суда и платформы в открытом море осуществляется на основании заявок в адрес аэродромного метеорологического органа. Текст заявки составляется и передается командиром воздушного судна на судовую радиостанцию не позднее, чем за 4 часа до начала полетов, указывается метеорологический минимум командира вертолета, а также состояние погоды в месте нахождения морского судна (платформы).

485. После подачи заявки и до конца полетов обеспечивается передача в адрес метеорологического органа ежечасных данных о состоянии погоды в районе нахождения морского судна (платформы), включая информацию о направлении и скорости ветра, видимости, явлениях погоды, форме и высоте нижней границы облаков, температуре и атмосферном давлении.

486. Наблюдения за погодой производятся лицами, прошедшими специальную подготовку.

487. В промежутках между часовыми сроками проводятся специальные наблюдения, оформляемые в виде метеосводок, в следующих случаях:

скорость ветра увеличивается выше установленных предельных значений;

видимость и (или) высота нижней границы облаков понижается до значений ниже минимума командира вертолета;

наблюдается обледенение в осадках, сильная турбулентность.

488. Телеграммы данных регулярных и специальных наблюдений составляются в последовательности кода METAR.

489. Информация о прекращении условий, обусловивших проведение специального наблюдения, включается в сводку за очередной срок наблюдения.

490. Прогнозы погоды для вертолетов составляются в форме прогноза по маршруту для отдельного полета или зонального прогноза. При наличии большего количества пользователей используются зональные прогнозы по районам полетов GAMET.

491. Прогнозы по маршруту или зональные прогнозы для полетов вертолетов, представляются в графической или текстовой форме в соответствии с пунктом 332 настоящих Правил.

492. Для маршрутов, проходящих над акваториями морей, дополнительно представляется информация о состоянии моря и температуре поверхности моря.

493. При проведении консультации аэродромный метеорологический орган представляет пилоту или персоналу, связанному с производством полетов вертолетов, последнюю полученную информацию:

1) регулярные и специальные сводки;

2) прогнозы по аэродромам вылета, посадки и запасным;

3) предупреждения по аэродрому вылета;

4) прогнозы для взлета (по соглашению);

5) информацию SIGMET и AIRMET, а также специальные донесения с борта, не отраженные в сообщении SIGMET;

6) текущие и (или) прогностические карты;

7) фотографии с метеорологических спутников и (или) нефанализ;

8) информацию, полученную с помощью наземных метеорологических радиолокаторов.

494. По согласованию между пользователями и аэродромными метеорологическими органами прогнозы погоды по районам, предназначенные для обеспечения авиационных работ, используются для обеспечения полетов по маршрутам, выполняемых по ПВП.

Параграф 6. Автоматизированные системы предполетной подготовки

495. При использовании аэродромным метеорологическим органом автоматизированных систем предполетной информации для предоставления и показа метеорологической информации авиационным пользователям и членам летного экипажа, в целях самостоятельного инструктажа, планирования полетов и составления полетной документации, предоставляемая документация соответствует требованиям параграфов 1-5 главы 7 настоящих Правил.

496. Автоматизированные системы предполетной информации, предоставляющие эксплуатантам, членам летного экипажа и другому заинтересованному авиационному персоналу унифицированный общий терминал доступа к метеорологической информации и данным служб аэронавигационной информации, устанавливаются в соответствии с соглашением между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией и соответствующим полномочным органом гражданской авиации или учреждением, которому данный полномочный орган передал полномочия на создание службы.

497. При использовании автоматизированных систем предполетной информации для предоставления эксплуатантам, членам летного экипажа и другому заинтересованному авиационному персоналу унифицированного общего терминала доступа к метеорологической информации и данным служб аэронавигационной информации соответствующий метеорологический полномочный орган сохраняет ответственность за управление качеством и обеспечивает управление качеством метеорологической информации.

498. Автоматизированные системы предполетной информации для предоставления метеорологических данных в целях самостоятельной подготовки к полету, предполетного планирования и составления полетной документации:

1) обеспечивают на постоянной основе своевременное обновление базы данных системы и контроль за достоверностью и целостностью хранимой метеорологической информации;

2) предоставляют авиационным пользователям и членам летного экипажа и другим заинтересованным авиационным пользователям доступ к системе с использованием соответствующих средств связи;

3) используют процедуры доступа и запроса, основанные на применении открытого текста с сокращениями и указателей местоположения ИКАО и указателей типа данных в авиационных метеорологических кодах, предписанных ВМО, или основанные на интерфейсе пользователя на базе меню или другие соответствующие механизмы, согласованные между метеорологическим полномочным органом и соответствующими эксплуатантами;

4) оперативно реагируют на запрос пользователей в отношении информации.

499. В автоматизированных системах предполетной информации, представляющих средства для самостоятельной подготовки, предусматривается доступ авиационных пользователей и членов летного экипажа для консультаций к аэродромному метеорологическому органу по телефону или с использованием других средств связи.

Параграф 7. Информация для экипажей воздушных судов,
находящихся в полете

500. Аэродромный метеорологический орган или орган метеорологического слежения снабжает метеорологической информацией, предназначенной для воздушных судов, находящихся в полете, соответствующий орган обслуживания воздушного движения, а также предоставляет ее в сообщения D-ATIS, D-VOLMET или радиовещательные передачи ATIS и VOLMET. Метеорологическая информация для планирования, осуществляемого эксплуатантом в интересах воздушных судов, находящихся в полете, предоставляется по запросу в соответствии с соглашением между полномочным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом.

501. Если экипаж воздушного судна, находящегося в полете, запрашивает метеорологическую информацию, получивший запрос аэродромный метеорологический орган или орган метеорологического слежения принимает меры для снабжения экипажа данного воздушного судна информацией с помощью другого аэродромного метеорологического органа или органа метеорологического слежения.

502. Органы обслуживания воздушного движения снабжаются метеорологической информацией, предназначенной для воздушных судов, находящихся в полете, в соответствии с требованиями, изложенными в Главе 8 настоящих Правил.

503. Метеорологическая информация в сообщениях D-VOLMET или в радиовещательных передачах VОLМЕТ передается в соответствии с требованиями, изложенными в главе 9 настоящих Правил.

504. Метеорологическая информация для планирования, осуществляемого эксплуатантом в интересах воздушных судов, находящихся в полете, предоставляется во время полета и включает один из следующих элементов:

1) метеорологические сводки METAR и SPECI (включая прогнозы типа "тренд"), прогнозы TAF и измененные прогнозы TAF;

2) информацию SIGMET и AIRMET и специальные донесения с борта, относящиеся к полету, если они не отражены в сообщении SIGMET;

3) информацию о ветре и температуре воздуха на высотах;

4) консультативную информацию о вулканическом пепле и тропических циклонах, относящуюся к полету;

5) другую метеорологическую информацию в буквенно-цифровом или графическом формате в соответствии с договоренностью между метеорологическим полномочным органом и соответствующим эксплуатантом.

8. Информация для органов обслуживания воздушного движения,
поисково-спасательной службы и служб
аэронавигационной информации
Параграф 1. Общие положения

505. Метеорологический полномочный орган назначает аэродромный метеорологический орган/орган метеорологического слежения для взаимодействия с каждым органом ОВД. Соответствующий аэродромный метеорологический орган/орган метеорологического слежения по согласованию с органом ОВД снабжает данный орган или организует его снабжение последней метеорологической информацией, необходимой для выполнения его функций.

506. Аэродромный метеорологический орган взаимодействует с аэродромными диспетчерскими пунктами и/или диспетчерским пунктом подхода (далее – ДПП) для обеспечения их метеорологической информацией.

507. Аэродромный метеорологический орган, обслуживающий РПИ или РДЦ, представляет собой аэродромный метеорологический орган, выполняющий функции органа метеорологического слежения.

508. Если с местными условиями целесообразно возложить обязанности соответствующего аэродромного метеорологического органа на два или более аэродромных метеорологических органов, разделение сферы ответственности производится метеорологическим полномочным органом по согласованию с аэронавигационной организацией.

509. Метеорологическое обеспечение органов ОВД производится в течение всего периода работы этих органов.

510. Кроме информации, получаемой через метеорологические органы, в работе органов ОВД используются донесения с борта воздушных судов, содержащие данные о метеорологических условиях на маршрутах полета и в аэродромных зонах взлета и захода на посадку.

511. Любая метеорологическая информация, запрашиваемая органом ОВД в связи с аварийной ситуацией, предоставляется в максимально короткий срок.

512. Экстренная информация передается органам ОВД незамедлительно.

513. Средства связи между метеорологическими органами, и органами ОВД обеспечивают оперативную передачу метеорологической информации и запросов на ее передачу. При передаче печатной и графической информации максимально используются электронные средства. При отсутствии технических средств передачи метеорологическая информация вручается диспетчерам органов ОВД на бумажном носителе под роспись.

514. Для визуализации погодных условий своего аэродрома на пунктах ОВД аэродромной зоны и ДПП размещаются индикаторы (дисплеи) информационных систем или обеспечивается отображение погодных условий на индикаторах (на дисплеях) автоматизированных комплексов, средств органов ОВД.

515. Аэродромные метеорологические органы организуют представление соответствующим органам ОВД, данных регулярных и специальных сводок погоды. При этом обеспечивается:

1) наличие в органах обслуживания воздушного движения дисплеев (индикаторов) для отображения информации комплексных автоматических систем;

2) калибровка и техническое обслуживание этих дисплеев/индикаторов;

3) использование этих дисплеев/индикаторов персоналом органов обслуживания воздушного движения;

516. Органы ОВД обеспечивают своевременное предоставление аэродромным метеорологическим органам/органам метеорологического слежения:

1) метеорологической информации, получаемой с борта воздушных судов по маршруту полета, а также совершающих взлет или посадку (например, о сдвиге ветра, турбулентности, обледенении и т.п.);

2) данных визуальных метеорологических наблюдений, производимых персоналом органов обслуживания воздушного движения, для обновления или дополнения информации, предоставленной метеорологической станцией.

517. Органы ОВД снабжаются местными регулярными и специальными сводками, сводками METAR и SPECI, прогнозами TAF и прогнозами типа "тренд", информацией SIGMET и AIRMET, прогнозами ветра и температуры воздуха на высотах с коррективами к ним в той форме, в какой они составляются и направляются другим метеорологическим органам или получаются от них, если иное не предусматривается в Инструкции по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме.

518. Если обеспечивается наличие обработанных на электронно-вычислительных машинах, данных о верхних слоях атмосферы в узлах регулярной сетки для органов ОВД в цифровой форме в целях последующего использования в электронно-вычислительных машинах, обслуживающих эти органы, содержание, формат и правила передачи данных определяются по соглашению между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией. Эти данные предоставляются оперативно по завершении обработки прогнозов.

519. Метеорологическое обеспечение автоматизированных систем ОВД и комплекса средств автоматизации в организации ОВД различного уровня, должно соответствовать техническим требованиям к нему, и осуществляется путем сопряжения автоматизированных систем организации ОВД с автоматизированными метеорологическими измерительными системами и средствами передачи метеорологических данных.

520. Аэродромный метеорологический орган с синоптической частью обеспечивает консультациями заступающие на дежурство смены диспетчеров органа ОВД. В консультации сообщается следующая информация:

1) общая характеристика метеорологической обстановки в контролируемых районах ОВД;

2) фактические и ожидаемые метеорологические условия на воздушных трассах и в районах полетов, аэродромах вылета, посадки и запасных;

3) предполагаемые траектории смещения радиозондов, запускаемые в период работы смены в контролируемых районах ОВД;

4) последние данные о состоянии погоды на местном аэродроме, значение атмосферного давления и тенденция его изменения;

5) техническое состояние метеорологического оборудования, средств связи, готовность дежурной смены метеорологического органа к работе.

521. В аэропортах, где из-за условий размещения не обеспечивается присутствие дежурного метеоролога на консультации смены службы движения, метеорологическая консультация предоставляется с использованием имеющихся средств связи.

522. Руководитель полетов (старший диспетчер) органа ОВД и старший смены аэродромного метеорологического органа в период работы осуществляют оперативное взаимодействие по вопросам метеорологического обеспечения.

Параграф 2. Информация для органов
обслуживания воздушного движения

523. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчера "Брифинга" следующей информацией:

1) местными регулярными и специальными сводками, сводками METAR и SPECI, включая прогнозы типа "тренд", прогнозами TAF и коррективами к ним, по соответствующему аэродрому;

2) SIGMET и AIRMET, предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра и предупреждениями по аэродрому;

3) любой дополнительной метеорологической информацией, в отношении которой имеются договоренности с органом ОВД;

4) об облаке вулканического пепла, в отношении которого сообщение SIGMET еще не было выпущено (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и органами ОВД);

5) о случайном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (на основании соглашения).

524. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчерский пункт руления (далее - ДПР) и диспетчерский пункт старта (далее - СДП), следующей информацией:

1) местными регулярными и специальными сводками, включая прогнозы типа "тренд";

2) предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра.

525. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчерский пункт круга (далее - ДПК) и ДП "Вышка", а на аэродромах, где они совмещены, аэродромный диспетчерский центр (далее - АДЦ), следующей информацией:

1) местными регулярными и специальными сводками, включая прогнозы типа "тренд";

2) сводками METAR и SPECI включая прогнозы типа "тренд", прогнозами TAF и коррективами к ним по аэродромам посадки и запасным (по запросу);

3) специальными донесениями с борта ВС;

4) данными МРЛ "при работе в режиме "ШТОРМ";

5) данными о ветре на высоте круга и 100 метров (при отсутствии фактических данных о ветре сообщается прогноз ветра на высоте круга);

6) предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра и предупреждениями по аэродрому;

7) SIGMET и AIRMET, относящимся к воздушному пространству в районе ответственности данного диспетчерского пункта.

526. Аэродромный метеорологический орган снабжает диспетчерский пункт подхода (далее - ДПП), следующей информацией:

1) местными регулярными и специальными сводками, сводками METAR и SPECI, включая прогнозы типа "тренд", прогнозами TAF и коррективами к ним для аэродрома (ов) обслуживаемого(ых) диспетчерским органом подхода;

2) информацией SIGMET и AIRMET, предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра, соответствующими специальными донесениями с борта, относящимися к воздушному пространству, обслуживаемому данным ДПП, и предупреждениями по аэродрому;

3) данными МРЛ "при работе в режиме "ШТОРМ";

4) любой другой дополнительной метеорологической информацией, в отношении которой имеется договоренность;

5) получаемой информацией об облаке вулканического пепла, в отношении которой сообщение SIGMET еще не было выпущено (по согласованию между полномочными метеорологическими органами и полномочными органами ОВД);

6) о выбросе радиоактивных материалов в атмосферу, направляемая на основании соглашения.

527. Аэродромный метеорологический орган снабжает местный диспетчерский пункт (далее - МДП), следующей информацией:

1) местными регулярными и специальными сводками, включая прогнозы типа "тренд";

2) сводками METAR (по запросу), SPECI (включая прогнозы TREND) по аэродромам посадки и запасным;

3) прогнозами TAF и коррективами к ним по своему аэродрому, прогнозами по маршрутам и районам полетов и зональными прогнозами GAMET;

4) предупреждениями по аэродрому, предупреждения и оповещениями о сдвиге ветра, предупреждениями по районам полетов;

5) по запросу прогнозами ТАF и коррективами к ним по аэродромам посадки и запасным;

6) данными МРЛ;

7) информацией SIGMET (влияющей на безопасность полетов на малых высотах) и (или) AIRMET, соответствующими специальными донесениями с борта, не включенными в данные сообщения;

8) полученной информацией об облаке вулканического пепла, которая не была включена к этому моменту в информацию SIGMET и (или) AIRMET;

9) любой дополнительной метеорологической информацией, согласованной между аэродромным метеорологическим органом и органом ОВД;

10) о выбросе радиоактивных материалов в атмосферу, направляемой на основании соглашения.

528. Соответствующий аэродромный метеорологический орган снабжает РПИ или РДЦ следующей метеорологической информацией:

1) сводками METAR и SPECI, включая прогнозы типа "тренд", в том числе текущими данными о давлении по аэродромам и другим точкам, прогнозами TAF с коррективами к ним, охватывающими РПИ или диспетчерский район, и по запросу центра полетной информации или районного диспетчерского центра и в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением, охватывающими аэродромы в соседних РПИ;

2) прогнозами ветра и температуры воздуха на высотах, прогнозами особых явлений погоды по маршруту полета с коррективами к ним, в частности таких явлений, которые воспрепятствуют выполнению полета по ПВП, информацией SIGMET и AIRMET, специальными донесениями с борта по РПИ или диспетчерскому району и, в соответствии с региональным аэронавигационным соглашением и по запросу РПИ или РДЦ, по соседним РПИ;

3) данными МРЛ;

4) спутниковой информацией;

5) прочей метеорологической информацией, запрошенной РПИ или РДЦ для удовлетворения требований со стороны воздушных судов, находящихся в полете, если соответствующий орган метеорологического слежения запрошенной информацией не располагает, он обращается за помощью к другому аэродромному метеорологическому органу;

6) полученной информацией об облаке вулканического пепла, в отношении которой сообщение SIGMET еще не было выпущено (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией);

7) консультативной информацией о вулканическом пепле, выпускаемой VAAC в его районе ответственности;

8) получаемой информацией об аварийном выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией).

529. Спутниковая информация и данные МРЛ предоставляются при наличии соответствующего оборудования.

530. Сводки METAR/SPECI, прогнозы TAF по другим аэродромам, а также информация SIGMET, AIRMET по другим РПИ предоставляются РПИ/РОВД. Данные сводки, прогнозы и иная информация предоставляются для аэродрома, в направлении которого осуществляется воздушное движение, включая пролеты.

531. При предоставлении информации органам ОВД особое внимание уделяется особым метеорологическим явлениям погоды на маршруте, оказывающим влияние на безопасность полетов воздушных судов, указанным в пункте 285 и 336 настоящих Правил. Получаемая органами ОВД метеорологическая информация распространяется согласно порядку распространения авиационных метеорологических прогнозов, предупреждений, включая информацию SIGMET и AIRMEТ, и консультативной информации о вулканическом пепле и тропическом циклоне в соответствии с приложением 13 настоящих Правил.

532. Для обнаружения многих из перечисленных в пункте 285 настоящих Правил явлений используются специальные донесения с борта, спутниковые данные, графическое отображение метеорологической информации и данные метеорологических радиолокаторов.

Параграф 3. Информация для органов управления производством

533. Для обеспечения безопасности выполнения полетов в период предполетной подготовки и после полетного обслуживания воздушных судов, для обеспечения безопасности взлета, посадки, стоянки воздушных судов, содержания сооружений аэродрома аэродромным и авиационно-техническим службам аэропорта и авиакомпаний предоставляются официальные метеорологические данные о фактических и ожидаемых погодных условиях на аэродроме в соответствии с настоящими Правилами.

Параграф 4. Информация для организаций, задействованных в
поисково-спасательном обеспечении полетов

534. Метеорологическая информация, необходимая экипажам воздушных судов, вылетающих для выполнения поисково-спасательных работ, предоставляется аэродромным метеорологическим органом в кратчайший срок по запросу руководителя полетов или другого должностного лица, руководящего поисково-спасательными работами. Указанная информация содержит полные и подробные данные о текущих и прогнозируемых метеорологических условиях в районе поиска, а также по маршруту полета к месту проведения работ и обратно.

535. Аэродромные метеорологические органы, назначенные метеорологическим полномочным органом, снабжают организации, задействованные в поисково-спасательном обеспечении полетов метеорологической информацией в форме, установленной на основе взаимного соглашения. С этой целью назначенный аэродромный метеорологический орган поддерживает связь с органом поисково-спасательной службы в течение всей поисково-спасательной операции.

536. По запросу координационного центра поиска и спасения назначенный аэродромный метеорологический орган снабжает (или принимает меры для снабжения) необходимой метеорологической информацией надводные суда, выполняющие поисково-спасательные операции на акваториях, входящих в район ответственности данного аэродрома.

537. Информация, которой снабжается координационный центр поиска и спасания, включает сведения о метеорологических условиях в последнем местонахождении пропавшего без вести воздушного судна, сведения о метеорологических условиях по намеченному маршруту данного воздушного судна с указанием:

1) особых явлений погоды по маршруту полета;

2) количества и вида облаков (в частности, кучево-дождевых) и высоты нижней и верхней границ облаков;

3) видимости и явлений, вызывающих ухудшение видимости;

4) приземного ветра и ветра на высотах;

5) состояния поверхности земли, в частности наличие снежного покрова или воды;

6) температуры поверхности моря, состояния моря, ледового покрова, при наличии такового (в случае необходимости при указании района поиска);

7) давления на уровне моря.

538. При отсутствии запрошенной информации в аэродромном метеорологическом органе последний обращается к другим аэродромным метеорологическим органам.

539. По запросу координационного центра поиска и спасения аэродромный метеорологический орган принимает меры для получения подробных сведений о полетной документации, предоставленной экипажу пропавшего без вести воздушного судна, в том числе обо всех коррективах к прогнозу, переданных на борт воздушного судна, находившегося в полете.

540. С целью способствования проведению поисково-спасательных операций, назначенный аэродромный метеорологический орган по запросу предоставляет:

1) полную и подробную информацию о текущих и прогнозируемых метеорологических условиях в зоне поиска;

2) информацию о текущих и прогнозируемых метеорологических условиях по маршрутам полета, в том числе по маршрутам полета, выполняемых поисковыми воздушными судами при удалении от аэродрома, с которого ведется поиск, и при возвращении на него;

3) любую другую информацию, необходимую в связи с аварийной ситуацией (включая, при необходимости информацию для морских судов, участвующих в поисковых операциях).

Параграф 5. Действия, требуемые от метеорологического органа,
в случае авиационных происшествий и инцидентов

541. Любая метеорологическая информация, запрошенная органом ОВД в связи с аварийной ситуацией, предоставляется немедленно.

542. При получении указания от соответствующего органа ОВД: "КОНТРОЛЬНЫЙ ЗАМЕР" по команде "ТРЕВОГА" о произошедшем на аэродроме (в районе аэродрома) авиационном происшествии (далее – АП) или инциденте, аэродромный метеорологический орган проводит полный комплекс метеорологических наблюдений за фактической погодой, результаты которых отображаются на метеодисплее (МД) и регистрируются в дневнике погоды с указанием фамилии лица, производившего наблюдения.

543. В связи с авиационным происшествием или инцидентом аэродромный метеорологический орган по запросу предоставляет:

1) копию комплекта полетной документации, который был представлен членам летного экипажа при прохождении консультации, или показан им в качестве полетной документации;

2) по запросу органа ОВД предоставляет для первоначального сообщения информацию, характеризующую метеорологические условия на момент события.

544. Аэродромный метеорологический орган обеспечивает надежную сохранность всех метеорологических документов, сводок и другой документации (в печатной форме или в виде компьютерных файлов), которую может потребовать комиссия по расследованию АП или инцидента в течение 30 календарных дней.

Параграф 6. Информация для органов службы
аэронавигационной информации

545. Метеорологический полномочный орган в координации с соответствующим уполномоченным органом в сфере гражданской авиации организует представление последней метеорологической информации соответствующим органам службы аэронавигационной информации, необходимой для выполнения ими своих функций.

546. Органу службы аэронавигационной информации предоставляется следующая информация:

1) о метеорологическом обслуживании международной аэронавигации, предназначенная для включения в AIP Республики Казахстан;

2) для подготовки NОТАМ или ASHTAM, включая информацию:

о введении, прекращении и значительных изменениях в предоставлении авиационного метеорологического обслуживания. Указанная информация предоставляется органу службы аэронавигационной информации заблаговременно до даты вступления в силу с целью выпуска NОТАМ;

выбросе радиоактивных материалов в атмосферу (по согласованию между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией);

о возникновении вулканической деятельности.

9. Требования к связи и ее использование при распространении метеорологической информации
Параграф 1. Общие положения

547. Аэродромные метеорологические органы обеспечиваются соответствующими средствами электросвязи для снабжения необходимой метеорологической информацией органов ОВД на аэродромах, включая аэродромные ДП "Вышка", "Подход" и станции авиационной электросвязи, обслуживающие данные аэродромы.

548. Средства электросвязи между аэродромными метеорологическими органами и между авиационными метеорологическими станциями и аэродромными ДП или диспетчерскими пунктами подхода обеспечивают возможность связи по прямому речевому каналу, при этом скорость установления связи является достаточной с целью установления связи с нужными точками в пределах 15 секунд.

549. Средства электросвязи между аэродромными метеорологическими органами и РПИ, РДЦ, координационными центрами поиска и спасания и станциями авиационной электросвязи обеспечивают возможность:

1) связи по прямому речевому каналу, при этом скорость установления связи является достаточной с целью установления связи с нужными точками в пределах 15 секунд, включая коммутацию;

2) буквопечатающей связи при требовании получателями информации записи данных, время передачи сообщения не превышает 5 минут, включая ретрансмиссию.

550. Средства электросвязи, наличие которых предусмотрено в пунктах 547, 548 настоящих Правил, дополняются другими видами визуальной или звуковой связи.

551. Цепи авиационной фиксированной службы используются для сбора оперативной метеорологической информации и обмена этой информацией на региональной и межрегиональной основе и для доступа к международным банкам оперативных метеорологических данных. Для обеспечения обмена оперативной метеорологической информацией на региональной и межрегиональной основе в рамках AFS используются спутниковые системы рассылки данных, обеспечивающие глобальную зону действия.

552. Аэродромные метеорологические органы, выполняющие функции органов метеорологического слежения, обеспечиваются средствами электросвязи для снабжения необходимой метеорологической информацией органов ОВД и органов поисково-спасательной службы в пределах РПИ, диспетчерских районов и районов поиска и спасения, за предоставление информации которым, данные метеорологические органы несут ответственность.

553. Метеорологический полномочный орган и аэродромные метеорологические органы обеспечиваются соответствующими средствами электросвязи, для получения прогностической продукции ВСЗП.

554. Аэродромные метеорологические органы обеспечиваются соответствующими средствами электросвязи, по которым обмениваются оперативной метеорологической информацией с другими аэродромными метеорологическими органами.

555. Метеорологические органы международных аэродромов, передающие метеорологическую информацию в международные банки оперативных метеорологических данных, используют для этих целей авиационную наземную электросвязь.

556. В качестве средства электросвязи для обмена оперативной метеорологической информацией используется AFS или, для обмена некритической по времени оперативной метеорологической информацией, публичная сеть Интернет при условии ее наличия, удовлетворительного функционирования и заключения двусторонних/многосторонних и/или региональных аэронавигационных соглашений.

557. Метеорологические бюллетени, предназначенные для регулярных передач, следует представлять регулярно в указанное время согласно расписанию. Сводки METAR следует представлять для передачи не позднее чем через 5 минут после фактического времени наблюдения. Прогнозы TAF следует представлять для передачи не ранее чем за 1 час до начала периода их действия.

558. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств авиационной фиксированной службы или публичного Интернета, имеют заголовок, состоящий из:

1) условного обозначения из четырех букв и двух цифр;

2) применяемого в ИКАО четырехбуквенного индекса местоположения, соответствующего географическому положению метеорологического органа, выпустившего или составившего метеорологический бюллетень;

3) группы "дата – время";

4) в случае необходимости, трехбуквенного индекса.

559. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств сети фиксированной авиационной электросвязи (АFТN), включаются в текстовую часть формата сообщения АFТN.

560. Для обмена метеорологической информацией между аэродромами и другими заинтересованными пользователями используются:

1) автоматизированные компьютерные системы;

2) телефонная связь;

3) каналы связи AFTN;

4) сеть метеорологической оперативной электросвязи в Европе (MOTNE);

5) сети операторов услуг связи с использованием протоколов передачи данных, принятых в гражданской авиации на основе стандартов ИКАО.

561. Для обеспечения надежности передачи метеорологической информации, процедуры передачи информации, включая организацию резервных и (или) аварийных средств связи, определяются полномочным метеорологическим органом по соглашению с органом ОВД и другими эксплуатантами и указываются в Инструкциях по метеообеспечению полетов на аэродроме.

Параграф 2. Распространение метеорологической информации
на аэродроме

562. Порядок распространения метеорологической информации на аэродроме включается в Инструкцию по метеорологическому обеспечению полетов на аэродроме в виде таблицы и содержит следующие данные:

1) виды информации;

2) подразделения метеорологического органа, ответственные за ее предоставление;

3) сроки и очередность передачи информации пользователям;

4) средства связи, используемые для вышеуказанных целей.

563. Очередность распространения метеорологической информации авиационным пользователям, находящимся на аэродроме, определяется их рабочими функциями.

564. Для документирования метеорологической информации, распространяемой на аэродроме, соответствующие каналы воздушной и наземной электросвязи обеспечиваются контрольной звукозаписью.

Параграф 3. Обмен метеорологической информацией между аэродромами

565. Обмен метеорологической информацией между аэродромными метеорологическими органами осуществляется по каналам автоматизированной системы передачи данных (далее - АСПД) и сети авиационной наземной электросвязи.

566. Аэродромные метеорологические органы, связанные авиарейсами по расписанию или являющиеся запасными для данных рейсов, обмениваются регулярными сводками и прогнозами погоды по аэродрому, по заявкам - специальными сводками.

567. Метеорологический полномочный орган на основе заявок аэродромных метеорологических органов согласовывает с соответствующими аэродромными метеорологическими органами план обмена авиационной метеорологической информацией. В плане обмена оговариваются средства связи, при осуществлении обмена по АСПД, по авиационной наземной электросвязи, через банки авиационных метеорологических данных и другие средства сбора и распространения метеорологической информации, принятые в гражданской авиации и рекомендованные ИКАО и ВМО.

568. Обмен оперативной метеорологической информацией осуществляется в форме метеорологических бюллетеней.

Параграф 4. Распространение информации OPMET средствами AFTN

569. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств AFS, имеют заголовок, состоящий из:

1) условного обозначения из четырех букв и двух цифр;

3) группы "дата - время";

4) трехбуквенного индекса (в случае необходимости).

570. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств AFTN, включаются в текстовую часть формата сообщения AFTN.

571. Телеграммам, передаваемым по сети авиационной наземной электросвязи (включая AFTN), в зависимости от их содержания присваиваются следующие категории срочности:

1) FF– телеграммам, содержащим специальные сообщения с борта воздушных судов, информацию SIGMET и AIRMET, предупреждения по маршрутам и районам полетов;

2) GG - телеграммам, содержащим регулярные сводки METAR и специальные сводки SPECI, прогнозы погоды по аэродромам TAF, зональные прогнозы GAMET, прогнозы маршрутам и районам полетов.

572. Время передачи сообщений AFTN и бюллетеней, содержащих оперативную метеорологическую информацию, должно составлять менее:

1) сообщения SIGMET и AIRMET, консультативная информация о вулканическом пепле и специальные сообщения донесения с борта – 5 минут;

2) передаваемые открытым текстом с сокращениями коррективы к прогнозам особых явлений погоды и высотным прогнозам – 5 минут;

3) уточнения и коррективы прогнозов TAF – 5 минут;

4) METAR, прогнозы типа "тренд", SPECI и TAF – 5 минут (0-900 километров);

5) METAR, прогнозы типа "тренд", SPECI и TAF – 10 минут (более 900 километров).

Параграф 5. Получение информации OPMET по Интернету

573. Публичный Интернет используется для обмена некритичной по времени информацией OPMET, при условии наличия такой сети и ее удовлетворительных эксплуатационных характеристик. Информация OPMET (включая прогнозы ВСЗП), используемая для планирования полетов, рассматривается, как некритичная по времени, и в этой связи распространяется по публичному Интернету.

574. Перечисленная ниже метеорологическая информация рассматривается в качестве некритичной по времени, и ее можно предоставлять по Интернету:

1) метеорологическая информация, касающаяся прогнозов, например, TAF, зональные и маршрутные прогнозы и результаты соответствующих наблюдений, таких как регулярные метеорологические сводки по аэродрому (METAR) и специальные метеорологические сводки по аэродрому (SPECI);

2) метеорологическая информация, предоставляемая ВЦЗП, например, карты особых явлений погоды и карты ветра, температуры и относительной влажности;

3) консультативные сообщения о вулканическом пепле в графическом формате (VAG), предоставляемые консультативными центрами по вулканическому пеплу;

4) зональные прогнозы GAMET;

5) прогнозы погоды по маршруту (ROFOR).

575. К числу авиационных метеорологических сообщений, касающихся безопасности полетов, которые рассматриваются в качестве критичных по времени, и не распространяются по сети Интернет, относятся:

1) информация SIGMET;

2) специальные донесения с борта (AIREP);

3) сообщения AIRMET;

4) консультативные сообщения о вулканическом пепле;

5) консультативные сообщения о тропических циклонах;

6) измененные прогнозы по аэродрому (TAF).

576. Метеорологические бюллетени, содержащие оперативную метеорологическую информацию и подлежащие передаче с помощью средств авиационной фиксированной службы или публичного Интернета, имеют заголовок, состоящий из:

1) условного обозначения из четырех букв и двух цифр;

3) группы "дата – время";

4) в случае необходимости, трехбуквенного индекса.

Параграф 6. Использование вещательных передач для
распространения метеорологической информации

577. Для обеспечения экипажей воздушных судов, находящихся в полете, метеорологической информацией используются радиовещательные передачи ATIS и VOLMET и сообщения D-ATIS, D-VOLMET.

578. Радиовещательные передачи VOLMET, осуществляемые по речевым ОВЧ- или ВЧ-каналам, а также линии передачи данных D-VOLMET являются частью авиационной подвижной службы связи. Обе указанные системы связи создаются и эксплуатируются полномочными органами ОВД в соответствии с соглашением с полномочным метеорологическим органом. В зависимости от этих соглашений METAR, SPECI (включая прогнозы типа "тренд"), TAF и SIGMET, и AIRMET передаются с помощью указанных систем электросвязи воздушным судам, находящимся в полете.

579. Органу ОВД, которому на основании соответствующего соглашения поручено обеспечивать радиовещательные передачи VOLMET в ОВЧ- и ВЧ-диапазонах, должны предоставляться необходимые METAR/SPECI, (включая прогнозы типа "тренд"), сообщения SIGMET и AIRMET и прогнозы TAF, поступающие от метеорологического органа или центра связи, назначенного полномочным метеорологическим органом.

580. Для передачи метеорологической информации по линии передачи данных могут использоваться следующие два вида передач по согласованию между полномочным органом ОВД и полномочным метеорологическим органом:

1) услуга линии передачи данных VOLMET (D-VOLMET);

2) использование линии передачи данных службой автоматической передачи информации в районе аэродрома (D-ATIS).

581. Полномочный орган ОВД и полномочный метеорологический орган обеспечивают, чтобы в каждой службе, использующей линию передачи данных, применялись соответствующие датчики и периоды усреднения. Например, в информации D-VOLMET/ВЧ-VOLMET информация о ветре усредняется за период 10 минут и репрезентативна для условий над всеми имеющимися на аэродроме ВПП, тогда как в информации D-ATIS/ATIS или ОВЧ-VOLMET она усредняется за период 2 минуты и репрезентативна только для условий вдоль ВПП и зоны касания ВПП.

582. Метеорологические бюллетени, предназначенные для регулярных передач, следует представлять регулярно в указанное время согласно расписанию. Сводки METAR следует представлять для передачи не позднее чем через 5 минут после фактического времени наблюдения. Прогнозы TAF следует представлять для передачи не ранее чем за 1 час до начала периода их действия.

583. Радиовещательные передачи VOLMET, ATIS осуществляются с использованием стандартной радиотелефонной фразеологии.

Параграф 7. Линии передачи авиационных данных:
сообщения D-VOLMET

584. Сообщения D-VOLMET содержат текущие сводки METAR и SPECI, и при наличии прогнозы типа "тренд", прогнозы TAF, информацию SIGMET, специальные донесения с борта воздушных судов, не включенные в SIGMET, и при наличии AIRMET.

585. Последние имеющиеся сводки METAR и SPECI, прогнозы TAF и сообщения SIGMET и AIRMET передаются по линии связи "вверх" на борт воздушных судов, находящихся в полете.

586. Аэродромы, по которым сводки METAR, SPECI и TAF подлежат передаче по линии связи "вверх" на борт воздушных судов, находящихся в полете, определяются метеорологическим полномочным органом по согласованию с аэронавигационной организацией.

587. Районы полетной информации, по которым сообщения SIGMET и AIRMET подлежат передаче по линии связи "вверх" на борт воздушных судов, находящихся в полете, определяются метеорологическим полномочным органом по согласованию с аэронавигационной организацией.

588. Прогнозы TAF, являющиеся частью сообщения D-VOLMET, корректируются для передачи по линии связи "вверх" на борт воздушного судна, находящегося в полете.

589. Если для данного района полетной информации отсутствует действующее сообщение SIGMET, в информацию D-VOLMET следует включать указание NIL SIGMET.

590. Содержание и формат сводок, прогнозов и информации SIGMET и AIRMET, являющихся частью сообщений D-VOLMET, соответствуют положениям глав 3, 5 и 6 настоящих Правил.

Параграф 8. Радиовещательные передачи VOLMET

591. Метеорологическая информация, предназначенная для регулярных радиовещательных передач, представляется:

1) для сводок погоды METAR – не позднее, чем через 5 минут после фактического времени наблюдения;

2) для прогнозов погоды TAF – не ранее чем за 1 час до начала их действия.

592. Радиовещательные передачи ATIS предназначены для обслуживания полетов в районе взлета и посадки на конкретном аэродроме.

593. Радиовещательные передачи VOLMET предназначены для обеспечения метеорологической информацией воздушных судов, находящихся в полете. В передачу VOLMET включается метеорологическая информация о погоде не более чем с десяти аэродромов, расположенных на расстоянии до 800 километров от аэродрома, с которого осуществляются радиовещательные передачи по типу VOLMET.

594. Регулярные радиовещательные передачи VOLMET, ведущиеся по каналам ВЧ связи, организуются персоналом органов ОВД в объемах и в сроки, определяемые нормативными документами, регламентирующими метеорологическое обеспечение полетов воздушных судов. Метеорологическая информация для передач предоставляется аэродромным метеорологическим органом и включает:

1) текущие метеорологические сводки по аэродромам;

2) прогнозы на посадку;

3) прогнозы погоды по аэродромам TAF, если их включение в передачу оговорено региональным соглашением;

4) информацию SIGMET.

595. Список аэродромов, по которым во время радиовещательных передач VOLMET транслируются сводки и прогнозы, порядок и время передачи определяется метеорологическим полномочным органом по согласованию с аэронавигационной организацией.

596. РПИ, для которых сообщения SIGMET включаются в регулярные радиовещательные передачи VOLMET, определяется по соглашению между метеорологическим полномочным органом и аэронавигационной организацией. Сообщение SIGMET передается в начале передачи или в начале 5-минутного отрезка времени.

597. Непрерывные радиовещательные передачи VOLMET, ведущиеся по каналам ОВЧ, организуются органами ОВД по согласованию с метеорологическим полномочным органом и включают следующую метеорологическую информацию:

1) текущие метеорологические сводки по аэродрому;

2) прогноз на посадку.

598. Метеорологическая информация, включаемая в программу передач VOLMET по каналам ОВЧ, транслируется открытым текстом в следующей последовательности:

1) наименование передающей станции, после которой следует слово "VOLMET";

2) наименование аэродрома;

3) время наблюдения;

4) направление и скорость ветра у земли;

5) видимость;

6) дальность видимости на ВПП, если она указана в сводке;

7) текущая погода;

8) количество облаков нижнего яруса, башенкообразных (мощно - кучевых) и кучево-дождевых облаков;

9) форма облаков (только для башенкообразных (мощно-кучевых) и кучево-дождевых облаков);

10) высота нижней границы облачности (вертикальная видимость);

11) термин "CAVOK" (при соответствующих условиях);

12) температура воздуха и точка росы;

13) атмосферное давление;

14) прогноз на посадку.

599. Информация о возникновении в районе аэродрома грозоопасных кучево-дождевых облаков, об изменении рабочего курса посадки, состояния ВПП и коэффициента сцепления (или эффективности торможения), специальные сводки включаются в передачи ATIS, VOLMET немедленно и дополняются теми элементами последней регулярной сводки, которые не изменились.

600. При передаче метеорологической информации по речевым каналам используются стандартная радиотелефонная фразеология.

601. При передаче метеорологических сводок и прогнозов погоды открытым текстом опускаются слова "видимость", "облачность", "высота", "миллиметры".

602. Если к началу радиовещательной передачи VOLMET сводка METAR с аэродрома не поступила, передается последняя полученная сводка с указанием срока наблюдения.

603. Прогнозы TAF, являющиеся частью регулярных радиовещательных передач VOLMET, имеют период действия 9, 24 и 30 часов, по мере необходимости корректируются, чтобы каждый передаваемый по радио прогноз отражал последнее мнение соответствующего аэродромного метеорологического органа.

604. В тех случаях, когда сообщения SIGМЕТ включаются в регулярные радиовещательные передачи VOLMET, передается указание "NIL SIGМЕТ", если для данного района полетной информации отсутствует действующее сообщение SIGМЕТ.

605. Содержание и формат сводок, прогнозов и информации SIGMET, передаваемых на борт воздушных судов, и (или) являющихся частью радиовещательных передач VOLMET соответствуют положениям глав 3, 4, 5 и 6 настоящих Правил.

606. В периоды отсутствия полетов или небольшой интенсивности воздушного движения, радиовещательные передачи VOLMET прекращаются. Метеорологическая информация передается экипажам воздушных судов соответствующими органами ОВД.

607. Содержание и формат сводок, прогнозов и информации SIGMET, являющихся частью радиовещательных передач VOLMET, соответствуют положениям пунктов глав 3, 4, 5 и 6 настоящих Правил.

10. Авиационная климатологическая информация

608. Сбор, обработка и хранение данных метеорологических наблюдений, необходимых для получения авиационной климатической информации, осуществляются с помощью компьютерных систем, доступных для международного использования в соответствии с соглашением с метеорологическим полномочным органом.

609. Авиационная климатологическая информация для планирования полетов подготавливается в виде аэродромных климатологических таблиц и аэродромных климатологических сводок. Авиационные пользователи снабжаются такой информацией по соглашению с метеорологическим полномочным органом.

610. Метеорологический полномочный орган организует сбор и хранение необходимых данных наблюдений и обеспечивает возможность:

1) подготавливать аэродромные климатологические таблицы для всех основных и запасных международных аэродромов, расположенных на территории Республики Казахстан;

2) предоставлять авиационному потребителю такие климатологические таблицы в течение периода времени, определенного по соглашению между полномочным метеорологическим органом и этим потребителем.

611. Аэродромные климатологические сводки соответствуют процедурам, установленным ВМО. В тех случаях, когда имеются вычислительные средства для хранения, обработки и извлечения информации, эти сводки публикуются или предоставляются в произвольном виде по запросу авиационных пользователей. В тех случаях, когда такие вычислительные средства отсутствуют, сводки подготавливаются с использованием моделей, установленных ВМО, публикуются и обновляются по мере необходимости.

612. Аэродромные климатологические сводки содержат краткое изложение результатов наблюдений за определенными метеорологическими элементами на аэродроме, основанное на статистических данных. Данные сводки подготавливаются и в табличной форме.

613. Аэродромные климатологические сводки включают:

1) повторяемость значений дальности видимости на ВПП/видимости и (или) относительной высоты основания наиболее низкого слоя BKN или OVC облачности ниже установленных величин в определенные моменты времени;

2) повторяемость значений видимости ниже установленных величин в определенные моменты времени;

3) повторяемость значений относительной высоты основания наиболее низкого слоя облаков BKN или OVC ниже установленных значений в определенные моменты времени;

4) повторяемость совпадающих направления и скорости ветра в пределах установленных диапазонов;

5) повторяемость значений приземной температуры воздуха в установленных диапазонах через интервалы 5ҮС в определенные моменты времени;

6) средние значения и отклонения от них, включая максимальные и минимальные значения метеорологических элементов, необходимых для целей планирования полетов, включая расчеты взлетных характеристик.

614. Авиационная климатологическая информация основывается на наблюдениях, проводившихся в течение периода не менее 5 лет. При снабжении пользователей информацией указывается период наблюдений.

615. Аэродромный метеорологический орган:

1) организует сбор и хранение необходимых данных наблюдений;

2) подготавливает аэродромные климатологические таблицы для своего аэродрома;

3) предоставляет авиационному потребителю такие аэродромные климатологические таблицы в течение периода времени, согласованного между метеорологическим полномочным органом и потребителем.

616. В аэродромной климатологической таблице указываются:

1) средние величины и отклонения, в том числе максимальные и минимальные величины, метеорологических элементов;

2) частота возникновения явлений текущей погоды, влияющих на выполнение полетов в районе аэродрома;

3) частота возникновения одного элемента или сочетания двух и более элементов с определенными значениями;

4) информация, необходимая для подготовки аэродромных климатологических сводок в соответствии с пунктом 613 настоящих Правил.

617. Авиационные пользователи, нуждающиеся в получении климатологической информации, обращаются к полномочному метеорологическому органу.

618. Данные метеорологических наблюдений на аэродроме накапливаются, обрабатываются и хранятся в виде, приемлемом для подготовки аэродромной климатологической информации.

619. Климатологические данные, касающиеся новых аэродромов и дополнительных ВПП на существующих аэродромах, накапливаются по возможности, до ввода в эксплуатацию этих аэродромов и ВПП.

620. Метеорологический полномочный орган предоставляет данные метеорологических наблюдений, необходимых для исследований, технических расследований или эксплуатационного анализа, авиационным пользователям и другим органам, связанным с использованием метеорологии в интересах гражданской авиации.

621. Аэродромные метеорологические органы с синоптической частью подготавливают климатологическую информацию в виде климатологических описаний (справок) для аэродромов, районов и маршрутов полетов с включением необходимого табличного материала.

622. В климатологических описаниях указываются:

1) основные климатологические характеристики и их сезонные изменения;

2) средние, максимальные и минимальные значения основных метеорологических элементов;

3) повторяемость возникновения опасных явлений погоды, влияющих на производство полетов: града, гроз, турбулентности, обледенения и других;

4) повторяемость возникновения определенных значений одного метеорологического элемента или сочетаний двух и более элементов;

5) типичные синоптические ситуации и связанные с ними метеорологические условия и влияние орографии на эти условия.

623. В таблицы, содержащиеся в аэродромном климатологическом описании, включаются данные о ветре у поверхности земли, видимости, количестве и высоте облаков, температуре и атмосферном давлении. К описанию прилагается топографическая карта района аэродрома с указанием секторов, в которых под влиянием местных условий возникает низкая облачность, ограниченная видимость, сильный ветер и другие явления.

Приложение 1
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Типовая схема инструкции по метеорологическому
обеспечению полетов на аэродроме
1. Общие сведения

1. Метеорологический орган, ответственный за метеорологическое обеспечение полетов на аэродроме, режим его работы. Почтовый адрес, факс, телефон и другие реквизиты метеорологического органа.

2. Класс и категория аэродрома (с указанием курса посадки), направление и размеры ВПП, используемое светосигнальное оборудование (с указанием курса посадки). Магнитное склонение. Превышение аэродрома.

3. Пункты ОВД, обеспечиваемые метеорологической информацией, средства ее отображения.

4. Приписные аэродромы, обеспечиваемые прогнозами погоды.

2. Метеорологические наблюдения и сводки

5. Пункты метеорологических наблюдений. Состав и размещение метеорологического оборудования. Виды и методы наблюдений на каждом пункте, особенности их проведения.

6. Наличие автоматизированных метеорологических измерительных и информационных систем, их использование при производстве наблюдений и выдаче информации.

7. Период, виды и сроки регулярных наблюдений.

8. Критерии для выпуска местных специальных сводок.

9. Расположение МРЛ относительно КТА, порядок наблюдений и предоставления данных МРЛ.

10. Определение характеристик ветра на высоте круга и 100 метров.

3. Авиационные прогнозы погоды и предупреждения

11. Сроки составления и периоды действия прогнозов TAF по аэродромам.

12. Критерии для внесения коррективов в прогнозы, а также включения групп изменений.

13. Форма и сроки составления, периоды действия прогнозов по районам полетов и маршрутам (МВЛ). Критерии для выпуска коррективов.

14. Критерии для составления предупреждения по аэродромам.

15. Информация SIGMET, AIRMET.

16. Предупреждения о сдвиге ветра.

4. Обеспечение метеорологической информацией
экипажей воздушных судов

17. Виды предоставляемой полетной документации для экипажей, выполняющих полеты по ППП и ПВП.

18. Особенности метеорологического обеспечения полетов по выполнению авиационных работ.

5. Информация для органов ОВД и других служб

19. Организация консультации и инструктажа смен службы движения.

20. Виды информации, предоставляемой для пунктов ОВД.

21. Информация для поисково-спасательной службы.

22. Действия метеорологического органа, в случае аварийной обстановки.

К инструкции прилагаются следующие схемы и таблицы, определяемые каждым аэродромным метеорологическим органом самостоятельно.

1) Схема размещения на аэродроме пунктов наблюдения, метеорологических приборов и оборудования с указанием удаления от порога и оси ВПП.

2) Схема щитов-ориентиров видимости и естественных ориентиров (возможное совмещение).

3) Схемы распространения метеорологической информации на аэродроме.

4) Схема обслуживаемого района ОВД.

5) Схема обслуживаемого района МДП.

6) Схема обслуживаемых воздушных трасс МВЛ.

7) Таблица минимумов аэродрома для взлета и посадки ВС.

8) Таблица расчета дальности видимости на ВПП при ее наличии.

Приложение 2
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Критерии и формы предоставления донесений
с борта воздушных судов
1. Общие положения

При использовании линии передачи данных "воздух – земля" информация о направлении ветра, скорости ветра, при знаке качества данных о ветре, температуре воздуха, турбулентности и влажности, включаемая в донесения с борта воздушных судов, передается в соответствии со следующими критериями:

1) направление ветра указывается в истинных градусах, округленных до ближайшего целого градуса;

2) скорость ветра указывается в метрах в секунду или узлах с округлением до ближайших 1м/с (1 уз). Используемые единицы измерения скорости ветра указываются;

3) признак качества данных о ветре указывается как 0, при угле крена составляющем менее 5⁰, и как 1, при угле крена составляющем 5⁰ или более;

4). температура воздуха сообщается с точностью до ближайшей десятой доли градуса Цельсия;

5) информация о влажности передается в виде относительной влажности с округлением до ближайшего целого процента.

6) информация о турбулентности передается в единицах кубического корня из скорости затухания вихря (EDR).

2. Регулярные донесения с борта.

Информация о турбулентности передается при полете по маршруту и относится к 15-минутному периоду, непосредственно предшествующему наблюдению. Отслеживаются среднее и максимальное значения турбулентности, а также время достижения максимального значения с точностью до ближайшей минуты. Средние и максимальные значения сообщаются в единицах кубического корня из EDR. Время достижения максимального значения сообщается, как указано в таблице А4-2. Информация о турбулентности передается на этапе набора высоты в течение первых 10 мин полета и относится к 30-секундному периоду, непосредственно предшествующему наблюдению. Отслеживаются максимальные значения турбулентности.

3. Интерпретация информации о турбулентности.

Турбулентность считается:

1) сильной, когда максимальное значение кубического корня из EDR превышает 0,7;

2) умеренной, когда максимальное значение кубического корня из EDR больше 0,4, но меньше или равно 0,7;

3) слабой, когда максимальное значение кубического корня из EDR больше 0,1, но меньше или равно 0,4;

4) нулевой, когда максимальное значение кубического корня из EDR меньше или равно 0,1.

EDR представляет собой независимую от воздушного судна меру турбулентности. Однако взаимосвязь между значением EDR и восприятием турбулентности представляет собой функцию типа и массы воздушного судна, высоты, конфигурации и воздушной скорости воздушного судна. Приведенные выше значения EDR характеризуют уровни воздействия для среднегабаритных транспортных воздушных судов при типичных условиях полета по маршруту (т. е. абсолютная высота, воздушная скорость и вес).

Таблица 1

Образец специального донесения с борта ВС
(по линии связи "вниз")

Условные обозначения: М – включение обязательное; часть каждого сообщения;

С – включение условное; включается тогда, когда имеется.

Элемент	Подробное содержание	Формат(ы)	Примеры
Условное обозначение типа сообщений (М)	Тип донесения с борта (М)	ARS	ARS
Опознавательный индекс воздушного судна (М)	Радиотелефонный позывной воздушного судна (М)	nnnnnn	VA812
БЛОК ДАННЫХ 1	б
Широта (М)	Широта в градусах и минутах (М)	Nnnnn или Snnnn	S4506
Долгота (М)	Долгота в градусах и минутах (М)	Wnnnnn или Ennnnn	E01056
Эшелон	Эшелон полета (М)	FLnnn или FLnnn -nnn)	FL330 FL280- FL310
Время	Время события в часах и минутах (М)	OBS AT nnnnZ	OBS AT 1216Z
БЛОК ДАННЫХ 2
Направление ветра (М)	Направление ветра в истинных градусах (М)	nnn/	262/
Скорость ветра (М)	Скорость ветра в метрах в секунду или узлах (М)	nnnMPS или nnnKT	40MPS 80KT
Признак качества данных о ветре (М)	Признак качества данных о ветре (М)	n	1
Температура воздуха (М)	Температура воздуха в десятых долях градуса (М)	T(М)nnn	T127 TM455
Турбулентность (С)	Турбулентность в сотых долях и время достижения (С)	EDRnnn/nn	EDR064/28
Влажность (С)	Относительная влажность в процентах (С)	RHnnn	RH054
БЛОК ДАННЫХ 3
Условия, обуславливающие выпуск специального донесения с борта (М)	Описание явления, служащего причиной выпуска сообщения	SEV TURB (EDRnn), или SEV ICE, или SEV MTW, или TS, или TS GR, или HVY SS, или VA CLD [FLnnn/nnn], или VA[MT nnnnn…], или MOD TURB (EDRnn), или MOD ICE	SEV TURB EDR076 TS TS GR SEV ICE SEV TURB VA CLD FL050/100 MOD TURB MOD ICE

4. Специальные донесения с борта.

Специальные донесения с борта воздушных судов о турбулентности передаются на любом этапе полета, когда максимальное значение кубического корня из EDR превышает 0,4. Специальное донесение с борта воздушного судна о турбулентности относится к 1-минутному периоду, непосредственно предшествующему наблюдению. Отслеживаются среднее и максимальное значения турбулентности. Средние и максимальные значения сообщаются в единицах кубического корня из EDR. Специальные донесения с борта воздушных судов передаются каждую минуту до тех пор, пока максимальные значения кубического корня из EDR не упадут ниже 0,4.

Таблица 2

Образец для кодирования специальных донесений с борта
(линия связи "вверх")

Условные обозначения: М – включение обязательное; часть каждого сообщения;

С – включение условное; включается тогда, когда имеется.

Элемент	Подробное содержание	Формат(ы)	Примеры
Идентификация (М)	Тип донесения с борта (М)	ARS	ARS
Идентификация воздушного судна (М)	Опознавательный индекс, радиотелефонный позывной ВС (М)	nnnnnn	VA812
Явление (М)	Описание явления, служащего причиной выпуска сообщения	TS TS GR SEV TURB SEV ICE SEV MTW HVY SS VA CLD [FLnnn/nnn] VA[MT nnnnn…] MOD TURB MOD ICE	TS TS GR SEV ICE SEV TURB VA CLD MOD TURB MOD ICE
Время наблюдения (М)	Время события в часах и минутах (М)	OBS AT nnnnZ	OBS AT 1210Z
Местоположение (М)	Местоположение с указанием широты и долготы в градусах и минутах (М)	NnnnnWnnnnn, или NnnnnEnnnnn, или SnnnnWnnnnn, или SnnnnEnnnnn	N3020 W01005 N6506 E08005
Уровень (С)	Эшелон полета или абсолютная высота и протяженность (С)	FLnnn или nnnnM ( или nnnnFT)	FL180 5700M

Донесение о вулканической деятельности (Модель VAR)

Донесения с борта важны для оценки опасности, которую вулканический пепел представляет для полетов воздушных судов

Эксплуатант:						Идентификация ВС (как указано в плане полетов):
Командир ВС:
Вылет из:	Дата:		Время, UTC			Прибытие:		Дата:	Время, UTC
Адресат						AIREP SPECIAL
Пункты 1-8 должны передаваться незамедлительно в орган ОВД, с которым поддерживается связь
1) Опознавательный индекс ВС						2) Местоположение
3) Время						4) Эшелон или абсолютная высота полета
5) Вулканическая деятельность замечена (местоположение или пеленг, предполагаемый эшелон облака пепла и расстояние от ВС)
6) Температура воздуха						7) Ветер в данной точке
8)Дополнительная информация						Прочее
обнаружено присутствие SO₂ Да						Нет Нет
Обнаружен пепел		Да			Нет		(Краткое описание вулканической деятельности, включая распространение облака вулканического пепла в вертикальном и поперечном направлениях и, по возможности, его движение в горизонтальной плоскости, скорость нарастания и т.д.)
После посадки заполнить пункты 9-16 и передать форму в метеорологический орган. Отметить [ н] в соответствующих квадратах
9) Плотность облака пепла				а) малая b) умеренная с) большая
10) Цвет облака пепла				а) белый b) светло-серый с) темно-серый d) черный e) иной ______________
11) Извержение				а) непрерывное b) периодическое с) невидимое
12) Местоположение очага вулканической деятельности				а) вершина b) склон с) один кратер d) несколько e) не наблюдается
13) Прочие наблюдаемые особенности извержения				а) молнии b) свечение с) большие камни d) выпадение пепла e) грибообразное f) все перечисленные облако
14) Воздействие на воздушные суда				а) средства связи b) навигационные системы с) двигатели d) приемник стат. давления e)лобовое стекло f) окна
15) Прочие явления				а) турбулентность b) огни св. Эльмо с) другие виды дыма d) отложение пепла
16) Прочая информация (которая может быть полезна)

Special air-report of volcanic activity (Model VAR)

Aircraft reports are important for risk assessment, which the volcanic ash poses to aircraft operations

Operator:					Aircraft identification (as per flight plan):
Captain aircraft:
Dep. from:	Date:		Time, UTC		Arr. at:		Date:	Time, UTC
Addressee					AIREP SPECIAL
Items 1-8 must be transmitted immediately to the ATS units, with which link is maintained
1) Aircraft identification					2) Position
3) Time					4) Flight level or altitude
5) Volcanic activity observe at (position or bearing and distance from aircraft)
6) Air temperature					7) Spot wind
8) Supplementary information					Other
Detect presence SO₂		Yes			No No
Detect of ash		Yes			No Ѓ	(Brief description of activity including vertical and lateral extent of ash cloud, horizontal movement, rate of growth, etc. as available)
After arrival fill in items 9-16 and transfer form to AMO (MWO). Note [ н] in the relevant squares which may be useful
9) Density of ash cloud				а) wispy b) moderate dense с) very dense
10) Color of ash cloud				а) white b) light grey с) dark grey d) black e) Other ______________
11) Eruption				а) continuous b) intermittent с) not visible
12) Position if activity				а) summit b) side с) singl d) multiple e) not observed
13) Other observed features of eruption				а) lightning b) glow с) large rocks d) ash fall out e) mushrooming cloud f) all the listed
14) Effect on aircraft				а) communications b)nav. systems с) engines d) pilot static e)windscreen f) windows g) nil
15) Other effects				а) turbulence b) St.Elmos Fire с) fumes d) ash deposits
16) Other information

Приложение 3
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Точность прогнозов, желательная с точки зрения эксплуатации

Прогнозируемый элемент	Точность прогнозов, желательная с точки зрения эксплуатации	Обеспеченность
TAF
Направление ветра	± 20 градусов	80% случаев
Скорость ветра	±2,5 м/с (5 уз)	80% случаев
Видимость	± 200м до 800 м ± 30% от 800 м до 10 км	80% случаев
Осадки, гроза	Наличие или отсутствие	80% случаев
Количество облаков	Одна категория ниже 450 м (1 500 фут) Наличие или отсутствие BKN или OVC между 450 м (1 500 фут) и 3 000 м (10 000 Фут)	70% случаев
Высота облаков	± 30 м (100 фут) до 300 м (1 000 фут) ± 30% от 300 м (1 000 фут) до 3 000 м (10 000 фут)	70% случаев
Температура воздуха	± 1⁰С	70% случаев
Прогноз TREND
Направление ветра	± 20 градусов	90% случаев
Скорость ветра	± 2,5 м/с (5уз)	90% случаев
Видимость	± 200 м до 800 м ± 30% от 800 м до 10 км	90% случаев
Осадки, гроза	Наличие или отсутствие	90% случаев
Количество облаков	Одна категория ниже 450 м (1 500 фут) Наличие или отсутствие BKN или OVC между 450 м (1 500 фут) и 3 000 м (10 000 фут)	90% случаев
Высота облаков	± 30 м (100 фут) до 300 м (1 000 фут) ± 30% от 300 м (1 000 фут) до 3 000 м (10 000 фут)	90% случаев
Прогноз для взлета*
Направление ветра	± 20Ү	90% случаев
Скорость ветра	± 2,5 м/с (5уз) до 12,5 м/с	90% случаев
Температура воздуха	± 1⁰С	90% случаев
Величина давления воздуха (QNH)	± 1 гПа	90% случаев
Зональный прогноз (прогноз по районам полетов), прогноз по маршруту
Температура воздуха на высотах	± 2⁰С (средняя для 900 км)	90% случаев
Ветер на высотах	± 20 км/ч (10 уз) (модуль векторной разности для 900 км)	90% случаев
Особые явления погоды по маршруту полета и облачность	Наличие или отсутствие	80% случаев
	Местонахождение: ± 100 км	70% случаев
	Вертикальная протяженность: ± 300 м (1 000 фут)	70% случаев
	Высота тропопаузы: ± 300 м (1 000 фут)	80% случаев
	Макс. уровень ветра: ± 300 м (1 000 фут)	80% случаев

Приложение 4
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Термины и сокращения, применяемые в коде METAR и SPECI,
двухчасовых прогнозах на посадку типа ТРЕНД,
в прогнозах в коде TAF
1. Термины и сокращения

1. Особые явления текущей погоды.

Явления погоды указываются сокращениями от английских названий, как правило, сокращение включает две буквы из слова.

Интенсивность явления указывается знаками:

"+" – heavy - сильная

"-" - feeble,light - слабая

"без знака" – moderate – умеренная

Группа явлений погоды формируется в следующей последовательности: первой, при необходимости, указывается интенсивность или близость явления, за ней без интервала следует дескриптор, а затем, без интервала, сокращения, соответствующие наблюдаемым явлениям погоды или их сочетаниям. Например, сильный ливневой дождь кодируется +SHRA.

При явлении погоды, наблюдающемся за пределами аэродрома, но не далее 16 км от КТА аэродрома, используется указатель VC – vicinity.

Ниже указаны типы явлений погоды, которые включаются в сводки, сокращенные обозначения этих явлений и соответствующие критерии сообщения важных для авиации явлений:

1) обложные осадки:

DZ – drizzie – морось. Осадки в виде мелких капель диаметром менее 0,5мм, выпадающих из облаков слоистых форм и тумана. Воздействие капель мороси на поверхности воды неразличимо.

RA – rain – дождь. Осадки в виде жидких капель значительного размера (более 0,5 мм), выпадающие, преимущественно, из слоисто-дождевой облачности.

SN – snow – cнег. Твердые осадки в форме ледяных кристаллов, изолированных или слипшихся, в зависимости от температуры воздуха.

RASN – rain and snow – дождь со снегом. Выпадает при слабых положительных температурах (как правило, не более +3⁰С) или нулевой температуре. Чаще всего это дождь с тающими снежинками.

SG – snow grains - cнежные зерна. Замерзший эквивалент мороси. Твердые осадки в виде мелких снежных крупинок, их диаметр, как правило, меньше 1 мм.

PL (PE) – pellets - ледяная крупа. Прозрачные или полупрозрачные частицы льда, которые нелегко раздавить и которые имеют диаметр 5мм и меньше. Образуются из замерзающих дождевых капель или значительно подтаявших хлопьев снега, что указывает на то, что на более высоких уровнях существует замерзающий дождь и имеется опасность сильного обледенения после взлета и во время снижения/посадки.

IC – ice crystals, diamond dust – ледяные иглы (алмазная пыль). Мельчайшие кристаллы льда во взвешенном состоянии, образующиеся обычно при температурах ниже –10⁰С ассоциирующиеся со спокойной погодой, часто при ясном небе. Кристаллы льда могут сильно сверкать в лучах солнечного света, что часто ведет к возникновению оптических явлений типа гало^/. Видимость может быть различной по направлениям, однако она, как правило, превышает 1000 метров. Сообщается только в том случае, когда связанная с этим явлением видимость составляет 5000 метров или менее.

2) ливневые осадки:

SH – shower – ливень, ливневой. Осадки, часто кратковременные и сильные, выпадающие из конвективных облаков. Ливень характеризуется внезапными и быстрыми изменениями интенсивности осадков Видимость в ливневых осадках колеблется от менее 50 до более 5000 метров.

GR – grain – град. Прозрачные или частично или полностью матовые кусочки льда (градины) диаметром обычно от 5 до 50мм. Наблюдаются иногда очень крупные градины весом в килограмм и более. Сообщается в том случае,когда диаметр самых крупных градин составляет 5 мм или более

GS – grain small, grain soft - ледяная и/или снежная крупа. При помощи аббревиатуры GS сообщается два различных вида атмосферных осадков, а именно:

небольшой град – полупрозрачные частицы льда диаметром до 5 мм, которые при падении на твердую поверхность отскакивают со слышимым звуком. Небольшой град состоит из снежной крупы, полностью или частично покрытой слоем льда, и является как бы промежуточной стадией между снежной крупой и градинами;

снежная крупа – белые, матовые, округлые частицы льда, часто выпадающие вместе со снегом при температуре около 0⁰С. Снежная крупа обычно имеет диаметр 2 - 5 мм, она рассыпчата, легко разламывается и отскакивает, когда падает на твердую поверхность.

Сообщается в том случае, когда диаметр самых крупных частиц (градин) составляет менее 5 мм.

Ливень SH используется для сообщения о:

ливневом дожде "SHRA",

ливневом дожде со снегом "SHSN",

ливневом ледяном дожде "SHPE",

ливневом дожде с градом "SHGR",

с ледяной и/или снежной крупой "SHGS"

или сочетаниями этих элементов, например, для сообщения о ливне, наблюдаемом в окрестностях аэродрома, следует использовать сокращение "VCSH" без указания типа и интенсивности осадков;

3) гроза – один или несколько внезапных электрических разрядов, сопровождаемых вспышкой света (молнией) и резким или раскатистым звуком (громом). Грозы связаны с кучево-дождевыми облаками и обычно сопровождаются осадками.

TS – thunderstorm – гроза.

Используется для сообщения о грозе:

с дождем "TSRA";

снегом "TSSN";

ледяным дождем "TSPE";

градом "TSGR";

ледяной и/или снежной крупой "TSGS";

или сочетаниями этих элементов, например "TSRASN".

В том случае, если в течение 10-минутного периода, предшествующего сроку наблюдения, слышен гром, но осадки на аэродроме не наблюдаются, сокращение "TS" используется без дополнительных обозначений.

4) явления, образующиеся при повышенной влажности воздуха, (виды затемнения гидрометеоры):

BR –brume, mist – дымка. Слабое помутнение воздуха у земной поверхности, вызываемое рассеянием света на взвешенных мельчайших капельках воды или кристалликах льда и ухудшающее горизонтальную видимость от 1 до 10 км. Придает воздуху голубовато-серый оттенок. В сводках METAR (SPECI) о дымке (BR) сообщается при видимости от 1000 метров до 5000 метров

FG – fog – туман. Скопление в воздухе очень мелких капель воды и кристаллов льда, приводящее к уменьшению видимости менее, чем до 1000 метров. Сообщается при видимости менее 1000 метров, за исключением случаев, когда сопровождается сокращением "M", "BC" или "VC".

MIFG – minimum fog, shallow fog – туман поземный. Туман, стелющийся у земли до высоты 2 метров.

BCFG – broken, covering – обрывки, клочья, гряды тумана. Туман местами, грядами, волнами. (Гряды тумана, покрывающие местами аэродром.)

PRFG – patches fog, aerodrome partially covered by fog – частичный туман. Туман, покрывающий часть аэродрома. (Значительная часть аэродрома покрыта туманом, а на остальной части туман отсутствует.)

VCFG – fog in vicinity – туман в окрестностях аэродрома. Туман, наблюдающийся в пределах 8 км от периметра аэродрома.

При тумане поземном, тумане местами, тумане в окрестностях видимость, измеренная приборами и включенная в сводку, может быть более 1000 метров, т.к. видимость на аэродроме измеряется в определенных точках и на высоте от 1,5 до 5 метров.

5) явления погоды, связанные с наличием в воздухе переохлажденных капель:

При определенных условиях при отрицательных температурах (от 0 до –10⁰С, в некоторых случаях ниже –10⁰С) водяные капли в воздухе остаются в жидком состоянии. Соответствующее сокращение:

FZ –freezing - переохлажденный (переохлажденные водяные капли или осадки) или замерзающий (замерзающие), используется только с сокращениями FG, DZ и RA.

FZFG – freezing fog – переохлажденный туман. Состоит из переохлажденных капель во взвешенном состоянии, осаждается в виде переохлажденной мороси.

FZDZ – freezing drizzle – переохлажденная морось. Состоит из переохлажденных мелких капель. Выпадает из слоистых облаков и тумана. При этом в приземном слое образуется гололед и обледенение.

FZRA – freezing rain – переохлажденный дождь. Дождь из переохлажденных капель, выпадающий при отрицательных температурах. При этом образуется гололед и гололедица.

6) явления погоды, связанные с наличием в воздухе твердых частиц (виды затемнения литометеоры):

FU – fume, smoke – дым. Взвесь в атмосфере небольших частиц, возникающих в результате сгорания топлива и других веществ, уменьшающая горизонтальную видимость до 5000 метров или менее. О дыме и в том случае, если горизонтальная видимость менее 1000 метров и водяные капельки отсутствуют и относительная влажность менее 90%.

HZ - haze – мгла. Взвесь в воздухе очень маленьких сухих частиц, невидимых невооруженным глазом и достаточно многочисленных для того, чтобы придать воздуху опалесцирующий вид с уменьшением горизонтальной видимости до 5000м и менее. Относительная влажность при этом часто бывает 50% и менее.

SA – sand – песок. Взвесь в воздухе небольших частиц песка, поднятого с земли, приводящая к уменьшению видимости до 5000 метров или менее.

DU – (widespread) dust - пыль (обложная). Взвесь в воздухе небольших частиц пыли, поднятой с земли, приводящая к уменьшению видимости до 5000 метров и менее.

VA – volcanic ash - вулканический пепел. Находящаяся в атмосфере пыль или частицы, значительно различающиеся по размеру, выбрасываемые в атмосферу при извержении вулканов. Более крупные частицы и сосредоточение мелких могут привести к серьезным повреждениям самолетов, включая двигатели.

Указанные сокращения следует использовать только в том случае, если затемнение связано с наличием в основном литометеоров и видимость составляет 5000 метров или менее, за исключением "SA", когда используется сокращение "DR", и вулканического пепла.

7) явления погоды, связанные с ветром:

Для сообщения о явлениях, обусловленным переносом литометеоров или гидрометеоров над поверхностью земли, используются обозначения:

BL – blowing – низовая (метель). Используется для сообщения о

DU (пыли), SA (песке) или SN (снеге), поднятых ветром до высоты 2 метров и более над уровнем земли; а также в случае сообщения о снеге, выпадающем при наличии облачности и смешанном со снегом, поднятым с поверхности земли. При этом горизонтальная видимость уменьшается.

BLSA – blowing sand – перенос песка.

BLDU – blowing dust – перенос пыли.

BLSN – blowing snow – перенос снега, низовая метель.

SN BLSN - snow blowing snow- снег, низовая метель означают общую метель.

DR – drifting, low drifting – поземок. Используется для сообщения о DU,

SA или SN, поднимаемых ветром до высоты менее 2 метров над уровнем земли.

DRSA – drifting sand – перенос песка.

DRDU – drifting dust – перенос пыли.

DRSN – drifting snow – перенос снега.

Используются также обозначения

DS – duststorm - пыльная буря. Частицы пыли, энергично поднимаемые сильным и турбулентным ветром. Пыльные бури связаны с жаркими, сухими условиями и наличием ветра, особенно непосредственно перед активными холодными фронтами, которые могут не иметь облаков. Частицы пыли обычно имеют диаметр менее 0,08 мм и поэтому могут подниматься на значительно большие высоты, чем песок.

SS - sandstorm - песчаная буря. Совокупность частиц песка, энергично поднимаемых сильным и турбулентным ветром. Фронтальная часть песчаной бури может иметь вид широкой и высокой стены. Высота, до которой поднимается песок, возрастает с увеличением скорости ветра и неустойчивости.

PO – (pole) well-developed dust/sand whirls - пыльный вихрь (резко выраженный пыльный/песчаный вихрь). Быстро вращающийся столб воздуха над сухой и пыльной или песчаной поверхностью земли, несущий пыль и другие легкие вещества, поднятые с земли. Пыльные и песчаные вихри имеют диаметр в несколько метров. По вертикали они обычно не простираются выше 100 метров, но в очень жарких и пустынных районах они могут достигать высоты 600 метров.

FC – funnel cloud - воронкообразное облако (торнадо или смерч). Явление, представляющее собой сильный вихрь диаметром в несколько десятков метров. Характеризуется наличием облачного столба или воронкообразного облака, опускающегося вниз от основания кучево-дождевого облака, но необязательно достигающего земли. Образуется при слиянии вихря опускающегося из кучево-дождевого облака, и вихря, поднимающегося от поверхности суши или воды. Самая узкая часть вихря - посередине, иногда в середине вихрь прерывается. Движение в вихре может происходить как по часовой стрелке, так и против часовой стрелки. Со скоростями 50-100 м/с, иногда до 150 м/с (600 км/час). Если такое облако находится над землей, то оно называется торнадо, а если над водой – то водяным смерчем.

SQ – squall – шквал. Резкое усиление ветра в течение короткого времени, сопровождающееся изменениями его направления. Скорость ветра при шквале нередко превышает 20-30 м/с, продолжительность явления не менее 1минуты, обычно несколько минут. Внутри массовые шквалы связаны с кучево-дождевой облачностью, фронтальные - с резко выраженными холодными фронтами. Распространяются на несколько километров по горизонтали в слое 500- 2000 метров. В авиационных метеосводках указываются при средней скорости не менее 8 м/с и максимальной не менее 11 м/с, когда наблюдаются не менее 1 минуты.

Соответствующая интенсивность или, при необходимости, близость к аэродрому сообщаемых явлений текущей погоды необходимо указывать следующим образом:

Слабый FBL

Умеренный MOD

Сильный HVY

Окрестности VC

Не на аэродроме, но не дальше, чем приблизительно 8 километров; используется только с DS, SS, FG, FC, SH, PO, BLDU, BLSA, BLSN и TS.

2. Включение метеорологических элементов
в прогнозы типа "тренд"

2. Общие положения.

В прогнозе типа "тренд" указываются значительные изменения одного или нескольких следующих элементов: приземного ветра, видимости, погоды и облачности.

Включаются только те элементы, которые, как ожидается, будут в значительной степени изменяться. Однако при значительных изменениях облачности указываются все группы облачности, включая слои или массивы, изменение которых не ожидается. В случае значительного изменения видимости также указывается явление, обусловившее ограничение видимости. Если не ожидается никаких изменений, об этом указывается с помощью термина "NOSIG".

3. Приземный ветер

В прогнозе для посадки типа "тренд" указываются изменения приземного ветра, сопровождающиеся:

изменением среднего направления ветра на 60^о или более при средней скорости ветра до и/или после изменения 5 м/c (10 узлов) или более;

изменением средней скорости ветра на 5 м/c (10 узлов) или более;

изменениями ветра, превышающими важные в эксплуатационном отношении значения.

Предельные величины должны устанавливаться полномочным метеорологическим органом на основе консультации с соответствующим полномочным органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:

1) потребуют смены используемой (используемых) ВПП и

2) свидетельствуют о том, что изменения попутного и бокового компонентов на ВПП превысят значения, являющиеся основными эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме.

4. Видимость

При ожидании, что видимость будет улучшаться и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений, или когда ожидается, что видимость будет ухудшаться и станет менее одного или нескольких из следующих значений: 150, 350, 600, 800, 1500 или 3000 метров, в прогнозе типа "тренд" указывается такое изменение. В тех случаях, когда значительное число полетов выполняется по правилам визуальных полетов, в прогнозе дополнительно указываются изменения тогда, когда видимость достигает или превышает 5000 метров.

В прогнозах типа "тренд", прилагаемых к местным регулярным и специальным сводкам, видимость соответствует прогнозируемой видимости вдоль ВПП; в прогнозах типа "тренд", прилагаемых к сводкам METAR и SPECI, видимость соответствует прогнозируемой преобладающей видимости.

5. Явления погоды.

1) В прогнозе типа "тренд" указывается ожидаемое начало, прекращение или изменение интенсивности одного или нескольких из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающие осадки;

умеренные или сильные осадки (в том числе ливневого типа);

гроза (с осадками);

пыльная буря;

песчаная буря;

другие явления погоды, в соответствии с договоренностью между метеорологическим полномочным органом, полномочным органом ОВД и соответствующими эксплуатантами;

2) В прогнозе типа "тренд" указывается ожидаемое начало, прекращение или изменение интенсивности одного или нескольких из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающий туман;

пыльный, песчаный или снежный низовой поземок;

пыльная низовая метель, песчаная низовая метель или снежная низовая метель;

гроза (без осадков);

шквал;

воронкообразное облако (торнадо или водяной смерч);

3) Общее количество явлений, сообщаемых согласно пп.1) и 2) настоящего пункта, не превышает 3;

4) ожидаемое прекращение явлений погоды указывается с помощью сокращения "NSW".

6. Облачность.

При ожидании, что высота нижней границы слоя облаков протяженностью BKN или OVC будет увеличиваться и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений, или когда ожидается, что высота нижней границы слоя облаков протяженностью BKN или OVC будет уменьшаться и станет менее одного или нескольких из следующих значений: 30, 60, 150, 300 и 450 метров (100, 200, 500, 1000 и 1500 футов), в прогнозе типа "тренд" указывается такое изменение. В тех случаях, когда высота нижней границы слоя облаков составляет менее 450 метров (1500 футов), а также когда ожидается, что она уменьшится ниже или увеличится выше этой отметки, в прогнозе типа "тренд" указываются изменения количества облаков в большую сторону от FEW или SСТ до ВКN или ОVС или изменения в меньшую сторону от ВКN или ОVС до FEW или SСТ. Если прогнозируется отсутствие облаков и сокращение "CAVOK" для описания условий погоды не подходит, используется сокращение "NSC".

7. Вертикальная видимость.

При ожидании, что небо будет оставаться затемненным или станет затемненным, и имеются данные наблюдений вертикальной видимости на аэродроме и когда в соответствии с прогнозом вертикальная видимость будет улучшаться и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или когда в соответствии с прогнозом вертикальная видимость будет ухудшаться и станет менее одного или нескольких из следующих значений: 30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов), в прогнозе типа "тренд" указывается такое изменение.

8. Дополнительные критерии.

Критерии указания изменений с учетом местных эксплуатационных минимумов аэродрома, помимо указанных в п. 2 – 7 настоящего приложения, используются по согласованию между полномочным метеорологическим органом и соответствующим эксплуатантом.

3. Использование групп изменения

9. При ожидании изменения элементов, трендовая часть сообщения, содержащего прогноз типа "тренд", начинается с одного из индексов изменения: "BECMG" или "TEMPO".

10. Индекс изменения "ВЕСМG" используется для описания прогнозируемых изменений, когда, как ожидается, метеорологические условия достигнут или превысят установленные значения с постоянной или переменной скоростью.

Период, в течение которого, или срок, в который ожидается изменение, указывается с помощью сокращений соответственно "FМ", "ТL" или "АТ", после каждого из которых следует группа времени в часах и минутах. В тех случаях, когда прогнозируется, что изменение начнется и полностью завершится в течение действия прогноза типа "тренд", начало и завершение изменения указывается посредством использования сокращений соответственно "FМ" и "ТL" с соответствующими группами времени. В тех случаях, когда прогнозируется, что изменение начнется в начале периода прогноза типа "тренд", но завершится до истечения этого периода, сокращение "FМ" с соответствующей группой времени опускается и используется только сокращение "ТL" с соответствующей группой времени. В тех случаях, когда прогнозируется, что изменение начнется в течение периода прогноза типа "тренд" и завершится в конце этого периода, сокращение "ТL" с соответствующей группой времени опускается и используется только сокращение "FМ" с соответствующей группой времени. Если прогнозируется, что изменение произойдет в определенный срок в течение периода прогноза типа "тренд", используется сокращение "АТ" с соответствующей группой времени. В тех случаях, когда прогнозируется, что изменение начнется в начале периода прогноза типа "тренд" и завершится к концу этого периода, или когда прогнозируется, что изменение произойдет в течение периода прогноза типа "тренд", но время изменения неизвестно, сокращения "FМ", "ТL" или "АТ" с соответствующими группами времени опускаются и используется только индекс изменения "ВЕСМG".

11. Индекс изменения "ТЕМРО" используется для описания прогнозируемых временных изменений метеорологических условий, которые достигают или превышают установленные значения и в каждом отдельном случае сохраняются в течение периода времени продолжительностью менее 1 час, а в целом – менее половины периода, в течение которого прогнозируются изменения. Период, в течение которого прогнозируются временные изменения, указывается с помощью сокращений соответственно "FМ" и/или "ТL", после каждого из которых следует группа времени в часах и минутах. В тех случаях, когда прогнозируется, что временные изменения метеорологических условий начнутся и полностью завершатся в течение периода прогноза типа "тренд", указывается начало и конец периода временных изменений посредством использования сокращений соответственно "FМ" и "ТL" с соответствующими группами времени. В тех случаях, когда прогнозируется, что период временных изменений начнется в начале периода прогноза типа "тренд", но завершится до истечения этого периода, сокращение "FМ" с соответствующей группой времени опускается и используется только сокращение "ТL" с соответствующей группой времени. В тех случаях, когда прогнозируется, что период временных изменений начнется в течение периода прогноза типа "тренд" и завершится в конце этого периода, сокращение "ТL" с соответствующей группой времени опускается и используется только сокращение "FМ" с соответствующей группой времени. Если прогнозируется, что период временных изменений начнется в начале периода прогноза типа "тренд" и завершится к концу этого периода, оба сокращения "FМ" и "ТL" с соответствующими группами времени опускаются и используется только индекс изменения "ТЕМРО".

Таблица 1

Использование указателей изменения в прогнозах типа "тренд"

Указатель изменения	Указатель времени и период	Значение
NOSIG	-	Прогнозируется отсутствие значительных изменений
BECMG	FMn₁n₁n₁n₁TLn₂n₂n₂n₂	в соответствии с прогнозом изменение	начнется в начале периода прогноза "тренд" в n₁n₁n₁n₁UTCи закончитсяn₂n₂n₂n₂UTC
	TLnnnn		начнется в начале периода прогноза "тренд" и закончится в nnnnUTC
	FMnnnn		начнется в nnnnUTC и закончится в конце периода прогноза "тренд"
	ATnnnn		будет иметь место в nnnnUTC (конкретное время)
	-		начнется в начале периода прогноза "тренд" в n₁n₁n₁n₁UTCи закончится в конце периода прогноза "тренд" или время является неопределенным
TEMPO	FMn₁n₁n₁n₁TLn₂n₂n₂n₂	в соответствии с прогнозом временные колебания	начнутся в n₁n₁n₁n₁UTCи прекратятся вn₂n₂n₂n₂UTC
	TLnnnn		начнутся в начале периода прогноза типа "тренд" и прекратятся к nnnnUTC
	FMnnnn		начнутся в nnnnUTC и прекратятся в конце периода прогноза типа "тренд"
	-		начнутся в начале периода прогноза типа "тренд" и прекратятся в конце периода прогноза типа "тренд"

4. Использование индексов вероятности

12. Указатель "РRОВ" в прогнозах типа "тренд" не применяется.

5. Включение информации о метеорологических элементах в прогнозы TAF

13. Приземный ветер.

В прогнозах приземного ветра указывается превалирующее направление ветра. В тех случаях, когда не представляется возможным спрогнозировать превалирующее направление приземного ветра вследствие его ожидаемой изменчивости, например в условиях слабого ветра (менее 1,5 м/с (3 узлов)) или во время гроз, прогнозируемое направление ветра указывается как переменное с помощью сокращения "VRB". Если прогнозируется ветер менее 0,5 м/с (1узлов), то в прогнозе скорости ветра указывается штиль. Если прогнозируемая максимальная скорость ветра (порыв) превышает прогнозируемую среднюю скорость ветра на 5 м/с (10 узлов) или более, в прогнозе указывается максимальная скорость ветра. Если прогнозируемая скорость ветра составляет 50 м/с (100 узлов) или более, она указывается как превышающая 49 м/с (99 узлов).

14. Видимость.

В тех случаях, когда в соответствии с прогнозом видимость составит менее 800 метров, ее следует выражать в величинах, кратных 50 метрам, если видимость составит 800 метров или более, но менее 5 км. – в величинах, кратных 100 метрам, при видимости 5 км. или более, но менее 10 км. – в величинах, кратных 1 км., при видимости 10 км. или более ее следует указывать как 10 км., за исключением случаев, когда прогнозируются условия САVОК.

Следует прогнозировать преобладающую видимость. В тех случаях, когда прогнозируются изменения видимости по различным направлениям и прогнозировать преобладающую видимость не представляется возможным, следует указывать минимальную прогнозируемую видимость.

15. Явления погоды.

В прогноз включается одно или несколько, но не более трех из следующих ожидаемых на аэродроме явлений погоды или сочетания этих явлений, а также их характеристики и, при необходимости, интенсивность:

замерзающие осадки;

замерзающий туман;

умеренные или сильные осадки (включая в том числе ливневого типа);

пыльный, песчаный или снежный низовой поземок;

пыльная низовая метель, песчаная низовая метель или снежная низовая метель;

пыльная буря;

песчаная буря;

гроза (с осадками или без осадков);

шквал;

воронкообразное облако (торнадо или водяной смерч);

прочие явления погоды, в соответствии с договоренностью между метеорологическим полномочным органом, полномочным органом ОВД и соответствующими эксплуатантами.

Ожидаемое прекращение этих явлений указывается с помощью сокращения "NSW".

16. Облачность.

В прогнозе количество облачности следует указывать с использованием сокращений соответственно "FEW", "SСТ", "ВКN" или "ОVС". В тех случаях, когда ожидается, что небо будет оставаться или станет закрытым, и невозможно спрогнозировать облачность, а также имеются данные о вертикальной видимости на аэродроме, в прогнозе следует указать вертикальную видимость в виде "VV" с последующим указанием ее прогнозируемого значения. В тех случаях, когда прогнозируется несколько слоев или массивов облачности, количество и высоту нижней границы облачности следует указывать в следующем порядке:

1) самый нижний слой или массив, независимо от количества, прогнозируемый соответственно как FEW, SСТ, ВКN или ОVС;

2) следующий слой или массив, покрывающий более 2/8 небосвода и прогнозируемый соответственно как SСТ, ВКN или ОVС;

3) следующий более высокий слой или массив, покрывающий более 4/8 небосвода и прогнозируемый соответственно как ВКN или ОVС;

4) кучево-дождевые облака и/или башеннообразные кучевые облака, когда они прогнозируются, но не отражены уже в информации, предусмотренной в подпунктах 1) – 3) настоящего пункта.

Информацию об облачности следует ограничивать сведениями об облачности, значимой для полетов. Прогнозируется облачность, значимая для полетов. Когда сокращение "CAVOK" не применимо, следует использовать сокращение "NSС".

17. Температура.

Включаются прогнозируемые температуры, указываются максимальные и минимальные температуры, ожидаемые в период действия прогноза TAF, а также соответствующее время их достижения.

18. Использование групп изменения.

Критерии, используемые для включения групп изменения в прогнозы TAF или внесения в них коррективов, основываются на прогнозируемом начале, или прекращении, или изменении интенсивности любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

замерзающий туман;

замерзающие осадки;

умеренные или сильные осадки (включая, в том числе, ливневого типа);

гроза;

пыльная буря;

песчаная буря.

19. При включении групп изменения в прогнозы TAF или внесении в них коррективов следует использовать следующие критерии:

1) в соответствии с прогнозом среднее направление приземного ветра изменится на 60⁰ или более при средней скорости до и/или после изменения 5 м/с (10 узлов) или более;

2) в соответствии с прогнозом средняя скорость приземного ветра изменится на 5 м/с (10 узлов) или более;

3) в соответствии с прогнозом отклонение от средней скорости приземного ветра (порывы) изменится на 5 м/с (10 узлов) или более при средней скорости до и/или после изменения 7,5 м/с (15 узлов) или более;

4) в соответствии с прогнозом изменение приземного ветра превысит важные в эксплуатационном отношении значения.

Предельные величины должны устанавливаться полномочным метеорологическим органом в консультации с соответствующим полномочным органом ОВД и заинтересованными эксплуатантами с учетом изменений ветра, которые:

потребуют смены используемой (используемых) ВПП;

свидетельствуют о том, что изменения попутного и бокового компонентов на ВПП превысят значения, являющиеся основными эксплуатационными пределами для типичных воздушных судов, выполняющих полеты на данном аэродроме;

7) в соответствии с прогнозом видимость улучшится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или в соответствии с прогнозом видимость ухудшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:

150, 350, 600, 800, 1500 или 3000 метров

или 5000 метров – в случае выполнения значительного числа полетов по правилам визуальных полетов;

8) прогнозируется начало или прекращение любого из следующих явлений погоды или их сочетаний:

пыльный, песчаный, или снежный низовой поземок;

пыльная низовая метель, песчаная низовая метель или снежная низовая метель;

шквал;

воронкообразное облако (торнадо или водяной смерч);

9) в соответствии с прогнозом, высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN или OVC увеличится и достигнет или превысит одно или несколько из следующих значений или, в соответствии с прогнозом высота нижней границы нижнего слоя или массива облаков протяженностью BKN и OVC уменьшится и станет менее одного или нескольких из следующих значений:

30, 60, 150 или 300 метров (100, 200, 500 или 1000 футов) или

450 метров (1500 футов) – в случае выполнения значительного числа полетов по правилам визуальных полетов;

10) в соответствии с прогнозом количество слоя или массива облаков ниже 450 метров (1500 футов) изменится:

от NSC, FEW или SCT до ВКN или ОVС или

от ВКN или ОVС до NSC, FEW или SCT;

12) любые другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах данного аэродрома и согласованные между полномочным метеорологическим органом и заинтересованными эксплуатантами.

Примечание. Другие критерии, основанные на эксплуатационных минимумах конкретного аэродрома.

20. В тех случаях, когда необходимо указать изменение любого из элементов, в соответствии с критериями, содержащимися в п. 19 настоящего приложения, следует использовать индексы изменения "ВЕСМG" или "ТЕМРО", после которых указывается период времени, в течение которого ожидается изменение. Следует указывать начало и окончание периода времени в целых часах UТС. После индекса изменения следует включать только те элементы, которые, как ожидается, претерпят значительные изменения. Однако в случае значительных изменений облачности следует указывать все группы облаков, включая слои или массивы, изменение которых не ожидается.

21. Индекс изменения "ВЕСМG" и соответствующую группу периода времени следует использовать для описания изменений, в результате которых ожидается, что метеорологические условия достигнут или превысят установленные пороговые значения с постоянной или переменной скоростью изменения и в неопределенный момент в течение данного периода времени. Период времени, как правило, не должен превышать 2 часа, но в любом случае не должен превышать 4 часа.

22. Индекс изменения "ТЕМРО" и соответствующую группу времени следует использовать для описания ожидаемых частых или нечастых временных изменений метеорологических условий, которые достигают или превышают установленные пороговые значения и в каждом отдельном случае сохраняются в течение периода времени продолжительностью менее 1 часа, а в целом – менее половины периода прогноза, в течение которого ожидаются изменения.

В том случае, если ожидается, что продолжительность временных изменений составит 1 час или более, следует использовать группу изменения "ВЕСМG" в соответствии с п. 21 настоящего Приложения, или разбить период действия в соответствии с п. 23 настоящего Приложения.

23. В тех случаях, когда ожидается значительное и более или менее полное изменение одной группы превалирующих условий погоды на другую группу условий, период действия следует разбить на самостоятельные периоды, используя сокращение "FM", непосредственно после которого следует шестицифровая группа времени в днях часах и минутах UTC, указывающая срок ожидаемого изменения. Выделенный период, следующий за сокращением "FM", должен быть самостоятельным элементом, и указанные после этого сокращения условия заменяют все прогнозируемые условия, предшествующие этому сокращению.

Таблица 2.

Использование указателей изменения и времени в прогнозах TAF

Указатель изменения или времени		Период времени	Значение
FM		n_dn_dn_hn_hn_mn_m	используется для указания значительного изменения большинства элементов погоды, происходящего в ndnd день, nhnh часов и nmnm минут (UTC); все элементы, указанные до "FM", должны включаться после "FM" (т. е. они все заменяются элементами, следующими за сокращением)
BECMG		n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2	в соответствии с прогнозом изменение начнется в nd1nd1 день и nh1nh1 часов (UTC) и закончится к nd2nd2 дню и nh2nh2 часам (UTC); только те элементы, изменение которых прогнозируется, должны указываться после "BECMG"; период времени nd1nd1nh1nh1/nd2nd2nh2nh2 должен, как правило, быть менее 2 ч и в любом случае не должен превышать 4 ч
TEMPO		n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2	в соответствии с прогнозом временные колебания начнутся в nd1nd1 день и nh1nh1 часов (UTC) и прекратятся к nd2nd2 дню и nh2nh2 часам (UTC); только те элементы, колебание которых прогнозируется, должны указываться после "TEMPO"; временные колебания не должны продолжаться более 1 ч в каждом отдельном случае и в совокупности занимать менее половины периода nd1nd1nh1nh1/ nd2nd2nh2nh2
	__	n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2 n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2	вероятность появления (в %) альтернативного значения элемента или элементов прогноза; только nn = 30 или nn = 40; указывается после соответствующего элемента (соответствующих элементов)	------------
	TEMPO			вероятность появления временных колебаний

6. Использование групп вероятности в прогнозах TAF

24. При необходимости следует сообщать вероятность альтернативных значений прогнозируемых элементов, используя сокращение "РRОВ" с указанием вероятности в десятках процентов и периода времени, в течение которого ожидаются альтернативные значения. Информацию о вероятности следует включать после прогнозируемых элементов, после чего указывается альтернативное значение элемента или элементов. При необходимости следует сообщать вероятность прогноза временных изменений метеорологических условий, используя сокращение "РRОВ" с указанием после него вероятности в десятках процентов, которое включается перед индексом изменения "ТЕМРО", и соответствующей группы времени.

Вероятность альтернативного значения или изменения менее чем в 30 % считается незначительной, и ее указывать не следует. Применительно к авиации вероятность альтернативного значения или изменения в 50 % или более не следует считать вероятностью, и вместо нее, при необходимости, такая ситуация должна указываться посредством использования индексов изменения "ВЕСМG" или "ТЕМРО" или разбивки периода действия с включением сокращения "FМ". Группу вероятности не следует использовать в качестве определяющего элемента для индекса изменения "ВЕСМG" или индекса времени "FМ".

7. Количество групп изменения и вероятности в прогнозах TAF

25. Количество групп изменения и вероятности следует сводить к минимуму, и оно, как правило, не должно превышать пяти.

Приложение 5
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Требования по составлению карт и таблиц

1. Условные обозначения для особых явлений погоды

Для полетной документации при полетах до FL100 этот символ обозначает "линию шквала".

Следующая информация должна указываться на полях карты: символ радиоактивных веществ, широта/долгота места аварии, дата и время аварии, проверить NOTAM относительно дополнительной информации.

Следующая информация должна указываться на полях карты: символ извержения вулкана, название и международный номер вулкана (если известно), широта/долгота, дата и время первого извержения (если известны), проверить информацию SIGMET и NOTAM или ASHTAM относительно вулканического пепла.

Этот символ не относится к обледенению, вызванному контактом осадков с переохлажденной поверхностью самолета.

Для высот, между которыми ожидается явление, верхняя граница указывается над нижней, в соответствии с легендой.

. Фронты, зоны конвергенции и другие используемые символы

Символ относится к преобладающей (по пространству) приземной скорости ветра выше 15 м/с (60 км/ч, 30 узлов).

1) Стрелки, обозначающие ветер, указывают его максимальную скорость в струйном течении и эшелон, к которому она относится. Существенные изменения (скорости на 20 узлов и более, эшелона - на 3000 футов (1000 метров) (или меньше, если это целесообразно) обозначаются двойными черточками;

2) в примере у двойной черты скорость ветра 70 м/с 280 км/ч (140 узлов);

3) жирная линия, обозначающая ось струйного течения, начинается/кончается у точек, где прогнозируется скорость ветра 160 км/ч (80 узлов).

4) Сокращения, применяемые при описании облаков:

Вид:

CI – Перистые	AS – Высоко-слоистые
ST - Слоистые	CC – Перисто-кучевые
NS – Слоисто-дождевые	CU - Кучевые
CS – Перисто-слоистые	SC – Слоисто-кучевые
CB – кучево- дождевые	AC – Высоко-кучевые

Количество

Облака, включая СВ:

FEW - мало (1/8 – 2/8)

SCT - рассеянные (3/8 – 4/8)

BKN – разорванные (5/8 – 7/8)

OVC – сплошная облачность (8/8)

Только CB:

ISOL - отдельные СВ (изолированные), покрытие менее 50% площади;

OCNL – достаточно разделенные СВ (случайные, редкие), покрытие 50-75 %;

FRQ - СВ с небольшим разделением или без разделения (частые), более 75 %;

EMBD – СВ скрытые, содержащиеся в слоях других облаков(включенные в слой облачности);

OBSC – СВ скрыты за дымкой или дымом или наблюдение затруднено из-за темноты;

Высота:

Высоты обозначаются на картах SWH и SWM (высокий и средний уровень) в эшелонах (FL), верхняя граница указывается над нижней.

Если верхняя или нижняя границы находятся за пределами слоя атмосферы, к которому применяется карта, используется ХХХ.

На картах SWL (низкий уровень):

высоты указываются как высоты над средним уровнем моря;

сокращения SFC используется для обозначения уровня земной поверхности.

3. Нанесение линий и систем на специальные карты

1) Образцы SWH и SWM	Карты особых явлений погоды (высокий и средний уровни)
Зубчатая линия	разграничение зон особых явлений погоды
Жирная прерывистая линия	очертание зоны ТЯН (CAT)
"Жирная сплошная линия	- положение оси струйного течения с указанием направления ветра, скорости в узлах или км/ч и высоты в эшелонах. Вертикальная протяженность струйного течения указана (в эшелонах) ниже эшелона: надпись FL 270, сопровождаемая 240/290, обозначает, что высота струи простирается от FL 240 до FL 290;
Цифры на стрелках	- скорость в узлах или км/ч движения фронтальной системы
Эшелоны полета внутри маленьких прямоугольников	- высота тропопаузы в эшелонах в отдельных пунктах 340\|. Нижняя и верхняя границы топографии тропопаузы указываются буквами L или H соответственно внутри пятиугольника с указанием высоты в эшелонах полета.
2) Образец SWL	- Карта особых явлений погоды (низкий уровень)
х	- положение центров давления в гектопаскалях
L	- центр низкого давления
H	- центр высокого давления
Зубчатые линии	- разграничение зоны особых явлений погоды
Штриховые линии	- высота изотермы 0ҮС в футах (гектофутах) или декаметрах. Уровень 0ҮС может быть также обозначен , т. е. уровень 0ҮС на высоте 6000 фут.
Цифры на стрелках	- скорость движения фронтальных систем, депрессий или антициклонов в узлах или в км/ч
Цифра внутри символа состояния моря	- общая высота волн в футах или метрах
Цифра внутри символа температуры поверхности моря	- температура поверхности моря в ^оС.
Цифры внутри символа приземного ветра	- ветер в м/с или узлах.

4. Стрелки, стрелки с оперением и флажки:

1) стрелки указывают направление. Количество вымпелов и/или перьев соответствует скорости;

2) вымпелы соответствуют 50 узлам или 25 м/с (100 км/ч);

3) перья соответствуют 10 узлам или 5 м/с (20 км/ч). Половина пера соответствует 5 узлам или 2,5 м/с (10 км/ч).

1) Образец IS. Карта ветра и температуры на высотах для стандартной изобарической поверхности. Полярная стереографическая проекция.

2) Образец SWH. Карта особых явлений погоды (высокий уровень). Полярная стереографическая проекция.

3) Образец SWM. Карта особых явлений погоды (средний уровень)

4) Образец SWL. Карта особых явлений погоды (низкий уровень)

5) Образец SWH. Карта особых явлений погоды (высокий уровень)

6) Образец SWH +SWM. Карта особых явлений погоды. Республика Казахстан.

7) Образец SWL. Карта особых явлений погоды низкий уровень. Республика Казахстан

8) Прогнозы погоды по маршрутам в виде таблицы

Низкий уровень

ДАТА....10 мая 2006 г.....ВЫСОТА В МЕТРАХ НАД УРОВНЕМ МОРЯ
МАРШРУТ.....................АКТОБЕ-АСТАНА-ПАВЛОДАР...
ПЕРИОД ДЕЙСТВИЯ ПРОГНОЗА.........ОТ 1000 ДО 1600 МСВ КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СИНОПТИЧЕСКОЙ ОБСТАНОВКИ АКТИВНЫЙ ХОЛОДНЫЙ ФРОНТ НА 1200 МСВ В РАЙОНЕ АСТАНЫ, СМЕЩАЕТСЯ НА ВОСТОК СО СКОРОСТЬЮ 30 КМ/Ч
УЧАСТОК	АКТОБЕ АСТАНА ПАВЛОДАР
ВЕТЕР НА ВЫСОТАХ (ГРАДУСЫ, М/С) 3000 М ТЕМПЕРАТУРА 1500 М (ГРАДУСЫ ЦЕЛЬСИЯ) 600 М	280/09 М08 290/06 00 290/05 01	250/11 М03 240/09 04 230/08 08
ОБЛАЧНОСТЬ	ХХХ ОТД КД ------ 500 2900 РАЗОРВ КЧ ------ 600	ХХХ РЕДК КД -------- 300 250 СПЛ СК --------- 150
ВИДИМОСТЬ У ЗЕМЛИ		1500 М
ОСОБЫЕ ЯВЛЕНИЯ ПОГОДЫ	УМЕРЕННАЯ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ 3000 -------- 1500	ОТД ГРОЗЫ ЛИВН. ДОЖДЬ УМЕРЕННОЕ ХХХ СИЛЬНОЕ ОБЛЕДЕНЕНИЕ 2000 УМЕРЕННАЯ СИЛЬНАЯ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ ВО ФРОНТАЛЬНОЙ ЗОНЕ ХХХ ---------- 300
ВЫСОТА НУЛЕВОЙ ИЗОТЕРМЫ	1500	2000
МИНИМАЛЬНОЕ ДАВЛЕНИЕ, ПРИВЕДЕННОЕ К СРЕДНЕМУ УРОВНЮ МОРЯ (ММ РТ.СТ.)	755	750
СОСТАВЛЕН...В 0900 МСВ 10 мая 2006 г СИНОПТИК...............

- Средний уровень

ДАТА...10 МАЯ 2006 г.......ВЫСОТА В МЕТРАХ НАД УРОВНЕМ МОРЯ
МАРШРУТ........АКТОБЕ - АСТАНА-ПАВЛОДАР
ПЕРИОД ДЕЙСТВИЯ ПРОГНОЗА......ОТ 1200 ДО 1600 UTC КРАТКАЯ ХАРАКТЕРИСТИКА СИНОПТИЧЕСКОЙ ОБСТАНОВКИ АКТИВНЫЙ ХОЛОДНЫЙ ФРОНТ НА 1200 UTC В РАЙОНЕ АСТАНЫ, СМЕЩАЕТСЯ НА ВОСТОК СО СКОРОСТЬЮ 30 КМ/Ч, БУДЕТ НАХОДИТЬСЯ К 1600 МСВ ПРИМЕРНО В 120 КМ ВОСТОЧНЕЕ АСТАНЫ
УЧАСТОК	АКТОБЕ – АСТАНА - ПАВЛОДАР
ВЕТЕР НА ВЫСОТАХ (ГРАДУСЫ, М/С) И ТЕМПЕРАТУРА (^оС) 300 гПа 400 гПа 500 гПа	290/22 М58 290/17 М46 290/13 М30	250/20 М52 250/15 М40 250/10 М25
ОСОБЫЕ ЯВЛЕНИЯ ПОГОДЫ И СООТВЕТСТВУЮЩАЯ ОБЛАЧНОСТЬ**	УМЕРЕННАЯ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ 5400 ------- ХХХ	РЕДК ГРОЗЫ ТУРБУЛЕНТНОСТЬ ОТ УМЕРЕННОЙ ДО СИЛЬНОЙ 8400 ------- ХХХ
*ВЫСОТА ТРОПОПАУЗЫ	-	-
*СТРУЙНОЕ ТЕЧЕНИЕ	-	-
СОСТАВЛЕН В 1100 МСВ 10 мая 2006 г СИНОПТИК....

* Выше запланированного эшелона полета, если не указано.

** Указываются только облака, связанные с особыми явлениями погоды.

Приложение 6
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Примеры прогнозов погоды по маршрутам,
районам полета и АХР в форме открытого текста

1. Прогноз погоды по маршруту по ППП в форме открытого текста:

МАРШРУТ КОСТАНАЙ-КАРАГАНДА

151000/151600

ТЫЛ ВЫСОТНОГО ЦИКЛОНА

ВЫСОТА 5000М 280/15М/С М24

7000М 290/28 М/С М32

9000М 290/35М/С М46

ТРОП 9500М

АСТАНА – КАРАГАНДА СТ 8000М 290/150 КМ/Ч

ГРЗ ЧАСТ КД 500/7000

АМСГ Костанай

Синоптик 09.00UTC 15 июля 20...г.

Командир

Содержание прогноза:

прогноз по маршруту Костанай-Караганда, период действия от 10.00 до 16.00 МСВ 15 числа данного месяца;

синоптическая обстановка: тыловая часть высотного циклона;

на высоте 5000 м: направление ветра 280 градусов, скорость ветра

15 м/с, температура воздуха минус 24^оC;

на высоте 7000 м: направление ветра 290 градусов, скорость ветра

28 м/с, температура воздуха минус 32^о C;

на высоте 9000 м: направление ветра 290 градусов, скорость ветра

35 м/с, температура воздуха минус 46^о C;

тропопауза на высоте - 9500 м;

на участке Астана-Караганда - струйное течение: на высоте 8000 метров направление ветра 290 градусов, максимальная скорость ветра 40 м/с; гроза; облачность частая кучево-дождевая с нижней границей 500 метров, верхней границей – 7000 метров.

2. Прогноз погоды по маршруту по ПВП в форме открытого текста

БЕЦ 071

МИ-8 22957

АМАТЫ 07.00 210 3 М/С ВИД 10 6/3 КУЧ 1500 ВЕРХ СРЕД +29 702

АЛМАТЫ - КВ4143 УЧ 21-24, 33-34ВГ, 35, 36 - БУРУНДАЙ

0800-1400 ШТ ПОЛЕ ПОВЫШЕННОГО ДАВЛЕНИЯ

Прогноз ветра (М/С) 1000 м 1500 м 2 000 м 3 000 м 4 000 м

и температуры (ҮС) 270 05+17 270 05+17 250 05+12 250 05+5 250 08-4

по высотам

ВЕТЕР У ЗЕМЛИ 260 6 ПОР 11 М/С ВИД 10 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ ЧАСТ КД 3500/8000 НАД УР МОРЯ СПЛ ВСПС УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/6000 НУЛЬ 3500 Г/П ВЫШЕ 3500 ЗАКРЫТЫ Р МИН 758 ММ

АЛМАТЫ 2706/2806 230 5М/С ВИД 10 РАССЕЯНН КД1500 РАЗОРВАНН 3000 ВРЕМ 2707/2713280 6ПОР11 М/С ГРОЗА=

БУРУНДАЙ/ОРИЕНТИРОВОЧНО/2707/2716 140 6М/С ВИД 10 РАССЕЯНН КД 1500 РАЗОРВАНН 3000 ВРЕМ 2707/2716 260 6 ПОР 11М/С ГРОЗА

СИНОПТИК 07 00UTC 27.07.20.. г. АМЦ АЛМАТЫ

БРИФИНГ

КВС";

3. Прогнозы погоды по зонам МДП Алматинского центра АС УВД

СЕКТОР А /равнина/

0600-1200 ШТ МАЛОГРАДИЕНТНОЕ ПОЛЕ ПОНИЖЕННОГО ДАВЛЕНИЯ

ПРОГНОЗ ВЕТРА (М/С) 1000м 1500м 2000м

И Т-РЫ (град.) ПО ВЫСОТАМ НСТ 03+22 НСТ 03+20 НСТ 03+16

ВИД 3000 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ РЕДК КД 600/7000 НАД ПОВ ЗЕМЛИ

РАЗОРВАНН ВСПС УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/3000 НУЛЬ 3500 Р МИН 755ММ

СЕКТОР B, F /горы до 2000м/

0600-1200 ШТ МАЛОГРАДИЕНТНОЕ ПОЛЕ ПОНИЖЕННОГО ДАВЛЕНИЯ

ПРОГНОЗ ВЕТРА(М/С) 1000м 1500м 2000м 3000м 4000м

И Т-РЫ (град.) НСТ10+22 НСТ10+20 НСТ10+16 НСТ 20+3 220 30-5

ПО ВЫСОТАМ

ВИД 5000 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ ЧАСТ КД 1500/8000 НАД УР МОРЯ

РАЗОРВАНН ВСПC УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/4000 НУЛЬ 3500 Г/П ВЫШЕ 1500

ЗАКРЫТЫ Р МИН 755 ММ

СЕКТОР С, D /горы выше 2000м/

0600-1200 ШТ МАЛОГРАДИЕНТНОЕ ПОЛЕ ПОНИЖЕННОГО ДАВЛЕНИЯ

ПРОГНОЗ ВЕТРА (М/С) 1000м 1500м 2000м 3000м 4000м

И Т-РЫ (град.) НСТ 03+27 НСТ 03+25 НСТ 03+18 НСТ 03+5 220 30-7

ПО ВЫСОТАМ

ВИД 10 ОЧАГИ В/МАСС ГРОЗ ЛИВН ДОЖДЬ МАЛО/2/ РД 1500/2000 ЧАСТ КД

2500/8000 НАД УР МОРЯ РАЗОРВАН ВСПС УМЕРЕНН ТУРБ СЛОЕ ЗЕМЛЯ/6000 НУЛЬ

3700 Г/П ВЫШЕ 2500 ЗАКРЫТЫ РМИН 758ММ

СИНОПТИК АМЦ АЛМАТЫ

ВРЕМЯ И ДАТА 05.00UTC 30 МАЯ 20...Г

РАДИООПЕРАТОР

4. Прогноз погоды по АХР

Прогноз погоды по районам 1, 2, 3

130700/131300

Тыловая часть циклона. Холодный фронт с волнами через Карабутак - Эмбу-Уил. Смещается восток 30 км/ч.

Прогноз ветра (градусы и км/ч) 4000 м 220/30 – 05

И температуры (градусы Цельсия) 3000 м НСТ20 +03

2000 м НСТ20 +16

1500 м НСТ20 +19

1000 м НСТ20 +20

Ветер у земли 180 9м/с вид 5000 слабый ливн дождь рассеян ск 500/2000

редк 1000/8000 относительно пов земли Тем-ра 25^оС Нуль 3000 Рмин 763

Синоптик АМСГ Актобе

Время и дата 06.00 13 июня 20 г.

БРИФИНГ

КВС

Приложение 7
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Требования, касающиеся информации GAMET

1. Прогноз в форме GAMET содержит следующую и информацию в указанном порядке:

	Указатель типа данных	FA - для информации GAMET
A₁A₂	Указатели страны или территории	RS - Европейская территория RA – Азиатская территория KZ – Республика Казахстан
ii	Номер листа (31)	Для регионального использования
Примечание - номер листа может принимать следующие значения: ii = 31 - 40.

Заголовок ВМО: T₁T₂A₁A₂ii CCCC YYGGgg

CCCC - индекс (ИКАО) местоположения центра связи, рассылающего данноесообщение;

YYGGgg - группа дата/время, в которой YY - это дата, а GGgg - время в часах и минутах UTC передачи сообщения GAMET;

Примеры: FARS31 RUАА 121200;

FARА31 ALAC 110010;

FAKZ31 UAAA 110010.

1) указатель местоположения органа ОВД, обслуживающего РПИ, к которому относится зональный прогноз для полетов на малых высотах (YUCC);

2) условное обозначение сообщения: "GAMET";

3) группы "дата-время", указывающие период действия в UTC, "VALID 220600/221200";

4) указатель местоположения метеорологического органа, подготовившего сообщение, за которым следует дефис, "YUDO -";

5) на следующей строке – название района полетной информации или его субрайона (подрайона), для которого выпускается зональный прогноз для полетов на малых высотах, "AMSWELL FIR/2 BLW FL120";

6) на следующей строке – указание начала первого раздела прогноза с использованием сокращения "SECN 1";

7) средняя скорость приземного ветра на обширном пространстве, превышающая 15м/с, "SFC WSPD: 10/12 18 МPS";

8) видимость у поверхности земли на обширном пространстве менее 5000 метров, включая явления, обусловившие снижение видимости, "SFC VIS: 06/08 3000M BR N OF N51";

особые явления погоды (за исключением явлений, в отношении которых уже выпущено сообщение SIGMET), "SIGWX: 11/12 ISOL TS";

9) закрытие гор, "MT OBSC: MT PASSES S OF N48 OBSC";

10) рассеянная, разорванная или сплошная облачность на обширном пространстве с высотой нижней границы менее 300 метров над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL) и (или) образование любых кучево-дождевых (СВ) или мощных кучевых (TCU) облаков с указанием высоты их нижней и верхней границ, "SIG CLD: 06/09 OVC 200/800 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 400/3000 M AGL";

11) обледенение (за исключением возникающего в конвективных облаках и сильного обледенения, в отношении которых уже выпущены сообщения SIGMET), "ICE: MOD FL050/080";

12) турбулентность (за исключением возникающей в конвективных облаках и сильной турбулентности, в отношении которых уже выпущены сообщения SIGMET), "TURB: MOD ABV FL090";

13) горная волна (за исключением сильной горной волны, в отношении которой уже выпущено сообщение SIGMET), "MTW: MOD ABV FL080 S OF N63";

14) сообщения SIGMET, касающиеся соответствующего РПИ или его субрайона, в отношении которых действует зональный прогноз, "SIGMET APPLICABLE: 3,5";

15) на следующей строке – указание начала второго раздела зонального прогноза с использованием сокращения "SECN II";

16) центры давления, фронты и ожидаемое их смещение, "PSYS 06L 1004 HPA N5130 E01000 MOV NE 25 KMH WKN";

17) ветер и температура воздуха на высотах, по крайней мере, для следующих абсолютных высот: 600, 1500, 3000 метров, "WIND/T: 600M 270/18MPS PS03 1500M 250/20MPS MS02 3000M 240/21 MPS MS11";

18) информация об облачности, помимо подпункта 11), с указанием количества, типа и высот нижней и верхней границ облаков над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL), "CLD: BKN SC 900/2400 M AGL";

19) указание высоты уровня (ей) 0 ^оС над уровнем земли (AGL) или над средним уровнем моря (AMSL), если он/они ниже верхней границы воздушного пространства, для которого дается прогноз, "FZLVL: 1000M AMSL";

20) прогнозируемое наименьшее значение QNH в течение периода действия, "MNM QNH: 1004 HPA";

21) температура поверхности моря и состояние моря, если это требуется региональным аэронавигационным соглашением, "SEA: T15 HGT 5M";

22) местоположение извержений вулканов, которые создают облака пепла, название вулкана и время первого извержения, если оно известно, "VA MT KLYUCHEVSKOY PSN N5603 E16039 ERUPTION VA CLD TOP 7000M MOV NE".

23) Все пункты прогноза GAMET начинаются с новой строки.

24) Если возникновение опасных явлений не ожидается или они уже включены в сообщение SIGMET, из зонального прогноза подпункты 7)-15) указанные выше, исключаются. Если опасные явления не возникают и никакая информация SIGMET не применима, все подпункты 7)-15) настоящего пункта заменяются термином "HAZARDOUS WX NIL" - опасные явления погоды отсутствуют.

25) Если опасное явление включено в прогноз GAMET, но оно не возникло или более не прогнозируется, выпускается корректив GAMET AMD, изменяющий только соответствующий метеорологический элемент.

Пример зонального прогноза GAMET:

YUCCGAMETVALID 220600/221200 YUDO–

AMSWELL FIR/2 BLW FL100

SECN I

SFC WSPD: 10/12 18MPS

SFC VIS: 06/08 3000M BR N OF N51

SIGWX: 11/12 ISOL TS

MT OBSC: MT PASSES S OF N48

SIG CLD: 06/09 OVC 300/600 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 300/3000 M

AMSL

ICE: MOD FL050/080

TURB: MOD ABV FL090

SIGMETS APPLICABLE: 3, 5

SECN II

PSYS: 06 L 1004 HPA N5150 E01000 MOV NE 25KМН WKN

WIND/T: 600M 270/13MPS PS03 1500M 250/20MPS MS02 3000M 240/18 MPS

MS11

CLD: BKN SC 800/2400 M AMSL

FZLVL: 1000M AMSL

MNM QNH: 1004 HPA

SEA: T15 HGT 5M

VA: NIL=

Содержание:

Зональный прогноз для полетов на малых высотах (GAMET), составленный для субрайона два района полетной информации AMSWELL* (название РЦ YUCC – AMSWEL) ниже эшелона 100 метеорологическим органом аэропорта Донлон/международный (YUDO); период действия от 06.00UTC до 12.00UTC 22 числа данного месяца.

Раздел 1:
скорость приземного ветра: (SFC WSPD)	между 10.00 и 12.00 UTC 18 м/с
Видимость у поверхности земли: (SFC VIS)	между 06.00 и 08.00 UTC 3000 метров к северу от 51 градусов северной широты (вследствие дымки);
особые явления погоды: (SIGWX)	между 11.00 и 12.00 UTC отдельные (изолированные) грозы
Закрытие гор: (MT OBSC)	Горы южнее 48 градуса северной широты скрыты
значительная облачность: (SIG CLD)	между 06.00 и 09.00 UTC сплошная с нижней границей 300 метров и верхней границей 600 метров над средним уровнем моря к северу от 51 градусов северной широты между 10.00 и 12.00 UTC изолированные мощно-кучевые башенкообразные облака с нижней границей 300 метров и верхней границей 3000 метров над средним уровнем моря;
обледенение: (ICE)	умеренное, между эшелонами полета 050 и 080
турбулентность: (TURB)	умеренная выше эшелона полета 090 (как минимум до эшелона полета 100);
сообщения SIGMET: (SIGMETS APPLICABLE)	3-е и 5-е сообщение SIGMET действительны в течение установленного срока действия и для соответствующего подрайона
Раздел II:
барические системы: (PSYS)	в 06.00 UTC центр низкого давления 1004 гектопаскаля в точке 51.5 градусов северной широты, 10 градусов восточной долготы, ожидается смещение в северо-восточном направлении со скоростью 25 км/ч и ослабление
ветер и температура: (WIND/T)	на высоте 600м над уровнем моря направление ветра 270 градусов, скорость ветра 13 м/с, температура плюс 3^оС; на высоте 1500 метров над уровнем моря направление ветра 250 градусов, скорость ветра 20 м/с, температура минус 2 градусов ⁰С; на высоте 3000 метров над уровнем моря направление ветра 240 градусов, скорость ветра 22 м/с, температура минус 11 градусов ⁰С
облачность: (CLD)	разорванные слоисто-кучевые облака с нижней границей 800 метров и верхней границей 2400 метров над средним уровнем моря
высота нулевой изотермы: (FZLVL)	1000 метров над уровнем земли
минимальное значение QNH: (MNM QNH)	1004 гектопаскаля
море: (SEA)	Температура 15 градусов ⁰С; состояние моря (высота волн) 5 метров
вулканический пепел: (VA)	Отсутствует

Приложение 8
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Требования, касающиеся информации SIGMET и AIRMET

1. Сообщение SIGMET содержит следующую информацию, расположенную в указанном порядке:

1) указатель местоположения органа обслуживания воздушного движения, обслуживающего район полетной информации или диспетчерский орган, к которому относится сообщение SIGMET (YUCC).

При разделении воздушного пространства на РПИ (сокращенная аббревиатура на английском языке FIR) и верхний район полетной информации ВРПИ (UIR) SIGMET обозначают указателем местоположения органа ОВД, обслуживающего данный РПИ. Тем не менее, сообщение SIGMET относится ко всему воздушному пространству в пределах боковых границ РПИ, т.е. к РПИ и ВРПИ. Конкретные зоны и (или) эшелоны полета, на которые оказывает данное метеорологическое явление, вызывавшее выпуск сообщения SIGMET, указывается текст сообщения;

2) условное обозначение сообщения и порядковый номер, SIGMET. Последовательность сообщений SIGMET указывается цифрами или комбинацией цифр и букв;

3) группа "дата - время", указывающая период действия в UTC; VALID 221215/221600;

4) указатель местоположения органа метеорологического слежения, подготовившего сообщение, за которым следует – дефис для разделения преамбулы от текста: "YUDO-";

5) на следующей стороне - индекс ИКАО и название РПИ (FIR) или района взлета и посадки (CTA), для которого выпускается сообщение SIGMET: UACC ASTANA FIR, UAAA ALMATY СТА;

6) явление и описание явления, обусловившего выпуск сообщения SIGMET, в соответствии с перечнем, приведенным в пункте 337 настоящих Правил;

7) фактическое - используя сокращение OBS, прогнозируемое явление - используя сокращение FCST и время наблюдения UTC;

8) местоположение (с указанием по возможности широты и долготы и (или) хорошо известных в международном плане пунктов или географических названий) и эшелон: FCST TOP 9000M (FL 300), N OF N43 AND W OF E073;

9) перемещение или ожидаемое перемещение, выраженное в километрах в час или узлах: MOV E 40 KMH;

10) изменение интенсивности, используя сокращения INTSF, WKN или NC;

2. Грозы и кучево-дождевые облака в районе считаются:

1) скрытыми (OBSC), если они скрыты за дымкой или дымом или наблюдение затруднено из-за темноты;

2) маскированными (EМBD), если они заключены между слоями облаков и легко не распознаются;

3) отдельными, изолированными (ISOL), если они состоят из отдельных элементов с максимальным покрытием менее 50 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза);

4) редкими (OCNL), если они состоят из достаточно разделенных элементов с максимальным покрытием 50-75 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза);

5) частыми (FRQ), если в пределах района, интервалы между соседними грозовыми фронтами с максимальным покрытием более 75 % площади района воздействия или прогнозируемого воздействия данного явления (в фиксированное время или в течение периода действия прогноза) незначительны или отсутствуют;

3. Линия шквала (LSQ) подразумевает грозовую деятельность вдоль некоторого фронта с незначительными промежутками между отдельными облаками или при отсутствии таких промежутков.

4. Град (GR) используется, в случае необходимости, для дополнительного описания грозовой деятельности.

5. Сильную турбулентность (SEV TURB) относят только к турбулентности на малых высотах, связанной с сильным приземным ветром, вихревым течением или турбулентности в облачности или за ее пределами (САТ). Не указывается турбулентность, связанная с конвективными облаками.

6. Сильное обледенение (SEV ICE) указывается, если оно относится к обледенению вне конвективных облаков. Замерзающий дождь (FZRA) относится к условиям сильного обледенения, связанным с переохлажденным дождем.

7. Горная волна (MTW) считается:

1) сильной, если сопровождается нисходящим потоком со скоростью 3,0 м/с (600 фут/мин) или более, и (или) наблюдается или прогнозируется сильная турбулентность;

2) умеренной, если сопровождается нисходящим потоком со скоростью 1,75-3,0 м/с (350-600 фут/мин), и (или) наблюдается или прогнозируется умеренная турбулентность.

Приложение 9
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Критерии для составления информации AIRMET

Скорость приземного ветра - средняя скорость приземного ветра на обширном пространстве свыше 15 м/с	SFC WSPD (+ скорость ветра и единицы измерения)
Видимость у поверхности земли - видимость на обширном пространстве менее 5000 м, включая явления погоды, ухудшающие видимость	SFC VIS (+ одно из перечисленных ниже явлений погоды: DZ, RA, SN, SG, PL,IC, GR, GS, FG, BR,SA, DU, HZ, FU, VA,PO, SQ, FC, DS или SS)
Грозы - отдельные грозы без града - отдельные грозы с градом - редкие грозы без града - редкие грозы с градом	ISOL TS ISOL TSGR OCNL TS OCNL TSGR
Закрытие гор - горы закрыты	MT OBSC
Облачность
- разорванная или сплошная облачность на обширном пространстве с высотой нижней границы менее 300 метров над уровнем земли:
- разорванная	BKN CLD (+ высота нижней и верхней границ и единицы измерения)
- сплошная	OVC CLD (+ высота нижней и верхней границ и единицы измерения)
- кучево–дождевые облака
1) отдельные	ISOL CB
2) редкие	OCNL CB
3) частые	FRQCB
- башенкообразное кучевые облака (мощно-кучевые)
1) отдельные	ISOL TCU
2) редкие	OCNL TCU
3) частые	FRQ TCU
Обледенение - умеренное обледенение (за исключением обледенения, возникающего в конвективных облаках)	MOD ICE
Турбулентность - умеренная турбулентность (за исключением турбулентности, возникающей в конвективных облаках)	MOD TURB
Горная волна - умеренная горная волна	MOD MTW

Приложение 10
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Образец для составления сообщений SIGMET и AIRMET

Элемент кода	Подробное содержание	Формат			Примеры
Элемент кода	Подробное содержание	SIGMET	AIRMET		Примеры
Указатель местоположения РПИ/СТА	Указатель Местоположения органа ОВД, обслуживающего РПИ или СТА, которого касается сообщение SIGMET/AIRMET	nnnn			UAAA UATT UACC
Идентификация	Идентификация и порядковый номер сообщения	SIGMET n (nn)	AIRMET n (nn)		SIGMET 2 SIGMET A2 AIRMET 2
Период действия	Группа "день – время", указывающая период действия в UTC	VALID nnnnnn/nnnnnn			VALID 211300/211700 VALID 071215/071600 VALID 252200/260200
Указатель местоположения	Указатель местоположения отправителя сообщения с разделяющим дефисом	nnnn–			UAAA– UATT– UACC–
Название РПИ/СТА или идентификация воздушного судна	Указатель местоположения и название РПИ/СТА, которому направлено сообщение SIGMET/AIRMET	nnnn nnnnnnnnnn FIR TMA СТА	nnnn nnnnnnnnnn FIR		UAAA ALMATY FIR UATT AKTOBE СТА UACC ASTANA FIR
Явление	Описание явления, служащего причиной выпуска SIGMET/AIRMET	OBSC TS (GR), EMBD TS (GR), FRQ TS (GR), SQL TS (GR), SEV TURB, SEV MTW, SEV ICE, SEV ICE (FZRA), HVY DS, HVY SS, VA CLD RDOACT CLD	SFC WSPD nn (n)MPS или (SFC WSPD nn (n)KT) SFC VIS nnnnM ISOL TS (GR) OCNL TS (GR) MT OBSC BKN CLD nnn/(ABV) nnnnM или (BKN CLD nnn/(ABV) nnnnFT) OVC CLD nnn/(ABV) nnnnM или (OVC CLD nnn/(ABV) nnnnFT) ISOL CB OCNL CB FRQ CB ISOL TCU OCNL TCU FRQ TCU MOD TURB MOD ICE MOD MTW		OBSC TSGR EMBD TSGR FRQ TS SEV TURB SEV MTW SEV ICE MOD TURB MOD MTW MOD ICE
Наблюдаемое или прогнозируемое явление	Явление наблюдалась (в какое время) или оно прогнозировалось	OBS (AT nnnnZ); FCST (AT nnnnZ)			OBS AT 1205Z FCST
Местоположение	Местоположение с указанием широты и долготы (в градусах и минутах)	Nnn(nn) Wnnn(nn); Nnn(nn) Enn(nn); Snn(nn) Wnn(nn); Snn(nn) Enn(nn) N OF Nnn(nn); S OF Nnn(nn); N OF Snn(nn); S OF Snn(nn); (AND) W OF Wnnn(nn); E OF Wnnn(nn); W OF Ennn(nn); E OF Ennn(nn); (N OF, NE OF, E OF, SE OF, S OF, SW OF, W OF NW OF) (LINE) Nnn(nn), или Snn(nn) Wnn(nn), или Enn(nn) – Nnn(nn), или Snn(nn) Wnn(nn), или Enn(nn) WI Nnn(nn), или Snn(nn) Wnn(nn), или Enn(nn) – Nnn(nn), или Snn(nn) Wnn(nn), или Enn(nn) или ENTIRE FIR или ENTIRE CTA (только для вулканического пепла)(N OF – севернее, NE OF–северо-восточнее, EOF – восточнее, SE OF – юго-восточнее, S OF – южнее, SW OF – юго-западнее, W OF – западнее, NW OF – северо-западнее			N OF N42 W OF E070, E OF LINE N4255 E07030-N4500 E07800
Уровень	Эшелон полета и протяженность	(SFC/)FLnnn, или [SFC/]nnnnM (или [SFC/]nnnnFT), или FLnnn/nnn, или TOP FLnnn, или (TOP) ABV FLnnn FLnnn/nnn [APRX nnnKM BY nnnKM] [nnKM WID LINE25BTN (nnNM WID LINE BTN)] [Nnn[nn] или Snn[nn] Wnnn[nn] или Ennn[nn] – Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn] [– Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]] [– Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]]] (или FLnnn/nnn [APRX nnnNM BY nnnNM] [Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn] – Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn] [ – Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]] [ – Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]]])			FL100/150, ABV FL150, SFC/FL100, FL310/350 APRX 220KM BY 35KM
Перемещение или ожидаемое перемещение	Перемещение (направление и скорость) с указанием одного из восьми компасных румбов или стационарное местоположение	MOV N [nnKMH], или MOV NNE [nnKMH], или MOV NE [nnKMH], или MOV ENE [nnKMH], или MOV E [nnKMH], или MOV ESE [nnKMH], или MOV SE [nnKMH], или MOV SSE [nnKMH], или MOV S [nnKMH], или MOV SSW [nnKMH], или MOV SW [nnKMH], или MOV WSW [nnKMH], или MOV W [nnKMH], или MOV WNW [nnKMH], или MOV NW [nnKMH], или MOV NNW [nnKMH] (или MOV N [nnKT], или MOV NNE [nnKT], или MOV NE [nnKT], или MOV ENE [nnKT], или MOV E [nnKT], или MOV ESE [nnKT], или MOV SE [nnKT], или MOV SSE [nnKT], или MOV S [nnKT], или MOV SSW [nnKT], или MOV SW [nnKT], или MOV WSW [nnKT], или MOV W [nnKT], или MOV WNW [nnKT], или MOV NW [nnKT], или MOV NNW [nnKT]), или STNR			MOV NE 30 KMH (MOV E 20KT) MOV SE STNR
Изменение интенсивности	Ожидаемое изменение интенсивности	INTSF, WKN, NC			WKN INTSF NC
Прогнозируемое местоположение	Прогнозируемое местоположение облака вулканического пепла в конце периода действия сообщения SIGMET	FCST nnnnZ VA CLD APRX [nnKM WID LINE BTN (nnNM WID LINE BTN)] Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn] – Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn] [– Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]] [– Nnn[nn], или Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]] [AND], или FCST nnnnZ ENTIRE FIR, или FCST nnnnZ ENTIRE CTA, или FCST nnnnZ NO VA EXP			FCST 1700Z VA CLD APRX S15 E075 – S15 E081 – S17 E083 – S18 E079 – S15 E075 FCST 0500Z ENTIRE FIR FCST 0500Z ENTIRE CTA FCST 0500Z NO VA EXP
Отмена сообщения SIGMET/AIRMET	Отмена сообщения SIGMET/AIRMET с указанием его идентификации	CNL SIGMET (nn) n nnnnnn/nnnnnn или CNL SIGMET [nn]n nnnnnn/nnnnnn [VA MOV TO nnnn FIR]		CNL AIRMET (nn) n nnnnnn/nnnnnn	CNL SIGMET 1 211300/211700 CNL SIGMET 3 251030/251430 VA MOV TO YUDO FIR30 CNL AIRMET 151520/151800

Приложение 11
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Образец составления предупреждений по аэродрому на
английском языке (AD WRNG)

Элемент кода	Подробное содержание	Формат	Пример
Указатель местоположения	Указатель местоположения аэродрома	nnnn	UAAA
Идентификация типа сообщения	Тип сообщения и порядковый номер сообщения	AD WRNG n	AD WRNG 2
Срок действия	Дата и срок действия	VALID nnnnn/nnnnn	VALID210800/211200
Порядок отмены предупреждения по аэродрому указан в конце образца
Явление	Описание явления, обуславливающего выпуск предупреждения по аэродрому	(HVY)TS, SN, FZRA, FZDZ,(HVY)SS, DS, SA, DU, SQ,SFC WSPD nn(n)MPS MAXnn(n),SQ, или FROST, или VA, илисвободный текст до 32знаков	VRB17MPS TSSQSFC WSPD 20MPSHVY SN VIS 0800M
Наблюдаемое или прогнозируемое явление	Указание о том, является ли информация данными наблюдения или она является прогнозом	OBS (ATnnnnZ), или FCST	OBS AT1200Z FCST
Изменение интенсивности	Ожидаемое изменение интенсивности	INTSF, WKN, NC	INTSF, WKN, NC

Или

Отмена предупреждения по аэродрому

Отмена предупреждения по аэродрому с указанием его идентификации

CNL AD WRNG nnnnnnn/nnnnnn

CNLAD WRNG 2210800/211200

UAAA AD WRNG 2 VALID 211000/211400 - HVY SN VIS 0800M FCST NC=

АМЦ Алматы составлено второе по счету предупреждение, действительное с 10.00UTC 21 число до 14.00 UTC 21 числа: на аэродроме Алматы прогнозируется сильный снег видимостью 800 метров, интенсивность без изменения.

Приложение 12
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Образец составления предупреждений и оповещений о сдвиге
ветра на аэродроме на английском языке (WS WRNG)

Элемент кода	Подробное содержание	Формат	Пример
Указатель местоположения	Указатель местоположения аэродрома	nnnn	UAAA
Идентификация типа сообщения	Тип сообщения и порядковый номер сообщения	WS WRNG n	WS WRNG 1
Срок действия	Дата и время выпуска и, когда применимо, срок действия в МСВ	nnnnnn (VALID TL nnnnnn) или VALID nnnnnn/nnnnnn	211230 VALID TL 211330 221200 VALID 221215/221315
Порядок отмены предупреждения и оповещения о сдвиге ветра указан в конце образца
Явление	Идентификация явления и его местоположение	(MOD) или (SEV) WS IN APCH; (MOD) или (SEV) WS (APCH) RWYnnn; или (MOD) или (SEV) WS IN CLIMB-OUT (RWYnnn), LNDG MBST IN APCH, MBST CLIMB-OUT RWYnnn	WS IN APCH RWY05, MOD WS RWY23, WS IN CLIMB-OUT, SEV WS IN CLIMB-OUT, WS IN LNDG MBST APCH RWY05, MBST IN CLIMB-OUT
Наблюдаемое, cообщаемое или прогнозируемое явление	Указание о том, наблюдается ли явление, или о нем сообщается и ожидается его продолжение, или оно прогнозируется	REP AT nnnn nnnnnnnn OBS (AT nnnn) FCST	REP AT1510 B747 OBS AT1205 FCST
Подробная информация об явлении	Описание явления, служащего причиной выпуска предупреждения о сдвиге ветра	SFC WIND: nnn/nnMPS nnnM WIND: nnn/nnMPS	SFC WIND: 320/05MРS 500M–WIND: 360/20MPS

Или

Отмена Предупреждения о сдвиге ветра

Отмена предупреждения о сдвиге ветра с указанием его идентификации

CNL

WS WRNG n

nnnnnn/nnnnnn

CNL WS WRNG 1

211230/211330

UAAA WS WRNG 1 211130 VALID 211230/211330-SEV WS IN CLIMB-OUT FCST

АМЦ Алматы составлено предупреждение о сдвиге ветра номер 1, выпущенное 21 числа в 12.00 UTC, период действия с 12.30 МСВ до 13.30 МСВ сильный сдвиг ветра прогнозируется при наборе высоты.

Приложение 13
к Правилам метеорологического
обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан

Порядок распространения авиационных метеорологических
прогнозов, предупреждений, включая информацию SIGMET и
AIRMET, и консультативной информации о вулканическом пепле и
тропическом циклоне

Тип прогноза	Зона/воздушное пространство прогнозирования	Этап планирования полетов	Ответственность за подготовку/выпуск прогноза
	Аэродром	Предполетный и в полете	Аэродромный метеорологический либо иной назначенный орган
Прогноз для посадки ("тренд")	Аэродром	В полете	Аэродромный метеорологический либо иной назначенный орган
Прогноз для взлета	Комплекс ВПП	Предполетный	Аэродромный метеорологический либо иной назначенный орган
Прогнозы условий погоды по маршруту	Маршрут(ы) зона или эшелоны, используемые для производства полетов	Предполетный и в полете	ВЦЗП ( аэродромный метеорологический орган предназначенный для полетов на малых эшелонах)
Информация SIGMET	РПИ или диспетчерская зона/охватываются все эшелоны, используемые для производства полетов	Предполетный и в полете	ОМС
Информация AIRMET	РПИ или диспетчерская зона или ее подзона/охватываются все эшелоны полета до ЭП 100 (ЭП 150 или выше в горных районах)	Предполетный и в полете	ОМС
Предупреждения по аэродрому	Аэродромные метеорологические условия	Неприменимо (предназначено для воздушных судов, находящихся на стоянке, аэродромных сооружений)	Аэродромный метеорологический либо иной назначенный орган
Предупреждения о сдвиге ветра	Аэродром и маршруты захода на посадку/взлета между уровнем ВПП и 500 м (1600 фут) или при необходимости выше	В полете	Аэродромный метеорологический либо иной назначенный орган
Консультативная информация по вулканическому пеплу	Зона охваченная облаком вулканического пепла	Предполетный и в полете	VAAC
Консультативная информация по тропическим циклонам	Зона охваченная тропическим циклоном	Предполетный и в полете	TCAC

ОМС – органы метеорологического слежения

VAAC - Консультативный центр по вулканическому пеплу

TCAC - Консультативный центр по тропическим циклонам

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Инвестициялар және даму министрінің 14.06.2017 № 345 бұйрығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

"Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 35-бабының

2-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Азаматтық авиация комитеті (Б.К. Сейдахметов):

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күннің ішінде мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялауға көшірмелерін жіберуді;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет - ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет - порталында орналастырылуын;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Инвестициялар және даму министрінің
міндетін атқарушы	Ж. Қасымбек
"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасының
Энергетика министрі
______________В. Школьник
2015 жылғы 24 сәуір

Қазақстан Республикасы
Инвестициялар және даму министрінің
міндетін атқарушының
2015 жылғы 26 наурыздағы № 346
бұйрығымен бекітілді

Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын
метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары
1. Жалпы ережелер

1. Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 15 шілдедегі Заңының (бұдан әрі – Заң) 35-бабының 2-тармағына сәйкес, сондай-ақ Халықаралық азаматтық авиация туралы конвенцияның 3-қосымшасында және Дүниежүзілік метеорологиялық ұйымның (бұдан әрі – ДМҰ) Техникалық регламентінде айтылған метеорологиялық қамтамасыз ету саласындағы Халықаралық азаматтық авиациясының (ИКАО) халықаралық стандарттары және ұсынатын практикасы негізінде әзірленген.

2. Осы Қағидаларда пайдаланылатын негізгі анықтамалар мен терминдер:

1) абсолюттік биіктік (ағылшын тіліндегі қысқартылуы ALT (бұдан әрі – ALT) – теңіздің орта деңгейінен бастап тігінен қашықтық биіктік (ағылшын тіліндегі қысқартылуы MSL (бұдан әрі – MSL) нүкте орнына алынған нүкте немесе объектінің деңгейіне дейін қашықтық;

2) авиациялық белгіленген қызмет (ағылшын тіліндегі қысқартылуы AFS (бұдан әрі – AFS) – аэронавигацияның қауіпсіздігі, сондай ақ әуе қатынастардың тұрақтылығын және тиімділігін қамтамасыз ету үшін бағытталған белгіленген пункттердің арасындағы электр байланысының қызметі;

3) авиациялық белгіленген электр байланысының торабы (ағылшын тіліндегі қысқартылуы AFTN (бұдан әрі – AFTN) – авиациялық белгіленген қызметтің бөлігі болып табылатын және байланыс немесе баламалы сипаттамадағы авиациялық белгіленген станциялардың арасында мәліметтермен және (немесе) цифрлы деректермен алмасуды көздейтін авиациялық белгіленген тізбектердің дүниежүзілік жүйесі;

4) авиациялық жұмыстар – басқа жеке және (немесе) заңды тұлғалардың мүдделеріне қатысты азаматтық әуе кемелерін пайдалану арқылы пайдаланушы орындайтын мамандандырылған операциялар;

5) авиациялық метеорологиялық станция – халықаралық аэронавигацияда пайдалануға жататын метеорологиялық мәліметтерге бақылау және жинақтау жүргізуге арналған станция.

6) авиациялық пайдаланушы – метеорологиялық ақпаратты авиациялық мақсатта пайдаланатын пайдаланушылар, ұшу экипажының мүшелері, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, іздестіру-құтқару қызметі органдары, әуежайлардың әкімшіліктері және басқа ұйымдар, жеке және (немесе) заңды тұлғалар;

7) автоматты тәуелді бақылау (ағылшын тіліндегі қысқартылуы ADS (бұдан әрі – ADS) – борттық навигациялық жүйелерден және орналасу жерін, соның ішінде әуе кемесінің анықтау индексін, төрт өлшемде оның орналасу жерін, қажет болғанда қосымша мәліметтерді анықтау жүйелерінен алынған ақпаратты мәліметтерді беру желісі бойынша әуе кемелері жедел түрде ұсынатын бақылау әдісі;

8) адам факторы аспектілері – жобалау, сертификаттау, кадрларды даярлау процестеріне, авиациядағы техникалық қызмет көрсету және пайдалану қызметіне қолданылатын және адам мүмкіншілігін тиісті есепке алу арқылы адам мен жүйенің басқа да компоненттері арасындағы қауіпсіз өзара іс-қимылды қамтамасыз етуге бағытталған қағидаттар;

9) аймақтық болжамдардың дүниежүзілік жүйесі (бұдан әрі – АБДЖ) – аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталықтарының маршруттар бойынша авиациялық метеорологиялық болжамдарды біркелкі стандартталған нысанда ұсынуды қамтамасыз ететін дүниежүзілік жүйе;

10) аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталығы (бұдан әрі – АБДО) – мемлекеттерге тікелей авиациялық белгіленген қызметтердің мүмкіндіктерін пайдалана отырып, ауа райының ерекше құбылыстарының болжамын, әлемдік ауқымда цифрлы нысанда биіктік болжамдарын дайындау және таратуға арналған метеорологиялық орталық;

11) арттыру – теңіздің орташа деңгейінен жер үстінің немесе сонымен байланысты объектінің нүктесі немесе деңгейінің тік бойынша ара қашықтығы;

12) аспаптар бойынша ұшу ережесі (бұдан әрі – АҰЕ) – әуе қозғалысын басқару органдары тарапынан міндетті бақылау мен әуе кемелері арасында белгіленген эшелондау интервалдарын олардың қамтамасыз етуі кезінде пилоттық-навигациялық аспаптар бойынша ұшудың орындалуын көздейтін ереже;

13) аэронавигациялық ақпараттың жинағы (ағылшын тіліндегі қысқартылуы AIP (бұдан әрі – AIP) – мемлекетпен рұқсат етілген немесе шығарылған аэронавигация үшін маңызды ұзақ мерзімді аэронавигациялық ақпаратты қамтитын жарияланым;

14) Әуе қозғалысын ұйымдастыру тиісті өкілетті органы – аталған әуе кеңістігі шегінде әуе қозғалысына қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге жауапкершілік жүктелген мемлекетпен белгіленген тиісті өкілетті орган.

15) әуеайлақ – жер немесе су бетінің толықтай немесе ішінара әуе кемелерінің келуіне, жөнелтілуіне және осы жер бетімен қозғалуына арналған белгілі бір учаскесі (ғимараттарды, құрылыстарды және жабдықты қоса алғанда);

16) әуеайлақ ауданы – көлденең және тiк жазықтықтың шекараларында белгiленген жергiлiктi жерге iргелес орналасқан және әуеайлақтың үстiнде анықталған әуе кеңістiгi;

17) әуеайлақ диспетчері пункті – әуеайлақ қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсетудің қамтамасыз ету арналған орган;

18) әуеайлақтың бақылау нүктесі – әуеайлақтың географиялық орнын анықтайтын нүкте;

19) әуеайлақтың биік жері – ұшу-қону жолағының ең жоғарғы нүктесінің абсолюттік биіктігі (қону алаңының ең жоғары нүктесі);

20) әуеайлақтың климатологиялық кестесі - әуеайлақта бір немесе бірнеше метеорологиялық элементтерді бақылау нәтижелері туралы статистикалық деректерді қамтитын кесте;

21) әуеайлақтық климатологиялық мәлімет – статистикалық деректерге негізделген әуеайлақта белгіленген метеорологиялық элементтерді бақылау нәтижелерінің қысқаша мазмұны;

22) әуеайлақтық метеорологиялық орган – әуеайлақта халықаралық аэронавигацияны метеорологиялық қамтамасыз етуге арналған орган;

23) әуе кемесі – жер бетiнен шағылысқан ауамен әркеттесуді болғызбай, ауамен өзара әрекеттесу есебiнен атмосферада қалықтайтын кез келген аппарат;

24) әуе кемесінің бортынан бақылау – ұшудағы орналасқан әуе кемесінің бортында жасалған бір немесе бірнеше метеорологиялық элементтерді бағалау;

25) әуе кемесінің командирі – экипажда жетекші болып табылатын және әуе кемесінің ұшуының орындалуына және қауіпсіздігіне жауапты пилот (ұшқыш);

26) әуе қозғалысына қызмет көрсету органы – әуе қозғалысына диспетчерлік қызмет көрсету органы, ұшу ақпараты орталығы немесе әуе қозғалысына қызмет көрсетудің аэронавигациялық ұйымдастыруға қатысты хабарламаларды жинақтау пункті;

27) әуе трассасы – әуе кемелерiнiң ұшуына арналған және аэронавигациялық қондырғылармен жабдықталған дәлiз түрiндегi әуе кеңiстiгi;

28) басымды көріну – "көріну" терминінің анықтамасына сәйкес бақыланатын, көкжиек желісінің жартысы шегінде немесе әуеайлақ бетінің жартысы шегінде қол жеткізілетін көрінудің ең көп мәні. Шолуға жататын кеңістік сабақтас немесе сабақтас емес секторларды қамтуы мүмкін.

Бұл мән бақылау жүргізетін адамдармен және/немесе аспаптық жүйенің көмегімен белгіленеді. Аспаптар қондырылған жағдайларда, олар басымды көрінуді бағалау үшін пайдаланылады;

29) биіктік картасы – белгілі бір биіктік беттері немесе атмосфералық қабат үшін метеорологиялық карта;

30) болжам (ауа райының) – белгілі бір аймақта немесе әуе кеңістігінің бөлігінде белгілі бір сәтте немесе уақыт кезеңінде күтілетін метеорологиялық жағдайларды сипаттау;

31) болжамдық карта – әуе кеңістігінің белгілі бір беті немесе бөлігі үшін белгілі бір сәтте немесе уақыт кезеңінде белгілі бір метеорологиялық элементтің (элементтердің) болжам картасындағы графикалық сурет;

32) борттан (әуе кемесінің) хабарлау – орналасқан жері, ұшуды орындау барысы және (немесе) метеорологиялық жағдайлар туралы деректерді хабарлауға қатысты талаптарға сәйкес жасалған, ұшудағы әуе кемесінің бортынан хабарлама;

33) брифинг (ағылш. Вriefing, brief-қысқа) – әуе кемелерінің ұшу экипаждарына ұшу алдында ақпараттық-консультативтік қызмет көрсету;

34) деңгей – әуе кемесінің ұшудағы тік жазықтығындағы жағдайға жататын және салыстырмалы биіктік, абсолютті биіктік немесе ұшу эшелонынің тиісті жағдайын білдіретін жалпы термин;

35) диспетчер ауданы – жер үстінде белгіленген шекарадан жоғары кесілген бақыланатын әуе кеңістігі;

36) жабдықталмаған ұшу – қону жолағы – қонуға визуальды бет алған әуе кемелеріне арналған ұшу – қону жолағы;

37) жазық жер – 25 км радиусте салыстырмалы түрде 200 м дейiн бедерлi қырқасы бар жер;

38) жақындау диспетчерлік пункті (бұдан әрі – ЖДП) – бір немесе бірнеше әуеайлақтарға келетін немесе олардан ұшатын әуе кемелерінің бақыланатын ұшуына диспетчерлік қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге арналған орган;

39) жанартау күлі бойынша кеңес орталығы (ағылшын тіліндегі қысқыртылуы VAAC (бұдан әрі – VAAC) – метеорологиялық бақылау органдарына, аудандық диспетчерлік орталықтарына, ұшу ақпараттың орталықтарына, аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталықтарға және ОРМЕТ халықаралық банктеріне жанар таудың атылудан кейін атмосферадағы тік және көлденен қуаттылығы және жанартау күлінің ауысуына қатысты кеңес ақпаратты ұсыну үшін аймақтық аэронавигациялық келісімге сәйкес тағайындалған метеорологиялық орталық;

40) жергілікті әуе желісі (бұдан әрі – ЖӘЖ) – жергілікті әуе қатынастарын жүзеге асыру кезінде барлық ведомстволардың әуе кемелерімен ұшуларын орындауға арналған биіктік және ені бойынша шектелген әуе кеңістігіндегі дәліз;

41) инцидент – пайдалану қауіпсіздігіне ықпал ететін немесе ықпал етуі мүмкін әуе кемесін пайдалануға байланысты авиациялық оқиғадан басқа, кез келген оқиға;

42) консультация - ұшуды орындаумен байланысты нақты және/немесе күтілетін метеорологиялық жағдайларды метеорологпен немесе басқа маманмен талқылау (талқылау сұрақтарға жауапты қамтиды);

43) қону аймағы – қонатын ұшақтардың алғашқы ұшу-қону жолағы жанасуға арналған учаске;

44) қосалқы әуеайлақ – пайдаланудың күтілетін уақытында жұмыс жағдайындағы әуе кемесінің техникалық сипаттамасына сәйкес келетін қызмет көрсетудің қажетті түрі мен құралы бар, егер қонуға белгіленген әуеайлаққа ұшып бару немесе оған қону мүмкін болмаған немесе орынсыз болған жағдайда әуе кемесі ұшып баруы мүмкін әуеайлақ.

Ұшу кезінде қосалқы әуеайлақ – егер мұнда ұшқаннан кейін ұзамай қажеттілік пайда болса және ұшу әуеайлағын пайдалану мүмкін болмағанда әуе кемесі қона алатын әуеайлақ.

Бағытта қосалқы әуеайлақ – егер бағыт бойынша ұшу кезінде қосалқы әуеайлаққа кету қажет болған жағдайда әуе кемесі қона алатын әуеайлақ.

Межелі орынның қосалқы әуеайлағы – егер қонуға белгіленген әуеайлаққа қону мүмкін болмаған жағдайда әуе кемесі қона алатын әуеайлақ;

45) көріну – авиациялық мақсаттар үшін көріну мынандай өлшемдерден ең басым болып табылады:

Жерге жақын орналасқан, ақшылт тонда бақылаған кезде құптауға өлшемдегі қара объектті анықтауға және тануға болатын ең ұзақ қашықтық (а);

Жарықтандырылмаған фонда шамамен жарық күші 1000 кандел (кд) оттарды анықтауға болатын ең ұзақ қашықтық (b);

Осы екі қашықтықтың сіңісудің берілген коэффициентімен ауада әртүрлі мәндері бар, соңғысы (b) фонның жарықтандырылуына байланысты, алғашқысы (а) көрінудің метеорологиялық оптикалық қашықтығымен сипатталады (MOR);

46) крейсер эшелоны - ұшудың елеулі бөлігі бойы ұсталатын эшелон;

47) күрделі метеорологиялық жағдайлар - метеорологиялық көріну 2000 метр және одан, кем және бұлттардың төменгі шеттерінің биіктігі 200 метр және одан да төмен олардың жалпы санының барысында екі октантқа астам кездегі жағдайлар;

48) мәліметті беру пункті - әуе кемесінің орналасу жерін хабарлай алатын белгіленген географикалық бағдар;

49) метеорологиялық ақпарат – нақты және күтілетін метеорологиялық жағдайларға қатысты метеорологиялық мәлімет, талдау және кез келген басқа хабарлама;

50) метеорологиялық бақылау – бір және бірнеше метеорологиялық элементтерді бағалау;

51) метеорологиялық бақылаулардың репрезентативтілігі – әуеайлақта анықталатын (өлшенетін) атмосфераның жалпы жағдайы үшін метеорологиялық деректердің сипаттылығы (көрсеткіштілігі);

52) метеорологиялық бюллетень – тиісті атауымен метеорологиялық ақпаратты қамтитын мәтін;

53) метеорологиялық мәлімет – белгіленген жерге және уақытқа байланысты метеорологиялық жағдайларды бақылау нәтижелері туралы мәлімет;

54) метеорологиялық орган (“МЕТ қызмет көрсетуді жеткізуші”) – халықаралық аэронавигацияны метеорологиялық қамтамасыз етуге арналған орган;

55) метеорологиялық жерсерік – метеорологиялық бақылауларды жүргізетін және осы бақылаулардың нәтижелерін Жерге беретін, Жердің жасанды серігі;

56) метеорологиялық өкілетті орган – ол халықаралық аэронавигацияны метеорологиялық қамтамасыз ететін немесе уағдаласушы мемлекеттердің атынан осындай қамтамасыз етуді ұйымдастыратын өкілетті орган;

57) нұсқаулық – нақты және/немесе күтілетін метеорологиялық жағдай бойынша ауызша консультация.

58) октант – аспан күнбезінің сегізінші бөлігі;

59) орография – рельефтің (жоталардың, үстірттердің, қазаншұңқырлардың және т.т.) әртүрлі элементтерінің сипаттамасы және олардың пайда болуына қарамастан ішкі әсерлері бойынша жіктелуі;

60) ортаның турбуленттік қозғалысы – олардың статистикалық типтік орташа сипаттамасын анықтауға болатын кеңістікте, уақытта кездейсоқ өзгерту сынайтын оның өлшемін сипаттайтын ағынның осындай жай күйі;

61) пайдаланушы – әуе кемелерін пайдаланумен айналысатын немесе осы салада өзінің қызметтерін ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;

62) радио хабарландыру бағдарламасы (ағылшын тіліндегі қысқартылуы ATIS (бұдан әрі – ATIS) – әуеайлақ ауданында әуе кемелерінің экипаждарын қажетті метеорологиялық және ұшу ақпаратпен жедел қамтамасыз ету үшін арналған радио хабарландыру бағдарламасы;

63) репрезентативтік бақылаулар – жергілікті ықпалдардан барынша бос және үлкен ауданда атмосфераның жағдайын сипаттайтын бақылаулар, жалпы синоптикалық ереже үшін көріністі бақылаулар;

64) салыстырмалы биіктік – негізгі деңгейден нүкте орнына алынған нүктенің немесе объекттің деңгейіне дейінгі тік бойынша қашықтық;

65) сапаны басқару – сапаға талаптарды орындау үшін пайдаланылатын жедел сипаттағы қызметтің әдісі мен түрлері (ИСО 9000*);

66) сапаны жалпы басқару – сапа саласындағы саясатты, мақсатты, жауапкершілікті белгілейтін басқарудың жалпы қызметінің аспектілері, сондай-ақ сапа жүйесі шеңберіндегі сапаны қамтамасыз ету және сапаны жақсарту, сапаны басқару, сапаны жоспарлау ретінде осындау құралдардың көмегімен оларды жүзеге асырады (ИСО9000*);

67) сапаны қамтамасыз ету – сапа жүйесі шеңберіндегі барлық жоспарланған және жүйелі жүзеге асырылатын, сондай-ақ объект сапа талаптарын орындайтын жеткілікті сенімділікті құру үшін қажетті растайтын қызметтің түрлері (ИСО9000*);

68) сектордағы ұшудың ең аз абсолюттік биіктігі - орталығында радионавигациялық құрал орналасқан радиусы 46 километр (25м.миль) шеңбер секторында орналасқан барлық объекттер үстінен биіктіктің 300 метр (1000 фут) ең аз қорын қамтамасыз ететін және пайдаланылатын ең аз абсолюттік биіктік;

69) стандарттық изобарлық беткі қабаты – графикалық елестеу және атмосфералық жағдайларды талдау үшін дүниежүзілік көлемде пайдаланылатын изобарлық беткі қабаты;

70) таудағы әуеайлақ – әуеайлақтың бақылау нүктесінен (бұдан әрі – ӘБН) 25 километр радиустағы ойлы-қырлы рельефі 500 метр одан астам салыстырмалы артықтары бар жерде орналасқан әуеайлақ сондай-ақ теңіз деңгейінен 1000 метр және одан астам биіктікте орналасқан әуеайлақ;

71) таулы жер – 25 км радиусте бедерлі қималары мен қатысты биіктеу 200-ден 500 м қырқасы бар жер.

72) таулы мекені – қиысқан рельефпен 500 метр және одан астам 25 километр радиусында бір шама артықтармен мекен, сондай-ақ теңіз деңгейінен 2000 м және одан астам биіктікпен мекен;

73) тігінен көру – жер бетінен жер бетінегі объектілерр төмен тік көрінетін деңгейге дейінгі максималды қашықтық;

74) тропикалық циклон – жерүсті желінің білінген конвективті және дамыған циклондық айналыммен тропикалық немесе субтропикалық аймақтың теңізде пайда болған синоптикалық масштабтың фронталдық емес циклонын белгілеу үшін жалпы термин;

75) тропикалық циклондар бойынша консультациялық орталық (ағылшын тіліндегі қысқартылған ТСАС (бұдан әрі – ТСАС) – Метеорологиялық бақылау органдарына, Дүниежүзілік аймақтық болжамдар орталықтары және ОРМЕТ халықаралық банкілерге тұрған жері, болжанатын бағыттарға және орын ауыстыру арқылы жылдамдыққа, ортадағы қысымға және тропикалық циклонның барынша жерге таяу желге қатысты консультациялық ақпарат беру үшін өңірлік аэронавигациялық келісімге сайкес тағайындалған метеорологиялық орталық;

76) турбуленттік – әуе бөлшектері күрделі траекториялар бойынша тұрақталмаған ретсіз ауысқан ауа қозғалысы. Атмосферада турбуленттік қозғалыс әуестте жалпы (орташа) ауа ағынында әр түрлі жылдамдықтарымен ауысатын әпалуан өлшемдердегі құйындардың болуымен сипатталады. Ауа қозғалысының құйынды сипаты турбуленттік аймақта жел жылдамдығының белгі ауысатын, соның ішінде әуе кемесінің ұшуына елеулі әсер ететін желдің тікелей құраушының соғулары болуымен байланысты;

77) уақытша әуеайлақ – белгіленген тәртіпте есепке алынатын және тіркеуге жататын тұрақты құрылыстары және жабдықтары жоқ және жылдың белгіленген кезеңде әуе кемелерінің ұшуларын қамтамасыз ету үшін арналған әуеайлақ;

78) ұшу ақпараты ауданы (бұдан әрі – ҰАА) – шегінде ұшу ақпараттық қызмет көрсету және апаттық хабарландыру қамтамасыз етілетін белгіленген көлемдегі әуе кеңістігі;

79) Ұшу ақпаратының орталығы – апаттық хабарландыру және ұшу-ақпараттық қызмет көрсетуді қамтамасыз етуге арналған орган.

80) Ұшу алаңы – бір немесе бірнеше ұшу жолағы, рулдік жол, арнайы белгілеудің перроны мен алаңы орналасқан әуеайлақтың бөлігі.

81) ұшуды басқару – ұшудың басталуы, жалғасы және аяқталуына қатысты өкілеттікті жүзеге асыру, сондай-ақ ұшудың жүйелілігі мен тиімділігі, әуе кемесінің қауіпсіздігі мүддесінде бағдарды өзгерту.

82) ұшу жоспары – әуе қозғалысының қызмет көрсету және (немесе) әуе қозғалысын басқару органдарына пилот, экипаж немесе пайдаланушы ұсынатын әуе кемесінің белгіленген немесе ұшу бөлігі туралы белгілі бір мәліметтерден тұратын, белгіленген нысандағы құжат;

83) ұшу-қону жолағы (бұдан әрі – ҰҚЖ) – әуе кемелерінің қонуы және ұшуы үшін дайындалған құрлықтық әуеайлақтың белгіленген тік бұрышты учаскесі;

84) ұшу-қону жолағында көріну қашықтығы (ағылшын тіліндегі қысқартылған аббревиатура RVR (бұдан әрі – RVR) – ұшу-қону жолағының білік желісінде орналасқан әуе кемесінің ұшқышы ұшу-қону жолағының бетіндегі таңбалау белгілерін немесе ұшу-қону жолағының шектейтін немесе онын білік-желісін белгілейтін жарықтарды көре алатын қашықтық;

85) ұшу-қону жолағының табалдырығы – қону үшін пайдаланылуға мүмкін ұшу-қону жолағы учаскесінің басы;

86) ұшудың қауіпсіз биіктігі – әуе кемесіне жер (су) қабатымен немесе олардағы кедергілермен қақтығысудан кепілдік беретін ұшудың рұқсат етілген ең аз биіктігі;

87) ұшу құжаттамасы – ұшу үшін метеорологиялық ақпаратты қамтитын қолмен жазылған немесе басылған құжаттар, соның ішінде карталар немесе нысандар;

88) ұшу үшін маңызды бұлт – төменгі шеттері 1500 метр (5 000 фут) биіктіктегі бұлт немесе кез келген биіктікте будақ жаңбырлы бұлттар немесе бекініс түріндегі бұлттар үлкенірек болғанына тәуелді сектордағы ең аз биіктіктен төмен бұлт;

89) ұшу экипажының мүшесі – қызметтік ұшу уақыты ішінде әуе кемесін басқаруға байланысты міндеттер жүктелген экипаждың куәлігі бар мүшесі;

90) ұшу эшелоны - қысымның 760 мм. сын. бағ. (1013,25 мбар/гПа) белгіленген шамасына жатқызылған және қысымның белгіленген аралығы шамасындағы басқа да мұндай биіктіктен кейін қалатын тұрақты атмосфералық қысым беті.

Стандарттық атмосфераға сәйкес бөлектеу барометрлік высотомер:

a) QNH орнату кезінде абсолютті биіктікті көрсететін болады;

b) QFE орнату кезінде QFE тірек нүктесі үстінде салыстырмалы биіктікті көрсететін болады;

с) 1013,2 (гПа) қысымға орнату кезінде ұшу эшелонын көрсету үшін пайдалану мүмкін.

Термины "Салыстырмалы биіктік" және "абсолютті биіктік" терминдері, геометриялық салыстырмалы және абсолютті биіктікті емес, аспаптықты білдіреді;

91) цифрлы нысандағы тұрақты торабының түйіндегі деректер - автоматтандырылған жүйелерде пайдалану үшін жарамды код нысанында бір метеорологиялық ЭЕМ басқасына тапсыру үшін арналған картада тең орналасқан нүктелерінің тобы үшін ЭЕМ өндірілген метеорологиялық деректер;

92) шамамен алынған болжам - негізгі метеорологиялық ақпарат болмаған кезде аэросиноптикалық материалдар бойынша жасалған болжам;

93) шолу ұшулардың ережелері (бұдан әрі – ШҰЕ) – ұшқыштың әуе жағдайын шолу бақылауы арқалы ауада әуе кемелерінің немесе басқа материалдық объекттердің арасында белгіленген қашықтық сақтайтын ереже;

94) іздеу және құтқарудың үйлестіру орталығы – іздеу-құтқару қызметінің тиімді жұмысын қамтамасыз етуге және іздеу және құтқару ауданы шегінде іздеу-құтқару операцияларын жүргізуді үйлестіруге жауапты орган;

95) іздеу-құтқару қызметінің органы – іздеу мен құтқарудың үйлестіру орталығының, іздеу мен құтқарудың қосалқы орталығы немесе апаттық хабарландыру постының әртүрлі жағдайларын білдіретін жалпы термин;

96) AIRMET ақпараты (ағылшын тіліндегі қысқыртылуы AIRMET (бұдан әрі – AIRMET) – метеорологиялық бақылау органы шығаратын кіші биіктікте ұшу қауіпсіздігіне ықпал ете алатын ұшу бағдары бойынша және ұшу ақпаратының тиісті ауданында немесе оның қосымша ауданында кіші биіктікте ұшулар үшін жасалған болжамға енгізілмеген ауа райының күтудегі немесе нақты белгіленген құбылыстарының пайда болуы туралы ақпарат;

97) GAMET аймақтық болжамы (бұдан әрі – GAMET) – ұшу ақпараттың ауданына немесе оның қосымша ауданына қатысты кіші биіктікте ұшулар үшін тиісті метеорологиялық өкілетті органдардың арасындағы келісімі бойынша тиісті өкілетті метеорологиялық органмен көршілес аудандардың метеорологиялық органдарына берілетін ұшу ақпараты қысқартулармен жасалған болжам;

98) ОРМЕТ ақпарат - әуе кемелердің ұшуын қамтамасыз етуге қолданылатын, болжам және бақылау мәліметтері;

99) SIGMET ақпараты (бұдан әрі – SIGMET)- метеорологиялық бақылау органы шығаратын әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігіне ықпал ете алатын ұшу бағдар бойынша ауа райының белгіленген нақты немесе күтудегі құбылыстары туралы ақпарат;

100) QFE әуеайлақтағы қысым (бұдан әрі – QFE) – ұшу-қону жолағы табалдырығының деңгейінде сынап бағанасының (с.б.мм.) миллиметрінде немесе гектопаскальдағы (гПа) атмосфералық қысым.

101) QNH қысымы (бұдан әрі – QNH) - стандартты атмосфера үшін теңіздің орта деңгейіне келтірілген атмосфералық қысымы;

Стандарттық атмосфера үшін теңіздің орташа деңгейіне келтірілген гектопаскальдағы атмосфералық қысым;

102) VOLMET – ұшудағы әуе кемесі үшін метеорологиялық ақпарат.

VOLMET(D-VOLMET) мәліметтерін беру желісі. (METAR) әуеайлағы бойынша ағымдағы жүйелі метеорологиялық мәліметтерді және (SPECI) әуеайлағы бойынша арнайы метеорологиялық мәліметтерді, (TAF) әуеайлағы бойынша болжамдарды, SIGMET ақпаратын, борттан арнайы мәліметтерді және бар болса мәліметтерді беру желісі бойынша AIRMET хабарландыруды беру.

VOLMET радиодан хабар тарату. Үздіксіз және қайталанатын радиодан хабар тарату арқылы SIGMET ақпаратын және TAF болжамын, METAR, SPECI ағымдағы мәліметтерінің тиісті жағдайда берілуі.

2. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз
етуді ұйымдастыру
1-параграф. Метеорологиялық қамтамасыз етудің мақсаты, анықтамасы және берілуі

3. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етудің мақсаты ұшуларды қауіпсіз, тұрақты және тиімді жүзеге асыруға ықпал ету болып табылады, бұл пайдаланушыларды, ұшу экипажының мүшелерін, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарын (бұдан әрі - ӘҚҚ), іздеу құтқару қызметінің органдарын, әуежайлардың әкімшіліктерін және басқа органдарды, өздерінің қызметтерін орындау үшін қажетті метеорологиялық ақпаратпен жабдықтау арқылы жүзеге асырылады.

4. Халықаралық аэронавигацияға метеорологиялық қызмет көрсетудің қамтамасыз етуді ұйымдастыру өкілетті метеорологиялық орган жүзеге асырады.

5. Пайдаланушылар үшін: пайдаланушылар, ұшу экипажының мүшелері, әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары, іздеу-құтқару қызметінің органдары, әуежайлардың әкімшіліктерін, және ұшуды қамтамасыз ету, оларды орындауға қажетті метеорологиялық ақпаратты жүзеге асыру мен дамуға қатысты басқа органдар үшін метеорологиялық өкілетті орган метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастырады.

6. Өкілетті метеорологиялық орган осы Қағидалардың талаптарына сәйкес метеорологиялық қамтамасыз ету, авиациялық пайдаланушлардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін қажетті халықаралық аэронавигацияны жүзеге асыру және дамуына байланысты басқа органдарды жабдықтау бойынша әуеайлақ метеорологиялық органдарының қызметін ұйымдастырады.

7. Өкілетті метеорологиялық орган ӘҚҰ органдарымен және азаматтық авиацияның басқа қызметтерімен метеорологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру мәселесі бойынша кеңес жүргізеді.

8. Өкілетті метеорологиялық орган азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын персоналды дайындау және Бүкіләлемдік метеорологиялық ұйымның біліктілігінің талаптарын сақтауды қамтамасыз етеді.

9. Өкілетті метеорологиялық орган әуеайлақ метеорологиялық органдарының қызметіне әдістемелік басқаруды жүзеге асырады.

10. Метеорологиялық өкілетті орган бақылаудың жоғары сапасын және құралдардың дұрыс жұмыс істеуі мен олардың индикаторларының авиациялық метеорологиялық органмен сақталуын қамтамасыз етеді.

11. Заңның 14-бабының 1-тармағының 31-тармақшасына сәйкес Азаматтық авиация саласындағы ұшуды метеорологиялық қамтамасыз етуді беруді бақылау және қадағалауды, сондай-ақ өкілетті метеорологиялық органмен ұсынылатын қызметтердің жұмысы мен сапасын тексеруді азаматтық авиация саласындағы өкілетті орган жүзеге асырады.

12. Авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық қызмет көрсету үшін маңызды мәселелер бойынша метеорологиялық ақпаратты ұсынатын және пайдаланатын тараптардың арасында тығыз өзара әрекеттесу жүзеге асырылады.

13. Әуе кемелерінің ұшуы және ұшып көтерілуі, қонуы туралы шешім қабылдауға негіз болатын әуеайлақтағы нақты және болжамды ауа райы туралы ресми деректер әуеайлақ метеорологиялық органы ұсынған деректер болып табылады.

14. Нақты әуеайлақта авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық қамтамасыз ету әуеайлақ метеорологиялық органының өкілдері әзірлеген және ішкі істер органдарымен және әуежай әкімшілігімен келісілген әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығына сәйкес жүзеге асырылады. Нұсқаулық осы Қағидалардың 1-қосымшасы бойынша әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету нұсқаулығының үлгілік сызбасы бойынша дайындалады.

2–параграф. Метеорологиялық ақпараттың сапасын басқару

15. Метеорологиялық өқәлетті орган пайдаланушыларға ұсынылатын метеорологиялық ақпараттың сапасын жалпы басқаруды жүзеге асыру үшін қажетті қағидаларды, процестерді және ресурстарды қамтитын тиісті түрде ұйымдастырылған сапа жүйесін әзірлеу және енгізуді қамтамасыз етеді.

16. Осы Қағидалардың 15-тармағында көзделген сапа жүйесі Стандарттау бойынша халықаралық ұйымның 9000 сериясының сапасын қамтамасыз ету стандарттарына сәйкес келуі және сапаны басқару жүйесі саласындағы өкілетті органмен сертификатталуы тиіс.

17. Сапа жүйесі халықаралық аэронавигацияға метеорологиялық қызмет көрсетуді реттейтін ұлттық және халықаралық құжаттардың белгіленген талаптарына жауап беруі тиіс.

18. Сапа жүйесі ұсынылатын метеорологиялық ақапарат оның әрекет ету кеңістік және географиялық аймағына қатысты, нысан және мазмұнның, уақыттың және шығару жиілігінің және ақпараттың әрекет ету мерзімі, сонымен бірге өлшеу, бақылаулардын, және болжамдардың нақтылығының белгіленген талаптарына сәйкес екеніне пайдаланушыларға кепіл беруі тиіс. Егер, сапа жүйесі пайдаланушыларға жататын метеорологиялық ақпарат белгіленген талаптарға сәйкес еместігін көрсеткен жағдайда және қателерді түзетудін тиісті автоматикалық рәсімдері болмаса, онда жіберушінің рұқсатысыз осы ақпарат пайдаланушыларға берілу тиіс емес.

19. Сапа жүйесі тексеру және растау, рәсімдері алмасуға жататын жеке мәліметтердің және/немесе бюллетендірді жіберудің ұсынылған кестелерінің сақталуын бақылау құралдарын, сондай-ақ жіберу үшін ұсынудың мерзімдерін көздеу тиіс. Сапа жүйесі алынған мәліметтердің және бюллетеньдердің өтуінің шамадан тыс уақытын анықтауға қабілетті болу тиіс.

20. Өкілетті метеорологиялық орган ішкі және сыртқы аудитты ұйымдастыру арқылы сапаның қолданылатын жүйесінің сәйкестігін растауды жүзеге асырады.

21. Өкілетті метеорологиялық орган ИСО 9000:2000 сапа стандартының немесе басқа жағымсыз жағдайлардың айқындалған сәйкессіздіктерінің себебін жою үшін қажетті шараларды қабылдайды.

3-параграф. Пайдаланушылардан талап етілетін хабарламалар

22. Метеорологиялық қамтамасыз етуді немесе метеорологиялық қамтамасыз етудің сипаттамасын өзгертуді қажет ететін пайдаланушы өкілетті метеорологиялық органды немесе тиісті метеорологиялық органдарды осы туралы алдын ала хабарландырады. Алдын ала хабарландырудың ең қысқа мерзімі өкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушының арасындағы келісім бойынша белгіленеді.

23. Өкілетті метеорологиялық орган мынадай жағдайларда пайдаланушыларға мәлімдейді:

1) жаңа бағдарлардың ашылуы немесе ұшулардың жаңа түрлерінің орындалуы жоспарланса;

2) тұрақты рейстердің кестесіне ұзақ сипаттамадағы өзгерістер енгізілсе;

3) метеорологиялық қамтамасыз етуге ықпал ететін басқа өзгерістер жоспарланса.

Тиісті өзгерістерді жоспарлау үшін өкілетті метеорологиялық органға қажетті барлық мәліметтер ақпаратта бар.

24. Әуеайлақтық метеорологиялық орган пайдаланушымен немесе ұшу экипажының мүшесімен келесі жағдайларда хабарландырылады:

1) ұшулардың кестесі туралы;

2) тұрақты емес рейстерді орындау жоспарланған жағдайында;

3) рейстер кешіккен, немесе белгіленген уақыттан ерте орындалған немесе алынып тасталған жағдайында.

25. Әуеайлақ метеорологиялық органға жіберілетін жеке рейстер туралы хабарландыру келесі ақпаратты қамту тиіс (жиі рейстер болуы жағдайында, әуеайлақтық метеорологиялық орган мен пайдаланушы арасындағы өзара келісі бойынша барлық ақпарат немесе оның бөлігі көрсетілмеуі мүмкін):

1) жөнелту әуежайын және ұшып шығатының есеп уақытын;

2) белгілеу пунктін және келудің есеп уақытын;

3) ұшудың тапсырылған бағдарын және аралық әуеайлаққа(тарға) келу уақытын және одан (олардан) шығу уақытын;

4) өңірлік аэронавигациялық жоспарда тиісті тізбеден алынған қажетті қосалқы әуеайлақтар;

5) крейсер эшелоны;

6) ұшудың түрі (шолу ұшулардың немесе аспаптар бойынша ұшулардың ережесі бойынша);

7) ұшу экипажының мүшесіне ұсыну үшін метеорология ақпаратының түрі (ұшу құжаттамасы және/немесе кеңес);

8) нұсқама жүргізу, кеңес және/немесе ұшу құжаттамасын беру уақытын.

4-параграф. ДААО ақпараты

26. АБДЖ өкілетті метеорологиялық органдарды және басқа тұтынушыларды цифрлы нысанда метеорологиялық жағдайлардың ауқымды авиациялық болжамдармен қамтамасыз етеді. Бұл енгізілетін технологиялар қамтамасыз ететін басылымдықтарды пайдаланумен рентабель нысанында бәрін қамтитын, өзара байланысты, дүниежүзілік және біркелкі жүйесімен жеткізіледі.

27. Өкілетті метеорологиялық орган әуеайлақ метеорологиялық органдарға (АМО, АМСА) АБДО және (немесе) АБДО шеңберінде таратылатын Аймақтық болжамдардың өңірлік орталықтарының (одан әрі – АБӨО) өнімдеріне қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

28. АБДЖ аймақтық болжамдардың шеңберінде:

1) барлық талап етілетін деңгейлері үшін тұрақты тордың торабында ауқымды болжамдарын дайындайды:

түйдек-жауынды бұлттар;

мұздану;

турбулентті;

биіктіктерде желдің;

биіктіктерде температураның және ылғалдылықтың;

ұшу эшелонының геоәлеуетті абсолюттік биіктігін;

тропопаузаның биіктігін ұшу эшелоны бірлігінде және тропопаузаның температурасын;

максималды желдің бағытын, жылдамдығын және ұшу эшелоны бірлігінде оның биіктігін;

2) цифрлы нысанда SIGWX ауа райының ерекше құбылыстарының ауқымды болжамдарын(бұдан әрі – SIGWX болжамдары) дайындайды;

3) метеорологиялық өкілетті органдарға және басқа пайдаланушыларға цифрлы нысанда 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген болжамдарын таратады;

4) SIGWX болжамдарына (ауа-райының ерекше құбылыстары (ағылшын тілінде қысқартылуы SIGWX (бұдан әрі – SIGWX) енгізу мақсатында өзінің тиісті өңірлік мамандырылған метеорологиялық орталығынан (ӨММО) ДМҰ атмосфераға радиоактивті материалдардың апатты тастамасы туралы ақпаратты қабылдайды;

5) SIGWX болжамдарына жанар таудың атылуы туралы ақпаратты енгізуді үйлестіру мақсатында жанар таудың қызметі туралы ақпаратпен алмасу үшін VAAC қатынасты белгілейді және қолдайды.

29. АБДО метеорологиялық жағдайлардың ауқымды болжамдары барлық талап етілетін деңгейлер үшін ұсынады:

1) биіктіктегі жел;

2) биіктіктегі ауаның температурасы мен ылғалдылығы;

3) ұшу эшелонының абсолюттік биіктігі;

4) тропопаузаның абсолюттік биіктігі және тропопауза температурасы;

5) максималды желдің бағыты мен жылдамдығы және оның ұшу эшелонының бірлігіндегі биіктігі;

6) цифрлы нысанда ауа райы құбылыстарының ерекше болжамдары(SIGWX).

30. Әуеайлақ метеорологиялық органдар BUFR код нысанында АБДЖ мәліметтерін пайдалана отырып, дереу тиісті АБДЖ SIGWX болжамдары бойынша дайындалған мыналарға қатысты АБДЖ маңызды ауытқуларды анықтайды немесе хабарландырады:

мұздану, турубуленттік, жасырын, жиі, жаңбыр бұлттар немесе шквалдың желісі бойы және құмды/шаңды боран;

жанар тау жарылысы немесе әуе кемелерінің ұшуларын жүргізу үшін маңызы бар атмосфераға радиоактивті материалдар шығарылған жағдайларда;

мәліметті қабылдаған АБДЖ, оны қабылдағаны туралы құрастырушыға мәліметке және кез келген қолданған әрекеттерге қатысты қысқа ескертумен мәліметті құрастырушы қолданған баламалы байланыс құралдарын пайдалана отырып, жібереді.

5-параграф. Әуеайлақтық метеорологиялық орган.
Метеорологиялық қадағалау органы

31. Әуеайлақтық метеорологиялық органдарға мыналар жатады:

1) авиаметеорологиялық орталық (бұдан әрі – АМО);

2) синоптикалық бөлігімен авиаметеорологиялық станциялар (бұдан әрі – АМСА);

3) синоптикалық бөлігінсіз авиаметеорологиялық станциялар (АМСА).

32. Әуеайлақ метеорологиялық орган қажеттілігі бойынша әуеайлақ ауданында ұшуларды жасауға байланысты келесі функцияларды немесе кейбіреулерін орындайды:

1) ұшулар үшін болжамдарды және басқа тиісті ақпаратты жасайды және (немесе) алады;

2) жергілікті метеорологиялық жағдайлардың болжамдарын жасайды және (немесе) алады;

3) ол болжамдарды жасау тиіс әуеайлақтардың ауданында метеорологиялық жағдайларға үнемі бақылау жүргізеді;

4) нұсқама жүргізеді, кеңес береді және ұшу экипажының мүшелеріне және/немесе ұшуларды өндіруге байланысты басқа қызметкерлерге ұшу құжаттамасын ұсынады;

5) авиациялық тұтынушыларды басқа метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды;

6) қолдағы бар метеорологиялық ақпаратты көрсетуді жүргізеді;

7) басқа метеорологиялық органдармен метеорологиялық ақпарат алмасу.

33. Синоптикалық бөлікпен АМО және АМСА келесі қызметтерді атқарады:

1) әуеайлақта метеорологиялық жағдайларға үнемі бақылау жүргізеді;

2) әуеайлақ, ұшулардың бағдарлары және аудандары, сондай-ақ қосалқы әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамын жасайды;

3) әуе кемелерінің экипаждарына және ұшуларды өндірумен байланысты басқа авиациялық тұтынушыларға консультация жүргізуді және ұшу құжаттамасын ұсынуды қамтамасыз етеді;

4) басқа метеорологиялық органдармен метеорологиялық ақпаратпен алмасады;

5) ЖӘЖ әуеайлақтарында және қону алаңдарында метеорологиялық бақылауларды өндіруге қатыстырылған авиациялық қызметкерлерді оқытады және оларға нұсқама жүргізеді;

6) азаматтық авиация үшін метеорологиялық ақпаратты ұсынуға тартылған жедел желілік бөлімшелердің ақпараттық жұмысын бақылайды;

7) қызмет көрсететін ұшулар ауданының климат жағдайларын зерттейді, әуеайлақтарда (әуеайлақ паспорттары) ұшуларды өндіру туралы нұсқаулық үшін "Метеорологиялық қамтамасыз ету" климат сипаттамаларын және тарауларын жасаумен қамтамасыз етеді;

8) экипаждарды жанар таудың қызметі немесе жанар тау күлінің бұлттары туралы ақпаратпен қамтамасыз етеді;

9) ӘҚҰ тиісті органдарын жауапкершілік ауданы арқылы өтетін әуе жолдары бойынша ескертулерді шығарады;

10) SIGMET ақпаратын шығарады;

11) ӘҚҰ тиісті органдарының жауапкершілік ауданында ұшулардың орындалуына ықпал ететін метеорологиялық жағдайларды бақылайды.

34. Синоптикалық бөлігісіз АМСА келесі қызметтерді атқарады:

1) әуеайлақта метеорологиялық жағдайларға бақылау жүргізеді және авиациялық тұтынушыларға бақылау нәтижелерін таратуды қамтамасыз етеді;

2) авиациялық тұтынушыларды ауа райының мәліметтерімен, басқа метеорологиялық органдардан алған әуеайлақтар және ұшу бағдарлары бойынша болжамдар мен ескертулермен қамтамасыз етеді.

35. Өзінің қызметін орындау барысында әуеайлақ метеорологиялық органдар биіктікте жел, температура және ауа ылғалдылығының болжамы, қатты желдің жылдамдығы, бағыты, биіктігі, тропопаузаның температурасы, сондай-ақ Аймақтық болжамдарының дүниежүзілік жүйесінен және метеорологиялық деректердің халықаралық банктерінен алынатын цифрлы нысанда ауа райының ерекше жағдайларының болжамдарын туралы ақпаратты пайдаланады.

36. Метеорологиялық органдары жоқ әуеайлақтарға немесе жұмыс мерзімі әуеайлақ метеорологиялық органының жұмыс мерзімімен сәйкес келмейтін ұшу ақпаратының ауданы үшін:

1) өкілетті метеорологиялық орган қажеттілік бойынша метеорологиялық ақпаратты ұсыну үшін бір немесе бірнеше метеорологиялық органдарды тағайындайды;

2) тиісті өкілетті метеорологиялық органдар тиісті әуеайлақтарды және ӘҚҰ органдарын мынадай ақпаратпен жабдықтау әдістерін белгілейді.

37. Метеорологиялық органдар жоқ әуеайлақтарда метеорологиялық қамтамасыз ету келесі тәртіпте жүзеге асырылады:

1) метеорологиялық бақылауларды арнайы дайындықтан өткен және осы тәрізді бақылауларға рұқсаттары бар әуеайлақтың авиациялық қызметкерлері жасайды;

2) болжамдарды, ескертулерді және басқа қажетті ақпарат өкілетті метеорологиялық орган және осы әуе айлақтың метеорологиялық ақпараттық пайдаланушылары арасындағы келісім бойынша тағайындалған жақын орналасқан метеорологиялық орган ұсынады. Метеорологиялық ақпаратты тарату үшін қолдағы бар байланыс құралдары пайдаланылады.

38. Әуеайлақ метеорологиялық органдары (АМО және АМСА) мыналарды қамтамасыз етеді:

1) авиациялық пайдаланушылардың әуе кемелері ұшуларын метеорологиялық сапалы қамтамасыз етуді;

2) метеорологиялық элементтерін және ауа райының құбылыстарын бақылау сапасы және осы мәліметтерді қозғалыстың, әуежайлардың қызметтеріне және хабарландыру радиоканаладарына (VOLMET және АTIS) уақытымен тарату;

3) әуе кемелерінің экипаждарына ұсынатын метеорологиялық ақпаратты және құжаттамасын дұрыс рәсімдеу;

4) жедел және есеп құжаттарды тиянақты жүргізу;

5) байланыс торабына метеорологиялық жедел хаттарын дұрыс рәсімдеу және уақытымен беру;

6) метеорологиялық аспаптарды және қондырғыларды іске жарамды қалпында ұстау.

39. Әуеайлақ метеорологиялық органының кезекші ауысымы ұшуларды қауіпсіздікпен қамтамасыз етумен байланысты мәселелері бойынша әуе қозғалысын басқару органың ұшулар басшысына (кезектің ағасы) жедел бағынады.

40. Ұшу ақпарат немесе диспетчер ауданында (бұдан әрі – ҰАА) әуе қозғалысының органдарына метеоқызмет көрсетуді қамтамасыз ету үшін өкілетті метеоорган метеорологиялық бақылау органды тағайындайды.

41. Метеорологиялық бақылау функцияларын өкілетті метеорологиялық орган тағайындаған әуеайлақ метеорологиялық органдар жүзеге асырады.

42. Ұшу ақпарат ауданының (ҰАА) шегінде ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін әуеайлақ метеорологиялық органны келесі міндеттерді қамтамасыз етеді:

1) ол жауапты ауданының шегінде ұшулардың орындалуына ықпал ететін метеорологиялық жағдайларды үздіксіз бақылау;

2) ол жауапты аудан бойынша SIGMET ақпаратын және басқа ақпаратты дайындау;

3) SIGMET ақпаратын қажетінше басқа метеоақпаратпен әуе қозғалысының тиісті органдарын жабдықтау;

4) SIGMET ақпаратын басқа әуеайлақтық метеорологиялық органдарға тарату;

5) аумақтық авиациялық келісім қажет болған жағдайында:

AIRMET ақпаратын жауапкершілік артатын аудан бойынша даярлау;

AIRMET ақпаратымен сәйкесінше әуе қозғалысына қызмет көрсету органын қамтамасыз ету;

AIRMET ақпаратын басқа әуеайлақтық метеорологиялық органдарға тарату;

6) әуе қозғалысының аумақтық органын (келісім бойынша) SIGMET мәліметі шығарылмаған жанар тау күлінің бұлты туралы ақпаратпен жабдықтау;

7) онымен байланыстағы әуе қозғалысының аумақтық органын (келісім бойынша) ол бақылау жүргізетін ауданның немесе көршілес аудандардың атмосферасына радиоактивті материалдардың апатты шығыны туралы ақпаратпен жабдықтау. Аталған ақпарат апаттың орналасу жері, күні және уақыты және радиоактивті материалдардың қозғалысының болжанатын аумағы туралы деректерді қамтиды.

43. Әуеайлақ метеорологиялық орган бақылауды жүргізетін айдан шектері мүмкіндігінше ҰАА шектерімен немесе ҰАА комбинациясымен және (немесе) диспетчерлік аудандардың шегіне сай болуы тиіс.

3. Метеорологиялық бақылаулар мен мәліметтер
1-параграф. Метеорологиялық бақылауларды ұйымдастыруға жалпы талаптар

44. Метеорологиялық өкілетті орган әуеайлақта авиациялық метеорологиялық станцияларды құрайды. Авиациялық метеорологиялық станция жеке станция болып табылады немесе синоптикалық станциямен бірге орналасады.

45. Авиациялық метеорологиялық станциялар белгіленген уақыт аралықтары бойынша жиі бақылауларды жүргізеді. ҰҚЖ алыс көрінудің, бұлттардың төменгі шектер биіктігінің, ауа температурасының және шық нүктесінің және қонуға бет алуды, қонуларды және ұшуларды қамтамасыз ету жағдайында әуеайлақтарда қосымша арнайы бақылаулар орнатылады.

46. Ұшу алаңының жұмыс учаскілері үшін сипатты мәліметтерді ұсыну үшін қамтамасыз етуге арналған пунктерінде бақылаулар жүргізіледі. Сонымен қатар ауа райы құбылыстарын визуальды бақылау орнынан ұшу алаңының көрінуі қамтамасыз етілуі тиіс.

47. Бақылаулар - әуеайлаққа және оның шегінен тыс таратылуға тиісті мәліметтерді құрудың негізі болып саналады.

48. Азаматтық авиация саласындағы өкілетті орган бақылаулардың жоғары сапасын және аспаптардың және олардың индикаторларының дұрыс істеуін, оларды орнату және резервлеуді қамтамасыз ету мақсатында авиациялық метеорологиялық станйияларға жиі инспекциялауды ұйымдастырады.

49. Метеорологиялық элементтердің кеңістікте және уақытта өзгерілуіне, сондай ақ бақылау әдісінің және кейбір элементтерді белгілеу әдісінің жетілдірілмегеніне байланысты мәліметті алушы бақылау сәтінде орны болған нақты жағдайларға барынша қатысты элементтің мәліметінде нақты маңызды қарайды.

50. Сыныпталмайтын және уақытша әуеайлақтардың, қону алаңдарында метеорологиялық органдар жоқ, ауа райын бақылауды бақылауларды өндеу және метеорологиялық жабдықтарды пайдалану үшін дайындықтан өткен және рұқсат алған авиациялық пайдаланушылардың мамандары қамтамасыз етеді.

51. Тік ұшақтардың ұшуларын қамтамасыз ету үшін теңіз кемелерінде және бұрғылау алаңдарында бақылауларды қажетті дайындықтан өткен тиісті ведомстволардың мамандары жүргізеді.

52. ҰҚЖ бар әуеайлақтарда, әуе кемелерінің қонуларын қамтамасыз ететін ИКАО I, II және III санаты бойынша құралдар бойынша автоматтандырылған бақылап-өлшегіш жүйелер және желдің, көрінудің, ҰҚЖ көріну қашықтығының, бұлттылықтың төменгі шекарасының биіктігін, ағымдағы ауа райының және шық нүктесінің және атмосфералық қысымның дистанционды индикатор көрсеткіштері орнатылады.

53. Осы көрсетілген қондырғы әуе кемелерінің ұшуы мен қонуына әсер ететін метеорологиялық параметрлерді шынайы уақытта алу, өңдеу, тарату және көрсету жүйесінің автоматтандырылған комплексі.

54. Метеорологиялық ақпараттарды тарату/бейнелеудің кешенді автоматтандырылған жүйелерін пайдалануда, автоматтық жүйелер көмегімен анықталмайтын метеорологиялық элементтер үшін аталған бақылауларды қолмен енгізу мүмкіндігін қамтамасыз етеді.

55. Автоматикалық жабдықтар кешенді жарты автоматикалық бақылаулар жүйесінің құрамына кіретін жағдайда ӘҚҰ жергілікті органдарына жіберілетін мәліметтер метеорологиялық қызметтің жергілікті органныда бар мәліметтердің құрамдық бөлігі болып табылады және олармен бірге көрсетіледі. Көрсетілу барысында әр метеорологиялық элемент репрезентативтік болып табылатын пункттерді тиісті белгілеумен шығарылады.

56. Өкілетті метеорологиялық орган мен ӘҚҰ тиісті өкілетті органнның арасында келісім бекітіледі және мыналарды көздейді:

әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарда кешенді автоматикалық жүйелерінің ақпаратын көрсету үшін дисплейлердің болуын қамтамасыз ету;

осы дисплейлерге/аспаптарға техникалық қызмет көрсету және калибрлеу;

осы дисплейлерді/аспаптарды әуе қозғалысының қызмет көрсету органдарының қызметкерлерімен пайдалану;

шамамен және қажет болған жағдайда қосымша шолу бақылаулардың мәліметтерін ұсыну (мысалы, бастапқы биіктікті алу және қонуға бет алу аймағында ұшуды орындауға әсер ететін метеорологиялық құбылыстарға) осы тәрізді бақылаулар мететорологиялық станциясы ұсынған ақпаратты толықтыру немес жаңарту үшін әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының қызметкерлерімен орындалады;

ұшуға немесе қонуға бет алғанда әуе кемелерінің бортынан алынатын метеорологиялық ақпаратты (мысалы: желдің ауысуы туралы) ұсыну;

жердегі метеорологиялық радиолокатор арқылы алынатын метеорологиялық ақпаратты бар болғанда ұсыну.

2-параграф. Тұрақты және арнайы бақылаулар мен мәліметтер

57. Әуеайлақта тұрақты бақылау күн сайын тәулік бойы режимде жүреді, мұндай бақылаулар 1 сағат интервалмен, ұшу кезеңінде 30 минут сайын жүргізіледі. Басқа авиациялық метеорологиялық станцияларда бақылау өкілетті метеорологиялық органның нұсқауымен және ӘҚҚ салынатын органы мен ұшу өндірісінің есебіне сәйкес жүргізіледі.

58. Сыныпталмайтын және уақытша әуеайлақтардың қону алаңдарында тұрақты бақылаулар авиациялық пайдаланушылардың келісімі бойынша ұшулардың барына қарамастан 1 сағат аралығымен жасалу мүмкін.

59. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуеайлақтарда бақылаулар ұшулар кезінде ғана жүргізіледі. METAR тұрақты ауа-райы мәліметтері (ағылшын тіліндегі қысқартулар – METAR, бұдан әрі- METAR) өкілетті метеорологиялық органның тапсырмасына сәйкес және ӘҚҰ органдары салған талаптарды ескере отырып, әуеайлақта ұшулар басталғанға дейін шығарылады.

60. Тұрақты бақылаулардың нәтижелері туралы мәліметтер келесі түрде шығарылады:

1) мәліметтерді жасау тек әуеайлақта таратылатын жергілікті тұрақты мәліметтер (ұшып қонатын және ұшып кететін әуе кемелері, ATIS хабарламалары немесе D-ATIS радиохабарлар тарату үшін арналған);

2) мәліметтерді жасау әуеайлақтың шегінен тыс таратылатын METAR мәліметтері (ұшуларды жоспарлау және VOLMET радиохабарлар немесе D-VOLMET хабарламасы үшін арналған).

61. Әуеайлақ ауданының диспетчерлік пунктіне беру үшін арналған метеорологиялық ақпарат, ATIS радиохабар тарату және D-ATIS хабарлама жергілікті метеорологиялық тұрақты немесе арнайы мәліметтерден алынады.

ӘҚҚ ауданының диспетчерлік пунктіне беру үшін арналған метеорологиялық ақпарат, VOLMET радиохабар тарату және D-VOLMET хабарлама METAR немесе SPESI мәліметінен алынады.

Ауызша және радиохабар тарату кезінде метеорологиялық ақпарат METAR кодының терминологиясында қабылданған қысқартумен ашық мәтінде беріледі.

62. Арнайы бақылаулар тұрақты бақылауларға толықтыру ретінде жүргізіледі. Арнайы бақылауларды жүргізу үшін өлшемдердің тізбесі әуе қозғалысына қызмет көрсету органымен, пайдаланушылармен және басқа мүдделі тараптармен келісу бойынша өкілетті метеорологиялық орган жасайды.

63. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуеайлақтарда қажет болған жағдайда METAR мәліметтерінің шығарылымы қайта жаңартылғаннан кейін арнайы метеорологиялық SPECI мәліметтері (бұдан әрі – SPECI) шығарылады.

64. Арнайы бақылаулардың нәтижелері туралы мәліметтер келесі түрде шығарылады:

1) жергілікті арнайы мәліметтер мәліметтерді жасау әуеайлағында тарату үшін ғана (ұшып келетін және ұшып кететін әуе кемелері үшін арналған);

2) SPECI мәліметтері - мәліметтерді жасау әуеайлағының шегінен тыс тарату үшін (ұшуларды жоспарлауға, радиохабарлар VOLMET немесе D-VOLMET хабарламасы үшін арналған).

65. Жергілікті арнайы мәліметтерді шығару үшін өлшемдердің тізбесі келесіні қамтиды:

1) осы әуеайлақты пайдаланатын пайдаланушылардың пайдалану минимумына аса жақын сәйкес өлшемдер;

2) ӘҚҰ органдарының және пайдаланушылардың жергілікті талаптарын қанағаттандыратын өлшемдер;

3) Ауа температурасының бастама маңызы (әрбір нақты әуеайлақ үшін анықталады);

4) қону және ерекше метеорологиялық жағдайлардың биіктігін алу аймақтарында пайда болатына қатысты, нақтылағанда будақ-жаңбыр бұлттары немесе найзағайдың, орташа немесе қатты турбуленттіктің, бұршақтың, алдынғы шептегі қатты дауылдың, орташа немесе қатты мұзданудың, мұзданатын жауын шашынның, қатты тау толқындарының, шаң және құм дауылының, боранның, құйғыщ түріндегі бұлттардың (торнадо немесе су құйыны), сондай ақ қатты жаңбыр жауын шашынның орналасу жері туралы қолданыстағы қосымша ақпаратты;

5) SPECI мәліметтерді жасау үшін өлшемдер болып табылатын көлемдер;

66. SPECI мәліметтері келесі өлшемдерде өзгерістер болған жағдайда шығарылады:

1) жерге жақын желдің орташа бағыты 60 градус өзгертілсе, немесе соңғы мәліметте көрсетілген бағытымен салыстырғанда одан да астам болса және/немесе өзгерілгеннен кейін секундына 5 метр (бұдан әрі - м/с) (10 уз) немесе одан астам құрайтын болса;

2) жерге жақын желдің жылдамдығы 5 м/с (10 уз) немесе соңғы мәліметте көрсетілген жылдамдықпен салыстырғанда одан астам өзгертілсе;

3) жерге жақын желдің орташа жылдамдығынан ауытқу көлемі 5 м/с (10 уз) өсіп кетсе немесе соңғы мәліметте көрсетілген көлеммен салыстырғанда одан да асса, осының барысында өзгерілу дейінгі және өзгертілгеннен кейінгі орташа жылдамдық 8 м/с немес одан астам құрайтын болса;

4) желдің өзгерістерін пайдалану жағынан маңызды мағыналарды арттырады; шекті көлемдер ӘҚҰ органымен және мүдделі пайдаланушылармен келісіп, өкілетті метеорологиялық орган желдің өзгерістерін ескере отырып, белгілейді. Жел өзгерістері:

қолданыстағы ҰҚЖ ауыстыруды талап етеді;

ҰҚЖ желдің қуалай соғатын және бүйірден соғатын компоненттерінің өзгерілуі осы әуеайлақта ұшуларды орындайтын типтік әуе кемелері үшін негізгі пайдалану шектері болып табылатын мағыналарды арттыратыны туралы куәландырады.

5) көріну жақсарады және келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесіне жетеді немесе арттырады немесе көріну нашарлайды және келесі мағыналардың бірінің немесе бірнешесінен нашарлау болады:

800, 1500 немесе 3000 метр;

5000 метр (шолу ұшулардың ережелері бойынша ұшулардың маңызды санын орындау жағдайында).

6) ҰҚЖ көріну қашықтығы жақсарады және келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесіне жетеді немесе арттырады немесе ҰҚЖ көріну қашықтығы нашарлайды және келесі мағыналардың бірінен немесе бірнешесінен кем болады: 50, 175, 300, 550 немесе 800 метр;

7) ауа райының келесі құбылыстарынан кез келгендердің басталу, тоқтатылу немесе өзгерілу жағдайы;

мұзданатын жауын шашын;

қатты (көріну 1000 метрден аз) немесе орташа жауын-шашын, оның ішінде нөсерлік түрі;

(жауын шашынмен) найзағай;

шаңды дауыл;

құмды дауыл;

құйғыш түріндегі бұлт (торнадо немесе құйғын);

8) ауа райының келесі құбылыстарының кез келгендерінің басталу немесе тоқтатылу жағдайы;

мұз кристалдары;

қататын тұман;

шаңды, құмды немесе қарлы сырма;

шаңды жаяу боран, құмды жаяу боран, қарлы жаяу боран;

найзағай (жауын шашынсыз);

дауыл;

құйғыш түріндегі бұлт (торнадо немесе құйғын).

9) BKN, OVC астам саны барысында бұлттардың төменгі қабатының төменгі шегінің биіктігі ұлғаяды және келесі мағыналардың бірін немесе бірнешеуінен арттырады немесе BKN немесе OVC бұлттардың төменгі қабатының төменгі шегінің биіктігі азаяды немесе келесі мағыналардың бірінен немесе бірнешеуінен кем болады:

30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);

450 метр – шолу ұшулар ережелері бойынша маңызды санын орындау жағдайында.

10) 450 метр (1500 фут) төмен қабатта бұлттардың саны өзгереді:

SCT-тен немесе BKN кем немесе ОVC дейін;

BKN немесе OVC-тен кем SCT дейін;

11) аспан жабық және тік көріну жақсарады және келесі мағыналардың біріне немесе бірнешеуіне жетеді немесе арттырады немесе тік көріну нашарлайды және келесі мағыналардың бірінен кем болады: 30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);

12) таулардың, шоқылардың және басқа биік кедергілердің ашылуы, жабылуы;

13) нақты әуеайлақтың пайдалану минимумында негізделген және өкілетті метеорологиялық органның және пайдаланушымның арасында келісілген кез келген өлшемдер.

Жергілікті арнайы мәліметтер пайдаланушылардың және басқа әуеайлақтың тұтынушылардың қарауына ұсынылады.

67. Егер бір уақытта ауа райының бір элементінің нашарлауымен басқа элементтің жақсаруы бақыланғанда ауа райының нашарлауы туралы мәлімет болып табылатын SPECI біржолғы мәлімет шығарылады.

3-параграф. Мәліметтердің мазмұны мен форматы

68. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге және METAR мен SPECI мәліметтеріне көрсетілген тәртіпте келесі элементтер енгізіледі:

1) мәліметтің түрін көрсеткіші;

2) орналасу жерінің индексі;

3) бақылау мерзімі;

4) автоматтандырылған немесе қажет болғанда жоғалып қалған мәліметтің көрсеткіші;

5) жерге жақын желдің бағыты мен жылдамдығы;

6) көріну;

7) қажет болған жағдайда ҰҚЖ көріну қашықтығы;

8) ағымдағы ауа райы;

9) бұлттардың саны, түрі (будақ - жаңбырлы және бекініс түрдегі будақ бұлттар) және бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі немесе тік көріну, егер олар өлшенсе;

10) ауаның температурасы және шық нүктесінің температурасы;

11) QNH;

12) Қағидалардың 188 – 189 - тармақтарында аталған қосымша ақпарат;

13) қону үшін "тренд" түріндегі болжам;

14) RMK тобы - елдің ішінде пайдалану үшін ақпарат:

таулардың және басқа биік кедергілердің бұлттармен жабылуы (ATIS пен VOLMET тарату үшін);

мұздану;

турбуленттік;

QBB (бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі 200 метр барысында);

QFE қысымы. мұздану (жергілікті мәліметтер үшін);

турбуленттігі (жергілікті мәліметтер үшін);

QBB (бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі 200 метр барысында) QFE қысымы.

69. Әуеайлақ метеорологиялық органына ҰҚЖ жағдайы және белгіленген ережелерге сәйкес код түрінде ілінісу коэффициенті туралы уақытымен және дұрыс ақпаратты әуеайлақ қызметі ұсынады (METAR мен SPECI мәліметтеріне енгізу және ATIS мәліметтерін дайындау үшін).

70. Азаматтық авиация мамандары бақылауды жүргізетін әуеайлақтарда және қону алаңдарында, сондай ақ метеорологиялық мәліметтер METAR код нысанында жасалады және таратылады немесе METAR кодында көзделген элементтерді енгізу тәртібін сақтаумен қабылданған қысқартуларды ескере отырып жасалады және таратылады.

71. CAVOK термині бір мезгілде болған келесі жағдайларда пайдаланылады:

1) көріну 10 километр және одан астам;

2) ұшулар үшін маңызды бұлттылық;

3) осы Қағидалардың 152, 154 - тармақтарғында көрсетілген ауа райы құбылыстарының авиация үшін маңызы болмауы;

Аталған жағдайларда ҰҚЖ көріну және көріну қашықтығы, ағымдағы ауа райы, бұлттардың саны, бұлттардың түрі және бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі туралы ақпарат барлық метеорологиялық мәліметтерде CAVOK терминмен ауыстырылады.

72. Таулы мекендерде ауа райы туралы мәліметтерді тарату үшін CAVOK термині пайдаланбайды.

73. Авиациялық қызметкерлер үшін қысқартулармен ашық мәтінді тарату үшін мәліметтер келесілер арқылы мағынаны нақты жеткізуді қамтамасыз етеді:

1) қабылданған қасқартулар;

2) түсініктемені талап етпейтін сандық өлшемдер.

74. Әуеайлақтың шегінен тыс таратылмайтын мәліметтер әсіресе қонуға бет алу және ұшу аумақтарында (турбуленттік, мұздану, желдің ауытқуы, ЖРЖ деректерлері – 100 километр радиусында найзағай орындарының болуы, соның ішінде әуе кемелерінің борттарынан бақылаулардың деректерлері) ерекше метео жағдайлары туралы қосымша ақпараттың енгізілуін көздеуге тиіс.

Турбуленттік, мұздану, сондай ақ желдің ауытқуы жерден дұрыс бақыланбайтынын ескере отырып, олардың бары туралы деректерлерді биіктікті алу немесе қонуға бет алу кезінде әуе кемелерінің борттарының бақылауларынан алу қажет.

4–параграф. Метеорологиялық мәліметтерді тарату

75. METAR және SPECI мәліметтері ОРМЕТ деректерінің халықаралық банктеріне және AFS шеңберінде деректерлерді таратудың жер серіктік жүйелерін пайдалану үшін өңірлік аэронавигациялық келісіммен тағайындалған орталықтарға таратылады.

76. Жергілікті тұрақты мәліметтер әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті органдарына таратылады және пайдаланушылар мен басқа әуеайлақ тұтынушыларға ұсынылады.

77. METAR және SPECI мәліметтері өкілетті метеорологиялық органның тапсырысына сәйкес басқа әуеайлақтарға таратылады.

78. Ауа райы жағдайының нашарлауы туралы SPECI мәліметі бақылаудан кейін тез арада таралады.

Ауа райының жақсаруы туралы SPECI мәліметі 10 мин ішінде жақсару сақталуы кезінде таралады, қажетті жағдайда мұдай мәліметке ол таралғанға дейін 10 минуттық кезеңнің соңында басым болатын ауа райы жағдайының бейнеленуі мақсатында түзету енгізіледі.

Бір элементтің нашарлауы туралы және бір мезгілде басқасының жақсаруы туралы SPECI мәліметі бақылаудан кейін бірден таралады.

79. Жергілікті арнайы мәліметтер әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті органына белгіленген жағдайлар пайда болған кезде бірден беріледі. Жергілікті арнайы мәліметтер ӘҚҰ тиісті органымен келісу бойынша келесіге қатысты шығарылмайды:

1) әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті орган метеорологиялық станцияда орнатылғанға тең дисплей бар, осы дисплей (индикатор) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге енгізілетін ақпаратты жаңарту үшін бағытталған, тіркейтін кез келген элемент;

2) әуеайлақтағы бақылаушы қолданыстағы шкала бойынша бір немесе бірнеше бөлімдердің шегінде барлық өзгерістерді әуе қозғалысына қызмет көрсетудің жергілікті органға хабарлайтын ҰҚЖ көріну қашықтығы.

Жергілікті арнайы мәліметтер пайдаланушылардың және басқа әуеайлақ тұтынушылардың қарауына ұсынылады.

80. Тұрақты және арнайы мәліметтер әуе кемелері ұшу және қону кезіндегі ресми деректерлер болып табылады және бұл мәліметтерді әуе қозғалысын басқару органдары тікелей және\немесе ақпаратты дереу тарату қызметінің желісі арқылы әуе кемелерінің борттарына береді (ATIS, VOLMEТ).

81. Бақылау автоматикалық жүйесінен алынатын жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер, METAR мен SPECI мәліметтері AUTO сөзбен белгіленеді.

5-параграф. Жерүсті желі және биіктіктегі жел

82. Жердегі желдің орташа жылдамдығы және орташа бағыты, сондай-ақ жел бағыттарының және жылдамдығының маңызды өзгерістері өлшенеді, деректерлер нақты градустар мен секундына метрде хабарландырылады.

83. Магниттік қисаюы 5 градусты немесе одан астамды құрайтын әуеайлақта желдің бағытының есептеріне түзету енгізіледі. Магниттік қисаюдың оң кезінде оның мағынасы бағыттың есебінен шығарылады, ал теріс қисайғанда – қосылады. Алынған мағына он градусқа дейін дөңгелектенумен үш цифрмен көрсетіледі.

84. Әуеайлақтың шегінен тыс таратылатын мәліметтерде жел бағыты магниттік қисаюна түзетулерсіз жіберіледі.

85. Жерүсті желіне жер деңгейінен 10 метр (30 фут) биіктікте бақылау.

86. Ұшып шығатын әуе кемелері үшін жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерді қалыптастыру үшін арналған жерүсті желін бақылау ҰҚЖ бойына жағдай жасау үшін репрезентативті, ал ұшып келетін әуе кемелері үшін – қонудың барлық аймағы болып табылады.

87. Жердегі желді бақылаулардың репрезентативтігінді ҰҚЖ бойы жағдайлар туралы дұрыс деректерді алу үшін тиісті түрде орнатылған көрсеткіштерді пайдалану арқылы қамтамасыз тиіс.

88. METAR және SPECI мәліметтері үшін жердегі желді бақылау бір ғана ҰҚЖ болғанда барлық ҰҚЖ үшін, сондай-ақ бірнеше ҰҚЖ болғанда барлық ҰҚЖ кешені үшін репрезентативті болып табылады.

89. ҰҚЖ әр түрлі учаскелерінде жердегі желде маңызды айырмашылықтарға келтіретін ауа райының топографиялық немесе басымды жағдайлары бар әуеайлақтарда қосымша көрсеткіштерді орнату қажет.

90. Тиісті жабдықтар болған жағдайда тұрақты және арнайы мәліметтерге желдің жылдамдығы жылдамырақ нүктеден алынған жел туралы деректер енгізіледі. Қону үшін мәліметтерге қону, ұшуға бет алу мәліметтерге – жерден жұлыну аймағына жақын орналасқан көрсеткіштерден алынған деректер енгізіледі.

91. Қосымша көрсеткіштер мен индикаторлар орнатылатын орын әрбір көрсеткішпен бақыланатын ҰҚЖ және ҰҚЖ учаскесін көрсетумен нақты таңбаланды.

92. Кешенді автоматтандырылған жүйе болған кезде осы жүйенің (аталған жабдық) көмегімен әр көрсеткіш үшін желдің және жылдамдықтарының айтарлықтай өзгеруі және орташа өзгерістері анықталады және көрсетіледі.

93. Желді бақылауды орталандыру кезеңі мынаны құрайды:

1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер, сондай-ақ әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының орналасқан жел дисплейлері (индикаторлары) үшін 2 минут;

2) METAR мен SPECI мәліметтері үшін 10 минут. Осы 10-минуттық кезең кезінде желдің бағыты және/немесе жылдамдығы бойынша байқалған тұрақсыздық болған жағдайда орташа мәндер анықталған кезде, осындай тұрақсыздық кезеңде алынған деректерді ғана пайдаланылады, осындай тұрақсыздық кезеңіндегі және көрсетілген уақыт интервалы қысқарады.

94. Байқалған тұрақсыздық 2 минуттың ішінде желдің жылдамдығы 5м/с желдің бағыты 30 шұғыл және тұрақты өзгерілсе немесе жел жылдамдығының өзгерілуі 5 м/с немесе одан астам жағдайда байқалған тұрақсыздық орын алады.

95. 10-минуттік орталандыруды қамтамасыз етпейтін желдің аспаптық өзгеруі барысында әуеайлақ шегінен тыс таратылатын мәліметтер үшін 2 минуттік ортандыру кезеңі пайдаланылады.

96. Жергілікті тұрақты және арнайы, сондай-ақ METAR мен SPECI мәліметтерінде желдің бағыты және жылдамдығы туралы мәлімет 10 нақты градусқа және тиісінше 1 м/с тең көлемде хабарландырылады. Мәліметтер үшін пайдаланылатын деректер шкаласына енгізілмейтін кез келген бақыланудағы мағына осы шкаланың жақын бөлігіне дейін дөңгеленеді.

97. Жергілікті және арнайы мәліметтерді, METAR және SPECI мәліметтерінде:

1) желдің бағытын анықтау барысында пайдаланылатын өлшеу бірлігі көрсетіледі;

2) соңғы 10 минут жел бағытының орташадан ауытқуы келесі түрде көрсетіледі (егер жалпы өзгеріс 60 градус немесе одан астамды құрайды):

өзгерістердің толық диапозоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180⁰ кем, желдің жылдамдығы 2 м/с немесе одан астам құрайды, бағыттың осындай өзгерістер жерге жақын жел бағытының өзгерілуі бақыланған шегінде екі экстремальды көлемінде көрсетіледі;

өзгерістердің толық диапозоны 60 градус немесе одан жоғары, бірақ 180 градус кем, желдің жылдамдығы 2 м/с немесе одан астам құрайды, желдің орташа бағытын көрсетусіз желдің бағыты ауыстырмалы тәрізді хабарландырылады;

өзгерістерді толық диапозоны 180 градус немесе одан астамды құрған жағдайда желдің орташа бағытын көрсетусіз желдің бағыты ауыстырмалы тәрізді хабарландырылады.

3) "METAR және SPECI мәліметтерінде 5 м/с немесе (10 мин.) одан астам және жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде орташа жылдамдық 3 м/с немесе одан астам орташа жылдамдық жоғары жылдамдықтан асса, соңғы 2 минутта байқалған желдің орташа жылдамдығынан (екпін) ауытқуы көрсетіледі:

4) 1 м/с және одан кем жел жылдамдығы туралы хабарландырылған жағдайда, олар "штиль" деп көрсетіледі;

5) 50 м/с жел жылдамдығы туралы хабарландырылған жағдайда олар құрамдас бөлігі деп көрсетіледі;

6) 10-минут кезінде желдің бағыты және/немесе жылдамдығы бойынша елеулі тұрақсыздық болған жағдайда осы кезден кейін желдің орташа бағытынан және орташа жылдамдықтан пайда болған ауытқулар көрсетіледі.

98. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде:

1) егер жердегі желді ҰҚЖ бойы бірнеше орнынан жүргізілсе, осы көлемдер репрезентативтік болып табылатын бақылаулар орындарының орналасу жерлері көрсетіледі;

2) егер бірнеше ҰҚЖ пайдаланылса және жерүсті желі осы ҰҚЖ бақыланса, әр ҰҚЖ желдің қолданыстағы мағыналары қосылады және осы мағыналар жататын ҰҚЖ көрсетіледі;

3) осы Қағидалардың 97-тармағының 2) тармақшасына сәйкес желдің орташа бағытында ауытқу көрсетілсе, онда олардың шегінде желдің өзгеруі байқалған жерүсті желінің екі төтенше көлемдері қосылады.

4) осы Қағидалардың 97-тармағының 3) тармақшасына сәйкес орташа жылдамдықтан ауытқулар көрсетілсе, олар өлшенген жел жылдамдығының барынша және ең аз көлем ретінде көрсетіледі;

99. METAR және SPECI мәліметтерді, Қағидалардың 97-тармағының 3) тармақшасына сәйкес желдің орташа жылдамдығы ауытқу жағдайда желдің өлшенген барынша жылдамдығының мағынасы хабарландырылады.

100. Уақытша әуеайлақтарда және қону алаңдарында бақылаулар флюгерлерді, жел конустарын және қол анемометрлерді пайдаланумен жасалады.

101. Техникалық құралдар болған кезде биіктікте желді бақылау ұшу кезінде әр 3 сағат сайын, ал қажет кезде басқа мерзімде жүргізіледі. Бақылаудың мәліметтері бойынша ұшудың әуеайлақтық айналымы деңгейінде және 100 м биіктікте желдің бағыты мен жылдамдығы анықталады. Биіктікте желдің бағыты мен жылдамдығын нақтылау үшін 10 шақырым радиуста орналасқан аэрологиялық станциялардың ақпараты және әуе кемесінің бортынан алынған жел туралы мәліметтер пайдаланылады.

Техникалық құралдардың барсында биіктіктерде желді бақылау ұшулар кезеңінде әр 3 сағат сайын, қажет болған жағдайда басқа мерзімдерде жасалады. Бақылаулардың деректерлері бойынша 100 метр биіктікте және ұшулардың әуеайлақ шеңберінің деңгейінде желдің бағыты және жылдамдығы анықталады. Биіктіктерде желдің бағыты мен жылдамдығын нақтылау үшін 10 километр раудиусында орналасқан аэрологиялық станциялардың ақпаратын, сондай ақ әуе кемелерінің борттарынан алынған жел туралы деректерлерді пайдалану мүмкін.

102. Биіктікте желді аспаптық әдіспен анықтай алмағанда, синоптикалық бөлігі бар әуеайлақ метеорологиялық органдары болжам деректерін ұсынады.

6-параграф. Көріну

103. Көрінуді бақылаулар құралдар-саймандарды немесе көрінудің орнатылған және тандалып алынған күндізгі және түнгі бағдарларын пайдалана отырып жүргізіледі. Көріну бағдарларының сызбаларын әуе қозғалысына қызмет көрсету органымен әуеайлақтық метеорологиялық орган дайындайды және олардың басшылары бекітеді.

104. Осы Қағидалардың 2-тармағының 45) тармақшасына келтірілген анықтама көріну өлшенеді немесе бақыланады, ал ол туралы мәліметтер метрмен немесе шақырыммен хабарланады.

105. Көрінуді өлшеу үшін құрал-саймандық жүйелер пайдаланады, көрінуді бақылау репрезентативтігі датчиктерді пайдалану есебінен қамтамасыз етіледі. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерді жасау кезінде олардың деректері пайдаланылатын көрінуді бақылауға датчиктер ҰҚЖ бойы және қону аймағында көріну туралы дәйекті ақпаратты алатындай орналастырылады. Көріну ҰҚЖ үстінен шамамен 2,5 метр биіктікте өлшенеді.

106. Ұшып кететін әуе кемелері үшін пайдаланылатын жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде осы мәліметтерді жасау үшін көрінуді бақылаулар ҰҚЖ бойындағы жағдай үшін репрезентативті болып табылады. Ұшып келетін әуе кемелері үшін жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде пайдаланылатын, ҰҚЖ қону аймағы үшін репрезентативті болып табылады.

107. METAR және SPECI мәліметтерін жасау үшін көрінуді бақылаулар әуеайлақ үшін репрезентативті болып табылады.

108. Қону жүйелерімен жабдықталмаған әуеайлақтарда көрінуді бақылау ҰҚЖ жағына қарай да, басқа бағыттарда да жүргізіледі. Ауа райының мәліметіне ҰҚЖ жұмыс бағытында анықталған көріну мәні енгізіледі. Кез келген басқа бағыттағы ең аз мән, егер ол мәліметке енгізілген мәннен кем болса, қозғалыс қызметінің диспетчерлерін және кезекші синоптигін (компас бойынша сегіз бағыттың бірін көрсете отырып) хабарландырылады.

109. Жабдықтықтарды пайдалану кезінде көрсеткіштерді автоматты тіркеу қамтамасыз етілуі және оларды қосу және өшіру уақыты жазылады.

110. аспаптық жүйені көрінуді өлшеу үшін пайдалану кезінде, әр датчикпен байланысты көріну туралы мәліметтерді көрсету үшін дисплей, әуе қозғалысына қызмет көрсетудің тиісті органдарында ұқсас дисплеймен бірге метеорологиялық станцияларда орнатылады. Метеорологиялық станциялардағы және әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарындағы дисплей сол бір датчикке қосылады, осы Қағидалардың 105 тармағына сәйкес жағдайда, жеке датчик талап етіледі, дисплей аймағын көрсетумен нақты таңбаланады, мысалы әр датчикпен бақыланатын ҰҚЖ және ҰҚЖ аумағы.

111. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде көрінуді өлшеу үшін құралды жүйелер пайдаланылатын кезде:

1) егер көрінуді бақылау осы Қағидалардың 106-тармағында көрсетілгендей ҰҚЖ бойында бірнеше орыннан жүргізілген жағдайда, алдымен жанасу аймағы үшін репрезентативті мәндерді содан кейін, қажет болған кезде ҰҚЖ орта нүктесі мен алыс шеті үшін репрезентативті мәндерді көрсеткен жөн, бұл ретте сондай-ақ осы мәндер репрезентативті болып табылатын орындар көрсетіледі;

2) егер бірнеше ҰҚЖ пайдаланса және көрінуді бақылау осы ҰҚЖ қатысты жүргізілген жағдайда әр ҰҚЖ көрінудің мағыналарын қосу және осы мағыналар жататын жолақтарды көрсету қажет.

112. Жабдықтық бақылаулар кезінде тұрақты және арнайы мәліметтерде ҰҚЖ ұзындығына әуе кемесінің ұшуына (қонуына) шешім қабылдау үшін көріну туралы ресми деректер болып мыналар қабылданады:

1) ҰҚЖ 2000 м. және одан кем кезде – ҰҚЖ екі шетінен өлшенген көрінудің екі мәннің азы;

2) ҰҚЖ 2000 м. астам кезде – жұмысшы СДП және ҰҚЖ ортасынан өлшенген көрінудің екі мәннің азы.

113. Көрінуді өлшеу үшін аспаптық жүйелер пайдалану кезінде олардың шығыс деректері ағымдағы репрезентативті өлшемдерді алуды қамтамасыз ету үшін кемінде әр 60 секунд жаңартылады. Орталандыру кезеңі мыналарды құрайды:

1) 1 минут (бұдан әрі - минут) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер және әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарында ҰҚЖ көріну қашықтығының дисплейлері үшін;

2) METAR және SPECI мәліметтері үшін 10 минут, бақылаудың алдындағы тікелей 10 минуттық кезеңнің ішінде көрінудің елеулі тұрақсыздығы болған жағдайда мағыналарды анықтау барысында осы тұрақсыздық кезеңінен кейін алынған деректер ғана пайдаланылады.

114. 2 минут ішінде осы Қағидалардың 66-тармағының 5) тармақшасында көзделген SPECI мәліметтерін шығару үшін өлшемдерге жететін немесе асатын ҰҚЖ көрінудің шұғыл және тұрақты өзгерісі байқалған жағдайда елеулі тұрақсыздықты білдіреді.

115. Әуеайлақтың шегінен тыс таратылатын мәліметтерді жасау үшін арналған көрінуді бақылаулар әуеайлақ және оған жататын мекен үшін репрезентативті болып табылады, осы тәрізді бақылаулар барысында бағыттар бойынша көрінудің маңызды өзгерістерге аса көңіл бөлу қажет.

116. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер мен METAR және SPECI мәліметтерінде:

1) кемінде 800 метр көріну барысында көріну 50 метр еселі өлшемдерде;

2) 800 метр және одан астам, бірақ 5 километр кем көріну барысында көріну 100 метр еселі өлшемде;

3) 5 километр және одан астам және 10 километр және одан астам көріну барысында ол – 1 километр еселі өлшемде;

4) 10 километр және одан астам жағдайда метеорологиялық жағдайлар CAVOK пайдаланған жағдайдан басқа 10 километр ретінде көрсетіледі.

Деректерді хабарлау шкаласына нақты енбейтін кез келген бақыланатын өлшем шкаланың төмен мағынасына дейін төмен жаққа дөңгеленеді.

117. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде ҰҚЖ бойы көрінудің өлшемі оның өлшеу бірліктерімен бірге көрсетіледі.

118. METAR және SPECI мәліметтерінде осы Қағидалардың 1-бөліміне сәйкес басымды көріну көрсетіледі. Әр бағыттардағы көріну бірдей болмаса және төмен көріну басымды көрінуден айырмашылығы болса және басымды көрінудің мағыналары 2000 метр кем немесе 50 % кем және 5000 метр кем жағдайда мәліметтерде тіркелген минималды көрінуді және әуе айлаққа қатысты жалпы бағытты компас бойынша сегіз бағыттан бірін көрсетумен көрсетіледі. Егер минималды көріну бірнеше бағыттарда тіркелген жағдайда, пайдалану жағынан ең маңызды бағытты көрсетіледі.

119. Көріну тез өзгертілу кезінде және басымды көрінуді анықтауға мүмкіндік болмаған жағдайда бағытты көрсетусіз көрінудің тек минималды мағыналары ғана көрсетіледі.

120. Әуеайлақтарда тиісті іріктелген және орнатылған тұспал немесе аспаптар болған кезде басым көріну анықталады. Орнатылған тұспалдар мен аспаптар болмаған кезде METAR және SPECI мәліметтеріндегі көріну осы Қағидалардың 112-тармағына сәйкес көрсетіледі.

121. Ұшу алаңында әр түрлі көріну жағдайларында тік ұшақтардың және басқа әуе кемелерінің ұшуларын және қонуларын қамтамасыз ету үшін диспетчердің сұраныс бойынша, оған сұранысында көрсетілген бағытта анықталған (осы бағытта орнатылған немесе жиналған көрінудің ориентирлердің және аспаптардың барысында) көрінудің мағынасы беріледі.

122. Іңірде визуалды бақылаулар кезінде көріну күндізгіде және түнгіде жарық бағдарлары бойынша бағаланады, бұл ретте мәліметке анықталған мәндерден көрінудің ең үлкен мәні енгізіледі.

123. Құрал-саймандық бақылаулардан көзбен шолу бақылауларға ауысу және керісінше, негізгі аспаптан қосалқы бақылауларға ауысу кезінде бақылаушылар уақыты мен себептерін көрсетумен бақылау журналына жазба жазады.

124. Негізгі және қосалқы жабдықтарды пайдалану кезінде құрал-саймандық бақылаулардан шолу бақылауларға көшу туралы шешімді бақылаушы қабылдайды және кезекші синоптиктерге хабарлап, журналға жазба енгізеді.

7-параграф. ҰҚЖ көріну қашықтығы

125. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау II мен III санаттары бойынша аспаптар бойынша қонуға бет алу және қонуды орындауға, және төмен көріну кезеңі бойы пайдалану үшін арналған барлық ҰҚЖ жүзеге асырылады.

ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау барлық ҰҚЖ жүзеге асырылады, көрінудің төмендеуі кезеңінде пайдалану үшін, қосқанда:

1) қонуға нақты бет алу үшін және I санат бойынша аспаптар бойынша қонуға бета алу және қонуларды орындауға арналған ҰҚЖ;

2) қону жарықтары және жоғары қарқындылығымен білік жарықтары бар ұшу үшін пайдаланылатын ҰҚЖ.

126. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау нәтижелері ҰҚЖ көріну немесе көріну қашықтығы кемінде 2000 метр құрайтын кезең ішінде хабарландырылады (метрде).

127. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау деректері келесі аймақтар үшін репрезентативті болып табылады:

1) қоуға нақты бет алу және қонудың құралдарымен жабдықталмаған, немесе I санат бойынша аспаптар бойынша қонуға бета алу және қонуларды орындау үшін жабдықталған ҰҚЖ қону аймағы;

2) II санат бойынша аспаптар бойынша қонуға бета алу және қонуларды орындауға арналған ҰҚЖ ортасы үшін және қону аймағы;

3) III санат бойынша аспаптар бойынша қонуға бета алу және қонуларды орындауға арналған ҰҚЖ орта нүктесінің және алыс шетінің қону аймағы.

128. Әуеайлақ ауданында әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары және әуеайлақты аэронавигациялық ақпаратпен қамтамасыз ету органдары ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін автоматтандырылған жабдықтардың пайдалану сенімділігі өзгергені туралы хабарландырылады.

129. І және ІІI санаттардың аспаптары бойынша қонуға бет алу және қонуды орындауға арналған ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін трансмиссометрлерде және тікелей жайылып кетудің өлшеуіштерінде негізделген аспаптық жүйелер пайдаланылады.

130. I санат бойынша құрал-саймандар бойынша қонуға бета алу және қонуларды орындау үшін арналған ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін трансмиссометрлерде және тікелей жайылып кету өлшеушілерде негізделген аспаптық жүйелерді пайдалануға ұсынылады.

131. ҰҚЖ көріну қашықтығы ҰҚЖ деңгейі үстінен 2,5 метр (7,5 фут) биіктікте және ҰҚЖ білік желісінен бүйірден 120 метрден астам емес қашықтықта бағаланады. Қону аймағы үшін бақылау орны репрезентативті мақсатында ол орын жергілікті жердің жағдайлары ҰҚЖ табалдырығынан 300 метр қашықтықта орналасады. ҰҚЖ орта нүктесі және алыс шеті үшін бақылау орындары көрнекті болу мақсатында олар табалдырықтан 1000-1500 метр және ҰҚЖ шетінен 300 метр қашықтығымен орналасады.

Қосымша орындарының нақты орналасуы авиациялық метеорологиялық және климат факторларын есепке ала отырып, белгіленеді.

132. Жоғары қарқындылықпен жарықтардың жүйесі (бұдан әрі – ЖҚЖ) пайдаланылатын әуеайлақта түнде және іңірде 2000 метр және одан кем мағынада және күндіз 1000 метр мағына барысында өлшенген көріну ҰҚЖ көріну қашықтығының тиісті кестелер бойынша қайта есептеледі.

133. Төмен қарқындылықпен жарық жүйесі (ТҚЖ) пайдаланылатын әуайлақта 2000 метр және одан кем көрінуді ҰҚЖ көріну қашықтығына қайта есептеу түнгі уақытта жасалады.

134. ЖҚЖ және ТҚЖ жүйелерімен жабдықталмаған әуеайлақтарда ҰҚЖ көріну қашықтығын қайта есептеу жүзеге асырылмайды.

135. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін аспаптық жүйенің пайдалану кезінде есептеу әр бар ҰҚЖ үшін жеке жүргізу керек. ҰҚЖ көріну қашықтығы ҰҚЖ от жарығының максималды орналасқан күшінен аз немесе 3 % құрайтын от жарығының күші кезінде есептелмеуі тиіс. Есептеу үшін жергілікті жүйелі және арнайы мәліметтерге қарай от жарығының мынадай күшін пайдалану керек:

1) қосылған оттармен ҰҚЖ үшін: осы ҰҚЖ-да нақты пайдаланылатын от жарығының күші;

2) қосылған оттармен ҰҚЖ үшін (ұшудың жаңаруын күтуде жарық күшінің төмен реттегіші): от жарығының оптимальды күші, басым жағдай кезінде пайдалануға тиісті қолдану.

METAR және SPECI мәліметтерінде ҰҚЖ от жарығының максимальды орналасқан күшіне негізделген ҰҚЖ көріну қашықтығын көрсету қажет.

136. ҰҚЖ көріну қашықтығы аспаптық жүйенің көмегімен анықталған жағдайда, бір дисплей метеорологиялық станцияда орналасады, ал басқа тиісті дисплей – әуе қозғалысына қызмет көрсетудің тиісті органдарының орналасу орындарында.

Метеорологиялық станцияда және әуе қозғалысына қызмет көрсетудің тиісті органдарының орналасу орындарында орналасқан дисплей сол датчиктерге қосылады, ал осы Қағидалардың 131 тармағына сәйкес жеке датчиктер талап етіледі, дисплей әр датчикпен бақыланатын ҰҚЖ және ҰҚЖ аумағын белгілеу үшін нақты таңбаланады.

137. ҰҚЖ көріну қашықтығы бақылаушылармен анықталған жағдайда, ҰҚЖ көріну қашықтығы туралы мәлімет осы Қағидалардың 79 – тармағының 1) немесе 2) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда) кері есептің шкаласына сәйкес тиісті хабарлама, өзгеру орны болған жағдайда, әуе қозғалысына қызмет көрсетудің тиісті жергілікті органдарына хабарлау керек. Мұндай хабарламаны бақылау біткеннен кейін 15 секунд шегінде беру керек.

138. Бірнеше ҰҚЖ пайдаланған және осы ҰҚЖ көріну қашықтығында айырмашылығы болған жағдайда оның мағыналары жататын ҰҚЖ нөмірлерін көрсетумен енгізіледі.

139. Қатар ҰҚЖ барысында L-сол және R-оң белгілер қолданылады.

140. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде ҰҚЖ көріну қашықтығы туралы мәлімет 400 метр ҰҚЖ көріну қашықтығы барысында 25 метр еселі өлшемде, ҰҚЖ көріну қашықтығы 400 метрден 800 метрге дейін – 50 метр еселі, ҰҚЖ көріну қашықтығы 800 метрден астам - 100 метр еселі өлшемде хабарландырылады.

Қолданыстағы есеп шкаласына енгізілмейтін кез келген бақыланудағы өлшем шкаланың келесі төменгі бөлігіне дейін дөңгеленеді.

141. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалаудың төменгі шегі 50 метр, ал жоғары шегі 2000 метр болып есептеледі. Осы шектердің төмен немесе жоғары көріну ҰҚЖ көріну қашықтығы 50 метр төмен немесе 2000 метр жоғары деп көрсетіледі.

142. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде:

1) ҰҚЖ көріну қашықтығы қолданыстағы жүйенің өлшеудің жоғары шегінен жоғары болған жағдайда оны жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде ABV қысқарту, METAR мен SPECI мәліметтерде Р қысқарту түрінде көрсетіледі, бұдан кейін осы жүйемен белгіленетін барынша мағына жазылады;

2) ҰҚЖ көріну қашықтығы қолданыстағы жүйенің өлшеудің төменгі шегінен төмен болған жағдайда оны жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде BLW қысқарту, METAR мен SPECI мәліметтерде M қысқарту түрінде көрсетіледі, бұдан кейін осы жүйемен белгіленетін барынша мағына жазылады.

143. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін аспаптық жүйе пайдаланған жағдайда, олардың шығатын мәліметтері ағымдағы көрнекті өлшемді алуды қамтамасыз ету үшін әр 60 секунд сайын жаңарады. ҰҚЖ көріну қашықтығы мәнінің орташа кезеңі төмендегідей құрайды:

1) әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарындағы ҰҚЖ көріну қашықтығының дисплейі және жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер үшін 1 мин.;

2) METAR және SPECI мәліметтері үшін 10 мин, бірақ орташа мәнді анықтау кезінде егер ҰҚЖ көріну қашықтығы мәнінің елеулі тұрақсыздығының орны бар тікелей алдағы бақылаудың 10 минуттық кезеңінің ішінде тұрақсыздықтың осындай кезеңінен кейін алынған мәліметтер ғана пайдаланылады.

Ескерту. Елеулі тұрақсыздық 2 мин. ішінде 800, 550, 300 және 175 м. жететін немесе асатын ҰҚЖ көріну қашықтығын кенет және тұрақты өзгерткен жағдайда орны бар.

144. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде:

1) өлшеу бірліктері көрсетіледі;

2) ҰҚЖ көріну қашықтығына бақылаулар ҰҚЖ бір учаскесі үшін жүргізілсе, осы бақылаулар деректері бақылау орнын көрсетпей-ақ енгізіледі;

3) ҰҚЖ көріну қашықтығын бақылау ҰҚЖ бірнеше орындардан жүргізілсе мәліметтің басында қону аймағы үшін көрнекті өлшем, содан кейін ҰҚЖ ортасы және шеті үшін көрнекті өлшем көрсетіледі және осы өлшемдер көрнекті болып табылатын орындар белгіленеді;

4) бірнеше ҰҚЖ пайдаланған кезде әр ҰҚЖ көріну қашықтығының қолданыстағы мағыналары енгізіледі және осы мағыналар жататын жолақтар көрсетіледі.

145. METAR мен SPECI мәліметтерінде көрсетіледі:

1) ҰҚЖ бақылау орнын көрсетпеусіз қону аймағы үшін репрезантивті шама;

2) қонуларды орындау үшін бірнеше ҰҚЖ, әрқайсысына бірақ төртеуден көп емес қону аймағында ҰҚЖ көріну қашықтығының мағыналарын енгізу және осы мағыналар жататын жолақтар көрсетіледі.

146. ҰҚЖ көріну қашықтығын бағалау үшін аспаптық жүйелерді пайдалану кезінде METAR и SPECI мәліметтеріне, тікелей алдағы бақылаудың 10 минуттық кезеңі ішінде ҰҚЖ көріну қашықтығының өзгеруі туралы ақпарат қосылады, егер 10 минуттық кезеңі ішінде ҰҚЖ көріну қашықтығының мәнінің өзгеруіне есептік тенденция байқалса, осылайша, алғашқы 5 минут ішінде орташа мән 100 м немесе орташа мәннен осы кезеңнің екінші 5 минутына ерекшеленеді. ҰҚЖ көріну қашықтығының өзгеруіне тенденцияны бақылау кезінде мұндай өзгертуді белгілеу үшін ұлғайту немесе азайту жағдайына сәйкесінше U немесе D қысқартуы пайдаланылады. 10 минуттық кезең ішінде нақты тербелу білдірілген тенденцияның бар болуы туралы куәландырылмағанда, мәліметтерде N қысқартуы пайдаланылады. Үрдістің бар болуы туралы ақпарат болмаған кезде мәліметте қысқарту қосылмайды.

8-параграф. Ағымдағы ауа райы

147. Әуеайлақта және (немесе) оның жанында ағымдағы ауа райына бақылау жүргізіледі және ол туралы деректер хабарландырылады. Міндетті түрде ағымдағы ауа райының мынадай құбылыстары көрсетіледі: жаңбыр, сіркіреген жауын, қар және қататын жауын-шашын (олардың қарқындылығын қоса), мұнар, түтін, қататын тұман және найзағай (әуеайлақ маңайындағы найзағайды қоса).

148. Ағымдағы ауа райы туралы ақпарат жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер үшін әуеайлақтағы жағдайлар үшін репрезентативті болып табылады.

149. METAR және SPECI мәліметтері үшін арналған ағымдағы ауа райы туралы ақпарат репрезентативті болу тиіс

1) әуеайлақтың жағдайлары үшін;

2) осы Қағидалардың 156-тармағында көрсетілген ағымдағы ауа райының құбылыстарына қатысты әуеайлақтың бақылау нүктесінен 8 километрден 16 километрге дейін шегінде, әуеайлақтың жанындағы мекен үшін.

150. Ағымдағы ауа райының құбылыстарын бақылау үшін аспаптық жүйелер пайдаланылған жағдайда ақпараттың репрезентативтігін тиісті тәртіппен орналасқан көрсеткіштер арқылы қамтамасыз етіледі.

151. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде, сондай-ақ METAR мен SPECI мәліметтерінде ағымдағы ауа райының бақыланудағы құбылыстарының түрі және сипаттамасы көрсетіледі және олардың қарқындылығына және әуеайлаққа жақындығына тиісінше баға беріледі.

152. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде, сондай-ақ METAR мен SPECI мәліметтерінде тиісті жағдайда өлшемдердің қабылданған қысқартылған белгілерді пайдаланумен төменде көрсетілген ағымдағы ауа райының құбылыстарының түрлері көрсетіледі:

1) жауын-шашын:

сіркіреген жауын (DZ), жаңбыр (RA), қар (SN), қар түйіршігі (SG), мұзды жаңбыр (PL), мұзды кристаллдар (бұршақ) (IC), алмас шағы деп аталатын өлшенген жағдайда мұзды кристаллдар – осы құбылыстарға байланысты көріну 5000 м немесе одан кемді құрайтын жағдайда ғана хабарландырылады;

бұршақ (GR) – аса ірі бұршақтардың диаметрі кемінде 5 миллиметр құрайтын болса, хабарландырылады;

мұзды және\немесе қарды жарма (GS) – аса ірі бұршақтардың диаметрі 5 миллиметр құрайтын болса, хабарландырылады;

2) көрінуді нашарлататын құбылыс (гидрометеорлер):

тұман (FG) – MI (төмен), ВС (грядтар), PR (бөліктеніп) немесе VC (мекен) сипаттамалармен бірлесіп пайдалану жағдайлардан басқа көріну 1000 метрден кем барысында хабарландырылады;

буалдыр (BR) – ең құрғанда 1000 метр, бірақ 5000 метр астам емесе көріну барысында хабарландырылады.

3) Көрінуді нашарлататын құбылыстар (литометеорлар): құм (SA), қоршап алатын шаң (DU), мұнар (HZ), буалдыр (FU), жанартаудың күлі (VA) Осы тармақшада көрсетілген қысқартулар, литометрлердің болуымен байланысты және 5000 метр немесе одан аз, SA қоспағанда "DR" (төменгі борасын) сипаттамасын бірлесіп қолданғанда және жанартау күлімен көріністің төмендеуінде қолданылады;

Осы тармақшада көрсетілген қысқартулар, литометрлердің болуымен байланысты және 5000 метр немесе одан аз, SA басқа "DR" (төменгі борасын) сипаттамасымен қоса қолданғанда және жанартау күлімен көріністің төмендеуінде қолданылады.

4) Басқа құбылыстар – шаңды/құмды дауылдар (РО), қатты дауыл (SQ), құйғыш тәрізді бұлт (құйын) (FC), шаңды боран (DS), құмды боран (SS).

153. Автоматтандырылған жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде біріздендірілмеген жауын-шашынына қатысты осы Қағидалардың 152-тармағы 1-тармақшасында аталған жауын-шашынның түрлерінен басқа автоматтандырылған бақылау жүйесі жауын-шашынның түрін анықтай алмаған жағдайда UP қысқартуы пайдаланылады.

154. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде қажет болған кезде қабылданған қысқартуларды және тиісті өлшемдерді пайдаланумен төменде көрсетілген ағымдағы ауа райы құбылыстарының сипаттамалары көрсетіледі:

1) найзағай (TS) – TSRA жаңбырмен, TSSN қармен, TSPL мұзды жаңбырмен, TSGR бұршақпен найзағай және (немесе) TSGS қарлы жармамен немесе жауын-шашындардың осы нысандарының жиынтығы TSRASN туралы хабарландыру үшін пайдаланылады. Бақылаудың алдағы 10-минут кезеңінде найзағай естілсе немесе әуеайлақта жарқыраған найзағай көрінсе, бірақ әуеайлақта жауын шашын болмаған жағдайда "TS" қысқартуы қосымша белгілерсіз пайдаланылады;

2) нөсерлі жауын-шашын (SH) – SHRA нөсерлі жаңбыр, SHSN қар, SHPL мұзды жаңбыр, SHGR бұршақ, SHGS мұзды және (немесе) қарлы жарма немесе SHRASN жауын-шашынының осы нысандарының жиынтығы туралы хабарландыру үшін пайдаланылады. Әуеайлақ жанында (Қағидалардың 156 тармағын қараңыз) бақыланудағы нөсер туралы мәлімет үшін түрін немесе жауын-шашынының қарқындылығын көрсетпей, VCSH қысқартуын пайдалану қажет. Әуеайлақ жанында бақыланудағы нөсер туралы мәлімет үшін жауын-шашынының түрін және қарқындылығын көрсетпей қысқарту пайдаланылады;

3) аса суытылған су тамшылары немесе жауын-шашын (мұзданатын (FZ) – FG, DZ и RA сипаттамаларымен ғана пайдаланылады);

4) жаяу боран (BL) – жер деңгейінен 2 метр (6 фут) және одан астам биіктікте көтерілетін DU, SA немесе SN мәліметтері үшін пайдаланылады;

5) жаяу борасын (DR) – жер деңгейінен 2 метр (6 фут) және одан астам биіктікте көтерілетін DU, SA немесе SN мәліметтері үшін пайдаланылады;

6) төмен (MI) – жер деңгейінен 2 метр (6 фут) кем;

7) тізбектер (ВС) – әуеайлақты кейбір жерін жабатын тұманның тізбегі.

8) бөлік (PR) – әуеайлақтың маңызды бөлігі тұманмен жабылған, қалған жерде тұман жоқ.

155. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде сегіз румбы бойынша найзағайдың орын ауыстыруы мен бағыты туралы хабарланады.

156. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде ағымдағы ауа райының хабарландыратын құбылыстарының тиісті қарқындылығын және қажет болған жағдайда әуеайлаққа жақындығын келесі тәртіпте көрсету қажет:

(қысқартулармен ашық мәтінде жергілікті (METAR мен SPECI) тұрақты және арнайы мәліметтерге)

әлсіз FBL "-"

орташа MOD (көрсеткішсіз)

қатты HVY "+"

DZ, GR, GS, PL, RA, SG және SN(немесе ағымдағы ауа райының осы түрлерінің жиынтығымен) сипаттамалармен ғана көрсетіледі DS;

SS (DS және SS жағдайларда орташа немесе қатты қарқындылық көрсетілу тиіс). Кіші қарқындылық жауын-шашын үшін ғана көрсетіледі. Маңайлар (VC) – әуеайлақтың бақылау нүктесінен шамамен 8 километр және 16 километр арасында, әуеайлақтың бақылау нүктесінен тек қана DS, SS, FG, FC, SH, PO, BLDU, BLSA, BLSN, TS және VA сипаттамалармен METAR және SPECI мәліметтерінде көрсетіледі, егер ол туралы осы Қағидалардың 152, 154 тармақтарына сәйкес хабарланбаса.

157. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде:

1) осы Қағидалардың 152 және 154-тармақтарында келтірілген санынан әуеайлақта және оның жанындағы ұшуларға ықпал ететін ағымдағы ауа райының толық сипаттамасы үшін тиісті жағдайларда сипаттамаларды және әуеайлаққа жақындығын немесе қарқындылығын көрсету мақсатында ағымдағы ауа райы құбылыстарының бір немесе бірнеше, қажет болған жағдайда бары максималды үш рет қысқартылған мағыналары пайдаланылады;

2) бірінші кезекпен тиісті жағдайларда құбылыстың қарқындылығы немесе әуеайлаққа жақындығын хабарлау қажет, содан кейін ауа райы құбылыстарының тиісті сипаттамалары мен түрі көрсетіледі;

3) ауа райы құбылыстарының екі ірі түрі бақыланған жағдайда ауа райы құбылысына жататын қарқындылықтың немесе әуеайлаққа жақындығының индексінен кейін осы құбылыс көрсетілетін екі жеке топпен хабарландырылады.

Бақылау кезде жауын-шашынының әр түрлерін бір топпен хабарландыру қажет, осының барысында жауын-шашының сомалық қарқындылығын көрсететін қарқындылықтың бір индексінен кейін жауын-шашынының басымды түрі көрсетіледі.

158. Жауын-шашынның қарқындылығын бағалау кезінде көрінудің метеорологиялық қашықтығының және көрінудің метеорологиялық қашықтығының мағыналары, ауа райы құбылыстарының үйлесімділігі, бұлттылықтың нысаны және өзге де метеорологиялық факторлар ескеріледі.

159. Қатты дауылдың, құйынның, қатты құйынның, жаяу бұрқасынның қарқындылығы бағаланбайды.

160. Тұманның, буалдырдың, мұнардың, мұзды инелердің қарқындылығы бағаланбайды.

161. Метеорологиялық қашықтық көрінудің мәніне қарай құм (құмды) борандардың жиілігі орташа және қатты деңгейде көрсетіледі (қатты – көрінуде (МҚК) 1000 метрден аз емес).

162. Атмосфералық құбылыстарын бақылау нәтижелері ауа райының журнал–күнделігіне ауа райы құбылысының басталуы, аяқталуы және қарқындылықтың өзгерілуін көрсетіп, құбылыстар түрінің символдарымен жазылады. Атмосфералық құбылыстардың қарқындылығы ауа райының журнал күнтізбесінде құбылыс символының жанында белгіленеді. Нашар қарқындылық кезінде құбылыс символының қасында "0", қатты қарқындылық болған жағдайда "2" жазылады.

9-параграф. Бұлттылық және мәліметтерге деректерді беру

163. Ұшулар үшін маңызды бұлттылықты сипаттау үшін бақылаулар жүргізіледі және бұлттардың саны, түрі және төменгі шектерінің биіктігі туралы мәліметтер беріледі. Аспандағы жағдайды белгілеу кезінде қиындық туса, бұлттардың санын, түрін және төменгі шеттерінің биіктігін бақылау орнына тік көріну бақыланады және ол туралы деректер хабарландырылады. Бұлттардың төменгі шеттерінің биіктігі және тік көріну туралы деректер метрлерде(немесе футта). хабарландырылады.

164. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде пайдалану үшін арналған бұлттылықты бақылаулар ҰҚЖ пайдаланатын табалдырығы үшін репрезентативті болып табылады.

165. METAR мен SPECI мәліметтерінде пайдалану үшін арналған бұлттылықты бақылаулар әуеайлақ және оның маңайы үшін репрезентативті болып табылады.

166. Бұлттылықтың санын және бұлттардың төменгі шегінің биіктігін өлшеу үшін аспаптық жүйелерді пайдаланған кезде бақылаулардың көрнекті датчиктерді пайдалану есебінен қамтамасыз етіледі.

Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі туралы шынайы мәліметтерді алу мақсатында аталған датчиктер аспаптар бойынша қонуға бет алу жүйесінің орташа маркерді орнату жерінде орналасады. Әуеайлақтарда орташа маркер ҰҚЖ қонуға бет алу жағынан ҰҚЖ қону табалдырығынан 900-1200 метр (3000-4000 фут) қашықтықта қолданылмайды.

167. Бұлттардың төменгі шегінің биіктігі әуеайлақтан асырып көрсетіледі. Қонуға нақты бет алу үшін жабдықталған ҰҚЖ пайдалану барысында оның табалдырығы 10 метрден (33 фут) асса, немесе тым әуеайлақтың арттыруынан айырмашылығы болса, бұлттардың төменгі шегінің биіктігінің өлшенген мағынасына биіктіктердің әр түріне түзетулер енгізіледі.

Ашық теңізде орналасқан құрылыстардан мәліметтерді ұсыну кезінде бұлттардың төменгі шегінің биіктігін теңіздің орташа деңгейіне қатысты көрсетіледі.

168. METAR және SPECI мәліметтерінде бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі туралы мәліметтер 30 метр (100 фут) еселі өлшемге, 1500 метрден биіктіктің барысында (10 000 фут) дейін және 1500 метрден 3000 метр (10 000 фут) дейін 300 метр (1000 фут) еселі өлшемде хабарландырылады.

169. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және ATIS мен VOLMET хабарламаларында бұлттардың төменгі шектерінің биіктігі және тік көріну туралы мәліметтер еселі 10 метрден 600 метрге дейін хабарландырылады.

170. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR мен SPECI мәліметтерінде:

1) бұлттардың санын "FEW" (аз 1-2 окт), "SCT" (шашылған 3-4 окт), "BKN" (жыртылған 5-7 окт) немесе "OVC" (тұтас 8 окт) қысқартуды пайдаланумен көрсету қажет;

2) будақ – жаңбырлы және/немесе мұнара тәрізді будақ бұлттарды CB мен TCU қысқартуларды пайдаланумен көрсету қажет;

3) тік көріну 600 метр (2000 фут) биіктікке дейін арнайы және жергілікті тұрақты мәліметтердің 10 метр еселі өлшемде, METAR және SPECI мәліметтерінде 30 метр (100 фут) еселі өлшемге көрсетіледі;

4) ұшулар үшін маңызды бұлттар болмағанда және тік көріну шексіз болса және CAVOK қысқарту ауа райының жағдайларын сипаттау үшін келмесе NSC (қысқарту "nil significant cloud" - айтарлықтай бұлттылық жоқ) қысқарту пайдаланылады;

5) бұлттардың бірнеше қабаты немесе ұшулар үшін маңызды бұлттар жеке алаптар түрінде бақыланса бұлттардың төменгі шетінің биіктігін және санын бұлттардың төменгі шегі биіктігінің өсу тәртібінде және келесі өлшемдерге сәйкес көрсетіледі:

ең төменгі қабат немесе алап, санына қарамастан FEW, SCT, BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;

көкжиектің 2/8 астам жабатын келесі қабат немесе алап SCT, BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;

көкжиектің 4/8 астам жабатын жоғарылау қабат немесе алап BKN немесе OVC тәрізді көрсетіледі;

будақ - осы тармақшаның критерийлерінде көзделген ақпаратта көрсетілмеген, олар бақылағанда жаңбырлы және (немесе) мұнара тәрізді будақ бұлттар;

түйдек-жауынды және мұнара тәрізді будақ бұлттар байқалғанда, бірақ жоғарыда аталған ақпаратта бейнеленбеген;

6) бұлттардың төменгі шегі жырылып кеткен, жыртылған немесе тез өзгертілген жағдайда мәліметте бұлттардың төменгі шегінің немесе оның бөліктерінің ең аз биіктігі көрсетіледі;

7) бұлттардың жеке қабаты жалпы төменгі шегімен будақ - жаңбырлы және/немесе мұнара тәрізді бұлттардан құрылған жағдайда, мәліметте бұлттардың түрін будақ жаңбырлы деп көрсетіледі.

Мұнара тәрізді будақ бұлттар үлкен тік ұзақтығы бар күшті будақ бұлттардың болуы туралы куәландырады.

171. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде:

1) бұлттардың төменгі шегінің биіктігі және тік көріну туралы деректерді ұсыну үшін пайдаланылатын өлшеу бірліктері көрсетіледі.

2) бірнеше ҰҚЖ пайдаланылған және осы ҰҚЖ бұлттардың төменгі шектеріне бақылаулар аспаптар арқылы жүргізілген жағдайда, мәліметтерде әр ҰҚЖ үшін бұлттардың төменгі шектерінің қолданыстағы мағыналары жазылады және олар жататын ҰҚЖ көрсетіледі.

172. Автоматтандырылған жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер мен METAR мен SPECI мәліметтерінде:

1) бұлттардың түрін автоматтандырылған бақылау жүйесі арқылы бақылауға мүмкіндік болмаған жағдайда бұлттылықтың әр тобына бұлттар туралы мәліметтерді "///" белгімен ауыстырылады;

2) автоматтандырылған бақылау жүйесі бұлттарды анықтамаған жағдайда, NCD (Nil cloud Detected – бұлт анықталмады) қысқарту пайдаланылады.";

3) будақ-жаңбырлы және мұнара тәрізді будақ бұлттарды автоматтандырылған бақылау жүйесі анықтаған кезде, бұлттардың төменгі шегінің биіктігін және бұлттардың санын анықтауға мүмкіндік болмаса, бұлттардың төменгі шегінің биіктігі және саны туралы мәліметтер "///" белгісімен өзгертіледі;

4) бұлт жабық және бақылаудың автоматты жүйесінің көмегімен тік көрінудің мәнін анықтау мүмкін болмаған жағдайда, тік көріну туралы мәліметті, датчиктің/жүйенің уақытша істен шығу салдарын "///" белгісімен ауыстыру керек.

173. Бұлттардың төменгі шегі биіктігінің (бұдан әрі - БТШБ) негізгі және қосымша көрсеткіштері істен шыққан және аспап құралдары болмаған жағдайда бұлттылықтың қабаты ерекше жыртылған және оның биіктігі өлшенбейтін жағдайда, БТШБ әуе кемелері экипаждарының деректері бойынша немесе көзбен шолумен бағаланады.

174. METAR мен SPECI мәліметтерінде бұлттылықтың төменгі шегінің биіктігі туралы ақпарат 200 метр және одан кем мағыналардың барысында немесе тік көріну қосымша ақпарат тобында (RMK) нақтыланады. Бұл ретте QBB қысқарту пайдаланылады және бұлттардың төменгі шегінің өлшенген биіктігі метрмен көрсетіледі (бұлттардың төменгі шегінің биіктігі 140 метрді құрайды, бұл QBB140 бұлттылықтың биіктігі ретінде 80 метр – QBВ080 кодпен жазылады).

10-параграф. Ауаның температурасы және шық нүктесінің температурасы

175. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер және METAR мен SPECI мәліметтері үшін арналған температураны және шық нүктесінің температурасын бақылау ҰҚЖ барлық кешені үшін репрезентивті болып табылады.

176. Ауаның температурасы және шық нүктесінің температурасы Цельсия (С⁰) градусында хабарландырылады.

177. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR немесе SPECI мәліметтерінде ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы туралы мәліметтер Цельсияның толық градустарына еселі өлшемдерде хабарландырылады. Деректерді хабарландыру үшін пайдаланылатын шкалаға енгізілмейтін кез келген бақыланудағы мағына Цельсияның жақын градусына дейін дөңгеленеді, осының барысында 0,5градус бақыланудағы мағыналар Цельсияның жақын градусына дейін жоғары дөңгеленеді.

178. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR немесе SPECI мәліметтерінде температура 0градус С төмен көрсетіледі.

179. Ауа температурасының және шық нүктесі температурасының градусының дөңгеленген толық өлшемдеріне -9 дан +9 дейін диапазонның алдында "0" қойылады.

180. Қысқартулармен ашық мәтінді хабарландыру үшін мәліметтерде ауа температурасын "Т" символымен, шық нүктесінің температурасын "ТР" символымен белгілеу қажет. 0 градус С барысында төмен температураны көрсету барысында температураның мағынасы алдында "М" символы қойылады.

11-парагрф. Атмосфералық қысым

181. Атмосфералық қысым өлшенеді, ал QNH және QFE өлшемдері гектопаскальда есептен шығарылады және хабарланады.

182. Қонуға нақты бет алу үшін жабдықталмаған, табалдырықтары әуеайлақтан 2 метр (7 фут) төмен немесе жоғары орналасқан ҰҚЖ, сондай-ақ қонуға нақты бет алу үшін жабдықталған ҰҚЖ QFE өлшемдер табалдырықтың тиісті арттыруына қатысты есептеледі.

183. Барометр ҰҚЖ табалдырығынан 2 метр деңгейден жоғары немесе төмен орналасқан жағдайда өлшенген мағынаға биіктіктердің әр түріне түзету енгізіледі. Барометр мен ҰҚЖ тиісті табалдырығы арасында ("нольдік" ртуттық бағана) биіктіктердің әр түрлері туралы деректерді әуежай қызметтері әуеайлақ метеорологиялық органына хабарлайды.

184. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерде және METAR немесе SPECI мәліметтеріне енгізілетін QNH мен QFE деректері гПа он бөлігімен есептеледі және мәліметтерде толық гПа еселі өлшемдерде төрт цифрды пайдаланумен хабарландырылады. Деректерді хабарландыру үшін пайдаланатын шкалаға енгізілмеген кез келген бақыланатын мағына жақын толық гПа дейін дөңгеленеді.

185. Атмосфералық қысымды өлшеу үшін QNH дисплейінің автоматтық жабдығы пайдаланған жағдайда, егер барометрмен байланысты QFE, осы Қағидалардың 186 тармағының 2) тармақшасына сәйкес әуе қозғалысына қызмет көрсету тиісті органдарында тиісті дисплейлермен қатар метеорологиялық станцияларда орнатылады. Егер QFE бейнеленген мәні осы Қағидалардың 186 тармағы 4) тармақшасына көрсетілгендей бірнеше ҰҚЖ жататын болса, дисплеи QFE бейнеленген мәні жататын ҰҚЖ көрсетумен таңбаланады.

186. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтер:

1) QNН туралы ақпарат қосылады;

2) QFЕ туралы ақпарат тұрақты негізде пайдаланушылармен әуе қозғалысы қызметінің өкілетті органдарымен және метеорологиялық өкілетті орган арасында пайдаланушылардың сұрауы немесе локалды келісімі бойынша қосылады;

3) өлшем бірлігінде QNH және QFE мәндері үшін пайдалану туралы ақпарат қосылады;

4) егер QFE мәні бірнеше ҰҚЖ үшін қажет болса, осы мәндер жататын ҰҚЖ көрсетіледі және әр ҰҚЖ үшін QFE талап етілетін мәні қосылады.

187. METAR мен SPECI мәліметтерге гПа QNH енгізіледі, QFE (с.б.мм және гПа) қосымша ақпараттың тобына (RMK)енгізіледі.

12-параграф. Қосымша ақпарат

188. Әуеайлақтан тыс (METAR және SPECI) шығарылатын мәліметтерге максимум үш топты пайдалана отырып, мынадай ақпарат (ауа райының жақында болған құбылыстары, яғни соңғы шығарылған тұрақты мәліметтен кейінгі кезеңде немесе өткен сағатта, бірақ бақылау сәттегі емес, осы кезеңдердің қысқасына тәуелді, әуеайлақта бақыланған ауа райының құбылыстары туралы) енгізіледі:

1) мұзданатын жауын-шашын (REFZDZ, REFZRA);

2) орташа немесе қатты жауын-шашын, соның ішінде нөсер (REDZ, RERA, RESN; RESG, REPL, RESHRA; RESHSN, RESHGR; RESHGS);

3) жаяу бұрқасын (REBLSN);

4) шаңды боран, құмды боран (REDS, RESS);

5) найзағай (RETS);

6) құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын) (REFC);

7) жанар таудың күлі (REVA);

Жақында болған ауа райы құбылыстарының қарқындылығы көрсетілмейді;

8) төменгі қабаттарда желдің ауысуы;

9) ҰҚЖ жағдайы.

189. Жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерге қосымша ақпарат ретінде төменде аталған ерекше метеорологиялық жағдайлар немесе олардың жиынтығы туралы ақпарат енгізіледі:

1) будақ -жаңбырлы бұлттар – CB;

2) найзағай – TS;

3) орташа немесе қатты турбуленттілік – МOD TURB, SEV TURB;

4) желдің ауысуы – WS;

5) бұршақ – GR;

6) қатты дауылдың желісі – SEV SQL;

7) орташа немесе қатты мұздану – MOD ICE, SEV ICE;

8) мұзданатын жауын-шашын FZDZ, FZRA;

9) қатты таулы толқындар – SEV MTW;

10) шаңды боран немесе құмды боран – DS, SS;

11) жаяу бұрқасын – BLSN;

12) құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын) – FC.

Жағдайдың орналасқан жерін көрсету керек. Қажет кезінде ашық мәтінді қысқартумен пайдалана отырып, қосымша ақпаратты қосу керек.

190. METAR немесе SPECI мәліметтеріне жергілікті жағдайлармен расталғандай желдің ауысуы туралы ақпаратты енгізу қажет, қажет болған жағдайда осы ақпаратты қабылданған қасқартулармен ашық мәтінмен көрсетіледі.

191. METAR және SPECI мәліметтеріне қосымша ретінде мынадай ақпараттар енгізіледі:

1) тікұшақтардың ұшуларын қамтамасыз ету мақсатында ашық теңізде құрылыстарда орнатылған авиациялық метеорологиялық станцияларынан теңіз бетінің температурасы және теңіз жағдайы немесе толқынның айтарлықтай биіктігі туралы;

2) әуежайдың тиісті өкілетті органы ұсынатын ҰҚЖ жағдайы туралы.

13-параграф. Метеорологиялық жерсеріктер арқылы бақылаулар

192. Әуеайлақ метеорологиялық органдары жердің метеорологиялық жерсеріктер арқылы алынған ақпаратты жердегі метеорологиялық бақылаулардың деректеріне қосымша пайдаланады.

193. Жерсерік ақпараты халықаралық метеорологиялық жерсеріктердің және метеорологиялық органдардың белгіленген қол жеткізу мен тиісті жабдықтардың болуы кезінде өзге де жерсеріктерден хабарландырылады.

194. Жердің метеорологиялық жерсеріктердің көмегі арқылы алынған деректер бұлттардың нысаны, саны және шегінің биіктігі, температураның тік таратылуы және ауаның ылғалдылығы, атмосфераның жоғары қабатындағы жел туралы ақпаратты қамтиды. Жел және атмосфераның жоғары қабаты туралы деректер бұлттардың қозғалысын бақылау арқылы алынады.

195. Жерсеріктерік деректерді талдау кезінде атмосфералық фронттың бұлттар жүйесінің және циклондардың өзгерілуіне, турбуленттік аймақтарының әуеайлағының бақылау нүктесіне, төмен бұлттылықтың, ағымдағы ағыстардың және олардың географиялық орналасуының жағдайы нақтыланады.

196. Жердің метеорологиялық жерсеріктерінен және басқа жерсеріктер метеорологиялық ақпарат тиісті өңдеуден кейін пайдаланушыларға басып шығарылған жерсеріктік суреттер немесе тікелей компьютерлік жүйелер бойынша ұсынылады.

197. Жерсеріктік ақпарат метеорологиялық жерсеріктер компьютерлік жүйелер арқылы хабарландыратын кестеге сәйкес қабылданады және таратылады. Метеорологиялық жерсерік тікелей хабарландыру мерзімінде жұмыс істеген жағдайда ақпаратты ол пункт бетінде ұшу барысында арнайы аспап арқылы фотосуреттер түрінде алуға болады. Ұшуларды қамтамасыз ету барысында метеорологиялық орган жерсеріктік деректерді қабылдау және өңдеудің автоматтандырылған жүйеден түсетін ақпаратты пайдалануы мүмкін.

14-параграф. Метеорологиялық радиолокаторлардың көмегімен бақылау

198. Метеорологиялық радиолокаторлармен (МРЛ) жабдықталған әуеайлақтарда бұлттардың құралуына, найзағай ошақтарын, жауын шашын аймақтарын кеңістік таратылуына және олардың ауысуына және дамуына бақылау жүргізіледі.

199. Ұшу барысында МРЛ көмегімен бақылаулар сағат сайын, ал басқа уақытта әр 3 сағат сайын жүргізіледі. Найзағай қауіпті будақ жаңбырлы бұлттардың және (немесе) нөсер жауын шашын, бұршақ, дауыл ошақтарын анықталған әуеайлақ ауданында бақылаулар 100 километр радиусымен әр 30 минут аралықпен "ШТОРМ" мерзімінде жүргізіледі. Автоматтандырылған радиолакация жүйелерімен жыбдықталған әуеайлақтарда, бақылау жиілігі 30 минуттан кем болуы мүмкін және жүйенің өз мүмкіндіктерімен анықталады.

200. Сағат сайын бақылаулардың нәтижелері радиолокация жағдайының картасы түрінде рәсімделеді. Аталған ақпарат кезекші синоптикке, сондай-ақ ӘҚҰ диспетчерлеріне жіберіледі.

Найзағай ошақтары туралы ақпарат компьютер жүйелері, сондай-ақ тікелей дауыс каналдары және телефон арқылы жіберіледі.

201. Әуеайлақтан 100 километр радиуста ошақтар пайда болған кезде олардың орналасуы туралы ақпарат ATIS хабарламаларына енгізіледі. Аталған ақпаратқа келесі мәліметтер енгізіледі:

1) ошақтың сипаттамасы;

2) әуеайлақтың бақылау нүктесіне қатысты ошақ орталығының орналасу жері (азимут және жою);

3) сегіз румбадағы бағыт және ошақтың ауысу жылдамдығы (с/км).

202. Ошақтардың арасындағы қашықтық 50 километрден кем, бір ошақтың диаметрі 20 километрден астам, бұрыш өлшемдері 10-нан астам бірнеше ошақ (ошақтардың) пайда болған кезде ошақтардың шектері немесе ошақ аймағы бойы таңдалған нүктелер бойынша қашықтық және азимуттер туралы (сағат тілшесі бойынша) деректерді тарату арқылы ошақ аймағының шектері көрсетіледі.

203. МРЛ жабдықталмаған әуеайлақтарда метеорологиялық радиолокациялық ақпаратты алу үшін мыналар пайдаланылады:

1) метеорологиялық органның үй-жайында орнатылған әуеайлақ радиолокаторлардың жылжымалы индикаторлары;

2) басқа метеорологиялық органдар пайдаланатын әуеайлақтан 50 километр радиуста орналасқан МРЛ пайдаланылады.

204. Әуеайлақта найзағайды пеленгілеу болған барысында оның деректерін найзағай ошақтарын нақтылау үшін пайдаланады және МРЛ деректермен радиолокациялық картаға енгізіледі, болжанатын немесе нақты бақыланудағы найзағай қызметінің барысында найзағай үзіліссіз мерзімде жұмыс істеу тиіс.

205. Автоматтандырылған қабылдау және өңдеу жүйесі арқылы алынған радиолокациялық мәліметтерді пайдалану метеорологиялық өкілетті орган бекіткен арнайы нұсқаулықта анықталады.

15–параграф. Метеорологиялық бақылаулар өндірісінің автоматтандырылған жүйесі

206. ИКАО II, III (А,B) санаттарының минимумдары бойынша жұмыс істейтін әуеайлақтарда нақты ауа райын бақылау автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу жүйесінің көмегімен жүргізіледі.

207. Автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу жүйесі (АМӨЖ) бақылаулардың автоматтандырылған жүйесі әуеайлақтағы атмосфераның негізгі өлшемдері туралы метеорологиялық ақпаратты жинау және өлшеуді, осы ақпаратты өндеуді, метеорологиялық мәліметтерді қалыптастыру, ИКАО II, III (А,B) санаттарының минимумдары бойынша әуе кемелерінің ұшуларын және қонуларын қамтамасыз ету үшін байланыс каналдары бойынша ақпаратты тіркеу және тарату қамтамасыз етеді.

208. АМӨЖ мынадай метеорологиялық өлшемдерді өңдеуді және автоматты өлшеуді жүргізеді:

1) жел (бағыты, жылдамдығы, екпіні);

2) көріну;

3) ҰҚЖ көріну қашықтығы(ҰҚЖ басының, ортасының және шетінің нүктелерінде);

4) ағымдағы ауа райы;

5) бұлттылық;

6) ауа температурасы және шық нүктесінің температурасы;

7) қысым;

8) қосымша ақпарат;

9) "тренд" түрдегі болжам.

Көрсету құралдарына метеорологиялық ақпаратты тарату уақыты өлшемдерді өндеуді бітіргеннен кейін 15 секунд аспауы тиіс.

209. АМӨЖ метеорологиялық өлшемдерді және туынды метеорология параметрлерді есептеу үшін қажетті ақпаратты және ауа райының мәліметтеріне дереу қосу және көрсету құралдарына тарату үшін деректерді қолмен іске қосу әдісі қамтамасыз етіледі.

210. АМӨЖ метеорологиялық ақпаратты автоматты таратуды және оны БИ АИУ, метеодисплейде және басқа индикатор құралдарында көрсетуді қамтамасыз етеді.

211. Индикациялаудың жылжымалы блоктарында метеорологиялық ақпаратты жаңарту кезеңдігін техник метеоролог 30 немесе 60 минут мәндерін орнатады. ИКАО II, III (А,B) санаттарының минимумдары бойынша ұшуларды қамтамасыз ету барысында 1-минуттық деректерді жаңарту кезеңдігі белгіленеді. Индикациялаудың жылжымалы блоктарында, сондай-ақ жергілікті арнайы мәліметтер көрсетіледі.

212. Техник метеорологтың жұмыс орындағы жеке ЭЕМ істен шыққан жағдайда қосымша ЭЕМ жедел ауысу қамтамасыз етіледі (15 секунд кейін аса емес).

4. Әуе кемелерінің борттарынан бақылаулар және жеткізулер
1-параграф. Жалпы ережелер

213. Әуе кемелерінің борттарынан жүргізілетін метеорологиялық бақылаулар дағдылы жердегі бақылаулармен толық жеткізілмеген аудандардың жағдайлары туралы ақпаратты алу үшін және орташа және қатты турбуленттік, орташа және қатты мұздану, желдің ауысуы және әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне жағымсыз ықпал ете алатын басқа құбылыстар туралы ақпаратты алу үшін пайдаланылады.

214. Әуеайлақтық метеорологиялық органдар әуе кемелерінің борттарынан бақылаулардың деректері (басқа көздерден алынатын ақпарат кешенінде) бойынша метеорологиялық жағдайлардың өзгерілуін бақылауды және ұшулар бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарға және ескертулерге түзетулер жасауды қамтамасыз етеді.

215. Әуе кемелерінің борттарынан бақылауларға жатады:

1) биіктікті алу және бағдар бойынша ұшу кезеңінде борттан тұрақты бақылаулар;

2) арнайы және ұшудың кез келген кезеңінде борттан тұрақсыз басқа бақылаулар.

2-параграф. Әуе кемесінің бортынан бақылау

216. Әуе кемесінің бортынан осы бақылаулар "ауа – жер" мәліметтерін беру желісі бойынша беріледі. Ауа – жер" мәліметтерін беру желісі қамтамасыз етілмесе немесе оны қолдану мақсатты болмаса, әуе кемесі бортынан арнайы және басқа тұрақты емес бақылаулардың мәліметтері ұшу ішінде тіл байланыс құралының көмегімен хабарланады.

217. Әуе кемелерінің борттарынан бақылаулар деректері борттан хабар түрінде беріледі.

218. Борттан осы бақылаулар бақылауды жүзеге асыру сәтінде немесе мүмкіндігінше оны жүргізгеннен кейін ұшу кезінде беріледі.

219. Биіктікті алу барысында көрсетілген мәліметтер қауіпсіз биіктікке жеткеннен соң, қонуға бет алу барысында қонудан кейін таратылады.

3-параграф. Әуе кемелерінің борттарынан тұрақты бақылаулар

220. "Ауа – жер" деректерін тарату желісін пайдалану және автоматты тәуелді бақылауды (ADS) немесе S екінші шолу локаторының (ЕШРЛ) мерзімін қолдану барысында автоматты тұрақты бақылауларды бағдар бойынша ұшу кезеңінде әр 15 минут, биіктікті алу кезеңінде ұшудың бірінші 10 минут ішінде әр 30 секунд жүргізу қажет.

221. Тікұшақтардың ұшулары барысында ашық теңізде орналасқан әуеайлақтарға тікұшақтардың борттарынан тұрақты бақылауларды өкілетті метеорологиялық органдар мен тікұшақтардың мүдделі пайдаланушылардың арасындағы келісімде көзделген пункттерде және уақыт кезеңінде жүргізіледі.

222. Әрбір ұшу эшелонында орналасқан әуе қозғалысының жоғары қарқындылығы бар бағыттарда әуе кемелері қатарындағы бір әуе кемесі осы Қағидалардың 220-221-тармақтарына сәйкес шамамен сағаттық арақашықтықпен үнемі бақылау жүргізу үшін тағайындалады.

223. Әуе-жер" деректерін беру желі жабдығымен жарақтанбаған әуе кемелері экипаждары әуе кемесі бортынан тұрақты бақылау жүргізуден босатылады.

224. Әуе кемелерінің борттарынан аталған бақылаулар "ауа-жер" деректер тарату желісі арқылы таратылады.

4-параграф. Әуе кемелерінің борттарынан арнайы және басқа тұрақты емес бақылаулар

225. "Әуе–жер" деректер тарату желісі болмаған кезде немесе осы желіні қолдану орынды емес болып табылса, әуе кемелерінің бортынан бақыланған деректер ұшу уақытында дауыс байланыс құралдарының көмегімен хабарланады.

226. Арнайы бақылаулар келесі жағдайларда әуе кемелерінің борттарынан жүргізіледі:

1) орташа және қатты турбуленттік;

2) орташа және қатты мұздану;

3) қатты таулы толқын;

4) бұршақсыз, жасырынды, ақ жауынды немесе дауыл желісі бойынша найзағай;

5) бұршақпен, жасырынды, ақ жауынды немесе дауыл желісі бойынша найзағай;

6) қатты шаңды немесе қаты құмды боран;

7) жанар тау күлінің бұлты;

227. Әуе кемесінің командирі диспетчерге хабарландыратын биіктікті алу аймағына немесе қонуға кірудегі метеорологиялық жағдайларға мыналар жатады:

1) турбуленттіктің болуы;

2) мұздану болуы;

3) желдің ауысуы.

228. Осы Қағидалардың 226-тармағында көрсетілмеген басқа метеорологиялық жағдайларда, әуе кемесі командирінің пікірі бойынша ұшу қауіпсіздігіне немесе басқа әуе кемелерінің ұшу тиімділігіне ықпал ете алатын желдің ауысуы, әуе кемесінің командирі ӘҚҰ тиісті органын ол туралы мүмкіндігінше қысқа мерзімде хабарландырады.

229. Қазіргі уақытта жел қозғалысның айтарлықтай дәрежесі және турбуленттілік, мұзданудың болуы жалғыз дәлелі көптеген жағдайда бұл құбылыстар жерден жеткілікті жақсы бақыланбайтындықтан әуе кемесі бортынан осы бақылаулар қызмет етеді.

230. Желдің ауысуы туралы хабарлама жағдайында:

1) әуе кемесінің түрін хабарлау керек;

2) ұшқыштар егер болжанған желдің ауысуы байқалмаса ӘҚЖ тиісті органдарын қысқа мерзімде хабардар ету тиіс.

231. Әуеайлақтың метеорологиялық орган биіктіктің алдын алу немесе қонуға бет алу аймағында желдің ауысуы туралы ескертуді немесе мәліметті шығарған жағдайда әуе кемесінің командирі ол туралы тез арада әуе қозғалысын басқару диспетчеріне хабарлайды.

232. Әуе кемелерінің бортынан бақылаулар қажет болған жағдайда әуеайлақ метеорологиялық органының сұранысы бойынша жүргізіледі.

5-параграф. Әуе кемесінің бортынан хабарламаның мазмұны

233. "Әуе - жер" деректерін беру желісін және автоматты тәуелді бақылауды (ADS) немесе S ВОРЛ режимін пайдалану кезінде борттан тұрақты хабарламалар мынадай элементтерді қамтиды:

1) хабарлама түрінің көрсеткіші;

2) әуе кемесінің тану индексі;

3) 1 деректер блогы: ендік, ұзақтық, деңгей, уақыты;

4) 2 деректер блогы: желдің бағыты, желдің жылдамдығы, жел туралы деректер сапасының белгісі, ауаның температурасы, турбуленттігі (деректер болса), ылғалдылық (деректер болса).

ADS немесе S ВОРЛ режимін пайдалану кезінде борттан тұрақты хабарламалар қатысты талаптар S ВОРЛ режимінде немесе ADS хабарламасында метеорологиялық ақпараттың деректер блогында және ADS/режимі S ВОРЛ негізгі хабарламасы деректер блогының қиюласуы арқылы сақталады.

234. ADS және S ВОРЛ режимін қолданусыз "әуе - жер" деректерін беру желісін пайдалану кезінде тұрақты хабарламалар мынадай элементтерді қамтиды:

1) хабарлама түрінің көрсеткіші;

2) бөлім (орналасқан жері туралы ақпарат): әуе кемесінің тану индексі, орналасқан жері немесе ендігі және ұзақтығы, уақыты, эшелон немесе ұшудың абсолюттік биіктігі, келесі орналасқан жері және ұшу уақыты, кейінгі негізгі нүкте;

3) 2 бөлім (жедел ақпарат): келудің есептік уақыты, ұшудың максимальды ұзақтық.

4) 3 бөлім (Метеорологиялық ақпарат): ауа температурасы, желдің бағыты, желдің жылдамдығы, турбуленттілік, әуе кемесінің мұздануы, ылғалдылық (деректер болса).

ADS немесе S ВОРЛ режимін қолданусыз пайдалану кезінде "әуе - жер" деректерін пайдалану кезінде борттан тұрақты хабарламалар қатысты талаптар деректерді беру желісі бойынша (CPDLC) "диспетчер-ұшқыш" байланысын пайдаланумен сақталады.

235. "Әуе-жер" деректерін беру желісі бойынша берілетін борттан арнайы хабарлама.

"Әуе - жер" деректерін беру желісін пайдалану кезінде борттан арнайы хабарламалар мынадай элементтерді қамтиды:

1) хабарлама түрінің көрсеткіші;

2) әуе кемесінің тану индексі;

3) 1 деректер блогы: ендік, ұзақтық, деңгей, уақыты;

5) 3 деректер блогы: борттан арнайы хабарларды беруді талап ететін жағдай (бір жағдай осы Қағидалардың 2 - қосымшасының кесте тармағында берілген тізімнен таңдалады).

Ескерту. Борттан арнайы хабарларға қатысты талаптар (D-FIS) ("борттан арнайы хабарлама") деректерді беру желісі бойынша ұшу-ақпараттық қызмет көрсетуді пайдаланумен сақталады.

236. Тілдік байланысты пайдалану кезінде борттан арнайы хабарламалар мынадай элементтерді қамтиды:

1) хабарлама түрінің көрсеткіші;

2) 1 - бөлім (орналасқан жері туралы ақпарат): әуе кемесінің тану индексі, орналасқан жері немесе ендігі және ұзақтығы, уақыты, эшелон немесе эшелонның диапозоны;

3) 2 - бөлім (метеорологиялық ақпарат): беруді талап ететін жағдай осы Қағидалардың 226 тармағында көрсетілген тізімнен таңдалады және сәйкесінше төмендегідей белгіленеді:

SEV TURB;

SEV ICE;

SEV MTW;

TS GR;

TS;

HVY SS;

VA CLD;

VA;

MOD TURB;

MOD ICE.

Хабарламаны беру өлшемі осы Қағидалардың 2-қосымшасында берілген.

6-параграф. Әуе кемесінің бортынан хабарлама алмасу

237. Әуеайлақтық метеорологиялық органдар дауыс байланысының құралдарын қолдана отырып әуе кемелерінің борттарынан алынған арнайы мәліметтерді жинауды және оларды ӘҚҚ метеорологиялық органдарына, авиаметеорологиялық деректердің банктеріне және ДААО жіберуді жүзеге асырады.

238. Ұшуда әуе кемелерімен ӘҚҚ органдарына берілген тұрақты және арнайы хабарламалар әуеайлақтық метеорологиялық органдарға/метеорологиялық қадағалау органдарына беріледі.

239. Метеорологиялық қадағалау органы ДААО, тілдік байланыс құралын пайдаланумен алынған борттан арнайы хабарламаны тез арада жолдайды.

240. Метеорологиялық қадағалау органы VAAC тиісті вулкандық күл бұлты туралы борттан алынған хабарламаны тез арада береді.

241. Дауыс байланысын қолдану барысында орналасу жері әуе қозғалысын басқару органы хабарларды тарату пунктін көрсету арқылы берілген жағдайдан басқа борттан хабарлармен алмасу қалай олар қабылданды сол нысанда жүзеге асырылады және әуеайлақ метеорологиялық органы осы деректерді тиісті еңдік пен ұзақтыққа ауыстырады.

242. Метеорологиялық қадағалау органы борттан арнайы хабарламаны қабылдаған, бірақ, синоптиктің пікірі бойынша осы хабарламаға себеп болатын құбылыс тұрақты болмаған және сондықтан SIGМЕТ хабарлама шығарылымын талап етпеген жағдайда, борттан аталған арнайы хабарламасы осы Қағидалардың 351 тармағында жазылған SIGМЕТ хабар тарату ережесіне сәйкес таратылады.

243. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары диспетчері әуе кемесінің бортынан басқа әуе кемесінің бортына хабарды беру әуеайлақ метеорологиялық орган осы хабар негізінде жасаған SIGMET және (немесе) AIRMET ақпаратын шығарғаннан кейін тоқтатады. SIGMET және AIRMET ақпараты әуе кемесінің бортына, олар әрекет етудің барлық кезеңі бойы беріледі.

244. Осы Қағидалардың 236-тармағында көрсетілген құбылыстар туралы әуе кемесінің бортынан арнайы хабарлама және ӘҚҚ органдарымен әуе кемелеріне жолданатын SIGMET және AIRMET ақпараты, әуе кемесінің ұшу бағыты бойынша осы сәтте ӘК орналасқан орнынан ұшу уақытынан 2 сағат шегінде бағыттың бөлігін қамтуы тиіс.

7-параграф. Әуе кемелерінің бортынан бақылау деректерін тіркеу

245. Әуеайлақтық метеорологиялық органының әуе қозғалысына қызмет көрсету органы арқылы алынған әуе кемелерінің борттарынан бақылаулардың деректері арнайы журналында тіркеледі.

246. Борттан жанар тау күлінің бұлтын арнайы бақылау борттан осы Қағидалардың 233, 236 тармақтарында көрсетілген хабарлардың арнайы нысаны бойынша тіркеледі. Нысанның бір данасы өкілетті және метеорологиялық органдардың пікірінше жанар тау күлінің бұлттары тигізетін бағдарлар бойынша ұшулар үшін арналған ұшу құжаттамасына енгізіледі

247. Әуе кемесі әуеайлаққа келісімен жанар тау күлінің бұлты туралы хабардың толтырылған нысанын пайдаланушы немесе ұшу экипажының мүшесі әуеайлақ метеорологиялық органына береді.

248. ӘҚҚ органы әуе кемелерінің борттарынан арнайы хабарламаларды алғаннан кейін мүмкіндігінше қысқа мерзімде оларды әуеайлақ метеорологиялық органына (бақылау органына) тапсырады.

249. Әуеайлақтың және ATIS мәліметтерінде әуе кемелерінің борттарынан желдің ауысуы туралы ақпарат 30 минут ішінде, мұздану және турбуленттіктің болуы туралы ақпарат 2 сағат ішінде сақталады, содан кейін олардың болуы туралы жаңа ақпараты болмаған жағдайда дереу түрде жойылады.

5. Ауа райының авиациялық болжамы
1-параграф. Жалпы ережелер

250. Кеңістікте және уақытта метеорологиялық элементтердің өзгерілуіне, сондай ақ кейбір элементтерді болжау және анықтау әдісінің жетілмегеніне байланысты болжамды алушы болжамда көрсетілген кейбір элементтің нақты мағынасын осы элемент болжамның әрекет ету кезең бойы барынша ықтимал өлшем ретінде қарайды. Көрсетілген қандай да бір құбылыстың пайда болуы немесе элементтің өзгеру уақыты барынша ықтимал уақыт ретінде қаралады.

251. Пайдалану жағынан дұрыс болжамдардың нақтылығына қатысты тапсырмалар осы Қағидаларға 2-қосымшада қамтылған.

252. Метеорологиялық орган жаңа болжамды шығару, мысалы әуеайлақ бойынша тұрақты болжам, бұрын бір типті сол уақыттың кезеңіне, сол жерге шығарылған кез келген болжам жаңа болжамның әрекет ету кезеңінің (немесе оның бөлігі) сәтінен бастап жойылады.

2-Параграф. Әуеайлақ бойынша болжамдар

253. Әуеайлақ бойынша болжамды тиісті өкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық орган жасайды.

254. Әуеайлақ бойынша болжам әрекет ету мерзімі басталғанға дейін 1 сағат бұрын белгіленген уақытта шығарылады және уақыттың белгіленген кезеңі бойы әуеайлақ ауданында күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы қысқа мәліметтен тұрады.

255. Әуеайлақ бойынша болжамдар және оларға түзетулер TAF болжамдары түрінде шығарылады және көрсетілген тәртіппен мынадай ақпаратты қамтиды:

1) болжам түрінің идентификаторы;

2) орналасу жерінің көрсеткіші;

3) болжамды шығару уақыты;

4) жоқ болжамның идентификаторы, қолданатын жағдайда;

5) болжамның әрекет ету күні және кезеңі;

6) жойылған болжамның идентификаторы, қолданатын жағдайда;

7) жерге жақын жел;

8) көріну;

9) ауа райы;

10) бұлттылық;

11) әрекет ету кезеңі ішінде осы элементтердің бірі немесе бірнешеуінің ауа температурасы және күтілетін маңызды өзгерістері.

256. Әуеайлақ бойынша Дүниежүзілік метеорологиялық ұйым ұсынған TAF код нысанында шығарылады.

257. Осы Қағидалардың 253-тармағына сәйкес TAF болжамдарын шығаруға қосымша мемлекеттер арасында, осы үшін мүмкіндіктері болса, екіжақты келісім негізінде таратылады.

258. TAF болжамдары және оларға түзетулер OPMET деректердің халықаралық банктеріне, Қазақстан Республикасы ақпаратты жинау және өндеу орталықтарына таратылады.

259. TAF болжамдарын жасайтын метеорологиялық органдар болжамдарға үнемі бақылау жүргізеді және қажет болғанша оларға тиісті түзетулерді дереу енгізеді. Болжамдар мәтіндерінің көлемі және оларды көрсетілген өзгерістер минимумға жеткізіледі.

260. Үнемі жаңартылмайтын TAF болжамдары жойылады.

261. TAF әуеайлағы бойынша тұрақты болжамдарының әрекет ету кезеңі кемінде 6 сағатты құрайды және 30 сағаттан аспайды, осы кезең пайдаланушымен жасалған келісімге сәйкес белгіленеді. 12 сағаттан кем кезеңімен TAF тұрақты болжамдары әр 3 сағат сайын, ал 12 ден 30 сағатқа дейінгі әрекет ету кезеңімен әр 6 сағат сайын шығарылады.

АМСА әуеайлақтары бойынша ауа райының болжамдарының ұзақтығы синоптикалық бөлігінсіз 6 сағатты құрайды.

262. Метеорологиялық органдар бір әрекет ету кезеңіне бір TAF болжамынан артық шығармайды.

263. Таулы әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамдарына 2000 метр биіктікте және одан кем әуеайлақ деңгейінде орта қабаттың бұлттылығы пайда болу күтілсе, барлық жағдайларда бұл туралы деректер енгізіледі.

CAVOK термины таулы әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамдарында қолданылмайды.

264. Синоптиктік бөліммен метеорологиялық органдар жоқ әуеайлақтарды метеорологиялық орган мен ақпарат пайдаланушыларының арасында келісім бойынша жақында орналасқан синоптиктік бөліммен метеорологиялық орган аудан (алаң) бойынша ауа райының болжамдарымен қамтамасыз етеді.

265. Синоптикалық бөліксіз әуеайлақтар бойынша нақты ауа райы туралы ақпарат болмаған жағдайда шама болжам жасалады. Ауа-райы мәліметі алынғаннан кейін шама болжамы нақтыланады және тұрақты болжам жасалады.

Шама болжам әуеайлақтық метеорологиялық органның ұшу құжаттамасында көрсетіледі.

266. TAF болжамдарына өзгерту топтарын енгізу немесе оларға түзету енгізу кезінде келесі өлшемдерді пайдаланылады:

1) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орта бағыты 60⁰ немесе одан астам орта жылдамдығы барысында өзгертіледі және (немесе) өзгертілгеннен кейін 5 м/с немесе одан көп;

2) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орта жылдамдығы 5 м/с немесе одан астамға өзгертіледі;

3) болжамға сәйкес жерге жақын желдің орта жылдамдығынан ауытқу 5 м/с ұлғаяды немесе орта жылдамдығы барысында және\немесе өзгертілгеннен кейін 8 м/с өзгереді.

4) болжамға сәйкес жерге жақын желдің өзгерілуі пайдалануға қатысты маңызды мағыналарды арттырады; шектеулі өлшемдер, желдің өзгерілуін ескеріп, ӘҚҰ тиісті өкілетті органымен және мүдделі пайдаланушылармен келісіп, өкілетті метеорологиялық орган белгілейді, бұл:

пайдаланылатын ҰҚЖ ауысымдар талап етеді;

және ҰҚЖ бүйірден және жолшыбай компоненттерінің өзгерілуі осы әуеайлақта ұшуларды орындайтын типтік әуе кемелері үшін негізгі пайдалану шектері болып табылатын мағыналарды арттырады;

5) болжамға сәйкес көріну жақсарады және келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесіне жетеді немесе арттырады немесе болжамға сәйкес көріну нашарлайды және келесі мағыналардың бірінен немесе бірнешесінен кем болады:

150, 350, 600, 800, 1500 немесе 3000 метр;

5000 метр – шолу ұшулардың ережелері бойынша ұшулардың маңызды санын орындалған жағдайда.

6) келесі ауа райы құбылыстарының немесе олардың үйлесуінің кез келген қарқындылығының басталуы немесе тоқтатылуы немесе өзгертілуі болжанады:

мұзданатын тұман;

мұзданатын жауын шашын;

орташа немесе қатты жауын шашын (соның ішінде нөсер түріндегі);

найзағай (жауын шашынмен);

шаңды боран;

құмды боран;

7) ауа райының немесе олардың үйлесімінің келесі құбылыстарының кез келгенінің басталуы немесе тоқтатылуы болжанады:

мұз кристаллдары;

мұзданатын тұман;

шаңды, құмды немесе қарлы жаяу бұрқасын;

шаңды жаяу боран, құмды боран немесе қарлы жаяу боран;

найзағай (жауын шашынмен немесе жауын шашынсыз);

дауыл;

құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын).

Ескерту: ауа райының айырықша құбылыстарының тоқтатылуын болжау кезінде NSW(қысқарту "no significant weather") қысқартылуы қолданылады. Осы қысқарту CAVOK болжанатын жағдайы қолданылмағанда ауа райының болжанатын айырықша құбылысының күтілетін қысқартуын көрсету үшін пайдаланылады.

8) болжауға сәйкес BKN немесе OVC ұзақтығымен төменгі қабаттың немесе бұлт алабының төменгі шетінің биіктігі келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесінен арттырады немесе жетеді немесе болжауға сәйкес BKN немесе OVC ұзақтығымен төменгі қабаттың немесе бұлт алабының төменгі шетінің биіктігі келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесінен азаяды:

30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200, 500 немесе 1000 фут);

450 метр (1500 фут) – шолу ұшулардың ережелері бойынша ұшулардың маңызды санын орындау жағдайында;

9) болжауға сәйкес қабаттың немесе бұлттардың алабы 450 метр (1500 фут) өзгертіледі:

NSC, FEW немесе SCT бастап BKN немесе OVC дейін;

BKN немесе OVC бастап NSC, FEW немесе SCT дейін.

10) будақ жаңбырлы бұлттардың дамуы немесе таралуы болжанады;

11) болжауға сәйкес тік көріну жақсарады және келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесіне жетеді немесе арттырады немесе болжауға сәйкес тік көріну нашарлайды және келесі мағыналардың бірін немесе бірнешесінен азаяды немесе кем болады;

30, 60, 150 немесе 300 метр (100, 200 500 немесе 1000 фут);

12) осы әуеайлақтың пайдалану минимумында негізделген және өкілетті метеорологиялық орган мен мүдделі пайдаланушы арасында келісілген кез келген басқа өлшемдер.

267. Осы Қағидалардың 266 тармағында келтірілген өлшемдерге сәйкес болжамның кез келген элементін өзгерту кезінде, бұдан кейін элементтердің өзгеруінің әрекет ету кезеңі көрсетілетін ВЕСМG, TEMPO өзгеру индексін пайдалану керек.

Бір топтың басқа топқа ауа райының басым жағдайының айтарлықтай өзгеруін күту кезінде әрекет ету кезеңі "FM" қысқартуын пайдалана отырып, өзіндік кезеңге, тікелей бұдан кейін күтілетін өзгеру мерзімін көрсететін UTC минутта, сағатта, күнде уақыттың тобына бөлу керек.

"РRОВ" қысқартуы альтернативтік мән күтілетін уақыттың ықтималдығы мен кезеңін көрсетумен қолданылады. Альтернативтік мәннің ықтималдығы немесе өзгеруі 30% - 50% кем немесе аса қолданылмайды. Ықтималдық тобы "ВЕСМG" өзгеру индексі немесе "FМ" уақыт индексі үшін элементті анықтауда пайдаланбайды.

268. Болжамдар әрекетінің басталуының стандартты уақыт Дүниежүзілік үйлестірілген уақыт (UTC) бойынша 00.00 сағаттан бастап белгіленеді.

269. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуежайларда, бірінші болжамның кезеңінің басталуы стандартынан ауытқуы мүмкін, ал шығарылу алды әрекеттің басталуына дейін кемінде 1 сағатты құрайды.

270. Әуеайлақ бойынша ауа райының болжамы TAF, оларға түзетулер TAF AMD деп белгіленеді, ал синтаксистік қатемен түзетілген болжам TAF COR. TAF AMD әрекет етудің басталу уақыты жақын алдағы тұрған бір сағатқа дейін дөңгелектенеді.

3-параграф. "Тренд" түрінде қону үшін болжамдар

271. Қону үшін болжамдарды тиісті өкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық орган жасайды. Мынадай болжамдар жергілікті пайдаланушыларды, сондай ақ әуеайлақтан 1 сағат ұшу уақытының шегінде орналасқан әуе кемелері үшін арналған.

272. Қону үшін болжамдар "тренд" болжамдары түрінде жасалады.

273. "Тренд" түріндегі болжам осы әуеайлақта жергілікті тұрақты мәліметке немесе арнайы мәлімет немесе МЕТАR немесе SPECI мәліметтеріне қоса берілетін метеорологиялық жағдайлардың күтілетін өзгерістерді қысқаша мазмұндаудан тұрады.

274. "Тренд" түріндегі болжамда ауа райының бір немесе бірнеше мынадай құбылыстарының немесе олардың тіркестерінің күтілетін басталуы, аяқталуы немесе өзгеруі көрсетіледі:

1) мұзданатын жауын-шашын;

2) мұзданатын тұман;

3) орташа немесе қатты жауын шашын (соның ішінде нөсер түріндегі);

4) найзағай (жауын шашынмен);

5) шаңды боран;

6) құмды боран;

7) шаңды, құмды немесе қарлы жаяу борасын;

8) шаңды жаяу дауыл, құмды жаяу дауыл;

9) қарды жаяу дауыл;

10) дауыл;

11) құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе сулы құйын).

Осы Қағидалардың 152-тармағында көрсетілген ауа райының басқа құбылыстары.

275. "Тренд" түрінде қону үшін болжам әрекет ету кезеңі қону үшін болжамның бөлігі болып табылатын мәліметке жасалған уақыттан бастап 2 сағатты құрайды. "Тренд" түріндегі болжамдар осы Қағидалардың 4 қосымшасында келтірілген талаптарға сәйкес шығарылады. "Тренд" түріндегі болжамда мәліметте ол қоса берілетін бірліктер мен шкалалар пайдаланылады.

276. "Тренд" түрдегі болжамда ол қоса берілетін мәліметтегідей сол бірліктері және шкалалар қолданылады. "PROB" көрсеткіші "тренд" түрдегі болжамда қолданылмайды.

277. ӘҚҚ диспетчерлерінің және әуе кемелері экипаждарының сұрауы бойынша қону үшін болжамдар ашық мәтінмен таратылады.

4-параграф. Ұшу үшін болжамдар

278. Ұшу үшін болжамдарды егер бұл метеорологиялық өкілетті органдар мен пайдаланушылар арасында келісім бойынша талап етілсе, тиісті өкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық орган жасайды.

279. Пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне сұраныс бойынша күтілетін ұшу уақытына дейін 3 сағат ішінде ұсынылады.

280. Ұшу үшін болжам белгіленген уақыт кезеңіне жатады және ҰҚЖ кешенінің ауданында күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы ақпаратты қамтиды. Ұшу үшін болжам жерге жақын желдің жылдамдығы, ауа температурасы, қысым (QNH) және жергілікті келісім жасалған басқа кез келген элементтер туралы ақпаратты қамтиды.

281. Болжам нысаны өкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушы арасындағы келісім бойынша белгіленеді. Ұшуға арналған болжамдарда қолданылатын элементтердің, терминологияның, бірліктердің және шкалалардың тұру тәртібі әуеайлақ бойынша мәліметтердің тиісті компоненттеріне баламалы болып табылады.

282. Ұшу үшін шығаратын болжамдарды метеорологиялық органдар болжамдарға үнемі бақылау жүргізеді және қажет болған жағдай бойынша оларға уақытымен түзетулерді енгізеді.

283. Ұшу үшін болжамдарға түзетулерді шығару өлшемдері өкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша белгіленеді. Осы өлшемдер нақты әуеайлақ үшін белгіленген арнайы мәліметтерді жасау өлшемдеріне сәйкес болады.

5-параграф. Ұшулардың бағдарлары және аудандары бойынша болжамдар

284. Ұшулардың бағдарлары және аудандары бойынша болжамдар жел, биіктіктегі ауаның температурасы, ауа райының ерекше құбылыстары, бұлттылық, көріну, сондай-ақ ұшулар сипаттамасына және орындалатын авиациялық жұмыстардың түрлеріне тәуелді басқа элементтер туралы ақпаратты қамтиды. Осы ақпарат ұшуларды жүргізуде қойылатын талаптарды көрсетеді, оларды қамтамасыз етуге уақытты және ұшу биіктігін және бағдардың географиялық ұзақтығын ескере отырып, осы болжамдар арналған.

285. Ұшудың бағыты мен ауданы бойынша ауа райының ерекше құбылыстарына ұшуды орындауға ықпал ететін құбылыстар жатады.

Ұшудың орташа және жоғары эшелонында (ЭП100 – ЭП250 үшін) және жоғары деңгейде (ЭП үшін 250 жоғары):

Найзағай:

1) бұлттылықтағы бүркеме, бұлтты, жиі қайталанатын немесе дауылмен;

2) қатты бұршақпен немесе әлсіз бұршақпен;

3) тропикалық циклондар;

4) қатты дауылдың желісі;

5) орташа немесе қатты турбуленттік (жаппай бұлттылық немесе ашық аспан кезінде);

6) орташа немесе қатты мұздану;

7) бұлтты құмды боран;

8) осы тармақтың 1)–5) тармақшаларында көрсетілген құбылыстарға байланысты будақ-жаңбырлы бұлттар;

9) тропопауза ұшуының эшелоны;

10) сорғалап ағу;

11) әуе кемесінің ұшу өндірісіне әсер ететін вулкандық күлі бұлтының таралу орны;

12) радиоактивті бұлттар.

100 эшелоннан төмен ұшу үшін (немесе таулы аудандардағы 150 ұшу эшелонына дейін) ұшудың орташа, жоғары эшелонында ұшу үшін аталған барлық құбылыстар және қосымша төмендегідей көрсетіледі:

13) 15м/с (60ш/с) артатын кеңістікте жерүсті желінің орташа жылдамдығы;

14) 5000 метр (таулы аудандар үшін 10 километр кем) мағыналарға дейін жер бетінде көрінуді нашарлататын құбылыстарды қоса (FG, BR, DZ, RA, SG, SN, PL, IС, GR, GS, SA, DU, HZ, FU, VA, РО, SQ, FC, DS, SS);

15) Бұршақпен немесе бұршақсыз жекеленген және кездейсоқ найзағай;

16) Таулы қарауыту;

17) BKN жұлынған бұлттылық немесе жер беті деңгейінен 300м (1000 фут) кем төменгі шегінің биіктігімен кеңістікте OVC тұтас бұлттылығы;

18) ISOL жекеленген бұлт, кездейсоқ OCNL немесе жиі FRQ будақ-жаңбырлы бұлттар;

19) ISOL жекеленген бұлт, кездейсоқ OCNL немесе жиі FRQ құйғыш тәрізді бұлт;

20) орташа турбуленттілік (конвективті бұлттарда пайда болған турбуленттілікті қоспағанда);

21) орташа мұздану (конвективті бұлттарда пайда болған мұздануды қоспағанда);

22) орташа таулы толқын.

286. АҰЕ бойынша ұшулардың бағдарлары мен аудандары бойынша болжамдарды ұсынудың негізгі нысаны ауа райының ерекше құбылыстарының болжам карталары, жел және биіктіктегі ауа температурасының картасы, қалған жағдайларда және осы Қағидалардың 5 және 6 қосымшаларында көрсетілген Ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері және карталар мен кестелерді құрастыру жөніндегі талаптарға сәйкес, ШҰЕ бойынша ұшулар үшін – кестелер немесе ашық мәтін нысандағы болжамдар болып табылады.

287. Әуе кемелерінің ұшуларын қамтамасыз ету кезінде ауа райының ерекше құбылыстарының карталары қолданылады:

100 ұшу эшелонына дейін

(немесе 150 таулы аудандарда ұшу эшелонына дейін) SWL

100-250 ұшу эшелонына дейін SWM

250 ұшу эшелонынан астам SWH

288. SIGWX болжамдары келесі түрде шығарылады:

1) 250-630 (400-150гпа) ұшу эшелондары үшін жоғары деңгейдің SIGWX болжамдары

2) шектелген географиялық аудандар үшін 100-250 (700-400гпа) ұшу эшелондары үшін (SWM) орта деңгейдегі SIGWX болжамдары. Жер рельефінің орта асуы 100 ұшу эшелонын пайдалануға маңызды топографиялық ықпал көрсетсе, өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес картаның базисі ретінде жоғарылау эшелон көзделеді.

289. 100 эшелон (немесе таулы аудандарда 150 эшелонға дейін немесе қажет болғанда бұдан жоғары эшелон) үшін кіші биіктіктерде ұшулар үшін төмен деңгейдегі ұшулардың SIGWX болжамдарын АБӨО және жергілікті келісімге сәйкес басқа болжау орталықтары шығарады.

290. Ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында ұшу үшін төмендегілерге қатысты қажетті мәліметтер көрсетіледі:

1) найзағай;

2) тропикалық циклондар;

3) қатты дауылдың желісі;

4) орташа және қатты турбуленттік (бұлттылық немесе ашық аспанның барысында);

5) орташа немесе қатты мұздану;

6) құмды/шаңды боран;

7) 100-250 ұшу эшелоны үшін осы Қағидалардың 1)-5) тармақшаларында көрсетілген құбылыстарға байланысты;

8) 250 астам ұшу эшелоны үшін осы Қағидалардың 1- 5) тармақшаларында көрсетілген будақ жаңбырлы бұлттарға байланысты;

9) конвергенция аймақтарының нақты белгіленген бетінің орналасу жері;

10) бағдар бойынша ауа райының ерекше құбылыстарымен байланысты фронталды жүйелердің қозғалысының бағыты, жылдамдығы және бетінің орналасу жері;

11) тропопаузаның биіктігі;

12) ағымды ағыстар;

13) вулкандық атылудың символы атылуына нүктесінде картада белгіленген әуе кемесінің ұшуы өндірісіне әсер ететін күл бұлттарының шығарындысына вулкандық атылулардың орыны туралы ақпарат. Бірінші атылудың ендігі, ұзақтығы, күні, уақыты, вулканның атына қатысты толық ақпарат, егер ол белгілі болса, сондай-ақ тиісті аудандар үшін шығарылған SIGMET және NOTAM немесе ASHTAM жанартау күлінің шартты белгілерімен карта алаңында келтіріледі;

14) радиоактивтік символмен картада шығарынды нүктесінде белгіленген әуе кемесінің ұшуы өндірісіне әсер ететін радиоактивтік материалдардың атмосфераға апаттық шығарындысының орны туралы ақпарат. Тиісті аудандар үшін шығарылған NOTAM тексеру пайдаланушымен ескерту және апаттың ендігі, ұзақтығы, күні, уақытына қатысты толық ақпарат, радиокативтік символмен бірге карта алаңында келтіріледі;

291. Ұшулар бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарға түзетулерді метеорологиялық органдар келесі өзгерістер күтілгенде жасайды:

1) биіктіктегі жел 30 градус немесе одан астам бағыт бойынша өзгерілсе, егер өзгерістен бұрын немесе кейін жылдамдығы сағатына 60 км немесе одан астамды құраса, немесе желдің жылдамдығы сағатына 40 км немесе одан астамға өзгертілсе;

2) биіктіктерде ауа температурасы 5 градусқа немесе одан астамға өзгертілсе;

3) бұдан бұрын берілген болжамда көзделмеген турбуленттік немесе мұздану аймақтарының пайда болуы күтілсе, немесе аталған құбылыстардың қарқындылығы ұлғайған немесе азайған жағдайда;

4) басқа ерекше құбылыстардың пайда болуы немесе тоқтатылуы;

5) бұлттар биіктігінің төмендеуі (жоғарылуы) және (немесе) ШЕҰ бойынша ұшулар үшін белгіленген минимумдардан жоғары немесе төмен мағыналар дейін көріну күтілген жағдайда.

292. АҰЕ бойынша ұшулар үшін ашық мәтін нысанында болжамдарды пайдалану барысында келесі деректер енгізіледі:

1) ұшу бағдары;

2) болжамның әрекет ету мерзімі (басынан аяғына дейін);

3) синоптикалық жағдайдың қысқаша сипаттамасы;

4) ауа райының ерекше жағдайлары

6) бұлттылық;

7) тропопаузаның биіктігі;

8) ағымды ағыстың барысында – ағым осінің биіктігі, қатты желдің бағыты және жылдамдығы;

9) желдің жылдамдығы сағатына 100 км асатын қабаттың төменгі және жоғарғы шетінің биіктігі

6-параграф. Аймақтық болжамдардың бүкіләлемдік жүйесінің болжамы

293. ДААО болжамдарды қамтамасыз ету үшін бірыңғай форматтар мен кодтарды қолданады.

294. Ауа райының ерекше құбылыстарының карталарын АБДО күніне төрт рет SIGWX болжамдар түрінде дайындайды, олар осы болжамдар әзірленген синоптикалық деректер жиналғаннан (00.00, 06.00, 12.00 және 18.00 UTC) кейін 24 сағатты құрайтын әсер етудің белгіленген кезеңдері ішінде әрекет етеді.

295. Болжамдар биіктікте сандық түрде ДААО-дан алады және пайдаланушыларға сандық түрде немесе карта түрінде береді. Ғаламдық болжамдардан таңдалатын жел және температура туралы деректер жеткілікті қалың енді-ұзақ тормен биіктікте ауаның температурасы мен желі желінің картада бейнеленуі керек. Осы картада желдің бағыты жел жылдамдығын көрсетумен сызылған жалаушамен және қауырсын тілмен көрсетіледі, ал температура Цельсий градусында көрсетіледі.

Белгіленген сәтінде жасалған биіктікте ауаның температурасы мен биіктікте жел картасының уақыты олардың әрекет ету мерзімінен кейін 1,5 с өткесін аяқталатын және мәліметтердің әрекет етуінің уақытына дейін 1,5 с басталатын ұшулар үшін жарамды, мысалы, 1200 UTC жарамды биіктікте жел болжамының жасалған ДААО, 10.30 және 13.30 UTC арасында барлық ұшу үшін пайдалану мүмкін.

293. ДААО дайындаған тұрақты торының торабында болжамдар келесіні қамту тиіс:

1) ұшудың эшелоны үшін жел мен температура туралы 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 270 (350 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 410 (175 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа);

2) Эшелонның ұшу бірліктерінде тропопауза биіктігі туралы немесе тропопаузаның температурасы туралы мәлімет;

3) ең жылдам желдің жылдамдығы мен бағыты туралы және эшелонның ұшу бірлігінде оның биіктігі туралы мәлімет;

4) эшелон ұшулары үшін ылғалдылық туралы мәлімет 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа) және 180 (500 гПа);

5) ұшу эшелондары бірлігіндегі түйдек - жаңбырлардың жоғарғы және төменгі шекарасының биіктігі туралы ақпараттар мен горизонтальдық ұзындығы туралы мәліметтер.

6) эшелон ұшулары бойынша ортаға келтірілген қабаттар үшін мұздану туралы мәліметтер 60 (800 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа) және 300 (300 гПа);

7) эшелон ұшулары бойынша ортаға келтірілген қабаттар үшін ашық аспанда турбуленттілік туралы мәлімет 240 (400 гПа), 270 (350 гПа), 300 (300 гПа), 340 (250 гПа), 390 (200 гПа) және 450 (150 гПа);

8) эшелон ұшулары бойынша ортаға келтірілген қабаттар үшін бұлттылықта турбуленттілік туралы мәлімет 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа) және 300 (300 гПа).

Осы тармақтың 6) және 8) тармақшаларында айтылған эшелон ұшулары бойынша ортаға келтірілген қабаттар, 100 гПа эквиваленттік қалыңдығы бар.

Осы тармақтың 6) тармақшасында айтылған эшелон ұшулары бойынша ортаға келтірілген қабаттар, 50 гПа эквиваленттік қалыңдығы бар.

9) ұшу эшелондары үшін геоәлеуетті абсолютті биіктік туралы деректер 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 270 (350 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа), 390 (200 гПа), 410 (175 гПа),450 (150 гПа) және 530 (100 гПа).

297. Тұрақты тордың торабындағы болжамдар БМҰ жазылған GRIB кодтық формасын пайдаланумен қос кодтық формада ДААО жасалады.

298. Тұрақты тордың торабындағы болжамдар 1,25. ендік және ұзақтықпен тік рұқсат етілген қабылетпен тұрақты торды пайдаланумен ДААО жасалады.

299. Бағытта ауа райының ерекше құбылысының болжамы күніне төрт рет SIGWX болжамы түрінде ДААО дайындалады және әзірленген осы болжамдардың негізінде синоптикалық мәліметтердің (в 00.00, 06.00, 12.00 и 18.00 UTC) алымынан кейін 24 с құрайтын әрекет етудің белгіленген кезеңі ішінде әрекет етеді. Әр болжамның таралуы бұл техникалық жүзеге асырылғаннан кейін, бірақ бақылаудың стандарттық уақытынан кейін 9 с кешіктірмей аяқталады.

Белгіленген сәтте жасалған SIGWX карта уақыты олардың әрекет ету уақытынан кейін 3 с өткесін аяқталатын және мәліметтердің әрекет ету уақытына дейін 3 сағат бұрын басталатын ұшулар үшін жарамды, мысалы, 1200 UTC жарамды SIGWX болжамының, 0900 және 1500 UTC арасында барлық ұшу үшін пайдалану мүмкін.

300. 250 эшелонынан астам ұшуды орындайтын әуе кемелері үшін осы Қағидалардың 290-тармағының 1) - 6) тармақшаларына сәйкес мәліметтерді осы ұшу эшелонынан жоғары болса көрсету қажет, осы Қағидалардың 290-тармағының 1) тармақшасына сәйкес жағдайда SIGMET шығарылымды талап ететін найзағайлар күтіледі және/немесе белгіленеді.

301. CB қысқарту ақ жауынды будақ жаңбырлы бұлттар немесе жарығы бар будақ жаңбырлы бұлттардың, немесе бұлттылық қабатқа кіретін немесе мұнармен жасырылған будақ жаңбырлы бұлттардың пайда болуына немесе оларды күтуіне байланысты жағдайларда ғана енгізіледі. Бұл жеке немесе таратылған бұлттылық қабатқа кірмейтін және мұнармен жасырылмаған будақ жаңбырлы бұлттарға жатпайды.

302. Жанартау күлі немесе атмосфераға радиоактивті материалдардың апатты тастамасы ауа райының ерекше құбылыстарының картасына жанартау күлінің және радиоактивті символын енгізу расталған жағдайда осы символдарды күлдің немесе радиоактивті материалдың бағанасы жеткен биіктікке қарамастан осы тәрізді барлық карталарға (төмен, орта және жоғары деңгей үшін) енгізу қажет.

303. Осы Қағидалардың 290 тармағының 2), 13) және 14) тармақшаларында көрсетілген құбылыстардың толық немесе ішінара сәйкес келуі жағдайында аса басымдық 13) тармақшаға, 2) және 14) тармақшалар тиіс беріледі.

304. Ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында СВ қысқарту немесе найзағайдың шартты белгісі будақ жаңбырлы бұлттардың немесе найзағайдың болуына байланысты ауа райының барлық құбылыстарының енгізілгенін білдіру тиіс, атап айтқанда:

1) найзағай, орташа немесе қатты мұздану;

2) орташа немесе қатты турбуленттік және бұршақ.

305. Ұшу құжаттамаларын даярлау кезінде әуеайлақтық метеорологиялық органдар ДААО шыққан болжамдарды пайдаланады, егер метеорологиялық өкілетті орган мен тиісті пайдаланушы арасында басқа тәжірибе келісілмегенде, абсолюттік биіктікте және географиялық ауданда уақыт бойынша ұшудың болжанған траекториясын қамтиды.

306. ДААО шеңберінде алынатын ұшу құжаттамаларын біріздендіру және стандарттауды қамтамасыз ету үшін GRIB және BUFR мәліметтері осы Қағидалардың тиісті ережелеріне сәйкес ДААО стандарттық картаға кодталады, ДААО болжамдарының метеорологиялық мазмұны мен мәні өзгермейді.

307. BUFR кодтық формасындағы ДААО мәліметтерін пайдалана отырып, әуеайлақтық метеорологиялық органдар, мыналарға қатысты айтарлықтай ұқсастықтар анықталады және хабарланады SIGWX болжамдарына ДААО жасалған жағдайда тиісті ДААО тез арада хабардар етеді:

1) мұздану, турбуленттілік, жабық болып табылатын будақ-жаңбырлы бұлттар, құмды боран/шаңды боран;

2) әуе кемелерінің ұшу өндірісі үшін мәні бар вулкандық атылулар немесе атмосфераға радиоактивтік материалдардың шығарындысы.

7-параграф. Қазақстан Республикасында шығарылатын карта түріндегі ауа райының ерекше құбылыстарының болжамы

308. АМО 700-150 гПа орта және жоғары деңгейі және кіші биіктіктерде (700 гПа төмен) ұшу үшін ауа райының ерекше құбылыстарының карталары шығарылады.

309. АМО шығарылатын ауа райының ерекше құбылыстары картада БМҰ қабылданған стандарттық белгілер мен символдар қолданылады.

310. АМО ерекше құбылыстарының картасы 6 с әрекет ету кезеңімен 00:00, 06:00, 12:00 и 18:00 UTC мерзімде шығарылады және олардың әрекет ету кезеңі басталғанға дейін 1 с кешіктірмей тиісті метеорологиялық органдарға беріледі.

8-параграф. Кіші биіктіктерде ұшудың бағыты мен ауданы бойынша болжамдар

311. Әуе қозғалысының қарқындылығы 100 ұшу эшелонынан төмен болған жағдай AIRMET ақпаратын шығару қажеттілігін талап етеді осы Қағидалардың 6-тарауына сәйкес, осындай ұшу үшін аймақтық болжамдар тиісті метеорологиялық өкілетті органдар арасында келісілген нысанда жасалады.

312. Ағылшын тілінде қысқартулармен ашық мәтінді пайдалану барысында болжам, GAMET аймақты болжамы нысанында жасалады; карта нысанын пайдалану барысында болжам биіктіктердегі желдің және биіктіктердегі ауа температурасының болжамын және SIGWX құбылыстардың болжамын қиыстыру түрінде жасалады.

313. Аймақтық болжамдар жер бетінен 100 ұшу эшелонына немесе (таулы аудандарда 150 немесе қажет болғанда одан да жоғары) дейінгі қабат үшін шығарылады және AIRMET ақпаратын шығару үшін пайдаланылатын кіші биіктіктерде ұшу үшін қауіп төндіретін бағытта ауа райының құбылыстары туралы деректерді, сондай ақ кіші биіктіктерде ұшу үшін талап етілетін қосымша деректерді қамтиды.

314. AIRMET ақпаратын шығару үшін дайындалатын кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжамдар 00с UTC басталып 6 сағат сайын жасалады, осының барысында олардың әрекет ету кезеңі 6 сағатты құрайды және олардың әрекет ету кезеңінің басталуына дейін 1 сағат бұрын метеорологиялық органдарға тапсырылады. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуежайларда алғашқы аймақтық болжамдардың әрекет ету кезеңінің басталуы стандарттық мерзімнен басқаша болуы мүмкін.

315. Кіші биіктікте орындалатын ұшулар үшін аймақтық болжамдармен AIRMET ақпаратын шығару үшін дайындалатын алмасу ұшу ақпаратының тиісті аудандарында кіші биіктікте ұшу үшін ұшу құжаттамасын шығаруға жауап беретін әуеайлақтық метеорологиялық орган/метеорологиялық қадағалау органы арасында жүзеге асырылады.

316. Кіші биіктіктер үшін аймақтық болжамдар пайдаланушы мен әуеайлақтық метеорологиялық орган арасындағы келісім бойынша әуеайлақта метеоқамтамасыз ету бойынша нұсқаулықта көрсетілетін пайдаланушылармен келісімде/шарттарда келісілетін ұшудың бағыты бойынша ұшуды қамтамасыз ету үшін пайдаланылуы мүмкін.

317. Әуе кеңістігін пайдаланушының келісімі бойынша аймақтық болжамдар ашық мәтінде жасалады. Ашық мәтінде жасалған аймақтық болжамдағы пайдаланылатын терминдер мен бірліктер әуеайлақ бойынша мәліметтер мен болжамдардың ұқсас тиісті компоненттері болып табылады. Мұндай болжамда элементтердің мазмұны мен тәртібі осы Қағидалардың 6 қосымшасында келтірілген үлгіге сәйкес келуі тиіс.

9-параграф. GAMET кіші биіктіктерде ұшу үшін аймақтық болжамдар

318. Ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету барысында авиациялық пайдаланушылар мен өкілетті метеорологиялық орган арасындағы келісім бойынша кіші биіктіктерде GAMET кодының нысанында жасалған ауа райының болжамдары пайдаланылады. GAMET кодының нысаны мен мазмұны осы Қағидалардың 7-қосымшасы бойынша GAMET мәліметтеріне қатысты талаптарда көрсетілген.

319. Ұшу эшелонына дейін жерден қабат үшін GAMET нысанындағы болжамдар 100 (немесе 150 таулы аудандарда, қажетінше жоғары) тиісті әуеайлақтың ЖДП жауапкершіліктің тиісті аймағында кіші биіктікте ӘК ұшуын метеорологиялық қамтамасыз етуге жауап беретін әуеайлақтық метеорологиялық органдармен шығарылады және кіші биіктікте ұшу үшін қауіптілікті беретін бағытта ауа райының құбылысы туралы мәліметті, сондай-ақ кіші биіктікте ұшу үшін талап етілетін қосымша мәліметтерді қамтиды.

320. Әуе қозғалысының тығыздығы 100 ұшу эшелонынан төмен (таулы аудандарда 150 ұшу эшелоны немесе қажет болғанда бұдан жоғары) болған жағдайда тұрақты шығарылымды және осы тәрізді ұшулар үшін аймақтық болжамдардың таралуын талап етеді және шығарылымның жиілігін, нысанды және белгіленген уақытты немесе осы болжамдардың әрекет ету кезеңін және оларға түзетулерді шығару өлшемдерін пайдаланушылармен келісіп, метеорологиялық өкілетті орган белгілейді.

321. GAMET нысанында аймақтық болжамдарды дайындау барысында олар екі тарауды қамтиды:

1) І тарау, AIRMET ақпаратын шығару үшін пайдаланылатын кіші биіктіктерде ұшуларға қауіпті болатын бағдарларда ауа райының құбылыстары туралы деректерді қамтиды;

2) II тарау, кіші биіктіктерде ұшулар үшін талап ететін қосымша ақпаратты қамтиды.

GAMET нысанында жасалатын аймақтық болжамда элементтердің мәні және тәртібі осы Қағидалардың 7 қосымшасы бойынша GAMET мәліметтеріне қатысты талаптарға келтірілген үлгіге сәйкес болуы тиіс. ІІ тараудағы қосымша элементтер өкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушылар арасындағы келісімге сәйкес енгізіледі. SIGMET хабарламасына енген элементтер GAMET аймақтық болжамдарға енгізілмейді.

322. Кіші биіктікте ұшу үшін қауіпті құбылыс GAMET аймақтық болжамына қосылған жағдайда және болжанған құбылыс шықпаса немесе аса болжанбаса тек тиісті метеорологиялық элемент өзгеретін GAMET AMD түзету шығарылады.

323. Әуеайлақтық метеорологиялық органдар GAMET болжамымен алмасуды жүзеге асырады және оларды ОРМЕТ жедел метеорологиялық мәліметтердің халықаралық банкіне жолдайды.

10-параграф. Картографиялық нысандағы кіші биіктікте ұшу үшін аймақтық болжамдар

324. Кіші биіктіктерде ұшулар үшін жел мен ауа температурасының карталары 500 км астам емес қашықта орналасқан нүктелер үшін және келесі абсолюттік биіктер жасалады: 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10 000 фут) және 4500м (15000фут) таулы аймақтарда.

325. Кіші биіктіктерде ұшулар, соның ішінде 100 эшелонына (қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе одан жоғары таулы аудандарда) дейін биіктіктерде орындалатын SWL шолу ұшулардың ережелері үшін ауа райының ерекше құбылыстарының карталарында ұшу үшін келесіге қатысты қажетті ақпаратты көрсету қажет:

1) осы Қағидалардың 8-қосымшасында көрсетілген SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптарға сәйкес, кіші биіктіктерде ұшуға ықпал ете алатын SIGMET және AIRMET мәліметтерінің шығуын талап ететін құбылыстар;

2) желге және биіктіктердегі ауа температурасына және болжанудағы QNH ең аз мағынаға қатысты 18) және 21) элементтерден басқа осы Қағидалардың 7-қосымшасы бойынша GAMET ақпаратына қатысты талаптарда көрсетілген кіші биіктіктерде ұшу үшін аймақтық болжамдарға енгізілген элементтер.

Ауа райының ерекше құбылыстарының карта үлгілері осы Қағидалардың 5-қосымшада келтірілген.

Будақ – жаңбырлы бұлттар мен найзағайларға қатысты ISOL, OCNL және FRQ терминдерін пайдалануға қатысты тапсырмалар осы Қағидалардың 9-қосымшада келтірілді.

11-параграф. Ашық мәтін нысандағы кіші биіктікте ұшудың бағыты мен ауданы бойынша болжамдар

326. Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуежайларда ұшулар аудандары бойынша бірінші болжамның әрекет ету кезеңі басталуы стандартынан айырмашылығы болуы мүмкін.

327. Ашық мәтін нысандағы бағыт бойынша болжамға көріну, бұлттылық, ауа райының ерекше құбылыстарының биіктікте ауаның температурасы мен желі туралы, сондай-ақ орындалатын авиациялық жұмыстардың түрі мен ұшу сипатына қарай басқа элементтер туралы ақпаратты қосу керек. Бұл ақпарат бағыттың географиялық ұзақтығы мен ұшудың биіктігі және уақытының есебінен аталған болжамдар қамтамасыз ету үшін арналған ұшу өндірісіне талаптарды бейнелейді.

Тәулік бойы жұмыс істемейтін әуежайларда ұшу ауданы бойынша алғашқы болжамның әрекет ету кезеңі стандарттық мерзімнен ерекшеленуі мүмкін.

328. Қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанында бағдар бойынша болжамдарда элементтердің тұру тәртібі мәліметтің код нысанында тиісті элементтердің тұру тәртібімен сәйкес болу тиіс.

329. Қолданылатын терминология және өлшеу бірліктері әуеайлақ бойынша мәліметтер мен болжамдардың тиісті компоненттеріне баламалы болу тиіс.

330. Ұшу бағдарлар және аудандар бойынша халықаралық ұшуларды қамтамасыз ету барысында болжамдардың тану индекстері ретінде AREA FCST және ROUTE FCST белгілер қолданылады, түзетулерді енгізу жағдайында олардың алдында AMD индекс қойылады.

331. TAF болжамдарында пайдаланылатын CAVOK термины ұшу бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарда қолданылмайды

332. ШҰЕ ұшу үшін болжамдардың мәтіндеріне келесі енгізіледі:

1) болжамның түрі (бағыт, аудан немесе сектор бойынша);

2) ұшу бағыты (ауданы);

3) болжамның әрекет ету мерзімі (басынан аяғына дейін);

4) синоптикалық жағдайдың қысқаша сипаттамасы;

5) жер бетіндегі және теңіз деңгейінен биіктікте жел және ауаның температурасы (АХЖ аудандары ғана үшін);

6) жер бетіндегі көріну;

7) ауа райының ерекше құбылыстары;

8) бұлттылық (бұлттардың саны және нысаны, жер бетінен төменгі және жоғары шеттерінің биіктігі, таулы аудандарда - теңіз деңгейінен);

9) мұздану;

10) турбуленттілік;

11) цельсиясы 0 градус деңгейінің биіктігі;

12) таулардың жабылу деңгейі, бұлттармен жасанды кедергілермен;

13) теңіз деңгейіне келтірілген ұшу бағыты (ауданы) бойынша болжанға ең аз қысым.

333. Болжамдарда ашық мәтін нысанда "кезеңінен бастап.дейін", "учаскеден бастап дейін", "кей жерлерде", "жауын шашынды", "ойпаттарда", "өзендер аңғарында", "көл бетінде", "бөктерлерде" терминдері пайдаланылады, осы өзгерістерді уақыт және енділікті/ұзақтықты немесе географиялық пункттерді пайдалана отырып, орналасқан жер бойынша нақтылау қажет.

6. Информация SIGMET және AIRMET ақпараты, желдің ауысуы туралы хабарландыру және ескертулер, әуеайлақ бойынша ескерту, ауа райының қауіпті метеорологиялық жағдайы және құбылысы туралы ескерту
1-параграф. Жалпы ереже

334. Әуеайлақтық метеорологиялық органдар/метеорологиялық қадағалау органдары халықаралық азаматтық авиацияның әуе кемелері ұшуларының қауіпсіздігіне ықпал ететін ауа райының қауіпті жағдайы туралы ұшқышты және басқа авиациялық персоналды хабардар ету мақсатында ақпаратты дайындау және шығаруды жүзеге асырады.

335. Ескертулер – бұл бағдар, әуеайлақ ауданы, ұшу және қону әуеайлағы бойынша ауа райының нақты және (немесе) күтудегі құбылыстарының ашық мәтіндегі сипаттамасы болып табылады. Желдің ауысуы туралы хабарландыру және ескертулер шығарылады.

336. Ұшу үшін қауіпті метеорологиялық құбылыстарға мыналар жатады:

1) қону және ұшу әуеайлағында – найзағай, бұршақ, қатты шайқалу, желдің қатты ауысуы, мұзданатын жауын шашын, құйын, боран, қатты (құмды) боран, қатты нөсерлі жауын шашын, жанартаудың күлі;

2) ұшу бағдары бойынша – бұршақ, найзағай, қатты мұздану, жанартаудың күлі, радиоактивті бұлттар.

337. Желдің ауысуы туралы ескертуді қоса әуеайлақта немесе оған жақын жерде ауа райының қауіпті жағдайы туралы ескертуді шығаруды әуеайлақтық метеорологиялық орган жүзеге асырады.

338. метеорологиялық қадағалау органдары (МҚО) / Әуеайлақтық метеорологиялық органдар МҚО жауапкершілік аймағында ұшу бағыты бойынша ауа райының қауіпті құбылысы туралы ақпаратты дайындауды және шығаруды жүзеге асырады.

339. Метеорологиялық қадағалау органдары / Әуеайлақтық метеорологиялық орган мынадай хабарламаларды беруді қосатын тарату кестесіне сәйкес SIGMET және AIRMET хабарларын уақытылы таратуды қамтамасыз етуі тиіс:

ӘҚҚ жергілікті органдарына;

Осы метеорологиялық қадағалау органдарының жауапкершілік ауданы шегінде орналасқан авиациялық метеорологиялық органдарға;

Басқа мүдделі метеорологиялық қадағалау органдарына (бұл ретте SIGMET және AIRMET хабарларын таратуды кепілдендіру қажет, хабарлама туралы айтылатын метеорологиялық құбылыстан 925 ш шегінде жатқан тым болмаса ішінара, жауапкершілік ауданының барлық метеорологиялық қадағалау органдарына);

VOLMET ақпаратын тасымалдауға бекітілген орталықтарға немесе SIGMET хабарламасы осындай берулер үшін қажетті мәліметтерді беру желісі бойынша VOLMET ақпаратын беру;

OPMET мәліметтерінің халықаралық еуропалық банктеріне;

VAAC жауаптысына (егер бқл қажет болса).

2-параграф. SIGMET ақпараты

340. SIGMET ақпаратын әуеайлақ метеорологиялық органымен шығарады және әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне, сондай-ақ уақыт пен кеңістікте осы құбылыстардың дамуына ықпал ете алатын ұшу бағыттары бойынша ауа райының ашық мәтінде қысқартулармен нақты және (немесе) күтілетін белгіленген құбылыстарының қысқаша сипаттамасы болып табылады.

341. SIGMET ақпараты, егер осы ауданда құбылыстар қатты бақыланбаса немесе олардың туындауы күтілмесе жойылады.

342. SIGMET ақпаратының әрекет ету кезеңі 4 сағаттан аспайды. Жанартау күлінің бұлтына қатысты шығарылатын SIGMET мәліметтерінің әрекет ету кезеңі 6 сағатқа дейін ұлғаяды.

343. Жанартау күлінің бұлтына қатысты SIGMET ақпаратын өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес тағайындалған VAAC (жанартау күлі бойынша кеңестік орталық) сәйкес ұсынылатын кеңестік ақпарат негізінде жасау қажет.

344. Метеорологиялық бақылау органы және тиісті АДО (ҰАА) арасында SIGMET және NOTAM мәліметтеріне енгізілетін жанартау күлі туралы ақпаратты келісумен қамтамасыз ету мақсатында тығыз үйлестіру жүзеге асырылады.

345. SIGMET мәліметтері әрекеттің басталуына дейін 4 сағат бұрын шығарылады.

346. Жанартау күлінің бұлттарына қатысты SIGMET арнайы мәліметтері мүмкіндік болғанда шығарылады, бірақ әрекеттің басталуына дейін 12 сағаттан кешіктірмей шығарылады. Жанартау күлінің бұлты туралы SIGMET мәліметтері әр 6 сағат сайын нақтыланады.

347. SIGMET мәліметтеріне төменде көрсетілген қысқартуларды пайдалана отырып, аталған құбылыстардың бірі ғана енгізіледі: Крейсер эшелондарында биіктікке қарамастан:

найзағай:

жасырынды OBSC TS;

маскаланған EMBD TS;

жие найзағай FRQ TS;

дауыл желісі бойынша SQL TS;

бұршақпен жасырынды OBSC TSGR;

бұршақпен маскаланған EMBD TSGR;

бұршақпен жие найзағайлар FRQ TSGR;

бұршақпен дауыл желісі бойынша SQL TSGR.

турбуленттік:

қатты турбуленттік SEV TURB

мұздану:

қатты мұздану SEV ICE;

қатты суыған жаңбыр

нәтижесіндегі қатты мұздану SEV ICE (FZRA).

таулы толқын:

қатты таулы толқын SEV MTW

шаңды боран:

қатты шаңды боран HYY DS

құмды боран:

қатты құмды боран HVY SS

жанартау күлі:

жанартау күлі VA

(+ биіктікке қарамастан жанартаудың атауы);

радиоактивті бұлт RDOACT CLD.

348. SIGMET ақпараты элементтерінің мазмұны және тәртібі осы Қағидалардың 9-қосымшасында көрсетілген SIGMET және AIRMET хабарламаларын жасау үлгісіне сәйкес келеді.

349. SIGМЕТ ақпараты аймақтық аэронавигациялық келісімдерге сәйкес, авиациялық белгіленген қызметтің шеңберінде мәліметтерді таратудың жерсеріктік жүйесін пайдалану үшін аймақтық аэронавигациялық келісіммен белгіленген орталықтарға және ОРМЕТ мәліметтерінің халықаралық банктеріне таратылады.

350. Осы Қағидалардың 9-қосымшадағы үлгіде аталған реттік нөмір ұшу ақпаратының ауданы бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған SIGMET мәліметтерінің санын көрсетеді. Жауапкершілік аймағы ұшу ақпаратының бірнеше аудандарын (ҰАА) және (немесе) диспетчерлік аудандарды қамтитын метеорологиялық орган әр ҰАА және (немесе) диспетчерлік аудан үшін өзінің жауапкершілік аймағы шеңберінде жеке SIGMET ақпараттарын шығарады.

351. SIGMET мәліметтері метеорологиялық бақылау органдарына, аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталықтарына және өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес басқа метеорологиялық органдарға жіберіледі. Жанартаудың күлі туралы SIGMET мәліметтері VAAC жіберіледі.

SIGMET мәліметтері ОРМЕТ деректерінің халықаралық банктеріне таратылады.

352. SIGMET мәліметтері әуе кемелерінің борттарынан алынған ақпарат, аэросиноптикалық нақты және болжам материалдарын талдау, жердегі және радиолокациялық бақылаулардың деректері негізінде жасалады.

353. SIGMET мәліметтерінің уақытылы шығарылым айтарлықтай дәрежеде борттан арнайы деректерді метеорологиялық қадағалау органдарымен тез алуына тәуелді. Сондықтан ұшқыштарға олардың әуе кемелері белгілі метеорологиялық жағдайлардың әсеріне тартылса немесе олар осы Қағидалардың 236 тармағында айтылған жағдайларды байқаса, мұндай деректерді ӘҚҚ органдарына уақытылы дайындап, беруі керек.

354. SIGMET ескертудің мәтіні келесі ақпаратты қамтиды:

1) РПИ/СТА орналасқане орнының көрсеткіші;

2) мәліметтің атауы және оның реттік нөмірі;

3) әрекет ету күні және кезеңі;

4) MWO орналасқан орнының көрсеткіші;

5) ҰАА немесе диспетчерлік тораптық аудан атауы;

6) құбылыстың сипаттамасы;

7) ақпараттың түрі (OBS, FCST);

8) орналасқан орны (белгілі географиялық пункттердің кеңдігі мен ұзақтығы немесе атауы);

9) деңгейі;

10) ауысуы немесе күтілетін ауысу;

11) қарқындылықтың өзгеруі;

12) болжанатын орналасқан орын;

13) немесе SIGMET/AIRMET хабарын жою.

355. SIGMET ақпараты артық сипаттама материалды ұстамайды. SIGMET мәліметі шығарылымына қатысты құбылыстардың сипаттамасына осы Қағидалардың 347 тармағында көрсетілгеннен басқа ешқандай қосымша материал енгізілмейді.

Найзағайға қатысты SIGMET ақпаратында оларға байланысты турбуленттік пен мұздану ескерілмейді.

SIGMET және AIRMET ақпараттарының талаптары осы Қағидалардың 8,9,10-қосымшаларында көрсетілді.

3-параграф. AIRMET ақпараты

356. AIRMET ақпаратын пайдаланушылармен қолданыстағы келісімнің негізінде 100 ұшудың төменгі эшелонынан төмен (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен немесе қажет болған жағдайда одан жоғары) халықаралық ұшуды қамтамасыз ету үшін метеорологиялық іздестіру органы (әуеайлақ метеорологиялық орган) шығарады.

357. AIRMET ақпараты осы Қағидалардың 308, 309 және 317-тармақтарының ережелеріне сәйкес жасалған кіші биіктіктерде ұшу үшін аймақтық болжамдарға енгізілмеген және кіші биіктіктерде ұшудың қауіпсіздігіне, сондай-ақ осы құбылыстардың дамуына уақыт және кеңістікте ықпал ете алатын ұшу бағыты бойынша ауа райының белгіленген нақты және (немесе) күтілетін құбылыстарының қысқартулармен ашық мәтінде сипаттамасы.

AIRMET ақпаратын құру тәртібі осы Қағидалардың 8-қосымшасы бойынша SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптарда мазмұндалған.

358. Жауапкершілік аймағы ұшу ақпаратының бірнеше аудандарын (ҰАА) және (немесе) диспетчерлік аудандарды қамтитын метеорологиялық орган әр ҰАА және (немесе) диспетчерлік аудан үшін өзінің жауапкершілік аймағы шеңберінде жеке AIRMET ақпараттарын шығарады.

359. ҰАА қажет болған жағдайда кіші аудандарға (қосалқы) бөлінеді.

360. AIRMET ақпаратына төменде көрсетілген қысқартуларды пайдаланумен аталған құбылыстардың бірі қосылады:

Жер беті желінің жылдамдығы:

Жер беті желінің орташа жылдамдығы SFC WSPD

15 м/с (30 уз) астам кең кеңістікте (+жел жылдамдығы және өлшем бірлігі)

Жер бетіндегі көріну:

Кең кеңістікте көріну SFC VIS

5000м кем, құбылысты қоса (+көріну)

Көрінуді нашарлататын ауа райы (+ төменде көрсетілген ауа райы құбылыстарының бірі немесе олардың тіркесі:

BR, DS, DU, DZ, FC, FG, FU,

GR, GS, HZ, IC, PL, PО, RA,

SA, SG, SN, SS, SQ немесе VA)

найзағай:

бұршақсыз жеке найзағай ISOL TS

бұршақсыз сирек найзағай OCNL TS

бұршақпен жеке найзағай ISOL TSGR

бұршақпен сирек найзағай OCNL TSGR

таудың жабылуы:

таулар жабық MT OBSC

бұлттылық:

жер деңгейінде 300м (1000фут) кем төменгі шектің биіктігімен кең кеңістікте үзілген немесе тұтас бұлттылық:

үзілген BKN CLD (+ төменгі және

жоғары шектің биіктігі мен өлшем бірлігі)

тұтас OVC CLD (+төменгі және

жоғары шектің биіктігі мен өлшем бірлігі)

будақ-жаңбырлы бұлттар:

жеке ISOL CB

сирек OCNL CB

жиі FRQ CB

мұнара тәрізді будақ бұлттар:

жеке ISOL TCU

сирек OCNL TCU

жиі FRQ TCU

мұздану:

орташа мұздану MOD ICE

(конвективтік бұлттарда

пайда болатын мұздануды қоспағанда)

турбуленттілік:

орташа турбуленттілік MOD TURB

(конвективтік бұлттарда пайда

болатын турбуленттілікті қоспағанда)

Таулы толқын:

Орташа таулы толқын MOD MTW.

361. AIRMET ақпаратында осы Қағидалардың 9-қосымшасында көрсетілгеннен басқа қосымша сипаттама материалдар қамтылмаған. Найзағайларға немесе будақ-жаңбырлы бұлттарға қатысты AIRMET ақпаратында олармен байланысты турбуленттік пен мұздану ескерілмеген.

362. Реттік нөмір ұшу ақпаратының ауданы бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған AIRMET мәліметтерінің санын көрсетеді.

363. AIRMET мәліметінің әрекет ету кезеңі 4 сағаттан аспайды.

364. AIRMET ақпараттары, егер осы ауданда құбылыстар қатты бақыланбаған немесе олардың туындауы күтілмеген жағдайда жойылады.

365. AIRMET ақпараттары ұшу ақпаратының көршілес аудандарының әуеайлақ метеорологиялық органдарға (бақылау органдарына) және тиісті метеорологиялық өкілетті органдардың арасындағы келісімге сәйкес басқа метеорологиялық органдарға жіберіледі.

4-параграф. Әуеайлақ бойынша ескерту

366. Ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету және авиациялық техниканы сақтау мақсатында әуеайлақтық метеорологиялық органдар ұшу қауіпсіздігіне, сондай-ақ жердегі әуе кемесіне, оның ішінде тұрақ орындарындағы әуе кемелеріне, әуеайлақ жабдықтарына, құралдарына және қызметтеріне қолайсыз әсер етуі мүмкін ауа райы құбылыстарының және метеорологиялық жағдайлардың қарқындылығының пайда болуы немесе өзгерілуі туралы ескертулерді шығарады.

367. Әуеайлақ бойынша ашық мәтін түрінде ескертулерде жерде әуе кемелеріне, әуеайлақ жабдықтарына және ұшуларды қамтамасыз ететін техникалық құралдарға жағымсыз ықпал ете алатын метеорологиялық жағдайлар туралы қысқаша ақпарат хабарландырылады. Ескертулерді әуеайлақ метеорологиялық органдар шығарады және осы Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы нұсқаулыққа сәйкес әуежай қызметіне тапсырады.

368. Әуеайлақ бойынша ескертулер, егер олар көрсетілген құбылыстар/шарттар аса бақыланбаса және (немесе) әуеайлақта олардың пайда болуы күтілмеген жағдайда ғана жою қажет.

369. Әуеайлақ бойынша ескертулер төменде көрсетілген құбылыстардың немесе жағдайлардың нақты болуына немесе күтілетіне байланысты шығарылады:

найзағай;

бұршақ;

қатты немесе ұзақ жауған қар (қардың күтілетін немесе байқалатын жиналуын қоса);

мұзданатын жауын-шашын (көктайғақ);

боз қырау немесе қырау;

дауыл, құйын;

құмды немесе шаңды боран;

көтерілетін құм немесе шаң;

жел бағытына қарамастан секундына 15 м жылдамдығымен;

жанартаудың күлі немесе жанартау күлінің тұнбасы;

улы химиялық заттардың шығарындылары;

ауа температурасының минус 30 градусқа дейін немесе одан да төмен төмендеуі немесе оның 40 градус және одан астамға көтерілуі (өңірге тәуелді метеорологиялық органдар мен пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша басқа өлшемдер белгілену мүмкін);

жергілікті деңгейде келісілген басқа құбылыстар.

370. Бұдан бұрын шығарылған ескертуде көзделмеген жағдайлардың немесе құбылыстардың пайда болуын күту немесе олардың қарқындылығының өзгерілу барысында жаңа ескерту жасалады.

371. Халықаралық рейстер көп болған кезде пайдаланушылармен келісім бойынша әуеайлақ бойынша ескертулер осы Қағидалардың 11-қосымшасына сәйкес ағылшын тілінде шығарылады.

Осы Қағидалардың 11-қосымшасына келтірілген қысқартулармен қатар мәтінді барынша қысқа түрде пайдалану қажет. Қосымша ақпарат ИКАО бекіткен қысқартуларды және сандық мағыналарды пайдалана отырып, қысқартулармен ашық мәтінмен жасалады. ИКАО бекіткен қысқартулар болмаған кезде ағылшын тілінде ашық мәтінді пайдалану керек.

372. Ескертудің реттік нөмірі осы әуеайлақ бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап әуеайлақ бойынша ескертулердің санын көрсетеді.

5-параграф. Желдің ауысуы туралы ескертулер мен хабарландырулар

373. Желдің ауысуы туралы ескертулерді өкілетті метеорологиялық орган тағайындаған метеорологиялық орган ӘҚҰ тиісті органдарымен және мүдделі пайдаланушылармен жергілікті деңгейде келісілген шарттарға сәйкес желдің ауысуы кедергі болатын әуе айлақтар үшін дайындайды.

Желдің ауысуы туралы ескертулер өкілетті метеорологиялық органдармен тағайындалған метеорологиялық орган ӘҚҰ тиісті органдарымен және мүдделі пайдаланушылармен жергілікті деңгейде келісілген шарттарға сәйкес желдің ауысуы кедергі болатын әуеайлақтық метеорологиялық органдармен дайындалады.

374. Желдің ауысуы туралы ескерту қону, қонуға бет алу немесе ұшу аумағында, немесе әуе ҰҚЖ және 500 м (1600 фут) қону немесе ұшуға бет алу барысында айдау кезінде әуе кемелеріне жағымсыз ықпал етуі мүмкін бақыланатын және күтілетін желдің ауысуы туралы қысқаша ақпаратты қамтиды. ҰҚЖ деңгейінде 500 м (1600 фут) астам биіктікте желдің айтарлықтау ауысуын шақыратын жергілікті топографиялық жағдайлар кезінде 500 м (1600 фут) биіктік шектік деп есептелмейді.

375. Ұшып келетін және ұшып кететін әуе кемелері үшін желдің ауысуы туралы ескертулерді әуе кемелерінің желдің ауысуы болмаған жағдайда немесе келісілген уақыт кезеңі өткенде жойылады. Желдің ауысуы туралы ескертуді жою критерийлерін метеорологиялық өкілетті орган және ӘҚҰ тиісті өкілетті органы және мүдделі пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша әр әуеайлақ үшін сол жерде белгіленеді.

376. Желдің ауысатыны туралы мәліметтер мыналар арқылы алынады:

1) желдің ауысуын қашықтықтан өлшеудің жер үсті жабдықтары (доплерлік радиолокатор);

2) жел ауысуын анықтаудың жердегі жабдық, мысалы, нақты ҰҚЖ немесе ҰҚЖ және қонуға бет алу және ұшуға бет алу тиісті траекторияларын бақылау үшін орналасқан жерге жақын желдің және (немесе) қысым көрсеткіштерінің жүйесі;

3) биіктікті алу немесе қонуға бет алу кезеңінде әуе кемелерінің борттарынан бақылаулар;

4) басқа метеорологиялық ақпараттан, мысалы, әуеайлақтың маңында орналасқан немесе жақында орналасқан учаскелерде немесе мұнарада орнатылған тиісті көрсеткіштер арқылы алынған.

377. Желдің ауысуын анықтау үшін әуеайлақтарда желдің ауысуы туралы хабарды мынадай жүйемен шығаратын желдің ауысуын қашықтан зондттау немесе айқындау үшін автоматтандырылған жер үсті жабдығы пайдаланылады. Желдің ауысуы туралы хабарлама ұшу кезінде қонғаннан кейінгі жүру уақытында ҰҚЖ әуе кемесіне немесе ұшу траекториясының бастапқы кезеңінде немесе қонатын кезде траекторияның соңғы кезеңінде әуе кемесіне жағымсыз әсер ететін 7,5 м/с (15 уз) немесе астам қарсы/жол-жөнекей желдің сипатталатын өзгеруімен желдің бақыланатын ауысуы туралы қысқаша жаңаратын ақпаратты қамтиды.

378. Желдің ауысуы туралы хабарламаны минутына бір рет жаңарту керек. Желдің ауысуы туралы хабарламаны қарсы/жол-жөнекей желдің өзгеру өлшемі 7,5 м/с (15 уз) кем болғанда жою керек.

379. Желдің ауысуы туралы хабарландыру тікелей қашықтықта өлшеудің автоматтандырылған немесе желдің ауысуын анықтаудың жердегі жабдықпен жергілікті келісімге сәйкес мүдделі тараптарға таратылады.

380. Желдің ауысу шарттары әдеттегідей келесі құбылыстармен байланысты:

найзағай, шағын қарқындар, құйғыш тәрізді бұлттар (торнадо немесе су құйындары) жаппай қарқын;

алдыңғы шептегі бет;

жергілікті топографиялық жағдайлармен күшейтілген қатты жерге жақын жел;

таулы толқындар (соның ішінде әуеайлақ ауданындағы кіші биіктіктерде дауыл қақпалары;

кіші биіктіктерде температуралық инверсиялар.

381. Желдің ауысуы туралы ескертулер (хабарландыру) осы Қағидалардың 10-қосымшасы бойынша ағылшын тілінде әуеайлақта желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жасау үлгісіне (WS WRNG) сәйкес шығарылады және әуеайлақта метеоқамтамасыз ету бойынша нұсқаулыққа сәйкес таратылады.

382. Осы Қағидалардың 12-қосымшадағы үлгіде ескертілген реттік нөмір осы әуеайлақ бойынша ағымдағы күннің 00.01 UTC бастап шығарылған желдің ауысуы туралы ескертулердің санын көрсетеді.

383. Осы Қағидалардың 12-қосымшадағы үлгіде аталған қысқартулардан басқа мәтінді пайдалану минимумына дейін жеткізу қажет. Қосымша ақпаратты ИКАО бекіткен қысқартуларды және сандық мағыналарды пайдалана отырып ашық мәтінде жасау қажет. ИКАО бекіткен қысқартулар болмаған жағдайда ағылшын тіліндегі ашық мәтінді пайдаланылады.

384. Желдің ауысуын анықтау және қашықта өлшеудің жердегі жабдықтың ақпараты желдің ауысуы туралы хабарландыруды дайындау үшін пайдаланылса, мүмкін болғанда хабарландыру метеорологиялық өкілетті орган мен ӘҚҰ тиісті өкілетті органы және мүдделі пайдаланушылардың арасында келісімге сәйкес ҰҚЖ нақты учаскелермен және қонуға бет алу және ұшу траекториялар бойы қашықпен байланыстырылады.

385. Күтілетін желдің ауысуы туралы ескерту әуеайлақ ауданында жергілікті географиялық ерекшеліктермен үйлесіп, аэросиноптикалық материалдар бойынша метеорологиялық жағдай желдің ауысу болуына ықпал еткенде жасалады.

Желдің ауысуы туралы ескертулер қабылданған қысқартулармен ашық мәтінде жасалады және ӘҚҰ диспетчерлеріне таратылады және ATIS хабарламаға енгізіледі және осы әуеайлақтан тыс таратылмайды.

386. Әуе кемесінің бортынан хабарды желдің ауысуы туралы ескертуді дайындау немесе бұрын шығарылған ескертуді растау үшін пайдаланатын жағдайда әуе кемесінің бортынан тиісті хабарды, соның ішінде әуе кемесінің түрін жергілікті келісімге сәйкес мүдделі адамдарға өзгеріссіз тарату қажет.

387. Ұшып келе жатқан әуе кемесінің бортынан, сондай-ақ ұшып кетіп жатқан әуе кемесінің бортынан желдің ауысуы туралы хабар алынғаннан кейін желдің ауысуы туралы екі әр түрлі ескерту болу мүмкін: біреуі келе жатқан әуе кемелері үшін, екіншісі кетіп бара жатқан әуе кемесі үшін.

388. Шағын қарқындылықтар желдің ауысуын қашықта өлшеу және анықтаудың жердегі жабдықпен анықталған, ол туралы ұшқыштар хабарлаған, бақыланған жағдайда желдің ауысуы туралы ескертуге және хабарландыруға шағын қарқындыққа нақты сілтемені енгізу қажет.

389. Желдің ауысу қарқындылығы туралы деректерді хабарлауға қатысты талаптар әзірлеу үдерісінде. Ұшқыштар желдің ауысуы туралы хабарларда, қолданыстағы желдің ауысу қарқындылығын олардың субъективті бағалауында негізделген келесі терминдерді пайдалану мүмкін: "орташа", "қатты", "өте қатты". Осы тәрізді хабарлар желдің ауысуы туралы ескертулерге өзгеріссіз енгізілуге жатады.

390. Желдің ауысуы туралы ескертулер қабылданған қысқартулармен ашық мәтінде жасалады және ӘҚҚ диспетчерлеріне беріледі, ATIS хабарына қослады.

6-параграф. Ашық мәтін нысанындағы 100 ұшу эшелонынан төмен (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен) бағдарлар мен аудандар бойынша ескертулер

391. 100 ұшу эшелонынан төмен (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен) бағдарлар мен аудандар бойынша ескертулерді жергілікті диспетчерлік пунктіне қызмет көрсететін (ЖДП) және ашық мәтін түрінде ұшу аудандары бойынша болжамдарды жасайтын метеорологиялық орган шығарады.

392. 100 ұшу эшелонынан төмен (немесе таулы аудандарда 150 эшелонынан төмен) бағыттар мен аудандар бойынша ескертулер төменде көрсетілген құбылыстардың бірден бірінің күтілетін және нақты пайда болуына байланыстышығарылады:

жаппай немесе ішкі салмақты найзағай;

алдыңғы шептегі дауыл және құйын;

бұршақ;

мұзданатын жауын шашын;

орташа немесе қатты мұздану;

орташа немесе қатты турбуленттік;

құмды немесе шаңды боран;

жер бетіндегі бағытқа қарамастан желдің секундына 15 м және одан астам жылдамдығы;

көріну 5000 м кем;

бұлттылықтың төменгі шеті 300 м және одан да аз;

будақ - жаңбырлы және мұнар тәрізді бұлттар.

393. Ескертулер әрі қарай ұшудағы әуе кемелеріне, сондай-ақ ЖДП шектес аудандардағы ұшуларды қамтамасыз ететін метеорологиялық органға тарату үшін ЖДП хабарланады.

394. Ескертулердің мәтіні келесіні қамтиды:

1) атауы, ағымдағы тәулікке оның реттік саны;

2) ауданды, бағдарды көрсету;

3) "күші бар" және "күні – уақыты" тобы;

4) құбылыстар;

5) ақпарат нақты немесе болжамды болып табылатыны туралы көрсету;

6) құбылыстың, ауысудың орналасу жері;

7) қарқындылықтың өзгерілуі.

395. Ескертуде көрсетілген құбылыс тоқтатылған және оның туындауы/сақталуы үшін жағдай болмаған жағдайда бұрын шығарылған ескертудің жойылуы туралы хабарлама дайындалады.

7. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық қамтамасыз ету
1-параграф. Жалпы ережелер

396. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері метеорологиялық ақпаратпен:

1) пайдаланушылар жүзеге асыратын ұшу алдындағы жоспарлау;

2) пайдаланушылар жүзеге асыратын ұшуларды өндеу орталық басшылығының жүйесін пайдалан отырып, ұшуда қайта жоспарлау;

3) ұшу алдында ұшу экипажын пайдалану;

4) ұшудағы әуе кемелері үшін жабдықталады.

397. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері жабдықталатын метеорологиялық ақпарат ұшу уақыты және биіктігіне және бағыттың географиялық ұзақтығына қатысты ұшу талаптарын жауап. Осы ақпарат тиісті белгіленген сәтке және ұшу кезеңіне жатады және белгіленген қонудың әуеайлағына дейін ұшуды қамтамасыз ету үшін толықты болып табылады және онда пайдаланушы тағайындаған белгіленген қону әуе айлағы және қосымша әуеайлақтардың арасындағы бағыттың бөлігінде күтілетін метеорологиялық жағдайлар туралы деректер қамтылған.

398. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері жабдықталатын метеорологиялық ақпарат соңғы деректерді қамтиды және өкілетті метеорологиялық орган тиісті пайдаланушылардың келісімімен белгілеген келесі деректерді енгізеді:

1) болжамдар:

биіктіктерде желдің;

биіктіктерде ауа ылғалдылығын және температураның;

ұшу эшелонының геоәлеуетті абсолюттік биіктікті;

тропопаузаның ұшу эшелоны және тропопаузаның температурасы бірліктерінде;

барынша желдің бағытын, жылдамдығын және оның биіктігінің ұшу эшелоны бірлігінде;

SIGWX құбылыстарын;

2) Белгіленген ұшып кету және қону және қосалқы әуеайлақтар, бағытта және келу әуеайлағы үшін METAR немесе SPECI мәліметтері (соның ішінде "тренд" түріндегі болжамдар);

3) Ұшып кету және белгіленген қону және қосалқы әуеайлақтар, бағытта және келу әуеайлағы үшін TAF болжамдары немесе TAF түзетілген болжамдары;

4) ұшу үшін болжамдар;

5) SIGMET ақпараты және барлық бағытқа қатысы бар борттан тиісті арнайы хабарламалар.

6) барлық бағытқа қатысы бар жанартау күлі және тропикалық циклон туралы консультативтік ақпарат;

7) барлық бағытқа жататын кіші биіктіктерде ұшу үшін AIRMET ақпараты және AIRMET ақпаратын шығаруға қосымша дайындалған карта нысанында аз биіктікте ұшу үшін аймақтық болжамдар немесе GAMET аймақтық болжамдары;

8) ұшу әуеайлағы бойынша хабарламалар (жергілікті әуеайлақ үшін);

9) МРЛ ақпараты;

10) Жердің метеорологиялық жерсеріктерінен алынған суреттер.

399. Осы Қағидалардың 395-тармағының 1) тармақшасында аталған болжамдарды АБДО ұсынатын цифрлы болжамдардан алынады.

400. Егер болжам АБДО жасалғаны көрсетілсе, онда қамтылған метеорологиялық ақпаратқа өзгерістер енгізілмейді.

401. АБДО жасаған цифрлы болжамдардан алынған карталар осы Қағидалардың 5-қосымшасында көрсетілген карта мен кестелерді құрастыру жөніндегі талаптар бойынша әрекет етудің белгіленген аймақтары үшін ұсынылады.

402. Егер осы Қағидалардың 398-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген желдің болжамы, биіктіктегі ауаның температурасы карта түрінде ұсынылған жағдайда олар белгіленген уақытқа ұшу эшелондарының болжам карталары болып табылады.

Егер осы Қағидалардың 398-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген SIGWX құбылыстарының болжамдары карта түрінде ұсынылған жағдайда, олар ұшудың эшелондарымен шектелген атмосфера қабатының белгіленген уақытқа болжамды карталары болып табылады.

403. Пайдаланушы жүзеге асыратын ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін талап етілетін биіктікте желдің және ауа температурасының және SIGWX ауа райының құбылыстарының болжамдары эшелоннан 100 жоғары болса, оларды алғаннан кейін және ұшуға дейін 3 сағаттан кешіктірмей ұсынылады. Пайдаланушы жүзеге асыратын ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін басқа метеорологиялық ақпарат мүмкіндігінше ертерек беріледі.

404. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері пайдаланушылармен келісілген негізінде өкілетті метеорологиялық орган белгіленген жерде және метеорологиялық әуеайлақтық орган мен тиісті пайдаланушының арасындағы келісім бойынша белгіленген уақытта жабдықталады.

405. Пайдаланушылар және ұшу экипажының мүшелері пайдаланушымен консультация негізінде өкілетті метеорологиялық органдарымен белгіленетін метеоролгиялық ақпаратпен және әуеайлақтық метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушы арасындағы келісім бойынша белгіленген уақытта жабдықталады.

Ұшу алдындағы қызмет көрсетумен тек Қазақстан Республикасының аумағында басталатын ұшқыштар ғана қамтамасыз етіледі. Әуеайлақта әуеайлақтық метеорологиялық органы жоқ әуеайлақтың метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етілу тәртібі өкілетті метеорологиялық органдар мен тиісті пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша белгіленеді.

406. Өкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушының арасындағы келісім бойынша және ұшу экипажының мүшелері метеорологиялық ақпаратпен келесі әдістердің біреуімен жабдықталады:

1) қолмен жазылған немесе басылған материал, соның ішінде белгіленген карталар мен нысандар;

2) цифрлы нысандағы деректер;

3) нұсқама беру;

4) консультация;

5) көрсету;

6) осы тармақтың 1) - 5) тармақшаларын ескере отырып, дербес нұсқама беру және ұшу құжаттамасын жасау мүмкіндігін қамтамасыз ететін ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйесі. Бұл ретте пайдаланушылардың және ұшу экипажының мүшелері телефон арқылы немесе басқа қолайлы байланыс құралдарын пайдалана отырып, метеорология органынан консультация алу үшін қолжетімділік сақталады.

407. Пайдаланушылармен келісім бойынша өкілетті метеорологиялық орган мыналарды:

1) ұсынылуға жататын ақпараттың түрі мен нысанын,

2) осы ақпаратпен жабдықтау әдісі мен құралдарын белгілейді.

408. Пайдаланушылардың сұрау салуы бойынша ұшуларды жоспарлау үшін ұсынылатын метеорологиялық ақпаратқа ұшудың ең төменгі қауіпсіз эшелонын белгілеу үшін қажетті деректерді енгізу қажет.

409. Ұшып шығатын әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету "Брифинг" диспетчері (ЖӘЖ) әуеайлақ метеорологиялық органына беретін ұшудың тәулік жоспарлары негізінде жүргізіледі, ал жоспарда көрсетілмеген жеке рейстер - ұшудың жоспарланған уақытына дейін 1 сағаттан кешіктірмей берілген қосымша тапсырыстар негізінде қамтамасыз етіледі. Тапсырыстар келесі мәліметтерді қамтиды:

1) ұшудың жоспарланған уақытын;

2) әуеайлағына жоспарланудағы келу уақыты;

3) ұшу бағыты және аралық әуеайлаққа келудің жоспарланған уақыты және одан ұшу уақыты;

4) запастағы әуеайлақтар;

5) эшелон және ұшу биіктігі;

6) ұшу түрі (АҰЕ немесе ШҰЕ).

410. Синоптикалық бөлімсіз метеорологиялық органдар әуе кемелерінің экипаждарын базалық АМСА (АМО) және басқа әуеайлақтардан алынған ақпараттармен қамтамасыз етеді. Қажетті ақпараттар әуеайлақтың метеорологиялық органының ұшу әуеайлағының (қону алаңның) бастығынан немесе қолда бар байланыс каналдары бойынша тікелей әуе кемесінің командирінен сұралады.

411. Болжамдардың әрекет ету кезеңі ұшудың есеп айырысу уақытын қону әуеайлағы және запастағыға дейін 30 минутқа жабу тиіс.

412. Ұшудың түріне және ұзақтығына қарай метеорологиялық ақпараттар әуе кемелерінің экипаждарына ұшу құжаттамасы нысанында және (немесе) ауызша нысанда ұсынылады; осы ақпараттар сондай-ақ экипаждардың ұшу алдындағы метеорологиялық дайындық жүргізетін үй-жайларында орнатылған арнайы көрмелерде, стендтерде орналасады.

2-параграф. Нұсқаулық, кеңес беру және ақпараттарды көрсету

413. Әуе кемесі экипаждарының ұшу алдындағы метеорологиялық дайындығы алдағы ұшудың метеорологиялық жағдайларын өздігінше үйренуді және ұшу бағыты (аудан) бойынша және экипаждардан АМСА-ға алынған нақты және ұшу бағыты (аудан) бойынша әуеайлақтағы күтілген метео жайдайлар туралы қажетті ақпараттарды қамтиды.

414. Ұшу экипажына немесе ұшуды орындауға байланысты басқа ға нұсқаулық және консультация беру сұрау салу бойынша жүргізіледі.

415. Нұсқаулықты және кеңес беруді жүргізу үшін қолданылатын ақпараттар осы Қағидалардың 395-тармағында аталған кез келген немесе барлық элементтерді қамтиды.

416. Егер әуеайлақтық метеорологиялық орган әуеайлақ бойынша болжамның ұшу құжаттамасына енгізілгеннен маңызды ерекшеленетін әуеайлақ ауданындағы метеорологиялық жағдайларды эволюциялау туралы пікірлерін айтқан жағдайда, ұшу экипажы мүшелерінің назары осы айырмашылыққа аударылады.

Нұсқаулық кезінде айырмашылыққа қатысы бар оның бір бөлігі жазылады және пайдаланушыға осы жазбаға қолжетімділік қамтамасыз етіледі.

417. Нұсқаулық, консультация, көрсету немесе ұшу құжаттамасын рәсімдеу ұшу әуеайлағына қызмет көрсететін әуеайлақтық метеорологиялық органмен қамтамасыз етіледі. Сол немесе басқа әуеайлақта мұндай қызмет көрсету жүргізілмеген жағдайда, өкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушы арасындағы келісімнің негізінде ұшу экипажы мүшелерінң тарапынан талаптарды қанағаттандыру үшін әдістер белгіленеді. Ерекше жағдайларда, мысалы негізсіз кешіктіру кезінде осы әуеайлаққа қызмет көрсететін әуеайлақтық метеорологиялық орган қажеттілікке сәйкес ұшу құжаттамасының қайта нұсқаулығын, консультациясын, рәсімделуін жүзеге асырады.

418. Өзара байланысында нұсқаулық жүргізу, кеңес беру және (немесе) ұшу құжаттамасын рәсімдеу туралы сұраныс түскен ұшуларды жүргізуге қатысты ұшу экипажының мүшесі немесе басқа адам әуеайлақтық метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушының арасындағы келісілген сол уақытта әуеайлақтық метеорологиялық орган болып табылады. Әуеайлақтың жергілікті жағдайы жеке нұсқаулық және (немесе) кеңес беру жүргізуге мүмкіндік туғызбаған жағдайда әуеайлақтық метеорологиялық орган телефон бойынша немесе басқа электр байланыс құралының көмегімен осындай қызмет көрсетуді ұсынады.

419. Шетелдік әуе кемелері экипаждарында консультация беру ағылшын тілінде жүргізіледі.

420. Әуеайлақтық метеорологиялық орган ұшуды жүргізуге қатысты әуе кемесі экипажының мүшелерін немесе басқа қызметкерді қамтамасыз етеді және нұсқаулық және (немесе) кеңес беру жүргізеді. Кеңес беру кезінде экипажға хабарланады:

1) бірінші қону әуеайлағына дейін немесе мүмкіншілікте бағыттағы соңғы әуеайлаққа дейін ұшу бағыты (ауданы) бойынша синоптикалық жағдайдың мінездемесі;

2) биіктегі жел, биіктегі ауадағы температура, тропопаузаның биіктігі туралы ағымдағы және болжамдық мәліметтер, максимал жел туралы ақпарат;

3) ұшу бағыты бойынша ауа райының нақты және күтілген құбылысы және сорғалап ағатын ағым туралы ақпараттар;

4) ұшу, қону және запастағы әуеайлақтардағы ауа райының нақты және күтілетін жағдайы;

5) экипаждың талабы бойынша басқа бар метеорологиялық мәліметтер.

421. Кіші биіктіктегі ұшуларды қамтамасыз ету үшін нұсқаулық және (немесе) кеңес беру кезінде, сонымен қатар көзбен шолу ұшулардың ережесі бойынша 100 эшелонға (немесе таулы аудандарда 150 ұшу эталонына дейін немесе қажеттілікте жоғары) дейінгі биіктік бойынша метеорологиялық ақпараттар пайдаланылады. Кең кеңістікте көрінудің 5000 м кем көлеміне дейін төмендеуіне ықпал ететін кез келген нақты немесе күтілетін құбылыстардың пайда болуын, сондай-ақ ұшулардың орындалуына ықпал ететін нақты немесе күтілетін бұлттардың пайда болуына ерекше көрсету қажет.

422. Ұшу экипажының мүшелеріне және ұшуларды дайындауға байланысты қызметкерлерге көмек көрсету, сондай-ақ әуеайлақта нұсқаманы және кеңес беруді жүргізу барысында пайдалану үшін метеорологиялық орган соңғы алған ақпаратты көрсетеді:

1) METAR және SPECI мәліметтерін;

2) TAF болжамдарын және "тренд" түріндегі болжамды;

3) жергілікті әуеайлақ бойынша ескертуді;

4) ұшу үшін болжамды;

5) SIGMET және AIRMET ақпаратын, сондай-ақ SIGMET мәліметінде көрсетілмеген борттан арнайы хабарларды;

6) ағымдағы және болжау карталарын;

7) Жердің метеорологиялық серіктерінің суреттері немесе мозаика және(немесе) нефанализдерді;

8) жердегі метеорологиялық локаторлар арқылы алынған ақпаратты;

9) биіктікте ауа температурасы мен желі туралы ақпаратты;

10) ұшуға қатысты тропикалық циклондар мен вулкандық күл туралы консультативтік ақпаратты.

423. Көрсетілетін материал ұшу экипажының мүшелері және ұшуларды өндіруге байланысты басқа қызметкерлерге қолжетімді болу тиіс. Өкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушының арасындағы келісім бойынша көрсетуді нұсқаманың немесе кеңестің орнына пайдалануға болады.

424. Авиациялық пайдаланушыларды метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін әуеайлақ метеорологиялық органдары метеорологиялық деректердің халықаралық банктерін пайдаланады немесе тікелей басқа мемлекеттердің метеорологиялық органдарынан сұратады.

425. Метеорологиялық кеңестен өткен соң әуе кемесінің командирі кеңестен өтуді тіркеу бланкісінде рейстің, борт нөмірін, қону әуеайлағын және ұшу уақытын, сондай-ақ кеңес уақытын көрсетеді.

426. Ұшудың жоспарланған уақыттан 20 минут және одан астам кешігу барысында экипажға метеорологиялық жағдайды нақтылау қажет.

3-параграф. Ұшу құжаттамасы

427. Ұшу құжаттамасына енгізілетін ақпарат карта, кестелер және қысқартулармен ашық мәтін түрінде ұсынылу тиіс. SIGWX құбылысы және биіктікте ауа температурасы мен желдің болжамына жататын ұшу құжаттамасы карта түрінде беріледі. Әуеайлақтар бойынша ауа райының болжамдары құжаттамаға TAF код нысанында немесе қысқартулар мен кестелердің пайдаланумен ашық мәтінде енгізіледі. Балама ретінде кіші биіктіктерде ұшу үшін GAMET аймақтық болжамдар пайдаланылады.

428. METAR және SPECI мәліметтері ("тренд" түріндегі болжамды қоса), TAF, GAMET, SIGMET, AIRMET және тропикалық циклондар мен вулкандық күл туралы консультативтік ақпарат осы Қағидалардың 5, 7және 11 қосымшаларында келтірілген үлгілерге сәйкес беріледі. Басқа метеорологиялық органдардан алынған әуеайлақ бойынша TAF болжамдары ұшу құжаттамасына қайсысы бір мағыналық өзгеріссіз енгізіледі.

429. Берілуге тиіс ұшу құжаттамасы 1), 2), 3), 5) және 6) тармақшаларда аталған, қажетті кезде осы Қағидалардың 398 тармағының 7) тармақшасындағы ақпаратты қосады.

Бірақ, өкілетті метеорологиялық орган мен мүдделі пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша 2 сағат ұзақтығымен немесе қысқамерзімді аралық қону немесе бұрылудан кейін ұшу үшін ұшу құжаттамасын, пайдалану үшін қажетті ақпаратпен шектейді, бірақ ұшу құжаттамасында барлық жағдайда 1), 2), 3), 5), 6) қажетті кезде осы Қағидалардың 398 тармағының 7) тармақшасындағы ақпаратты қамтиды.

Ұшу уақыты 3 сағаттан асатын ұшулар үшін мәліметтердің әрекет ету уақытының аса бір мәні үшін ұшу құжаттамасы талап етілетін болады. Сәйкесінше, уақыты 7 с (1200-ден1900 дейін UTC) құрайтын ұшу үшін, (яғни 1200, 1500 және 1800 UTC) әрекет ету уақытының үш мәні үшін және (яғни 1200 және 1800 UTC) әрекет ету уақытының екі мәні үшін SIGWX болжамы биіктікте ауа температурасы мен биіктікте жел картасы талап етіледі.

Берілуге тиісті нақты ұшу құжаттамасы тиісті пайдаланушылармен келісім бойынша метеорологиялық органмен анықталады.

430. Ұшу құжаттамасында АБДО шығаратын келесі болжамдар пайдаланылады:

1) SIGWX болжамдары

SIGWX болжамдары (250-630 (SWH) ұшу эшелоны үшін жоғары деңгей

SIGWX болжамдары 100-250 (SWM ұшу эшелоны үшін орта деңгей).

2) тұрақты торының торабындағы болжамдар:

ұшу эшелондары үшін жел және температура туралы болжам 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275гПа), 340 (250 гПа), 360 (225гПа), 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100гПа);

ұшудың эшелон бірлігімен тропопаузаның биіктігі және тропопаузаның температурасы туралы ақпарат;

ұшудың эшелон немесе абсолютті биіктік бірлігімен максималды желдің бағыты мен жылдамдығы туралы ақпарат;

ұшу эшелондары үшін ылғалдылық туралы деректер 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа) және 180 (500 гПа);

ұшу эшелондары үшін геоәлеуетті абсолютті биіктік туралы деректер 50 (850 гПа), 100 (700 гПа), 140 (600 гПа), 180 (500 гПа), 240 (400 гПа), 300 (300 гПа), 320 (275 гПа), 340 (250 гПа), 360 (225 гПа) 390 (200 гПа), 450 (150 гПа) және 530 (100 гПа).

431. Ресей ГМО 00.00, 06.00, 12.00, 18.00 UTC мерзімде шығаратын жоғары және орта деңгейдің карталары мен кестелер жасау бойынша талаптар пайдаланылады.

Ұшу құжаттамасында пайдаланылатын карталар мен кестелер жасау бойынша талаптар ИКАО талаптарының негізінде ДМҰ әзірленген және осы Қағидалардың 5-қосымшада ұсынылды.

432. Ұшу құжаттамасына енгізілген карталардың келесі сипаттамасы болуы тиіс:

1) қолайлы пайдалану үшін карталардың ең үлкен көлемі 42 x 30 см (стандартты көлемі АЗ), ең кішкентай көлем 21x 30 см (стандартты көлем А4). Көлемнің таңдалуы бағдарлардың ұзақтығына және өкілетті метеорологиялық орган мен пайдаланушылардың арасындағы келісім бойынша карталарда көрсету қажет ақпаратты нақтылау деңгейіне тәуелді;

2) негізгі географиялық бағыттардың көрінісі қарапайым тануды қамтамасыз ететін әдіспен көрсету қажет;

3) негізгі әуеайлақтарды нүкте түрінде көрсету және осы әуеайлақ қызмет көрсететін қала атауының бірінші әріппен белгілеу қажет;

4) координаттардың географиялық торабын ендік пен ұзақтықтың әр 10 градус үзік сызықпен көрсетілген меридиандар мен параллельдермен салу қажет; нүктелерді 1 градус аралықпен салу қажет;

5) ендік пен ұзақтық мағынасын картаның барлық көлемі бойынша ірі нүктелерде көрсету қажет;

6) ұшу құжаттамасы үшін түсініктеме жазуларды нақты және қарапайым болуы тиіс, оларда аймақтық болжамдардың дүниежүзілік орталығының немесе АБДО жатпайтын ақпаратты ұсынатын орталықтың атауы, картаның түрі, әрекет ету күні және кезеңі, және қажет болғанда бір мағыналы түсініктемемен пайдаланылған өлшеу бірліктері көрсетіледі;

7) ЭВМ көмегімен дайындалатын картада метеорологиялық мәліметтер, шығыс картографиялық ақпаратпен басым болуы тиіс; қолданған жағдайда алғашқы ақпарат соңғысын жояды.

433. Ұшу құжаттамасына енгізілетін метеорологиялық ақпарат келесі түрде ұсынылады:

1) жел қою торапта көрсеткішпен және боялаған жалаушалар арқылы көрсетіледі;

2) қою торапта температура цифрлармен көрсетіледі;

3) АБДО алынған деректердің жиынтығынан алынған жел және температура туралы деректер ендік ұзақтық қою торапқа салынады;

4) желдің көрсеткіштері температураға басымды болады және осы екі белгі картаның фонында ерекшеленеді.

434. 250 ұшу эшелоны мен 630 ұшу эшелоны арасында ұшу үшін карталардың ең аз санына атмосфераның жоғары қабаттарындағы (250 ұшу эшелоны – 630 ұшу эшелоны) ауа райының ерекше құбылыстар картасы және 250 гПа эшелоны үшін желдің болжам картасы енгізіледі. Ұшу алдындағы және ұшуда жоспарлау және ұшу құжаттамасы үшін ұсынылатын нақты карталар өкілетті метеорологиялық орган мен мүдделі тұтынушылар арасында келісіледі.

435. Ұсынылатын карталарды тиісті метеорологиялық органдар белгілегендей АБДО цифрлы болжамдарынан алынады.

436. Ұшу құжаттамасында салыстырмалы биіктігі келесі түрде көрсетіледі:

1) Ұшу бағдары бойынша метеорологиялық жағдайлар туралы барлық мәліметтерді, мысалы, биіктіктерде желдің салыстырмалы биіктігі, турбуленттікті немесе бұлттардың жоғары және төменгі шеттерінің биіктігін эшелон түрінде көрсетіледі. Осы мәліметтер қысым, абсолюттік биіктік немесе кіші биіктіктерде ұшу үшін жер бетінің деңгейінен биіктік түрінде көрсетілуі мүмкін;

2) әуеайлақ ауданындағы метеорологиялық жағдайлар туралы барлық мәліметтер әуе айлақтың артығынан биіктік түрінде көрсетіледі.

437. Ұшу экипажының мүшелері ұшу алдында жел мен ауа температурасы туралы ақпаратпен карта түрінде жабдықталған жағдайда осы карталар стандартты ұшу эшелоны үшін болжау карталар ұсынылады. Жалғаспайтын ұшу жағдайында стандартты изобарлық беттерді карталардың орнына ағымдағы карталар ұсынылады, көрсетілген деңгейлер стандартты изобарлық деңгейлерге сәйкес болады.

438. Биіктіктерде жел мен ауа температурасы туралы ақпарат кесте түрінде ұсынылған жағдайда ол биіктік карталар үшін деректердей сол ұшу эшелондары бойынша деректерді қамтиды. Осы ақпарат географиялық пункттерге ұсынылады.

Биіктіктерде жел мен ауа температурасының кесте болжамдары ұсынудың нысандары осы Қағидалардың 3-қосымшаға сәйкес ресімделеді.

439. Ұшу құжаттамасы ұшу әуеайлағы және белгіленген қону әуеайлағы бойынша барлық жағдайларда TAF болжамдарын енгізеді. Бұдан басқа, ұшудың жұмыс жоспарын толықтыруға қажетті жағдайларда ұшу құжаттамасына өкілетті метеорологиялық орган және пайдаланушылардың арасындағы келісім боойынша қосымша әуеайлақтар тізбесінің өңірлік аэронавигациялық жоспарынан таңдалатын бір немесе бірнеше қосымша әуеайлақтар бойынша TAF болжамдары енгізіледі.

440. Ұшу құжаттамасына енгізу үшін арналған метеорологиялық ақпарат ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу барысында қайта жоспарлау үшін ұсынылған ақпараттан қатты айырмашылығы болған жағдайда бұл туралы дереу түрде пайдаланушыға хабарланады және мүмкіндігінше оған нақтыланған ақпарат ұсынылады.

441. Құжаттама берілгеннен кейін әуе кемесінің тура ұшуы алдында түзетулерді енгізу кезінде әуе айлақтық метеорологиялық орган қажетті түзетуді немесе жаңартылған ақпаратты пайдаланушыға немесе әуе кемесінің бортына беру үшін ӘҚҚ жіберуі тиіс.

442. Егер ұшу бағдары болжам картасына толық енгізілмесе, экипажға қалған учаскеге көршілес ауданның болжам картасы немесе кесте немесе ашық мәтін нысанында бағдар бойынша жағдайлардың болжамы қосымша беріледі.

443. Өкілетті метеорологиялық орган әуе кемелерінің экипаждарына берілген немесе олар ұшу алдында дайындық барысында пайдаланған ұшу құжаттамасы жиынтығының көшірмелері олар шығарылу күнінен кемінде 30 күнтізбелік күн сақталады. Осы ақпарат авиациялық оқиғаларды немесе оқиғаларды тергеу жағдайларында сұраныс бойынша ұсынылады және олар аяқталғанша сақталады.

4-параграф. 100 төменгі эшелоннан төмен (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан жоғары) биіктікте ұшуды қамтамасыз ету үшін ақпаратты беру

444. 100 төменгі эшелоннан төмен (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан жоғары) ұшуды орындайтын әуе кемесінің экипаждары ұшу алдында және ұшу барысында метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етіледі. Осы ақпарат ұшудың уақытына, биіктігіне және бағдарына (ауданына) сәйкес болуы тиіс. Ұшу алдындағы дайындық кезеңінде әуе кемелерінің экипаждары келесімен қамтамасыз етіледі:

1) ауызша метеорологиялық кеңеспен;

2) ұшу, қону және қосымша әуеайлақтары бойынша нақты ауа райы және болжамдар туралы деректермен;

3) ұшу бағыттары және аудандары бойынша болжамдармен және ескертулермен және SIGMET және AIRMET ақпаратымен (ұшу бағдарлары бойынша күтілетін немесе бар метео құбылыстары туралы ақпарат);

4) биіктіктер бойынша желдің және температураның және ауа райының ерекше құбылыстарының болжамдарымен.

445. Авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін ұшулардың бағыттары мен аудандары бойынша болжамдары пайдаланылады.

446. Әуе жолдарынан тыс қону алаңдарын және белгіленген бағдарларды таңдаумен жергілікті әуе желілердің ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету кезінде ұшу аудандары бойынша ауа райының болжамдары жасалады.

447. ЖӘЖ болжау аудандарының карта-сызбалары ӘҚҰ және авиациялық жұмыстарға қызмет көрсетуге қатысатын метеорологиялық органдар мамандарының жұмыс орындарында орналасады.

448. Авиациялық жұмыстардың ауданын метеорологиялық жарықтандыруын арттыру мақсатында уақытша метео посттары құрылу, ауа райы туралы ақпаратты таратуға арнайы дайындықтан өткен тапсырыс берушінің мамандары тартылу мүмкін.

449. Уақытша метеорологиялық посттар мен метеоақпараттарды жеткізу тәсілін құру туралы шешім пайдаланушы мен ӘҚҚ органының келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті орган қабылдайды.

450. Авиациялық жұмыстарды метеорологиялық қамтамасыз ету жұмыстары келесіні қамтиды:

1) ауа райының болжамдары жасалатын аудандардың, соның ішінде көршілес метеорологиялық органдардың тізбесін;

2) ұшулар аудандары бойынша болжамдарға түзетулерді шығару үшін өлшемдерді;

3) метеорологиялық жұмыстар өндірілетін станциялардың тізбесі және олардың жұмыс кезеңі;

4) Ұшу алдындағы дайындалу және ұшуды орындау уақыты кезінде әуе кемелерінің экипаждарына метеорологиялық ақпаратты жеткізу тәсілдері;

5) Әуе кемелерінің экипаждарынан метеорологиялық ақпаратты алу тәсілдері;

6) ӘҚК органдарына метеорологиялық ақпаратты жеткізу тәсілдері.

451. Әуе кеңістігін пайдаланушыларының кіші биіктіктерде ұшудың ауданы/бағыты бойынша болжамдары қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанында немесе Азаматтық авиацияның халықаралық ұйымымен қабылданған есептелген өлшемдер мен қысқартуларды пайдаланумен мен GAMET болжамы нысанында немесе карта түрінде беріледі.

452. 100 ұшу эшелондары (немесе таулы аудандарда 150 ұшу эшелонына дейін немесе қажет болғанда жоғарырақ эшелонға дейін) үшін кіші биіктіктерде ШҰЕ бойынша ұшулар үшін ұшу құжаттамасы ұшу ұзақтығына қарамастан ӘК экипажына беріледі және келесіні қамтиды:

1) METAR және SPECI мәліметтерін;

2) TAF болжамдарын және "тренд" түріндегі болжам;

3) ұшу әуеайлағы бойынша ескерту;

4) SIGMET және AIRMET ақпараттарын;

5) кіші биіктіктерде ұшулар үшін SWL карталар түрінде аймақтық болжамдар;

6) бір бірінен 500 км қашықтықта тұратын пункттер үшін карта түрінде жел және температураның болжамдары, келесі абсолюттік биіктер үшін: 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10000 фут);

7) немесе GAMET аймақтық болжамдары;

8) қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанында ұшу бағдарлары және аудандары бойынша болжамдар.

453. Кіші биіктіктерде ұшулар үшін ақпарат. Болжамдар карталар түрінде ұсынылған жағдайда кіші биіктіктерде, соның ішінде 100 ұшу эшелонына дейін (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан жоғары) шолу ұшулар ережелері бойынша ұшулар үшін ұшу құжаттамасына келесі ақпаратты енгізу қажет:

1) SIGMET және AIRMET тиісті мәліметтерінен ақпаратты;

2) 600, 1500 және 3000 м (2000, 5000 және 10 000 фут) биіктіктерде желдің және ауа температурасының карталары;

3) осы Қағидалардың 322-тармағында көрсетілген ауа райының ерекше құбылыстарының карталары.

454. 100 төменгі эшелонына дейін (немесе қажет болғанда 150 ұшу эшелонына дейін немесе таулы аудандарда одан жоғары) ВҰЕ бойынша ұшу үшін ұшу құжаттамасына карта нысанында емес болжамды беру кезінде мынадай ақпараттар қосылады:

1) SIGMET және AIRMET;

2) Осы Қағидалардың 7 қосымшасында көрсетілген GAMET ақпаратына қатысты талаптарға сәйкес жасалған GAMEТ аймақтық болжамы; немесе

3) немесе қабылданған қысқартулармен ашық мәтін нысанындағы бағыт және аудан бойынша аймақтық болжамдар.

455. Осы Қағидалардың 5, 6-қосымшаларында көрсетілген Ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері және карталар мен кестелерді құрастыру жөніндегі талаптарға сәйкес, ұшу бағдары бойынша ауа райының ерекше құбылыстары туралы ұшу құжаттамасы карта түрінде емес ұсынылған жағдайда оны кесте және (немесе) қысқартулармен ашық мәтін түрінде ұсынылады.

456. Кіші биіктіктегі ұшуларды қамтамасыз ету үшін нұсқаулық және (немесе) кеңес беру кезінде, сонымен қатар көзбен шолу ұшулардың ережесі бойынша 100 эшелонға (немесе таулы аудандарда 150 ұшу эталонына дейін немесе қажеттілікте жоғары) дейінгі биіктік бойынша метеорологиялық ақпараттар пайдаланылады. Кең кеңістікте көрінудің 5000 м кем көлеміне дейін төмендеуіне ықпал ететін кез келген нақты немесе күтілетін құбылыстардың пайда болуын, сондай-ақ ұшулардың орындалуына ықпал ететін нақты немесе күтілетін бұлттардың пайда болуына ерекше көрсету қажет.

457. Ашық теңізде құрылысқа ұшуды орындайтын тікұшақтарды пайдаланушылармен ұшу барысында алдын ала жоспарлау және қайта жоспарлайды жүзеге асыруға арналған метеорологиялық ақпаратқа 100 ұшу эшелонына дейін және теңіз деңгейінен қабат бойынша мәліметті қосу керек. Ерекше турбуленттілік пен мұзданудың күтілетін және нақты пайда болуын, теңіз деңгейінде орташа қысым, теңіз үсті температурасын, теңіз жағдайын, 100 ұшу эшелонынан төмен бұлттың ұшын және негізін, түрін, санын, беттегі күтілетін көрінуді көрсету керек.

5-параграф. Ашық теңізде теңіз кемесі мен платформаға тікұшақ ұшулары, таулы мекендердегі ұшулар, авиациялық жұмыстарды метеорологиялық қамтамасыз ету ерекшеліктері

458. Авиациялық жұмыстарды атқаратын теңіз кемелерінің пайдаланушылары әуеайлақтың метеорологиялық органы бекітілген аудан бойынша шығаратын ауа райының болжамдармен қамтамасыз етіледі. Болжамдар әр 6 сағатқа жасалады және ұшу кезеңінде әр 3 сағат сайын шығарылады. Қажет болған жағдайда ұшу ауданы бойынша қолданыстағы болжамдарға және ескертулерге түзетулерді шығару қамтамасыз етіледі.

459. Әуе қозғалысына қызмет көрсетудің (ЖДП) басқа ауданында ұшуларды қамтамасыз ету үшін ұшу әуеайлағының метеорологиялық органы осы ауданды қамтамасыз ететін тиісті метеорологиялық органнан жұмыстар ауданы бойынша ауа райының болжамын сұрайды.

460. Климаттың ерекшелігіне, мекеннің рельефіне және көлеміне байланысты болжаудың бекітілген ауданы өкілетті авиациялық орган мен тиісті метеорологиялық орган арасындағы келісім бойынша шектері мен белгілері белгіленген бірнеше алаңдарға бөліну мүмкін (географиялық координаттарда).

461. Орнатылатын алаңдар мен олардың өзгертулерінің тізбесі әуе қозғалысы қызметі ауданында ұшуларды қамтамасыз ететін әуеайлақтық метеорологиялық органдардың мекенжайына таратылады.

462. Қону алаңдарында Азаматтық авиацияның немесе басқа ведомствоның қызметкерлері жүзеге асыратын қону алаңдарында метеобақылауларды ұйымдастыру барысында әр алаң үшін (сыныпталмаған әуеайлақтар) метеобақылауларды өндірісінің және метеорологиялық органның жақын әуеайлағының және ӘК экипаждарына ақпаратты жеткізу тәртібі жасалады.

463. Әуеайлақ метеорологиялық органы жоқ жерде жедел авиациялық жұмыстардың басталу алдында әуе кемесінің экипажы әуе қозғалысына қызмет көрсету органы диспетчеріне болжамды жасауға жауапты метеорологиялық органға беру үшін ауа райы туралы мәліметті хабарлайды. Көрінуді бақылаған кезде әуайлақтың шекарасында орнатылған табиғи бағдарлар пайдаланылады. Желдің жылдамдығын бағалау үшін пайдаланушылар әуе кемесінің экипаждарын қол анемометрлермен қамтамасыз етеді.

464. Авиациялық жұмыстардың пункттерімен байланысты ұйымдастыру, әуе кемелерінің экипаждарын анемометрлермен қамтамасыз етуді, жел конустарын орнатуды және көріну бағдарларын таңдауды авиациялық пайдаланушылар жүзеге асырады.

465. АХЖ орындау процесінде әуе кемелерінің экипаждары ауа райының өзгеруін қадағалайды, ауа райының қолайсыз құбылысы мен жағдайы пайда болғанда, ол туралы ӘҚҚ диспетчеріне хабарлайды. ӘҚҚ диспетчері осы ақпаратты әуеайлақтық метеорологиялық органға береді. Осы Қағидалардың 336-тармағында аталған қауіпті құбылыстардың кездестірген жағдайда олардың пайда болуы туралы ақпарат дереу хабарланады.

466. Жұмыстар ауданы бойынша нақты ауа райы туралы ақпарат болмаған жағдайда алғашқы болжам бағдарлы болжам ретінде құрылады. Нақты ауа райы туралы ақпаратты алғаннан кейін әуеайлақтық метеорологиялық орган нақтыланған болжам шығарады.

467. Авиациялық-химиялық жұмыстарды орындайтын әуе кемелерінің экипаждары осы Қағидалардың 458-тармағының талаптарына сәйкес метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етіледі.

468. АХЖ аудандарына ұшуға дайындық кезінде осы Қағидалардың 7 тарауы 4-параграф талаптарына сәйкес метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етіледі.

469. Алдын ала жоспарлау мақсатында авиациялық пайдаланушылардың тапсырысы бойынша негізгі әуеайлақтың метеорологиялық органы АХЖ аудандары бойынша екі 12-сағаттық кезеңге бөлумен ауа райының тәулік болжамдарын қосымша шығарады.

470. Авиациялық – химиялық жұмыстары аудандары бойынша ауа райының болжамдарын және ескертулерді тарату пайдаланушымен келісім бойынша белгіленген байланыс құралдары мен арналары бойынша жүзеге асырылады.

471. Ұшулардың алдында әуе кемесінің экипажы АХЖ әуеайлақтағы (қону алаңында) ауа райының жағдайын бақылайды, байланыс орнатқаннан кейін бақылаулардың деректерін негізгі әуеайлаққа жібереді. Бақылаулар осы Қағидалардың 463-тармағына сәйкес жасалады.

472. Ұшу үшін қажетті ақпаратты қамтитын метеорологиялық құжаттама әуе қызмет көрсету органы диспетчеріне немесе авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуларды басқаратын басқа лауазымды тұлғаға қол қою арқылы беріледі. Құжаттарды қолға беруге мүмкіндік болмағанда ақпарат қолданыстағы байланыс құралдары арқылы беріледі.

473. Таулы мекендерде ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету ұшулар ауданында орографикалық ерекшеліктерін ескеріліп жасалады.

474. Таулы мекендерде ұшулар үшін жасалатын ауа райының болжамдарына орографикалық турбуленттігі және ол күтілетін қабаттың қалыңдығы туралы деректер, сондай-ақ, егер әуеайлақ деңгейінен 2000 м немесе одан кем биіктікте күтілетін бұлттылық туралы ақпарат енгізіледі.

475. Ұшулардың бағдарлары және аудандары бойынша болжамдарда найзағайдың болуына және таулардың бұлттармен жабылуына, тұмандардың және таулы баурайларда төмен бұлттылықтың және жергілікті желдің пайда болуына ерекше назар аударылады.

476. Таулы мекендерде ұшулар барысында метеорологиялық жағдайлар туралы мәліметтер теңіздің деңгейіндегі биіктіктерде көрсетіледі.

477. "CAVOK" (ХОР) термины таулы әуеайлақтары үшін мәліметтерді жасау және аэрофотобейне жұмыстарының кезеңінде пайдаланылмайды.

478. Метеорологиялық органдардың жұмыс мерзімінен тыс (түнде) жедел санитарлық тапсырмалар бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету үшін өкілетті метеорологиялық орган тәулік бойы жұмыс істейтін метеорологиялық органдарға авиациялық пайдаланушыларға метеорологиялық қамтамасыз етуді тапсырады.

479. Баламалы әдіспен апаттан құтқару және іздеу-құтқару жұмыстарды, ірі апаттарды, катастрофаларды және апатты оқиғаларды жою бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету ұйымдастырылады.

480. Тәулік бойы жұмыс істейтін метеорологиялық органдарға метеорологиялық қамтамасыз ету аудандарды бекіту өкілетті метеорологиялық орган бекіткен және ӘҚҚ өкілетті органымен келісілген метеорологиялық қамтамасыз ету аудандарының тізбесінде көзделді.

481. Санитарлық жедел тапсырмалар бойынша ұшуларды қамтамасыз ету кезеңінде ұшуларды орындау ауданында орналасқан ГМС ақпараты барынша пайдаланылады. Осы мақсаттарда өкілетті метеорологиялық орган ГМС өңірлік құрылымдарымен өзара әрекеттесуді ұйымдастырады және жыл сайын қажетті метеорологиялық ақпаратты ұсыну жүзеге асырылатын ГМС бөлімшелерінің телефондар тізбесін келіседі. Телефондардың келісілген тізбесі жедел санитарлық тапсырмалар бойынша ұшуларды қамтамасыз етуге, апаттан құтқару және іздестіру-құтқару жұмыстарға, ірі апаттардың, апатты оқиғалардың, катастрофалардың салдарын жоюына қатысатын метеорологиялық органдарда және ӘҚҚК органдарында болу тиіс.

482. Жедел санитарлық тапсырмалар бойынша ұшуларды орындау үшін тағайындалған әуеайлақ метеорологиялық органы ӘҚҚ тиісті органымен келісілетін және өкілетті метеорологиялық органмен бекітілетін осы ұшулардың метеорологиялық қамтамасыз етуін ұйымдастыру туралы нұсқаулықты әзірлейді.

483. Теңіз акваторияларының бетінде тікұшақтардың ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету осы Қағидалардың 7 тарауы 4-параграф талаптарына сәйкес жасалады.

484. Теңіз кемелеріне және ашық теңіздегі алаңдарға тікұшақтардың ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз ету тиісті метеорологиялық органның атына тапсырыс негізінде жүзеге асырылады. Тапсырыстың мәтіні әуе кемесінің командирі жасайды және кеме радио станциясына ұшулардың басталуына дейін 4 сағаттан кешіктірмей береді; тікұшақ командирінің метеорологиялық минимумы және теңіз кемесі орналасқан жерінің (алаңның) ауа райының жағдайы көрсетіледі.

485. Тапсырысты бергеннен кейін және ұшулардың соңына дейін метеорологиялық органға теңіз кемесі орналасқан ауданда ауа райының жағдайы, сондай ақ желдің бағыты және жылдамдығы, көріну, ауа райының құбылыстары, бұлттардың төменгі шеттерінің биіктігі, температура және атмосфералық қысым туралы ақпаратты қоса алғанда деректердің сағат сайын берілуі қамтамасыз етіледі.

486. Ауа райын азаматтық авиацияның лауазымды тұлғалары немесе арнайы дайындықтан өткен басқа тұлғалар бақылайды.

487. Сағат мерзімдерінің аралығында метео мәліметтер түрінде рәсімделетін арнайы бақылаулар келесі жағдайларда жүргізіледі.

жел жылдамдығы белгіленген шектелген мағыналардан асқанда;

көріну және (немесе) бұлттардың төменгі шеттерінің биіктігі тікұшақ командирінің минимумнан төмен мағыналарға дейін төмендегенде;

жауын шашында мұздану, қатты турбуленттік байқалғанда.

488. Тұрақты және арнайы бақылаулардың деректерінің жеделхаттары METAR кодында жасалады.

489. Арнайы бақылауды жүргізуге шарттаған жағдайларды тоқтату туралы ақпарат бақылаудың кезекті мерзіміне енгізіледі.

490. Тікұшақтар үшін болжамдар жеке ұшу үшін болжам бойынша немесе аймақтық болжам нысанында жасалады. Пайдаланушылардың саны көп болған жағдайда GAMET ұшу аудандары бойынша аймақтық болжамдар пайдаланылады.

491. Графикалық немесе ашық мәтін нысанындағы тікұшақтардың ұшулары үшін бағыт бойынша болжамдар немесе аймақтық болжамдар осы Қағидалардың 332 тармағына сәйкес ұсынылады.

492. Теңіз акваторияларынан өтетін бағыттар үшін теңіздің жағдайы және теңіз бетінің температурасы туралы қосымша ақпарат ұсынылады.

493. Нұсқама жүргізу кезінде әуеайлақ метеорологиялық орган ұшқышқа немесе тікұшақтардың ұшуларын өндіруге байланысты қызметкерге соңғы алынған келесі ақпаратты ұсынады:

1) тұрақты және арнайы мәліметтер;

2) ұшу, қону және қосымша әуеайлақтары бойынша болжамдар;

3) ұшу әуеайлағы бойынша ескертулер;

4) ұшу үшін болжамдар (келісім бойынша);

5) SIGMET және AIRMET ақпаратын, сондай ақ SIGMET мәліметінде көрсетілмеген борттан арнайы хабарлар;

6) ағымдағы және(немесе) болжам карталары;

7) метеорологиялық серіктерден фотосуреттер және(немесе) нефанализ;

8) жердегі метеорологиялық радиолокаторлар арқылы алынған ақпаратты.

494. Пайдаланушылар мен метеорологиялық органдар арасындағы келісім бойынша авиациялық жұмыстарды қамтамасыз ету үшін арналған аудандар бойынша ауа райының болжамдары ШҰЕ бойынша орындалатын бағыттар бойынша ұшуларды қамтамасыз ету үшін пайдаланылуы мүмкін.

6-параграф. Ұшу алдындағы дайындықтың автоматтандырылған жүйелер

495. Әуеайлақтық метеорологиялық орган ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерін авиациялық пайдаланушыларға ұсыну үшін және ұшу экипажының мүшелеріне дербес нұсқама, ұшуларды жоспарлау және ұшу құжаттамасын жасау мақсатында ұсыну және көрсету үшін пайдаланған кезде ұсынылған құжаттама осы Қағидалардың 7 тарауы 1-5 - параграф талаптарына сәйкес келеді.

496. Ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерін пайдаланушыларға, ұшу экипажының мүшелеріне және басқа мүдделі авиациялық персоналға метеорологиялық ақпаратқа және аэронавигациялық ақпарат қызметінің деректеріне бірыңғайлы жалпы терминалына қол жеткізу үшін пайдаланған кезде азаматтық авиацияның тиісті өкілетті метеорологиялық органымен немесе қызметті құруға аталған өкілетті орган өкілеттік берген мекемемен және метеорологиялық өкілетті орган мен аэронавигациялық орган арасындағы келісім бойынша белгіленеді.

497. Ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерін пайдаланушыларға, ұшу экипажының мүшелеріне және басқа мүдделі авиациялық персоналға метеорологиялық ақпаратқа және аэронавигациялық ақпарат қызметінің деректеріне бірыңғайлы жалпы терминалына қол жеткізу үшін пайдаланған кезде тиісті өкілетті метеорологиялық орган метеорологиялық ақпараттың сапасын басқаруға жауапкершілікті сақтайды және сапасын басқаруды қамтамасыз етеді.

498. Метеорологиялық деректерді ұсыну үшін ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелері ұшуға дербес дайындау, ұшу алдындағы жоспарлау және ұшу құжаттамасын жасау мақсатында:

1) жүйенің деректер базасын уақытымен үнемі жаңартуды және сақталатын метеорологиялық ақпараттың тұтастығына бақылауды қамтамасыз ету;

2) авиациялық пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне, сондай ақ басқа мүдделі авиациялық пайдаланушыларға тиісті байланыс құралдарын пайдаланумен жүйеге қол жеткізуді ұсыну;

3) қысқартулармен ашық мәтінде және тиісті жағдайларда ИКАО орналасу жерінің көрсеткіштері, сондай ақ ДМҰ ұсынған авиациялық метеорологиялық кодтардың деректері түрінің көрсеткіштері негізінде немесе пайдаланушының интерфейсындағы меню базасында негізделген қол жеткізу және сұрау үрдістерін, немесе өкілетті метеорологиялық орган және тиісті пайдаланушылардың арасында келісілген басқа тиісті механизмдерді пайдалану;

4) ақпаратқа қатысты пайдаланушылардың сұрауына жауап дереу беру тиіс.

499. Дербес нұсқама үшін құралдарды ұсынатын ұшу алдындағы ақпараттың автоматтандырылған жүйелерінде қажет болғанда авиациялық пайдаланушыларға және ұшу экипажының мүшелеріне әуеайлақ метеорологиялық органына телефон арқылы немесе басқа байланыс құралдарын пайдаланумен консультация алу үшін қол жеткізу көзделеді.

7-параграф. Ұшудағы әуе кемелерінің экипаждары үшін ақпарат

500. Әуеайлақтық метеорологиялық орган немесе метеорологиялық қадағалау органы ӘҚҚ тиісті органын ұшудағы әуе кемелеріне арналған метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды және оны D-ATIS хабарландыруға, D-VOLMET немесе ATIS және VOLMET радио хабарландыру беруге ұсынады.

Ұшудағы әуе кемелерінің мүддесінде пайдаланушы жүзеге асыратын жоспарлауға арналған метеорологиялық ақпарат өкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушы арасындағы келісімге сәйкес беріледі.

501. Егер ұшудағы әуе кемелерінің экипажы әуеайлақтық метеорологиялық орган немесе метеорологиялық қадағалау органы сауалын алған метеорологиялық ақпаратты сұратса, басқа әуеайлақтық метеорологиялық орган немесе метеорологиялық қадағалау органы көмегімен осы әуе кемесі экипажын ақпаратпен жабдықтау үшін шаралар қабылдайды.

502. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары 8 тарауда жазылған талаптарға сәйкес ұшудағы әуе кмеелріне арналған метеорологиялық ақпратпен жабдықталады.

503. D-VOLMET хабарламасындағы немесе VОLМЕТ радиохабар таратудағы метеорологиялық ақпарат 9 тарауда жазылған талаптарға сәйкес беріледі.

504. Ұшудағы әуе кемелерінің мүддесінде пайдаланушы жүзеге асыратын жоспарлауға арналған метеорологиялық ақпарат ұшу уақытында ұсынылады және мынадай элементтердің бірін қамтиды:

1) METAR және SPECI метеорологиялық мәліметтер ("тренд" түріндегі болжамдарды қоса), TAF болжамдары және TAF өзгерген болжамдар;

2) SIGMET және AIRMET ақпаратын, егер олар SIGMET хабарларында көрсетілмеген жағдайда ұшуға жататын борттан арнайы хабарламалар;

3) биіктіктерде жел және ауа температурасы туралы ақпарат;

4) ұшуға қатысы бар жанартау күлі туралы консультациялық ақпарат.

5) метеорологиялық өкілетті орган мен тиісті пайдаланушылар арасындағы уағдаластыққа сәйкес әріп-сандық және кестелік нысандағы басқа метеорологиялық ақпарат.

8. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органы, іздестіру-апаттан құтқару қызметі және аэронавигациялық ақпарат қызметі үшін ақпарат
1–параграф. Жалпы ережелер

505. Өкілетті метеорологиялық орган әрбір ӘҚҚ өзара іс-қимыл үшін әуеайлақтық метеорологиялық орган/метеорологиялық қадағалау органы тағайындайды. Тиісті әуеайлақтық метеорологиялық орган/метеорологиялық қадағалау органы ӘҚҚ органымен келісім бойынша аталған органды оның қызметтерін орындауға қажетті соңғы метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды немесе жабдықталуын ұйымдастырады.

506. Әуеайлақтық метеорологиялық орган оларды метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін әуеайлақтық диспетчерлік пункпен немесе жақындау диспетчерлік пунктімен (бұдан әрі – ЖДП) өзара әрекет етеді.

507. Ұшу ақпаратының орталығына немесе аудандық диспетчерлік пунктіне қызмет көрсететін тиісті метеорологиялық орган метеорологиялық бақылау органының қызметін атқаратын әуеайлақ метеорологиялық орган болып табылады.

508. Жергілікті жағдайларға байланысты тиісті метеорологиялық органның міндеттерін екі немесе одан көбірек метеорологиялық органдарға жүктеу пайдалырақ болған жағдайда жауапкершілік саласын бөлу аэронавигациялық ұйымның келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті органмен іске асырылады.

509. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарын метеорологиялық қамтамасыз ету осы органдардың барлық жұмыс кезеңі бойы жүзеге асырылады.

510. Метеорологиялық органдар арқылы алынатын ақпараттан басқа Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарын органдарының жұмысында әуе кемелерінің бортынан ұшу бағыттарында, сондай-ақ ұшу және қонуға бет алу аймағында метеорологиялық жағдайлар туралы деректерді қамтитын деректер пайдаланылады.

511. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органы апатты жағдайға байланысты сұраған кез келген ақпарат барынша қысқа мерзімде ұсынылады.

512. Жедел ақпарат әуе қозғалысына қызмет көрсету органымен дереу беріледі.

513. Метеорологиялық органдар мен әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының арасындағы байланыс құралдары метеорологиялық ақпаратты және оны беру үшін сұраныстарды жедел таратуды қамтамасыз ету тиіс. Баспа және графикалық ақпаратты беру барысында барынша электрондық құралдарды пайдалану қажет. Таратудың техникалық құралдары болмаған жағдайда метеорологиялық ақпарат әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары диспетчерлеріне қағаз түрінде қол қою арқылы беріледі.

514. Әуеайлағының ауа райының жағдайларын көзбен шолу үшін әуеайлақ аймағының әуе қозғалысына қызмет көрсету пункттерінде және кірудің диспетчерлік пункттерінде ақпараттық жүйелердің индикаторлары (дисплеилер) орнатылады немесе ӘҚҚ құралдарының автоматтандырылған кешендерінің индикаторларында ауа райының жағдайларын көрсету қамтамасыз етіледі.

515. Әуеайлақтық метеорологиялық орган ауа райының осы тұрақты және арнайы мәліметтерін ӘҚҚ тиісті органдарына беруді ұйымдастырады. Бұл ретте мыналай қамтамасыз етіледі:

1) кешенді автоматты жүйелердің ақпаратын бейнелеу үшін индикаторлардың (дисплеилер) әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарында бар болуы;

2) осы дисплей/индикаторлардың калибровкасы мен техникалық қызмет көрсетуі;

3) әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының персоналдарымен осы дисплей/индикаторларды пайдалану;

4) шама бойынша және қажетті жағдайда қосымша визуалды бақылаулардың мәліметін беру (мысалы, қонуға және биіктікті алғашқы алу аймағында ұшуды орындауға әсер ететін метеорологиялық құбылыстар үшін).

516. ӘҚҚ органы әуеайлақтық метеорологиялық орган/метеорологиялық қадағалау органына ақпаратты уақытылы беруді қамтамасыз етеді:

1) ұшу бағыты бойынша әуе кемесінің бортынан алынатын, сондай-ақ ұшуды немесе қонуды жасаған метеорологиялық ақпарат (мысалы, желдің ауысуы, турбуленттілік, мұздану туралы);

2) метеорологиялық станциямен берілген ақпаратты жаңарту немесе толықтыру үшін әуе қозғалысына қызмет көрсету органының персоналымен. Жүргізілген осы визуалды метеорологиялық бақылау.

517. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары жергілікті және арнайы мәліметтермен, METAR және SPECI мәліметтері, TAF болжамы және "тренд" түріндегі божамдары, SIGMET және AIRMET ақпаратымен, биіктіктерде желдің және ауа температурасының болжамымен және оларға жасалған және басқа метеорологиялық органдарға жіберілген немесе олардан алынған нысандағы түзетулермен әуеайлақта ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету бойынша нұсқаулықпен қарастырылмаса басқа метеорологиялық органдарға жолданады.

518. Осы органдарға қызмет көрсететін электрондық есептеу машиналарда одан әрі пайдалану мақсатында цифрлы нысанда ӘҚҰ органдары үшін тұрақты тордың торабында атмосфераның жоғарғы қабаттары туралы деректерді электрондық есептеу машиналарда өңдеуі қамтамасыз етілген жағдайда деректерді таратудың мазмұны, нысаны және ережелері өкілетті метеорологиялық орган және аэронавигациялық ұйымдардың арасындағы келісім бойынша белгілену тиіс. Осы деректерді болжамдарды өңдегеннен кейін жедел түрде ұсынылады.

519. Автоматтандырылған жүйелерді және әр түрлі деңгейде ӘҚҚ автоматтаудың құралдар кешенін метеорологиялық қамтамасыз ету техникалық талаптарға жауап беруі және ӘҚҚ ұйымдарында АҚ автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу жүйелерімен және метеорологиялық деректерді тарату құралдарымен үйлесу арқылы жүзеге асырылады.

520. Синоптикалық бөлімімен әуеайлақ метеорологиялық орган ӘҚҚК органының кезекшілікке келетін диспетчерлер ауысымын кеңес берумен қамтамасыз етеді. Консультацияда келесі ақпарат хабарланады:

1) әуе қозғалысына қызмет көрсететін бақыланатын аудандарда метеорологиялық жағдайдың жалпы сипаттамасы;

2) әуе жолдарында және ұшу аудандарында, ұшу, қону және қосымша әуеайлақтарында нақты және күтілетін метеорологиялық жағдайлар;

3) әуе қозғалысына қызмет көрсететін бақыланатын аудандарында ауысым жұмыс кезеңінде іске қосылатын радиозондарының ауысу болжанатын траекториялары;

4) жергілікті әуеайлақта ауа райының жағдайы туралы соңғы деректер, атмосфералық қысымның мағынасы және оның өзгеру тенденциясы;

5) метеорологиялық жабдықтардың, байланыс құралдарының техникалық жағдайы, метеорологиялық органның кезекші ауысымның дайындығы.

521. Орналастыру жағдайынан кезекші метеорологтың болуы қамтамасыз етілмеген әуежайларда қозғалыс қызметі ауысымының нұсқаулық жүргізуде, метеорологиялық кеңес беру қолданыстағы байланыс құралдарын пайдаланумен ұсынылады.

522. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарының ұшу басшысы (аға диспетчер) және әуеайлақ метеорологиялық органының аға диспетчері жұмыс кезінде метеорологиялық қамтамасыз ету мәселелері бойынша жедел өзара әрекеттесуді жүзеге асырады.

2-параграф. Әуе қозғалысына қызмет көрсету органдары үшін ақпарат

523. Әуеайлақтық метеорологиялық орган "Брифинг" диспетчерін мынадай ақпаратпен жабдықтайды:

1) тиісті әуеайлақ бойынша жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерімен, METAR және SPECI мәліметтерімен, TAF болжамдарымен және "тренд" түріндегі болжамдармен және оларға түзетулермен;

2) SIGMET және AIRMET ақпаратымен, әуеайлақ бойынша желдің ауысуы туралы хабарламалармен және әуеайлақ бойынша ескертулермен;

3) оған қатысты әуе қозғалысына қызмет көрсету органдарымен жасалған шарт бар кез-келген қосымша метеорологиялық ақпаратпен;

4) ол туралы SIGMET мәліметі шығарылмаған (өкілетті метеорологиялық орган мен ӘҚҚК өкілетті органдары арасындағы келісім бойынша) жанар тау күлінің бұлты туралы алынатын ақпаратпен;

5) келісімнің негізінде жолданатын атмосфераға радиоактивтік материалдарды кездейсоқ шығару туралы.

524. Әуеайлақ метеорологиялық орган рульдеу диспетчер пунктін (РДП) және старттың диспетчерлік пунктін (СДП) келесі ақпаратпен жабдықтайды:

1) "тренд" түріндегі болжамдарды қоса жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен;

2) желдің ауысуы туралы хабарламамен және ескертулермен.

525. Әуеайлақтық метеорологиялық органы әуеайлақтық диспетчерлік орталығын (бұдан әрі – ӘДО) қону диспетчерлік пунктін (бұдан әрі – ҚДП) және шеңбердің диспетчерлік пунктін (бұдан әрі – ИСДП) және "Мұнара" ДП олар орналасқан әуеайлақтарда қону жүйесінің диспетчерлік пунктін (ҚЖДП) мынадай:

1) "тренд" түріндегі болжамдарды қоса жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен

2) METAR және SPECI мәліметтерімен, TAF және "тренд" түрдегі болжамдармен және ұшу қону және қосалқы әуе айлақтар бойынша оларға түзетулермен (сауал бойынша);

3) ӘК бортынан арнайы мәліметтермен;

4) "ШТОРМ" режимінде жұмыс істеу кезінде" МРЛ деректерімен;

5) шеңбердің және 100 метр биіктігінде жел туралы деректермен (жел туралы нақты деректер болмағанда шеңбердің биіктігіндегі желдің болжамы хабарланады);

6) предупреждениями и оповещениями о сдвиге ветра и предупреждениями по аэродрому;

Әуеайлақ бойынша және желдің ауысуы туралы ескертулермен және хабарламамен;

7) осы диспетчерлік пункт қызмет көрсететін әуе кеңістігіне жататын SIGMET және AIRMET ақпараттарымен жабдықтайды.

526. Әуеайлақтық метеорологиялық орган жақындау диспетчерлік пунктін (бұдан әрі – ЖКП) мынадай ақпаратпен жабдықтайды:

1) жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтермен, METAR және SPECI мәліметтермен, TAF болжамдарымен және "тренд" түріндегі болжамдармен, кіру диспетчерлік органы қызмет көрсететін әуеайлақтар үшін оларға түзетулермен;

2) SIGMET және AIRMET ақпаратымен, желдің ауысуы туралы ескертулермен және хабарламамен, кіру диспетчерлік органы қызмет көрсететін әуе кеңістігіне жататын борттан арнайы хабарлармен және әуеайлақ бойынша ескертулерімен;

3) "ШТОРМ" режимінде жұмыс істеу кезінде МРЛ деректерімен;

4) жергілікті келісімге жататын кез келген қосымша метеорологиялық ақпарат ("Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы" нұсқаулық);

5) ол туралы SIGMET мәліметі шығарылмаған (өкілетті метеорологиялық орган мен ӘҚҚ өкілетті органдары арасындағы келісім бойынша) жанар тау күлінің бұлты туралы алынатын ақпаратпен;

6) келісімнің негізінде жолданатын атмосфераға радиоактивтік материалдарды кездейсоқ шығару туралы.

527. Әуеайлақ метеорологиялық органы жергілікті диспетчерлік пунктін (ЖДП), жергілікті әуе желісінің диспетчерлік пунктін (ЖӘЖ ДП) келесі ақпаратпен жабдықтайды:

1) тренд" түріндегі болжамдарды қоса жергілікті тұрақты және арнайы мәліметтерімен;

2) қону және қосымша әуеайлақтары бойынша METAR (сұраныс бойынша), SPECI (соның ішінде TREND болжамдары) мәліметтерімен;

3) TAF болжамдарымен және өзінің әуеайлағы бойынша оларға түзетулермен, GAMET аймақтық және ұшу бағыттары және аудандары бойынша болжамдарымен;

4) әуеайлақ бойынша ескертулерімен, желдің ауысуы туралы ескертулер мен хабарламалармен, ұшу аудандары бойынша ескертулерімен;

5) сұраныс бойынша TAF болжамдарымен және қону мен қосымша әуеайлақтары бойынша оларға түзетулерімен;

6) МРЛ деректерімен;

7) SIGMET ақпаратымен (кіші биіктіктерде ұшулар қауіпсіздігіне ықпал ететін) және (немесе) AIRMET ақпаратымен, осы хабарламалардың деректеріне енгізілмеген борттан тиісті арнайы хабарламамен

8) осы сәтке SIGMET және(немесе) AIRMET ақпараттарына енгізілмеген жанар тау күлінің бұлты туралы алынған ақпарат;

9) Әуеайлақ метеорологиялық органы мен әуе қозғалысы қызмет көрсетуші орган арасында келісілген кез келген қосымша метеорологиялық ақпаратпен;

10) келісімнің негізінде жолданатын атмосфераға радиоактивтік материалдарды кездейсоқ шығару туралы.

528. Тиісті әуеайлақ метеорологиялық орган ұшу ақпараттың ауданы немесе аудандық диспетчерлік орталығын (АДО) келесі метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды:

1) METAR және SPECI мәліметтерімен, оның ішінде, әуе айлақтар және басқа да нүктелер бойынша қысым туралы ағымдағы деректермен, TAF болжамдарымен және "тренд" түріндегі болжамдармен, ҰАА немесе диспетчерлік ауданды және ұшу ақпараты орталығының немесе аудандық диспетчерлік орталықтың сұрау салуы бойынша көршілес ҰАА әуеайлақтарын қамтитын өңірлік аэронавигациялық келісімге сәйкес оларға түзетулерімен;

2) биіктіктерде желмен ауа температурасының болжамдарымен, ұшу бағыттары бойынша түзетулермен ауа райының ерекше құбылыстарының болжамдарымен, нақтылағанда шолу ұшуларының ережелері бойынша ұшуларды орындауға кедергі болатын құбылыстардың болжамы, SIGMET және AIRMET ақпаратымен, ұшу ақпаратының ауданы немесе диспетчерлік аудан бойынша борттан арнайы хабарлармен және өңірлік аэронавигациялық келісіммен сәйкес және ұшу ақпарат орталығының сұранысы бойынша, ұшу ақпаратының көршілес аудандары бойынша;

3) МРЛ деректерімен;

4) жерсеріктік ақпаратымен;

5) ұшудағы әуе кемелерінің талаптарын қанағаттандыру үшін ұшу ақпаратының орталығы немесе аудандық диспетчерлік орталығы сұраған басқа метеорологиялық ақпаратпен; метеорологиялық бақылаудың тиісті органы сұраған ақпаратқа жауап бере алмаған жағдайда, ол басқа метеорологиялық органнан көмек сұрайды;

6) SIGMET мәліметі шықпаған жанар тау күлінің бұлты туралы алынған ақпаратпен (өкілетті метеорологиялық органдардың және ӘҚҚК өкілетті органының арасындағы келісім бойынша);

7) оның жауапкершілік ауданында VAAC шығаратын жаңа тау күлі туралы консультативтік ақпаратпен;

8) атмосфераға радиоактивті материалдардың апатты тастамасы туралы алынған ақпаратпен (өкілетті метеорологиялық органдардың және ӘҚҚК өкілетті органының арасындағы келісім бойынша).

529. Серік ақпараты және МРЛ деректері тиісті жабдықтар болғанда ұсынылады.

530. METAR/SPECI мәліметтері, басқа әуеайлақтар үшін TAF болжамдары, сондай-ақ басқа ҰАА бойынша SIGMET және AIRMET ақпараты ҰАО/ӘҚҰО ұсынылады. Осы мәліметтер, болжамдар және өзге де ақпарат ұшуларды қоса алғанда, әуе қозғалысы жүзеге асырылатын бағыттағы әуеайлақ үшін ұсынылады.

531. ӘҚҰ органдарына ақпаратты ұсыну кезеңінде ерекше назар осы Қағидалардың 285 және 336 тармақтарында көрсетілген әуе кемелерінің ұшу қауіпсіздігіне ықпал ете алатын бағыттарда ауа райының қауіпті құбылыстарына бөлінеді. Осы Қағидаға сәйкес ӘҚҰ органдармен алынатын метеорологиялық ақпарат, вулкандық күлі және тропикалық циклондар туралы консультациялық ақпарат, SIGMET және AIRMEТ туралы ақпарат қоса алғанда, авиациялық метеорологиялық болжамдардың, ескертулердің тәртібі таралуына сәйкес таратылады.

532. Аталған құбылыстарды анықтау үшін осы Қағидалардың 285-тармағында көрсетілген борттан арнайы хабарлар, жерсеріктік деректері және метеорологиялық ақпараттың графикалық көрсетулері, сондай-ақ метеорологиялық радиолокаторлардың деректері пайдаланылады.

3-параграф. Өндірісті басқару органдары үшін ақпарат

533. Әуе кемелерінің ұшу алдындағы дайындығы мен ұшудан кейін қызмет көрсету кезеңіндегі ұшуларды орындау қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін, және ұшып кетудің, қонудың, әуе кемелері тұрақтарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету, әуеайлақтық құрылыстарды, әуежайлар мен авиакомпаниялардың әуежайлық және авиациялық-техникалық қызметін ұстау үшін, осы Қағидалардың сәйкес әуеайлақтарда нақты және күтілетін ауа райының жағдайы туралы ресми метеорологиялық мәліметтер ұсынылады.

4-параграф. Іздестіру-құтқаруды қамтамасыз етуге тартылған ұшуды ұйымдастыру үшін ақпарат

534. Іздестіру – құтқару жұмыстарды орындау үшін ұшатын әуе кемелерінің экипаждарына қажетті метеорологиялық ақпарат ұшу басшысының немесе іздестіру - құтқару жұмыстарын басқаратын лауазымды тұлғаның сұрауы бойынша қысқа мерзімде ұсынылады.

Көрсетілген ақпарат іздеу ауданында, сондай-ақ жұмыстарды жүргізу орнына және керісінше ұшу бағыты бойынша ағымдағы және болжанудағы метеорологиялық жағдайлар туралы толық және нақты деректерді қамтиды.

535. Өкілетті метеорологиялық орган тағайындаған әуеайлақтық метеорологиялық органдар іздестіру-құтқаруды қамтамасыз етуге тартылған ұшуды ұйымдастыруды өзара келісім негізінде белгіленген нысанда метеорологиялық ақпаратпен жабдықтайды. Осы мақсатта тағайындалған әуеайлақтық метеорологиялық орган іздестіру – құтқару қызметінің органымен байланысты барлық іздестіру құтқару үрдісі бойы қолдайды.

536. Іздеу және құтқарудың үйлестіру орталығының сұрауы бойынша тағайындалған метеорологиялық орган осы әуеайлақтың жауапкершілік ауданына кіретін айдындарда іздестіру – құтқару операцияларын орындайтын су бетіндегі кемелерді қажетті метеорологиялық ақпаратпен жабдықтау (жабдықтау үшін шаралар қолдану) тиіс.

537. Іздестіру және құтқарудың үйлестіру орталықтары жабдықталатын ақпарат хабарсыз кеткен әуе кемесінің соңғы орналасу жері туралы, сондай ақ келесіні көрсетуімен осы әуе кемесінің белгіленген бағыты бойынша метеорологиялық жағдайлар туралы деректерді қамтиды:

1) ұшу бағыттары бойынша ауа райының ерекше құбылыстарын;

2) бұлттардың(көбінесе будақ - жаңбырлы) түрін және санын және бұлттардың жоғарғы және төмен шеттерінің биіктігін;

3) көрінуді нашарлататын көріну мен құбылыстарды;

4) жерге жақын желді және биіктіктердегі желді;

5) жер бетінің қалпын, негізінде қар немесе су жабынын;

6) теңіз бетінің температурасы, теңіздің, мұз жабынын қалпы (қажет болған жағдайда іздеу ауданын көрсету кезеңінде);

7) теңіз деңгейіндегі қысым.

538. Егер әуеайлақ метеорологиялық орган сұранған қайсысы бір ақпаратқа жауап бере алмағанда, ол басқа метеорологиялық органдарға шағымданады.

539. Іздеу және құтқарудың үйлестіру орталығының сұрауы бойынша әуеайлақтық метеорологиялық орган хабарсыз кеткен әуе кемесінің экипажына ұсынған ұшу құжаттамасы, соның ішінде ұшудағы әуе кемесінің бортына берілген болжамға барлық түзетулер туралы нақты деректерді алу үшін шараларды қабылдайды.

540. Іздеу – құтқару операциялардың өткізілуіне ықпал ету үшін тағайындалған метеорологиялық орган сұрау бойынша мыналарды ұсыну тиіс:

1) іздеу аймағында ағымдағы және болжанудағы метеорологиялық жағдайлар туралы нақты және толық ақпаратты;

2) ұшулар бағыттары бойынша, соның ішінде іздеу жүргізілетін әуеайлақтан кету және оған қайту кезеңінде іздеу әуе кемелері орындайтын бағыттар бойынша ағымдағы және болжанудағы метеорологиялық жағдайлар туралы ақпаратты;

3) апатты жағдайға байланысты қажетті кез келген басқа ақпаратты (соның ішінде іздеу операцияларға қатысатын теңіз кемелері үшін ақпаратты).

5-параграф. Авиациялық қақтығыстар және оқиғалар болған жағдайда метеорологиялық органнан талап етілетін әрекеттер

541. ӘҚҚ органы сұраған кез келген метеорологиялық ақпарат қысқа мерзімде ұсынылады.

542. ӘҚҚ тиісті органынан нұсқау алғанда: әуеайлақта болған авиациялық қақтығыстар (бұдан әрі - АҚ) немесе оқиғалар туралы "ДАБЫЛ" командасы бойынша "БАҚЫЛАУ ӨЛШЕМ" әуеайлақтық метеорологиялық орган нәтижесі метеодисплейде бейнелетін және бақылауды жасаған тұлғаның фамилиясын көрсетумен ауа райы күнделігіне тіркелетін нақты ауа райын метеорологиялық бақылаудың толық кешенін жүргізеді.

543. Әуеайлақтық метеорологиялық орган авиациялық қақтығыстар мен оқиғаларға байланысты сұрау бойынша мынадай ақпаратты ұсынады:

1) ұшу экипажының мүшелеріне нұсқамадан (кеңес беру) өту кезеңінде ұсынылған, немесе ұшу құжаттамасы ретінде оларға көрсетілген ұшу құжаттамасы жиынтығының көшірмесін;

2) ӘҚҚ органының сұрау салуы бойынша алғашқы хабарлау үшін оқиға болған сәтіне метеорологиялық жағдайды сипаттайтын ақпаратты ұсынады.

544. Метеорологиялық орган авиациялық оқиға немесе оқиғаны тергеу бойынша комиссия талап ететін барлық метеорологиялық құжаттарды (баспалық нысанда немесе компьютерлік файл түрінде), мәліметтерді және басқа құжаттардың 30 күнтізбелік күн ішінде сақталуын қамтамасыз етеді.

6-параграф. Аэронавигациялық ақпарат қызметінің органдары үшін ақпарат

545. Метеорологиялық өкілетті орган азаматтық авиацияның тиісті өкілетті органмен үйлесуде аэронавигациялық ақпарат қызметінің тиісті органдарына, олар өзінің қызметін орындау үшін қажетті соңғы метеорологиялық ақпаратпен ұсынуды ұйымдастырады.

546. Аэронавигациялық ақпарат қызметінің органына келесі ақпарат ұсынылады:

1) Қазақстан Республикасы Аэронавигациялық ақпараттың жиынтығына енгізу үшін арналған халықаралық аэронавигацияны метеорологиялық қызмет көрсету туралы ақпарат;

2) NОТАМ немесе ASHTAM дайындау үшін ақпарат келесі ақпаратты қамтиды:

авиациялық метеорологиялық қызмет көрсетуді ұсынуда маңызды өзгерістерді енгізу, тоқтату туралы. Осы ақпарат аэронавигациялық ақпарат қызметінің органына NОТАМ шығару мақсатында күшіне ену күніне дейін алдын ала ұсынылады;

атмосфераға радиоактивті материалдарының апатты тастамасы туралы (тиісті өкілетті метеорологиялық органдар мен азаматтық авиацияның өкілетті органдарының арасындағы келісім бойынша);

вулкандық қызметтің пайда болуы.

9. Байланысқа талаптар және метеорологиялық ақпаратты тарату кезінде оны пайдалану
1-параграф. Жалпы ережелер.

547. Әуеайлақтағы әуе қозғалысына қызмет көрсететін органдарды қажетті метеорологиялық ақпаратпен жабдықтау үшін, аталған әуеайлақтарға қызмет көрсететін әуеайлақтық "Мұнара" ДП, кіреберісті және әуеайлақ электр байланысы станцияларын қоса алғанда электр байланысының тиісті құралдарымен қамтамасыз етіледі.

548. Әуеайлақтық метеорологиялық органдар мен авиациялық метеорологиялық станциялар және әуеайлақ диспетчерлік пункттерінің немесе жақындаудың диспетчерлік пункттері арасындағы электр байланысының құралдары тікелей дауыс каналы бойынша байланысу мүмкіндігін қамтамасыз етеді, бұл ретте байланысты орнату жылдамдығы қажетті орындармен байланысты 15 секунд ішінде орнату үшін жеткілікті болып табылады.

549. Әуеайлақтық метеорологиялық органдар және ұшу ақпаратының орталықтары, аудандық диспетчерлік орталықтар, іздеу мен құтқару үйлестіру орталықтары және авиациялық электр байланысының станциялары арасында электр байланыс құралдары келесі мүмкіндіктерді қамтамасыз ету тиіс.

1) тікелей дауыс каналдары бойынша байланыс, бұл ретте байланысты орнату жылдамдығы коммутацияны қоса алғанда, қажетті орындармен байланысты 15 секунд ішінде орнату үшін жеткілікті болу тиіс;

2) ақпаратты алушылар деректердің жазылуын талап еткен жағдайда әріпті басатын байланыс, хабарлауды тарату уақыты, ретрансмиссияны қосқанда 5 минуттан аспауы тиіс.

550. Осы Қағидалардың 547, 548-тармақтарында көзделген электр байланысының құралдары қажет болғанша шолу немесе дыбыс байланысымен толықтыру қажет.

551. Авиациялық белгіленген қызметтің тізбегі жедел метеорологиялық ақпаратты жинау үшін өңірлік және өңіраралық негізінде осы ақпаратпен алмасу, сондай-ақ жедел метеорологиялық деректердің халықаралық банктеріне қол жеткізу үшін пайдаланылады. Авиациялық белгіленген қызметінің шеңберінде өңірлік және өңіраралық негізінде жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасуды қамтамасыз ету үшін жаһандық аймағын қамтамасыз ететін деректерді таратудың AFS жерсеріктік жүйелері пайдаланылады.

552. Әуеайлақ метеорологиялық органдары метеорологиялық бақылау органдарының функцияларын орындайтын әуеайлақтық метеорологиялық органдар ӘҚҚ органдарын және РПИ шегінде іздестіру-құтқару қызмет органдарын, диспетчерлік аудандарды және іздестіру мен құтқару аудандарын қажетті метеорологиялық ақпараттармен жабдықтау үшін электрбайланыс құралдарымен қамтамасыз етіледі, аталған метеорологиялық органдар ақпараттарды ұсынғаны үшін жауапты болады.

553. Метеорологиялық өкілетті орган және әуеайлақ метеорологиялық органдары Аймақтық болжамдардың дүниежүзілік жүйелерінің болжам өнімдерін алу үшін электр байланысының тиісті құралдарымен қамтамасыз етіледі.

554. Әуеайлақ метеорологиялық органдары басқа әуеайлақ метеорологиялық органдармен жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасатын тиісті электр байланысының құралдарымен қамтамасыз етіледі.

555. Халықаралық әуеайлақтардың метеорологиялық органдары метеорологиялық ақпаратты жедел метеорологиялық деректердің халықаралық банктеріне таратуға авиациялық жерүсті электр байланысын осы мақсаттар үшін пайдаланылады.

556. Жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасу үшін электр байланысының құралы ретінде авиациялық белгіленген қызмет AFS немесе екіжақтық/көпжақтық және/немесе аймақтық аэронавигациялық келісімдерді жасау және қанағаттанарлық қызмет көрсету, Интернет бұқаралық желісі рның бар болуы жағдайында, жедел метеорологиялық ақпараттың уақыты бойынша сыни емес алмасу үшін пайдаланылу тиіс.

557. Тұрақты хабарлар үшін арналған метеорологиялық бюллетендер кестеге сәйкес көрсетілген уақытта тұрақты берілуі керек. METAR мәліметтері бақылаудың нақты уақытынан кейін 5 минуттан кешіктірмей беру керек. Прогнозы TAF болжамдары олардың әрекет ету кезеңі басталғанға дейін 1 сағат бұрын хабар үшін берілуі керек.

558. Бұқаралық Интернет немесе авиациялық белгіленген қызмет құралдарының көмегімен хабарлауға жататын және жедел мметеорологиялық ақпаратты құрайтын метеорологиялық бюллетендердің мыналардан тұратын тақырыптамалары бар:

1) төрт әріптен және екі саннан тұратын шартты белгі;

2) шығарылған және құралған метеорологиялық бюллетень, метеорологиялық органның тиісті географиялық жағдайына орналасқан орнының төртәріптік ИКАО-ға қолданылуы;

3) "күн – уақыт" тобы;

4) қажет жағдайында үшәріптік индекс.

559. AFTN құралының көмегімен берілуге жататын және жедел метеорологиялық ақпаратты құрайтын метеорологиялық бюллетендер AFTN хабары нысанының мәтіндік бөлігіне қосылады.

560. Әуеайлақтар және басқа мүдделі пайдаланушылардың арасында метеорологиялық ақпаратпен алмасу үшін мыналар пайдаланылу мүмкін:

1) автоматтандырылған компьютерлік жүйелер;

2) телефондық байланыс;

3) AFTN байланыс арналары;

4) Еуропадағы метеорологиялық жедел электр байланысының желісі (MOTNE);

5) Азаматтық авиацияда қабылданған және ИКАО ұсынған деректерді тарату хаттамасын пайдаланумен байланыс қызметінің операторлар желісін.

561. Метеорологиялық ақпаратты берудің сенімділігін қамтамасыз ету үшін байланыстың қосымша және (немесе) авариялық құралдарын ұйымдастыруды қоса алғанда, ақпаратты тарату рәсімдерін ӘҚК органының және басқа пайдаланушылардың келісімі бойынша өкілетті метеорологиялық орган анықтайды және әуеайлақта ұшуларды метеоқамтамасыз ету жөніндегі нұсқаулықта көрсетіледі.

2-параграф. Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату

562. Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату тәртібі кесте түрінде әуеайлақта Ұшуды метеорологиялық қамтамасыз ету бойынша нұсқаулыққа қосылады және мынадай мәліметтерді құрайды:

1) ақпараттың түрлері,

2) оны ұсынуға жауапты метеорологиялық органның бөлімшесі,

3) пайдаланушыларға ақпаратты тарату мерзімі мен кезектігі;

4) жоғарыда көрсетілген мақсат үшін пайдаланылатын байланыс құралдары.

563. Әуеайлақта орналасқан авиациялық пайдаланушыларға метеорологиялық ақпаратты тарату кезектігі олардың жұмыс қызметтерімен белгіленеді.

564. Әуеайлақта таратылатын метеорологиялық ақпаратты құжаттау үшін әуе және жердегі электр байланысының тиісті каналдарыy бақылау дыбыс жазумен қамтамасыз етіледі.

3-параграф. Әуеайлақтар арасында метеорологиялық ақпаратпен алмасу

565. Әуеайлақ метеорологиялық органдар арасында метеорологиялық ақпаратпен алмасу, автоматтандырылған жүйелердің каналдары (ДТАЖ) және авиациялық жерүсті электр байланысының желісі бойынша жүзеге асырылады.

566. Кесте бойынша авиарейстерімен байланысты немесе осы рейстер үшін қосымша болып табылатын әуеайлақтардың метеорологиялық органдар әуеайлақ бойынша тұрақты мәліметтермен және ауа райының болжамдарымен, тапсырыстар бойынша арнайы мәліметтермен алмасады.

567. Әуеайлақ метеорологиялық органдарының тапсырыстары негізінде өкілетті метеорологиялық орган тиісті метеорологиялық органдармен авиациялық метеорологиялық ақпаратпен алмасу жоспарын келіседі. Алмасу жоспарында алмасу жүзеге асырылатын байланыс құралдары талқыланады: ДТАЖ бойынша, авиациялық жердегі электр байланысы бойынша, авиациялық метеорологиялық деректердің банктері арқылы және азаматтық авиация қабылдаған және ИКАО және ДМҰ ұсынған метеорологиялық ақпаратты таратудың және жинаудың басқа құралдары арқылы.

568. Жедел метеорологиялық ақпаратпен алмасу метеорологиялық бюллетень нысанында жүзеге асырылады.

4-параграф. AFTN құралымен OPMET ақпаратын тарату

569. Жедел метеорологиялық ақпаратты қамтитын және авиациялық белгіленген қызметтерінің AFS құралдары арқылы таратуға жататын метеорологиялық бюллетеннің келесіден құрылатын атауы бар:

1) төрт әріптен және екі цифрден құрылатын шартты белгі;

2) метеорологиялық бюллетенді шығарған немесе жасаған метеорологиялық органның географиялық жағдайына сәйкес орналасу жерінің ИКАО қолданылатын төрт әріпті индекс;

3) "күні – уақыт" тобы;

4) үш әріпті индекс (қажет болған жағдайда).

570. AFTN құралының көмегімен берілуге жататын және жедел метеорологиялық ақпаратты құрайтын метеорологиялық бюллетендер AFTN хабары нысанының мәтіндік бөлігіне қосылады.

571. Авиациялық жердегі электр байланысының желісі (AFTN қоса алғанда), бойынша таратылатын жедел хаттарға, олардың мазмұнына тәуелді келесі жеделдіктің санаты беріледі:

1) FF – арнайы мәліметтерді, әуе кемелерінің борттарынан хабарларды, ұшу бағыттар және аудандар бойынша ескертулерді, SIGMET және AIRMET ақпаратты қамтитын жедел хаттарына;

2) GG –, TAF әуеайлақтар бойынша ауа райы болжамдарын, SPECI арнайы мәліметтері мен METAR тұрақты мәліметтерді, ұшу бағыттары және аудандары бойынша ауа райының болжамдарын қамтитын жедел хаттары.

572. Жедел метеорологиялық ақпаратты құрайтын бюллетендер мен AFTN хабарламасын беру уақыты мыналардан кем құрауы тиіс:

SIGMET және AIRMET хабарламасы, борттан арнайы ақпар алу және вулкандық күл туралы консультативтік ақпарат – 5 мин;

Ауа райының ерекше құбылыстарының болжамы мен биіктік болжамдарына берілетін ашық мәтінмен қысқартумен түзетулер – 5 мин;

TAF болжамын нақтылау және түзету – 5 мин;

METAR, "тренд" түріндегі болжам, SPECI және TAF – 5 мин (0-900 ш);

METAR, "тренд" түріндегі болжам, SPECI және TAF – 10 мин (900ш астам).

5-параграф. Интернет бойынша OPMET ақпаратын алу

573. Бұқаралық интернет осындай желі және оның қанағаттанарлық пайдалану сипаттамасы болған жағдайда OPMET ақпаратының уақыты бойынша алмасу үшін пайдаланады. Ұшуды жоспарлау үшін пайдаланатын OPMET ақпараты уақыт бойынша сыни емес ретінде қарастырылады, осыған байланысты бұқаралық Интернет бойынша таратылады.

574. Төменде аталған метеорологиялық ақпараттар уақыт бойынша сыни емес ретінде қарастырылады және оны Интернет бойынша беруге болады:

1) болжамдарға қатысты метеорологиялық ақпарат, мысалы, TAF, (SPECI) әуеайлақ бойынша арнайы метеорологиялық мәліметтерді және (METAR) әуеайлақ бойынша тұрақты метеорологиялық мәліметтер ретінде тиісті бақылаулардың нәтижелері және аймақтық және бағыттық болжамдары;

2) аймақтық болжамдардың бүкіләлемдік ұйымымен (АББҰ) ұсынылатын метеорологиялық ақпарат, мысалы ауа райының ерекше құбылысының картасы және жел картасы, температура қатысты ылғалдылық;

3) вулкан күлі бойынша консультативтік орталықтармен берілетін (VAG) графикалық нысанда вулкандық күл туралы консультативтік хабарлама;

4) GAMET аймақтық болжамы;

5) бағыт бойынша ауа райы болжамы (ROFOR).

575. Интернет желісі бойынша таралмайтын, уақыт бойынша сыни емес ретінде қарастырылмайтын ұшу қауіпсіздігіне қатысты авиациялық метеорологиялық хабарламалардың санына мыналар жатады:

1) SIGMET ақпараты;

2) борттан арнайы ақпар (AIREP);

3) AIRMET хабары;

4) вулкандық күл туралы консультативтік хабар;

5) тропикалық циклондар туралы консультативтік хабар;

6) әуеайлақ бойынша өзгертілген болжамдар (TAF).

576. Бұқаралық Интернет немесе авиациялық белгіленген қызмет құралдарының көмегімен хабарлауға жататын және жедел мметеорологиялық ақпаратты құрайтын метеорологиялық бюллетендердің мыналардан тұратын тақырыптамалары бар:

1) төрт әріптен және екі саннан тұратын шартты белгі;

3) "күн – уақыт" тобы;

4) қажет жағдайында үшәріптік индекс.

6-параграф. Метеорологиялық ақпаратты тарату үшін тарату хабарларын пайдалану

577. Ұшудағы әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету үшін ATIS және VOLMET радио хабарлау бағдарламалары, сондай ақ D-ATIS, D-VOLMET мәліметтері пайдаланылады.

578. ОВЧ- немесе ВЧ-каналдары бойынша жүзеге асырылатын VOLMET радиохабар тарату, сондай-ақ D-VOLMET мәліметтерін беру желісі байланыстың авиациялық жылжымалы қызметінің бөлігі болып табылады. Байланыстың көрсетілген екі жүйесі өкілетті метеорологиялық органның келісіміне сәйкес ӘҚҚ өкілетті органымен жасалады және пайдаланылады. Осы келісімдерге қарай METAR, SPECI ("тренд" түріндегі болжамды қоса), TAF және SIGMET пен AIRMET ұшудағы әуе кемелеріне электр байланысының көрсетілген жүйесінің көмегімен беріледі.

579. Тиісті келісімнің негізінде ОВЧ- және ВЧ-диапазондарында VOLMET радиохабар таратуды қамтамасыз ету тапсырылған ӘҚҚ органына өкілетті метеорологиялық органмен белгіленген метеорологиялық органнан немесе байланыс орталығынан келіп түсетін SIGMET және AIRMET хабарламалары мен TAF болжамы, қажетті METAR/SPECI ("тренд" түріндегі болжамды қоса) берілуі тиіс.

580. Мәліметтерді беру желісі бойынша метеорологиялық ақпаратты беру үшін метеорологиялық өкілетті орган мен ӘҚҚ өкілетті орган арасындағы келісім бойынша берудің мынадай екі түрі пайдаланылуы мүмкін:

1) VOLMET (D-VOLMET) мәліметтерін беру желісінің қызметі;

2) (D-ATIS) әуеайлақ ауданындағы ақпаратпен автоматты беру қызметімен беру желісін пайдалану.

581. ӘҚҚ өкілетті орган және өкілетті метеорологиялық орган мәліметтерді беру желісін пайдаланатын әр қызметте орталықтандыру кезеңі және тиісті датчиктер қолданылуын қамтамасыз етеді. Мысалы, D-VOLMET/ВЧ-VOLMET ақпаратында жел туралы ақпарат 10 мин кезеңде орталықтанады, ҰҚЖ әуеайлақтағы бар жағдай үшін көрнекті. D-ATIS/ATIS немесе ОВЧ-VOLMET ақпаратында 2 мин кезеңінде орталықтанады, ҰҚЖ жағалай және ҰҚЖ тию аймағы үшін көрнекті.

582. Тұрақты хабарлар үшін арналған метеорологиялық бюллетендер кестеге сәйкес тұрақты көрсетілген уақытта берілу керек. METAR мәліметтері бақылаудың нақты уақытынан кейін 5 минуттан кешіктірмей беру керек. Прогнозы TAF болжамдары олардың әрекет ету кезеңі басталғанға дейін 1 сағат бұрын хабар үшін берілуі керек.

583. VOLMET, ATIS радио хабарлау бағдарламалары стандартты радио телефон фразеологиямен пайдаланумен жүзеге асырылу тиіс.

7-параграф. Авиациялық мәліметтерді беру желісі: D-VOLMET мәліметтері

584. D-VOLMET мәліметтері ағымдағы METAR және SPECI мәліметтерін, сондай ақ "тренд" түріндегі болжамдарды, TAF болжамдарын, SIGMET ақпаратын, SIGMET енгізілмеген және AIRMET барысында әуе кемелерінің бортынан арнайы хабарларды қамтиды.

585. Соңғы қолданыстағы METAR және SPECI мәліметтері, TAF болжамдары және SIGMET және AIRMET мәліметтері ұшудағы әуе кемелерінің бортына "жоғарыға" байланыс желісі бойынша берілу тиіс.

586. METAR және SPECI, TAF мәліметтері болжамдары ұшудағы әуе кемелерінің бортына "жоғарыға" байланыс желісі бойынша берілуге жататын әуеайлақтар аэронавигациялық ұйымның келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті органмен анықталады.

587. SIGMET және AIRMET мәліметтері ұшудағы әуе кемелерінің бортына "жоғарыға" байланыс желісі бойынша берілуге жататын ұшу ақпаратының ауданы аэронавигациялық ұйымның келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті органмен анықталады.

588. D-VOLMET мәліметінің бөлігі болып табылатын TAF болжамдары, ұшудағы әуе кемесінің бортына "жоғарыға" байланыс желісі бойынша хабарлау үшін тиісті метеорологиялық органның соңғы пікірін көрсету үшін әр дайындалған болжаммен түзетілу тиіс.

589. Егер ұшу ақпаратының осы ауданы үшін қолданыстағы SIGMET ақпараты жоқ болса, D-VOLMET ақпаратына NIL SIGMET нұсқауын қосу керек.

590. D-VOLMET ақпаратының бөлігі болып табылатын SIGMET және AIRMET мәліметтері мен болжамдары, мәліметтерінің мазмұны мен нысаны осы Қағидалардың 3,5,6 - тарауларының ережелеріне сәйкес келеді.

8-параграф. VOLMET радиохабарлар тарату

591. Тұрақты радиохабарлар тарату үшін арналған метеорологиялық ақпаратты ұсыну қажет:

1) METAR ауа райы мәліметі үшін – бақылаудың нақты уақытынан кейін 5 минуттан кешіктірмей;

2) TAF ауа райы болжамдары үшін – олардың әрекетінің басталуына дейін 1 сағат бұрын.

592. ATIS радио хабарлау бағдарламалары нақты әуеайлақта ұшу және қону ауданында ұшуларға қызмет көрсету үшін арналған.

593. VOLMET радио хабар тарату бағдарламасы ұшудағы әуе кемелерін метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етуге арналған. VOLMET бағдарламасына, VOLMET түрі бойынша радиохабар тарату бағдарламалар жүзеге асырылатын әуеайлақтан 800 км дейінгі қашықтықта орналасқан шамамен оннан астам әуеайлақтан ауа-райы туралы ақпарат енгізіледі.

594. ӨЖЖ арналары бойынша жүргізілетін VOLMET тұрақты радио хабар тарату бағдарламаларын ӘҚҚ органдарының персоналы әуе кемелерінің ұшуларын метеорологиялық қамтамасыз етуді реттейтін нормативтік құжаттармен белгіленетін көлемде және мерзімде ұйымдастырады. Бағдарламалар үшін метеорологиялық ақпаратты метеорологиялық орган ұсынады және мыналарды енгізеді:

1) әуеайлақтар бойынша ағымдағы метеорологиялық ақпараттарды;

2) қонуға болжамдарды;

3) әуеайлақтар бойынша ауа райының TAF болжамдарын, егер оның енгізілуі өңірлік келісімде ескертілсе;

4) SIGMET ақпаратын енгізеді.

595. VOLMET радиохабарлар тарату бағдарламалары кезінде ақпарат және ауа-райы хабарланатын әуеайлақ тізімі және беру тәртібі мен уақытын аэронавигация ұйымының келісімі бойынша метеорологиялық өкілетті орган анықтайды.

596. VOLMET тұрақты радио хабарлау бағдарламаларына SIGMET мәліметтері енгізілетін ұшу ақпаратының аудандары өкілетті метеорологиялық орган және ӘҚҚ өкілетті органының арасындағы келісім бойынша белгіленеді. SIGMET мәліметі бағдарламаның басында немесе басында 5 - минуттік уақыттың аралығында хабарлану тиіс.

597. ӨЖЖ каналдары бойынша жүргізілетін VOLMET үзіліссіз радио хабарландыру бағдарламалары ӘҚҚК органдары өкілетті метеорологиялық органмен келісім бойынша ұйымдастырады және келесі метеорологиялық ақпаратты енгізеді:

1) әуеайлақ бойынша ағымдағы метеорологиялық мәліметтер;

2) қонуға болжам.

598. ӨЖЖ каналдары бойынша VOLMET бағдарламасына енгізілетін метеорологиялық ақпарат келесі тәртіпте ашық мәтінде хабарланады:

1) хабар жүргізу станциясының атауы, одан кейін "VOLMET" сөзі аталады;

2) әуеайлақтың атауы;

3) бақылау уақыты;

4) жердегі желдің бағыты мен жылдамдығы;

5) көріну;

6) ҰҚЖ көріну қашықтығы, егер ол мәліметте көрсетілсе;

7) Ағымдағы ауа райы;

8) төменгі қабатты бұлттардың саны, мұнар тәрізді (көлемді - будақ), будақ және будақ - жаңбырлы бұлттар;

9) бұлттардың нысаны (мұнар тәрізді (көлемді-будақ) және будақ- жаңбырлы бұлттар үшін ғана);

10) бұлттылықтың төменгі шетінің биіктігі (тік көріну);

11) "CAVOK" термины (тиісті жағдайлар кезінде);

12) ауаның температурасы және шық нүктесі;

13) атмосфералық қысым;

14) қонуға болжам.

599. Әуеайлақ ауданында найзағай қауіпті будақ–жаңбырлы бұлттардың пай болуы, қону бағытын өзгерту, ҰҚЖ жай күйі және ілінісу коэффициенті туралы ақпарат, арнайы мәліметтер ATIS, VOLMET бағдарламаларға дереу енгізіледі және соңғы тұрақты мәліметтің өзгертілмеген элементтерімен толықтырылады.

600. Дауыс каналдары арқылы метеорологиялық ақпаратты тарату кезінде стандартты радио телефондық фразеология пайдаланылады.

601. Метеорологиялық мәліметтерді және ауа райының болжамдарын ашық мәтінмен тарату кезінде "көріну", "бұлттылық", "биіктік", "миллиметр" сөздері жазылмауы мүмкін.

602. VOLMET радио хабарлау бағдарламасының басталуына әуеайлақтан METAR мәліметі түспеген жағдайда бақылау мерзімін көрсетумен соңғы алынған мәлімет хабарланады.

603. VOLMET тұрақты радио хабарлау бағдарламасының бөлігі болып табылатын TAF болжамы әрекет ету кезеңі 9, 24, 30 сағат болуы тиіс; радио арқылы хабарланатын әр болжам тиісті әуеайлақтық метеорологиялық органның пікірін көрсету үшін оларға түзетулер енгізіледі

604. SIGМЕТ ақпараты VOLMET тұрақты радио хабарлау бағдарламасына қосылған жағдайда, "NIL SIGМЕТ" нұсқауы беріледі, егер осы аудан үшін ұшу ақпараты SIGМЕТ қолданыстағы ақпараты жоқ болса.

605. Әуе кемелерінің бортына берілетін және SIGMET ақпараты мен болжамдарының мазмұны мен нысаны және VOLMET тұрақты радио хабарлау бағдарламасының бөлігі болып табылатын осы Қағидалардың 3,4,5,6-бөлімінің талаптарына сәйкес.

606. Ұшулар немесе әуе қозғалысының шамалы қарқындылығы болмаған кезеңде VOLMET радио хабарлау бағдарламалары тоқтатылуы мүмкін. Осы жағдайда метеорологиялық ақпаратты ӘҚҚ тиісті органдары әуе кемелерінің экипаждарына тапсырылады.

607. VOLMET радио хабарлау бағдарламаларының бөлігі болып табылатын мәліметтердің, болжамдардың және SIGMET ақпаратының мазмұны және нысаны осы Қағидалардың 3,4,5,6-бөлімінің талаптарына сәйкес.

10. Авиациялық ауа райы ақпараты

608. Авиациялық ауа райының ақпаратын алу үшін қажетті метеорологиялық бақылаулардың деректерін жинау, өндеу және сақтау мүдделі өкілетті метеорологиялық органдар арасындағы келісімге сәйкес халықаралық пайдалану үшін қолжетімді компьютерлік жүйелер арқылы жүзеге асыру мүмкін.

609. Ұшуларды жоспарлау үшін авиациялық ауа райының ақпараты әуеайлақ ауа райының кестелері және әуеайлақ ауа райының мәліметтер түрінде дайындалады. Авиациялық пайдаланушылар осы ақпаратпен метеорологиялық органдармен келісім бойынша жабдықталады.

610. Өкілетті метеорологиялық орган бақылаулардың қажетті мәліметтерін жинау және сақтауды ұйымдастырады және төмендегідей мүмкіндігін қамтамасыз етеді:

1) Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан барлық негізгі және қосалқы халықаралық әуеайлақтар үшін әуеайлақтық аэродромные климатологиялық кестелерді дайындауды;

2) авиациялық пайдаланушыға өкілетті метеорологиялық орган мен осы тұтынушы арасындағы келісім бойынша анықталған уақыт кезеңі ішінде климатологиялық кестені ұсынуды.

611. Әуеайлақтық климатологиялық мәліметтер Бүкіләлемдік метеорологиялық ұйыммен белгіленген рәсімдерге сәйкес келеді. Ақпаратты сақтау, өңдеу, үзінді алу үшін есептеу құралдары болған жағдайда, осы мәліметтер авиациялық пайдаланушылардың сұрауы бойынша ықтиярлы түрде жарияланады немесе беріледі. Мұндай есептеу құралдары болмаған жағдайда, мәліметтер Бүкіләлемдік метеорологиялық ұйыммен белгіленген үлгіні пайдаланумен дайындалады, қажетті шамада жарияланады және жаңартылады.

612. Әуеайлақ ауа райының мәліметтері әуеайлақта статистикалық деректерде негізделген белгіленген метеорологиялық элементтерді бақылау нәтижелерінің қысқаша мазмұндауды қамтиды. Мәліметтің деректері кесте түрінде де дайындалу мүмкін.

613. Әуеайлақ ауа райының мәліметтері келесіні енгізу тиіс:

1) ҰҚЖ көріну қашықтығы, көрінудің және (немесе) уақыттың белгіленген сәтінде белгіленген өлшемдерден төмен BKN немесе OVC ең төмен бұлттылық қабатының төменгі шетінің биіктігі мағыналарының қайталануы;

2) уақыттың белгіленген сәтінде белгіленген өлшемдерден төмен көріну мағыналарының қайталануы;

3) уақыттың белгіленген сәтінде белгіленген мағыналардан төмен BKN немесе OVC бұлттардың ең төмен қабатының төменгі шетінің қайталануы;

4) көрсетілген диапазондарда жел бағытының және жылдамдығының қайталануы;

5) уақыттың белгіленген сәтінде 5⁰ С интервалдар арқылы белгіленген диапазондар арқылы ауа жерге жақын температурасының қайталануы;

6) орта мағыналар және олардың ауытқу, соның ішінде ұшуларды жоспарлау мақсатында қажетті метеорологиялық элементтердің минималды және максималды мағыналары және ұшу сипаттамасының есептері.

614. Авиациялық ауа райының ақпараты кемінде 5 жыл кезеңінің ішінде жүргізілген бақылауларда негізделу тиіс. Пайдаланушыларды ақпаратпен жабдықтау барысында бақылаулардың кезеңін көрсету қажет.

615. Әуеайлақтық метеорологиялық орган:

1) бақылаулар деректерінің жиналуын және сақталуын ұйымдастырады;

2) өз әуеайлағы үшін әуеайлақтық климаттық кестелерді даярлайды.

3) авиациялық тұтынушыға өкілетті метеорологиялық орган және осы тұтынушы арасындағы келісілген уақыттың кезеңін ішінде осындай ауа райының кестелерін ұсыну;

616. Әуеайлақ ауа райының кестесінде қажеттілік бойынша мыналарды көрсету қажет:

1) орта өлшемдер және ауытқулар, соның ішінде метеорологиялық элементтердің максималды және минималды өлшемдері (мысалы, ауа температуралары);

2) әуеайлақ ауданындағы ұшуларды орындауға ықпал ететін ағымдағы ауа райы құбылыстарының пайда болу жиілігі; (мысалы құмды боран);

3) белгіленген мағыналармен бір элементтің немесе екі және одан астам элементтердің пайда болу жиілігі (мысалы шектелген көріну мен төмен бұлттылықтың үйлесімі).

4). әуеайлақ ауа райының кестелеріне осы Қағидалардың 610 - тармағына сәйкес әуеайлақ ауа райының мәліметтерін дайындау үшін қажетті ақпаратты енгізу қажет.

617. Ақпаратты алуды қажеттілігі бар авиациялық пайдаланушылар осы мақсатпен ақпаратты дайындауға жауапты метеорологиялық органға шағымдану қажет.

618. Негізгі әуеайлақтағы метеорологиялық бақылаулардың деректері жиналу, өнделу және әуеайлақ ауа райының ақпаратын дайындау үшін қолайлы түрде сақталу тиіс.

619. Жаңа әуеайлақтарға және қолданыстағы әуеайлақтардағы қосымша ҰҚЖ қатысты ауа райының деректері мүмкіндігінше осы әуеайлақтарды және ҰҚЖ іске қосуға дейін жиналу тиіс.

620. Өкілетті метеорологиялық орган сұраныс бойынша және мүмкіндігінше зерттеу, техникалық зерттеу немесе пайдалану талдау үшін қажетті метеорологиялық бақылау деректерін кез келген басқа өкілетті метеорологиялық органға, авиациялық пайдаланушыға және халықаралық аэронавигация мүддесінде метеорологияны пайдаланумен байланысты басқа органдарға ұсынады.

621. Синоптикалық бөлігімен әуеайлақ метеорологиялық органдары ұшуларды, соның ішінде қажетті әуеайлақтар, ұшу аудандары және бағдарлары үшін ауа райының сипаттамасы (анықтамалар) түрінде жасалатын ауа райының ақпаратының дайындығын қамтамасыз етеді.

622. Ауа райының сипаттамасында келесіні көрсету қажет:

1) негізгі ауа райының сипаттамаларын және оның маусымдық өзгерістерін;

2) негізгі метеорологиялық элементтердің орташа, максималды және минималды мағыналары;

3) ұшуларды жүргізуге әсер ететін ауа райының қауіпті құбылыстары пайда болуының қайталануы, мысалы, бұршақ, найзағайлар, турбуленттік, мұздану және т.б.;

4) бір метеорологиялық элемент немесе екі және одан астам элементтер үйлесуінің пайда болуы (мысалы, шектелген көріну мен төмен бұлттылықтың үйлесуі);

5) типтік синоптикалық жағдайлар және олармен байланысты метеорологиялық жағдайлар, сондай ақ осы жағдайларға орографияның ықпалы.

623. Әуеайлақ ауа райының сипаттамасының кестелеріне жер бетіндегі жел, көріну, бұлттардың саны және биіктігі, температура және атмосфералық қысым туралы деректерді енгізу қажет. Сипаттамаға жергілікті жағдайлардың ықпалында төмен бұлттылық, шектелген көріну, қатты жел және басқа құбылыстар пайда бола алатын секторларды көрсетумен әуеайлақ ауданының топографиялық картасы қоса беріледі.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
1-қосымша

Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету туралы нұсқаулықтың үлгілік сызбасы
1. Жалпы мәліметтер

1. Әуеайлақта ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз етуге жауапты метеорологиялық органы, оның жұмыс кестесі. Метеорологиялық органның пошталық мекенжайы, факс, телефон және басқа деректемелері.

2. Әуеайлақтың класы және санаты (қону бағытын көрсетумен), ҰҚЖ бағыты мен көлемі, пайдаланылатын жарық дабыл жабдықтары (қону бағытын көрсетумен). Магниттік қисаюы. Әуеайлақтың жоғарыда орналасуы.

3. Метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ететін ӘҚҰ пункттері, оның бейнелену құралы.

4. Ауа райы болжамдарымен қамтамасыз ететін тіркелген әуеайлақтар.

2. Метеорологиялық бақылаулар және мәліметтер

5. Метеорологиялық бақылаулардың пункттері. Метеорологиялық жабдықтардың құрамы және орналасуы. Әр пункттегі бақылаулардың түрлері мен әдістері және оларды жүргізу ерекшеліктері.

6. Автоматтандырылған метеорологиялық өлшеу және ақпарат жүйелерінің болуы, оларды бақылауларды орындау және ақпаратты беру барысында пайдалану.

7. Тұрақты бақылаулардың кезеңдері, түрлері және мерзімдері.

8. Жергілікті арнайы мәліметтерді шығарудың негізгі критерийлері.

9. КТА қатысты МРЛ орналасуы, бақылау және МРЛ деректерін ұсыну тәртібі.

10. Шеңбер биіктігінде және 100 м. желдің сипаттамасын белгілеу.

3. Ауа райының авиациялық болжамдары және ескертулері

11. Әуеайлақтар бойынша TAF болжамдарын жасау мерзімі және әрекет ету кезеңдері. Болжамдарға түзетулерді, сондай-ақ өзгерістердің тобын енгізу өлшемдері.

12. Болжам жасау нысаны және мерзімдері, ұшу аудандары және бағдарлары (ЖӘЖ) бойынша болжамдардың әсер ету кезеңдері. Түзетулерді шығару үшін өлшемдер.

13. Әуеайлақтар бойынша ескертулерді жасау үшін өлшемдер. SIGMET, AIRMET ақпараты. Желдің ауысуы туралы ескертулер.

14. Әуеайлақтарға ескертулерді құрастыру үшін өлшемдер.

15. SIGMET, AIRMET ақпараты.

16. Желдің қозғалуы туралы ескертулер.

4. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз ету

17. АҰЕ және ШҰЕ бойынша ұшуларды орындайтын экипаждары үшін ұсынылатын ұшу құжаттамасының түрлері.

18. Авиациялық жұмыстарды орындау бойынша ұшуларды метеорологиялық қамтамасыз ету ерекшеліктері.

5. ӘҚҰ органдары және басқа қызметтер үшін ақпарат

19. Қозғалыс қызметінің ауысымдарына консультация беру және нұсқама жүргізуді ұйымдастыру.

20. ӘҚҰ пункттері үшін ұсынылатын ақпараттардың түрі.

21. Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату сызбасы.

22. Авария жағдайында метеорологиялық органның әрекеттері.

Нұсқаулыққа әрбір әуеайлақ метеорологиялық органы өздігімен анықтайтын сызбалар мен кестелер қоса беріледі:

1) Әуеайлақта бақылау пункттерін, ҰҚЖ табалдырығынан және осінен қашықтауды көрсетумен метеорологиялық аспаптарды және жабдықтарды орнату сызбасы.

2) Көрінудің қалқан-бағыттар және жасанды бағыттардың сызбасы (қоса алу мүмкін).

3) Әуеайлақта метеорологиялық ақпаратты тарату сызбасы.

4) Қызмет көрсетілетін ӘҚҰ ауданының сызбасы.

5) Қызмет көрсетілетін МДП ауданының сызбасы.

6) ЖӘЖ қызмет көрсетілетін әуе жолдарының сызбасы.

7) ӘК ұшу мен қону үшін әуеайлақтардың минимум кестелері.

8) ҰҚЖ көріну қашықтығын есептеу кестесі қажет болған жағдайда.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
2-қосымша

Әуе кемесінің бортынан ақпар берудің өлшемі мен нысаны
1. Жалпы ереже

"Ауа-жер" мәліметтер беру желісін пайдалану кезінде жел бағыты, жел жылдамдығы, жел туралы мәліметтер сапасының белгісі, ауа температурасы, әуе кемелерінің бортынан ақпарға қосылатын турбуленттік пен ылғалдылық туралы ақпарат мынадай өлшемдерге сәйкес беріледі:

1) желдің бағыты жақын тұтас градусқа дейін жұмырланған нақты градуста көрсетіледі;

2) жел жылдамдығы секундына немесе 1м/с (1 уз) жақынға дейін жұмырланумен тораппен метрде көрсетіледі. Жел жылдамдығын өлшеудің пайдаланылатын бірлігі көрсетіледі;

3) жел туралы мәліметтер сапасының белгісі 0 ретінде көрсетіледі, 5 ⁰кемді құрайтын қисаю бұрышы кезінде 1 немесе одан астам;

4) ауа температурасы Цельсии градусының он үлесіне жақынға дейін дәлдікпен хабарланады;

5) ылғалдылық туралы ақпарат жақын тұтастай пайызға дейін айналумен салыстырмалы ылғалдылық түрінде беріледі;

6) турбуленттілік туралы ақпарат (EDR) құйынның басылуы жылдамдығынан текшелік түбірінің бірлігінде беріледі.

2. Борттан ұдайы ақпар.

Турбуленттілік туралы ақпарат бағдар бойынша ұшу кезінде беріледі және 15 минуттық кезеңге, тікелей алдыңғы бақылауға жатады. Турбуленттіліктің орташа және максимальды мәні, сондай-ақ жақын минутқа дейінгі дәлдікпен максимальды мәнге жету уақыты қадағаланады. Орташа және максимальды мән EDR-ден текшелік түбірінің бірлігінде хабарланады. Максимальды мәнге жету уақыты А4-2 кестесінде көрсетілгендей хабарланады. Турбуленттілік туралы ақпарат ұшудың алғашқы 10 минут ішінде биіктікті алу кезеңінде беріледі және 30 секундтық кезеңге, тікелей алдыңғы бақылауға жатады. Турбуленттіліктің максимальды мәні қадағаланады.

3. Турбуленттілік туралы ақпаратты талдау.

Турбуленттілік есептеледі:

1) EDR-ден текшелік түбірдің максимальды мәні 0,7 артса, қатты;

2) EDR-ден текшелік түбірдің максимальды мәні 0,4 көп, бірақ 0,7 аз немесе тең болса, орташа;

3) EDR-ден текшелік түбірдің максимальды мәні 0,1 көп, бірақ 0,4 аз немесе тең болса, әлсіз;

4) EDR-ден текшелік түбірдің максимальды мәні аз немесе 0,1 тең болса, нөлдік.

EDR әуе кемесінен өзімен тәуелсіз турбуленттілік шамасын ұснады. Бірақ EDR мәні мен турбуленттіліктің қабылдауы арасында өзара байланыс әуе кемесінің конфигурациясы және әуе жылдамдығының, биіктігінің, әуе кемесінің түрі мен салмағы қызметін ұсынады. EDR жоғарыда келтірілген мәндері бағыт бойынша ұшудың әдеттегі жағдайы кезінде ортагабаритті көліктік әуе кемесі үшін ықпалының деңгейін сипаттайды (яғни абсолютті биіктік, әуе жылдамдығы және салмағы).

1-кесте

ӘК бортынан арнайы мәліметтің үлгісі
("төмен" байланыс желісі бойынша)

Шартты белгілеу: М – міндетті қосылу; әр хабарламаның бөлігі;

С – шартты қосылу; бар болғанда қосылады.

Элемент	Толық мазмұн	Формат(тар)	мысалдар
Хабарлама түріндегі шартты белгілеу (М)	Борттан хабар түрі (М)	ARS	ARS
Әуе кемесінің айыратын индексі (М)	Әуе кемесінің радиотелефондық шақыру (М)	nnnnnn	VA812
МӘЛІМЕТТЕР БЛОГЫ 1	б
Ендік (М)	Ендік градусте және минутте (М)	Nnnnn немесе Snnnn	S4506
Ұзындық (М)	Ұзындық градусте және минутте (М)	Wnnnnn немесе Ennnnn	E01056
Эшелон	Ұшу эшелоны (М)	FLnnn немесе FLnnn -nnn)	FL330 FL280- FL310
Уақыт	Сағат және минуттегі оқиға уақыты (М)	OBS AT nnnnZ	OBS AT 1216Z
МӘЛІМЕТТЕР БЛОГЫ 2
Желдің бағыты (М)	Нақты градустегі желдің бағыты (М)	nnn/	262/
Желдің жылдамдығы (М)	метр, секунд тораптағы желдің жылдамдығы (М)	nnnMPS немесе nnnKT	40MPS 80KT
Жел туралы мәліметтер сапасының белгісі (М)	Жел туралы мәліметтер сапасының белгісі (М)	n	1
Ауа температурасы (М)	градустың он үлесіндегі ауа температурасы (М)	T(М)nnn	T127 TM455
Турбуленттілік (С)	Жүз үлестегі және жету уақытындағы турбуленттілік (С)	EDRnnn/nn	EDR064/28
Ылғалдылық (С)	Пайыздағы салыстырмалы ылғалдылық (С)	RHnnn	RH054
МӘЛІМЕТТЕР БЛОГЫ 3
Борттан арнайы ақпарды шығаруға себепші болатын жағдай (М)	Хабарлама шығаруға себепші болатын құбылысты сипаттау	SEV TURB (EDRnn), немесе SEV ICE, немесе SEV MTW, немесе TS, немесе TS GR, немесе HVY SS, немесе VA CLD [FLnnn/nnn], немесе VA[MT nnnnn…], немесе MOD TURB (EDRnn), немесе MOD ICE	SEV TURB EDR076 TS TS GR SEV ICE SEV TURB VA CLD FL050/100 MOD TURB MOD ICE

4. Борттан арнайы ақпар

Әуе кемесінің бортынан турбуленттілік туралы арнайы ақпар EDR-ден текшелік түбірінің максимальды мәні 0,4 артса ұшудің кез келген кезеңінде беріледі. Әуе кемесінің бортынан турбуленттілік туралы арнайы ақпар 1 минуттық кезеңге, тікелей алдыңғы бақылауға жатады. Турбуленттіліктің орташа және максимальды мәні қадағаланады. Орташа және максимальды мән EDR-ден текшелік түбірінің бірлігінде хабарланады. Әуе кемесінің бортынан арнайы ақпар EDR-ден текшелік түбірінің максимальды мәні 0,4 төменге түспеген уақытқа дейін әр минутта беріледі.

2-кесте

Борттан арнайы ақпарларды кодтау үшін үлгі
("жоғары" байланыс желісі)

Шартты белгілеу: М – міндетті қосылу; әр хабарламаның бөлігі;

С – шартты қосылу; бар болғанда қосылады.

Элемент	Толық мазмұн	Формат(тар)	мысалдар
Идентификация (М)	Борттан ақпар түрі (М)	ARS	ARS
Әуе кемесінің идентификациясы (М)	айыру индексі, ӘК радиотелефонды шақыру (М)	nnnnnn	VA812
Құбылыс(М)	Хабарлама шығаруға себепші болатын құбылысты сипаттау	TS TS GR SEV TURB SEV ICE SEV MTW HVY SS VA CLD [FLnnn/nnn] VA[MT nnnnn…] MOD TURB MOD ICE	TS TS GR SEV ICE SEV TURB VA CLD MOD TURB MOD ICE
Бақылау уақыты (М)	Сағат және минуттегі оқиға уақыты (М)	OBS AT nnnnZ	OBS AT 1210Z
Орналасқан орны (М)	градус пен минуттегі ендік пен ұзындықты көрсетумен орналасу орны (М)	NnnnnWnnnnn, немесе NnnnnEnnnnn, немесе SnnnnWnnnnn, немесе SnnnnEnnnnn	N3020 W01005 N6506 E08005
Деңгей (С)	Ұшу эшелоны немесе абсолютті биіктік және ұзақтық (С)	FLnnn немесе nnnnM (немесе nnnnFT)	FL180 5700M

Вулкандық қызмет туралы ақпар (Модель VAR)

Борттан ақпар вулкандық күл әуе кемесінің ұшуы үшін беретін қауіптілікті бағалау үшін маңызды

Эксплуатант:				ӘК Идентификация (ұшу жоспарында көрсетілгендей):
ӘК Командирі:
Ұшу:	Күні:	Уақыт, UTC		Ұшып келу:		Күні:	Уақыт, UTC
Адресат				AIREP SPECIAL
1-8 тармақтар байланыс ұстайтын ӘҚҰ органына тез арада берілуі тиіс
1) ӘК айыру индексі				2) Орналасқан орны
3) уақыты				4) ұшу эшелоны немесе абсолютті биіктік
5) Вулкандық қызмет белгіленген (орналасқан орны немесе пеленг, ӘК қашықтық және күл бұлтының болжанған эшелоны)
6) ауа температурасы				7) аталған нүктедегі жел
8) Қосымша ақпарат				Басқалары
Айқындалған қосылу SO₂ия				Жоқ Жоқ
Күл айқындалды ия жоқ					(вулкандық қызметтің қысқаша сипаттамасы, тік және көлденең бағыттағы вулкан бұлты күлінің бұлтын таратуды қоса, мүмкіндігінше көлденең жазықтық және өсу жылдамдығы)
Қонғаннан кейін 9-16 тармақтарды толтыру және нысанды метеорологиялық органға берсін. [V ] тиісті квадраттарда белгілеу
9) күл бұлтының тығыздығы			а) аз b) орташа с) үлкен
10) күл бұлтының түсі			а) ақ b) ақ-сұр с) қара-сұр d) қара e) басқа ______________
11) атылуы			а) үздісіз b) кезеңмен с) көрінбейтін
12) вулкандық қызмет ошағының орналасқан орны			а) шыңы b) еңіс с) бір кратер d) бірнеше e) байқалмайды
13) атылаудың басқа байқалатын ерекшеліктері			а) найзағай b) жарқырау с) үлкен тастар d) күлдің түсуі e) саңырауқұлақ тәріздес f) барлық саналған бұлттар
14) Әуе кемесіне әсері			а) байланыс құралдары b) навигациялық жүйе с) қозғалтқыштар d) стат. қабылдағыш e)алдыңғы терезе f) қысым терезесі
15) басқа құбылыстар			а) турбуленттілік b) Эльмо оты с) түтіннің басқа түрі d) күл шөгіндісі
16) Басқа ақпарат (пайдасы болуы мүмкін)

Special air-report of volcanic activity (Model VAR)

Aircraft reports are important for risk assessment, which the volcanic ash poses to aircraft operations

Operator:					Aircraft identification (as per flight plan):
Captain aircraft:
Dep. from:	Date:		Time, UTC		Arr. at:		Date:	Time, UTC
Addressee					AIREP SPECIAL
Items 1-8 must be transmitted immediately to the ATS units, with which link is maintained
1) Aircraft identification					2) Position
3) Time					4) Flight level or altitude
5) Volcanic activity observe at (position or bearing and distance from aircraft)
6) Air temperature					7) Spot wind
8) Supplementary information					Other
Detect presence SO₂		Yes			No No
Detect of ash		Yes			No	(Brief description of activity including vertical and lateral extent of ash cloud, horizontal movement, rate of growth, etc. as available)
After arrival fill in items 9-16 and transfer form to AMO (MWO). Note [ V ] in the relevant squares which may be useful
9) Density of ash cloud				а) wispy b) moderate dense с) very dense
10) Color of ash cloud				а) white b) light grey с) dark grey d) black e) Other ______________
11) Eruption				а) continuous b) intermittent с) not visible
12) Position if activity				а) summit b) side с) singl d) multiple e) not observed
13) Other observed features of eruption				а) lightning b) glow с) large rocks d) ash fall out e) mushrooming cloud f) all the listed
14) Effect on aircraft				а) communications b)nav. systems с) engines d) pilot static e)windscreen f) windows g) nil
15) Other effects				а) turbulence b) St.Elmos Fire с) fumes d) ash deposits
16) Other information

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
3-қосымша

Пайдалану тұрғысынан дұрыс болжамдардың дәлдігі

Болжанатын элемент	Пайдалану тұрғысынан дұрыс болжамдардың дәлділігі	Қамтамасыз етілуі
TAF
Желдің бағыты	± 20 градус	80% жағдай
Желдің жылдамдығы	± 2,5 м/с (5 уз)	80% жағдай
Көріну	± 200 м бастап 800 м дейін ± 30% 800 бастап 10 км дейін	80% жағдай
Жауын-шашын, найзағай	Болуы немесе болмауы	80% жағдай
Бұлттардың көлемі	Бір санат 450 м (1500 фут) төмен, 450 м (1500 фут) және 3000 м (10000 фут) арасында BKN немесе OVC болуы немесе болмауы	70% жағдай
Бұлттардың биіктігі	± 30 м (100 фут) 300 м (1000 фут) дейін ± 30% 300 м (1000 фут) бастап 3000 м (10000 фут) дейін	70% жағдай
Ауа температурасы	± 1⁰С	70% жағдай
TREND болжамы
Желдің бағыты	± 20 градус	90% жағдай
Желдің жылдамдығы	± 2,5 м/с (5 уз)	90% жағдай
Көріну	± 200 м бастап 800 м дейін ± 30% 00 м бастап 10 км дейін	90% жағдай
Жауын шашын, найзағай	Болуы және болмауы	90% жағдай
Бұлттардың саны	Бір санат 450 м (1500 фут) төмен 450 м (1500 фут) және 3000 м (10000 фут) арасында BKN немесе OVC болуы немесе болмауы	90% жағдай
Бұлттардың биіктігі	± 30 м (100 фут) бастап 300 м (1000 фут) дейін ± 30% 300 м (1000 фут) бастап 3000 м (10000 фут) дейін	90% жағдай
Ұшу үшін болжам
Желдің бағыты	±200	90% жағдай
Желдің жылдамдығы	±2,5 м/с (5 уз) 14 м/с дейін	90% жағдай
Ауа температурасы	±1⁰С	90% жағдай
Ауа қысымының көлемі (QNH)	±1 гПа	90% жағдай
Аймақтық болжам (ұшу аудандары бойынша болжам), бағыт бойынша болжам
Биіктіктердегі ауа температурасы	± 2⁰С (900 км үшін орта)	90% жағдай
Биіктіктегі жел	± 20 км/с (10 уз) (900 км үшін векторлық айырмашылықтың модулі)	90% жағдай
Ұшу бағыты бойынша ауа райының ерекше құбылыстары және бұлттылық	Болуы немесе болмауы	80% жағдай
	Орналасқан жері: ±100 км	70% жағдай
	Тік ұзақтығы: ±300 м (1000 фут)	70% жағдай
	Тропопаузаның биіктігі: ±300 м (1000 фут)	80% жағдай
	Желдің ең жоғарғы деңгейі: ±300 м (1000 фут)	80% жағдай

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
4-қосымша

TAF кодындағы болжамда ТРЕНД түріндегі қонуға екісағаттық болжам, METAR және SPECI кодында қолданылатын терминдер мен қысқартулар
1. Терминдер мен қысқартулар

1. Ағымдағы ауа райының ерекше құбылыстары.

Ауа райының құбылысы ағылшын атауынан қысқартулармен көрсетіледі, әдеттегідей, қысқарту сөзден екі әріпті қосады.

Құбылыстың қарқындылығы белгімен көрсетіледі:

"+" – heavy - күшті

"-" - feeble,light - әлсіз

"белгісіз" – moderate – орташа

Ауа райы құбылысының тобы мынадай жүйелілікпен қалыптасады: бірінші, қажетінше, құбылыстың қарқындылығы немесе жақындығы көрсетіледі, одан кейін интервалсыз дескриптор, сосын, интервалсыз, ауа райының тиісті бақыланатын құбылысы мен олардың тіркесінің қысқартуы. мысалы, күшті нөсерлі жаңбыр +SHRA кодталады.

Әуеайлақ шегінен бақыланатын ауа райының құбылысы кезінде, бірақ әуеайлақ КТА-дан 16 ш. қашық еместе VC – vicinity нұсқаулығы пайдаланылады.

Төменде, осы құбылыстардың қысқарған мәндері мен авиация үшін маңызды құбылыстардың хабарламаларының тиісті өлшемдерінің мәліметке қосылатын ауа райы құбылысының түрлері көрсетілген:

1) бұлтты жауын-шашын.

DZ – drizzie – сіркіреу. Тұман мен қабатты қалыптағы бұлттардан түсетін 0,5мм кем диаметрмен майда тамшылар түріндегі жауын-шашындар. Су үстіне сіркіреп тамшылау әсері ажыратылмайды.

RA – rain – жаңбыр. Қабатты-жауынды бұлттылықтан ерекше түсетін (0,5мм астам) айтарлықтай көлемдегі сұйық тамшылар түріндегі жауын-шашын.

SN – snow – қар. Ауа температурасына қарай бөлектенген немесе жабысқан мұзды кристалл түріндегі қатты жауын-шашын.

RASN – rain and snow – қарлы жаңбыр. Әлсіз оң температурада (+3 С астам емес) немесе нөлдік температурада түседі. Көбінесе бұл еріген қарлы жаңбыр.

SG – snow grains – қар түйірі. Сіркіреудің қатқан баламасы. Ұсақ қарлы түйіршік түріндегі қатты жауын-шашын, олардың диаметрі 1мм кем.

PL (PE) – pellets – мұзды қиыршық. Оңай езілмейтін және диаметрі 5 мм мөлдір немесе мөлдірлеу мұз бөлігі. Қатқан жаңбырлы тамшылардан айтарлықтай еритін қар мақталарынан құралады. Жоғары деңгейде қататын жаңбыр болады және ұшқаннан кейін және қонатын кезде қатты мұздану қаупі бар.

IC – ice crystals, diamond dust – мұзды тікен (алмазды шаң пыль). Ашық аспан кезінде қалыпты ауа райымен ассоцияланатын –10⁰С төмен температура кезінде құралатын өлшеулі жағдайда мұздың ұсақ кристаллдары. Мұз кристаллдары гало түрінде оптикалық құбылыстың пайда болуына жиі алып келетін күн жарығының сәулесіне қатты жарқырауы мүмкін. Көріну бағыт бойынша әртүрлі болуы мүмкін, бірақ ол 1000м артады. Осы құбылысқа байланысты көріну 5000м немесе аз құраған жағдайда ғана хабарланады.

2) нөсерлі жауын-шашын;

SH – shower – нөсер, нөсерлі. конвективті бұлттардан түсетін қысқамерзімді және қатты жауын-шашын. Нөсер жауын-шашын қарқындылығының кенеттен және тез өзгеруімен сипатталады. Нөсерлі жауын-шашындағы көріну 50м - ден 5000м дейін тербеледі.

GR – grain – бұршақ. Мөлдір немесе толық күңгірт мұз бөлігі 5-50мм диаметрмен. Кейде килограм және одан астам үлкен бұршақтар байқалады. 5мм немесе одан астам ең үлкен бұршақ болғанда хабарланады.

GS – grain small, grain soft - мұзды/ немесе қарлы қиыршық. GS аббревиатурасының көмегімен атмосфералық жауын-шашынның екі әртүрлі түрі хабарланады, атап айтқанда:

шағын бұршақ – жартылай мөлдір мұз бөлігі 5мм диаметрмен, қатты жерге түскенде дыбыс шығарып секіреді. Шағын бұршақ қар қиыршығынан тұрады, толық немесе жартылай мұз қабатымен жабылған, қар қиыршығы мен бұршақ арасында аралық саты болып табылады.

қар қиыршығы – ақ, күңгірт, домалақ мұз бөлігі, 0⁰С жақын температурада қармен бірге түседі. Қар қиыршығы 2 - 5мм диаметр, шашыраңқы, жеңіл езіледі, қатты жерге құлағанда секіреді.

Ең үлкен бөлігі 5мм кем құрағанда хабарланады.

SH нөсері мыналарды туралы хабарлау үшін пайдаланылады:

"SHRA" нөсерлі жаңбыр,

"SHSN" қар аралас нөсерлі жаңбыр,

"SHPE" нөсерлі мұз жаңбыр,

"SHGR" бұршақ аралас нөсерлі жаңбыр,

"SHGS" мұзды немесе қар қиыршығымен немесе осы элементтердің қиюласуымен, мысалы, әуеайлақ маңында бақыланатын нөсер туралы хабарлама үшін, түрін және жауын-шашын қарқындылығын көрсетусіз "VCSH" қысқартуын қолдану керек;

3) найзағай – кенет немесе қатты дыбыспен және жарқ ететін бір немесе бірнеше кенеттен электр разрядттары. Найзағай түйдек-жайынды бұлттармен байланысты және әдетте жауын-шашынмен бірге жүреді.

TS – thunderstorm – найзағай.

Найзағай туралы хабарлама үшін пайдаланылады:

"TSRA" жаңбырымен;

"TSSN" қарымен;

"TSPE" мұзды жаңбырмен;

"TSGR" бұршақпен;

"TSGS" мұзды немесе қар қиыршығымен;

немесе осы элементтердің қиюласуымен, мысалы "TSRASN".

Бақылаудың алдағы мерзімінде 10 минуттық кезең ішінде күркіреу естілсе, әуеайлақта жауын-шашын байқалмаса "TS" қысқартуы қосымша көрсетусіз пайдаланылады.

4) ауаның артқан ылғалдылығы кезінде құралатын құбылыс, (гидрометеордың қарауыту түрі):

BR –brume, mist – түтін. Судың майда тамшылары өлшенген жарық шашыраумен жер үстіндегі әлсіз бұлыңғыр ауа және 1 – 10 ш нашар тік көріну. Ауаға көгілдір-сұр түр береді. Түтін туралы METAR (SPECI) мәліметте (BR) 1000-5000м көріну кезінде хабарланады.

FG – fog – тұман. 1000м дейін көрінудің азаюына алып келетін судың ұсақ тамшылары мен мұз кристаллдарының ауада топтасуы."M", "BC" немесе "VC" қысқартуымен еріп жүретін жағдайды қоспағанда, 1000 м кем көріну кезінде хабарланады.

MIFG – minimum fog, shallow fog – жерүсті тұманы. Жер бетінде 2 м биікке дейін жайылған тұман.

BCFG – broken, covering – тұманның жырасы, тізбегі. Толқынмен, тізбекпен тұман. (әуеайлақтың кей жерлерін жабатын тұман тізбектері.)

PRFG – patches fog, aerodrome partially covered by fog – ішінара тұман. Әуеайлақтың бөлігін жабатын тұман. (әуеайлақтың айтарлықтай бөлігі тұманмен жабылған, қалған бөлігінде тұсан жоқ.)

VCFG – fog in vicinity – әуеайлақ айналасындағы тұман. Әуеайлақ периметрінен 8 ш. шегінде байқалатын тұман.

Жерүсті тұманы, кей жерде тұман, құралмен өлшенген және мәліметке қосылған көріну маңайындағы тұман, 1000м асуы мүмкін, себебі әуеайлақта көріну белгіленген нүктеде және 1,5 - 5метр биіктікте өлшенеді.

5) салқындатылған тамшылардың ауада болуына байланысты ауа райы құбылысы:

Белгіленген жағдайларда жағымсыз температура кезінде (0 –10⁰С, кей жағдайларда –10⁰С төмен) су тамшылары су тамшылары ауада сұйық күйінде қалады. Тиісті қысқарту:

FZ –freezing – салқындатылған (салқындатылған су тамшылары немесе жауын-шашын) немесе қататын FG, DZ және RA қысқартуымен пайдаланылады.

FZFG – freezing fog – салқындатылған тұман. Өлшеулі күйде салқындатылған тамшыдан тұрады, салқындатылған сіркіреу түрінде түседі.

FZDZ – freezing drizzle – салқындатылған сіркіреу. Салқындатылған ұсақ тамшылардан тұрады. Қабатты бұлтардан және тұманнан түседі. Бұл ретте жерүсті қабатында көктайғақ және мұздану құралады.

FZRA – freezing rain – салқындатылған жаңбыр. Салқын температурада түсетін салқындатылған тамшылардан жаңбыр. Бұл ретте көктайғақ және мұздақ құралады.

6) қатты бөліктің ауада болуына байланысты ауа райы құбылысы (литометеордың қарауыту түрі):

FU – fume, smoke – түтін. Жанармай және басқа заттардың жануы нәтижесінде пайда болатын кішкене бөлшектердің атмосферада тұруы, азайған тік көріну 5000м немесе кем. Түтін туралы және егер тік көріну 1000 м кем және су тамшылары жоқ және салыстырмалы ылғалдылық 90% кем болса.

HZ - haze – мұнар. құралданбаған көзбен көрінбейтін және 5000м және кем тік көрінуді азайтумен ауаға жарқыраған түр беру үшін өте кішкентай бөліктердің ауада тұруы. Салыстырмалы ылғалдылық бұл ретте 50% және одан кем болады.

SA – sand – құм. 5000м немесе одан кем көрінудің азаюына алып келетін жерден көтерілген құмның кішкене бөліктерінің ауада тұруы.

DU – (widespread) dust - шаң (торлаған). 5000м немесе одан кем көрінудің азаюына алып келетін жерден көтерілген шаңның кішкене бөліктерінің ауада тұруы.

VA – volcanic ash – вулкандық күл. Атмосферадағы шаң немесе вулканның атылуы кезінде атмосфераға шығарылған көлемі бойынша айтарлықтай айырмасы бар бөлік. Аса үлкен және топталған ұсақ бөлік қозғалтқышты қоса ұшаққа зиян келтіруі мүмкін.

Аталған қысқарту қарауыту негізгі литометеордың болуына байланысты және вулкан күлі мен "DR" қысқартуы пайдаланылғанда, "SA"қоспағанда 5000м немесе кем құраған жағдайда пайдаланылуы керек.

7) желмен байланысты ауа райы құбылысы:

жер үстінде литометеор немесе гидрометеорді көшіруге себепші болатын құбылыс туралы хабарлама үшін мынадай белгілер пайдаланылады:

BL – blowing – бұрқасын (бұрқасын). Жер деңгейінен жоғары 2 м және одан астам биіктікте желмен көтерілген DU (шаң), SA (құм) немесе SN (қар) туралы хабарлама үшін пайдаланылады; сондай-ақ жер бетінен көтерілген қармен араласқан және бұлттылық болған кезде түскен қар туралы хабарлама жағдайында. Бұл ретте көлденең көріну азаяды.

BLSA – blowing sand – құмның көшуі.

BLDU – blowing dust – шаңның көшуі.

BLSN – blowing snow – қардың, бұрқасынның көшуі.

SN BLSN - snow blowing snow- қар, бұрқасын жалпы бұрқасынды білдіреді

DR – drifting, low drifting – жаяу борасын. DU туралы хабарлама үшін пайдаланылады, жер деңгейінен 2 м және одан аз биіктікке желмен көтерілген SA немесе SN.

DRSA – drifting sand – құмның көшуі.

DRDU – drifting dust – шаңның көшуі.

DRSN – drifting snow – қардың көшуі.

Мынадай белгілеулер пайдаланылады:

DS – duststorm – шаңды дауыл. Күшті және турбулентті желмен көтерілген шаң тозаңы. Бұлтсыз белсенді салқын тұтастық алдында тікелей ыстық, құрғақ жағдай және желдің болуымен байланысты шаңды дауыл. Шаң тозаңы әдетте 0,08мм кем диаметрде болады сондықтан да құмға қарағанда айтарлықтай биікке көтеріледі.

SS - sandstorm – құмды дауыл. Күшті және турбулентті желмен көтерілген құм тозаңының жиынтығы. Құмды дауылдың тұтас бөлігі кең және жоғары қабырғасының түрі бар. Құм көтерілгенге дейінгі биіктік тұрақсыздық пен жел жылдамдығының ұлғаюымен артады.

PO – (pole) well-developed dust/sand whirls – шаңды құйын (тез көрінген шаңды/құмды құйын). Жер құрғақ, шаңды немесе құмды үстіндегі ауаның тез айналған бағаны, жерден көтерілген ұйтқыған жел және басқа жеңіл заттар. шаңды/құмды құйын бірнеше метр диаметрде болады. Тігінен олар 100м жоғары көтерілмейді, бірақ өте ыстық және шөл аудандарда олар 600м биіктікке жетуі мүмкін.

FC – funnel cloud – құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе құйын). Бірнеше он метр диаметрмен өзімен қатты құйынды беретін құбылыс. Түйдек-жауынды бұлттың негізінен төмен түсетін бірақ жерге жетуге міндетті емес бұлтты бағана немесе құйғыштәрізді бұлттың болуымен сипатталады. Құрғақ пен су үстінен көтерілетін құйын, түйдек-жауынды бұлттан түсетін құйындардың қосылуы кезінде құралады. Құйынның ең тар бөлігі – ортасынан, кейде құйын ортасынан үзіледі. Құйынның қозғалысы сағат тілімен және сағат тіліне қарсы болуы мүмкін. 50-100м/с жылдамдықпен, кейде 150м/с (600км/сағат) дейін. Егер ондай бұлт жер бетінде тұрса, онда ол торнадо деп аталады, ал егер су үстінде – онда су құйын.

SQ – squall – Дауыл. Қысқа уақыт ішінде оның бағытын өзгертетін желдің кенет күшеюі. Жел жылдамдығы дауыл кезінде 20-30м/с артады, құбылыстың ұзақтығы 1минуттан кем емес, әдетте бірнеше минут. Жаппай дауыл іші түйдек-жайын бұлттылықпен байланысты, тұтас – кенет көрінетін салқын тұтаспен. 500- 2000м қабатта көлденең бойынша бірнеше шақырымға таралады. Авиациялық метеомәліметтерде 1минуттан кем емес байқалғанда 8м/с және максимальды 11м/с кем емес орташа жылдамдық кезінде көрсетіледі.

Тиісті қарқындылық немесе, қажетінше ағымдағы ауа райының хабарланатын құбылыстарының әуеайлаққа жақындығын мынадай түрде көрсету қажет:

Әлсіз FBL

Орташа MOD

Күшті HVY

Аймақ VC

Әуеайлақта емес, бірақ шамамен 8 ш. алыста емес; DS, SS, FG, FC, SH, PO, BLDU, BLSA, BLSN және TS райдаланылады.

2. "Тренд" түріндегі болжамға метеорологиялық элементтердің қосылуы

2. Жалпы ережелер.

"Тренд" түріндегі болжамда бір немесе бірнеше мынадай элементтердің айтарлықтай өзгеруі көрсетіледі: жерүсті желі, көріну, ауа райы және бұлттылық.

Айтарлықтай дәрежеде өзгеретін элементтер ғана қосылады. Бірақ бұлттылықтың айтарлықтай өзгеруі кезінде өзгеру күтілмейтін қабат немесе массивті қоса бұлттылықтың барлық топтары көрсетіледі. Көрінудің айтарлықтау өзгеруі жағдайында сондай ақ көрінуді шектеуге себепші болатын құбылыс көрсетіледі. Егер ешқандай өзгертулер күтілмесе, бұл туралы "NOSIG" терминінің көмегімен көрсетіледі.

3. Жерүсті желі.

"Тренд" түріндегі қону үшін болжамда жерүсті желінің өзгеруін ертіп жүретін мыналар көрсетіледі:

60⁰ немесе орташа жылдамдықта немесе 5 м/c (10 уз) өзгеруден кейін желдің орташа жылдамдығының өзгеруімен;

5 м/c (10 уз) немесе одан көпке желдің орташа жылдамдығының өзгеруімен;

мәннің эксплуатациялық қатысына маңызды артатын желдің өзгеруімен; шектік мөлшер желдің өзгеруі есебінен мүдделі пайдаланушылар мен ӘҚҰ тиісті уәкілетті органымен консультация негізінде уәкілетті метеорологиялық органмен белгіленуі тиіс:

1) пайдаланылатын ҰҚЖ ауыстыруды талап етеді және

2) ҰҚЖ жолай және бүйірлік компонентердің өзгеруі, осы әуеайлақта ұшуды орындайтын әдеттегі әуе кемелері үшін негізгі эксплуатациялық шектік болып табылатын мәннің артуын куәландырады.

4. Көріну.

Күту кезінде, көріну жақсаратын болады және мынадай бір немесе бірнеше мәндерден артады және жетеді. Көріну нашарлайды және мынадай бір немесе бірнеше мәндерден тұрады: 150, 350, 600, 800, 1500 немесе 3000м, "тренд" түріндегі болжамда мұндай өзгертулер көрсетіледі. Ұшудың айтарлықтай саны көзбе көз ұшу ережесі бойынша орындалған жағдайда, болжамда көріну 5000 м жеткенде немесе асқанда өзгерту көрсетіледі.

Жергілікті жүйелі және арнайы мәліметтерге қоса берілген "тренд"түріндегі болжамда, көріну ҰҚЖ жағалай болжанған көрінуге сәйкес келеді; METAR және SPECI мәліметтерге қоса берілген "тренд"түріндегі болжамда, көріну болжанған басымды көрінуге сәйкес келеді.

5. Ауа райының құбылысы

1) "тренд" түріндегі болжамда ауа райының бір немесе бірнеше құбылыстарының немесе оның тіркестері қарқындылығының күтілетін басталуы, тоқтатылуы, өзгеруі көрсетіледі:

қататын жауын-шашын;

орташа немесе қатты жауын-шашын (соның ішінде нөсер түрінде);

найзағай (жауын-шашынмен);

шаңды дауыл;

құмды дауыл;

ӘҚҰ уәкілетті органы және тиісті пайдаланушылармен, метеорологиялық уәкілетті орган арасындағы келісімділікке сәйкес ауа райының басқа құбылыстары.

қататын тұман;

шаңды, құмды немесе қарлы жаяу борасын;

шаңды, құмды немесе қарлы бұрқасын;

найзағай (жауын-шашынсыз);

дауыл;

құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе су құйыны).

3) 1) және 2) тармақшалар сәйкес хабарланатын құбылыстардың жалпы саны 3 артпайды;

4) ауа райы құбылысының күтілетін тоқтатылуы "NSW" қысқартуының көмегімен көрсетіледі.

6. Бұлттылық

Күту кезінде, BKN немесе OVC ұзақтықпен бұлт қабатының төменгі шегінің биіктігі мынадай бір немесе бірнеше мәндерден артады және жетеді. Күтілгенде BKN немесе OVC ұзақтықпен бұлт қабатының төменгі шегінің биіктігі мынадай бір немесе бірнеше мәндерден азаяды және аз болады: 30, 60, 150, 300 және 450 м (100, 200, 500, 1000 и 1500 фут), "тренд" түріндегі болжамда мұндай өзгерту көрсетіледі. бұлт қабатының төменгі шегінің биіктігі 450 м (1500 фут) құраса, сондай-ақ осы белгіден ол азайса немесе ұлғайса, "тренд" түріндегі болжамда ВКN немесе ОVС-дан FEW немесе SСТ дейіназ жағына FEW немесе SСТ –тан ВКN немесе ОVС дейін көп жағына бұлт сандарының өзгеруі көрсетіледі. Ауа райы жағдайын сипаттау үшін "CAVOK" қысқартуы және бұлттардың жоғы болжанатын болса, "NSC" қысқартуы пайдаланылады.

2) "Тренд" түріндегі болжамда ауа райы болжамының бір немесе бірнеше құбылыстарының немесе оның тіркестері қарқындылығының күтілетін басталуы, тоқтатылуы, өзгеруі көрсетіледі:

7. Тік көріну.

Күту кезінде, аспан қараңғыланса немесе қараңғы болса әуеайлақта тік көрінудің осы бақылаулары бар. Болжамға сәйкес тік көріну мынадай бір немесе бірнеше мәндерден артса немесе жетсе, болжамға сәйкес тік көріну мынадай бір немесе бірнеше мәндерден нашарласа және аз болса: 30, 60, 150 немесе 300 м (100, 200, 500 немесе 1000 фут), "тренд" түріндегі болжамда мұндай өзгерту көрсетіледі.

8. Қосымша өлшемдер

2 – 7 тар. көрсетілгенмен қатар, әуеайлақтардың жергілікті эксплуатациялық минимумдарының есебінен өзгертулер нұсқауларының өлшемдері, уәкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша пайдаланылады.

3. Өзгерту топтарын пайдалану

9. Элементтерді өзгертуді күту кезінде, "тренд" түріндегі болжамды құрайтын хабарламаның трендтік бөлігі, өзгеру индексінің бірінен басталады: "BECMG" немесе "TEMPO".

10. "ВЕСМG" өзгеру индексі болжанатын өзгертулерді сипаттау үшін пайдаланылады, метеорологиялық жағдай тұрақты немесе ауыспалы жылдамдықпен белгіленген мәндерінің жетуі немесе артуы.

Өзгерту күтілетін кезең немесе мерзім сәйкесінше "FМ", "ТL" немесе "АТ" қысқартуларының көмегімен көрсетіледі. өзгеру "тренд" түріндегі болжамның әрекет етуі ішінде басталса немесе толықтай аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "FМ" және "ТL" қысқартуларын пайдалану арқылы көрсетіледі.

Өзгеру "тренд" түріндегі болжамның кезеңінің басында басталса бірақ осы кезеңнің біткеніне дейін толықтай аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "FМ" қысқартуы түсіріледі және уақыттың тиісті топтарымен "ТL" қысқартуы пайдаланылады. өзгеру "тренд" түріндегі болжамның кезеңі ішінде басталса бірақ осы кезеңнің соңында аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "ТL" қысқартуы түсіріледі және уақыттың тиісті топтарымен "FМ" қысқартуы пайдаланылады. өзгеру "тренд" түріндегі болжамның кезеңі ішінде белгіленген мерзімде өтсе, уақыттың тиісті топтарымен "АТ" қысқартуы пайдаланылады. өзгеру "тренд" түріндегі болжамның кезеңі ішінде басталса және осы кезеңнің соңында аяқталса немесе өзгеру "тренд" түріндегі болжамның кезеңі ішінде болса, бірақ өзгеру уақыты белгісіз болса, уақыттың тиісті топтарымен "FМ", "ТL" немесе "АТ" қысқартулары түсіріледі және "ВЕСМG" өзгеру индексі ғана пайдаланылады.

11. "ТЕМРО" өзгеру индексі белгіленген мәнге жететін немесе артатын метеорологиялық жағдайлардың болжанған уақытша өзгерулерін сипаттау үшін пайдаланылады. Әр жеке жағдайда 1 сағаттан кем ұзақтық уақыт кезеңі ішінде сақталады, ал тұтастай өзгеру болжанатын ішінде жартысынан кем кезеңде. Уақытша өзгертулер болжанатын ішіндегі кезең сағат пен минуттарда уақыт топтары келетін сәйкесінше "FМ" және/ немесе "ТL" қысқартуларының көмегімен көрсетіледі.Метеорологиялық жағдайлардың уақытша өзгеру болжанған жағдайда "тренд" түріндегі болжамның кезеңі ішінде басталып, толықтай аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "FМ" және "ТL" қысқартуларын пайдалану арқылы көрсетіледі.Уақытша өзгеру кезеңі "тренд" түріндегі болжамның кезеңінің басында басталса бірақ осы кезеңнің біткеніне дейін толықтай аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "FМ" қысқартуы түсіріледі және уақыттың тиісті топтарымен "ТL" қысқартуы пайдаланылады. Уақытша өзгеру "тренд" түріндегі болжамның кезеңі ішінде басталса бірақ осы кезеңнің соңында аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "ТL" қысқартуы түсіріледі және уақыттың тиісті топтарымен "FМ" қысқартуы пайдаланылады. Уақытша өзгеру кезеңі "тренд" түріндегі болжамның кезеңі басында басталса және осы кезеңнің соңында аяқталса уақыттың тиісті топтарымен "FМ" және "ТL" екі қысқартуы да түсіріледі және "ТЕМРО" өзгеру индексі ғана пайдаланылады.

1 кесте

"тренд" түріндегі болжамдардағы өзгеру нұсқауларын пайдалану

Өзгеру нұсқаулары	Уақыт және кезең көрсеткіштері	Мәні
NOSIG	-	Айтарлықтай өзгерулердің болмауы болжанады
BECMG	FMn₁n₁n₁n₁TLn₂n₂n₂n₂	Өзгеру болжамына сәйкес	n₁n₁n₁n₁UTC "тренд" болжамы кезеңінің басында басталады және n₂n₂n₂n₂UTC аяқталады
	TLnnnn		"тренд" болжамы кезеңінің басында басталады және nnnnUTC аяқталады
	FMnnnn		nnnnUTC басталады "тренд" болжамы кезеңінің соңында аяқталады
	ATnnnn		nnnnUTC (нақты уақыт) орыны болу керек
	-		n₁n₁n₁n₁UTC "тренд" болжамы кезеңінің басында басталады және "тренд" болжамы кезеңінің соңында аяқталады немесе уақыт анықталмаған болып табылады
TEMPO	FMn₁n₁n₁n₁TLn₂n₂n₂n₂	Уақытша тербелу болжамына сәйкес	n₁n₁n₁n₁UTC басталады жәнеn₂n₂n₂n₂UTC тоқталады
	TLnnnn		"тренд" болжамы кезеңінің басында басталады және nnnnUTC тоқталады
	FMnnnn		nnnnUTC басталады және "тренд" болжамы кезеңінің соңында аяқталады
	-		"тренд" болжамы кезеңінің басында басталады және "тренд" болжамы кезеңінің соңында аяқталады

4. Ықтималдық индексін пайдалану
12. "Тренд" түріндегі болжамдағы "РRОВ" көрсеткіш қолданылмайды.
5. TAF болжамдарындағы метеорологиялық элементтер туралы ақпаратты қосу

13 Жерүсті желі.

Жерүсті желі болжамында желдің басым бағыты көрсетіледі. Жерүсті желі басым бағытын оның күтілетін өзгеру салдары болжау мүмкін болмаған жағдайда, мысалы әлсіз жел жағдайында (1,5 м/с (3 уз) аз) немесе найзағай кезінде, желдің болжанатын бағыты "VRB" қысқартуының көмегімен құбылмалы болып көрсетіледі. Егер жел 0,5 м/с (1уз) кем болжанса, онда жел жылдамдығы болжамында желсіз көрсетіледі. Егер желдің болжанатын максимальды жылдамдығы желдің болжанған орташа жылдамдығынан 5 м/с (10 уз) немесе одан астамға артса, болжамда желдің максимальды жылдамдығы көрсетіледі. Егер желдің болжанған жылдамдығы 50 м/с (100 уз) немесе одан астамды құраса, ол 49 м/с (99 уз) артқан ретінде көрсетіледі.

14. Көріну.

Болжамға сәйкес көріну 800м кемді құраған жағдайда, оны 50м ұлғайтылған өлшемде көрсету керек; егер көріну 800м немесе одан көпті, бірақ 5 ш. кемді құраса – 100м ұлғайтылған өлшемде; 5 ш. көрінуде немесе одан астам, бірақ 10ш аз болса –1ш ұлғайтылған өлшемде; 10ш немесе одан көп көріну кезінде САVОК жағдайы болжанған жағдайды қоспай оны 10 ш ретінде көрсету керек. Басымды көрінуді болжау керек. Әртүрлі бағыт бойынша көрінудің өзгеруі болжанған жағдайда және басымды көрінуді болжау мүмкін болмағанда минимальды болжанған көрінуді көрсету керек.

15. Ауа райының құбылысы

Болжамға бір немесе бірнеше, бірақ үшеуден аспайтын әуеайлақты мынадай күтілетін ауа райы құбылысының немесе осы құбылыстардың тіркестерінің, сондай-ақ олардың сипаттамаларының, қажетінше қарқындылығы қосылады:

қататын жауын-шашын;

қататын тұман;

орташа немесе қатты жауын-шашын (соның ішінде нөсерлі түрін қоса);

шаңды, құмды немесе қарлы жаяу борасын;

шаңды жаяу борасын, құмды жаяу борасын немесе қарлы жаяу борасын;

шаңды боран;

құмды боран;

найзағай (жауын-шашынмен немесе жауын-шашынсыз);

дауыл;

құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе су құйыны);

уәкілетті ӘҚҰ органы, уәкілетті метеорологиялық орган мен тиісті пайдаланушылар арасындағы келісімге сәйкес ауа райының басқа құбылыстары.

Осы құбылыстардың күтілетін қысқартуы "NSW" қысқартуының көмегімен көрсетіледі.

16. Бұлттылық.

Болжамда бұлттылық саны сәйкесінше "FEW", "SСТ", "ВКN" немесе "ОVС" қысқартуларын пайдаланумен көрсетілу тиіс. Аспан ашық немесе жабық болу күтілген жағдайда және бұлттылықты болжау мүмкін болмағанда, сондай-ақ әуеайлақта тік көріну туралы мәліметтер болғанда, болжамда кейіннен оның болжанған мәнін көрсетумен "VV" түріндегі тік көрінуін көрсету керек. Бұлттылықтың бірнеше қабаты немесе массиві болжанған жағдайда, бұлттылықтың төменгі шегінің биіктьігі мен саны мынадай тәртіпте көрсетілуі керек:

1) ең төменгі қабат немесе массив, сәйкесінше FEW, SСТ, ВКN немесе ОVС сияқты болжанатын санына қарамай;

2), сәйкесінше SСТ, ВКN немесе ОVС сияқты болжанатын және көк 2/8 астам жабатын келесі қабат немесе массив;

3) ВКN немесе ОVС сияқты болжанатын және көк 4/8 астам жабатын келесі аса жоғары қабат немесе массив;

4) түйдек-жаңбырлы бұлт немесе мұнара тәрізді түйдек бұлт, олар болжанғанда бірақ 1) – 3) тармақтарында қарастырылған ақпаратта бейнеленбеген.

Бұлттылық туралы ақпаратты ұшу үшін маңызды бұлттылық туралы мәліметпен шектеу керек; ұшу үшін маңызды бұлттылық болжанады және "CAVOK" қысқартуы қолданылмаса "NSС" қысқартуын қолдану керек.

17. Температура.

Болжанатын температура қосылады, TAF болжамының әрекет ету кезеңінде күтілетін максимальды және минимальды температура, сондай-ақ олардың жетуіне тиісті уақыт көрсетіледі.

18. Өзгертулер топтарын пайдалану

TAF болжамына өзгерту немесе оған түзетулер енгізу топтарын қосу үшін пайдаланылатын өлшемдер, кез келген мынадай ауа райы құбылысының немесе оның тіркестерінің қарқындылығын болжанатын басталуы, тоқтатылуы немесе өзгеруіне негізделеді:

қататын тұман;

қататын жауын-шашын;

орташа немесе қатты жауын-шашын (соның ішінде нөсерлі түрін қоса);

найзағай;

шаңды боран;

құмды боран.

19. TAF болжамына өзгерту топтарын қосу немесе оған түзету енгізу кезінде мынадай өлшемдерді пайдалану керек:

1) болжамға сәйкес жерүсті желінің орташа бағыты 60⁰ немесе астамға өзгереді, орташа жылдамдық кезінде немесе 5 м/с (10 уз) астам өзгергеннен кейін;

2) болжамға сәйкес жерүсті желінің орташа жылдамдығы 5 м/с (10 уз) немесе астамға өзгереді;

3) болжамға сәйкес жерүсті желінің орташа жылдамдығынан ауытқу 5 м/с (10 уз) немесе астамға өзгереді орташа жылдамдық кезінде немесе 7,5м/с (15 уз) астам өзгергеннен кейін;

4) болжамға сәйкес жерүсті желі өзгеруі мәннің эксплуатациялық қатысына маңызды артады; шектік өлшемі жел өзгеруінің есебінен, мүдделі пайдаланушылармен және ӘҚҚ тиісті уәкілетті органмен консультацияда уәкілетті метеорологиялық органмен белгіленуі тиіс:

пайдаланылатын ҰҚЖ ауыстыруды талап етеді;

ҰҚЖ жолай және бүйірлік компонентердің өзгеруі, осы әуеайлақта ұшуды орындайтын әдеттегі әуе кемелері үшін негізгі эксплуатациялық шектік болып табылатын мәннің артуын куәландырады;

7) болжамға сәйкес көріну жақсарады және жетеді немесе мынадай бір немесе бірнеше мәндерге артады немесе болжамға сәйкес көріну нашарлайды және мынадай бірден кем немесе бірнеше мәндерден кем болады:

150, 350, 600, 800, 1500 немесе 3000м немесе;

5000м – көзбен шолып ұшу ережесі бойынша ұшудың айтарлықтай саны орындалғанда;

8) ауа райының кез келген мынадай құбылыстары немесе олардың тіркестерінің басталуы немесе тоқтатылуы болжанады:

шаңды, құмды немесе қарлы жаяу борасын;

шаңды жаяу борасын, құмды жаяу борасын немесе қарлы жаяу борасын;

дауыл;

құйғыш тәрізді бұлт (торнадо немесе су құйыны);

9) BKN немесе OVC ұзақтықпен бұлт қабатының төменгі шегінің биіктігінің болжамына сәйкес мынадай бір немесе бірнеше мәндерден артады және жетеді. BKN немесе OVC ұзақтықпен бұлт қабатының төменгі шегінің биіктігінің болжамына сәйкес мынадай бір немесе бірнеше мәндерден азаяды және аз болады:

30, 60, 150, 300 және 450 м (100, 200, 500, 1000 и 1500 фут), 450 м (1500 фут) - көзбен шолып ұшу ережесі бойынша ұшудың айтарлықтай саны орындалған жағдайда;

10) бұлттардың қабаты немесе массивы санының болжамына сәйкес 450м (1500фут) төмен өзгереді:

NSC, FEW немесе SCT-ден ВКN немесе ОVС дейін

ВКN немесе ОVС-ден NSC, FEW немесе SCT дейін;

11) болжамға сәйкес тік көріну жақсарады және жетеді немесе мынадай бір немесе бірнеше мәндерге артады немесе болжамға сәйкес тік көріну нашарлайды және мынадай бірден кем немесе бірнеше мәндерден кем болады: 30, 60, 150 және 300 м (100, 200, 500 немесе 1000 фут);

12) осы әуеайлақтың эксплуатациялық минимумына негізделген және уәкілетті метеорологиялық орган мен мүдделі пайдаланушылар арасында келісілген кез келген басқа өлшемдер.

Ескерту. Нақты әуеайлақтың эксплуатациялық минимумына негізделген басқа өлшемдер.

20. 19 т. құрайтын өлшемдерге сәйкес кез келген элементтен өзгертуді көрсету қажет болған жағдайда, "ВЕСМG" немесе "ТЕМРО"өзгерту индексін қолдану қажет, кейін ішінде өзгеру күтілетін уақыт кезеңі көрсетіледі. UТС тұтастай сағатта уақыт кезеңінің басталуы мен аяқталуы көрсетілуі керек. Өзгеру индексінен кейін айтарлықтай өзгертулерге ұшырау күтілетіндей элементтер ғана қосылу керек. Бірақ бұлттылықтың айтарлықтай өзгеруі жағдайында өзгеру күтілмейтін қабат немесе массивты қоса бұлттардың барлық топтарын көрсету керек.

21. "ВЕСМG" өзгеру индексін және уақыт кезеңінің тиісті тобын метеорологиялық жағдайы уақыттың осы кезеңі ішінде анықталмаған сәтте және өзгерудің ауыспалы немесе тұрақты жылдамдығымен белгіленген өтпелі мәнінің артуы немесе жетуі күтілетін нәтижесінде өзгерулерді сипаттау үшін пайдалану керек. Уақыт кезеңі 2с аспауы керек, бірақ кез келген жағдайда 4 с. аспауы тиіс.

22. "ТЕМРО" өзгеру индексі және уақыттың тиісті тобын белгіленген өтпелі мәніне артатын немесе жететін метеорологиялық жағдайлардың күтілетін жиі немесе жиі емес уақытша өзгеруінің сипаттамасы үшін пайдалану керек. Әр жеке жағдайларда 1 с. Кем ұзақтықпен уақыт кезеңі ішінде, ал тұтастай өзгеру күтілу ішінде болжамның кезеңінің жартысынан азында сақталады. Уақытша өзгерудің ұзақтығы 1 с. немесе одан көп уақытты құрауы күтілетін жағдайда, 21 т. сәйкес "ВЕСМG" өзгеру тобын пайдалану керек немесе 23 т. сәйкес әрекет ету кезеңін бөлу керек.

23. Ауа райы басым жағдайының бір тобының жағдайдың басқа тобына толық өзгеруі күтілген жағдайда әрекет ету мерзімі күтілетін өзгерудің мерзімін көрсетуші UTC сағат пен минуттағы күнде уақыттың алты сандық "FM",қысқартуын пайдалана отырып өзіндік кезеңге бөлу керек. "FM" қысқартуынан кейінгі бөлінген кезең өзіндік элемент болу керек және бұдан кейін жағдайдың қысқаруы осы қысқаруға алдыңғы барлық болжанатын жағдайларды ауыстырады.

2 кесте

TAF болжамындағы уақыт пен өзгертулер көрсеткіштерін пайдалану

Өзгеру немесе Уақыт көрсеткіші		Уақыт кезеңі	Мәні
FM		n_dn_dn_hn_hn_mn_m	ndnd күн, nhnh сағат және nmnm минут (UTC) шығатын ауа райының көп элементтерінің айтарлықтай өзгеруін нұсқау үшін пайдаланылады; "FM" дейін көрсетілген барлық элементтер, "FM" кейін қосылу керек (яғни олар бәрі мынадай қысқартулармен ауыстырылады)
BECMG		n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2	Өзгеру болжамына сәйкес ndnd күн, nhnh сағат және nmnm минут (UTC) басталады және nd1nd1 күн және nh1nh1 сағат (UTC) nd2nd2 күн және nh2nh2 (UTC) аяқталады; өзгеру болжанатын элементтер ғана "BECMG" кейін көрсетілуі тиіс; nd1nd1nh1nh1/nd2nd2nh2nh2 уақыт кезеңі 2 с кем болуы тиіс және кез келген жағдайда 4 с артпауы тиіс
TEMPO		n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2	Болжамға сәйкес уақытша тербелу nd1nd1 күн және nh1nh1 сағат (UTC) басталады және nd2nd2 күн және nh2nh2 сағатта тоқталады (UTC); тербелу болжанатын элементтер ғана "TEMPO" кейін көрсетілуі тиіс; уақытша тербелу 1 с астам жалғасуы тиіс әр жеке жағдайда және жиынтығында кезеңнің жартысын алады nd1nd1nh1nh1/ nd2nd2nh2nh2
	TEMPO	n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2 n_d1n_d1n_h1n_h1/ n_d2n_d2n_h2n_h2	(%) элементтің альтернативті мәні көрінуінің ықтималдығы немесе nn = 30 немесе nn = 40 болжамының элементі; тиісті элементтен кейін көрсетіледі	Уақытша тербелудің көріну ықтималдығы

6. Ықтималдық топтарын пайдалану

24. Қажеттілігінше ішінде альтернативті мән күтілетін уақыт кезеңі мен он пайыздағы ықтималдықты көрсетумен "РRОВ" қысқартуын пайдалана болжанатын элементтердің альтернативтік мәндерінің ықтималдығын хабарлау керек. Ықтималдық туралы ақпаратты болжанатын элементтерден кейін қосу керек, бұдан кейін элементтің немесе элементтердің альтернативті мәні көрсетіледі. Қажеттілігінше уақыттың тиісті тобын және "ТЕМРО" өзгеруін индекс алдында қосатын ондық пайыздағы ықтималдықты көрсетумен "РRОВ" қысқартуын пайдалана отырып метеорологиялық жағдайлардың уақытша өзгеруі болжамының ықтималдығын хабарлау керек.

Альтернативті мәннің ықтималдығы немесе мәні 30 % кем болса айтарлықтай емес болып есептеледі, оны көрсету қажет емес. Авиацияға қарай альтернативті мәннің ықтималдығы немесе мәні 50 % немесе одан астам болса ықтималдық деп есептеу керек емес, оның орнына қажетінше мұндай жағдай "ВЕСМG" немесе "ТЕМРО" немесе "FМ" қысқартуын қосумен әрекет ету мерзімін бөлумен өзгеру индекстерін пайдалану арқылы көрсетілуі тиіс. Ықтималдық тобы "FМ" уақыт индексі немесе "ВЕСМG" өзгеру индексі үшін элементті анықтаушы ретінде пайдалану қажет емес.

7. Өзгеру және ықтималдық тобының саны

25. Өзгеру және ықтималдық тобының санын минимумға қарай топтастыру керек, 5 аспауы тиіс.

Қазақстан Республикасының

азаматтық авиациясына метеорологиялық

қамтамасыз ету қағидаларына

5-қосымша

Карталардың және кестелерді жасауға қойылатын талаптар

1. Ауа райының ерекше құбылыстары үшін шартты белгілер

FL100 дейін ұшулар барысында ұшу құжаттамасы үшін осы белгі "дауыл желісін" білдіреді.

Келесі ақпарат картаның жиегінде көрсетілу тиіс: радиоактивті заттардың белгісі; апат болған жердің ендігі\ұзақтығы, апат болған уақыты және күні, қосымша ақпаратқа қатысты NOTAM тексеру.

Келесі ақпарат картаның жиегінде көрсетілу тиіс: жанар таудың атылу белгісі; жанар таудың атауы және халықаралық нөмірі (егер белгілі болса); ендік/ұзақтық, бірінші атылудың күні және уақыты (егер белгілі болса); жанар тау күліне қатысты SIGMET және NOTAM немесе ASHTAM ақпаратын тексеру.

Осы белгі ұшақтың суытылған сырты мен жауын-шашынмен түйісілгеннен мұздануға жатпайды.

Арасында құбылыстың болуы күтілетін биіктіктер үшін аңызға сәйкес жоғары шет төменгі шетінің үстінен көрсетіледі.

2. Алдыңғы шеп, конвергенция аймағы және басқа қолданылатын белгілер

Белгі секундына 15 м (сағатына 60 км, 30 узлов) жылдамдығымен басымды жерге жақын (кеңістігі бойынша) желге қатысты.

1) желдің білдіретін көрсеткіштер, оның ағысты ағымдағы барынша жылдамдықты және ол қатысты эшелонды көрсетеді. Маңызды өзгерістер (20 торапқа жылдамдық, 3000 фут (1000 м) – эшелон) екі сызықшамен белгіленеді.

2) екі сызықшада мысал келтірілген жел жылдамдығы сағатқа 240 км (120 узл).

3) ағыстағы ағымның өсін көрсететін қалың сызықша сағатқа 160 км (80 узл) жел жылдамдығы болжанатын нүктелерде басталады\аяқталады.

4) Бұлттарды сипаттау барысында қолданылатын қысқартулар

Түрі

CI – Шарбы AS – Биік-қабатты

ST – Қабатты CC – Шарбы-түйдек

NS – қабатты-жаңбырлы CU – Түйдек

CS – Шарбы-қабатты SC – қабатты-түйдек

CB – түйдек-жаңбырлы AC – Биік-түйдек

Саны

Бұлттар, соның ішінде СВ;

FEW – аз (1/8 – 2/8);

SCT - шашылған (3/8 – 4/8);

BKN – жыртылған (5/8 – 7/8);

OVC – тұтас бұлттылық (8/8;)

Тек қана CB

ISOL - жеке СВ (оңашаланған) жабыну көлемі 50% кем;

OCNL – жеткілікті бөлінген СВ (кездейсоқ, сирек) жабыну көлемі 50-75%;

FRQ - СВ көп емес бөлінген немесе бөлінусіз (жиі) 75% артық;

EMBD – СВ басқа бұлттардың қабаттарындағы немесе қараңғылықпен жасырылған (бұлттылықтың қабатына енгізілген);

OBSC – CB қараңғылықтың салдарынан мұнарланған немесе түтін үшін бақылауды қиындататын.

Биіктік

Биіктік SWH және SWM карталарында (жоғары және орта деңгей) эшелондарда (FL), көрсетіледі, жоғары шет төменгі шетінің үстінен көрсетіледі.

Егер жоғарғы немесе төменгі шеттер карта қолданылатын атмосферадан тыс орналасса, ХХХ пайдаланылады.

SWL карталарында (төмен деңгей):

биіктіктер теңіздің орта деңгейдегі биіктіктер тәрізді көрсетіледі;

SFC қысқарту жер бетінің деңгейін белгілеу үшін пайдаланылады.

3. Арнайы карталарға сызықтарды және жүйелерді салу

1) SWH және SWM үлгілері	Ауа райының ерекше құбылыстарының карталары (жоғары және орта деңгей)
Тісті сызықтар	ауа райы ерекше құбылыстарының аймақтарын бөлу
Қалың үзік сызық	ТЯН (CAT) аймағының көрінісі
қалың тегіс сызық	желдің бағыты, тораптардағы сағат немесе километрдегі жылдамдық эшелондағы биіктік көрсетілген ағысты ағым осінің орналасуы. Ағысты ағымның тік ұзақтығы эшелоннан төмен көрсетілді, 240/290 ілеспемен FL 270 жазуы ағыстың биіктігі FL 240 бастап FL 290 дейін екенін білдіреді.
Стрелкалардағы сандар	торапта немесе сағатқа км алдыңғы шептегі жүйесінің қозғалысы
Кішкентай тікбұрыштардағы ішкі ұшу эшалоны	жеке пункттерде эшелондарда тропопаузаның биіктігі, жеке пункттерде ұшу эшелондары. Мысалы 340. Тропопаузаның топографиясы жоғарғы және төменгі шеті L немесе H әріптермен тікбұрыштың ішінде ұшу эшелондарында биіктікті көрсетумен көрсетіледі
2) SWL үлгісі	Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (төменгі деңгей)
Х	гектопаскальда қысым орталығының жағдайы
L	төмен қысымның ортасы
H	жоғары қысымның ортасы
Тісті сызықтар	ауа райының ерекше аймағын бөлу
жіңішке сызық	изотерма биіктігі 0⁰С фут (гектофутта) немесе дека метрде 0⁰С деңгей; белгілену мүмкін, яғни 6000 фут биіктікте 0⁰С
Стрелкалардағы сандар	тораптағы немесе км/сағ антициклондар немесе депрессия шепті жүйелердің қозғалысының жылдамдығы
Теңіздің күй белгісінің ішіндегі цифрасы	фут пен метрде толқындардың жалпы биіктігі
Теңіз бетінің температурасының күй белгісінің ішіндегі цифрасы	теңіз бетінің температурасы ⁰С
Жерге жақын желдің белгісінің ішіндегі цифрасы	секундына метр, с\км және тораптағы жел

4. Көрсеткіштер, қанатқылары бар көрсеткіштер, жалаушалар:

1) Көрсеткіштер бағытты көрсетеді. Жалаушалардың және\немесе қанатқылардың саны жылдамдыққа сәйкес;

2) жалаушалар 50 торапқа немесе 25 с\м (100 км/с) сәйкес;

3) қанатқылар 10 торапқа немесе 5 с\м сәйкес (20 км/с). Қанатқының жартысы 5 торапқа немесе 2 с\м (10 км/с) сәйкес;

1) IS үлгісі. Стандартты изобариялық бет үшін биіктіктердегі желдің және температураның картасы. Поляр стереографикалық проекциясы.

2) SWH үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (жоғарғы деңгей). Поляр стереографикалық проекциясы.

3) SWM үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (орта деңгей)

4) SWL үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (төменгі деңгей)

5) SWH үлгісі. Ауа райының ерекше құбылыстарының картасы (жоғары деңгей)

6). SWH +SWM үлгісі. Қазақстан Республикасы ауа райының ерекше құбылыстарының картасы

7) SWL үлгісі. Қазақстан Республикасы ауа райы ерекше құбылысының картасы (төменгі деңгей)

8) Кесте түріндегі бағдар бойынша ауа райының болжамдары

Төменгі деңгей

КҮНІ.......10 мамыр 2006 ж...........ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНЕН МЕТРДЕГІ БИІКТІК
БАҒДАР.............................АҚТӨБЕ-АСТАНА-ПАВЛОДАР.....
БОЛЖАМНЫҢ ӘСЕР ЕТУ КЕЗЕҢІ...........1000 БАСТАП 1600 МСВ ДЕЙІН СИНОПТИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙДЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ БЕЛСЕНДІ СУЫҚ ФРОНТ АСТАНА АУДАНЫНДА 1200 МСВ, ШЫҒЫСҚА ҚАРАЙ 30 С\КМ ЖЫЛДАМДЫҒЫМЕН АУЫСАДЫ
УЧАСКЕ	АҚТӨБЕ АСТАНА ПАВЛОДАР
БИІКТІКТЕГІ ЖЕЛ (ГРАДУС, С\КМ) 3000М ТЕМПЕРАТУРА 1500М (ЦЕЛЬСИЙ ГРАДУСЫ) 600М	280/09 М08 290/06 00 290/01 01	250/11 М03 240/09 04 230/08 08
БҰЛТТЫЛЫҚ	ХХХ ОТД КД -------- 500 2900 РАЗОРВ КЧ ------ 600	ХХХ РЕДК КД ------- 300 250 СПЛ СК ------ 150
ЖЕРДЕГІ КӨРІНУ		1500М
АУА РАЙЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ҚҰБЫЛЫСТАРЫ	ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІЛІК 3000 ------- 1500	ЖЕКЕ НАЙЗАҒАЙЛАР НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР ОРТАША ХХХ ҚАТТЫ ------- МҰЗДАНУ 2000 АЛДЫҢҒЫ ШЕПТЕГІ АЙМАҚТА ОРТАША ҚАТТЫ ТУРБУЛЕНТТІЛІК ХХХ ------- 300
НӨЛЬДІК ИЗОТЕРМАНЫҢ БИІКТІГІ	1500	2000
ТЕҢІЗДІҢ ОРТА ДЕҢГЕЙІНЕ КЕЛТІРІЛГЕН ЕҢ АЗ ҚЫСЫМ (ММ С.Б.)	755	750
ЖАСАЛДЫ.....В 0900 МСВ 10 мамыр 2006 ж. СИНОПТИК.............

Орта деңгей

КҮНІ.....10 МАМЫР 2006 ж.........ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНІҢ МЕТРДЕГІ БИІКТІК
БАҒДАР......................АҚТӨБЕ-АСТАНА-ПАВЛОДАР.
БОЛЖАМНЫҢ ӘСЕР ЕТУ КЕЗЕҢІ...........1200 БАСТАП 1600 UTC ДЕЙІН. СИНОПТИКАЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНЫҢ ҚЫСҚАША СИПАТТАМАСЫ БЕЛСЕНДІ СУЫҚ ФРОНТ 1200 UTC АСТАНА АУДАНЫНДА ШЫҒЫСҚА 30 С\КМ АУЫСАДЫ 1600 СВ ЖӘНЕ АСТАНАНЫҢ ШЫҒЫСЫ ЖАҒЫНДА 120 КМ ШАМАМЕН ОРНАЛАСАДЫ
УЧАСКЕ	АҚТӨБЕ АСТАНА ПАВЛОДАР
БИІКТІКТЕРДЕ ЖЕЛ (ГРАДУС, С\КМ) ТЕМПЕРАТУРА (ЦЕЛЬСИЙ ГРАДУСЫ) 300 гПа 400 гПа 500 гПа	290/22 М58 290/17 М46 290/13 М30	250/20 М52 250/15 М40 250/10 М25
АУА РАЙЫНЫҢ ЕРЕКШЕ ҚҰБЫЛЫСТАРЫ ЖӘНЕ ТИІСТІ **БҰЛТТЫЛЫҚ	ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІЛІК 5400 ------- ХХХ	СИРЕК НАЙЗАҒАЙ ТУРБУЛЕНТТІЛІК ОРТАШАДАН ҚАТТЫҒА ДЕЙІН 8400 ------- ХХХ
*ТРОПОПАУЗАНЫҢ БИІКТІГІ	-	-
*АҒЫСТЫ АҒЫМ	-	-
ЖАСАЛДЫ 1100 МСВ 10 мамыр 2006 ж. СИНОПТИК..............

*жоспарланған ұшу эшелонынан жоғары, егер көрсетілмесе

**ауа райының ерекше құбылыстарымен байланысты бұлттар ғана көрсетіледі

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидасына
6-қосымша

Ашық мәтін нысанында бағдарлар, ұшу аудандары және АХЖ бойынша ауа райы болжамдарының үлгілері

1. Ашық мәтін нысанында АҰЕ бойынша бағдар бойынша ауа райының болжамы:

БҒДР ҚОСТАНАЙ-ҚАРАҒАНДЫ

151000/151600

БИІКТІК ЦИКЛОННЫҢ ТЫЛЫ

БИІК 5000М 280/60 С\КМ М24

7000М 290/110 С\КМ М32

9000М 290/140 С\КМ М46

ТРОП 9500М

АСТАНА – ҚАРАҒАНДЫ СТ 8000М 290/150 С\КМ

ГРЗ ЧАСТ КД 500/7000

АМСА Қостанай

Синоптик 09.00 UTC 15 шілде 20...ж.

Командир

Болжамның мазмұны:

Қостанай-Қарағанды бағдар бойынша болжам, әсер ету кезеңі 10.00 бастап 16.00 МСВ дейін осы айдың 15 күні;

Синоптикалық жағдай: биіктік циклонның тыл бөлімі;

5000 м биіктікте: желдің бағыты 280 градус, жел жылдамдығы

15 м/с, ауа температурасы минус 24⁰ C;

7000 м биіктікте: желдің бағыты 290 градус, жел жылдамдығы

28 м/с, ауа температурасы минус 32⁰ C;

9000 м биіктікте: жел бағыты 290 градус, жел жылдамдығы

35 м/с, ауа температурасы минус 46⁰ C;

Биіктіктегі тропопауза - 9500м;

Астана-Қарағанды учаскесінде - ағысты ағым:

8000 м биіктікте желдің бағыты 290 градус, желдің барынша жылдамдығы

40 км/ч; найзағай; будақ-жаңбырлы жиі бұлттылық төменгі шетімен 500 м, жоғары шетімен - 7000м.

2. ВҰЕ бағыты бойынша ауа райы болжамдары ашық мәтін нысанында

БЕЦ 071

МИ-8 22957

АЛМАТЫ 07.00 210 3 М/С ТҮР10 6/3 ТҮЙІНДІ 1500 ЖОҒ ОРТА +29 702

АЛМАТЫ - КВ4143 УЧ 21-24, 33-34ВГ, 35, 36 – БУРУНДАЙ

0800-1400 ШТ КӨТЕРІҢКІ ҚЫСЫМНЫҢ АЛАҢЫ

Желдің болжамы (КМ/С) 1000 м 1500 м 2 000 м 3 000 м 4 000 м және температуралары (⁰С) 270 05+17 270 05+17 250 05+12 250 05+5 250 08-4

Биіктіктер бойынша

ЖЕРГЕ ЖАҚЫН ЖЕЛ 260 6 ПОР 11С\М/ ТҮР 10 НАЙЗАҒАЙ

ОШАҚТАРЫ/САЛМАҒЫ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР ЖИІ КД 3500/8000 ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНЕН ТҰТАС ВСПС ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІК ҚАБАТ 6000/ЖЕР НӨЛ 3500 Г/П ЖОҒАРЫ 3500 ЖАБЫҚ Р МИН 758 ММ

АЛМАТЫ 2706/2806 230 5 С\М/ТҮР 10 ШАШЫЛҒАН КД 1500 ЖЫРТЫЛҒАН 3000 УАҚЫТ 2707/2716 2806 ПОР 11 М/С НАЙЗАҒАЙ=

БУРУНДАЙ /БАҒДАРЛЫ/ 2707/2716 140 6 С\М ТҮР 10 ШАШЫЛҒАН КД 1500 ЖЫРТЫЛҒАН 3000 УАҚ 2070/2716 260 6 ҚАРҚ 11 С\М/НАЙЗАҒАЙ

СИНОПТИК 07.00 UTC 27 шілде 20.. ж. АЛМАТЫ АМО

БРИФИНГ

КВС;

3. ӘҚБ ӘҚ Алматы орталығының ЖДП аймақтары бойынша ауа райының болжамы

А СЕКТОРЫ /жазық дала/

0600-1200 ШТ ТӨМЕН ҚЫСЫМНЫҢ АЗГРАДИЕНТТІ АЛАҢЫ

ЖЕЛДІҢ БОЛЖАМЫ (С\КМ) 1000м 1500м 2000м

ЖӘНЕ ТЕМПЕРАТУРАНЫҢ НСТ 03+22 НСТ 03+20 НСТ 03+16

(град.) БОЛЖАМЫ

ТҮР 3000 Ә\МАСС ОШАҚТАРЫ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР СИРЕК БЖ 600/7000 ЖЕР БЕТІНІҢ ҮСТІНДЕ ЖЫРТЫЛҒАН ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІК ҚАБАТ 3000/ЖЕР 3500 НУЛЬ 755ММ Р МИН

B F СЕКТОРЫ /2000м дейін таулар/

0600-1200 ШТ ТӨМЕН ҚЫСЫМНЫҢ АЗГРАДИЕНТТІ АЛАҢЫ

БИІКТІКТЕР БОЙЫНША ЖЕЛДІҢ (С\КМ) БОЛ

1000м 1500м 2000м 3000м 4000м

ТЕМПЕРАТУРАСЫ (град.) НСТ10+22 НСТ10+20 НСТ10+16 НСТ 20+3 220 30-5

ТҮР 5000 Ә\МАСС ОШАҚТАРЫ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР ЖИІ БЖ 8000/1500

ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНДЕ ЖЫРТЫЛҒАН ВСПC ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІК

ҚАБАТ 4000/ЖЕР НУЛЬ 3500 Г/П 1500ЖОҒАРЫ ЖАБЫҚ Р МИН 755 ММ

С D СЕКТОРЫ /2000м жоғары таулар/

0600-1200 ШТ ТӨМЕН ҚЫСЫМНЫҢ АЗГРАДИЕНТТІ АЛАҢЫ

БИІКТІКТЕР БОЙЫНША ЖЕЛДІҢ (с\КМ/) ТЕМПЕРАТУРАСЫ (град.)БОЛ

1000м 1500м 2000м 3000м 4000м

НСТ 20+27 НСТ20+25 НСТ 10+18 НСТ 20+5 220 30-7

ТҮР 10 Ә\МАСС ОШАҚТАРЫ НАЙЗАҒАЙ НӨСЕРЛІ ЖАҢБЫР АЗ/2/ РД 2000/1500 ЖИІ БЖ 8000/2500 ТЕҢІЗ ДЕҢГЕЙІНДЕ ЖЫРТЫЛҒАН ВСПС ОРТАША ТУРБУЛЕНТТІ У ҚАБАТ 6000/ЖЕР НУЛЬ 3700 Г/П ЖОҒАРЫ 2500 ЖАБЫҚ РМИН 758ММ

СИНОПТИК АЛМАТЫ АМО

КҮНІ ЖӘНЕ УАҚЫТЫ 05.00 UTC 30 МАМЫР 20.... ж.

4. АХЖ бойынша ауа райының болжамы

1, 2, 3 аудандар бойынша ауа райының болжамы

130700/131300

Циклонның тыл бөлімі. Қарабұтақ - Эмбу-Уил арқылы толқындармен салқын фронт. Шығысқа бағыттануы 30 с\км

Желдің және (градус пен с\км) 4000м 220 30-05

Температураның болжамы 3000м НСТ20+03

(Цельсия градусы) 2000м НСТ20+16

1500м НСТ20+19

1000м НСТ20+20

Жердегі жел 180 9 с\м түр 5000 нашар нөсерлі жаңбыр шашылған

500/2000 сирек 1000/8000 жер бетіне қатысты тем-ра 25⁰С Нуль 3000 Рмин 763

Синоптик Ақтөбе АМСА

Уақыт және күні 06.00 13 маусым 20 ж.

БРИФИНГ

КВС

Қазақстан Республикасының

азаматтық авиациясын метеорологиялық

қамтамасыз ету қағидаларына

7-қосымша

GAMET ақпаратына қатысты талаптар

1. GAMET нысандағы болжам көрсетілген тәртіпте келесі ақпаратты қамтиды:

	Деректер түрінің көрсеткіші	FA - GAMET ақпарат үшін
A1A2	Елдің немесе аумақтың көрсеткіштері	RS – Еуропа аумағы RA – Азия аумағы KZ – Қазақстан Республикасы
ii	Парақтың нөмірі (31)	Өңірлік пайдалану үшін
Ескерту – парақ нөмірі келесі мағыналарды қабылдауы мүмкін: ii = 31 - 40.

ДМҰ атауы: T1T2A1A2iiCCCCYYGGgg

CCCC - осы мәліметті тарататын байланыс орталығының орналасу жерінің индексі (ИКАО);

YYGGgg – уақыт\күні тобы, онда YY - күн, GGgg – GAMET мәліметті таратудың UTC сағат пен минутадағы уақыты;

Мысалдар:

FARS31 RUАА 121200;

FARА31 ALAC 110010;

FAKZ31 UAAA 110010.

1) Кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжам жататын ұшу ақпарат ауданына қызмет көрсететін ӘҚҰ органының орналасу жерінің көрсеткіші (YUCC);

2) мәліметтік шартты белгісі: "GAMET";

3) UTC әсер ету кезеңін көрсететін "күн – уақыт" топтары, "VALID 220600/221200";

4) мәліметті дайындаған метеорологиялық органның орналасу жерінің көрсеткіші, одан кейін дефис тұрады, "YUDO-";

5) келесі жолақта – Кіші биіктіктерде ұшулар үшін аймақтық болжам шығатын ұшу ақпарат ауданының немесе оның қосымша ауданының атауы, "AMSWELL FIR/2 BLW FL120";

6) келесі жолақта – "SECN 1" қысқартуды пайдаланумен болжамның бірінші бөлімінің басталуын көрсетуі;

7) секундына 15 м асатын кең кеңістікте жерге жақын желдің орта жылдамдығы, "SFC WSPD: 10/12 18 МPS";

8) кең кеңістікте жер бетіндегі 5000м кем көріну, соның ішінде көрінуді төмендету шарттаған құбылыстар, "SFC VIS: 06/08 3000M BR

N OF N51";

9) ауа райының ерекше құбылыстар (SIGMET мәлімет шығарылғанға қатысты құбылыстардан басқа), "SIGWX: 11/12 ISOL TS";

10) таулардың жабылуы, "MT OBSC: MT PASSES S OF N48 OBSC";

11) (AGL) жер бетінен немесе теңіздің орта деңгейінен(AMSL) 300м төменгі шетінің биіктігімен немесе кең кеңістікте шашылған, жыртылған немесе тұтас бұлттылық немесе (және) олардың төменгі және жоғарғы шеттерінің биіктігін көрсетумен кез келген будақ-жаңбырлы (СВ) немесе көлемді будақ (TCU) бұлттардың пайда болуы, "SIG CLD: 06/09 OVC 200/800 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU 400/3000 M AGL";

12) мұздану (конвективті бұлттарда пай болатыннан және SIGMET мәлімет шығарылған қатты мұзданудан басқа), "ICE MOD FL050/080";

13) турбуленттік (конвективті бұлттарда пайда болатын және SIGMET мәлімет шығарылған қатты турбуленттіктен басқа), "TURB: MOD ABV FL090";

14) таулы толқын (SIGMET мәліметі шығарылған қатты таулы толқыннан басқа), "MTW: MOD ABV FL080 E S OF N63";

15) аймақты болжам әсер ететін ұшу ақпаратының тиісті ауданына немесе оның қосымша аудандарына қатысты SIGMET мәліметі, "SIGMET APPLICABLE: 3,5";

16) келесі жолақта – "SECN II" қысқартуды пайдаланумен аймақтық болжамның екінші тарауының басталуын көрсету;

17) қысым орталықтары, фронттар және олардың күтілетін ауысуы, "PSYS 06L 1004 HPA N5130 E01000 MOV NE 25 KMH WKN";

18) биіктіктерде, ең құрғанда келесі абсолюттік биіктер үшін жел және ауа температурасы: 600, 1500, 3000м, "WIND/T: 600M 270/70KMH PS03 1500M 250/80 KMH MS02 3000M 240/85KMH MS11";

19) 11-тармақшадан басқа жер бетінен (AGL)немесе теңіздің орта деңгейінен(AMSL), бұлттардың төменгі және жоғарғы шеттерінің биіктіктерін, түрін, санын көрсетумен бұлттылық туралы ақпарат, "CLD: BKN SC 900/2400 M AGL";

20) жер бетінің деңгейінен (AGL) немесе теңіздің орта (AMSL) деңгейінен 0⁰С деңгейлердің биіктігін көрсету, егер ол\олар болжам берілетін ауа кеңістіктің жоғары шетінен төмен болғанда, "FZLVL: 1000M AMSL";

21) әсер ету кезеңінің ішінде болжанатын QNH ең аз мағынасы, "MNM QNH: 1004 HPA";

22) егер өңірлік аэронавигациялық келісіммен талап етілсе, теңіз бетінің және теңіз жағдайының температурасы, "SEA: T15 HGT 5M";

23) жанартаудың жану орны, күл бұлтын жасайтын, жанартау атауы және бірінші атқылаудың уақыты, егер белгілі болса, "VT MT KLYUCHEVSKOY PSN N5603 E16039 ERUPTION VA CLD TOP 7000M MOV NE".

1. GAMET болжамының барлық тармақтары жаңа жолақтан басталады.

2. Қауіпті құбылыстардың болуы күтілмеген немесе олар SIGMET мәліметіне енгізілген жағдайда аймақтық болжамнан жоғарыда көрсетілген 7)-15) тармақшалар енгізілмейді. Қауіпті құбылыстар пайда болмаған және ешқандай SIGMET ақпараты қолданылмаса осы тармақтың 7)-15) барлық тармақшалары "HAZARDOUS WX NIL" - ауа райының қауіпті құбылыстары жоқ – деген терминмен жазылады.

3. Қауіпті құбылыстар GAMET болжамына енгізілген жағдайда, бірақ ол болмаған немесе бұдан әрі болжанбаса, тиісті метеорологиялық элементі өзгертетін GAMET AMD түзету шығарылады.

GAMET аймақтық болжамының мысалы -

YUCC GAMET VALID 220600/221200 YUDO–

AMSWELL FIR/2 BLW FL100

SECN I

SFC WSPD: 10/12 18MPS

SFC VIS: 06/08 3000M BR N OF N51

SIGWX: 11/12 ISOL TS

MT OBSC: MT PASSES S OF N48

SIG CLD: 06/09 OVC 300/600 M AGL N OF N51 10/12 ISOL TCU

300/3000 M

AMSL

ICE: MOD FL050/080

TURB: MOD ABV FL090

SIGMETS APPLICABLE: 3, 5

SECN II

PSYS: 06 L 1004 HPA N5150 E01000 MOV NE 25KМН WKN

WIND/T: 600M 270/70 KMH PS03 1500M 250/80 KMH MS02 3000M

240/85KMH MS11

CLD: BKN SC 800/2400 M AMSL

FZLVL: 1000M AMSL

MNM QNH: 1004 HPA

SEA: T15 HGT 5M

VA: NIL=

Мазмұны:

100 эшелоннан төмен ұшу ақпаратының ауданы AMSWELL* (РЦ атауы YUCC – AMSWEL) екі қосымша аудан үшін Донлон/халықаралық әуежайдың метеорологиялық органмен (YUDO) жасалған кіші биіктіктерде (GAMET) ұшулар үшін аймақтық болжам әсер ету кезеңі осы айдың 22 күні 06.00 UTC бастап 12.00 UTC дейін.

1 бөлім:
Жер бетіндегі желдің жылдамдығы: (SFCWSPD)	10.00 мен 12.00 UTC арасында секундына 18 м/с;
Жер бетіндегі көріну: (SFCVIS)	06.00 және 08.00 UTC арасында солтүстік ендіктен 51 градуста солтүстікке 3000 метр (мұнар нәтижесінде);
Ауа райының ерекше құбылыстары: (SIGWX)	11.00 мен 12.00 UTC арасында жеке (оқшауланған) найзағайлар
Таулардың жабылуы: (MT OBSC)	С.е. 48 градус оңтүстікке қарай таулар
Маңызды бұлттылық: (SIGCLD)	06.00 мен 09.00 UTC арасында 300 м төменгі шетімен және 600 метр жоғары шетімен теңіздің орта деңгейінен солтүстікке с.е. 51 градус; 10.00 мен 12.00 UTC арасында оқшауланған 300 метр төменгі шетімен және теңіздің орта деңгейінен 3000 метр жоғары шетімен көлемді – будақ мұнар тәрізді бұлттар
мұздану: (ICE)	050 және 080-дағы орташа ұшу эшелондарының арасында
турбуленттік: (TURB)	090 ұшу эшелонынан жоғары орташа (минимум 100 ұшу эшелонына дейін)
SIGMET мәліметі: (SIGMETS APPLICABLE)	SIGMET 3-ші және 5-ші мәліметі тиісті қосымша аудан үшін әсер ету белгіленген мерзімнің ішінде күші бар
II бөлім:
Барийлік жүйелер: (PSYS)	С.е. 51,5⁰ нүктесінде 06.00 UTC төмен қысымның орталығы 1004 гектопаскаль, 10⁰ в.д.; солтүстік – шығыс бағытта сағатына 25 км жылдамдығымен ауысу және әлсірету күтіледі
Жел мен температура (WIND/T)	Теңіз деңгейінде 600 м биіктікте жел бағыты 270 градус, жел жылдамдығы сағатына 70 км, температура плюс 3⁰С; теңіз деңгейінде 1500 м биіктікте желдің бағыты 250 градус, жел жылдамдығы сағатына 80 км, температура минус 2⁰С; теңіз деңгейінен 3000 м биіктікте. Жел бағыты 240 градус, жел жылдамдығы сағатына 85 км, температура минус 11⁰С
бұлттылық: (CLD)	Теңіздің орта деңгейінен 800 м төменгі шетімен және 2400 м жоғарғы шетімен жыртылған қабатты – будақ бұлттар
Нөлдік изотерманың биіктігі: (FZLVL)	Жер деңгейінен 1000 метр
QNH ең аз мағынасы: (MNMQNH)	1004 гектопаскаль
теңіз: (SEA)	Температура 15⁰С; теңіздің күй жайы (толқындардың биіктігі) 5 метр
Жанартау күлі: (VA)	Жоқ

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
8-қосымша

SIGMET және AIRMET ақпараттарына қатысты талаптар

1. SIGMET мәліметі көрсетілген тәртіпте орналасқан мынадай ақпаратты қамтиды:

1) ұшу ақпарат ауданына қызмет көрсететін ӘҚҰ органының немесе SIGMET мәліметі жататын диспетчерлік органның орналасу жерінің көрсеткіші, (YUCC);

Әуе кеңістігі ұшу ақпарат ауданына ҰАА (FIR) және ұшу ақпараттың жоғарғы ауданына ҰАЖА (UIR), бөлінген жағдайда SIGMET осы ҰАА қызмет көрсететін ӘҚҰ органының орналасу жерін көрсеткішімен белгілейді. Дегенмен, SIGMET мәліметі ҮАА ҰАЖА бүйірлік шеттерінің шеңберінде барлық әуе кеңістігіне қатысты. SIGMET мәліметін шығарған осы метеорологиялық құбылыс әсер ететін нақты аймақтар және(немесе) ұшу эшелондары мәліметтің мәтінде көрсетіледі;

2) мәліметтің шартты белгісі және реттік нөмірі, SIGMET.

SIGMET мәліметтердің тұру тәртібі цифрмен немесе цифрлар мен әріптер әдісімен көрсетіледі;

3) UTC әсер ету кезеңін көрсететін "күн - уақыт" тобы, VALID 221215/221600;

4) мәліметті дайындаған метеорологиялық бақылау органының орналасу жерінің көрсеткіші, одан кейін – кіріспені мәтіннен бөлу үшін: YUDO-;

5) келесі бетте – ИКАО индексі және ҰАА (FIR) атауы немесе (СТА) SIGMET мәліметі шығарылатын қону және ұшу ауданының атауы: UACC ASTANA FIR, UAAA ALMATY СТA;

6) 337 тармағында келтірілген тізбеге сәйкес SIGMET мәліметті шығаруды шарттаған құбылыстар және құбылыстардың сипаттамасы;

7) нақты – OBS қысқартуды пайдалану, болжанатын құбылыс - FCST қысқартуды пайдалану және қажет бойынша UTC бақылау уақыты;

8) орналасу жері (мүмкіндігінше ендікті және ұзақтықты көрсетумен және(немесе) халықаралық жоспарда танымал пункттерді немесе географиялық атауларды көрсетумен) және эшелон: FCST TOP 9000 M (FL 300). N OF N43 AND W OF E073;

9) сағатқа километрде немесе торапта көрсетілген ауысу немесе күтілетін ауысу: MOV E 40 KMH;

10) INTSF, WKN немесе NC қысқартуларды пайдаланумен қарқындылықтың өзгерілуі;

2. Ауданда найзағайлар және будақ-жаңбырлы бұлттарды санау қажет:

1) мұнар әсерінен жасырылған немесе қараңғылықтан бақылау көрінбесе, жасырынды;

2) бұлттардың қабаттар арасында бекітілген және жеңіл анықталмаса, маскаланған (EМBD);

3) әсер ету ауданының немесе болжанатын әсер ету (белгіленген уақытта немесе болжамның әсер ету кезеңінің ішінде) алаңның 50% барынша жабылған жеке элементтерден тұратын жеке, оқшауланған (ISOL);

4) әсер ету ауданының немесе болжанатын әсер ету (белгіленген уақытта немесе болжамның әсер ету кезеңінің ішінде) алаңның 50-75% барынша жабылған жеке элементтерден тұратын, сирек (OCNL);

5) аудан шегінде көршілес найзағай фронттар арасындағы аралық әсер ету аудан немесе осы құбылыстың болжанатын әсер ету алаңдары максималды 75% астам жабылған жиі (FRQ).

3. Кейбір фронт бойы жеке бұлттар арасындағы маңызды емес аралықтармен немесе осы аралықтардың болмау жағдайда найзағай қызметін білдіретін дауыл желісі (LSQ).

4. Қажет болғанда найзағай қызметін сипаттау үшін пайдаланатын бұршақ (GR).

5. Қатты турбуленттілікті (SEV/MOD TURB) кіші биіктіктерде турбуленттілікке, жерге жақын қатты желге, құйын ағыспен немесе бұлттылықта немесе одан тыс турбуленттілікке жатқызу қажет (САТ). Конвективті бұлттармен байланысты турбуленттілікті көрсету қажет емес.

6. Қатты мұздану (SEV ICE) конвективті бұлттардан тыс мұздануға жатса көрсетіледі. Қататын жаңбыр (FZRA) өте суыған жаңбырға байланысты қатты мұзданудың жағдайларына жатады.

7. Таулы толқынды (MTW) мыналарды санау қажет:

1) қатты, егер төменге ағатын секундына 3,0 м (600 фут/мин) немесе одан астам жылдамдығымен тасқынмен немесе қатты турбуленттілік болжанса;

2) орташа, егер төменге ағатын секундына 1,75-3,0 м (350-600 фут/мин) жылдамдығымен және\немесе орташа турбуленттілік болжанса.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
9-қосымша

AIRMET ақпараттарын құру өлшемдері

Жерге жақын желдің жылдамдығы - кең кеңістікте жерге жақын желдің орташа жылдамдығы секундына 15 м/с астам	SFC WSPD (+ жел жылдамдығы және өлшеу бірліктері)
Жер бетіндегі көрінуі - кең кеңістікте көріну 5000 м кем,соның ішінде көрінуді нашарлататын ауа райының құбылыстары	SFC VIS (+ төменде аталған ауа райының құбылыстарының бірі: DZ, RA, SN, SG, PL, IC, GR, GS, FG, BR, SA, DU, HZ, FU, VA, PO, SQ, FC, DS немесе SS)
Найзағайлар - бұршақсыз жеке найзағай - бұршақаралас жеке найзағай - бұршақсыз сирек найзағай - бұршақаралас сирек найзағай	ISOL TS ISOL TSGR OCNL TS OCNL TSGR
Таулардың жабылуы - таулар жабық	MTOBSC
Бұлттылық
- жер деңгейінен 300 м кем төменгі шегінің
биіктігімен кең кеңістікте жыртылған
немесе тұтас бұлттылық:
- жыртылған	BKNCLD
- тұтас	(+төменгі және жоғарғы шектерінің биіктігі және өлшеу бірліктері)
- будақ – жаңбырлы бұлттар
а) жеке
б) сирек	OVCCLD
в) жиі	(+ төменгі және жоғарғы шектерінің биіктігі және өлшеу бірліктері)
- мұнар тәрізді будақ бұлттар (көлемді будақ)
а) жеке	ISOLCB
б) сирек	OCNLCBFRQCB
в) жиі
	FRQ CB
	ISOL TCU OCNL TCU FRQ TCU
Мұздану - орташа мұздану (конвективті бұлттарды пайда болатын мұзданудан басқа)	MOD ICE
Турбуленттілік - орташа турбуленттілік (конвективті бұлттарды пайда болатын турбуленттіліктен басқа)	MOD TURB
Таулы толқын - орташа таулы толқын	MOD MTW

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
10-қосымша

SIGMET және AIRMET хабарламаларын жасау үлгісі

Код элементі	Толық мазмұны	Нысаны			Мысалдар
Код элементі	Толық мазмұны	SIGMET	AIRMET		Мысалдар
ҰАА\СТА орналасқан жерінің көрсеткіші	ҰАА\СТА қызмет көрсететін және SIGMET/AIRMET хабарламасына қатысы бар әуе қозғалысына қызмет көрсететін органының орналасу жерінің көрсеткіші	nnnn			UAAA UATT UACC
Сәйкестендіру	Сәйкестендіру және хабарламаның реттік нөмірі	SIGMET n (nn)	AIRMET n (nn)		SIGMET 2 SIGMET A2 AIRMET 2
Әрекет кезеңі	МСВ қолданылу кезеңін көрсететін "күн-уақыт" тобы	VALID nnnnnn/nnnnnn			VALID211300/211700VALID 071215/071 600 VALID252200/260 200
Орналасқан жерінің көрсеткіші	Бөлетін дефиспен хабарламаны жіберушінің орналасқан жерінің көрсеткіші	nnnn-			UAAA– UATT- UACC-
ҰАА\СТА атауы немесе әуе кемесін сәйкестендіру	SIGMET/AIRMET хабарламасы жіберілген ҰАА\СТА және атауы орналасқан жерінің көрсеткіші	nnnn nnnnnnnnnn FIR TMA СТА	nnnn nnnnnnnnnn FIR		UAAA ALMATY FIR UATT AKTOBE СТА UACC ASTANA FIR
Құбылыс	SIGMET/ AIRMET шығарылуына себеп болған құбылыстың сипаттамасы	OBSC TS (GR), EMBD TS (GR), FRQ TS (GR), SQL TS (GR), SEV TURB, SEV MTW, SEV ICE, SEV ICE (FZRA), HVY DS, HVY SS, VA CLD RDOACT CLD	SFC WSPD nn (n)MPS немесе (SFC WSPD nn (n)KT) SFC VIS nnnnM ISOL TS (GR) OCNL TS (GR) MT OBSC BKN CLD nnn/(ABV) nnnnM немесе (BKN CLD nnn/(ABV) nnnnFT) OVC CLD nnn/(ABV) nnnnM немесе (OVC CLD nnn/(ABV) nnnnFT) ISOL CB OCNL CB FRQ CB ISOL TCU OCNL TCU FRQ TCU MOD TURB MOD ICE MOD MTW		OBSC TSGR EMBD TSGR FRQ TS SEV TURB SEV MTW SEV ICE MOD TURB MOD MTW MOD ICE
Бақыланатын немесе болжанатын құбылыс	Құбылыс бақыланды немесе болжанды (қай уақытта)	OBS (AT nnnnZ); FCST			OBS AT 1205Z FCST
Орналасқан жері	Халықаралық танымал пункттері немесе географиялық орындарының ендік пен ұзақтығы көрсетілген (градустарда және минуттарда) орналасқан жері	Nnn(nn) Wnnn(nn); Nnn(nn) Enn(nn); Snn(nn) Wnn(nn); Snn(nn) Enn(nn) N OF Nnn(nn); S OF Nnn(nn); N OF Snn(nn); S OF Snn(nn); (AND) W OF Wnnn(nn); E OF Wnnn(nn); W OF Ennn(nn); E OF Ennn(nn); (N OF, NE OF, E OF, SE OF, S OF, SW OF, W OF NW OF) (LINE) Nnn(nn), немесе Snn(nn) Wnn(nn), немесе Enn(nn) – Nnn(nn), немесе Snn(nn) Wnn(nn), немесе Enn(nn) WI Nnn(nn), немесе Snn(nn) Wnn(nn), немесе Enn(nn) – Nnn(nn), немесе Snn(nn) Wnn(nn), Enn(nn) немесе ENTIRE FIR немесе ENTIRE CTA (тек жанартау күлінің үшін) (N OF – солтүстікке қарай, NE OF–солтүстік-шығысқа қарай, EOF – шығысқа қарай, SE OF – оңтүстікке - шығысқа қарай, S OF – оңтүстікке қарай, SW OF –оңтүстік – батысқа қарай, W OF – батысқа қарай, NW OF – солтүстік - батысқа қарай			N OF N42 W OF N OF N42 W OF E070, E OF LINE N4255 E07030-N4500 E07800
Деңгейі	Ұшу эшелоны және ұзақтығы	(SFC/)FLnnn, немесе [SFC/]nnnnM (М[SFC/]nnnnFT), немесе FLnnn/nnn, или TOP FLnnn, немесе (TOP) ABV FLnnn FLnnn/nnn [APRX nnnKM BY nnnKM] [nnKM WID LINE25BTN (nnNM WID LINE BTN)] [Nnn[nn] немесе Snn[nn] Wnnn[nn] немесе Ennn[nn] – Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn] [– Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn]] [– Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn]]] (немесе FLnnn/nnn [APRX nnnNM BY nnnNM] [Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn] – Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn] [ – Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn]] [ – Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn]]])			FL100/150, ABV FL150, SFC/FL100, FL310/350 APRX 220KM BY 35KM
Ауысу немесе күтілетін ауысу	Компасты сегіз румабаларының бірі немесе стационарлық орналасқан жері көрсетілген ауысу (бағыты мен жылдамдығы)	MOV N [nnKMH], немесе MOV NNE [nnKMH], немесе MOV NE [nnKMH], немесе MOV ENE [nnKMH], немесе MOV E [nnKMH], немесе MOV ESE [nnKMH], илиMOV SE [nnKMH], немесе MOV SSE [nnKMH], немесе MOV S [nnKMH], немесе MOV SSW [nnKMH], немесе MOV SW [nnKMH], немесе MOV WSW [nnKMH], MOV W [nnKMH], немесе MOV WNW [nnKMH], немесе MOV NW [nnKMH], немесе MOV NNW [nnKMH] (немесе MOV N [nnKT], немесе MOV NNE [nnKT], немесе MOV NE [nnKT], немесе MOV ENE [nnKT], немесе MOV E [nnKT], немесе MOV ESE [nnKT], немесе MOV SE [nnKT], немесе MOV SSE [nnKT], немесе MOV S [nnKT], немесе MOV SSW [nnKT], немесе MOV SW [nnKT], немесе MOV WSW [nnKT], немесе MOV W [nnKT], немесе MOV WNW [nnKT], немесе MOV NW [nnKT], немесе MOV NNW [nnKT]), немесе STNR			MOV NE 30 KMH (MOV E 20KT) MOV SE STNR
Қарқындылықтың өзгеруі	Қарқындылықтың күтілетін өзгерісі	NTSF, WKN, NC			WKN INTSF NC
Болжанатын орналасқан жері	SIGMET хабарламасының қолданылу кезеңінің соңында жанартау күлінен болатын бұлтының болжанатын орналасқан жері	FCST nnnnZ VA CLD APRX [nnKM WID LINE BTN (nnNM WID LINE BTN)] Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn] – Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn] [– Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], немесе Ennn[nn]] [– Nnn[nn], немесе Snn[nn] Wnnn[nn], или Ennn[nn]] [AND], немесе FCST nnnnZ ENTIRE FIR, немесе FCST nnnnZ ENTIRE CTA, немесе FCST nnnnZ NO VA EXP			FCST 1700Z VA CLD APRX S15 E075 – S15 E081 – S17 E083 – S18 E079 – S15 E075 FCST 0500Z ENTIRE FIR FCST 0500Z ENTIRE CTA FCST 0500Z NO VA EXP
SIGMET/AIRMET хабарламасын жою	Оның сәйкестендіруі көрсетілген SIGMET/AIRMET хабарламасын жою	CNL SIGMET (nn) n nnnnnn/nnnnnn немесе CNL SIGMET [nn]n nnnnnn/nnnnnn [VA MOV TO nnnn FIR]		CNL AIRMET (nn) n nnnnnn/nnnnnn	CNL SIGMET 1 211300/211700 CNL SIGMET 3 251030/251430 VA MOV TO YUDO FIR30 CNL AIRMET 151520/151800

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
11-қосымша

Ағылшын тілінде әуеайлақ бойынша ескертулерді жасау үлгісі
(AD WRNG)

Код элементі	Толық мазмұны	Нысан	Мысалы
Орналасу жерінің көрсеткіші	Әуеайлақтың орналасу жерінің көрсеткіші	Nnnn	UAAA
Мәліметтің түрін сәйкестендіру	Мәліметтің түрі және реттік нөмірі	AD WRNG n	AD WRNG 2
Әсер ету мерзімі	Әсер ету мерзімінің күні және мерзімі	VALID nnnnn/nnnnn	VALID 210800/211200
Әуеайлақ бойынша ескертуді жою тәртібі үлгінің соңында көрсетілген
Құбылыс	Әуеайлақ	(HVY)TS, SN, FZRA	VRB17MPSTSSQ
	бойынша	FZDZ, (HVY)SS, DS, SA
	ескертуді	DU, SQ, SFC WSPD	SFCWSPD
	шығаруды	nn(n)MPS	20MPS
	шарттаған	MAXnn(n)
	құбылыстың	SQ, немесе FROST	HVYSNVIS
	сипаттамасы	немесе VA, немесе 32 белгіге дейін еркін мәтін	0800M
Бақыланатын немесе болжанатын құбылыс	Ақпарат бақылаудың деректері немесе ол болжам болып табылатыны туралы көрсеткіш	OBS (ATnnnnZ), Немесе FCST	OBS AT1200Z FCST
Қарқындылықтың өзгеруі	Қарқындылықтың күтілетін өзгерісі	INTSF, WKN, NC	INTSF, WKN, NC

Немесе

Әуеайлақ бойынша ескертуді жою

Оның идентификациясын көрсетумен әуеайлақ бойынша ескертуді жою

CNL AD WRNG nnnnnnn/nnnnnn

CNL

AD WRNG 2

210800/211200

UAAA AD WRNG 2 VALID 211000/211400 - HVY SN VIS 0800M FCST NC

Алматы АМО бойынша есеп бойынша екінші ескерту жасалды, 21 күнінің, 10.00 UTC бастап 14.00 UTC дейін күші бар: Алматы әуеайлағында 800 метр көрінуімен қатты қар болжанады, қарқындылық өзгеріссіз.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
12-қосымша

Ағылшын тілінде әуеайлақта желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жасау үлгісі (WS WRNG)

Код элементі	Толық мазмұны	Нысан	Мысалы
Орналасу жерінің көрсеткіші	Әуеайлақ орналасу жерінің көрсеткіші	nnnn	UAAA
Мәлімет түрін сәйкестендіру	Мәлімет түрі және реттік нөмірі	WS WRNG n	WS WRNG 1
Қолдану мерзімі	Шығару уақыты және күні және қолданылғанда МСВ әсер ету мерзімі	nnnnnn (VALIDTLnnnnnn) немесе VALIDnnnnnn/ nnnnnn	211230 VALID TL 211330 211200 VALID 221215/221315
Желдің ауысуы туралы ескертулерді және хабарландыруды жою тәртібі үлгінің соңында берілді
Құбылыс	Құбылысты және оның орналасқан жерін сәйкестендіру	(MOD) немесе (SEV) WS IN APCH; (MOD) немесе (SEV) WS (APCH) RWYnnn; немесе (MOD) немесе (SEV) WS IN CLIMB-OUT (RWYnnn), LNDG MBST IN APCH, MBST CLIMB-OUT RWYnnn	WS IN APCH RWY05, MOD WS RWY23, WS IN CLIMB-OUT, SEV WS IN CLIMB-OUT, WS IN LNDG MBST APCH RWY05, MBST IN CLIMB-OUT
Бақыланатын, хабарланатын немесе болжанатын құбылыс	Құбылыс бақыланатын, немесе ол туралы хабарланатын немесе болжанатын, немесе оның жалғасуы күтілетін туралы көрсеткіш	REP AT nnnn nnnnnnnn OBS (AT nnnn) FCST	REP AT1510 B747 OBS AT1205 FCST
Құбылыс туралы толық ақпарат	Желдің ауысуы туралы ескертуді шығаруға себеп болған құбылыстың сипаттамасы	SFC WIND: nnn/nnMPS nnnM WIND: nnn/nnMPS	SFC WIND: 320/05MРS 500M – WIND: 360/20MPS

Немесе

Желдің ауысуы туралы ескертуді жою

Оның сәйкестендіруін көрсетумен желдің ауысуы туралы ескертуді жою

CNL

WS WRNG nnnnnnn/nnnnnn

CNL

WS WRNG 1

211230/211330

UAAA WS WRNG 1 211200 VALID 211230/211330 SEV WS IN CLIMB-OUT FCST

Алматы АМО нөмір 1 желдің ауысуы туралы ескерту жасалды, 21 күні 12.00 UTC шығарылды, 12.30 МСВ бастап 13.30 МСВ дейін әрекет ету кезеңі, биіктікті алу барысында желдің қатты ауысуы болжанады.

Қазақстан Республикасының
азаматтық авиациясын метеорологиялық
қамтамасыз ету қағидаларына
13-қосымша

Вулкандық күл мен тропикалық циклон туралы консультативтік ақпаратты, SIGMET және AIRMET ақпаратын қоса авиациялық метеорологиялық болжамдарды, ескертулерді тарату тәртібі

Болжам түрі	Аймақ/болжам жасаудың әуе кеңістігі	Ұшуды жоспарлаудың кезеңі	Болжамды дайындауға/шығаруға жауапкершілік
	Әуеайлақ	Ұшу алдындағы және ұшудағы	Әуеайлақтық метеорологиялық не басқа тағайындалған орган
Қонуға болжам ("тренд")	Әуеайлақ	Ұшудағы	Әуеайлақтық метеорологиялық не басқа тағайындалған орган
Ұшуға болжам	ҰҚЖ топтамасы	Ұшу алдындағы	Әуеайлақтық метеорологиялық не басқа тағайындалған орган
Бағыт бойынша ауа райы жағдайының болжамы	Ұшу өндірісі үшін пайдаланылатын эшелондар мен аймақ бағыты	Ұшу алдындағы және ұшудағы	ДААО (аз эшелонда ұшуға арналған әуеайлақтық метеорологиялық орган)
SIGMET ақпараты	РПИ немесе диспетчерлік аймақ/ Ұшу өндірісі үшін пайдаланылатын барлық эшелондар қамтылады	Ұшу алдындағы және ұшудағы	ОМС
AIRMET ақпараты	РПИ немесе диспетчерлік аймақ немесе оның ЭП 100 дейін ұшудың барлық эшелондары қамтылады (таулы аудандарда ЭП 150 немесе жоғары)	Ұшу алдындағы және ұшудағы	ОМС
Әуеайлақ бойынша ескерту	Әуеайлақтық метеорологиялық жағдай	Қолданбаған (әуеайлақтық құрылыс, тұрақта тұрған әуе кемелеріне арналған)	Әуеайлақтық метеорологиялық не басқа тағайындалған орган
Желдің қозғалуы туралы ескерту	ҰҚЖ мен 500 м немесе қажетінше жоғары деңгей арасында қону/ұшуға кірудің бағыты мен әуеайлағы	Ұшудағы	Әуеайлақтық метеорологиялық не басқа тағайындалған орган
Вулкандық күл бойынша консультативтік ақпарат	Вулкандық күлдің бұлтпен жабылған аймағы	Ұшу алдындағы және ұшудағы	VAAC
Тропикалық циклон бойынша консультативтік ақпарат	Тропикалық циклонмен жабылған аймағы	Ұшу алдындағы және ұшудағы	TCAC

МҚО – метеорологиялық қадағалау органы.

VAAC - Вулкандық күл бойынша консультативтік орталық.

TCAC - Тропикалық циклон бойынша консультативтік орталық.

Об утверждении Правил метеорологического обеспечения гражданской авиации Республики Казахстан

Правиламетеорологического обеспечения гражданской авиацииРеспублики Казахстан1. Общие положения

Параграф 2. Управление качеством метеорологической информации

Параграф 3. Уведомления, требуемые от пользователей

Параграф 4. Информация ВЦЗП

Параграф 5. Аэродромные метеорологические органы.Органы метеорологического слежения

3. Метеорологические наблюдения и сводкиПараграф 1. Общие требования к организации метеорологических наблюдений

Параграф 2. Регулярные и специальные наблюдения и сводки

Параграф 3. Содержание и формат сводок

Параграф 4. Распространение метеорологических сводок

Параграф 5. Приземный ветер и ветер на высотах

Параграф 6. Видимость

Параграф 7. Дальность видимости на ВПП

Параграф 8. Текущая погода

Параграф 9. Облачность и представление данных в сводках

Параграф 10. Температура воздуха и температура точки росы

Параграф 11. Атмосферное давление

Параграф 12. Дополнительная информация

Параграф 13. Наблюдения с помощью метеорологических спутников

Параграф 14. Наблюдения с помощьюметеорологических радиолокаторов

Параграф 15. Автоматизированные системы производстваметеорологических наблюдений

4. Наблюдения и донесения с бортов воздушных судовПараграф 1. Общие положения

Параграф 2. Наблюдения с борта воздушных судов

Параграф 3. Регулярные наблюдения с борта воздушных судов

Параграф 4. Специальные и другие нерегулярныенаблюдения с борта воздушных судов

Параграф 5. Содержание донесений с борта воздушных судов

Параграф 6. Обмен донесениями с борта воздушных судов

Параграф 7. Регистрация данных наблюденийс борта воздушных судов

5. Авиационные прогнозы погодыПараграф 1. Общие положения

Параграф 2. Прогнозы по аэродрому

Параграф 3. Прогнозы для посадки типа "тренд"

Параграф 4. Прогнозы для взлета

Параграф 5. Прогнозы по маршрутам и районам полетов

Параграф 6. Прогнозы Всемирной системы зональных прогнозов

Параграф 7. Прогнозы особых явлений погоды в виде карт,выпускаемые в Республике Казахстан

Параграф 8. Прогнозы по маршрутам и районамполетов на малых высотах

Параграф 9. Зональные прогнозы для полетовна малых высотах GAMET

Параграф 10. Зональные прогнозы для полетовна малых высотах в картографической форме

Параграф 11. Прогнозы по маршрутам и районам полетовна малых высотах в форме открытого текста

Параграф 2. Информация SIGMET

Параграф 3. Информация AIRMET

Параграф 4. Предупреждения по аэродрому

Параграф 5. Предупреждения и оповещения о сдвиге ветра

Параграф 6. Предупреждения по маршрутам и районам полетов нижеэшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах)в форме открытого текста

7. Метеорологическое обеспечение экипажей воздушных судовПараграф 1. Общие положения

Параграф 2. Инструктаж, консультация и показ информации

Параграф 3. Полетная документация

Параграф 4. Предоставление информации для обеспечения полетовна высотах ниже нижнего эшелона 100 (или, при необходимости, доэшелона 150, или выше в горных районах)

Параграф 6. Автоматизированные системы предполетной подготовки

Параграф 7. Информация для экипажей воздушных судов,находящихся в полете

8. Информация для органов обслуживания воздушного движения,поисково-спасательной службы и службаэронавигационной информацииПараграф 1. Общие положения

Параграф 2. Информация для органовобслуживания воздушного движения

Параграф 3. Информация для органов управления производством

Параграф 4. Информация для организаций, задействованных впоисково-спасательном обеспечении полетов

Параграф 5. Действия, требуемые от метеорологического органа,в случае авиационных происшествий и инцидентов

Параграф 6. Информация для органов службыаэронавигационной информации

9. Требования к связи и ее использование при распространении метеорологической информацииПараграф 1. Общие положения

Параграф 2. Распространение метеорологической информациина аэродроме

Параграф 3. Обмен метеорологической информацией между аэродромами

Параграф 4. Распространение информации OPMET средствами AFTN

Параграф 5. Получение информации OPMET по Интернету

Параграф 6. Использование вещательных передач дляраспространения метеорологической информации

Параграф 7. Линии передачи авиационных данных:сообщения D-VOLMET

Параграф 8. Радиовещательные передачи VOLMET

10. Авиационная климатологическая информация

Типовая схема инструкции по метеорологическомуобеспечению полетов на аэродроме1. Общие сведения

2. Метеорологические наблюдения и сводки

3. Авиационные прогнозы погоды и предупреждения

4. Обеспечение метеорологической информациейэкипажей воздушных судов

5. Информация для органов ОВД и других служб

Критерии и формы предоставления донесенийс борта воздушных судов1. Общие положения

Образец специального донесения с борта ВС(по линии связи "вниз")

Образец для кодирования специальных донесений с борта(линия связи "вверх")

Точность прогнозов, желательная с точки зрения эксплуатации

Термины и сокращения, применяемые в коде METAR и SPECI,двухчасовых прогнозах на посадку типа ТРЕНД,в прогнозах в коде TAF1. Термины и сокращения

2. Включение метеорологических элементовв прогнозы типа "тренд"

3. Использование групп изменения

Использование указателей изменения в прогнозах типа "тренд"

4. Использование индексов вероятности

5. Включение информации о метеорологических элементах в прогнозы TAF

Правила
метеорологического обеспечения гражданской авиации
Республики Казахстан
1. Общие положения

Параграф 5. Аэродромные метеорологические органы.
Органы метеорологического слежения

3. Метеорологические наблюдения и сводки
Параграф 1. Общие требования к организации метеорологических наблюдений

Параграф 14. Наблюдения с помощью
метеорологических радиолокаторов

Параграф 15. Автоматизированные системы производства
метеорологических наблюдений

4. Наблюдения и донесения с бортов воздушных судов
Параграф 1. Общие положения

Параграф 4. Специальные и другие нерегулярные
наблюдения с борта воздушных судов

Параграф 7. Регистрация данных наблюдений
с борта воздушных судов

5. Авиационные прогнозы погоды
Параграф 1. Общие положения

Параграф 7. Прогнозы особых явлений погоды в виде карт,
выпускаемые в Республике Казахстан

Параграф 8. Прогнозы по маршрутам и районам
полетов на малых высотах

Параграф 9. Зональные прогнозы для полетов
на малых высотах GAMET

Параграф 10. Зональные прогнозы для полетов
на малых высотах в картографической форме

Параграф 11. Прогнозы по маршрутам и районам полетов
на малых высотах в форме открытого текста

Параграф 6. Предупреждения по маршрутам и районам полетов ниже
эшелона полета 100 (или ниже эшелона 150 в горных районах)
в форме открытого текста

7. Метеорологическое обеспечение экипажей воздушных судов
Параграф 1. Общие положения

Параграф 4. Предоставление информации для обеспечения полетов
на высотах ниже нижнего эшелона 100 (или, при необходимости, до
эшелона 150, или выше в горных районах)

Параграф 7. Информация для экипажей воздушных судов,
находящихся в полете

8. Информация для органов обслуживания воздушного движения,
поисково-спасательной службы и служб
аэронавигационной информации
Параграф 1. Общие положения

Параграф 2. Информация для органов
обслуживания воздушного движения

Параграф 4. Информация для организаций, задействованных в
поисково-спасательном обеспечении полетов

Параграф 5. Действия, требуемые от метеорологического органа,
в случае авиационных происшествий и инцидентов

Параграф 6. Информация для органов службы
аэронавигационной информации

9. Требования к связи и ее использование при распространении метеорологической информации
Параграф 1. Общие положения

Параграф 2. Распространение метеорологической информации
на аэродроме

Параграф 6. Использование вещательных передач для
распространения метеорологической информации

Параграф 7. Линии передачи авиационных данных:
сообщения D-VOLMET

Типовая схема инструкции по метеорологическому
обеспечению полетов на аэродроме
1. Общие сведения

4. Обеспечение метеорологической информацией
экипажей воздушных судов

Критерии и формы предоставления донесений
с борта воздушных судов
1. Общие положения

Образец специального донесения с борта ВС
(по линии связи "вниз")

Образец для кодирования специальных донесений с борта
(линия связи "вверх")

Термины и сокращения, применяемые в коде METAR и SPECI,
двухчасовых прогнозах на посадку типа ТРЕНД,
в прогнозах в коде TAF
1. Термины и сокращения

2. Включение метеорологических элементов
в прогнозы типа "тренд"

Примеры прогнозов погоды по маршрутам,
районам полета и АХР в форме открытого текста

Образец составления предупреждений по аэродрому на
английском языке (AD WRNG)

Образец составления предупреждений и оповещений о сдвиге
ветра на аэродроме на английском языке (WS WRNG)

Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясын
метеорологиялық қамтамасыз ету қағидалары
1. Жалпы ережелер

2. Азаматтық авиацияны метеорологиялық қамтамасыз
етуді ұйымдастыру
1-параграф. Метеорологиялық қамтамасыз етудің мақсаты, анықтамасы және берілуі

5-параграф. Әуеайлақтық метеорологиялық орган.
Метеорологиялық қадағалау органы

3. Метеорологиялық бақылаулар мен мәліметтер
1-параграф. Метеорологиялық бақылауларды ұйымдастыруға жалпы талаптар

4. Әуе кемелерінің борттарынан бақылаулар және жеткізулер
1-параграф. Жалпы ережелер

5. Ауа райының авиациялық болжамы
1-параграф. Жалпы ережелер

7. Әуе кемелерінің экипаждарын метеорологиялық қамтамасыз ету
1-параграф. Жалпы ережелер