Об утверждении Правил медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан

Приказ Министра обороны Республики Казахстан от 5 сентября 2019 года № 699. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 12 сентября 2019 года № 19372.

На основании подпункта 25) статьи 15 Закона Республики Казахстан от 15 июля 2010 года "Об использовании воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности авиации" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые Правила медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан.

2. Управлению главнокомандующего Силами воздушной обороны Вооруженных Сил Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) направление в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Институт законодательства и правовой информации Республики Казахстан" Министерства юстиции Республики Казахстан для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан на казахском и русском языках в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации;

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства обороны Республики Казахстан после его первого официального опубликования;

4) направление сведений в Юридический департамент Министерства обороны Республики Казахстан об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на руководителей органов управления государственной авиации Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ довести до должностных лиц в части, их касающейся.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр обороны Республики Казахстан генерал-майор

Н. Ермекбаев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан
"____" _________2019 года

"СОГЛАСОВАН"
Служба государственной охраны
Республики Казахстан
"____" _________2019 года

"СОГЛАСОВАН"
Комитет национальной безопасности
Республики Казахстан
"____" _________2019 года

"СОГЛАСОВАН"
Министерство внутренних дел
Республики Казахстан
"____" _________2019 года

Утверждены приказом Министра обороны Республики Казахстан 5 сентября 2019 года № 699

Правила медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан (далее – Правила) определяют порядок медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан.

2. Медицинское обеспечение полетов осуществляется в целях сохранения здоровья и работоспособности авиационного персонала в интересах эффективного и безопасного выполнения полетных заданий при производстве полетов.

2-1. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) авиационный персонал – лица, имеющие специальную и (или) профессиональную подготовку, осуществляющие деятельность по выполнению и обеспечению полетов воздушных судов, воздушных перевозок и авиационных работ, техническому обслуживанию воздушных судов, организации и обслуживанию воздушного движения, управлению воздушным движением;

2) авиационная часть – республиканское государственное учреждение государственной авиации Республики Казахстан, осуществляющее организацию и выполнение полетов воздушных судов государственной авиации, их эксплуатацию и хранение;

3) военно-медицинские (медицинские) подразделения – структурные подразделения центральных исполнительных органов и иных центральных государственных органов и их территориальных подразделений, а также военно-медицинские (медицинские) учреждения (организации), иные подразделения, осуществляющие военно-медицинское (медицинское) обеспечение;

4) военно-медицинское (медицинское) обеспечение – комплекс мероприятий, включающий организацию и оказание военно-медицинской (медицинской) помощи, проведение медицинских осмотров, обеспечение санитарно-эпидемиологического благополучия, снабжение лекарственными средствами и медицинскими изделиями, проведение экспертизы в области здравоохранения, а также научно-методические разработки и обучение по военной медицине в войсках, подразделениях и ведомствах специальных государственных и правоохранительных органов в целях восстановления боеспособности и трудоспособности личного состава;

5) военно-медицинская служба – совокупность военно-медицинских (медицинских) подразделений, в которых законами Республики Казахстан предусмотрены воинская служба или особый вид государственной службы, предназначенные для военно-медицинского (медицинского) обеспечения деятельности этих органов;

6) медицинский осмотр – установление или подтверждение наличия или отсутствия у авиационного персонала заболевания, определение состояния здоровья, а также временной нетрудоспособности, профессиональной пригодности к работе.

Сноска. Правила дополнены пунктом 2-1 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2-2. Медицинское обеспечение полетов осуществляется военно-медицинской службой или военно-медицинским (медицинским) подразделением воинской части или учреждения государственной авиации Республики Казахстан (далее – медицинская служба авиационной части).

Сноска. Правила дополнены пунктом 2-2 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2-3. Медицинское обеспечение полетов организует начальник военно-медицинской службы воинской части (учреждения) или медицинский работник, его замещающий (далее – начальник медицинской службы авиационной части).

Сноска. Правила дополнены пунктом 2-3 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Порядок медицинского наблюдения за состоянием здоровья авиационного персонала

3. Медицинское наблюдение за состоянием здоровья авиационного персонала осуществляется в целях:

1) раннего выявления изменений в состоянии здоровья и работоспособности, установления связи этих изменений с профессиональной деятельностью и проведения необходимых профилактических, лечебных и реабилитационных мероприятий;

2) выявления и изучения факторов профессиональной деятельности, оказывающих неблагоприятное воздействие на функциональное состояние, состояние здоровья, работоспособность и принятия мер к их устранению;

3) изучения психофизиологических особенностей;

4) изучения и предупреждения авиационных происшествий и инцидентов;

5) изучения реакций организма на полеты (переносимость полетов);

6) изучения организации труда, отдыха и питания.

Сноска. Пункт 3 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

4. Медицинское наблюдение за состоянием здоровья авиационного персонала включает:

1) повседневное наблюдение за состоянием здоровья при выполнении профессиональной деятельности;

2) периодические медицинские осмотры;

3) медицинские осмотры в период проведения полетов (предсменные, выборочные).

5. Авиационный персонал, убывающий и вновь прибывший в авиационные части, а также по прибытию из основного трудового отпуска и командировок (24 календарных дня и более) или лечения, проходят внеочередной (внеплановый) медицинский осмотр.

Сноска. Пункт 5 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. Авиационный персонал (летчики и штурманы), переучивающийся и осваивающий боевое применение на новой авиационной технике и авиационный персонал, вновь прибывший в авиационную часть, в течение первых 3-х месяцев проходят медицинский осмотр ежемесячно.

7. Летчики, штурманы, бортовые проводники, курсанты (слушатели) летных учебных заведений и должностные лица, выполняющие функции в полете в составе экипажа воздушного судна (далее – летный состав), лица, осуществляющие руководство и управление полетами, операторы управления воздушным движением, операторы беспилотного воздушного судна (далее – БВС) и парашютисты с выявленными заболеваниями или травмами, препятствующими выполнению профессиональной деятельности, отстраняются от полетов, руководства полетами, управления воздушным движением, управления БВС или парашютных прыжков и направляются в военно-медицинские (медицинские) подразделения воинской части или учреждения (далее – медицинские подразделения авиационной части) на медицинское обследование или лечение.

Медицинская служба авиационной части при допуске летного состава и парашютистов к профессиональной деятельности руководствуется ориентировочными сроками допуска к профессиональной деятельности по выздоровлении после перенесенных заболеваний и травм согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 7 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

8. Авиационному персоналу, имеющему отклонения в состоянии здоровья, с профилактической или лечебно-оздоровительной целью назначается лечебная физическая культура. Летный состав и парашютисты, нуждающиеся по состоянию здоровья в ограничении физической нагрузки и вошедшие в список группы лечебной физической культуры к полетам и парашютным прыжкам не допускаются.

Сноска. Пункт 8 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Летному составу периодические медицинские осмотры проводятся в медицинском подразделении авиационной части один раз в 3 месяца по плану динамического наблюдения за авиационным персоналом государственной авиации, утвержденному командиром воинской части или начальником учреждения (далее – командир авиационной части) по форме, согласно приложению 1-1 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Летному составу, лицам, осуществляющим руководство и управление полетами, операторам управления воздушным движением, операторам БВС и парашютистам не позднее 6 месяцев, после очередного медицинского освидетельствования в медицинском подразделении авиационной части проводится медицинский осмотр с участием терапевта и невропатолога. По медицинским показаниям привлекаются профильные специалисты.

Сноска. Пункт 10 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10-1. Авиационные наземные специалисты по обслуживанию авиационной техники, осуществляющие деятельность по наземному обеспечению полетов воздушных судов, авиационных работ, техническому обслуживанию воздушных судов, эксплуатации наземных технических средств управления воздушным движением, навигации, посадки и связи один раз в год проходят профилактический медицинский осмотр.

Сноска. Правила дополнены пунктом 10-1 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11. Результаты медицинских осмотров заносятся в медицинскую книжку авиационного персонала государственной авиации Республики Казахстан (летного состава, лиц, осуществляющих руководство и управление полетами, операторов управления воздушным движением, операторов беспилотных воздушных судов, парашютистов) по форме, согласно приложению 1-2 к настоящим Правилам, в хронологическом порядке, при этом отражаются следующие данные:

1) дата осмотра;

2) жалобы на состояние здоровья;

3) перенесенные заболевания (травмы) в период между медицинскими осмотрами и их исход;

4) изучение реакций организма на полеты (переносимость полетов);

5) влияние имеющегося заболевания на работоспособность и качество выполнения полетных заданий;

6) результаты антропометрических измерений и исследований функциональной способности сердечно-сосудистой системы;

7) коротко объективные данные медицинского обследования. У лиц, имеющих отклонения в состоянии здоровья, заносятся объективные данные в соответствии с характером заболевания и изменения, произошедшие за период между осмотрами;

8) результат функциональной нагрузочной пробы;

9) вывод о состоянии здоровья и выставление диагноза;

10) решение о допуске к профессиональной деятельности.

Сноска. Пункт 11 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

11-1. Обращения авиационного персонала за медицинской помощью, результаты медицинского обследования, проведенного лечения, медицинских осмотров по выздоровлению заносятся во вкладыш к медицинской книжке авиационного персонала государственной авиации Республики Казахстан (летного состава, лиц, осуществляющих руководство и управление полетами, операторов управления воздушным движением, операторов беспилотных воздушных судов, парашютистов) по форме, согласно приложению 1-3 к настоящим Правилам.

Сноска. Правила дополнены пунктом 11-1 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

12. Предсменный медицинский осмотр (далее – предполетный медицинский осмотр) включает:

1) проверку наличия свидетельства о прохождении врачебно-летной комиссии;

2) индивидуальный опрос о самочувствии, соблюдении режима труда, отдыха и питания, наличии жалоб на состояние здоровья;

3) выявление отклонений в эмоциональном состоянии и признаков утомления (по внешнему виду, поведению, форме общения);

4) измерение температуры тела;

5) осмотр открытых кожных покровов и видимых слизистых, исследование зева, проверка носового дыхания;

6) исследование артериального пульса на лучевой артерии (в течение 30 секунд). Авиационный персонал при частоте пульса до 50 или свыше 90 ударов в минуту отстраняется от полетов, руководства полетами или парашютных прыжков;

7) измерение артериального давления. Авиационный персонал допускается к полету, руководству полетами или парашютным прыжкам при следующих показателях артериального давления: систолического – не более 140 и не менее 100 миллиметров ртутного столба, диастолического – не более 90 и не менее 60 миллиметров ртутного столба.

По медицинским показаниям объем предполетного медицинского осмотра расширяется за счет применения дополнительных методик, в том числе пробы для индикации алкоголя, наркотических и психотропных веществ.

13. Выборочный медицинский осмотр проводится авиационному персоналу между полетами и после полетов в объеме предполетного медицинского осмотра (далее – межполетный и послеполетный медицинский осмотр). По показаниям межполетный (послеполетный) медицинский осмотр расширяется за счет дополнительных методик или сокращается до индивидуального опроса и внешнего осмотра.

14. Межполетный (послеполетный) медицинский осмотр проводится летчикам и штурманам:

1) межполетный (послеполетный) медицинский осмотр проводится летчикам и штурманам:

1) переучивающимся и осваивающим боевое применение на новой авиационной технике – в течение 10 летных смен;

2) вновь прибывшим в авиационную часть – в течение 5 летных смен;

3) приступившим к полетам после стационарного или амбулаторного лечения – в течение 2 летных смен;

4) первого года службы в авиационной части после выпуска – не реже одного раза в месяц в течение 1 года летной работы в авиационной части;

5) после перерывов в летной работе более 4 месяцев – в течение 5 летных смен;

6) интересующие врача (медицинского работника) с точки зрения индивидуальной переносимости полетов (полеты в очках ночного видения, с перегрузками более 7 единиц, с дозаправкой самолета в воздухе, на предельно малых высотах с огибанием рельефа местности, в условиях посадочного минимума, после отпусков или командировок).

Сноска. Пункт 14 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

15. Авиационный персонал, заступающий на боевое дежурство, проходит медицинский осмотр в объеме предполетного медицинского осмотра. При этом режим труда, отдыха и питания аналогичен режиму перед полетами.

16. При приведении авиационной части в высшие степени боевой готовности, необходимости срочного вылета, предполетный медицинский осмотр сокращается до индивидуального опроса и внешнего осмотра. Опрос и внешний осмотр проводится вне строя.

17. Результаты медицинских осмотров авиационного персонала (предполетного, межполетного или послеполетного, перед заступлением на боевое дежурство, при выполнении парашютных прыжков или тренировочных катапультирований, перед специальными исследованиями и тренировками) фиксируются в книге учета результатов медицинского осмотра по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

18. По результатам медицинского осмотра выносятся следующие решения:

1) о допуске к профессиональной деятельности;

2) о временном отстранении;

3) о проведении профилактических, лечебных и реабилитационных мероприятий;

4) о необходимости предоставления отдыха;

5) о направлении на консультацию, медицинское обследование или лечение;

6) о внеочередном медицинском освидетельствовании.

Глава 3. Порядок медицинского обеспечения в период подготовки и проведения полетов

19. Медицинское обеспечение в период подготовки и проведения полетов осуществляется в целях своевременного выявления и отстранения от полетов, руководства полетами, парашютных прыжков или обслуживания авиационной техники лиц с начальными формами острых или обострением хронических заболеваний, с пониженной работоспособностью.

20. Медицинское обеспечение в период подготовки к полетам включает:

1) изучение плановой таблицы полетов на соответствие планируемой летной нагрузки по состоянию здоровья и физической выносливости авиационного персонала, запланированного на полеты;

2) планирование медицинского обеспечения полетов в соответствии с условиями и характером предстоящих полетов;

3) информирование авиационного персонала о психофизиологических особенностях предстоящих полетов в форме занятий (бесед), проведение занятий по авиационной медицине и выживанию в условиях автономного существования, специальных исследований и тренировок применительно к характеру планируемых полетов;

4) выбор защитного снаряжения и его подгонку, проверку эксплуатации, санитарно-гигиенического состояния и условий хранения защитного снаряжения;

5) проверку укомплектованности и состояния имущества медицинского поста аэродрома, медицинского имущества спасательной парашютно-десантной группы и наземной поисково-спасательной команды, бортовых медицинских аптечек и медикаментозной группы аварийного запаса;

6) проверку соответствия питания характеру предстоящих полетов;

7) проверку полноценности пищевого рациона и соблюдения режима предполетного питания;

8) перед заправкой воздушного судна кислородом, проверку кислорода (документов подтверждающих его качество), поданного для заправки системы жизнеобеспечения на воздушном судне, согласно приложению 1-4 к настоящим Правилам, а также гигиеническое состояние средств заправки (зарядки) кислорода, которое влияют на обеспечение безаварийных эксплуатации воздушных судов.

Сноска. Пункт 20 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

21. На период проведения полетов назначается дежурный врач (медицинский работник) на полеты и врач (медицинский работник) в состав спасательной парашютно-десантной группы, выставляется медицинский пост аэродрома. Дежурный врач (медицинский работник) на полетах одновременно возглавляет медицинский пост аэродрома и участвует в поисково-спасательных работах в составе наземной поисково-спасательной команды.

22. Медицинский пост аэродрома предназначается для оказания неотложной медицинской помощи на аэродроме, эвакуации больных и пострадавших в медицинские подразделения авиационной части или медицинские организации (независимо от форм собственности).

Медицинский пост аэродрома оснащается санитарным автомобилем и соответствующим медицинским имуществом. Санитарный автомобиль медицинского поста аэродрома не допускается использовать не по прямому назначению.

Сноска. Пункт 22 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. При базировании авиационной части на нескольких аэродромах комплекс мероприятий медицинского обеспечения полетов организуется начальником медицинской службы авиационной части, а осуществляется медицинским работником авиационной части, имеющим допуск к медицинскому обеспечению полетов.

24. В период подготовки и проведения полетов дежурный врач (медицинский работник):

1) осуществляет предполетный, межполетный и послеполетный медицинский осмотр;

2) проверяет санитарно-гигиеническое состояние мест приема пищи и отдыха авиационного персонала на аэродроме.

25. Предполетный медицинский осмотр авиационного персонала проводится в индивидуальном порядке, без присутствия посторонних лиц в комнате предполетного медицинского осмотра.

26. Авиационный персонал (инженерно-технический состав), обеспечивающий подготовку авиационной техники к полетам, подвергается индивидуальному опросу и внешнему осмотру (по показаниям проводится медицинский осмотр в объеме предполетного медицинского осмотра).

27. Авиационный персонал не допускается (отстраняется) к выполнению полетов, руководству полетами, парашютным прыжкам или обеспечению полетов:

1) без проведения предполетного медицинского осмотра (опроса);

2) при предъявлении жалоб на состояние здоровья, снижение работоспособности;

3) с нарушениями предполетного режима труда, отдыха и питания;

4) с выявленными отклонениями в состоянии здоровья.

28. Решение должностного лица, осуществляющего предполетный медицинский осмотр, об отстранении от полетов, руководства полетами, парашютных прыжков или обеспечения полетов является окончательным и обязательно для выполнения.

29. Результаты межполетного медицинского осмотра сравниваются с результатами предполетного медицинского осмотра для решения вопроса о допуске к последующим полетам. Если на межполетном медицинском осмотре выявлены лица, подлежащие отстранению от дальнейшего участия в полетах, дежурный врач (медицинский работник) своевременно сообщает об этом руководителю полетов, делает соответствующую отметку об отстранении в плановой таблице на полеты.

30. В период проведения полетов дежурный врач (медицинский работник) обеспечивается техническими средствами для поддержания постоянной связи с командиром авиационной части, руководителем полетов и авиационным персоналом.

Глава 4. Порядок медицинского обеспечения парашютных прыжков

31. На время выполнения парашютных прыжков из состава медицинской службы авиационной части назначается дежурный врач (медицинский работник) с соответствующим оснащением для оказания медицинской помощи. Медицинский пост развертывается на площадке приземления.

32. К парашютным прыжкам допускаются лица, признанные врачебно-летной комиссией годными к летной работе или парашютным прыжкам. В случае выявления у авиационного персонала, выполняющего парашютный прыжок впервые, чрезмерного эмоционального возбуждения или заторможенности, дежурный врач (медицинский работник) временно отстраняет их от выполнения парашютного прыжка.

33. В день (ночь) парашютных прыжков дежурный врач (медицинский работник) проводит медицинский осмотр в объеме предполетного медицинского осмотра, но не ранее, чем за 1 час перед первым прыжком, разъясняет о необходимости опорожнения кишечника и мочевого пузыря до начала прыжков. Перед парашютными прыжками лица, выполняющие парашютные прыжки, соблюдают режим труда, отдыха и питания как перед полетами.

После выполнения каждого прыжка проводится опрос и внешний осмотр в целях выявления травм.

Сноска. Пункт 33 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34. В день (ночь) выполнения парашютных прыжков авиационный персонал, привлекаемый к выполнению парашютных прыжков, к полетам не допускается.

35. При организации медицинского обеспечения парашютных прыжков дежурный врач (медицинский работник) проверяет соблюдение следующих условий:

1) выполнение прыжков не ранее чем через 1 - 1,5 часа после приема пищи;

2) представление отдыха по окончании прыжков, как после летной смены;

3) соответствие климатическим и погодным условиям обмундирования и обуви.

Глава 5. Порядок медицинского обеспечения тренировочных катапультирований

36. При подготовке к тренировочным катапультированиям медицинская служба авиационной части разъясняет тренируемым особенности воздействия на организм неблагоприятных факторов, возникающих при катапультировании в полете (ударных перегрузок при срабатывании пиропатрона, после отделения кресла от воздушного судна, при наполнении купола парашюта и в момент приземления, быстрых изменений барометрического давления и давления воздушного потока при сбросе фонаря кабины, а также низких температур на больших высотах).

37. На время выполнения тренировочных катапультирований из состава медицинской службы авиационной части назначается дежурный врач (медицинский работник) с соответствующим оснащением для оказания медицинской помощи.

38. Перед тренировочными катапультированиями авиационный персонал соблюдает режим труда, отдыха и питания как перед полетами. Дежурный врач (медицинский работник) проводит медицинский осмотр авиационного персонала в объеме предполетного медицинского осмотра.

В день тренировочных катапультирований авиационный персонал к полетам не допускается. Повторное тренировочное катапультирование в этот день не проводится.

39. При проведении тренировочных катапультирований дежурный врач (медицинский работник):

1) оценивает выраженность нервно-эмоционального напряжения;

2) проверяет умение авиационного персонала принимать правильную изготовочную позу для предупреждения травм позвоночника и конечностей;

3) проверяет правильность выполнения тренировочных катапультирований, соответствие полетного обмундирования и защитного снаряжения, умение тренирующихся самостоятельно освобождаться от защитного снаряжения после окончания тренировки, соблюдение мер безопасности.

40. После тренировочного катапультирования дежурный медицинский персонал исследует опорно-двигательный аппарат, обращая особое внимание на состояние позвоночника, оценивает эмоциональную реакцию тренируемого и находится в готовности к оказанию неотложной медицинской помощи.

Глава 6. Порядок медицинского обеспечения тренажерной подготовки

41. Медицинская служба авиационной части участвует в проведении тренировок летчиков (курсантов) на тренажерах:

1) недавно прибывших в авиационную часть, отрабатывающих новые для них упражнения и молодых летчиков (первого года после выпуска);

2) приступающих к отработке наиболее сложных видов полетов;

3) имевших перерыв в летной работе более 4 месяцев;

4) отстающих в летной подготовке или в переучивании на новый тип воздушного судна и допускающих грубые ошибки при выполнении полетов.

42. Медицинская служба авиационной части при медицинском обеспечении тренажерной подготовки:

1) изучает индивидуальные особенности поведения летчика (курсанта) при выполнении различных полетных заданий (элементов полета) и действий в особых случаях;

2) определяет уровень и динамику нервно-эмоционального напряжения (индекса напряженности) и резервов внимания в процессе тренировок по психофизиологическим показателям (частота пульса, объем легочной вентиляции, частота дыхания), регистрируемых с использованием специальной аппаратуры;

3) обучает летчиков методам самооценки состояния и приемам саморегуляции и снижения напряженности при выполнении полетного задания;

4) участвует в подготовке совместного заключения об уровне профессиональной готовности летчика (курсанта) к полетам.

43. Сведения, полученные в процессе тренировок летчиков (курсантов) фиксируются в книге учета значений психофизиологических показателей летчиков (курсантов) на основных этапах полета по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

Глава 7. Мероприятия медицинской службы при осуществлении проверки эксплуатации и хранения защитного снаряжения и полетного обмундирования

44. Медицинская служба авиационной части при осуществлении проверки эксплуатации и хранения защитного снаряжения и полетного обмундирования:

1) проводит занятия с авиационным персоналом по вопросам применения защитного снаряжения (высотного, противоперегрузочного, водозащитного);

2) участвует в проверке знаний и навыков эксплуатации защитного снаряжения авиационным персоналом;

3) участвует в выборе роста и размера защитного снаряжения, в его подгонке;

4) проверяет соответствие полетного обмундирования авиационного персонала климатическим и погодным условиям района полета и характеру полетного задания;

5) проверяет соответствие защитного снаряжения условиям полета;

6) проверяет санитарно-гигиеническое состояние и условия хранения защитного снаряжения.

Сноска. Пункт 44 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

45. Выбор роста и размера защитного снаряжения, его подгонку медицинская служба авиационной части производит совместно со специалистами группы обслуживания высотного снаряжения авиационной части.

46. Результаты подгонки (проверки подгонки, переподгонки) защитного снаряжения, данные размеров (ростовок) защитного снаряжения заносятся в паспорт защитного снаряжения и медицинскую книжку.

Глава 8. Медицинское обеспечение при проведении специальных исследований и тренировок авиационного персонала

47. К специальным исследованиям и тренировкам авиационного персонала относятся:

1) исследование на переносимость умеренных и выраженных степеней гипоксии, разряженной атмосферы и быстрых изменений барометрического давления;

2) исследование на переносимость дыхания кислородом под избыточным давлением;

3) исследование на переносимость статических мышечных нагрузок.

Сноска. Пункт 47 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

48. При подготовке к специальным исследованиям и тренировкам медицинская служба авиационной части разъясняет авиационному персоналу особенности воздействия на организм кислородного голодания (гипоксии), быстрых изменений барометрического давления, дыхания кислорода под избыточным давлением, радиальных ускорений и меры защиты от неблагоприятного воздействия факторов полета.

49. Перед специальными исследованиями и тренировками авиационный персонал соблюдает режим труда, отдыха и питания как перед полетами и проходит медицинский осмотр в объеме предполетного медицинского осмотра.

50. В день проведения специальных исследований и тренировок авиационный персонал к полетам не допускается. Специальные исследования и тренировки не проводятся, если в день исследования авиационный персонал участвовал в выполнении полетов или проводились иные исследования.

51. Результаты специальных исследований и тренировок фиксируются в книге учета специальных исследований и тренировок авиационного персонала по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

52. Противопоказания к проведению специальных исследований и тренировок:

1) предъявление жалоб на состояние здоровья, снижение работоспособности;

2) несоблюдение режима отдыха и питания (состояние после приема пищи менее 1 часа и более 5 часов);

3) острые заболевания;

4) период выздоровления после острых заболеваний;

5) частота пульса в покое более 90 ударов в минуту;

6) уровень артериального давления в покое: систолического – более 140 и менее 100 миллиметров ртутного столба, диастолического – более 90 и менее 60 миллиметров ртутного столба.

53. Авиационный персонал с пониженной переносимостью гипоксии временно отстраняется от летной работы, направляется на медицинское обследование. При этом выясняются причины снижения переносимости гипоксии, назначается комплекс восстановительных мероприятий. При повторном выявлении пониженной переносимости гипоксии направляются на внеочередное стационарное медицинское освидетельствование.

54. Исследование на переносимость дыхания кислородом под избыточным давлением проводится авиационному персоналу, выполняющему полеты на высоте более 12000 метров, кислородным прибором тренировочным (при их наличии в авиационной части).

55. Исследование на переносимость статических мышечных нагрузок проводится авиационному персоналу, выполняющему полеты с воздействием пилотажных перегрузок на статоэргометре (при их наличии в авиационной части).

56. Исследования на переносимость дыхания кислородом под избыточным давлением, статических мышечных нагрузок и тренировки авиационного персонала медицинская служба авиационной части проводит совместно со специалистами группы обслуживания высотного снаряжения.

57. Исключен приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 9. Участие медицинской службы авиационной части в изучении и предупреждении авиационных происшествий и инцидентов

Сноска. Заголовок главы 9 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

58. Медицинская служба авиационной части участвует в изучении авиационных происшествий и инцидентов с целью выявления, учета и анализа причин, снизивших профессиональную надежность летчика (экипажа воздушного судна), разработки и проведения мероприятий по их предупреждению. Сведения, полученные в процессе изучения авиационных происшествий и инцидентов, а также мероприятия по их предупреждению ежеквартально представляются вышестоящему начальнику медицинской службы по форме согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

Сноска. Пункт 58 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

59. В зависимости от причин авиационных происшествий и инцидентов разрабатываются общие и (или) индивидуальные профилактические мероприятия.

Сноска. Пункт 59 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

60. Общие профилактические мероприятия предусматривают:

1) разработку и представление командиру авиационной части предложений по устранению недостатков в организации, обеспечении полетов и предполетного режима труда, отдыха и питания;

2) медицинское обеспечение тренажерной подготовки по отработке действий в особых случаях полета;

3) проведение занятий с авиационным персоналом по изучению психофизиологических механизмов и мер профилактики авиационных происшествий и инцидентов;

4) обучение авиационного персонала навыкам использования защитных приемов и выполнение упражнений, повышающих устойчивость к неблагоприятному воздействию факторов полета.

Сноска. Пункт 60 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

61. Индивидуальные профилактические мероприятия включают:

1) обследование, лечение, предоставление отдыха или временное отстранение от полетов;

2) представление командиру авиационной части предложений по планированию летной нагрузки, регламентации режима труда, отдыха и питания;

3) наблюдение за динамикой функционального состояния авиационного персонала, испытывающих профессиональные затруднения в полете;

4) медицинское обеспечение тренажерной и физической подготовки с целью формирования психофизиологических качеств;

5) проведение индивидуальных бесед с авиационным персоналом.

Сноска. Пункт 61 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. Мероприятия медицинской службы по реабилитации авиационного персонала

62. Мероприятия медицинской службы авиационной части по реабилитации (восстановление профессиональной работоспособности, функционального состояния, состояния здоровья) авиационного персонала организуются поэтапно:

1) первый этап – осуществляется в авиационной части;

2) второй этап – осуществляется в амбулаторно-поликлинических условиях;

3) третий этап – осуществляется в специальных восстановительных центрах, госпитальных отделениях реабилитации и санаторно-курортных организациях.

Сноска. Пункт 62 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

63. Время и продолжительность проведения восстановительных мероприятий авиационному персоналу предусматриваются распорядком дня и утверждаются командиром авиационной части.

64. При планировании и проведении восстановительных мероприятий учитываются:

1) данные медицинского наблюдения;

2) возраст;

3) заключение врачебно-летной комиссии;

4) психологические особенности (уровень развития внимания, оперативного мышления, памяти, пространственной ориентировки и основные черты характера);

5) особенности переносимости различных видов полетов;

6) степень физического развития и уровень физической подготовленности;

7) факторы риска и привычки, влияющие на состояние здоровья и работоспособность.

Сноска. Пункт 64 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

65. Основными показаниями для назначения восстановительных мероприятий являются:

1) снижение работоспособности;

2) утомление, переутомление;

3) нарушения функционального состояния, развившиеся вследствие летной или общей нагрузки;

4) после перерывов в полетах (свыше 15 календарных дней) при переучивании на новую технику и выполнении полетов в новых климатогеографических условиях.

Глава 11. Медицинское обеспечение при поиске и спасении воздушных судов терпящих или потерпевших бедствие, их пассажиров и экипажей

66. Медицинское обеспечение при поиске и спасении воздушных судов, терпящих или потерпевших бедствие, их пассажиров и экипажей включает:

1) управление силами и средствами медицинской службы авиационной части, координация их действий в ходе проведения поисково-спасательных работ;

2) оказание медицинской помощи и своевременная эвакуация пострадавших в медицинские организации (независимо от форм собственности);

3) взаимодействие с медицинскими организациями (независимо от форм собственности) по оказанию медицинской помощи и лечению пострадавших;

4) обеспечение готовности сил и средств медицинской службы авиационной части, привлекаемых к поисково-спасательным работам.

Сноска. Пункт 66 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

67. Медицинскому работнику, участвующему в поисково-спасательных работах в составе наземной поисково-спасательной команды или спасательной парашютно-десантной группы, необходимо:

1) иметь специальную подготовку по оказанию медицинской помощи потерпевшим бедствие и методам их эвакуации;

2) владеть практическими навыками оказания неотложной медицинской помощи;

3) знать местонахождение медицинских организаций (независимо от форм собственности) в районе проведения поисково-спасательных работ, их специализацию, пути эвакуации и организацию связи;

4) быть экипированным и оснащенным необходимым медицинским имуществом и снаряжением в соответствии с климатическими условиями.

Сноска. Пункт 67 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

68. Медицинский работник, участвующий в поисково-спасательных работах оказывает непосредственно на месте бедствия неотложную медицинскую помощь пострадавшим, определяет очередность эвакуации потерпевших бедствие и способ их транспортировки в медицинские подразделения авиационной части или медицинские организации (независимо от форм собственности).

Сноска. Пункт 68 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 12. Порядок медицинского обеспечения различных видов полетов

Параграф 1. Медицинское обеспечение полетов на больших высотах и в стратосфере

69. При медицинском обеспечении полетов на больших высотах и в стратосфере медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности полетов на больших высотах и в стратосфере;

2) проверяет соответствие высотного защитного снаряжения и полетного обмундирования предстоящему полету;

3) участвует в выборе высотного защитного снаряжения и в его подгонке, проверяет правильность эксплуатации, санитарно-гигиеническое состояние и условия его хранения;

4) проводит специальные исследования и тренировки в зависимости от комплектности защитного снаряжения;

5) обучает авиационный персонал дыханию кислородом под избыточным давлением и использованию высотных средств жизнеобеспечения;

6) проводит межполетный (послеполетный) медицинский осмотр при выполнении полетов на высотах более 12000 метров;

7) выявляет лиц с явлениями утомления, проводит необходимые восстановительные мероприятия.

Параграф 2. Медицинское обеспечение полетов с воздействием пилотажных перегрузок

70. При медицинском обеспечении полетов с воздействием пилотажных перегрузок медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения полетов с воздействием пилотажных перегрузок;

2) обучает авиационный персонал защитным мышечным и дыхательным противоперегрузочным приемам, особенностям поведения и дыхания при действии перегрузок;

3) проводит тренировку авиационного персонала на статоэргометре (при их наличии в авиационной части) в целях отработки защитных мышечных и дыхательных противоперегрузочных приемов;

4) участвует в выборе противоперегрузочного защитного снаряжения и в его подгонке, проверяет правильность эксплуатации, санитарно-гигиеническое состояние и условия хранения;

5) обучает авиационный персонал особенностям эксплуатации штатного противоперегрузочного защитного снаряжения;

6) проверяет соответствие противоперегрузочного защитного снаряжения и полетного обмундирования предстоящему полету;

7) проводит межполетный и послеполетный медицинский осмотр при выполнении полетов с перегрузками более 7 единиц;

8) выявляет лиц с явлениями утомления, проводит необходимые восстановительные мероприятия.

71. Авиационному персоналу после выполнения полетов с перегрузками более 7 единиц проводится послеполетный медицинский осмотр (через 0,5 - 2 часа после полета или на следующий день).

Послеполетный медицинский осмотр включает:

1) опрос о самочувствии в полете и после его выполнения;

2) осмотр кожных покровов тела, особенно нижней половины;

3) измерение частоты сердечных сокращений и артериального давления в положении сидя (после 5-минутного отдыха);

4) анкетирование (оценка самочувствия, активности и настроения);

5) проба с задержкой дыхания на выдохе (проба Генчи);

6) трехступенчатая статоэргометрическая проба (при наличии статоэргометра);

7) клинический анализ крови и общий анализ мочи.

Обобщенные данные послеполетных медицинских осмотров заносятся в медицинскую книжку.

72. Авиационному персоналу, систематически выполняющему полеты с перегрузками более 7 единиц (не менее 4 раз в месяц), медицинская служба авиационной части на периодических медицинских осмотрах проводит дополнительное медицинское обследование, включающее:

1) клинический анализ крови и общий анализ мочи (ежемесячно);

2) статоэргометрическую пробу в полном объеме (при наличии статоэргометра);

3) пробу с задержкой дыхания на выдохе (пробу Генчи);

4) спирометрию;

5) анкетирование (оценка самочувствия, активности и настроения);

6) электрокардиографию в двенадцати стандартных отведениях.

Обследование осуществляется не ранее чем через 2 суток после полетов с перегрузками более 7 единиц.

73. При снижении переносимости пилотажных перегрузок авиационный персонал отстраняется от полетов. При этом выясняются причины снижения переносимости пилотажных перегрузок, назначается комплекс восстановительных мероприятий и решается вопрос о направлении на внеочередное медицинское обследование и освидетельствование.

Параграф 3. Медицинское обеспечение полетов на малых и предельно малых высотах

74. При организации медицинского обеспечения полетов на малых и предельно малых высотах медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения полетов на малых и предельно малых высотах;

2) доводит до авиационного персонала пути и способы повышения устойчивости организма к действию знакопеременных перегрузок и оптокинетических раздражителей (тренировки на батуте, лопинге, вращающихся качелях, подвижные спортивные игры, гимнастические упражнения, плавание, кратковременная фиксация взгляда на приборной доске при появлении иллюзорных ощущений);

3) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения ошибок в зрительном определении высоты полета и необходимость ее контроля по показаниям приборов;

4) проводит межполетный и послеполетный медицинский осмотр при выполнении полетов на предельно малых высотах, с огибанием рельефа местности;

5) выявляет лиц с явлениями утомления, проводит необходимые восстановительные мероприятия.

Параграф 4. Медицинское обеспечение длительных полетов

75. При медицинском обеспечении длительных полетов медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности и гигиенические условия деятельности в длительном полете;

2) участвует в проверке знаний эксплуатации кислородно-дыхательной аппаратуры и защитного снаряжения в полете авиационным персоналом;

3) участвует в проверке комплектования бортовых пайков;

4) проверяет укомплектованность воздушного судна бортовыми аптечками;

5) обучает авиационный персонал средствам и методам сохранения работоспособности в длительном полете (дыхание чистым кислородом, комплекс специальных физических упражнений, самомассаж биологически активных точек), а также методам оказания первой помощи в порядке самопомощи и взаимопомощи в аварийных ситуациях;

6) оценивает индивидуальную переносимость авиационным персоналом длительных полетов, устойчивость организма к гиподинамии, продолжительность сохранения оптимальной работоспособности в полете;

7) выявляет лиц с явлениями утомления, проводит необходимые восстановительные мероприятия.

Параграф 5. Медицинское обеспечение полетов в сложных метеорологических условиях

76. При медицинском обеспечении полетов в сложных метеорологических условиях медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения полетов в сложных метеорологических условиях и особенности пространственной ориентировки в полете;

2) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения иллюзий пространственного положения;

3) обучает приемам преодоления иллюзий (энергичные движения головой, изменение позы, напряжения мышц, временное переключение внимание, радиообмен с руководителем полетов);

4) разъясняет пути и способы предупреждения иллюзий (недопустимость полетов в болезненном состоянии, строгое соблюдение режима труда, отдыха и питания, регулярная физическая подготовка, направленная на тренировку вестибулярного аппарата, исключение употребление алкоголя и курения, совершенствование навыков оценки пространственного положения самолета по основным и дублирующим приборам);

5) проводит межполетный и послеполетный медицинский осмотр при выполнении полетов в условиях посадочного минимума;

6) выявляет лиц с явлениями утомления, проводит необходимые восстановительные мероприятия.

77. При проведении медицинского наблюдения за состоянием здоровья и допуском авиационного персонала к полетам в сложных метеорологических условиях медицинская служба авиационной части:

1) выявляет среди авиационного персонала случаи возникновения иллюзий в полете, выясняет характер и причины их возникновения (повышенная возбудимость вестибулярного аппарата, переутомление, нарушение режима, перерыв в полетах, индивидуальные особенности организма, повышенная эмоциональность, возбудимость, склонность к невротическим состояниям, технические недостатки оборудования кабины) в целях принятия мер для их устранения;

2) обучает авиационный персонал комплексу специальных физических упражнений, повышающих статокинетическую устойчивость организма.

78. Авиационный персонал в случае стойкого и систематического возникновения иллюзий, не связанных с особенностями системы индикации и условиями полета отстраняется от полетов, направляется на внеочередное медицинское обследование и освидетельствование.

Параграф 6. Медицинское обеспечение ночных полетов

79. При медицинском обеспечении ночных полетов медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения ночных полетов и физиологические механизмы ночного зрения;

2) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения иллюзий пространственного положения во время ночных полетов;

3) разъясняет пути и способы предупреждения иллюзий (недопустимость полетов в болезненном состоянии, строгое соблюдение режима труда, отдыха и питания, соблюдение светового режима в кабине воздушного судна и в помещениях на аэродроме, исключение употребление алкоголя и курения, регулярная физическая подготовка, направленная на тренировку вестибулярного аппарата);

4) обучает авиационный персонал приемам, позволяющим предупредить снижение ночного зрения, в том числе при внезапном воздействии ярких источников света (переход на полет по приборам, создание максимальной освещенности и яркости шкал приборов индикаторов, применение светофильтров, наклон головы или прикрытие глаз ладонью, переход на визуальный полет только при восстановлении исходного уровня зрения);

5) наблюдает за работой авиационного персонала в условиях пониженной освещенности в целях оценки состояния ночного зрения;

6) проверяет состояние ночного зрения у авиационного персонала перед выполнением ночных полетов с помощью приборов адаптометра, никтоскопа (при их наличии в авиационной части).

80. В период выполнения ночных полетов на аэродроме соблюдается режим освещения:

1) в помещениях для работ и отдыха авиационного персонала непосредственно перед полетами и между ними осветительные приборы со светонепроницаемые колпаками направляют свет только на рабочие места;

2) помещения освещаются красным светом, что способствует сокращению времени темновой адаптации;

3) для работы с картой, чтения и выполнения других зрительных операций на столах предусматривается местное освещение белым светом, обеспечивающее освещенность около 30 - 40 люкс, освещенность стен и пола в пределах 5 - 15 люкс;

4) яркие источники света на аэродроме располагают таким образом, чтобы их прямые лучи не попадали в поле зрения летчика;

5) движения транспорта на аэродроме организовывается таким образом, чтобы исключить попадание прямого света в глаза летчиков на стоянках, рулежных дорожках и взлетно-посадочной полосе;

6) для предупреждения ослепления летчиков, автомобили, передвигающиеся по аэродрому, оснащаются фарами со специальными защитными устройствами.

81. Понижение ночного зрения (время темновой адаптации более 60 секунд, остроты зрения ниже 0,3 при освещенности адаптирующего поля 0,008 люкс) служит основанием для отстранения авиационного персонала от ночных полетов с последующим обследованием у офтальмолога в целях выяснения и устранения причин этого нарушения.

82. При медицинском обеспечении ночных полетов в очках ночного видения медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу особенности функционирования органа зрения в очках ночного видения;

2) обучает авиационный персонал специальным приемам, позволяющим определить начальные признаки зрительного утомления;

3) уточняет наличие полетных заданий, связанных с использованием очков ночного видения;

4) учитывает налет летчика в очках ночного видения;

5) обеспечивает участие медицинского персонала в индивидуальной регулировке и настройке очков ночного видения;

6) проводит межполетный (послеполетный) медицинский осмотр.

Параграф 7. Медицинское обеспечение групповых полетов

83. При медицинском обеспечении групповых полетов медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения групповых полетов;

2) обучает авиационный персонал приемам тренировки глазомерного определения расстояний на земле и в полете, способам контроля параметров боевого порядка (строя);

3) в случае повторяющихся ошибок при выдерживании параметров боевого порядка (строя) проводит оценку состояния зрительного анализатора у ведомого летчика (следующего за впереди летящим воздушным судном);

4) рекомендует ведомым летчикам формировать навыки визуальной оценки пространственного положения впереди летящего воздушного судна (ведущего) зрительными фиксациями, не превышающими 1 секунду.

Параграф 8. Медицинское обеспечение полетов в горных районах

84. При медицинском обеспечении полетов в горных районах медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения полетов в горных районах;

2) осуществляет в целях предупреждения горной болезни мероприятия по акклиматизации личного состава;

3) проводит профилактику снежной офтальмии (ношение защитных очков), солнечных ожогов, травматизма, простудных заболеваний и переутомления;

4) проверяет соответствие полетного обмундирования авиационного персонала климатическим и погодным условиям района полета и характеру полетного задания;

5) проводит занятия с авиационным персоналом по способам выживания и оказания самопомощи и взаимопомощи при вынужденном покидании воздушного судна и приземлении в горах.

Параграф 9. Медицинское обеспечение полетов над водной поверхностью

85. При медицинском обеспечении полетов над водной поверхностью медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности выполнения полетов над водной поверхностью;

2) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения иллюзий пространственного положения во время выполнения полетов над водной поверхностью;

3) обучает приемам преодоления иллюзий (энергичные движения головой, изменение позы, напряжения мышц, временное переключение внимания, радиообмен с руководителем полетов);

4) разъясняет пути и способы предупреждения иллюзий (недопустимость полетов в болезненном состоянии, строгое соблюдение режима труда, отдыха и питания, регулярная физическая подготовка, направленная на тренировку вестибулярного аппарата, исключение употребление алкоголя и курения, совершенствование навыков оценки пространственного положения самолета по основным и дублирующим приборам);

5) участвует в выборе и подгонке защитного снаряжения авиационного персонала, используемого при полетах над водной поверхностью;

6) проводит занятия с авиационным персоналом по способам выживания и оказания самопомощи и взаимопомощи при вынужденном покидании воздушного судна над водной поверхностью.

Параграф 10. Медицинское обеспечение полетов в условиях низких температур наружного воздуха

86. При медицинском обеспечении полетов в условиях низких температур наружного воздуха медицинская служба авиационной части:

1) обучает авиационный персонал оказанию самопомощи и взаимопомощи при обморожениях и охлаждении организма, а также действиям для сохранения жизни и здоровья в случае вынужденной посадки или покидания воздушного судна;

2) проводит профилактику снежной офтальмии (ношение защитных очков) в солнечные дни при наличии снежного покрова;

3) проверяет температурный режим в помещениях (стационарных и полевых);

4) проверяет соответствие полетного обмундирования авиационного персонала климатическим и погодным условиям района полета и характеру полетного задания;

5) проверяет комплектность и состояние защитного снаряжения.

Параграф 11. Медицинское обеспечение полетов в условиях высоких температур наружного воздуха

87. При медицинском обеспечении полетов в условиях высоких температур наружного воздуха медицинская служба авиационной части:

1) участвует в организации рационального распорядка дня;

2) участвует в планировании летной нагрузки с учетом индивидуальной переносимости высокой температуры и работоспособности авиационного персонала;

3) выявляет лиц с перегреванием организма, отстраняет от профессиональной деятельности и проводит с ними лечебно-восстановительные мероприятия;

4) проводит профилактические мероприятия, направленные на предотвращение перегревания личного состава;

5) проводит работу по предупреждению заболеваний, обусловленных резкими перепадами температуры в течение суток и запыленностью воздуха на аэродромах пустынных районов;

6) участвует в проверке условий пребывания авиационного персонала на аэродроме (оборудование мест для межполетного отдыха, наличие душевых установок, кондиционеров и вентиляторов, обеспеченность питьевой водой);

7) участвует в планировании мероприятий боевой и физической подготовки;

8) разъясняет авиационному персоналу необходимость правильной эксплуатации высотного и противоперегрузочного защитного снаряжения.

88. Авиационный персонал, у которого установлено перегревание, отстраняется от полетов с немедленным принятием мер по нормализации теплового состояния (водные процедуры, отдых в хорошо вентилируемых или оборудованных кондиционерами помещениях).

При острых сосудистых нарушениях (обморок, коллапс), вызванных перегреванием, авиационный персонал после оказания медицинской помощи по неотложным показаниям подлежит госпитализации с последующим внеочередным освидетельствованием врачебно-летной комиссией.

Глава 13. Порядок медицинского обеспечения полетов различных родов авиации

Параграф 1. Медицинское обеспечение полетов фронтовой авиации

89. При организации медицинского обеспечения полетов фронтовой авиации медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности полетов на высокоманевренном самолете, воздействие на организм неблагоприятных факторов в полете и меры их профилактики;

2) обучает авиационный персонал защитным мышечным и дыхательным противоперегрузочным приемам;

3) проводит тренировку авиационного персонала на статоэргометре (при их наличии в авиационной части) в целях отработки защитных мышечных и дыхательных противоперегрузочных приемов;

4) участвует в выборе высотного и противоперегрузочного защитного снаряжения и в его подгонке, проверяет правильность эксплуатации, санитарно-гигиеническое состояние и условия хранения;

5) проводит специальные исследования и тренировки в зависимости от комплектности защитного снаряжения;

6) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения иллюзий пространственного положения во время полетов;

7) проверяет знания авиационного персонала о способах борьбы с иллюзорными ощущениями и особенностях использования защитного снаряжения;

8) принимает участие в проведении специальной подготовки авиационного персонала к выживанию в условиях автономного существования и оказания самопомощи и взаимопомощи при приземлении (приводнении) в безлюдной местности;

9) проводит межполетные и послеполетные медицинские осмотры авиационному персоналу, осуществляющему полеты на воздушных судах с перегрузками более 7 единиц, а также – выполнившим полетные задания с дозаправкой воздушного судна в воздухе, полеты на предельно малых высотах с огибанием рельефа местности.

Параграф 2. Медицинское обеспечение полетов транспортной авиации

90. При организации медицинского обеспечения полетов транспортной авиации медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности полетов, воздействие на организм неблагоприятных факторов (гипокинезии, гиподинамии, монотонии, десинхроноза) в полете и меры их профилактики;

2) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения иллюзий пространственного положения во время полетов;

3) обучает авиационный персонал средствам и методам сохранения работоспособности в полете (дыхание чистым кислородом, комплекс специальных физических упражнений в кабине самолета, самомассаж биологически активных точек);

4) принимает участие в проведении специальной подготовки авиационного персонала к выживанию в условиях автономного существования и оказания самопомощи и взаимопомощи при приземлении (приводнении) в безлюдной местности;

5) выявляет лиц с явлениями утомления, переутомления и десинхроноза и проводит с ними восстановительные мероприятия.

Параграф 3. Медицинское обеспечение полетов армейской авиации

91. При организации медицинского обеспечения полетов армейской авиации медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности и гигиенические условия деятельности в полете на вертолете, воздействие на организм неблагоприятных факторов в полете и меры их профилактики;

2) обращает внимание авиационного персонала на необходимость пилотирования вертолета по неинструментальным сигналам, контролируя свои действия короткими фиксациями взгляда на показаниях приборов, не превышающими 1 секунду;

3) обращает внимание авиационного персонала на возможность возникновения ошибок в зрительном определении высоты полета и необходимость ее контроля по показаниям приборов;

4) проверяет знания авиационного персонала о способах борьбы с иллюзорными ощущениями и резкими перепадами освещенности в ночном полете и особенностях использования очков ночного видения;

5) принимает участие в проведении специальной подготовки авиационного персонала к выживанию в условиях автономного существования и оказания самопомощи и взаимопомощи при приземлении (приводнении) в безлюдной местности;

6) при проведении периодических медицинских осмотров выявляет лиц с функциональными нарушениями, связанными с длительным влиянием шумов, вибраций и по медицинским показаниям проводит с ними реабилитационные мероприятия.

Глава 14. Порядок медицинского обеспечения полетов при несении боевых дежурств

92. При медицинском обеспечении полетов при несении боевых дежурств медицинская служба авиационной части:

1) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности полетов на высокоманевренном самолете, воздействие на организм неблагоприятных факторов в полете и меры их профилактики;

2) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические и физиолого-гигиенические особенности несения боевых дежурств, обращая особое внимание на снижение работоспособности ночью и на меры по поддержанию ее на высоком уровне;

3) обучает авиационный персонал особенностям эксплуатации защитного снаряжения, систем жизнеобеспечения и средств спасения;

4) проверяет комплектность и состояние защитного снаряжения и полетного обмундирования;

5) разъясняет авиационному персоналу необходимость правильной эксплуатации высотного и противоперегрузочного защитного снаряжения;

6) изучает индивидуальные психофизиологические особенности и работоспособность авиационного персонала в процессе боевых дежурств;

7) обращает внимание авиационного персонала на необходимость соблюдения предполетного режима труда, отдыха и питания для сохранения высокой работоспособности;

8) обучает авиационный персонал средствам и методам сохранения работоспособности (дыхание чистым кислородом, комплекс специальных физических упражнений, самомассаж биологически активных точек);

9) проверяет санитарно-гигиенические и бытовые условия на дежурстве;

10) проверяет организацию ночного питания с целью недопущения перерывов между приемами пищи более 4 - 5 часов;

11) принимает участие в проведении специальной подготовки авиационного персонала к выживанию в условиях автономного существования и оказания самопомощи и взаимопомощи при приземлении (приводнении) в безлюдной местности;

12) в процессе полетов проводит межполетный и послеполетный опрос, а при необходимости и медицинский осмотр;

13) выявляет лиц с явлениями утомления, переутомления и десинхроноза и проводит с ними восстановительные мероприятия.

93. Авиационному персоналу перед заступлением на боевое дежурство и после него предоставляется предполетный и послеполетный отдых независимо от факта вылета.

94. Для восстановления функционального состояния, работоспособности после 50 боевых дежурств авиационному персоналу предоставляется отдых сроком на 7 - 10 календарных дней с последующим допуском к полетам.

Глава 15. Порядок медицинского обеспечения полетов экипажей воздушных судов, выполняющих перелеты

95. При медицинском обеспечении полетов экипажей воздушных судов, выполняющих перелеты медицинская служба авиационной части:

1) проверяет условия размещения, соблюдение режима предполетного отдыха и питания экипажей воздушных судов, выполняющих перелеты, особенно если перелет выполняется в другие климатогеографические зоны;

2) проверяет обеспечение экипажей питанием, в том числе бортовым;

3) проверяет комплектность и состояние защитного снаряжения и полетного обмундирования;

4) организовывает медицинскую помощь больным, пострадавшим и их эвакуацию в медицинские организации (независимо от форм собственности).

Сноска. Пункт 95 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

96. Предполетный медицинский осмотр экипажей воздушных судов, выполняющих перелеты, с отметкой в листе контроля готовности проводится в медицинском подразделении авиационной части не ранее чем за 2 часа до вылета. Предполетный медицинский осмотр на внебазовых аэродромах проводит дежурный врач (медицинский работник) медицинского подразделения авиационной части.

Сноска. Пункт 96 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 16. Порядок медицинского обеспечения полетов при летном обучении

97. При медицинском обеспечении полетов при летном обучении курсантов, обучающихся на летных специальностях военных учебных заведений по подготовке авиационного персонала (далее – курсантов), военно-медицинская служба военного учебного заведения по подготовке авиационного персонала:

1) осуществляет медицинское наблюдение за состоянием здоровья и работоспособностью курсантов, проводит комплекс необходимых лечебно-профилактических мероприятий;

2) изучает индивидуальные психофизиологические особенности деятельности курсантов при летном обучении и во время тренажерной подготовки, выявляет факторы, снижающие эффективность формирования и закрепления летных навыков;

3) изучает плановую таблицу полетов на соответствие планируемой летной нагрузки состоянию здоровья и физической выносливости курсантов и летчиков-инструкторов;

4) анализирует переносимость различных видов полетов, участвует в составлении рационального режима труда, отдыха и питания;

5) проверяет санитарное состояние условий размещения, питания и обучения курсантов, обращая особое внимание на их освещенность и температурный режим;

6) проводит с курсантами занятия по авиационной медицине.

Сноска. Пункт 97 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

98. Медицинское наблюдение за состоянием здоровья курсантов включает:

1) повседневное наблюдение за состоянием здоровья во время летного обучения;

2) периодические медицинские осмотры;

3) медицинские осмотры в период проведения полетов (предполетный, межполетный и послеполетный медицинские осмотры).

99. Курсантам периодические медицинские осмотры проводятся в военно-медицинском (медицинском) подразделении военного учебного заведения по подготовке авиационного персонала один раз в 3 месяца по плану, утвержденному начальником военного учебного заведения по подготовке авиационного персонала.

Сноска. Пункт 99 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

99-1. Курсантам через 6 месяцев после очередного медицинского освидетельствования в военно-медицинском (медицинском) подразделении военного учебного заведения по подготовке авиационного персонала проводится медицинский осмотр с участием терапевта и невропатолога. По медицинским показаниям привлекаются хирург, офтальмолог, оториноларинголог.

Сноска. Правила дополнены пунктом 99-1 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

100. Курсант, у которого в процессе медицинского наблюдения выявлены стойкие отклонения в состоянии здоровья, подлежит направлению на стационарное медицинское обследование и внеочередное медицинское освидетельствование для решения вопроса о годности к летному обучению.

101. На занятиях по авиационной медицине изучаются:

1) психофизиологические особенности летной деятельности;

2) меры защиты от неблагоприятных факторов полета;

3) требования, предъявляемые к состоянию здоровья и уровню физического развития при осуществлении летной деятельности;

4) необходимость соблюдения предполетного режима труда, отдыха и питания для сохранения высокой работоспособности в полете.

102. Межполетные и (или) послеполетные медицинские осмотры при летном обучении проводятся курсантам:

1) до первого самостоятельного вылета (не реже одного раза в неделю);

2) после самостоятельного полета (не менее 5 полетов – после каждого полета);

3) приступившим к полетам после стационарного или амбулаторного лечения (в течение первой недели, но не менее 2 летных смен).

103. Авиационный персонал, находившийся на дежурстве (в наряде) накануне или в день летной смены, к полетам не допускается.

104. При организации медицинского обеспечения полетов на лагерном аэродроме военно-медицинская служба военного учебного заведения по подготовке авиационного персонала проверяет:

1) условия размещения авиационного персонала и курсантов;

2) возможность соблюдения курсантами и авиационным персоналом предполетного режима труда, отдыха и питания;

3) санитарно-гигиеническое состояние объектов питания, водоснабжения.

Сноска. Пункт 104 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 17. Порядок медицинского обеспечения полетов при переучивании и освоении боевого применения на новой авиационной технике

105. При медицинском обеспечении полетов при переучивании и освоении боевого применения на новой авиационной технике медицинская служба авиационной части:

1) участвует в отборе авиационного персонала для переучивания, учитывая его состояние здоровья, целенаправленность на продолжение летной работы, переносимость полетов на освоенной технике;

2) участвует в выборе и подгонке защитного снаряжения авиационного персонала, обучении дыханию кислородом под избыточным давлением;

3) разъясняет авиационному персоналу психофизиологические особенности и гигиенические условия деятельности в полете на воздушном судне, на которое происходит переучивание, способы защиты от неблагоприятного воздействия факторов полета, необходимость соблюдения режима труда, отдыха и питания;

4) изучает индивидуальные психофизиологические особенности деятельности авиационного персонала на новой авиационной технике и во время тренажерной подготовки, выявляет факторы, снижающие эффективность формирования и закрепления новых летных навыков;

5) изучает плановую таблицу полетов на соответствие планируемой летной нагрузки состоянию здоровья и физической выносливости авиационного персонала;

6) обращает внимание авиационного персонала на недопущение перерывов в летной работе более 10 календарных дней при переучивании на новую авиационную технику (отрицательно сказывается на формировании и закреплении летных навыков), более 15 календарных дней – при освоении боевого применения (сопровождается регрессией летных навыков, снижением качества выполнения полетных заданий);

7) обучает авиационный персонал особенностям эксплуатации защитного снаряжения, систем жизнеобеспечения и средств спасения;

8) проводит межполетные (послеполетные) медицинские осмотры;

9) выявляет лиц с явлениями утомления, проводит необходимые восстановительные мероприятия.

Глава 18. Порядок медицинского обеспечения летно-тактического учения

106. Медицинское обеспечение летно-тактического учения (далее – ЛТУ) включает четыре периода:

первый – подготовка к медицинскому обеспечению ЛТУ;

второй – медицинское обеспечение перелета (перебазирования)

на место учений и обратно;

третий – медицинское обеспечение полетов в районе ЛТУ;

четвертый – мероприятия медицинской службы по окончании ЛТУ.

107. Медицинская служба авиационной части в период подготовки к медицинскому обеспечению ЛТУ:

1) составляет план медицинского обеспечения ЛТУ по периодам и определяет в зависимости от поставленных задач необходимые силы и средства медицинской службы авиационной части;

2) проверяет укомплектованность и состояние имущества, инструктирует медицинский персонал, убывающий в составе наземного или воздушного эшелона для развертывания на период учений медицинского пункта и медицинского поста на аэродроме рассредоточения;

3) проверяет укладки для оказания медицинской помощи и инструктирует медицинский персонал передовой команды, выделяемый для организации медицинского обеспечения перелета авиационной части на аэродром рассредоточения до прибытия основных сил;

4) определяет список лиц авиационного персонала, которые не допускаются к участию в ЛТУ по медицинским показаниям, и докладывает об этом командиру авиационной части;

5) получает сведения от вышестоящего начальника военно-медицинской службы и организации здравоохранения об эпидемической обстановке и санитарно-гигиеническом состоянии района учений, наличии медицинских организаций (независимо от форм собственности);

6) знакомит авиационный персонал (путем лекций, бесед) с мерами профилактики заболеваний, характерных для района проведения ЛТУ;

7) совместно с группой обслуживания высотного снаряжения авиационной части проверяют состояние защитного снаряжения.

Сноска. Пункт 107 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

108. При медицинском обеспечении перелета (перебазирования) на место учений и обратно медицинская служба авиационной части учитывает требования, касающиеся медицинского обеспечения авиационного персонала в период подготовки и проведения полетов.

109. При медицинском обеспечении полетов в районе ЛТУ медицинская служба авиационной части:

1) проверяет места размещения, условия предполетного отдыха авиационного персонала, организацию питания и водоснабжения;

2) поддерживает связь с медицинскими организациями (независимо от форм собственности) в районе учений для оперативного решения вопросов по оказанию квалифицированной и специализированной медицинской помощи раненым и больным;

3) уточняет эпидемическую обстановку и структуру заболеваний среди местного населения, санитарное состояние водоисточников;

4) изучает плановую таблицу проведения ЛТУ, подготавливает силы и средства медицинской службы авиационной части для обеспечения полетов;

5) организовывает развертывание медицинского пункта, оборудует место проведения предполетного медицинского осмотра авиационного персонала;

6) проверяет соблюдение предполетного режима, условия приготовления пищи, санитарно-гигиеническое состояние мест приема пищи и хранения продуктов в полевых условиях, проводит при необходимости дополнительную витаминизацию личного состава.

Сноска. Пункт 109 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

110. По окончании ЛТУ медицинская служба авиационной части проводит разбор медицинского обеспечения ЛТУ и определяет мероприятия по устранению выявленных недостатков. Для ускоренной реабилитации авиационного персонала медицинская служба авиационной части представляет рекомендации командиру авиационной части по рациональной организации труда и отдыха с использованием мероприятий восстановительной медицины.

Приложение 1 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан

Ориентировочные сроки допуска летного состава и парашютистов к профессиональной деятельности по выздоровлении после перенесенных заболеваний и травм

Сноска. Приложение 1 - в редакции приказа Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

№ п/п	Заболевания (травмы)	Место лечения	Субъективные и объективные данные, определяющие выздоровление	Допуск к профессиональной деятельности
1.	Невропатии:
	1) затылочно-шейная, межреберная, шейно-плечевого сплетения, пояснично-крестцового сплетения простудной этиологии, проявляющиеся болями в типичных зонах, парестезии;	Медицинский пункт	Отсутствие болей	Через 3-5 календарных дней после консультации невропатолога
	2) невралгии и невриты после интоксикации, травм или с затяжным течением	Военный госпиталь	Отсутствие болей, восстановление функции. Отсутствие патологии на рентгенограмме позвоночника. При невралгиях, связанных с общей интоксикацией, хорошая переносимость умеренных степеней гипоксии при барокамерном исследовании	По решению врачебно-летной комиссии (далее – ВЛК) госпиталя, лаборатории авиационной медицины (далее – ЛАМ) или военного учебного заведения
2.	Радикулоневропатии:
	1) легкие формы шейно-плечевой и пояснично-крестцовой локализации;	Медицинский пункт	Исчезновение болей, отсутствие ограничения движений	Через 3-5 календарных дней после консультации невропатолога
	2) затяжные и рецидивирующие	Военный госпиталь	Исчезновение болей, отсутствие ограничения движений	По решению начальника отделения, ВЛК госпиталя
3.	Утомление:
	1) легкая степень; 2) средняя и тяжелая степень	Профилакторий, отдых сроком на 7-10 календарных дней Военный госпиталь	Отсутствие жалоб, стремление к летной работе Отсутствие жалоб, стремление к летной работе	По данным медицинского осмотра с участием терапевта и невропатолога По решению ВЛК госпиталя или ВЛК ЛАМ (военного учебного заведения)
4.	Повышенная эмоциональная реакция на неблагоприятную служебную или бытовую ситуацию:
	1) нерезко выраженная, кратковременная, продолжающаяся несколько минут;	Медицинский пункт	Восстановление обычного состояния здоровья и настроения, критическое отношение к прошедшей ситуации	Через 2-3 календарных дня после консультации невропатолога, психолога
	2) реакция средней длительности (несколько часов), затяжные необычные психические состояния (невротические расстройства, по симптоматике сходные с неврастенией, неврозом навязчивости, истерическим неврозом)	Военный госпиталь	Восстановление обычного состояния здоровья и настроения, критическое отношение к прошедшей ситуации	По решению ВЛК госпиталя
5.	Состояние после авиационного инцидента	Вопрос о стационарном обследовании решается после медицинского осмотра с участием терапевта и невропатолога	Отсутствие жалоб, отклонений в состоянии здоровья и видимых повреждений, эмоционально-психической реакции. Летчик целенаправлен на летную работу, а возникновение авиационного инцидента не зависело от его состояния здоровья и действий в полете	По данным медицинского осмотра с участием терапевта и невропатолога или заключению ВЛК военного госпиталя
6.	Состояние после выраженных единичных, острых алкогольных интоксикаций	Медицинский пункт, консультация невропатолога	Отсутствие жалоб, нормализация пульса и артериального давления. Нормальная реакция сердечно-сосудистой системы при ортостатических пробах и дозированной физической нагрузке	Через 3-5 календарных дней
7.	Грипп и острые респираторные вирусные инфекции	Медицинский пункт. Инфекционное отделение военного госпиталя	Отсутствие объективных изменений со стороны носоглотки, внутренних органов и нервной системы	Через 3-5 календарных дней
8.	Острый ринит (насморк)	Медицинский пункт	Отсутствие признаков воспаления слизистой носа при нормальной функции носа и слуховых труб, нормальных показателей общего анализа крови	Через 2-3 календарных дня
9.	Фарингит, ларингит и ларинготрахеит:
	1) без явлений общей интоксикации;	Медицинский пункт	Полное восстановление голосовой функции, отсутствие признаков воспаления слизистой при эндоскопии. Нормальные показатели общего анализа крови	Через 3-5 календарных дней
	2) с явлениями общей интоксикации, выраженным нарушением голосовой функции	Военный госпиталь	Полное восстановление голосовой функции, отсутствие признаков воспаления слизистой при эндоскопии. Нормальные показатели общего анализа крови. Отсутствие изменений на электрокардиограмме (далее – ЭКГ)	Через 5-7 календарных дней после консультации оториноларинголога
10.	Острый тонзиллит (ангина)	Инфекционное отделение военного госпиталя	Исчезновение фарингоскопических признаков воспаления, болезненности при пальпации регионарных лимфоузлов. Нормальная температура тела в течение 7 календарных дней. Нормальные показатели общего анализа крови и мочи. Отсутствие изменений на ЭКГ (контрольная запись ЭКГ по окончании курса лечения)	Через 5-7 календарных дней
11.	Острый синусит	Военный госпиталь	Отсутствие признаков воспаления слизистой носа и околоносовых пазух при нормальной барофункции уха и околоносовых пазух. Нормальная температура и показатели общего анализа крови. Хорошая переносимость быстрых изменений барометрического давления при исследовании в барокамере. Исследование в барокамере производить не ранее чем через 3 - 5 календарных дней после пункции	Через 3-5 календарных дней после консультации оториноларинголога
12.	Острый бронхит:
	1) при благоприятном течении заболевания;	Медицинский пункт	Исчезновение субъективных проявлений болезни. Нормализация функции дыхания, исчезновение патологических признаков заболевания в легких и показателей общего анализа крови. Нормальная температура тела в течение 2 - 3 календарных дней, отсутствие изменений при рентгенографии органов грудной клетки	Через 5-7 календарных дней
	2) при затянувшемся течении заболевания	Военный госпиталь	Исчезновение субъективных проявлений болезни. Нормализация функции дыхания, исчезновение патологических признаков заболевания в легких и показателей общего анализа крови. Нормальная температура тела в течение 2 - 3 календарных дней, отсутствие изменений при рентгенографии органов грудной клетки	Через 7-10 календарных дней
12-1	Пневмония
	1) при благоприятном течении заболевания;	Военный госпиталь	Исчезновение субъективных проявлений болезни. Нормальные показатели функции внешнего дыхания, исчезновение патологических признаков заболевания в легких и показателей общего и биохимического анализов крови. Нормальная температура тела в течение 5 - 7 календарных дней, отсутствие изменений при рентгенографии органов грудной клетки	После проведения спирографии и консультации терапевта
	2) при осложненном течении заболевания	Военный госпиталь	Исчезновение субъективных проявлений болезни. Нормальные показатели функции внешнего дыхания, исчезновение патологических признаков заболевания в легких и показателей общего и биохимического анализов крови. Отсутствие изменений при рентгенографии органов грудной клетки	По решению ВЛК госпиталя
13.	Острый наружный отит, фурункулы наружного слухового прохода	Военный госпиталь	Отсутствие болей и признаков воспаления кожи слухового прохода при отоскопии. Нормальные показатели общего анализа крови	Через 3-5 календарных дней после консультации оториноларинголога
14.	Острый катаральный средний отит, сальпингоотиты	Военный госпиталь	Отсутствие признаков воспаления при нормальной барофункции уха, хорошая переносимость быстрых изменений барометрического давления при исследовании в барокамере, нормальные показатели крови. Исследование в барокамере производить не ранее чем через 5-7 календарных дней после выздоровления	Через 5-7 календарных дней после консультации оториноларинголога с вестибулометрией
15.	Носовое кровотечение:
	1) спонтанного характера;	Медицинский пункт	Отсутствие носового кровотечения в течение 3 календарных дней. Отторжение корочки	Через 3-5 календарных дней после консультации оториноларинголога
	2) повторные, частые носовые кровотечения	Военный госпиталь	Отсутствие носового кровотечения в течение 3 календарных дней. Отторжение корочки. Нормальные показатели общего анализа крови	По решению начальника отделения, ВЛК госпиталя
16.	Обострение хронических заболеваний органов пищеварения	Медицинский пункт. Военный госпиталь	Нормализация общего состояния, исчезновение субъективных и объективных признаков обострения заболевания с наступлением ремиссии	Через 3-5 календарных дней
17.	Глистная инвазия	Медицинский пункт	Исчезновение субъективных и объективных проявлений со стороны органов пищеварения	Через 3-5 календарных дней
18.	Острые кишечные инфекции и пищевые отравления	Военный госпиталь	Нормализация общего состояния, исчезновение субъективных и объективных признаков заболевания	Через 3-5 календарных дней
19.	Реакция после профилактических прививок или аллергические реакции	Медицинский пункт. Военный госпиталь	Нормализация общего состояния, исчезновение субъективных и объективных признаков заболевания	Через 3-5 календарных дней
20.	Перегревание:
	1) легкие формы;	Медицинский пункт	Нормализация общего состояния, показателей артериального давления, пульса, температуры тела и невропатологического статуса	Через 1-2 календарных дня
	2) протекающие с острыми нервно-сосудистыми нарушениями	Военный госпиталь	Нормализация общего состояния, показателей артериального давления, пульса, температуры тела и невропатологического статуса	По решению ВЛК госпиталя
21.	Ушибы:
	1) с ограниченным отеком тканей, с небольшим кровоподтеком, не сопровождающиеся сильными болями (кроме ушибов головы и позвоночника);	Медицинский пункт	Исчезновение болей, отека тканей, восстановление функций ушибленного органа	Через 2-5 календарных дней после консультации травматолога или хирурга
	2) все ушибы головы, позвоночника, грудной клетки, ушибы с отслойкой кожи и подкожной клетчатки, с обширными гематомами, ушибы надкостницы с ее отслойкой	Военный госпиталь	Исчезновение болей, отека тканей, восстановление функций ушибленного органа	По решению ВЛК госпиталя
22.	Повреждение связочного аппарата суставов:
	1) при растяжении связочного аппарата с незначительным отеком мягких тканей, болезненностью и незначительным нарушением функции;	Медицинский пункт	Исчезновение болей, отека тканей, полное восстановление функции сустава. Предоставить освобождение от парашютных прыжков и наземных катапультирований в течение трех месяцев после выздоровления	Через 3-5 календарных дней после консультации травматолога или хирурга
	2) при значительных повреждениях связочного аппарата с подозрением на кровоизлияние в сустав, вывихи суставов	Военный госпиталь	Исчезновение болей, отека тканей, полное восстановление или незначительное временное нарушение функции сустава	По решению ВЛК госпиталя
23.	Открытые повреждения мягких тканей:
	1) небольшие резаные, ушибленные, рубленные и рваные раны;	Медицинский пункт	Наличие окрепших безболезненных рубцов, не ограничивающих функцию и не препятствующих использованию специального снаряжения	Через 5-7 календарных дней после консультации хирурга
	2) обширные и глубокие повреждения мягких тканей и огнестрельные раны	Военный госпиталь	Наличие безболезненных окрепших рубцов, не ограничивающих или временно ограничивающих функцию	По решению ВЛК госпиталя
24.	Переломы мелких костей конечностей	Медицинский пункт	Полная консолидация костных отломков с образованием костной мозоли, при отсутствии инфильтратов мягких тканей, не ограничивающих функцию и не препятствующих использованию специального снаряжения	Через 5-7 календарных дней после консультации травматолога или хирурга
25.	Состояние после вправления вывихов суставов	Медицинский пункт	Исчезновение болей, отека тканей, полное восстановление функции сустава	Через 5-7 календарных дней после консультации травматолога или хирурга
26.	Фурункулы:
	1) одиночные (кроме фурункулов лица), без повышения температуры тела и без нарушения общего состояния;	Медицинский пункт	Полное заживление фурункула, отсутствие болезненного инфильтрата и регионарного лимфаденита. Нормальные показатели общего анализа крови	Через 2-3 календарных дня
	2) множественные или часто рецидивирующие; одиночные фурункулы лица	Военный госпиталь	Исчезновение местных и общих проявлений болезни, нормальные показатели общего анализа крови	Через 3-5 календарных дней, по решению начальника отделения госпиталя
27.	Абсцессы, гидрадениты, флегмоны, карбункулы	Военный госпиталь	Окрепший рубец без воспалительного инфильтрата на месте очага поражения, не препятствующий использованию специального снаряжения, нормализация показателей общего анализа крови, нормальное содержание сахара в крови	Через 3-5 календарных дней
28.	Панариции:
	1) легкие формы кожного, подкожного и подногтевого;	Медицинский пункт	Заживление с полным восстановлением функции пальца	Через 2-3 календарных дня
	2) тяжелые формы: сухожильные, костные, суставные, пандактилит	Военный госпиталь	Заживление с полным восстановлением функции пальца	По решению начальника отделения, ВЛК госпиталя
29.	Ожоги:
	1) ограниченные I-II степени;	Медицинский пункт	Полное заживление ожога, окрепшие рубцы, не нарушающие функцию и не затрудняющие использование специального снаряжения	Через 5-7 календарных дней после консультации хирурга
	2) обширные I-II-III степени	Военный госпиталь	Полное заживление ожога, окрепшие рубцы, не нарушающие или временно нарушающие функцию и не затрудняющие использование специального снаряжения	По решению начальника отделения, ВЛК госпиталя
30.	Отморожения:
	1) ограниченные отморожения I-II степени;	Медицинский пункт	Исчезновение отечности, покраснения и болезненности на месте поражения	Через 5-7 календарных дней после консультации хирурга
	2) обширные отморожения II-III степени	Военный госпиталь	Полное заживление отморожения, окрепшие рубцы, не нарушающие функцию или временно нарушающие функцию и не затрудняющие использование специального снаряжения	По решению начальника отделения, ВЛК госпиталя
31.	Обострение геморроя:
	1) при не затяжном и не осложненном течении;	Медицинский пункт	Исчезновение болей, воспалительных явлений и кровотечения	Через 2-3 календарных дня после консультации хирурга
	2) при затяжном и осложненном течении	Военный госпиталь	Исчезновение болей, воспалительных явлений и кровотечения. Нормализация показателей общего анализа крови	По решению начальника отделения госпиталя
	3) после оперативного лечения	Военный госпиталь	Исчезновение болей, воспалительных явлений и кровотечения. Нормализация показателей общего анализа крови	Через 30 календарных дней после консультации хирурга
32.	Острый цистит, острый уретрит, острый простатит	Медицинский пункт. Военный госпиталь	Нормальная температура тела в течение 5 календарных дней, нормальные общие анализы мочи и крови, отсутствие выделений из уретры после провокаций, отсутствие дизурических явлений	Через 2-3 календарных дня после консультации уролога или хирурга
33.	Воспалительные заболевания органов мошонки	Военный госпиталь	Исчезновение болей и отечности, нормальная температура тела, нормальные общие анализы крови и мочи	Через 2-3 календарных дня после консультации уролога или хирурга
34.	Состояние после операции по поводу аппендицита, грыж, варикоцеле и гидроцеле	Медицинский пункт	Наличие безболезненных окрепших рубцов, при отсутствии инфильтратов, не ограничивающих функцию и не препятствующих использованию специального снаряжения	Через 30 календарных дней после консультации хирурга
35.	Блефариты:
	1) легкие формы заболевания;	Медицинский пункт	Отсутствие зуда, исчезновение покраснения век, сальных чешуек у корней ресниц	Через 1-2 календарных дня
	2) тяжелые, трудно поддающиеся лечению	Военный госпиталь	Отсутствие зуда, исчезновение покраснения век, сальных чешуек у корней ресниц	Через 5-7 календарных дней после консультации офтальмолога
36.	Ячмень. Гнойное воспаление мейбомиевой железы (внутренний ячмень)	Медицинский пункт. При рецидиве – военный госпиталь	Отсутствие болезненного инфильтрата, закрытие ранки. Наличие небольшого безболезненного инфильтрата не является противопоказанием к допуску к полетам	Через 2-3 календарных дня после консультации офтальмолога
37.	Конъюнктивиты:
	1) острые, легко протекающие, не осложненные;	Медицинский пункт	Отсутствие светобоязни, чувства давления и жара в глазах, болезненных ощущений, исчезновение красноты и отека конъюнктивы век и отделяемого из глаз	Через 2-3 календарных дня
	2) тяжело протекающие, с обильным гнойным отделяемым, а также осложненные поверхностным кератитом	Военный госпиталь	Отсутствие светобоязни, чувства давления и жара в глазах, болезненных ощущений, исчезновение красноты и отека конъюнктивы век и отделяемого из глаз	Через 5-7 календарных дней после консультации офтальмолога
38.	Инородное тело в роговице глаза	Военный госпиталь	Отсутствие признаков воспаления конъюнктивы и роговицы глаза	Через 1-2 календарных дня
39.	Заболевания оболочек глазного яблока воспалительного характера	Военный госпиталь	Отсутствие признаков воспаления оболочек глазного яблока	По решению ВЛК госпиталя
40.	Удаление зуба:
	1) неосложненное;	Медицинский пункт	Отсутствие отека, боли, кровотечения, свободное открывание рта, безболезненный акт жевания	Через 1-2 календарных дня
	2) осложненное кровотечением, альвеолитом	Медицинский пункт	Отсутствие отека, боли, кровотечения, свободное открывание рта, безболезненный акт жевания. Нормальные показатели общих анализов крови и мочи	Через 2-3 календарных дня
41.	Острый пульпит	Медицинский пункт	Отсутствие болей	Через 1-2 календарных дня
42.	Острый периодонтит	Медицинский пункт	Отсутствие болей при надкусывании и перкуссии зуба. Полная облитерация канала пломбировочным материалом	Через 1-2 календарных дня
43.	Пародонтоз в стадии обострения, абсцедирования	Медицинский пункт. Военный госпиталь	Полное исчезновение явлений воспаления со стороны пародонта, нормальные показатели общих анализов крови и мочи	Через 2-3 календарных дня после консультации стоматолога
44.	Острый одонтогенный остеомиелит. Одонтогенная флегмона	Военный госпиталь	Отсутствие болей, отека, гиперемии, нормальная температура тела, нормальные показатели общих анализов крови и мочи	Через 3-5 календарных дней после консультации стоматолога
45.	Острые заболевания слизистой оболочки полости рта	Медицинский пункт. Военный госпиталь	Отсутствие элементов поражения слизистой, нормальная температура тела, нормальные показатели общих анализов крови и мочи	Через 3-5 календарных дней после консультации стоматолога
46.	Острые сиалоадениты	Военный госпиталь	Отсутствие болей, отека, нормализация функции железы, нормальная ЭКГ, нормальные показатели общих анализов крови и мочи	Через 3-5 календарных дней после консультации стоматолога
47.	Затрудненное прорезывание зуба "мудрости", осложненное перикоронаритом	Медицинский пункт. Военный госпиталь	Отсутствие болей, отека, свободное открывание рта (на 4 см), нормальные показатели общих анализов крови и мочи	Через 2-3 календарных дня после консультации стоматолога

	Приложение 1-1 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

ПЛАН динамического наблюдения за авиационным персоналом государственной авиации

Сноска. Правила дополнены приложением 1-1 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

№ по порядку	Воинское звание, фамилия, имя, отчество (при его наличии), год рождения	Когда и какой врачебно-летной комиссией освидетельствован	Диагноз, заключение врачебно-летной комиссии	Рекомендуемые лечебно-профилактические мероприятия	Выполнение мероприятий
					20_____ год
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Продолжение таблицы

Выполнение мероприятий						Очередное освидетельствование	Дата		Дата
20_____ год							Испытание в барокамере	Тренировка дыхания и речи под избыточным давлением	Отпуска за прошлый год	Отпуска в текущем году	Отдыха в профилактории
12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23

Начальник медицинской службы ________________________________________

Примечание:

Для заполнения используется условный знак – ячейка, разделенная диагональю, проведенной из верхнего правого угла в нижний левый угол. При планировании в верхней части ячейки проставляется дата планируемого мероприятия с закрашиванием соответствующим цветом (указан в условных обозначениях). В нижней части ячейки проставляется дата фактического выполнения с закрашиванием тем же цветом.

При заполнении ячейки закрашивается:

Врачебно-лҰтная комиссия (в стационаре) – красным цветом;

Врачебно-лҰтная комиссия (амбулаторная) – синим цветом;

медицинский осмотр через 6 месяцев – зеленым цветом;

медицинский осмотр через 3 месяца – коричневым цветом.

	Приложение 1-2 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

Формат А5

(обложка – лицевая сторона)

МЕДИЦИНСКАЯ КНИЖКА
авиационного персонала государственной авиации Республики Казахстан

Сноска. Правила дополнены приложением 1-2 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

(летного состава, лиц, осуществляющих руководство и управление полетами,
операторов управления воздушным движением, операторов беспилотных воздушных
судов, парашютистов)
______________________________________________________________
Фамилия
______________________________________________________________
Имя, отчество (при его наличии)
"____"______________20 ____год
(дата заполнения)

(обложка – оборотная сторона)

СОДЕРЖАНИЕ

Разделы		Страница
1.	Общие сведения	1
2.	Общий анамнез	2 – 3
3.	Условия службы и быта	4 – 7
4.	Предохранительные прививки	8 – 9
5.	Состояние зубов и полости рта	10 – 11
6.	Данные лабораторных исследований	12 – 13
7.	Данные биохимических исследований	14 – 15
8.	Данные лучевых исследований органов грудной клетки	16 – 19
9.	Данные лучевых, эндоскопических и ультразвуковых исследований внутренних органов	20 – 23
10.	Данные электрокардиографии	24 – 25
11.	Данные физического развития	26 – 27
12.	Данные хирургического обследования	28 – 39
13.	Исследование функциональной способности сердечно-сосудистой системы	40 – 43
14.	Данные обследования внутренних органов	44 – 55
15.	Данные психоневрологического исследования	56 – 63
16.	Данные исследования органа зрения	64 – 71
17.	Данные исследования органов уха, горла, носа	72 –79
18.	Заключения врачебно-летной комиссии	80 – 85
19.	Выполнение указаний врачебно-летной комиссии и результаты	86 – 93
20.	Данные антропометрических измерений и исследований функциональной способности сердечно-сосудистой системы при медицинских осмотрах	94 – 101
21.	Данные медицинских осмотров, изучения реакции организма на летную работу и медицинского наблюдения за физической подготовкой	102 – 139
22.	Результаты медицинских осмотров при допуске к учебно-тренировочным парашютным прыжкам и наземному катапультированию	140 – 145
23.	Высотные испытания в барокамере или на самолете, специальные тренировки и их результаты	146 – 153
24.	Данные размеров (ростовок) специального снаряжения	154 – 155
25.	Для дополнительных записей	156 – 160

Страница 1

Раздел 1. Общие сведения

______________________________________________________________
(наименование войсковой части)

Класс__________

Место фотографи- ческой карточки						Воинское звание	Категория
							Курсант
							Летчик
							Штурман
							Борт (специалист)
							Парашютист
							Руководитель полетами
							Оператор воздушного движения
							Оператор беспилотного воздушного судна

Фамилия __________________________________________________________________

Имя ______________________________________________________________________

Отчество (при его наличии) __________________________________________________

Дата рождения _______________________ Место рождения ______________________

Индивидуальный идентификационный номер __________________________________

Пол (мужской, женский _____________________________________________________

Образование (общее, военное, специальное) ____________________________________

__________________________________________________________________________

Каким департаментом (управлением, отделом) по делам обороны призван __________

Служба в Вооруженных Силах Республики Казахстан с ____ года, в силах воздушной обороны с ____ года.

Семейное положение (холост, женат), состав семьи (сколько детей, даты их рождения, иждивенцы)

__________________________________________________________________________

Адрес и телефон (домашний и служебный) _____________________________________

__________________________________________________________________________

Группа крови ________________________________ Резус-фактор _________________

Дата и наименование учреждения, где определялась группа крови, резус-фактор _____

__________________________________________________________________________

Фамилия, инициалы, подпись врача (фельдшера, медицинской сестры), производившего запись

__________________________________________________________________________

"____"_______20____год

Страница 2,3

Раздел 2. Анамнез

1. Наследственность ________________________________________________________

2. Перенесенные заболевания (какие и в каком возрасте) _________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

3. Травмы головы (дата), характер травмы, длительность потери сознания, наличие
рвот, амнезии, где и сколько времени лечился, когда приступил к летной работе после
травмы _________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

4. Травмы: а) ранения (локализация, характер, дата, длительность лечения, через
сколько времени приступил к летной работе); б) контузии (тяжесть, длительность потери
сознания, лечение) _______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

5. Были ли перерывы в летной работе, отпуска по болезни, их длительность, когда и по какой причине

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

6. Вредные привычки (курение, употребление алкоголя, наркотиков) _______________

__________________________________________________________________________

7. Переносимость лекарств (аллергии) _________________________________________

__________________________________________________________________________

8. Дополнительные замечания (летные происшествия в прошлом, когда,
обстоятельства, причины, последствия, полученные повреждения и др.)
________________________________________________________________________________

Страница 4,5,6,7

Раздел 3. Условия службы и быта

Дата	"___"______20___год	"___"______20___год	"___"_______20___год
Условия службы и быта
Характеристика режима труда: среднее количество часов работы в день, частота и продолжительность работы (дежурств) по ночам, среднее количество в месяц боевых дежурств, нарядов
Сон: сколько часов в сутки спит, качество сна
Очередной отпуск (где и когда проводил). Результат отдыха
Питание (дома, в столовой): регулярность, частота, диетпитание
Характеристика жилищно-бытовых условий

Страница 8,9

Раздел 4. Предохранительные прививки

Дата	Наименование препарата, предприятие изготовитель, серия, контрольный №, срок годности	Доза, метод и место введения препарата	Реакция	Подпись врача

Страница 10,11

Раздел 5. Состояние зубов и полости рта

1.) Данные осмотра и диагноз стоматолога (вписывать да, нет, кроме графы "заболевания")
Дата осмотра				Слизистая													Десны														Зубные отложения				Заболевания				Подпись (печать)
				норма				стоматит				гингивит					норма					пародонтит					пародонтоз
2). Условные обозначения зубной формулы: зуб здоровый – З; отсутствующий – О; непрорезавшийся – НП; корень – КН; кариес – К; пульпит – П; гангрена – ГР; подлежащий удалению – Э; коронка металлическая – КМ; мостовидный протез – М; съемный протез – ПР; пломба – ПЛ.
Д
А
Т
А
О
С		18			17		16		15		14				13			12		11			21		22			23		24			25			26		27			28
М		48			47		46		45		44				43			42		41			31		32			33		34			35			36		37			38
О
Т
Р
А
Примечание. В первой графе для каждого зуба отмечать результаты осмотра, во второй – результаты санации.

Страница 12,13

Раздел 6. Данные лабораторных исследований

Дата		___20_год	___20_год	___20_год	___20_год	___20_год	___20_год
Кровь:
Гемоглобин
Скорость оседания эритроцитов
Количество эритроцитов
Количество лейкоцитов:
лейкоцитарная формула (%)	палочкоядерные
	сегментоядерные
	лимфоциты
	моноциты
	эозинофилы
Моча:
удельный вес
реакция
кровь
белок
сахар
Микроскопия
Исследование кала на яйца глистов
Дополнительные исследования

Страница 14,15

Раздел 7. Данные биохимических исследований

Наименование показателя	___20__год	___20__год	___20__год	___20__год	___20__год	___20__год

Страница 16,17,18,19

Раздел 8. Данные лучевых исследований органов грудной клетки

"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год

Страница 20,21,22,23

Раздел 9. Данные лучевых, эндоскопических и ультразвуковых исследований внутренних органов

"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год

Страница 24,25

Раздел 10. Данные электрокардиографии

"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год

Страница 26,27

Раздел 11. Данные физического развития

Дата		___20__год	___20__год	___20__год	___20__год	___20__год	___20__год
Рост
Масса тела
Индекс массы тела
Длина стопы
Окружность головы
Окружность шеи
Окружность груди	спокойно
	при вдохе
	при выдохе
Окружность живота
Динамо-метрия руки	правой
	левой
Становая сила
Спирометрия
Дефекты развития
Телосложение

Страница 28,30,32,34,36,38 (левая сторона)

Раздел 12. Данные хирургического обследования

Дата	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
Жалобы и анамнез
Костно-мышечная система и суставы
Состояние кожи
Брюшной пресс (паховые кольца, наличие грыжи)
Органы брюшной полости
Мочеполовая система

Страница 29,31,33,35,37,39 (правая сторона)

Дата	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
Анус и прямая кишка
Периферические сосуды
Дополнительные методы исследования
Диагноз
Экспертное заключение и лечебно-профилактические рекомендации
Подпись (печать)

Страница 40,41,42,43

Раздел 13. Исследование функциональной способности сердечно-сосудистой системы

		"___"_______ 20___ год			"___"________ 20___ год			"___"_______ 20___ год
		В покое сидя	После 15 приседаний (за 30 секунд)	Через 3 минуты	В покое сидя	После 15 приседаний (за 30 секунд)	Через 3 минуты	В покое сидя	После 15 приседаний (за 30 секунд)	Через 3 минуты
Пульс (частота в 1 минуту, ритм и степень наполнения)
Артериальное давление	максимальное
	минимальное
Функциональные пробы

Страница 44,46,48,50,52,54 (левая сторона)

Раздел 14. Данные обследования внутренних органов

Дата	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
Жалобы и анамнез
Состояние питания
Окраска покровов тела
Лимфатическая система
Щитовидная железа
Сердечно-сосудистая система

Страница 45,47,49,51,53,55 (правая сторона)

Дата	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
Органы дыхания
Органы пищеварения
Печень, селезенка
Почки
Дополнительные исследования
Диагноз
Экспертное заключение и лечебно-профилактические рекомендации
Подпись (печать)

Страница 56,58,60,62 (левая сторона)

Раздел 15. Данные психоневрологического исследования

Дата	"____"_________20___ год	"____"_________20___ год	"____"_________20___ год
Жалобы и анамнез (указать о перенесенных заболеваниях, травмах головного мозга, обморочных состояниях)
Зрачки
Черепно-мозговые нервы
Рефлекторная сфера
Двигательная сфера
Чувствительная сфера

Страница 57,59,61,63 (правая сторона)

Дата	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
Вегетативная нервная система (дермографизм, пиломоторы, глазосердечный рефлекс Ашнера, акроцианоз)
Психический статус
Дополнительные исследования
Диагноз
Экспертное заключение и лечебно-профилактические рекомендации
Подпись (печать)

Страница 64,66,68,70 (левая сторона)

Раздел 16. Данные исследования органов зрения

Дата		"____"________20___ год	"____"________20___ год	"____"________20___ год
Жалобы и анамнез
Острота зрения	без коррекции	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
	с коррекцией	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
Рефракция (скиаскопическая)		Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
Среды		Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
Глазное дно		Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
Цветоощущение по ___________
Ночное зрение
Поле зрения	Правый глаз
	Левый глаз
Ближайшая точка конвергенции

Страница 65,67,69,71 (правая сторона)

Дата	"____"_________20___ г.	"____"_________20___ г.	"____"_________20___ г.
Ближайшая точка ясного зрения
Зрачки	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
Реакция зрачков	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________	Правый глаз __________ Левый глаз ___________
Веки
Конъюнктива
Слезные пути
Дополнительные данные обследования
Диагноз
Экспертное заключение и лечебно-профилактические рекомендации
Подпись (печать)

Страница 72,74,76,78 (левая сторона)

Раздел 17. Данные исследования уха, горла, носа

Дата	"____"_________20___ г.		"____"_________20___ г.		"____"_________20___ г.
Жалобы и анамнез (в том числе вестибулярный, травматологический, бароанамнез)
Эндоскопия уха, горла, носа
Фарингоскопия
Исследование функций уха, горла, носа	Сторона		Сторона		Сторона
	правая	левая	правая	левая	правая	левая
Носовое дыхание
Обоняние	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3
Барофункция	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3

Страница 73,75,77,79 (правая сторона)

Дата	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
Шепотная речь
Вестибулометрия (при вестибулярных реакциях I–III степени, описать субъективные и объективные данные)	Защитные действия 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3 Вегетативные реакции 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3	Защитные действия 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3 Вегетативные реакции 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3	Защитные действия 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3 Вегетативные реакции 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3
Дополнительные обследования
Диагноз
Экспертное заключение и лечебно-профилактические рекомендации
Подпись (печать)

Страница 80,81,82,83,84,85

Раздел 18. Заключение врачебно-летной комиссии

"____"___________20____год	"____"___________20____год
При освидетельствовании врачебно-летной комиссией	При освидетельствовании врачебно-летной комиссией
По пункту/подпункту _______________________ __________ графы __________ приказа ________ от "__" ______ 20___ года № ________, признан:	По пункту/подпункту _______________________ __________ графы __________ приказа ________ от "__" ______ 20___ года № ________, признан:
Диагноз: __________________________________ __________________________________________ __________________________________________ __________________________________________	Диагноз: __________________________________ __________________________________________ __________________________________________ __________________________________________
Лечебно-профилактические мероприятия _____ __________________________________________ __________________________________________	Лечебно-профилактические мероприятия _____ __________________________________________ __________________________________________
Председатель комиссии:	Председатель комиссии:
Секретарь комиссии:	Секретарь комиссии:
Место печати	Место печати

Страница 86,87,88,89,90,91,92,93

Раздел 19. Выполнение указаний врачебно-летной комиссии и результаты

Дата	Указания врачебно-летной комиссии	Выполненные мероприятия и их результаты

Страница 94,95,96,97,98,99,100,101

Раздел 20. Данные антропометрических измерений и исследований функциональной способности сердечно-сосудистой системы при медицинских осмотрах

Дата

Вес

Индекс массы тела

Спирометрия

Динамометрия руки

правой

левой

Пульс

в покое

после 15 приседаний

через 3 минуты

Артериальное давление

в покое

после 15 приседаний

через 3 минуты

Функциональные пробы

Страница 102,104,106,108,110,112,114,116,118,120,122,124,126,128,130,132,134,136,138 (левая сторона)

Раздел 21. Данные медицинских осмотров, изучения реакции организма на летную работу и медицинского наблюдения за физической подготовкой

Данные изучения реакции организма на летную работу (переносимость различных видов полетов, парашютных прыжков, катапультирований). Налет часов
Медицинский контроль за физической подготовкой
Данные медицинского осмотра

Страница 103, 105, 107, 109, 111, 113, 115, 117, 119, 121, 123, 125, 127, 129, 131, 133, 135, 137, 139 (правая сторона)

Страница 140,142,144 (левая сторона)

Раздел 22. Результаты медицинских осмотров при допуске к учебно-тренировочным парашютным прыжкам и наземному катапультированию

Дата и время осмотра	Вид медицинского осмотра	Характер выполняемых заданий	Жалобы	Состояние верхних дыхательных путей	Температура тела
1	2	3	4	5	6

Страница 141,143,145 (правая сторона)

Пульс	Артериальное давление	Выявленные отклонения в состоянии здоровья или нарушения режима	Заключение о допуске к учебно- тренировочным парашютным прыжкам (наземному катапультированию)	Фамилия и подпись лица допустившего к учебно- тренировочным парашютным прыжкам (наземному катапультированию)
7	8	9	10	11

Страница 146,147,148,149,150,151,152,153

Раздел 23. Высотные испытания в барокамере или на самолете, специальные тренировки и их результаты

Дата	Причина, вызвавшая испытания, тренировки	Характер испытания, тренировки	Результат испытания, тренировки. Подпись врача

Страница 154,155

Раздел 24. Данные размеров (ростовок) специального снаряжения

Дата подгонки	Наименование снаряжения
	номер	размер	срок эксплуатации	номер	размер	срок эксплуатации
Дата подгонки	Наименование снаряжения
	номер	размер	срок эксплуатации	номер	размер	срок эксплуатации

Страница 156,157,158,159,160

Раздел 25. Для дополнительных записей

(задняя обложка – внутренняя сторона)

Пояснения к заполнению формы

1. Медицинская книжка является основным документом, отражающим состояние здоровья каждого лица авиационного персонала на всем протяжении его летной работы.

2. На курсантов учебных заведений по подготовке авиационного персонала медицинская книжка заполняется через 3 месяца со дня их зачисления.

3. По заполнении всех разделов старая медицинская книжка в архив не сдается, а подшивается к вновь заведенной.

4. Медицинские книжки хранятся в медицинском пункте части (учреждения) в шкафах под замком. Вкладыш хранится вместе с медицинской книжкой.

5. При направлении авиационного персонала в лечебные учреждения на лечение или консультацию, в санаторий или дом отдыха вкладыш выдается на руки под расписку. При направлении на стационарное обследование или медицинское освидетельствование медицинская книжка вместе с вкладышем выдается на руки только в опечатанном виде под расписку или пересылается служебной почтой.

6. При переводе авиационного персонала из воинской части (учреждения) или учебного заведения медицинская книжка пересылается вместе с личным делом. При увольнении из Вооруженных Сил медицинская книжка вместе с личным делом направляется по месту воинского учета.

7. Медицинская книжка ведется врачом авиационной части (учреждения) и специалистами врачебно-летной комиссии. Все записи следует делать чернилами кратко, ясно и отчетливо. При внесении исправлений старая запись зачеркивается и над ней пишется новая формулировка, которая оговаривается: "Исправленному верить" и скрепляется подписью и печатью врача.

8. При очередном или внеочередном медицинском освидетельствовании во врачебно-летной комиссии результаты освидетельствования вносятся в соответствующие разделы медицинской книжки по специальностям.

9. Данные о пребывании в госпитале и проведенном лечении заносятся во вкладыш к медицинской книжке (эпикриз, проведенное лечение и рекомендации врачу части).

10. В разделе 7 "Данные биохимических исследований" в графу "Наименование показателя" следует вписать их название.

11. В разделе 8, 9 "Данные лучевых и эндоскопических исследований" при проведении рентгенографии, рентгеноскопии и флюорографии указывается доза облучения в миллизивертах (мЗв).

	Приложение 1-3 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

Формат А6

(обложка – лицевая сторона)

ВКЛАДЫШ
к медицинской книжке авиационного персонала государственной авиации
Республики Казахстан

Сноска. Правила дополнены приложением 1-3 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

(летного состава, лиц, осуществляющих руководство и управление полетами,
операторов управления воздушным движением, операторов беспилотных
воздушных судов, парашютистов)

______________________________________________________________
Фамилия
______________________________________________________________
Имя, Отчество(при его наличии)
"____"______________20 ____год
(дата заполнения)

(обложка – оборотная сторона)

СОДЕРЖАНИЕ

Разделы		Страница
1.	Общие сведения	1
2.	Общий анамнез	2
3.	Предохранительные прививки	3
4.	Данные лучевых, эндоскопических и ультразвуковых исследований	4 – 9
5.	Санаторно-курортное лечение	10 – 13
6.	Регистрация обращений за медицинской помощью, направлений на стационарное лечение (освидетельствование)	14 – 25
7.	Данные медицинских осмотров	26 –33
8.	Учет трудопотерь	34 – 35
9.	Для особых отметок	36 – 37
10.	Пояснения к заполнению вкладыша	38

Страница 1

Раздел 1. Общие сведения

________________________________________________________________________
(наименование войсковой части)

Класс __________

Фамилия_________________________________ Имя_____________________________________ Отчество (при его наличии)_________________ Дата рождения___________________________ Место рождения__________________________ Индивидуальный идентификационный номер _______________________________________ Пол (мужской, женский)___________________ Образование (общее, военное, специальное) _______________________________________ Каким Департаментом (управлением, отделом) по делам обороны призван________________	Воинское звание	Категория
		Курсант
		Летчик
		Штурман
		Борт (специалист)
		Парашютист
		Руководитель полетами
		Оператор воздушного движения
		Оператор беспилотного воздушного судна

Служба в Вооруженных Силах Республики Казахстан с ___ года, в силах воздушной обороны с _________ года

Семейное положение (холост, женат), состав семьи (сколько детей, даты их рождения, иждивенцы)

Адрес и телефон (домашний и служебный) _______________________________________________

____________________________________________________________________________________

Группа крови ________________________________ Резус-фактор ____________________________

Страница 2

Раздел 2. Анамнез

1. Наследственность (семейный анамнез) _______________________________________________

2. Перенесенные заболевания (какие и в каком возрасте) _________________________________

___________________________________________________________________________________

3. Переносимость лекарств ___________________________________________________________

4. Травмы: а) ранения, б) контузии _____________________________________________________

___________________________________________________________________________________

5. Операции ________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

6. Отпуска по болезни, их длительность, когда и по какой причине __________________________

___________________________________________________________________________________

7. Лечение в санаториях ______________________________________________________________

___________________________________________________________________________________

8. Вредные привычки (курение, употребление алкоголя, наркотиков) _______________________

__________________________________________________________________________________

9. Переносимость лекарств (аллергии) _________________________________________________

__________________________________________________________________________________

Страница 3

Раздел 3. Предохранительные прививки

Дата	Наименование препарата, предприятие изготовитель, серия, контрольный №, срок годности	Доза, метод и место введения препарата	Реакция	Подпись врача

Страница 4 – 9

Раздел 4. Данные лучевых, эндоскопических и ультразвуковых исследований

"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год
"____"__________20___ год	"____"__________20___ год	"____"__________20___ год

Страница 10 – 13

Раздел 5. Санаторно-курортное лечение

Дата	Решение санаторно-отборочной комиссии, даты поступления и убытия из санатория, лечебно-диагностические процедуры, профилактические рекомендации и указания.
1	2

Страница 14 – 33

Раздел 6. Данные медицинских осмотров, регистрация обращений за медицинской помощью, направлений на стационарное лечение (освидетельствование)

Дата и очередность обращения	Жалобы, анамнез, объективные данные, результаты лабораторных исследований, диагноз, назначение, направление на стационарное лечение, на военно-врачебную комиссию, освобождение от занятий и работ, исход заболевания, количество дней лечения, подпись врача
1	2

Страница 34 –35

Раздел 7. Учет трудопотерь

Дата освобождения		Диагноз основного заболевания	Число дней трудопотерь вследствие
начала	окончания		амбулаторного лечения	стационарного лечения	отпуска и отдыха по болезни	всего дней
1	2	3	4	5	6	7

Страница 36 –37

Раздел 8. Для особых отметок

Дата	Содержание
1	2

(страница 38 и задняя обложка – внутренняя сторона)

Пояснения к заполнению вкладыша

1. Вкладыш к медицинской книжке авиационного персонала (далее – Вкладыш) является документом учета и отчетности. Он предназначен для записей обращений авиационного персонала за медицинской помощью, учҰта трудопотерь, проведенного лечения, медицинских осмотров по выздоровлению, консультаций, направления в санатории, профилактории, центры специальных тренировок по выживанию, а также записей, не связанных с проведением освидетельствования военнослужащего и принятия экспертного решения.

2. Вкладыш вместе с медицинской книжкой представляется на очередное освидетельствование врачебно-летной комиссии.

3. Во вкладыше отмечаются выявленные в межкомиссионный период изменения в состоянии здоровья, послужившие причиной для направления на внеочередное стационарное обследование.

4. Вкладыш ведется врачом. Все записи следует делать чернилами кратко, ясно и отчетливо. При внесении исправлений старая запись зачеркивается и над ней пишется новая формулировка, которая оговаривается: "Исправленному верить" и скрепляется подписью и печатью врача.

5. В разделе 4 "Данные лучевых и эндоскопических исследований" при проведении рентгенографии, рентгеноскопии и флюорографии указывается доза облучения в миллизивертах (мЗв).

6. В разделе 5 при направлении авиационного персонала на санаторно-курортное лечение во вкладыше оформляется направление с решением санаторно-отборочной комиссии и указанием наименования санатория (дома отдыха), сроков пребывания и диагноза. По окончании санаторно-курортного лечения во вкладыше записывается выписной эпикриз, в котором указываются даты поступления и убытия, лечебно-диагностические процедуры, методы лечения и их результаты, а так же профилактические рекомендации и указания.

7. В разделе 6 при проведении амбулаторного лечения во вкладыше регистрируются все обращения, результаты проводимых медицинских осмотров, консультаций, лабораторных, инструментальных, специальных исследований. По выздоровлению в записи указывается наличие (отсутствие) жалоб, сроки лечения, объективный статус, динамика течения заболевания, проведенное лечение, результаты выполненных лабораторных и клинических исследований, критерии выздоровления и допуск к исполнению обязанностей воинской службы. При проведении стационарного лечения во вкладыше регистрируется первичное обращение с указанием жалоб, объективного статуса, диагноза и направления на стационарное лечение. После выписки в записи указываются наличие (отсутствие) жалоб, объективный статус, результаты исследований при выписке, критерии выздоровления и делается запись о допуске к исполнению обязанностей воинской службы с указанием срока прибытия для проведения медицинского осмотра с целью допуска к полҰтам и руководству полетами.

8. При полном заполнении вкладыша он заменяется новым, а старый хранится в отдельном пакете вместе с результатами предыдущих исследований за последние три года.

Приложение 1-4 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан

Методика медицинской проверки кислорода

Сноска. Правила дополнены приложением 1-4 в соответствии с приказом Министра обороны РК от 18.04.2024 № 389 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Для заполнения (зарядки) кислородных систем воздушного судна газообразным медицинским кислородом применяется автомобильная кислородозарядная станция. Каждая автомобильная кислородозарядная станция имеет емкость в виде батареи баллонов высокого давления. Компрессоры приводятся в действие от двигателя автомобиля. Принцип работы всех автомобильных кислородозарядных станций одинаков и заключается в перепуске сжатого газообразного кислорода из баллонов с большим давлением в баллоны с меньшим давлением с последующим его повышением до заданного уровня при помощи компрессора.

Медицинская служба авиационной части перед проведением полетов проводит проверку представленной документации (паспорта) на кислород, гигиенического состояния средств заправки кислородом, органолептическую оценку его качества.

Эта проверка включает проверку документов (паспорта), подтверждающих качество газов, чистоты шлангов и штуцеров средств заправки, наличие специальной одежды (белых халатов), спирта для обработки штуцеров и заправочного шланга.

Паспорт (сертификат), который определяет качество кислорода, содержит следующие сведения:

1) наименование изготовителя и его товарный знак;

2) номер партии;

3) дату изготовления, массу жидкого кислорода;

4) результаты физико-химического анализа.

Медицинский кислород, предназначенный для дыхания в высотном полете содержит чистого кислорода по объему не менее 99,5%; он не имеет запаха, не содержит ацетилена, масел, окиси углерода, газообразных кислот и оснований, влаги и механических примесей.

Газообразный кислород, полученный путем электролиза воды, для медицинских целей не применяется.

Кислород медицинский газообразный по содержанию вредных примесей соответствует следующим требованиям:

Наименование показателей	Норма
Внешний вид	бесцветный газ без запаха
Содержание окиси углерода (СО)	отсутствует
Содержание двуокиси углерода (СO2)	отсутствует
Содержание азота и газов - окислителей	отсутствует
Содержание водяных паров	не более 0,07 грамм на кубический метр при температуре 20 градусов по Цельсию и давлении 760 миллиметров ртутного столба

Органолептическая оценка качества кислорода проводится следующим образом. Водителю автомобильной кислородозарядной станции предлагается включить подачу кислорода с небольшим напором и направить кислородный шланг в сторону от людей и огнеопасных поверхностей на чистое зеркало, которое держится таким образом, чтобы отраженный от зеркала кислород попадал в лицо. При этом одновременно определяются запах (кислород не имеет запаха) и влажность кислорода (поверхность зеркала не запотевает).

Затем струю кислорода направляют на черную ткань (контроль отсутствия светлых примесей) и на белую ткань (отсутствие темных примесей).

После проведения проверки медицинский работник делает отметку в паспорт о разрешении на использование кислорода для заправки систем воздушного судна.

	Приложение 2 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

Книга учета результатов медицинского осмотра
______________________________________________________________________________

Воинская часть __________

Дата. Время осмотра	Воинское звание, фамилия, инициалы	Жалобы	Состояние верхних дыхательных путей	Температура	Пульс	Артериальное давление	Выявленные отклонения в состоянии здоровья или нарушение предполетного режима	Заключение о допуске к профессиональной деятельности
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Примечание:

1. Для регистрации данных предполетного, межполетного, послеполетного медицинского осмотра авиационного персонала в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов предполетного (межполетного, послеполетного) медицинского осмотра авиационного персонала". При проведении межполетного и послеполетного медицинского осмотра указывается время, прошедшее с момента посадки воздушного судна.

2. Для регистрации данных предполетного медицинского осмотра экипажей воздушных судов, выполняющих перелеты в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов предполетного медицинского осмотра экипажей воздушных судов, выполняющих перелеты".

3. Для регистрации данных медицинского осмотра лиц, обеспечивающих полеты в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов медицинского осмотра лиц, обеспечивающих полеты". Графы 4 - 7 заполняются при проведении осмотра в объеме предполетного медицинского осмотра.

4. Для регистрации данных медицинского осмотра перед заступлением на боевое дежурство в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов медицинского осмотра лиц, заступающих на боевое дежурство". Точкой отсчета количества дежурств является очередной отпуск (или основная его часть). При несении суточных дежурств деление на дневные и ночные не производится.

5. Для регистрации данных медицинского осмотра лиц, выполняющих парашютные прыжки в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов предпрыжкового (межпрыжкового, послепрыжкового) медицинского осмотра".

6. Для регистрации данных медицинского осмотра при выполнении тренировочных катапультирований в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов медицинского осмотра авиационного персонала во время тренировочных катапультирований". В графу 2 вносится изменение – "Воинское звание, фамилия, инициалы. Количество катапультирований. Величина перегрузки". Количество катапультирований заполняется нарастающим итогом.

7. Для регистрации данных медицинского осмотра авиационного персонала в процессе специальных исследований и тренировок в название книги вносится изменение: "Книга учета результатов медицинского осмотра авиационного персонала во время специальных исследований и тренировок".

	Приложение 3 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

Книга учета значений психофизиологических показателей летчиков
(курсантов) на основных этапах полета

Воинское звание ______________________ Фамилия, инициалы ______________________________________, год рождения ___________. Класс _______

Общий налет: на самолетах ________________________, на тренажерах ________________________

Дата __________________, общее время проведения тренировки __________________________________

№ п/п	Показатель	Фон	Исходная	Этапы полета								После полета
				Взлет	Набор высоты	Горизонтальный полет	Перехват цели	Разворот с креном	Снижение	Проход дальнего привода	Проход ближнего привода
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
1.	Частота пульса
2.	Объем легочной вентиляции
3.	Частота дыхания
4.	Резервы внимания
5.	Индекс напряженности
6.	Психофизиологическое заключение
7.	Оценка инструктора
8.	Общая оценка
9.	Рекомендации

	Инструктор ____________________ Врач __________________________
	Приложение 4 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

Книга учета специальных исследований и тренировок авиационного персонала

Воинская часть __________

№ п/п	Воинское звание. Фамилия, инициалы. Специальность	Цель специальных исследований и тренировок	Характер исследования, тренировки	Используемое защитное снаряжение (тип, заводской номер, размер)	Заключение
1	2	3	4	5	6

	Приложение 5 к Правилам медицинского обеспечения полетов государственной авиации Республики Казахстан
	Форма

Таблица 1

Авиационные происшествия и инциденты, изученные медицинской службой авиационной части за ___ квартал (год)

Сноска. Приложение 5 - в редакции приказа Министра обороны РК от 05.08.2021 № 510 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

№ п/п	Причины	Количество случаев
1	2	3
1.	Выполнение полетов, всего:
	в болезненном состоянии;
	после нарушения предполетного режима труда и отдыха;
	после нарушения предполетного режима питания;
	без защитного снаряжения, соответствующего условиям полета;
	без медицинского допуска;
	после употребления алкоголя (накануне или в день полетов);
	с истекшим сроком действия заключения врачебно-летной комиссии;
	с превышение норм налета в летную смену
2.	Руководство полетами, всего:
	в болезненном состоянии;
	после нарушения предполетного режима труда и отдыха;
	после нарушения предполетного режима питания;
	без медицинского допуска;
	после употребления алкоголя (накануне или в день полетов);
	с истекшим сроком действия заключения врачебно-летной комиссии
3.	Воздействие на организм летчика (экипажа) факторов полета:
	гипоксии
	перегрузки (пилотажные);
	укачивание;
	перепады барометрического давления;
	взрывная декомпрессия
4.	Воздействие на организм летчика (экипажа) неблагоприятных гигиенических условий в кабине воздушного судна:
	попадание в воздух кабины посторонних примесей;
	попадание в кислород посторонних примесей;
	неблагоприятный температурный режим в кабине
5.	Неправильная эксплуатация и неисправности защитного снаряжения и оборудования
6.	Недостатки в медицинском обеспечении полетов
7.	Иллюзии, затруднившие летную деятельность
8.	Потеря летчиком (экипажем) пространственной ориентировки
9.	Другие случаи
10.	Всего

Примечание:

1. Данные приводятся в виде дроби: в числителе указывается общее количество, в знаменателе – число случаев, обусловленных снижением работоспособности.

2. В "Другие случаи" относятся авиационные происшествия и инциденты, которые не относятся к другим пунктам данной таблицы. Эти случаи кратко объясняются в тексте.

Форма

Таблица 2

Мероприятия медицинской службы авиационной части по предупреждению авиационных происшествий и инцидентов за ___ квартал (год)

№ п/п	Мероприятия	Количество случаев
1	2	3
1.	Отстранено от полетов на предполетном медицинском осмотре, всего:
	в болезненном состоянии;
	нарушивших предполетный режим труда и отдыха;
	нарушивших предполетный режим питания;
	после употребления алкоголя;
	с признаками утомления, переутомления;
	из-за перерыва между отпусками более 12 месяцев
2.	Отстранено от руководства полетов на предполетном медицинском осмотре, всего:
	в болезненном состоянии;
	нарушивших предполетный режим труда и отдыха;
	нарушивших предполетный режим питания;
	после употребления алкоголя;
	с признаками утомления, переутомления;
	из-за перерыва между отпусками более 12 месяцев
3.	Отстранено от обеспечения полетов инженерно-технического состава на медицинском опросе (осмотре), всего:
4.	Устранено недостатков в подготовке и обеспечении полетов, отрицательно влиявших на физическое или эмоционально-психическое состояние авиационного персонала, всего:
	недостатки в организации питания;
	неполноценные условия для отдыха на аэродроме;
	излишняя летная нагрузка;
	недостаточные перерывы между вылетами;
	психические травмы;
	конфликтные служебные ситуации;
	конфликтные семейно-бытовые ситуации;
	недостатки в перевозке авиационного персонала
5.	Выявлено неисправностей защитного снаряжения:
	в период предварительной подготовки;
	на предполетной подготовке
6.	Предупреждено случаев использования некачественного медицинского кислорода
7.	Другие мероприятия
8.	Итого

Примечание:

1. Данные в пункте 1 приводятся в виде дроби: в числителе указывается общее количество авиационного персонала, отстраненного от полетов, в знаменателе – количество членов перелетающих экипажей воздушных судов.

2. В тексте доклада следует привести диагнозы всех заболеваний, выявленных на предполетных осмотрах и ставших причиной отстранения авиационного персонала от полетов (руководства полетами).

3. В "Другие мероприятия" относятся мероприятия медицинской службы авиационной части по предупреждению авиационных происшествий и инцидентов, которые не относятся к другим пунктам данной таблицы. Эти мероприятия кратко объясняются в тексте.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 5 қыркүйектегі № 699 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 12 қыркүйекте № 19372 болып тіркелді.

"Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану және авиация қызметі туралы" 2010 жылғы 15 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы 15-бабының 25) тармақшасы негізінде БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әуе қорғанысы күштері бас қолбасшысының басқармасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде ресми жариялау және оған енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықты алғашқы ресми жарияланғанынан кейін Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Заң департаментіне жолдауды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясы басқару органдарының басшыларына жүктелсін.

4. Осы бұйрық лауазымды адамдарға, оларға қатысты бөлігінде жеткізілсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі генерал-майор

Н. Ермекбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау министрлігі

2019 жылғы "____"_________

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Мемлекеттік күзет қызметі

2019 жылғы "____"_________

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық қауіпсіздік комитеті

2019 жылғы "____"_________

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ішкі істер министрлігі

2019 жылғы "____"_________

Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің 2019 жылғы 5 қыркүйектегі № 699 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету тәртібін айқындайды.

2. Ұшуды медициналық қамтамасыз ету ұшуды жүргізу кезінде ұшу тапсырмаларын тиімді және қауіпсіз орындау мүддесінде авиациялық персоналдың денсаулығын және жұмысқа қабілеттілігін сақтау мақсатында жүзеге асырылады.

2-1. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) авиациялық персонал – арнайы және (немесе) кәсіптік даярлығы бар, әуе кемелерінің ұшуын, әуе тасымалдары мен авиациялық жұмыстарды орындау және қамтамасыз ету, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару бойынша қызметті жүзеге асыратын адамдар;

2) авиациялық бөлім – мемлекеттік авиацияның әуе кемелерінің ұшуын ұйымдастыруды және орындауды, оларды пайдалану мен сақтауды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының республикалық мемлекеттік мекемесі;

3) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер – әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз етуді жүзеге асыратын орталық атқарушы органдардың және өзге де орталық мемлекеттік органдардың және олардың аумақтық бөлімшелерінің құрылымдық бөлімшелері, сондай-ақ әскери-медициналық (медициналық) мекемелер (ұйымдар), өзге де бөлімшелер;

4) әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету – жеке құрамның жауынгерлік және еңбекке қабілетін қалпына келтіру мақсатында әскерлерде, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының бөлімшелері мен ведомстволарында әскери-медициналық (медициналық) көмекті ұйымдастыруды және көрсетуді, медициналық қарап-тексеру жүргізуді, санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылықты қамтамасыз етуді, дәрілік заттармен және медициналық бұйымдармен жабдықтауды, денсаулық сақтау саласында сараптама жүргізуді, сондай-ақ әскери медицина бойынша ғылыми-әдістемелік әзірлемелерді және оқытып-үйретуді қамтитын іс-шаралар кешені;

5) әскери-медициналық қызмет – әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер жиынтығы, оларда Қазақстан Республикасының заңдарында осы органдардың әскери-медициналық (медициналық) қызметіне арналған әскери қызмет немесе мемлекеттік қызметтің ерекше түрі көзделген;

6) медициналық қарап-тексеру – авиациялық персоналдың ауруының болуын немесе болмауын анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ уақытша еңбекке қабілетсіздігін, жұмысқа кәсіби жарамдылығын айқындау.

Ескерту. 1-тарау 2-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-2. Ұшуды медициналық қамтамасыз етуді Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясы әскери бөлімінің немесе мекемесінің әскери-медициналық қызметі немесе әскери-медициналық (медициналық) бөлімшесі (бұдан әрі – авиациялық бөлімнің медициналық қызметі) жүзеге асырады.

Ескерту. 1-тарау 2-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-3. Ұшуды медициналық қамтамасыз етуді әскери бөлім (мекеме) әскери-медициналық қызметінің бастығы немесе оны алмастыратын медициналық жұмыскер (бұдан әрі – авиациялық бөлім медициналық қызметінің бастығы) ұйымдастырады.

Ескерту. 1-тарау 2-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Авиациялық персоналдың денсаулық жағдайын медициналық бақылау тәртібі

3. Авиациялық персоналдың денсаулық жағдайын медициналық бақылау мынадай мақсаттарда жүзеге асырылады:

1) денсаулық жағдайындағы және жұмысқа қабілеттілігіндегі өзгерістерді ерте анықтау, осы өзгерістердің кәсіптік қызметімен байланысын анықтау және қажетті профилактикалық, емдеу және оңалту іс-шараларын жүргізу;

2) функционалдық жай-күйіне, денсаулық жағдайына, жұмысқа қабілеттілігіне жағымсыз әсер ететін кәсіптік қызмет факторларын анықтау мен зерделеу және оларды жоюға шаралар қабылдау;

3) психофизиологиялық ерекшеліктерін зерделеу;

4) авиациялық оқиғалар мен инциденттерді зерделеу және олардың алдын алу;

5) организмнің ұшуға реакциясын (ұшуларға төзімділігін) зерделеу;

6) еңбекті, демалысты және тамақтануды ұйымдастыруды зерделеу.

Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4. Авиациялық персоналдың денсаулық жағдайын медициналық бақылау мыналарды қамтиды:

1) кәсіптік қызметті орындау кезінде денсаулық жағдайын күнделікті бақылау;

2) кезеңдік медициналық қарап тексеру;

3) ұшуды жүргізу кезеңінде медициналық қарап тексеру (ауысым алдында және ішінара).

5. Авиациялық бөлімнен кететін және жаңадан келетін, сондай-ақ негізгі еңбек демалысынан және іссапардан (күнтізбелік 24 және одан көп күн) немесе емделуден келетін авиациялық персонал кезектен тыс (жоспардан тыс) медициналық қарап-тексеруден өтеді.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Жаңа авиациялық техникаға қайта оқытып-үйретілетін және оны жауынгерлік қолдануды меңгеретін авиациялық персонал (ұшқыштар мен штурмандар), авиациялық бөлімге жаңадан келген авиациялық персонал алғашқы 3 ай ішінде ай сайын медициналық қарап тексеруден өтеді.

7. Анықталған кәсіби қызметті орындауға кедергі болатын ауруы немесе жарақаты бар ұшқыш, штурман, борт серігі, ұшқыштар оқу орнының курсанты (тыңдаушысы) және әуе кемесінің экипажы құрамында ұшу функциясын орындайтын лауазымды адамдар (бұдан әрі – ұшқыш құрамы), ұшуға жетекшілік ететін және ұшуды басқаратын адам, әуе қозғалысын басқаратын оператор, пилотсыз әуе кемесінің (бұдан әрі – ПӘК) операторы және парашютші ұшудан, ұшуға жетекшілік етуден, әуе қозғалысын басқарудан, ПӘК-ні басқарудан немесе парашютпен секіруден шеттетіледі және әскери бөлімнің немесе мекеменің әскери-медициналық (медициналық) бөлімшесіне (бұдан әрі – авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшесі) медициналық тексеруге немесе емделуге жіберіледі.

Авиациялық бөлімнің медициналық қызметі ұшқыш құрамын және парашютші кәсіби қызметіне жіберу кезінде осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес шалдыққан ауруынан және жарақатынан сауығуы бойынша кәсіби қызметке жіберудің болжамды мерзімін басшылыққа алады.

Ескерту. 7-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

8. Денсаулық жағдайында ауытқуы бар авиациялық персоналға профилактика немесе емдеу-сауықтыру мақсатында емдік дене шынықтыру тағайындалады. Денсаулық жағдайы бойынша күштік жүктемені шектеуге мұқтаж және емдік дене шынықтыру тобының тізіміне кірген ұшқыш құрамы мен парашютшіер ұшуға және парашютпен секіруге жіберілмейді.

Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Ұшқыш құрамына осы Қағидаларға 1-1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша бөлім командирі немесе мекеме бастығы (бұдан әрі – авиациялық бөлім командирі) бекіткен мемлекеттік авиацияның авиациялық персоналын динамикалық бақылау жоспарына сәйкес авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшесінде 3 айда бір рет кезеңдік медициналық қарап-тексеру жүргізіледі.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Ұшқыш құрамына, ұшуға жетекшілік ететін және ұшуды басқаратын адамдарға, әуе қозғалысын басқаратын операторға, ҰӘК операторына және парашютшіге кезекті медициналық куәландырудан кейін 6 айдан кешіктірмей авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшесінде терапевт пен невропатологтың қатысуымен медициналық қарап-тексеру жүргізіледі. Медициналық көрсеткіш бойынша бейінді мамандар тартылады.

Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10-1. Авиациялық техникаға қызмет көрсету жөніндегі әуе кемесікемесінің ұшуын, авиациялық жұмысты жерүсті қамтамасыз ету, әуе кемесіне техникалық қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқарудың жерүсті техникалық құралдарын пайдалану, навигациялау, қондыру және байланысты жүзеге асыратын жерүсті авиациялық мамандар жылына бір рет профилактикалық медициналық қарап-тексеруден өтеді.

Ескерту. Қағидалар 10-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11. Медициналық қарап-тексеру нәтижесі осы Қағидаларға 1-2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша хронологиялық тәртіппен Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясы авиациялық персоналының (ұшқыш құрамының, ұшуға жетекшілік ету мен басқаруды жүзеге асыратын адамдардың, әуе қозғалысын басқаратын оператордың, ұшқышсыз әуе кемесі операторының, парашютшінің) медициналық кітапшасына енгізіледі, бұл ретте мынадай деректер көрсетіледі:

1) қарап-тексеру күні;

2) денсаулық жағдайына шағымы;

3) медициналық қарап-тексеру арасындағы кезеңде шалдыққан ауруы (жарақаты) және олардың салдары;

4) организмнің ұшуға реакциясын (ұшуға шыдамдылығын) зерделеу;

5) шалдыққан ауруының жұмысқа қабілетіне және ұшу тапсырмасын орындау сапасына әсер етуі;

6) антропометриялық өлшемінің және жүрек-қан тамыр жүйесінің функционалдық қабілетін зерттеу нәтижесі;

7) медициналық тексерудің қысқаша объективті деректері. Денсаулық жағдайында ауытқуы бар адамдарда объективті деректер аурудың және қарап-тексеру арасындағы кезеңде болған өзгерістердің сипатына сәйкес енгізіледі;

8) функционалдық жүктемені сынап көру нәтижесі;

9) денсаулық жағдайы туралы қорытынды және диагноз қою;

10) кәсіби қызметке жіберу туралы шешім.

Ескерту. 11-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

11-1. Авиациялық персоналдың медициналық көмекке жүгінуі, медициналық зерттеу, емдеу, сауыққаннан кейінгі медициналық қарап-тексеру нәтижесі Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясы авиациялық персоналының (ұшқыш құрамының, ұшуға жетекшілік ету мен басқаруды жүзеге асыратын адамдардың, әуе қозғалысын басқаратын оператордың, ұшқышсыз әуе кемесі операторының, парашютшінің) осы Қағидаларға 1-3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша медициналық кітапшаға қосымша бетке енгізіледі.

Ескерту. Қағидалар 11-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12. Маусым алдында медициналық қарап тексеру (бұдан әрі – ұшуалды медициналық қарап тексеру) мыналарды қамтиды:

1) дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясынан өткені туралы куәліктің бар болуын тексеру;

2) көңіл-күйі, еңбек, демалу және тамақтану режимінің сақталуы, денсаулық жағдайына шағымдардың бар болуы туралы жеке сұрау жүргізу;

3) эмоциялық жай-күйіндегі ауытқуларды және қажу белгілерін (сыртқы түрі, мінез-құлқы, қарым-қатынасы бойынша) анықтау;

4) дене температурасын өлшеу;

5) ашық тері бетін және көрінетін сілемей қабықтарын қарап тексеру, жұтқыншақты зерттеу, мұрынмен тыныс алуды тексеру;

6) білек артериясындағы артериялық тамыр соғысын (30 секунд ішінде) зерттеу. Тамыр соғысы минутына 50 соққыға дейін немесе 90 соққыдан көп авиациялық персонал ұшудан, ұшуға жетекшілік етуден немесе парашютпен секіруден шеттетіледі;

7) артериялық қысымды өлшеу. Авиациялық персонал ұшуға, ұшуға жетекшілік етуге немесе парашютпен секіруге артериялық қысымның көрсеткіштері мынадай болған кезде жіберіледі: систолалық – сынап бағанасының 140-тан жоғары емес және 100-ден төмен емес миллиметрі, диастолалық – сынап бағанасының 90-нан жоғары емес және 60-тан төмен емес миллиметрі.

Медициналық көрсеткіштер бойынша ұшу алдындағы медициналық қарап тексеру көлемі қосымша әдістемені, соның ішінде алкогольді, есірткі және психотропты заттарды анықтауға арналған сынамалары қолдану арқылы кеңейтіледі.

13. Авиациялық персоналды ішінара медициналық қарап тексеру ұшуалды медициналық қарап тексеру (бұдан әрі – ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеру) көлемінде ұшу арасында және ұшудан кейін жүргізіледі. Көрсеткіштер бойынша ұшуаралық (ұшудан кейінгі) медициналық қарап тексеру қосымша әдістемелер есебінен кеңейтіледі немесе жеке сұрау жүргізуге және сыртынан қарап тексеруге дейін қысқартылады.

14. Ұшуаралық (ұшудан кейінгі) медициналық қарап тексеру мынадай ұшқыштар мен штурмандарға жүргізіледі:

1) жаңа авиациялық техникада қайта оқып-үйретілетін және жауынгерлік қолдануды меңгеретін – 10 ұшу ауысымы ішінде;

2) авиациялық бөлімге жаңадан келген – 5 ұшу ауысымы ішінде;

3) стационарлық немесе амбулаториялық емделуден кейін ұшуларға кіріскен – 2 ұшу ауысымы ішінде;

4) оқу орнын бітіргеннен кейін авиациялық бөлімде бірінші жыл қызметтегі – авиациялық бөлімдегі ұшу жұмысының 1-ші жылы ішінде айына бір реттен сиретпей;

5) ұшу жұмысында 4 айдан астам үзілістен кейінгі – 5 ұшу ауысымы ішінде;

6) дәрігерді (медициналық жұмыскерді) ұшуларға жеке төзімділігі тұрғысынан назар аударатын (түнде көру көзілдіріктерімен, 7 бірліктен астам шамадан артық жүктемемен, ұшаққа әуеде отын құюмен, жергілікті жердің бедерін шекті төмен биіктікте айналып өтумен, қону минимумы жағдайларында, демалыстан және іссапардан кейінгі ұшулар).

Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

15. Жауынгерлік кезекшілікке түсетін авиациялық персонал ұшуалды медициналық қарап тексеру көлемінде медициналық қарап тексеруден өтеді. Бұл ретте еңбек, демалу және тамақтану режимі ұшу алдындағы режимге ұқсас болады.

16. Авиациялық бөлімді жауынгерлік әзірліктің жоғары дәрежесіне келтіру кезінде, шұғыл ұшып шығу қажет болған кезде, ұшуалды медициналық қарап тексеру дербес сұрау жүргізуге және сыртынан қарап тексеруге дейін қысқартылады. Сұрау жүргізу және сыртынан қарап тексеру саптан тыс жүргізіледі.

17. Авиациялық персоналды медициналық қарап тексеру (ұшуалды, ұшуаралық немесе ұшудан кейінгі, жауынгерлік кезекшілікке түсер алдында, парашютпен секіруді немесе жаттықтыру катапульттенуді орындау кезінде, арнайы зерттеу және жаттықтырулар алдында) нәтижелері осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабында тіркеледі.

18. Медициналық қарап тексеру нәтижелері бойынша мынадай шешімдер шығарылады:

1) кәсіптік қызметке жіберу туралы;

2) уақытша шеттету туралы;

3) профилактикалық, емдеу және оңалту іс-шараларын жүргізу туралы;

4) демалыс беру қажеттілігі туралы;

5) консультацияға, медициналық тексерілуге немесе емделуге жіберу туралы;

6) кезектен тыс медициналық куәландыруы туралы.

3-тарау. Ұшуды дайындау және оны жүргізу кезеңіндегі медициналық қамтамасыз ету тәртібі

19. Ұшуды дайындау және оны жүргізу кезеңіндегі медициналық қамтамасыз ету жіті аурулардың бастапқы нысандары немесе созылмалы аурулардың өршуі бар, жұмысқа қабілеттілігі төмен адамдарды уақтылы анықтау және ұшудан, ұшуға жетекшілік етуден, парашютпен секіруден немесе авиациялық техникаға қызмет көрсетуден шеттету мақсатында жүзеге асырылады.

20. Ұшуға дайындау кезеңінде медициналық қамтамасыз ету:

1) жоспарлы ұшу кестесінің ұшуға жоспарланған авиациялық персоналдың денсаулық жағдайы мен күштік шыдамдылығы бойынша жоспарланған ұшу жүктемесіне сәйкес келуін зерделеуді;

2) болатын ұшу шарттары мен сипатына сәйкес ұшуды медициналық қамтамасыз етуді жоспарлауды;

3) авиациялық персоналды сабақ (әңгімелесу) түрінде болатын ұшудың психофизиологиялық ерекшелігі туралы хабардар етуді, авиациялық медицина және автономды тіршілік ету жағдайында әрекет ету сабағын, жоспарланған ұшу сипатына қатысты арнайы зерттеу мен жаттықтыруды;

4) қорғаныш жарағын таңдауды және оны шақтап пішуді, қорғаныш жарағын пайдаланып, санитариялық-гигиеналық жай-күйін және сақтау жағдайын тексеруді;

5) әуеайлақ медициналық бекетінің мүлікпен, құтқарушы парашюттік-десанттық топтың және жерүсті іздеу-құтқару командасының медициналық мүлікпен жабдықталуын, борттық медициналық дәріқобдишасының және авариялық қордағы дәрі-дәрмек тобының жиынтығын және жай-күйін тексеруді;

6) тамақтанудың болатын ұшу сипатына сәйкес келуін тексеруді;

7) тамақтану рационының толық құндылығын және ұшу алдындағы тамақтану режимінің сақталуын тексеруді;

8) осы Қағидаларға 1-4-қосымшаға сәйкес әуе кемесін оттегімен толтыру алдында әуе кемесінде тіршілік әрекетін қамтамасыз ету жүйесін толтыру үшін берілген оттегіні (оның сапасын растайтын құжаттарды), сондай-ақ әуе кемесін авариясыз пайдалануды қамтамасыз етуге әсер ететін оттегімен толтырылатын (зарядтайтын) құралдардың гигиеналық жай-күйін тексеруді қамтиды.

Ескерту. 20-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

21. Ұшуды жүргізу кезеңіне ұшуларға кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) және құтқарушы парашюттік-десанттық топ құрамына дәрігер (медициналық жұмыскер) тағайындалады, әуеайлақ медициналық бекеті қойылады. Ұшуларға кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) бір уақытта әуеайлақ медициналық бекетін басқарады және жерүсті іздеу-құтқару командасының құрамында іздеу-құтқару жұмыстарына қатысады.

22. Әуеайлақтың медициналық бекеті әуеайлақта шұғыл медициналық көмек көрсету, науқастанғандарды және зардап шеккендерді авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшелеріне немесе медициналық ұйымдарға (меншік түрлеріне қарамастан) эвакуациялау үшін арналған.

Әуеайлақтың медициналық бекеті санитариялық автомобильмен және тиісті медициналық мүлікпен жарақтандырылады. Әуеайлақ медициналық бекеті санитариялық автомобилін тікелей емес мақсаты бойынша пайдалануға жол берілмейді.

Ескерту. 22-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. Авиациялық бөлім бірнеше әуеайлақта орналасқан кезде ұшуды медициналық қамтамасыз ету іс-шаралары кешенін авиациялық бөлім медицина қызметінің бастығы ұйымдастырады, ал ұшуды медициналық қамтамасыз етуге рұқсатнамасы бар авиациялық бөлімнің медициналық жұмыскері жүзеге асырады.

24. Ұшуды дайындау және жүргізу кезеңінде кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер):

1) ұшуалды, ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеруді жүргізеді;

2) әуеайлақтағы авиациялық персоналдың тамақтану және демалу орындарының санитарлық-гигиеналық жай-күйін тексереді.

25. Авиациялық персоналды ұшуалды медициналық қарап тексеру бөгде адамдардың қатысуынсыз ұшуалды медициналық қарап тексеру бөлмесінде жеке қабылдау тәртібімен жүргізіледі.

26. Авиациялық техниканың ұшуға дайындығын қамтамасыз ететін авиациялық персоналға (инженерлік-техникалық құрам) жеке сұрау жүргізіледі және сыртынан қарап тексеру жүргізіледі (көрсеткіштер бойынша ұшуалды медициналық қарап тексеру көлемінде медициналық қарап тексеру жүргізіледі).

27. Авиациялық персонал ұшуды орындауға, ұшуға жетекшілік етуге, парашютпен секіруге немесе ұшуды қамтамасыз етуге мынадай жағдайларда жіберілмейді (шеттетіледі):

1) ұшу алдындағы қарап тексеру (сұрау) өткізусіз;

2) денсаулық жағдайына, жұмысқа қабілеттілігінің төмендеуіне шағымдар білдірген кезде;

3) ұшу алдындағы еңбек, демалу және тамақтану тәртібі бұзылғанда;

4) денсаулық жағдайында ауытқулар анықталғанда.

28. Ұшуалды медициналық қарап тексеруді жүзеге асыратын лауазымды адамның ұшудан, ұшуға жетекшілік етуден, парашютпен секіруден немесе ұшуды қамтамасыз етуден шеттету туралы шешімі түпкілікті және орындау үшін міндетті болып табылады.

29. Келесі ұшуға жіберу туралы мәселені шешу үшін ұшуаралық медициналық қарап тексеру нәтижелері ұшуалды медициналық қарап тексеру нәтижелерімен салыстырылады. Егер ұшуаралық медициналық қарап тексеруде одан әрі ұшуға қатысудан шеттетілуге жататын адамдар анықталса, кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) ол туралы ұшу жетекшісіне уақтылы хабарлайды, ұшуларға арналған жоспарлы кестеде шеттету туралы тиісті белгі жасайды.

30. Ұшуды жүргізу кезеңінде кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) авиациялық бөлімнің командирімен, ұшу жетекшісімен және авиациялық персоналмен ұдайы байланыста болу үшін техникалық құралдармен қамтамасыз етіледі.

4-тарау. Парашютпен секіруді медициналық қамтамасыз ету тәртібі

31. Парашютпен секіруді орындау уақытында авиациялық бөлімнің медицина қызметі құрамынан медициналық көмек көрсету үшін тиісті жабдығы бар кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) тағайындалады. Медициналық бекет жерге қону алаңында өрістетіледі.

32. Парашютпен секіруге дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясы ұшу жұмысына немесе парашютпен секіруге жарамды деп танылған адамдар жіберіледі. Парашютпен секіруді алғашқы рет орындайтын авиациялық персоналда шамадан тыс эмоциялық толқу немесе тежелу анықталған жағдайда кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) оларды парашютпен секіруді орындаудан уақытша шеттетеді.

33. Парашютпен секіру күні (түні) кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) ұшуалды медициналық қарап тексеру көлемінде медициналық тексеру жүргізеді, бірақ алғашқы секіруден кемінде 1 сағат бұрын, секірулер басталғанға дейін ішекті және қуықты босату қажеттігі туралы түсіндіреді. Парашютпен секіру алдында парашютпен секіруді орындайтын адамдар ұшу алдындағы сияқты еңбек, демалыс және тамақтану режимін сақтайды.

Әрбір секіруді орындағаннан кейін жарақаттарды анықтау мақсатында сұрау және сыртынан қарап тексеру жүргізіледі.

Ескерту. 33-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

34. Парашютпен секіруді орындау күні (түні) парашютпен секіруді орындауға тартылатын авиациялық персонал ұшуға жіберілмейді.

35. Парашютпен секіруді медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру кезінде кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) мынадай шарттардың сақталуын тексереді:

1) секіруді тамақтанғаннан кейін кемінде 1 – 1,5 сағаттан ерте емес орындау;

2) секіруді аяқтағаннан кейін ұшу ауысымынан кейінгі сияқты демалыс беру;

3) киім-кешек пен аяқ киімнің климат және ауа райы жағдайларына сәйкес келуі.

5-тарау. Жаттықтыру катапульттенуді медициналық қамтамасыз ету тәртібі

36. Жаттықтыру катапульттенуге дайындау кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі жаттығушыларға ұшуда катапульттену кезінде туындайтын қолайсыз факторлардың (пиропатрондар іске қосылған кезде, кресло әуе кемесінен бөлінгеннен кейін, парашют күмбезіне ауа толған кезде және жерге қонған сәтте, кабина шамы лақтырылған кезде барометрлік қысымның және ауа ағымы қысымының күрт өзгерістерінен кейін, сондай-ақ жоғары биіктіктердегі төмен температурада) организмге әсер ету ерекшеліктерін түсіндіреді.

37. Жаттықтыру катапульттенуді орындау уақытында авиациялық бөлімнің медицина қызметі құрамынан медициналық көмек көрсету үшін тиісті жабдығымен кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) тағайындалады.

38. Жаттықтыру катапульттену алдында авиациялық персонал ұшу алдындағы сияқты еңбек, демалу және тамақтану режимін сақтайды. Кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер) авиациялық персоналға ұшуалды медициналық қарап тексеру көлемінде медициналық қарап тексеруді жүргізеді.

Жаттықтыру катапульттену күні авиациялық персонал ұшуға жіберілмейді. Бұл күні қайта жаттықтыру катапульттену жүргізілмейді.

39. Жаттықтыру катапульттену жүргізу кезінде кезекші дәрігер (медициналық жұмыскер):

1) жүйке-эмоциялық қобалжудың байқалуын бағалайды;

2) авиациялық персоналдың омыртқа және аяқ-қол жарақаттарынан сақтандыру үшін дұрыс дайындық қалпын қабылдау ептілігін тексереді;

3) жаттықтыру катапульттенудің дұрыс орындалуын, ұшу киім-кешегі мен қорғау керек-жарағының сәйкес келуін, жаттығушылардың жаттықтыру аяқталғаннан кейін қорғау керек-жарағын дербес шеше алу ептілігін, қауіпсіздік шараларының сақталуын тексереді.

40. Жаттықтыру катапульттенуден кейін кезекші медициналық персонал омыртқаның жай-күйіне ерекше назар аудара отырып, тірек-қимыл аппаратын зерттейді, жаттығушының эмоциялық реакциясын бағалайды және шұғыл медициналық көмек көрсетуге әзірлікте болады.

6-тарау. Тренажерда дайындықты медициналық қамтамасыз ету тәртібі

41. Авиациялық бөлімнің медицина қызметі мынадай ұшқыштардың (курсанттардың) тренажерларда жаттықтыруын жүргізуге қатысады:

1) авиациялық бөлімге жақында келген, олар үшін жаңа жаттығуларды пысықтайтын және жас ұшқыш (оқу орнын бітіргеннен кейін бірінші жылы);

2) анағұрлым күрделі ұшу түрлерін пысықтауға кірісетін;

3) ұшу жұмысында 4 айдан астам үзіліс болған;

4) ұшу дайындығынан немесе әуе кемесінің жаңа түріне қайта оқып-үйренуде артта қалған және ұшуды орындау кезінде өрескел қателерге жол беретін.

42. Авиациялық бөлімнің медицина қызметі тренажерда дайындықты медициналық қамтамасыз ету кезінде:

1) ұшқыштың (курсанттың) әртүрлі ұшу тапсырмаларын (ұшу элементтерін) орындау кезіндегі мінез-құлқының және айрықша жағдайлардағы әрекеттерінің ерекшеліктерін зерделейді;

2) арнайы аппаратураны қолданумен тіркелетін психофизиологиялық көрсеткіштер (тамыр соғысының жиілігі, өкпедегі ауа айналымының көлемі, тыныс алу жиілігі) бойынша жаттықтырулар процесіндегі жүйке-эмоциялық қобалжудың (қобалжу индексі) және назар аудару қорының деңгейі мен қарқынын айқындайды;

3) ұшқыштарды ұшу тапсырмасын орындау кезінде өз жағдайын бағалау әдістеріне және өзін-өзі реттеу және қобалжуды төмендету тәсілдеріне үйретеді;

4) ұшқыштың (курсанттың) ұшуларға кәсіптік әзірлігінің деңгейі туралы бірлескен қорытындыны дайындауға қатысады.

43. Ұшқыштарды (курсанттарды) жаттықтыру процесінде алынған мәліметтер осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұшқыштардың (курсанттардың) ұшудың негізгі кезеңдеріндегі психофизиологиялық көрсеткіштерінің мәндерін есепке алу кітабында тіркеледі.

7-тарау. Қорғау керек-жарағы мен ұшу киім-кешегін пайдалануды және сақтауды тексеруді жүзеге асыру кезінде медицина қызметінің іс-шаралары

44. Авиациялық бөлімнің медициналық қызметі қорғау керек-жарағын және ұшу киім-кешегін пайдалануды және сақтауды тексеруді жүзеге асыру кезінде:

1) авиациялық персоналмен қорғау керек-жарағын (биіктіктегі, артық жүктемеге қарсы, судан қорғайтын) қолдану мәселелері бойынша сабақтар өткізеді;

2) авиациялық персоналдың қорғау керек-жарағын пайдалану білімі мен дағдыларын тексеруге қатысады;

3) қорғау керек-жарағының ұзындығы мен өлшемін таңдауға, оны шақтап пішуге қатысады;

4) авиациялық персонал ұшу жабдығының ұшу аймағындағы климат және ауа райы жағдайларына және ұшу тапсырмасының сипатына сәйкестігін тексереді;

5) қорғау керек-жарағының ұшу жағдайларына сәйкестігін тексереді;

6) қорғау керек-жарағының санитариялық-гигиеналық жай-күйін және сақтау шарттарын тексереді.

Ескерту. 44-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

45. Қорғау керек-жарағының ұзындығы мен өлшемін таңдауды, оны шақтап пішуді авиациялық бөлімнің медицина қызметі авиациялық бөлімнің биіктіктік керек-жарағына қызмет көрсету тобының мамандарымен бірлесіп жүзеге асырады.

46. Қорғау керек-жарағын шақтап пішу (шақтап пішуді, қайта пішуді тексеру) нәтижелері, қорғау керек-жарағы өлшемінің (ұзындығының) деректері қорғау керек-жарағының паспортына және медициналық кітапшаға енгізіледі.

8-тарау. Авиациялық персоналды арнайы зерттеулерді және жаттықтыруды өткізу кезінде медициналық қамтамасыз ету

47. Авиациялық персоналды арнайы зерттеу мен жаттықтыруға:

1) гипоксияның шамалы және айқын дәрежесін, разрядталған атмосфераны және барометрлік қысымның тез өзгеруін көтере алуын зерттеу;

2) артық қысыммен берілген оттегімен тыныс алуды көтере алуын зерттеу;

3) статикалық бұлшық ет жүктемесін көтере алуын зерттеу жатады.

Ескерту. 47-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

48. Арнайы зерттеулер мен жаттықтыруларға дайындалу кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі авиациялық персоналға оттегі жетіспеуінің (гипоксияның), барометрлік қысымның тез өзгеруінің, артық қысыммен берілген оттегімен тыныс алудың, радиалдық үдеулердің организмге әсер ету ерекшеліктерін және ұшу факторларының қолайсыз әсер етуінен қорғану шараларын түсіндіреді.

49. Арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар алдында авиациялық персонал ұшу алдында сияқты еңбек, демалу және тамақтану режимін сақтайды және ұшуалды медициналық қарап тексеру көлемінде медициналық қарап тексеруден өтеді.

50. Арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар өткізілетін күні авиациялық персонал ұшуға жіберілмейді. Егер зерттеу күні авиациялық персонал ұшуды орындауға қатысса немесе басқа да зерттеулер жүргізілсе, арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар өткізілмейді.

51. Арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар нәтижелері осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес нысан бойынша авиациялық персоналды арнайы зерттеулер мен жаттықтыруларды есепке алу кітабында тіркеледі.

52. Арнайы зерттеулер мен жаттықтыруларды өткізуге қарсы көрсеткіштер:

1) денсаулық жағдайына, жұмысқа қабілеттілігінің төмендеуіне шағым білдіру;

2) демалу және тамақтану режимін (тамақтанғаннан кейін 1 сағаттан аз және 5 сағаттан артық уақыттағы жай-күйі) сақтамау;

3) жіті аурулар;

4) жіті аурулардан кейінгі сауығу кезеңі;

5) тамыр соғысының жиілігі тыныштықта минутына 90-нан артық;

6) тыныштықта артериялық қысым деңгейі: систолалық – сынап бағанасының 140-тан жоғары және 100-ден төмен миллиметрі, диастолалық – сынап бағанасының 90-нан жоғары және 60-тан төмен миллиметрі.

53. Гипоксияға төзімділігі төмен авиациялық персонал ұшу жұмысынан уақытша шеттетіледі, медициналық зерттеуге жіберіледі. Бұл ретте гипоксияға төзімділіктің төмендеу себептері анықталады, қалпына келтіру іс-шараларының кешені тағайындалады. Гипоксияға төзімділіктің төмендеуі қайта анықталған кезде кезектен тыс стационарлық медициналық куәландыруға жіберіледі.

54. Артық қысыммен берілетін оттегімен тыныс алуға төзімділікті зерттеу ұшуды 12000 метрден жоғары биіктікте орындайтын авиациялық персоналға жаттықтыру оттегі аспабымен (ондай авиациялық бөлімде бар болған жағдайда) жүргізіледі.

55. Статикалық бұлшықет жүктемелерге төзімділікті зерттеу пилотаждық артық жүктеменің әсер етуімен ұшуларды орындайтын авиациялық персоналға статоэргометрде (ондай авиациялық бөлімде бар болған жағдайда) жүргізіледі.

56. Авиациялық персоналдың артық қысыммен берілген оттегімен тыныс алуға, статикалық бұлшықет жүктемелеріне төзімділігін зерттеулерді және жаттықтыруларды авиациялық бөлімнің медицина қызметі биіктіктік керек-жарағына қызмет көрсету тобының мамандарымен бірлесіп жүргізеді.

57. Алып тасталды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9-тарау. Авиациялық бөлім медициналық қызметінің авиациялық оқиғалар мен инциденттерді зерделеуге және олардың алдын алуға қатысуы

Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

58. Авиациялық бөлімнің медициналық қызметі ұшқыштың (әуе кемесі экипажының) кәсіптік сенімділігін төмендеткен себептерді анықтау, есепке алу және талдау, олардың алдын алу бойынша іс-шараларды әзірлеуі және өткізуі мақсатында авиациялық оқиғалар мен инциденттерді зерделеуге қатысады. Авиациялық оқиғалар мен инциденттерді зерделеу процесінде алынған мәліметтер, сондай-ақ олардың алдын алу жөніндегі іс-шаралар тоқсан сайын жоғары тұрған медициналық қызметінің бастығына осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес нысан бойынша ұсынылады.

Ескерту. 58-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

59. Авиациялық оқиғалардың және инциденттердің себептеріне байланысты жалпы және (немесе) жеке профилактикалық іс-шаралар әзірленеді.

Ескерту. 59-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

60. Жалпы профилактикалық шаралар мыналарды көздейді:

1) ұшуды және ұшуалды еңбек, демалыс және тамақтану режимді ұйымдастырудағы, қамтамасыз етудегі кемшіліктерді жою бойынша ұсыныстарды әзірлеу және авиациялық бөлім командиріне ұсыну;

2) ұшудың ерекше жағдайлардағы іс-қимылдарды пысықтау бойынша тренажерлік даярлықты медициналық қамтамасыз ету;

3) авиациялық персоналмен авиациялық оқиғалар мен инциденттердің психофизиологиялық тетіктерін және олардың профилактикасы шараларын зерделеу бойынша сабақтар өткізу;

4) авиациялық персоналды қорғану тәсілдерін пайдалану дағдыларына үйрету және ұшу факторларының қолайсыз әсер етуіне төзімділігін арттыратын жаттығуларды орындау.

Ескерту. 60-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

61. Жеке профилактикалық іс-шаралар мыналарды қамтиды:

1) тексеру, емдеу, демалыс беру немесе ұшудан уақытша шеттету;

2) авиациялық бөлімнің командиріне ұшу жүктемесін жоспарлау, еңбек, демалу және тамақтану режимін регламенттеу бойынша ұсыныстарды ұсыну;

3) ұшуда кәсіптік қиындықтар көретін авиациялық персоналдың функционалдық жай-күйінің қарқынын бақылау;

4) психофизиологиялық қасиеттерді қалыптастыру мақсатында тренажерлық және дене шынықтыру дайындығын медициналық қамтамасыз ету;

5) авиациялық персоналмен жеке әңгімелесулер өткізу.

Ескерту. 61-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10-тарау. Медицина қызметінің авиациялық персоналды оңалту жөніндегі іс-шаралары

62. Авиациялық бөлім медициналық қызметінің авиациялық персоналды оңалту жөніндегі іс-шаралары (кәсіптік жұмысқа қабілеттілігін, функционалдық жай-күйін, денсаулық жағдайын қалпына келтіру) кезең-кезеңімен ұйымдастырылады:

1) бірінші кезең – авиациялық бөлімде жүзеге асырылады;

2) екінші кезең – амбулаторлық-емханалық жағдайларда жүзеге асырылады;

3) үшінші кезең – арнайы қалпына келтіру орталықтарында, госпитальдық оңалту бөлімшелерінде және санаторийлік-курорттық ұйымдарда жүзеге асырылады.

Ескерту. 62-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

63. Авиациялық персоналға қалпына келтіру іс-шараларын жүргізу уақыты мен ұзақтығы күн тәртібінде көзделеді және оны авиациялық бөлімнің командирі бекітеді.

64. Қалпына келтіру іс-шараларын жоспарлау және жүргізу кезінде мыналар ескеріледі:

1) медициналық бақылау деректері;

2) жасы;

3) дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясының қорытындысы;

4) психологиялық ерекшеліктер (зейіннің, жедел ойлаудың, жадының, кеңістіктік бағдар алудың даму деңгейі және мінез-құлықтың негізгі қасиеттері);

5) ұшудың әртүрлі түрлеріне төзімділік ерекшеліктері;

6) физикалық даму дәрежесі және дене шынықтыру дайындығының деңгейі;

7) денсаулық жағдайына және жұмысқа қабілеттілігіне ықпал ететін тәуекел факторлары мен әдеттер.

Ескерту. 64-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

65. Қалпына келтіру іс-шараларын тағайындау үшін негізгі көрсеткіштер мыналар болып табылады:

1) жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуі;

2) шаршау, қажу;

3) ұшу немесе жалпы жүктеме салдарынан үдеген функционалдық жай-күйдің бұзылуы;

4) жаңа техникаға қайта оқытып-үйрету және ұшуды жаңа климаттық-географиялық жағдайларда орындау кезінде ұшудағы үзілістерден кейін (күнтізбелік 15 күннен көп).

11-тарау. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе ұшыраған әуе кемелерін, олардың жолаушылары мен экипаждарын іздеу және құтқару кезінде медициналық қамтамасыз ету

66. Апатқа ұшырау жағдайындағы немесе ұшыраған әуе кемелерін, олардың жолаушылары мен экипаждарын іздеу және құтқару кезінде медициналық қамтамасыз ету мыналарды қамтиды:

1) авиациялық бөлім медициналық қызметінің күштері мен құралдарын басқару, іздеу-құтқару жұмыстарын жүргізу барысында олардың іс-қимылдарын үйлестіру;

2) медициналық көмек көрсету және зардап шеккендерді медициналық ұйымдарға (меншік түрлеріне қарамастан) уақтылы эвакуациялау;

3) зардап шеккендерге медициналық көмек көрсету және оларды емдеу бойынша медициналық ұйымдармен (меншік түрлеріне қарамастан) өзара іс-қимыл;

4) іздеу-құтқару жұмыстарына тартылатын авиациялық бөлім медициналық қызметінің күштері мен құралдарының әзірлігін қамтамасыз ету.

Ескерту. 66-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

67. Жерүсті іздеу-құтқару командасының немесе құтқарушы парашюттік-десанттық топтың құрамында іздеу-құтқару жұмыстарына қатысатын медициналық жұмыскердің:

1) апатқа ұшырағандарға медициналық көмек көрсету және оларды эвакуациялау әдістері бойынша арнайы дайындығы болуы;

2) шұғыл медициналық көмек көрсету бойынша практикалық дағдыларын меңгеруі;

3) іздеу-құтқару жұмыстары жүргізілетін аудандағы медициналық ұйымдардың (меншік түрлеріне қарамастан) орналасуын, олардың мамандануын, эвакуациялау жолдарын және байланысты ұйымдастыруды білуі;

4) климаттық жағдайларға сәйкес қажетті медициналық мүлікпен және керек-жарақпен жабдықталған және жарақтандырылған болуы қажет.

Ескерту. 67-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

68. Іздеу-құтқару жұмыстарына қатысатын медициналық жұмыскер зардап шеккендерге тікелей апат орнында шұғыл медициналық көмек көрсетеді, апатқа ұшырағандарды эвакуациялау кезектілігін және оларды авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшелеріне немесе медициналық ұйымдарға (меншік түрлеріне қарамастан) тасымалдау әдісін айқындайды.

Ескерту. 68-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

12-тарау. Ұшудың әртүрлі түрлерін медициналық қамтамасыз ету тәртібі

1-параграф. Жоғары биіктікте және стратосферада ұшуды медициналық қамтамасыз ету

69. Жоғары биіктікте және стратосферада ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға жоғары биіктікте және стратосферада ұшудың психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) биіктікте қорғау керек-жарағы мен ұшу жабдығының алда болатын ұшуға сәйкес келуін тексереді;

3) биіктікте қорғау керек-жарағын таңдауға және оны шақтап пішуге қатысады, пайдалану дұрыстығын, санитариялық-гигиеналық жай-күйін және оны сақтау жағдайларын тексереді;

4) қорғау керек-жарағының жиынтығына байланысты арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар өткізеді;

5) авиациялық персоналды артық қысыммен берілетін оттегімен тыныс алуға және биіктікте тіршілік етуді қамтамасыз ету құралдарын пайдалануға оқытып-үйретеді;

6) 12000 метрден жоғары биіктікте ұшуды орындау кезінде ұшуаралық (ұшудан кейінгі) медициналық қарап тексеруді жүргізеді;

7) шаршау белгілері бар адамдарды анықтайды, қажетті қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

2-параграф. Пилотаждық артық жүктеменің әсер етуімен ұшуды медициналық қамтамасыз ету

70. Пилотаждық артық жүктеменің әсер етуімен ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға пилотаждық артық жүктеменің әсер етуімен ұшуды орындаудың психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналды бұлшықет және тыныс алу артық жүктемесіне қарсы қорғану тәсілдеріне, артық жүктеме әсері кезінде өзін-өзі ұстау және тыныс алу ерекшеліктеріне оқытып-үйретеді;

3) бұлшықет және тыныс алу артық жүктемесіне қарсы қорғану тәсілдерін пысықтау мақсатында авиациялық персоналға статоэргометрде (ол авиациялық бөлімде бар болған кезде) жаттықтыруды өткізеді;

4) артық жүктемеге қарсы қорғану керек-жарағын таңдауға және оны шақтап пішуге қатысады, пайдалану дұрыстығын, санитариялық-гигиеналық жай-күйін және сақтау жағдайларын тексереді;

5) авиациялық персоналды артық жүктемеге қарсы қорғану штаттық керек-жарағын пайдалану ерекшеліктеріне оқытып-үйретеді;

6) артық жүктемеге қарсы қорғану керек-жарағының және ұшу жабдығының алда болатын ұшуға сәйкестігін тексереді;

7) 7 бірліктен артық шамадан тыс жүктемемен ұшуды орындау кезінде ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеруді жүргізеді;

8) шаршау белгілері бар адамдарды анықтайды, қажетті қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

71. Авиациялық персоналға 7 бірліктен астам шамадан артық жүктемемен ұшуды орындағаннан кейін ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеру жүргізіледі (ұшудан кейін 0,5 - 2 сағаттан кейін немесе келесі күні).

Ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеру мыналарды қамтиды:

1) ұшуда және оны орындағаннан кейін өзін-өзі сезіну туралы сұрау;

2) дененің, әсіресе төменгі бөлігінің тері қабатын қарап тексеру;

3) отыру қалпында (5 минут демалудан кейін) жүректің жиырылу жиілігін және артериялық қысымды өлшеу;

4) сауалнама жүргізуді (өзін-өзі сезінуін, белсенділігі мен көңіл-күйін бағалау);

5) дем шығару кезінде демді ұстап қалу сынамасы (Генчи сынамасы);

6) үшсатылы статоэргометриялық сынама (статоэргометр бар болған кезде);

7) клиникалық қан талдауды және жалпы несеп талдауды.

Ұшудан кейінгі медициналық қарап тексерулердің жинақталған деректері медициналық кітапшаға енгізіледі.

72. Авиациялық бөлімнің медицина қызметі 7 бірліктен асатын артық жүктемемен ұшуды жүйелі түрде (кемінде айына 4 рет) орындайтын авиациялық персоналға кезеңдік медициналық қарап тексеру кезінде мынадай қосымша медициналық зерттеу жүргізеді:

1) клиникалық қан талдауы және жалпы несеп талдауы (ай сайын);

2) толық көлемдегі статоэргометриялық сынама (статоэргометр бар болған кезде);

3) дем шығару кезінде демді ұстап қалу сынамасы (Генчи сынамасы);

4) спирометрия;

5) сауалнама (өзін-өзі сезінуін, белсенділігі мен көңіл-күйін бағалау);

6) он екі стандартты бөліктегі электрокардиография.

Тексеру артық 7 бірліктен асатын артық жүктемемен ұшудан кейін 2 тәуліктен ерте емес уақытта жүзеге асырылады.

73. Пилотаждық артық жүктемеге төзімділік төмендеген кезде авиациялық персонал ұшудан шеттетіледі. Бұл ретте пилотаждық артық жүктемеге төзімділіктің төмендеу себептері анықталады, қалпына келтіру іс-шараларының кешені тағайындалады және кезектен тыс медициналық тексеруге және куәландыруға жіберу туралы мәселе шешіледі.

3-параграф. Төмен және шекті төмен биіктікте ұшуды медициналық қамтамасыз ету

74. Төмен және шекті төмен биіктікте ұшуды медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға төмен және шекті төмен биіктікте ұшуды орындаудың психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналға белгілері ауыспалы артық жүктемелердің және оптокинетикалық тітіркендіргіштердің (батутта, лопингте, айналатын әткеншекте жаттықтырулар, белсенді спорттық ойындар, гимнастикалық жаттығулар, жүзу, иллюзорлық сезім пайда болған кезде көзді аспаптық тақтаға қысқа уақытқа тоқтату) әсеріне организмнің шыдамдылығын арттыру жолдары мен тәсілдерін жеткізеді;

3) ұшу биіктігін көз мөлшерімен айқындауда қателер туындау мүмкіндігіне және аспаптардың көрсеткіштері бойынша оны бақылау қажеттілігіне авиациялық персоналдың назарын аударады;

4) жергілікті жер бедерін айналумен шекті төмен биіктіктерде ұшуды орындау кезінде ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеруді жүргізеді;

5) шаршау белгілері бар адамдарды анықтайды, қажетті қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

4-параграф. Ұзақ ұшуларды медициналық қамтамасыз ету

75. Ұзақ ұшуларды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға ұзақ ұшудағы қызметтің психофизиологиялық ерекшеліктері мен гигиеналық шарттарын түсіндіреді;

2) авиациялық персоналдың ұшуда оттегі-тыныс алу аппаратурасы мен қорғау керек-жарағын пайдалануды білуін тексеруге қатысады;

3) борттық үлестің толық жиынтықталуын тексеруге қатысады;

4) әуе кемесінің борттық дәрі қобдишаларымен жиынтықталуын тексереді;

5) авиациялық персоналға ұзақ ұшуда жұмысқа қабілеттілігін сақтау құралдарына және тәсілдеріне (таза оттегімен тыныс алу, арнайы дене шынықтыру жаттығуларының кешені, биологиялық тұрғыдан белсенді нүктелерді өзіне-өзі уқалау), сондай-ақ авариялық жағдайларда өзіне-өзі және өзара көмек көрсету ретінде алғашқы көмек көрсету әдістеріне оқытып-үйретеді;

6) авиациялық персоналдың ұзақ ұшуға жеке төзімділігін, организмнің гиподинамияға шыдамдылығын, ұшуда оңтайлы жұмысқа қабілеттілігін сақтау ұзақтығын бағалайды;

7) шаршау белгілері бар адамдарды анықтайды, қажетті қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

5-параграф. Күрделі метеорологиялық жағдайларда ұшуды медициналық қамтамасыз ету

76. Күрделі метеорологиялық жағдайларда ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға күрделі метеорологиялық жағдайларда ұшудың психофизиологиялық ерекшеліктерін және ұшуда кеңістіктік бағдар алу негіздерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналдың назарын кеңістікте орналасу қалпының иллюзиялары пайда болу мүмкіндігіне аударады;

3) иллюзиялардан арылу тәсілдерін (басты белсенді қозғалту, қалыпты өзгерту, бұлшықеттерді қатайту, назарды уақытша басқаға аудару, ұшу жетекшісімен радиоалмасу) оқытып-үйретеді;

4) иллюзиялардан сақтану жолдары мен тәсілдерін (науқас күйінде ұшуға жол бермеу, еңбек, демалу және тамақтану режимін қатаң сақтау, вестибулярлы аппаратты жаттықтыруға бағытталған жүйелі дене шынықтыру дайындығы, алкоголь мен темекіні тұтынбау, негізгі және қайталайтын аспаптар бойынша ұшақтың кеңістіктегі қалпын бағалау дағдыларын жетілдіру) түсіндіреді;

5) қону минимумы жағдайларында ұшуды орындау кезінде ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеруді жүргізеді;

6) шаршау белгілері бар адамдарды анықтайды, қажетті қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

77. Авиациялық персоналдың денсаулық жағдайына және күрделі метеорологиялық жағдайларда ұшуға жіберуге медициналық бақылау жүргізу кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персонал арасында ұшуда иллюзиялардың пайда болу жағдайларын анықтайды, оларды жою үшін шаралар қабылдау мақсатында олардың сипаты мен пайда болу себептерін (вестибулярлы аппараттың жоғары қозғыштығы, қажу, режимді бұзу, ұшуда үзіліс, организмнің жеке ерекшеліктері, сезіну эмоциялары жоғары, қозғыштығы, невроздық жай-күйге бейімділігі, кабинаны жабдықтаудағы техникалық кемшіліктер) анықтайды;

2) авиациялық персоналға организмнің статокинетикалық шыдамдылығын арттыратын арнайы дене шынықтыру жаттығуларының кешенін оқытып-үйретеді.

78. Авиациялық персоналда индикация жүйесінің ерекшеліктерімен және ұшу шарттарымен байланысты емес, тұрақты және жүйелі түрде иллюзиялар пайда болған жағдайда ол ұшулардан шеттетіледі, кезектен тыс медициналық зерттеуге және куәландыруға жіберіледі.

6-параграф. Түнгі ұшуларды медициналық қамтамасыз ету

79. Авиациялық бөлімнің медицина қызметі түнгі ұшуларды медициналық қамтамасыз ету кезінде:

1) авиациялық персоналға түнгі ұшуларды орындаудың психофизиологиялық ерекшеліктерін және түнде көрудің физиологиялық механизмдерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналдың назарын түнгі ұшулар уақытында кеңістікте орналасу қалпының иллюзиялары пайда болу мүмкіндігіне аударады;

3) иллюзиялардан сақтану жолдары мен әдістерін (науқас күйде ұшуға жол бермеу, еңбек, демалу және тамақтану режимін қатаң сақтау, әуе кемесінің кабинасында және ауеайлақтағы үй-жайларда жарық режимін сақтау, алкоголь мен темекі тұтынуды болдырмау, вестибулярлы аппаратты жаттықтыруға бағытталған жүйелі дене шынықтыру дайындығы) түсіндіреді;

4) авиациялық персоналды түнде, оның ішінде жарқын жарық көздері кенеттен ықпал еткен кезде көрудің төмендеуін ескертуге мүмкіндік беретін, тәсілдерге (аспаптар бойынша ұшуға ауысу, индикаторлар аспаптары шәкілдеріне барынша жарық түсуін және жарқын болуын келтіру, жарық сүзгілерін қолдану, басты ию немесе көзді алақанмен қалқалау, көзбен шолып ұшуға тек бастапқы көру деңгейі қалпына келтірілген кезде ғана ауысу) үйретеді;

5) түнде көру жай-күйін бағалау мақсатында авиациялық персоналдың жарығы төмен жағдайлардағы жұмысын бақылайды;

6) авиациялық персоналдың түнде ұшуларды орындау алдында адаптометр, никтоскоп (олар авиациялық бөлімде бар болған кезде) аспаптарының көмегімен түнде көру жай-күйін тексереді.

80. Түнде ұшуларды орындау кезеңінде әуеайлақта жарық беру режимі сақталады:

1) авиациялық персоналдың жұмыс істеуге және демалуға арналған үй-жайларында тікелей ұшу алдында және олардың арасында жарық өткізбейтін қалпақтары бар жарық беру аспаптары жарықты тек жұмыс орнына бағыттайды;

2) үй-жайлар қызыл түсті жарықпен жарық түсіріледі, ол қараңғыға бейімделу уақытын қысқартуға ықпал етеді;

3) картамен жұмыс істеу, оқу және басқа да көру операцияларын орындау үшін үстелдерде шамамен 30 - 40 люкс, қабырғалар мен еденге жарық түсіру 5 - 15 люкс шегінде жарықты қамтамасыз ететін ақ түспен жергілікті жарық беру көзделеді;

4) әуеайлақтағы жарқыраған жарық көздері олардың тікелей сәулелері ұшқыштың көру аймағына түспейтіндей орналастырылады;

5) әуеайлақта көлік қозғалысы тұрақтарда, басқару жолдарында және ұшу-қону жолағында ұшқыштардың көздеріне тікелей жарық түсуін болдырмайтындай етіп ұйымдастырылады;

6) ұшқыштардың көрмей қалуын ескерту үшін әуеайлақ бойынша жүретін автомобильдер арнайы қорғаныс құрылғылары бар фаралармен жабдықталады.

81. Түнде көрудің төмендеуі (қараңғыға бейімделу уақыты 60 секундтан артық, бейімдеу алаңының жарығы 0,008 люкс кезінде көру өткірлігі 0,3-тен төмен) авиациялық персоналды кейіннен осы ауытқудың себептерін анықтау және жою мақсатында офтальмологта тексерілумен түнгі ұшудан шеттетуге негіз болады.

82. Түнде көру көзілдіріктерімен түнгі ұшуларды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға түнде көру көзілдіріктерінде көру мүшесінің жұмыс істеу ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналды көз шаршауының бастапқы белгілерін айқындауға мүмкіндік беретін арнайы тәсілдерге үйретеді;

3) түнде көру көзілдіріктерін пайдаланумен байланысты ұшу тапсырмаларының бар болуын нақтылайды;

4) ұшқыштың түнде көру көзілдіріктерімен ұшу сағатын ескереді;

5) медицина персоналының түнде көру көзілдіріктерін жеке адамға арнап реттеу мен теншелеуге қатысуын қамтамасыз етеді;

6) ұшуаралық (ұшудан кейінгі) медициналық қарап тексеруді жүргізеді.

7-параграф. Топпен ұшуды медициналық қамтамасыз ету

83. Топпен ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға топпен ұшуды орындаудың психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналға жерде және ұшуда қашықтықты көз шамасымен өлшеуге жаттығу амалдарын, жауынгерлік реттілік (сап) параметрлерін бақылау тәсілдерін оқытып-үйретеді;

3) жауынгерлік реттілік (сап) параметрлерін ұстану кезінде қателер қайталанған жағдайда ілесіп ұшатын ұшқышқа (алдында ұшып келетін әуе кемесінің артынан ілесуші) көру талдағышының жай-күйін бағалауды жүргізеді;

4) ілесіп ұшатын ұшқышқа алдында ұшып келетін әуе кемесінің (жетекші) кеңістіктегі қалпын 1 секундтан аспайтын тез көз тоқтатып белгілеумен бағалау дағдыларын қалыптастыруды ұсынады.

8-параграф. Таулы аудандарда ұшуды медициналық қамтамасыз ету

84. Таулы аудандарда ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға таулы аудандарда ұшуды орындаудың психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) тау ауруынан сақтандыру мақсатында жеке құрамды климатқа бейімдеу жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;

3) қар офтальмиясы (қорғаныс көзілдіріктерін кию), күнге күю, жарақаттану, суық тию аурулар және қажу профилактикасын жүргізеді;

4) авиациялық персоналдың ұшу жабдығының ұшу ауданының климаттық және ауа райы жағдайларына және ұшу тапсырмасының сипатына сәйкес келуін тексереді;

5) авиациялық персоналмен әуе кемесін мәжбүрлі тастап кеткен және тауда қонған кезде тіршілік ету және өзіне-өзі және өзара шұғыл көмек көрсету әдістері бойынша сабақтар өткізеді.

9-параграф. Су беті үстінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету

85. Су беті үстінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға су беті үстінде ұшуларды орындаудың психофизиологиялық ерекшеліктерін түсіндіреді;

2) авиациялық персоналдың назарын су беті үстінде ұшуды орындау уақытында кеңістікте орналасу қалпының иллюзиялары пайда болу мүмкіндігіне аударады;

3) иллюзиялардан арылу тәсілдерін (басты белсенді қозғалту, қалыпты өзгерту, бұлшықеттерді қатайту, назарды уақытша басқаға аудару, ұшу жетекшісімен радиоалмасу) оқытып-үйретеді;

4) иллюзиялардан сақтану жолдары мен тәсілдерін (науқас күйінде ұшуға жол бермеу, еңбек, демалу және тамақтану режимін қатаң сақтау, вестибулярлы аппаратты жаттықтыруға бағытталған жүйелі дене шынықтыру дайындығы, алкоголь мен темекіні тұтынбау, негізгі және қайталайтын аспаптар бойынша ұшақтың кеңістіктегі қалпын бағалау дағдыларын жетілдіру) түсіндіреді;

5) су беті үстінде ұшу кезінде пайдаланылатын авиациялық персоналдың қорғау керек-жарағын таңдауға және шақтап пішуге қатысады;

6) авиациялық персоналмен су беті үстінде әуе кемесін мәжбүрлі тастап кеткен кезде тіршілік ету және өзіне-өзі және өзара көмек көрсету тәсілдері бойынша сабақтар өткізеді.

10-параграф. Сыртқы ауа температурасы төмен болған жағдайларда ұшуды медициналық қамтамасыз ету

86. Сыртқы ауа температурасы төмен болған жағдайларда ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналды организмді үсік шалған және тоңған кезде өзіне-өзі және өзара көмек көрсетуге, сондай-ақ әуе кемесін мәжбүрлі қондырған немесе тастап кеткен жағдайда өмірі мен денсаулығын сақтау үшін әрекет етуге оқытып-үйретеді;

2) қар қабаты болған кезде шуақты күндері қар офтальмиясы (қорғаныс көзілдіріктерін кию) профилактикасын жүргізеді;

3) үй-жайлардағы (стационарлық және далалық) температура режимін тексереді;

4) авиациялық персонал ұшу жабдығының ұшу ауданының климат және ауа райы жағдайларына және ұшу тапсырмасының сипатына сәйкестігін тексереді;

5) қорғау керек-жарағының жиынтықталуын және жай-күйін тексереді.

11-параграф. Сыртқы ауа температурасы жоғары болған жағдайларда ұшуды медициналық қамтамасыз ету

87. Сыртқы ауа температурасы жоғары болған жағдайларда ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) ұтымды күн тәртібін ұйымдастыруға қатысады;

2) авиациялық персоналдың жоғары температураға жеке төзімділігін және жұмысқа қабілеттілігін ескере отырып, ұшу жүктемесін жоспарлауға қатысады;

3) организміне күн өткен адамдарды анықтайды, кәсіптік қызметтен шеттетеді және олармен емдеу-қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді;

4) жеке құрамға күн өтуді болдырмауға бағытталған профилактикалық іс-шараларды жүргізеді;

5) тәулік бойы температураның кенеттен өзгеруімен және шөлді аудандар әуеайлақтарындағы шаңды ауаға байланысты аурулардың алдын алу бойынша жұмыс жүргізеді;

6) авиациялық персоналдың әуеайлақта болу жағдайларын (ұшуаралық демалыс орындарының жабдықталуын, душ қондырғыларының, ауа баптағыштар мен желдеткіштердің болуын, ауызсумен қамтамасыз етілуін) тексеруге қатысады;

7) жауынгерлік және дене шынықтыру дайындығы іс-шараларын жоспарлауға қатысады;

8) авиациялық персоналға биіктіктік және артық жүктемеге қарсы қорғау керек-жарағын дұрыс пайдалану қажеттілігін түсіндіреді;

88. Күн өткені анықталған авиациялық персоналды, оның температуралық жай-күйін қалпына келтіру бойынша жедел шаралар (сумен процедуралар, жақсы желдетілетін немесе ауа баптағыштармен жабдықталған үй-жайларда демалу) қабылдаумен ұшулардан шеттетіледі.

Күн өту салдарынан туындаған жіті қан тамыры бұзылыстары (талу, коллапс) кезінде авиациялық персонал, оған шұғыл көрсеткіштер бойынша медициналық көмек көрсетілгеннен кейін дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясында кезектен тыс куәландандырумен госпитальға жатқызылуға тиіс.

13-тарау. Әртүрлі авиация тектерінің ұшуын медициналық қамтамасыз ету тәртібі

1-параграф. Майдан авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету

89. Майдан авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға жоғары маневрлі ұшақта ұшудың психофизиологиялық ерекшеліктерін, ұшуда организмге қолайсыз факторлардың әсер етуін және олардың профилактикасы іс-шараларын түсіндіреді;

2) авиациялық персоналды артық жүктемеге қарсы қорғаныс бұлшықет және тыныс алу тәсілдеріне оқытып-үйретеді;

3) артық жүктемеге қарсы қорғаныс бұлшықет және тыныс алу тәсілдерін пысықтау мақсатында авиациялық персоналды статоэргометрде (ол авиациялық бөлімде бар болған кезде) жаттықтыруды жүргізеді;

4) биіктіктік және артық жүктемеге қарсы қорғау керек-жарағын таңдауға және оны шақтап пішуге қатысады, олардың дұрыс пайдаланылуын, санитариялық-гигиеналық жай-күйін және сақтау жағдайларын тексереді;

5) қорғау керек-жарағының жиынтықталуына байланысты арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар жүргізеді;

6) авиациялық персоналдың назарын ұшулар кезінде кеңістікте орналасу қалпының иллюзиялары пайда болу мүмкіндігіне аударады;

7) авиациялық персоналдың иллюзиялық сезінулермен күресу тәсілдері және қорғау керек-жарағын қолдану ерекшеліктері туралы білімін тексереді;

8) адам тұрмайтын жерге (суға) қонған кезде авиациялық персоналды автономды тіршілік етуі жағдайларында өмір сүруге және өзіне-өзі және өзара көмек көрсетуге арнайы дайындауды жүргізуге қатысады;

9) әуе кемесінде 7 бірліктен астам артық жүктемемен ұшуды жүзеге асыратын, сондай-ақ әуеде әуе кемесіне отын құюмен ұшу тапсырмаларын, жергілікті жер бедерін айналумен шекті төмен биіктіктерде ұшуды орындаған авиациялық персоналға ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеруді жүргізеді.

2-параграф. Көлік авиациясы ұшуын медициналық қамтамасыз ету

90. Көлік авиациясы ұшуын медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға ұшулардың психофизиологиялық ерекшеліктерін, ұшуда организмге қолайсыз факторлардың (гипокинезия, гиподинамия, монотония, десинхроноз) әсер етуін және олардың алдын алу шараларын түсіндіреді;

2) авиациялық персоналдың назарын ұшулар уақытында кеңістікте орналасу қалпының иллюзиялары пайда болу мүмкіндігіне аударады;

3) авиациялық персоналға ұшуда жұмысқа қабілеттілікті сақтау құралдары мен әдістеріне (таза оттегімен тыныс алу, ұшақ кабинасында арнайы дене шынықтыру жаттығуларының кешені, биологиялық тұрғыдан белсенді нүктелерді өзіне-өзі уқалау) оқытып-үйретеді;

4) адам тұрмайтын жерге (суға) қонған кезде авиациялық персоналды автономды тіршілік ету жағдайларында өмір сүруге және өзіне-өзі және өзара көмек көрсетуге арнайы дайындауды жүргізуге қатысады;

5) шаршау, қажу және десинхроноз белгілері бар адамдарды анықтайды және олармен қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

3-параграф. Армиялық авиацияның ұшуын медициналық қамтамасыз ету

91. Армиялық авиацияның ұшуын медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға тікұшақта ұшудағы қызметтің психофизиологиялық ерекшеліктерін және гигиеналық шарттарын, ұшуда қолайсыз факторлардың организмге әсер етуін және олардың профилактикасы шараларын түсіндіреді;

2) авиациялық персоналдың назарын өз әрекеттерін аспаптардың көрсеткіштеріне 1 секундтан асырмай тез көз тоқтату арқылы бақылап, тікұшақты аспаптық емес сигналдар бойынша ұшуда басқару қажеттілігіне аударады;

3) авиациялық персоналдың назарын ұшу биіктігін көріп айқындауда қателердің туындау мүмкіндігіне және оны аспаптардың көрсеткіштері бойынша бақылау қажеттілігіне аударады;

4) авиациялық персоналдың түнгі ұшуда иллюзиялық сезімдермен және жарықтандырудың күрт күңгірттеуімен күресу тәсілдері және түнде көру көзілдірігін пайдалану ерекшеліктері туралы білімін тексереді;

5) авиациялық персоналды адам тұрмайтын жерде жерге (суға) қону кезінде дербес тіршілік ету және өзіне-өзі көмек және өзара көмек көрсету жағдайларында тіршілік етуге арнайы даярлауды жүргізуге қатысады;

6) тереңдетілген медициналық тексерулерді жүргізген кезде шудың, дірілдеудің ұзақ әсер етуіне байланысты функционалдық бұзылуы бар адамдарды анықтайды және медициналық көрсеткіштер бойынша олармен оңалту іс-шараларын жүргізеді.

14-тарау. Жауынгерлік кезекшіліктерді атқару кезінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету тәртібі

92. Жауынгерлік кезекшіліктерді атқару кезінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналға жоғары маневрлі ұшақта ұшудың психофизиологиялық ерекшеліктерін, ұшуда қолайсыз факторлардың организмге әсер етуін және олардың профилактикасы шараларын түсіндіреді;

2) авиациялық персоналға түнде жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуіне және оны жоғары деңгейде ұстау жөніндегі шараларға ерекше назар аудара отырып, жауынгерлік кезекшіліктерді атқарудың психофизиологиялық және физиологиялық-гигиеналық ерекшеліктерін түсіндіреді;

3) авиациялық персоналды қорғау керек-жарағын, тыныс-тіршілікті қамтамасыз ету жүйелерін және құтқару құралдарын пайдалану ерекшеліктеріне оқытып-үйретеді;

4) қорғау керек-жарағы мен ұшу киім-кешегінің жиынтықтығын және жай-күйін тексереді;

5) авиациялық персоналға биіктіктік және артық жүктемеге қарсы қорғау керек-жарағын дұрыс пайдалану қажеттілігін түсіндіреді;

6) жауынгерлік кезекшіліктер процесінде авиациялық персоналдың жеке психофизиологиялық ерекшеліктерін және жұмысқа қабілеттілігін зерделейді;

7) авиациялық персоналдың назарын жоғары жұмысқа қабілеттілікті сақтау үшін ұшуалды еңбек, демалу және тамақтандыру режимін сақтау қажеттілігіне аударады;

8) авиациялық персоналды жұмысқа қабілеттілікті сақтау құралдары мен әдістеріне (таза оттегімен тыныс алу, арнайы дене шынықтыру жаттығулары кешені, биологиялық белсенді нүктелерді өзі уқалау) оқытып-үйретеді;

9) кезекшілікте санитариялық-гигиеналық және тұрмыстық жағдайларды тексереді;

10) тамақ ішу арасында 4-5 сағаттан артық үзілістерге жол бермеу мақсатында түнде тамақтандыруды ұйымдастыруды тексереді;

11) авиациялық персоналды адам тұрмайтын жерде жерге (суға) қону кезінде дербес тіршілік ету және өзіне-өзі көмек және өзара көмек көрсету жағдайларында тіршілік етуге арнайы даярлауды жүргізуге қатысады;

12) ұшу процесінде ұшуаралық және ұшудан кейінгі сауалнаманы, қажет болған кезде медициналық қарап тексеруді де жүргізеді;

13) шаршау, қалжырау және десинхроноз белгілері бар адамдарды анықтайды және олармен қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

93. Авиациялық персоналға ұшу фактісіне қарамастан, жауынгерлік кезекшілікке түсер алдында және одан кейін ұшуалды және ұшудан кейінгі демалыс беріледі.

94. 50 жауынгерлік кезекшіліктен кейін функционалдық жай-күйін, жұмысқа қабілеттілігін қалпына келтіру үшін авиациялық персоналға, кейіннен ұшуға жіберумен, мерзімі күнтізбелік 7 – 10 күнге демалыс беріледі.

15-тарау. Ұшып өтуді орындайтын әуе кемелері экипаждарының ұшуын медициналық қамтамасыз ету тәртібі

95. Ұшып өтуді орындайтын әуе кемелері экипаждарының ұшуын медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медициналық қызметі:

1) әсіресе, егер ұшып өту басқа климаттық-географиялық аймақтарда орындалса, ұшып өтуді орындайтын әуе кемелері экипаждарының орналасу жағдайларын, ұшуалды демалу мен тамақтану режимінің сақталуын тексереді;

2) экипаждардың тамақтандырумен, оның ішінде борттық тамақтандырумен қамтамасыз етілуін тексереді;

3) қорғау керек-жарағы мен ұшу киім-кешегінің жиынтықтығы мен жай-күйін тексереді;

4) науқастанғандарға, зардап шеккендерге медициналық көмек көрсетуді және оларды медициналық ұйымдарына (меншік түрлеріне қарамастан) эвакуациялауды ұйымдастырады.

Ескерту. 95-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

96. Ұшып өтуді орындайтын әуе кемелерінің экипаждарын ұшуалды медициналық қарап тексеру әзірлікті бақылау парағында белгі жасаумен авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшесінде ұшып шығуға дейін кемінде 2 сағат бұрын жүргізіледі. Базадан тыс әуеайлақтарда ұшуалды медициналық қарап тексеруді авиациялық бөлімнің медициналық бөлімшесінің кезекші дәрігері (медициналық жұмыскері) жүргізеді.

Ескерту. 96-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

16-тарау. Ұшуға оқытып-үйрету кезінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету тәртібі

97. Авиациялық персоналды даярлау бойынша әскери оқу орындарының ұшу мамандықтарында білім алатын курсанттарды (бұдан әрі – курсанттар) ұшуға оқытып-үйрету кезінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық персоналды даярлау бойынша әскери оқу орнының әскери-медициналық қызметі:

1) курсанттардың денсаулық жағдайын және жұмысқа қабілеттілігін медициналық бақылауды жүзеге асырады, қажетті емдеу-профилактикалық іс-шаралар кешенін жүргізеді;

2) ұшуға оқытып-үйрету кезінде және тренажерлық даярлық уақытында курсанттар қызметінің жеке психофизиологиялық ерекшеліктерін зерделейді, ұшу дағдыларын қалыптастыру және нығайту тиімділігін төмендететін факторларды анықтайды;

3) жоспарланған ұшу жүктемесінің курсанттар мен ұшқыш-нұсқаушылардың денсаулық жағдайы мен физикалық тұрғыдан шыдамдылығына сәйкес келуіне ұшудың жоспарлы кестесін зерделейді;

4) ұшудың әртүрлі түрлерінің төзімділігін талдайды, еңбектің, демалу мен тамақтанудың ұтымды режимін жасауға қатысады;

5) олардың жарықтандырылуына және температуралық режиміне ерекше назар аудара отырып, курсанттардың орналасу, тамақтандыру және оқытып-үйрету жағдайларының санитариялық жай-күйін тексереді;

6) курсанттармен авиациялық медицина бойынша сабақтар өткізеді.

Ескерту. 97-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

98. Курсанттардың денсаулық жағдайын медициналық бақылау:

1) ұшуға оқытып-үйрету кезінде денсаулық жағдайын күнделікті бақылауды;

2) кезеңдік, тереңдетілген және кезектен тыс медициналық қарап тексерулерді;

3) ұшуды жүргізу кезеңінде медициналық қарап тексерулерді (ұшуалды, ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексерулерді) қамтиды.

99. Курсанттарды кезеңдік медициналық қарап тексеру 3 айда 1 рет авиациялық персоналды даярлау жөніндегі әскери оқу орнының бастығы бекіткен жоспар бойынша авиациялық персоналды даярлау жөніндегі әскери оқу орнының әскери-медициналық (медициналық) бөлімшесінде жүргізіледі.

Ескерту. 99-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

99-1. Курсанттарға авиациялық персоналды даярлау жөніндегі әскери оқу орнының әскери-медициналық (медициналық) бөлімшесінде кезекті медициналық куәландырудан соң 6 айдан кейін терапевтің және невропатологтың қатысуымен медициналық қарап тексеру жүргізіледі. Медициналық көрсеткіштер бойынша хирург, офтальмолог, оториноларинголог тартылады.

Ескерту. 16-тарау 99-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

100. Медициналық бақылау процесінде денсаулық жағдайының тұрақты бұзылуы анықталған курсант ұшуға оқытып-үйретуге жарамдылығы туралы мәселені шешу үшін стационарлық медициналық тексеруге және кезектен тыс медициналық куәландыруға жіберілуге тиіс.

101. Авиациялық медицина бойынша сабақтарда:

1) ұшу қызметінің психофизиологиялық ерекшеліктері;

2) ұшудың қолайсыз факторларынан қорғау шаралары;

3) ұшу қызметін жүзеге асыру кезінде денсаулық жағдайына және дене бітімінің даму деңгейіне қойылатын талаптар;

4) ұшуда жоғары жұмысқа қабілеттілікті сақтау үшін еңбектің, демалу мен тамақтандырудың ұшуалды режимін сақтау қажеттілігі оқытылады.

102. Ұшуға оқытып-үйрету кезінде курсанттарды ұшуаралық және (немесе) ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеру:

1) алғашқы дербес ұшып шыққанға дейін (аптасына бір реттен сиретпей);

2) дербес ұшқаннан кейін (кемінде 5 ұшу – әрбір ұшудан кейін);

3) стационарлық немесе амбулаторлық емделуден кейін ұшуға кіріскен кезде (бірінші апта ішінде, бірақ кемінде 2 ұшу ауысымы) жүргізіледі.

103. Ұшу ауысымы қарсаңында немесе сол күні кезекшілікте (нарядта) болған авиациялық персонал ұшуға жіберілмейді.

104. Лагерьлік әуеайлақта ұшуды медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру кезінде авиациялық персоналды даярлау жөніндегі әскери оқу орнының әскери-медициналық қызметі:

1) авиациялық персонал мен курсанттардың орналасу жағдайларын;

2) курсанттар мен авиациялық персоналдың еңбектің, демалу мен тамақтанудың ұшуалды режимін сақтау мүмкіндігін;

3) тамақтандыру, сумен қамтамасыз ету объектілерінің санитариялық-гигиеналық жай-күйін тексереді.

Ескерту. 104-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

17-тарау. Жаңа авиациялық техникада қайта оқып-үйрену және жауынгерлік қолдануды меңгеру кезінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету тәртібі

105. Жаңа авиациялық техникада қайта оқып-үйрену және жауынгерлік қолдануды меңгеру кезінде ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі:

1) авиациялық персоналдың денсаулық жағдайын, ұшу жұмысын жалғастыруға мақсаттылығын, меңгерілген техникада ұшуға төзімділігін ескере отырып, оны қайта оқытып-үйрету үшін іріктеуге қатысады;

2) авиациялық персоналдың қорғау керек-жарағын таңдауға және шақтауға, артық қысыммен оттегімен тыныс алуға оқытып-үйретуге қатысады;

3) авиациялық персоналға қайта оқытып-үйрету жүргізілетін әуе кемесінде ұшуда қызметтің психофизиологиялық ерекшеліктерін және гигиеналық шарттарын, ұшу факторларының қолайсыз әсер етуінен қорғау тәсілдерін, еңбек, демалу және тамақтандыру режимін сақтау қажеттілігін түсіндіреді;

4) жаңа авиациялық техникада және тренажерлық даярлық уақытында авиациялық персонал қызметінің жеке психофизиологиялық ерекшеліктерін зерделейді, жаңа ұшу дағдыларын қалыптастыру және нығайту тиімділігін төмендететін факторларды анықтайды;

5) жоспарланған ұшу жүктемесінің авиациялық персоналдың денсаулық жағдайына және физикалық тұрғыдан шыдамдылығына сәйкес келуіне ұшудың жоспарлы кестесін зерделейді;

6) авиациялық персоналдың назарын жаңа авиациялық техникаға қайта оқытып-үйрету кезінде күнтізбелік 10 күннен артық (ұшу дағдыларын қалыптастыруға және нығайтуға теріс ықпал етеді), жауынгерлік қолдануды меңгеру кезінде – күнтізбелік 15 күннен артық (ұшу дағдыларының регрессиясына, ұшу тапсырмаларын орындау сапасының төмендеуіне әкеп соқтырады) ұшу жұмысында үзілістерге жол бермеуге аударады;

7) авиациялық персоналды қорғау керек-жарағын, тыныс-тіршілікті қамтамасыз ету жүйелерін және құтқару құралдарын пайдалану ерекшеліктеріне оқытып-үйретеді;

8) ұшуаралық (ұшудан кейінгі) медициналық қарап тексерулерді жүргізеді;

9) шаршау белгілері бар адамдарды анықтайды, қажетті қалпына келтіру іс-шараларын жүргізеді.

18-тарау. Ұшу-тактикалық оқу-жаттығуды медициналық қамтамасыз ету тәртібі

106. Ұшу-тактикалық оқу-жаттығуды (бұдан әрі – ҰТО) медициналық қамтамасыз ету мынадай төрт кезеңді қамтиды:

бірінші – ҰТО-ны медициналық қамтамасыз етуге дайындалу;

екінші – оқу-жаттығулар орнына дейін және кері қарай ұшып өтуді (қайта орналасуды) медициналық қамтамасыз ету;

үшінші – ҰТО ауданындағы ұшуды медициналық қамтамасыз ету;

төртінші – ҰТО аяқталғаннан кейін медицина қызметінің іс-шаралары.

107. ҰТО-ны медициналық қамтамасыз етуге дайындалу кезеңінде авиациялық бөлімнің медициналық қызметі:

1) кезеңдер бойынша ҰТО-ны медициналық қамтамасыз ету жоспарын жасайды және қойылған міндеттерге байланысты авиациялық бөлім медициналық қызметінің қажетті күштері мен құралдарын айқындайды;";

2) мүліктің жиынтықталуын және жай-күйін тексереді, оқу-жаттығулар кезеңінде бытырап орналасу әуеайлағында медициналық пункт пен медициналық бекетті өрістету үшін жерүсті немесе әуе эшелоны құрамында кететін медициналық персоналға нұсқау береді;

3) медициналық көмек көрсету үшін жиынтықтарды тексереді және негізгі күштер келгенге дейін авиациялық бөлімнің бытырап орналасу әуеайлағына ұшып өтуін медициналық қамтамасыз етуді ұйымдастыру үшін бөлінетін алдыңғы қатардағы команданың медициналық персоналына нұсқаулар береді;

4) медициналық көрсеткіштер бойынша ҰТО-ға қатысуға жіберілмейтін авиациялық персонал адамдарының тізімін айқындайды және ол туралы авиациялық бөлім командиріне баяндайды;

5) жоғары тұрған әскери-медициналық қызметінің бастығынан және денсаулық сақтау ұйымдарынан оқу-жаттығулар ауданының эпидемиялық жағдайы және санитариялық-гигиеналық жай-күйі, медициналық ұйымдарының (меншік түрлеріне қарамастан) бар болуы туралы мәліметтерді алады;

6) авиациялық персоналды ҰТО өткізу ауданына тән аурулар профилактикасы шараларымен (дәрістер, әңгімелесулер арқылы) таныстырады;

7) авиациялық бөлімнің биіктіктік керек-жарағына қызмет көрсету тобымен бірлесіп, қорғау керек-жарағының жай-күйін тексереді.

Ескерту. 107-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

108. Оқу-жаттығулар орнына дейін және кері қарай ұшып өтуді (қайта орналасуды) медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медицина қызметі ұшуға дайындалу және жүргізу кезеңінде авиациялық персоналды медициналық қамтамасыз етуге қатысты талаптарды ескереді.

109. ҰТО ауданында ұшуды медициналық қамтамасыз ету кезінде авиациялық бөлімнің медициналық қызметі:

1) авиациялық персоналдың орналасу орындарын, ұшуалды демалу жағдайларын, тамақтандыруды және сумен қамтамасыз етуді ұйымдастыруды тексереді;

2) жараланғандарға және науқастанғандарға білікті және мамандандырылған медициналық көмек көрсету жөніндегі мәселелерді жедел шешу үшін оқу-жаттығулар ауданында медициналық ұйымдармен (меншік түрлеріне қарамастан) байланысты ұстайды;

3) эпидемиялық жағдайды және жергілікті тұрғындар арасында аурудың құрылымын, су көздерінің санитариялық жағдайын нақтылайды;

4) ҰТО өткізудің жоспарлы кестесін зерделейді, ұшуды қамтамасыз ету үшін авиациялық бөлім медициналық қызметінің күштері мен құралдарын даярлайды;

5) медициналық пунктті өрістетуді ұйымдастырады, авиациялық персоналды ұшуалды медициналық қарап тексеруді жүргізу орнын жабдықтайды;

6) ұшуалды режимінің сақталуын, тамақ дайындау жағдайларын, далалық жағдайларда тамақ ішу және азық-түлікті сақтау орындарының санитариялық-гигиеналық жай-күйін тексереді, қажет болған кезде жеке құрамға қосымша дәрумен беруді жүргізеді.

Ескерту. 109-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

110. ҰТО аяқталғаннан кейін авиациялық бөлімнің медицина қызметі ҰТО-ны медициналық қамтамасыз етуге талдау жүргізеді және анықталған кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шараларды айқындайды. Авиациялық персоналды жеделдетіп оңалту үшін авиациялық бөлімнің медицина қызметі авиациялық бөлім командиріне қалпына келтіру медицинасы іс-шараларын пайдалана отырып, еңбекті және демалуды ұтымды ұйымдастыру жөнінде ұсынымдар береді.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 1-қосымша

Шалдыққан аурулардан және жарақаттардан кейін сауығудан кейін ұшқыш құрамын және парашютисттерді кәсіби қызметке жіберудің болжамды мерзімдері

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Р/с №	Ауру (жарақат)	Емделу орны	Сауығуды айқындайтын субъективті және объективті деректер	Кәсіби қызметке жіберу
1.	Невропатия:
	1) солаймақтаауырсынумен байқалатын желке-мойынға, қабырғааралыққа, мойын-иық өріміне, бел-сегізкөз өріміне суық тию этиологиясы, парестезия	Медициналық пункт	Ауырсыну жоқ	Невропатологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3–5 күннен соң
	2) интоксикациядан, жарақаттанудан кейінгі немесе созылмалы невралгия және неврит	Әскери госпиталь	Ауырсыну жоқ, функция қалпына келген. Омыртқа рентгенограммасында патология жоқ. Жалпы интоксикациямен байланысты невралгия кезінде, барокамералық зерделеу кезіндегі гипоксияның қалыпты дәрежесін жақсы көтере алады	Госпиталь дәрігерлік-ұшқыш комиссиясының (бұдан әрі – ДҰК), авиациялық медицина зертханасының (бұдан әрі – АМЗ) немесе әскери оқу орны ДҰКшешімі бойынша
2.	Радикулоневропатия:
	1) мойын-иықта және бел-сегізкөзде орныққан жеңіл түрі	Медициналық пункт	Ауырсынукеткен, қозғалыс шектеуі жоқ	Невропатологтың кеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
	2) созылмалы және қайталанатын	Әскери госпиталь	Ауырсынукеткен, қозғалыс шектеуі жоқ	Бөлімше бастығының, госпиталь ДҰКшешімі бойынша
3.	Қалжырау:
	1) жеңіл дәрежелі; 2) орта және ауыр дәрежелі	Профилакторий, күнтізбелік 7 – 10 күн мерзімге демалыс Әскери госпиталь	Шағымжоқ, ұшу жұмысына ұмтылады Шағым жоқ, ұшу жұмысына ұмтылады	Терапевтің және невропатологтың қатысуымен медициналық қарап-тексеру деректері бойынша Госпиталь ДҰК немесе АМЗ (әскери оқу орны) ДҰК шешімі бойынша
4.	Қолайсыз қызметтік немесе тұрмыстық жағдайға жоғары эмоциялық реакция:
	1) күрт анықбайқалмайтын қысқа мерзімді, бірнеше минутқа созылатын	Медициналық пункт	Денсаулық жағдайы қалыпты және көңіл-күйі қалпына келген, өткен жағдайғамән береді	Невропатологтың, психологтың кеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
	2) орташа созылатын реакция (бірнеше сағат), созылмалы қалыптан тыс психикалық жағдай (невротикалық бұзылу, белгісі бойынша неврастенияға, мезілік неврозға, истериялық неврозға ұқсас)	Әскери госпиталь	Денсаулық жағдайы қалыпты және көңіл-күйі қалпына келген, өткен жағдайғамән береді	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
5.	Авиациялық инциденттен кейінгі жағдай	Стационарлық тексеру туралы мәселе терапевтің және невропатологтың қатысуымен медициналық қарап-тексеруден кейін шешіледі	Шағым, денсаулық жағдайында ауытқу және байқалатын зақымдану, эмоциялық-психикалық реакция жоқ. Ұшқыш ұшу жұмысына мақсатты жіберілген, ал авиациялық инциденттің болуы оның денсаулық жағдайына және ұшудағы әрекетіне байланысты болмаған	Терапевтің және невропатологтың қатысуымен медициналық қарап тексеру деректері немесе госпиталь ДҰК-ның қорытындысы бойынша
6.	Анықбайқалатын біржолғы, жіті алкогольдік интоксикациядан кейінгі жағдай	Медициналық пункт, невропатологтыңкеңесі	Шағым жоқ, тамыр соғысы және артериялық қысым қалпына келген. Ортостатикалық сынама және мөлшерленгенкүштік жүктеме кезінде жүрек-қан тамыры жүйесінің реакциясы қалыпты	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
7	Тұмау және жіті респираторлық вирусты инфекция	Медициналық пункт. Әскери госпитальдың инфекциялық бөлімшесі	Мұрын-жұтқыншақта, ішкі ағзада және нерв жүйесінде объективті өзгеріс жоқ	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
8.	Жіті ринит (мұрынның бітелуі)	Медициналық пункт	Мұрынның және есту түтігінің функциясы қалыпты, жалпы қан талдауы көрсеткіші қалыптыкезінде мұрынның шырышты қабығының қабыну белгісіжоқ	Күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
9.	Фарингит, ларингит және ларинготрахеит:
	1) жалпы интоксикация белгісінсіз	Медициналық пункт	Дауыс функциясы толық қалпына келген, эндоскопия кезінде шырышты қабықтың қабыну белгісінің жоқ. Жалпы қан талдауы көрсеткіші қалыпты	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
	2) дауыс функциясы анық бұзылған жалпы интоксикациябелгісі бар	Әскери госпиталь	Дауыс функциясы толық қалпына келген, эндоскопия кезінде шырышты қабықтың қабыну белгісі жоқ. Жалпы қан талдауы көрсеткіші қалыпты. Электрокардиограммада (бұдан әрі – ЭКГ) өзгеріс жоқ	Оториноларингологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
10.	Жіті тонзиллит (баспа)	Әскери госпитальдың инфекциялық бөлімшесі	Фарингоскопиялық қабыну белгісі, лимфатүйінмаңын пальпация жасау кезінде ауырсыну жоқ. Күнтізбелік 7 күн ішінде дене температура қалыпты. Жалпы қан және несеп талдауы көрсеткіші қалыпты. ЭКГ-да өзгеріс жоқ (емдеу курсы аяқталғаннан кейін ЭКГ-ға бақылап жазу)	Күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
11.	Жіті синусит	Әскери госпиталь	Құлақ және мұрын қуысының қалыпты барофункциясы кезінде мұрын және мұрын маңы қуысы шырышты қабығының қабыну белгісі жоқ. Температура және жалпы қан талдауының көрсеткішіқалыпты. Барокамерада зерттеу кезінде барометриялық қысымның күрт өзгеруін жақсы көтереді. Барокамерада зерттеу пункциядан кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен ерте жүргізілмейді	Оториноларингологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
12.	Жіті бронхит:
	1) қалыпты ауру кезінде	Медициналық пункт	Субъективті ауру белгісіжоқ. Тыныс алу функциясы қалпына келген, өкпеде және жалпы қан талдауы көрсеткішінде патологиялық ауру белгісі жоқ. Дене температурасы күнтізбелік 2 – 3 күн ішінде қалыпты, кеуде қуысы ағзасының рентгенографиясы кезінде өзгеріс жоқ	Күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
	2) созылмалы ауру кезінде	Әскери госпиталь	Субъективті ауру белгісі жоқ. Тыныс алу функциясы қалпына келген, өкпеде және жалпы қан талдауы көрсеткішіндепатологиялық ауру белгісі жоқ. Дене температурасы күнтізбелік 2 – 3 күн ішінде қалыпты, кеуде қуысы ағзасының рентгенографиясы кезінде өзгеріс жоқ	Күнтізбелік 7 – 10 күннен соң
12-1.	Пневмония:
	1) қалыпты ауру кезінде	Әскери госпиталь	Субъективті ауру белгісі жоқ. Сырттай тыныс алу функциясы қалпына келген, өкпеде және жалпы қан талдауы көрсеткішіндепатологиялық ауру белгісі жоқ. Дене температурасы күнтізбелік 2 – 3 күн ішінде қалыпты, кеуде қуысы ағзасының рентгенографиясы кезінде өзгеріс жоқ	Спирография жүргізгеннен және терапевт кеңесінен кейін
	1)2) асқынған ауру кезінде	Әскери госпиталь	Субъективті ауру белгісі жоқ. Сырттай тыныс алу функциясы қалпына келген, өкпеде және жалпы қан, биохимиялық талдау көрсеткішінде патологиялық ауру белгісі жоқ. Кеуде қуысы ағзасының рентгенографиясы кезінде өзгеріс жоқ	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
13.	Сыртқы жіті отит, сыртқы есту жолының фурункулы	Әскери госпиталь	Отоскопия кезінде ауырсыну және есту жолы терісінің қабыну белгісі жоқ. Жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты	Оториноларингологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
14.	Жіті катаралды орташа отит, сальпингоотит	Әскери госпиталь	Құлақтың қалыпты барофункциясы кезінде қабыну белгісі жоқ, барокамерада зерттеу кезінде барометриялық қысымның тез өзгеруін жақсы көтереді, қан көрсеткіші қалыпты. Барокамерада зерттеу жазылғаннан кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң	Оториноларингологтың вестибулометрия жасап, кеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
15.	Мұрыннан қан кету:
	1) кенеттен сипаттағы	Медициналық пункт	Күнтізбелік 3 күн ішінде мұрыннан қан кету жоқ. Қабықша ажыраған	Оториноларингологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
	2) қайталанатын, жиі қайталанатын мұрыннан қан кету	Әскери госпиталь	Күнтізбелік 3 күн ішінде мұрыннан қан кету жоқ. Қабықша ажыраған. Жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты	Бөлімше бастығының, госпиталь ДҰК шешімі бойынша
16.	Ас қорыту ағзасы созылмалы ауруының өршуі	Медициналық пункт	Жалпы жағдайы қалыпқа келген, ремиссия болып, аурудың субъективті және объективті өршубелгісікеткен	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
17.	Глист инвазиясы	Медициналық пункт	Ас қорыту органында аурудың субъективті және объективті көрінісі кеткен	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
18.	Жіті ішек инфекциясы және тамақтан улану	Әскери госпиталь	Жалпы жағдай қалпына келген, аурудың субъективті және объективті белгісі кеткен	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
19.	Профилактикалық егпеден кейінгі реакция немесе аллергиялық реакция	Медициналық пункт. Әскери госпиталь	Жалпы жағдай қалпына келген, аурудың субъективті және объективті белгісі кеткен	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
20.	Күн өту:
	1) жеңіл түрі	Медициналық пункт	Жалпы жағдай, артериялық қысым көрсеткіші, тамыр соғысы, дене температурасы және невропатологиялық дәрежесіқалпына келген	Күнтізбелік 1 – 2 күннен соң
	2) жіті нерв-қан тамырыбұзылған	Әскери госпиталь	Жалпы жағдай, артериялық қысым көрсеткіші, тамыр соғысы, дене температурасы және невропатологиялық дәрежесіқалпына келген	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
21.	Соғылу:
	1) қатты ауырсыну болмайтын тіннің шектеулі ісінуімен, шамалы қанталаумен (бас пен омыртқаның соғылусоғылуынан басқа)	Медициналық пункт	Соғылған ағзада ауырсыну, тін ісігі кеткен, функциясы қалпына келген	Травматологтың немесе хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 5 күннен соң
	2) бастың, омыртқаның, кеуде қуысының барлық соғылуы, ауқымды гематомамен тері және теріасты шел сырылғансоғылу, сүйекқап сырылғансоғылу	Әскери госпиталь	Соғылған ағзада ауырсыну, тін ісігі кеткен, функциясы қалпына келген	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
22.	Буын байламдық аппаратының зақымдануы:
	1) жұмсақ тін шамалы іскен, ауырсынған және функциясы шамалы бұзылған байламдық аппараты созылған кезінде	Медициналық пункт	Ауырсыну, тін ісігі кеткен, буын функциясы толық қалпына келген. Сауыққаннан кейін үш ай ішінде парашютпен секіруден және жерүсті катапульттенуден босатылған	Травматологтың немесе хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
	2) буынға қан кетуі, буынның шығуы кмүмкінбайламдық аппарат елеулі зақымданған кезде	Әскери госпиталь	Ауырсыну, тін ісігі кеткен, буын функциясы толық қалпына келген немесе уақытша шамалы бұзылған	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
23.	Жұмсақ тіннің ашық зақымдануы:
	1) үлкен емес кесілген, соғылған, шабылған және жыртылған жара	Медициналық пункт	Функциясын шектемейтін және арнайы жарақты пайдалануға кедергі келтірмейтін ауырмайтын қатайған тыртық бар	Хирургтың кеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
	2) жұмсақ тіннің ауқымды және терең зақымдануы және оқтан жаралану	Әскери госпиталь	Функциясын шектемейтін және арнайы жарақты пайдалануға кедергі келтірмейтін ауырмайтын қатайған тыртық бар	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
24.	Аяқ-қолдың ұсақ сүйегінің сынуы	Медициналық пункт	Функциясын шектемейтін және арнайы жарақты пайдалануға кедергі келтірмейтін жұмсақ тіннің инфильтраты болмаған кезде сүйек мүйізгегінің пайда болуымен сынған сүйек толық консолидацияланған	Травматологтың немесе хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
25.	Шыққан буынды салғаннан кейінгі жағдай	Медициналық пункт	Ауырсыну, тіннің ісінуі кеткен, буын функциясы толық қалпына келген	Травматологтың немесе хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
26.	Фурункул:
	1) жеке (бет фурункулынан басқа), дене температурасы көтерілмеген және жалпы жағдайы бұзылмаған	Медициналық пункт	Фурункул толық жазылған, ауырсыну инфильтраты және аумақтық лимфаденит жоқ. Жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты	Күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
	2) көп немесе жиі қайталанатын; беттегі жеке фурункул	Әскери госпиталь	Аурудың жергілікті және жалпы көрінісі кеткен, жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты	Госпиталь бөлімше бастығының шешімі бойынша, күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
27.	Абцесс, гидраденит, флегмона, карбункул	Әскери госпиталь	Арнайы жарақты пайдалануға кедергі келтірмейтін зақымданған жерде инфильтраттың қабынуынсыз қатайған тыртық, жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты, қандағы қант көрсеткіші қалыпты	Күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
28.	Күбіртке:
	1) тері, теріасты және тырнақасты жеңіл түрі	Медициналық пункт	Саусақ функциясы толық қалпына келгеніп жазылған	Күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
	2) ауыр түрі: сіңір, сүйек, буын, пандактилит	Әскери госпиталь	Саусақ функциясы толық қалпына келгеніп жазылған	Бөлімше бастығының, госпиталь ДҰК шешімі бойынша
29.	Күйік:
	1) І – ІІ дәрежелі шектеулі	Медициналық пункт	Күйік толық жазылған, функциясын бұзбайтын және арнайы жарақты пайдалануды қиындатпайтын қатайған тыртық	Хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
	2) І – ІІ – ІІІ дәрежелі ауқымды	Әскери госпиталь	Күйік толық жазылған, функциясын бұзбайтын немесе уақытша бұзатын және арнайы жарақты пайдалануды қиындатпайтын қатайған тыртық	Бөлімше бастығының, госпиталь ДҰК шешімі бойынша
30.	Үсік:
	1) І – ІІ дәрежелі шектеулі үсік	Медициналық пункт	Зақымданған жерде ісіну, қызару мен ауырсыну кеткен	Хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
	2) ІІ – ІІІ дәрежелі ауқымды үсік	Әскери госпиталь	Үсік толық жазылған, функциясын бұзбайтын немесе уақытша бұзатын және арнайы жарақты пайдалануды қиындатпайтын қатайған тыртық	Бөлімше бастығының, госпиталь, ДҰК шешімі бойынша
31.	Геморройдың асқынуы:
	1) созылмалы емес және асқынбаған кезде	Медициналық пункт	Ауырсыну, қабыну белгісі мен қан кету жоқ	Хирургтың кеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
	2) созылмалы және асқынғанған кезде	Әскери госпиталь	Ауырсыну, қабыну белгісі мен қан кету жоқ. Жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты	Госпиталь бөлімше бастығының шешімі бойынша
	3) операциялық емделгенен кейін	Әскери госпиталь	Ауырсыну, қабыну белгісі мен қан кету жоқ. Жалпы қан талдауының көрсеткіші қалыпты	Хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 30күннен соң
32.	Жіті цистит, жіті уретрит, жіті простатит	Медициналық пункт. Әскери госпиталь	Күнтізбелік 5 күн ішінде дене температурасы қалыпты, жалпы несеп және қан талдауы қалыпты, өршігеннен кейін уретрадан бөліну, дизуриялық белгі жоқ	Урологтың немесе хирургтың кеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
33.	Ұма ағзасының қабыныпауруы	Әскери госпиталь	Ауырсыну мен ісіну кеткен, дене температурасы қалыпты, жалпы қан және несеп талдауы қалыпты	Урологтың немесе хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
34.	Аппендицит, жарық, варикоцеле және гидроцеле бойынша операциядан кейінгі жағдай	Медициналық пункт	Функциясын шектемейтін және арнайы жарақты пайдалануға кедергі келтірмейтін инфильтрат болмаған кезде ауырсынусыз қатайған тыртық бар	Хирургтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 30 кеннен соң
35.	Блефарит:
	1) аурудың жеңіл түрі	Медициналық пункт	Қабақтың қышуы, кірпік түбіндегі май қабыршақ жоқ, қызаруы кеткен	Күнтізбелік 1 – 2 күннен соң
	2) ауыр, қиын емделетін түрі	Әскери госпиталь	Қабақтың қышуы, кірпік түбіндегі май қабыршақ жоқ, қызаруы кеткен	Офтальмологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
36.	Теріскен. Мейбомиялық бездің іріңді қабынуы (ішкі теріскен)	Медициналық пункт. Қайталанған кезде – әскери госпиталь	Ауырсыну инфильтраты жоқ, жара жабылған. Шамалы ауырмайтын инфильтраттың болуы ұшуға жіберуге қарсы көрсеткіш болып табылмайды	Офтальмологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
37.	Конъюнктивит:
	1) жіті, жеңіл, асқынбаған	Медициналық пункт	Жарықтан қорқу, көзде қысым мен ыстықты сезіну, ауырсыну жоқ, қабақ конъюнктивасында қызару мен ісіну және көзден бөлінетін бөлініс жоқ	Күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
	2) ірің көп бөлініп, ауыр, сондай-ақ беткей кератитпен асқынған	Әскери госпиталь	Жарықтан қорқу, көзде қысым мен ыстықты сезіну, ауырсыну жоқ, қабақ конъюнктивасында қызару мен ісіну және көзден бөлінетін бөлініс жоқ	Офтальмологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 5 – 7 күннен соң
38.	Көздің мүйізді қабығындағы бөгде зат	Әскери госпиталь	Көз конъюнктивасының және мүйізді қабығының қабыну белгісі жоқ	Күнтізбелік 1 – 2 күннен соң
39.	Көз алмасы қабығының қабыну сипатындағы ауруы	Әскери госпиталь	Көз алмасы қабығының қабыну белгісі жоқ	Госпиталь ДҰК шешімі бойынша
40.	Тіс жұлу:
	1) асқынбаған	Медициналық пункт	Ісік, ауырсыну, қан кету жоқ, ауызды еркін ашады, ауырсынусыз шайнайды	Күнтізбелік 1 – 2 күннен соң
	2) қан кетіп, альвеолитпен асқынған	Медициналық пункт	Ісік, ауырсыну, қан кету жоқ, ауызды еркін ашады, ауырсынусыз шайнайды. Жалпы қан және несеп талдауының көрсеткіші қалыпты	Күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
41.	Жіті пульпит	Медициналық пункт	Ауырсыну жоқ	Күнтізбелік 1 – 2 күннен соң
42.	Жіті периодонтит	Медициналық пункт	Тістеу және тістің перкуссиясы кезінде ауырсыну жоқ. Пломбалау материалымен арна толық бітелген	Күнтізбелік 1 – 2 күннен соң
43.	Асқыну, іріңдеу сатысындағы парадонтоз	Медициналық пункт. Әскери госпиталь	Пародонтта қабыну белгісі толық кеткен, жалпы қан және несеп талдауының көрсеткіші қалыпты	Стоматологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң
44.	Жіті одонтогенді остеомиелит. Одонтогенді флегмона	Әскери госпиталь	Ауырсыну, ісіну, гиперемия жоқ, дене температурасы қалыпты, жалпы қан және несеп талдауының көрсеткіші қалыпты	Стоматологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
45.	Ауыз қуысы шырышты қабығының жіті ауруы	Медициналық пункт. Әскери госпиталь	Шырышты қабықтың зақымдану элементтері жоқ, дене температурасы қалыпты, жалпы қан және несеп талдауының көрсеткіші қалыпты	Стоматологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
46.	Жіті сиалоаденит	Әскери госпиталь	Ауырсыну, ісіну жоқ, без функциясы қалпына келген, ЭКГ қалыпты, жалпы қан және несеп талдауының көрсеткіші қалыпты	Стоматологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 3 – 5 күннен соң
47	Перикоронаритпен асқынған "ақыл" тістің қиындықпен тесіп шығуы	Медициналық пункт. Әскери госпиталь	Ауырсыну, ісіну жоқ, ауызды еркін ашады (4 см), жалпы қан және несеп талдауының көрсеткіші қалыпты	Стоматологтыңкеңесінен кейін күнтізбелік 2 – 3 күннен соң

	Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 1-1-қосымша
	Нысан

Мемлекеттік авиацияның авиациялық персоналын динамикалық бақылау ЖОСПАРЫ

Ескерту. Қағидалар 1-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Р/с №	Әскери атағы, тегі, аты, жөні (болса), туған жылы	Қашан және қандай дәрігерлік-ұшқыш комиссиясы куәландырды	Диагнозы, дәрігерлік ұшқыш комиссиясының қорытындысы	Ұсынылған емдік-профилактикалық іс-шаралар	Іс-шаралардың орындалуы
					20___ж.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11

Кестенің жалғасы

Іс-шаралардың орындалуы						Кезекті куәландыру	Күні		Күні
20___ж.							Барокамерада сынау	Шамадан тыс қысым кезіндегі тыныс алуды және сөйлеуді жаттықтыру	Өткен жылдың демалысы	Осы жылдың демалысы	Профилакториядағы демалыс
12	13	14	15	16	17	18	19	20	21	22	23

Медицина қызметінің бастығы ________________________________________

Ескертпе:

Толтыру үшін жоғары оң жақ бұрыштан төменгі сол жақ бұрышқа сызылған диагональ бойынша бөлінген ұяшық таңбасы пайдаланылады. Жоспарлау кезінде жоспарланған іс-шараның күні ұяшықтың жоғарғы бөлігіне енгізіледі, тиісті түспен боялады (шартты белгімен көрсетілген). Ұяшықтың төменгі жағында сол түсті бояумен нақты орындалған күні қойылады.

Ұяшықты толтырған кезде боялады:

дәрігерлік-ұшқыш комиссиясы(стационарлық) – қызыл түспен;

дәрігерлік-ұшқыш комиссиясы(амбулаторлық) – көк түспен;

6 айдан кейінгі медициналық қарап-тексеру – жасыл түспен;

3 айдан кейінгі медициналық қарап-тексеру – қоңыр түспен.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 1-2-қосымша

Ескерту. Қағидалар 1-2-қосымшамен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Нысан

Форматы А5

(мұқаба – беткі парағы)

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясы авиациялық персоналының (ұшқыш құрамының, ұшуға жетекшілік ету мен басшылық жасауды жүзеге асыратын адамдардың, әуе қозғалысын басқаратын оператордың, ұшқышсыз әуе кемесі операторының, парашютшінің) МЕДИЦИНАЛЫҚ КІТАПШАСЫ ______________________________________________________________ Тегі ______________________________________________________________ Аты, әкесінің аты (болса) 20 ____жылғы "____"______________ (толтырылған күн)

(мұқаба – артқы парағы)

МАЗМҰНЫ

Бөлімдер		Беті
1.	Жалпы мәліметтер	1
2.	Жалпы анамнез	2 – 3
3.	Қызмет өткеру және тұрмыс жағдайы	4 – 7
4.	Сақтандыру екпесі	8 – 9
5.	Тіс және ауыз қуысы жағдайы	10 – 11
6.	Зертханалық зерттеудеректері	12 – 13
7.	Биохимиялық зерттеу деректері	14 – 15
8.	Кеуде қуысы ағзасының сәулелік зерттеу деректері	16 – 19
9.	Ішкі ағзалардың сәулелік, эндоскопиялық және ультра дыбыстық зерттеу түрінің деректері	20 – 23
10.	Электрокардиография деректері	24 – 25
11.	Физикалық даму деректері	26 – 27
12.	Хирургиялық тексеру деректері	28 – 39
13.	Жүрек-қан тамыры жүйесінің функционалдық қабілетін зерттеу	40 – 43
14.	Ішкі ағзаны тексеру деректері	44 – 55
15.	Психоневрологиялық зерттеу деректері	56 – 63
16.	Көру ағзасын зерттеу деректері	64 – 71
17.	Құлақ, тамақ, мұрын ағзасын зерттеу деректері	72 –79
18.	Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясының қорытындысы	80 – 85
19.	Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясы нұсқауларын орындау және нәтижесі	86 – 93
20.	Медициналық қарап-тексеру кезіндегі антропометриялық өлшем және жүрек-қан тамыры жүйесінің функционалдық қабілетін зерттеу деректері	94 – 101
21.	Медициналық қарап-тексеру,организмнің ұшу жұмысына реакциясын зерттеу және дене шынықтыру дайындығы кезіндегі медициналық бақылау деректері	102 – 139
22.	Оқу-жаттықтырып парашютпен секіруге және жерүсті катапульттеуге жіберу кезіндегі медициналық қарап-тексеру нәтижесі	140 – 145
23.	Барокамерада және ұшақта биіктік сынау, арнайы жаттықтыру және олардың нәтижесі	146 – 153
24.	Арнайы жарақтың өлшемдік деректері	154 – 155
25.	Қосымша жазба үшін	156 – 160

1-бет

1-бөлім. Жалпы мәліметтер ________________________________________________________________________ (әскери бөлім атауы)

Сынып______________

Фотосурет орны					Әскери атағы	Санаты
						Курсант
						Ұшқыш
						Штурман
						Борт (маман)
						Парашютші
						Ұшу жетекшісі
						Әуе қозғалысының операторы
						Ұшқышсыз әуе кемесінің операторы

Тегі ______________________________________________________________________

Аты ______________________________________________________________________

Әкесінің аты (болса) ________________________________________________________

Туған күні ____________________ Туған жері ___________________________________

Жеке сәйкестендіру нөмірі ___________________________________________________

Жынысы (ер, әйел) _________________________________________________________

Білімі (жалпы, әскери, арнайы) _______________________________________________

__________________________________________________________________________

Қандай (қорғаныс істері департаметімен, басқармасымен, бөлімімен әскерге шақырылған

__________________________________________________________________________

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріндегі қызметі __________ жылдан,

әуе қорғанысы күштерінде _____________ жылдан.

Отбасы жағдайы (бойдақ, үйленген), отбасы құрамы (неше бала, олардың туған күні,

қамқорлықтағы адамдар)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

Мекенжайы мен телефоны (үй және қызмет) ____________________________________

__________________________________________________________________________

Қан тобы ________________________ Резус-фактор ______________________________

Қан тобы және резус-фактор анықталған мекеменің атауы мен күні _________________

__________________________________________________________________________

Жазба жасаған дәрігердің (фельдшердің, мейіргердің) тегі, инициалдары, Қолтаңбасы (мөрі)

__________________________________________________________________________

20____жылғы "____"_______

2,3-бет

2-бөлім. Анамнез

1. Тұқым қуалаушылық ______________________________________________________

2. Шалдыққаауруы (қандай және неше жасында) ________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

3. Бас жарақаты (күні), жарақат сипаты, есінен тану ұзақтығы, құсудың болуы, амнезия,

қай жерде және қанша уақыт емделді, жарақаттан кейін ұшу жұмысына қашан кірісті

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

4. Жарақаттар: а) жаралану (қай жері, сипаты, күні, емделу ұзақтығы, ұшу жұмысына

қанша уақыттан кейін кірісті); ә) контузия (ауырлығы, есінен тану ұзақтығы, емделуі)

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

5. Ұшу жұмысындағы үзіліс, ауыруы бойынша демалыста болды ма, оның ұзақтығы,

қашан және қандай себеппен ________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

6. Зиянды әдеттер (темекі шегу, алкоголь ішу, есірткі қолдану) _____________________

__________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

7. Дәрі-дәрмекті көтеруі (аллергия) ____________________________________________

__________________________________________________________________________

8. Қосымша ескерту (бұрынғы ұшу оқиғасы, қашан, оқиға мән-жайы, себебі, салдары,

қандай зақымдану алды және т.б.) _____________________________________________

4,5,6,7-бет

3-бөлім. Қызмет өткеру және тұрмыс жағдайы

Күні	20__жылғы "__"______	20__жылғы "__"______	20__жылғы "__"______
Қызмет өткеру және тұрмыс жағдайы
Еңбек режимінің сипаттамасы: бір күндегі орташа жұмыс сағатының саны, түндегі жұмыс (кезекшілік) жиілігі мен ұзақтығы, бір айдағы жауынгерлік кезекшілік, орташа наряд саны
Ұйқысы: тәулігіне қанша сағат ұйықтайды, ұйқы сапасы
Кезекті демалыс (қай жерде және қашан өткізді) Демалыс нәтижесі
Тамақтануы (үйде, асханада): тұрақтылығы, жиілігі, диетамен тамақтану
Тұрғын үй-тұрмыстық жағдайының сипаты

8,9-бет

4-бөлім. Сақтандыру екпесі

Күні	Препарат атауы, өндіруші кәсіпорын, сериясы, бақылау №, жарамдылық мерзімі	Препарат дозасы, егу әдісі және орны	Реакция	Дәрігердің Қолтаңбасы (мөрі)

10,11-бет

5-бөлім. Тістің және ауыз қуысының жағдайы

1) Стоматологтың қарап-тексеру деректері және диагнозы ("ауру" деген бағаннан басқа иә, жоқ деп жазу)
Қарап-тексеру күні				Шырышты қабат									Қызыл иек									Тіс шөгіндісі				Ауру				Қолтаңба (мөрі)
				қалыпты			стоматит			гингивит			қалыпты			пародонтит			пародонтоз
2). Тіс формуласының шартты белгісі: сау тіс – С; жоқ – Ж; жарып шықпаған – ЖШ; түбір – Т; тіс жегісі – ТЖ; пульпит – П; гангрена – ГР; жұлу қажет – Э; металл қаптама – МҚ; көпір тәрізді протез – КП; алынбалы протез – АП; пломба – ПЛ.
Қ
А
Р
А
У
К		18		17		16		15		14		13		12		11		21		22		23		24		25		26		27		28
Ү		48		47		46		45		44		43		42		41		31		32		33		34		35		36		37		38
Н
І
Ескертпе. Бірінші бағанда әр тіс үшін қарап-тексеру нәтижесін, екінші бағанда – санация нәтижесін белгілеу

12,13-бет

6-бөлім. Зертханалықзерттеу деректері

Күні		20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____
Қан:
Гемоглобин
Эритроциттің тұну жылдамдығы
Эритроцитмөлшері
Лейкоцитмөлшері
лейкоцитарлық формула (%)	таяқшаядролы
	сегментядролы
	лимфоцит
	моноцит
	эозинофил
Зәр:
үлес салмағы
реакция
қан
ақуыз
қант
Микроскопия
Нәжісті құрт жұмыртқасына зерттеу
Қосымша зерттеу

14,15-бет

7-бөлім. Биохимиялық зерттеу деректері

Көрсеткіш атауы	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____

16,17,18,19-бет

8-бөлім. Кеуде қуысы ағзасын сәулелік зерттеу деректері

20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________
20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________

20,21,22,23-бет

9-бөлім. Ішкі ағзалардың сәулелік, эндоскопиялық және ультра дыбыстық зерттеу түрінің деректері

20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________
20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________

24,25-бет

10-бөлім. Электрокардиография деректері

20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____
20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____

26,27 бет

11. Дене бітімінің даму деректері

Күні		20__жылғы "___"___	20__жылғы "___"___	20__жылғы "___"___	20__жылғы "___"___	20__жылғы "___"___	20__жылғы "___"___
Бойы
Салмағы
Дене салмағының индексі
Табан ұзындығы
Бас шеңбері
Мойын шеңбері
Кеуде шеңбері	Тыныштықта
	Тыныс алғанда
	Тыныс шығарғанда
Іш шеңбері
Қол динамометриясы	Оң
	Сол
Бойлық күші
Спирометрия
Даму ақауы
Дене бітімі

28,30,32, 34, 36,38-бет (сол жағы)

12-бөлім. Хирургиялық қарап-тексеру

Күні	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____
Шағымы мен анамнезі
Сүйек-бұлшық ет жүйесі мен буыны
Терінің жай-күйі
Іш пресі (шап сақинасы, жарықтың болуы)
Іш қуысы ағзасы
Зәр шығару жүйесі

29,31,33,35,37,39-бет (оң жағы)

деректері

Күні	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____
Анус және тік шек
Перифериялық тамыр
Қосымша зерттеу әдістері
Диагноз
Сараптамалық қорытынды және емдік-профилактикалықұсыным
Қолтаңбасы (мөрі)

40,41,42,43-бет

13-бөлім. Жүрек-қан тамыр жүйесінің функционалдыұ қабілетін зерттеу

		20__жылғы "___"_______			20__жылғы "___"_______			20__жылғы "___"_______
		Тыныштықта отырып	15 рет отырып-тұрғаннан кейін ( 30 секундта)	3 минуттан кейін	Тыныштықта отырып	15 рет отырып-тұрғаннан кейін (30 секундта)	3 минуттан кейін	Тыныштықта отырып	15 рет отырып-тұрғаннан кейін (30 секундта)	3 минуттан кейін
Пульсі (1 минуттағы жиілігі, ритміжәнетолу дәрежесі)
Артериалдық қан қысымы	максималды
	минималды
Функционалдық сынамалар

44,46,48,50,52,54-бет (сол жағы)

14-бөлім. Ішкі ағзаны қарап-тексеру

Күні	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____
Шағымы мен анамнезі
Тамақтану жағдайы
Тері қабатының түсі
Лимфа жүйесі
Қалқанша без
Жүрек-қан тамыры жүйесі

45,47,49,51,53,55-бет (оң жағы)

деректері

Күні	20__жылғы "____"__________	20__жылғы "____"__________
Тыныс алу ағзасы
Ас қорыту ағзасы
Бауыр, көкбауыр
Бүйрек
Қосымша зерттеу
Диагноз
Сараптамалық қорытынды және емдік-профилактикалық ұсыным
Қолтаңбасы (мөрі)

56,58,60,62-бет (сол жағы)

15-бөлім. Психоневрологиялық зерттеу

Күні	20__жылғы "____"_______	20__жылғы "____"_______	20__жылғы "____"_______
Шағымы мен анамнезі (шалдыққан ауруын, бас-ми жарақатын, естен тану жағдайын көрсету)
Қарашық
Бас-ми нервісі
Рефлекторлықаймақ
Қозғалысаймағы
Сезімталдықаймақ

57,59,61,63-бет (оң жағы)

деректері

Күні	20__жылғы "____"_______	20__жылғы "____"_______	20__жылғы "____"_______
Вегетативті нерв жүйесі (дермографизм, пиломотор, Ашнер көз-жүрек рефлексі, акроцианоз)
Психикалық дәрежесі
Қосымша зерттеу
Диагноз
Сараптамалық қорытынды және емдік-профилактикалық ұсыным
Қолтаңбасы (мөрі)

64,66,68,70-бет (сол жағы)

16-бөлім. Көру ағзасын зерттеу

Күні		20__жылғы "____"______	20__жылғы "____"_______	20__жылғы "____"_______
Шағымы мен анамнезі
Көру өткірлігі	коррекциясыз	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
	коррекциямен	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
Рефракция (скиаскопиялық)		Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
Орта		Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
Көз түбі		Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
___________бойынша түс сезгіштігі
Түнде көру
Көру аймағы	Оң көз
	Сол көз
Конвергенцияның жақын нүктесі

65,67,69,71-бет (оң жағы)

деректері

Күні	20__жылғы "____"______	20__жылғы "____"______	20__жылғы "____"______
Анық көрудің жақын нүктесі
Қарашық	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
Қарашықреакциясы	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________	Оң көз ________________ Сол көз _______________
Қабақ
Конъюнктива
Жас жолы
Қосымша қарап-тексеру деректері
Диагноз
Сараптамалық қорытынды және емдік-профилактикалық ұсыным
Қолтаңбасы (мөрі)

72,74,76,78-бет (сол жағы)

17-бөлім. Құлақ, тамақ, мұрын ағзасын зерттеу

Күні	20__жылғы "____"______		20__жылғы "____"______		20__жылғы "____"______
Шағымы және анамнезі (оның ішінде вестибулярлық, травматологиялық бароанамнезі)
Құлақ, тамақ, мұрын эндоскопиясы
Фарингоскопия
Құлақ, тамақ, мұрын функциясын зерттеу	Жағы		Жағы		Жағы
	оң	сол	оң	сол	оң	сол
Мұрын арқылы тыныс алу
Иіс сезу	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3
Барофункция	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3	1, 2, 3

73,75,77,79-бет (оң жағы)

деректері

Күні	20__жылғы "____"______	20__жылғы "____"______	20__жылғы "____"______
Сыбырлап сөйлеу
Вестибулометрия (вестибулярлық реакцияның I–III дәрежесі кезінде субъективті және объективтідеректерін сипаттау)	Қорғаныш әрекеті 3, 2, 1, 0 —0 1, 2, 3 Вегетативті реакция 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3	Қорғаныш әрекеті 3, 2, 1, 0 —0 1, 2, 3 Вегетативті реакция 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3	Қорғаныш әрекеті 3, 2, 1, 0 —0 1, 2, 3 Вегетативті реакция 3, 2, 1, 0 — 0, 1, 2, 3
Қосымша тексеру
Диагноз
Сараптамалық қорытынды және емдік-профилактикалық ұсыным
Қолтаңбасы (мөрі)

80,81,82,83,84,85-бет

18-бөлім. Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясының қорытындысы

20___жылғы "____"___________	20___жылғы "____"___________
Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясы куәландырған кезде	Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясы куәландырған кезде
20___ жылғы "___" ______ № _______ бұйрығы _______________ тармағының/тармақшасының _____________бағаны бойынша:	20___ жылғы "___" ______ № _______ бұйрығы _______________ тармағының/тармақшасының _____________бағаны бойынша:
танылды.	танылды.
Диагноз: _________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________	Диагноз: _________________________________ _________________________________________ _________________________________________ _________________________________________
Емдік-профилактикалық іс-шаралар __________ _________________________________________ _________________________________________	Емдік-профилактикалық іс-шаралар __________ _________________________________________ _________________________________________
Комиссия төрағасы:	Комиссия төрағасы:
Комиссия хатшысы:	Комиссия хатшысы:
Мөр орны	Мөр орны

86,87,88,89,90,91,92,93-бет

19-бөлім. Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясының нұсқауын орындау және нәтижесі

Күні	Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясының нұсқауы	Орындалған іс-шаралар және оның нәтижесі

94,95,96,97,98,99,100,101-бет

20-бөлім. Медициналық қарап-тексеру кезіндегі антропометриялық өлшем және жүрек-қан тамыры жүйесінің функционалдық қабілетін зерттеу деректері

Күні

Салмағы

Дене салмағының индексі

Спирометрия

Қол динамометриясы

Оң

Сол

Пульс

тыныштықта

15 рет отырып-тұрғаннан кейін

3 минуттан кейін

Артериалдық қан қысымы

тыныштықта

15 рет отырып-тұрғаннан кейін

3 минуттан кейін

Функционалдық сынамалар

102,104,106,108,110,112,114,116,118,120,122,124,126,128,130,132,134,136,138-бет (сол жағы)

21-бөлім. Медициналық қарап-тексеру, организмнің ұшу жұмысына реакциясын зерделеу және

Организмнің ұшу жұмысына реакциясын (әртүрлі ұшу түрін, парашютпен секіруді, катапульттеудікөтере алуды) зерделеу деректері. Жалпы ұшу сағаты
Дене шынықтыру даярлығын медициналық бақылау
Медициналық қарап-тексеру деректері

103,105,107,109,111,113,115,117,119,121,123,125,127,129,131,133,135,137,139-бет (оң жағы)

дене шынықтыру дайындығын медициналық қадағалау деректері

140,142,144-бет (сол жағы)

22-бөлім. Оқу-жаттықтырып парашютпенсекіруге және жерүсті катапульттеуге

Қарап-тексеру күні және уақыты	Медициналық қарап-тексеру түрі	Орындалатын тапсырма сипаты	Шағымы	Жоғарғы тыныс жолының жай-күйі	Дене температурасы
1	2	3	4	5	6

141,143,145-бет (оң жағы)

жіберу кезіндегі медициналық қарап-тексеру нәтижесі

Пульсі	Артериалдық қан қысымы	Анықталған денсаулық жағдайында ауытқу немесе режимді бұзу	Оқу-жаттықтырып парашютпен секіруге (жерүсті катапуттеуге)жіберу туралы қорытынды	Оқу-жаттықтырып парашютпен секіруге (жерүсті катапуттеуге)жіберген адамның тегі менқолтаңбасы
7	8	9	10	11

146,147,148,149,150,151,152,153-бет

23-бөлім. Барокамерада және ұшақта биіктік сынау, арнайы жаттықтыру және олардың нәтижесі

Күні	Сынау, жаттықтыру туғызған себеп	Сынау, жаттықтыру сипаты	Сынау, жаттықтыру нәтижесі. Дәрігер қолтаңбасы

154,155-бет

24-бөлім. Арнайы жарақтың өлшемдік деректері

Шақтап келтіру күні	Жарақ атауы
	нөмірі	өлшемі	пайдалану мерзімі	нөмірі	өлшемі	пайдалану мерзімі
Шақтап келтіру күні	Жарақ атауы
	нөмірі	өлшемі	пайдалану мерзімі	нөмірі	өлшемі	пайдалану мерзімі

156,157,158,159,160-бет

25-бөлім. Қосымша жазба үшін

(артқы мұқабасы – ішкі жағы)

Нысанды толтыруға түсіндірме

1. Медициналық кітапша әрбір авиациялық персонал адамыныңбарлық ұшу жұмысындағы денсаулық жағдайын көрсететін негізгі құжат болып табылады.

2. Авиациялық персонал даярлайтын оқу орнының курсанттарына медициналық кітапша оқуға қабылданған күннен бастап 3 айдан кейін толтырылады.

3. Барлық бөлім толтырылғаннан кейін ескі медициналық кітапша мұрағатқа тапсырылмайды, жаңадан басталғанға қоса тігіледі.

4. Медициналық кітапша бөлімнің (мекеменің) медициналық пунктінде құлыпқа жабылатын шкафта сақталады. Нысанға қосымша медициналық кітапшамен бірге сақталады.

5. Авиациялық персонал емдеу мекемесіне емделуге немесе кеңес алуға, санаторийге немесе демалыс үйіне жіберілген кезде қосымшақолтаңбасын қойғызып беріледі. Стационарлық тексеруге немесе медициналық куәландыруға жіберілген кезде медициналық кітапша қосымшамен, ұшу және медициналық мінездемемен бірге тек мөрленген түрде қолхатпен беріледі немесе қызметтік пошта арқылы жіберіледі.

6. Авиациялық персонал әскери бөлімге (мекемеге) немесе оқу орнына ауысқан кезде медициналық кітапша жеке ісімен бірге жіберіледі. Қарулы Күштер қатарынан шығарылған кезде медициналық кітапша жеке ісімен бірге тұрғылықты жері бойынша қорғаныс істері департаментіне (басқармасына, бөліміне) жіберіледі.

7. Медициналық кітапшаны авиациялық бөлім (мекеме) дәрігеріжәне дәрігерлік-ұшқыш комиссиясының мамандары жүргізеді. Барлық жазуларды сиямен қысқа, ашық және анық жасау қажет. Түзету енгізу қажет болғанда бұрынғы жазу сызылады және оның үстіне жаңа тұжырым жазылады, ол "Түзетілген дұрыс" деп белгіленіп, дәрігердің қолтаңбасымен және мөрімен бекітіледі.

8. Дәрігерлік-ұшқыш комиссиясында кезекті немесе кезектен тыс медициналық куәландыру кезінде куәландыру нәтижесі медициналық кітапшаның тиісті бөліміне мамандықтар бойынша енгізіледі.

9. Госпиталда болғаны және емделгені туралы деректер медициналық кітапшаның қосымшаға енгізіледі (эпикриз, жүргізілген емдеу және әскери бөлім дәрігеріне нұсқаулар).

10. "Биохимиялық зерттеу деректері" деген 7-бөлімде "Көрсеткіш атауы" деген бағанда оның атауын жазу қажет.

11 "Сәулелік, эндоскопиялық және басқа да зерттеу түрінің деректері" деген 8, 9-бөлімдерде рентгенография, рентгеноскопия және флюорография жүргізген кезде сәулелену дозасы (мЗв) көрсетіледі.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 1-3-қосымша

Ескерту. Қағидалар 1-3-қосымшамен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Нысан

Форматы А6

(мұқабасы – алдыңғы парағы)

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясы авиациялық персоналының (ұшқыш құрамының, ұшуға жетекшілік ету мен басшылық жасауды жүзеге асыратын адамдардың, әуе қозғалысын басқаратын оператордың, ұшқышсыз әуе кемесі операторының, парашютшінің) медициналық кітапшасына ҚОСЫМША _____________________________________________________________ Тегі _____________________________________________________________ Аты, әкесінің аты (болса) 20 __жылғы "____"______________ (толтырылған күні)

(мұқабасы – артқы парағы)

МАЗМҰНЫ

Бөлімдер		Беті
1.	Жалпы мәліметтер	1
2.	Жалпы анамнез	2
3.	Сақтандыру екпесі	3
4.	Сәулелік, эндоскопиялық және ультра дыбыстық зерттеу деректері	4 – 9
5.	Санаторлық-курорттық емделу	10 – 13
6.	Медициналық көмекке жүгінуді, стационарлық емделуге (куәландыруға) жіберуді тіркеу	14 – 25
7.	Медициналық қарап-тексеру деректері	26 –33
8.	Еңбекке жарамсыздығын есепке алу	34 – 35
9.	Арнайы белгілер үшін	36 – 37
10.	Қосымшаны толтыру бойынша түсіндірме	38

1-бет

1-бөлім. Жалпы мәліметтер _____________________________________________________________ (әскери бөлім атауы)

Сынып ______________

Тегі_____________________________________________ Аты____________________________________________ Әкесінің аты (болса)_____________________________ Туған күні ______________ Туған жері ______________ ________________________________________________ Жеке сәйкестендіру нөмірі_________________________ Жынысы (ер, әйел)_______________________________ Білімі (жалпы, әскери, арнайы)_____________________ _______________________________________________	Әскери атағы	Санаты
		Курсант
		Ұшқыш
		Штурман
		Борт (маман)
		Парашютші
		Ұшуды басқарушы
		Әуе қозғалысының операторы
		Ұшқышсыз әуе кемесінің операторы

Қандай қорғаныс істері департаменті (басқармасы, бөлімі) әскерге шақырды

__________________________________________________________________________

Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріндегі қызметі __________ жылдан,

әуе қорғанысы күштерінде_____________ жылдан.

Отбасылық жағдайы (бойдақ, үйленген), отбасы құрамы (неше бала бар, олардың туған

күні, қамқорлықтағы адамдар) _______________________________________________

Мекенжайы және телефоны (үй және қызмет) ___________________________________

__________________________________________________________________________

Қан тобы _________________________ Резус-фактор _____________________________

2-бет

2-бөлім. Анамнезі

1. Тұқым қуалаушылық (отбасылық анамнезі) __________________________________

2. Шалдыққанауруы (қандай және қай жасында) _________________________________

__________________________________________________________________________

3. Дәрі-дәрмекке төзімділік __________________________________________________

4. Жарақат: а) жаралану, ә) контузия ___________________________________________

__________________________________________________________________________

5. Операция _______________________________________________________________

__________________________________________________________________________

6. Ауруы бойынша демалыс, оның ұзақтығы, қашан және қандай себеппен __________

__________________________________________________________________________

7. Санарийде емделу _______________________________________________________

__________________________________________________________________________

8. Зиянды әдеттері (темекі шегу, алкоголь, есірткі қолдану) ________________________

__________________________________________________________________________

9. Дәрі-дірмекті көтере алуы (аллергия) ________________________________________

__________________________________________________________________________

3-бет

3-бөлім. Сақтандыру екпесі

Күні	Препарат атауы, өндіруші кәсіпорын, сериясы, бақылау №, жарамдылық мерзімі	Препарат дозасы, егу әдісі және орны	Реакция	Дәрігердің қолтаңбасы

4 – 9-бет

4-бөлім. Сәулелік, эндоскопиялық және ультра дыбыстық зерттеу түрінің деректері

20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____
20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____	20___жылғы "__"_____

10 – 13-бет

5-бөлім. Санаторлық-курорттық емделу

Күні	Санаториялық-іріктеу комиссиясының шешімі, санаторийге келген және кеткен күні, емдік-диагностикалық шаралар, профилактикалық ұсыным мен нұсқаулар
1	2

14 – 33-бет

6-бөлім. Медициналық қарап-тексеру, медициналық көмекке жүгінуді, стационарлық емделуге (куәландыруға) жіберуді тіркеу деректері

Көмекке жүгінген күн және реттілігі	Шағымы, анамнезі, объективті деректер, зертханалық зерттеу нәтижесі, диагнозы, тағайындама, стационарлық емделуге, әскери-дәрігерлік комиссияға жолдама, сабақтан және жұмыстан босату, ауру салдары, қанша күн емделді, дәрігердің қолтаңбасы
1	2

34 – 35-бет

7-бөлім. Еңбекке жарамсыздықты есепке алу

Босатылған күн		Негізгі ауру диагнозы	Еңбекке жарамсыздық салдарынан қанша күн
басы	соңы		Амбулаторлық емделу	Стационарлық емделу	Ауруы бойынша демалыс және демалу	барлық күн
1	2	3	4	5	6	7

36 –37-бет

8-бөлім. Арнайы белгі үшін

Күні	Мазмұны
1	2

(38-бет және артқы мұқабасы– ішкі жағы)

Қосымшаны толтыруға түсіндірме

1. Авиациялық персоналдың медициналық кітапшасына қосымша (бұдан әрі – қосымша) есепке алу және есеп беру құжаты болып табылады. Ол авиациялық персоналдың медициналық көмекке жүгінгенінжазу, еңбекке жарамсыздығын, жүргізілген емдеуді, сауығуы бойынша медициналық қарап-тексеруді, кеңес беруді, санаторийге, сонымен қатар профилакторийге, аман қалу арнайы жаттықтыру орталығына жіберуді есепке алу және әскери қызметшіні куәландыруға және сараптамалық шешім қабылдауға қатысы жоқ жазбалар жасау үшін арналған.

2. Қосымша дәрігерлік-ұшқыш комиссиясына кезекті куәландыру үшін медициналық кітапшамен бірге беріледі.

3. Қосымшада кезектен тыс стационарлық тексеруге жіберуге себеп болған комиссияаралық кезеңдегі денсаулық жағдайында анықталған өзгеріс атап көрсетіледі.

4. Қосымшаны дәрігер жүргізеді. Барлық жазуды көк түсті сиямен қысқа, ашық және анық жасау қажет. Түзету енгізу қажет болғанда бұрынғы жазу сызылады және оның үстіне жаңа тұжырым жазылады, ол "Түзетілген дұрыс" деп белгіленіп, дәрігердің қолтаңбасымен және мөрімен бекітіледі.

5. "Сәулелік және эндоскопиялық зерттеу түрінің деректері" рентгенография, рентгеноскопия және флюорография жүргізген кезде сәулелену дозасы (мЗв) көрсетіледі.

6. 5-бөлімде авиациялық персоналды санаторлық-курорттық емделуге жіберу кезінде қосымшада санаторлық-іріктеу комиссиясының шешімі менсанаторийдің (демалыс үйінің) атауы, болатын күні мен диагнозы көрсетіліп, жолдама ресімделеді. Санаторлық-курорттық емделу аяқталғаннан кейін қосымшаға келген және кеткен күні, емдік-диагностикалық шаралар, емдеу әдістері мен нәтижесі, сонымен қатар профилактикалық ұсыным мен нұсқаулар көрсетіліп, шығару эпикризі жазылады.

7. 6-бөлімде амбулаторлық емдеу кезінде қосымшаға барлық көмекке жүгіну, жүргізілетін медициналық қарап-тексеру, кеңес беру, зертханалық, аспаптық, арнайы зерттеу нәтижесі тіркеледі. Сауыққаннан кейін жазбада шағымының болуы (болмауы), емдеу мерзімі, объективті статусы, ауру ағымының динамикасы, жүргізілген ем, орындалған зертханалық және клиникалық зерттеу, сауығу критерийі және әскери қызмет міндеттерін орындауға жіберілген көрсетіледі. Стационарлы емдеу кезінде қосымшаға шағымы, объективті статусы, диагнозы мен стационарлық емделуге жіберуді көрсетіліп, бастапқы жүгіну тіркеледі. Шығарғаннан кейін жазбада шағымының болуы (болмауы), объективті статусы, шығару кезіндегі зерттеу нәтижесі, сауығу критерийі менұшуға және ұшуды басқаруға жіберу мақсатында медициналық қарап-тексеру үшін келу мерзімі, әскери қызмет міндеттерін орындауға жіберу көрсетіледі.

8. Қосымша толық жазылған кезде жаңасына ауыстырылады, ал ескісі соңғы үш жылдағы бұрынғы зерттеу нәтижесімен бірге бөлек пакетте сақталады.

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 1-4-қосымша

Оттегіні медициналық тексеру әдісі

Ескерту. Қағидалар 1-4-қосымшамен толықтырылды - ҚР Қорғаныс министрінің 18.04.2024 № 389 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Әуе кемесінің оттегі жүйесін газ тәріздес медициналық оттегімен толтыру (зарядтау) үшін автомобильдік оттегімен зарядтаустанциясы қолданылады.Әрбір автомобильдік оттегімен зарядтау станциясында қысымы жоғары баллон батареясы түрінде ыдыс болады. Компрессор автомобиль қозғалтқышынан әрекетке келтіріледі. Барлық автомобильдік оттегімен зарядтау станциясының жұмыс істеу қағидаты бірдей және қысымы жоғары баллоннан қысымы төмен баллонға сығылған газ тәрізді оттегі айналып, оны компрессордың көмегімен алдын ала белгіленген деңгейге дейін шығаруды қамтиды.

Авиациялық бөлімнің медициналық қызметі ұшуды өткізу алдында оттегіге ұсынылған құжаттаманы (паспортты), оттегі құю құралдарының гигиеналық жай-күйін тексереді, органолептикалық сапасын бағалайды.

Бұл тексеру газ сапасын растайтын құжаттарды (паспортты), газ құю шлангы мен штуцер тазалығын, арнайы киімнің (ақ халат), штуцер мен құю шлангысын өңдеуге арналған спирттің болуын тексеруді қамтиды.

Оттегі сапасын айқындайтын паспортта (сертификатта) мынадай мәліметтер болады:

1) Өндіруші атауы мен тауар белгісі;

2) партия нөмірі;

3) жасалған күн, сұйық оттегі массасы;

4) физикалық-химиялық талдау нәтижесі.

Биікте ұшуда тыныс алу үшін арналған медициналық оттегі мөлшері бойынша кемінде 99,5% таза оттегі болады; онда иіс, ацетилен, май, көміртегі тотығы, газ тәрізді қышқыл және негіз, ылғал және механикалық қоспа болмайды.

Су электролизіарқылы алынған газ тәрізді оттегі медициналық мақсатта қолданылмайды.

Газ тәрізді медициналық оттегі зиянды қоспа құрамы мынадай талаптарға сәйкес келеді:

Көрсеткіш атауы	Нормасы
Сыртқы түрі	түссіз иіссіз газ
Көміртегі тотығы құрамы (СО)	жоқ
Көміртегі екі тотығының құрамы(СO2)	жоқ
Азот және газ-қышқыл құрамы	жоқ
Су буы құрамы	20 градус Цельсий температура кезінде және сынап бағаны бойынша 760 милиметр қысымда 0,07 грамм куб метрден аспайды

Оттегі сапасын органолептикалық бағалау былай жүргізіледі. Автомобильдік оттегімен зарядтау станциясының жүргізушісіне шамалы қысыммен оттегіні қосу және оттегі шлангісін адамдардан және өртенгіш қабаттан алшақ айнаға шағылысқан оттегі бетке келетіндей таза айнаға бағыттау ұсынылады ұсталған таза айнаға бағыттау ұсынылады. Бұл ретте бір уақытта иіс (оттегіде иіс болмайды) және оттегінің ылғалдылығы (айна беті буланбайды) айқындалады.

Содан кейін оттегі ағыны қара матаға бағытталады (ашық қоспаныңболмауы бақылау). Содан кейін оттегі ағыны халат етегі сияқты ақ матаға бағытталады. Бұл ретте қара қоспаның болмауы бақылайды.

Тексеруден кейін медициналық қызметкер паспортқа әуе кемесінің толтыру жүйесінде оттегін пайдалануға рұқсат ету туралы белгі жасайды.

	Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 2-қосымша
	Нысан

_____________________________________________________________________ медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы

__________________ әскери бөлімі

Қарап тексеру күні, уақыты	Әскери атағы, тегі, инициалдары	Шағымдар	Жоғарғы тыныс алу жолдарының жай-күйі	Температура	Тамыр соғысы	Артериялық қысым	Денсаулық жағдайында анықталған ауытқулар немесе ұшуалды режимнің бұзылуы	Кәсіби қызметке жіберу туралы қорытынды
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Ескертпе:

1. Авиациялық персоналды ұшуалды, ұшуаралық, ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Авиациялық персоналды ұшуалды (ұшуаралық, ұшудан кейінгі) медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы". Ұшуаралық және ұшудан кейінгі медициналық қарап тексеруді жүргізу кезінде әуе кемесі қонған сәттен бастап өткен уақыт көрсетіледі.

2. Ұшып өтуді орындайтын әуе кемелерінің экипаждарын ұшуалды медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Ұшып өтуді орындайтын әуе кемелерінің экипаждарын ұшуалды медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы".

3. Ұшуды қамтамасыз ететін адамдарды медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Ұшуды қамтамасыз ететін адамдарды медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы". 4 – 7-бағандар қарап тексеруді ұшуалды медициналық қарап тексеру ауқымында жүргізген кезде толтырылады.

4. Жауынгерлік кезекшілікке түсер алдында медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Жауынгерлік кезекшілікке түсетін адамдарды медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы". Кезекшіліктер санын санау нүктесі кезекті демалыс (немесе оның негізгі бөлігі) болып табылады. Тәуліктік кезекшіліктерді атқару кезінде күндізгі және түнгі деп бөлу жүргізілмейді. 5. Парашютпен секірулерді орындайтын адамдарды медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Секіру алдындағы (секіруаралық, секіруден кейінгі) медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы".

6. Жаттықтырып катапульттеуді орындау кезіндегі медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Жаттықтырып катапульттеу уақытында авиациялық персоналды медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы". 2-бағанға мынадай өзгеріс енгізіледі – "Әскери атағы, тегі, инициалдары. Катапульттеу саны. Артық жүктеме шамасы". Катапульттеу саны үдемелі қорытындымен толтырылады.

7. Арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар процесінде авиациялық персоналды медициналық қарап тексеру деректерін тіркеу үшін кітаптың атауына мынадай өзгеріс енгізіледі: "Арнайы зерттеулер мен жаттықтырулар уақытында авиациялық персоналды медициналық қарап тексеру нәтижелерін есепке алу кітабы".

	Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 3-қосымша
	Нысан

Ұшудың негізгі кезеңдерінде ұшқыштардың (курсанттардың) психофизиологиялық көрсеткіштерінің мәндерін есепке алу кітабы

Әскери атағы ______________ тегі, инициалдары _______________________________,

туған жылы _______.

Сыныбы ______

Жалпы ұшу сағаты: ұшақтарда _________________, тренажерларда ________________

Күні ____________________________,

жалпы жаттықтыру өткізу уақыты ___________________________

Р/с №	Көрсеткіш	Ая	Бастапқы	Ұшу кезеңдері								Ұшудан кейін
				Ұшып шығу	Биіктікке көтерілу	Көлденең ұшу	Нысанаға кедергі жасау	Кренмен кері бұрылу	Төмендеу	Алыс жетектің өтуі	Жақын жетектің өтуі
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13
1.	Пульс жиілігі
2.	Өкпеге ауа жіберу көлемі
3.	Тыныс алу жиілігі
4.	Назар аудару резервтері
5.	Күйзеліс индексі
6.	Психофизиологиялық қорытынды
7.	Нұсқаушының бағасы
8.	Жалпы баға
9.	Ұсынымдар

	Нұсқаушы ___________________
	Дәрігер ______________________
	Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 4-қосымша
	Нысан

Авиациялық персоналдың арнайы зерттеулерін және жаттықтыруларын есепке алу кітабы

______________________ әскери бөлімі

Р/с №	Әскери атағы. Тегі, инициалдары. Мамандығы	Арнайы зерттеулер мен жаттықтырулардың мақсаты	Зерттеудің, жаттықтырудың сипаты	Пайдаланылатын қорғау керек-жарағы (типі, зауыттық нөмірі, өлшемі)	Қорытынды
1	2	3	4	5	6

Қазақстан Республикасы мемлекеттік авиациясының ұшуын медициналық қамтамасыз ету қағидаларына 5-қосымша

Нысан

1-кесте

Авиациялық бөлімнің медициналық қызметі ___ тоқсанда (жылда) зерделеген авиациялық оқиғалар және инциденттер

Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Қорғаныс министрінің 05.08.2021 № 510 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Р/с №	Себептер	Оқиғалар саны
1	2	3
1.	Ұшуды орындау, барлығы:
	ауырсынатын жай-күйде;
	ұшуалды еңбек және демалу режимін бұзғаннан кейін;
	ұшуалды тамақтандыру режимін бұзғаннан кейін;
	ұшу шарттарына сәйкес келетін қорғау керек-жарақтарынсыз;
	медициналық рұқсатсыз;
	алкогольді тұтынғаннан кейін (ұшу қарсаңында немесе ұшатын күні);
	дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясы қорытындысының қолданылу мерзімі өткен; ұшу ауысымындағы ұшу нормаларынан артық.
2.	Ұшуға басшылық жасау, барлығы:
	ауырсынатын жай-күйде;
	ұшуалды еңбек және демалу режимін бұзғаннан кейін;
	ұшуалды тамақтандыру режимін бұзғаннан кейін;
	медициналық рұқсатсыз;
	алкогольді тұтынғаннан кейін (ұшу қарсаңында немесе ұшатын күні);
	дәрігерлік-ұшқыштар комиссиясы қорытындысының қолданылу мерзімі өткен
3.	Ұшқыш (экипаж) организміне ұшу факторларының ықпал етуі:
	гипоксия
	артық жүктемелер (пилотаждық);
	шайқалу;
	барометрлік қысымның ауытқуы;
	жарылыс декомпрессиясы
4.	Ұшқыш (экипаж) организміне әуе кемесінің кабинасында қолайсыз гигиеналық жағдайлардың ықпал етуі:
	кабина ауасына бөгде қоспалардың түсуі;
	оттегіге бөгде қоспалардың түсуі;
	кабинадағы қолайсыз температуралық режим
5.	Қорғау керек-жарағы мен жабдығын дұрыс пайдаланбау және оның ақаулықтары
6.	Ұшуларды медициналық қамтамасыз етудегі кемшіліктер
7.	Ұшу қызметін қиындатқан иллюзиялар
8.	Ұшқыштың (экипаждың) кеңістікті бағдарлауды жоғалтуы
9.	Басқа да оқиғалар
10.	Барлығы

Ескертпе:

1. Деректер бөлшек түрінде келтіріледі: алымында жалпы саны, бөлімінде – жұмысқа қабілеттіліктің төмендеуіне байланысты болған оқиғалар саны.

2. "Басқа да оқиғаларға" осы кестенің басқа тармақтарына жатпайтын авиациялық оқиғалар және инциденттері жатады. Бұл оқиғалар мәтінде қысқаша түсіндіріледі.

Нысан

2-кесте

Авиациялық бөлім медициналық қызметінің ___ тоқсанда (жылда) авиациялық оқиғалардың және инциденттердің алдын алу жөніндегі іс-шаралары

Р/с №	Іс-шаралар	Оқиғалар саны
1	2	3
1.	Ұшуалды медициналық қарап тексеруде ұшудан шеттетілді, барлығы:
	ауырсынатын жай-күйде;
	ұшуалды еңбек және демалу режимін бұзған;
	ұшуалды тамақтандыру режимін бұзған;
	алкогольді тұтынғаннан кейін;
	шаршау, қажу белгілері бар;
	демалыстар арасында 12 айдан астам үзіліс болғаннан
2.	Ұшуалды медициналық қарап тексеруде ұшуға басшылық жасаудан шеттетілді, барлығы:
	ауырсынатын жай-күйде;
	ұшуалды еңбек және демалу режимін бұзған;
	ұшуалды тамақтандыру режимін бұзған;
	алкогольді тұтынғаннан кейін;
	шаршау, қажу белгілері бар;
	демалыстар арасында 12 айдан астам үзіліс болғаннан
3.	Медициналық сауалнама жүргізуде (қарап тексеруде) инженерлік-техникалық құрамның ұшуын қамтамасыз етуден шеттетілді, барлығы:
4.	Авиациялық персоналдың физикалық немесе эмоциялық-психикалық жай-күйіне теріс ықпал еткен ұшуға дайындалудағы және оны қамтамасыз етудегі кемшіліктер жойылды, барлығы:
	тамақтандыруды ұйымдастырудағы кемшіліктер;
	әуеайлақта демалу үшін толыққанды жағдай жасамау;
	артық ұшу жүктемесі;
	ұшып шығу арасындағы жеткіліксіз үзілістер;
	психикалық жарақаттар;
	жанжалды қызметтік жағдайлар;
	жанжалды отбасылық-тұрмыстық жағдайлар;
	авиациялық персоналды тасымалдаудағы кемшіліктер
5.	Қорғау керек-жарағының ақаулықтары анықталды:
	алдын ала дайындалу кезеңінде;
	ұшуалды дайындықта
6.	Сапасыз медициналық оттегіні пайдалану жағдайларынан сақтандырылды
7.	Басқа да іс-шаралар
8.	Жиыны

Ескертпе:

1. 1-тармақтағы деректер бөлшек түрінде келтіріледі: алымында ұшудан шеттетілген авиациялық персоналдың жалпы саны көрсетіледі, бөлімінде – әуе кемелерінің ұшып өтетін экипаждары мүшелерінің саны.

2. Баяндау мәтінінде ұшуалды қарап тексерулерде анықталған және авиациялық персоналды ұшудан (ұшуға басшылық жасаудан) шеттетуге себеп болған барлық аурулардың диагноздарын көрсету қажет.

3. "Басқа да іс-шараларға" осы кестенің басқа тармақтарына жатпайтын авиациялық бөлім медицина қызметінің авиациялық оқиғалардың және инциденттердің алдын алу жөніндегі іс-шаралары жатады. Бұл іс-шаралар мәтінде қысқаша түсіндіріледі.