О внесении изменения и дополнения в приказ исполняющего обязанности Министра энергетики Республики Казахстан от 6 января 2017 года № 2 "Об утверждении нормативных технических документов в области электроэнергетики"

Приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 9 декабря 2019 года № 404. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 18 декабря 2019 года № 19739

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ исполняющего обязанности Министра энергетики Республики Казахстан от 6 января 2017 года № 2 "Об утверждении нормативных технических документов в области электроэнергетики" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15045) следующее изменение и дополнение:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Утвердить:

1) Методику расчета норм расхода газомазутного топлива при сжигании бурых углей с выходом летучих веществ более 30 % на тепловых электростанциях согласно приложению 1 к настоящему приказу;

2) Методику расчета норм расхода газомазутного топлива при сжигании каменных углей с выходом летучих веществ менее 20 % на тепловых электростанциях согласно приложению 2 к настоящему приказу;

3) Методику расчета норм расхода пара и конденсата на собственные нужды энергоблоков тепловых электростанций согласно приложению 3 к настоящему приказу;

4) Методику расчета норм расхода электроэнергии на собственные нужды подстанций напряжением 35-500 киловольт согласно приложению 4 к настоящему приказу;

5) Методику расчета норм расхода тепла на технологические нужды водоподготовительных установок тепловых электростанций согласно приложению 5 к настоящему приказу;

6) Методику расчета норм расхода материалов и изделий на ремонт подстанций напряжением до 220 киловольт согласно приложению 6 к настоящему приказу;

7) Методические указания по определению классификации производственных помещений тепловых электростанций по допустимым уровням шума согласно приложению 7 к настоящему приказу;

8) Методические указания по эксплуатации гидротехнических сооружений систем технического водоснабжения тепловых электростанций согласно приложению 8 к настоящему приказу;

9) Методические указания по расследованию причин повреждений металла лопаточного аппарата, дисков и роторов паровых турбин тепловых электростанций согласно приложению 9 к настоящему приказу;

10) Методические указания по оптимизации оборотной системы водоснабжения электростанций с градирнями согласно приложению 10 к настоящему приказу;

11) Методические указания по наладке систем технического водоснабжения тепловых электростанций согласно приложению 11 к настоящему приказу;

12) Методические указания по эксплуатации аспирационных установок топливоподачи тепловых электростанций согласно приложению 12 к настоящему приказу;

13) Методические указания по эксплуатации водогрейных котлов с внешними теплообменниками согласно приложению 13 к настоящему приказу;

14) Методические указания по наладке и эксплуатации систем шариковой очистки конденсаторов паровых турбин согласно приложению 14 к настоящему приказу;

15) Методические указания по обследованию баков аккумуляторов горячей воды согласно приложению 15 к настоящему приказу;

16) Методические указания по диагностике автотрансформаторов и их вводов на рабочем напряжении согласно приложению 16 к настоящему приказу;

17) Методические указания по диагностике силовых трансформаторов и их вводов на рабочем напряжении согласно приложению 17 к настоящему приказу;

18) Методические указания по диагностике шунтирующих реакторов и их вводов на рабочем напряжении согласно приложению 18 к настоящему приказу;

19) Методические указания по перемаркировке основного энергетического оборудования согласно приложению 19 к настоящему приказу;

20) Методические указания по предупреждению низкотемпературной коррозии поверхностей нагрева и газоходов котлов электростанций согласно приложению 20 к настоящему приказу;

21) Методические указания по эксплуатации вакуумных выключателей согласно приложению 21 к настоящему приказу;

22) Методические указания по эксплуатации элегазовых выключателей согласно приложению 22 к настоящему приказу;

23) Методические указания по эксплуатации разъединителей 6-500 киловольт согласно приложению 23 к настоящему приказу;

24) Методические указания по эксплуатации воздушных линий электропередачи напряжением 35-110 киловольт согласно приложению 24 к настоящему приказу;

25) Методические указания по эксплуатации воздушных линий электропередачи напряжением 220-500-1150 киловольт согласно приложению 25 к настоящему приказу;

26) Методические указания по эксплуатации силовых кабельных линий напряжением до 35 киловольт согласно приложению 26 к настоящему приказу;

27) Методические указания по эксплуатации силовых трансформаторов согласно приложению 27 к настоящему приказу;

28) Методические указания по эксплуатации комплектных распределительных элегазовых устройств согласно приложению 28 к настоящему приказу;

29) Методические указания по эксплуатации масляных выключателей согласно приложению 29 к настоящему приказу;

30) Методические указания по проведению энергетических обследований тепловых сетей согласно приложению 30 к настоящему приказу;

31) Методические указания по проведению энергетических обследований электрических станций согласно приложению 31 к настоящему приказу;

32) Методические указания по проведению энергетических обследований электрических сетей согласно приложению 32 к настоящему приказу;

33) Методические указания по расчету поправок к расходу тепла турбоагрегатами согласно приложению 33 к настоящему приказу;

34) Методические указания по проведению энергетических обследований районных котельных с установленной мощностью 100 гигакалорий в час и более согласно приложению 34 к настоящему приказу;

35) Методические указания по проведению энергетических обследований электроустановок потребителей согласно приложению 35 к настоящему приказу;

36) Методические указания по оценке технического состояния воздушных линий электропередачи напряжением от 35 до 1150 киловольт согласно приложению 36 к настоящему приказу;

37) Методические указания по организации работы по технике безопасности на электростанциях согласно приложению 37 к настоящему приказу;

38) Методику расчета норм расхода комплексонов для обработки сетевой воды и подготовки воды для подпитки тепловых сетей согласно приложению 38 к настоящему приказу;

39) Методику расчета норм расхода материалов на текущий ремонт основного энергетического оборудования электростанций согласно приложению 39 к настоящему приказу;

40) Методику расчета норм расхода материалов и изделий на техническое обслуживание подстанций напряжением до 220 киловольт согласно приложению 40 к настоящему приказу;

41) Методику расчета норм аварийного запаса частей мачтовых и комплектных трансформаторных подстанций 6-20/0,4 киловольт согласно приложению 41 к настоящему приказу;

42) Методику расчета норм материально-технических ресурсов и оборудования для закрытых трансформаторных подстанций 6-20/0,4 киловольт и распределительных пунктов 6-20 киловольт согласно приложению 42 к настоящему приказу;

43) Методику расчета норм расхода жидкого топлива на тепловых электростанциях и котельных согласно приложению 43 к настоящему приказу.";

дополнить приложением 43 согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту развития электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр

К. Бозумбаев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство индустрии и
инфраструктурного развития
Республики Казахстан

	Приложение к приказу Министра энергетики Республики Казахстан от 9 декабря 2019 года № 404
	Приложение 43 к приказу исполняющего обязанности Министра энергетики Республики Казахстан от 6 января 2017 года № 2

Методика расчета норм расхода жидкого топлива на тепловых электростанциях и котельных

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Методика расчета норм расхода жидкого топлива на тепловых электростанциях и котельных (далее – Методика) разработана в соответствии с подпунктом 70-14) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года "Об электроэнергетике".

2. В настоящей Методике применяются следующие основные понятия и определения:

1) тепловая нагрузка — количество тепловой энергии, принимаемое теплопотребляющей установкой за единицу времени;

2) условное топливо — единица учета тепловой ценности топлива, применяемая для сопоставления различных видов топлива.

Иные понятия и определения, используемые в настоящей Методике, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

Глава 2. Область применения

3. Настоящая Методика разработана для использования при прогнозировании и планировании потребности в жидком топливе на тепловых электростанциях и котельных, работающих на жидком топливе.

4. Расчет норм расхода газомазутного топлива на растопку котлов производится в соответствии с Методикой расчета норм расхода газомазутного топлива при сжигании бурых углей с выходом летучих веществ более 30 % на тепловых электростанциях и Методикой расчета норм расхода газомазутного топлива при сжигании каменных углей с выходом летучих веществ менее 20 % на тепловых электростанциях, утвержденными настоящим приказом.

Глава 3. Расчет норм расхода жидкого топлива на тепловых электростанциях и котельных

5. Годовой расход топлива на тепловых электростанциях и котельных определяется по формуле:

где Вгод – годовой расход топлива на электростанциях, тонна (далее - т);

– удельный расход условного топлива, на выработку теплоты, килограмм условного топлива на гигакалорию (далее - кг у.т/Гкал);

- расход топлива на выработку тепловой энергии, т;

- расход топлива на выработку электрической энергии, т;

– количество тепловой энергии, необходимой для отопления зданий на планируемый период с учетом расхода тепловой энергии для собственных нужд, гигакалорий (далее - Гкал);

Э –выработка электроэнергии киловатт час (далее - кВт·ч);

K – средний калорийный эквивалент для пересчета одной тонны (тысячи м3 ) натурального топлива в условную единицу;

- низшая теплота сгорания натурального и условного топлива, килокалорий на килограмм (кубический метр) (далее - ккал/кг(м3)).

6. На котельных, работающих только на жидком топливе (мазут) при вхождении в отопительный период, пуск котельной осуществляется путем растопки одного из котлов на дизельном топливе для подготовки мазутного хозяйства и запуска котлов на мазуте.

При расчете расходов жидкого топлива необходимо учитывать время работы котла на дизельном топливе для подготовки мазутного хозяйства.

7. Удельный расход условного топлива определяется в соответствии с Методическими указаниями по анализу изменения удельных расходов топлива на электростанциях, утвержденными приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 30 декабря 2016 года № 580 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 14771).

8. Приближенный удельный расход условного топлива определяется по формуле:

где

– удельный расход условного топлива, на выработку теплоты, кг у.т/Гкал;

–удельный расход топлива на выработку электрической энергии, грамм условного топлива на киловатт в час;

- КПД котельной;

- КПД электростанции.

9. Количество тепловой энергии, необходимой для отопления зданий на планируемый период с учетом собственных нужд (отопительный период в целом, квартал, месяц, сутки), определяется по формуле:

где

– расчетное значение часовой тепловой нагрузки отопления, Гкал/час, принимается по проекту зданий, подключенных к энергопроизводящей организации; при отсутствии проектных данных - по укрупненным показателям с учетом удельной отопительной характеристики;

– усредненное расчетное значение температуры воздуха внутри отапливаемых зданий, принимаемое в соответствии с СН РК 2.04-21-2004 "Энергопотребление и тепловая защита гражданских зданий" (далее – СН РК 2.04-21-2004), °С;

QСН–расчетное значение общего расхода тепловой энергии на собственные нужды, Гкал;

– расчетное значение максимально низкой температуры наружного воздуха за отопительный период для проектирования отопления в конкретной местности, принимаемое в соответствии с СН РК 2.04-21-2004, °С;

– среднее значение температуры наружного воздуха за планируемый отопительный период, принимаемое в соответствии с СН РК 2.04-21-2004, °С;

n – продолжительность функционирования систем отопления в планируемый период, принимаемая в соответствии с СН РК 2.04-21-2004, (сутки);

– нормативные технические потери в тепловых сетях.

Глава 4. Определение расхода тепловой энергии на собственные нужды тепловых электростанций и котельных

10. Расход тепловой энергии на собственные нужды тепловых электростанций и котельных определяется опытным (режимно-наладочные и (или) балансовые испытания) или расчетным методом.

В состав общего расхода тепловой энергии на собственные нужды котельных в виде горячей воды или пара входят следующие элементы затрат:

1) растопка,продувка котлов;

2) обдувка поверхностей нагрева;

3) на нужды мазутного хозяйства;

4) технологически и хозяйственные нужды.

Общий расход тепловой энергии на собственные нужды определяется по формуле:

где

- тепловые потери на i-е нужды, Гкал;

N - количество статей расхода на собственные нужды энергопроизводящей организации.

При расчетном определении расхода тепловой энергии на собственные нужды используются нижеприведенные зависимости.

Расчеты расхода тепловой энергии на собственные нужды выполняются на каждый месяц и в целом на календарный год. При этом расчеты по отдельным статьям расхода тепловой энергии выполняются в целом за год с распределением его по месяцам пропорционально определяющему показателю (выработка тепловой энергии; число часов работы; количество пусков; температура наружного воздуха; длительность отопительного периода и др.).

Исходные данные и результаты расчета по элементам затрат заносятся в отдельные таблицы.

11. Потери тепловой энергии с продувочной водой зависят от периодичности и продолжительности продувки котла и определяются по формуле:

где

- коэффициент продувки i-го котла, принимаемый для непрерывной продувки паровых котлов - 0,01, для периодической продувки паровых котлов - 0,005, водогрейных котлов - 0,003;

- количество тепловой энергии, произведенное котлом за расчетный период Гкал;

Iк - количество котлов.

12. Расход тепловой энергии за расчетный период на растопку котлов (Гкал) Qраст определяется:

где Qкі – часовая выработка тепловой энергии i-м котлом (по паспортной характеристике), Гкал;

K' - доля расхода тепловой энергии на одну растопку котла после простоя до 12 часов (из горячего состояния), принимаемая в отопительном периоде - 0,3, в неотопительном - 0,2;

N'і- количество растопок из горячего состояния в расчетном периоде;

K" - доля расхода тепловой энергии на одну растопку котла после простоя свыше 12 часов (из холодного состояния), принимаемая в отопительном периоде - 0,65, в неотопительном - 0,45;

N"і - количество растопок из холодного состояния в расчетном периоде.

Расчетное количество растопок котлов определяется по отчетным данным базового года с внесением коррективов по прогнозируемому режиму потребления тепловой энергии потребителями в расчетном периоде.

13. Расход тепловой энергии на обдувку поверхностей нагрева паровых котлов, (Гкал), определяют по формуле:

где Кобд – коэффициент обдувки, принимаемый в размере 0,002 при сжигании твердого топлива и 0,003 – при сжигании мазута;

– средняя за время работы производительность i-го котла, тонн в час (далее – т/ч);

- продолжительность работы i-го котла, час;

– энтальпия соответственно пара, используемого для обдувки, и питательной воды, килокаллорий на килограмм (далее – ккал/кг);

Ik- количество котлов.

14. Расход тепла на нужды мазутного хозяйства, (Гкал), определяется как сумма потерь (расходов) тепловой энергии при сливе мазута (Qсл м), обогреве в резервуарах при хранении (Qхр м), обогреве мазутопроводов (Qт м), подогреве в мазутоподогревателях и (или) расходных емкостях (Qп м) и паровом распыле мазута форсунками (Qр м).

При определении Qхр м и Qт м потери (расходы) тепловой энергии, относящиеся к нормативному неснижаемому запасу мазута (ННЗТ), не учитываются.

15. Количество тепловой энергии на разогрев мазута при сливе, (Гкал), определяют по формуле:

где tk - конечная температура подогрева мазута в цистерне, °C, принимается в зависимости от марки мазута;

tн- начальная температура мазута в цистерне, °C;

ko- коэффициент охлаждения, ккал/(м3ч°C), принимается равным 1,65 для цистерн 60 (50) т; 2,2 - для 25-тонной цистерны; 1,15 - при доставке мазута автотранспортом;

rcл- время разогрева и слива из цистерны, ч, принимаемое в зависимости от периода и марки мазута (холодное время года М-40, М-60 - 8 час., М-80, М-100 - 10 час., теплое время - 4 час.);

ро- плотность мазута при начальной температуре, кг/м3;

Мсл- количество сливаемого за расчетный период мазута, т.

16. Потери тепловой энергии при хранении мазута, (Гкал), рассчитываются по формуле:

где F - поверхность охлаждения резервуара, принимается по проектным, паспортным или фактическим данным, квадратный метр (далее - м2);

К - коэффициент теплопередачи стенок резервуара, принимаемый для металлических неизолированных резервуаров - 6,0; металлических изолированных - 3,0; для подземных резервуаров - 0,27;

- температура окружающего воздуха, принимается как средняя для расчетного периода (для подземных резервуаров

=5 °C) °C;

rxp- время хранения, час;

V - емкость резервуара,м3;

Mxp- количество мазута, хранимого в расчетном периоде, определяемое как среднее значение на начало и конец этого периода, т;

Po- плотность мазута при среднем значении температуры, кг/м3.

При отсутствии данных расход пара давлением 1 - 1,2 мегапаскаль и температурой 220 - 250 °C на разогрев, слив и зачистку десять железнодорожных цистерн емкостью 60 т принимается равным 7,65 т/ч (85 - 120 кг/т); расход пара на сливные лотки на десять метров двухпутной эстакады - 0,1 т/ч, на промежуточные емкости объемом 200 м3 - 0,6 т/ч, 400 м3 - 1,2 т/ч, 600 м3 - 1,8 т/ч, 1000 м3 - 2,0 т/ч.

17. Расход тепловой энергии на обогрев мазутопроводов, Гкал, определяется по формуле:

где q - плотность теплового потока от мазутопровода в окружающую среду, принимается по нормам плотности теплового потока, приводимым в строительных нормах и правилах;

L - длина обогреваемого мазутопровода, метр;

b - коэффициент, учитывающий тепловые потери опорами, арматурой, компенсаторами; принимается 1,2 в тоннелях и каналах и помещениях, 1,25 - для надземной прокладки мазутопроводов;

rоб - продолжительность обогрева, час.

18. Расход тепловой энергии на подогрев мазута в мазутоподогревателях или расходных емкостях осуществляется до температуры, согласно таблице 1 приложения к настоящей Методике.

Расход тепловой энергии на подогрев мазута, Гкал, определяется по формуле:

где: qп - удельный расход пара на подогрев мазута, согласно таблице 2 приложения к настоящей Методике в диапазоне температур, согласно таблице 1 приложения к настоящей Методике, кг на тонну мазута;

Iп,Iпв - энтальпия соответственно пара, используемого для подогрева, и питательной воды, ккал/кг;

Мп- количество подогреваемого мазута за расчетный период, равное количеству мазута, поданного в топку горелочными устройствами, т;

- КПД подогревателя, принимаемый равным 0,98.

19. Расход тепловой энергии на паровой распыл мазута, Гкал, рассчитывается в случае комплектации котлоагрегатов паромеханическими форсунками по формуле:

где qp - удельный расход пара на распыливание, кг/кг мазута; принимается 0,02 - 0,03 в зависимости от вязкости мазута;

Bм- количество распыляемого мазута, т;

Iп, Iпв - энтальпия соответственно пара, используемого для распыла мазута, и питательной воды, ккал/кг. Расход пара на распыл мазута для паровых форсунок учтен удельным расходом пара на подогрев мазута.

20. Часовой расход тепловой энергии, Гкал, на отопление помещения котельной определяется следующим образом:

где Vo - объем отапливаемого помещения (рабочей зоны), (м3);

qo- удельная отопительная характеристика здания при tp.o. = -30 °C принимается для объема здания 2 - 10 тыс. м3 - 0,1; 10 - 15 тыс. м3 - 0,08 ккал/(м3ч°C);

tp.o. - расчетная температура наружного воздуха для проектирования отопления, °C;

tвн– температура воздуха внутри помещения, принимаемая каксредневзвешенная по всем помещениям непосредственно котельной (котельный зал; насосное отделение; щитовое помещение и другие); принимается по действующим санитарным нормам с учетом показателей аттестации рабочих мест по условиям труда;

- поправочный коэффициент на температуру наружного воздуха для проектирования отопления принимается по таблице 3 приложения к настоящей Методике.

При отсутствии результатов аттестации минимальные значения температур воздуха в рабочей зоне помещений в холодный период определяются из СП РК 4.02-105-2013"Котельные установки".

Пересчет расхода тепловой энергии на отопление в конкретном расчетном месяце по формуле:

где: tср - средняя за расчетный период температура наружного воздуха, °C;

tмес- продолжительность отопления, час.

Полученный по вышеуказанной формуле расход тепловой энергии на отопление помещений котельной уменьшается на величину тепловых выделений в окружающую среду котлоагрегатами, баками различного назначения, установленными в котельном зале, других тепловыделений (потери с утечками, парением, через теплоизоляцию, при опробовании предохранительных клапанов), а также поступлений тепловой энергии с нагретым воздухом приточной вентиляции.

Если поступление тепловой энергии от котлоагрегатов, баков и других элементов, а также с воздухом приточной вентиляции обеспечивает поддержание расчетной температуры воздуха в производственной зоне котельного зала, то расход тепловой энергии на отопление в общем расходе на собственные нужды учитывается только в объеме потребности на отопление служебных и бытовых помещений.

Расход тепловой энергии на отопление и хозяйственно-бытовые нужды зданий и сооружений, расположенных на территории котельной (административное здание, гаражи, мастерские, склады и др.), не относится к затратам на собственным нужды.

21. Потери тепловой энергии котлоагрегатами определяются:

где Bi - расход натурального топлива котлоагрегатом в расчетном месяце, т;

q5- средняя потеря тепловой энергии всеми элементами котлоагрегатов в окружающую среду, в % от количества теплоты топлива;

- теплота сгорания используемого натурального топлива, ккал/кг;

Ik- количество котлоагрегатов. Средняя потеря тепловой энергии всеми элементами котлоагрегата в окружающую среду () принимается по показателям режимной карты.

22. Потери тепловой энергии баками различного назначения (декарбонизаторы, баки-аккумуляторы и пр.), Гкал, определяют по формуле:

где qбj - норма плотности теплового потока через поверхность бака, ккал/м2ч; принимается по СП РК 4.02-102-2012 "Проектирование тепловой изоляции оборудования и трубопроводов" для баков;

Fбj- поверхность бака, м2;

Kt- температурный коэффициент, определяемый по соотношению (tг - tн ср) : (tг - 5); nj - количество баков;

G - количество групп однотипных баков;

rбj - продолжительность работы баков в расчетном периоде, ч.

23. Расход тепловой энергии на хозяйственно-бытовые нужды, Гкал, определяется по формуле:

где

- норма расхода горячей воды на одну душевую сетку, принимается равной 0,27 м3/сутки;

Nq- количество душевых сеток;

Kq- коэффициент использования душевых, определяется практическим путем, при отсутствии данных принимается равным 1,0;

a - норма расхода горячей воды на одного человека в смену, при отсутствии данных принимается равной 0,024 м3/человек. в сутки;

M - численность работающих человек в сутки;

tr, tхв- соответственно температура горячей и исходной воды, °C;

Cв- теплоемкость воды, ккал/кг°C;

Tq- продолжительность расчетного периода, сутки;

Pв- плотность воды, тонна на кубический метр.

24. Другие потери (опробование предохранительных клапанов, потери с утечками, парением, через теплоизоляцию трубопроводов), Гкал, принимают равными:

для тепловых электростанций Qдр = 0,002 Qпроизв

для водогрейных котельных Qдр = 0,001 Qпроизв

где Qпроизв - количество тепловой энергии, Гкал, произведенное котельной за расчетный период.

Приложение к Методике расчета норм расхода жидкого топлива на тепловых электростанциях и котельных

Таблица 1. Температура подогрева мазута

Тип форсунок	Температура подогрева мазута, °C
	Мазут марки М-40; М-60		Мазут марки М-80; М-100
	начальная	конечная	начальная	конечная
паровые;воздушные высоконапорные	50	75	70	90
механические; паромеханические	50	75	70	90
воздушные низконапорные	50	75	70	90

Таблица 2. Расход пара при типах форсунок

Мазут	Расход пара (килограмм на 1 тонну мазута) при типах форсунок
	паровые	паромеханические	воздушные
М-40; М-60	247	42	48
М-80; М-100	239	39	34

Таблица 3. Поправочный коэффициент на температуру наружного воздуха для проектирования отопления

tp.o.°C	0	-5	-10	-15	-20	-25	-30	-35	-40	-45	-50	-55
	2,05	1,67	1,45	1,29	1,17	1,08	1	0,95	0,9	0,85	0,82	0,8

"Электр энергетикасы саласындағы нормативтік техникалық құжаттарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің міндетін атқарушының 2017 жылғы 6 қаңтардағы № 2 бұйрығына өзгеріс пен толықтыру енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2019 жылғы 9 желтоқсандағы № 404 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 18 желтоқсанда № 19739 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Электр энергетикасы саласындағы нормативтік техникалық құжаттарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің міндетін атқарушының 2017 жылғы 6 қаңтардағы № 2 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15045 болып тіркелген) мынадай өзгеріс пен толықтыру енгізілсін:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Мыналар:

1) осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларындағы 30 % - дан астам ұшпа заттардың шығуымен қоңыр көмірлерді жағу кезінде газ-мазуттық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

2) осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларындағы 20 % - дан аз ұшпа заттардың шығуымен тас көмірлерді жағу кезінде газ-мазуттық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

3) осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларының энергия блоктарының жеке қажеттіліктеріне арналған бу мен конденсат шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

4) осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес Кернеуі 35-500 киловольт кіші станциялардың жеке қажеттіліктеріне арналған электр энергиясы шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

5) осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларының су дайындайтын қондырғыларының технологиялық мұқтаждықтарына арналған жылу шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

6) осы бұйрыққа 6-қосымшаға сәйкес Кернеуі 220 киловольт кіші станцияларды жөндеуге арналған материалдар мен бұйымдар шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

7) осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес Шудың рұқсат етілген деңгейлері бойынша жылу электр станцияларының өндірістік үй-жайларының сыныптауышын айқындау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

8) осы бұйрыққа 8-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларының техникалық сумен жабдықтау жүйелерінің гидротехникалық құрылыстарын пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

9) осы бұйрыққа 9-қосымшаға сәйкес Жылу электр станциялары бу турбиналарының күректі аппараты, дискілері мен роторлары металының зақымдану себептерін тексеру жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

10) осы бұйрыққа 10-қосымшаға сәйкес Градирнялары бар электр станцияларының сумен жабдықтаудың айналым жүйесін оңтайландыру жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

11) осы бұйрыққа 11-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларының техникалық сумен жабдықтау жүйелерін ретке келтіру жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

12) осы бұйрыққа 12-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларының отын берудің аспирациялық қондырғыларын пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

13) осы бұйрыққа 13-қосымшаға сәйкес Сыртқы жылу алмастырғышы бар су жылыту қазандықтарын пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

14) осы бұйрыққа 14-қосымшаға сәйкес Бу турбиналарының конденсаторларын шарлы тазарту жүйесін ретке келтіру және пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

15) осы бұйрыққа 15-қосымшаға сәйкес Ыстық су аккумуляторларының бактарын тексеру жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

16) осы бұйрыққа 16-қосымшаға сәйкес Автотрансформаторлардың және олардың жұмыс кернеуін енгізу диагностикасы жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

17) осы бұйрыққа 17-қосымшаға сәйкес Күштік трансформаторлардың және олардың жұмыс кернеуін енгізу диагностикасы жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

18) осы бұйрыққа 18-қосымшаға сәйкес Шунттаушы реакторлардың және олардың жұмыс кернеуін енгізу диагностикасы жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

19) осы бұйрыққа 19-қосымшаға сәйкес Негізгі энергетикалық жабдықтарды қайта таңбалау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

20) осы бұйрыққа 20-қосымшаға сәйкес Электр станциялары қазандықтарының қыздыру беттерінің және газ жолдарының төмен температуралық тотығуының алдын алу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

21) осы бұйрыққа 21-қосымшаға сәйкес Вакуумдық ажыратқыштарды пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

22) осы бұйрыққа 22-қосымшаға сәйкес Элегаздық ажыратқыштарды пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

23) осы бұйрыққа 23-қосымшаға сәйкес 6-500 киловольт ажыратқыштарды пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

24) осы бұйрыққа 24-қосымшаға сәйкес Кернеуі 35-110 киловольт электр берудің әуе желілерін пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

25) осы бұйрыққа 25-қосымшаға сәйкес Кернеуі 220-500-1150 киловольт электр берудің әуе желілерін пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

26) осы бұйрыққа 26-қосымшаға сәйкес Кернеуі 35 киловольтқа дейін күштік кәбілдік желілерді пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

27) осы бұйрыққа 27-қосымшаға сәйкес Күштік трансформаторларды пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

28) осы бұйрыққа 28-қосымшаға сәйкес Жиынтықты таратушы элегаздық құрылғыларды пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

29) осы бұйрыққа 29-қосымшаға сәйкес Май ажыратқыштарды пайдалану жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

30) осы бұйрыққа 30-қосымшаға сәйкес Жылу желілеріне энергетикалық зерттеулерді жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

31) осы бұйрыққа 31-қосымшаға сәйкес Электр станцияларына энергетикалық зерттеулерді жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

32) осы бұйрыққа 32-қосымшаға сәйкес Электр желілеріне энергетикалық зерттеулерді жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

33) осы бұйрыққа 33-қосымшаға сәйкес Турбоагрегаттардың жылуды шығындауына түзетулерді есептеу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

34) осы бұйрыққа 34-қосымшаға сәйкес Белгіленген қуаты сағатына 100 гигакалория және одан жоғары аудандық қазандықтарды энергетикалық зерттеулерді жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

35) осы бұйрыққа 35-қосымшаға сәйкес Тұтынушылардың электр қондырғыларына энергетикалық зерттеулерді жүргізу жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

36) осы бұйрыққа 36-қосымшаға сәйкес Кернеуі 35-тен 1150 киловольтқа дейін электр беру әуе желілерінің техникалық жай-күйін бағалау жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

37) осы бұйрыққа 37-қосымшаға сәйкес Электр станцияларындағы қауіпсіздік техникасы бойынша жұмыстарды ұйымдастыру жөніндегі әдістемелік нұсқаулар;

38) осы бұйрыққа 38-қосымшаға сәйкес Жылу желілерін толықтыру үшін желілік суды өңдеуге және суды дайындауға арналған комплексондар шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

39) осы бұйрыққа 39-қосымшаға сәйкес Электр станцияларының негізгі энергетикалық жабдықтарын ағымдағы жөндеуге арналған материалдар шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

40) осы бұйрыққа 40-қосымшаға сәйкес Кернеуі 220 киловольтқа дейінгі кіші станцияларға техникалық қызмет көрсетуге арналған материалдар мен бұйымдар шығысының нормаларын есептеу әдістемесі;

41) осы бұйрыққа 41-қосымшаға сәйкес 6-20/0,4 киловольт діңгекті және жиынтықты трансформаторлық кіші станциялар бөлшектерінің авариялық запасының нормаларын есептеу әдістемесі;

42) осы бұйрыққа 42-қосымшаға сәйкес 6-20/0,4 киловольт жабық трансформаторлық кіші станциялар және 6-20 киловольт тарату пунктері үшін материалдық-техникалық ресурстар мен жабдықтардың нормаларын есептеу әдістемесі;

43) осы бұйрыққа 43-қосымшаға сәйкес Жылу электр станцияларындағы және қазандықтардағы сұйық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесі бекітілсін.".

осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес 43-қосымшамен толықтырылсын.

2. Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасын дамыту департаментi Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Министр

К. Бозумбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2019 жылғы 9 желтоқсандағы № 404 бұйрығына қосымша
	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің міндетін атқарушының 2017 жылғы 6 қаңтардағы № 2 бұйрығына 43-қосымша

Жылу электр станцияларындағы және қазандықтардағы сұйық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесі

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Жылу электр станцияларындағы және қазандықтардағы сұйық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесі (бұдан әрі - Әдістеме) "Электр энергетикасы туралы" 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабының 70-14) тармақшасына сәйкес әзірленді.

2. Осы Әдістемеде мынадай ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:

1) жылу жүктемесі - уақыт бірлігі ішінде жылу тұтынатын қондырғысы қабылдайтын жылу энергиясының мөлшері;

2) шартты отын - әртүрлі отынды салыстыруға пайдаланылатын отынның жылу құнын өлшеуге арналған бірлік.

Осы Әдістемеде пайдаланылатын өзге ұғымдар мен анықтамалар Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамаға сәйкес қолданылады.

2-тарау. Қолданылу саласы

3. Осы Әдістеме сұйық отынмен жұмыс істейтін жылу электр станциялары мен қазандықтардағы сұйық отынға деген сұранысты болжау және жоспарлау кезінде қолдану үшін әзірленген.

4. Қазандықтарды жағуға арналған газ-мазуттық отын шығысының нормасын есептеу осы бұйрықпен бекітілген Жылу электр станцияларындағы 30 %-дан астам ұшпа заттардың шығуымен қоңыр көмірлерді жағу кезінде газ-мазуттық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесі мен Жылу электр станцияларындағы 20 % - дан аз ұшпа заттардың шығуымен тас көмірлерді жағу кезінде газ-мазуттық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесіне сәйкес жүргізіледі.

3-тарау. Жылу электр станцияларындағы және қазандықтардағы сұйық отын шығысын есептеу

5. Жылу электр станцияларындағы және қазандықтардағы жыл сайынғы отын шығысы мынадай формулаға сәйкес есептеледі:

мұндағы

- электр станцияларындағы отынның жылдық шығысы, тонна (бұдан әрі - т);

- жылу өндіруге шартты отынның үлестік шығысы, килограмм шартты отын/гкалорий (бұдан әрі - кг ш.о/Гкал);

- жылу энергиясын өндіруге арналған отын шығысы, т;

- электр энергиясын өндіруге арналған отын шығысы, т;

- өз қажеттіліктері үшін жылу энергиясының шығысын ескере отырып, жоспарланған кезеңге ғимараттарды жылытуға қажетті жылу энергиясының мөлшері, гигакалорий (бұдан әрі - Гкал);

Э - электр энергиясын өндіру, киловатт сағат (бұдан әрі - кВт·ч);

K - бір тонна (мың м³) табиғи отынды шартты бірлікке қайта есептеу үшін орташа калориялық баламасы.

- табиғи және шартты отынның төмен жану жылуы, килокалорий килограмға (текше метрге) (бұдан әрі - ккал/кг(м³)).

6. Жылу беру кезеңіне кіргенде тек сұйық отынмен (мазут) жұмыс істейтін қазандықтарда қазандықты іске қосу мазут шаруашылығын дайындау және мазут қазандықтарын іске қосу үшін дизель отынындағы қазандықтардың бірін жағу жолымен жүзеге асырылады.

Сұйық отын шығысын есептеу кезінде мазут шаруашылығын дайындау үшін дизель отынындағы қазандықтың жұмыс уақытын ескеру қажет.

7. Шартты отынның үлестік шығысы Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2016 жылғы 30 желтоқсандағы № 580 бұйрығымен бекітілген Электр станцияларындағы отынның үлестік шығыстарының өзгерістерін талдау жөніндегі әдістемелік нұсқауларға (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 14771 болып тіркелген) сәйкес анықталады.

8. Шартты отынның жуықтаған үлестік шығысы мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы

- жылуды өндіруге арналған шартты отынның үлестік шығысы, кг ш.о./Гкал;

- электр энергиясын өндіруге арналған отынның үлестік шығысы, грамм шартты отын киловатт сағатқа;

- қазандықтың ПӘК;

- электр станциясының ПӘК;

9. Өз қажеттіліктерін ескере отырып, жоспарланған кезеңге жоспарланған кезеңге (жалпы жылыту кезеңі, тоқсан, ай, тәулік) ғимараттарды жылытуға қажетті жылу энергиясының мөлшері мынадай формулаға сәйкес анықталады:

мұндағы

- жылытудың сағатына жылу жүктемесінің есептік мәні, Гкал/сағат, энергия өндіруші ұйымға қосылған ғимараттардың жобасы бойынша; жобалық деректер болмаған кезде - үлестік жылыту сипаттамасын ескере отырып, кеңейтілген көрсеткіштер бойынша қабылданады;

- "Энергияны тұтыну және азаматтық ғимараттарды жылу қорғауы" (бұдан әрі - ҚР ҚН 2.04-21-2004) ҚР ҚН 2.04-21-2004 сәйкес қабылданған жылытылған ғимараттардағы ауа температурасының орташаланған мәні, °С;

өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының жалпы шығындарын есептеу мәні, Гкал.

- ҚР ҚН 2.04-21-2004 сәйкес қабылданған белгілі бір жерде жылытуды жобалау үшін жылу беру кезеңінде мүмкін болатын сыртқы ауа температурасының мүмкін болатын мәні, °С;

- ҚР ҚН 2.04-21-2004 сәйкес қабылданған жоспарлы жылу беру кезеңі үшін сыртқы ауа температурасының орташа мәні, °С;

n - ҚР ҚН 2.04-21-2004 сәйкес қабылданған жоспарланған кезеңде жылыту жүйелерінің жұмыс істеу ұзақтығы, (тәулік);

- жылу желілеріндегі нормативтік техникалық шығындар.

4-тарау. Жылу электр станциялары мен қазандықтардың өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының шығысын анықтау

10. Жылу электр станциялары мен қазандықтардың өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының шығысы тәжірибелік (режимдік-реттеу және (немесе) баланстық сынақтар) немесе есептеу әдісімен анықталады.

Ыстық су немесе бу түріндегі қазандықтардың өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының жалпы шығысының құрамына мынадай шығындар элементтері кіреді:

1) қазандарды жағу, үрлеу;

2) қыздыру беттерін үрлеу;

3) мазут шаруашылығының мұқтаждарына;

4) технологиялық және шаруашылық мұқтаждар.

Өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының жалпы шығысы мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы

- i-ші қажеттіліктерге арналған жылу шығындары, Гкал;

N - энергия өндіруші ұйымның өз қажеттіліктеріне арналған шығыс баптарының саны.

Өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының шығысын есептеу кезінде төменде келтірілген тәуелділіктер пайдаланылады.

Өз қажеттіліктеріне арналған жылу энергиясының шығысын есептеу әр айға және тұтастай бір жылға орындалады. Бұл ретте жылу энергиясы шығысының өзлеген баптары бойынша есептеулер оны айлар бойынша айқындаушы көрсеткішке (жылу энергиясын өндіру; жұмыс сағаттарының саны; іске қосу саны; сыртқы ауаның температурасы; жылыту кезеңінің ұзақтығы және т.б.) тепе-тең бөле отырып, тұтастай бір жыл ішінде орындалуы мүмкін.

Шығындар элементтері бойынша бастапқы деректер мен есептеу нәтижелері жеке кестеге енгізіледі.

11. Үрлеу суы бар жылу энергиясының шығындары (Гкал) қазандықты үрлеу мерзімділігі мен ұзақтығына байланысты және мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:

- бу қазандықтарын үздіксіз үрлеу үшін қабылданатын i-ші қазандықты үрлеу коэффициенті - 0,01, бу қазандықтарын мерзімді үрлеу үшін - 0,005, су жылыту қазандықтары - 0,003;

- есептік кезеңде қазандықпен жүргізілген, жылу энергиясының саны, (Гкал);

I_к - қазандардың саны.

12. Қазандықтарды жағу үшін есептік кезеңдегі жылу энергиясының шығысы Q_жағу, (Гкал), анықталады:

мұндағы:

- i-ші қазандықтың жылу энергиясын сағаттық өндіруі (паспорттық сипаттама бойынша), Гкал;

K' - жылыту кезеңінде қабылданатын 12 сағатқа дейін (ыстық күйден) тұрып қалғаннан кейін қазандықтың бір жағылуына жылу энергиясы шығысының үлесі - 0,3, жылытылмаған кезеңде - 0,2;

- есептік кезеңдегі ыстық күйден шыққан отындар саны;

K" - жылыту кезеңінде қабылданатын 12 сағаттан артық (суық күйден) тұрып қалғаннан кейін қазандықтың бір жағылуына жылу энергиясы шығысының үлесі - 0,65, жылытылмаған кезеңде - 0,45;

- есепті кезеңдегі суық күйден шыққан отындар саны.

Қазандықтардың жағудың есептік саны есептік кезеңде тұтынушылардың жылу энергиясын тұтынудың болжамды режимі бойынша түзетулер енгізе отырып, базалық жылдың есептік деректері бойынша анықталады.

13. Бу қазандықтарының қыздыру беттерін үрлеуге арналған жылу энергиясының шығысы (Гкал) мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:

- қатты отынды жағу кезінде 0,002 және мазутты жағу кезінде 0,003 мөлшерінде қабылданатын үрлеу коэффициенті;

- жұмыс уақытының орташа өнімділігі i-ші қазан, тонна/сағат (бұдан әрі - т/сағ);

- i қазан жұмысының ұзақтығы, сағат;

, - үрлеу үшін пайдаланылатын будың және қоректік судың энтальпиясы, ккал/кг;

- қазандардың саны.

14. Мазут шаруашылығының мұқтаждарына жұмсалатын жылу шығысы (Гкал) мазутты төгу

сақтау кезінде резервуарларда жылыту

мазут құбырларын жылыту

мазут жылытқыштарда және (немесе) шығыс сыйымдылықтарында жылыту

және форсункалармен мазутты бу бүрку

кезіндегі жылу энергиясының ысырабының (шығыстарының) сомасы ретінде анықталады.

Qсақ м және Qт М анықтау кезінде мазуттың нормативтік төмендетілмейтін қорына (ННЗТ) жататын жылу энергиясының ысырабы (шығыстары) есепке алынбайды.

15. Ағызу кезінде мазутты қыздыруға арналған жылу энергиясының мөлшері (Гкал) мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы:

- цистернадағы мазутты қыздырудың соңғы температурасы, (°C), мазут маркасына байланысты қабылданады;

- цистернадағы мазуттың бастапқы температурасы, (°C);

- салқындату коэффициенті, ккал/(м³ч°C), 60 (50) т цистерна үшін 1,65 тең қабылданады; 2,2 - 25 тонна цистерна үшін; 1,15 - мазутты автокөлікпен жеткізу кезінде;

- цистернадан қыздыру және ағызу уақыты, сағ, мазут кезеңі мен маркасына байланысты қабылданатын (жылдың суық уақыты М-40, М-60-8 сағат., М-80, М-100 - 10 сағ., жылы уақыты - 4 сағат);

- бастапқы температурада мазут тығыздығы, кг/м³;

- есептік кезеңде құйылатын мазут мөлшері, т..

16. Мазутты сақтау кезіндегі жылу энергиясының ысырабы (Гкал) мынадай формула бойынша есептеледі:

мұндағы: F - резервуарды салқындату беті, (м²); жобалық, паспорттық немесе нақты деректер бойынша қабылданады;

К - металл оқшауланбаған резервуарлар үшін қабылданатын резервуар қабырғаларының жылу беру коэффициенті, (ккал/(м²ч °C)) - 6,0; металл оқшаулар үшін - 3,0; жерасты резервуарлары үшін - 0,27;

- қоршаған ауаның температурасы, (°C); есеп айырысу кезеңі үшін орташа ретінде қабылданады (жерасты резервуарлары үшін

=5 °C);

- сақтау уақыты, сағат;

V - резервуардың сыйымдылығы, м³;

М_сақ- осы кезеңнің басындағы және аяғындағы орташа мән ретінде айқындалатын есептік кезеңде сақталатын мазут мөлшері, т;

Р₀- температураның орташа мәніндегі мазут тығыздығы, кг/м³.

Деректер болмаған кезде сыйымдылығы 60 т 10 темір жол цистерналарын жылытуға, төгуге және тазалауға 1 - 1,2 мегапаскаль қысыммен және 220 - 250 °C температурамен бу шығысы 7,65 т/сағ (85 - 120 кг/т) тең деп қабылданады; құю науаларына бу шығысы 10 м екі жолды эстакадаға - 0,1 т/сағ, көлемі 200 м³ - 0,6 т/сағ, 400 м³ - 1,2 т/сағ, 600 м³ - 1,8 т / сағ.

17. Мазут құбырларын жылытуға арналған жылу энергиясының шығысы, Гкал, мына формула бойынша анықталады:

мұндағы: q - қоршаған ортаға мазут құбырынан жылу ағынының тығыздығы, (ккал/мч); құрылыс нормалары мен ережелерінде келтірілген жылу ағыны тығыздығының нормалары бойынша қабылданады;

L - жылытылатын мазут құбырының ұзындығы, метр;

b - жылу шығынын тіректермен, арматурамен, компенсаторлармен есепке алатын коэффициент; тоннельдер мен каналдарда және үй - жайларда 1,2 қабылданады, мазут құбырларын жер үсті төсеу үшін - 1,25;

r_об-жылыту ұзақтығы, сағат.

18. Мазут жылытқыштардағы немесе шығыс ыдыстарындағы мазутты қыздыруға арналған жылу энергиясының шығысы осы Әдістемеге қосымшаның 1-кестесіне сәйкес көрсетілген температураға дейін жүзеге асырылады.

Мазутты қыздыруға арналған жылу энергиясының шығысы, Гкал, мына формула бойынша анықталады:

мұндағы:

- мазут тоннасына аталған Әдістемеге қосымшадағы 1-кестеде келтірілген температура диапазонында Әдістемеге қосымшадағы 2-кестеге сәйкес мазутты қыздыруға арналған будың үлестік шығысы;

- жылыту үшін пайдаланылатын бу және қоректік су энтальпиясы, (ккал/кг); Мп - оттықтағы жанарғы құрылғыларымен берілген мазут мөлшеріне тең, есептік кезеңде жылытылатын мазут мөлшері, т;

- 0,98 тең болатын жылытқыштың ПӘК.

19. Мазуттың бу бүріккішіндегі жылу энергиясының шығысы, Гкал, қазандық агрегаттарды бу механикалық форсункалармен жиынтықтаған жағдайда мынадай формула бойынша есептеледі:

мұндағы q_p - тозаңдауға будың үлес шығысы, кг / кг мазут; мазуттың тұтқырлығына байланысты 0,02 - 0,03 қабылданады;

B_м- бүріккіш мазут мөлшері, т;

- энтальпия тиісінше мазут бүрку үшін пайдаланылатын бу және қоректік су, ккал/кг. Бу форсункалары үшін мазутты қыздыруға арналған бу шығысы мазутты қыздыруға арналған будың үлестік шығысымен ескерілген.

20. Жылу энергиясының сағаттық шығысы, (Гкал), қазандық үй-жайын жылытуға келесі түрде анықталады:

мұндағы: V0 - жылытылатын үй-жайдың (жұмыс аймағының) көлемі), (м³); q₀-t_p.0. = -30 °C кезінде ғимараттың меншікті жылыту сипаттамасы 2 - 10 мың м³ - 0,1; 10 - 15 мың м³ - 0,08 ккал/(м³ч°C) ғимараттың көлемі үшін қабылданады;

t_p.0.- жылытуды жобалау үшін сыртқы ауаның есептік температурасы, °C;

t_вн- барлық үй-жайлар бойынша тікелей қазандықтың (қазандық залы; сорғы бөлімшесі; қалқан үй-жайы және т. б.) орташа өлшенген ретінде қабылданатын үй-жай ішіндегі ауа температурасы); жұмыс орындарын еңбек жағдайлары бойынша аттестаттау көрсеткіштерін есепке ала отырып, қолданыстағы санитарлық нормалар бойынша қабылданады.

- жылытуды жобалау үшін сыртқы ауа температурасына түзету коэффициенті осы әдістемеге сәйкес осы Әдістемеге қосымшадағы 3-кесте бойынша қабылданады.

Аттестаттау нәтижелері болмаған кезде үй-жайлардың жұмыс аймағындағы суық кезеңдегі ауа температурасының ең аз мәні ҚР БК-дан анықталады 4.02-105-2013 "Қазандық қондырғылар".

Жылытуға арналған жылу энергиясының шығысын нақты есептік айда мынадай формула бойынша қайта есептеу:

мұндағы: t_ср - есептік кезеңдегі сыртқы ауаның орташа температурасы, (°C);

r_мес- жылыту ұзақтығы, сағат.

Жоғарыда көрсетілген формула бойынша алынған жылу энергиясының шығысы қазандық залында орнатылған әртүрлі мақсаттағы бактармен, басқа да жылу бөліністерімен (ағуы, булануы, жылу оқшаулағышы арқылы, сақтандырғыш клапандарды сынау кезінде), сондай-ақ жылу энергиясының ағу желдеткішінің қыздырылған ауасы бар түсуімен қоршаған ортаға жылу бөлінуінің шамасына азайтылады.

Егер қазандық агрегаттарынан, бактардан және басқа да элементтерден, сондай-ақ сору желдеткішінің ауасымен жылу энергиясының түсуі қазандық залының өндірістік аймағында ауаның есептік температурасын ұстап тұруды қамтамасыз ететін болса, онда жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының шығысы өз қажеттіліктеріне арналған жалпы шығыста қызметтік және тұрмыстық үй-жайларды жылытуға деген қажеттілік көлемінде ғана есепке алынады.

Қазандықтың аумағында орналасқан ғимараттар мен құрылыстарды жылытуға және шаруашылық-тұрмыстық қажеттіліктерге жылу энергиясының шығысы (әкімшілік ғимарат, гараждар, шеберханалар, қоймалар және т. б.) өз қажеттіліктеріне жатпайды.

21. Жылу энергиясының шығыны қазан агрегаттарымен анықталады:

мұндағы: B_і - қазан агрегатының есептік айдағы табиғи отын шығыны, т; q₅ - қоршаған ортаға қазандық агрегаттарының барлық элементтерімен жылу энергиясын орташа жоғалту, отын жылуы санынан % - бен;

- пайдаланылатын табиғи отынның жану жылуы, ккал/кг;

IK- қазан агрегаттарының саны. Қоршаған ортаға қазандық агрегатының барлық элементтерімен жылу энергиясының орташа шығыны (q5) режим картасының көрсеткіштері бойынша қабылданады.

22. Әр түрлі мақсаттағы бактармен жылу энергиясының ысырабы (декарбонизаторлар, бактар-аккумуляторлар және т. б.), (Гкал), мына формула бойынша анықталады:

мұндағы: q_бj - бак беті арқылы жылу ағыны тығыздығының нормасы, ккал / м²ч; ҚР БК бойынша қабылданады 4.02-102-2012 бактарға арналған "жабдықтар мен құбырлардың жылу оқшаулауын жобалау";

F_бj- бак беті, м²;

Kt- ара қатынасы бойынша анықталатын температуралық коэффициент (t_г - t_н с_р) : (t_г - 5); n_j- бактар саны;

G - бір типті бактар топтарының саны;

r_бj- есептік кезеңде бактардың жұмыс істеу ұзақтығы, сағат.

23. Шаруашылық-тұрмыстық мұқтаждарға арналған жылу энергиясының шығысы, (Гкал), мынадай формула бойынша анықталады:

мұндағы

- бір себезгі торына ыстық су шығынының нормасы 0,27 м³/тәулік тең қабылданады;

N_q- себезгі торларының саны;

k_q- себезгілерді пайдалану коэффициенті практикалық жолмен анықталады, деректер болмаған жағдайда 1,0-ге тең қабылданады;

a - бір ауысымда 1 адамға ыстық су шығынының нормасы, деректер болмаған жағдайда тәулігіне 0,024 м³/адамға тең қабылданады;

M - тәулігіне жұмыс істейтін адам саны;

t_r,t_xв - тиісінше ыстық және бастапқы судың температурасы, (°C);

с_в- судың жылу сыйымдылығы, (ккал/кг°C);

T_q- есептік кезеңнің ұзақтығы, (тәулік);

р_в- судың тығыздығы, (т/м³).

24. Басқа ысыраптар (сақтандырғыш клапандарды сынамалау, ағуы, булануы бар, құбырлардың жылу оқшаулағышы арқылы ысыраптар), Гкал, тең деп қабылданады:

- жылу электр станциялары үшін Q_б = 0,002. Q_өндір;

- су жылытатын қазандықтар үшін Q_б = 0,001. Q_өндір;

мұндағы: Q_өндір. - есептік кезеңде қазандық өндірген жылу энергиясының мөлшері, Гкал.

Жылу электр станциялары мен қазандықтардағы сұйық отын шығысының нормаларын есептеу әдістемесіне 1-қосымша

1-кесте. Мазутты жылыту температурасы

Форсунканың түрі	Мазутты жылыту температурасы, °C
	М-40; М-60		М-80; М-100
	бастапқы	соңғы	бастапқы	соңғы
бу;жоғары қысымды ауа	50	75	70	90
механикалық; паромеханикалық	50	75	70	90
төмен қысымды ауа	50	75	70	90

2-кесте. Форсункалардың типтері кезінде бу шығыны

Мазут	Форсункалардың типтері кезінде бу шығыны (1 т мазутқа кг)
	бу	паромеханикалық	ауа
М-40; М-60	247	42	48
М-80; М-100	239	39	34

3-кесте. Жылытуды жобалау үшін сыртқы ауа температурасына түзету коэффициенті

tр.0.°C	0	-5	-10	-15	-20	-25	-30	-35	-40	-45	-50	-55
	2,05	1,67	1,45	1,29	1,17	1,08	1	0,95	0,9	0,85	0,82	0,8