Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 33)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 15 октября 2019 года № 550. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 октября 2019 года № 19477

В соответствии с подпунктом 16-1) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 33) согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 9 октября 2012 года № 389-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 33)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8028, опубликован в газете "Казахстанская правда" 30 января 2013 года № 34-35 (27308-27309).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Сарбасова А. А.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

Б. Нурымбетов

Приложение к приказу Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 15 октября 2019 года № 550

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 33)

Глава 1. Введение

1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (далее - ЕТКС) (выпуск 33) содержит работы по производству искусственной кожи.

2. ЕТКС разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС.

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по производству искусственной кожи

Параграф 1. Дозировщик волокна и пленки, 2 разряд

4. Характеристика работ:

дозирование волокнистого прочеса и пленки вручную по заданной рецептуре для изготовления пластин из искусственной кожи или термопластических материалов;

взвешивание навесок волокнистого прочеса и пленки на каждый вид пластин искусственной кожи или термопластических материалов, сортировка волокон по структуре;

при взвешивании - замена одних компонентов другими согласно рецепту, или дополнение навесок компонентами в соответствии с таблицами весовых характеристик;

сбор прокладочной бумаги, прессование ее в кипы на ручном прессе;

связывание кип и транспортировка их на тележках в установленное место.

5. Должен знать:

устройство и правила пользования весами и ручным прессом;

виды пленок, отличие между продольным и поперечным расположением волокон прочеса.

Параграф 2. Изготовитель ранта, 2 разряд

6. Характеристика работ:

насечка шприцованного декоративного поливинилхлоридного ранта на насечных машинах;

наладка машины, подача полуфабриката на машину;

наблюдение за работой машины, механизмов и приспособлений;

регулирование скорости прохождения ранта через машину, глубины шага и насечки;

контроль за качеством насечки;

намотка ранта на бобины и снятие их.

7. Должен знать:

устройство и принцип работы насечной машины и вспомогательных механизмов;

технические требования, предъявляемые к качеству готовых изделий, приемы насечки.

Параграф 3. Изготовитель ранта, 3 разряд

8. Характеристика работ:

изготовление несущего ранта методом прессования и вулканизации;

подготовка к работе гидравлического пресса, машины, станка для промазки клеем кромок пластин, инструментов, приспособлений;

подогрев плит пресса;

транспортировка пластин к рабочему месту;

обрезка кромок с торцевой стороны пластин на машине и промазка клеем их на специальном оборудовании;

контроль за равномерным нанесением клея;

склеивание пластин в цилиндр;

закрепление шва склейки в станке для зажима шва;

прессование и вулканизация шва на гидравлическом прессе;

наблюдение за режимом вулканизации по контрольно-измерительным приборам, регулирование подачи пара и воды;

переключение пресса на низкое и высокое давление;

резка склеенного цилиндра на ленты заданных размеров на обрезной машине;

намотка ленты в рулоны и передача рулонов на следующую операцию.

9. Должен знать:

режим обработки полуфабрикатов на каждой машине;

устройство обслуживаемого оборудования;

свойства обрабатываемых пластин;

технические требования, предъявляемые к качеству готовой продукции;

правила пользования контрольно - измерительными приборами.

Параграф 4. Изготовитель синели, 2 разряд

10. Характеристика работ:

выполнение работ по закручиванию и раскручиванию синели на специальных машинах;

проверка технического состояния машины;

заправка машин завитой синелью;

наблюдение за правильностью закручивания или раскручивания;

регулирование натяжения синели;

ликвидация обрывов, смена катушек;

заправка синели в приспособление для спуска ее в емкости;

наблюдение за спуском синели в емкость и контроль качества синели;

смена заполненных емкостей на пустые и сдача синели.

11. Должен знать:

устройство, принцип работы и правила регулирования раскруточно-закруточных машин;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции.

Параграф 5. Изготовитель синели, 3 разряд

12. Характеристика работ:

ведение процесса изготовления и завивки синели из искусственного волокна на машинах различных марок;

заправка машин волокном, нитями и синелью;

регулирование температуры обогрева машины, скорости, натяжения, замена ножей;

проверка технического состояния машин;

наблюдение за процессом изготовления синели и намоткой ее на катушки, за завивкой синели;

ликвидация обрывов волокна, нитей, синели;

снятие катушек с готовой синелью и их замена на пустые;

контроль качества продукции, периодическое взвешивание контрольных проб;

учет вырабатываемой синели методом взвешивания и передача ее на последующую операцию.

13. Должен знать:

технологический процесс изготовления и завивки синели;

устройство и правила наладки машин и механизмов;

правила регулирования температуры в завивочных каналах и скорости прохождения синели;

основные требования к качеству изготовления и завивки синели.

Параграф 6. Машинист агрегата изготовления искусственной кожи, 4 разряд

14. Характеристика работ:

ведение процесса изготовления искусственной кожи на оборудовании под руководством машиниста более высокой квалификации;

установка рулонов пленки на размоточное устройство тиснильного каландра;

заправка лицевой пленки и пропитанной волокнистой основы под направляющий ролик тиснильного каландра;

наблюдение за качеством тиснения, за обрезкой кромки, за показанием контрольно-измерительных приборов, работой нагревательных и охлаждающей систем;

регулирование натяжения пропитанной волокнистой основы, лицевой пленки, нагрева лицевой пленки, скорости размотки полуфабриката рулонной кожи;

съем рулонов готовой искусственной кожи и подача их на последующую операцию;

управление оборудованием и регулирование хода технологического процесса.

15. Должен знать:

принцип работы оборудования, контрольно-измерительных приборов;

технические требования, предъявляемые к качеству применяемых материалов, полуфабрикатов и выпускаемой продукции;

зависимость между параметрами режима тиснения и характеристиками пластиката лицевой пленки.

Параграф 7. Машинист агрегата изготовления искусственной кожи, 5 разряд

16. Характеристика работ:

ведение процесса изготовления искусственной кожи на специальном оборудовании;

проверка технической исправности оборудования и подготовка его к работе;

выбор режима нагрева барабана, давления на цилиндрах пресса, давление пара соответственно состоянию и качеству поливинилхлоридной пасты;

наладка оборудования;

обеспечение своевременного поступления пасты, подкладочной и лицевой пленки на оборудование;

заправка подкладочной пленки и непрерывного хлопкового полотна в оборудование;

наблюдение за работой всего оборудования, за ходом технологического процесса, показаниями контрольно-измерительных приборов, качеством готовой продукции;

регулирование скорости движения транспортера, давления, температуры и других параметров работы оборудования;

руководство работой машинистов более низкой квалификации.

17. Должен знать:

устройство и кинематическую схему оборудования, контрольно-измерительных приборов;

схему коммуникаций;

зависимость между величиной параметров режима обработки и характеристиками пластиката, лицевой пленки и готовой продукции;

способы и правила наладки оборудования и регулирования хода технологического процесса.

Параграф 8. Машинист валькосъемной машины, 3 разряд

18. Характеристика работ:

съем вальков синели с валькосъемной машины;

проверка технической исправности машины и подготовка ее к работе;

заправка машины завитой синелью;

своевременная замена катушек с синелью;

регулирование зазора механизма снятия вальков синели;

наблюдение за работой машины, регулирование натяжения синели и ликвидация обрывов;

снятие статического электричества с синели;

удаление хлопчатобумажных нитей из обрезков синели и их уборка, сдача готовых вальков на дальнейшую операцию;

контроль качества поступающей синели и наработанных вальков.

19. Должен знать:

устройство и принцип работы валькосъемной машины;

правила снятия статического электричества;

приемы съема вальков и регулирования машины.

Параграф 9. Машинист двоильной машины, 3 разряд

20. Характеристика работ:

ведение процесса двоения, выравнивания пропитанной синтетической основы, листовой резины требуемого калибра на двоильных машинах различных марок под руководством машиниста более высокой квалификации;

заправка полуфабриката в машину, подача, отбор листов резины и укладка их;

регулирование подачи ножа и абразивных кругов точильного механизма;

заточка ножей;

наблюдение за намоткой в рулон;

установка и снятие рулонов полуфабриката.

21. Должен знать:

принцип работы оборудования;

способы регулирования машины и точильного механизма;

технологический процесс двоения, выравнивания;

свойства обрабатываемых материалов;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции.

Параграф 10. Машинист двоильной машины, 4 разряд

22. Характеристика работ:

ведение процесса двоения пропитанной синтетической основы на три и более слоев заданного калибра на двоильной машине;

наладка и регулирование машины на требуемые параметры;

установка и регулирование разводок машины для двоения полуфабриката;

изменение угла заточки ножа в зависимости от плотности обрабатываемого полуфабриката;

установка зазора направляющих плит и толкателей;

контроль точности качества двоения с периодической проверкой калибра полуфабриката;

сдача оборудования в ремонт и прием из ремонта;

руководство работой машинистов более низкой квалификации.

23. Должен знать:

технологический процесс двоения пропитанной синтетической основы;

устройство оборудования, приспособлений, контрольно-измерительных приборов;

приемы наладки, правила контроля качества двоения.

Параграф 11. Машинист красильного и вулканизационного оборудования, 4 разряд

24. Характеристика работ:

ведение процесса крашения и вулканизации искусственной кожи на красильно-вулканизационном оборудовании под руководством машиниста более высокой квалификации;

заливка краски в красильные ванны;

установка красильных валов и щеток;

заправка полуфабриката в оборудование, снятие готовой продукции в рулонах;

промывка красильных щеток и валов.

25. Должен знать:

технологический режим вулканизации и крашения;

принцип работы оборудования;

требования, предъявляемые к качеству применяемых материалов, полуфабрикатов и готовой продукции.

Параграф 12. Машинист красильного и вулканизационного оборудования, 5 разряд

26. Характеристика работ:

ведение процесса крашения и вулканизации искусственной кожи на красильно-вулканизационном оборудовании;

проверка технической исправности оборудования и подготовка его к работе;

наблюдение за равномерным натяжением полуфабриката, за качеством крашения и вулканизации;

регулирование скорости тянульных валов, температуры крашения и вулканизации в пределах допусков, согласно технологической карте;

проверка качества готовой продукции;

управление оборудованием в процессе работы;

руководство работой машинистов более низкой квалификации.

27. Должен знать:

технологический процесс вулканизации и крашения искусственной кожи;

устройство и способы регулирования оборудования;

способы и порядок заправки полуфабриката в оборудование.

Параграф 13. Машинист линии нанесения точечного полимерного покрытия, 4 разряд

28. Характеристика работ:

ведение процесса нанесения точечного полимерного покрытия на ткань и нетканые материалы на оборудовании поточной линии под руководством машиниста более высокой квалификации;

заправка линии тканью;

контроль и регулирование скорости движения ткани по показаниям контрольно-измерительных приборов;

регулирование натяжения ткани;

устранение перекосов при намотке и размотке;

проверка качества нанесения точечного полимерного покрытия;

съем рулонов ткани.

29. Должен знать:

технологический режим;

устройство и принцип работы оборудования;

технические требования, предъявляемые к качеству готовой продукции.

Параграф 14. Машинист линии нанесения точечного полимерного покрытия, 5 разряд

30. Характеристика работ:

ведение технологического процесса нанесения точечного полимерного покрытия на ткань и нетканые материалы;

наладка и подготовка узлов технологического оборудования и контрольно-измерительных приборов к работе;

регулировка синхронности работы узлов поточной линии, подачи грунтомассы, порошка;

контроль и регулирование температуры в камере желирования по зонам;

замена и заточка ножей;

контроль за обрезкой кромок и намоткой полуфабриката в рулон;

устранение мелких неисправностей в работе оборудования, подготовка к ремонту, прием из ремонта;

руководство работой машинистов более низкой квалификации.

31. Должен знать:

кинематическую схему оборудования;

способы и правила наладки оборудования и заточки ножей;

виды артикулов, сорта и свойства тканей и полимерных материалов;

методику расчета количества полимера, нанесенного на 1 метр квадратный ткани.

Параграф 15. Машинист мягчильной машины, 4 разряд

32. Характеристика работ:

ведение процесса мягчения искусственной кожи на машинах и поточных линиях различных систем под руководством машиниста более высокой квалификации;

установка рулонов кожи на размоточное устройство, сшивка, заправка линии искусственной кожей;

наблюдение за ширением, за правильной и равномерной намоткой рулонов;

подналадка и регулирование сагрегированного оборудования и механизмов в процессе работы;

устранение узлов и скручиваний, возникших в процессе работы.

33. Должен знать:

технологический процесс и режимы мягчения;

принцип работы всех машин и механизмов, входящих в линию;

способы регулирования процесса мятия по показаниям контрольно-измерительных приборов;

виды вырабатываемых материалов и их назначение.

Параграф 16. Машинист мягчильной машины, 5 разряд

34. Характеристика работ:

ведение процесса мягчения искусственной кожи на машинах и поточных линиях различных систем;

обеспечение синхронной работы сагрегированного оборудования и механизмов по заданным параметрам;

регулирование натяжения и ширины материала, подачи пара, сжатого и горячего воздуха, температуры в термокамере и мягчильном барабане;

наблюдение за подпариванием, мягчением искусственной кожи по показаниям, контрольно-измерительных приборов;

переналадка линии оборудования на другой вид продукции;

устранение неисправностей в процессе работы;

контроль качества продукции;

ведение учета выпускаемой продукции и параметров технологического режима;

руководство работой машинистов более низкой квалификации;

подготовка линии к ремонту, прием ее из ремонта.

35. Должен знать:

технологические регламенты;

устройство всех машин и механизмов, входящих в линию;

принцип действия контрольно-измерительных приборов;

схему коммуникаций;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции;

правила отбора проб.

Параграф 17. Машинист термостабилизационной машины, 4 разряд

36. Характеристика работ:

ведение технологического процесса термостабилизации лицевого покрытия кожи под руководством машиниста более высокой квалификации;

подготовка машины к работе;

заправка машины полуфабрикатом;

сшивка концов рулонов;

замена товарного валика на размоточном устройстве и заправка материала на валик;

контроль прохождения межрулонных швов;

контроль качества продукции;

устранение небольших неисправностей в работе оборудования;

регулирование натяжения и ширины полуфабриката;

устранение перекоса;

участие в съеме рулонов с намоточного устройства и замена тиснильного вала;

заточка и замена ножей для обрезки кромок.

37. Должен знать:

сущность технологического процесса;

принцип работы термостабилизационной машины;

технические, требования, предъявляемые к качеству готовой продукции;

правила заточки ножей.

Параграф 18. Машинист термостабилизационной машины, 5 разряд

38. Характеристика работ:

ведение технологического процесса термостабилизации лицевого покрытия кожи;

настройка контрольно-измерительных приборов на требуемые параметры в соответствии с технологическим регламентом;

наблюдение за правильным накалыванием кромок кожи на иглы вводного поля и установка необходимой ширины;

регулирование температуры в камере по зонам, скорости вращения валов, толщины полуфабриката по контрольно-измерительным приборам;

контроль качества выпускаемой продукции по контрольно-измерительным приборам и внешнему виду;

контроль за тиснением, обрезкой кромки и намоткой полуфабриката;

учет выпускаемой продукции;

руководство работой машинистов более низкой квалификации;

подготовка машины к ремонту и прием из ремонта.

39. Должен знать:

технологический процесс термостабилизации лицевого покрытия кожи;

устройство и кинематическую схему всех узлов и механизмов термостабилизационной машины;

принцип действия контрольно-измерительных приборов;

схему коммуникаций;

физико-химические и технологические свойства продукции;

правила отбора проб.

Параграф 19. Нейтрализаторщик хромовой стружки, 3 разряд

40. Характеристика работ:

ведение процесса нейтрализации хромовой стружки;

удаление из хромовой стружки посторонних включений и равномерная загрузка ее в ролл;

дробление хромовой стружки в дробильной машине и нейтрализация ее содовым раствором в ролле;

подготовка тары;

заполнение ролла водой;

приготовление содового раствора, подача его в ролл;

отбор проб и сдача их на анализ;

перекачка насосами массы на последующую операцию;

удаление отходов;

учет выработки;

проверка технического состояния оборудования.

41. Должен знать:

устройство и принцип работы оборудования, его техническую характеристику;

способы наладки и регулирования оборудования;

технологический процесс дробления и нейтрализации хромовой стружки;

технические требования на сырье;

правила отбора проб.

Параграф 20. Обрывщик волокна, 1 разряд

42. Характеристика работ:

обрывка волокна с отпрессованных пластин искусственной кожи вручную или при помощи металлической щетки;

транспортировка отпрессованных пластин к рабочему месту и укладка очищенных от волокна пластин в установленное место;

затаривание отходов волокна в специальную тару вручную и транспортировка их на место хранения.

43. Должен знать:

приемы обрывки волокна;

требования, предъявляемые к качеству пластин после обработки.

Параграф 21. Обрывщик волокна, 2 разряд

44. Характеристика работ:

обрывка волокна с отпрессованных пластин искусственной кожи на обрывочной машине;

проверка технической исправности машины и подготовка ее к работе;

заправка пластины между очистительным и прижимным валиками машины;

укладка очищенных от волокна пластин на стеллажи;

затаривание отходов волокна в специальную тару вручную и транспортировка к месту хранения.

45. Должен знать:

устройство и принцип работы обрывочной машины;

виды пластин.

Параграф 22. Окантовщик киноэкранов, 2 разряд

46. Характеристика работ:

окантовка полотнища киноэкрана лентой вручную, развальцовка люверс;

транспортировка полотнищ киноэкранов и окантовочной ленты на рабочий стол;

подготовка окантовочной ленты киноэкранов;

контроль качества сварных швов;

проверка однотонности тиснения поверхности и цвета киноэкранов.

47. Должен знать:

требования на киноэкраны;

требования к качеству сварных швов.

Параграф 23. Окантовщик киноэкранов, 3 разряд

48. Характеристика работ:

окантовка полотнища киноэкрана на машине;

раскрой полотнищ киноэкранов по размеру;

размотка и пробивка отверстий под люверсы;

подготовка и заправка швейной машины;

пришивка окантовочной ленты к полотнищу киноэкрана;

заточка и установка инструмента;

контроль качества готового киноэкрана;

складывание, упаковка, маркировка готового киноэкрана.

49. Должен знать:

устройство швейной машины и установок для пробивки отверстий и развальцовки люверс;

правила заточки инструмента;

приемы работы по складированию киноэкранов.

Параграф 24. Оператор поточной линии подготовки основы искусственной кожи, 3 разряд

50. Характеристика работ:

ведение технологического процесса подготовки волокнистой основы на поточной линии под руководством оператора более высокой квалификации;

проверка исправности обслуживаемого оборудования и подготовка его к пуску;

наблюдение за натяжением волокнистой основы, поступающей на иглопробивную машину;

обеспечение равномерного прокола основы на иглопробивной машине и контроль за глубиной прокола.

51. Должен знать:

технологическую схему подготовки основы искусственной кожи;

принцип работы оборудования;

основные заправочные данные выработки основы искусственной кожи;

требования, предъявляемые к волокнистой основе.

Параграф 25. Оператор поточной линии подготовки основы искусственной кожи, 4 разряд

52. Характеристика работ:

ведение технологического процесса подготовки волокнистой основы на поточной линии;

подготовка поточной линии к работе, проверка исправности машин и механизмов;

установка игольных планок на иглопробивных машинах;

регулирование скорости прохождения, толщины и плотности основы;

наблюдение за состоянием игольных планок, работой намоточного устройства и работой фотоэлемента;

смена игл;

съем и заправка рулона;

регулирование и управление работой всей линии с автоматического дистанционного пульта управления;

контроль за показаниями контрольно-измерительных приборов линии;

руководство работой операторов более низкой квалификации.

53. Должен знать:

технологический процесс производства основы синтетической кожи;

устройство обслуживаемого оборудования, контрольно-измерительных приборов;

схему пульта управления;

порядок обеспечения синхронности работы оборудования;

параметры технологического режима;

правила регулирования процесса;

технические требования, предъявляемые к качеству материалов и готовой продукции;

правила сигнализации;

элементы электротехники.

Параграф 26. Отделочник искусственного каракуля, 2 разряд

54. Характеристика работ:

выполнение отдельных работ по отделке искусственного каракуля на различном оборудовании под руководством отделочника более высокой квалификации;

участие в проверке исправности машин и подготовка их к работе;

транспортировка рулонов искусственного каракуля к рабочему месту;

подготовка концов полотна для сшивания;

пришивание заправочного полотка к каракулю;

расчесывание искусственного каракуля;

удаление очесов волокна и хлопчато-бумажных нитей.

55. Должен знать:

принцип работы обслуживаемого оборудования;

виды и свойства применяемых материалов;

приемы отделочных работ.

Параграф 27. Отделочник искусственного каракуля, 3 разряд

56. Характеристика работ:

отделка искусственного каракуля на нитерезальной, нитевыборочной машинах под руководством отделочника более высокой квалификации;

сшивание концов полуфабриката в непрерывную ленту и заправка его в машину;

разрезание хлопчатобумажных нитей - сердечника основы;

выборка обрезков основной нити синели и вспушивание ее на машинах;

поднятие и расчесывание ворса и удаление свободных волокон с поверхности смушки;

установка зазора между полуфабрикатом и рабочим органом машины;

регулирование натяжения полотна полуфабриката;

отбор проб на анализ;

удаление очесов капронового волокна из бункера машины;

намотка готовой продукции в рулоны.

57. Должен знать:

устройство обслуживаемого оборудования;

виды и способы отделки искусственного каракуля;

технические требования, предъявляемые к качеству готовой продукции;

правила отбора проб.

Параграф 28. Отделочник искусственного каракуля, 4 разряд

58. Характеристика работ:

отделка искусственного каракуля на нитерезальной, нитевыборочной и околоточной машинах;

проверка технической исправности, наладка и регулировка обслуживаемого оборудования;

заправка полотна искусственного каракуля в машину;

регулирование положения режущей головки и наблюдение за ее состоянием;

установка и регулирование зазора между полотном искусственного каракуля и режущей головкой в зависимости от толщины обрабатываемого материала;

расчесывание вальков синели;

регулирование натяжения полотна в машинах;

периодическая чистка ножей, гребенок, сборников;

руководство работой отделочников более низкой квалификации.

59. Должен знать:

кинематическую схему оборудования;

правила регулирования и наладки машин;

физико-химические свойства искусственного каракуля.

Параграф 29. Отжимщик массы, 2 разряд

60. Характеристика работ:

отжим промытой и нейтрализованной хромовой стружки или дробленого кожволокна на специальном оборудовании;

проверка технической исправности оборудования, состояния ограждений, водяных коммуникаций;

пуск и остановка оборудования;

отжим массы на шнек-прессе;

подача отжатой массы к пушильным волчкам, дозаторам, а затем на дробильные машины;

регулирование подачи воды в приемный бункер и переднюю сетку шнек-пресса;

наблюдение за работой оборудования, за процессом отжима и просева волокна;

удаление отходов в установленное место;

промывка оборудования.

61. Должен знать:

устройство и принцип работы оборудования;

правила регулирования оборудования;

виды сырья, нормы влажности, стружки;

технические требования, предъявляемые к качеству массы.

Параграф 30. Проклейщик массы, 2 разряд

62. Характеристика работ:

ведение процесса проклеивания и закрепления массы кожкартона в мешальных бассейнах и рафинерных роллах под руководством проклейщика более высокой квалификации;

выявление запасов массы и клеющего раствора в емкостях;

заливка раствора проклеивающих материалов в емкости с массой, согласно установленному режиму;

проверка технической исправности оборудования.

63. Должен знать:

принцип работы оборудования;

технологический процесс проклеивания и закрепления массы;

состав раствора проклеивающих веществ;

приемы проклеивания;

дозировку проклеивающего раствора;

показатели данных лабораторного анализа, необходимых для контроля за ходом процесса.

Параграф 31. Проклейщик массы, 3 разряд

64. Характеристика работ:

ведение процесса проклеивания массы латексом для искусственного стелечного полувала в черпальных бассейнах длинносеточных машин;

проверка и подготовка к работе насоса мерных емкостей для приготовления раствора, сеток для процеживания латекса и экстракта;

приготовление раствора латекса;

заполнение емкости водой, экстрактом и латексом;

отбор проб для контроля качества проклеивающей массы;

наблюдение за исправностью коммуникаций, подводящих латекс, воду, экстракт, за равномерной подачей проклеивающей массы на дальнейшую обработку в непрерывной поточной линии (на длинносеточную машину);

регулирование подачи латекса из хранилища в бак и подача проклеивающего раствора при проклейке массы в черпальных бассейнах;

руководство работой проклейщиков более низкой квалификации.

65. Должен знать:

устройство оборудования;

состав и свойства материалов, входящих в проклеивающий раствор и их дозировку;

режим проклеивания при изготовлении каждого вида картона;

методику выполнения анализа и требования, предъявляемые к массе и проклеивающим материалам.

Параграф 32. Проклейщик массы, 4 разряд

66. Характеристика работ:

ведение процесса проклеивания кожевенного и целлюлозного волокна для стелечного и кожевенного картонов и дубление кожевенного волокна для искусственного стелечного полувала в мешальных бассейнах и рафинерных роллах;

прием волокна из рольного цеха и от конических мельниц;

приготовление раствора проклеивающих материалов;

разведение глинозема и дозирование в массу;

проклеивание и закрепление массы при изготовлении искусственного стелечного полувала - приготовление раствора дубителей, дозировка его в массу;

регулирование технологического процесса при помощи контрольно-измерительных приборов и по результатам анализов;

отбор проб для контроля качества проклеивающей массы и ведение анализов;

учет расхода проклеивающих материалов;

выполнение работ по мелкому ремонту оборудования;

руководство работой проклейщиков более низкой квалификации.

67. Должен знать:

кинематическую схему работы основного и вспомогательного оборудования;

схему коммуникаций на обслуживаемом участке;

виды и свойства сырья и материалов;

технические требования, предъявляемые к качеству сырья.

Параграф 33. Резчик материалов, 1 разряд

68. Характеристика работ:

резка вручную или на резательных машинах картона на полосы, ткани на салфетки по заданному размеру, шаблону и обрезка кромок картона;

выполнение простых операций по резке прошитой основы;

подача материалов для резки к рабочему месту;

размотка рулонов;

укладка разрезанных материалов в стопы;

затаривание отходов и транспортировка их к месту хранения.

69. Должен знать:

принцип работы резательной машины и приемы работы на ней.

Параграф 34. Резчик материалов, 2 разряд

70. Характеристика работ:

резка пленки искусственной кожи, хлопковых прочесов и прошитой основы на пластины вручную, электроножом или на резательных машинах;

обрезка кромок (краев) пластин, кожи, клеенки на обрезных или на резательных машинах;

резка каучука и рубракса на куски на резательных машинах;

проверка технической исправности оборудования;

регулирование работы резательной машины, скорости конвейеров, обслуживающих резательную машину;

точка ножей;

заправка лент полуфабриката в резательную машину;

вырезка дефектных мест;

укладка обрезанных пластин на стеллажи;

взвешивание делюжек каучука и укладка их в тару;

отбор непригодных пластин;

наладка резательных машин;

намотка обработанной продукции в рулоны;

укладка обрезанных материалов на вагонетки, конвейеры, лотки.

71. Должен знать:

устройство обслуживаемого оборудования;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции;

правила наладки резательных машин и точки ножей.

Параграф 35. Резчик материалов, 3 разряд

72. Характеристика работ:

резка искусственного стелечного полувала на листы разных размеров при помощи машин различного типа;

подача рулонов полувала для резки к рабочему месту;

просмотр рулона и определение наиболее целесообразных габаритов;

поперечная и продольная резка ленты искусственного стелечного полувала на листы;

наблюдение за работой всех механизмов и приспособлений, за правильностью габаритов нарезанных листов;

изменение габаритов листов в зависимости от качества полувала;

обеспечение установленного показателя использования лент искусственного полувала при разрезании их на листы;

проверка технической исправности машины и подготовка ее к работе;

наладка резательных машин всех типов;

регулирование работы машины, натяжения и хода сукна;

укладка нарезанных листов на приемный стол, транспортирование их в установленное место.

73. Должен знать:

способы наладки и регулирование резательных машин и приспособлений;

устройство транспортных средств и правила пользования ими;

виды и назначение картона;

рациональные приемы резки ленты полувала на листы.

Параграф 36. Сборщик пластин искусственной кожи, 2 разряд

74. Характеристика работ:

сборка пластин вручную;

получение и подвозка пленок и щитов;

распределение пленки и хлопка, согласно весовым категориям;

прокладывание заготовок пластин бумагой.

75. Должен знать:

свойства хлопка;

порядок чередования слоев хлопка и пленки в пластинах;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции.

Параграф 37. Сборщик пластин искусственной кожи, 3 разряд

76. Характеристика работ:

сборка на специальных щитах заготовок пластин искусственной кожи из поперечных и продольных слоев хлопка, прошитой основы и проклеивающей пленки и комплектование заготовок пластин из термопластических материалов по установленной методике вручную;

укладка хлопковых прочесов по структуре расположения волокон;

распределение пленок по массе;

разравнивание хлопка или пленки и укладка на щиты с соблюдением очередности укладки делюжек хлопка по расположению волокон и пленки;

периодическое взвешивание делюжек хлопка и пленки;

прокладывание заготовок пластин бумагой;

транспортировка скомплектованных пластин к прессам.

77. Должен знать:

порядок комплектования различных видов искусственной кожи;

отличия поперечного и продольного расположения.

Параграф 38. Сгустительщик кожволокнистой массы, 3 разряд

78. Характеристика работ:

ведение технологического процесса сгущения кожволокнистой массы с целью уменьшения ее влажности для удобства подачи к роллам;

проверка технической исправности оборудования и подготовка его к работе;

наблюдение за процессом сгущения кожволокнистой массы, степенью отжима, работой оборудования;

регулирование степени концентрации кожволокнистой массы, поступающей на сгуститель.

79. Должен знать:

устройство, принцип работы сгустителя;

технологический процесс сгущения;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции.

Параграф 39. Тиснильщик рисунка, 2 разряд

80. Характеристика работ:

выполнение отдельных работ по тиснению рисунка на поверхности искусственной кожи с различными видами покрытий на тиснильных каландрах, гидравлических прессах, мерейно-роликовой машине под руководством тиснильщика более высокой квалификации;

закрепление в намоточное устройство штанги с валиком и заправка на него конца рулона искусственной кожи;

пришивка заправочного конца и заправка полуфабрикатов в оборудование;

транспортировка полуфабриката к рабочему месту;

регулирование натяжения ленты искусственной кожи при намотке готовой продукции;

разъединение швов, скрепляющих рулоны готовой продукции, и съем рулонов с намоточного устройства;

транспортировка готовой продукции к месту хранения.

81. Должен знать:

принцип работы оборудования;

правила обслуживания намоточных устройств;

технологические параметры процесса тиснения рисунка на искусственной коже.

Параграф 40. Тиснильщик рисунка, 3 разряд

82. Характеристика работ:

тиснение искусственной кожи с различными видами покрытий на тиснильных каландрах, гидравлических прессах, мерейно-роликовой машине;

проверка технической исправности оборудования, приспособлений и подготовка их к работе;

укладка пластин искусственной кожи на плиты пресса или в мерейно-роликовую машину;

наблюдение за правильным и равномерным тиснением по всей поверхности полуфабриката, за шириной обрезаемой кромки, равномерной накаткой полуфабриката на валик;

регулирование прижима, давления и температуры нагрева валов;

снятие рулонов полуфабриката или выемка готовых пластин;

руководство работой тиснильщиков более низкой квалификации.

83. Должен знать:

устройство оборудования и приспособлений;

ассортимент продукции;

правила наладки оборудования на требуемые параметры.

Параграф 41. Тиснильщик рисунка, 4 разряд

84. Характеристика работ:

тиснение искусственной кожи с различными видами покрытий на тиснильном агрегате;

проверка технической исправности агрегата, подготовка его к работе и заправка;

наблюдение за направлением и натяжением полуфабриката, обрезков кромок, за получением равномерно-рельефного рисунка, чистотой направляющих валиков;

устранение возможного смещения полуфабриката относительно вала;

регулирование положения вала при прохождении швов во избежание повреждения бумажного вала;

обеспечение синхронности работы оборудования;

замена тиснильного вала;

руководство работой тиснильщиков более низкой квалификации.

85. Должен знать:

кинематическую схему оборудования;

правила пользования и наладки регулирующих и измерительных приборов;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции;

правила замены тиснильного вала.

Параграф 42. Увлажняльщик кожевенных картонов, 2 разряд

86. Характеристика работ:

увлажнение листов картона или деталей из картона в ванне с подогретой водой;

укладка на пролежку;

наполнение ванны водой, подогрев воды;

предварительное распределение подобранных партий листов картона для одновременной загрузки в ванну;

укладка листов картона и деталей в кассеты;

погружение в ванну с подогретой водой вручную или при помощи средств малой механизации на определенное время в зависимости от толщины и жесткости картона;

выгрузка листов картона из кассет и укладка их в стопы, а деталей - на стеллажи или в ящики для пролежки;

укрывание уложенных в стопы увлажненных деталей брезентом с наложением грузов.

87. Должен знать:

устройство ванны и способы регулирования температуры воды в ней;

правила и режим увлажнения картона и заготовок деталей;

правила определения соответствия степени увлажнения установленным параметрам картонов.

Параграф 43. Укладчик синели, 3 разряд

88. Характеристика работ:

укладывание вальков синели или синели на ткань, покрытую клеем, на укладочной машине;

проверка технического состояния оборудования;

установка уплотнительной пластины (стекла) под определенным углом к плите и укладочному конвейеру;

транспортировка к рабочему месту синели или вальков синели, ткани, клея;

заправка ткани в машину, сшивание концов ткани, подача клея на раклю;

определение и регулирование скорости укладочного и тягового конвейера в зависимости от массы синели;

укладывание синели на ткань при помощи автоматического укладчика или вручную;

загрузка вручную вальков синели в шлюзы по оттенкам и распределение их под уплотнительное стекло;

регулирование натяжения ткани, зазора между стеклом и укладочным конвейером;

ликвидация просветов, выравнивание кромок, срезание хлопчатобумажных нитей;

намотка и снятие рулонов с каракулем.

89. Должен знать:

устройство и принцип работы укладочной машины;

правила регулирования машины;

состав клея и его назначение;

технические требования на искусственный каракуль.

Параграф 44. Формовщик брикетов, 2 разряд

90. Характеристика работ:

формование брикетов из пласткожной массы на вальц-прессе под руководством формовщика более высокой квалификации;

проверка состояния ограждений;

транспортировка пласткожной массы к вальц-прессам;

прием формованных брикетов с конвейера вальц-пресса;

взвешивание каждого брикета на весах;

укладка на столы или на вагонетку для подачи на последующую операцию;

чистка весов и вальц-пресса.

91. Должен знать:

назначение и принцип работы оборудования;

размеры брикетов при разной толщине ленты и их вес.

Параграф 45. Формовщик брикетов, 3 разряд

92. Характеристика работ:

формование брикетов из пласткожной массы на вальц-прессе;

проверка технической исправности оборудования;

обеспечение пласткожной массой вальц-пресса;

загрузка массы в бункер;

наблюдение за равномерностью подачи массы по конвейеру в зазор между валами для образования ленты;

наблюдение и регулирование хода разрезания ленты на брикеты механическим ножом;

контроль за весом изготовляемых брикетов;

руководство работой формовщиков более низкой квалификации.

93. Должен знать:

устройство оборудования;

свойства массы и способы определения ее качества;

правила установки зазора для получения ленты;

технические требования, предъявляемые к качеству продукции.

Параграф 46. Шлифовщик искусственной кожи, 2 разряд

94. Характеристика работ:

шлифование бахтармяной стороны пластины искусственной кожи до образования однородной пористой поверхности на клеймильной, шлифовальной машине;

проверка исправности оборудования и подготовка его к работе;

обеспечение равномерности толщины пластины по всей ее площади в соответствии с техническими требованиями путем многократной подачи пластины под шлифовальный валик, не допуская появления следов от концов шлифовального валика;

укладка обработанных пластин на щиты или стеллажи.

95. Должен знать:

назначение и принцип работы оборудования;

правила подбора шкурки для обработки пластин искусственной кожи разного назначения;

приемы работы, обеспечивающие надлежащее качество головных пластин искусственной кожи.

Параграф 47. Шлифовщик искусственной кожи, 3 разряд

96. Характеристика работ:

шлифование пластин искусственной кожи, полуфабриката синтетической замши, основы синтетической кожи с целью придания однородной пористой поверхности на различных видах машин;

подготовка оборудования и абразивного материала к работе;

укладка пластин на приемный ролик лицевой стороной;

установка и снятие рулонов обрабатываемого материала;

шлифование и спуск краев деталей с предварительным подогреванием их с целью размягчения парафина;

рифление и парафинирование участка деталей;

регулирование зазора между матрицей и прижимными крючками в зависимости от фасона и размера деталей;

укладывание деталей в тару.

97. Должен знать:

устройство и правила эксплуатации оборудования;

правила подбора абразивного материала для шлифования в зависимости от вида обрабатываемой продукции;

технические требования, предъявляемые к качеству готовой продукции.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

98. Алфавитный указатель профессий рабочих приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 33).

Приложение к Единому тарифно- квалификационному справочнику работ и профессий рабочих (выпуск 33)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№ п/п	Наименование профессий	Диапазон разрядов	Страница
1.	Дозировщик волокна и пленки	2	3
2.	Изготовитель ранта	2-3	4
3.	Изготовитель синели	2-3	5
4.	Машинист агрегата изготовления искусственной кожи	4-5	6
5.	Машинист валькосъемной машины	3	7
6.	Машинист двоильной машины	3-4	8
7.	Машинист красильного и вулканизационного оборудования	4-5	9
8.	Машинист линии нанесения точечного полимерного покрытия	4-5	10
9.	Машинист мягчильной машины	4-5	11
10.	Машинист термостабилизационной машины	4-5	12
11.	Нейтрализаторщик хромовой стружки	3	13
12.	Обрывщик волокна	1-2	14
13.	Окантовщик киноэкранов	2-3	14
14.	Оператор поточной линии подготовки основы искусственной кожи	3-4	15
15.	Отделочник искусственного каракуля	2-4	16
16.	Отжимщик массы	2	18
17.	Проклейщик массы	2-4	18
18.	Резчик материалов	1-3	20
19.	Сборщик пластин искусственной кожи	2-3	21
20.	Сгустительщик кожволокнистой массы	3	22
21.	Тиснильщик рисунка	2-4	23
22.	Увлажняльщик кожевенных картонов	2	24
23.	Укладчик синели	3	25
24.	Формовщик брикетов	2-3	25
25.	Шлифовщик искусственной кожи	2-3	26

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (33-шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2019 жылғы 15 қазандағы № 550 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 16 қазанда № 19477 болып тіркелді

2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (33-шығарылым) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (33-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 9 қазандағы № 389-ө-м бұйрығы (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8028 болып тіркелген, 2013 жылғы 30 қаңтарда № 56 (27995) "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі А.А. Сарбасовқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

Б. Нурымбетов

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2019 жылғы 15 қазандағы № 550 бұйрығына қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (33-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (бұдан әрі - БТБА) (33 - шығарылым) жасанды тері жасау өндірісі бойынша жұмыстарды көздейді.

2. БТБА Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігімен әзірленген.

3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалары, ерекше ескертілген жағдайлардан басқа, осы тараударда көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық–құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2–тарау. Жасанды тері жасау өндірісі жұмыстарға арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары 1-параграф. Талшық пен қабықты мөлшерлеуші, 2-разряд

4. Жұмыс сипаттамасы:

жасанды теріден пластина жасау және термопластикалық материалдар жасау үшін берілген рецептура бойынша талшықты тарам және қабықты қолмен мөлшерлеу;

әр түрге сәйкес жасанды тері пластиналары немесе термопластикалық материалдарға талшықты тарам мен қабық ілмектерін өлшеу, талшықтарды құрылымы бойынша түр-түрге бөлу;

өлшеген кезде рецепт бойынша бір құрауышты басқамен алмастыру немесе жүктік сипаттамалар кестесіне сай ілмектерді құрауыштармен толықтыру;

төсейтін қағазды жинау, қол пресінде байламдарға қысу;

терілерді байлау және арбаларда берілген жерге жеткізу.

5. Білуге тиіс:

таразы мен қол пресінің құрылымы мен қолдану ережелерін;

қабықтар түрлерін, тарам талшықтарының ұзынынан және көлденеңнен орналасудың айырмашылықтарын.

2-параграф. Сыздық жасаушы, 2-разряд

6. Жұмыс сипаттамасы:

орналастыратын машиналарда шприцтелген әсемдеуге арналған поливинилхлоридті сыздықты орналастыру;

машинаны жөндеу, машинаға жартылай даяр өнімді беру;

машина, механизм және қосымша құрылғылар жұмысын бақылау;

сыздықтың машина арқылы өту жылдамдығын, орналасуын және жылжу аралығын реттеу;

орналасу сапасын қадағалау;

сыздықты тығырыққа орау және одан шешу.

7. Білуге тиіс:

орналастыру машинасы және қосалқы механизмдердің құрылымын және жұмыс істеу принциптерін;

даяр бұйымдардың сапасына қойылатын техникалық талаптар, орналастыру тәсілдері.

3-параграф. Сыздық жасаушы, 3-разряд

8. Жұмыс сипаттамасы:

престеу мен желімдеу катодымен тасу сыздығын жасау;

пластина жиектерін, құрылғыларды, бөлшектерді желім жағу үшін гидравликалық пресс, машина, станокты жұмысқа даярлау;

пресс тақталарын қыздыру;

пластиналарды жұмыс орнына жеткізу;

машинада пластиналарды кесік жағынан жиектерін кесу және арнайы жабдықта желім жағу;

желімнің дұрыс жағылуын қадағалау;

пластиналарды цилиндр пішініне сай желімдеу;

тігілген жерді қысатын станокта желімделген жерді қысу;

гидравликалық престе тігісті престеу және желімдеу;

бақылау-өлшеу аспаптарымен желімдеу үрдісін бақылау және бу мен судың дұрыс берілуін реттеу;

престі төменгі және жоғарғы қысымға қою;

қию машинасында желімделген цилиндрді берілген өлшемдерге сәйкес қию;

таспаны орамдарға орау және оларды келесі операцияға жіберу.

9. Білуге тиіс:

әр машинада жартылай даяр өнімді өңдеу тәртібін;

қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылымын;

өңделіп жатқан пластиналардың қасиеттерін;

даяр өнімге қойылатын талаптарды;

бақылау-өлшеу құрылғыларды қолдану ережелерін.

4-параграф. Синель жасаушы, 2-разряд

10. Жұмыс сипаттамасы:

арнайы машиналарда синелді бұрау және тарқату;

машинаның техникалық жағдайын тексеру;

машинаға ширатылған синелді салу;

ширату мен тарқату үрдісінің дұрыстығын бақылау;

синелдің созылуын реттеу;

үзілген жерлерін жалғау, орауларды ауыстыру;

синелді ыдысқа салатын жабдыққа салу;

синелді ыдысқа салуды бақылау және синелдің сапасын бақылау;.

толған ыдыстарды алмастыру, синелді тапсыру.

11. Білуге тиіс:

ширату-тарқату машиналарының құрылымы, жұмыс істеу принциптерін, реттеу ережелерін;

өнімнің сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

5-параграф. Синель жасаушы, 3-разряд

12. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі маркалы машиналарда жасанды талшықтан жасалған синелді жасап шығару және ширату;

машинаны қыздырудың температурасын, жылдамдығын, созылуын реттеу, пышақтарды ауыстыру;

машинаның техникалық жағдайын тексеру;

синель жасау үрдісін, оның орауышқа оралуын, ширатылуын бақылау;

талшық, жіптер, синелдің үзілген жерлерін қайта қалпына келтіру;

даяр синелі бар орауыштарды түсіру және бос орауыштармен алмастыру;

өнімнің сапасын бақылау және бақылаудағы сынамаларды өлшеу;

шығарылып жатқан синелді өлшеу арқылы тіркеу және оларды келесі операцияға жіберу.

13. Білуге тиіс:

синелдің жасалу және шырмалу технологиялық үрдісін;

машина мен механизмдердің құрылымы мен жөндеу ережелерін;

шырмалу арналарындағы температураны реттеу мен синелдің өту жылдамдығын, реттеу ережелерін;

синель жасау сапасына және синелдің шырмалу сапасына қойылатын негізгі талаптарды.

6-параграф. Жасанды тері жасау агрегатының машинисі, 4-разряд

14. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ машинисің қадағалауымен жасанды тері жасау;

өрнек салу каландры тарқату жабдығында қабық орауыштарын қою;

өрнек салу каландрының бағыттаушы шығыршығына үстіңкі қабықты және ылғалданған талшықты негізді салу;

өрнектің сапасын, жиектерін кесуді, бақылау-өлшеу құрылғыларының көрсеткіштерін бақылау, қыздырғыш және суытқыш жүйелердің жұмысын бақылау;

ылғалданған талшықты негіздің созылуын, сыртқы қабықты, сыртқы қабықтың қыздырылуын, орауыш терісінің жартылай даяр өнімінің тарқатылу жылдамдығын реттеу;

даяр болған жасанды тері орауыштарын алу және келесі операцияға беру;

жабдықты басқару және технологиялық үрдісті реттеу.

15. Білуге тиіс:

жабдықтың және бақылау-өлшеуіш аспаптардың жұмыс істеу принциптерін;

қолданылып жатқан материалдарға, жартылай даяр өнімдерге, шығарылып жатқан өнімге қойылатын техникалық талаптарды;

өрнектеу тәртібінің параметрлері мен сыртқы қабықтың пластикатының сипаттамалары арасындағы тәуелділікті.

7-параграф. Жасанды тері жасау агрегатының машинисі, 5-разряд

16. Жұмыс сипаттамасы:

арнайы машинада жасанды тері жасау прроцессін жүргізу;

жабдықтың техникалық күйін тексеру және оны жұмысқа даярлау;

барабанның қыздырылу тәртібін, пресс цилиндрлеріндегі қысым тәртібін, будың поливинилхлоридті паста күйіне және сапасына қарай қысым тәртібін таңдау;

жабдықты жөндеу;

жабдыққа пастаның, төсемелі және сыртқы қабықтың уақытында келуін қадағалау;

жабдыққа төсемелі қабықты және толассыз мақта кенебін салып отыру;

барлық жабдықтың жұмысын және технологиялық үрдістің жүруін, бақылау-өлшеуіш аспаптарының көрсеткіштерін, даяр өнімнің сапасын бақылау;

тасымалдағыштың жұмыс істеу жылдамдығын, қысым, температура және басқа да жұмыс істеу параметрлерін реттеу.

17. Білуге тиіс:

жабдықтың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы мен кинематикалық сызбасын;

қатынас сызбасын;

өңдеу тәртібі параметрлерінің өлшемі мен пластикат, сыртқы қабық және даяр өнім арасындағы тәуелділікті;

жабдықты жөндеудің тәсілдері мен ережелерін және технолдлогиялық үрдістің жүруін реттеуді.

8-параграф. Валька түсіретін машина машинисі, 3-разряд

18. Жұмыс сипаттамасы:

валька түсіретін машинадан синель валькаларын түсіру;

машинаның техникалық күйін тексеру және оны жұмысқа даярлау;

машинаға ширатылған синель салу;

синель орауыштарын уақытында салып отыру;

синель валькаларын түсіру механизмінің саңылауын реттеу;

машина жұмысын бақылау, синель созылуын реттеу және үзілген жерлерін жалғау;

синельден статикалық электр тоғынан айыру;

синель қалдықтарынан мақта жіптерді алып тастау және келесі операцияға даяр валькаларды тапсыру;

түсіп жатқан валькалардың сапасын және даяр валькалардың сапасын бақылау.

19. Білуге тиіс:

машинаның құрылымы мен жұмыс принципін;

статикалық электр тоғынан айыру ережелерін;

валькаларды түсіру жолдарын және машинаны реттеуді.

9-параграф. Бөлу машинасының машинисі, 3-разряд

20. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі маркалы бөлу машиналарында дәрежесі жоғарырақ машинисің қадағалауымен ылғалданған синтетикалық негізді, қажет калибрлі тілімді резеңкені бөлу, түзеу;

машинаға жартылай даяр өнімді салу; резеңке тілімдерін беру, сұрыптау, салу;

пышақтарды және қайрау механизмінің түрпі дөңгелектерін реттеу;

пышақтарды қайрау;

орауышқа оралуын қадағалау;

жартылай даяр орауыштарды орналастыру және шешу.

21. Білуге тиіс:

жабдықтың жұмыс істеу принципін;

машинаны және қайрау механизмін реттеудің тәсілдерін;

бөлудің, түзеудің технологиялық процесін;

өңделіп жатқан материалдар қасиеттерін;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

10-параграф. Бөлу машинасының машинисі, 4-разряд

22. Жұмыс сипаттамасы:

бөлу машинасында ылғалданған синтетикалық негізді берілген калибр бойынша үшке немесе одан да көп бөліктерге бөлу;

машинаны қажет параметрлерге сәйкес жөндеу және ретке келтіру;

жартылай даяр өнімді бөлу үшін машинаның кермелерін орнату және реттеу;

өңделіп жатқан жартылай даяр өнімнің тығыздығына сәйкес пышақ қырының бұрышын өзгерту;

бағыттаушы тақталар мен итергіштердің саңылауын орналастыру;

жартылай даяр өнімнің калибрін тексере отырып бөлу сапасының дұрыстығын бақылау;

жабдықты жөндеуге тапсыру және қайтып алу;

дәрежесі төменірек машинистер жұмысын қадағалау.

23. Білуге тиіс:

ылғалданған синтетикалық негізді бөлудің технологиялық үрдісін;

жабдықтың, құрылғылардың, бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын;

жөндеу тәсілдерін, бөлу сапасын бақылау ережелерін.

11-параграф. Бояу және желімдеу жабдығының машинисі, 4-разряд

24. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ машинисің қадағалауымен бояу-желімдеу жабдығында жасанды теріні бояу және желімдеу;

бояу ыдыстарына бояуды құю;

бояйтын белдіктер мен щеткаларды орналастыру;

жартылай даяр өнімді жабдыққа салу, орауыштағы даяр өнімді түсіру;

бояйтын щеткалар мен белдіктерді жуу.

25. Білуге тиіс:

бояу мен желімдеудің технологиялық үрдісін;

жабдықтың жұмыс істеу принципін;

қолданылып жатқан материалдардың, жартылай даяр өнімнің, даяр өнімнің сапасына қойылатын талаптарды.

12-параграф. Бояу және желімдеу жабдығының машинисі, 5-разряд

26. Жұмыс сипаттамасы:

бояу-желімдеу жабдығында жасанды теріні бояу және желімдеу;

жабдықтың техникалық күйін тексеру және оны жұмысқа даярлау;

жартылай даяр өнімнің біркелкі созылуын және бояу мен желімдеудің сапасын бақылау;

технологиялық картадағы шектеу бойынша бояу мен желімдеудің температурасын, созу белдіктерінің жылдамдығын реттеу;

даяр өнімнің сапасын тексеру;

жұмыс үрдісі кезінде жабдықты басқару;

дәрежесі төменірек машинистер жұмысын қадағалау.

27. Білуге тиіс:

жасанды теріні желімдеу мен бояудың технологиялық үрдісін;

жабдықтың құрылымы мен реттеудің тәсілдерін;

жабдыққа жартылай даяр өнімді салудың тәсілі мен реті.

13-параграф. Нүктелі полимерлі қабатты жағу желісінің машинисі, 4-разряд

28. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ машинис бақылауымен біркелкі желі жабдығында матаға және тоқымалы емес материалдарға нүктелі полимерлі қабатты жағу;

желіге мата салу;

бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштеріне сай матаның жылжу жылдамдығын бақылау және реттеу;

мата созылуын реттеу;

орау және тарқату кезінде қисық жерлерін түзеу;

нүктелі полимерлі қабатты жағудың сапасын тексеру;

мата орауыштарын түсіру.

29. Білуге тиіс:

технологиялық тәртіпті;

жаюдықтың құрылымы және жұмыс істеу принципін;

даяр өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

14-параграф. Нүктелі полимерлі қабатты жағу желісінің машинисі, 5-разряд

30. Жұмыс сипаттамасы:

матаға және тоқымалы емес материалдарға нүктелі полимерлі қабатты жағу технологиялық үрдісін жүргізу;

технологиялық жабдықтың түйіндерін және бақылау-өлшеу аспаптарын жөндеу және жұмысқа даярлау;

біркелкі желі түйіндерінің жұмысын бір уақыттылығын, грунттомассаның және ұнтақтың берілуін реттеу;

аумақ бойынша сілікпелеу камерасындағы температураны бақылау және реттеу;

пышақтарды қайрау және алмастыру;

жиектерді кесуді және жартылай даяр өнімді орауышқа орауды бақылау;

жабдықты жөндеу, жөндеуге даярлау, қайтып алу;

дәрежесі төменірек машинистердің жұмысын қадағалау.

31. Білуге тиіс:

жабдықтың кинематикалық сызбасын;

жабдықты жөндеудің және қайраудың тәсілдері мен ережелерін;

мата мен полимер материалдардың артикул түрлерін, сұрыпталуын, қасиеттерін;

матаның 1 шаршы метр аумағына жағылатын полимердің көлемін өлшеудің әдістемесін.

15-параграф. Жұмсартқыш машинаның машинисі, 4-разряд

32. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ машинис бақылауымен әр түрлі жүйедегі машиналар мен біркелкі желілерде жасанды теріні жұмсарту;

тарқату жабдығына тері орауыштарын орнату, тігу, жасанды тері желісін толтыру;

орауыштардың көлденең оралуын, дұрыс және бір қалыпты оралуын қадағалау;

жұмыс кезінде сагрегирттелген жабдықты және механизмдерді түзеу және жөндеу;

жұмыс кезінде пайда болған ақауларды түзеу.

33. Білуге тиіс:

жұмсарту технологиялық үрдісін және тәртібін;

желіге кіретін барлық машиналар мен механизмдердің жұмыс істеу принципін;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштері бойынша жұмсарту үрдісін реттеу тәсілдерін;

шығарылатын материалдар түрлерін және олардың қандай мақсатта қолданылатынын.

16-параграф. Жұмсартқыш машинаның машинисі, 5-разряд

34. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі жүйедегі машиналар мен біркелкі желілерде жасанды теріні жұмсарту;

берілген параметрлер бойынша қызған жабдық пен механизмдердің бір уақытта жұмыс істеуін қадағалау;

материалдың созылуы мен жалпақтығын бақылау, термокамерадағы және жұмсартқыш барабандағы бу, қысыңқы және ыстық ауаның берілуін, температураны реттеу;

бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша жасанды теріні булауды, жұмсартуды бақылау;

жабдық желілерін өнімнің басқа түріне сай жөндеу;

жұмыс кезіндегі ақауларды жою;

өнім сапасын бақылау;

шығарылып жатқан өнімді және технологиялық тәртіп параметрлерін тіркеуге алу;

дәрежесі төменірек машинистердің жұмысын бақылау;

желіні жөндеуге даярлау, жөндеуден кейін қабылдау.

35. Білуге тиіс:

технологиялық регламенттерді;

желіге кіретін барлық машиналар мен механизмдердің құрылымын;

бақылау-өлшеу аспаптарының жұмыс істеу принциптерін;

байланыс сызбасын;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды;

сұрыпталатын өнімді таңдау ережелерін.

17-параграф. Термотұрақтандырғыш машинаның машинисі, 4-разряд

36. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ машинис қадағалауымен терінің сыртқы қабатын термотұрақтандыру;

машинаны жұмысқа даярлау;

машинаны жартылай даяр өніммен толтыру;

орағыш ұштарын тігу;

тарқатқыш құрылғыда білікті ауыстыру, білікке материалды ілу;

орағыш арсындағы тігістің өтуін бақылау;

өнімнің сапасын бақылау;

жабдық жұмысындағы ақауларды түзеу;

жартылай даяр өнімнің созылу және жалпақтығын реттеу;

созылуды қалыпқа келтіру;

тарқатқыш құрылғыдан орағышты шешу және тиснильді білікті алмастыру;

жиектерді кесуге арналған пышақтарды қайрау және ауыстыру.

37. Білуге тиіс:

технологиялық үрдістің мәнін;

термотұрақтандырғыш машинасының жұмыс істеу принципін;

даяр өнім сапасына қойылатын техникалық талаптар;

пышақ қайраудың ережелері.

18-параграф. Термотұрақтандырғыш машинаның машинисі, 5-разряд

38. Жұмыс сипаттамасы:

терінің сыртқы қабатын термотұрақтандыру технологиялық процесін жүргізу;

технологиялық регламент бойынша бақылау-өлшеу аспаптарын қажет параметрлерге баптау;

тері жиектерін инеге дұрыс қадалуын реттеу және қажет жалпақтықты таңдау;

камерада температураны аймақ бойынша реттеу, біліктердің айналу жылдамдығын, жартылай даяр өнімнің қалыңдығын бақылау-өлшеу аспаптарымен реттеу;

шығарылып жатқан өнімнің сапасын бақылау-өлшеу аспаптары және сыртқы түрінен анықтау;

өрнек салуды, жиектердің кесілуін, жартылай даяр өнімнің оралуын бақылау;

шығарылып жатқан өнімді тіркеу;

дәрежесі төменірек машинистердің жұмысын қадағалау;

машинаны жөндеуге даярлау және жөндеуден қабылдау.

39. Білуге тиіс:

терінің сыртқы қабатын термотұрақтандырудың технологиялық үрдісін;

термотұрақтандырғыш машинаның барлық түйіндері мен механизмдерінің құрылымы мен кинематикалық сызбасын;

бақылау-өлшеу аспаптардың жұмыс істеу принципін;

байланыс сызбасын;

өнімнің физико-химиялық, технологиялық қасиеттерін;

сынақ үлгілерін таңдау ережелерін.

19-параграф. Хром жоңқасын бейтараптандырушы, 3-разряд

40. Жұмыс сипаттамасы:

хром жаңқасын бейтараптандыру;

хром жоңқасын бейтарап заттардан тазалау, оны роллға салу;

ұсақтайтын машинада хром жаңқаларын ұсақтау және оны роллда сода ерітіндісімен бейтараптандыру;

ыдыс даярлау;

роллды сумен толтыру;

сода ерітіндісін даярлау, оны роллға құю;

сынаққа өнім таңдау және оны сараптамаға беру;

келесі операцияға сұйықтықты сорғымен ағызу;

қалдықтарды жою;

өнімді тіркеу;

жабдықтың техникалық күйін тексеру.

41. Білуге тиіс:

жабдықтың құрылымы мен жұмыс істеу принципін, оның техникалық сипаттамаларын;

жабдықты жөндеу және реттеу тәсілдерін;

хром жоңқаларын ұсақтау және бейтараптандыру технологиялық үрдісін;

шикізаттың техникалық талаптарын;

сынаққа өнім таңдау ережелерін.

20-параграф. Талшық жұлушы, 1-разряд

42. Жұмыс сипаттамасы:

жасанды терінің пресстелген тақталарынан талшықты қолмен немесе металл щеткамен жұлу;

пресстелген тақталарды жұмыс орнына тасу және талшықтан тазарған тақталарды арнайы орынға жинау;

талшық қалдықтарын арнайы ыдысқа салу және сақтау орнына тасу.

43. Білуге тиіс:

талшық жұлындыларын қабылдау;

өңдеуден кейін тақталар сапасына қойылатын талаптарды.

21-параграф. Талшық жұлушы, 2-разряд

44. Жұмыс сипаттамасы:

жұлу машинасында жасанды терінің престелген тақталарынан талшықты жұлу;

машинаның техникалық жағдайын тексеру және оны жұмысқа даярлау;

машинаның тазалау және қыспа біліктерінің арасына тақталарды орналастыру;

талшықтан тазарған тақталарды арнайы орынға жинау;

талшық қалдықтарын арнайы ыдысқа салу және сақтау орнына тасу.

45. Білуге тиіс:

жұлу машинасының құрылымы мен жұмыс істеу принципін;

тақта түрлерін.

22-параграф. Киноэкрандарды жиектеуші, 2-разряд

46. Жұмыс сипаттамасы:

киноэкран кенебін таспамен қолмен жиектеу, люверсті развальцовкалау;

киноэкран кенебін және жиектеу таспасын жұмыс үстеліне жеткізу;

киноэкран жиектеу таспасын даярлау;

қосу тігістерінің сапасын бақылау;

киноэкранның өрнегінің және түсінің біркелкілігін тексеру.

47. Білуге тиіс:

киноэкрандарға талаптар;

қосу тігістері сапасына қойылатын талаптарды.

23-параграф. Киноэкрандарды жиектеуші, 3-разряд

48. Жұмыс сипаттамасы:

машинада киноэкран кенебін жиектеу;

киноэкран кенептерін өлшемі бойынша пішу;

люверстілерге сай саңылау жасау;

тігін машинасын даярлау;

киноэкран кенебіне жиектеу таспасын тігу;

құрал-сайманды қайрау және орналастыру;

даяр киноэкран сапасын бақылау;

даяр киноэкранды салу, орау, белгілеу.

49. Білуге тиіс:

тігін машинасының құрылымын және саңылау жасайтын қондырғы құрылымын;

құрал-сайманды қайрау ережелерін;

киноэкрандарды сақтаудың тәсілдерін.

24-параграф. Жасанды тері негізін даярлау желісінің операторы, 3-разряд

50. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ оператордың қадағалауымен желіде талшықты негізді даярлау;

жабдықтың күйін тексеру және қосуға даярлау;

инемен тесетін машинаға келетін талшықты негіздің созылуын қадағалау;

инемен тесетін машинада негіздің дұрыс тесілуін жүзеге асыру және тесілу тереңдігін бақылау.

51. Білуге тиіс:

жасанды тері негізін даярлау технологиялық сызбасын;

жабдықтың жұмыс істеу принципін;

жасанды тері негізін өндірудің негізгі реттеу деректерін;

талшықты негізге қойылатын талаптарды.

25-параграф. Жасанды тері негізін даярлау желісінің операторы, 4-разряд

52. Жұмыс сипаттамасы:

желіде талшықты негізді даярлаудың технологиялық үрдісін жүргізу;

желіні даярлау, машина мен механизмдердің күйін тексеру;

инемен тесетін машиналарда ине планкаларын орнату;

негіздің өту жылдамдығын, қалыңдығы мен тығыздығын реттеу;

ине планкалардың күйін, орау қондырғысының жұмысын, фотоэлементтің жұмысын бақылау;

инелерді алмастыру;

орауышты шешу және даярлау;

автоматты қашықтық басқару пультімен барлық желілер жұмысын реттеу және басқару;

желінің бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін бақылау;

дәрежесі төмен операторлардың жұмысын бақылау.

53. Білуге тиіс:

синтетикалық терінің негізін жасау технологиялық үрдісін;

қызмет көрсетіп жатқан жабдықтың және бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымын;

басқару пультіның сызбасын;

жабдық жұмысының бір уақыттылығын жүзеге асыру тәртібін;

технологиялық тәртіп параметрлерін;

үрдісті реттеу ережелерін;

материал және даяр өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды;

сигнал берудің ережелерін;

электр техникалық элементтерін.

26-параграф. Жасанды каракул өңдеуші, 2-разряд

54. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ өңдеуші қадағалауымен әр түрлі жабдықтарда жасанды каракул өңдеу жұмыстарын жүргізу;

машина күйін тексеру және жұмыс істеуге даярлау;

жасанды каракул орауыштарын жұмыс орнына жеткізу;

кенеп ұштарын тігуге даярлау;

каракулге отау тігу;

жасанды каракулді тарау;

талшық пен мақта-қағаз жіптері қалдықтарынан тазалау.

55. Білуге тиіс:

қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың жұмыс істеу принципін;

қолданылып жатқан материалдар түрлері мен қасиеттерін;

өңдеудің амалдарын.

27-параграф. Жасанды каракул өңдеуші, 3-разряд

56. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ өңдеуші қадағалауымен жіп кесетін және жіп таңдайтын машиналарда жасанды каракулді өңдеу;

жартылай өнім ұштарын толассыз лентаға тігу және оны машинаға салу;

мақта жіптерді кесу – негіздің өзекшесін;

синель негізгі жібінің қалдықтарын іріктеп, оны машинада қопсыту;

түкті қопсыту және тару, елтіріні бос талшықтардан тазалау;

жартылай даяр өнім мен машинаның жұмыс істейтін бөлігі арасына саңылау орналастыру;

жартылай даяр өнімінің кенебінің созылуын реттеу;

сынаққа өнім таңдау;

машина шанабын капрон талшықтың түтілген тұстарынан тазалау;

даяр өнімді орауыштарға орау.

57. Білуге тиіс:

қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың құрылымын;

жасанды каракулді өңдеудің түрі мен тәсілдерін;

даяр өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды;

сынаққа өнім таңдау ережелерін.

28-параграф. Жасанды каракул өңдеуші, 4-разряд

58. Жұмыс сипаттамасы:

жіп кесетін, түйрейтін және жіп таңдайтын машиналарда жасанды каракулді өңдеу;

қызмет көрсетіліп жабдықтың техникалық күйін тексеру, жөндеу және реттеу;

машинаға жасанды каракул кенебін салу;

кесетін пышақтың дұрыс орналасуын қадағалау;

жасанды каракул кенебі мен кесетін пышақ арасында өңделіп жатқан материал қалыңдығына сәйкес саңылау жасау және реттеу;

синель валькаларын тарау;

машинадағы кенептің созылуын реттеу;

пышақтарды, тарақтар мен жинақтауыштарды тазалау;

дәрежесі төменірек өңдеушілердің жұмысын қадағалау.

59. Білуге тиіс:

жабдықтың кинематикалық сызбасын;

машинаны реттеу мен жөндеу ережелерін;

жасанды каракулдің физико-химиялық қасиеттерін.

29-параграф. Өнім сығушы, 2-разряд

60. Жұмыс сипаттамасы:

арнайы жабдықта жуылған және бейтараптанған хром жаңқаларын немесе ұсақталған тері талшығын сығу;

жабдықтың техникалық күйін тексеру, қоршау күйін, су байланыстарын тексеру;

жабдықты қосу және тоқтату;

шнек-престе сығу;

сығылған өнімді қопсыту зырылдауықтарына, дозаторларға, кейін ұсақтау машиналарына жіберу;

шенеп пен шнек-престің алдыңғы торына судың келуін реттеу;.

жабдықтың жұмысын, сығу үрдісін, талшықты илеуді бақылау;

алдықтарды арнайы жерлерге апару;

жабдықты жуу.

61. Білуге тиіс:

жабдықтың құрылымы мен жұмыс істеу принципін;

жабдықты реттеу ережелерін;

шикізат түрлерін, жоңқа ылғалдануының нормасын;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

30-параграф. Өнімді желімдеуші, 2-разряд

62. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ желімдеуші қадағалауымен араластыру хайыздарында және тазарту роллдарда тері картонын желімдеу және жабыстыру;

ыдыстардағы заттардың және желімдеу ерітіндісінің көлемін анықтау;

берілген тәртіп бойынша ыдыстарға желімдеуші ерітіндіні құю;

жабдықтың техникалық күйін тексеру.

63. Білуге тиіс:

жабдықтың жұмыс істеу принципін;

желімдеу және жабыстыру технологиялық үрдісін;

желімдеу ерітінділерінің құрамын;

желімдеу амалдарын;

ерітіндінің мөлшерін;

үрдісті бақылау үшін қажет зертханалық сараптама көрсеткіштерін.

31-параграф. Өнім желімдеуші, 3-разряд

64. Жұмыс сипаттамасы:

ұзынторлы машиналар батыру хауыздарында жасанды төсеу жартыбілікшелері үшін өнімді латекспен желімдеу;

ерітінді даярлауға өлшеу ыдыстардың сорғыштарын, латекс пен сығындыны сүзу торларын тексеру және жұмысқа даярлау;

латекс ерітіндісін даярлау;

ыдысты сумен, латекс пен сығындымен толтыру;

желімдеу материалының сапасын тексеру үшін сынаққа өнім таңдау;

латекс, сығынды, суды жеткізетін құрылғы жұмысын, толассыз біркелкі желіде (ұзынторлы машинадада) өңдеуге желімдеуші заттың дұрыс келуін бақылау;

латекстің қоймадан бакқа құйылуын, батыру хауыздарында желімдеу кезінде желімдеу затының берілуін реттеу;

дәрежесі төменірек желімдеушілердің жұмысын қадағалау.

65. Білуге тиіс:

жабдық құрылымын;

желімдеу ерітіндісіне кіретін материалдар құрамы мен қасиеттерін, мөлшерін;

әр түрлі картон жасауда желімдеу тәртібін;

сараптама жүргізу әдістемесін және өнім мен желімдеуші материалдарға қойылатын талаптарды.

32-параграф. Өнім желімдеуші, 4-разряд

66. Жұмыс сипаттамасы:

араластыру хауыздарында және тазарту ролдарында төсеме және былғары картондарға былғары мен целлюлоза талшықтарын желімдеу, жасанды төсеме жартыбілікшеге былғары талшықты илеу;

рол цетері мен конустық диірмендерден талшық қабылдау;

желімдеу материалдар ерітіндісін даярлау;

балшық даярлап, оны мөлшерлеу;

жасанды төсеме жартыбілікше жасағанда желімдеу және жабыстыру, малма ерітіндісін даярлау, мөлшерлеу;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштері мен сараптама нәтижелерінің қорытындысы көмегімен технологиялық үрдісті қадағалау;

желімдеу затының сапасын бақылауға және сараптама жасауға өнім таңдау;

желімдеу материалдарының шығындалуын тіркеу;

жабдықтың ұсақ-түйек ақауларын жөндеу;

дәрежесі төменірек желімдеушілердің жұмысын қадағалау.

67. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы жабдықтың кинематикалық сызбасын;

қызмет көрсетіліп жатқан жабдықтың байланыс сызбасын;

шикізат пен материалдар түрлері мен қасиеттерін;

шикізат сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

33-параграф. Материалдарды кесуші, 1-разряд

68. Жұмыс сипаттамасы:

қолмен немесе кесу машиналарында берілген өлшем мен шаблон бойынша картонды тарамдарға, маталарды кесу, картон жиектерін кесіп шығу.

тігілген негізді кесудің қарапайым түрлерін орындау;

жұмыс орнына кесу үшін материалдар әкелу;

орауыштарды тарқату;

кесілген материалдарды кішкене үйінділерге жинау;

қалдықтарды өлшеу және сақтау орнына жеткізу.

69. Білуге тиіс:

кесу машинасының жұмыс істеу принципі мен онымен жұмыс істеу амалдарын.

34-параграф. Материалдарды кесуші, 2-разряд

70. Жұмыс сипаттамасы:

қолмен, электропышақпен, кесу машиналарында жасанды тері қабықтарын, мақта тарамдарын, тігілген негізді кесу;

кесу немесе жиектеп кесу машиналарында тақта, тері, клеенка жиектерін кесіп шығу;

кесу машиналарында каучук пен рубраксты бөліктерге кесу;

жабдықтың техникалық күйін тексеру;

кесу машинассының жұмысын, кесу машинасына қызмет көрсетіп жатқан конвейер жылдамдығын ретте;

пышақтарды қайрау;

кесу машинасына жартылай даяр өнім таспаларын салу;

ақау табылған тұстарын кесіп тастау;

кесілген пластиналарды сөрелерге қою;

каучук бөлшектерін өлшеу және ыдысқа салу;

жарамсыз тұстарын кесіп тастау;

кесу машиналарын жөндеу;

өңделген өнімді орауыштарға орау;

кесілген материалдарды конвейер, вагонетка, тартпаларға салу.

71. Білуге тиіс:

қызмет көрсетіп жатқан жабдықтың құрылымын;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды;

кесу машиналарын жөндеу және пышақтарды қайрау ережелерін.

35-параграф. Материалдарды кесуші, 3-разряд

72. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі машиналарда жасанды төсеме жартыбілікшелерді әр түрлі көлемдерге кесу;

жартыбілікше орауыштарын кесуге жұмыс орнына әкелу;

орауыштарды қарап шығу, орынды өлшемдерін анықтау;

жасанды төсеме жартыбілікшелер таспаларын тігінен және көлденеңнен кесу;

барлық механизмдер мен құрылғылар жұмысын қадағалау, кесіліп жатқан таспалардың өлшемдерінің дұрыстығын бақылау;

жартыбілікше сапасына қарай таспа өлшемдерін өзгерту;

таспаларға бөлген кезде жасанды жартыбілікшелер таспаларын қолдану берілген көрсеткіштерге сай болуын қамтамасыз ету;

машинаның техникалық күйін тексеру және оны жұмысқа даярлау;

кесу машинасының барлық түрін жөндеу;

машина жұмысын, мауыттың созылуын және өтуін реттеу;

кесілген таспаларды қабылдау үстеліне орналастыру, арнайы жерге жеткізу.

73. Білуге тиіс:

кесу машиналары мен құрылғыларды жөндеу мен реттеудің тәсілдерін;

жеткізу құрылғыларының құрылымы мен оларды пайдалану ережелерін;

картон түрлері мен қолдану мақсаттарын;

жартыбілікше таспаларын дұрыс кесу амалдарын.

36-параграф. Жасанды тері пластиналарын жинаушы, 2-разряд

74. Жұмыс сипаттамасы:

пластиналарды қолмен жинау;

қабықтар мен қалқандарды қабылдау және әкелу;

салмағына қарай қабық пен матаны орналастыру;

пластиналар дайындамаларына қағаз төсеу.

75. Білуге тиіс:

мақта қасиеттерін;

пластиналарда мақта мен қабық қабаттарының алмасу тәртібін;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

37-параграф. Жасанды тері пластиналарын жинаушы, 3-разряд

76. Жұмыс сипаттамасы:

арнайы қалқандарда мақта, тігілген негіз, желімдеуші қабаттың тік және көлденең қабаттарынан жасалған жасанды тері пластиналары дайындамаларын жинау, белгіленген әдістеме бойынша қолмен термопластик пластина дайындамаларын жинақтау;

талшықтың орналасуына қарай мақта тарамдарын салу;

қабықтарды масса бойынша орналастыру;

мақта мен қабықты түзету, талшық пен қабықтардың орналасуы бойынша мақта делюжкаларының орналасуына сай қалқанға қою;

мақта мен қабық делюжкаларын өлшеу;

пластина дайындамаларына қағаз қою;

жиналған пластиналарды престерге жеткізу.

77. Білуге тиіс:

жасанды терінің әр түрлерін жинау тәртібін;

тік және көлденең орналасу айырмашылықтарын.

38-параграф. Теріталшық материалын қоюландырушы, 3-разряд

78. Жұмыс сипаттамасы:

роллға берілуді жеңілдету мақсатымен ылғалдылықты азайту үшін теріталшық материалды қоюландыру технологиялық үрдісін жүргізу;

жабдықтың техникалық күйін тексеру және оны жұмысқа даярлау;

теріталшық материалының қоюландыру үрдісін бақылау және сығу дәрежесін, жабдық жұмысын қадағалау;

қоюландырғышқа келіп түсетін теріталшық материалының шоғырлану дәрежесін реттеу.

79. Білуге тиіс:

қоюландырғыштың құрылымы мен жұмыс істеу принципін;

қоюландыру технологиялық үрдісін;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

39-параграф. Өрнек салушы, 2-разряд

80. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ өрнек салушының қадағалауымен өрнектеуші каландрларда, гидравликалық престерде, өлшеу-шығыршық машиналарда беті әр түрлі жасанды терілерге өрнек салу;

орау жабдығына білікше мен штанганы орналастырып, жасанды тері орауыш шетін қою;

шеттерін тігу және жабдыққа жартылай даяр өнімді салу;

жартылай даяр өнімді жұмыс орнына жеткізу;

даяр өнімді орағанда жасанды тері таспасының созылуын реттеу;

даяр өнім орауыштарын қосып тұрған тігістерді үзу, орау-жаю жабдығынан орауыштарды шешу;

даяр өнімді сақтау орнына жеткізу.

81. Білуге тиіс:

жабдықтың жұмыс істеу принципін;

орау құрылғыларының қызмет көрсету ережелерін;

жасанды теріде өрнек салу үрдісінің технологиялық параметрлерін.

40-параграф. Өрнек салушы, 3-разряд

82. Жұмыс сипаттамасы:

өрнектеуші каландрларда, гидравликалық престерде, өлшеу-шығыршық машиналарда беті әр түрлі жасанды терілерге өрнек салу;

жабдықтың және құрылғылардың техникалық күйін тексеру және оларды жұмысқа даярлау;

пресс тақталарына немесе өлшеу-тығырық машинасына жасанды тері пластиналарын салу;

жартылай даяр өнімге өрнек салудың дұрыстығын, жиектердің жалпақтығын, жартылай даяр өнімнің білікшеге дұрыс оралуын бақылау;

білікшенің қысылуын, қысымын, температурасын реттеу;

жартылай даяр өнім орауыштарын шешу, даяр пластиналарды алу;

дәрежесі төменірек өрнек салушылар жұмысын қадағалау.

83. Білуге тиіс:

жабдық пен құрылғылар құрылымын;

өнім түрлерін;

жабдықты талап етілген параметрлерге сай жөндеу ережелерін.

41-параграф. Өрнек салушы, 4-разряд

84. Жұмыс сипаттамасы:

өрнек салу агрегатында беттері әр түрлі жасанды терілерге өрнек салу;

агрегаттың техникалық күйін тексеру, оны жұмысқа даярлау;

жартылай даяр өнімнің, жиектердің бағытталуын, созылуын, біркелкі-бедерлі өрнектің шығуын, білікшелердің тазалығын бақылау;

жартылай даяр өнімнің білікшеден мүмкін ығысуын түзеу;

қағаз білікшенің жыртылуының алдын алу үшін білікшенің қалпын тігіс өткенде кезде реттеу;

жабдықтың жұмыс істеуінің бір уақыттылығын бақылау;

өрнек салу білікшесін ауыстыру;

дәрежесі төменірек өрнек салушылардың жұмысын қадағалау.

85. Білуге тиіс:

жабдықтың кинематикалық сызбасын;

реттеу және өлшеу аспаптарын қолдану мен жөндеу ережелерін;

өнім сапасына қойылатны техникалық талаптарды;

өрнек салушы білікшені ауыстыру ережелерін.

42-параграф. Былғары картондарды сулаушы, 2-разряд

86. Жұмыс сипаттамасы:

жылытылған су құйылған ванналарда картон тарамдары мен картон бөліктерін сулау;

алып шығару;

ваннаны сумен толтыру, суды жылыту;

ваннаға салу үшін картондарды даярлау;

картон тарамдары мен бөліктерін таспаларға жинау;

жылытылған су құйылған ваннаға картон қалыңдығы мен қаттылығына сай қолмен немесе кіші механизация құрылғылар көмегімен салу;

картон тарамдарын таспалардан шығарып, оларды үйінділерге жинау, ал бөліктерді сөрелер мен жәшіктерге салу;

үйілген суланған бөліктерді брезентпен жауып, жүкпен басу.

87. Білуге тиіс:

ванна құрылымын және су температурасын реттеудің тәсілдерін;

картон мен бөліктерді сулаудың ережелері мен тәртібін;

картонның белгіленген параметрлеріне сәйкес сулану дәрежесіне сай келуін анықтау ережелерін.

43-параграф. Синель орналастырушы, 3-разряд

88. Жұмыс сипаттамасы:

орналастырушы машинада желім жағылған матаға синел білікшелерін немесе синельді орналастыру;

жабдықтың техникалық күйін тексеру;

тақта мен орналастырушы конвейерге тығыздаушы пластинаны (шыныны) белгілі бір бұрышқа сәйкес орналастыру;

жұмыс орнына синель, синель білікшелерін, мата, желімді жеткізу;

машинаға матаны салу, мата шеттерін тігу, ракляға желім құю;

синель массасына сәйкес орналастыру конвейері және ауырлық конвейері жылдамдығын анықтау және реттеу;

автоматты орналастырушы көмегімен немесе қолмен синельді матаға орналастыру;

синель білікшелерін шлюздарға түсі бойынша қолмен салу және тығыздаушы шыны астына қою;

мата созылуын, шыны мен орналастыру конвейері арасындағы саңылауды реттеу;

ашық жерлерді жабу, жиектерін түзеу, мақта жіптерін кесіп тастау;

каракулі бар орауыштарды орау және шешу.

89. Білуге тиіс:

орналастыру машинасының құрылымы мен жұмыс істеу принципін;

машинаны реттеу ережелерін;

желім құрамын және пайдалану мақсатын;

жасанды каракулдің техникалық талаптарын.

44-параграф. Кесектерді қалыптаушы, 2-разряд

90. Жұмыс сипаттамасы:

дәрежесі жоғарырақ қалыптаушы қадағалауымен жаншу-престе қыртыстық массадан кесектер қалыптау;

қоршау күйін тексеру;

жаншу-престеріне қыртыс массасын жеткізу;

жаншу-пресс конвейерінен қалыпталған кесектерді қабылдау;

әр кесекті таразыда өлшеу;

үстелге немесе вагонеткаға келесі операцияға жіберуге орналастыру;

таразы мен жаншу-пресін тазалау.

91. Білуге тиіс:

жабдықтың қолдану мақсаты мен жұмыс істеу принципін;

таспаның әр түрлі қалыңдығында кесектердің көлемі мен салмағы.

45-параграф. Кесектерді қалыптаушы, 3-разряд

92. Жұмыс сипаттамасы:

жаншу-престе қыртыстық массадан кесектер қалыптау;

жабдықтың техникалық күйін тексеру;

жаншу-престі пласттері массасымен қамтамасыз ету;

массаны шанапқа салу;

таспа шығу үшін конвейер арқылы массаның білікше арасындағы саңылауға дұрыс жеткізілуін бақылау;

механикалық пышақпен таспаларды кесектерге кесілуін бақылау және реттеу;

жасалып жатқан кесектер салмағын бақылау;

дәрежесі төменірек қалыптаушылардың жұмысын қадағалау.

93. Білуге тиіс:

жабдық құрылымын;

масса қасиеттерін және оның сапасын анықтау тәсілдерін;

таспа жасау үшін саңылау орналастырудың ережелерін;

өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

46-параграф. Жасанды теріні тегістеуші, 2-разряд

94. Жұмыс сипаттамасы:

таңбалаушы, тегістеуші машиналарда жасанды тері пластинасының бахтарма жағын біркелкі кеуекті бет жасау үшін тегістеу;

жабдықтың күйін тексеру және жұмысқа даярлау;

техникалық талаптарға сәйкес пластина қалыңдығының біркелкілігін бүкіл аумағы бойынша тегістеу білігінің астына бірнеше қою арқылы, тегістеу білікшесі жиектерінің іздерін түсірмей тегістеу;

өңделген пластиналарды қалқан мен сөрелерге орналастыру.

95. Білуге тиіс:

жабдықтың пайдалануы мен жұмыс істеу принципін;

әр түрлі мақсатқа сай жасанды тері пластиналарын өңдеуге теріні таңдау ережелерін;

жасанды тері басты пластиналарының қажетті сапасын беретін жұмыс амалдарын.

47-параграф. Жасанды теріні тегістеуші, 3-разряд

96. Жұмыс сипаттамасы:

әр түрлі машиналарда біркелкі кеуекті бет жасау үшін жасанды тері пластиналарын, синтетикалық күдері жартылай даяр өнімін, синтетикалық тері негізін тегістеу;

жабдықты және түрпілі материалды жұмысқа даярлау;

пластиналарды қабылдағыш шығыршыққа оң жағымен орналастыру;

өңделіп жатқан материал орауыштарын орналастыру және шешу;

бөлшектерді парафинді еріту мақсатымен алдын ала жылытып тегістеу және жиектерін түсіру;

бөлшектердің бөліктерін бұдырлау және парафиндау;

бөлшектердің фасоны мен өлшеміне сәйкес матрица мен қысу ілмектері арасындағы саңылауды реттеу;

бөлшектерді ыдыстарға салу.

97. Білуге тиіс:

жабдықтың құрылымы мен пайдалану ережелерін;

өңделіп жатқан өнім түріне сәйкес түрпілік материалды таңдау ережелерін;

даяр өнім сапасына қойылатын техникалық талаптарды.

3-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

98. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші (33-шығарылым) БТБА қосымшасында көрсетілген.

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік- біліктілік анықтамалығына (33-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с №	Кәсіп атаулары	Разрядтар диапазоны	Беті
1.	Талшық пен қабықты мөлшерлеуші	2	3
2.	Сыздық жасаушы	2-3	4
3.	Синель жасаушы	2-3	5
4.	Жасанды тері жасау агрегатының машинисі	4-5	6
5.	Валька түсіретін машина машинисі	3	7
6.	Бөлу машинасының машинисі	3-4	8
7.	Бояу және желімдеу жабдығының машинисі	4-5	9
8.	Нүктелі полимерлі қабатты жағу желісінің машинисі	4-5	10
9.	Жұмсартқыш машинаның машинисі	4-5	11
10.	Термотұрақтандырғыш машинаның машинисі	4-5	12
11.	Хром жоңқасын бейтараптандырушы	3	13
12.	Талшық жұлушы	1-2	14
13.	Киноэкрандарды жиектеуші	2-3	15
14.	Жасанды тері негізін даярлау желісінің операторы	3-4	15
15.	Жасанды каракуль өңдеуші	2-4	17
16.	Өнім сығушы	2	18
17.	Өнімді желімдеуші	2-4	19
18.	Материалдарды кесуші	1-3	20
19.	Жасанды тері пластиналарын жинаушы	2-3	22
20.	Теріталшық материалын қоюландырушы	3	23
21.	Өрнек салушы	2-4	23
22.	Былғары картондарды сулаушы	2	25
23.	Синель орналастырушы	3	25
24.	Кесектерді қалыптаушы	2-3	26
25.	Жасанды теріні тегістеуші	2-3	27