ИПС "Әділет"

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 24 февраля 2015 года № 137 "Об утверждении Правил организации централизованных торгов электрической энергией" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 10550, опубликован 14 апреля 2015 года в информационно-правовой системе "Әділет") следующее изменение:

Правила организации централизованных торгов электрической энергией, утвержденные указанным приказом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту развития электроэнергетики Министерства энергетики Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства энергетики Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства энергетики Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра энергетики Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр энергетики
Республики Казахстан

Н. Ногаев

	Приложение к приказу Министра энергетики Республики Казахстан от 13 января 2020 года № 8
	Утверждены приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 24 февраля 2015 года №137

Правила организации централизованных торгов электрической энергией

Глава 1. Общие положения

1. Правила организации централизованных торгов электрической энергией (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 39) статьи 5 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года "Об электроэнергетике" (далее – Закон) и определяют порядок организации централизованных торгов электрической энергией.

2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:

1) расчетная ведомость – документ, составляемый оператором рынка централизованной торговли по итогам централизованных торгов и направляемый в обслуживающий банк для осуществления взаиморасчетов по сделкам, заключенным на централизованных торгах;

2) метод двустороннего аукциона – механизм проведения централизованных торгов электрической энергией, основанный на определении цены путем сопоставления ранжированных графиков спроса и предложения;

3) минимизация количества пар – механизм, обеспечивающий сведение к минимуму количество заключенных пар "продавец-покупатель";

4) клиринговая цена – цена электрической энергии для каждого часа операционных суток, определенная сопоставлением ранжированных графиков спроса и предложения, для расчетов купли-продажи электрической энергии по итогам спот-торгов в режиме "за день вперед";

5) обслуживающий банк – банк, определенный оператором рынка централизованной торговли электрической энергией и осуществляющий финансовое урегулирование обязательств участников централизованных торгов, по заключенным на торгах сделкам;

6) цена сделки – цена на электрическую энергию, определенная в ходе торговой сессии на спот-торгах "в течение операционных суток" (цена, указанная в востребованной встречной заявке);

7) ранжированный график – упорядоченный список заявок участников торгов по заявленным в них ценам, а при равных ценах – по времени их поступления в электронную систему торговли;

8) список пар "продавец-покупатель" – документ, составляемый оператором рынка централизованной торговли электрической энергией, в котором формируются пары "продавец-покупатель";

9) участник торгов – субъект оптового рынка электрической энергии, заключивший договор участия на рынке централизованной торговли электрической энергией и прошедший регистрацию оператором рынка в электронной системе торговли;

10) оператор торгов – ответственный работник субъекта оптового рынка электрической энергии, прошедший обучение у оператора рынка централизованной торговли электрической энергией по работе в электронной системе торговли и имеющий доступ к паролям, правомочный вносить информацию, связанную с участием в торгах;

11) реестр заключенных на торгах сделок – документ, составляемый оператором рынка централизованной торговли, подтверждающий заключение сделок на спот-торгах и регистрацию сделок по централизованным торгам на среднесрочный и долгосрочный периоды;

12) торговая сессия – процесс, в течение которого осуществляется подача заявок на участие в торгах, а также осуществляется определение цены, объемов купленной (проданной) электрической энергии и пар "продавец-покупатель" по результатам централизованных торгов;

13) лот торгов – ценовой диапазон, формируемый оператором рынка централизованной торговли в пределах установленных предельных тарифов на электрическую энергию по группам энергопроизводящих организаций;

14) период природоохранного попуска – период времени, в течение которого в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании водных ресурсов, энергопроизводящие организации – гидроэлектростанции (далее – ГЭС) осуществляют попуски воды;

15) обеспечение платежа – деньги участников централизованных торгов, размещаемые ими в обслуживающем банке до начала проведения спот-торгов в размере стоимости объемов электрической энергии подаваемой заявки, являющиеся обеспечением надлежащего исполнения заключенных сделок;

16) метод непрерывных встречных торгов – механизм проведения централизованной торговли электрической энергией, при котором поступающие заявки удовлетворяются за счет имеющихся встречных заявок;

17) цена электрической энергии – цена на электрическую энергию, определенная в ходе централизованных торгов на среднесрочный, долгосрочный периоды;

18) электронная система торговли - комплекс организационных, технических, программных компонентов, обеспечивающих проведение централизованных торгов электрической энергией;

19) договор участия на рынке централизованной торговли электрической энергией – письменный договор, заключаемый между субъектом оптового рынка электрической энергии и оператором рынка централизованной торговли электрической энергией об участии в централизованной торговле электрической энергией;

20) заявка на участие в централизованной торговле электрической энергией – официальное заявление (обращение) участника торгов на участие в централизованных торгах для покупки (продажи) электрической энергии с указанием цены, объема и срока поставок электрической энергии;

21) рынок централизованной торговли электрической энергией – организованная торговая площадка для купли-продажи электрической энергии на краткосрочном (спот-торги), среднесрочном (неделя, месяц) и долгосрочном (квартал, год) основании;

22) график проведения централизованных торгов электрической энергией – расписание с указанием даты, времени проведения начала и окончания централизованных торгов электрической энергией.

Иные понятия и термины, используемые в настоящих Правилах, применяются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетики.

3. К централизованным торгам электрической энергией допускаются субъекты оптового рынка электрической энергии (далее – субъект рынка), имеющие доступ на оптовый рынок, подтвержденный наличием для:

1) для энергопроизводящих организаций:

договора на оказание услуги по организации балансирования производства - потребления электрической энергии с системным оператором;

договора на оказание услуги по технической диспетчеризации отпуска в сеть и потребления электрической энергии с системным оператором;

2) для энергопередающих организаций:

договора на оказание услуги по передаче электрической энергии по национальной электрической сети с системным оператором;

договора с Единым закупщиком на предоставление услуги по обеспечению готовности электрической мощности к несению нагрузки;

3) энергоснабжающих организаций:

лицензии на осуществление деятельности по покупке электрической энергии в целях энергоснабжения;

4) потребителей электрической энергии:

договора с Единым закупщиком на предоставление услуги по обеспечению готовности электрической мощности к несению нагрузки.

4. Условиями доступа на рынок централизованной торговли электрической энергией является:

1) заключение договора участия на рынке централизованной торговли электрической энергией;

2) регистрация участника торгов в электронной системе торговли оператора рынка централизованной торговли с заполнением заявления на регистрацию в электронной системе торговли и регистрационной карты участника торгов по формам, разработанным оператором рынка централизованной торговли;

3) выполнение требований, предусмотренных пунктом 10 настоящих Правил.

5. Договор участия на рынке централизованной торговли электрической энергией содержит:

1) предмет договора, виды оказываемых оператором рынка централизованной торговли услуг, сроки и порядок оплаты и прекращения оказания услуг в случае несвоевременной оплаты. Услуги оператора рынка централизованной торговли оплачиваются субъектами рынка по тарифу, установленному в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области электроэнергетике и в сфере предпринимательства;

2) критерии и требования, предъявляемые к субъекту рынка для участия на централизованных торгах электрической энергией и допуску к электронной системе торговли;

3) методы проведения централизованных торгов, в том числе порядок регистрации сделок и уведомления участников торгов о результатах торгов;

4) порядок определения суммы обеспечения платежа, сроки оплаты электрической энергии, купленной участником торгов;

5) ответственность участников договора за нарушение условий договора.

6. Централизованные торги электрической энергией проводятся анонимно, дистанционно с использованием сети Интернет на интернет-ресурсе электронной системы торговли оператора рынка централизованной торговли.

7. Централизованные торги электрической энергией состоят из:

1) спот-торгов в режиме "за день вперед";

2) спот-торгов "в течение операционных суток";

3) торгов на среднесрочный (неделя, месяц) и долгосрочный (квартал, год) периоды.

8. Оператор рынка централизованной торговли организует и проводит централизованные торги электрической энергией, вырабатываемой ГЭС в период природоохранных попусков воды.

9. Процедура проведения торгов включает в себя:

1) подачу участником торгов заявки на участие в централизованной торговле электрической энергией (далее – заявка);

2) расчет цен и формирование оператором рынка централизованной торговли списка пар "продавец-покупатель";

3) составление оператором рынка централизованной торговли списка пар "продавец-покупатель" и включение его в реестр заключенных на торгах сделок;

4) уведомление участников торгов о результатах состоявшихся торгов.

10. Для участия в централизованных торгах электрической энергией субъектом рынка выполняются следующие требования:

1) оборудуется рабочее место оператора торгов техническими и программными средствами, позволяющими работать с базой данных электронной системы торговли;

2) представляется оператору рынка централизованной торговли список уполномоченных лиц – операторов торгов, прошедших инструктаж у оператора рынка централизованной торговли по работе в электронной системе торговли;

3) заключение договоров, предусмотренных в области электроэнергетики для субъектов оптового рынка электрической энергии.

Для участия в спот-торгах субъектом рынка открывается в обслуживающем банке банковский счет и вносится обеспечение платежа на покупку электрической энергии.

Глава 2. Порядок организации централизованных торгов электрической энергией

Параграф 1. Функции оператора рынка централизованной торговли

11. В целях осуществления организации централизованной торговли электрической энергией оператор рынка централизованной торговли:

1) осуществляет организацию и проведение спот-торгов;

2) осуществляет организацию и проведение централизованной торговли электрической энергией на среднесрочный (неделя, месяц) и долгосрочный (квартал, год) периоды, а также централизованных торгов электрической мощностью на один год;

3) обеспечивает равные условия доступа субъектов оптового рынка электрической энергии на рынок централизованной торговли электрической энергией;

4) определяет соответствие субъектов оптового рынка электрической энергии требованиям, установленным правилами централизованной торговли электрической энергией;

5) осуществляет регистрацию и учет заключенных сделок по купле-продаже электрической энергии на централизованных торгах электрической энергией;

6) обеспечивает в пределах своей компетенции субъектов оптового рынка электрической энергии информацией по индикативным ценам на электрическую энергию, сложившимся на централизованных торгах, и другой рыночной информацией;

7) организует и проводит финансовые взаиморасчеты по сделкам, заключенным на спот-торгах.

8) разрабатывает методические указания по организации и проведению централизованных торгов электрической энергией;

9) поддерживает электронную систему торговли в постоянной готовности к проведению централизованных торгов электрической энергией на оптовом рынке электрической энергии;

10) разрабатывает и внедряет централизованную систему гарантирования и взаиморасчетов за купленную (проданную) электрическую энергию на рынке централизованной торговли электрической энергией с целью минимизации коммерческих рисков субъектов рынка;

11) формирует и утверждает график проведения централизованных торгов электрической энергией;

12) информирует участников торгов о предстоящих торгах путем размещения информации на интернет - ресурсе электронной системы торговли не менее чем за три календарных дня до начала торгов;

13) проводит инструктаж операторов торгов по работе в электронной системе торговли;

14) взаимодействует с обслуживающим банком и участниками торгов по вопросам проведения централизованных торгов и взаиморасчетов;

15) оказывает содействие всем субъектам рынка в оперативном заключении договоров купли-продажи электрической энергии;

16) взаимодействует с системным оператором по вопросам, связанным с организацией и проведением централизованных торгов электрической энергией;

17) осуществляет мониторинг исполнения заключенных на централизованных торгах сделках;

18) представляет информацию о фактических объемах производства-потребления электрической энергии на рынке централизованной торговли для участников электронной системы торговли по данным фактического баланса, представляемого системным оператором.

12. Оператор рынка централизованной торговли осуществляет регистрацию в реестре сделок пары "продавец-покупатель", заключенные в ходе проведения централизованных торгов электрической энергией, в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан в области электроэнергетики, сфере предпринимательства и Гражданского законодательства.

13. В случаях функционирования единой энергосистемы Республики Казахстан раздельно по зонам энергосистемы, оператор рынка централизованной торговли проводит централизованные торги раздельно для каждой зоны энергосистемы. Проведение централизованных торгов раздельно по зонам единой энергосистемы Республики Казахстан осуществляются оператором рынка централизованной торговли в соответствие с настоящими Правилами.

14. Оператор рынка централизованной торговли публикует на интернет-ресурсе график проведения централизованных торгов электрической энергией.

Параграф 2. Порядок подачи заявок на рынке централизованной торговли электрической энергии

15. Участники торгов подают заявки на продажу (покупку) электрической энергии. Подача заявок производится с момента открытия торговой сессии и до окончания времени приема заявок.

16. Подача заявок участником торгов осуществляется с использованием сети Интернет.

17. Заявки участника торгов, подаваемые с использованием сети Интернет, формируются участником торгов самостоятельно.

18. Участник торгов по своему усмотрению до окончания времени приема заявок изменяет ранее поданную заявку или аннулирует ее путем подачи новой заявки.

19. Электрическая энергия, заявляемая на продажу, свободна от других договорных обязательств.

20. Электрическая энергия, предназначенная для экспортных (импортных) операций, подлежит таможенному оформлению участником торгов в соответствии с таможенным законодательством Республики Казахстан.

21. В заявке содержатся следующие основные сведения:

1) наименование участника торгов;

2) вид заявки (на покупку или продажу);

3) цена электрической энергии без учета налога на добавленную стоимость (далее – НДС);

4) период поставки (потребления) электрической энергии (год, квартал, месяц, неделя, сутки, часы суток) с указанием сроков начала и окончания поставки;

5) почасовой объем электрической энергии, заявляемый на покупку (продажу);

6) суммарный объем электрической энергии, заявляемый на покупку (продажу);

7) фамилия и инициалы руководителя или ответственного лица, подписавшего заявку;

8) объем электрической энергии, заявляемый участником торгов на покупку или продажу составляющий не менее одной тысячи киловатт часов и кратен одной тысяче киловатт часов.

Параграф 3. Организация и проведение спот-торгов в режиме "за день вперед"

22. Энергопроизводящая организация может реализовывать электроэнергию на спот-торгах по тарифу превышающий предельный тариф на электрическую энергию в объеме не более 10% от объема вырабатываемой ими электроэнергии за календарный месяц.

23. Спот-торги в режиме "за день вперед" проводятся методом двустороннего аукциона.

24. Из заявок участников торгов на покупку и продажу электрической энергии в режиме "за день вперед" оператор рынка централизованной торговли составляет ранжированные графики спроса и предложения электрической энергии:

1) заявки на покупку ранжируются в порядке убывания указанных в заявках цен, а при равных ценах – в порядке очередности их поступления в электронную систему торговли;

2) заявки на продажу ранжируются в порядке возрастания указанных в заявках цен, а при равных ценах – в порядке очередности их поступления в электронную систему торговли.

25. Определение оператором рынка централизованной торговли клиринговой цены на каждый час операционных суток производится сопоставлением ранжированных графиков спроса и предложения.

26. В случае, если последняя востребованная заявка на продажу или покупку электрической энергии содержит условие о минимально допустимом часовом объеме продажи электрической энергии и это условие не выполняется при имеющемся спросе (предложении), то такая заявка на продажу (покупку) заменяется следующей в очереди заявкой на продажу (покупку).

27. После расчета клиринговой цены на каждый час операционных суток оператор рынка централизованной торговли определяет объем покупок (продаж) электрической энергии и список участников торгов, чьи заявки вошли в этот объем (полностью или частично). К ним относятся продавцы, заявившие цену на продажу ниже клиринговой цены или равную ей, и покупатели, заявившие цену на покупку выше клиринговой цены или равную ей. На основании расчетов клиринговой цены, определения объема покупок (продаж) и списка участников торгов, чьи заявки вошли в этот объем, оператор рынка централизованной торговли формирует для осуществления взаиморасчетов между участниками торгов список пар "продавец-покупатель" исходя из принципа "минимизации количества пар".

28. В случае выявления на этапе планирования режимов производства-потребления электрической энергии в единой электроэнергетической системе Казахстана перегрузок (технических ограничений) на отдельных участках Национальной электрической сети, централизованные торги проводятся в пределах зарезервированной субъектам рынка пропускной способности перегружаемого сечения.

29. По окончании торговой сессии оператор рынка централизованной торговли передает на согласование системному оператору список пар "продавец-покупатель" с указанием точек учета приема (отпуска) электрической энергии на согласование объемов поставки (потребления) электрической энергии.

30. Сделка считается заключенной с момента подтверждения ее реализации системным оператором. Сформированные на централизованных торгах электрической энергией пары "продавец-покупатель" регистрируются оператором рынка централизованной торговли в реестре заключенных на торгах сделок.

31. Оператор рынка централизованной торговли в течение трех рабочих дней после получения от системного оператора утвержденного суточного графика с включенными в него объемами купленной/проданной на централизованных торгах электрической энергии, направляет в обслуживающий банк расчетную ведомость с указанием ссылки о проведении взаиморасчетов между участниками торгов по заключенным ими на торгах сделках.

32. Все включенные по итогам централизованных торгов в утвержденный суточный график объемы поставки и потребления электрической энергии фиксируются оператором рынка централизованной торговли, как проданные и купленные участниками торгов.

33. Торги объявляются несостоявшимися, в случаях, если:

1) системный оператор не согласовал объемы покупок (продаж) электрической энергии по результатам торгов в порядке, установленном в соответствии с Правилами оказания услуг системным оператором, организации и функционирования рынка системных и вспомогательных услуг, утвержденными приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 3 декабря 2015 года № 691 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 12562);

2) отсутствуют заявки на покупку (продажу) электрической энергии;

3) на торгах участвуют менее 3 участников торгов;

4) ранжированные графики спроса и предложения не пересекаются и ни одна из заявок на покупку графика спроса не содержит цену большую, чем цена любой из заявок на продажу графика предложения.

34. О результатах торгов оператор рынка централизованной торговли уведомляет участников торгов до 18-00 часов времени Нур-Султана.

Параграф 4. Организация и проведение спот-торгов "в течение операционных суток"

35. Торги "в течение операционных суток" проводятся по методу непрерывных встречных торгов.

36. Заявки на участие в торгах в течение операционных суток принимаются на операционные сутки с момента открытия торговой сессии. Участники торгов осуществляют подачу заявок на участие в торгах в течение операционных суток на все часы утвержденного суточного графика производства-потребления электрической энергии.

37. Все принятые заявки сводятся в очереди неудовлетворенных заявок на продажу и на покупку:

1) заявки на покупку ранжируются в порядке убывания указанных в них цен, а при равных ценах – в порядке очередности их поступления в электронную систему торговли;

2) заявки на продажу ранжируются в порядке возрастания указанных в них цен, а при равных ценах – в порядке очередности их поступления в электронную систему торговли.

38. Вновь поступившая заявка на продажу электрической энергии удовлетворяется за счет имеющихся заявок на покупку, в которых цены покупки выше или равны цене поступившей заявки, начиная с заявки на покупку, содержащей наивысшую цену. Данный процесс продолжается либо до полного удовлетворения данной заявки на продажу, либо до исчерпания приемлемых по цене заявок на покупку.

39. Вновь поступившая заявка на покупку электрической энергии удовлетворяется за счет имеющихся заявок на продажу, в которых цены продажи ниже или равны цене поступившей заявки, начиная с заявки на продажу, содержащей самую низкую цену. Данный процесс продолжается либо до полного удовлетворения данной заявки на покупку, либо до исчерпания приемлемых по цене заявок на продажу.

На основании вновь поступившей заявки определяется список пар "продавец-покупатель" в зависимости от числа востребованных встречных заявок на покупку (продажу). Сделки совершаются по ценам, указанным в востребованных встречных заявках.

40. Полностью удовлетворенные заявки на покупку (продажу) электрической энергии в дальнейшем в торгах не участвуют. Частично удовлетворенные заявки продолжают участвовать в торгах в части неудовлетворенных объемов на покупку (продажу) электрической энергии.

41. Полностью удовлетворенные заявки направляются системному оператору с указанием точки приема (отпуска) электрической энергии на согласование объемов поставки (потребления) электрической энергии не позднее, чем за два часа до операционного часа физической поставки электрической энергии.

42. Список пар "продавец-покупатель" направляется системному оператору с указанием точки приема (отпуска) электрической энергии на согласование объемов поставки (потребления) электрической энергии не позднее, чем за два часа до операционного часа физической поставки электрической энергии.

43. Системный оператор проверяет техническую реализуемость итогов спот-торгов "в течение операционных суток". В случае наличия технических ограничений (полностью или отдельно по часам), системный оператор уведомляет оператора рынка централизованной торговли с указанием причин по каждому операционному часу.

44. Сделка считается заключенной с момента подтверждения ее реализации системным оператором. Сформированные на централизованных торгах электрической энергией пары "продавец-покупатель" регистрируются оператором рынка централизованной торговли в реестре заключенных на торгах сделок.

45. Оператор рынка централизованной торговли в течение трех рабочих дней после получения от системного оператора подтверждения о включении в суточный график объемов купленной (проданной) на централизованных торгах электрической энергии направляет в банк расчетную ведомость для проведения взаиморасчетов между участниками торгов по заключенным ими на торгах сделкам путем списания банком в без акцептном порядке со счета покупателя суммы за приобретенную им на централизованных торгах электрическую энергию.

46. Сделка между участниками торгов не заключается, в случае несогласования системным оператором объемов поставки (потребления) электрической энергии, о чем оператор рынка централизованной торговли в течение одного часа уведомляет участников торгов с момента получения информации от системного оператора.

Параграф 5. Организация и проведение торгов электрической энергией на среднесрочный (неделя, месяц) и долгосрочный (квартал, год) периоды

47. Централизованные торги электрической энергией на среднесрочный и долгосрочный периоды проводятся методом непрерывных встречных торгов.

48. Оператор рынка централизованной торговли формирует лоты торгов.

49. Заявки энергопроизводящих организаций на продажу не могут превышать величину предельного тарифа на электрическую энергию, установленного уполномоченным органом для данной группы энергопроизводящих организаций.

50. Оператор рынка централизованной торговли проводит централизованные торги электрической энергией сроком на год, на квартал, на месяц, на неделю, по виду электрической энергии - поставка электрической энергии для покрытия базовой нагрузки по ровному графику (далее – базовая электроэнергия) на все дни недели.

51. Процедура проведения торговой сессии включает в себя следующие этапы:

1) открытие оператором рынка централизованной торговли торговой сессии;

2) прием заявок от участников торгов на покупку осуществляется после открытия торговой сессии;

3) прием заявок от участников торгов на продажу осуществляется после окончания времени приема заявок на покупку;

4) расчет цен электрической энергии и формирование пар "продавец-покупатель";

5) закрытие оператором рынка централизованной торговли торговой сессии и подведение итогов торгов.

Сроки и время проведения торговой сессии регламентируются внутренними документами Оператора рынка централизованной торговли.

52. Принятые заявки участников торгов на покупку распределяются по лотам торгов и ранжируются в порядке очередности их поступления в электронную систему торговли. Участники торгов, не осуществившие подачу заявок на покупку в соответствие с интервалом, определҰнным оператором рынка централизованной торговли, не допускаются к расчету цен электрической энергии и формированию пар "продавец-покупатель".

53. До окончания времени приема заявок на покупку участники торгов могут удалить или изменить ранее поданную заявку путем подачи новой заявки. После окончания времени приема заявок на покупку участники торгов могут изменить только цену ранее поданной заявки, при этом объем заявки изменению не подлежит.

54. Формирование пар "продавец-покупатель" и расчет цен электрической энергии производится после поступления в электронную систему торговли заявок на продажу.

55. Если в момент поступления в электронную систему торговли заявок на продажу отсутствуют заявки на покупку по всем лотам торгов, оператор рынка централизованной торговли закрывает торговую сессию.

56. Если в момент поступления в электронную систему торговли заявки (заявок) на продажу отсутствуют встречные заявки на покупку по лотам торгов, то в этом случае заявка на продажу становится в очередь неудовлетворенных заявок. Заявки на продажу ранжируются в порядке очередности их поступления в электронную систему торговли.

57. Процесс расчета цен и формирования пар "продавец-покупатель" по лотам торгов производится в течение торговой сессии при поступлении заявок:

1) на продажу удовлетворяется за счет имеющихся заявок на покупку, в которых цены покупки выше или равны цене поступившей заявки, начиная с заявки на покупку, поступившей в торговую систему раньше по времени. Этот процесс продолжается либо до полного удовлетворения данной заявки на продажу, либо до исчерпания приемлемых по цене заявок на покупку. Повторный отбор возможных встречных заявок осуществляется по всем лотам торгов;

2) на покупку удовлетворяется за счет имеющихся заявок на продажу, в которых цены продажи ниже или равны цене поступившей заявки, начиная с заявки на продажу, поступившей в торговую систему раньше по времени. Этот процесс продолжается либо до полного удовлетворения данной заявки на покупку, либо до исчерпания приемлемых по цене заявок на продажу. Повторный отбор возможных встречных заявок осуществляется по всем лотам торгов;

3) при сформировании одной или более пар "продавец-покупатель", в зависимости от числа востребованных встречных заявок на покупку (продажу). Пары "продавец-покупатель" формируются по ценам, указанным в востребованных встречных заявках на продажу.

58. Полностью удовлетворенные заявки на покупку (продажу) электрической энергии в дальнейшем в торгах не участвуют. Частично удовлетворенные заявки продолжают участвовать в централизованных торгах в части неудовлетворенных объемов на покупку/продажу электрической энергии.

59. Участники торгов, осуществляющие подачу заявок на продажу, могут подавать неограниченное количество заявок электрической энергии. При этом любая заявка, поданная участником торгов в течение торговой сессии, может быть снята им до момента формирования списка пар "продавец-покупатель".

60. По итогам торговой сессии:

1) определяется цена электрической энергии (без учета НДС);

2) определяются реализованные по итогам торгов объемы электрической энергии;

3) формируется список пар "продавец-покупатель"

4) составляется реестр заключенных на торгах сделок.

61. Не осуществляется определение пар "продавец-покупатель" и торги объявляются несостоявшимися, при наступлении случаев, указанных в подпунктах 2), 3), 4) пункта 33 настоящих Правил.

62. Информация о реализованных заявках участника торгов отображается на интернет-ресурсе оператора рынка централизованной торговли в режиме реального времени и доступна только данному участнику торгов.

По окончании торговой сессии соответствующие уведомления по итогам торгов направляются участнику торгов по электронной почте до 18-00 часов времени Нур-Султана.

Результаты торгов публикуются на интернет-ресурсе оператора рынка централизованной торговли с соблюдением условия об анонимности победителей торгов, не позднее рабочего дня, следующего за торговым днем.

63. ГЭС ежегодно в третьей декаде марта предоставляют оператору рынка централизованной торговли информацию о планируемых объемах продажи электрической энергии на централизованных торгах, вырабатываемой ГЭС в период природоохранного попуска воды.

64. Системный оператор по запросу предоставляет оператору рынка централизованной торговли информацию о среднегодовых расходах воды ГЭС, участвующих в централизованных торгах электрической энергией, вырабатываемой в период природоохранных попусков воды.

65. Период продажи электроэнергии, вырабатываемой ГЭС, определяется периодом природоохранных попусков воды.

66. На основании данных протокола по объему стока воды, ГЭС определяют планируемые объемы продажи электрической энергии в период природоохранных попусков воды. При планировании объемов электрической энергии, реализуемой на централизованных торгах вырабатываемой ГЭС в период природоохранного попуска воды, ГЭС не включают электроэнергию, производимую в рамках среднегодовых расходов воды по данным системного оператора за предыдущий год.

67. ГЭС, входящие в состав промышленного комплекса, при планировании объемов электрической энергии, реализуемой на централизованных торгах в период природоохранного попуска воды не включают объем электрической энергии, производимой в рамках среднегодовых расходов воды по данным системного оператора за предыдущий год и объем электрической энергии, предназначенный для покрытия внутренней потребности промышленного комплекса.

68. Продаже на централизованных торгах подлежат объемы электрической энергии, вырабатываемые ГЭС в период природоохранных попусков воды, за исключением объемов, вырабатываемых в рамках среднегодового расхода воды, определяемых в соответствии с пунктами 67 и 68 настоящих Правил.

69. После получения предварительной информации от ГЭС и системного оператора, оператор рынка централизованной торговли устанавливает дату проведения централизованных торгов электрической энергией, вырабатываемой ГЭС в период природоохранных попусков воды, информацию о планируемых объемах продаж ГЭС электрической энергии и планируемом периоде поставки электрической энергии публикует на интернет-ресурсе оператора рынка централизованной торговли.

70. Оператор рынка централизованной торговли проводит централизованные торги электрической энергией, вырабатываемой ГЭС в период природоохранных попусков воды в два этапа:

1) на первом этапе подлежат реализации плановые объемы электрической энергии, вырабатываемой ГЭС в период природоохранных попусков воды. Реализация данного объема электрической энергии проходит в порядке, определенном пунктами с 47 по 63 настоящих Правил;

2) на втором этапе оператор рынка централизованной торговли объявляет проведение дополнительных торгов на основании скорректированных данных по расходам воды, за исключением реализованных объемов ГЭС в соответствие с подпунктом 1) настоящего пункта Правил.

71. ГЭС, которым установлен расход воды выше плановых значений, реализуют дополнительные объемы на централизованных торгах в порядке, определенном пунктами с 47 по 63 настоящих Правил либо в порядке, определенном пунктами с 22 по 34 настоящих Правил по своему выбору.

В случае принятия решения о реализации дополнительных объемов электрической энергии в соответствии с пунктами с 47 по 63 настоящих Правил ГЭС заблаговременно извещают об этом оператора рынка централизованной торговли для размещения на интернет-ресурсе информации о проведении дополнительных централизованных торгов электрической энергией, вырабатываемой ГЭС в период природоохранного попуска воды.

Параграф 6. Заключение договоров купли-продажи (поставки) электрической энергии между участниками торгов

72. По итогам спот-торгов поставка (продажа) электрической энергии осуществляется участниками торгов на основании сделок, заключаемых на централизованных торгах в бездокументарной форме, в соответствии с настоящими Правилами и Гражданским кодексом Республики Казахстан.

73. Заключение договоров купли-продажи (поставки) электрической энергии по итогам проведенных торгов электрической энергией на среднесрочный и долгосрочный периоды осуществляется участниками торгов самостоятельно на основании полученных уведомлений от оператора рынка централизованной торговли. При заключении договоров купли-продажи (поставки) электрической энергии по итогам проведенных торгов электрической энергией на среднесрочный и долгосрочный периоды участники торгов применяют информацию, указанную в уведомлении об итогах торгов (объем купленной/проданной электрической энергии, цена, определҰнная в ходе торгов, период поставки электрической энергии).

74. Исполнение сделок, заключенных на спот-торгах, осуществляется после включения системным оператором купленного (проданного) объема электрической энергии в суточный график.

75. Уведомление, полученное участниками торгов от оператора рынка централизованной торговли по итогам торгов электрической энергией на среднесрочный и долгосрочный периоды, является подтверждением включения сформированных пар "продавец-покупатель" в реестр сделок и служит основанием для заключения двустороннего договора купли-продажи электрической энергии.

76. Исполнение сделок, заключенных по итогам централизованных торгов электрической энергией на среднесрочный (неделя, месяц) и долгосрочный (квартал, год) периоды, осуществляется в соответствии с условиями заключаемого участниками торгов договора купли-продажи.

Глава 3. Заключительные положения

77. Споры между участниками торгов по вопросам исполнения сделок, заключенных на централизованных торгах, разрешаются в порядке, установленном гражданско-процессуальным законодательством Республики Казахстан.

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 24 ақпандағы № 137 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10550 болып тіркелген, 2015 жылғы 14 сәуірінде "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде жарияланған) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру қағидалары осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Электр энергетикасын дамыту департаменті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының энергетика вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Энергетика министрі

Н. Ногаев

	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2020 жылғы 13 қаңтардағы № 8 бұйрығына қосымша
	Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 24 ақпандағы № 137 бұйрығымен бекітілген

Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Электр энергетикасы туралы" 2004 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы (бұдан әрі – Заң) 5-бабының 39) тармақшасына сәйкес әзірленді және электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру тәртібін айқындайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) есеп айырысу ведомосы – орталықтандырылған сауда-саттық қорытындылары бойынша орталықтандырылған сауда-саттық нарығының операторы жасайтын және қызмет көрсетуші банкке орталықтандырылған сауда-саттықта жасалған мәмілелер бойынша өзара есеп айырысуды жүзеге асыру үшін жіберілетін құжат;

2) екі жақты аукцион әдісі – сұраныс пен ұсыныстың сараланған графиктерін салыстыру арқылы бағаны айқындауға негізделген электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу тетігі;

3) жұптың ең аз саны – жасалған "сатушы-сатып алушы" жұптардың ең аз санына мәліметті қамтамасыз ететін тетік;

4) клирингтік баға – "бір күн бұрын" режимінде спот-сауда-саттықтың қорытындылары бойынша электр энергиясын сатып алу-сатуды есептесу үшін сұраным мен ұсыныстың сараланған графигін салыстырумен анықталған операциялық тәуліктің әрбір сағаты үшін электр энергиясының бағасы;

5) қызмет көрсететін банк – электр энергиясының орталықтандырылған саудасы нарығының операторы айқындаған және сауда-саттықта жасалған мәмілелер бойынша орталықтандырылған сауда-саттыққа қатысушылардың міндеттемелерін қаржылық реттеуді жүзеге асыратын банк;

6) мәміле бағасы – "операциялық тәулік ішінде" спот-сауда-саттықтың сауда сессиясы барысында айқындалған электр энергиясының бағасы (талап етілген ыңғайласпа өтінімде көрсетілген баға);

7) сараланған график – сауда-саттыққа қатысушылардың өтінімдерінің оларда көрсетілген бағалар бойынша, ал біркелкі бағалар кезінде – олардың электрондық сауда жүйесіне түсу уақыты бойынша бір тәртіпке келтірілген тізімі;

8) "сатушы-сатып алушы" жұбының тізімі – "сатушы-сатып алушы" жұбы қалыптастырылатын электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттық нарығының операторы жасайтын құжат;

9) сауда-саттық қатысушысы – электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығына қатысуға шарт жасасқан және электрондық сауда жүйесінде нарық операторы тіркеуден өткізген электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектісі;

10) сауда-саттық операторы – электрондық сауда жүйесіндегі жұмыс бойынша электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығы операторының оқытуынан өткен және парольдерге рұқсаты бар, сауда-саттыққа қатысуға байланысты ақпаратты енгізуге құқылы электр энергиясының көтерме нарығы субъектісінің жауапты қызметкері;

11) сауда-саттықта жасалған мәмілелердің тізілімі – спот-сауда-саттықта мәмілелер жасасуды және орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдегі орталықтандырылған сауда-саттық бойынша мәмілелерді тіркеуді растайтын, орталықтандырылған сауда-саттық нарығының операторы жасайтын құжат;

12) сауда сессиясы – сауда-саттыққа қатысу үшін өтінімдер беру жүзеге асырылатын, сондай-ақ электр энергиясының сатып алынған (сатылған) бағасын, көлемін және орталықтандырылған сауда-саттық қорытындылары бойынша "сатушы-сатып алушы" жұптарды белгілеу жүзеге асырылатын процесс;

13) сауда-саттық лоты – энергия өндіруші ұйымдардың топтары бойынша электр энергиясына белгіленген шекті тарифтер шегінде орталықтандырылған сауда нарығының операторы қалыптастыратын баға диапазоны;

14) табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңі – Қазақстан Республикасының су ресурстарын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес энергия өндіруші ұйымдар – су электр станциялары (бұдан әрі - СЭС) су жіберуді жүзеге асыратын уақыт кезеңі;

15) төлемді қамтамасыз ету – жасалған мәміленің тиісті түрде орындалуын қамтамасыз етуші болып табылатын, берілген өтінімдегі электр энергиясы көлемі құнының мөлшерінде спот-сауда-саттықтардың өтуі басталғанға дейін қызмет көрсететін банкке салатын орталықтандырылған сауда-саттыққа қатысушылардың ақшасы;

16) үздіксіз ыңғайласпа сауда-саттық әдісі – келіп түскен өтінімдер қолда бар ыңғайласпа өтінімдер есебінен қанағаттандырылатын электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттықты өткізу тетігі;

17) электр энергиясының бағасы – орта мерзімді, ұзақ мерзімді кезеңдерге орталықтандырылған сауда-саттық барысында айқындалған электр энергиясының бағасы;

18) электрондық сауда жүйесі – электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттық өткізуді қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық, техникалық, бағдарламалық құрамдар кешені;

19) электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығына қатысу шарты – электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектісі мен электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығы операторының арасында электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығына қатысу туралы жасалатын жазбаша шарт;

20) электр энергиясының орталықтандырылған саудасына қатысуға берілетін өтінім – электр энергиясының бағасын, көлемін және жеткізу мерзімін көрсете отырып, электр энергиясын сатып алу (сату) үшін орталықтандырылған сауда-саттыққа қатысуға арналған сауда-саттыққа қатысушының ресми мәлімдемесі (өтініші);

21) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттық нарығы – электр энергиясын қысқа мерзімді (спот-сауда-саттығы), орта мерзімді (апта, бір ай) және ұзақ мерзімді (тоқсан, жыл) негізде сатып алу-сату үшін ұйымдастырылған сауда алаңы;

22) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу графигі – электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу күнін, басталу және аяқталу уақытын көрсете отырып жасалатын график.

Осы Қағидаларда пайдаланылатын өзге ұғымдар мен терминдер Қазақстан Республикасының электр энергетикасы саласындағы заңнамасына сәйкес қолданылады.

3. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығына мына ұйымдар үшін болуымен расталған, көтерме сауда нарығына рұқсаты бар электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері (бұдан әрі– Нарық субъектісі) жіберіледі:

1) энергия өндіруші ұйымдар үшін:

жүйелік оператормен электр энергиясын өндіру – тұтынуды теңгерімдеуді ұйымдастыру бойынша қызметтер көрсетуге арналған шарттар;

жүйелік оператормен электр энергиясын желіге жіберуді және тұтынуды техникалық диспетчерлендіру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарттар;

2) энергия беруші ұйымдар үшін:

жүйелік оператормен ұлттық электр желісі бойынша электр энергиясын беру жөніндегі қызметтерді көрсетуге арналған шарттар;

электр қуатының жүктеме көтеруге дайындығын қамтамасыз ету жөніндегі қызметтерді ұсынуға бірыңғай сатып алушымен шарт жасасу;

3) энергиямен жабдықтаушы ұйымдар үшін:

энергиямен жабдықтау мақсатында электр энергиясын сатып алу жөніндегі қызметті жүзеге асыруға лицензия;

4) электр энергиясын тұтынушылар үшін:

электр қуатының жүктеме көтеруге дайындығын қамтамасыз ету жөніндегі қызметтерді ұсынуға бірыңғай сатып алушымен шарт жасасу.

4. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығына қол жеткізу шарттары мыналар болып табылады:

1) электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығында қатысу шартын жасасу;

2) орталықтандырылған сауда нарығының операторы әзірлеген нысандар бойынша сауда-саттыққа қатысушыны электрондық сауда жүйесінде тіркеуге өтінішті және сауда-саттыққа қатысушының тіркеу картасын толтыра отырып, орталықтандырылған сауда нарығының операторының электрондық сауда жүйесінде сауда-саттыққа қатысушыны тіркеу;

3) осы Қағидалардың 10-тармағында көзделген талаптарды орындау.

5. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығы нарығына қатысу шарты мыналарды қамтиды:

1) шарт мәні, орталықтандырылған сауда нарық операторы көрсететін қызмет түрлері, төлем уақытында төленбеген жағдайда қызмет көрсетуді тоқтату және төлеу мерзімдері мен тәртібі. Орталықтандырылған сауда нарығы операторының қызметтерін нарық субъектілері Қазақстан Республикасының Электр энергетикасы саласындағы және кәсіпкерлік саласындағы заңнамасына сәйкес белгіленген тариф бойынша төлейді;

2) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттыққа қатысу және электрондық сауда жүйесіне қол жеткізу үшін нарық субъектісіне ұсынылатын өлшемдер мен талаптар;

3) орталықтандырылған сауда-саттық өткізу әдістемесі, оның ішінде мәмілелерді тіркеу және сауда-саттық нәтижелері туралы сауда-саттық қатысушыларына хабарлау тәртібі;

4) сауда-саттық қатысушысы сатып алған электр энергиясын төлеуді қамтамасыз ету сомасын, төлеу мерзімін айқындау тәртібі;

5) шарт талаптарын бұзғаны үшін шарт қатысушыларының жауапкершілігі.

6. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығы нарық операторының электрондық сауда жүйесінің интернет-ресурстарында Интернет желісін пайдалана отырып, жасырын, қашықтықтан жүргізіледі.

7. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығы мыналардан тұрады:

1) "бір күн бұрын" режимінде спот-сауда-саттығы;

2)"операциялық тәулік ішінде" спот-сауда-саттығы;

3) орта мерзімді (бір апта, бір ай) және ұзақ мерзімді (тоқсан, жыл) кезеңдерге арналған сауда-саттық.

8. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы табиғатты қорғау су жіберу кезеңінде СЭС өндіретін электр энергиясымен орталықтандырылған сауда-саттықты ұйымдастырады және өткізеді.

9. Сауда-саттықты жүргізу рәсімі мыналарды қамтиды:

1) сауда-саттыққа қатысушының электр энергиясының орталықтандырылған саудасына қатысуға өтінім (бұдан әрі – өтінім) беруі;

2) бағаларды есептеу және орталықтандырылған сауда нарығы операторының "сатушы-сатып алушы" жұбы тізімін қалыптастыруы;

3) орталықтандырылған сауда нарығы операторының "сатушы-сатып алушы" жұптарының тізімін қалыптастыруы және сауда-саттықта жасалған мәмілелер тізіліміне енгізуі;

4) сауда-саттыққа қатысушыларды өткізілген сауда-саттықтың нәтижелері туралы хабардар ету.

10. Нарық субъектісіне электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттық нарығына қатысу үшін мына талаптарды орындау қажет:

1) электрондық сауда жүйесінің деректер базасымен жұмыс істеуге мүмкіндік беретін техникалық және бағдарламалық құралдармен сауда-саттық операторының жұмыс орнын жабдықтау;

2) орталықтандырылған сауда нарығының операторына электрондық сауда жүйесінде жұмыс бойынша орталықтандырылған сауда нарығының операторынан нұсқаудан өткен уәкілетті тұлғалар – сауда-саттық операторларының тізімін ұсыну;

3) электр энергиясының көтерме сауда нарығының субъектілері үшін электр энергетикасы саласында көзделген шарттар жасасу.

Спот-сауда-саттығына қатысу үшін нарық субъектісі қызмет көрсетуші банкте банктік шот ашады және электр энергиясын сатып алуға төлем қамтамасыз етуді енгізеді.

2-тарау. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру тәртібі

1-параграф. Орталықтандырылған сауда нарығы операторының функциялары

11. Орталықтандырылған сауда нарық операторы электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыруды жүзеге асыру мақсатында:

1) спот - сауда-саттығын ұйымдастыру мен жүргізуді жүзеге асырады;

2) электр энергиясының орталықтандырылған саудасын орта мерзімді (апта, ай) және ұзақ мерзімді (тоқсан, жыл) кезеңдерге ұйымдастыруды және өткізуді жүзеге асырады;

3) электр энергиясы көтерме сауда нарығы субъектілерінің электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығына қол жеткізуіне тең жағдайлар жасауды қамтамасыз етеді;

4) нарық субъектілерінің осы Қағидалардың 4-тармағында көзделген талаптарға сай келуін айқындайды;

5) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттықтарында электр энергиясын сатып алу-сату жөнінде жасалған мәмілелерді тіркеу мен есепке алуды жүзеге асырады;

6) өз құзыреті шегінде электр энергиясы көтерме сауда нарығының субъектілерін орталықтандырылған сауда-саттықта қалыптасқан электр энергиясының индикативтік бағалары жөніндегі ақпаратпен және басқа да нарықтық ақпаратпен қамтамасыз етеді;

7) спот-сауда-саттықта жасалған мәмілелер бойынша қаржылық өзара есеп айырысуды ұйымдастырады және жүргізеді;

8) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастыру және өткізу бойынша әдістемелік нұсқауларды әзірлейді;

9) электрондық сауда жүйесін электр энергиясының көтерме сауда нарығына электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізуге тұрақты дайындықта ұстайды;

10) нарық субъектілерінің коммерциялық тәуекелдерін барынша төмендету мақсатында электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығында сатып алынған (сатылған) электр энергиясы үшін кепілдендірудің және өзара есеп айрысудың орталықтандырылған жүйесін әзірлейді және енгізеді;

11) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу графигін қалыптастырады және бекітеді;

12) сауда-саттық қатысушыларын сауда-саттық басталғанға дейін кемінде үш күнтізбелік күн бұрын электрондық жүйесінің интернет-ресурсында ақпарат орналастыру жолымен алдағы сауда-саттық туралы хабарлайды;

13) электрондық сауда жүйесіндегі жұмыс бойынша сауда-саттық операторларына нұсқау жүргізеді;

14) қызмет көрсетуші банкпен және сауда-саттық қатысушыларымен орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу және өзара есеп айрысу мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасайды;

15) электр энергиясын сатып алу-сату шарттарын жедел жасауда барлық нарық субъектілеріне жәрдем көрсетеді;

16) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын ұйымдастырумен және өткізумен байланысты мәселелер бойынша жүйелік оператормен өзара іс-қимыл жасайды;

17) жасалған орталықтандырылған сауда-саттық мәмілелерінің орындалу мониторингін жүзеге асырады;

18) жүйелік оператор ұсынатын нақты теңгерімнің деректері бойынша электрондық сауда жүйесіне қатысушылар үшін орталықтандырылған сауда нарығында электр энергиясын өндіру-тұтынудың нақты көлемдері туралы ақпаратты ұсынады.

12. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы Қазақстан Республикасының электр энергетикасы, кәсіпкерлік саласындағы заңнамасының және азаматтық заңнаманың талаптарына сәйкес электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын жүргізу барысында жасалған "сатушы-сатып алушы" жұбы мәмілелерінің тізілімінде тіркеуді жүзеге асырады.

13. Қазақстан Республикасының бірыңғай энергия жүйесі жұмыс істеген жағдайда энергия жүйесі аймақтары бойынша бөлек орталықтандырылған сауда нарығының операторы энергия жүйесінің әрбір аймағы үшін бөлек орталықтандырылған сауда-саттықты жүргізеді. Қазақстан Республикасының бірыңғай энергия жүйесінің аймақтары бойынша бөлек орталықтандырылған сауда-саттықты өткізуді орталықтандырылған сауда нарығының операторы осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырады.

14. Орталықтандырылған сауда нарық операторы интернет-ресурсынде электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу графигін жариялайды.

2-параграф. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда нарығында өтінімдер беру тәртібі

15. Сауда-саттыққа қатысушылар электр энергиясын сатуға (сатып алуға) өтінім береді. Өтінім беру сауда сессиясы ашылған сәттен бастап және өтінімді қабылдау аяқталғанға дейін жүргізіледі.

16. Сауда-саттыққа қатысушының өтінім беруі Интернет желісін пайдалана отырып жүзеге асырылады.

17. Сауда-саттыққа қатысушының Интернет желісін пайдалана отырып берілетін өтінімдерін сауда-саттыққа қатысушы дербес қалыптастырады.

18. Сауда-саттыққа қатысушы өтінімдерді қабылдау уақыты аяқталғанға дейін алдында берілген өтінімді жаңа өтінім беру жолымен өзгерте немесе оның күшін жоя алады.

19. Сатуға өтінім берілген электр энергиясы басқа шарттық міндеттемелерден еркін.

20. Экспорттық (импорттық) операцияларға арналған электр энергиясы Қазақстан Республикасының кедендік заңнамасына сәйкес сауда-саттыққа қатысушының кедендік ресімдеуіне жатады.

21. Өтінімде мынадай негізгі мәліметтер қамтылады:

1) сауда-саттық қатысушысының атауы;

2) өтінімнің түрі (сатып алуға немесе сатуға);

3) қосылған құн салығын есепке алмағандағы электр энергиясының бағасы (бұдан әрі – ҚҚС);

4) жеткізуді бастау мен аяқтау мерзімін көрсете отырып, электр энергиясын жеткізу (тұтыну) кезеңі (жыл, тоқсан, ай, апта, тәулік сағаттары);

5) сатып алуға (сатуға) мәлімденген электр энергиясының сағаттық көлемі;

6) сатып алуға (сатуға) мәлімденген электр энергиясының жиынтық көлемі;

7) өтінімге қол қойған басшының немесе жауапты тұлғаның тегі мен аты-жөні;

8) сауда-саттыққа қатысушының сатып алуға немесе сатуға мәлімделген электр энергиясының көлемі кемінде бір мың киловатт сағатты құрайды және бір мың киловатт сағатқа еселенген.

3-параграф. "Бір күн бұрын" режимінде спот-сауда-саттықты ұйымдастыру және өткізу

22. Энергия өндіруші ұйым электр энергиясын спот-сауда-саттықта күнтізбелік айда өздері өндіретін электр энергиясы көлемінің 10% аспайтын көлемде электр энергиясына шекті тарифтен асатын тариф бойынша сата алады.

23. "Бір күн бұрын" режимінде спот-сауда-саттық екі жақты аукцион әдісімен жүргізіледі.

24. Электр энергиясын "бір күн бұрын" режимінде сатып алуға және сатуға арналған сауда-саттыққа қатысушылардың өтінімдерінен орталықтандырылған сауда нарығының операторы электр энергиясына сұраныс пен ұсыныстардың сараланған графигін жасайды:

1) сатып алуға арналған өтінімдер өтінімдерде көрсетілген бағаның азаю тәртібінде, ал бағалар тең кезінде – олардың электрондық сауда жүйесіне түсу кезегі тәртібінде сараланады;

2) сатуға арналған өтінімдер өтінімдерде көрсетілген бағаның өсуі тәртібінде, ал бағалар тең кезінде – олардың электрондық сауда жүйесіне түсу кезегі тәртібімен жүргізіледі.

25. Операциялық тәуліктің әрбір сағатына арналған клирингтік бағаның анықтауы орталықтандырылған сауда нарығының операторымен сұраным мен ұсыныстың сараланған графигін салыстырумен жүргізіледі.

26. Егер электр энергиясының сатуға немесе сатып алуға арналған түпкілікті талап етілген өтінімде электр энергиясының ең аз жол берілген сағаттық көлемі туралы шарт болса және бұл шарт қолда бар сұраныс (ұсыныс) кезінде орындалмаған жағдайда, онда мұндай сатуға (сатып алуға) өтінім келесі кезектегі сату (сатып алу) өтінімімен алмастырылады.

27. Әрбір операциялық тәулікке арналған клирингтік бағаны есептеуден кейін орталықтандырылған сауда нарығының операторы электр энергиясын сатып алудың (сатудың) көлемін және осы көлемге өтінімдері (толық немесе ішінара) енген сауда-саттыққа қатысушылардың тізімін айқындайды. Оларға клирингтік бағадан төмен немесе оған тең сатуға баға мәлімдеген сатушылар және клирингтік бағадан жоғары немесе оған тең сатып алуға бағаны мәлімдеген сатып алушылар жатады. Клирингтік бағаны есептеу, осы көлемге өтінімдері енген сатып алудың (сатудың) көлемін және сауда-саттыққа қатысушылардың тізімін айқындау негізінде орталықтандырылған сауда нарығының операторы сауда-саттыққа қатысушылардың арасында өзара есеп айырысуларды жүзеге асыру үшін "жұп сандарын неғұрлым азайту" қағидатына сүйене отырып, "сатушы-сатып алушы" жұптарының тізімдерін қалыптастырады.

28. Қазақстанның біртұтас электр энергиясы жүйесіндегі электр энергиясын өндіру-тұтыну режимін жоспарлау кезеңінде Ұлттық электр желісінің жекелеген учаскелерінде артық жүктеме (техникалық шектеулер) анықталған жағдайда орталықтандырылған сауда-саттық нарық субъектілері резервтеген жүктелетін қиманың өткізу қабілеттігінің шегінде өткізіледі.

29. Сауда сессиясы аяқталғаннан кейін орталықтандырылған сауда нарығының операторы жүйелік операторға электр энергиясын қабылдау (босату) есебінің нүктелерін көрсете отырып, электр энергиясын жеткізу (тұтыну) көлемдерін келісуге "сатушы-сатып алушы" жұптарының тізімін келісуге береді.

30. Мәміле жүйелік оператордың оны іске асырғаны расталған сәттен бастап жасалды деп есептеледі. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығында қалыптасқан "сатушы-сатып алушы" жұбын орталықтандырылған сауда нарығының операторы сауда-саттықта жасалған мәмілелер тізілімінде тіркейді.

31. Орталықтандырылған сауда нарық операторы жүйелік оператордан оған электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығында сатып алынған/сатылған көлемдерін енгізе отырып, бекітілген тәуліктік графикті алғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде қызмет көрсетуші банкке сауда-саттыққа қатысушылар арасында олардың сауда-саттықта жасасқан мәмілесі бойынша өзара есеп айырысуды жүргізу туралы көрсете отырып, есеп айырысу ведомосын жібереді.

32. Орталықтандырылған сауда-саттықтың қорытындылары бойынша бекітілген тәуліктік графикке енгізілген электр энергиясын жеткізу мен тұтынудың барлық көлемдерін орталықтандырылған сауда нарығының операторы орталықтандырылған сауда-саттыққа қатысушыларға сатылған және сатып алынғандар ретінде белгіленеді.

33. Сауда-саттық егер:

1) жүйелік оператор Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2015 жылғы 3 желтоқсандағы № 691 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12562 болып тіркелген) бекітілген Жүйелік оператордың қызмет көрсету, жүйелік және қосалқы көрсетілетін қызметтер нарығын ұйымдастыру және оның жұмыс істеу қағидаларына сәйкес бекітілген тәртіпте сауда-саттықтың нәтижелері бойынша электр энергиясын сатып алудың (сатудың) көлемдерін келіспеген;

2) электр энергиясын сатып алуға (сатуға) өтінімдер болмаған;

3) сауда-саттыққа 3 сауда-саттық қатысушысынан кем адам қатысқан;

4) сұраныс пен ұсыныстың сараланған графиктері қиылыспаған және сұраныс графигінің сатып алуға берілген бірде-бір өтінімі ұсыныс графигінің сатып алуға берілген кез келген өтінімінің бағасына қарағанда, артық бағаны құрамаған жағдайда, өтпеді деп жарияланады.

Сауда-саттықтың нәтижелері туралы орталықтандырылған сауда нарығының операторы сауда-саттыққа қатысушыларды сағат 18-00-ге дейін Нұр-Сұлтан қаласының уақытымен хабарлайды.

4-параграф. "Операциялық тәулік ішінде" спот-сауда-саттығын ұйымдастыру және өткізу

35. "Операциялық тәулік ішінде" сауда-саттық үздіксіз ыңғайласпа әдісі бойынша жүргізіледі.

36. Сауда-саттыққа қатысуға өтінімдер операциялық тәулік ішінде сауда-саттық сессиясы ашылған сәттен бастап операциялық тәулікке қабылданады. Сауда-саттыққа қатысушылар электр энергиясын өндіру-тұтынудың бекітілген тәуліктік графигінің барлық сағаттарына операциялық тәулік ішінде сауда-саттыққа қатысуға өтінімдер беруді жүзеге асырады.

37. Барлық қабылданған өтінімдер мынадай сатып алу мен сату қанағаттандырылмаған өтінімдер кезегінде жинақталады:

1) сатып алуға берілген өтінімдер оларда көрсетілген бағаның азаю тәртібінде, баға тең кезінде – олардың электрондық сауда жүйесіне түсу кезегінің тәртібінде сараланады;

2) сатуға берілген өтінімдер оларда көрсетілген бағаны көбейту тәртібінде, баға тең кезінде – олардың электрондық сауда жүйесіне түсу кезегінің тәртібінде сараланады.

38. Электр энергиясын сатуға жаңадан келіп түскен өтінім сатып алуға қолда бар өтінімдер есебінен қанағаттандырылады, оларда сатып алу бағасы ең жоғары бағаны қамтитын сатып алуға арналған өтінімнен бастап түскен өтінімнің бағасынан жоғары немесе тең. Осы процесс не сатуға түскен осы өтінімді толық қанағаттандырғанға дейін, не болмаса баға бойынша қолдануға келетін өтінімдер таусылғанға дейін жалғасады.

39. Электр энергиясын сатып алуға жаңадан келіп түскен өтінім, ең төмен бағаны құрайтын сатуға түскен өтінімнен бастап, сату бағасы келіп түскен өтінім бағасынан төмен немесе тең сатуға қолда бар өтінім есебінен қанағаттандырылады. Бұл үдеріс не сатып алуға түскен осы өтінімді толық қанағаттандырғанға дейін, не болмаса баға бойынша қолдануға келетін өтінімдер таусылғанға дейін жалғасады.

Жаңадан келіп түскен өтінім негізінде сатып алуға (сатуға) түскен талап етілген ыңғайласпа өтінімдердің санына байланысты "сатушы-сатып алушы" жұптарының тізімі анықталады. Мәмілелер талап етілген ыңғайласпа өтінімде көрсетілген баға бойынша жасалады.

40. Электр энергиясын сатып алуға (сатуға) арналған толық қанағаттандырылған өтінімдер бұдан әрі сауда-саттықта қатыспайды. Ішінара қанағаттандырылған өтінімдер электр энергиясын сатып алудың (сатудың) қанағаттандырылмаған көлемі бөлігінде сауда-саттыққа қатысуын жалғастырады.

41. Толық қанағаттандырылған өтінімдер қабылдау (жіберу) нүктелерін көрсетумен электр энергиясын нақты жеткізудің операциялық сағатына дейін 2 сағаттан кешіктірілмей электр энергиясының жеткізу (тұтыну) көлемін келісуге жүйелік операторға жіберіледі.

42. "Сатушы-сатып алушы" жұптарының тізімі қабылдау (жіберу) нүктелерін көрсетумен электр энергиясын нақты жеткізудің операциялық сағатына дейін 2 сағаттан кешіктірілмей электр энергиясының жеткізу (тұтыну) көлемін келісуге жүйелік операторға жіберіледі.

43. Жүйелік оператор спот-сауда қорытындыларының "операциялық тәулік ішінде" техникалық іске асырылуын тексереді. Техникалық шектеулер болған жағдайда (толық немесе жеке сағат бойынша) жүйелік оператор әрбір операциялық сағат бойынша себептерді көрсете отырып, орталықтандырылған сауда нарығының операторын хабардар етеді.

44. Мәміле жүйелік оператордың оны іске асырғаны расталған сәттен бастап жасалды деп есептеледі. Электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығында қалыптасқан "сатушы-сатып алушы" жұбын орталықтандырылған сауда нарығының операторы сауда-саттықта жасалған мәмілелер тізілімінде тіркейді.

45. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы үш жүмыс күні ішінде жүйелік оператордан электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығында сатып алынған (сатылған) электр энергиясы көлемдерінің тәуліктік графикке енгізілгендігі туралы растау алғаннан кейін банкке сауда-саттыққа қатысушылар арасындағы олардың сауда-саттықта жасалған мәмілелері бойынша банктің сатып алушының шотынан оның орталықтандырылған сауда-саттықта сатып алған электр энергиясына арналған сомасын акцептсіз тәртіппен есептен шығару жолымен өзара есеп айырысу жүргізу үшін есеп айырысу ведомосын жібереді.

46. Сауда-саттыққа қатысушылар арасындағы мәміле жүйелік оператормен электр энергиясының жеткізу (тұтыну) көлемдері келісілмеген жағдайда жасалмайды, ол туралы орталықтандырылған сауда нарығының операторы жүйелік оператордан ақпаратты алған сәттен бастап 1 сағаттың ішінде сауда-саттыққа қатысушыларды хабарландырады.

5-параграф. Электр энергиясының орта мерзімді (апта, ай) және ұзақ мерзімді (тоқсан, жыл) кезеңдерге арналған сауда-саттығын ұйымдастыру және өткізу

47. Электр энергиясының орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерге орталықтандырылған сауда-саттығы үздіксіз қарсы сауда-саттық әдісімен жүргізіледі.

48. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы сауда лоттарын қалыптастырады.

49. Энергия өндіруші ұйымдардың сатуға арналған өтінімдері энергия өндіруші ұйымдардың осы тобы үшін уәкілетті орган белгілеген электр энергиясына арналған шекті тариф шамасынан аспауға тиіс.

50. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы бір жыл мерзімге, бір тоқсанға, бір айға, бір аптаға, электр энергиясының түрі бойынша – аптаның барлық күндеріне біркелкі график бойынша (бұдан әрі – базалық электр энергиясы) базалық жүктемені жабу үшін электр энергиясын жеткізу (бұдан әрі – базалық электр энергиясы) электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізеді.

51. Сауда сессиясын өткізу рәсімі мынадай кезеңдерден тұрады:

1) орталықтандырылған сауда нарығы операторының сауда сессиясын ашуы;

2) сауда-саттыққа қатысушылардан сатып алуға өтінімдерді қабылдау сауда сессиясы ашылғаннан кейін жүзеге асырылады;

3) сауда-саттыққа қатысушылардан сатуға өтінімдер қабылдау сатып алуға өтінімдерді қабылдау уақыты аяқталғаннан кейін жүзеге асырылады;

4) электр энергиясының бағасын есептеу және "сатушы-сатып алушы" жұптарын қалыптастыру;

5) орталықтандырылған сауда нарық операторының сауда сессиясын жабуы және сауда-саттық қорытындыларын шығару.

Сауда сессиясын өткізу мерзімі мен уақыты орталықтандырылған сауда нарық операторының ішкі құжаттарымен регламенттеледі.

52. Сауда-саттыққа қатысушылардың сатып алуға қабылданған өтінімдері сауда-саттық лоттары бойынша бөлінеді және олардың электрондық сауда жүйесіне түсу кезектілігі тәртібімен сараланады. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы белгілеген интервалға сәйкес сатып алуға өтінім беруді жүзеге асырмаған сауда-саттыққа қатысушылар электр энергиясының бағасын есептеуге және "сатушы-сатып алушы" жұптарын қалыптастыруға жіберілмейді.

53. Сатып алуға өтінімдерді қабылдау уақыты аяқталғанға дейін сауда-саттыққа қатысушылар жаңа өтінім беру жолымен бұрын берілген өтінімді алып тастай алады немесе өзгерте алады. Сатып алуға өтінімдерді қабылдау уақыты аяқталғаннан кейін сауда-саттыққа қатысушылар бұрын берілген өтінімнің бағасын ғана өзгерте алады, бұл ретте өтінім көлемі өзгертуге жатпайды.

54. "Сатушы-сатып алушы" жұпты қалыптастыру және электр энергиясының бағасын есептеу сатуға арналған өтінімдер электрондық сауда жүйесіне түскеннен кейін жүргізіледі.

55. Егер сауда-саттықтың электрондық сауда жүйесіне сатуға өтінімдер түскен кезде сауда-саттықтың барлық лоттары бойынша сатып алуға өтінімдер болмаса, орталықтандырылған сауда-саттық нарығының операторы сауда-саттық сессиясын жабады.

56. Егер сауда-саттықтың электрондық сауда жүйесіне сатуға арналған өтінім (өтінімдер) келіп түскен сәтте сауда-саттық лоттары бойынша сатып алуға қарсы өтінімдер болмаса, онда бұл жағдайда сатуға арналған өтінім қанағаттандырылмаған өтінімдер кезегіне айналады. Сатуға өтінімдер олардың электрондық сауда жүйесіне түсу кезектілігі тәртібімен сараланады.

57. Сауда-саттық лоттары бойынша бағаны есептеу және "сатушы-сатып алушы" жұбы қалыптастыру процесі өтінімдер түскен кезде сауда-саттық сессиясы барысында жүргізіледі:

1) сатуға келіп түскен өтінім сатып алуға қолда бар өтінімдер есебінен қанағаттандырылады, оларда сатып алу бағасы сауда жүйесіне уақыттан бұрын келіп түскен сатып алуға арналған өтінімнен бастап түскен өтінімнің бағасынан жоғары немесе тең. Осы процесс не сатуға түскен осы өтінімді толық қанағаттандырғанға дейін, не болмаса баға бойынша қолдануға келетін өтінімдер таусылғанға дейін жалғасады. Ықтимал қарсылама өтінімдерді қайта іріктеу сауда-саттықтың барлық лоттары бойынша жүзеге асырылады;

2) сатып алуға келіп түскен өтінім сатуға қолда бар өтінімдер есебінен қанағаттандырылады, оларда сату бағасы сауда жүйесіне уақыттан бұрын келіп түскен сатуға арналған өтінімнен бастап түскен өтінімнің бағасынан төмен немесе тең. Бұл үдеріс не сатып алуға түскен осы өтінімді толық қанағаттандырғанға дейін, не болмаса баға бойынша қолдануға келетін өтінімдер таусылғанға дейін жалғасады. Ықтимал қарсылама өтінімдерді қайта іріктеу сауда-саттықтың барлық лоттары бойынша жүзеге асырылады;

3) келіп түскен өтінім негізінде сатып алуға (сатуға) түскен талап етілген ыңғайласпа өтінімдердің санына байланысты бір немесе одан артық "сатушы-сатып алушы" жұбы қалыптастырылуы мүмкін. "Сатушы-сатып алушы" жұбы сатуға талап етілген қарсы өтінімдерде көрсетілген бағалар бойынша қалыптастырылады.

58. Электр энергиясын сатып алуға (сатуға) арналған толық қанағаттандырылған өтінімдер бұдан әрі сауда-саттықта қатыспайды. Ішінара қанағаттандырылған өтінімдер электр энергиясын сатып алудың/сатудың қанағаттандырылмаған көлемі бөлігінде орталықтандырылған сауда-саттыққа қатысуын жалғастырады.

59. Сатуға өтінімдер беруді жүзеге асыратын сауда-саттыққа қатысушылар электр энергиясының шексіз өтінімдерін бере алады. Бұл ретте сауда-саттыққа қатысушы сауда-саттық сессиясы барысында берген кез келген өтінімді ол "сатушы-сатып алушы" жұбы тізімін қалыптастырғанға дейін алып тастауы мүмкін.

60. Сауда-саттық сессиясының қорытындысы бойынша:

1) электр энергиясының бағасы анықталады (ҚҚС қоспағанда);

2) сауда-саттық қорытындылары бойынша өткізілген электр энергиясының көлемі айқындалады;

3) "сатушы-сатып алушы" жұбының тізімі айқындалады;

4) сауда-саттықта жасалған мәмілелердің тізілімі жасалады.

61. Осы Қағидалардың 33-тармағының 2), 3), 4) тармақшаларында көрсетілген жағдайлар басталған кезде "сатушы-сатып алушы" жұбын айқындау жүзеге асырылмайды және сауда-саттық өтпеді деп жарияланады.

62. Сауда-саттыққа қатысушының сатылған өтінімдері туралы ақпарат нақты уақыт режимінде орталықтандырылған сауда нарығы операторының интернет-ресурсында бейнеленеді және тек осы сауда-саттыққа қатысушыға ғана қолжетімді.

Сауда-саттық сессиясы аяқталғаннан кейін сауда-саттық қорытындысы бойынша тиісті хабарламалар сауда-саттыққа қатысушыға Нұр-сұлтан уақытымен сағат 18-00-ге дейін электрондық пошта арқылы жіберіледі.

Сауда-саттық нәтижелері сауда-саттық жеңімпаздарының анонимдік шарттары сақтала отырып, сауда-саттық күнінен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірілмей орталықтандырылған сауда-саттық нарығы операторының интернет-ресурсында жарияланады.

63. СЭС жыл сайын наурыздың үшінші онкүндігінде орталықтандырылған сауда нарығының операторына суды табиғатты қорғау арқылы жіберу кезеңінде СЭС өндіретін орталықтандырылған сауда-саттықта электр энергиясын сатудың жоспарланған көлемі туралы ақпарат береді.

64. Жүйелік оператор сұрау салу бойынша орталықтандырылған сауда нарығының операторына табиғатты қорғау су жіберу кезеңінде өндірілетін электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығына қатысатын СЭС суының орташа жылдық шығыстары туралы ақпарат береді.

65. СЭС өндіретін электр энергиясын сату кезеңі табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңімен анықталады.

66. Су ағынының көлемі бойынша хаттаманың деректері негізінде СЭС табиғатты қорғау су жіберу кезеңінде электр энергиясын сатудың жоспарланған көлемін анықтайды. Табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңінде СЭС өндірілетін орталықтандырылған сауда-саттығында өткізілетін электр энергиясының көлемін жоспарлау кезінде, СЭС алдыңғы жылғы Жүйелік оператордың деректері бойынша орташа жылдық су шығыстары шеңберінде өндірілетін электр энергиясын қоспайды.

67. Өнеркәсіптік кешеннің құрамына кіретін СЭС табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңінде орталықтандырылған сауда-саттықта өткізілетін электр энергиясының көлемін жоспарлау кезінде, Жүйелік оператордың алдыңғы жылғы деректері бойынша орташа жылдық су шығыстары шеңберінде өндірілетін электр энергиясының көлемін және өнеркәсіптік кешеннің ішкі қажеттілігін жабуға арналған электр энергиясының көлемін қамтымайды.

68. Орталықтандырылған сауда-саттықта осы Қағидалардың 67 және 68-тармақтарына сәйкес айқындалатын орташа жылдық су шығыны шеңберінде өндірілетін көлемдерді қоспағанда, табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңінде СЭС өндіретін электр энергиясының көлемі сатылуға жатады.

69. СЭС және жүйелік оператордан алдын ала ақпарат алғаннан кейін орталықтандырылған сауда нарығының операторы табиғатты қорғау су жіберу кезеңінде СЭС өндіретін электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу күнін белгілейді, электр энергиясының СЭС сатудың жоспарланған көлемі және электр энергиясын жеткізудің жоспарланған кезеңі туралы ақпаратты орталықтандырылған сауда нарығы операторының Интернет-ресурсында жариялайды.

70. Орталықтандырылған сауда нарығының операторы екі кезеңде табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңінде СЭС өндіретін электр энергиясының орталықтандырылған сауда-саттығын жүргізеді:

1) бірінші кезеңде табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңінде СЭС өндіретін электр энергиясының жоспарлы көлемнің өткізуі тиіс. Электр энергиясының осы көлемін өткізу осы Қағидалардың 47-тармағынан 63-тармағын қоса алғанға дейінгі тармақтарында айқындалған тәртіппен өтеді;

2) екінші кезеңде орталықтандырылған сауда нарығының операторы Қағидалардың осы тармағының 1) тармақшасына сәйкес СЭС сатылған көлемін қоспағанда, су шығыстары бойынша түзетілген деректер негізінде қосымша сауда-саттық өткізуді жариялайды.

71. Жоспарлы мәндерден жоғары су шығыны белгіленген СЭС осы Қағидалардың 47-тармағынан 63-тармағын қоса алғанға дейінгі тармақтарында айқындалған тәртіппен немесе өз таңдауы бойынша осы Қағидалардың 22-тармағынан 34-тармағын қоса алғанға дейінгі тармақтарында айқындалған тәртіппен орталықтандырылған сауда-саттықта қосымша көлемдерді өткізеді.

Осы Қағидалардың 47-тармағынан 63-тармағын қоса алғанға дейінгі тармақтарына сәйкес электр энергиясының қосымша көлемін өткізу туралы шешім қабылданған жағдайда, СЭС табиғат қорғау тұрғысындағы су жіберу кезеңінде СЭС өндіретін электр энергиясының қосымша орталықтандырылған сауда-саттығын өткізу туралы ақпаратты интернет-ресурста орналастыру үшін бұл туралы орталықтандырылған сауда нарығының операторын алдын ала хабарлайды.

6-параграф. Сауда-саттыққа қатысушылардың арасында электр энергиясын сатып алу-сату (жеткізу) шарттарын жасасу

72. Спот-сауда-саттықтың қорытындылары бойынша электр энергиясын жеткізу (сату) орталықтандырылған сауда-саттықта құжатсыз нысанда жасалған мәмілелердің негізінде сауда-саттыққа қатысушылар осы Қағидаларға және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес жүзеге асырады.

73. Орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерге электр энергиясының өткізілген сауда-саттығының қорытындылары бойынша электр энергиясын сатып алу-сату (жеткізу) шарттарын жасасуды сауда-саттыққа қатысушылар орталықтандырылған сауда нарығының операторынан алынған хабарламалар негізінде дербес жүзеге асырады. Орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерге электр энергиясының өткізілген сауда-саттығының қорытындылары бойынша электр энергиясын сатып алу-сату (жеткізу) шарттарын жасасу кезінде сауда-саттыққа қатысушылар сауда-саттықтың қорытындылары туралы хабарламада көрсетілген ақпаратты (сатып алынған/сатылған электр энергиясының көлемі, сауда-саттық барысында анықталған баға, электр энергиясын жеткізу кезеңі) қолданады.

74. Спот сауда-саттығында жасалған мәміленің орындалуы, сатып алынған (сатылған) электр энергиясының көлемін жүйелік оператор тәуліктік графикке енгізгеннен кейін жүзеге асырылады.

75. Орта мерзімді және ұзақ мерзімді кезеңдерге арналған электр энергиясы сауда-саттығының қорытындылары бойынша орталықтандырылған сауда нарығының операторынан сауда-саттыққа қатысушылар алған хабарлама қалыптастырылған "сатушы-сатып алушы" жұбы мәмілелер тізіліміне енгізілгенін растау болып табылады және электр энергиясын сатып алу-сатудың екі жақты шартын жасауға негіз болады.

76. Электр энергиясының орта мерзімді (апта, ай) және ұзақ мерзімді (тоқсан, жыл) кезеңдерге орталықтандырылған сауда-саттығының қорытындылары бойынша жасалған мәмілелерді орындау сатып алу-сату шарты сауда-саттыққа қатысушылардың жасасқан шарттарына сәйкес жүзеге асырылады.

3-тарау. Қорытынды ережелер

77. Орталықтандырылған сауда-саттықта жасалған мәмілелерді орындау мәселелері бойынша сауда-саттыққа қатысушылардың арасындағы даулар Қазақстан Республикасының азаматтық іс жүргізу заңнамасында белгіленген тәртіппен шешіледі.