Об утверждении Правил аварийно-спасательного обеспечения полетов в аэропортах Республики Казахстан

Приказ и.о. Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 26 марта 2015 года № 325. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29 октября 2015 года № 12216.

В соответствии с подпунктом 41-49) пункта 1 статьи 14 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила аварийно-спасательного обеспечения полетов в аэропортах Республики Казахстан.

2. Комитету гражданской авиации Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан (Сейдахметов Б.К.) обеспечить:

1) в установленном законодательством порядке государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодических печатных изданиях и информационно-правовой системе "Әділет";

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по инвестициям и развитию Республики Казахстан и на интранет-портале государственных органов;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по инвестициям и развитию (Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) пункта 2 настоящего приказа.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа оставляю за собой.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности
Министра по инвестициям и развитию
Республики Казахстан	Ж. Касымбек

"СОГЛАСОВАН"

Министр внутренних дел

Республики Казахстан

Касымов К.Н.__________

28 сентября 2015 года

Утверждены приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 26 марта 2015 года № 325

Правила аварийно-спасательного
обеспечения полетов в аэропортах
Республики Казахстан
1. Общие положения

1. Настоящие Правила аварийно-спасательного обеспечения полетов в аэропортах Республики Казахстан (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 41-49) пункта 1 статьи 14 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации".

2. Правила определяют порядок аварийно-спасательного обеспечения полетов в аэропортах Республики Казахстан.

3. Термины и определения, используемые в настоящих Правилах:

1) аварийно-спасательные работы - комплекс мероприятий, направленных на своевременное оказание помощи терпящим бедствие или потерпевшим;

2) территория аэропорта - земельный или водный участок, в пределах которых осуществляются аварийно-спасательные работы силами и средствами аэропорта.

4. Аварийно-спасательное обеспечение полета направлено на организацию и выполнение аварийно-спасательных работ на территории аэропорта.

5. Аварийно-спасательные работы проводятся в случаях, когда авиационное происшествие произошло на территории аэропорта и нет необходимости в поиске воздушного судна и людей, потерпевших бедствие, которые включают в себя:

1) спасение пассажиров и экипажа воздушного судна, терпящего или потерпевшего бедствие на территории аэропорта;

2) оказание первой медицинской помощи пострадавшим и эвакуация их в медицинские учреждения;

3) тушение пожара на воздушном судне.

6. Аварийно-спасательное обеспечение организуется службой поискового и аварийно-спасательного обеспечения полетов аэропорта.

7. С целью усиления аварийно-спасательных сил и средств аэропорта формируются аварийно-спасательные команды (далее - АСК).

8. Для организации аварийно-спасательных работ на территории аэропорта разрабатывается инструкция по организации и проведению аварийно-спасательных работ в аэропорту, которая согласовывается с взаимодействующими организациями гражданской авиации, расположенных в районе аэропорта и утверждается руководителем аэропорта.

2. Порядок аварийно-спасательного обеспечения полетов в
аэропортах Республики Казахстан

9. Аварийно-спасательные работы на территории аэропорта организуются руководителем аэропорта.

Непосредственное руководство проведением аварийно-спасательных работ возлагается на заместителя руководителя аэропорта или другое лицо, назначаемое приказом руководителя аэропорта.

10. Аварийно-спасательные работы проводятся:

1) при получении сообщения о предстоящей посадке воздушного судна, терпящего бедствие;

2) при авиационном событии;

3) по требованию государственных органов и организаций в соответствии с планом взаимодействия;

4) по указанию руководителя аэропорта.

11. АСК состоит из штатных и внештатных формирований (расчетов). Из состава сил и средств противопожарной службы и службы поискового аварийно-спасательного обеспечения полетов (далее - СПАСОП) организации гражданской авиации формируют штатные пожарно-спасательные расчеты.

В каждой смене аэропорта формируются внештатные аварийно-спасательные подразделения (далее - расчеты) из работников медицинской, аэродромной, инженерно-авиационной служб (далее - ИАС), службы организации перевозок, специального транспорта, линейного отдела полиции.

12. Пожарно-спасательный расчет включает в себя пожарных спасателей из состава противопожарной службы и оснащается:

1) пожарными автомобилями;

2) инструментом для вскрытия фюзеляжа;

3) теплоотражательными костюмами;

4) газодымозащитными приборами;

5) ножами для перерезания привязных ремней пассажирских кресел;

6) шанцевым инструментом согласно ведомости комплектации пожарных автомобилей.

Оснащение пожарно-спасательных расчетов изменяется и дополняется в зависимости от местных условий и поступления новых аварийно-спасательных средств.

Численность личного состава расчета определяется нормативами численности АСК аэропорта исходя из класса аэропорта, количество пожарных автомобилей определяется категорией уровня требуемой пожарной защиты аэродрома.

13. Расчет ИАС предназначен для:

1) обеспечения открытия основных и аварийных выходов из воздушного судна, потерпевшего бедствие и, при необходимости, проделывания совместно с пожарно-спасательным расчетом дополнительных выходов;

2) вентиляции салона воздушного судна;

3) оказания помощи при эвакуации пострадавших из воздушного судна и с места авиационного происшествия;

4) эвакуации воздушного судна с места авиационного происшествия.

Расчет ИАС оснащается аварийно-техническим оборудованием.

14. Расчет службы организации перевозок предназначен для приема, учета и перевозки пассажиров с места авиационного происшествия, а также для выгрузки грузов и багажа из воздушного судна и оснащается техническими средствами, обеспечивающими выполнение этих задач.

15. Расчет аэродромной службы предназначен для оказания помощи экипажу воздушного судна, пожарным и спасателям в тушении и ликвидации пожара и эвакуации пострадавших с места авиационного происшествия, а также для эвакуации совместно с расчетом ИАС воздушного судна с места авиационного происшествия и приведения в рабочее состояние летного поля аэродрома.

Расчет оснащается необходимыми техническими средствами, обеспечивающими выполнение перечисленных выше задач.

16. Расчет службы специализированного транспорта предназначен для обеспечения расчетов АСК автотранспортными средствами согласно табелю с целью своевременной доставки расчетов к месту авиационного происшествия или пункту сбора.

17. Старшими расчетов АСК назначаются соответствующие начальники смен, которые подчиняются начальнику СПАСОП аэропорта, а при аварийно-спасательных работах - непосредственно руководителю работ.

18. Старшим расчетов АСК следует:

1) знать район аэродрома и рабочую схему района;

2) знать личный состав своего расчета и проводить с ним занятия и тренировки по проведению поисковых и аварийно-спасательных работ;

3) изучать с работниками расчетов компоновочные схемы воздушных судов (иметь схемы и плакаты), места расположения аварийно-спасательного оборудования и способы приведения его в рабочее состояние, основные и аварийные выходы, места вскрытия обшивки фюзеляжа;

4) принимать меры к оснащению расчета средствами и снаряжением, необходимыми для проведения аварийно-спасательных работ;

5) при заступлении на дежурство проверять наличие работников расчета, а также наличие и исправность аварийно-спасательного оборудования и снаряжения. О готовности расчета сообщить в производственно-диспетчерскую службу организации гражданской авиации (далее - ПДС) и руководителю аварийно-спасательных работ;

6) обеспечивать своевременное прибытие расчета с аварийно-спасательной техникой и снаряжением к месту авиационного происшествия или месту сбора;

7) осуществлять личное руководство действиями своего расчета на месте авиационного происшествия.

19. Для сбора расчетов применяются сигналы оповещений "Тревога" и "Готовность".

Сигнал "Тревога" подается в случаях, когда авиационное событие произошло внезапно или до ожидаемой посадки воздушного судна, терпящего бедствие, на данном аэродроме остается менее 30 минут.

Сигнал "Готовность" подается в случае, когда до ожидаемой посадки воздушного судна, терпящего бедствие, на данном аэродроме остается 30 минут и более.

20. По сигналу "Тревога" все расчеты АСК со своим снаряжением прибывают к месту авиационного происшествия или квадрат, указанный при оповещении, в нормативное время и приступают к выполнению аварийно-спасательных работ.

21. По сигналу "Готовность" все расчеты АСК со своим снаряжением следуют к месту сбора и ждут команды руководителя аварийно-спасательных работ на дальнейшие действия.

22. Принятие решения о подаче сигналов оповещения "Тревога" или "Готовность" осуществляется:

1) диспетчером, осуществляющим непосредственное управление воздушным движением в районе аэродрома;

2) руководителем полетов;

3) руководителем аэропорта;

4) руководителем СПАСОП аэропорта.

23. Объявление сигналов "Тревога" или "Готовность" осуществляется службой движения по циркулярной связи или с применением специальной аппаратуры оповещения типа "Горн" или других типов систем оповещения одновременно всем расчетам АСК согласно установленной схеме оповещения.

Время оповещения расчетов не должно превышать 25 секунд. В каждом аэропорту предусматривается дублирующая система оповещения.

При оповещении указывается:

1) тип и номер воздушного судна, терпящего бедствие;

2) характер происшествия;

3) номер квадрата, в котором произошло авиационное происшествие (по координатной сетке схемы территории аэродрома и прилегающей местности);

4) количество пассажиров на борту воздушного судна;

5) наличие, характер и степень опасности грузов на борту воздушного судна.

По мере получения дополнительных данных и информации они сообщаются расчетами АСК при движении к месту сбора по радио.

24. Подтверждение о получения сигналов "Тревога" или "Готовность" руководители штатных и нештатных расчетов АСК докладывают руководителю аварийно-спасательных работ через ПДС.

По мере поступления подтверждений о готовности аварийно-спасательных сил и средств руководитель аварийно-спасательных работ докладывает руководителю аэропорта о готовности аварийно-спасательных сил и средств к работе.

25. Вызов взаимодействующих сил и средств осуществляется по указанию руководителя аварийно-спасательных работ.

26. Руководителю аварийно-спасательных работ после получения сигнала "Тревога" или "Готовность" следует:

1) установить связь с диспетчером управления воздушным движением (руководителем полетов) и уточнить обстановку;

2) прибыть на место авиационного происшествия за время не более 5 минут (при удалении его в пределах 1000 метров от торца взлетно-посадочной полосы по курсу взлета и посадки);

3) оценить обстановку, проанализировать достаточность аварийно-спасательных сил и средств. При необходимости дать указание о вызове взаимодействующих сил и средств;

4) осуществляя непосредственное управление действиями расчетов АСК и привлекаемых дополнительных сил и средств и координацию их действий, обеспечить эффективность и организованность при проведении аварийно-спасательных работ;

5) организовать оцепление места происшествия и хронометраж проводимых работ;

6) докладывать о ходе аварийно-спасательных работ и необходимой помощи руководителю аэропорта.

27. На месте авиационного происшествия АСК, если позволяют условия, руководитель аварийно-спасательных работ устанавливает радио или проводную связь (по самолетно-переговорному устройству) с экипажем воздушного судна, потерпевшего бедствие, с целью координации действий спасателей и экипажа.

Во всех случаях для спасения пассажиров и экипажа в первую очередь используется весь комплекс бортового аварийно-спасательного оборудования: трапы, канаты, желоба и другое аварийно-спасательное оборудование.

28. Действия пожарно-спасательного расчета и спасателей на месте авиационного происшествия включают:

1) подготовку взлетно-посадочной полосы путем покрытия ее слоем пены в случае, если ожидается посадка воздушного судна с убранным или неисправным шасси. Решение о покрытии взлетно-посадочной полосы пеной принимает руководитель аварийно-спасательных работ, исходя из наличия запаса времени и необходимого оборудования;

2) тушение пожара на воздушном судне с одновременным охлаждением фюзеляжа с целью снижения температуры в салонах;

3) открытие аварийных выходов и, при необходимости, вскрытие обшивки фюзеляжа;

4) проникновение внутрь фюзеляжа, высвобождение людей и эвакуация их из воздушного судна через выходы, проемы, проломы.

29. Действия расчета ИАС по эвакуации пассажиров из аварийного воздушного судна включают:

1) открытие основных и аварийных выходов, а в случае их заклинивания вскрытие фюзеляжа в отмеченных местах с помощью соответствующих технических средств (дисковых пил, топоров и другое снаряжение);

2) проникновение на борт воздушного судна и установку наземных или бортовых аварийных трапов и других средств эвакуации;

3) оказание помощи пассажирам и членам экипажа в покидании воздушного судна и эвакуации людей, неспособных к самостоятельному передвижению.

30. При тушении пожара и эвакуации людей из аварийного воздушного судна должны соблюдаться меры безопасности:

1) при вскрытии фюзеляжа и выносе пострадавших из воздушного судна должны соблюдаться меры предосторожности, исключающие травмирование личного состава АСК и нанесение дополнительных травм пострадавшим;

2) при тушении пожара и эвакуации личный состав расчетов АСК должен использовать защитное снаряжение (теплозащитные костюмы, дыхательные аппараты);

3) в процессе эвакуации людей из воздушного судна личный состав пожарно-спасательных расчетов обеспечивает контроль за остаточными очагами пожара, предотвращая его распространение;

4) после окончания эвакуации пассажиров и членов экипажа пожарно-спасательные расчеты, дотушивая остаточные очаги пожара, должны проверить скрытые места в пассажирских салонах и кабине экипажа, кухне, туалетах, багажных помещениях и гардеробах, чтобы убедиться в отсутствии людей на борту воздушного судна;

5) пассажиры и члены экипажа, получившие травмы, должны эвакуироваться в безопасное место (не ближе 100 метров от горящего воздушного судна в наветренную сторону). Безопасное место эвакуации определяет руководитель аварийно-спасательных работ совместно со старшим медицинского расчета;

6) если имеются сведения о количестве пассажиров и составе экипажа, необходимо сопоставить их с количеством эвакуированных из воздушного судна. При наличии расхождений необходимо продолжить поиск до обнаружения всех пострадавших;

7) пожарно-спасательный и медицинский расчеты должны находиться на месте происшествия до полного окончания аварийно-спасательных работ.

31. Старший медицинского расчета после получения сигнала "Тревога" или "Готовность" осуществляет:

1) после уточнения обстановки через руководителя аварийно- спасательных работ вызывает взаимодействующие силы и средства органов здравоохранения;

2) организует погрузку чемоданов-укладок;

3) забирает упаковку с наркотическими препаратами (если она хранится отдельно), ключи от фургона и эвакуационный план;

4) выезжает на место происшествия;

5) совместно с руководителем аварийно-спасательных работ выбирает место для пункта сбора пострадавших (не ближе 100 метров от воздушного судна) и выставляет опознавательные знаки;

6) при необходимости, через руководителя аварийно-спасательных работ организует пункты временного сосредоточения пострадавших в помещениях аэропорта;

7) организует работу медицинского расчета по оказанию медицинской помощи пострадавшим, принимая непосредственное участие в этой работе;

8) возглавляет эвакотранспортную сортировку пострадавших;

9) принимает меры по защите пострадавших от неблагоприятного воздействия внешних условий;

10) определяет место сбора останков погибших пассажиров и членов экипажа;

11) поддерживает постоянную связь с руководителем аварийно-спасательных работ и информирует его о ходе работ.

32. Прибрежные аэропорты для проведения аварийно-спасательных работ на воде имеют:

1) водные спасательные станции с необходимым количеством катеров на аэродромах, где взлет и заход на посадку производятся над водной поверхностью;

2) средства спасения на воде (плоты, жилеты, спасательные круги, ручные прожекторы и мегафоны).

Личный состав водной спасательной станции проходит специальное обучение о способах спасения и оказания первой помощи терпящим бедствие на воде.

33. Для проведения аварийно-спасательных работ под водой должны привлекаться водолазные команды (по договору).

34. При поиске и спасении терпящих бедствие на воде следует иметь ввиду, что они могут быть отнесены от места происшествия течением или ветром.

35. В целях определения места затонувшего воздушного судна и его частей место должно быть обозначено буями.

36. Подготовка специалистов участвующих в аварийно-спасательном обеспечении полетов в аэропортах осуществляется по программам.

37. В соответствии с программами СПАСОП аэропорта разрабатывает тематические планы на предстоящий учебный год с учетом технической оснащенности АСК, в которых определяется порядок и последовательность обучения личного состава АСК.

38. Для проведения теоретических занятий и практических тренировок и в целях повышения их эффективности и максимального приближения к реальным условиям в каждом аэропорту создается учебно-техническая база (оборудованный класс, полигон, дымокамера, списанное воздушное судно и другое).

Руководитель СПАСОП аэропорта составляет графики проведения и организовывает учения и тренировки, разрабатывает планы их проведения, проводит разборы, в процессе которых анализирует действия личного состава и дает им оценку.

Учения проводятся не реже 1 раза в год.

Тренировки проводятся:

1) с пожарно-спасательным и медицинским расчетами 1 раз в месяц;

2) с остальными (внештатными) расчетами АСК - ежеквартально;

3) с АСК (в каждой смене) - 2 раза в год.

Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқару тұрғысынан қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің м.а. 2015 жылғы 26 наурыздағы № 325 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 29 қазанда № 12216 болып тіркелді

«Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 14-бабы 1-тармағының 41-49) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқару тұрғысынан қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.
2. Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Азаматтық авиация комитеті (Б.К. Сейдахметов):
1) осы бұйрықтың заңнамада бекітілген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде
мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күннің ішінде оның көшірмелерін мерзімді баспа басылымдарында және «Әділет» ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберуді;
3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын;
4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігінің Заң департаментіне осы бұйрықтың 2-тармағының 1), 2) және 3)тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.
3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылауды өзіме қалдырамын.
4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Инвестициялар және даму министрінің
міндетін атқарушы Ж. Қасымбек

«КЕЛІСІЛДІ»
Қазақстан Республикасының
Ішкі істер министрі
Қ. Н. Қасымов____________
2015 жылғы 28 қыркүйек

Қазақстан Республикасы
Инвестициялар және
даму министрінің міндетін
атқарушының 2015 жылғы
26 наурыздағы № 325
бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) «Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы» 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңының 14-бабы 1-тармағының 41-49) тармақшасына сәйкес әзірленді.
2. Қағидалар Қазақстан Республикасының әуежайларында ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету тәртібін белгілейді.
3. Осы Қағидаларда пайдаланылатын терминдер мен анықтамалар:
1) авариялық-құтқару жұмыстары - апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемелеріне уақтылы көмек көрсетуге бағытталған іс-шаралар кешені;
2) әуежай аумағы - әуежай күштерімен және құралдарымен авариялық-құтқару жұмыстары жүзеге асырылатын жер немесе су учаскелері.
4. Ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету әуежай аумағында авариялық-құтқару жұмыстарын ұйымдастыру мен орындауға бағытталған.
5. Авариялық-құтқару жұмыстары авиациялық оқиға әуежай аумағында болған және апатқа ұшыраған адамдар мен әуе кемесін іздестіруге қажеттілік болмаған жағдайда жүргізіледі, оған мыналар кіреді:
1) әуежай аумағында апатқа ұшырау жағдайындағы немесе апатқа ұшыраған әуе кемесінің жолаушыларын және экипажын құтқару;
2) зардап шеккендерге бастапқы медициналық көмек көрсету және оларды медициналық мекемелерге эвакуациялау;
3) әуе кемесіндегі өртті сөндіру.
6. Авариялық-құтқарумен қамтамасыз етуді әуежайдың іздестіру және ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету қызметі ұйымдастырады.
7. Әуежайдың авариялық-құтқару күштері мен құралдарын күшейту мақсатында авариялық-құтқару командалары (бұдан әрі - АҚК) жасақталады.
8. Әуежай аумағында авариялық-құтқару жұмыстарын ұйымдастыру үшін әуежайда авариялық-құтқару жұмыстарын ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулық әзірленеді, ол әуежай ауданында орналасқан өзара іс-қимылдағы азаматтық авиация ұйымдарымен келісіледі және оны әуежай басшысы бекітеді.

2. Авариялық-құтқару жұмыстарын ұйымдастыру және орындау тәртібі

9. Әуежай аумағында авариялық-құтқару жұмыстарын әуежай басшысы ұйымдастырады.
Авиациялық-құтқару жұмыстарын жүргізуге тікелей басшылық жасау әуежай басшысының орынбасарына немесе әуежай басшысының бұйрығымен тағайындалатын басқа тұлғаға жүктеледі.
10. Авариялық-құтқару жұмыстары:
1) апатқа ұшырау жағдайындағы әуе кемесінің алдағы қонуы туралы хабар алған кезде;
2) авиациялық оқиға кезінде;
3) өзара іс-қимылдар жоспарына сәйкес мемлекеттік органдар мен ұйымдардың талаптары бойынша;
4) әуежай басшысының нұсқауы бойынша жүргізіледі.
11. АҚК штаттық және штаттан тыс құрамалардан (жасақтардан) тұрады. Азаматтық авиация ұйымының өртке қарсы қызметінің және ұшуды іздестіру авариялық-құтқарумен қамтамасыз ету қызметінің (бұдан әрі - ҰІАҚҚҚ) құралдары мен күштерінің құрамынан штаттық өрттен құтқару жасағы құрылады.
Әуежайдың әрбір ауысымында медициналық, әуеайлақтық, инженерлік-авиациялық қызметтердің (бұдан әрі - ИАҚ), тасымалдарды ұйымдастыру, арнайы көлік қызметтерінің, полицияның желілік бөлімі қызметкерлерінен штаттан тыс авариялық-құтқару бөлімшесі құрылады.
12. Өрттен құтқару жасағына өртке қарсы қызметтің құрамынан өрт құтқарушылар кіреді және мыналармен:
1) өрт автомобильдерімен;
2) фюзеляжды ашуға арналған аспаппен;
3) жылу шағылыстырғыш костюмдермен;
4) газдан, түтіннен қорғайтын құралдармен;
5) жолаушы креслоларының байлайтын бауларын кесуге арналған пышақтармен;
6) өрт автомобильдерін жинақтау ведомосіне сәйкес шанцтік аспаппен жарақтандырылады.
Өрттен құтқару жасақтарын жарақтандыру жергілікті жағдайға және жаңа авариялық-құтқару құралдарының келіп түсуіне байланысты өзгертіледі және толықтырылады.
Жасақтың жеке құрамының саны әуежай сыныбын негізге ала отырып, әуежайдың АҚК саны нормативімен анықталады, өрт автомобильдерінің саны әуеайлақты қажетті өрттен қорғау деңгейі санатымен анықталады.
13. ИАҚ жасағы мыналарға арналған:
1) апатқа ұшыраған әуе кемесінің негізгі және авариялық шығу жолдарын ашуды қамтамасыз ету және қажеттілігіне қарай өрттен құтқару жасағымен бірлесіп қосымша шығу жолдарын жасау;
2) әуе кемесі салонын желдету;
3) әуе кемесінен және авиациялық оқиға орнынан зардап шеккендерді эвакуациялау кезінде көмек көрсету;
4) авиациялық оқиға орнынан әуе кемесін эвакуациялау.
ИАҚ жасағы авариялық-техникалық жабдықпен жарақтандырылады.
14. Тасымалдауларды ұйымдастыру қызметінің жасағы авиациялық оқиға орнынан жолаушыларды қабылдауға, есепке алуға және тасымалдауға, сондай-ақ әуе кемесінен жүктермен багажды түсіруге арналған және осы міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін техникалық құралдармен жарақтандырылады.
15. Әуеайлақ қызметінің жасағы әуе кемесінің экипажына авиациялық оқиға орнынан зардап шегушілерді эвакуациялауға, өрт сөндірушілер мен құтқарушыларға өртті сөндіру мен жоюда көмек көрсетуге, сондай-ақ авиациялық оқиға орнынан әуе кемесінің ИАҚ жасағымен бірлесіп эвакуациялауға және әуеайлақтың ұшу алаңын жұмыс жағдайындағы қалпына қайтадан келтіруге арналған.
Жасақ жоғарыда көрсетілген міндеттерді орындауды қамтамасыз ететін қажетті техникалық құралдармен жарақтандырылады.
16. Мамандандырылған көлік қызметінің жасағы жасақтарды авиациялық оқиға орнына немесе жиналу пунктіне уақтылы жеткізу мақсатында табельге сәйкес АҚК жасағын автокөлік құралдарымен қамтамасыз етуге арналған.
17. АҚК жасағының аға жетекшісі, болып әуежайдың ҰІАҚҚҚ бастығына бағынысты, ал авариялық-құтқару жұмыстары кезінде жұмыстардың тікелей басшысына бағынысты болатын тиісті ауысым бастықтары тағайындалады.
18. АҚК аға жетекшісі:
1) әуе айлақтың ауданын және ауданның жұмыс схемасын білуі;
2) өз жасағының жеке құрамын білуі және олармен іздестіру және авариялық-құтқару жұмыстарын өткізу бойынша сабақтар мен жаттығулар өткізу;
3) жасақтардың қызметкерлерімен әуе кемелерінің құрастыру схемаларын (схемалар мен плакаттар болуы), авариялық-құтқару жабдықтарының орналасқан жерін және оларды жұмыс жағдайына келтіру тәсілдерін, негізгі және авариялық шығу жолдарын, фюзеляждың сыртқы қаптамасын ашу орындарын зерделеуі;
4) жасақты авариялық-құтқару жұмыстарын өткізу үшін қажетті құралдармен және жарақтармен жабдықтау үшін шаралар қабылдауы;
5) кезекшілікке тұрар кезде жасақ қызметкерлерінің болуын, сондай-ақ авариялық-құтқару жабдықтар мен жарақтарының жарамдылығын және болуын тексеруі. Жасақтың дайындығы туралы азаматтық авиация ұйымының өндірістік-диспетчерлік қызметіне (бұдан әрі - ӨДҚ) және авариялық-құтқару жұмыстарының басшысына хабарлауы;
6) жасақтың авиациялық оқиға орнына немесе жиналу орнына авариялық-құтқару жарағы және техникасымен уақтылы келуін қамтамасыз етуі;
7) авиациялық оқиға орнында өз жасағының іс-қимылдарына жеке басшылықты жүзеге асыруы қажет.
19. Жасақтарды жинау үшін «Дабыл» және «Дайындық» хабардар ету сигналдары қолданылады.
Авиациялық оқиға кенеттен болған жағдайда немесе апатқа ұшыраған әуе кемесінің аталған әуеайлақта күтілетін қонуына 30 минуттан аз уақыт қалғанда «Дабыл» сигналы беріледі.
Апатқа ұшыраған әуе кемесінің аталған әуеайлақта күтілетін қонуына 30 минут және одан көп уақыт қалғанда «Дайындық» сигналы беріледі.
20. «Дабыл» сигналы бойынша АҚК барлық жасақтары өз жарақтарымен авиациялық оқиға орнына немесе хабарлаған кезде көрсетілген шаршыға нормативтік уақытта келеді және авариялық-құтқару жұмыстарына кіріседі.
21. «Дайындық» сигналы бойынша АҚК барлық жасақтары өз жарақтарымен жиналу орнына келеді және одан әрі авариялық-құтқару жұмыстары басшысының бұйрығын күтеді.
22. «Дабыл» немесе «Дайындық» сигналдарын беру туралы шешім қабылдауды:
1) әуеайлақ ауданындағы әуе қозғалысына тікелей басқаруды жүзеге асыратын диспетчер;
2) ұшу басшысы;
3) әуежайдың басшысы;
4) әуежайдың ҰІАҚҚҚ басшысы жүзеге асырады.
23. «Дабыл» немесе «Дайындық» сигналдарын хабарлау қозғалыс қызметі «Керней» типті арнайы хабарлау аппаратурасын немесе белгіленген хабарлау схемасына сәйкес АҚК барлық жасақтарына бір уақытта хабарлаудың басқа да типті хабарлау жүйесін қолданумен немесе айналымдық байланыс бойынша жүзеге асырады.
Жасақтарды хабардар ету уақыты 25 секундтан аспауы тиіс. Әрбір әуежайда қайталанатын хабарлау жүйесі көзделеді.
Хабарлау кезінде:
1) апатқа ұшыраған әуе кемесінің нөмірі және типі;
2) оқиға сипаттамасы;
3) авиациялық оқиға болған шаршы нөмірі (координаталық кесте бойынша әуеайлақ және оның маңы аумағының схемасына);
4) әуе кемесінің бортындағы жолаушылар саны;
5) әуе кемесінің бортындағы жүктің болуы, сипаттамасы және қауіптілік дәрежесі көрсетіледі.
Қосымша деректер мен ақпараттың алынуына қарай, жиналу орнына қозғалған кезде АҚК жасақтарына олар радио арқылы хабарланады.
24. «Дабыл» немесе «Дайындық» сигналдарын қабылдағандығы туралы растауды АҚК штаттық және штаттан тыс жасақтарының басшылары ӨДҚ арқылы авариялық-құтқару жұмыстарының басшысына баяндайды.
Авариялық-құтқару күштері мен құралдарының дайындығы туралы растаудың түсуіне қарай, авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы әуежай басшысына авариялық-құтқару күштері мен құралдарының жұмысқа дайындығы туралы баяндайды.
25. Өзара іс-қимылдағы күштер мен құралдарды шақыру авариялық-құтқару жұмыстары басшысының нұсқауы бойынша жүзеге асырылады.
26. Авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы «Дабыл» немесе «Дайындық» сигналдарын алғаннан кейін:
1) әуе қозғалысын басқарушы диспетчермен (ұшулардың басшысымен) байланыс орнату және жағдайды нақтылауы;
2) авиациялық оқиға орнына 5 минуттан аспайтын уақытта келуі (ұшу және қону курсы бойынша ұшу-қону жолағының шет жағынан оның 1000 м шамасында қашықтықта болуы);
3) жағдайды бағалау, авариялық-құтқару күштері мен құралдарының жеткіліктілігін талдау. Қажеттілігіне қарай өзара іс-қимылдағы күштер мен құралдарды шақыру туралы нұсқау беруі;
4) АҚК жасақтарының және тартылған қосымша күштер мен құралдардың іс-қимылдарын тікелей басқару және олардың іс-қимылдарын реттеуді жүзеге асыра отырып, авариялық-құтқару жұмыстарын өткізуде тиімділік пен ұйымдастырушылықты қамтамасыз етуі;
5) оқиға орнына коршау және жүргізіліп жатқан жұмыстардың хронометражын ұйымдастыруы;
6) әуежай басшысына авариялық-құтқару жұмыстарының барысы және қажетті көмек туралы баяндауы қажет.
27. Авиациялық оқиға орнында АҚК, егер жағдай мүмкіндік берсе, авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы құтқарушылар мен экипаждың іс-үйлестіру мақсатында, апатқа ұшыраған әуе кемесінің экипажымен радио немесе желі байланысын (ұшақтық-сөйлесу қондырғысы бойынша) орнатады.
Жолаушылар мен экипажды құтқару үшін барлық жағдайда ең алдымен борттық авариялық-құтқару жабдығының барлық кешені: басқыштар, арқандар, науалар және басқа да авариялық-құтқару жабдықтары пайдаланылады.
28. Авиациялық оқиға орнында өрттен құтқару жасағы мен құтқарушылардың іс-қимылдарына:
1) егер алынып тасталған немесе ақауы бар шассилі әуе кемесінің қонуы күтілген болса, ұшу-қону алаңын көбік қабатымен жабу арқылы дайындау. Ұшу-қону алаңын көбікпен жабу туралы шешімді, қажетті уақыт пен жабдықтың жеткіліктілігін негізге ала отырып, авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы қабылдайды;
2) салондағы температураны төмендету мақсатында бір уақытта фюзеляжды салқындатумен әуе кемесіндегі өртті сөндіру;
3) авариялық шығу жолдарын ашу және қажет болған жағдайда фюзеляждың сыртқы қаптамасын ашу;
4) фюзеляждың ішіне кіру, шығу жолдары, ойылған орындар, ойықтар арқылы адамдарды босату және оларды әуе кемесінен эвакуациялау кіреді.
29. Авариялық әуе кемесінен жолаушыларды эвакуациялау бойынша ИАҚ жасағының іс-қимылына мыналар кіреді:
1) негізгі және авариялық шығу жолдарын, ал олар қарысып қалған жағдайда тиісті техникалық құралдар (дискілі ара, балталар және басқа да жарақтар) көмегімен белгілеген орындарда фюзеляжды ашу;
2) әуе кемесінің бортына өту және жердегі немесе борттық авариялық басқыштарды және басқа да эвакуациялау құралдарын орнату;
3) әуе кемесін тастап шығуда экипаж мүшелері мен жолаушыларға көмек корсету және өз бетімен қозғалуға қабілетсіз адамдарды эвакуациялау.
30. Авариялық әуе кемесінде өртті сөндіру мен одан адамдарды эвакуациялау кезінде мынадай қауіпсіздік шаралары сақталуы тиіс:
1) фюзеляжды ашу және әуе кемесінен зардап шеккендерді шығару кезінде АҚК жеке құрамын зақымдамау және зардап шеккендерге қосымша жарақат түсірмеу үшін сақтық шаралары сақталуы тиіс;
2) өртті сөндіру және эвакуациялау кезінде АҚК жасағының жеке құрамы қорғану жарағын қолдануы тиіс (жылу қорғағыш костюмдер, тыныс алу аппараттары);
3) әуе кемесінен адамдарды эвакуациялау процесінде өрттен құтқару жасағының жеке құрамы өрттің қалған ошақтарының таралып кетуінің алдын алып, оған бақылау жасауды қамтамасыз етеді;
4) жолаушылар мен экипаж мүшелерін эвакуациялағаннан кейін өрттен құтқару жасағы өрттің қалған ошақтарын өшіріп, әуе кемесінің бортында ешкімнің қалмағанына көз жеткізу үшін жолаушы салондарының және экипаж кабинасының, ас бөлмесінің, дәретхананың, багаж үй-жайының және гардеробтың көрінбейтін орындарын тексеруі тиіс;
5) жарақат алған жолаушылар мен экипаж мүшелері қауіпсіз орынға (жанып жатқан әуе кемесінен 100 м жақын емес жел жағына) эвакуациялануы тиіс. Эвакуациялаудың қауіпсіз орнын медициналық жасақтың аға жетекшісімен бірге авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы анықтайды;
6) егер жолаушылар саны және экипаж құрамы туралы мәліметтер болса, оларды әуе кемесінен эвакуацияланғандар санымен салыстыру қажет. Айырмашылықтар болған жағдайда, барлық зардап шеккендерді тапқанша іздестіруді жалғастыру қажет;
7) өрттен құтқару және медициналық жасақтар оқиға орнында авариялық-құтқару жұмыстары толық аяқталғанға дейін болуы тиіс.
31. Медициналық жасақтың аға жетекшісі «Дабыл» немесе «Дайындық» сигналдарын алғаннан кейін:
1) авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы арқылы жағдайды нақтылағаннан кейін денсаулық сақтау органдарының өзара іс-қимыл жасайтын күштері мен құралдарын шақырады;
2) құралдарымен шабаданды тиеуді ұйымдастырады;
3) есірткі препараттары салынған буманы (егер ол бөлек сақталса), фургон кілті мен эвакуациялау жоспарын алып қояды;
4) оқиға орнына келеді;
5) авариялық-құтқару жұмыстарының басшысымен бірге зардап шеккендерді жинау пункті үшін орын (әуе кемесінен 100 м жақын емес) таңдайды және танымдық белгілерді қояды;
6) қажеттілігіне қарай, авариялық-құтқару жұмыстарының басшысы арқылы әуежай үй-жайларында зардап шеккендерді уақытша жинақтау пункттерін ұйымдастырады;
7) зардап шеккендерге медициналық көмек көрсету жөніндегі медициналық жасақтың жұмысын ұйымдастырады, осы жұмысқа тікелей қатысады;
8) зардап шеккендерді көлікпен эвакуациялаудағы сұрыптауды басқарады;
9) сыртқы жағдайлардың жағымсыз әрекетінен зардап шеккендерді қорғау жөнінде шаралар қабылдайды;
10) қаза болған жолаушылар мен экипаж мүшелерінің мәйіттерін жинау орнын анықтайды;
11) авариялық-құтқару жұмыстары басшысымен тұрақты байланысты орнатады және жұмыс барысы туралы оған ақпарат береді.
32. Суда авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу үшін жағалаудағы әуежайларда:
1) ұшу және қонуға отыру су үстінде жүргізілетін әуеайлақтарда қажетті катер санымен суда құтқару станциялары;
2) суда құтқару құралдары (салдар, жилеттер, құтқару дөңгелектері, қол прожекторлар және мегафондар) болады.
Судан құтқару станцияларының жеке құрамы суда апатқа ұшырағандарды құтқару тәсілдері және оларға алғашқы көмек көрсету бойынша арнайы оқудан өтеді.
33. Су астында авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу үшін сүңгуір құрамалары (шарт бойынша) тартылуы қажет.
34. Суда апатқа ұшырағандарды іздестіру және құтқару кезінде олардың оқиға орнынан ағыспен немесе желмен алып кетуі мүмкін екендігін естен шығармау керек.
35. Әуе кемесінің және оның бөліктерінің батқан орнын анықтау мақсатында буйлармен белгіленуі тиіс.
36. Әуежайларда ұшуды авариялық-құтқарумен қамтамасыз етуге қатысатын мамандарды даярлау азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган бекіткен бағдарламалар бойынша жүзеге асырылады.
37. ҰІАҚҚҚ бағдарламаларына сәйкес әуежайлар алдағы оқу жылына тақырыптық жоспарлар әзірлейді, оларда АҚК-нің техникалық жарақталуы ескерілген, АҚК жеке құрамын оқытудың тәртібі және дәйектілігі белгіленеді.
38. Теориялық сабақтар мен практикалық жаттығулар өткізу үшін және оның тиімділігін көтеру мен нақты жағдайларға барынша жақындау мақсатында әрбір әуежайда оқу-техникалық база құрылады (жабдықталған сынып, полигон, түтінді камера, есептен шығарылған әуе кемесі және т.б.).
39. Әуежайдың ҰІАҚҚҚ басшысы жаттығулар мен оқулар өткізудің кестесін жасайды, оларды өткізудің жоспарларын әзірлейді оның процесінде жеке құрамның іс-қимылына талдау жасалатын талқылау жүргізеді және оларға баға береді.
Оқулар жылына кемінде 1 рет өткізіледі.
Жаттығулар:
1) өрттен құтқару және медициналық жасақтарымен айына 1 рет;
2) АҚК қалған (штаттан тыс) жасақтарымен - тоқсан сайын;
3) АҚК-мен (әр ауысымда) - жылына 2 рет өткізіледі.