Об утверждении Правил хранения зерна

Приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 26 июня 2015 года № 4-1/573. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 4 августа 2015 года № 11839.

      В соответствии с подпунктом 12) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 19 января 2001 года "О зерне", ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые Правила хранения зерна.

      2. Департаменту производства и переработки растениеводческой продукции и фитосанитарной безопасности Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

      1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

      2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания и в информационно-правовую систему "Әділет";

      3) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан.

      3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

      4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

А. Мамытбеков

      "СОГЛАСОВАН"

      Министра национальной экономики

      Республики Казахстан

      ______________ Е.Досаев

      3 июля 2015 года


  Утверждены
приказом Министра
сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 26 июня 2015 года № 4-1/573

Правила хранения зерна
Глава 1. Общие положения

      Сноска. Заголовок главы 1 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Настоящие Правила хранения зерна (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 12) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 19 января 2001 года "О зерне" и определяют порядок хранения зерна на зернохранилищах (элеваторах, хлебоприемных пунктах) хлебоприемных предприятий.

      2. До начала приемки зерна технологические линии зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) должны быть приведены в исправное состояние, очищены от вредителей хлебных запасов, в том числе карантинных, и подготовлены к работе:

      1) производственно-технологическая лаборатория (далее – ПТЛ) – обеспечена надлежащими приборами, лабораторным оборудованием и обслуживающим персоналом для отбора проб и проведения анализов зерна;

      2) весовое оборудование и весоизмерительные приборы – поверены (иметь клеймо или документ, подтверждающий факт поверки);

      3) разгрузочные устройства, механизмы, машины и приспособления – соответствовать виду и габаритам транспортных средств, доставляющих зерно;

      4) приемные бункера – осмотрены, очищены, снабжены соответствующими крышками, решетками, замками, оснащены необходимыми приспособлениями и инвентарем для быстрой и безопасной разгрузки зерна;

      5) основные проезды на территории и подъезды к приемным устройствам, складам, местам разгрузки – заасфальтированы и оборудованы освещением.

      3. По ходу движения автотранспорта на территории зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) должны быть расставлены указатели разгрузочных точек, проездов, складов. На разгрузочных точках на видных местах должны быть указаны присвоенные им номера или наименования. На видном месте при въезде должна быть размещена карта-схема движения автотранспорта к местам разгрузки.

      4. Для организации приемки зерна нового урожая составляется план размещения зерна с учетом:

      1) ожидаемого поступления зерна в соответствии с заключенными договорами на хранение зерна;

      2) остатка зерна прошлых лет;

      3) предполагаемого качества зерна по данным предыдущих лет;

      4) рационального использования оборудования, емкости зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и обеспечения формирования партий в зависимости от количества, качества и целевого назначения зерна;

      5) проведения послеуборочной обработки зерна в сроки, обеспечивающие сохранность его качества;

      6) степени механизации операций с зерном и недопущения его нерационального перемещения.

Глава 2. Порядок приемки и взвешивания зерна

      Сноска. Заголовок главы 2 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      5. Специалистами ПТЛ ежедневно производится проверка исправности весов и правильности взвешивания зерна путем проведения контрольных перевесок с внесением соответствующих отметок в весовые журналы.

      6. ПТЛ осуществляет работу в соответствии со схемой технохимического контроля, приведенной в приложении 1 к настоящим Правилам.

      7. Формирование однородных партий зерна и его размещение осуществляется в соответствии с национальными и (или) межгосударственными стандартами (далее – стандарты).

      8. При формировании партий зерна (кроме риса, рапса, подсолнечника, кукурузы, проса и сои) по состояниям влажности и сорной примеси до обработки допускается размещать:

      1) по влажности:

      сухое и средней сухости – вместе;

      влажное;

      сырое до 22 %, при применении показателя "расчетная натура" – до 23 %;

      сырое свыше 22 % с интервалом в 6 %, для кукурузы в зерне – 5 %;

      2) по сорной примеси:

      чистое и средней чистоты;

      сорное до ограничительных норм согласно стандарту;

      сорное свыше ограничительных норм согласно стандарту.

      Формирование партий риса, рапса, подсолнечника, кукурузы, проса и сои осуществляется в соответствии с приложением 2 к настоящим Правилам.

      9. Характеристика состояния зерновых, зернобобовых и масличных культур по влажности, сорной и зерновой примеси приведена в приложении 3 к настоящим Правилам.

      10. При направлении партий влажного и сырого зерна на технологические линии, оснащенные рециркуляционными зерносушилками, формирование партий производится без разделения зерна по состояниям влажности и сорной примеси.

      11. Зерно ценных по качеству сортов овса, проса, гречихи, риса, гороха, чечевицы, фасоли, ячменя, подсолнечника размещается раздельно.

      12. Зерно, принимаемое по особо учитываемым признакам – морозобойное, головневое, фузариозное, поврежденное клопом-черепашкой, зараженное клещами, с несвойственным ему запахом, с наличием проросших зерен (свыше 5 %), а также засоренное вредными (головня, спорынья, горчак ползучий, софора лисохвостная, вязель разноцветный и другие) и трудноотделимыми примесями (овсюг, татарская гречиха, костер, галька и другие), с содержанием остаточных количеств пестицидов свыше допустимых норм – размещается и обрабатывается отдельно.

      13. Зерно, засоренное примесями, придающими ему несвойственный запах (полынь, чеснок, кориандр, донник, головня и другие), а также зараженное вредителями хлебных запасов, в том числе карантинными, размещается и обрабатывается раздельно.

      14. Партии пшеницы с числом падения ниже ограничительных норм согласно стандарту, партии ячменя, ржи, овса и проса с содержанием проросших зерен свыше ограничительных норм согласно стандарту, во влажном и сыром состояниях принимаются и обрабатываются раздельно.

      Партии зерна с числом падения ниже ограничительных норм согласно стандарту или с содержанием проросших зерен свыше ограничительных норм согласно стандарту, прошедшие очистку и сушку, размещаются преимущественно в склады, оборудованные установками активного вентилирования, с высотой насыпи, установленной для зерна в нормальном (здоровом) состоянии.

      15. Не допускается объединение партий зерна урожая текущего года с зерном урожая прошлых лет, подвергавшегося фумигации, а также самосогревавшегося – с зерном в нормальном (здоровом) состоянии.

      16. Свежеубранное, влажное и сырое зерно до сушки размещается в местах хранения, оборудованных установками активного вентилирования.

      Допускается временное размещение в силосах элеватора, оборудованных установками для контроля температуры, нормального (здорового) сырого зерна, подлежащего сушке, в объеме не более трехсуточной, влажного зерна – не более пятисуточной производительности зерносушилок, связанных с элеватором (кроме риса).

      В исключительных случаях допускается кратковременное размещение риса влажностью не выше 19 % в силосах, оборудованных установками для активного вентилирования и системой дистанционного контроля за температурой, в количестве не более суточной производительности сушилки.

      Не допускается хранение влажного и сырого зерна в силосах элеватора.

      17. Зерно проса, гречихи, кукурузы, риса, сорго, подсолнечника и бобовых культур в целях предотвращения дополнительного его обрушивания и травмирования размещается в склады.

      18. Высота насыпи для зерна сухого и средней сухости устанавливается в пределах, допускаемых техническим состоянием склада, для сорго – не более 2 метров, проса и рапса – не более 3 метров.

      19. Склады, предназначенные для хранения рапса, должны быть тщательно загерметизированы, все отверстия в дверных проемах – заделаны, места примыкания вентиляционных клапанов к полу – закрыты полосками из решетного полотна с отверстиями диаметром 0,8-1,0 миллиметра (далее – мм).

      20. Партии проса размещаются на складах, оборудованных установками активного вентилирования. С целью предотвращения просыпей проса в воздухоподводящие каналы на щели по всей длине рекомендуется набивать перфорированные или чешуйчатые сита с отверстиями диаметром 1,2 мм или 1,2х20 мм.

      21. Для проведения работ с зерном в процессе хранения или отгрузки должна быть предусмотрена резервная складская емкость в размере 10 % площади зернохранилища (хлебоприемного пункта), а на элеваторах – не менее одного свободного силоса на каждый надсилосный транспортер.

Глава 3. Порядок очистки зерна

      Сноска. Заголовок главы 3 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      22. Зерно, поступающее на зернохранилище (элеватор, хлебоприемный пункт), подвергается очистке на зерноочистительных машинах от сорной и зерновой примеси до требований, определенных договором на хранение зерна между хлебоприемным предприятием и владельцем зерна по типовой форме, в соответствии с подпунктом 31) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 19 января 2001 года "О зерне" (далее – Договор хранения).

      23. Технологию очистки зерна устанавливают с учетом подбора соответствующего оборудования, обеспечивающего наибольшую эффективность очистки в зависимости от содержания и характера примесей в зерне и технических норм производительности оборудования.

      24. Очистка зерна от сорной и зерновой примесей осуществляется на основе использования следующих различий физических свойств зерна и отделяемых примесей:

      1) ширины и толщины (на решетах с круглыми и продолговатыми – прямоугольными отверстиями);

      2) длины (в триерах);

      3) формы (на решетах с отверстиями треугольной формы);

      4) аэродинамических свойств (в пневмосепарирующих каналах и системах аэрации зерна);

      5) плотности, индивидуальной массы, состояния поверхности (на пневматических сортировальных столах, зерноситовеечных машинах, камнеотборниках и других);

      6) магнитных и оптических свойств (на магнитных аппаратах и фотосепараторах).

      Основные характеристики зерна и примесей приведены в приложениях 4 и 5 к настоящим Правилам.

      25. Зерноочистительные машины укомплектовываются решетами, триерными дисками с отверстиями (ячеями) различного размера и формы, в зависимости от вида культуры и целевого назначения.

      26. Очередность пропуска зерна, требующего очистки на зерноочистительных машинах, определяется в зависимости от его качества и состояния, наличия зерноочистительных машин и их производительности. Первоочередная очистка при приемке должна быть предусмотрена для зерна:

      1) имеющего засоренность выше ограничительных норм согласно стандарту;

      2) подвергавшегося самосогреванию;

      3) зараженного вредителями хлебных запасов, в том числе карантинными;

      4) зерна, засоренного примесями, передающими ему несвойственный запах (полынь, чеснок, донник, кориандр и другие).

      27. Зерно перед сушкой в прямоточных и рециркуляционных шахтных сушилках (без дополнительных устройств для нагрева зерна) очищается от грубых и легких примесей, а перед сушкой в рециркуляционных сушилках с нагревом зерна в камерах с падающим слоем – только от грубых примесей. При эксплуатации камеры нагрева с решетчатыми тормозящими элементами следует производить очистку зерна от грубых и крупных примесей.

      Предварительная очистка от грубых и легких примесей производится на ворохоочистителях, а при их отсутствии – на сепараторах, с использованием сит, размер отверстий которых соответствует применяемым на ворохоочистителях.

      28. Выделение вредной, особо учитываемой и карантинной примесей из зерна осуществляется в соответствии с приложением 6 к настоящим Правилам.

      Выделенные зараженные зерноотходы вывозятся за пределы территории зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и уничтожаются.

      29. Для выделения металломагнитной примеси из очищенного зерна, полученного сходом с подсевных решет сепаратора, его направляют на магнитные аппараты.

      Угол наклона плоскости магнитных блоков для очистки зерна от металломагнитной примеси должен быть приблизительно 35o к горизонту. При этом толщина слоя продукта, перемещающегося по магнитам, не должна превышать для зерна 10-12 мм, для отходов – 5-7 мм.

      Побочные продукты и зерновые отходы первой и второй категорий после очистки на сепараторах (триерах) от органической и минеральной примеси и направляемые на кормовые цели должны быть очищены на магнитных аппаратах от металломагнитной примеси.

      30. Проход через подсевные решета, сход с приемных и сортировочных решет, относы осадочных камер сепараторов, а также отходы с триеров при очистке зерна разных культур подвергаются анализу в ПТЛ для определения их состава и отнесения к побочному продукту или к одной из категорий отходов.

      31. Партии зерна, отвечающие условиям сохранности и требованиям кондиций, соответствующих целевому назначению, очистке не подлежат.

      Очистка зерна до требований, отвечающих целевому назначению (мукомольной, крупяной, комбикормовой, пищевой, пивоваренной, масложировой промышленности, экспорта и других целей), а также очистка от трудноотделимых примесей осуществляется после сушки, в процессе хранения и подготовки партий к отгрузке.

      32. В случае, если очистка зерна на воздушно-ситовых машинах оказалась недостаточно эффективной, производят дополнительную очистку на триерах (овсюго- или куколеотборниках) и других зерноочистительных машинах (пневматических сортировальных столах и воздушных аспираторах) в зависимости от состава и количества оставшихся примесей в очищаемом зерне.

      Для выделения длинных примесей из зерна (например, в пшенице – овес, овсюг, рожки спорыньи) его очищают в овсюгоотборнике.

      При наличии в крупной фракции зерна, полученной после первого или второго пропуска через сепараторы, мелких семян сорных растений выше допустимой нормы эта фракция подлежит очистке в куколеотборнике для выделения коротких примесей.

      Мелкую фракцию зерна после очистки на сепараторе (в случае необходимости) направляют на куколеотборник для выделения коротких примесей (семян сорных растений, битого зерна).

      33. Побочные продукты – зерновая смесь и отходы, получаемые после очистки, при содержании в них свыше 10 % зерен пшеницы или ржи или свыше 20 % зерен других культур, относимых по стандартам на эти культуры к основному зерну, подлежат дополнительной обработке для извлечения из них основного зерна.

      34. Обработка побочных продуктов и отходов производится на воздушно-ситовых машинах, имеющих два параллельно работающих подсевных сита, а при необходимости – на триерах и магнитных аппаратах. Размеры отверстий сит подбирают по данным лабораторного анализа. Скорость воздуха в воздушно-ситовых машинах и положение желоба в триерах, равно как и производительность машин, устанавливают по данным пробной очистки отдельных партий отходов.

      Побочные продукты обрабатывают отдельно от зерновых отходов. Не допускается смешивание отходов разных категорий.

Глава 4. Порядок сушки зерна

      Сноска. Заголовок главы 4 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      35. Сушку сырого и влажного зерна в целях обеспечения его сохранности проводят в шахтных прямоточных и рециркуляционных зерновых сушилках в соответствии с режимами, указанными в приложениях 7- 9 к настоящим Правилам. Зерновые сушилки используют также для оздоровления зерна при повышении температуры или обнаружении зараженности вредителями хлебных запасов, в том числе карантинными (в случае отсутствия или невозможности использования других мер для приведения зерна в стойкое состояние).

      Зерно, направляемое на сушку, подлежит взвешиванию.

      Формирование партий влажного и сырого зерна до сушки осуществляется в накопительной емкости, из которой зерно последовательно направляется на сушилку.

      36. В первую очередь сушке подлежат:

      1) партии зерна, имеющие наибольшую влажность, температуру и зараженность, размещенные в местах хранения (складах, силосах, открытых площадках), не оборудованных установками активного вентилирования;

      2) зерно пшеницы сильных, твердых и ценных сортов и культуры, менее стойкие при хранении (рис, подсолнечник, просо).

      37. Формирование партий зерна для сушки на шахтных сушилках по влажности осуществляют:

      для зерновых и бобовых культур – до 17 %, от 17 до 22 % и свыше 22 % с интервалом в 6 %;

      для подсолнечника – до 9 %, свыше 9 % с интервалом в 3-4 %;

      для риса и сои независимо от влажности с интервалом в 3 %.

      38. При сушке в рециркуляционных сушилках продовольственного и кормового зерна, особенно повышенной влажности, кроме кукурузы и бобовых культур, допускается формирование партий без разделения по состояниям влажности и сорной примеси.

      Не допускается сушка сои в зерносушилках с рециркуляцией зерна.

      39. Зерно после сушки охлаждают до температуры, не превышающей температуру наружного воздуха более чем на 10oС. При превышении этой температуры зерно дополнительно охлаждают путем вентилирования атмосферным или искусственно охлажденным воздухом и в исключительных случаях – на зерноочистительных машинах и конвейерах (когда нельзя применить указанные выше способы и средства).

      40. Для предупреждения возгорания зерна в рециркуляционных сушилках принимают меры, предупреждающие завал зерном камеры нагрева и тепловлагообменника.

      41. При сушке не допускается ухудшение хлебопекарных, продовольственных и кормовых качеств зерна.

      42. Пределы влажности, до которых должно быть просушено зерно, определяются его назначением, и указаны в приложении 10 к настоящим Правилам.

      Зерно, предназначенное для поставки спиртзаводам, для выработки солода, а также кукуруза повышенной влажности, предназначенная для пищеконцентратной, крахмало-паточной промышленности и предприятий общественного питания, должны сушиться с соблюдением режимов, установленных для семенного зерна соответствующим техническим регламентом.

      43. Работу сушилки учитывают по массе сырого зерна, поступившего на сушку. При двукратном и более пропусках через сушилку зерна одной партии каждый пропуск учитывают отдельно.

      44. ПТЛ ведет постоянный контроль за соблюдением температурных режимов и качеством зерна при сушке. По отбираемым лаборантом через каждые 2 часа пробам зерна до и после сушки определяют температуру зерна, запах, цвет, влажность, количество и качество (индекс) клейковины (в пшенице), а также зараженность. Для крупяных культур дополнительно определяют наличие обрушенных и битых зерен, для риса – трещиноватость, для пивоваренного ячменя до сушки – жизнеспособность, после сушки – всхожесть и энергию прорастания.

      45. При переходе на сушку других культур сушилку останавливают для зачистки.

      46. Просушенное зерно перед закладкой на хранение пропускают через воздушно-ситовые машины независимо от степени его засоренности.

      47. При сушке семян рапса на типовых сушилках проводится дополнительная герметизация отдельных их узлов. Во избежание просыпей семян бункера, самотеки и шахты сушилки тщательно герметизируются.

Глава 5. Порядок хранения зерна

      Сноска. Заголовок главы 5 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      48. При закладке зерна различных культур на хранение, а также после очистки, сушки, активного вентилирования и перед отгрузкой производится его полный технический анализ и фитосанитарный контроль.

      При хранении полный технический анализ производится один раз в месяц по средней пробе, отобранной от однородной партии.

      49. Отбор проб из металлического силоса проводится:

      1) из верхнего слоя насыпи (при наличии лазового люка и внутренней лестницы с соблюдением правил техники безопасности);

      2) из нижних воронок;

      3) при перемещении части зерна в свободный силос.

      50. На зернохранилище (элеваторе, хлебоприемном пункте) должна быть "силосная доска" с изображением схемы силосов и бункеров башни элеватора. Каждый силос, звездочка и бункер нумеруются в установленном порядке и должны иметь силосный ярлык. В силосных ярлыках указываются наименование культуры, масса, дата загрузки, качество хранящейся партии зерна, даты контроля и его результаты.

      51. В наружных силосах элеваторов необходимо предусматривать размещение свежеубранных партий до их обработки, а также партий, предназначенных для первоочередной отгрузки. Длительное хранение обработанного зерна осуществляется во внутренних силосах элеватора.

      52. Для контроля за качеством и состоянием зерна в необходимых случаях зерно подлежит перемещению в свободные силосы. Из-за отсутствия свободной емкости допускается выпуск из силоса не более 10 % зерна, которое перемещается в тот же силос. Во время перемещения проверяются температура, влажность, запах, цвет и зараженность зерна.

      Не допускается перемещение греющегося зерна в тот же силос.

      53. Металлические зернохранилища используются для хранения зерна пшеницы, ячменя, кукурузы, риса в сухом, очищенном и охлажденном состоянии.

      54. Максимальная влажность зерна пшеницы, ячменя, кукурузы, риса при закладке на хранение в металлические силосы не должна превышать 14 %, а содержание сорной примеси – пределов, установленных стандартами для зерна средней чистоты.

      55. Предельно допустимые сроки хранения зерна в металлических зернохранилищах указаны в приложении 11 к настоящим Правилам.

      56. В металлических силосах контроль температуры зерна пшеницы, ячменя, кукурузы в сухом состоянии при температуре выше +10oС проводится один раз в три дня, при температуре зерна +10oС и ниже – один раз в семь дней. Сроки контроля устанавливаются в зависимости от наивысшей температуры, обнаруженной в отдельных слоях насыпи зерна.

      57. Для наблюдения за температурой зерна при его хранении на складах его поверхность условно делится на секции площадью примерно 200 квадратных метров каждая. Каждой секции присваивается номер, который обозначается на стенках склада крупными цифрами, заметными при входе на склад.

      58. Измерение температуры зерна осуществляется с использованием электротермометрических установок дистанционного контроля температуры. Для измерения температуры зерна на складах применяются термоштанги с техническими термометрами.

      59. При выявлении самосогревания в насыпи зерна на складе (на асфальтированной площадке) границы греющегося участка определяются при помощи термоштанг. Перемещение массы греющегося зерна производят с таким расчетом, чтобы в здоровой партии его не осталось.

      Не допускается разбрасывание гнезд греющегося зерна на здоровое.

      60. При появлении в хранящемся зерне запаха плесени (без повышения температуры зерна) зерно сушат при температуре агента сушки 100-110oС.

      61. С наступлением осеннего похолодания зерно переводится на зимние условия хранения с использованием всех имеющихся технических средств. Очередность охлаждения партий зерна устанавливается в зависимости от их состояния по влажности, температуре и зараженности.

      Охлаждение зерна проводится:

      1) на стационарных или переносных установках активного вентилирования;

      2) путем пропуска зерна через зерноочистительные машины, зерносушилки;

      3) путем проветривания помещений.

      62. Для сохранения в зерне низких температур на возможно более длительный срок при наступлении весеннего потепления необходимо:

      1) окна и двери складов, подсилосных и надсилосных этажей элеваторов держать закрытыми;

      2) наблюдение за состоянием хранящегося зерна проводить в утренние часы;

      3) проветривание зернохранилищ (элеватора, хлебоприемного пункта) проводить только в сухую прохладную погоду, когда температура наружного воздуха не менее чем на 5oС ниже температуры воздуха в хранилище.

      63. При повышении температуры хранящегося зерна, свидетельствующем о возможности развития самосогревания, принимаются меры к его немедленному охлаждению или сушке с использованием для этих целей всей имеющейся техники по очистке, сушке и активному вентилированию, а также пониженных ночных температур воздуха. Охлаждение греющегося зерна проводят независимо от метеорологических условий до достижения им температуры, близкой к температуре наружного воздуха.

      64. При охлаждении зерна на установках активного вентилирования определяют температуру, влажность и зараженность до и после охлаждения зерна, при пропуске зерна через зерноочистительные машины, сушилки – дополнительно содержание примесей и натуру. Результаты заносятся в штабельные ярлыки и журналы наблюдений за хранящимся зерном.

      65. Активное вентилирование проводят при условии, если фактическая влажность зерна больше его равновесной влажности, указанной в приложении 12 к настоящим Правилам. При невозможности определить равновесную влажность зерна, вентилирование проводят при условии, если температура наружного воздуха ниже температуры зерна на 4-5oС и более, а в дождливую и туманную погоду перепад температуры должен составлять не менее 8oС.

      66. Греющееся зерно вентилируют непрерывно в любое время суток, независимо от погодных условий, до тех пор, пока оно не будет охлаждено до температуры наружного воздуха в ночное время.

      Если при вентилировании греющегося зерна через 6-8 часов температура верхних слоев насыпи не снижается, следует увеличить подачу воздуха путем установки более мощных вентиляторов или последовательного присоединения двух вентиляторов. При отсутствии такой возможности следует снизить высоту насыпи зерна.

      67. Сорное зерно перед вентилированием подвергают предварительной очистке на зерноочистительных машинах.

      68. Для ускорения начала вентилирования загрузку зерна начинают от торцевой стены склада. Вентилирование начинают немедленно после заполнения одной секции на требуемую высоту, не ожидая полной загрузки склада. Перед вентилированием насыпь зерна должна быть выровнена так, чтобы высота ее на всех участках была по возможности одинаковой.

      69. Вентилирование зерна проводится одновременно не менее чем на двух смежных воздухоподводящих каналах, если подводящие патрубки расположены с одной стороны склада, и не менее чем на четырех (по двум противоположным каналам с каждой стороны), если подводящие патрубки расположены с двух сторон склада.

      70. Двери и окна склада при вентилировании зерна должны быть открыты. По окончании вентилирования двери, окна и подводящие патрубки воздухоподводящих каналов закрывают.

      71. Вентилирование сухого зерна в складах (для охлаждения, промораживания) производят при полной загрузке склада зерном.

      72. Вентилирование зерна искусственно охлажденным воздухом применяют для временной консервации влажного и сырого зерна до сушки, а также для хранения влажного зерна.

      73. При недостатке сушильной мощности и размещении в складах риса с влажностью до 21 %, подсолнечника – до 11 % и клещевины – до 13 %, их охлаждают до температуры не выше 5oС и хранят до сушки не более 3-5 суток.

      74. Охлаждение зерна с целью ликвидации зараженности проводят в силосах и складах, оборудованных установками активного вентилирования, путем пропуска зерна через зерноочистительные машины, охладительные или сушильные камеры зерносушилок с одновременным продуванием холодным воздухом. При охлаждении зерна учитывают устойчивость вредителей хлебных запасов к низким температурам, приведенную в приложении 13 к настоящим Правилам.

      75. Обеззараживание зерна высокой температурой в сушилках применяют только для зерна, предназначенного на продовольственные, кормовые или технические цели. При этом учитывают устойчивость вредителей хлебных запасов к высоким температурам, указанную в приложении 13 к настоящим Правилам.

      Для достижения высоких результатов обеззараживания зерна в сушилках необходимо:

      1) перед сушкой зараженное зерно очистить;

      2) сушку зерна проводить при температурах, допускаемых для нагрева данной культуры;

      3) при достижении максимально допустимой температуры нагрева зерна прекращать подачу агента сушки (нагретое зерно оставлять в зоне воздействия агента сушки не менее 25-30 минут);

      4) каждый час отбирать пробы для проверки равномерности нагрева и анализа зерна на зараженность;

      5) контролировать качество сушки в установленном порядке;

      6) обеззараженное и очищенное зерно направлять в чистые незараженные силосы.

      76. Активное вентилирование зерна в силосе разрешается проводить при любой относительной влажности воздуха, при этом разность температур зерна и атмосферного воздуха должна быть не менее 10oС.

      77. Активное вентилирование зерна в силосах, оборудованных установками с горизонтальным воздухораспределением, следует проводить только при полностью загруженном силосе.

      78. Активное вентилирование зерна с целью его охлаждения следует начинать после загрузки силоса зерном высотой 1,5–2,0 метра.

      После загрузки силоса для обеспечения равномерного распределения воздуха при вентилировании часть зерна (10-15 %) подлежит перемещению "на себя" из двух центральных воронок одновременно.

      79. Предельно допустимые сроки хранения зерна:

      1) для пшеницы и ржи - 4 года;

      2) для овса, гречихи, ячменя - 3 года;

      3) для риса необрушенного, фасоли, гороха, кукурузы в зерне (включая срок хранения в початках) - 2 года;

      4) для проса, сои и кукурузы в початках - 1 год.

      При возможности хлебоприемного предприятия обеспечивать количественно-качественную сохранность зерна сверх предельно допустимого срока хранения, хлебоприемное предприятие продолжает оказывать услуги по хранению зерна на один год и более, с соответствующим уведомлением владельца зерна.

      При невозможности хлебоприемного предприятия осуществлять дальнейшее хранение зерна сверх предельно допустимого срока хранения, хлебоприемное предприятие уведомляет владельца зерна о необходимости вывоза или реализации зерна за полгода до наступления предельно допустимого срока хранения зерна.

      При этом в случае невозможности хлебоприемного предприятия производить отпуск (отгрузку) зерна по техническим либо другим причинам в указанный период, срок для вывоза или реализации зерна продлевается на срок остановки отпуска зерна, в течение которого хлебоприемное предприятие обеспечивает количественно-качественную сохранность зерна.

      Сноска. Пункт 79 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Порядок отгрузки зерна

      Сноска. Заголовок главы 6 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      80. Подготовку партий зерна к отгрузке в соответствии с определенными Договором хранения качественными показателями производят до подачи транспортных средств.

      81. Отгрузку зерна проводят с учетом полного использования имеющихся технических средств и работы их с максимальной производительностью.

      82. Погрузку зерна осуществляют из специальных бункеров башни или силосного корпуса элеватора. Число и емкость отпускных бункеров определяют исходя из объема и сроков отгрузки зерна. Погрузку зерна из складов осуществляют стационарными или передвижными погрузочными механизмами.

      83. Отпуск зерна, упакованного в мешки стандартной массы, производится без взвешивания.

      84. При отгрузке зерна должны быть приняты меры, исключающие возможность потерь его в процессе погрузки и обеспечивающие сохранность количества и качества зерна в пути следования.

Глава 7. Организационные мероприятия, обеспечивающие сохранность зерна

      Сноска. Заголовок главы 7 в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 30.05.2019 № 219 (вводится в действие по истечении 10 (десяти) календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      85. Побочные продукты и отходы всех категорий должны храниться в отдельных емкостях, изолированных от мест хранения зерна.

      86. Отходы третьей категории, полученные после очистки зерна, сор, пыль, полученные при очистке зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и территории и при работе с зерном, подлежат вывозу за пределы территории зернохранилища (элеватора, хлебоприемного пункта) и последующему уничтожению путем сжигания или закапывания в землю.

      87. Срок остановки приемки и отгрузки зерна в связи с подготовкой технологических линий к приему зерна нового урожая не должен превышать тридцать календарных дней – при капитальном ремонте, пятнадцать календарных дней – при текущем ремонте, на период газации.

  Приложение 1
к Правилам хранения зерна

Схема технохимического контроля

№ п/п

Операция

Место и способ отбора точечных проб

Частота контроля

Показатели качества

1

2

3

4

5

1

Приемка зерна:

автомобильным транспортом

До разгрузки транспорта, механическими пробоотборниками или щупами

Из каждой единицы транспорта

Контрольная проба: внешний осмотр, зараженность, влажность, выделение части пробы для составления среднесуточной пробы

Среднесуточная проба: цвет, запах, влажность, зараженность, натура, засоренность, тип, подтип

Дополнительно: в зерне пшеницы – стекловидность, пораженность клопом-черепашкой, количество и качество (индекс) клейковины, массовая доля белка, число падения; в зерне крупяных культур – пленчатость, шелушеные и испорченные зерна; в зерне риса – содержание зерен с пожелтевшим эндоспермом, глютинозных и с красной семенной и плодовой оболочками; в пивоваренном ячмене – способность к прорастанию; в семенах бобовых – семян, поврежденных зерновкой; в семенах масличных – лузжистость, количество пустых и испорченных семян

железнодорожным транспортом

До или в процессе разгрузки транспорта, щупами

Из каждой единицы транспорта

Цвет, запах, влажность, зараженность, натура, засоренность, тип, подтип

2

Очистка зерна:

партия зерна до и после очистки

Зернохранилища, щупами

Из каждой партии

Количество и характер сорных примесей, неотделимых и преобладающих семян сорных и культурных растений и поврежденных зерен основной культуры


в процессе очистки на зерноочистительных машинах

Самотеки до и после зерноочистительной машины, ковшом

Не менее двух раз в смену

Зерно: количество примесей, удаляемых на данной машине

Отходы: наличие зерна

3

Очистка зерна от металломагнитных примесей

Самотеки до и после магнитного сепаратора, ковшом

Не менее двух раз в смену

Наличие металломагнитной примеси

4

Сушка зерна: зерно до и после сушки

Самотеки до и после сушилки, ковшом

Из каждой партии

Влажность, запах, цвет, зараженность, количество и качество (индекс) клейковины в пшенице, трещиноватость риса, наличие шелушеных зерен в крупяных культурах, битого ядра в крупе


зерно в процессе сушки

Короба нижнего ряда сушильной камеры и самотеки, подсушильного бункера, ковшом

Каждые 2 часа

Контрольные пробы: температура зерна, запах, цвет, влажность, количество и качество (индекс) клейковины в пшенице, наличие потемневших зерен, поджаренных, обуглившихся, трещиноватость риса, зараженность зерна; для крупяных культур – наличие шелушеных зерен; в крупе – количество битого ядра





Среднесменные пробы: температура зерна, запах, цвет, влажность, количество и качество (индекс) клейковины в пшенице, натура, засоренность, наличие потемневших зерен, поджаренных, обуглившихся, трещиноватость риса, зараженность зерна; для крупяных культур – наличие шелушенных зерен; в крупе – количество битого ядра


агент сушки

Диффузоры, термометрами

Не менее двух раз в смену

Температура

5

Сушка кукурузы в початках подогретым воздухом

Насыпь початков, вручную

До и после сушки и не менее одного раза в сутки

Влажность

Диффузоры, термометрами

Не менее двух раз в смену

Температурный режим

6

Активное вентилирование атмосферным воздухом

Насыпь зерна, щупами

До и после вентилирования

Возможность вентилирования (до начала вентилирования), влажность, температура и зараженность зерна

Насыпь зерна, щупами

Через 3-6 часов

Влажность, температура и зараженность зерна, возможность и эффективность вентилирования

7

Хранение зерна

Насыпь зерна, щупами

Согласно инструкции

Температура, зараженность, влажность, цвет, запах, наличие поврежденных, испорченных и проросших зерен

8

Отпуск и отгрузка

Самотеки в процессе погрузки или после погрузки, ковшами или щупами

Из каждой единицы транспорта

Цвет, запах, зараженность, влажность, засоренность, тип, подтип

Дополнительно: в зерне пшеницы – стекловидность, содержание зерен, пораженных клопом-черепашкой, количество и качество (индекс) клейковины, массовая доля белка, число падения; в зерне крупяных культур – пленчатость, выход ядра, содержание шелушеных и испорченных зерен; в зерне риса – содержание зерен с пожелтевшим эндоспермом, глютинозных и с красной семенной и плодовой оболочками; в пивоваренном ячмене – способность к прорастанию; в семенах бобовых – семян, поврежденных зерновкой; в семенах масличных – лузжистость, количество пустых и испорченных семян

  Приложение 2
к Правилам хранения зерна

Формирование партий риса, рапса, подсолнечника,
кукурузы, проса и сои

№ п/п

Наименование

По влажности

По сорной примеси

По зерновой (масличной) примеси

Другое

1

2

3

4

5

6

1

Рис

Допускается размещать:

Допускается размещать:

-

Допускается размещать:



сухое и средней сухости – до 15,5% включительно;

до 5% включительно;


по содержанию пожелтевших зерен: до 0,5% включительно;



влажное – свыше 15,5 до 17% включительно;

свыше 5%


свыше 0,5 до 2% включительно;



сырое – свыше 17% с интервалом 3%



свыше 2 до 5% включительно;






свыше 5%;






по содержанию красных зерен:

до 15% включительно;






свыше 15%

2

Семена подсолнечника допускается размещать вместе:






партия 1:

до 8% включительно;

до 3% включительно;

до 7% включительно;





свыше 3 до 10% включительно – после предварительной очистки




партия 2:

свыше 8 до 12% включительно;

до 10% включительно;

до 7% включительно;



партия 3:

свыше 12 до 17% включительно

до 10% включительно

до 7% включительно


3

Рапс пищевого и технического назначения

Допускается размещать:






партия 1:

влажность – до 8%

суммарно, не более 15%, в том числе сорной примеси – 5%;

--

--


партия 2:

влажность – свыше 8% до 15%

суммарно, не более 15%, в том числе сорной примеси – 5%



4

Кукуруза в початках

Размещается следующим образом:

--

--

--



1) с влажностью до 16% включительно – в обычных складах или под навесами высотой насыпи до 3,5 метров;






2) с влажностью зерна свыше 16 до 20% включительно – на складах или под навесами с применением вертикальных труб и горизонтальных каналов, высотой насыпи не более 3 метров;






3) с влажностью зерна свыше 20 до 25% включительно – на специально подготовленных площадках с применением вертикальных труб и горизонтальных каналов при высоте насыпи не более 2,5 метров;






4) с влажностью зерна свыше 25% – на специально подготовленных площадках с применением вертикальных труб и горизонтальных каналов, при высоте насыпи соответственно не более 1,5 метра




5

Просо с содержанием поврежденных и испорченных зерен в совокупности:

--

--

--

Размещается раздельно:






продовольственное






до 1,5% поврежденных зерен, в том числе испорченных до 0,5%;






свыше 1,5 до 3,5% поврежденных зерен, в том числе испорченных до 1,5%;






непродовольственное:

свыше 3,5% поврежденных зерен, в том числе испорченных свыше 1,5%

6

Соя

Размещается раздельно:

--

--

--



сухое (до 12%) – допускается хранить без проведения сушки;

средней сухости и влажное вместе (до 15% включительно);






влажное и сырое в пределах ограничительных кондиций (до 18%) и далее с интервалом в 3%




  Приложение 3
к Правилам хранения зерна

Состояние зерновых, зернобобовых и масличных культур
по влажности, сорной и зерновой примеси, %

№ п/п

Наименование

Состояние

По влажности

По сорной примеси

По зерновой (масличной) примеси

сухое

средней сухости

влажное

сырое

чистое

средней чистоты

сорное

чистое

средней чистоты

сорное

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Зерновые культуры

1

Пшеница яровая

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 5

Свыше 5

2

Пшеница озимая

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 7

Свыше 7

3

Рожь

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 2

Свыше 2

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

4

Ячмень

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

5

Овес

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

6

Просо

До 13,5

Свыше 13,5 до 15

Свыше 15 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 6

Свыше 6

7

Гречиха

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

8

Кукуруза в зерне

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

9

Кукуруза в початках

До 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18 до 20

Свыше 20

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

10

Рис

До 14

Свыше 14 до 15,5

Свыше 15,5 до 17

Свыше 17

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

11

Сорго

До 13,5

Свыше 13,5 до 15

Свыше 15 до 17

Свыше 17

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 7

Свыше 7

Бобовые культуры

12

Вика яровая

До 15

Свыше 15 до 17

Свыше 17 до 20

Свыше 20

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 3

Свыше 3 до 5

Свыше 5

13

Горох

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 20

Свыше 20

До 0,5

Свыше 0,5 до 1

Свыше 1

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

14

Чечевица

До 14

Свыше 14 до 17

Свыше 17 до 19

Свыше 19

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 3,5

Свыше 3,5

15

Фасоль

До 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18 до 20

Свыше 20

До 0,5

Свыше 0,5 до 1

Свыше 1

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

16

Чина

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 8

Свыше 3 до 8

Свыше 8

17

Нут

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

18

Бобы кормовые

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 1

Свыше 1 до 2

Свыше 2

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

19

Соя

До 12

Свыше 12 до 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 10

Свыше 10

20

Арахис

До 8

Свыше 8 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 6

Свыше 6

21

Люпин кормовой

До 14

Свыше 14 до 16

Свыше 16 до 18

Свыше 18

До 1

Свыше 1 до 2

Свыше 2

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

Масличные культуры

22

Семя подсолнечное

До 7

Свыше 7 до 8

Свыше 8 до 9

Свыше 9

До 1

Свыше 1 до 5

Свыше 5

До 3

Свыше 3 до 7

Свыше 7

23

Семя льняное

До 8

Свыше 8 до 10

Свыше 10 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 4

Свыше 4

До 3

Свыше 3 до 5

Свыше 5

24

Горчица

До 10

Свыше 10 до 12

Свыше 12 до 14

Свыше 14

До 2

Свыше 2 до 5

Свыше 5

До 6

Свыше 6 до 10

Свыше 10

25

Рапс

До 8

Свыше 8 до 10

Свыше 10 до 12

Свыше 12

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 3

Свыше 3 до 5

Свыше 5

26

Клещевина

До 6

Свыше 6 до 7

Свыше 7 до 9

Свыше 9

-

-

-

-

-

-

27

Рыжик

До 9

Свыше 9 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 12

Свыше 12

28

Сафлор

До 9

Свыше 9 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 4

Свыше 4 до 12

Свыше 12

29

Семя сурепицы

До 9

Свыше 9 до 11

Свыше 11 до 13

Свыше 13

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 12

Свыше 12

30

Кунжут

До 8

Свыше 8 до 10

Свыше 10 до 12

Свыше 12

До 2

Свыше 2 до 3

Свыше 3

До 6

Свыше 6 до 12

Свыше 12

31

Мак

До 10

Свыше 10 до 11

Свыше 11 до 12

Свыше 12

До 1

Свыше 1 до 3

Свыше 3

До 2

Свыше 2 до 12

Свыше 12

32

Конопля

До 11

Свыше 11 до 12

Свыше 12 до 14

Свыше 14


По чистоте: чистота, %

чистое – свыше 98 %

средней чистоты – свыше 92 до 98 %

сорное – менее 92 %

  Приложение 4
к Правилам хранения зерна

Показатели физико-механических свойств зерна,
семян культурных и сорных растений

Наименование

Толщина, мм

Ширина, мм

Длина, мм

Скорость витания (уноса), м/сек

Масса 1000 зерен (семян), г

Форма и состояние поверхности

Ориентировочная оценка трудности выделения примесей

Зерновые и зернобобовые культуры

Пшеница

1,6-3,8

1,8-4,0

4,8-8,6

6,5-11,5

20-42

Продолговатая с глубокой продольной бороздкой, гладкая


Рожь

1,0-3,4

1,4-3,4

5,0-9,8

6,0-9,9

13-32

Продолговатая с глубокой продольной бороздкой, гладкая


Ячмень

1,2-4,5

2,0-2,5

7,0-14,6

7,0-9,8

31-51

Продолговатая, несколько сжатая с боков, с глубокими бороздками, гладкая


Овес

1,0-4,0

1,4-4,0

8,0-18,6

6,1-9,1

20-42

Веретеновидная, с плотно прилегающими цветковыми пленками, гладкая


Просо

1,5-1,7

1,5-2,0

1,8-3,2

2,5-9,5

6,0-6,5

Округлая или эллиптическая, гладкая, блестящая


Гречиха

2,4-3,4

2,8-3,7

4,2-6,2

2,5-9,5

21-23

Трехгранная


Рис

2,0-2,5

2,5-2,8

5,0-7,0

8,4-10,8

24-31

Продолговатая, шероховатая


Кукуруза

2,5-8,0

5,0-12,0

5,5-15,0

10,0-17,0

265-450

Продолговато-удлиненная со скошенными боками и округлая, гладкая, блестящая


Горох

3,0-9,0

4,0-9,0

4,0-9,5

9,0-12,0

135-155

Округлая, гладкая


Соя

4,0-7,0

4,5-8,0

6,0-8,0

9,0-15,5

186

Округлая, гладкая


Чечевица

2,0-4,0

5,0-8,0

5,2-8,5

8,3-9,7

30-48

Дискообразная или двояко выпуклая


Вика

2,0-5,0

2,6-6,0

3,5-6,5

12,0-16,0

40-44

Неправильно шаровидная


Фасоль

2,7-10,0

4,7-11,0

7,2-18,5

6,0-16,5

265

Продолговатая с закругленными краями или плоская, гладкая, блестящая


Кормовые бобы

5,2-7,9

6,5-10,5

8,8-18,0

-

400-800

-


      Масличные культуры

Лен масличный

0,5-1,5

1,7-3,2

3,2-6,0

-

4,0-8,0

Гладкая, блестящая


Подсолнечник

1,7-6,0

3,5-8,6

7,5-15,0

4,0-14,0

53-69

Клиновидная, гладкая


Клещевина

4,6-8,4

6,5-11,5

10,0-16,5

6,0-18,5

200-500

Округлая, выпуклообразная, яйцевидная, гладкая


Рыжик

0,6-1,3

0,8-1,5

1,5-2,5

4,5-8,5

0,9-1,4

Яйцевидная


Рапс

1,8-2,5

1,8-2,5

-

-

2,2-8,0

Округлая, почечно-ячеистая


      Сорные растения

Василек синий

0,8-1,2

1,2-1,7

2,3-3,0

4,2-6,5

4,0-5,8

Сдавленно-яйцевидная гладкая, слабоопушенная

О

Вьюнок полевой

1,3-3,0

1,6-3,5

2,9-4,5

4,6-8,0

10,5

Яйцевидная, бугорчато-морщинистая

О

Головня (головневые мещочки)

-

-

-

3,0-8,0

-

-

О

Гречиха татарская

2,2-3,6

2,2-3,6

4,0-5,6

3,5-9,6

15,0-20,0

Трехгранная, грубобугорчатая с зазубренными ребрами

ЧО

Костер ржаной

1,2-2,0

1,4-2,4

6,0-8,4

4,5-8,5

5,0-11,0

Цилиндрическая коротко-остистая

ТО

Овсюг

1,2-3,0

1,4-3,2

15,0-25,0

5,5-8,3

17,0-22,0

Веретеновидная, остистая

О

Осот полевой

0,4-0,9

0,8-1,5

2,5-3,5

-

0,37

-

О

Подмаренник цепкий

0,6-1,2

0,6-1,8

1,3-2,3

2,5-6,5

2,2-3,5

Шаровидная, сетчато-ячменная

ЧО

Пелюшка

3,2-8,0

4,5-8,0

4,8-8,0

11,0-16,0

15,0-40,0

Шаровидно-сдавленная, угловатая, гладкая

ТО

Плевел опъяняющий

0,7-2,0

1,4-2,7

3,7-8,1

4,5-9,5

6,0-20,0

Ладьевидно-овальная

ЧО

Полынь горькая, диаметр корзинки 2,5-3,5 мм

0,4-0,5

0,4-0,5

0,8-1,0

-

0,1-0,2

Тонкоморщинистая лоснящаяся

ЧО

Полынь Сиверса, диаметр корзинки 4-8 мм

-

0,4-0,7

1,0-1,5

-

-

Мелкоморщинистая блестящая, клиновидная

ЧО

Просо куриное

0,7-1,7

1,0-2,5

1,9-3,5

2,5-6,5

0,8-1,5

Яйцевидно-эллиптическая, гладкая, остистая

О

Просо рисовое

1,25-2,0

2,0-2,5

3,0-4,0

-

4,0-6,0

Овально-яйцевидная, гладкая, остистая

О

Просо крупноплодное

1,7-2,1

2,0-2,5

4,0-5,6

-

6,0-7,0

Яйцевидная, остистая

О

Редька дикая

3,1-4,2

3,0-5,9

4,7-6,5

2,8-10,0

15,0-20,0

Цилиндрическо-бочковидная, продольно-ребристая

ТО

Сурепица обыкновенная

0,3-0,8

0,7-1,0

0,8-1,2

2,0-5,5

0,4

-

О

Сурепка

0,7-1,5

0,6-1,1

1,1-2,0

4,5-8,0

1,6

-

О

Щетинник зеленый

0,6-1,3

0,9-1,7

1,2-2,5

2,0-6,5

0,9-1,1

-

ТО

Щетинник сизый

1,0-2,0

1,2-2,7

2,1-3,5

2,0-7,0

1,9-2,7

Яйцевидно-овальная

ТО

Щирица колосистая

0,4-0,8

0,8-1,4

0,5-1,8

2,0-6,5

-

-

ЧО

Ярутка полевая

0,6-1,2

0,7-2,0

1,0-2,1

2,5-6,0

1,4-1,6

-

ЧО

      Примечания:

      г – грамм;

      мм – миллиметр;

      м/сек – метров в секунду;

      т - тонна;

      буква "О" означает, что эффективное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов;

      буквы "ЧО" означают, что частичное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов;

      буквы "ТО" означают трудноотделимые примеси, частичное выделение их достигается при применении решетных, воздушных, триерных и вибропневматических (типа пневмостолов) рабочих органов.

  Приложение 5
к Правилам хранения зерна

Краткая характеристика основных вредных, особо
учитываемых и карантинных примесей, встречающихся в зерне

Наименование

Характеристика

Ориентировочная оценка трудности выделения примесей

Амброзия полыннолистная

Семянка яйцевидная, блестящая, зеленовато-серая до черно-коричнового цвета, длина 1,5-2,0 мм, ширина 1,2 мм. Пыльца амброзии полыннолистной вызывает заболевание людей – "осеннюю сонную лихорадку"

ЧО

Амброзия трехраздельная

Плоды имеют 6-8 шипиков сверху, размеры ложного плода: длина 6-7 мм, ширина 4 мм. Пыльца амброзии трехраздельной вызывают заболевание людей – "осеннюю сонную лихорадку"

ЧО

Вязель разноцветный

Оболочка вязеля соломенно-зеленоватого цвета, размеры зернышек: длина 4-8 мм, ширина 1,5-2,0 мм, толщина 1,0-1,75 мм. Зернышки вязеля, попадая в муку, придают ей горький вкус.

О

Гелиотроп опушенноплодный

Семена имеют яйцевидную форму, поверхность тонкоморщинистая, зеленовато-серого цвета, опушенные белыми волосками, размеры плода одиночного: длина 1,5-2,25 мм, ширина 1,2-1,7 мм, толщина 1,0-1,5 мм. Семена, попадая в пищу в количестве 0,002 %, вызывают у людей тяжелые заболевания.

ЧО

Повилика

Семена мелкие, размером у разных видов по длине от 0,8 до 3,8 мм. Семена с примесью повилики ядовиты для домашних животных.

ЧО

Подсолнечник дорониковидный

Семянки обратнояйцевидной формы, длина 4 мм, ширина 2 мм, толщина 1,0-1,5 мм.

ЧО

Подсолнечник шероховатый

Злостный сорняк, наиболее часто засоряет пшеницу. Цвет серо-коричневый, семянка покрыта волосками, длина 4 мм.

ЧО

Полсолнечник максимилиана

Цвет серо-коричневый, семянка по форме клиновидная, длина 4 мм, ширина 1,3 мм, толщина 1 мм.

ЧО

Софора лисохвостая

Семена округло-яйцевидные, желтоватые или буроватые, длина 4-5 мм, ширина 2-4 мм, толщина 1,75-3 мм. Сильно ядовитые.

О

Софора толстоплодная

Семена имеют овальную форму, по размеру близки к пшенице, длина семянок 5-7 мм, ширина 4-5 мм, толщина 3,0-5,5 мм. Семена очень ядовиты.

О

Спорынья

В пораженных колосьях злаковых вместо зерен развиваются особые рожки – склероции гриба размером от 2 до 40 мм, темно-фиолетовые снаружи и белые внутри. Хлеб и мука, содержащие спорынью, могут вызвать опасные заболевания у людей, животных и птиц. Отруби и отходы с содержанием спорыньи свыше 0,2 % считаются опасными для животных.

ЧО

Триходесма седая

Семена (орешки) имеют сердцевидную форму, серовато-зеленого цвета, с морщинистой поверхностью, особо вредные; длина 5,2-10,0 мм, ширина 2,25-8,0 мм, толщина 1,5-4,8 мм. Отдельные растения за сезон дают 150-2000 шт. семян.

ЧО

Ценхрус якорцевый

Зерновка эллиптическая, зеленовато-желтого или черно-бурого цвета, длина 2,0-3,5 мм, ширина 1,8-2,3 мм, толщина 1,0-1,5 мм. Отвердевшие клубочки – соплодия своими колючками прицепляются к одежде людей и шерсти животных.

ЧО

Горчак ползучий

Семена зеленовато-желтого цвета, размеры: длина 3,5-7,5 мм, ширина 2,0-2,5 мм, толщина 0,7-1,4 мм. Одно растение образует до 8000 шт. семян. Растение и семена ядовиты.

О

Куколь

Семена черного, реже коричневого цвета, слегка угловатые, густо покрытые зубчиками, длина 2,6-3,8 мм, ширина 2,0-3,5 мм, толщина 1,5-3,0 мм. Семена содержат ядовитые вещества, губительно действующие на организм человека и животных. Одно растение образует 200-250 семян. Семена сохраняют всхожесть несколько лет.

О

Термопсис ланцетный

Семена имеют темно-коричневую или черную окраску, иногда с зеленоватым оттенком, длина 3-4 мм, ширина 3,0-3,5 мм, толщина 2,0-2,5 мм. Семена трудноотделимые, очень ядовитые.

ЧО

Паслен черный

Семена округлые или неправильно овальные, поверхность матовая, соломенно-желтой окраски, длина 1,8-2,0 мм, ширина 1,5-1,7 мм; в ягодах паслена содержится сильно наркотический яд – солонин в количестве 0,2-0,3 %, который может вызвать отравление человека и животных. Одно растение за сезон дает 40 тысяч семян.

О

Паслен колючий

Пятизубчатая чашечка густо покрыта колючками; размер ягоды около 12,5 мм в диаметре. В одной ягоде содержится до 70-80 семян.

О

      Примечания:

      мм – миллиметр;

      шт – штук;

      буква "О" означает, что эффективное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов;

      буквы "ЧО" означают, что частичное выделение примесей достигается при применении решетных, воздушных и триерных рабочих органов.

  Приложение 6
к Правилам хранения зерна

Выделение вредной, особо учитываемой и карантинной
примесей из зерна

Выделяемые примеси

Очищаемые культуры

Способы выделения примеси

Амброзия полыннолистная

Пшеница

Триерование (ячеи

5,0 мм – частично) и сильное аспирирование

Рожь

Триерование (ячеи

5,0 мм – частично) и сильное аспирирование

Ячмень и овес

Триерование (ячеи

6,3 мм)

Конопля, кукуруза и соя

Аспирирование и триерование (ячеи

3,5 мм). Проходом через решета с отверстиями Ж 4,5 мм

Амброзия трехраздельная

Просо

Сходом с решет с отверстиями

3,0 мм (частично), триерование (ячеи

3,6 мм) и аспирирование

Пшеница и ячмень

Сходом с решет с продолговатыми отверстиями 4,0х20 мм

Вязель разноцветный:

а) семена

б) членики

Пшеница и ячмень

а) Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 2,0х20 мм и на триерной поверхности с ячеями

4,5 мм

б) Сильное аспирирование; проходом через решета с отверстиями 2,2х20 мм


Рожь и овес

а) На триерной поверхности с ячеями

4,5 мм

б) Сильное аспирирование


Гречиха

а) Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,8х20 мм

б) Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 2,2х20 мм

Гелиотроп опушенно-плодный:

а) семя

б) плод одиночный

в) плод сростки

Пшеница

а) Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 2,2х20 мм, триерование (ячеи

4,5 мм частично)

б) Триерование (ячеи

4,5 мм) и очень сильное аспирирование (частично)

в) Триерование (ячеи

4,5 мм) и очень сильное аспирирование

Ячмень

а) Проходом через решета с продолговатыми отверстиям и 2,2х20 мм, триерование (ячеи

4,5 мм частично)

б) Триерование (ячеи

4,5 мм частично)

Овес

а) Триерование (ячеи

4,5 мм)

б) Триерование (ячеи

4,5 мм)

Просо

а) Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,6х20 мм

б) Сходом с решет с отверстиями

3,0 мм

Головня

Пшеница

Рожь

Ячмень

Очень сильное аспирирование

Очень сильное аспирирование

Очень сильное аспирирование при скорости воздушного потока до 8 м/с. Сходом с решет с продолговатыми отверстиями 2,8х20 мм (частично), двухкратный пропуск через триеры с ячеями

8,0 мм (частично). Вибропневматические машины. Уменьшение производительности машин на 20-25 %.

Овес

Очень сильное аспирирование при скорости воздушного потока до 8 м/с. Сходом с решет с продолговатыми отверстиями 1,6х20 мм и 1,8х20 мм и проходом через решета с отверстиями

2,5 мм, двухкратный пропуск через триеры с ячеями

8,0 мм (частично). Вибропневматические машины. Уменьшение производительности машин на 20-25 %.

Горчак ползучий (семя)

Пшеница

Триерование (ячеи

4,5 мм)

Куколь

Пшеница

Триерование (ячеи

4,5 мм); при наличии крупного куколя предварительно разделить пшеницу на две фракции по крупности на решете с продолговатыми отверстиями 3,0х20 мм, а затем пропустить крупную фракцию через триер с ячеями

5,0 мм, а мелкую – с ячеями

4,0 мм

Ячмень

Триерование (ячеи

4,5 мм); при наличии крупного куколя предварительно разделить ячмень на две фракции по крупности на решете с продолговатыми отверстиями 3,0х20 мм, а затем пропустить крупную фракцию через триер с ячеями

5,0 мм, а мелкую – с ячеями

4,0 мм

Овес

Триерование (ячеи

4,5 мм); при наличии крупного куколя предварительно разделить овес на две фракции по крупности на решете с продолговатыми отверстиями 3,0х20 мм, а затем пропустить крупную фракцию через триер с ячеями

5,0 мм, а мелкую – с ячеями

4,0 мм, триерование (ячеи

5,6 мм)

Рожь

Триерование (ячеи

4,5 мм); при наличии крупного куколя предварительно разделить рожь на две фракции по крупности на решете с продолговатыми отверстиями 3,0х20 мм, а затем пропустить крупную фракцию через триер с ячеями

5,0 мм, а мелкую – с ячеями

4,0 мм, триерование (ячеи

5,0 мм)

Плевел опьяняющий

Овес и ячмень

Сильное аспирирование (частично) и триерование (ячеи

8,0 мм)

Паслен колючий

Кукуруза и подсолнечник

Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 3,0х20 мм


Сорго

На гладкой наклонной плоскости; проходом через решета с продолговатыми отверстиями 2,6х20 мм (частично)

Паслен черный

Пшеница

Проходом через решета с продолговатыми отверстиям и 2,0х20 мм


Просо

Проходом через решета с продолговатыми отверстиям и 1,6х20 мм


Конопля

Проходом через решета с продолговатыми отверстиям и 2,0 х20 мм


Кукуруза

Проходом через решета с продолговатыми отверстиям и 2,0 х20 мм

Подсолнечник Максимилиана

Пшеница и ячмень

Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,8х20 мм триерование (ячеи

4,5 мм)

Овес

Триерование (ячеи

4,5 мм)

Соя

Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 2,0х20 мм


Люцерна

Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,2х20 мм

Подсолнечник дорониковидный

Пшеница и ячмень

Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,8х20 мм, триерование (ячеи

4,5 мм)

Овес

Триерование (ячеи

4,5 мм)

Подсолнечник жесткий

Овес и ячмень

Триерование (ячеи

8,0 мм)

Подсолнечник шероховатый

Пшеница и овес

Триерование (ячеи

4,5 мм) и аспирирование

Подсолнечник черешковидный

Пшеница

Триерование (ячеи

8,5 мм)

Повилика перечная

Горох, фасоль, бобы

Проходом через решета с отверстиями

3,5 мм

Повилика Лемана

Горох, фасоль, бобы и чечевица

Проходом через решета с отверстиями

3,5 мм

Повилика полевая

Вика, чечевица и соя

Проходом через решета с отверстиями

2,0 мм

Спорынья

Пшеница и рожь

Крупные рожки: сходом с решет с отверстиями

6,0-7,0 мм и триерной поверхности с ячеями

8,0 мм. Мелкие рожки: сильное аспирирование, проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,8х20 мм (рожь), 2,2х20 мм (пшеница), а также триерование (ячеи

 4,5-5,0 мм). Вибропневматические машины

Ячмень

Крупные рожки: сходом с решет с отверстиями

7,0-8,0 мм, а также сходом с триерной поверхности с ячеями

11,2 мм. Мелкие рожки: сильное аспирирование, проходом через решета с продолговатыми отверстиями 2,5х20 мм, а также триерование (ячеи

8,0 мм)

Овес

Крупные рожки: сходом с решет с продолговатыми отверстиями 2,2х20 мм

Мелкие рожки: проходом через решета с отверстиями 1,5х20 мм

Софора лисохвостная

Ячмень и овес

Триерование (ячеи

8,0 мм)

Софора толстоплодная

Овес

Триерование (ячеи

8,0 мм)

Ячмень

Триерование (ячеи

8,0 мм)

Рожь

Сходом с решет

3,5-4,0 мм

Термопсис ланцетный:

а) семя

б) плод

Пшеница и рожь

а) Триерование (ячеи

4,5 мм)

б) Сход с решет с продолговатыми отверстиями 3,0х20 мм, триерование (ячеи

8,5 мм), сильное аспирирование

Ячмень и овес

а) Триерование (ячеи

4,5 мм)

б) Триерование (ячеи

11,2 мм), ), сильное аспирирование

Триходесма седая:

а) орещки

б) плод

Пшеница, рожь, ячмень, овес

Двух-трехкратное сепарирование, сходом с решет с отверстиями

5,0 мм, сильное аспирирование (частично)

Ценхрус якорцевый:

а) клубочки

б) зерновки

Все зерновые культуры, кроме кукурузы

а) Сходом с решет с отверстиями

5,0 мм

б) Проходом через решета с продолговатыми отверстиями 1,8х20 мм


Пшеница, ячмень, овес

Триерование (ячеи

4,5 мм)

      Примечание:

      мм – миллиметр;

      Для очистки зерна от указанных примесей должны быть предусмотрены резервные решета и триеры по рекомендациям, указанным в таблице.

  Приложение 7
к Правилам хранения зерна

Высшие пределы температуры агента сушки и нагрева
зерна в шахтных прямоточных сушилках

Культура

Начальная влажность зерна, %

Пропуски через сушилки

Предельная температура нагрева зерна, oС

Предельная температура агента сушки, oС

При одноступенчатом режиме

При двухступенчатом режиме

I зона

II зона

Пшеница продовольственная:







с крепкой клейковиной

до 20

свыше 20

первый

второй

45

40

45

120

90

110

110

80

100

130

100

120

с хорошей клейковиной

до 20

свыше 20

первый

второй

50

45

50

140

110

130

130

100

120

150

120

140

со слабой клейковиной

до 20

свыше 20

первый

второй

60

55

60

150

120

140

140

110

130

160

130

150

Пшеница сильная, твердая и ценных сортов

до 20

свыше 20

первый

второй

50

45

50

100

90

100

100

90

100

110

100

110

Ячмень пивоваренный, рожь продовольственная, ячмень продовольственный и кормовой

до 19


45

70

70

80

независимо от начальной влажности


60

160

130

160

Подсолнечник

до 15

до 20

свыше 20

первый

второй

55

55

55

55

120

115

110

115

120

115

110

115

135

130

125

130

Кукуруза: для крахмало-паточной промышленности

независимо от начальной влажности


45

120

130

110

для пищеконцентратной промышленности

до 19

свыше 19

первый второй

35

30

35

60

50

60

60

50

60

60

50

60

кормовая

независимо от начальной влажности


50

150

130

160

Овес

независимо от начальной влажности


50

140

130

160

Просо

независимо от начальной влажности


40

80

80

100

Рис

независимо от начальной влажности


35

70

70

60

Гречиха

независимо от начальной влажности


40

90

90

110

Бобовые (кроме гороха и сои)

до 20

свыше 20


40

35

70

60

70

60

80

70

Горох

до 20

свыше 20


45

40

80

70

80

70

100

90

Соя

до 19

свыше 19


30

25

60

50

60

50

80

70

  Приложение 8
к Правилам хранения зерна

Высшие пределы температуры агента сушки и нагрева
зерна в рециркуляционных сушилках с нагревом зерна в
камерах с падающим слоем

Культура

Начальная влажность зерна, %

Предельная температура нагрева зерна, oС

Предельная температура агента сушки в камере нагрева, oС

Пшеница продовольственная:




с крепкой клейковиной

до 20

свыше 20

50

45

300

250

с хорошей клейковиной

до 20

свыше 20

60

55

350

330

со слабой клейковиной

до 20

свыше 20

65

60

370

350

Пшеница сильная, твердая и ценных сортов

до 20

свыше 20

55

50

330

300

Ячмень пивоваренный

до 19

50

300

Рожь продовольственная

независимо от начальной влажности

60

350

Ячмень продовольственный и кормовой

до 20

свыше 20

60

55

350

330

Подсолнечник

до 15

до 20

свыше 20

55

55

50

250

220

200

Овес

независимо от начальной влажности

55

330

Просо

до 20

до 25

свыше 25

50

45

40

300

250

210

Рис

до 20

до 25

свыше 25

55

45

40

330

280

250

Гречиха

до 20

до 25

свыше 25

60

55

50

350

330

320

      Примечание. При выборе режима сушки следует ориентироваться на максимальную влажность партии зерна, поступающей на сушилку.

      В сушилках, переведенных на рециркуляционно-изотермический режим сушки, применять указанную температуру агента сушки и нагрева зерна. В сушильные зоны шахты подавать агент сушки при температуре не выше 100oС, а при сушке пивоваренного ячменя – не выше предельно допустимой температуры нагрева зерна.

      В рециркуляционных сушилках с каскадным нагревателем температура агента сушки на входе в нагреватель не должна превышать 200oС.

  Приложение 9
к Правилам хранения зерна

Высшие пределы температуры агента сушки и нагрева
зерна в шахтных рециркуляционных сушилках (без
дополнительных устройств для нагрева зерна)

Культура

Начальная влажность зерна, %

Предельная температура нагрева зерна, oС

Предельная

температура агента сушки, oС

I зона

II зона

Пшеница продовольственная:





с крепкой клейковиной

до 20

свыше 20

45

45

110

100

130

120

с хорошей клейковиной

до 20

свыше 20

50

50

130

120

150

140

со слабой клейковиной

до 20

свыше 20

60

60

140

130

160

150

Пшеница сильная, твердая и ценных сортов

до 20

свыше 20

50

50

100

90

110

100

Ячмень пивоваренный

до 19

45

70

80

Рожь продовольственная, ячмень продовольственный и кормовой

независимо от начальной влажности

60

130

160

Подсолнечник

до 20

свыше 20

55

55

120

110

135

125

Кукуруза: для крахмало-паточной промышленности

независимо от начальной влажности

45

130

110

для пищеконцентратной промышленности

до 19

свыше 19

35

30

60

50

60

50

кормовая

независимо от начальной влажности

50

130

160

Овес

независимо от начальной влажности

50

130

160

Просо

независимо от начальной влажности

40

80

100

Рис

снижение влажности не более чем на 10%за один пропуск

35

70

60

Гречиха

независимо от начальной влажности

40

90

110

Бобовые (кроме гороха и сои)

до 20

свыше 20

40

35

70

60

80

70

Горох

до 20

свыше 20

45

40

80

70

100

90

Соя

до 19

свыше 19

30

25

60

50

80

70

Рапс

до 15

60

90

100

  Приложение 10
к Правилам хранения зерна

Пределы влажности (%), до которых должно быть просушено зерно

Культура

На переработку

На хранение

На длительное хранение (более 1 года)

не выше

не ниже

не выше

не ниже

не выше

не ниже

Пшеница:

для мукомольной и комбикормовой промышленности

15,5*

14,5

-

-

-

-

для крупяной промышленности

14,5

13,5

-

-

-

-

на хранение

-

-

15,0

14,0

14,0

13,0

Рожь

15,5

14,5

15,0

14,0

14,0

13,0

Ячмень:

пивоваренный I класса

15,0

14,0

-

-

-

-

пивоваренный II класса

15,5

14,5

-

-

-

-

для крупяной промышленности

14,5

13,5

-

-

-

-

для переработки на солод в спиртовом производстве

15,5

14,5

-

-

-

-

на хранение

-

-

15,0

14,0

14,0

13,0

Овес: для крупяной, комбикормовой промышленности и на кормовые цели

15,5*

14,5

-

-

-

-

для переработки на солод в спиртовом производстве

16,0

15,0

-

-

-

-

на хранение



14,0

13,0

14,0

13,0

Просо: для крупяной промышленности и переработки на солод в спиртовом производстве

15,0*

14,0

-

-

-

-

на хранение

-

-

14,0

13,0

13,0

12,0

Гречиха

16,0*

15,0

15,0

14,0

14,0

13,0

Рис

15,5

14,5

14,0

13,0

14,0

13,0

Кукуруза: для крупяной промышленности, крахмало-паточной и пищеконцентратной промышленности

15,0

14,0

-

-

-

-

для комбикормовой промышленности

16,0

15,0

-

-

-

-

на хранение

-

-

14,0

13,0

13,0

12,0

Подсолнечник: на хранение

-

-

7,0

6,0

-

-

на переработку

9,0

8,0

-

-

-

-

Горох: для крупяной промышленности

15,0

14,0

-

-

-

-

для консервной промышленности и торговой сети

14,0

13,0

-

-

-

-

на хранение



-



-

16,0

15,0

15,0

14,0

Соя

14,0

13,0

-

-

-

-

      * Влажность пшеницы, отгружаемой на мукомольные предприятия, имеющие мойки, но не имеющие сушилок, должна быть не выше 13,5% и не ниже 12,5%, овса и проса, отгружаемого на крупяные предприятия, не имеющие сушилок, - не выше 13,5% и не ниже 12,5%, гречихи – не выше 14,5% и не ниже 13,5%. Перед отгрузкой на указанные предприятия следует досушить зерно до требуемой влажности.

  Приложение 11
к Правилам хранения зерна

Предельно допустимые сроки хранения зерна
в металлических зернохранилищах месяцы

Культура

Влажность, %

до 13 включительно

свыше 13 до 14 включительно

Южная зона

Остальные районы производства и заготовок зерна, кроме южной зоны

Южная зона

Остальные районы производства и заготовок зерна, кроме южной зоны

Пшеница

12

24

6

12

Ячмень

6

12

3

9

Кукуруза

8

9

3

6

Рис

-

-

5**

7**

      Примечание:

      * - Южная зона – южные регионы Республики Казахстан.

      ** - Предельные сроки реализации риса, хранящегося в металлических зернохранилищах, в южной зоне – не позднее апреля, в остальных районах – не позднее мая.

  Приложение 12
к Правилам хранения зерна

Равновесная влажность зерна разных культур

Относительная влажность воздуха, %

Равновесная влажность, %

пшеницы

ржи и ячменя

овса

при температуре зерна, oС

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

20

9,1

8,7

8,3

7,8

7,4

9,2

8,9

8,6

8,3

7,8

8,4

7,8

7,2

6,7

6,2

25

9,8

9,4

9,0

8,5

8,1

10,0

9,7

9,3

8,9

8,4

8,9

8,4

7,9

7,4

7,1

30

10,5

10,1

9,6

9,2

8,8

10,8

10,4

10,0

9,5

9,0

9,6

9,1

8,6

8,2

7,9

35

11,1

10,7

10,3

10,0

9,5

11,4

11,0

10,7

10,2

9,7

10,3

9,8

9,3

8,8

8,3

40

11,6

11,2

10,9

10,7

10,2

11,9

11,6

11,3

10,9

10,4

11,0

10,5

10,0

9,4

8,7

45

12,2

11,8

11,5

11,3

10,8

12,4

12,2

11,9

11,6

10,9

11,8

11,2

10,6

10,1

9,2

50

12,7

12,4

12,0

11,8

11,4

12,9

12,7

12,5

12,2

11,5

12,3

11,8

11,3

10,7

9,8

55

13,2

12,9

12,6

12,4

11,9

13,5

13,3

13,1

12,8

12,1

12,7

12,3

11,9

11,3

10,7

60

13,7

13,5

13,3

13,1

12,5

14,1

13,9

13,7

13,5

12,8

13,3

12,9

12,5

12,0

11,6

65

14,5

14,2

14,0

13,7

13,2

15,1

14,8

14,6

14,3

13,5

14,4

14,0

13,6

13,2

12,7

70

15,3

15,0

14,7

14,3

14,0

16,1

15,7

15,5

15,2

14,3

15,6

15,2

14,8

14,4

13,8

75

16,2

15,8

15,5

15,1

14,8

17,4

17,0

16,7

16,3

15,4

17,1

16,6

16,1

15,6

15,0

80

17,1

16,7

16,3

16,0

15,7

18,7

18,3

17,9

17,4

16,5

18,5

17,9

17,3

16,8

16,2

85

19,4

18,9

18,4

18,0

17,5

20,5

20,1

19,6

19,1

18,4

19,8

19,3

18,8

18,3

17,6

90

21,7

21,2

20,5

20,0

19,3

22,4

21,9

21,4

20,8

20,3

21,1

20,7

20,3

19,9

19,0

Относительная влажность воздуха, %

Равновесная влажность, %

кукурузы

проса

риса (нешелушеного)

при температуре зерна, oС

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

20

9,8

9,4

8,8

8,2

7,9

9,1

8,7

8,2

7,8

7,2

8,6

8,2

7,9

7,5

7,1

25

10,4

9,9

9,4

8,8

8,4

9,8

9,5

8,9

8,5

8,0

9,4

9,0

8,6

8,3

7,8

30

11,0

10,5

10,0

9,4

9,0

10,6

10,2

9,6

9,1

8,7

10,3

9,9

9,5

9,1

8,5

35

11,5

11,0

10,6

10,0

9,5

11,3

11,0

10,4

9,8

9,5

10,9

10,5

10,1

9,7

9,3

40

12,0

11,6

11,2

10,7

10,1

12,1

11,7

11,1

10,5

10,2

11,5

11,1

10,7

10,3

10,0

45

12,5

12,1

11,7

11,3

10,6

12,5

12,1

11,6

11,0

10,6

12,2

11,7

11,2

10,8

10,4

50

13,0

12,7

12,3

11,9

11,2

12,9

12,5

12,1

11,6

11,0

12,8

12,3

11,8

11,3

10,9

55

13,5

13,2

12,9

12,5

11,8

13,4

13,0

12,6

12,1

11,5

13,3

12,8

12,3

11,9

11,4

60

14,1

13,8

13,5

13,2

12,4

14,0

13,6

13,2

12,7

12,1

13,7

13,3

12,9

12,5

11,9

65

15,0

14,7

14,4

14,0

13,1

14,8

14,4

14,0

13,5

12,8

14,3

13,9

13,5

13,1

12,5

70

15,9

15,6

15,3

14,9

13,9

15,6

15,2

14,7

14,3

13,6

14,9

14,5

14,1

13,7

13,1

75

16,9

16,6

16,3

15,9

14,9

16,6

16,1

15,6

15,1

14,4

16,0

15,5

15,0

14,5

13,9

80

17,9

17,6

17,3

16,9

15,9

17,6

17,1

16,6

15,9

15,3

17,3

16,6

15,9

15,2

14,7

85

19,2

18,8

18,5

18,0

17,1

18,6

18,1

17,6

17,1

16,5

18,6

17,9

17,2

16,4

15,9

90

20,5

20,1

19,7

19,2

18,3

19,5

19,1

18,7

18,3

17,7

20,0

19,2

18,4

17,6

17,1


Относительная влажность воздуха, %

Равновесная влажность, %

сои

гороха

подсолнечника

при температуре зерна, oС

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

20

6,0

5,8

5,6

5,4

5,0

9,5

9,1

8,7

8,2

7,8

5,3

5,1

4,9

4,7

4,6

25

6,5

6,3

6,1

5,9

5,3

10,2

9,8

9,4

8,9

8,5

5,4

5,2

5,0

4,8

4,7

30

7,2

6,9

6,6

6,4

5,7

11,0

10,4

10,0

9,5

9,2

5,5

5,3

5,1

4,9

4,8

35

7,6

7,3

7,0

6,7

6,1

11,7

11,3

10,9

10,6

10,1

5,7

5,5

5,3

5,1

4,9

40

8,0

7,7

7,4

7,1

6,4

12,5

12,1

11,8

11,6

11,1

5,8

5,6

5,5

5,3

5,0

45

8,7

8,2

7,7

7,5

6,8

13,2

12,8

12,5

12,3

11,8

6,2

6,0

5,8

5,5

5,2

50

9,1

8,7

8,3

8,0

7,2

13,7

13,3

13,0

12,8

12,4

6,7

6,3

6,0

5,7

5,5

55

9,5

9,2

8,9

8,7

8,0

14,2

13,9

13,6

13,4

12,9

7,2

6,9

6,6

6,3

5,9

60

9,8

9,7

9,6

9,5

8,9

14,7

14,5

14,3

14,1

13,5

7,7

7,5

7,3

7,0

6,3

65

11,1

10,8

10,5

10,2

9,7

15,5

15,2

15,0

14,7

14,2

8,1

7,8

7,6

7,3

6,8

70

12,3

11,9

11,5

11,0

10,6

16,3

16,0

15,7

15,3

15,0

8,5

8,2

7,9

7,5

7,2

75

14,4

14,0

13,6

13,1

12,5

17,2

16,8

16,5

16,1

15,8

9,2

8,9

8,5

8,2

7,6

80

16,7

16,2

15,7

15,3

14,5

18,1

17,7

17,3

17,0

16,7

9,9

9,5

9,3

9,1

8,5

85

19,1

18,8

18,5

18,1

17,3

20,4

19,9

19,4

19,0

18,5

10,3

10,7

10,4

10,1

9,8

90

21,8

21,5

21,2

20,9

20,1

22,7

22,2

21,5

21,0

20,3

12,3

11,9

11,6

11,3

11,0

      Примечание: Значения равновесной влажности по всем культурам, за исключением гороха и подсолнечника, при температуре 0, 20 и 30oС и относительной влажности 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80 и 90 % приведены по данным Бахарева И.Я., остальные показатели получены путем интерполяции и экстраполяции табличных значений. По гороху и подсолнечнику приведены ориентировочные данные.

  Приложение 13
к Правилам хранения зерна

Устойчивость вредных организмов к низким и высоким температурам

Название вредителей

Продолжительность жизни (в сутках) (по наиболее устойчивым стадиям) при температурах

Продолжительность жизни (в минутах) (по наиболее устойчивым стадиям) при температурах

0o

-5o

-10o

-15o

50o

55o

60o

Амбарный долгоносик

67

26

14

19 часов

55

10

-

Рисовый долгоносик

17

12

4

7,5

60

20

-

Малый мучной хрущак

12

5

5

5

-

10

-

Малый черный хрущак

19

5*

2

4**

-

-

-

Рыжий мукоед

112

32

20

24

190

25

10

Суринамский мукоед

22

13

3

24

40

10

7

Зерновой точильщик

17

10

1

7

-

-

-

Притворяшка-вор

219

164

36

17

-

-

-

Гороховая зерновка

более 404

около 260

около 130

6

-

-

-

Зерновая моль

25

9

2

2

-

-

-

Мельничная огневка

116

24

11

2

-

-

-

Мучной клещ: питающиеся стадии

486

18

7

1

20

10

5

яйца

368

168

57

1




Удлиненный клещ

85

24

21

1

-

-

-

Волосатый клещ:





-

-

-

питающиеся стадии

50

18

8

3




гипопус

более 500

более 500

330

124




      * При температуре – 2,5oС

      ** При температуре - 18oС

Астықты сақтау қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 26 маусымдағы № 4-1/573 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 4 тамызда № 11839 болып тіркелді.

      "Астық туралы" 2001 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы 6-бабының 12) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған Астықты сақтау қағидалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Өсімдік шаруашылығы өнімдерін өндіру мен қайта өңдеу және фитосанитариялық қауіпсіздік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімді баспа басылымдарына және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберілуін;

      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің ресми интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

      4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

А. Мамытбеков

      "КЕЛІСІЛГЕН"

      Қазақстан Республикасының

      Ұлттық экономика министрі

      _______________ Е. Досаев

      2015 жылғы 3 шілде



  Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2015 жылғы 26 маусымдағы
№ 4-1/573 бұйрығымен
бекітілген

Астықты сақтау қағидалары
1-тарау. Жалпы ережелер

      Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1. Осы Астықты сақтау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Астық туралы" 2001 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы 6-бабының 12) тармақшасына сәйкес әзірленген және астық қабылдау кәсіпорындарының астық сақтау қоймаларында (элеваторларында, астық қабылдау пункттерiнде) астықты сақтау тәртiбiн айқындайды.

      2. Астық қабылдау басталғанға дейін астық сақтау қоймасының (элеваторлардың, астық қабылдау пунктiнің) барлық технологиялық желілері ақаусыз жай-күйге келтірілуі, астық қорының зиянкестерден, оның ішінде карантиндік зиянкестерден тазалануы және жұмыс істеуге дайын болуы:

      1) өндірістік-технологиялық зертхана (бұдан әрі – ӨТЗ) – астық сынамаларын іріктеп алу және астық талдауларын жүргізу үшін тиісті аспаптармен, зертханалық жабдықтармен және қызмет көрсететін персоналмен қамтамасыз етілуі;

      2) таразы құралдары және салмақ өлшеу аспаптары - тексеруден өткізілуі (тексеруден өткізгенін растайтын таңба немесе құжат болуы);

      3) жүк түсіретін құрылғылар, механизмдер, машиналар мен айлабұйымдар – астық жеткізіп беретін көлік құралдарының түріне және габаритіне сәйкес болуы;

      4) қабылдау бункерлері – қарап-тексерілген, тазартылған, тиісті қақпақтармен, торлармен, құлыптармен, астықты жылдам және қауіпсіз түсіріп алуға қажетті айлабұйымдармен және мүкәммалмен жарақталған болуы;

      5) аумақтағы негізгі өтпе жолдар және қабылдау құрылғыларына, қоймаларға, жүк түсірілетін орындарға кіреберістер – асфальт төселген және жарықпен жабдықталған болуы тиіс.

      3. Астық сақтау қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) аумағындағы автокөлік қозғалысы бағытында жүк түсірілетін нүктелердің, өтпе жолдардың, қоймалардың көрсеткіштері орнатылуы тиіс. Жүк түсіретін нүктелерде көрнекі жерлерде оларға берілген нөмірлері немесе атаулары көрсетілуі тиіс. Кірер жолда көрнекі жерде автокөліктің жүк түсіретін орынға қозғалысының карта-схемасы орналастырылуы тиіс.

      4. Жаңа егіннің астығын қабылдауды ұйымдастыру үшін астықты орналастыру жоспары:

      1) астық сақтауға жасалған шарттарға сәйкес астықтың күтілетін келіп түсуін;

      2) өткен жылдардағы астықтың қалдығын;

      3) өткен жылдардағы деректер бойынша астықтың болжамды сапасын;

      4) астық сақтау қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) жабдықтарын, сыйымдылығын ұтымды пайдалануды және астықтың санына, сапасына және нысаналы мақсатына байланысты партияларының қалыптастырылуын қамтамасыз етуді;

      5) астықты жиналғаннан кейін өңдеуді оның сапасының сақталуын қамтамасыз ететін мерзімдерде жүргізуді;

      6) астықпен жүргізілетін операцияларды механикаландыру дәрежесін және астықтың орнын ұтымсыз ауыстыруға жол бермеуді ескере отырып жасалады.

2-тарау. Астықты қабылдау және өлшеу тәртібі

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      5. ӨТЗ мамандары күн сайын таразы журналдарына тиісті белгі қоя отырып, бақылау өлшемін жүргізу жолымен таразының ақаусыздығына және астық салмағын өлшеудің дұрыстығына тексеру жүргізеді.

      6. ӨТЗ жұмысты осы Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген технохимиялық бақылау схемасына сәйкес жүзеге асырады.

      7. Астықтың бiртектес партияларын қалыптастыру және оны орналастыру ұлттық және (немесе) мемлекетаралық стандарттарға (бұдан әрi – стандарттар) сәйкес жүзеге асырылады.

      8. Астықтың (күріштен, рапстан, күнбағыстан, жүгеріден, тарыдан және қытайбұршақтан басқа) партияларын қалыптастыру кезінде өңдеуге дейін ылғалдылық және арамшөп қоспасының жай-күйі бойынша төмендегідей орналастыруға жол беріледі:

      1) ылғалдылығы бойынша:

      құрғақ және орташа құрғақ - бірге;

      ылғалды;

      22 %-ға дейін дымқыл, "есептік натура" көрсеткіші қолданылғанда - 23 %-ға дейін;

      6 % аралықпен 22 %-дан жоғары дымқыл, жүгері дәні үшін - 5 %;

      2) арамшөп қоспасы бойынша:

      таза және орташа таза;

      стандартқа сәйкес шектеу нормаларына дейін арамшөпті;

      стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан артық арамшөпті.

      Күріштің, рапстың, күнбағыстың, жүгерінің, тарының және қытайбұршағының партияларын қалыптастыру осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады.

      9. Дәнді, дәнді-бұршақты және майлы дақылдардың ылғалдылығы, арамшөп және дән қоспасы бойынша жай-күйінің сипаттамасы осы Қағидаларға 3-қосымшада келтірілген.

      10. Ылғалды және дымқыл астықты рециркуляциялық кептіргіштермен жабдықталған технологиялық желілерге жібергенде, партияларды қалыптастыру астықты ылғалдылық және арамшөп қоспалары жай-күйі бойынша бөлмей-ақ жүргізіледі.

      11. Сұлының, тарының, қарақұмықтың, күріштің, асбұршақтың, жасымықтың, үрмебұршақтың, арпаның, күнбағыстың сапасы бойынша құнды сорттарының астығы бөлек орналастырылады.

      12. Ерекше ескерілетін сипаттары бойынша қабылданатын үсіген, қаракүйе шалған, ақ зең қаптаған, бақашық қандаламен бүлінген, кенемен зақымданған, өзіне тән емес иісі бар, өнген дәндері бар (5 %-дан жоғары), сондай-ақ зиянды (қаракүйе, қастауыш, жатаған қызғылт укекіре, түлкі құйрықты қыдық, түрлі-түсті шегіршін және тағы басқалар) және бөліп алынуы қиын (қара сұлы, ноғай қарамығы, арпабас, малтатас және тағы басқалар) қоспалар араласқан, жол берілген нормалардан тыс пестицид қалдықтары бар астық бөлек орналастырады және өңделеді.

      13. Өзіне тән емес иіс беретін қоспалар (жусан, сарымсақ, кориандр, түйежоңышқа, қаракүйе және тағы басқалар) араласқан, сол сияқты астық қорының зиянкестерімен, оның ішінде карантиндік зиянкестермен зақымданған астық бөлек орналастырылады және өңделеді.

      14. Ылғалды және дымқыл күйдегі құлау саны стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан төмен бидай партиялары, стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан жоғары өнген дәндері бар арпа, қарабидай, сұлы және тары партиялары бөлек қабылданады және өңделеді.

      Құлау саны стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан төмен немесе стандартқа сәйкес шектеу нормаларынан жоғары өнген дәндері бар, тазалаудан өткен және кептірілген астық партиялары көбінесе қуатты желдету қондырғыларымен жабдықталған қоймаларда қалыпты (сау) жай-күйдегі астық үшін белгіленген биіктіктегі үймеде орналастырылады.

      15. Ағымдағы жылғы егін астығының партиясын өткен жылдардағы фумигацияланған егін астығымен, сондай-ақ өздігінен қызған астықты қалыпты (сау) жай-күйдегі астықпен біріктіруге болмайды.

      16. Жаңа жиналған, ылғалды және дымқыл астық кептіруге дейін қуатты желдету қондырғыларымен жабдықталған сақтау орындарына орналастырылады.

      Кептіруге жататын қалыпты (сау) дымқыл астықты (күріштен басқа) элеватормен байланысы бар астық кептіргіштің өнімділігі үш тәуліктен аспайтын, ал ылғалды астықты бес тәуліктен аспайтын көлемде температураны бақылауға арналған қондырғылармен жабдықталған элеватор сүрлемдеріне уақытша орналастыруға жол беріледі.

      Ерекше жағдайларда ылғалдылығы 19%-дан жоғары емес күрішті қуатты желдету қондырғыларымен және температураны қашықтықтан бақылау жүйесімен жабдықталған сүрлемдерде кептіргіштің тәуліктік өнімділігінен артық емес көлемде қысқа мерзімге орналастыруға болады.

      Ылғалды және дымқыл астықты элеватордың сүрлемдерінде сақтауға жол берілмейді.

      17. Тарының, қарақұмықтың, жүгерінің, күріштің, қонақжүгерінің, күнбағыстың және бұршақ дақылдылардың астығы қосымша ұсақталуын және зақымдануын болдырмау мақсатында қоймаларда орналастырылады.

      18. Құрғақ және орташа құрғақ астық үшін үйіндінің биіктігі қойманың техникалық мүмкіндіктеріне қарай - қонақжүгері үшін 2 метрден артық емес, тары мен рапс үшін 3 метрден артық емес болып белгіленеді.

      19. Рапсты сақтауға арналған қоймалар ұқыптылықпен бүтінделуі, есіктегі барлық тесіктер - бітелуі, желдету қақпақтарының еденге жанасу жерлері диаметрі 0,8-1,0 миллиметр болатын тесіктері бар торлы тілімдермен жабылуы тиіс.

      20. Тары партиялары қуатты желдету қондырғыларымен жабдықталған қоймаларда сақталады. Ауа келетін саңылауларға тарының төгілуіне жол бермеу мақсатында тесіктердің ұзындығына диаметрі 1,2 миллиметр немесе 1,2x2 миллиметр болатын перфорирленген немесе қабыршақты електерді тығындау ұсынылады.

      21. Астық сақтау немесе тиеп жөнелту процесінде астықпен жұмысты жүргізу үшін астық қоймалары алаңының (астық қабылдау пунктінің) 10 %-ы көлемінде резервтік қойма сыйымдылығы, ал элеваторларда - сүрлем үстіндегі тасымалдаушының әрқайсысына ең кемінде бір бос сүрлем көзделуі тиіс.

3-тарау. Астықты тазарту тәртібі

      Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      22. Астық қоймасына (элеваторға, астық қабылдау пунктіне) келіп түскен астық "Астық туралы" 2001 жылғы 19 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы 6-бабының 31) тармақшасына сәйкес астық қабылдау кәсіпорны мен астық иесі арасындағы астықты сақтаудың жария шартының (бұдан әрі – Сақтау шарты) үлгі нысанымен анықталған талаптарға дейін арамшөп және дән қоспасынан тазартатын машиналармен тазартылады.

      23. Астық тазарту технологиясын астықтағы қоспалардың құрамына және сипатына және жабдық өнімділігінің техникалық нормаларына байланысты тазалаудың ең жоғарғы тиімділігін қамтамасыз ететін тиісті жабдықтарды іріктеп алуды ескере отырып белгілейді.

      24. Астықты арамшөп және астық қоспаларынан тазарту астық пен бөлінетін қоспалардың физикалық қасиеттерінің мынадай айырмашылықтарын пайдаланудың негізінде жүзеге асырылады:

      1) ені мен қалыңдығы (дөңгелек және ұзынша тікбұрышты тесікті елеуіштерде);

      2) ұзындығы (триерлерде);

      3) нысаны (үшбұрыш нысанындағы тесікті елеуіштерде);

      4) аэродинамикалық сипаттары (ауа қысымымен айыратын каналдарда және астықты аэрациялау жүйелерінде);

      5) тығыздығы, жеке массасы, сыртының жай-күйі (ауа қысымымен сұрыптайтын үстелдерде, астық елейтін машиналарда, тас іріктеуіштерде және тағы басқалары);

      6) магниттік және оптикалық қасиеттері (магнитті аппараттарда және фототазалағыштарда).

      Астықтың және қоспалардың негізгі сипаттамалары осы Қағидаларға 4 және 5-қосымшаларда келтірілген.

      25. Астық тазалайтын машиналар дақылдардың түріне және нысаналы мақсатына қарай көлемі мен нысаны әртүрлі тесіктері (ұялары) бар елеуіштермен, триерлік дискілермен жабдықталады.

      26. Астық тазалайтын машиналарда тазартуды қажет ететін астықты өткізудің кезектілігі оның сапасы мен жай-күйіне, астық тазалайтын машиналардың бар-жоғы мен олардың өнімділігіне байланысты анықталады. Астықты қабылдау кезінде:

      1) стандарт бойынша шектеулі нормалардан артық арамшөп қоспасы бар;

      2) өздігінен қызған;

      3) астық қорының зиянкестерімен, оның ішінде карантиндік зиянкестермен залалданған;

      4) астыққа өзіне тән емес иіс беретін қоспалар (жусан, сарымсақ, түйежоңышқа, кориандр және тағы басқалар) араласқан астық үшін бірінші кезектегі тазарту көзделуі тиіс.

      27. Тікелей ағынды және рециркуляциялық шахталы (астықты қыздыруға арналған үшін қосымша құрылғыларсыз) кептіргіштерде кептірудің алдында астық ірі және жеңіл қоспалардан, ал астықты төкпелі қабатты камераларында қыздыратын рециркуляциялық кептіргіштерде кептіру алдында тек ірі қоспалардан тазартады. Торлы тежеуіш элементтері бар қыздыру камерасын пайдалану кезінде астықты үлкен және ірі қоспалардан тазарту қажет.

      Ірі және жеңіл қоспалардан алдын ала тазарту қопсық тазартқыштарда тазартылады, олар болмаса - елеуіш тесіктерінің көлемі қопсық тазартқыштарда қолданылатын тесіктерге сәйкес келетін сепараторлар пайдаланылады.

      28. Зиянды, айрықша есепке алынатын және карантиндік қоспаларды астықтан бөлу осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес жүзеге асырылады.

      Бөлініп алынған залалданған астық қалдықтары аумақтан тыс жерге шығарылады және жойылады.

      29. Сеператордың елеуішінен өткізіліп тазартылған астықтан металлмагнит қоспасын бөлу үшін оны магнитті аппараттарға жібереді.

      Астықты металлмагнит қоспасынан тазарту үшін магнит блоктары жазықтығының көкжиекке көлбеу бұрышы шамамен 350 болуы тиіс. Бұл ретте магниттен өтетін өнім қабатының қалыңдығы 10-12 миллиметрден, қалдықтар үшін 5-7 миллиметрден аспауы тиіс.

      Сеператорларда (триерлерде) органикалық және минералдық қоспадан тазартылғаннан кейін жемшөп мақсатында пайдалануға жіберілетін бірінші және екінші санаттағы жанама өнімдер мен астық қалдықтары магнитті аппараттарда металлмагнит қоспасынан тазартылуы тиіс.

      30. Түрлі дақылдар астығын тазалау кезінде елеуіштерден өткізу, қабылдау және сорттау електерінен өткізу, сеператорлардың шөгінділік камераларының қоқыстары, сондай-ақ триерлерден шыққан қалдықтар құрамын анықтау және қосалқы өнімге немесе қалдықтар санатының біріне жатқызу үшін ӨТЗ-де талданады.

      31. Сақтау шарттарына және кондициялар талаптарына жауап беретін, нысаналы мақсатына сәйкес келетін астық партиялары тазартуға жатпайды.

      Астықты нысаналы мақсатына жауап беретін талаптарға дейін тазарту (ұн, жарма, құрама жем, тамақ, сыра, май-тоң май өнеркәсібі, экспорт және басқа да мақсаттарда), сондай-ақ қиын ажыратылатын қоспалардан тазарту астық кептірілгеннен кейін, астықты сақтау және партияларды тиеп жөнелтуге дайындау кезінде жүзеге асырылады.

      32. Егер ауа-елеуішті машиналарда астықтың тазартылу тиімділігі жеткіліксіз болған жағдайда, тазартылған астықта қалған қоспалардың құрамы мен көлеміне қарай триерлерде (қара сұлы немесе қарамықша іріктегіштерде) және басқа астық тазалайтын машиналарда (ауа қысымымен сұрыптайтын үстелдерде және ауа аспираторларында) қосымша тазартудан өткізіледі.

      Астықтан ұзын қоспаларды (бидайдан - сұлыны, қара сұлыны, қастауышты) бөлу үшін ол қара сұлы іріктегіште тазартылады.

      Сепараторда бірінші немесе екінші рет өткізіп тазалағаннан кейін алынған астықтың ірі фракциясында жол берілген нормадан артық арамшөптің ұсақ тұқымдары болса, бұл фракция қысқа қоспаларды бөлу үшін қарамықша іріктегіште тазалауға жатады.

      Сепараторда тазалағаннан кейінгі астықтың ұсақ фракциясын қажет болған жағдайда қысқа қоспаларды (арамшөп тұқымдарын, жарманы) айыру үшін қарамықша іріктегішке жібереді.

      33. Жанама өнімдер - тазалаудан кейін алынатын астық қоспасы мен қалдықтары оларда 10 %-дан артық бидай немесе қара бидай дәні немесе осы дақылдарға стандарттар бойынша негізгі дәнге жатқызылған басқа да дақылдардың 20 %-дан артық дәні болса, одан негізгі дәнді бөліп алу үшін қосымша өңдеуге жатады.

      34. Жанама өнімдер мен қалдықтарды өңдеу паралельді жұмыс істейтін екі елеуіші бар ауа-елеуішті машиналарда, ал қажет болғанда, триерлер мен магнитті аппараттарда жүргізіледі. Елеуіш тесіктерінің көлемі зертханалық талдау деректері бойынша таңдап алынады. Ауа-елеуішті машиналарда ауа ағымының жылдамдығы және триер науасының күйі машиналардың өнімділігіне сай қалдықтардың жеке партияларын сынамалық тазартудың деректері бойынша белгіленеді.

      Жанама өнімдер астық қалдықтарынан бөлек өңделеді. Әртүрлі санаттағы қалдықтарды араластырып жіберуге жол берілмейді.

4-тарау. Астықты кептіру тәртібі

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      35. Сақталуын қамтамасыз ету мақсатында дымқыл және ылғалды астықты кептіруді осы Қағидаларға 7-9-қосымшаларда көрсетілген режимдерге сәйкес шахталы тік ағынды және рециркуляциялық астық кептіргіштерде жүргізеді. Астық кептіргіштер сондай-ақ, астықтың температурасы көтерілгенде немесе астық қорының зиянкестерімен, оның ішінде карантиндік зиянкестермен зақымданғаны анықталған кезде, астықты сауықтыру үшін пайдаланылады (астықты тұрақты қалыпқа келтіру үшін басқа шаралардың жоқтығы немесе қолдануға мүмкіндік болмаған жағдайда).

      Кептіруге жіберілген астық өлшеуге жатады.

      Ылғалды және дымқыл астық партиялары кептіруге жібергенге дейін қалыптастыру жинақтау сыйымдылығында жүзеге асырылады, осы жерден бірізділікпен кептіруге жіберіліп тұрады.

      36. Бірінші кезекте кептіруге:

      1) қуатты желдеткіш құралдар орнатылмаған сақтау орындарында (қоймаларда, сүрлемдерде, ашық алаңдарда) орналастырылған ылғалдылығы, температурасы мен зақымдануы аса жоғары астық партиялары;

      2) бидайдың күшті, қатты және бағалы сорттарының және сақтауға төзімділігі аз дақылдардың (күріш, күнбағыс, тары) астығы жатады.

      37. Ылғалдылығы бойынша шахта кептіргіштерінде кептіруге арналған астық партияларын қалыптастыру:

      1) дәнді және майлы дақылдар үшін - 17%-ға дейін, 17-ден 22%-ға дейін және 22% жоғары 6% қашықтықпен;

      2) күнбағыс үшін - 9%-ға дейін, 9%-дан жоғары 3-4% қашықтықпен;

      3) күріш пен қытайбұршақ үшін ылғалдылығына қарамастан 3% қашықтықпен іске асырылады.

      38. Жүгері мен бұршақ дақылдылардан басқа, азық-түліктік және жемдік астықты (әсіресе ылғалдылығы жоғары) рециркуляциялық кептіргіштерде кептіргенде, партияларды ылғалдылығы және арамшөп қоспасы бойынша бөлмей-ақ қалыптастыруға жол беріледі.

      Қытайбұршақты астықты рециркуляциялайтын кептіргіштерде кептіруге жол берілмейді.

      39. Астықты кептіргеннен кейін сыртқы ауаның температурасынан 100С-тан аспайтын температураға дейін салқындатады. Бұл температурадан асқан кезде астықты атмосфералық немесе жасанды салқындатылған ауамен желдету арқылы және ерекше жағдайларда (жоғарыда көрсетілген тәсілдер мен құралдарды қолдануға болмайтын кезде) астық тазалайтын машиналар мен конвейерлерде қосымша салқындатады.

      40. Астықтың рециркуляциялық кептіргіштерде жанып кетуіне жол бермеу үшін қыздыру және жылу-ылғал алмастыру камераларын астықтың басып қалуына жол бермейтін шараларды қолданады.

      41. Кептірген кезде астықтың нан пісіру, азық-түліктік және жемдік сапасының нашарлауына жол берілмейді.

      42. Астық кептірілуі тиіс ылғалдылық шектері оның мақсатына сай анықталады және ол осы Қағидаларға 10-қосымшада көрсетілген.

      Ашытқы өндіру үшін спирт зауытына жеткізуге арналған астық, сондай-ақ тамақ концентраты, крахмал-сірне өнеркәсібіне және қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарына арналған ылғалдылығы жоғары жүгері тиісті техникалық реглементке сәйкес келетін тұқымдық астық үшін белгіленген режимді сақтай отырып кептірілуі керек.

      43. Кептіргіштің жұмысын кептіруге келіп түскен дымқыл астықтың массасы бойынша есептейді. Астықтың бір партиясы кептіргіш арқылы екі рет және одан да көп өткізілгенде, әр өткізілім жеке есептелінеді.

      44. ӨТЗ кептіру кезінде температура режимінің сақталуына және астық сапасына тұрақты бақылау жүргізеді. Кептіруге дейін және кептіруден кейін әр екі сағат сайын лаборант іріктеп алатын астық сынамасы бойынша астықтың температурасын, иісін, түсін, ылғалдылығын, дән маңызының (бидайдағы) саны мен сапасын (индекс), сонымен қатар залалын анықтайды. Жарма дақылдары үшін жаншылған және ұсақталған дәндердің бар-жоғы, күріш үшін - жарылғаны, сыра дайындайтын арпа үшін кептіргенге дейін - тіршілікке қабілеттілігі, кептіргеннен кейін - өнгіштігі және өсу энергиясы қосымша анықталады.

      45. Басқа дақылдарды кептіруге көшкен кезде, кептіргішті тазарту үшін тоқтатады.

      46. Кептірілген астықты сақтауға салу алдында оның ластану дәрежесіне қарамастан, ауа-елеуіш машиналардан өткізеді.

      47. Рапс тұқымдарын типтік кептіргіштерде кептіру кезінде олардың жекелеген талаптарын саңылаусыздандыру жүргізіледі. Тұқымдардың шашылуына жол бермеу мақсатында кептіргіштің бункерлері, тұқым өздігінен құйылатын түтіктері және шахталары мұқият саңылаусыздандырылады.

5-тарау. Астықты сақтау тәртібі

      Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      48. Әртүрлі дақылдардың астығын сақтауға салған кезде, сондай-ақ тазалау, кептіру, қуатты желдетуден кейін және тиеп жөнелту алдында оған толық техникалық талдау және фитосанитариялық бақылау жүргізіледі.

      Сақтау кезінде толық техникалық талдау біртекті партиядан алынған орташа сынама бойынша айына бір рет жүргізіледі.

      49. Металл сүрлемнен сынама алу:

      1) үйіндінің жоғарғы қабатынан (техникалық қауіпсіздік қағидаларын сақтай отырып, өрмелейтін есігі және ішкі сатысы бар болғанда);

      2) төменгі шұңқырлардан;

      3) астықтың бір бөлігін бос сүрлемге ауыстырған кезде жүргізіледі.

      50. Астық сақтау қоймасында (элеваторда, астық қабылдау пунктінде) сүрлемдердің және элеватор мұнарасы бункерлерінің схемасы салынған "сүрлем тақтасы" болуы керек. Әрбір сүрлем, жұлдызша және бункер белгіленген тәртіппен нөмірленеді және олардың сүрлемдік жапсырмасы болуы керек. Сүрлемдік жапсырмаларда дақылдардың атауы, салмағы, толтыру күні, сақтаудағы астық партиясының сапасы, бақылау күні және оның нәтижелері көрсетіледі.

      51. Элеватордың сыртқы сүрлемдерінде өңдеуге дейінгі жаңадан жиналған партияларды, сондай-ақ бірінші кезекте тиеп жөнелтуге арналған партияларды орналастыру керек. Өңделген астықты ұзақ мерзімге сақтау элеватордың ішкі сүрлемдерінде жүзеге асырылады.

      52. Астықтың сапасы мен жай-күйін бақылау үшін қажет болған жағдайда астықты бос сүрлемдерге ауыстыруға болады. Бос сыйымдылық болмаған кезде, силостан 10%-дан артық емес астықты шығаруға рұқсат етіледі, ол сол сүрлемге қайта ауыстырылады. Ауыстырған кезде астықтың температурасы, ылғалдылығы, түсі және залалдануы тексеріледі.

      Қызып кеткен астықты сол сүрлемге ауыстыруға жол берілмейді.

      53. Металл астық сақтау қоймалары құрғақ, тазартылған және салқындатылған күйдегі бидайдың, арпаның, жүгерінің, күріштің астығын сақтауға пайдаланылады.

      54. Металл сүрлемдерге сақтауға салу кезінде бидай, арпа, жүгері, күріш астығының ең жоғарғы ылғалдылығы 14%-дан, ал арамшөп қоспасының мөлшері орташа тазалықтағы астық үшін белгіленген стандарттың шегінен аспауы тиіс.

      55. Металл астық астық сақтау қоймаларында астықты сақтаудың шекті жол берілген мерзімдері осы Қағидаларға 11-қосымшада көрсетілген.

      56. Металл сүрлемдерде құрғақ күйіндегі бидай, арпа, жүгері астығының температурасын бақылау +100С-тан жоғары температурада 3 күнде 1 рет, астықтың температурасы +100С және одан төмен болған кезде жеті күнде бір рет жүргізіледі. Бақылау мерзімдері астық үйіндісінің жекелеген қабаттарынан табылған ең жоғары температураға байланысты белгіленеді.

      57. Астықты қоймада сақтаған кезде оның температурасын бақылау үшін оның жоғарғы қабаты әрқайсысының аумағы шамамен 200 шаршы метр болатын секцияларға шартты түрде бөлінеді. Әрбір секцияға қоймаға кіріп келгенде көрінетіндей қойманың қабырғасына ірі сандармен жазылатын нөмір беріледі.

      58. Астықтың температурасын өлшеу температураны қашықтықтан бақылайтын электротермометрикалық қондырғыларды пайдалана отырып жүзеге асырылады. Қоймадағы астықтың температурасын өлшеу үшін техникалық термометрлері бар термоштангілер қолданылады.

      59. Қоймадағы (асфальтталған алаңдағы) үйілген астықтың өздігінен қызуы анықталған кезде, қызған учаскенің шекарасын термоштангінің көмегімен анықтайды. Қызып кеткен астық сау партияда қалмауы ескеріле отырып орын ауыстырылады.

      Қызып кеткен астықтың ұяларын сау астықтың үстіне тастауға жол берілмейді.

      60. Сақтаудағы астықтан көгерген иіс шыққан кезде (астықтың температурасы көтерілмей) астықты кептіру агентінің 100-1100С температурасында кептіреді.

      61. Күзгі суықтың түсуіне байланысты астықты қолда бар барлық техникалық құралдарды пайдалана отырып, сақтаудың қысқы жағдайына ауыстырады. Астық партияларын салқындату кезектілігі, ылғалдылығы, температурасы және залалдануы бойынша олардың жай-күйіне байланысты белгіленеді.

      Астықты салқындату:

      1) қуатты желдетудің стационарлық немесе жылжымалы қондырғыларында;

      2) астықты астық тазалау машиналары, астық кептіргіш арқылы өткізу жолымен;

      3) үй-жайларды желдету жолымен жүргізіледі.

      62. Көктемгі жылылық басталған кезде астықтағы төменгі температураны барынша ұзақ мерзімге сақтау үшін:

      қоймалардың терезесі мен есіктерін, элеваторлардың сүрлем астындағы және сүрлем үстіндегі қабаттарын жабық ұстау;

      сақтаудағы астықтың жай-күйіне бақылауды таңертеңгі уақытта жүргізу;

      астық сақтау қоймасын (элеваторды, астық қабылдау пунктін) желдету тек құрғақ салқын ауа райында, сыртқы ауаның температурасы қойма ішіндегі ауаның температурасынан кемінде 50С болғанда жүргізілуі керек.

      63. Сақтаудағы астықтың температурасы өздігінен қызып кету мүмкіндігін дәлелдейтін жағдайға дейін көтеріліп кеткен кезде, оны тез арада салқындату немесе кептіру жөнінде шаралар қабылданады, бұл мақсатта тазалау, кептіру және қуатты желдету бойынша барлық қолда бар техника, сондай-ақ ауаның түнгі төменгі температурасы пайдаланылады. Қызып кеткен астықты салқындатуды метеорологиялық жағдайға қарамастан, сыртқы ауаның температурасына жақын температураға жеткенге дейін жүргізеді.

      64. Астықты қуатты желдету қондырғысында салқындатқан кезде температураны, ылғалдылықты және залалдануы астықты салқындатқанға дейін және одан кейін анықтайды, астықты астық тазалайтын машиналардан, кептіргіштерден өткізген кезде - қосымша қоспалардың және дән табиғатының мөлшерін анықтайды. Нәтижелері штабельдік жапсырмаларға және сақтаудағы астықты бақылау журналдарына жазылады.

      65. Астықтың нақты ылғалдылығы осы Қағидаларға 12-қосымшада көрсетілген оның тепе-тең ылғалдылығынан артық болған кезде қуатты желдету жүргізіледі. Астықтың тепе-тең ылғалдылығын анықтау мүмкіндігі болмаған кезде, желдету мынадай жағдайда жүргізіледі - егер сыртқы ауаның температурасы астықтың температурасынан 4-50С-қа және одан көбірек төмен болса, ал жаңбырлы және тұманды ауа райында температураның ауытқуы 80С-тан кем болмауы тиіс.

      66. Қызып кеткен астықты ауа райы жағдайына қарамастан, тәуліктің кез-келген уақытында тоқтаусыз, түнгі уақыттағы сыртқы ауаның температурасына дейін салқындағанша желдетеді.

      Егер қызып кеткен астықты желдеткен кезде 6-8 сағаттан кейін үйіндінің жоғарғы қабатының температурасы төмендемесе, онда ауаны беруді өте күшті желдеткіштерді орнату немесе екі желдеткішті бірінен соң бірін қосу арқылы көбейту керек. Мұндай мүмкіндік болмаған жағдайда, астық үйіндісінің биіктігін төмендету керек.

      67. Арамшөп араласқан астықты желдету алдында астық тазалайтын машинада алдын ала тазартылады.

      68. Желдетуді бастауды жылдамдату үшін астықпен жүктеуді қойманың шеткі қабырғасынан бастайды. Желдетуді қойманың толуын күтпей, бір секцияның талап етілген биіктігі толғаннан кейін дереу бастайды. Желдетудің алдында астық үйіндісінің беті оның биіктігі барлық учаскелерде мүмкіндігінше бірдей болатындай тегіс болуы керек.

      69. Астықты желдету егер жеткізуші түтіктер қойманың бір жағында орналасса, онда бір мезгілде кемінде екі қатар орналасқан ауа жеткізуші каналдарда және егер, жеткізуші түтіктер қойманың екі жағында орналасса, онда кемінде төрт ауа жеткізуші каналдарда (әр жақтан екі қарама қарсы каналдар бойынша) жүргізіледі.

      70. Астықты желдеткен кезде қойманың есіктері мен терезелері ашық болуы керек. Желдету аяқталғаннан кейін есіктер, терезелер және ауа жеткізуші каналдардың жеткізуші түтіктері жабылады.

      71. Қоймадағы құрғақ астықты желдету (салқындату, тоңазыту үшін) қойманы астықпен әбден толтырғаннан кейін жүргізіледі.

      72. Астықты жасанды салқындатылған ауамен желдету ылғалды және дымқыл астықты кептіргенге дейін уақытша консервациялау үшін, сондай-ақ ылғалды астықты сақтау үшін қолданылады.

      73. Кептіру қуаттылығы жетіспеген және қоймаларда ылғалдылығы 21%-ға дейінгі күрішті, 11%-ға дейінгі күнбағысты, 13%-ға дейінгі майкенені орналастырған кезде, оларды 50С-тан аспайтын температураға дейін салқындатады және кептіргенге дейін 3-5 тәулік сақтайды.

      74. Залалдануын жою мақсатында астықты салқындату қуатты желдету қондырғысымен жабдықталған сүрлемдерде және қоймаларда астықты астық тазалайтын машиналар, бірмезгілде суық ауаны үрлей отырып, астық кептіргіштің салқындату және кептіру камералары арқылы өткізу жолымен жүргізіледі. Астықты салқындату кезінде астық қорлары зиянкестерінің осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес төмен температураға төзімділігін ескеріледі.

      75. Кептіргіште жоғары температурамен астықты залалсыздандыруды тек азық-түліктік, жемдік немесе техникалық мақсатқа арналған астық үшін қолданады. Бұл ретте астық қорлары зиянкестерінің осы Қағидаларға 13-қосымшада көрсетілген жоғары температураға төзімділігін ескереді.

      Кептіргіште астықты залалсыздандырудың жоғарғы нәтижесіне қол жеткізу үшін:

      1) кептіру алдында залалданған астықты тазарту;

      2) астықты кептіруді осы дақылды қыздыру үшін жол берілген температурада жүргізу;

      3) астықты қыздыруда жол берілген температураның ең жоғарғы шегіне жеткен кезде кептіру агентін беруді тоқтату (қыздырылған астықты кептіру агентінің әсер ету аймағында кемінде 25-30 минутқа қалдыру);

      4) қыздырудың біркелкілігін тексеру және астықтың залалдануын талдау үшін сағат сайын сынама алу;

      5) белгіленген тәртіппен кептірудің сапасын бақылау;

      6) залалсызданған және тазартылған астықты таза залалданбаған сүрлемге жіберу қажет.

      76. Сүрлемде астықты қуатты желдетуді ауаның кез-келген салыстырмалы ылғалдылығында жүргізуге рұқсат етіледі, бұл ретте астық температурасы мен атмосфералық ауаның айырмашылығы 100С-тан кем болмауы керек.

      77. Көлденең ауа таратқыш қондырғылармен жабдықталған сүрлемдерде астықты қуатты желдетуді тек сүрлемді толық толтырған кезде ғана жүргізу керек.

      78. Астықты суыту мақсатында оны қуатты желдетуді сүрлемді биіктігі 1,5-2,0 метр болатындай етіп астықпен толтырғаннан кейін бастау қажет.

      Сүрлем жүктелгеннен кейін желдету кезінде ауаның біркелкі таралуын қамтамасыз ету үшін астықтың бір бөлігі (10-15 %) екі құйғыштан "өзіне қарай" бір мезетте ауыстырылуы қажет.

      79. Астықты сақтаудың шекті жол берілетін мерзімдері:

      1) бидай мен қара бидай үшін - 4 жыл;

      2) сұлы, қарақұмық, арпа үшін - 3 жыл;

      3) қауыздағы күріш, үрме бұршақ, асбұршақ, дәндік жүгері (собықта сақтау мерзімін қоса алғанда) үшін - 2 жыл;

      4) тары, соя және собықтағы жүгері үшін - 1 жыл.

      Астық қабылдау кәсіпорнының сақтаудың шекті жол берілетін мерзімінен асырып астықтың сандық-сапалық сақталуын қамтамасыз ету мүмкіндігі болған кезде, астық қабылдау кәсіпорны астық иесіне тиісті хабарлама бере отырып, астық сақтау қызметтерін бір және одан көп жылға көрсетуді жалғастырады.

      Астық қабылдау кәсіпорнының сақтаудың шекті жол берілетін мерзімінен асырып астықты одан әрі сақтауды жүзеге асыру мүмкіндігі болмаған кезде астық қабылдау кәсіпорны астық иесін астықты сақтаудың шекті жол берілетін мерзімі басталғанға дейін жарты жыл бұрын астықты әкету немесе өткізу қажеттілігі туралы хабардар етеді.

      Бұл ретте астық қабылдау кәсіпорнының техникалық не басқа себептер бойынша көрсетілген кезеңде астықты жөнелту (тиеу) мүмкіндігі болмаған жағдайда, астықты әкету немесе өткізу мерзімі астықты жөнелтуді тоқтату мерзіміне ұзартылады, оның ішінде астық қабылдау кәсіпорны астықтың сандық-сапалық сақталуын қамтамасыз етеді.

      Ескерту.79-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6-тарау. Астықты тиеп жөнелту тәртібі

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      80. Сақтау шартында айқындалған сапа көрсеткіштеріне сәйкес астық партияларын тиеп жөнелтуге дайындықты тасымалдау құралдары келместен бұрын жүргізеді.

      81. Астықты тиеп жөнелтуді барлық қолда бар техникалық құралдарды толығымен пайдалануды және олардың жоғары өнімділікте жұмыс істеуін ескере отырып жүргізеді.

      82. Астық элеватор мұнарасының арнайы бункерлерінен немесе сүрлемдік корпусынан тиеледі. Босатылатын бункерлердің саны мен сыйымдылығын тиелетін астықтың көлемі мен тиеп жөнелту мерзімдеріне сүйене отырып анықтайды. Қоймалардан астықты тиеуді стационарлық немесе жылжымалы тиеу механизмдерімен жүргізеді.

      83. Стандартты салмақтағы қаптарға салынған астықты өлшемей жібере береді.

      84. Астықты тиеп жөнелту кезінде тиеу процесінде болатын шығындарға жол бермеудің және оны жеткізу жолында астықтың саны мен сапасының сақталуын қамтамасыз ететін шаралар қабылдануы қажет.

7-тарау. Астықтың сақталуын қамтамасыз ететін ұйымдастыру іс-шаралары

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 30.05.2019 № 219 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік 10 (он) күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      85. Жанама өнімдер және барлық санаттағы қалдықтар астық сақталатын жерден оқшау орналасқан жеке сыйымдылықтарда сақталуы қажет.

      86. Астық тазартудан кейін алынған үшінші санаттағы қалдықтар, астық сақтау қоймасын (элеваторды, астық қабылдау пунктін) және аумақты тазарту кезінде және астықпен жұмыс істеу кезінде алынған қоқым, шаң-тозаң астық сақтау қоймасының (элеватордың, астық қабылдау пунктінің) аумағынан тыс жерлерге әкетілуге және кейіннен өртеу немесе жерге көму арқылы жойылуға жатады.

      87. Жаңа егін астығын қабылдауға технологиялық желілерді дайындаумен байланысты астықты қабылдау мен тиеп жөнелтуді тоқтатудың мерзімі күрделі жөндеу кезінде күнтізбелік отыз күннен, ағымдағы жөндеу кезінде, газдандыру кезеңінде күнтізбелік он бес күннен аспауы тиіс.

  Астық сақтау қағидаларына
1-қосымша

Технохимиялық бақылау схемасы

Р/с

№

Операция

Әр жерден сынамалар іріктеп алу орны және тәсілі

Бақылау жиілігі

Сапа көрсеткіштері

1

2

3

4

5

1

Астық қабылдау:

автомобиль

көлігімен

Астық көліктен түсірілгенге дейін, механикалық сынама іріктегіштермен немесе сүңгілермен

Көліктің әр бірлігінен

Бақылау сынамасы: сырттай анықтау, залалдануы, ылғалдылығы, орташа тәуліктік сынама жасау үшін сынаманың бір бөлігін бөліп алу

Орташа тәуліктік сынама: түсі, иісі, ылғалдылығы, залалдануы, табиғи салмағы, арамшөп араласуы, түрі, түр тармағы

Қосымша: бидай дәнінде – мөлдірлігі, бақашық қандаламен залалдауы, дәнмаңызының көлемі мен сапасы (индекс); жарма дақылдары дәнінде – қабыршақтығы, түленген және бұзылған дәндер; күріш–эндоспермі сарғайған, глютинозды және қызыл тұқымды және тұқым қабағы бар дәндердің құрымы; сыра қайнатылатын арпада – өну қабілеті; бұршақ тұқымдарында – қоңызбен залалдаған тұқым; майлы дақылдар тұқымдарында – қауыздылығы, бос және бүлінген тұқым саны

Темір жол көлігімен

Көліктен түсірілгенге дейін немесе түсіру барысында, сүңгімен

Көліктің әр бірлігінен

Түсі, иісі, ылғалдылығы, залалдануы, табиғи салмағы, арамшөп араласуы, түрі, түр тармағы

2

Астық тазалау:

Астық партиясы тазалау алдында және тазалаудан кейін

Астық сақтау қоймалары, сүңгімен

Әрбір партиядан

Арамшөп қоспаларының, арамшөп және дақылды өсімдіктердің бөлінбейтін және басым тұқымдары мен негізгі дақылдың зақымданған дәндерінің саны және сипаты

Астық тазартқыш машиналармен тазалау процесінде

Астық тазартқыш машиналармен тазалауға дейін және тазалаудан кейін өздігінен ағу, ожаумен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Астық: осы машинада бөлінетін қоспалар көлемі

Қалдықтар: дәннің бар-жоғы


3

Астықты металл-магнитті қоспалардан тазарту

Магнитті сепараторға дейін және одан кейін өздігінен ағу, ожаумен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Металлмагнитті қоспаның бар-жоғы


4

Астық кептіру:

кептіруге дейінгі және кептіруден кейінгі астық

Кептіргішке дейін және одан кейін өздігінен ағу, ожаумен

Әрбір партиядан

Ылғалдылығы, иісі, түсі, залалдануы, бидайдағы дән маңызының көлемі мен сапасы (индекс), күріштің жарықшақтығы, жарма дақылдарындағы қауызынан аршылған дәннің, жармада жаншылған дәннің бар-жоғы

кептіру барысындағы астық

Кептіргіш камераның төменгі қатарының қорабы және кептіргіш астындағы бункерден өздігінен ағу, ожаумен

Екі сағат сайын

Бақылау сынамалары: астықтың температурасы, иісі, түсі, ылғалдылығы, бидайдағы дән маңызының көлемі және сапасы (индекс), қарайған, қуырылған, шала күйген дәндердің болуы, күріштің жарықшақтығы, астықтың залалдануы; жарма дақылдарында – қауызынан аршылған дәннің бар-жоғы; жармада – жаншылған дәннің бар-жоғы

Ауысымдағы орташа сынамалар: астықтың температурасы, иісі, түсі, ылғалдылығы, бидайдағы дән маңызының көлемі және сапасы (индекс), натурасы, арамшөп қоспасының қарайған, қуырылған, шала күйген дәндердің болуы, күріштің жарықшақтығы, астықтың залалдануы; жарма дақылдарында – қауызынан аршылған дәннің бар-жоғы; жармада – жаншылған дәннің бар-жоғы

кептіргіш агенті

Диффузорлар, термометрмен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Температура


5

Собықтағы жүгеріні жылытылған ауамен кептіру

Собық үйіндісі, қолмен атқарылады

Кептіруге дейін және және кептіруден кейін тәулігіне ең кемінде бір рет

Ылғалдылық

Диффузорлар, термометрмен

Ауысымда ең кемінде екі рет

Температура режимі


6

Атмосфералық ауамен қуатты желдету

Астық үйіндісі, сүңгімен




Астық үйіндісі, сүңгімен

Желдетуге дейін және желдетуден кейін



3-6 сағаттан кейін

Кептіру мүмкіндігі (желдетуді бастауға дейін), астықтың ылғалдылығы, температурасы және залалдануы

Астықтың ылғалдылығы, температурасы және залалдануы, желдету мүмкіндігі және тиімділігі


7

Астық сақтау

Астық үйіндісі, сүңгімен

Нұсқаулыққа сәйкес

Астықтың температурасы, залалдануы, ылғалдылығы, түсі, иісі, зақымданған, бұзылған және өнген дәндердің бар-жоғы


8

Босату және тиеп жөнелту

Тиеу процесінде немесе тиеуден кейін өздігінен ағу, ожаумен немесе сүңгімен

Көліктің әр бірлігінен

Түсі, иісі, залалдануы, ылғалдылығы, арамшөп қоспасының бар-жоғы, типі, кіші типі

Қосымша: бидай астығында – мөлдірлігі, бақашық қандаламен залалданған дәндердің болуы, дән маңызының көлемі мен сапасы (индекс); жарма дақылдары астығында – қабыршақтығы, дән шығуы, қауызынан аршылған және бүлінген дәндердің болуы; күріш астығында – эндоспермі сарғайған, глютиноздық және қызыл тұқымды және тұқым қабығы бар дәндердің болуы; сыра қайнататын арпада – өнуге қабілеті; бұршақ тұқымдарында – қоңызбен залалдаған тұқымның болуы; майлы дақылдар тұқымдарында – қауызды, бос және бұзылған тұқым саны

  Астық сақтау қағидаларына
2-қосымша

Күріштің, рапстың, қүнбағыстың, жүгерінің, тарының және
қытайбұршақтың партияларын қалыптастыру

Р/с №

Атауы

Ылғалдылығы бойынша

Арамшөп қоспасы бойынша

Дән (майлы) қоспасы бойынша

Басқасы

1

2

3

4

5

6

1

Күріш

Орналастыруға жол беріледі:



құрғақ және құрғақтығы орташа – 15,5%-ға (қоса алғанда) дейін


ылғалды – 15,5%-дан жоғары 17%-ға (қоса алғанда) дейін

дымқыл – 17%-дан жоғары 3% интервалмен

Орналастыруға жол беріледі:


5%-ға (қоса алғанда) дейін





5%-дан жоғары

--

Орналастыруға жол беріледі:


сарғайған дәндердің мөлшері бойынша:

0,5%-ға (қоса алғанда) дейін




0,5-тен жоғары 2%-ға (қоса алғанда) дейін

2-ден жоғары 5%-ға (қоса алғанда) дейін

5%-дан жоғары;

қызыл дәндердің мөлшері бойынша:

15%-ға (қоса алғанда) дейін

15%-дан жоғары

2

Күнбағыс дәндерін бірге орналастыруға жол беріледі:

1-партия:










2-партия:




3-партия:







8%-ға (қоса алғанда) дейін











8-ден жоғары қоса алғанда 12%-ға (қоса алғанда) дейін


12-ден жоғары қоса алғанда 17%-ға (қоса алғанда) дейін







3%-ға (қоса алғанда) дейін


алдын ала тазалаудан кейін – 3-тен жоғары 10%-ға (қоса алғанда) дейін


10%-ға (қоса алғанда) дейін



10%-ға (қоса алғанда) дейін







7%-ға (қоса алғанда) дейін









7%-ға (қоса алғанда) дейін



7%-ға (қоса алғанда) дейін


3

Тағамдық және техникалық мақсаттағы рапс

Орналастыруға жол беріледі:


1-партия:



2-партия:









ылғалдығы – 8%-ға дейін



ылғалдығы – 8%-дан жоғары 15%-ға дейін









барлығы, 15%-дан артық емес, оның ішінде арамшөп қоспасы – 5%;


барлығы, 15%-дан артық емес, оның ішінде арамшөп қоспасы – 5%

--

4

Собықтағы жүгері

Мынадай түрде орналастырылады:

1) ылғалдығы 16%-ға (қоса алғанда) дейін болғанда – қарапайым қоймаларда немесе үйінді биіктігі 3,5 метрге дейінгі қалқалардың астында;

2) дәннің ылғалдығы 16%-дан жоғарыны қоса алғанда 20%-ға дейін болғанда – қоймаларда немесе үйіндінің биіктігі 3 метрден аспайтын тік түтіктерді және көлденең каналдарды қолдана отырып қалқалардың астында;

3) дәннің ылғалдығы 20%-дан жоғарыны қоса алғанда 25%-ға дейін болғанда – үйіндінің биіктігі 2,5 метрден аспайтын тік түтіктерді және көлденең каналдарды қолдана отырып арнайы дайындалған алаңдарда;

4) астықтың ылғалдығы 25%-дан жоғары болғанда – тиісінше үйіндінің биіктігі 1,5 метрден аспаған кезде тік түтіктерді және көлденең каналдарды қолдана отырып арнайы дайындалған алаңдарда

--

--

--

5

Зақымданған және бұзылған дәндері бар тары, тұтасымен алғанда

--

--

--

Бөлек орналастырылады:

азық-түліктік:

зақымданған дәндер 1,5%-ға дейін, оның ішінде бұзылғандары – 0,5 %-ға дейін;

зақымданған дәндер 1,5%-дан 3,5%-ға дейін, оның ішінде бұзылғындары – 1,5%-ға дейін;

азық-түлікке арналмаған:

зақымданған дәндер 3,5%-дан жоғары, оның ішінде бұзылғандары 1,5%-дан жоғары

6

Қытайбұршақ

Бөлек орналастырылады:

құрғақ (12%-ға дейін) – кептіру жүргізілмей сақтауға жол беріледі;

орташа құрғақ және ылғалдыны бірге (қоса алғанда 15%-ға дейін);

шектеу кондицияларының шегінде ылғалды және дымқыл (18%-ға дейін) және әрі қарай 3%-дық интервалмен

--

--

--

  Астық сақтау қағидаларына
3-қосымша

Дәнді, дәнді-бұршақты және майлы дақылдардың ылғалдылығы,
арамшөп және дән қоспасы бойынша жай-күйі, %

Р/с

№

Атауы

Жай-күйі

Ылғалдылығы бойынша

Арамшөп қоспасы бойынша

Дән (майлы) қоспасы бойынша

құрғақ

орташа құрғақ

ылғалды

дымқыл

таза

орташа таза

арамшөпті

таза

орташа таза

арамшөпті

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Дәнді дақылдар

1

Жаздық бидай

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

2

Күздік бидай

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары

3

Қарабидай

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 2-ге дейін

2-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

4

Арпа

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

5

Сұлы

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

6

Тары

13,5-ке дейін

13,5-тен жоғары 15-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 6-ға дейін

6-дан жоғары

7

Қарақұмық

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

8

Дәнді жүгері

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

9

Собықтағы жүгері

16-ға дейін

16-дан жоғары 18-гедейін

18-ден жоғары 20-ға дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

10

Күріш

14-ке дейін

14-тен жоғары 15,5-ке дейін

15,5-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

11

Қонақжүгері

13,5-ке дейін

13,5-тен жоғары 15-ке дейін

15-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары

Бұршақ дақылдылар

12

Жаздық сиыржоңышқа

15-ке дейін

15-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары 20-ға дейін

20-дан жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

13

Асбұршақ

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 20-ға дейін

20-дан жоғары

0,5-ке дейін

0,5-тен жоғары 1-ге дейін

1-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

14

Жасымық

14-ке дейін

14-тен жоғары 17-ге дейін

17-ден жоғары 19-ға дейін

19-дан жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3,5-ке дейін

3,5-тен жоғары

15

Үрмебұршақ

16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары 20-ға дейін

20-дан жоғары

0,5-ке дейін

0,5-тен жоғары 1-ге дейін

1-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

16

Әйкен

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

8-ге дейін

3-тен жоғары 8-ге дейін

8-ден жоғары

17

Ноқат

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

18

Жемдік бұршақтар

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 2-ге дейін

2-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

19

Қытайбұршақ

12-ге дейін

12-ден жоғары 14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-двн жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары

20

Жержаңғақ

8-ге дейін

8-ден жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 6-ға дейін

6-дан жоғары

21

Жемдік бөрібұршақ

14-ке дейін

14-тен жоғары 16-ға дейін

16-дан жоғары 18-ге дейін

18-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 2-ге дейін

2-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

Майлы дақылдар

22

Күнбағыс тұқымы

7-ге дейін

7-ден жоғары 8-ге дейін

8-ден жоғары 9-ға дейін

9-дан жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары

23

Зығыр тұқымы

8-ге дейін

8-ден жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 4-ке дейін

4-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

24

Қыша

10-ға дейін

10-нан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары 14-ке дейін

14-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары

25

Рапс

8-ге дейін

8-ден жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

3-ке дейін

3-тен жоғары 5-ке дейін

5-тен жоғары

26

Үпілмәлік

6-ға дейін

6-дан жоғары 7-ге дейін

7-ден жоғары 9-ға дейін

9-дан жоғары

-

-

-

-

-

-

27

Арыш

9-ға дейін

9-дан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

28

Мақсары

9-ға дейін

9-дан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

4-ке дейін

4-тен жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

29

Қышабас тұқымы

9-ға дейін

9-дан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 13-ке дейін

13-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

30

Күнжіт

8-ге дейін

8-ден жоғары 10-ға дейін

10-нан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

6-ға дейін

6-дан жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

31

Көкнәр

10-ға дейін

10-нан жоғары 11-ге дейін

11-ден жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

1-ге дейін

1-ден жоғары 3-ке дейін

3-тен жоғары

2-ге дейін

2-ден жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары

32

Кенепшөп

11-ге дейін

11-ден жоғары 12-ге дейін

12-ден жоғары 14-ке дейін

14-тен жоғары


Тазалық бойынша: тазалық, %

таза – 98 % жоғары

тазалығы орташа – 92-ден жоғары

98-ге дейін %

арамшөпті – 92 % төмен

  Астық сақтау қағидаларына
4-қосымша

Дәннің, дақылды және арамшөп өсімдіктері тұқымының
физикалық-механикалық қасиеттерінің көрсеткіштері

Атауы

Қалыңдығы, мм

Ені, мм

Ұзындығы, мм

Қалықтау (ауытқу) жылдамдығы, м/сек

1000 дәннің (тұқымның) салмағы, г

Сырт пішіні және жай-күйі

Қоспалардан айыру қиындығының шамалас бағасы

Дәнді және дәнді-бұршақты дақылдар

Бидай

1,6-3,8

1,8-4,0

4,8-8,6

6,5-11,5

20-42

Терең бойлай жырашығы бар сопақша, тегіс


Қарабидай

1,0-3,4

1,4-3,4

5,0-9,8

6,0-9,9

13-32

Терең бойлай жырашығы бар сопақша, тегіс


Арпа

1,2-4,5

2,0-2,5

7,0-14,6

7,0-9,8

31-51

Сопақша, бүйірлері қысылған, терең жырашықтары бар, тегіс


Сұлы

1,0-4,0

1,4-4,0

8,0-18,6

6,1-9,1

20-42

Ұршық пішіндес, тығыз жабысқан жұқа гүлді қабықты, тегіс


Тары

1,5-1,7

1,5-2,0

1,8-3,2

2,5-9,5

6,0-6,5

Дөңгелек немесе эллипстік, тегіс, жылтыр


Қарақұмық

2,4-3,4

2,8-3,7

4,2-6,2

2,5-9,5

21-23

Үш қырлы


Күріш

2,0-2,5

2,5-2,8

5,0-7,0

8,4-10,8

24-31

Сопақша, кедір-бұдырлы


Жүгері

2,5-8,0

5,0-12,0

5,5-15,0

10,0-17,0

265-450

Сопақша-ұзарған, бүйірлері қисайған және дөңгелек,тегіс,жылтыр


Асбұршақ

3,0-9,0

4,0-9,0

4,0-9,5

9,0-12,0

135-155

Дөңгелек, тегіс


Қытайбұршақ

4,0-7,0

4,5-8,0

6,0-8,0

9,0-15,5

186

Дөңгелек, тегіс


Жасымық

2,0-4,0

5,0-8,0

5,2-8,5

8,3-9,7

30-48

Табақша пішіндес немесе екі беті дөңес


Сиыржоңышқа

2,0-5,0

2,6-6,0

3,5-6,5

12,0-16,0

40-44

Дұрыс кескінделмеген шар пішіндес


Үрмебұршақ

2,7-10,0

4,7-11,0

7,2-18,5

6,0-16,5

265

Сопақша дөңгелектелген жиектері бар немесе жайпақ, тегіс, жылтыр


Жемдік бұршақтар

5,2-7,9

6,5-10,5

8,8-18,0

-

400-800

-



      Майлы дақылдар

Майлы зығыр

0,5-1,5

1,7-3,2

3,2-6,0

-

4,0-8,0

Тегіс, жылтыр


Күнбағыс

1,7-6,0

3,5-8,6

7,5-15,0

4,0-14,0

53-69

Сына пішіндес, тегіс


Үпілмәлік

4,6-8,4

6,5-11,5

10,0-16,5

6,0-18,5

200-500

Дөңгелек, дөңес, жұмыртқа пішіндес, тегіс


Арыш

0,6-1,3

0,8-1,5

1,5-2,5

4,5-8,5

0,9-1,4

Жұмыртқа пішіндес


Рапс

1,8-2,5

1,8-2,5

-

-

2,2-8,0

Дөңгелек, бүйрек-ұялы



      Арамшөп өсімдіктер

Көк гүлкекіре

0,8-1,2

1,2-1,7

2,3-3,0

4,2-6,5

4,0-5,8

Сығылған-жұмыртқа пішіндес, тегіс, сәл еңкіс

Б

Далалық шырмауық

1,3-3,0

1,6-3,5

2,9-4,5

4,6-8,0

10,5

Жұмыртқа пішіндес, қатпар-әжімді

Б

Қаракүйе

-

-

-

3,0-8,0

-

-

Б

Ноғай қарамығы

2,2-3,6

2,2-3,6

4,0-5,6

3,5-9,6

15,0-20,0

Үш қырлы, терең қатпарлы, шеттері кетік

ІБ

Қарабидай арпабасы

1,2-2,0

1,4-2,4

6,0-8,4

4,5-8,5

5,0-11,0

Цилиндрлі, қысқа қылтықты

ҚБ

Қарасұлы

1,2-3,0

1,4-3,2

15,0-25,0

5,5-8,3

17,0-22,0

Ұршық пішіндес, қылтықты

Б

Егістік қалуен

0,4-0,9

0,8-1,5

2,5-3,5

-

0,37

-

Б

Жабысқақ қызылбояу

0,6-1,2

0,6-1,8

1,3-2,3

2,5-6,5

2,2-3,5

Шар пішіндес, арпа торлы

ІБ

Егістік бұршақ

3,2-8,0

4,5-8,0

4,8-8,0

11,0-16,0

15,0-40,0

Қысылған-шар пішіндес, бұрышты, тегіс

ҚБ

Қыздырма үйбидайық

0,7-2,0

1,4-2,7

3,7-8,1

4,5-9,5

6,0-20,0

Кеме пішіндес, доғал

ІБ

Ащы жусан, себет диаметрі 2,5-3,5 мм

0,4-0,5

0,4-0,5

0,8-1,0

-

0,1-0,2

Жұқа қатпарлы, жылтыр

ІБ

Сиверс жусаны, себет диаметрі 4-8 мм

-

0,4-0,7

1,0-1,5

-

-

Ұсақ әжімді, жылтыр, сына пішіндес

ІБ

Тауық тарысы

0,7-1,7

1,0-2,5

1,9-3,5

2,5-6,5

0,8-1,5

Жұмыртқа-эллипс пішіндес, тегіс, қылтықты

Б

Күріш тарысы

1,25-2,0

2,0-2,5

3,0-4,0

-

4,0-6,0

Доғал-жұмыртқа тәріздес, тегіс, қылтықты

Б

Үлкен дәнді тары

1,7-2,1

2,0-2,5

4,0-5,6

-

6,0-7,0

Жұмыртқа пішіндес, қылтықты

Б

Жабайы шомыр

3,1-4,2

3,0-5,9

4,7-6,5

2,8-10,0

15,0-20,0

Цилиндр-күбі пішіндес, қабырғалы-бүйірлі

ҚБ

Кәдімгі қышабас

0,3-0,8

0,7-1,0

0,8-1,2

2,0-5,5

0,4

-

Б

Қышабас

0,7-1,5

0,6-1,1

1,1-2,0

4,5-8,0

1,6

-

Б

Көк итқонақ

0,6-1,3

0,9-1,7

1,2-2,5

2,0-6,5

0,9-1,1

-

ҚБ

Көгілжім итқонақ

1,0-2,0

1,2-2,7

2,1-3,5

2,0-7,0

1,9-2,7

Жұмыртқа пішіндес-доғал

ҚБ

Масақшы гүлтәжі

0,4-0,8

0,8-1,4

0,5-1,8

2,0-6,5

-

-

ІБ

Егістік қанатжеміс

0,6-1,2

0,7-2,0

1,0-2,1

2,5-6,0

1,4-1,6

-

ІБ


      Ескертпе:

      мм – миллиметр;

      м/сек – секундына метр;

      т – тонна;

      "Б" әрпі елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды тиімді бөлуге қол жеткізілетіндігін білдіреді.

      "ІБ" әріптері елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды ішінара бөлуге қол жеткізілетіндігін білдіреді.

      "ҚБ" әріптері бөлінуі қиын қоспаларды білдіреді, елеуішті, ауа, триерлік және дірілдеткіш-пневматикалық (пневматикалық ұңғы типті) жұмыс органдарын қолданғанда оларды ішінара бөлуге қол жеткізіледі.

  Астық сақтау қағидаларына
5-қосымша

Астықта ұшырасатын, негізгі зиянды, айрықша есепке алынатын
және карантиндік қоспалардың қысқаша сипаттамасы

Атауы

Сипаттамасы

Қоспалардан айыру қиындығын шамалас бағалау

Жусан жапырақты ойраншөп

Тұқымы жұмыртқа пішіндес, жылтыр, түсі сұрғылт-жасылдан қара-қоңырға дейін, ұзындығы 1,5-2,0 мм, ені 1,2 мм. Жусан жапырақты ойраншөптің тозаңы адамның "күзгі ұйқы безгегі" ауруын қоздырады.

ІБ

Үш бөлікті ойраншөп

Жемістерінің үстінде 6-8 тікеншесі бар, жалған жемістің көлемі: ұзындығы 6-7 мм, ені 4 мм. Үш бөлек ойраншөптің тозаңы адамның "күзгі ұйқы безгегі" ауруын қоздырады.

ІБ

Түрлі-түсті қоянбеде

Қоянбеденің қабығы жасыл сабан түсті, дәндерінің көлемі: ұзындығы 4-8 мм, ені 1,5-2,0 мм, қалыңдығы 1,0-1,75 мм. Қоянбеденің дәндері ұнға қосылса ащы дәм береді.

Б

Жемісі еңкіс сүйелжазар

Тұқымы жұмыртқа пішіндес, беті ұсақ әжімді, сұрғылт-жасыл түсті, еңкіс ақ шашақты, дара жемістің көлемі: ұзындығы 1,5-2,25 мм, ені 1,2-1,7 мм, қалыңдығы 1,0-1,5 мм. Тағамға 0,002 % көлемінде араласқан тұқымдар адамдарды ауыр науқасқа душар етеді.

ІБ

Арамсояу

Тұқымы ұсақ, әр түрдің көлемі ұзындығы 0,8-ден 3,8 мм-ға дейін. Арамсояуының қоспасы бар тұқымдар үй жануарлары үшін улы.

ІБ

Темекішөп пішіндес күнбағыс

Дәндері кері жұмыртқа пішіндес, ұзындығы 4 мм, ені 2 мм, қалыңдығы 1,0-1,5 мм.

ІБ

Бұжыр күнбағыс

Қас арамшөп, көбінесе бидайды залалдайды. Түсі сұрғылт-қоңыр, тұқымы түкті, ұзындығы 4 мм.

ІБ

Максимилиан күнбағысы

Түсі сұрғылт-қоңыр, дәні сына пішіндес, ұзындығы 4 мм, ені 1,3 мм, қалыңдығы 1 мм.

ІБ

Түлкі құйрықты қыдық

Тұқымы дөңгелек-жұмыртқа пішіндес, сарғылт немесе қоңырқай, ұзындығы 4-5 мм, ені 2-4 мм, қалыңдығы 1,75-3 мм. Өте улы.

Б

Жуан жемісті қыдық

Тұқымы доғал пішінді, көлемі жағынан бидайға ұқсас, тұқымшаның ұзындығы 5-7 мм, ені 4-5 мм, қалыңдығы 3,0-5,5 мм. Тұқымы өте улы.

Б

Қастауыш

Астық тұқымдастардың залалданған масақтарында дән орнына көлемі 2 мм.-ден 40 мм.-ге дейін сыртқы түсі қою-күлгін және ішкі жағы ақ түсті тілмелер – саңырауқұлақ склероцийлері жетіледі. Қастауыш араласқан нан мен ұннан адамдар, жануарлар мен құстар қауіпті ауруға ұшырауы мүмкін. Кебек пен қалдықтардың құрамында 0,2 %-дан артық қастауыш болса ол жануарлар үшін қауіпті болып есептеледі.

ІБ

Ақ бас айыртарақ

Тұқымы (жаңғақтары) жүрек пішіндес, сұрғылт-жасыл түсті, сырты әжімді, аса зиянды; ұзындығы 5,2-10,0 мм, ені 2,25-8,0 мм, қалыңдығы 1,5-4,8 мм. Жекелеген өсімдіктер бір маусымда 150-2000 дана тұқым береді.

ІБ

Зәкірлі ценхрус

Дәнегі эллипс пішіндес, сарғыш-жасыл немесе қарақоңыр түсті, ұзындығы 2,0-3,5 мм, ені 1,8-2,3 мм, қалыңдығы 1,0-1,5 мм. Қатайған орам – шоғырларының тікенектері адамның киіміне және малдың жүніне қадалады.

ІБ

Жатаған кекіре

Тұқымның түсі сарғыш-жасыл, көлемі: ұзындығы 3,5-7,5 мм, ені 2,0-2,5 мм, қалыңдығы 0,7-1,4 мм. Бір өсімдікте 8000 тұқымға дейін болады. Өсімдік те, тұқымы да улы.

Б

Қарамықша

Тұқымдары қара, кейде қоңыр түсті, сырты тегіс емес, ұсақ тістері тұтаса өскен, ұзындығы 2,6-3,8 мм, ені 2,0-3,5 мм, қалыңдығы 1,5-3,0 мм. Тұқымындағы улы заттар адам организміне және жануарларға қатерлі әсер етеді. Бір өсімдікте 200-250 тұқым болады.Тұқымдары өсіп-өну қабілетін бірнеше жыл бойы сақтайды.

Б

Қандауыр тентекмия

Тұқымдары қара-қоңыр немесе қара түсті, кейде жасыл өңді болады, ұзындығы 3-4 мм, ені 3,0-3,5 мм, қалыңдығы 2,0-2,5 мм. Тұқымдарын айырып алу қиын, өте улы.

ІБ

Қара алқа

Тұқымдары дөңгелек немесе қисық доғал, сыртқы беті күңгірт, сабан түстес сарғылт түсті, ұзындығы 1,8-2,0 мм, ені 1,5-1,7 мм; қара алқаның жемісінде өте қатты есірткі у – 0,2-0,3 % көлемінде солонин бар, ол адамды және жануарларды уландыруы мүмкін. Бір өсімдікте бір маусымда 40 мың тұқым болады.

Б

Тікенекті алқа

Бес тісті түйіншенің сырты қалың тікенекті; жемісінің диаметрі 12,5 мм. Бір жемісте 70-80 тұқым болады.

Б


      Ескертпе:

      мм – миллиметр;

      "Б" әрпі елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды тиімді бөлуге қол жеткізілетіндігін білдіреді.

      "ІБ" әріптері елеуішті, ауа және триерлік жұмыс органдарын қолданғанда қоспаларды ішінара бөлуге қол жеткізілетіндігін білдіреді.

  Астық сақтау қағидаларына
6-қосымша

Зиянды, айрықша есепке алынатын және карантиндік
қоспаларды астықтан бөлу тәсілдері

Бөлінетін қоспалар

Тазаланатын дақылдар

Қоспаларды бөлу әдістері

Жусан жапырақты ойраншөп

Бидай


Қарабидай


Арпа және сұлы

Кенепшөп, жүгері және қытайбұршақ

Триерлерде тазарту (ұялар

5,0 мм – ішінара) және қатты желдету

Триерлерде тазарту (ұялар

5,0 мм – ішінара) және қатты желдету

Триерлерде тазарту (ұялар

6,3 мм)

Желдету және триерлерде тазарту (ұялар

3,5 мм). Саңылаулары

4,5 мм елеуіштерден өткізу

Үш бөлікті ойраншөп

Тары



Бидай және арпа

Саңылаулары

3,0 мм (ішінара) елеуіштерден өткізу, триерлеу (ұялар

3,6 мм) және желдету

Ұзынша саңылаулары 4,0х20 мм елеуіштерден өткізу

Түрлі-түсті қоянбеде:

а) тұқымы

б) буындары

Бидай және арпа





Қара бидай және сұлы


Қарақұмық

а) Ұзынша саңылаулары 2,0х20 мм елеуіштерден өткен және

4,5 мм ұялары бар триерлік бетінен өткізу

б) Қатты желдету; саңылаулары 2,2х20 мм елеуіштерден өткізу

а)

4,5 мм ұялары бар триерлік бетінде

б) Қатты желдету

а) Ұзынша саңылаулары 1,8х20 мм елеуіштерден өткізу

б) Ұзынша саңылаулары 2,2х20 мм елеуіштерден өткізу

Жемісі еңкіс сүйелжазар:

а) тұқымы

б) дара жемісі

в) қосыла өскен жемісі

Бидай








Арпа





Сұлы




Тары

а) Ұзынша саңылаулары 2,2х20 мм елеуіштерден өткізу, триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм ішінара)

б) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм) және өте қатты желдету (ішінара)

в) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм) және өте қатты желдету

а) Ұзынша саңылаулары 2,2х20 мм елеуіштерден өткізу, триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм ішінара)

б) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм ішінара)

а) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм))

б) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

а) Ұзынша саңылаулары 1,6х20 мм елеуіштерден өткізу

б) Саңылаулары

3,0 мм елеуіштерден өткізу

Қаракүйе

Бидай

Қарабидай

Арпа







Сұлы

Өте қатты желдету

Өте қатты желдету

Ауа ағымының жылдамдығы 8 м/с-қа дейін өте қатты желдету. Ұзынша саңылаулары 2,8х20 мм елеуіштерден өткізу (ішінара), екі ретті

8,0 мм ұялары бар триерледен өткізу (ішінара). Дірілді-пневматикалық машиналар. Машиналардың өнімділігін 20-25 %-ке төмендету

Ауа ағымының жылдамдығы 8 м/с-қа дейін өте қатты желдету. Ұзынша саңылаулары 1,6х20 мм және 2,8х20 мм елеуіштерден өткізу және саңылаулары

2,5 мм елеуіштерден өткізу,

8,0 мм ұялары бар триерлеуден екі рет өткізу (ішінара). Дірілді-пневматикалық машиналар. Машиналардың өнімділігін 20-25 %-ке төмендету

Жатаған кекіре (тұқымы)

Бидай

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

Қарамықша

Бидай








Арпа








Сұлы








Қарабидай

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, бидайды алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0х20 мм елеуіштерде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны

5,0 мм, шағын фракцияны –

4,0 мм ұялары бар триерлеуден өткізу

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, арпаны алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0х20 мм елеуіштерде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны

5,0 мм, шағын фракцияны –

4,0 мм ұялары бар триерлеуден өткізу

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, сұлыны алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0х20 мм елеуіштерде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны

5,0 мм, шағын фракцияны –

4,0 мм ұялары бар триерлеуден өткізу,

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм); ірі қарамықша болған кезде, қара бидайды алдын ала ірілік бойынша ұзынша саңылаулары 3,0х20 мм елеуіштерде екі фракцияға бөлу, содан кейін ірі фракцияны

5,0 мм, шағын фракцияны –

4,0 мм ұялары бар триерден өткізу

Қыздырма үйбидайық

Сұлы және арпа

Қатты желдету (ішінара) и триерлерде тазарту (ұялар

8,0 мм)

Тікенекті алқа

Жүгері және күнбағыс

Қонақжүгері

Ұзынша саңылаулары 3,0х20 мм елеуіштерден өткізу

Жазық қиғаш бетінде; ұзынша саңылаулары 2,6х20 мм елеуіштерден өткізу (ішінара)

Қара алқа

Бидай


Тары


Кенепшөп


Жүгері

Ұзынша саңылаулары 2,0х20 мм елеуіштерден өткізу

Ұзынша саңылаулары 1,6х20 мм елеуіштерден өткізу

Ұзынша саңылаулары 2,0х20 мм елеуіштерден өткізу

Ұзынша саңылаулары 2,0х20 мм елеуіштерден өткізу

Максимилиан күнбағысы

Бидай және арпа



Сұлы

Қытайбұршақ


Жоңышқа

Ұзынша саңылаулары 1,8х20 мм елеуіштерден өткізу, триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

Ұзынша саңылаулары 2,0х20 мм елеуіштерден өткізу

Ұзынша саңылаулары 1,2х20 мм елеуіштерден өткізу

Темекішөп пішіндес күнбағыс

Бидай және арпа



Сұлы

Ұзынша саңылаулары 1,8х20 мм елеуіштерден өткізу, триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

Қатты күнбағыс

Сұлы және арпа

Триерлерде тазарту (ұялар

8,0 мм)

Бұжыр күнбағыс

Бидай және сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм) және желдету

Сағақты күнбағыс

Бидай

Триерлерде тазарту (ұялар

8,5 мм)

Бұрыш арамсояуы

Асбұршақ, үрмебұршақ, бұршақтар

Саңылаулары

3,5 мм елеуіштерден өткізу

Леман арамсояуы

Асбұршақ, үрмебұршақ, бұршақтар және жасымық

Саңылаулары

3,5 мм елеуіштерден өткізу

Дала арамсояуы

Сиыржоңышқа, жасымық және қытайбұршақ

Саңылаулары

2,0 мм елеуіштерден өткізу

Қастауыш

Бидай және қарабидай









Арпа







Сұлы

Ірі қастауыш: саңылаулары

6,0-7,0 мм елеуіштерден және

8,0 мм ұялары бар триерлік бетінен өткізу. Шағын қастауыш: қатты желдету, ұзынша саңылаулары 1,8х20 мм елеуіштерден өткізу (қарабидай),

2,2х20 мм (бидай), сондай-ақ триерлерде тазарту (ұялар

4,5-5,0 мм). Дірілді-пневматикалық машиналар

Ірі қастауыш: саңылаулары

7,0-8,0 мм елеуіштерден, сондай-ақ

11,2 мм ұялары бар триерлік бетінен өткізу. Шағын қастауыш: қатты желдету, ұзынша саңылаулары 2,5х20 мм елеуіштерден өткізу, сондай-ақ триерлерде тазарту (ұялар

8,0 мм)

Ірі қастауыш: ұзынша саңылаулары 2,2х20 мм елеуіштерден өткізу

Шағын қастауыш: саңылаулары 1,5х20 мм елеуіштерден өткізу

Түлкі құйрықты қыдық

Арпа және сұлы

Триерлерде тазарту (ұялар

8,0 мм)

Жуан жемісті қыдық

Сұлы

Арпа

Қарабидай

Триерлерде тазарту (ұялар

8,0 мм)

Триерлерде тазарту (ұялар

8,0 мм)

Ж 3,5-4,0 мм елеуіштерден өткізу

Қандауыр тентекмия:

а) тұқымы

б) жемісі

Бидай және қарабидай





Арпа және сұлы

а) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

б) Ұзынша саңылаулары 3,0х20 мм елеуіштерден өткізу, триерлерде тазарту (ұялар

8,5 мм), қатты желдету

а) Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)

б) Триерлерде тазарту (ұялар

11,2 мм), қатты желдету

Ақ бас айыртарақ:

а) жаңғақтары

б) жемісі

Бидай, қарабидай, арпа, сұлы

Екі-үш рет сепараторда тазарту, саңылаулары

5,0 мм елеуіштерден өткізу, қатты желдету (ішінара)

Зәкірлі ценхрус:

а) түйнекшелері

б) дәнектері

Жүгеріден басқа барлық астық дақылдары жүгеріден

Бидай, арпа, сұлы

а) Саңылаулары

5,0 мм елеуіштерден өткізу

б) Ұзынша саңылаулары 1,8х20 мм елеуіштерден өткізу

Триерлерде тазарту (ұялар

4,5 мм)


      Ескертпе:

      мм – миллиметр;

      Көрсетілген қоспалардан астықты тазарту үшін кестеде көрсетілген ұсынымдар бойынша резервтік елеуіштер және триерлер көзделуі тиіс.

  Астық сақтау қағидаларына
7-қосымша

Шахталы тік ағынды кептіргіштерде астықты кептіру және қыздыру
агенті температурасының ең жоғарғы шектері

Дақыл

Астықтың бастапқы ылғалдылығы, %

Кептіргіштен өткізу

Астықты қыздырудың шекті температурасы, 0С

Кептіргіш агентінің шекті температурасы, 0С

Бір сатылы режимде

Екі сатылы режимде

I аймақ

II аймақ

Азық-түліктік бидай:

дән маңызы қатты

дән маңызы жақсы


дән маңызы әлсіз


Күшті, қатты және бағалы сортты бидай


Сыра жасайтын арпа

Азық-түліктік қарабидай, азық–түліктік және жемдік арпа

Күнбағыс







Жүгері:

крахмал-сірне өнеркәсібі үшін

тамақ концентраты өнеркәсібі үшін

жемдік




Сұлы



Тары




Күріш




Қарақұмық





Бұршақ дақылдылар (асбұршақ пен қытайбұршақтан басқа)

Асбұршақ



Қытайбұршақ

20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


19-ға дейін


бастапқы ылғалдылығына қарамастан


15-ке дейін

20-ға дейін

20-дан жоғары


бастапқы ылғалдылығына қарамастан




19-ға дейін

19-дан жоғары

бастапқы ылғалдылығына қарамастан


бастапқы ылғалдылығына қарамастан

бастапқы ылғалдылығына қарамастан



бастапқы ылғалдылығына қарамастан



бастапқы ылғалдылығына қарамастан




20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары



19-ға дейін

19-дан жоғары

бірінші

екінші



бірінші

екінші



бірінші

екінші



бірінші

екінші







бірінші

екінші








бірінші

екінші

45

40

45


50

45

50


60

55

60


50

45

50


45


60




55

55

55

55

45






35

30

35

50




50



40



35





40




40

35




45

40




30

25

120

90

110


140

110

130


150

120

140


100

90

100


70


160




120

115

110

115

120






60

50

60

150




140



80



70





90




70

60




80

70


60

50

110

80

100


130

100

120


140

110

130


100

90

100


70


130




120

115

110

115

130






60

50

60

130




130



80



70





90




70

60




80

70


60

50

130

100

120


150

120

140


160

130

150


110

100

110


80


160




135

130

125

130

110






60

50

60

160




160



100



60





110




80

70




100

90


80

70

  Астық сақтау қағидаларына
8-қосымша

Астықты құлау қабатымен камераларда қыздыру арқылы
рециркуляциялық кептіргіштерде астықты кептіру және қыздыру
агенті температурасының ең жоғарғы шектері

Дақыл

Астықтың бастапқы ылғалдылығы, %

Астықты қыздырудың шекті температурасы, 0С

Қыздыру камерасындағы кептіру агентінің шекті температурасы, 0С

Азық-түліктік бидай:

дән маңызы қатты

дән маңызы жақсы


дән маңызы әлсіз


Қүшті, қатты және бағалы сортты бидай


Сыра жасалатын арпа

Азық-түліктік қарабидай



Азық-түліктік және жемдік арпа



Күнбағыс



Сұлы


Тары



Күріш



Қарақұмық

20-ға дейін

20-дан жоғары

20-ға дейін

20-дан жоғары

20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


19-ға дейін

бастапқы ылғалдылығына қарамастан


20-ға дейін

20-дан жоғары


15-ке дейін

20-ға дейін

20-дан жоғары


бастапқы ылғалдылығына қарамастан

20-ға дейін

25-ке дейін

25-тен жоғары


20-ға дейін

25-ке дейін

25-тен жоғары

20-ға дейін

25-ке дейін

25-тен жоғары

50

45

60

55


65

60


55

50


50

60



60

55


55

55

50



55


50

45

40


55

45

40


60

55

50

300

250

350

330

370

350


330

300


300

350



350

330


250

220

200



330


300

250

210


330

280

250


350

330

320


      Ескертпе: Кептіру режимін таңдаған кезде, кептіргішке келіп түскен астық партиясының ең жоғарғы ылғалдылығына бағдар беру керек.

      Кептірудің рециркуляциялық-изометриялық режиміне ауыстырылған кептіргіштерде кептіру агенті мен астықты қыздырудың көрсетілген температурасын қолдану қажет. Шахтаның кептіру аймағына 1000С –тан жоғары емес, ал сыра жасайтын арпаны кептірген кезде – астықты қыздыруға рұқсат етілетін температура шегінен жоғары емес температурада кептіру агентін беру қажет. Каскадты қыздырғышы бар рециркуляциялық кептіргіште кептіру агентінің температурасы қыздырғышқа енетін кезде 2000С-тан аспауы керек.

  Астық сақтау қағидаларына
9-қосымша

Шахталы рециркуляциялық кептіргіштерде (астықты қыздыруға
арналған қосымша құралдарсыз) астықты кептіру және қыздыру
агенті температурасының ең жоғарғы шектері

Дақыл

Астықтың бастапқы ылғалдылығы, %

Астықты қыздырудың шекті температурасы,0С

Кептіру агентінің шекті температурасы, 0С

I аймақ

II аймақ

Азық-түліктік бидай:

дән маңызы қатты

дән маңызы жақсы


дән маңызы әлсіз


Күшті, қатты және бағалы сортты бидай


Сыра жасалатын арпа


Азық-түліктік қарабидай, азық-түліктік және жемдік арпа

Күнбағыс


Жүгері:

крахмал-сірне өнеркәсібі үшін


тамақ концентраты

өнеркәсібі үшін


жемдік


Сұлы


Тары



Күріш




Қарақұмық


Бұршақ дақылдылар (асбұршақтан және қытайбұршақтан басқа)

Асбұршақ


Қытайбұршақ


Рапс

20-ға дейін

20-дан жоғары

20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


19-ға дейін


бастапқы ылғалдылығына қарамастан


20-ға дейін

20-дан жоғары


бастапқы ылғалдылығына қарамастан


20-ға дейін

20-дан жоғары

бастапқы ылғалдылығына қарамастан

бастапқы ылғалдылығына қарамастан

бастапқы ылғалдылығына қарамастан


бір өткізгенде ылғалдылықтың төмендеуі 10 %-дан жоғары емес

бастапқы ылғалдылығына қарамастан

20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


20-ға дейін

20-дан жоғары


15-ке дейін

45

45

50

50


60

60


50

50


45


60



55

55


45



35

30


50


50


40



35




40


40

35


45

40


30

25


60

110

100

130

120


140

130


100

90


70


130



120

110


130



60

50


130


130


80



70




90


70

60


80

70


60

50


90

130

120

150

140


160

150


110

100


80


160



135

125


110



60

50


160


160


100



60




110


80

70


100

90


80

70


100

  Астық сақтау қағидаларына
10-қосымша

Астық кептірілуі тиіс ылғалдылық шектері (%)

Дақыл

Өңдеуге арналған

Сақтауға арналған

Ұзақ (1 жылдан артық) сақтауға

жоғары емес

төмен емес

жоғары емес

төмен емес

жоғары емес

төмен емес

Бидай:

ұн және құрамажем

өнеркәсібі үшін

жарма

өнеркәсібі үшін

сақтауға арналған

Қарабидай

Арпа:

сыра жасалатын I сыныпты

сыра жасалатын II сыныпты

жарма

өнеркәсібі үшін

спирт өндірісінде ашытқыға өңдеу үшін

сақтауға арналған

Сұлы:

жарма, құрамажем өнеркәсібі үшін және жемдік мақсатқа

спирт өндірісінде ашытқыға өңдеу үшін

сақтауға арналған

Тары:


жарма өнеркәсібіне және спирт өндірісінде ашытқыға өңдеу үшін

сақтауға арналған


Қарақұмық


Күріш


Жүгері:

жарма өнеркәсібі,

крахмал-сірне және

тамақ концентраты

өнеркәсібі үшін

құрамажем

өнеркәсібі үшін

сақтауға арналған


Күнбағыс:

сақтауға арналған

өңдеуге арналған


Асбұршақ:

жарма өнеркәсібі үшін

консерві өнеркәсібі және сауда желісі үшін

сақтауға арналған

Қытайбұршақ

15,5*


14,5


-

15,5

15,0


15,5

14,5


15,5


-


15,5* 



16,0


-


15,0*


-


16,0*


15,5


15,0


16,0



-




-

9,0




15,0



14,0


-

14,0

14,5


13,5


-

14,5

14,0


14,5

13,5


14,5


-


14,5 



15,0


-


14,0


-


15,0


14,5


14,0


15,0



-




-

8,0




14,0



13,0


-

13,0

-


-


5,0

15,0

-


-

-


-


15,0


- 



-


14,0


-


14,0


15,0


14,0


-


-



14,0




7,0

-




-



-


16,0

-

-


-


14,0

14,0

-


-

-


-


14,0


- 



-


13,0


-


13,0


14,0


13,0


-


-



13,0




6,0

-




-



-


15,0

-

-


-


14,0

14,0

-


-

-


-


14,0


- 



-


14,0


-


13,0


14,0


14,0


-


-



13,0




-

-




-



-


15,0

-

-


-


13,0

13,0

-


-

-


-


13,0


- 



-


13,0


-


12,0


13,0


13,0


-


-



12,0




-

-




-



-


14,0

-


      * Жуғыштары бар, бірақ кептіргіштері жоқ ұн кәсіпорындарына тиеп жөнелтілетін бидайдың ылғалдылығы 13,5 %-дан жоғары емес және 12,5 %-дан төмен емес болуы тиіс, кептіргіштері жоқ жарма кәсіпорындарына тиеп жөнелтілетін сұлының және тарының ылғалдылығы 13,5 %-дан жоғары емес және 12,5 %-дан төмен емес болуы тиіс, қарақұмық ылғалдылығы 14,5 %-дан жоғары емес және 13,5 %-дан төмен емес болуы тиіс. Көрсетілген кәсіпорындарға тиеп жөнелту кезінде астықты қажетті ылғалдылыққа дейін кептіру керек.

  Астық сақтау қағидаларына
11-қосымша

Металл астық сақтау қоймаларында астықты сақтаудың
шекті жол берілген мерзімдері

      ай

Дақыл

Ылғалдылығы, %

13-ке (қоса алғанда) дейін

13-тен жоғары 14-ке (қоса алғанда) дейін

Оңтүстік

аймақ

Оңтүстік аймақтан басқа, қалған астық өндіру мен дайындау аудандары

Оңтүстік

аймақ

Оңтүстік аймақтан басқа, қалған астық өндіру мен дайындау аудандары

Бидай

12

24

6

12

Арпа

6

12

3

9

Жүгері

8

9

3

6

Күріш

-

-

5**

7**


      Ескерту:

      * - Оңтүстік аймақ – Қазақстан Республикасының оңтүстік өңірлері;

      ** - Металл астық сақтау қоймаларында сақталатын күрішті өткізудің шекті мерзімдері оңтүстік аймақта – сәуір айынан кеш емес, басқа аудандарда – мамыр айынан кеш емес.

  Астық сақтау қағидаларына
12-қосымша

Әр түрлі дақылдар астығының тепе-тең ылғалдылығы

Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы,%

Тепе-тең ылғалдылығы, %

бидай

қарабидай мен арпа

сұлы

астықтың осындай температурасы кезінде, 0С

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

20

9,1

8,7

8,3

7,8

7,4

9,2

8,9

8,6

8,3

7,8

8,4

7,8

7,2

6,7

6,2

25

9,8

9,4

9,0

8,5

8,1

10,0

9,7

9,3

8,9

8,4

8,9

8,4

7,9

7,4

7,1

30

10,5

10,1

9,6

9,2

8,8

10,8

10,4

10,0

9,5

9,0

9,6

9,1

8,6

8,2

7,9

35

11,1

10,7

10,3

10,0

9,5

11,4

11,0

10,7

10,2

9,7

10,3

9,8

9,3

8,8

8,3

40

11,6

11,2

10,9

10,7

10,2

11,9

11,6

11,3

10,9

10,4

11,0

10,5

10,0

9,4

8,7

45

12,2

11,8

11,5

11,3

10,8

12,4

12,2

11,9

11,6

10,9

11,8

11,2

10,6

10,1

9,2

50

12,7

12,4

12,0

11,8

11,4

12,9

12,7

12,5

12,2

11,5

12,3

11,8

11,3

10,7

9,8

55

13,2

12,9

12,6

12,4

11,9

13,5

13,3

13,1

12,8

12,1

12,7

12,3

11,9

11,3

10,7

60

13,7

13,5

13,3

13,1

12,5

14,1

13,9

13,7

13,5

12,8

13,3

12,9

12,5

12,0

11,6

65

14,5

14,2

14,0

13,7

13,2

15,1

14,8

14,6

14,3

13,5

14,4

14,0

13,6

13,2

12,7

70

15,3

15,0

14,7

14,3

14,0

16,1

15,7

15,5

15,2

14,3

15,6

15,2

14,8

14,4

13,8

75

16,2

15,8

15,5

15,1

14,8

17,4

17,0

16,7

16,3

15,4

17,1

16,6

16,1

15,6

15,0

80

17,1

16,7

16,3

16,0

15,7

18,7

18,3

17,9

17,4

16,5

18,5

17,9

17,3

16,8

16,2

85

19,4

18,9

18,4

18,0

17,5

20,5

20,1

19,6

19,1

18,4

19,8

19,3

18,8

18,3

17,6

90

21,7

21,2

20,5

20,0

19,3

22,4

21,9

21,4

20,8

20,3

21,1

20,7

20,3

19,9

19,0

Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы, %

Тепе-тең ылғалдылығы, %

жүгері

тары

күріш (қауызы аршылмаған)

астықтың осындай температурасы кезінде, 0С

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

20

9,8

9,4

8,8

8,2

7,9

9,1

8,7

8,2

7,8

7,2

8,6

8,2

7,9

7,5

7,1

25

10,4

9,9

9,4

8,8

8,4

9,8

9,5

8,9

8,5

8,0

9,4

9,0

8,6

8,3

7,8

30

11,0

10,5

10,0

9,4

9,0

10,6

10,2

9,6

9,1

8,7

10,3

9,9

9,5

9,1

8,5

35

11,5

11,0

10,6

10,0

9,5

11,3

11,0

10,4

9,8

9,5

10,9

10,5

10,1

9,7

9,3

40

12,0

11,6

11,2

10,7

10,1

12,1

11,7

11,1

10,5

10,2

11,5

11,1

10,7

10,3

10,0

45

12,5

12,1

11,7

11,3

10,6

12,5

12,1

11,6

11,0

10,6

12,2

11,7

11,2

10,8

10,4

50

13,0

12,7

12,3

11,9

11,2

12,9

12,5

12,1

11,6

11,0

12,8

12,3

11,8

11,3

10,9

55

13,5

13,2

12,9

12,5

11,8

13,4

13,0

12,6

12,1

11,5

13,3

12,8

12,3

11,9

11,4

60

14,1

13,8

13,5

13,2

12,4

14,0

13,6

13,2

12,7

12,1

13,7

13,3

12,9

12,5

11,9

65

15,0

14,7

14,4

14,0

13,1

14,8

14,4

14,0

13,5

12,8

14,3

13,9

13,5

13,1

12,5

70

15,9

15,6

15,3

14,9

13,9

15,6

15,2

14,7

14,3

13,6

14,9

14,5

14,1

13,7

13,1

75

16,9

16,6

16,3

15,9

14,9

16,6

16,1

15,6

15,1

14,4

16,0

15,5

15,0

14,5

13,9

80

17,9

17,6

17,3

16,9

15,9

17,6

17,1

16,6

15,9

15,3

17,3

16,6

15,9

15,2

14,7

85

19,2

18,8

18,5

18,0

17,1

18,6

18,1

17,6

17,1

16,5

18,6

17,9

17,2

16,4

15,9

90

20,5

20,1

19,7

19,2

18,3

19,5

19,1

18,7

18,3

17,7

20,0

19,2

18,4

17,6

17,1

Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы, %

Тепе-тең ылғалдылығы, %

қытайбұршақ

асбұршақ

күнбағыс

астықтың осындай температурасы кезінде, 0С

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

-10

0

10

20

30

20

6,0

5,8

5,6

5,4

5,0

9,5

9,1

8,7

8,2

7,8

5,3

5,1

4,9

4,7

4,6

25

6,5

6,3

6,1

5,9

5,3

10,2

9,8

9,4

8,9

8,5

5,4

5,2

5,0

4,8

4,7

30

7,2

6,9

6,6

6,4

5,7

11,0

10,4

10,0

9,5

9,2

5,5

5,3

5,1

4,9

4,8

35

7,6

7,3

7,0

6,7

6,1

11,7

11,3

10,9

10,6

10,1

5,7

5,5

5,3

5,1

4,9

40

8,0

7,7

7,4

7,1

6,4

12,5

12,1

11,8

11,6

11,1

5,8

5,6

5,5

5,3

5,0

45

8,7

8,2

7,7

7,5

6,8

13,2

12,8

12,5

12,3

11,8

6,2

6,0

5,8

5,5

5,2

50

9,1

8,7

8,3

8,0

7,2

13,7

13,3

13,0

12,8

12,4

6,7

6,3

6,0

5,7

5,5

55

9,5

9,2

8,9

8,7

8,0

14,2

13,9

13,6

13,4

12,9

7,2

6,9

6,6

6,3

5,9

60

9,8

9,7

9,6

9,5

8,9

14,7

14,5

14,3

14,1

13,5

7,7

7,5

7,3

7,0

6,3

65

11,1

10,8

10,5

10,2

9,7

15,5

15,2

15,0

14,7

14,2

8,1

7,8

7,6

7,3

6,8

70

12,3

11,9

11,5

11,0

10,6

16,3

16,0

15,7

15,3

15,0

8,5

8,2

7,9

7,5

7,2

75

14,4

14,0

13,6

13,1

12,5

17,2

16,8

16,5

16,1

15,8

9,2

8,9

8,5

8,2

7,6

80

16,7

16,2

15,7

15,3

14,5

18,1

17,7

17,3

17,0

16,7

9,9

9,5

9,3

9,1

8,5

85

19,1

18,8

18,5

18,1

17,3

20,4

19,9

19,4

19,0

18,5

10,3

10,7

10,4

10,1

9,8

90

21,8

21,5

21,2

20,9

20,1

22,7

22,2

21,5

21,0

20,3

12,3

11,9

11,6

11,3

11,0

      Ескертпе: Асбұршақ пен күнбағысты қоспағанда, барлық дақылдардың, тепе-тең ылғалдылығының мәндері температурасы 0, 20 және 30ҮС және салыстырмалы ылғалдылығы 20, 30, 40, 50, 60, 70, 80 және 90 % кезінде И.Я. Бахарев деректемелері бойынша келтірілген, басқа көрсеткіштер кестелік мәндерді интерполяциялау және экстраполяциялау жолымен алынған. Асбұршақ пен күнбағыс бойынша шамалас деректер көрсетілген.

  Астық сақтау қағидаларына
13-қосымша

Зиянды организимдердің төмен және жоғары температураға
төзімділігі

Зиянкестердің атауы

Осы температуралар кезіндегі тіршілігінің ұзақтығы (тәуілігіне)

(ең жоғары төзімділік стадиялары бойынша)

Осы температуралар кезіндегі тіршілігінің ұзақтығы (минутына) (ең жоғары төзімділік стадиялары бойынша)


00

-50

-100

-150

500

550

600

Қамба бізтұмсығы

67

26

14

19 сағат

55

10

-

Күріш бізтұмсығы

17

12

4

7,5

60

20

-

Шағын ұн зауза

12

5

5

5

-

10

-

Шағын қара зауза

19

5*

2

4**

-

-

-

Жирен ұн жемірі

112

32

20

24

190

25

10

Суринам ұн жемірі

22

13

3

24

40

10

7

Астықтың дән тескіш қоңызы

17

10

1

7

-

-

-

Ұры қоңыз

219

164

36

17

-

-

-

Асбұршақ дәнқоңызы

404-тен жоғары

260-ге жуық

130-ге жуық

6

-

-

-

Астық күйесі

25

9

2

2

-

-

-

Диірмен қанкөбелегі

116

24

11

2

-

-

-

Ұн кенесі:

қоректену стадиялары

жұмыртқалары


486


368


18


168


7


57


1


1


20


10


5

Ұзынша кене

85

24

21

1

-

-

-

Түкті кене:

қоректену стадиялары

гипопус


50

500-ден жоғары


18 

500-ден жоғары


8


330


3


124


-


-


-


      * Температура 2,50 С кезінде

      ** Температура 180 С кезінде