Об утверждении Правил расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 18 сентября 2018 года № 377. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 3 октября 2018 года № 17472.

В соответствии с подпунктом 18-4) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 9 января 2012 года "О газе и газоснабжении" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа.

2. Департаменту развития газовой промышленности Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством порядке Республики Казахстан обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление его на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр энергетики Республики Казахстан

К. Бозумбаев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство по инвестициям и развитию
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 18 сентября 2018 года № 377

Правила расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа (далее - Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 18-4) статьи 6 Закона Республики Казахстан от 9 января 2012 года "О газе и газоснабжении" (далее - Закон) и определяют порядок расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа при отсутствии приборов учета газа для бытовых потребителей.

Глава 2. Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

2. При расчете норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа учитываются следующие конструктивные и технические параметры многоквартирного дома или индивидуального жилого дома, влияющие на объем потребления газа:

1) при расходе газа на нужды отопления - материал стен, тип кровли, объем жилых помещений, площадь ограждающих конструкций и окон, износ внутридомовых инженерных коммуникаций и оборудования, этажность;

2) при расходе газа на подогрев воды - износ внутридомовых инженерных коммуникаций и оборудования.

3. Нормы потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи и подогрев воды устанавливаются в килограммах на одного человека в месяц.

Нормы потребления сжиженного нефтяного газа на отопление жилых помещений устанавливаются в килограммах на один квадратный метр отапливаемой площади или на один кубический метр отапливаемого объема в месяц.

4. Нормы потребления товарного и сжиженного нефтяного газа устанавливаются едиными для многоквартирных домов и индивидуальных жилых домов, имеющих аналогичные конструктивные и технические параметры многоквартирного дома или индивидуального жилого дома, указанные в пункте 3 настоящих Правил, влияющие на объем потребления газа.

5. Нормы потребления товарного и сжиженного нефтяного газа рассчитываются по следующим направлениям его использования:

1) приготовление пищи;

2) подогрев воды для хозяйственных и санитарно-гигиенических нужд в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения;

3) при наличии или отсутствии газового водонагревателя;

4) индивидуальное (поквартирное) отопление жилых помещений (индивидуальных жилых домов, квартир, комнат).

6. Отапливаемая площадь здания определяется как площадь этажей (в том числе и мансардного, отапливаемых цокольного и подвального) здания, измеряемая в пределах внутренних поверхностей наружных стен. В отапливаемую площадь здания не включаются площади теплых чердаков и подвалов, холодных неотапливаемых веранд, балконов, лоджий, террас, а также холодного чердака или его части, не занятой под мансарду.

Отапливаемый объем здания определяется как произведение отапливаемой площади этажа на внутреннюю высоту, измеряемую от поверхности пола первого этажа до поверхности потолка последнего этажа без учета толщины перекрытий.

7. При расчете норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа на бытовые нужды населения применяются следующие методы:

1) метод аналогов;

2) расчетный метод.

8. Метод аналогов применяется при наличии данных, полученных в результате измерений объема потребления товарного и сжиженного нефтяного газа общедомовыми приборами учета потребления, установленными в объектах газоснабжения.

9. Расчетный метод применяется, если результаты измерений общедомовыми приборами учета потребления в жилых домах отсутствуют.

10. Метод расчета норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа определяется лицами, осуществляющими розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа, самостоятельно.

11. Нормы потребления сжиженного нефтяного газа рассчитываются, исходя из равномерного распределения потребляемого газа по месяцам года или дифференцируются в зависимости от сезонной неравномерности его потребления.

12. При использовании в жилых помещениях газа несколькими газопотребляющими системами учитываются объемы потребления товарного газа всех газопотребляющих систем.

13. Расчеты норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа производятся исходя из равномерного распределения потребляемого газа по месяцам года.

Нормы потребления товарного газа на приготовление пищи и подогрев воды устанавливаются в кубических метрах на одного человека в месяц.

Нормы потребления товарного газа на отопление жилых помещений устанавливаются в кубических метрах на один квадратный метр отапливаемой площади или на один кубический метр отапливаемого объема.

14. Нормы потребления товарного и сжиженного нефтяного газа рассчитываются и утверждаются с учетом природно-климатических особенностей областей, городов республиканского значения и столицы, в которых находятся объекты газоснабжения.

Параграф 1. Порядок расчета норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа методом аналогов

15. Расчет норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа методом аналогов производится на основе выборочного наблюдения за фактическим объемом потребления газа.

16. Объем потребляемого газа определяется индивидуальными приборами учета, установленными в квартирах многоквартирных домов или индивидуальных жилых домах, или общедомовыми приборами учета, установленными в многоквартирных домах.

17. Для проведения выборочного наблюдения отбираются объекты газоснабжения.

18. Количество отбираемых объектов газоснабжения (объем выборки) определяется по каждому направлению использования газа.

При отборе объектов газоснабжения соблюдаются следующие условия:

1) объекты газоснабжения должны находиться в зоне стабильного газо-, тепло- и водоснабжения;

2) объекты газоснабжения отбираются в населенных пунктах с наиболее характерной инфраструктурой;

3) объектом газоснабжения не является многоквартирный или индивидуальный жилой дом, в котором имеются нежилые помещения, подключенные к присоединенной сети и не оборудованные приборами учета.

19. При определении минимально необходимого объема выборки сначала производится пробная выборка произвольного объема. Первый подход основан на принятии для анализа нужного объема выборки. В случае, если объем этой выборки окажется недостаточным для получения необходимой точности данных, необходимо дополнить эту выборку до нужного объема.

При втором подходе пробная выборка берется равной 1 % от объема генеральной совокупности. На основе этой пробной выборки определяется необходимый объем окончательной выборки. Далее осуществляют выборку заданного объема и проводят по ней выборочное исследование.

Анализ пробной выборки осуществляется в следующей последовательности.

Определяется средняя арифметическая предварительной выборки по формуле:

где:

n' - количество предварительно отобранных объектов газоснабжения, квартир (или домов);

Xi- среднемесячный расход газа на одного человека по i-му объекту газоснабжения за наблюдаемый период, м3;

- средняя арифметическая величины предварительной выборки, м3.

Вычисляется дисперсия выборочной совокупности по формуле:

где:

- дисперсия выборочной совокупности.

Вычисляется дисперсия выборочной совокупности по данным выборочного отбора по формуле:

где:

- дисперсия выборочной совокупности.

Определяется средняя ошибка выборочного наблюдения (

) для малой выборки (n<30) по формуле:

Определяется предельная ошибка по пробной выборке (

) по формуле:

где:

t - коэффициент Стьюдента (критерий Стьюдента) - параметр, указывающий на конкретное значение вероятности того, на какую величину генеральная средняя будет отличаться от выборочной средней, определяемый по таблице коэффициентов Стьюдента для различных значений доверительной вероятности, приведенной в приложении 1 к настоящим Правилам в зависимости от числа степеней свободы f=n'-1 и доверительной вероятности (уровня надежности результатов).

Если используется относительно большая пробная выборка, то, задав предельную ошибку

, следует сравнить ее с предельной ошибкой, вычисленной по пробной выборке

(при одном и том же значении уровня надежности результатов). Если окажется, что

, то объем пробной выборки достаточен и окончателен.

Если

, то необходимый минимальный объем выборки для определения средней величины определяется по формулам:

где:

n - минимально необходимый объем выборочной совокупности, квартир или домов);

N - объем генеральной совокупности (количество газифицированных квартир по рассматриваемой группе (квартир или домов);

- допустимая предельная ошибка выборки (принимается равной не более, чем величина предельной ошибки предварительной выборки

, доли единиц).

Формулы (6), (7) дают минимально необходимый объем выборки.

20. В случае потребления товарного газа, расход газа исчисляется в кубометрах, приведенных к стандартным условиям в соответствии с ГОСТ 2939-63 "Газы. Условия для определения объема". Если установленные приборы учета не имеют специальных корректоров по температуре или по температуре и по давлению, то приведение прошедшего через прибор учета объема газа к стандартным условиям проводится расчетным путем по формуле:

Vc- объемный расход газа, приведенный к стандартным условиям, м3;

Vсч- расход газа, прошедший через прибор учета по счетному механизму, м3;

Рсч- действительное (избыточное) давление газа внутри прибора учета или в газопроводе в непосредственной близости от него, мм рт. ст.;

- барометрическое давление атмосферы (принимается 750,1 мм рт.ст.);

tсч- действительная температура паровой фазы газа внутри прибора учета или в газопроводе в непосредственной близости от него, оС.

Значения входящих в формулу (8) параметров принимаются по показаниям соответствующих приборов.

21. В случае потребления сжиженного нефтяного газа, количество израсходованного потребителями газа (Vсч, м3), определенное по объемному газовому счетчику, приводят к стандартным условиям (Vc) и пересчитывают в (кг) по формуле:

где:

Gm – массовый расход сжиженного нефтяного газа, кг;

- плотность газа при стандартных условиях, кг/м3, определяют как сумму произведений стандартных плотностей компонентов на их объемное долевое содержание в смеси;

- плотность i-го компонента газа при стандартных условиях, кг/м3;

- объемное содержание i-го компонента газа, % объемный.

Если известны составы компонентов газа в % массовых, то их переводят в % мольный, а затем в % объемный по формулам (10), (11)

где:

- массовое, мольное и объемное содержание i-го компонента сжиженного нефтяного газа, соответственно, - % массовый, % мольный, % объемный;

- молекулярная масса i-го компонента газа;

- коэффициент сжимаемости i-го компонента газа при стандартных условиях.

Для углеводородов, входящих в состав газа, значения

приведены в ГОСТ 30319.1-96 "Газ природный. Методы расчета физических свойств. Определение физических свойств товарного газа, его компонентов и продуктов его переработки" (далее – ГОСТ 30319.1-96).

22. С целью учета сезонной неравномерности потребления газа, наблюдения за расходом газа по каждому объекту газоснабжения проводятся в течение одного календарного года.

23. В процессе проведения расчетов необходимо отбрасывать резко выделяющиеся значения расхода газа, возникающие вследствие ошибок в отсчетах показаний приборов учета, ошибок при регистрации значений.

24. По результатам наблюдений составляется сводная ведомость фактических расходов газа за наблюдаемый период.

25. Для случаев, когда прибор учета установлен на все газовые приборы и аппараты, имеющиеся в квартире, расход газа на отопление определяется как разница между объемом потребления газа по обследованному объекту газоснабжения при наличии местных отопительных систем с аналогичными объектами при их отсутствии.

26. Среднемесячное потребление сжиженного нефтяного газа по каждому из направлений его использования определяется по формуле:

Среднемесячное потребление товарного газа по каждому из направлений его использования определяется по формуле:

где:

Gm– среднемесячное потребление сжиженного нефтяного газа на одного человека или на 1 м2 отапливаемой площади, кг/человек х месяц, или кг/м2 х месяц;

Gv – среднемесячное потребление товарного газа на одного человека или на 1 м2 отапливаемой площади, м3/ человек х месяц, или м3/м2 х месяц;

– фактический расход сжиженного нефтяного газа по объектам газоснабжения (от 1 до n) за наблюдаемый промежуток времени, кг;

– фактический расход товарного газа по объектам газоснабжения (от 1 до n) за наблюдаемый промежуток времени, м3;

– промежуток времени между снятием показаний с прибора учета, дней;

– соответствующее число жителей, потребляющих газ человек или размер отапливаемой площади, м2;

– среднее количество дней в месяце (

).

В случае учета сезонной неравномерности, снятие показаний с приборов учета необходимо проводить в холодный, переходный и теплый периоды года, а среднюю продолжительность месяца для каждого из периодов года следует определять в соответствии с принятой их продолжительностью для данного региона.

27. Норма потребления сжиженного нефтяного газа по каждому направлению его использования определяется по формуле:

Норма потребления товарного газа по каждому направлению его использования определяется по формуле:

где: Нm – норма потребления сжиженного нефтяного газа, кг/ человек х месяц или кг/м2 х месяц;

Hv – норма потребления товарного газа, м3/ человек х месяц, или м3/м2 х месяц;

К – коэффициент учета повышенного потребления газа в условиях отсутствия приборов учета, равный 1,1.

Параграф 2. Порядок расчета норм потребления товарного газа и сжиженного нефтяного газа расчетным методом

28. Нормы потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи при наличии в жилых помещениях газовых плит и централизованного горячего водоснабжения рассчитываются на основании годовых норм расхода теплоты

.

29. Расчет среднемесячной нормы потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи для одного человека Н1, кг/ человек х месяц, производится по формуле:

где:

- годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи для одного человека, приведенная в таблице по годовым нормам расхода товарного и сжиженного нефтяного газа на коммунально-бытовые нужды населения согласно приложению 2 к настоящим Правилам, МДж/человек х месяц;

- низшая массовая теплота сгорания сжиженного нефтяного газа, МДж/кг;

12 - количество месяцев в году, месяц.

Низшая массовая теплота сгорания сжиженного нефтяного газа (

, МДж/кг) определяется по формуле:

где:

- низшая объемная теплота сгорания i-го компонента сжиженного нефтяного газа, приведенная к 1 м3 газообразного компонента сжиженного нефтяного газа при стандартных условиях, МДж/м3 (данные ГОСТ 22667-82 (СТ СЭВ 3359-81) "Газы горючие природные. Расчетный метод определения теплоты сгорания, относительной плотности и числа Воббе" (далее - ГОСТ 22667-82);

- массовое содержание i-го компонента сжиженного нефтяного газа, % массовое;

- плотность i-го компонента сжиженного нефтяного газа при стандартных условиях, кг/м3;

- низшая массовая теплота сгорания i-го компонента сжиженного нефтяного газа, МДж/кг.

При расчете низшей теплоты сгорания сжиженного нефтяного газа необходимо использовать данные для условной смеси пропан - бутан. При этом данные легких компонентов (метан, этан) добавляются к пропану, а тяжелые (пентаны) - к бутану.

В таблице по физико-химическим свойствам пропана, бутана и их смесей согласно приложению 3 к настоящим Правилам приведены плотности, коэффициенты сжимаемости, низшие объемные теплоты сгорания для пропана и бутана при стандартных условиях и их молекулярные массы (из ГОСТ 30319.1-96), а также расчетные величины низших теплот сгорания сжиженного нефтяного газа при разном содержании в них пропана и бутана.

При отсутствии сведений о составе сжиженного нефтяного газа для расчета низшей теплоты сгорания принимается, что:

в холодный (отопительный) период года используется сжиженного нефтяного газа марки пропан технический по ГОСТ Р 52087-2003 "Газы углеводородные сжиженные топливные. Технические условия" (далее - ГОСТ Р 52087-2003) и ГОСТ 20448-90 "Газы углеводородные сжиженные топливные для коммунально-бытового потребления. Технические условия" (далее - ГОСТ 20448-90) с условным средним составом: пропан - 80%, бутан - 20% и низшей теплотой сгорания 46,3 МДж/кг (90,9 МДж/м3);

в теплый период года используется сжиженный нефтяной газ марки пропан – бутан технический, смесь пропан – бутан технический (по ГОСТ Р 52087-2003 и ГОСТ 20448-90) со средним составом: пропан - 60%, н-бутан - 40% и низшей теплотой сгорания 46,2 МДж/кг (95,75 МДж/м3).

30. Расчет норм потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи и подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения:

1) приготовление пищи и подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения производится с использованием газового водонагревателя, а при его отсутствии - с использованием газовой плиты;

2) нормы потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи и подогрев воды рассчитываются на основании годовой нормы расхода теплоты, приведенная в таблице по годовым нормам расхода товарного и сжиженного нефтяного газа на коммунально-бытовые нужды населения согласно приложению 2 к настоящим Правилам;

3) расчет среднемесячных норм потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи и подогрев воды для одного человека с использованием газового водонагревателя (Н2, кг/человек х месяц) производится по формуле:

где:

- годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи, МДж/человек х год (принимается из приложения 2 к настоящим Правилам);

- низшая массовая теплота сгорания паровой фазы сжиженного нефтяного газа, МДж/кг (рассчитывается по формуле (15) или принимается из таблицы 3.2 приложения 3 к настоящим Правилам);

12- число месяцев в году, месяц;

4) расчет среднемесячных норм потребления сжиженного нефтяного газа на приготовление пищи и подогрев воды при отсутствии газового водонагревателя Н3, кг/ человек х месяц, производится по формуле:

где:

- годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи и подогрев воды для одного жителя при отсутствии газового водонагревателя, МДж/ человек х год (принимается из приложения 2 к настоящим Правилам);

- низшая массовая теплота сгорания паровой фазы сжиженного нефтяного газа, МДж/кг (рассчитывается по формуле (15) или принимается из таблицы 3.2 приложения 3 к настоящим Правилам);

12 - число месяцев в году, месяц.

31. Расчет норм потребления сжиженного нефтяного газа на индивидуальное (поквартирное) отопление жилых помещений:

1) нормы потребления сжиженного нефтяного газа на отопление жилых помещений, имеющих индивидуальное (поквартирное) отопление и не оснащенных приборами учета, рассчитываются в соответствии с расчетными годовыми расходами тепловой энергии. При этом исходными данными для расчетов являются:

климатические параметры региона;

параметры микроклимата в жилых помещениях;

усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий;

распределение жилищного фонда в регионе по материалу стен и физическому износу;

средневзвешенные коэффициенты полезного действия отопительных аппаратов и печей;

2) средняя по региону месячная норма потребления сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий (домов) Нотср, кг/(м2 х месяц) или кг/(м3 х месяц) в зависимости от наличия информации по жилищному фонду определяется по одному из следующих вариантов:

укрупнено - на основе общих статистических данных по жилищному фонду региона;

дифференцировано - для жилых зданий (домов) с последующим усреднением в соответствии с долей группы зданий;

3) при использовании общих статистических данных по жилищному фонду величина Нотср, кг/(м2 х месяц) или кг/(м3 х месяц) рассчитывается на основе средней площади одной квартиры по региону.

При дифференцированном расчете нормы для жилых зданий (домов) средняя по региону месячная норма потребления сжиженного нефтяного газа на отопление Нотср, кг/(м2 х месяц) или кг/(м3 х месяц) рассчитывается как средневзвешенная величина по долям характерных групп зданий (домов) по формуле:

где:

(Нотмес)i - среднемесячная норма потребления сжиженного нефтяного газа на отопление для характерной i-ой группы зданий, кг/(м2 х месяц) или кг/(м3 х месяц);

di - доля i-ой группы зданий в общей по региону площади квартир с индивидуальным (поквартирным) отоплением при отсутствии приборов учета газа;

m - число рассматриваемых групп зданий;

4) при расчетах норм потребления сжиженного нефтяного газа на отопление в качестве характерных групп выделяют здания (дома), которые различаются по:

объемно-планировочным показателям (величине отапливаемой площади Аот, внутренней высоте этажа здания и числу этажей);

материалу стен зданий (домов);

физическому износу зданий (домов).

Усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление, необходимые для выполнения расчетов для наиболее распространенных в регионах характерных групп жилых зданий (домов) представлены в приложении 4 к настоящим Правилам.

При расчете региональных норм потребления сжиженного нефтяного газа на отопление с помощью формы по распределению в жилищном фонде региона характерных групп жилых зданий (домов) с потреблением товарного и/или сжиженного нефтяного газа для индивидуального (поквартирного) отопления согласно приложению 5 к настоящим Правилам выделяются несколько (i) характерных групп зданий (домов), имеющих наибольшую долю di в жилищном фонде региона. Дальнейшие расчеты выполняются по усредненным объемно-планировочным показателям для одного здания из каждой i-ой характерной группы с последующим усреднением норм потребления сжиженного нефтяного газа по формуле (18);

5) расчет среднемесячной нормы потребления сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий (домов) для выделенной характерной группы производится по формуле:

либо в расчете на 1 м2 отапливаемой площади Нотмес, кг/(м2 х месяц):

либо в расчете на 1 м3 отапливаемого объема Нотмес, кг/(м3 х месяц):

где:

Gотгод- расчетный среднегодовой расход сжиженного нефтяного газа на отопление здания, кг/год;

Аот- отапливаемая площадь здания, м2;

Vот- отапливаемый объем здания, м3;

6) расчетная среднегодовая норма потребления сжиженного нефтяного газа на отопление здания (Gотгод) определяется по расходу тепловой энергии за отопительный период года по формуле:

где:

- расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода, характеризующегося средней суточной температурой наружного воздуха, равной 8оС и ниже, МДж;

- низшая массовая теплота сгорания сжиженного нефтяного газа (рассчитывается по формуле (15) или принимается из таблицы 3.2 приложения 3 к настоящим Правилам);

- коэффициент полезного действия отопительной системы (для отопительных печей

=0,65...0,8, для газовых котлов различных типов

=0,75...0,9);

7) расход тепловой энергии на отопление здания в отопительный период (

, МДж), учитывающий общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции, бытовые тепловыделения и теплопоступления через окна от солнечной радиации, определяется по формуле:

где: tв- расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, оС, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале 20-22оС;

tн хол- температура наружного воздуха наиболее холодной пятидневки, оС, обеспеченностью 0,92;

Кинф- условный коэффициент теплопередачи здания, учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции в эксплуатируемых жилых зданиях, Вт/(м2 х оС);

- средняя температура наружного воздуха в отопительный период, оС;

- продолжительность отопительного периода, сутки;

- средняя за отопительный период величина солнечной радиации на вертикальные поверхности при действительных условиях облачности, МДж/м2;

- общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и грунта, м2;

Аот- отапливаемая площадь здания, м2;

АF- суммарная площадь световых проемов, м2.

Значения величин

,

,

,

для конкретных регионов приведены в приложении 6 к настоящим Правилам.

Величины

и AF определяются в соответствии с выбранной характерной группой зданий по усредненным объемно-планировочным показателям жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Коэффициент Кдинф рассчитывается по алгоритму определения условного коэффициента теплопередачи здания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции, изложенному в приложении 7 к настоящим Правилам;

8) перечень исходных данных и результаты расчета норм потребления сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий (домов) приведены в форме исходных данных и результатов расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий (домов) согласно приложению 8 к настоящим Правилам.

32. Расчет норм потребления товарного газа на приготовление пищи:

1) нормы потребления газа на приготовление пищи при установке в жилых помещениях газовых плит рассчитываются на основании годовых норм расхода теплоты, приведенных в таблице по годовым нормам расхода товарного и сжиженного нефтяного газа на коммунально-бытовые нужды населения согласно приложению 2 настоящих Правил;

2) расчет среднемесячной нормы потребления товарного газа на приготовление пищи Н1, м3/человек, производится по формуле:

где:

Q1 - годовая норма расхода теплоты на приготовление пищи, МДж/ человек (ккал/ человек);

Qpн - средняя фактическая теплота сгорания товарного газа по региону, МДж/м3 (ккал/м3); определяется как средняя величина за предшествующие 3-5 лет;

12 - количество месяцев в году, месяц.

33. Расчет норм потребления товарного газа на подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения:

1) подогрев воды в условиях отсутствия централизованного горячего водоснабжения производится с использованием газового водонагревателя, а при его отсутствии - с использованием газовой плиты;

2) нормы потребления газа на подогрев воды рассчитываются на основании годовых норм расхода теплоты, приведенных в таблице по годовым нормам расхода товарного и сжиженного нефтяного газа на коммунально-бытовые нужды населения согласно приложению 2 настоящих Правил;

3) расчет среднемесячной нормы потребления товарного газа на подогрев воды с использованием газового водонагревателя Н2, м3/человек, производится по формуле:

(25а)

где:

Q2 - годовая норма расхода теплоты на подогрев воды при наличии газового водонагревателя, МДж/ человек (ккал/ человек);

4) расчет среднемесячной нормы потребления товарного газа на подогрев воды в условиях отсутствия газового водонагревателя Н3, м3/ человек, производится по формуле:

(25б)

где:

Q3 - годовая норма расхода теплоты на подогрев воды при отсутствии газового водонагревателя, МДж/ человек (ккал/ человек).

34. Расчет норм потребления товарного газа на индивидуальное (поквартирное) отопление жилых помещений:

1) нормы потребления товарного газа на отопление жилых помещений, имеющих индивидуальное (поквартирное) отопление и не оснащенных приборами учета газа, рассчитываются в соответствии с расчетными годовыми расходами тепловой энергии. При этом исходными данными для расчетов являются:

климатические параметры региона;

параметры микроклимата в жилых помещениях;

усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий;

распределение жилищного фонда в регионе по материалу стен и физическому износу;

средневзвешенные коэффициенты полезного действия отопительных аппаратов и печей;

2) средняя по региону месячная норма потребления товарного газа на отопление жилых зданий (домов) Нсрот, м3/(м2 x месяц) или м3/(м3x месяц) в зависимости от наличия информации по жилищному фонду рассчитывается по одному из двух вариантов:

укрупненно на основе общих статистических данных по жилищному фонду региона;

дифференцировано для характерных групп жилых зданий (домов) с последующим усреднением в соответствии с долей группы зданий;

3) при использовании общих статистических данных по жилищному фонду величина Нсрот, м3/(м2 x месяц) или м3/(м3 x месяц) рассчитывается на основе средней площади одной квартиры по региону;

4) при дифференцированном расчете норм для характерных групп жилых зданий (домов) среднюю по региону месячную норму потребления товарного газа на отопление Нсрот, м3/(м2 x месяц) или м3/(м3 x месяц) рассчитывают как средневзвешенную величину по долям характерных групп зданий (домов):

(26)

где:

- среднемесячная норма газопотребления на отопление для характерной i-ой группы зданий, м3/(м2 x месяц) или м3/(м3 x месяц);

di - доля i-ой группы зданий в общей по региону площади квартир с индивидуальным (поквартирным) отоплением при отсутствии приборов учета газа;

m - число рассматриваемых групп зданий.

При расчетах норм потребления газа на отопление в качестве характерных групп выделяют здания (дома), которые различаются по:

объемно-планировочным показателям (величине отапливаемой площади Аот, внутренней высоте этажа здания hот и числу этажей);

материалу стен зданий (домов); физическому износу зданий (домов).

Усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление, необходимые для выполнения расчетов для наиболее распространенных в регионах характерных групп жилых зданий (домов) представлены в приложении 4 к настоящим Правилам.

При расчете региональных норм потребления газа на отопление с помощью формы по распределению в жилищном фонде региона характерных групп жилых зданий (домов) с потреблением товарного и/или сжиженного нефтяного газа для индивидуального (поквартирного) отопления согласно приложению 5 к настоящим Правилам выделяются несколько (i) характерных групп зданий (домов), имеющих наибольшую долю di в жилищном фонде региона. Дальнейшие расчеты выполняются по усредненным объемно-планировочным показателям для одного здания из каждой i-ой характерной группы с последующим усреднением норм потребления газа по формуле (26);

5) расчет среднемесячной нормы потребления газа на отопление жилых зданий (домов) для выделенной характерной группы производится:

либо в расчете на 1 м2 отапливаемой площади Нмесот, м3/(м2 x месяц)

(27)

либо в расчете на 1 м3 отапливаемого объема Нмесот, м3/(м3 x месяц)

(28)

где:

Gгодот - расчетный среднегодовой расход товарного газа на отопление здания, м3/год;

Аот - отапливаемая площадь здания, м2;

Vот - отапливаемый объем здания, м3;

6) расчетный годовой расход товарного газа на отопление вычисляется по следующей формуле:

(28а)

где:

Qопот - расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода, характеризующегося средней суточной температурой наружного воздуха, равной и ниже 8оС, МДж;

- коэффициенты полезного действия отопительной системы; для отопительных печей

= 0,65... 0,75, для газовых отопительных аппаратов и котлов различных типов

= 0,75...0,82.

В зависимости от сроков эксплуатации и технического состояния отопительных устройств величины их коэффициентов полезного действия могут значительно отличаться от указанных выше;

7) расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода Qопот, МДж, учитывает общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции, бытовые тепловыделения и теплопоступления через окна от солнечной радиации и определяется по формуле:

(29)

где:

tв - расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, оС, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале 20-22оС;

tхолн - температура наружного воздуха наиболее холодной пятидневки, оС, обеспеченностью 0,92;

Кинф - условный коэффициент теплопередачи здания, учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции, Вт/(м2 x oС);

Dопсут - градусосутки отопительного периода - показатель, представляющий собой температурно-временную характеристику района строительства здания и используемый для расчетов потребления топлива и отопительной нагрузки здания в течение отопительного периода, oС x сутка;

Zопот - продолжительность отопительного периода, сутка;

Iопср - средняя за отопительный период величина солнечной радиации на вертикальные поверхности при действительных условиях облачности, МДж/м2;

Аzок - общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и от грунта, м2;

АF - суммарная площадь световых проемов, м2.

Значения величин tхолн, Dопсут, Zопот, Iопср для конкретных регионов принимаются по действующим нормам на проектирование и строительство.

Величины Аzок и АF определяются в соответствии с выбранной характерной группой зданий по усредненным объемно-планировочным показателям жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление, необходимые для выполнения расчетов для наиболее распространенных в регионах характерных групп жилых зданий (домов) согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Коэффициент Кинф рассчитывается по алгоритму определения условного коэффициента теплопередачи здания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции, изложенному в приложении 7 к настоящим Правилам.

Глава 3. Порядок утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

35. Нормы потребления товарного и сжиженного нефтяного газа утверждаются местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы (далее - местные исполнительные органы) в соответствии с подпунктом 6-2) пункта 5 статьи 7 Закона.

36. Лица, осуществляющие розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа представляют в местные исполнительные органы заявку на утверждение норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа с приложением необходимых документов, предусмотренных пунктом 37 настоящих Правил.

37. К заявке прилагаются следующие документы:

1) пояснительная записка о необходимости утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;

2) обоснованное решение о применении аналогового или расчетного метода;

3) предлагаемый уровень норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;

4) соответствующие расчеты норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа в зависимости от выбранного метода.

38. Дополнительно к документам, указанным в пункте 37 настоящих Правил, представляются следующие документы:

1) в случае применения аналогового метода для расчета норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа:

акт проведенных измерений потребления газа на объектах газоснабжения на официальном бланке лица, осуществляющего розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа;

копии сертификатов о поверке средств измерений;

копии технических паспортов жилых домов, на которых проводятся измерения;

2) в случае применения расчетного метода для расчета норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа:

копии технических паспортов жилых домов, для которых проводится расчет норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа;

копию технического паспорта отопительной печи или газового котла, применяемого в здании, для которого проводится расчет.

39. В случае потребления сжиженного нефтяного газа дополнительно к документам, указанным в пункте 37 настоящих Правил, необходимо представить копию паспорта качества сжиженного нефтяного газа.

40. Прилагаемые к заявке документы прошиваются, пронумеровываются и подписываются первым руководителем лица, осуществляющего розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа либо исполняющим его обязанности с приложением копии приказа о возложении обязанности первого руководителя.

41. Местные исполнительные органы в течение пяти рабочих дней со дня получения заявки проверяют на полноту представленные документы, указанные в пунктах 37, 38 и 39 настоящих Правил, и в письменной форме уведомляют лиц, осуществляющих розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа о принятии заявки к рассмотрению либо о мотивированном отказе в ее принятии.

42. Основаниями для отказа в принятии заявки лиц, осуществляющих розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа к рассмотрению являются:

1) непредставление или представление не в полном объеме документов, указанных в пунктах 37, 38 и 39 настоящих Правил;

2) представление документов с нарушением требований пункта 40 настоящих Правил.

43. Заявка рассматривается местными исполнительными органами в течение тридцати календарных дней. Срок рассмотрения заявки исчисляется с момента поступления заявки в местные исполнительные органы.

Местные исполнительные органы после принятия заявки лиц, осуществляющих розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа, запрашивают необходимую информацию в письменной форме.

44. Принятые решения местных исполнительных органов об утверждении норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа в течение десяти рабочих дней публикуются в официальных средствах массовой информации с указанием даты введения в действие указанных норм.

При этом местные исполнительные органы в течение пяти календарных дней после утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа уведомляют об этом лиц, осуществляющих розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа, в письменной форме.

45. В случае отказа в утверждении норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа лицам, осуществляющим розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа, направляется мотивированное заключение.

При этом основанием для отказа в утверждении норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа является представление лицами, осуществляющими розничную реализацию товарного газа и (или) сжиженного нефтяного газа, документов, не соответствующих расчетам и требованиям, установленным настоящими Правилами.

46. Срок действия норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа составляет не менее трех, но не более пяти лет, и в течение этого периода подлежат пересмотру в случае изменения конструктивных и технических параметров многоквартирного дома или индивидуального жилого дома, указанных в пункте 2 настоящих Правил, влияющих на объем потребления газа более чем на пять процентов.

Приложение 1 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Коэффициенты Стьюдента для различных значений доверительной вероятности

Число степеней свободы f=n’-1	Доверительная вероятность
	0,2	0,1	0,05	0,02	0,01
5	1,476	2,015	2,571	3,365	4,032
6	1,440	1,943	2,447	3,143	3,707
7	1,415	1,895	2,365	2,998	3,499
8	1,397	1,860	2,306	2,896	3,355
9	1,383	1,833	2,262	2,821	3,250
10	1,372	1,812	2,228	2,764	3,169
11	1,363	1,796	2,201	2,718	3,106
12	1,356	1,782	2,179	2,681	3,055
13	1,350	1,771	2,160	2,650	3,012
14	1,345	1,761	2,145	2,624	2,977
15	1,341	1,753	2,131	2,602	2,947
16	1,337	1,746	2,120	2,583	2,921
17	1,333	1,740	2,110	2,570	2,898
18	1,330	1,734	2,101	2,552	2,878
19	1,328	1,729	2,093	2,539	2,861
20	1,325	1,725	2,086	2,528	2,845
21	1,323	1,721	2,080	2,518	2,831
22	1,321	1,717	2,074	2,508	2,819
23	1,319	1,714	2,069	2,500	2,807
24	1,318	1,711	2,064	2,492	2,797
25	1,316	1,708	2,060	2,485	2,787
26	1,315	1,706	2,056	2,479	2,779
27	1,314	1,703	2,052	2,473	2,771
28	1,313	1,701	2,048	2,467	2,763
29	1,311	1,699	2,045	2,462	2,256
30	1,310	1,697	2,042	2,457	2,750
бесконечность	1,282	1,645	1,959	2,326	2,576

Приложение 2 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Годовые нормы расхода товарного и сжиженного нефтяного газа на коммунально-бытовые нужды населения

Характеристика потребителя газа	Нормы расхода теплоты, МДж/человек х год (тысяча ккал/человек х год)
При наличии в квартире газовой плиты и централизованного горячего водоснабжения при газоснабжении:
товарным газом	4 100 (970)
сжиженным нефтяным газом	3 850 (920)
При наличии в квартире газовой плиты и газового водонагревателя (при отсутствии централизованного горячего водоснабжения) при газоснабжении:
товарным газом	10 000 (2 400)
сжиженным нефтяным газом	9 400 (2 250)
При наличии в квартире газовой плиты и отсутствии централизованного горячего водоснабжения и газового водонагревателя при газоснабжении:
товарным газом	6 000 (1 430)
сжиженным нефтяным газом	5 800 (1 380)

Приложение 3 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Физико-химические свойства пропана, бутана и их смесей

Таблица 3.1. Свойства пропана и бутана при стандартных условиях и их молекулярные массы (из ГОСТ 30319.1-96, ГОСТ 22667-82*)

Наименование углеводорода	Плотность ро_с, кг/м3	Коэффициент сжимаемости, z_c	Низшая объемная теплота сгорания q_но, Дж/м3	Молекулярная масса, кг/моль
пропан	1,8641	0,9834	86,53	44,09
бутан	2,4956	0,9682	114,27	58,12

Таблица 3.2. Зависимость низшей теплоты сгорания сжиженного углеводородного газа от состава (содержания пропана и бутана)

Пропан		Бутан		q_но	q_нв
% массовое	% объемное	% массовое	% объемное	Мдж/м3	Мдж/кг
95	96,2	5	3,8	87,60	46,40
90	92,3	10	7,7	88,65	46,35
80	84,3	20	15,7	90,90	46,30
70	75,7	30	24,3	93,25	46,25
60	66,8	40	33,2	95,75	46,20
50	57,2	50	42,8	98,40	46,10
40	47,2	60	52,8	101,20	46,00

Таблица 3.3. Зависимость плотности сжиженного углеводородного газа от состава при стандартных условиях

Компонентный состав сжиженного нефтяного газа, % массовое		Средняя плотность сжиженного нефтяного газа, кг/м3
пропан	бутан
95	5	1,8881
90	10	1,9127
80	20	1,9632
70	30	2,0176
60	40	2,0738
50	50	2,1344
40	60	2,1975

Приложение 4 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий (домов) для расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Отапливаемая площадь Аот, м2	Отапливаемый объем Vот, м3; общая площадь ограждающих конструкций ок, м2, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и от грунта; суммарная площадь световых проемов АF, м2, при различной внутренней высоте этажа здания hот, м
	h от	2,0	2,3	2,5	2,7	3,0
1	2	3	4	5	6	7
Дома жилые одноэтажные одноквартирные и блокированные
от 15 до 25	V от	40,0	46,0	50,0	54,0	60,0
	А ок	76,0	81,4	85,0	88,6	94,0
	А F	3,6	4,1	4,5	4,9	5,4
от 26 до 35	V от	54,0	62,1	67,5	72,9	81,0
	А ок	96,0	102,3	106,5	110,7	117,0
	А F	4,2	4,8	5,3	5,7	6,3
от 36 до 45	V от	80,0	92,0	100,0	108,0	120,0
	А ок	132,0	139,8	145,0	150,2	158,0
	А F	5,2	6,0	6,5	7,0	7,8
от 46 до 65	V от	108,0	124,2	135,0	145,8	162,0
	А ок	168,0	177,0	183,0	189,0	198,0
	А F	6,0	6,9	7,5	8,1	9,0
от 66 до 95	V от	160,0	184,0	200,0	216,0	240,0
	А ок	232,0	242,8	250,0	257,2	268,0
	А F	7,2	8,3	9,0	9,7	10,8
от 96 до 120	V от	-	248,4	270,0	291,6	324,0
	А ок	-	312,6	321,0	329,4	342,0
	А F	-	9,7	10,5	11,3	12,6
от 121 до 145	V от	-	310,5	337,5	364,5	405,0
	А ок	-	380,4	390,0	399,6	414,0
	А F	-	11,0	12,0	13,0	14,4
от 146 до 175	V от	-	372,6	405,0	437,4	486,0
	А ок	-	448,2	459,0	469,8	486,0
	А F	-	12,4	13,5	14,6	16,2
от 176 до 205	V от	-	434,7	472.5	510,3	567,0
	А ок	-	516,0	528,0	540,0	558,0
	А F	-	13,8	15,0	16,2	18,0
Здания жилые одноэтажные многоквартирные
от 115 до 170	V от	355,0	383,4	426,0	454,4	497,0
	А ок	450,0	460,4	476,0	486,4	502,0
	А F	13,0	14,0	15,6	16,6	18,2
от 171 до 225	V от	495,0	534,6	594,0	633,6	693,0
	А ок	582,0	594,0	612,0	624,0	642,0
	А F	15,0	16,2	18,0	19,2	21,0
Здания жилые двухэтажные многоквартирные
от 300 до 480	V от	990,0	1069,2	1188,0	1267,2	1386,0
	А ок	732,0	756,0	792,0	816,0	852,0
	А F	30,0	32,4	36,0	38,4	42,0
от 481 до 660	V от	1440,0	1555,2	1728,0	1843,2	2016,0
	А ок	1038,0	1069,2	1116,0	1147,02	1194,0
	А F	39,0	42,1	46,8	49,9	54,6
от 661 до 840	V от	1890,0	2041,2	2268,0	2419,2	2646,0
	А ок	1344,0	1382,4	1440,0	1478,4	1536,0
	А F	48,0	51,8	57,6	61,4	67,2
Здания жилые трехэтажные многоквартирные
от 460 до 730	V от	1485,0	1603,8	1782,0	1900,8	2079,0
	А ок	882,0	918,0	972,0	1008,0	1062,0
	А F	45,0	48,6	54,0	57,6	63,0
от 731 до 1000	V от	2160,0	2332,8	2592,0	2764,8	3024,0
	А ок	1233,0	1279,8	1350,0	1396,8	1467,0
	А F	58,5	63,2	70,2	74,9	81,9
от 1001 до 1270	V от	2835,0	3061,8	3402,0	3628,8	3969,0
	А ок	1584,0	1641,6	1728,0	1785,6	1872,0
	А F	72,0	77,8	86,4	92,2	100,8

Приложение 5 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Распределение в жилищном фонде региона характерных групп жилых зданий (домов) с потреблением товарного и/или сжиженного нефтяного газа для индивидуального (поквартирного) отопления

Характерные группы домов по отапливаемой площади, м2	Доля* в жилищном фонде региона, %, при высоте этажа жилых зданий (домов), м.			Примечание
	от 2,0 до 2,5	от 2,6 до 3,0	от 3,1 до 3,5
Дома жилые одноэтажные одноквартирные и блокированные
от 15 до 25
от 26 до 35
от 36 до 45
от 46 до 65
от 66 до 95
от 96 до 120
от 121 до 145
от 146 до 175
от 176 до 205
Здания жилые одноэтажные многоквартирные
до 150
от 150 до 240
от 241 до 330
от 331 до 420
свыше 420
Здания жилые двухэтажные многоквартирные
до 300
от 300 до 480
от 481 до 660
от 661 до 840
свыше 840
Здания жилые трехэтажные многоквартирные
до 460
от 460 до 730
от 731 до 1000
от 1001 до 1270
свыше 1270
Другие жилые здания
Итого по региону	100 %
* По возможности указать или укрупнено оценить доли (по отапливаемой площади) характерных групп жилых зданий (домов) в жилищном фонде региона

Приложение 6 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Климатические параметры для расчета норм потребления и товарного
и/или сжиженного нефтяного газа на отопление

Сноска. Приложение 6 – в редакции приказа Министра энергетики РК от 23.08.2021 № 272 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

№ п/п	Субъект Республики Казахстан	оС	Отопительный период
			оС	сутки	Мдж/м2	V, м/с
1.	город Нур-Султан	-35	-8,1	216	1591	5,2
2.	город Алматы	-25	-1,8	167	1001	1,1
3.	Акмолинская область	-33	-8,1	217	1520	5,5
4.	Актюбинская область	-33	-6,7	193	1421	4,5
5.	Алматинская область	-26	-3,6	171	1466	1,6
6.	Атырауская область	-24	-2,8	176	1342	5,3
7.	Западно-Казахстанская область	-30	-5,4	191	1358	4
8.	Жамбылская область	-24	-2,3	153	1001	3,2
9.	Карагандинская область	-32	-6,9	204	1591	4,9
10.	Костанайская область	-33	-8,1	214	1450	4,8
11.	Кызылординская область	-25	-4,6	174	1485	4,2
12.	Мангистауская область	-17	-1	161	909	-
13.	Туркестанская область	-18	-2,6	163	1001	2,5
14.	Павлодарская область	-34	-8,6	213	1514	4,3
15.	Северо-Казахстанская область	-36	-8,6	222	1302	5,7
16.	Восточно-Казахстанская область	-37	-7,3	204	1684	2,7
17.	город Шымкент	-18	-2,6	163	1001	2,5

Приложение 7 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Алгоритм определения условного коэффициента теплопередачи здания с учетом теплопотерь за счет инфильтрации и вентиляции

Сноска. Приложение 7 – в редакции приказа Министра энергетики РК от 23.08.2021 № 272 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Условный коэффициент теплопередачи здания Кинф, Вт/(м2 х оС), учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции, определяется по формуле:

сЕ – удельная теплоемкость воздуха, равная 1,0 кДж/(кг х оС);

nE – средняя кратность воздухообмена здания за отопительный период, час-1, определяемая по формуле (7.3);

bV – коэффициент снижения объема воздуха в здании, учитывающий наличие внутренних ограждающих конструкций (рекомендуется =0,85);

Vот – отапливаемый объем здания, м3 (приложение 4 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа, утвержденным приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 18 сентября 2018 года № 377 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 17472) (далее – Правила);

– общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и грунта, м2 (приложение 4 к настоящим Правилам);

k – коэффициент учета влияния встречного теплового потока в светопрозрачных конструкциях для окон с двойными раздельными переплетами k=0,8;

– средняя плотность приточного воздуха за отопительный период, кг/м3, определяется по формуле:

tE – расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, оС, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале 20-22оС;

– средняя температура наружного воздуха за отопительный период, оС, принимается для конкретного региона в соответствии с приложением 6 к Правилам.

2. Средняя кратность воздухообмена здания за отопительный период , час-1, рассчитывается с учетом суммарного воздухообмена за счет вентиляции и инфильтрации по формуле:

где:

LE – количество приточного воздуха, поступающего в здание через систему вентиляции, м3/час, определяемое по формуле (7.4);

Gинф – количество воздуха, инфильтрующегося в здание через ограждающие конструкции, кг/ч, определяемое по формулам (7.5-7.8).

3. Минимальная производительность системы вентиляции жилого здания (дома) должна обеспечивать не менее однократного обмена объема воздуха в течение одного часа.

Количество приточного воздуха, поступающего в жилое здание (дом) через систему вентиляции при неорганизованном (естественном) притоке LE , м3/час, определяется по формуле:

где bE – коэффициент превышения минимального количества приточного воздуха при естественной вентиляции, обусловленный действием следующих факторов:

отсутствием регулируемых вентиляционных решеток и клапанов;

наличием неплотностей (щелей) в дверях, окнах;

ненормативной воздухоизоляцией ограждающих конструкций зданий.

С учетом преобладающего в регионе состояния жилищного фонда в практических расчетах в зависимости от наличия перечисленных факторов коэффициент следует принимать:

при одном факторе от 1,1 до 2,0;

при сочетании двух факторов от 1,5 до 2,5;

при трех факторах от 2,2 до 3,0.

4. Суммарное количество воздуха, поступающего в жилое здание (дом) за счет инфильтрации через ограждающие и светопрозрачные конструкции, а также через входные двери, Gинф, кг/ч, определяется по формулам:

где:

- количество воздуха, инфильтрующегося в здание (дом) через ограждающие конструкции (за исключением заполнений световых проемов и входных дверей), кг/час;

– то же, через светопрозрачные конструкции, кг/час;

– то же, через входные двери, кг/час;

– общая площадь внутренних поверхностей ограждающих строительных конструкций, отделяющих отапливаемые помещения от неотапливаемых, от наружного воздуха и от грунта, м2 (приложение 4 к Правилам);

AF – суммарная площадь световых проемов, м2 (приложение 4 к Правилам);

AДЕ – общая площадь входных дверей, м2 (для одной входной двери в среднем =2 м2);

– разность давлений воздуха на наружной и внутренней поверхностях ограждающих конструкций, Па, определяется в подразделе 7.5;

– нормируемое сопротивление воздухопроницанию ограждающих конструкций здания, м2 х ч х Па/кг;

– нормируемое сопротивление воздухопроницанию светопрозрачных конструкций, м2 х ч хПа/кг (для окон в деревянных переплетах

=0,167 м2 х ч х Па/кг);

– нормируемое сопротивление воздухопроницанию входных дверей, м2 ч Па/кг(для входных дверей жилых зданий Rинфдв=0,452 м2 х ч х Па/кг).

5. Разность давлений воздуха на наружной и внутренней поверхностях ограждающих конструкций

, Па, определяется по формуле:

где:

hЗД – высота здания (от пола первого этажа до верха вытяжной шахты), м;

– удельный вес наружного воздуха, H/м3, определяемый по формуле:

– удельный вес внутреннего воздуха, H/м3, определяемый по формуле:

– средняя скорость ветра за отопительный период, м/с, и

– средняя температура наружного воздуха за отопительный период, °С , принимаются для конкретного региона в соответствии с приложением 6 к Правилам.

6. В результате воздействия природно-климатических факторов и жизнедеятельности человека с течением времени происходит утрата первоначальных технико-эксплуатационных качеств жилых зданий (воздухопроницаемости, тепловой защиты, прочности, устойчивости).

Физический износ жилых зданий (конструкций, элементов или их участков) оценивается по конкретным признакам износа и их количественной оценке.

7. Учет физического износа, обуславливающего превышение нормируемой воздухопроницаемости конструкций и элементов жилых зданий, приводит к увеличению условного коэффициента теплопередачи здания Кинф , рассчитанного по формуле (7.1).

Действительное значение условного коэффициента теплопередачи здания

учитывающего теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции в эксплуатируемых жилых зданиях, определяемое по формуле:

где:

r – коэффициент превышения нормируемой воздухопроницаемости в эксплуатируемых жилых зданиях;

Кинф – условный коэффициент теплопередачи здания, учитывающий теплопотери за счет инфильтрации и вентиляции, Вт/(м2·°С), определяют по формуле (7.1).

8. Таблица распределения жилищного фонда в регионах Республики Казахстан по материалу стен зданий и усредненное сопротивление воздухопроницанию материалов и конструкций стен:

№ п/п	Субъект Республики Казахстан	, оС	Отопительный период
			, оС	сутки	, Мдж/м2	V, м/с
1.	город Нур-Султан
2.	город Алматы
3.	Акмолинская область
4.	Актюбинская область
5.	Алматинская область
6.	Атырауская область
7.	Западно-Казахстанская область
8.	Жамбылская область
9.	Карагандинская область
10.	Костанайская область
11.	Кызылординская область
12.	Мангистауская область
13.	Туркестанская область
14.	Павлодарская область
15.	Северо-Казахстанская область
16.	Восточно-Казахстанская область
17.	город Шымкент

9. Таблица распределение жилищного фонда в регионах Республики Казахстан по годам возведения, физическому износу зданий и коэффициенты превышения нормируемой воздухопроницаемости в эксплуатируемых жилых зданиях:

№ п/п	Субъект Республики Казахстан	Доля квартир (по площади) по годам возведения, %					Доля квартир по площади) в зданиях с физическим износом, %			Коэффициенты превышения нормируемой воздухопроницаемости
		До 1920	1921 -1945	1946 -1970	1971 -1995	после 1995	от 0 до 30	от 31 до 65	свыше 65
1.	город Нур-Султан
2.	город Алматы
3.	Акмолинская область
4.	Актюбинская область
5.	Алматинс кая область
6.	Атырауская область
7.	Западно- Казахстанская область
8.	Жамбылс кая область
9.	Карагандинская область
10.	Костанайс кая область
11.	Кызылординская область
12.	Мангистауская область
13.	Туркестанс кая область
14.	Павлодарс кая область
15.	Северо- Казахстанская область
16.	Восточно- Казахстанская область
17.	город Шымкент

Приложение 8 к Правилам расчета и утверждения норм потребления товарного и сжиженного нефтяного газа

Исходные данные и результаты расчета норм потребления товарного и/или сжиженного нефтяного газа на отопление жилых зданий (домов)

Таблица 8.1. Используемые для расчета исходные данные и их источники

Перечень исходных данных, необходимых для расчета нормативов	Обозначение	Размерность	Источник данных
1	2	3	4
Климатические параметры
Температура наружного воздуха наиболее холодной пятидневки, обеспеченностью 0,92, для конкретного региона принимается отдельно	tнхол	оC	Приложение 6
Средняя температура наружного воздуха за отопительный период для конкретного региона принимается отдельно	tноп	оC	Приложение 6
Продолжительность отопительного периода для конкретного региона принимается отдельно	Zотоп	сут.	Приложение 6
Средняя за отопительный период величина солнечной радиации на вертикальные поверхности (стены и окна) при действительных условиях облачности с учетом суммирования по четырем фасадам здания	Iсроп	Мдж/м2	Приложение 6
Средняя скорость ветра за отопительный период принимается для конкретного региона	V	м/с	Приложение 6
Параметры микроклимата в помещениях жилых зданий
Расчетная средняя температура внутреннего воздуха здания, принимаемая по минимальным значениям оптимальной температуры жилых зданий в интервале от плюс 20оС до плюс 22оС	tв	оC	Нормативная документация
Усредненные объемно-планировочные показатели жилых зданий (для характерной группы зданий)
Отапливаемая площадь здания	Аот	м2	Приложение 4
Внутренняя высота здания	hот	м	Приложение 4
Отапливаемый объем здания	Vот	м3	Приложение 4
Общая площадь наружных ограждающих конструкций		м2	Приложение 4
Суммарная площадь световых проемов жилого здания	АF	м2	Приложение 4
Суммарная площадь дверных проемов	Адв	м2	Приложение 6
Число этажей жилого здания (дома)	N	-	-
Высота жилого здания (дома)	hзд	м	hот (N + 1,5)
Физическое состояние жилищного фонда
Сопротивление воздухопроницанию материалов и конструкций стен	Rинфок	м2 х ч х Па/кг	-
Коэффициент превышения нормируемой воздухопроницаемости	r	-	-
Эффективность использования сжиженного нефтяного газа
Средняя фактическая теплота сгорания паровой фазы сжиженного нефтяного газа по региону за предшествующие 3...5 лет	Qнв	Мдж/кг	-
Средневзвешенный коэффициент полезного действия установленных отопительных устройств (аппаратов и печей), зависящий от условий и продолжительности эксплуатации		доли единиц	-

Таблица 8.2. Результаты расчетов норм потребления сжиженного нефтяного газа на отопление

Перечень результатов расчетов	Обозначение	Размерность	Значение
Общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции за отопительный период	Qоптн	МДж
Бытовые теплопоступления в течение отопительного периода	Qопбт	МДж
Теплопоступления через окна от солнечной радиации в течение отопительного периода	Qопср	МДж
Расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода	Qопот	МДж
Расчетный расход сжиженного нефтяного газа на отопление здания за отопительный период	Gопот	кг/год
Расчетный среднегодовой расход сжиженного нефтяного газа на отопление	Gгодот	кг/год
Среднемесячная норма потребления сжиженного нефтяного газа на отопление в расчете на 1 м2 отапливаемой площади	Нмесот	кг/(м2 х месяц)
Среднемесячная норма потребления сжиженного нефтяного газа на отопление в расчете на 1м3 отапливаемого объема	Нмесот	кг/(м3 х месяц)

Таблица 8.3. Результаты расчетов норм потребления товарного газа на отопление

Перечень результатов расчетов	Обозначение	Размерность	Значение
Общие теплопотери здания через наружные ограждающие конструкции за отопительный период	Qоптн	МДж
Бытовые теплопоступления в течение отопительного периода	Qопбт	МДж
Теплопоступления через окна от солнечной радиации в течение отопительного периода	Qопср	МДж
Расход тепловой энергии на отопление здания в течение отопительного периода	Qопот	МДж
Расчетный расход товарного газа на отопление здания за отопительный период	Gопот	м3/год
Расчетный среднегодовой расход товарного газа на отопление	Gгодот	м3/год
Среднемесячная норма потребления товарного газа на отопление в расчете на 1 м2 отапливаемой площади	Нмесот	м3/(м2 х месяц)
Среднемесячная норма потребления товарного газа на отопление в расчете на 1 м3 отапливаемого объема	Нмесот	м3/(м2 х месяц)

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2018 жылғы 18 қыркүйектегі № 377 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 3 қазанда № 17472 болып тіркелді.

"Газ және газбен жабдықтау туралы" 2012 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 18-4) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидалары бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Газ өнеркәсібін дамыту департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оны қазақ және орыс тілдерінде ресми жариялау және Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне енгізу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне беруді қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Энергетика министрі

Қ. Бозымбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Инвестициялар және даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика министрлігі

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2018 жылғы 18 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидалары (бұдан әрі-Қағидалар) "Газ және газбен жабдықтау туралы" 2012 жылғы 9 қаңтардағы Қазақстан Республикасы Заңы (бұдан әрі-Заң) 6-бабының 18-4) тармақшасына сәйкес әзірленді және тұрмыстық тұтынушыларға арналған газды есептеу аспаптары болмаған кезде тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту тәртібін айқындайды.

2-тарау. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу тәртібі

2. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеген кезде газды тұтыну көлеміне әсер ететін көп пәтерлі үйдің немесе жеке тұрғын үйдің мынадай конструктивтік және техникалық параметрлері ескеріледі:

1) жылыту мұқтажына газды жұмсаған кезде – қабырғалардың материалдары, шатырдың түрі, тұрғын үй-жайлардың көлемі, қоршау конструкцияларының және терезелердің алаңы, үйішілік инженерлік коммуникациялар мен жабдықтардың тозуы, қабаттар саны;

2) суды ысытуға газды жұмсаған кезде – үйішілік инженерлік желілер мен жабдықтардың тозуы.

3. Сұйытылған мұнай газын тамақ дайындауға және суды ысытуға тұтыну нормалары айына бір адамға шаққанда килограмммен белгіленеді.

Сұйытылған мұнай газын тұрғын үй-жайларды жылытуға тұтыну нормалары айына жылытылатын алаңының бір шаршы метріне немесе жылытылатын көлемінің бір текше метріне килограмммен белгіленеді.

4. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары осы Қағидалардың 3-тармағында көрсетілген тұтыну көлеміне әсер ететін көп пәтерлі үй немесе жеке тұрғын үйдің ұқсас конструктивтік және техникалық параметрлері бар көп пәтерлі үйлер және жеке тұрғын үйлер үшін бірыңғай белгіленеді.

5. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары оны пайдаланудың мынадай бағыттары бойынша есептеледі:

1) тамақ дайындау;

2) орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда, шаруашылық және санитариялық-гигиеналық мұқтаждар үшін су ысыту;

3) газдық суқыздырғыш болған немесе болмаған кезде;

4) тұрғын үй-жайларды (жеке тұрғын үйлерді, пәтерлерді, бөлмелерді) жеке (пәтер бойынша) жылыту.

6. Ғимараттың жылытылатын алаңы сыртқы қабырғалардың ішкі бетінің шегінде өлшенетін ғимараттың қабат (оның ішінде мансардтық, жылытылатын цокольды және жертөлелік) алаңы ретінде анықталады. Ғимараттың жылытылатын алаңына жылы шатырлар мен жертөлелердің, суық жылытылмайтын дәліз, балкон, лоджия, террасалардың, сондай-ақ суық шатырдың немесе оның мансард емес бөліктерінің алаңдары кірмейді.

Ғимараттың жылытылатын көлемі жабынның қалыңдығын есепке алмағанда, бірінші қабаттың еденінен бастап соңғы қабаттың төбесіндегі бетке дейін ішкі биіктік пен қабаттың жылытылатын алаңының көбейтіндісі ретінде анықталады.

7. Халықтың тұрмыстық мұқтаждықтарына тауарлық және сұйытылған мұнай газының тұтыну нормаларын есептеген кезде мынадай әдістер қолданылады.

1) ұқсастық әдісі;

2) есептеу әдісі.

8. Ұқсастық әдісі газбен жабдықтау объектілерінде орнатылған тұтынуды есептеудің үйге ортақ аспаптарымен тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну көлемін өлшеу нәтижесінде алынған деректер болған кезде қолданылады.

9. Есептеу әдісі тұрғын үйлерде тұтынуды есептеудің үйге ортақ есептеу аспаптарымен өлшеу нәтижелері болмаған жағдайда қолданылады.

10. Тауарлық және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғалар тауарлық және сұйытылған мұнай газының тұтыну нормаларын есептеу әдістерін дербес анықтайды.

11. Сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары тұтынылатын газды бір жылдың айларына тепе-тең бөлу негізінде есептеледі немесе оны тұтынудың маусымдық әркелкілігіне байланысты сараланады.

12. Тұрғын үй-жайларда газды бірнеше бағыттар бойынша пайдаланған кезде тауарлық газды тұтынудың тиісті нормалар бойынша анықталған көлемі қалыптасады.

13. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу тұтынылатын газды жылдың айларына тепе-тең бөлу негізінде жүргізіледі.

Тамақ дайындауға және суды ысытуға тауарлық газды тұтыну нормалары айына бір адамға шаққанда текше метрмен белгіленеді.

Тұрғын үй-жайларды жылытуға тауарлық газды тұтыну нормалары айына жылытылатын алаңның бір шаршы метріне немесе жылытылатын пайдалы көлемнің бір текше метріне текше метрмен белгіленеді.

14. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары газбен жабдықтау объектілері орналасқан облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың табиғи-климаттық ерекшеліктерін ескере отырып, есептеледі және бекітіледі.

1-параграф. Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу тәртібі

15. Ұқсастық әдісімен тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу газды тұтынудың нақты көлемін ішінара бақылау негізінде жүргізіледі.

16. Тұтынылатын газдың көлемі көп пәтерлі үйлердің пәтерлерінде немесе жеке тұрғын үйлерде орнатылған жеке есепке алу аспаптарымен немесе көп пәтерлі тұрғын үйлерде орнатылған үйге ортақ есепке алу аспаптарымен анықталады.

17. Ішінара бақылау жүргізу үшін газбен жабдықтау объектілері іріктеп алынады.

18. Таңдап алынатын газбен жабдықтау объектілерінің саны (іріктеп алу көлемі) газды пайдаланудың әрбір бағыты бойынша анықталады.

Газбен жабдықтау объектілерін іріктеген кезде мынадай шарттар сақталады:

1) газбен жабдықтау объектілері тұрақты газбен, жылумен және сумен жабдықтау аймағында болуға тиіс;

2) газбен жабдықтау объектілер ерекше сипаттағы инфрақұрылымы бар елді мекендерден іріктеледі;

3) қосылу желісіне қосылған тұрғын емес үй-жайлары бар және есепке алу аспаптарымен жабдықталмаған көп пәтерлі немесе жеке тұрғын үй газбен жабдықтау объектілері болып табылмайды.

19. Таңдаудың ең аз қажетті көлемін анықтаған кезде ерікті көлемге сынама таңдау жүргізіледі. Бірінші тәсіл талдау үшін таңдаудың қажетті көлемін қабылдауға негізделген. Егер осы таңдап алудың көлемі деректердің қажетті дәлдігін алуға жеткіліксіз болса, осы таңдап алуды қажетті көлемге дейін толтыру қажет.

Екінші тәсілде сынама таңдау әдетте бастапқы жиынның көлемінен 1 %-ға тең алынады. Осы сынама таңдаудың негізінде түпкілікті таңдаудың қажетті көлемі анықталады. Одан әрі берілген көлемдегі таңдау жүзеге асырылады және ол бойынша ішінара зерттеу жүргізіледі.

Сынама таңдауды талдау мынадай дәйектілікпен жүзеге асырылады.

Алын ала таңдаудың орташа арифметикалық шамасы мынадай формула бойынша анықталады:

(1)

мұндағы:

n' – алдын ала таңдап алынған газбен жабдықтау объектілері, пәтерлер (немесе үйлер) саны;

X_i – бақыланатын кезең ішінде газбен жабдықтау объектілерінің i бойынша бір адамға шаққанда газдың айлық орташа шығысы, м³;

– алдын ала таңдаудың орташа арифметикалық шамасы, м³.

Ішінара жиынтық дисперсиясы мынадай формула бойынша есептеледі:

(2)

мұндағы:

– таңдап алу жиынтығының дисперсиясы.

Ішінара жиынтық дисперсиясы ішінара сынаманың деректері бойынша мына формуламен есептеледі:

(3)

мұндағы:

– ішінара жиынтық дисперсиясы.

Шағын таңдау үшін (n<30) ішінара бақылаудың орташа қатесі (

) мынадай формула бойынша анықталады:

(4)

Сынама таңдау бойынша (

) шекті қатені мынадай формула бойынша анықтайды:

(5)

мұндағы: t – сенім коэффициенті (Стъюдент критерийі) – еркіндік дәрежесінің санына f=n'-1 және сенім ықтималдығына (нәтижелердің сенімділік деңгейі) байланысты негізгі орташа шама осы Қағидаларға 1-қосымшада келтірілген сенім ықтималдығының әртүрлі мәні үшін Стьюдент коэффициентінің кестесі бойынша айқындалатын таңдап алынған орташа шамадан қаншалықты өзгешеленетін ықтималдықтың нақты мәнін көрсететін параметр.

Егер үлкен сынама таңдау пайдаланылатын болса, онда шекті қатені бере

отырып, оны сынама таңдау

бойынша есептелген (нәтижелердің сенімділік деңгейінің қандай да бір мәні болғанда) шекті қатемен салыстыру қажет. Егер

болса, онда сынама таңдау көлемі жеткілікті және түпкілікті. Егер

болса, онда орташа шаманы анықтау үшін қажетті ең аз іріктеу көлемі мынадай формула бойынша анықталады:

қайта іріктеп:

(6)

іріктеуді қайталамай:

(7)

мұндағы: n – Ішінара жиынтық, пәтердің (немесе үйдің) ең аз қажетті көлемі;

N – негізгі жиынтықтың көлемі (қаралып отырған топ бойынша газ жүргізілген пәтер (пәтер немесе үй) саны);

– іріктеудің рұқсат етілген шекті қатесі (

алдын ала алынған таңдаудың шекті қатесінің шамасынан артық емес үлеске тең қабылданады, бірлік).

(6), (7) формулалар іріктеудің ең аз қажетті көлемін береді.

20. Тауарлық газ пайдаланылған жағдайда газдың шығысы "Газдар. Көлемін анықтауға арналған шарттар" МЕМСТ 2939-63 бойынша стандарттық шарттарға келтірілген текше метрде есептеледі. Егер орнатылған есепке алу аспаптарында температура бойынша немесе температура және қысым бойынша арнайы түзеткіш болмаса, онда есепке алу аспабы арқылы өткен газдың көлемін стандарттық шарттарға сәйкес келтіру мынадай формула бойынша есептеу арқылы жүргізіледі:

, (8)

мұндағы: Vc – стандарттық шарттарға сәйкес келтірілген газдың көлемді шығысы, м³;

Vсч – есептеу тетігі бойынша есепке алу аспабы арқылы өткен газдың шығысы, м³;

Рсч – есепке алу аспабының ішіндегі немесе оның қасында орналасқан газ құбырындағы газдың нақты (артық) қысымы, мм сынап бағанасында;

– атмосфераның барометрлік қысымы (750,1 мм сынап бағанасында деп қабылданады);

t_сч – есепке алу аспабының ішіндегі немесе оның қасында орналасқан газ құбырындағы газдың бу фазасындағы нақты температурасы, ^оС.

(8) формулаға кіретін параметрлердің мәні тиісті аспаптардың көрсеткіштері бойынша қабылданады.

21. Сұйытылған мұнай газын тұтынған жағдайда, көлемдік газ есептегіш бойынша айқындалған тұтынушылар жұмсаған газ мөлшерін (

, м³) стандарттық шарттарға (

) сәйкес келтіреді және мынадай формула бойынша (кг) қайта есептейді:

, (9)

мұндағы:

– сұйытылған мұнай газының массалық шығысы, кг;

– стандарттық жағдайлар кезіндегі газ тығыздығы, кг/м³, бұл компоненттердің стандарттық тығыздықтарының көбейтіндісін олардың үлестік мәніне қосындысы ретінде анықтайды;

– стандарттық жағдайлар кезінде газдың i компонентінің тығыздығы, кг/м³;

– газдың i компонентінің көлемдік мәні, көлемдік %.

Егер газ компонентінің массалық (%) құрамы белгілі болса, онда оларды мынадай формулалар бойынша (10), (11) мольдік (%), содан кейін көлемдік (%) мәнге ауыстырады:

, мольдік % (10)

, көлемдік %, (11)

мұндағы:

– сұйытылған мұнай газының i компонентінің массалық, мольдік және көлемдік мәндері, тиісінше – массалық %, мольдік %, көлемдік %;

– газдың i компонентінің молекулярлық массасы;

– стандарттық жағдайлар кезінде газдың i компонентінің сығылу коэффициенті.

Газ құрамына кіретін көмірсутектер үшін

мәндер "Табиғи газ. Физикалық қасиеттерін есептеу әдістері. Тауарлық газдың, оның компоненттерінің және оны қайта өңдеу өнімдерінің физикалық қасиеттерін анықтау" МЕМСТ-қа 30319.1-96 (бұдан әрі – 30319.1-96 МЕМСТ) сәйкес келтірілді.

22. Газды тұтынудың маусымдық әркелкілігін ескере отырып, әрбір газбен жабдықтау объектісі бойынша газдың шығысын бақылау күнтізбелік бір жыл ішінде жүргізіледі.

23. Есеп жүргізген кезде есепке алу аспабы көрсеткіштерінің есебіндегі қателердің, мәндерді тіркеген кездегі қателердің салдарынан туындаған газ шығыстарының ерекше өзгешеленетін мәндерін алып тастау қажет.

24. Бақылау нәтижелері бойынша бақыланатын кезең ішіндегі газдың нақты шығыстарының жиынтық ведомосы жасалады.

25. Есепке алу аспаптары пәтердегі барлық газ аспаптарына және аппараттарына орнатылған жағдайда, жылытуға жұмсалатын газдың шығысы жергілікті жылыту жүйесі болған кезде тексерілетін газбен жабдықтау объектілері бойынша және олар болмаған кезде осындай ұқсас объектілер бойынша газды тұтыну көлемінің арасындағы айырма ретінде анықталады.

26. Сұйытылған мұнай газын пайдаланудың әрбір бағыты бойынша оны айлық орташа тұтынуды мынадай формула бойынша анықтайды:

, (12а)

Тауарлық газды пайдаланудың әрбір бағыты бойынша оны айлық орташа тұтынуды мынадай формула бойынша анықтайды:

, (12б)

мұндағы:

– бір адамға шаққанда немесе жылытылатын алаңның 1 м² сұйытылған мұнай газын айлық орташа тұтыну, кг/адам х ай немесе кг/м² х ай;

– бір адамға шаққанда немесе жылытылатын алаңның 1 м² тауарлық газды айлық орташа тұтыну, м³кг/адам х ай немесе м/м² х ай;

– бақыланатын уақыт аралығындағы газбен жабдықтау объектілері бойынша сұйытылған мұнай газының нақты шығысы (1-ден n-ге дейін), м³;

– бақыланатын уақыт аралығындағы газбен жабдықтау объектілері бойынша тауарлық газдың нақты шығысы (1-ден n-ге дейін), м³;

– есептеу аспабынан көрсеткіштер алынатын уақыт аралығы, күн;

– газ тұтынатын тұрғындардың тиісті саны, адам немесе жылытылатын алаңның мөлшері, м2;

– бір айдағы күндердің орташа саны (

).

Маусымдық әркелкілік ескерілген жағдайда, есепке алу аспабынан көрсеткіштерді алуды жылдың салқын, өтпелі және жылы кезеңдерінде жүргізу қажет, ал жылдың әрбір кезеңі үшін айдың орташа ұзақтығын берілген өңір үшін олардың қабылданған ұзақтығына сәйкес анықтау қажет.

27. Сұйытылған мұнай газын пайдаланудың әрбір бағыты бойынша оны тұтыну нормасы мынадай формула бойынша анықталады:

, (13а)

Тауарлық газды пайдаланудың әрбір бағыты бойынша оны тұтыну нормасы мынадай формула бойынша анықталады:

, (13б)

мұндағы:

Н_m - сұйытылған мұнай газын тұтыну нормасы, кг/адам х ай немесе кг/м² х ай;

H_v – тауарлық газды тұтыну нормасы, м³/адам х ай немесе м³/м² х ай;

К – есепке алу аспаптары болмаған жағдайда газды шектен тыс тұтынуды есептеу коэффициенті, ол 1,1-ге тең.

2-параграф. Есептеу әдісімен сұйытылған мұнай газын және тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу тәртібі

28. Тұрғын үй-жайларда газ плитасы және орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болған кезде тамақ дайындау үшін сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары жылу шығысының жылдық нормасының

негізінде есептеледі.

29. Бір адам үшін тамақ дайындауға, Н₁, кг/адам х ай, сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

, (14)

мұндағы:

-осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған тауарлық және сұйытылған мұнай газы шығыстарының жылдық нормалары бойынша кестеде көрсетілген бір адамға тамақ дайындауға кететін жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам х ай;

– сұйытылған мұнай газының жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг;

12 – бір жылдағы айлар саны, ай.

Сұйытылған мұнай газының жануының төменгі массалық жылуын (

, МДж/кг) мынадай формула бойынша анықтайды:

, (15)

мұндағы:

– стандарттық жағдайлар кезінде сұйытылған мұнай газының газ тәрізді компонентінің 1 м³ келтірілген сұйытылған мұнай газының і компоненті жануының төменгі көлемдік жылуы, МДж/м³ ("Табиғи жанғыш газдар. Жану жылуын, салыстырмалы тығыздығын және Вобб санын анықтаудың есептеу әдісі" МЕМСТ 22667-82 (СТ СЭВ 3359-81) деректері);

– сұйытылған мұнай газының і компонентінің массалық мәні, массалық %;

– стандарттық жағдайлар кезінде сұйытылған мұнай газының і компонентінің тығыздығы, кг/м3;

– сұйытылған мұнай газының і компоненті жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг.

Сұйытылған мұнай газының жануының төменгі жылуын есептеген кезде пропан- бутан шартты қоспасына арналған деректерді пайдалану қажет. Бұл ретте жеңіл компоненттер (метан, этан) пропанға қосылады, ал ауыр компоненттер (пентан) бутанға қосылады.

Осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес пропанның, бутанның және олардың қоспаларының физикалық-химиялық қасиеттері бойынша кестеде қалыпты жағдайлар кезіндегі пропан және н-бутан үшін тығыздығы, сығылу коэффициенті, жануының төменгі көлемдік жылуы және олардың молекулярлық массасы (МЕМСТ 30319.1-96 бойынша), сондай-ақ құрамында әртүрлі пропан мен бутан болған кезде сұйытылған мұнай газының жануының төменгі есептік шамасы келтірілген.

Сұйытылған мұнай газының құрамы туралы мәліметтер болмаған кезде жанудың төменгі жылуын есептеу үшін мыналарды қабылдау ұсынылады:

жылдың салқын (жылыту) кезеңінде "Сұйытылған көмiрсутектi отын газдары. Техникалық шарттар" МЕМСТ Р 52087-2003 (бұдан әрі – МЕМСТ Р 52087-2003) және "Коммуналдық-тұрмыстық тұтынуға арналған сұйытылған көмiрсутектi отын газдары. Техникалық шарттар" МЕМСТ 20448-90 (бұдан әрі – МЕМСТ 20448-90) бойынша техникалық пропан маркалы сұйытылған мұнай газы қолданылады, оның шартты орташа құрамы: пропан – 80 %, н-бутан – 20 %, жанудың төменгі жылуы 46,3 МДж/кг (90,9 МДж/м³);

жылдың жылы кезеңінде техникалық пропан – бутан, техникалық пропан – бутан қоспасы маркалы сұйытылған мұнай газы пайдаланылады (МЕМСТ Р 52087-2003 және МЕМСТ 20448-90 бойынша), оның шартты орташа құрамы: пропан – 60 %, н-бутан – 40 %, жанудың төменгі жылуы 46,2 МДж/кг (95,75 МДж/м³).

30. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда тамақ дайындауға және суды ысытуға сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу:

1) орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда тамақ дайындау және суды ысыту газдық суқыздырғышты пайдаланып жүргізіледі, ал ол болмаған жағдайда газ плитасы пайдаланылады;

2) тамақ дайындауға және ыстық суға сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған тауарлық және сұйытылған мұнай газы шығыстарының жылдық нормалары бойынша кестеде көрсетілген жылу шығыстарының жылдық нормалары негізінде анықталады;

3) газдық суқыздырғышты пайдаланып, бір адам үшін тамақ дайындауға және ыстық суға сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі, (Н₂, кг/адам х ай):

, (16)

мұндағы:

– тамақ дайындауға жұмсалатын жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам х жыл (осы Қағидаларға 2-қосымшадан алынады);

– сұйытылған мұнай газының бу фазасында жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг ((15) формула бойынша есептеледі немесе осы Қағидаларға 3-қосымшадағы 3.2-кестеден алынады);

12 – бір жылдағы айлар саны, ай;

4) газдық суқыздырғыш болмаған кезде тамақ дайындауға және ыстық суға сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі, Н₃, кг/адам х ай:

, (17)

мұндағы:

– газдық суқыздырғыш болмаған кезде тамақ дайындауға және ыстық суға сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасы, МДж/адам х жыл (осы Қағидаларға 2-қосымшадан алынады);

– сұйытылған мұнай газының бу фазасында жануының төменгі массалық жылуы, МДж/кг ((15) формула бойынша есептеледі немесе осы Қағидаларға 3- қосымшадағы 3.2-кестеден алынады);

12 - бір жылдағы айлар саны, ай.

31. Тұрғын үй-жайларды жеке (пәтерішілік) жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу:

1) жеке (пәтерішілік) жылытылатын немесе газды есепке алу аспаптарымен жабдықталмаған тұрғын үйлерді жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары жылу энергиясының есептік жылдық шығыстарына сәйкес есептеледі. Бұл ретте есептеуге арналған бастапқы деректер мыналар:

өңірдің климаттық параметрлері;

тұрғын үй-жайлардағы микроклиматтың параметрлері;

тұрғын үй-жайлардың орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері;

қабырғалардың материалдары және табиғи тозу бойынша өңірлердегі тұрғын үй қорын бөлу;

жылыту аппараттары мен пештердің орташа өлшенген пайдалы әсер коэффициенті;

2) тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, кг/(м² х ай) немесе кг/(м³ х ай), тұрғын үй қоры бойынша ақпараттың болуына байланысты мынадай нұсқалардың біреуімен есептеледі:

ірілендірілген – өңірдегі тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректердің негізінде;

сараланған – тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін кейін ғимараттар тобының үлесіне сәйкес орташа мәнге келтіру;

3) тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректерді пайдаланған кезде Н_от^ср, кг/(м² х ай) немесе кг/(м³ х ай) шамасы өңірдегі бір пәтердің орташа алаңы негізінде есептеледі.

Тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін нормаларды саралап есептеген кезде жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, кг/(м² х ай) немесе кг/(м³ х ай), тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарының үлестері бойынша орташа өлшенген шама ретінде мынадай формуламен есептеледі:

, (18)

мұндағы:

(Н_от^ай)i – ғимараттың өзгеше і тобы үшін сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасы, кг/(м² х ай) немесе кг/(м³ х ай);

d_i – газды есепке алу аспаптары болмаған кезде жеке (пәтерішілік) жылытылатын өңірлер бойынша жалпы пәтер алаңындағы ғимараттың і- тобының үлесі;

m – ғимараттың қаралатын тобының саны.

4) жылытуға арналған сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеген кезде өзгеше топ ретінде ғимаратты (үйді) бөліп алады, ол мыналар бойынша ерекшеленеді:

көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері (жылытылатын алаңның шамасы

ғимарат қабатының ішкі биіктігі және қабаттар саны);

ғимараттар (үйлер) қабырғаларының материалдары;

ғимараттардың (үйлердің) табиғи тозуы.

Өңірлерде кеңінен таралған тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін есеп жүргізуге қажетті жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің) орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген.

Осы Қағидаларға 5-қосымшада көрсетілген жеке (пәтерішілік) жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтына отырып, өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу нысандарының көмегімен сұйытылған мұнай газын тұтынудың өңірлік нормаларын есептеген кезде өңірдегі тұрғын үй қорындағы үлесі көп d_i ғимараттардың (үйлердің) бірнеше өзгеше (і) тобы бөліп алынады. Одан әрі есеп сұйытылған мұнай газын тұтынудың нормаларын мынадай (18) формула бойынша орташаландыра отырып, әрбір өзгеше і тобының ішінен бір ғимарат үшін орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштеріне сәйкес орындалады;

5) өзгеше топты анықтау үшін тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормаларын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

не жылытылатын алаңның 1 м² есептегенде Н_от^ай, кг/(м² х ай):

, (19)

не жылытылатын көлемінің 1 м³ есептегенде Н_от^ай, кг/(м³ х ай):

, (20)

мұндағы:

G^жыл_oт– ғимаратты жылытуға сұйытылған мұнай газының есептік жылдық орташа шығысы, кг/жыл;

– ғимараттың жылытылатын алаңы, м²;

– ғимаратың жылытылатын көлемі, м³.

6) ғимаратты жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтынудың есептік жылдық орташа нормасы (G^жыл_oт) жылдың жылыту маусымы ішінде жылу энергиясының шығыстары бойынша мынадай формуламен анықталады:

, (21)

мұндағы:

– сыртқы ауаның орташа тәуліктік температурасы 8^оС тең және төмен жылыту маусымының ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығыны, МДж;

– сұйытылған мұнай газының жануының төменгі массалық температурасы ((15) формула бойынша есептеледі немесе осы Қағидаларға 3-қосымшадағы 3.2-кестеден алынады);

– жылыту жүйесінің пайдалы әсер коэффициенті (жылытатын пештер үшін

=0,65...0,8, әртүрлі типтегі газ қазандықтары үшін

=0,75...0,9).

7) сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабын, тұрмыстық жылудың бөлінуін және күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуін ескеретін жылу беру кезеңінде ғимаратты жылытуға жылу энергиясының шығысы (

, МДж) мынадай формула бойынша есептеледі:

, (22)

мұндағы:

– 20-22^оС аралықта тұрғын ғимараттың оңтайлы температурасының ең аз мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы, ^оС;

– 0,92 қамтамасыз етілген бес күндік қатты суықта сыртқы ауа температурасы, ^оС;

– пайдаланылатын тұрғын ғимараттарда инфильтрация және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициенті, Вт/(м² х ^оС);

– жылыту маусымындағы сыртқы ауаның орташа температурасы, ^оС;

– жылыту маусымының ұзақтығы, тәулік;

– жылу беру кезеңінде нақты бұлтты күндері кезінде тік бетке күн радиациясының орташа шамасы, МДж/м²;

– жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м²;

– ғимараттың жылытылатын алаңы, м²;

А_F – жарық ойықтарының жиынтық алаңы, м².

шамаларының мәндері нақты өңірлер үшін осы Қағидаларға 6-қосымшада келтірілген.

және А_F шамалары осы Қағидаларға 4-қосымша бойынша жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттың таңдап алынған өзгеше тобына сәйкес қолданылады.

коэффициенті осы Қағидаларға 7-қосымшада жазылған инфильтрация және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтау алгоритмі бойынша есептеледі.

8) тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқы деректерінің тізбесі және оларды есептеудің нәтижелері осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқы деректері және оларды есептеу нәтижелері нысанында келтірілген.

32. Тамақ дайындауға тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу:

1) тұрғын үй-жайларға газ плитасын орнатқан кезде тамақ дайындауға газды тұтыну нормалары осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған тауарлық және сұйытылған мұнай газы шығыстарының жылдық нормалары бойынша кестеде келтірілген жылу шығысының жылдық нормаларының негізінде есептеледі;

2) тамақ дайындауға тауарлық газды тұтыну нормаларының айлық орташа есебі, Н₁, м³/адам, мынадай формула бойынша жүргізіледі:

,(24)

мұндағы:

Q₁ – тамақ дайындауға жұмсалған жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам (ккал/адам);

Q ^pн – өңір бойынша тауарлық газ жануының орташа нақты жылуы, МДж/м³ (ккал/м³), өткен 3-5 жыл үшін орташа шама ретінде анықталады;

12 – бір жылдағы айлардың саны, ай.

33. Орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда суды ысыту үшін тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу:

1) орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда суды ысыту үшін газдық суқыздырғыш, ол болмаған кезде газ плитасы пайдаланылады;

2) суды ысыту үшін газды тұтыну нормалары осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған арналған тауарлық және сұйытылған мұнай газы шығыстарының жылдық нормалары бойынша кестеде келтірілген жылу шығысының жылдық нормаларының негізінде есептеледі;

3) газдық суқыздырғышты пайдаланып суды ысыту үшін тауарлық газды тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу, Н₂, м³/адам, мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(25а)

мұндағы: Q₂ – газдық суқыздырғыш болған кезде суды ысыту үшін жұмсалған жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам (ккал/адам);

4) газдық суқыздырғыш болмаған жағдайда суды ысыту үшін тауарлық газды тұтынудың айлық орташа нормасын есептеу, Н₃, м³/адам, мынадай формула бойынша жүргізіледі:

(25б)

мұндағы: Q₃ – газдық суқыздырғыш болмаған кезде суды ысыту үшін жұмсалған жылу шығысының жылдық нормасы, МДж/адам (ккал/адам).

34. Тұрғын үй-жайларды жеке (пәтерішілік) жылытуға тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу:

1) жеке (пәтерішілік) жылытылатын немесе газды есепке алу аспаптарымен жабдықталмаған тұрғын үйлерді жылытуға тауарлық газды тұтыну нормалары жылу энергиясының есептік жылдық шығыстарына сәйкес есептеледі. Бұл ретте есептеуге арналған бастапқы деректер мыналар:

өңірдің климаттық параметрлері;

тұрғын үй-жайлардағы микроклиматтың параметрлері;

тұрғын үй-жайлардың орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері;

қабырғалардың материалдары және табиғи тозу бойынша өңірлердегі тұрғын үй қорын бөлу;

жылыту аппараттары мен пештердің орташа өлшенген пайдалы әсер коэффициенті;

2) тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға тауарлық газды тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, м³/(м² х ай) немесе м³/(м³ х ай), тұрғын үй қоры бойынша ақпараттың болуына байланысты мынадай екі нұсқаның біреуімен есептеледі:

ірілендірілген – өңірдегі тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректердің негізінде;

сараланған – тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін кейін ғимараттар тобының үлесіне сәйкес орташа мәнге келтіру;

3) тұрғын үй қоры бойынша жалпы статистикалық деректерді пайдаланған кезде Н_от^ср, м³/(м² х ай) немесе м³/(м³ х ай) шамасы өңірдегі бір пәтердің орташа алаңы негізінде есептеледі;

4) тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін нормаларды саралап есептеген кезде жылытуға тауарлық газды тұтынудың өңір бойынша айлық орташа нормасы, Н_от^ср, м³/(м² х ай) немесе м³/(м³ х ай) тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарының үлестері бойынша орташа өлшенген шама ретінде мынадай формуламен есептеледі:

(26)

мұндағы:

– ғимараттың өзгеше і тобы үшін газды тұтынудың айлық орташа нормасы, м³/(м² х ай) немесе м³/(м³ х ай);

d _i – газды есепке алу аспаптары болмаған кезде жеке (пәтерішілік) жылытылатын өңірлер бойынша жалпы пәтер алаңындағы ғимараттың і- тобының үлесі;

m – ғимараттың қаралатын тобының саны.

Жылытуға газды тұтыну нормаларын есептеген кезде өзгеше топ ретінде ғимаратты (үйді) бөліп алады, ол мыналар бойынша ерекшеленеді:

көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері (жылытылатын алаңның шамасы

, ғимарат қабатының ішкі биіктігі және қабаттар саны);

ғимараттар (үйлер) қабырғаларының материалдары;

ғимараттардың (үйлердің) табиғи тозуы.

Өңірлерде кеңінен таралған тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтары үшін есеп жүргізуге қажетті жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің) орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштер осы Қағидаларға 4-қосымшада келтірілген.

Осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес жеке (пәтерішілік) жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтына отырып, өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу нысандарының көмегімен газды тұтынудың облыстық нормаларын анықтаған кезде өңірдегі тұрғын үй қорындағы үлесі көп di ғимараттардың (үйлердің) бірнеше өзгеше (і) тобы бөліп алынады. Одан әрі есептер газды тұтынудың нормаларын мынадай (26) формула бойынша орташаландыра отырып, әрбір өзгеше і-тобының ішінен бір ғимарат үшін орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштерге сәйкес орындалады;

5) өзгеше топты анықтау үшін тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға газды тұтынудың айлық орташа нормаларын есептеу мынадай формула бойынша жүргізіледі:

не жылытылатын алаңның 1 м² есептегенде Н_от^ай, кг/(м² х ай):

, (27)

не жылытылатын көлемінің 1 м³ есептегенде Н_от^ай, м³/(м² х ай):

, (28)

мұндағы:

G^жыл_oт– ғимаратты жылытуға тауарлық газдың есептік жылдық орташа шығысы, кг/жыл;

– ғимараттың жылытылатын алаңы, м²;

– ғимаратың жылытылатын көлемі, м³;

6) жылытуға тауарлық газдың есептік жылдық шығысы мынадай формула бойынша есептеледі:

, (28 а)

мұндағы:

– 8^оС тең және төмен сыртқы ауаның орташа тәуліктік температурасын сипаттайтын жылыту маусымының ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығысы, МДж;

– жылыту жүйесінің пайдалы әсер коэффициенті (жылытатын пештер үшін

=0,65...0,75, жылыту аппараттары және әртүрлі типтегі газ қазандықтары үшін

=0,75...0,82).

Жылыту құрылғыларын пайдалану мерзімдеріне және техникалық жай-күйіне байланысты олардың пайдалы әсер коэффициенті шамасы жоғарыда көрсетілген шамадан біраз ерекшеленуі мүмкін;

7) сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабын, тұрмыстық жылудың бөлінуін және күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуін ескеретін жылу беру кезеңінде ғимаратты жылытуға жылу энергиясының шығысы (

, МДж) мынадай формула бойынша есептеледі:

(29)

мұндағы:

– 20-22^оС аралықта тұрғын ғимараттың тиімді температурасының ең аз мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы, ^оС;

– 0,92 қамтамасыз етілген бес күндік қатты суықта сыртқы ауа температурасы, ^оС;

– пайдаланылатын тұрғын ғимараттарда инфильтрация және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициенті, Вт/( м² х ^оС);

D ^оп_тәу. – жылу беру кезеңінің тәуліктік градусы – ғимарат салынатын ауданның температуралық-маусымдық сипаттамасын көрсететін және жылу беру кезеңінің ішінде ғимараттың жылуды тұтынуы мен жылу жүктемесін есептеу үшін пайдаланылатын көрсеткіш, ^оС х тәулік;

– жылыту маусымының ұзақтығы, тәулік;

– жылу беру кезеңінде нақты бұлтты күндері кезінде тік бетке күн радиациясының орташа шамасы, МДж/м²;

А^z_oк – жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м²;

А_F – жарық ойықтарының жиынтық алаңы, м².

t^хол_н, D^оп_тәу, Z^оп_от, I^оп_ср шамаларының мәндері нақты өңірлер үшін осы жобалау мен құрылысқа арналған қолданыстағы нормалар бойынша қолданылады.

А^z_oк және А_F шамалары осы Қағидаларға 4-қосымша бойынша жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің) ғимараттың таңдап алынған өзгеше тобына сәйкес қолданылады.

коэффициенті осы Қағидаларға 7-қосымшада жазылған инфильтрация және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтау алгоритмі бойынша есептеледі.

3-тарау. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекіту тәртібі

35. Заңның 7-бабы 5-тармағының 6-2) тармақшасына сәйкес тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары (бұдан әрі - жергілікті атқарушы органдар) бекітеді.

36. Тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғалар жергілікті атқарушы органдарға осы Қағидалардың 37-тармағында көзделген қажетті құжаттарды қоса бере отырып, тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекітуге арналған өтінім береді.

37. Өтінімге мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормасын бекітудің қажеттілігі туралы түсіндірме жазба;

2) ұқсастық әдісін немесе есептеу әдісін қолдану туралы негізделген шешім;

3) тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормасының ұсынылатын деңгейі;

4) таңдап алынған әдіске байланысты тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормасының тиісті есептеулері.

38. Осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген құжаттарға қосымша мынадай құжаттар қоса беріледі:

1) тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын анықтау үшін ұқсастық әдісін қолданған жағдайда:

тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғаның ресми бланкінде газбен жабдықтау объектілерде газды тұтынуға жүргізілген өлшеу актісі;

өлшем құралдарын тексеру туралы сертификаттардың көшірмелері;

өлшеу жүргізілетін тұрғын үйлердің техникалық паспорттарының көшірмелері;

2) тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын анықтау үшін есептік әдісті қолданған жағдайда:

тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларына есептеу жүргізілетін тұрғын үйлердің техникалық паспорттарының көшірмелері;

есептеу жүргізілетін ғимараттарда қолданылатын жылу беретін пештің немесе газ қазандығының техникалық паспортының көшірмесі.

39. Сұйытылған мұнай газын тұтынған жағдайда осы Қағидалардың 37-тармағында көрсетілген құжаттарға қосымша сұйытылған мұнай газының сапа паспортының көшірмесін беру қажет.

40. Өтінімге қоса берілетін құжаттар тігіледі, нөмірленеді, оған тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғаның бірінші басшысының не оны алмастыратын адамның (бірінші басшының міндетін жүктеу туралы бұйрығының көшірмесін қоса бере отырып) қолы қойылады.

41. Жергілікті атқарушы органдар өтінімді алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың 37, 38 және 39-тармақтарында көрсетілген құжаттардың толықтығын тексереді және жазбаша нысанда тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғаға өтінімді қабылдағаны не оны қабылдаудан дәлелді бас тартқаны туралы хабарлайды.

42. Мыналар:

1) осы Қағидалардың 37, 38 және 39-тармақтарында көрсетілген құжаттар мен ақпаратты ұсынбау не толық көлемде ұсынбау;

2) осы Қағидалардың 40-тармағының талаптарын бұза отырып, құжаттарды ұсыну тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғаның өтінімін қабылдаудан бас тарту үшін негіз болып табылады.

43. Өтінімді жергілікті атқарушы органдар күнтізбелік отыз күн ішінде қарайды. Өтінімді қарау мерзімі жергілікті атқарушы органдарға өтінім түскен күннен бастап есептеледі.

Жергілікті атқарушы органдар тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғалардың өтінімдерін қарауға қабылдағаннан кейін қажетті ақпаратты жазбаша нысанда сұратады.

44. Жергілікті атқарушы органдардың тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекіту туралы шешімі қабылданғаннан кейін он жұмыс күні ішінде ресми бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады, онда көрсетілген нормаларды қолданысқа енгізу күні көрсетіледі.

Бұл ретте жергілікті атқарушы органдар тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормалары бекітілгеннен кейін күнтізбелік бес күн ішінде ол туралы тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғаларға жазбаша нысанда хабарлайды.

45. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекітуден бас тартылған жағдайда, тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғаларға дәлелді қорытынды жіберіледі.

Бұл ретте тауарлық газды және (немесе) сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыратын тұлғалардың осы Қағидаларда белгіленген есептер мен талаптарға сәйкес келмейтін құжаттарды ұсынуы тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын бекітуден бас тартуға негіз болады.

46. Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын қолдану мерзімі кемінде үш жылды құрайды, бірақ бес жылдан аспайды және осы кезең ішінде көп пәтерлі үйде немесе жеке тұрғын үйлердің тұтыну көлеміне әсер ететін осы Қағидалардың 2-тармағында көрсетілген конструктивтік және техникалық параметрлері өзгерген жағдайда газ тұтыну көлемі кемінде бес пайызға өзгерген кезде қайта қаралуға жатады.

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 1-қосымша

Сенім ықтималдығының әртүрлі мәні үшін Стьюдент коэффициенті

Еркіндік дәрежесінің саны f=n’-1	Сенім ықтималдығы
	0,2	0,1	0,05	0,02	0,01
5	1,476	2,015	2,571	3,365	4,032
6	1,440	1,943	2,447	3,143	3,707
7	1,415	1,895	2,365	2,998	3,499
8	1,397	1,860	2,306	2,896	3,355
9	1,383	1,833	2,262	2,821	3,250
10	1,372	1,812	2,228	2,764	3,169
11	1,363	1,796	2,201	2,718	3,106
12	1,356	1,782	2,179	2,681	3,055
13	1,350	1,771	2,160	2,650	3,012
14	1,345	1,761	2,145	2,624	2,977
15	1,341	1,753	2,131	2,602	2,947
16	1,337	1,746	2,120	2,583	2,921
17	1,333	1,740	2,110	2,570	2,898
18	1,330	1,734	2,101	2,552	2,878
19	1,328	1,729	2,093	2,539	2,861
20	1,325	1,725	2,086	2,528	2,845
21	1,323	1,721	2,080	2,518	2,831
22	1,321	1,717	2,074	2,508	2,819
23	1,319	1,714	2,069	2,500	2,807
24	1,318	1,711	2,064	2,492	2,797
25	1,316	1,708	2,060	2,485	2,787
26	1,315	1,706	2,056	2,479	2,779
27	1,314	1,703	2,052	2,473	2,771
28	1,313	1,701	2,048	2,467	2,763
29	1,311	1,699	2,045	2,462	2,256
30	1,310	1,697	2,042	2,457	2,750
шексіздік	1,282	1,645	1,959	2,326	2,576

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 2-қосымша

Халықтың коммуналдық-тұрмыстық мұқтаждарына арналған тауарлық және сұйытылған мұнай газы шығыстарының жылдық нормалары

Газды тұтынушылардың сипаттамасы	Жылу шығысының нормасы, МДЖ/адам х жылына (мың ккал/адам х жылына)
Газбен жабдықтаған кезде газ плитасы немесе орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болған жағдайда:
тауарлық газ	4 100 (970)
сұйытылған мұнай газы	3 850 (920)
Газбен жабдықтаған кезде пәтерде газ плитасы және газдық суқыздырғыш болған жағдайда (орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау болмаған жағдайда):
тауарлық газ	10 000 (2 400)
сұйытылған мұнай газы	9 400 (2 250)
Газбен жабдықтаған кезде пәтерде газ плитасы болған және орталықтандырылған ыстық сумен жабдықтау және газдық суқыздырғыш болмаған жағдайда
тауарлық газ	6 000 (1 430)
сұйытылған мұнай газы	5 800 (1 380)

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 3-қосымша

Пропанның, бутанның және олардың қоспаларының физикалық-химиялық қасиеттері

3.1-кесте. Стандарттық жағдайлар кезінде пропанның және н-бутанның қасиеті және олардың молекулярлық массасы (МЕМСТ 30319.1-96, МЕМСТ 22667-82* бойынша)

Көмірсутектің атауы	Тығыздығы, ро_с, кг/м3	Сығылу коэффициенті, z_c	Жану жылуының төменгі көлемі, q_но, Дж/м3	Молекулярлық массасы, кг/моль
пропан	1,8641	0,9834	86,53	44,09
н-бутан	2,4956	0,9682	114,27	58,12

3.2-кесте. Сұйытылған көмірсутекті газ жануының төменгі жылуының пропанның және бутанның құрамына тәуелділігі

Пропан		Бутан		q_но	q_нв
массалық %	көлемдік %	массалық %	көлемдік %	Мдж/м3	Мдж/кг
95	96,2	5	3,8	87,60	46,40
90	92,3	10	7,7	88,65	46,35
80	84,3	20	15,7	90,90	46,30
70	75,7	30	24,3	93,25	46,25
60	66,8	40	33,2	95,75	46,20
50	57,2	50	42,8	98,40	46,10
40	47,2	60	52,8	101,20	46,00

3.3-кесте. Стандарттық жағдайлар кезінде сұйытылған көмірсутекті газ тығыздығының көмірсутектердің құрамына тәуелділігі

сұйытылған мұнай газының компоненттік құрамы, массалық %		сұйытылған мұнай газының орташа тығыздығы, кг/м3
пропан	бутан
95	5	1,8881
90	10	1,9127
80	20	1,9632
70	30	2,0176
60	40	2,0738
50	50	2,1344
40	60	2,1975

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 4-қосымша

Жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу үшін тұрғын ғимараттардың (үйлердің) орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері

Жылытылатын алаң, Аот, м2	Жылытылатын көлем, V от, м3; қоршау конструкцияларының жалпы алаңы, АУок, м2, жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы; жарық ойықтарының жиынтық алаңы, А F, м2, ғимарат қабатының әртүрлі ішкі биіктігі h от, м
	h от	2,0	2,3	2,5	2,7	3,0
1	2	3	4	5	6	7
Бір қабатты бір пәтерлі және оқшауланған тұрғын үй
15-тен 25-ке дейін	V от	40,0	46,0	50,0	54,0	60,0
	А У ок	76,0	81,4	85,0	88,6	94,0
	А F	3,6	4,1	4,5	4,9	5,4
26-дан 35-ке дейін	V от	54,0	62,1	67,5	72,9	81,0
	А У ок	96,0	102,3	106,5	110,7	117,0
	А F	4,2	4,8	5,3	5,7	6,3
36-дан 45-ке дейін	V от	80,0	92,0	100,0	108,0	120,0
	А У ок	132,0	139,8	145,0	150,2	158,0
	А F	5,2	6,0	6,5	7,0	7,8
46-дан 65-ке дейін	V от	108,0	124,2	135,0	145,8	162,0
	А У ок	168,0	177,0	183,0	189,0	198,0
	А F	6,0	6,9	7,5	8,1	9,0
66-дан 95-ке дейін	V от	160,0	184,0	200,0	216,0	240,0
	А У ок	232,0	242,8	250,0	257,2	268,0
	А F	7,2	8,3	9,0	9,7	10,8
96-дан 120-ға дейін	V от	-	248,4	270,0	291,6	324,0
	А У ок	-	312,6	321,0	329,4	342,0
	А F	-	9,7	10,5	11,3	12,6
121-ден 145-ке дейін	V от	-	310,5	337,5	364,5	405,0
	А У ок	-	380,4	390,0	399,6	414,0
	А F	-	11,0	12,0	13,0	14,4
146-дан 175-ке дейін	V от	-	372,6	405,0	437,4	486,0
	А У ок	-	448,2	459,0	469,8	486,0
	А F	-	12,4	13,5	14,6	16,2
176-дан 205-ке дейін	V от	-	434,7	472.5	510,3	567,0
	А У ок	-	516,0	528,0	540,0	558,0
	А F	-	13,8	15,0	16,2	18,0
1	2	3	4	5	6	7
Бір қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
115-тен 170-ге дейін	V от	355,0	383,4	426,0	454,4	497,0
	А У ок	450,0	460,4	476,0	486,4	502,0
	А F	13,0	14,0	15,6	16,6	18,2
171-ден 225-ке дейін	V от	495,0	534,6	594,0	633,6	693,0
	А У ок	582,0	594,0	612,0	624,0	642,0
	А F	15,0	16,2	18,0	19,2	21,0
Екі қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
300-ден 480-ге дейін	V от	990,0	1069,2	1188,0	1267,2	1386,0
	А У ок	732,0	756,0	792,0	816,0	852,0
	А F	30,0	32,4	36,0	38,4	42,0
481-ден 660-қа дейін		1440,0	1555,2	1728,0	1843,2	2016,0
	А У ок	1038,0	1069,2	1116,0	1147,02	1194,0
	А F	39,0	42,1	46,8	49,9	54,6
661-ден 840-ге дейін	V от	1890,0	2041,2	2268,0	2419,2	2646,0
	А У ок	1344,0	1382,4	1440,0	1478,4	1536,0
	А F	48,0	51,8	57,6	61,4	67,2
Үш қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
460-тан 730-ға дейін	V от	1485,0	1603,8	1782,0	1900,8	2079,0
	А У ок	882,0	918,0	972,0	1008,0	1062,0
	А F	45,0	48,6	54,0	57,6	63,0
731-ден 1000-ға дейін	V от	2160,0	2332,8	2592,0	2764,8	3024,0
	А У ок	1233,0	1279,8	1350,0	1396,8	1467,0
	А F	58,5	63,2	70,2	74,9	81,9
1001-ден 1270-ге дейін	V от	2835,0	3061,8	3402,0	3628,8	3969,0
	А У ок	1584,0	1641,6	1728,0	1785,6	1872,0
	А F	72,0	77,8	86,4	92,2	100,8

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 5-қосымша

Жеке (пәтерішілік) жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтына отырып, өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарын бөлу

Жылытылатын алаң бойынша үйлердің өзгеше топтары, м2	Өңірдің тұрғын үй қорындағы үлесі*, %, тұрғын ғимараттардың (үйлердің) биіктігі мынадай болған кезде, м			Ескертпе
	2,0-ден 2,5-ке дейін	2,6-дан 3,0-ке дейін	3,1-ден 3,5-ке дейін
Бір қабатты бір пәтерлі және оқшауланған тұрғын үй
15-тен 25-ке дейін
26-дан 35-ке дейін
36-дан 45-ке дейін
46-дан 65-ке дейін
66-дан 95-ке дейін
96-дан 120-ға дейін
121-ден 145-ке дейін
146-дан175-ке дейін
176-дан 205-ке дейін
Бір қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
150-ге дейін
150-ден 240-қа дейін
241-ден 330-ға дейін
331-ден 420-ға дейін
420-дан жоғары
Екі қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
300-ге дейін
300-ден 480-ге дейін
481-ден 660-қа дейін
661-ден 840-қа дейін
840-тан жоғары
Үш қабатты көп пәтерлі тұрғын ғимарат
460-тан жоғары
460-тан 730-ға дейін
731-ден 1000-ға дейін
1001-ден 1270-ке дейін
1270-тен жоғары
Басқа тұрғын ғимараттар
Өңір бойынша жиыны	100%
* Мүмкіндігінше өңірдің тұрғын үй қорындағы тұрғын ғимараттардың (үйлердің) өзгеше топтарының үлесін (жылытылатын алаң бойынша) көрсету және ірілендіріп бағалау қажет

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 6-қосымша

Жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеуге арналған климаттық параметрлер

Ескерту. 6-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 23.08.2021 № 272 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

№ р/н	Қазақстан Республикасының субъектісі	, оС	Жылу берілетін кезең
			, оС	, тәулік	, Мдж/м2	V, м/с
1.	Нұр-Сұлтан қаласы	-35	-8,1	216	1591	5,2
2.	Алматы қаласы	-25	-1,8	167	1001	1,1
3.	Ақмола облысы	-33	-8,1	217	1520	5,5
4.	Ақтөбе облысы	-33	-6,7	193	1421	4,5
5.	Алматы облысы	-26	-3,6	171	1466	1,6
6.	Атырау облысы	-24	-2,8	176	1342	5,3
7.	Батыс Қазақстан облысы	-30	-5,4	191	1358	4
8.	Жамбыл облысы	-24	-2,3	153	1001	3,2
9.	Қарағанды облысы	-32	-6,9	204	1591	4,9
10.	Қостанай облысы	-33	-8,1	214	1450	4,8
11.	Қызылорда облысы	-25	-4,6	174	1485	4,2
12.	Маңғыстау облысы	-17	-1	161	909	-
13.	Түркістан облысы	-18	-2,6	163	1001	2,5
14.	Павлодар облысы	-34	-8,6	213	1514	4,3
15.	Солтүстік Қазақстан облысы	-36	-8,6	222	1302	5,7
16.	Шығыс Қазақстан облысы	-37	-7,3	204	1684	2,7
17.	Шымкент қаласы	-18	-2,6	163	1001	2,5

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 7-қосымша

Инфильтрация және желдету есебінен жылу ысырабын ескере отырып, ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициентін анықтау алгоритмі

Ескерту. 7-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Энергетика министрінің 23.08.2021 № 272 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Инфильтрация және желдеткіш есебінен жылу ысырабын ескеретін, Вт/(м² х 0С) ғимараттың жылу берудің шартты коэффициенті мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:

С_Е – 1,0 кДж/(кг х ^оС) тең келетін ауаның үлестік жылу сыйымдылығы;

n_E – формуласы бойынша анықталатын жылу беру кезеңінде ауа алмасудың орташа еселігі, сағат-1, (7.3);

b_V – ішкі қоршау конструкцияларының болуын ескеретін ғимараттағы ауа көлемін төмендету коэффициенті (=0,85 ұсынылады);

V_OT – ғимараттың жылытатын көлемі, м³ (Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2018 жылғы 18 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17472 болып тіркелген) (бұдан әрі – Қағидалар) 4-қосымшаға сәйкес).

- жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м² (осы Қағидаларға 4-қосымша);

k – екі қабат жеке ағашы бар терезелерге арналған жарық өткізу конструкцияларына қарсы жылу ағынына әсер етуді есептеу коэффициенті, k=8;

– жылу беру кезеңінде ағынды ауаның орташа тығыздығы, кг/м³, мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:

– 20-22 ^оС аралықта тұрғын үй ғимаратының тиімді температурасының ең төмен мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы, ^оС;

– жылыту кезеңінде сыртқы ауаның орташа температурасы ^оС, Қағидалардың 6-қосымшаға сәйкес нақты өңір үшін қабылданады.

2. Жылыту кезеңінде ғимараттағы ауа алмасудың орташа еселігі , сағат-1, желдету және инфильтрация есебінен қосылған ауа алмасуды ескере отырып, мынадай формула бойынша есептеледі:

мұндағы:

L_E– (7.4) формуласы бойынша анықталатын желдету жүйесі арқылы ғимаратқа келетін ағынды ауаның көлемі, м³/сағат;

G_инф– (7.5-7.8) формуласы бойынша қоршау конструкциялары арқылы ғимаратқа сіңіретін ауаның көлемі.

3. Тұрғын үй ғимаратының (үйдің) желдету жүйесінің ең төмен өнімділігі бір сағаттың ішінде ауа көлемінің бір еседен кем емес ауысуын қамтамасыз етуі тиіс.

Ұйымдастырылмаған (табиғи) ағын кезінде желдеткіш жүйесі арқылы тұрғын үй ғимаратына (үйге) келетін ағынды ауаның көлемі L_E , м³/сағат, мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы b_E – табиғи желдету кезінде ағынды ауаның ең төмен көлемінің жоғарылау коэффициенті мынадай факторлардың әсерінен болады:

реттелетін желдету торлары мен клапандардың болмауы;

есіктерде, терезелерде тығыз емес (саңылаулардың) болуы;

ғимараттардың қоршау конструкцияларының нормативтік емес ауаны оқшаулауы.

Өңірдегі тұрғын үй қорының басым жағдайын ескере отырып, аталған факторлардың болуына байланысты практикалық есептердегі bE коэффициентін былайша қабылдау қажет:

1,1-ден 2,0 дейін бір фактор болғанда;

1,5-ден 2,5 дейін екі фактор болғанда;

2,2-ден 3,0 дейін үш фактор болғанда.

4. Қоршау және жарық өткізу конструкциялары арқылы инфильтрация есебінен тұрғын үй (үй) ғимаратына келетін ауаның жиынтық көлемі, Gинф, кг/ сағат, мынадай формулалар бойынша анықталады:

мұндағы:

– қоршау конструкциялары арқылы ғимаратқа (үйге) сіңіретін ауаның көлемі (жарық ойықтары мен кіретін есіктерді толтыруды қоспағанда), кг/сағат;

– жарық өткізетін мөлдір конструкциялар арқылы, кг/ сағат;

– кіретін есіктер арқылы, кг/сағат;

– жылытылатын үй-жайларды жылытылмайтын үй-жайлардан, сыртқы ауадан және топырақтан бөліп тұратын қоршау құрылыс конструкцияларының ішкі бетінің жалпы алаңы, м², (осы Қағидаларға 4-қосымша);

A_F – жарық ойықтарының жиынтық алаңы, м² (осы Қағидаларға 4-қосымша);

A_ДЕ– кіретін есіктердің жиынтық алаңы, м² (бір кіретін есікке орташа AДЕ =2 м²);

– қоршау конструкциялардың сыртқы және ішкі беттеріндегі ауа қысымының айырмасы, Па, 7.5- кіші бөлімде белгіленеді;

– ғимараттың коршау конструкцияларының ауаның өтуіне нормаланған кедергісі, м² х сағат х Па/кг;

– жарық өткізу конструкцияларының ауаның өтуіне нормаланған кедергісі, м² х сағат х Па/кг (ағаш терезелер үшін

=0,167 м² х сағат х Па/кг);

– кіретін есіктердің ауа өтуіне нормаланған кедергісі, м² х сағат х Па/кг (тұрғын үй ғимараттарының кіретін есіктері үшін

=0,452 м² х сағат х Па/кг).

5. Қоршау конструкцияларының сыртқы және ішкі беттеріндегі ауа қысымының айырмасы,

, Па, мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:

h_ЗД– ғимараттың биіктігі (бірінші қабаттың еденінен сору шахтасына дейін биіктігі), м;

– сыртқы ауаның үлестік салмағы, Н/м³, мынадай формула бойынша анықталады:

– ішкі ауаның үлестік салмағы, Н/м³, мынадай формула бойынша анықталады:

v – жылыту кезеңіндегі желдің орташа жылдамдығы, м/с, және

– жылыту кезеңінде сыртқы ауаның орташа температурасы ^оС осы Қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес нақты өңір үшін қабылданады.

6. Табиғи-климаттық факторлардың және адам тіршілігінің әсер ету нәтижесінде уақыт өткеннен кейін бастапқы тұрғын үй ғимараттардың техникалық-пайдалану сапасы (ауаны өткізу, жылуды қорғау, беріктілігі, тұрақтылығы) жоғалады.

Тұрғын үй ғимараттарының (конструкциялардың, элементтердің немесе олардың учаскелерінің) физикалық тозуы тозудың нақты белгілері бойынша және олардың сандық бағасы бойынша бағаланады.

7. Тұрғын үй ғимараттарының конструкцияларының және элементтерінің нормаланған ауа өткізгіштігін арттыруға себеп болатын физикалық тозуды есептеу (7.1) формуласы бойынша есептелетін ғимараттың жылу беру шартты коэффициентін Кинф ұлғайтуға әкеп соғады.

Ғимараттың жылу берудің шартты коэффициентінің нақты мәні

пайдаланылатын тұрғын үй ғимараттарындағы инфильтрация және желдету есебінен жылу шығынын ескеретін, мынадай формула бойынша айқындалатын:

мұндағы:

r– пайдаланып жатқан тұрғын үй ғимараттарындағы нормаланған ауаның өткізгіштігін арттыру коэффициенті;

Кинф– инфильтрация және желдету есебінен жылу ысырабын ескеретін Вт/(м^{2 о}С), ғимараттың жылу беруінің шартты коэффициенті (7.1) формуласы бойынша анықталады.

8. Қазақстан Республикасының өңірлерінде ғимараттар қабырғаларының материалдары бойынша тұрғын үй қорын бөлу кестесі және қабырғалардың материалдары мен конструкцияларының ауа өткізгіштігіне орташаланған кедергісі:

№ р/н	Қазақстан Республикасының субъектісі	t суықн, оС	Жылыту кезеңі
			t оп, оС	тәулік	Мдж/м2	V, м/с
1.	Нұр-Сұлтан қаласы
2.	Алматы қаласы
3.	Ақмола облысы
4.	Ақтөбе облысы
5.	Алматы облысы
6.	Атырау облысы
7.	Батыс Қазақстан облысы
8.	Жамбыл облысы
9.	Қарағанды облысы
10.	Қостанай облысы
11.	Қызылорда облысы
12.	Маңғыстау облысы
13.	Түркістан облысы
14.	Павлодар облысы
15.	Солтүстік Қазақстан облысы
16.	Шығыс Қазақстан облысы
17.	Шымкент қаласы

9. Қазақстан Республикасының өңірлерінде жылдар бойынша ғимараттарды салу, табиғи тозуы бойынша тұрғын үй қорын бөлу кестесі және пайдаланылатын тұрғын үй ғимараттарындағы нормаланған ауаның өткізгіштігін асыру коэффициенттері:

№ р/н	Қазақстан Республика сының субъектісі	Салыну жылдары бойынша пәтерлердің үлесі, %					Физикалық тозған ғимараттардағы пәтерлердің үлесі (алаң бойынша), %			Нормаланған ауаның өткізгіштігін асыру коэффициенті
		1920 жыл ға дейін	1921 - 1945	1946 – 1970	1971 - 1995	1995 жыл дан кейін	0-ден 30 дейін	31-ден 65 дейін	65 жоғары
1.	Нұр-Сұлтан қаласы
2.	Алматы қаласы
3.	Ақмола облысы
4.	Ақтөбе облысы
5.	Алматы облысы
6.	Атырау облысы
7.	Батыс Қазақстан облысы
8.	Жамбыл облысы
9.	Қарағанды облысы
10.	Қостанай облысы
11.	Қызылорда облысы
12.	Маңғыстау облысы
13.	Түркістан облысы
14.	Павлодар облысы
15.	Солтүстік Қазақстан облысы
16.	Шығыс Қазақстан облысы
17.	Шымкент қаласы

Тауарлық және сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу мен бекіту қағидаларына 8-қосымша

Тұрғын ғимараттарды (үйлерді) жылытуға арналған тауарлық және/немесе сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларының бастапқы деректері және оларды есептеу нәтижелері

8.1-кесте. Есептеуге пайдаланылатын бастапқы деректер және олардың дереккөздері

Нормативтерді есептеуге қажетті бастапқы деректердің тізбесі	Белгіленуі	Өлшемі	Деректер көзі
1	2	3	4
Климаттық параметрлер
0,92 қамтамасыз етілген бес күндік қатты суықта сыртқы ауа температурасы нақты өңір үшін жеке қабылданады		оC	6-қосымша
Жылу берілетін кезең ішінде сыртқы ауаның орташа температурасы нақты өңір үшін жеке қабылданады		оC	6-қосымша
Жылу берілетін кезеңнің ұзақтығы нақты өңір үшін жеке қабылданады		тәулік	6-қосымша
Ғимараттың төрт қасбетіннің жиынтығын ескере отырып, жылу берілетін кезең ішінде нақты бұлтты күндері кезінде тік бетке (қабырғаларға және терезелерге) күн радиациясының орташа шамасы		Мдж/м2	6-қосымша
Жылу берілетін кезең ішінде желдің жылдамдығы нақты өңір үшін жеке қабылданады	V	м/с	6-қосымша
Тұрғын ғимараттардың үй-жайларындағы микроклиматтың параметрлері
+20ҮС/+22ҮС аралықта тұрғын ғимараттың тиімді температурасының ең аз мәндері бойынша қабылданатын ғимараттың ішіндегі ауаның есептік орташа температурасы	tв	оC	Нормативтік құжаттама
Тұрғын ғимараттардың орташа көлемдік-жоспарлық көрсеткіштері (ғимараттардың өзгеше топтары үшін)
Ғимараттың жылытылатын алаңы	Аот	м2	4-қосымша
Ғимараттың ішкі биіктігі	hот	м	4-қосымша
Ғимараттың жылытылатын көлемі	Vот	м3	4-қосымша
Сыртқы қоршау конструкцияларының жалпы алаңы		м2	4-қосымша
Тұрғын ғимараттардың жарық ойықтарының жиынтық алаңы		м2	4-қосымша
Есіктердің ойықтарының жиынтық алаңы	А дв	м2	6-қосымша
Тұрғын ғимарат (үй) қабатының саны	N	-	-
Тұрғын ғимараттың (үйдің) биіктігі	hзд	м	hот (N + 1,5)
Тұрғын үй қорының нақты жай-күйі
Қабырғалар материалдары мен конструкцияларының ауа өткізгіштікке кедергісі	Rинфок	м2 х сағат х Па/кг	-
Нормаланған ауа өткізгіштіктен артық коэффициент	r	-	-
сұйытылған мұнай газын пайдалану тиімділігі
Өткен 3...5 жыл үшін өңір бойынша сұйытылған мұнай газының бу фазасында жануының орташа нақты жылуы	Qнв	Мдж/кг	-
Пайдалану шарттары мен ұзақтығына тәуелді жылу беру құрылғыларына (жылыту аппараттары мен пештер) орнатылған орташа өлшенген пайдалы әсер коэффициенті	зот	үлес бірлігі	-

8.2-кесте. Жылытуға арналған сұйытылған мұнай газын тұтыну нормаларын есептеу нәтижелері

Есептеу нәтижелерінің тізбесі	Белгіленуі	Өлшемі	Мәні
Жылу берілетін кезең ішінде сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабы	Qоптн	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде тұрмыстық жылудың түсуі	Qопбт	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуі	Qопср	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығыны	Qопот	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде жылытуға сұйытылған мұнай газының есептік шығысы	Gопот	кг/жыл
Жылытуға сұйытылған мұнай газының есептік жылдық орташа шығысы	Gжылот	кг/жыл
Жылытылатын алаңның 1 м2 үшін сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасы	Найот	кг/(м2 х ай)
Жылытылатын алаңның 1 м3 үшін сұйытылған мұнай газын тұтынудың айлық орташа нормасы	Найот	кг/(м3 х ай)

8.3-кесте. Жылытуға арналған тауарлық газды тұтыну нормаларын есептеу нәтижелері

Есептеу нәтижелерінің тізбесі	Белгіленуі	Өлшемі	Мәні
Жылу берілетін кезең ішінде сыртқы қоршау конструкциялары арқылы ғимараттың жалпы жылу ысырабы	Qоптн	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде тұрмыстық жылудың түсуі	Qопбт	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде күн радиациясынан терезе арқылы жылудың түсуі	Qопср	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығыны	Qопот	МДж
Жылу берілетін кезең ішінде жылытуға тауарлық газдың есептік шығысы	Gопот	м3/жыл
Жылытуға тауарлық газдың есептік жылдық орташа шығысы	Gжылот	м3/жыл
Жылытылатын алаңның 1 м2 үшін тауарлық газдың тұтынудың айлық орташа нормасы	Найот	м3/(м2 х ай)
Жылытылатын алаңның 1 м3 үшін тауарлық газдың тұтынудың айлық орташа нормасы	Найот	м3/(м2 х ай)