Об утверждении Плана по управлению пастбищами и их использованию по Кордайскому району на 2017-2018 годы

Решение Кордайского районного маслихата от 27 октября 2017 года № 21-2. Зарегистрировано Департаментом юстиции Жамбылской области 22 ноября 2017 года № 3590

Примечание РЦПИ.
В тексте документа сохранена пунктуация и орфография оригинала.

В соответствии со статьей 6 Закона Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан" и подпунктом 1) статьи 8 Закона Республики Казахстан от 20 февраля 2017 года "О пастбищах" районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить План по управлению пастбищами и их использованию по Кордайскому району на 2017-2018 годы, согласно приложению.

2. Контроль за исполнением настоящего решения возложить на постоянную комиссию районного маслихата по вопросам социально-общественного развития, неправительственных организаций и общественных объединений, обеспечения общественного правопорядка, экологии, природопользования и административно-территориального состава, по рассмотрению проектов договоров о выкупе земельного участка, вопросам сферы промышленности, энергетики, строительства, сельского хозяйства.

3. Настоящее решение вступает в силу со дня государственной регистрации в органах юстиции и вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Председатель сессии	Исполняющая обязанности
районного маслихата	секретаря районногомаслихата
Г. Джинлир	Д. Сугирбай

Приложение к решению Кордайского районного маслихата от 27 октября 2017 года № 21-2

План по управлению пастбищами и их использованию по Кордайскому району на 2017-2018 годы

Введение

Кордайский район расположен в юго-восточной части Жамбылской области, с северной и восточной стороны граничит с землями Алматинской области, с западной стороны с Шуским районом Жамбылской области и с южной стороны с землями Кыргызской Республики. Районный центр – село Кордай.

Общая площадь территории района составляет 897 329 гектаров. Используемые земли сельскохозяйственного назначения приведены в нижней таблице.

Состав земель сельскохозяйственного назначения на 01 января 2017 года.

	Общая площадь, га	Пашня	Многолетние насаждения		Сенокосы		Пастбища			Всего сельхозугодий	Прочие
			всего	в том числе сады	всего	улуч-шенные	всего	В том числе
								улучшенные	обводненные
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Всего земель	897329	142086	1924	1724	9569	158	651581	42996	458040	805160	92169

Основное направление хозяйствующих субъектов северной части района – животноводство, а так же дополнительной отраслью является производство зерновых культур на богарных пахотных землях, кроме этого – выращивание лошадей и крупного рогатого скота мясного и молочного направления. В южной части, в основном, занимаются выращиванием овощных, зерновых и других культур на орошаемой пашне и производится крупный рогатый скот мясного и молочного направления.

Развитие животноводства занимает особое место в полном обеспечении продовольствием нашей страны и основой этого является рациональное и эффективное использование естественных пастбищных земель.

Для землепользователей и собственников рациональное использование естественных пастбищ, предотвращение их деградации, принятие мер по улучшению пастбищных земель, является одним из основных задач и направлений.

По геоботаническому состоянию района рельефная поверхность земли формируется горной, предгорной и степной зоной из четырех видов почвы. А именно: темно-каштановые, светло-каштановые суглинки, обыкновенные северные сероземы и северные светлые сероземы. По оврагам рек и родников в полугидроморфных почвах часто встречаются такие злаковые сорта растительности как: ползучий безостый, луговой тонкий, камыш обыкновенный и разнотравная растительность как: шалфей пустынный, тысячелистник обыкновенный, простой цикорий, восточный папоротник, красноголовый клевер и земляниковый клевер. Вокруг земель постоянного обитания широко распространены сорняки, в том числе котовник мелкоцветный, василҰк и солодка обыкновенная. Широко распространены типчаковые пастбища, которые встречаются во всех видах рельефа земли, в том числе малосмытых черно-каштановых и болотистых черно-каштановых почвах. Видны модификации типчаково-разнотравия, типчаково-разнообразных эфимеров, типчаково-покрытых пыреем трав и покрытые пыреем-растительности перистого ковыля, пыреев-разнотравия-полыни.

Типчаковые пастбища являются доминантом, основным видом пастбищных земель. Доминант – обыкновенный ковыль. Субдоминанты – разнообразная травянистая растительность: душица обыкновенная, зверобой шероховатый, восточный папоротник, ровный папоротник, обыкновенная сирень (горец спорышевидный), обыкновенный красноцвет, василҰк оттопыренный и хондрилла ситниковидная. Проектный охват почвы растительным покровом составляет 70-75%. Высота ковылей и разнотравия 15-50 см, хондрилл ситниковидных 5-15 см. Структура растительного покрова - одноярусная. Масса летней сухой продукции составляет в среднем 4,6-6,9 ц/га. Типчаковые, ковыльные пастбища в зависимости от употребления провианта, фуража, предназначенные для выпаса всех видов скота, являются весенне-летне-осенними видами пастбищных земель. Годовой выпас скота осуществляется в сезонные периоды.

Большое влияние на климатическое состояние района имеет близкое расположение горных массивов Шу-Или. В зимние периоды влиянием азиатского циклона преобладают ветра с северо-восточным направлением, периодичностью повтора от 30 до 60 %. В последствии этих ветровых осадков средняя зимняя температура воздуха составляет -7 -10⁰С.

Весенний период отличается неустойчивым теплым температурным режимом. Возможны повторы последних морозных дней во второй половине апреля и в начале мая месяцах. Средняя долгота неморозного периода составляет 140–180 дней. Лето жаркое, длительность составляет 120-140 дней. Высокая температура воздуха приходит на сухой летний период. Средняя температура июля месяца составляет +24,5 +25,5⁰С.

Уровень средних дождевых осадков ниже – 300мм.

В настоящее время в районе насчитывается 16838 голов лошадей, крупного рогатого скота 53455 голов, мелкого рогатого скота 425106 голов, где для них созданы 3 ветеринарных пункта, 4 биотермические ямы, 2 бойни, 2 убойных площадки и 34 мест для купок.

Кордайский район образован из территории земель 19 сельских округов.

Сведения о ветеринарно-санитарных объектах

№	Наименование округов	Ветеринарные пункты	Биотермические ямы	Бойни	Убойные площадки	Купки
1	2	3	4	5	6	7
1	Алгинский
2	Аухаттинский
3	Беткайнарский					2
4	Жамбылский					1
5	Кененский		1			1
6	Какпатасский		1			1
7	Каракемерский	1	1	1		3
8	Карасайский					2
9	Карасуский					1
10	Касыкский		1			3
11	Кордайский	1		1		2
12	Масанчинский					1
13	Ногайбайский					10
14	Отарский	1				1
15	Сарыбулакский					1
16	Сортобинский
17	Степновский
18	Сулуторский					3
19	Улкен Сулуторский					2
	Всего:	3	4	2		34

Данные о численности поголовья сельскохозяйственных животных и скота

№	Наименование округов	Вид скота	Поголовье скота
1	2	3	4
1	Алгинский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	475
		Мелкий рогатый скот	8077
		Лошади	845
	Всего:		9397
	Алгинский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	1420
		Мелкий рогатый скот	6655
		Лошади	336
	Всего:		8411
	Итого:		17308
2	Аухаттинский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	1975
		Мелкий рогатый скот	14395
		Лошади	476
	Всего:		16846
	Аухаттинский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	1647
		Мелкий рогатый скот	6982
		Лошади	296
	Всего:		8925
	Итого:		25771
3	Беткайнарский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	3714
		Мелкий рогатый скот	19866
		Лошади	485
	Всего:		24065
	Беткайнарский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	376
		Мелкий рогатый скот	9498
		Лошади	590
	Всего:		10464
	Итого:		34529
4	Жамбылский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	1312
		Мелкий рогатый скот	6587
		Лошади	157
	Всего:		8056
	Жамбылский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	731
		Мелкий рогатый скот	12159
		Лошади	210
	Всего:		13100
	Итого:		21156
5	Кененский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	645
		Мелкий рогатый скот	8993
		Лошади	635
	Всего:		10273
	Кененский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	2807
		Мелкий рогатый скот	29013
		Лошади	1383
	Всего:		33203
	Итого:		43476
6	Какпатасский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	660
		Мелкий рогатый скот	13054
		Лошади	231
	Всего:		13945
	Какпатасский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	656
		Мелкий рогатый скот	13178
		Лошади	292
	Всего:		14126
	Итого:		28071
7	Каракемерский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	3334
		Мелкий рогатый скот	28871
		Лошади	2165
	Всего:		34370
	Каракемерский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	61
		Мелкий рогатый скот	4185
		Лошади	75
	Всего:		4321
	Итого:		38691
8	Карасайский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	2272
		Мелкий рогатый скот	16204
		Лошади	1800
	Всего:		20276
	Карасайский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	439
		Мелкий рогатый скот	6094
		Лошади	175
	Всего:		6708
	Итого:		26984
9	Карасуский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	1673
		Мелкий рогатый скот	3318
		Лошади	235
	Всего:		5226
	Карасуский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	282
		Мелкий рогатый скот	17633
		Лошади	181
	Всего:		18096
	Итого:		23322
10	Касыкский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	1673
		Мелкий рогатый скот	3318
		Лошади	235
	Всего:		5226
	Касыкский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	109
		Мелкий рогатый скот	2359
		Лошади	151
	Всего:		2619
	Итого:		7845
11	Кордайский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	844
		Мелкий рогатый скот	6786
		Лошади	70
	Всего:		7700
	Кордайский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	2852
		Мелкий рогатый скот	21004
		Лошади	286
	Всего:		24142
	Итого:		31842
12	Масанчинский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	2969
		Мелкий рогатый скот	20154
		Лошади	556
	Всего:		23679
	Масанчинский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	306
		Мелкий рогатый скот	1426
		Лошади	44
	Всего:		1776
	Итого:		25455
13	Ногайбайский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	407
		Мелкий рогатый скот	8679
		Лошади	756
	Всего:		9842
	Ногайбайский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	5659
		Мелкий рогатый скот	36232
		Лошади	621
	Всего:		42512
	Итого:		52354
14	Отарский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	777
		Мелкий рогатый скот	13564
		Лошади	237
	Всего:		14578
	Отарский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	123
		Мелкий рогатый скот	4146
		Лошади	23
	Всего:		4292
	Итого:		18870
15	Сарыбулакский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	2568
		Мелкий рогатый скот	13586
		Лошади	277
	Всего:		16431
	Сарыбулакский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	913
		Мелкий рогатый скот	5835
		Лошади	85
	Всего:		6833
	Итого:		23264
16	Сортобинский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	3294
		Мелкий рогатый скот	6853
		Лошади	555
	Всего:		10702
	Сортобинский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	95
		Мелкий рогатый скот	0
		Лошади	1
	Всего:		96
	Итого:		10798
17	Степновский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	1871
		Мелкий рогатый скот	9837
		Лошади	190
	Всего:		11898
	Степновский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	0
		Мелкий рогатый скот	400
		Лошади	4
	Всего:		404
	Итого:		12302
18	Сулуторский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	2247
		Мелкий рогатый скот	24600
		Лошади	1500
	Всего:		28347
	Сулуторский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	269
		Мелкий рогатый скот	400
		Лошади	0
	Всего:		669
	Итого:		29016
19	Улкен Сулуторский сельский округ по частному сектору	Крупный рогатый скот	794
		Мелкий рогатый скот	15181
		Лошади	573
	Всего:		16548
	Улкен Сулуторский сельский округ по крестьянскому хозяйству	Крупный рогатый скот	1206
		Мелкий рогатый скот	5984
		Лошади	107
	Всего:		7297
	Итого:		23845
	По району		495399

Сведения о формировании поголовья сельскохозяйственных животных

№	Наименование округов	Верблюды, голов	Лошади, голов	Крупный рогатый скот, голов	Мелкий рогатый скот, голов
1	2	3	4	5	6
1	Алгинский	-	1181	1895	14732
2	Аухаттинский	-	772	3622	21377
3	Беткайнарский	-	1075	4090	29364
4	Жамбылский	-	367	2043	18746
5	Кененский	-	2018	3452	38006
6	Какпатасский	-	523	1316	26232
7	Каракемерский	-	2240	3395	33056
8	Карасайский	-	1975	2711	22298
9	Карасуский	-	416	1955	20951
10	Касыкский	-	386	1782	5677
11	Кордайский	-	356	3696	27790
12	Масанчинский	-	600	3275	21580
13	Ногайбайский	-	1377	6066	44911
14	Отарский	-	260	900	17710
15	Сарыбулакский	-	362	3481	19421
16	Сортобинский	-	556	3389	6853
17	Степновский	-	194	1871	10237
18	Сулуторский	-	1500	2516	25000
19	Улкен Сулуторский	-	680	2000	21165
	Всего:		16838	53455	425106

Общее количество скважин в зонах обслуживания сельских округов, в зависимости от состояния обводнения пастбищ на территории района, составляет – 113 единиц, в том числе 20 из них находятся в экспулатации, 70 не в рабочем состоянии и 23 нуждаются в ремонте. Вместе с тем, в Каракемерском, Карасайском, Карасуском, Жамбылском, Алгинском Степновском, Сулуторском, Улкен Сулуторском и Ногайбайском сельских округах для водопоя используются горные водные источники и речные воды.

Информация о колодцах

№	Наименование округов	Общее количество скважин	В том числе
			Эксплатируются	Не в рабочем состоянии	Требуют ремонта
1	2	3	4	5	6
1	Алгинский
2	Аухаттинский	31	10	21
3	Беткайнарский
4	Жамбылский
5	Кененский	21	2	19
6	Какпатасский	3		3
7	Каракемерский
8	Карасайский
9	Карасуский
10	Касыкский
11	Кордайский	9	3	6
12	Масанчинский
13	Ногайбайский
14	Отарский
15	Сарыбулакский	4	1	3
16	Сортобинский
17	Степновский
18	Сулуторский	23			23
19	Улкен Сулуторский	22	4	18
	Всего:	113	20	70	23

О формировании поголовья сельскохозяйственных животных для выпаса на отгонных пастбищах: В настоящее время в районе имеется 651581 гектаров пастбищных угодий и общее количество животных составляет 495399. Пастбищные угодия, находящиеся в государственной собственности, расположенные на территории сельских округов, должны быть использованы для обеспечения содержания и выпаса поголовья скота, сельскохозяйственных животных (дойных коров) имеющихся, у местного населения.

Особенности выпаса сельскохозяйственных животных на культурных и аридных пастбищах: Для выпаса прочего поголовья скота, учитывая сезонные периоды года, предлагается использование отгонных выпасных и аридных пастбищных земель. Предлагается обеспечение и использование отгонных пастбищных угодий населенными пунктами Алга, Кокадыр, Музбел, Жамбыл и Касык на отгонном участке "Какпатас", населенными пунктами Степное и Калгуты, также отгонного участка "Какпатас", для села Беткайнар использование пастбищ Согандинской горной зоны, для населенных пунктов Какпатас, Бериктас, Сарыбулак и Кайнар – отгонного участка "Жайсан", для села Отар - отгонных участков "Анырахай", "Копа", для села Сортобе – отгонный участок "Кунбатыс", для населенных пунктов Аухатты, Кызылсай и Байтерек - отгонный животноводческий участок "Каскасу". Также, население села Улкен Сулутор и села Сулутор должны использовать отгонные участки "Киндиктас" и "Ой-Жайлау", пастбищные земли на участке "Арпатектр".

Сведения о сервитутах для прогона скота: На территории района по земельному балансу числятся скотопрогоны и площадки общей площадью 5415,0 гектаров, в том числе 4349,0 гектаров пастбищ и 1066,0 гектаров прочих земель. В разрезе сельских округов скотопрогоны расположены в следующих площадях:

Кененский сельский округ, всего - 188,0 га, в том числе 113,0 га пастбищ, 75,0 га прочих земель;

Какпатасский сельский округ, всего - 1346,0 га, в том числе 1091,0 га пастбищ, 255,0 га прочих земель;

Карасайский сельский округ, всего - 157,0 га, в том числе 125,0 га пастбищ, 32,0 га прочих земель;

Карасуский сельский округ, всего - 55,0 га пастбищ;

Масанчинский сельский округ, всего - 362,0 га пастбищ;

Отарский сельский округ, всего - 1804,0 га, в том числе 1190,0 га пастбищ, 614,0 га прочих земель;

Сарыбулакский сельский округ, всего - 179,0 га пастбищ;

Сортобинский сельский округ, всего - 34,0 га пастбищ;

Сулуторский сельский округ, всего - 420,0 га пастбищ;

Улкен Сулуторский сельский округ, всего - 870,0 га, в том числе 780,0 га пастбищ, 90,0 га прочих земель.

Настоящий план регулирует общественные отношения, связанные с рациональным использованием пастбищ, и направлен на улучшение состояния пастбищ и их инфраструктуры, предотвращение процессов деградации пастбищ района. План подготовлен отделом земельных отношений акимата Кордайского района, на основе Закона Республики Казахстан "О пастбищах", Земельного кодекса. Предлагается для руководства и применения в практической работе акимам сельских округов, руководителям и специалистам отрасли сельского хозяйства. План по управлению пастбищами и их использование на территории Кордайского района действителен на 2017-2018 годы включительно.

Календарный график по использованию пастбищ, устанавливающий сезонные маршруты выпаса и передвижения сельскохозяйственных животных по Кордайскому району

	Март, апрель	Май, июнь, июль, август, сентябрь	Октябрь, ноябрь
Использование пастбищ вокруг населенных пунктов
Использование пастбищ отгонного животноводства
Использование пастбищ вокруг населенных пунктов

Қордай ауданы бойынша 2017-2018 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі Жоспарын бекіту туралы

Жамбыл облысы Қордай аудандық мәслихатының 2017 жылғы 27 қазандағы № 21-2 шешімі. Жамбыл облысы Әділет департаментінде 2017 жылғы 22 қарашада № 3590 болып тіркелді

РҚАО-ның ескертпесі.
Құжаттың мәтінінде түпнұсқаның пунктуациясы мен орфографиясы сақталған.

"Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 23 қаңтардағы Заңының 6 бабына және "Жайылымдар туралы" Қазақстан Республикасының 2017 жылғы 20 ақпандағы Заңының 8 бабының 1) тармақшасына сәйкес аудандық мәслихат ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Қосымшаға сәйкес Қордай ауданы бойынша 2017-2018 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі жоспары бекітілсін.

2. Осы шешімнің орындалуын қадағалау аудандық мәслихаттың әлеуметтік қоғамдық дамуы, үкіметтік емес ұйымдар мен қоғамдық бірлестіктері, қоғамдық құқық тәртібін қамтамасыз ету, экология, табиғатты пайдалану, әкімшілік аумақтық құрылым, жер учаскесін сатып алу туралы шарттар жобаларын қарау, өнеркәсіп салаларын, энергетиканы, құрылысты, ауыл шаруашылығы мәселелері жөніндегі тұрақты комиссиясына жүктелсін.

3. Осы шешім әділет органдарында мемлекеттік тіркелген күннен бастап күшіне енеді және оны алғаш ресми жариялағаннан күннен күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Аудандық мәслихат	Аудандық мәслихат хатшысының
сессиясының төрағасы	міндетін атқарушы
Г. Джинлир	Д. Сүгірбай

Қордай аудандық мәслихатының 2017 жылғы 27 қазандағы № 21-2 шешіміне қосымша

Қордай ауданы бойынша 2017-2018 жылдарға арналған жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі Жоспары

КІРІСПЕ

Қордай ауданы Жамбыл облысының оңтүстік – шығыс бөлігінде орналасқан және солтүстігі мен шығысында Алматы облысымен, батысында Жамбыл облысының Шу ауданымен және оңтүстігінде Қырғызстан Республикасының жерлерімен шектеседі. Аудан орталығы – Қордай ауылы.

Ауданның жалпы жер көлемі 897 329 га жерді құрайды. Ауыл шаруашылығы мақсатында пайдаланылатын жер көлемі төмендегі кестеде көрсетілген.

Ауыл шаруашылығы жерлерінің 2017 жылғы 1 қаңтардағы құрамы.

	Жалпы ауданы, га	Егістік	Көпжылдық екпелер		Шабындық		Жайылым			Барлық ауыл шаруашылығы жерлері	Бөгде жерлер
			Барлығы	Оның ішінде бақтар	барлығы	жақсартылған	барлығы	Оның ішінде
								жақсартылған	Суландырылған
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12
Барлық жерлер	897329	142086	1924	1724	9569	158	651581	42996	458040	805160	92169

Ауданның солтүстік бөлігінің шаруашықтарының басым бағыты – мал шаруашылығы, қосымша саласы ретінде айдалмалы жерлерде дәнді дақылдар өндірумен айналысады, сонымен қатар сүтті – етті ірі қара мал мен жылқы өсіріледі. Оңтүстік бөлігінде суармалы егістік жерлерде бақша және өзге де дақылдар өнідірілуімен қатар, сүтті – етті бағыттағы ірі қара мал өсіріледі.

Еліміздің азық-түлікпен толық қамтамасыз ету міндетін орындауда мал шаруашылығын дамыту айрықша орын алатын болса, оның негізі - табиғи жайылымдарды тиімді және ұтымды пайдалану болып табылады.

Жер пайдаланушылар мен меншік иелері үшін табиғи жайылымдарды тиімді пайдалану, жайылымның тозуын болдырмай, жақсарту шараларын жүзеге асыруға қажетті іс-шаралардың бірі болып табылады.

Аудан көлеміндегі жайылымдардың геоботаникалық жай – күйі бойынша жер бедері таулы, тау бөктері мен далалық зонасының топырағы төрт түрлі болып келеді. Олар: қара-қоңыр түсті, ашық-қоңыр түсті, кәдімгі солтүстік сұртопырағы мен солтүстік ашық сұртопырағы. Өзендер мен бұлақтар аңғарларында жартылай гидроморфты топырақта астық тұқымдастары көптеп кездеседі: жатаған бидайық, шалғын қоңырбасы, кәдімгі қамыс және алуан шөпті өсімдіктер: шөлдік шалфей, кәдімгі мыңжапырақ, кәдімгі цикорий, шығысқазтабаны, қызылбас беде және бүлдірген беде. Тұрғылықты жерлердің маңында арамшөптер кең таралған, соның ішінде торғай көкбас гүлкекіре, кәдімгі ақмия. Бетегелі жайылымдар кең таралған болып келеді және жер бедерінің барлық түрлерінде, қара-қызғылт ткарбонатты аз шайылған және қара-қызғылт сазды топырақта кездеседі. Бетегелі-алуаншөпті, бетегелі-алуан шөпті-эфемерлі, бетегелі- қияқты-алуан шөпті түрлермен және қияқты-алуан шөпті-бетегелі, қияқты-алуан шөпті-жусанды модификациялармен көрінеді.

Бетегелі жайылымдар негізгі басым болып келетін жайылым түрі болып табылады. Доминант – кәдімгі бетеге. Субдоминанттар – әртүрлі шөптесінді өсімдіктер: киікоты, бұдыр шәйқурай, шығыс қазтабаны, түзу қазтабан, кәдімгі жұпаргүл (киікшөп), нағыз қызылбояу, тарбиған гүлкекіре және толық қияқөлең. Топырақтың өсімдік жабынымен жобалық қамтылуы 70-75%. Бетеге мен алуан шөптердің биіктігі 15-50 см, қияқтың биіктігі 5-15 см. Өсімдіктер жабынының құрылымы бірярусты. Құрғақ өнімнің жаздық жалпы массасы 4,6-6,9 ц/га. Азықтық массаның желіну есебіне байланысты бетегелі жайылымдар малдың барлық түрін жаюға арналған көктемдік-жаздық-күздік жайылым түріне жатқызылады. Мал жаю жылы кезеңде іске асырылады.

Ауданның климаттық жағдайына Шу-Іле тауларының орналасуы үлкен әсерін тигізеді. Қысқы мерзімде азиялық циклонның әсерінен қайталануы 30 дан 60 % аралықты құрайтын солтүстік-шығыс бағыттан соғатын жел басымдыққа ие. Осының салдарынан аудан территориясының қысы суық және орташа ауа температурасы -7-10⁰С құрайды.

Көктемгі уақыт тұрақсыз жылы режиммен ерекшеленеді. Соңғы аязды уақыт сәуір айының екінші жартысы мен мамыр айының басында қайталануы мүмкін. Аязсыз уақыттың орташа ұзақтығы 140 – 180 күнді құрайды. Жазы ыстық, ұзақтығы 120-140 күнді құрайды. Ауаның жоғары температурасы құрғақ ауа райымен қатар келеді. Шілде айының орташа температурасы +24,5 +25,5⁰С құрайды.

Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері – 300мм-ден төмен.

Қазіргі таңда аудан бойынша жылқы 16838 бас, ірі қара мал 53455 бас, уақ мал 425106 басты құрайды және аталған малдарға арналған барлығы 3 ветеринарлық ғимарат, 4 биотермиялық шұңқырлар, 2 қасапхана, 2 мал сою орындары және 34 мал тоғыту орны бар.

Қордай ауданы 19 ауылдық округ аумағының жерінен құралған.

Ветеринариялық-санитариялық объектілер туралы мәлімет

№	Аудан округтері	Ветеринарлық ғимарат	Биотермиялық шұңқырлар	Қасапхана	Мал сою алаңдары	Тоғытпалар
1	2	3	4	5	6	7
1	Алға
2	Аухатты
3	Бетқайнар					2
4	Жамбыл					1
5	Кенен		1			1
6	Қақпатас		1			1
7	Қаракемер	1	1	1		3
8	Қарасай					2
9	Қарасу					1
10	Қасық		1			3
11	Қордай	1		1		2
12	Масаншы					1
13	Ноғайбай					10
14	Отар	1				1
15	Сарыбұлақ					1
16	Сортөбе
17	Степное
18	Сұлутөр					3
19	Үлкен Сұлутөр					2
	Барлығы:	3	4	2		34

Ауыл шаруашылығы жануарлары мал басының саны туралы деректер

№	Ауылдық округ атауы	Мал түрі	Мал басы
1	2	3	4
1	Алға ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	475
		Уақ мал	8077
		Жылқы	845
	Барлығы:		9397
	Алға ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	1420
		Уақ мал	6655
		Жылқы	336
	Барлығы:		8411
	Жалпы:		17808
2	Аухатты ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	1975
		Уақ мал	14395
		Жылқы	476
	Барлығы:		16846
	Аухатты ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	1647
		Уақ мал	6982
		Жылқы	296
	Барлығы:		8925
	Жалпы:		25771
3	Бетқайнар ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	3714
		Уақ мал	19866
		Жылқы	485
	Барлығы:		24065
	Бетқайнар ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	376
		Уақ мал	9498
		Жылқы	590
	Барлығы:		10464
	Жалпы:		34529
4	Жамбыл ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	1312
		Уақ мал	6587
		Жылқы	157
	Барлығы:		8056
	Жамбыл ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	731
		Уақ мал	12159
		Жылқы	210
	Барлығы:		13100
	Жалпы:		21156
5	Кенен ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	645
		Уақ мал	8993
		Жылқы	635
	Барлығы:		10273
	Кенен ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	2807
		Уақ мал	29013
		Жылқы	1383
	Барлығы:		33203
	Жалпы:		43476
6	Қақпатас ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	660
		Уақ мал	13054
		Жылқы	231
	Барлығы:		13945
	Қақпатас ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	656
		Уақ мал	13178
		Жылқы	292
	Барлығы:		14126
	Жалпы:		28071
7	Қаракемер ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	3334
		Уақ мал	28871
		Жылқы	2165
	Барлығы:		34370
	Қаракемер ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	61
		Уақ мал	4185
		Жылқы	75
	Барлығы:		4321
	Жалпы:		38691
8	Қарасай ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	2272
		Уақ мал	16204
		Жылқы	1800
	Барлығы:		20276
	Қарасай ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	439
		Уақ мал	6094
		Жылқы	175
	Барлығы:		6708
	Жалпы:		26984
9	Қарасу ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	1673
		Уақ мал	3318
		Жылқы	235
	Барлығы:		5226
	Қарасу ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	282
		Уақ мал	17633
		Жылқы	181
	Барлығы:		18096
	Жалпы:		23322
10	Қасық ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	1673
		Уақ мал	3318
		Жылқы	235
	Барлығы:		5226
	Қасық ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	109
		Уақ мал	2359
		Жылқы	151
	Барлығы:		2619
	Жалпы:		7845
11	Қордай ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	844
		Уақ мал	6786
		Жылқы	70
	Барлығы:		7700
	Қордай ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	2852
		Уақ мал	21004
		Жылқы	286
	Барлығы:		24142
	Жалпы:		31842
12	Масаншы ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	2969
		Уақ мал	20154
		Жылқы	556
	Барлығы:		23679
	Масаншы ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	306
		Уақ мал	1426
		Жылқы	44
	Барлығы:		1776
	Жалпы:		25455
13	Ноғайбай ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	407
		Уақ мал	8679
		Жылқы	756
	Барлығы:		9842
	Ноғайбай ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	5659
		Уақ мал	36232
		Жылқы	621
	Барлығы:		42512
	Жалпы:		52354
14	Отар ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	777
		Уақ мал	13564
		Жылқы	237
	Барлығы:		14578
	Отар ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	123
		Уақ мал	4146
		Жылқы	23
	Барлығы:		4292
	Жалпы:		18870
15	Сарыбұлақ ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	2568
		Уақ мал	13586
		Жылқы	277
	Барлығы:		16431
	Сарыбұлақ ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	913
		Уақ мал	5835
		Жылқы	85
	Барлығы:		6833
	Жалпы:		23264
16	Сортөбе ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	3294
		Уақ мал	6853
		Жылқы	555
	Барлығы:		10702
	Сортөбе ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	95
		Уақ мал	0
		Жылқы	1
	Барлығы:		96
	Жалпы:		10798
17	Степное ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	1871
		Уақ мал	9837
		Жылқы	190
	Барлығы:		11898
	Степное ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	0
		Уақ мал	400
		Жылқы	4
	Барлығы:		404
	Жалпы:		12302
18	Сұлутөр ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	2247
		Уақ мал	24600
		Жылқы	1500
	Барлығы:		28347
	Сұлутөр ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	269
		Уақ мал	400
		Жылқы	0
	Барлығы:		669
	Жалпы:		29016
19	Үлкен Сұлутөр ауылдық округі Жеке шаруашылық бойынша	Мүйізді ірі қара	794
		Уақ мал	15181
		Жылқы	573
	Барлығы:		16548
	Үлкен Сұлутөр ауылдық округі Шаруа қожалықтары бойынша	Мүйізді ірі қара	1206
		Уақ мал	5984
		Жылқы	107
	Барлығы:		7297
	Жалпы:		23845
	Аудан бойынша		495399

Ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру туралы мәліметтер

№	Аудан округтері	Түйе, бас	Жылқы, бас	Ірі қара мал, бас	Уақ мал, бас
1	2	3	4	5	6
1	Алға	-	1181	1895	14732
2	Аухатты	-	772	3622	21377
3	Бетқайнар	-	1075	4090	29364
4	Жамбыл	-	367	2043	18746
5	Кенен	-	2018	3452	38006
6	Қақпатас	-	523	1316	26232
7	Қаракемер	-	2240	3395	33056
8	Қарасай	-	1975	2711	22298
9	Қарасу	-	416	1955	20951
10	Қасық	-	386	1782	5677
11	Қордай	-	356	3696	27790
12	Масаншы	-	600	3275	21580
13	Ноғайбай	-	1377	6066	44911
14	Отар	-	260	900	17710
15	Сарыбұлақ	-	362	3481	19421
16	Сортөбе	-	556	3389	6853
17	Степное	-	194	1871	10237
18	Сұлутөр	-	1500	2516	25000
19	Үлкен Сұлутөр	-	680	2000	21165
	Барлығы:		16838	53455	425106

Жайылымдарды суландыру жағдайына байланысты аудан аумағындағы ауыл округтері бойынша жалпы құдықтардың саны - 113, оның ішінде жұмыс істейтіні – 20, жұмыс істемейтіні – 70, жөндеуді қажет ететіні - 23.

Сонымен қатар, Қаракемер, Қарасай, Қарасу, Жамбыл, Алға, Степное, Сұлутөр, Үлкен Сұлутөр және Ноғайбай ауыл округтерінде таулардың ағын суы және қайнарлардың сулары пайдаланылып отыр.

Құдықтар туралы мәлімет

№	Ауыл округі	Құдықтардың жалпы саны	Соның ішінде
			Жұмыс істейтіні	Жұмыс істемейтіні	Жөндеуді қажет ететіні
1	2	3	4	5	6
1	Алға
2	Аухатты	31	10	21
3	Бетқайнар
4	Жамбыл
5	Кенен	21	2	19
6	Қақпатас	3		3
7	Қаракемер
8	Қарасай
9	Қарасу
10	Қасық
11	Қордай	9	3	6
12	Масаншы
13	Ноғайбай
14	Отар
15	Сарыбұлақ	4	1	3
16	Сортөбе
17	Степное
18	Сұлутөр	23			23
19	Үлкен Сұлутөр	22	4	18
	Барлығы	113	20	70	23

Шалғайдағы жайылымдарда жаю үшін ауыл шаруашылығы жануарларының мал басын қалыптастыру туралы: Қазіргі таңда аудан бойынша барлығы 651581 гектар жайылым алқаптары бар және жалпы мал басының саны 495399 басты құрайды. Ауылдық елді мекендердің аумағы шегінде орналасқан, мемлекет меншігіндегі жайылымдар жергілікті халықтың ауыл шаруашылығы жануарларының (сауын) мал басын ұстау бойынша мұқтаждығын қанағаттандыру үшін пайдаланылуы қажет.

Екпе және аридтік жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ерекшеліктері: Өзге де мал бастарын жаю үшін жыл мезгілін ескере отырып шалғайда екпе және аридтік жайылымдарда ауыл шаруашылығы жануарларын жаю ұсынылады. Алға, Көкадыр, Мұзбел, Жамбыл және Қасық ауылдарына "Қақпатас" шалғай жайылымын, Степное және Қалғұты ауылдарына "Қақпатас" шалғай жайылымын, Бетқайнар ауылына Соғанды таулы аумағындағы жайылымдарын, Қақпатас, Беріктас, Сарыбұлақ және Қайнар ауылдарына "Жайсан" шалғай жайылымын, Отар ауылына "Аңырахай", "Қопа" шалғай жайылымдарын, Сортөбе ауылына "Күнбатыс" жайылымын, Аухатты, Қызылсай және Бәйтерек ауылдарына "Қасқасу" жайылымын, Үлкен Сұлутөр және Сұлутөр ауылдарына "Кіндіктас" және "Ой-Жайлау" шалғай жайылымдарын, "Арпатектір" учаскесіндегі жайылмадарын пайдаланулары қажет.

Малды айдап өтуге арналған сервитуттар туралы мәліметтер: Аудан аумағында жер есебі бойынша 5415,0 га, оның ішінде 4349,0 га жайылым және 1066,0га бөгде жерлерде мал айдау жолдары орналасқан. Ауылдық округтер бойынша мал айдау жолдарының орналасуы төмендегідей:

- Кенен ауылдық округі 188,0 га, соның ішінде 113,0 га жайылым, 75,0 га бөгде жерлер;

- Қақпатас ауылдық округі 1346,0 га, соның ішінде 1091,0 га жайылым, 255,0 га бөгде жерлер;

- Қарасай ауылдық округі бойынша 157,0 га, соның ішінде 125,0 га жайылым, 32,0 га бөгде жерлер;

- Қарасу ауылдық округі 55,0 га жайылым;

- Масаншы ауылдық округі 362,0 га жайылым;

- Отар ауылдық округі 1804,0 га, соның ішінде 1190,0 га жайылым, 614,0 га бөгде жерлер;

- Сарыбұлақ ауылдық округі 179,0 га жайылым;

- Сортөбе ауылдық округі 34,0 га жайылым;

- Сұлутөр ауылдық округі 420,0 га жайылым;

- Үлкен Сұлутөр ауылдық округі 870,0 га, соның ішінде 780,0 га жайылым, 90,0 га бөгде жерлер.

Осы іс-шара жайылымдарды ұтымды пайдалануға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді және аудандағы жайылымдар мен олардың инфрақұрылымын жай-күйін жақсартуға, жайылымдардың тозу процестерін болғызбауға бағытталған. Іс-шара, Қазақстан Республикасының "Жайылымдар туралы" Заңының, Жер кодексінің негіздерінде, Қордай ауданы әкімдігінің жер қатынастары бөлімі тарапынан дайындалды. Ауылдық округтері әкімдеріне ауылшаруашылық саласының басшылары мен мамандарына басшылыққа алу үшін және күнделікті жұмысқа қолдануға ұсынылады. Қордай ауданы бойынша жайылымдарды басқару және оларды пайдалану жөніндегі іс-шара жоспары 2017-2018 жылдар бойына арналып қолданылады.

Қордай ауданында ауыл шаруашылығы жануарларын жаюдың және айдаудың маусымдық маршруттарын белгілейтін жайылымдарды пайдалану жөніндегі күнтізбелік графигі

	Наурыз, сәуір	Мамыр, маусым, шілде, тамыз, қыркүйек	Қазан, қараша
Елді мекен маңындағы жайылымдарды пайдалану
Шалғайдағы жайылым жерлерді пайдалану
Елді мекен маңындағы жайылымдарды пайдалану