Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 63)

Приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 10 ноября 2020 года № 441. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 13 ноября 2020 года № 21626

В соответствии с подпунктом 16-1) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 63) согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа представление в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 1 ноября 2012 года № 421-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 63)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 8099, опубликован 18 сентября 2013 года, в газете "Казахстанская правда" № 276 (27550).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Сарбасова А.А.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр труда и социальной защиты населения Республики Казахстан

Б. Нурымбетов

	CОГЛАСОВАН Министерство образования и науки Республики Казахстан
	CОГЛАСОВАН Министерство экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан

СОГЛАСОВАН
Министерство энергетики
Республики Казахстан

Приложение к приказу Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 10 ноября 2020 года № 441

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 63)

Глава 1. Введение

1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 63) (далее - ЕТКС (выпуск 63) включает работы по:

газовому хозяйству городов, поселков и населенных пунктов;

водопроводно-канализационному хозяйству.

2. ЕТКС (выпуск 63) разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС (выпуск 63).

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по газовому хозяйству городов, поселков и населенных пунктов

Параграф 1. Аппаратчик испарительной установки, 4 разряд

4. Характеристика работ:

обслуживание оборудования испарительной установки и газорегуляторного пункта, предназначенных для газоснабжения котельных и печей;

пуск и остановка оборудования;

наладка оборудования на необходимый технологический режим испарения жидкого газа;

обеспечение подачи требуемого количества пара и жидкого газа в испарители, газа и воздуха в смесительную установку;

включение и выключение приточно-вытяжной вентиляции и счетчиков учета расхода газа;

запуск и подключение одоризационных и осушительных установок;

участие в ремонте оборудования испарительной установки, арматуры газопроводов, паропроводов и воздухопроводов;

подготовка к переосвидетельствованию сосудов, работающих под давлением;

ведение контрольно-учетных записей.

5. Должен знать:

устройство, принцип работы и назначение испарителей, оборудования газорегуляторного пункта и резервуарной установки;

устройство и назначение газо-воздушных инжекционных смесительных агрегатов;

устройство и принцип действия контрольно-измерительных приборов и арматуры;

технологию процесса преобразования жидкого газа в газообразное состояние;

способы и нормы смешения газа с воздухом;

устройство осушительных и одоризационных установок;

приборы отбора проб газо-воздушной смеси для лабораторного анализа;

сроки переосвидетельствования сосудов пара, воздуха и газа, работающих под давлением;

правила производства ремонта в газоопасных помещениях;

правила ведения контрольно-учетных записей.

Параграф 2. Слесарь по эксплуатации и ремонту газового оборудования, 2 разряд

6. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ по замене бытовых газовых плит, не оборудованных усовершенствованным и автоматическим устройствами;

обслуживание и текущий ремонт этих плит и внутридомовых газопроводов с арматурой;

пропаривание внутренней полости баллонов для сжиженного газа с последующей продувкой инертным газом;

подготовка швов баллонов для подварки;

участие при заварке швов на баллонах и приварке к ним башмаков и бобышек;

очистка баллонов перед окраской;

исправление и правка башмаков баллонов;

устранение заусениц на уплотнительных муфтах;

заготовка присадочной проволоки для газовой сварки;

установка вентилей на баллонах и взвешивание баллонов;

смена баллонов и проведение профилактического ремонта и инструктажа абонентов по правилам пользования газовыми приборами;

нанесение клейма.

7. Должен знать:

устройство и правила технической эксплуатации и ремонта бытовых газовых плит, внутридомовых газопроводов и их арматуры;

типы и устройство баллонов и их вентилей;

назначение и правила пользования контрольно-измерительными приборами, механизмами и приспособлениями, применяемыми при ремонте баллонов;

способы устранения заусениц на баллонах и муфтах;

назначение проволоки, применяемой для газовой сварки.

Параграф 3. Слесарь по эксплуатации и ремонту газового оборудования, 3 разряд

8. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ по замене полуавтоматических газовых водонагревателей;

обслуживание, регулировка и текущий ремонт бытовых газовых плит всех систем, газобаллонных установок сжиженого газа, газовых каминов, стиральных машин, холодильников и горелок инфракрасного излучения;

смена редукторов, пуск газа в бытовые приборы, обслуживание и текущий ремонт газопроводов и запорной арматуры газгольдерных и газораздаточных станций;

участие в работе по демонтажу, монтажу и ремонту оборудования газгольдерной станции и компрессорных установок;

подготовка газгольдеров, резервуаров газораздаточных станций и групповых установок сжиженного газа к внутреннему осмотру и гидравлическому испытанию;

проверка работы оборудования газорегуляторных пунктов.

9. Должен знать:

правила газоснабжения жилых домов;

правила эксплуатации внутридомового газового оборудования;

виды ремонта газовых приборов;

технологические схемы газопроводов газгольдерных и газораздаточных станций;

правила эксплуатации газгольдерных и газораздаточных станций сжиженного и сжатого газа;

правила производства текущего ремонта коммуникаций и оборудования газгольдерных и газораздаточных станций;

правила освидетельствования и испытания резервуаров и иного оборудования на станциях;

устройство, принцип работы, настройку и текущий ремонт оборудования газорегуляторных пунктов;

правила котлонадзора по устройству и безопасной эксплуатации сосудов, работающих под давлением.

Параграф 4. Слесарь по эксплуатации и ремонту газового оборудования, 4 разряд

10. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ по замене газовых быстродействующих и емкостных автоматических водонагревателей, обслуживание, регулировка и ремонт их, горелок отопительных печей, квартирных отопительных котлов с автоматикой, пищеварочных котлов и ресторанных плит, групповых баллонных установок сжиженного газа, газооборудования и санитарно-технического оборудования газорегуляторных пунктов (регуляторов различных типов и запорно-предохранительной арматуры основных и импульсных газопроводов);

выполнение простых слесарных работ по врезке и вырезке действующих газопроводов;

ремонт всех видов центробежных и поршневых насосов и компрессоров, обслуживание и ремонт испарительной установки, самозакрывающихся клапанов вентилей баллонов и редукторов для сжиженного газа;

выполнение монтажных работ при реконструкции действующих в строительстве новых газорегуляторных пунктов и станций;

монтаж групповых газобаллонных установок;

пуск газа, обслуживание и ремонт всех видов газооборудования, установленного в учреждениях и коммунально-бытовых предприятиях, а также котельных без автоматики.

11. Должен знать:

правила газоснабжения жилых, коммунально-бытовых предприятий и котельных;

устройство и принцип действия бытовых и коммунально-бытовых газовых приборов с автоматикой;

правила монтажа и пуска газа в газовое оборудование, установленное в жилых домах, коммунально-бытовых предприятиях и котельных;

виды и способы ремонта газовых приборов сетевого и сжиженного газа;

монтаж, устройство, принцип действия и правила ремонта санитарно-технических устройств газорегуляторных пунктов;

устройство, монтаж и ремонт испарительных установок, компрессоров, центробежных и поршневых насосов на газораздаточных станциях сжиженного газа.

Параграф 5. Слесарь по эксплуатации и ремонту газового оборудования, 5 разряд

12. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ по настройке и наладке оборудования и автоматики газорегуляторных пунктов и станций после их ремонта;

обслуживание и текущий ремонт газовых пищеварочных котлов и ресторанных плит с автоматикой;

выполнение средней сложности и сложных слесарных работ по врезке и вырезке действующих газопроводов;

подготовка и участие в сдаче оборудования, подлежащего инспекторской проверке, госгортехнадзора на газгольдерных и газораздаточных станциях;

руководство бригадой слесарей при производстве демонтажа, монтажа и ремонта оборудования и подземных коммуникаций газгольдерных, газораздаточных и газорегуляторных станций (пунктов);

пуск газа, обслуживание и ремонт газового оборудования, пневматической и электрической автоматики котельных жилых зданий, электростанций, коммунально-бытовых и промышленных предприятий;

испытание и наладка на заданный режим работы (при пуске и эксплуатации) автоматики котлов, газогорелочных устройств котельных и регуляторных установок;

наладка контрольно-измерительных приборов;

первичное наполнение дворовых резервуарных установок сжиженным газом, удаление из них неиспаряющихся остатков, подготовка этих установок к периодическому освидетельствованию;

пуск и регулировка испарительных установок;

составление дефектных ведомостей на ремонт газооборудования котельных, регуляторных и резервуарных установок;

13. Должен знать:

основы технологии металлов и электротехники;

способы и правила обнаружения и устранения неисправностей;

производство испытаний и наладки оборудования газгольдерных, газораздаточных и газорегуляторных станций (пунктов);

правила монтажа, ремонта и сдачи государственной поверке контрольно-измерительных приборов станций и котельных, работающих на газовом топливе;

устройство, правила эксплуатации, ремонта и наладки автоматики газифицированных котельных;

устройство и правила эксплуатации оборудования дворовых резервуарных установок сжиженного газа, испарителей, теплообменников.

Параграф 6. Машинист газораздаточной станции, 4 разряд

14. Характеристика работ:

обслуживание компрессоров, насосов по перекачке сжиженного и сжатого газа, приточно-вытяжной вентиляции;

пуск простановка обслуживаемого оборудования и наблюдение за его работой;

ведение учета работы агрегатов и расхода материалов;

текущий ремонт агрегатов и коммуникаций насосно-компрессорного отделения.

15. Должен знать:

устройство и правила эксплуатации обслуживаемого оборудования;

технологию транспортировки сжиженного и сжатого газа по газопроводам газораздаточной и газонаполнительной станций, коммуникации газопроводов;

контрольно-измерительные приборы, установленные на компрессорах и системе газопроводов;

виды ремонтов компрессоров, запорной арматуры и аппаратуры;

порядок пуска и выключения приточно-вытяжной вентиляции и нормы воздухообмена;

технические требования к пускателям, осветительной арматуре, электропроводке, отключающим устройствам и трубопроводам;

правила пользования противопожарным инвентарем.

Параграф 7. Машинист газораздаточной станции, 5 разряд

16. Характеристика работ:

ведение технологического процесса перекачки сжиженного газа;

проверка контрольно-измерительных приборов и предохранительных устройств;

обслуживание и наладка оборудования газораздаточной станции (ГРС);

определение и устранение неполадок в работе агрегатов и их узлов;

производство капитального ремонта компрессоров, насосов, арматуры насосно-компрессорного отделения и иного оборудования;

участие в составлении дефектных ведомостей на ремонт оборудования газораздаточной станции;

переключение и вывод в резерв или на ремонт оборудования газораздаточной станции;

руководство работой машинистов в смене.

17. Должен знать:

конструктивные особенности и правила наладки обслуживаемого оборудования;

способы проверки и устранения всех неполадок в работе компрессоров, насосов, карусельных установок, приточно-вытяжных агрегатов и иного оборудования, установленных в компрессорно-насосном отделении;

порядок планово-предупредительного ремонта и ревизий обслуживаемого оборудования;

устройство контрольно-измерительных приборов и предохранительных устройств.

Параграф 8. Слесарь аварийно-восстановительных работ в газовом хозяйстве, 4 разряд

18. Характеристика работ:

выполнение аварийно-ремонтных работ на действующих газопроводах низкого и среднего давлений диаметром до 500 миллиметров включительно;

удаление газоконденсата из конденсатосборников;

смазка кранов, испытание газопроводов на герметичность, продувка и пропарка их;

рытье шурфов по трассе подземных газопроводов для устранения аварии;

выполнение ремонтных работ по восстановлению бытовой газовой аппаратуры, пищеварочных котлов, групповых баллонных установок сжиженного газа, а также газового оборудования, установленного на газопотребляющих печах и иных агрегатах промышленных, коммунально-бытовых и сельскохозяйственных предприятий и учреждений;

пуск газа в сеть и подключение к сети газового оборудования.

19. Должен знать:

устройство, правила технической эксплуатации и ремонта бытовой газовой аппаратуры, квартирных отопительных котлов с автоматикой, пищеварочных котлов и групповых баллонных установок сжиженного газа;

правила пуска газа в сеть, монтажа и подключения к сети газового оборудования;

схемы расположения газопроводов и коммуникаций;

правила котлонадзора по устройству и безопасной эксплуатации резервуаров и иных сосудов, работающих под давлением;

правила ведения аварийно-ремонтных работ на трассах действующих газопроводов низкого и среднего давлений диаметром до 500 миллиметров включительно;

правила продувки, пропарки и испытания газопроводов на герметичность;

устройство временных байпасов на аварийных газопроводах;

производство ремонтных работ на раструбных соединениях чугунных газопроводов и способы установки муфт на газопроводах;

технические условия монтажа и эксплуатации подземных газопроводов.

Параграф 9. Слесарь аварийно-восстановительных работ в газовом хозяйстве, 5 разряд

20. Характеристика работ:

выполнение аварийно-ремонтных работ на действующих газопроводах низкого и среднего давлений диаметром свыше 500 миллиметров и высокого давления диаметром до 500 миллиметров включительно;

локализация участков утечки газа;

установка уплотнительных, усилительных, накладных муфт и бандажей на газопроводах;

разметка, изготовление и монтаж фасонных частей и отдельных деталей непосредственно на трассе действующего газопровода;

изготовление эскизов узлов газопровода и его пересечений;

определение местоположения подземных газопроводов, проверка состояния газопровода и его изоляции электронными приборами;

выполнение слесарных работ по врезке и демонтажу действующих газопроводов;

выполнение работ по устранению аварии на газонаполнительных станциях (пунктах) и восстановление пневмомеханической и электрической автоматики газового оборудования.

21. Должен знать:

устройство, правила технической эксплуатации и ремонта газовых ресторанных плит с автоматикой, газифицированных отопительных и промышленных котельных агрегатов, оборудования дворовых резервуарных установок сжиженного газа, испарителей и теплообменников, газгольдерных устройств и автоматики на котлах, печах и ином газовом оборудовании;

правила ведения аварийно-ремонтных работ на действующих газопроводах низкого и среднего давлений диаметром свыше 500 миллиметров и высокого давления диаметром до 500 миллиметров включительно;

способы и правила врезок и переключений на действующих газопроводах;

устройство приспособлений для врезок в действующие газопроводы без снижения давления;

технические условия, правила испытания на герметичность и сдачи в эксплуатацию после аварии газопроводов и сооружений на нем;

устройство электронных приборов, технику составления эскизов узлов и пересечений газопровода;

основы технологии металлов и электротехники;

технические схемы газопроводов, газораздаточных и газонаполнительных станций (пунктов);

правила освидетельствования и испытания резервуаров и иного газового оборудования.

Параграф 10. Слесарь аварийно-восстановительных работ в газовом хозяйстве, 6 разряд

22. Характеристика работ:

выполнение аварийно-ремонтных работ на действующих газопроводах высокого давления диаметром свыше 500 миллиметров и на неметаллических газопроводах;

разметка, изготовление и монтаж особо сложных крупных фасонных частей и отдельных деталей газопровода непосредственно на трассе;

отключение, наладка и включение катодных, протекторных и дренажных электрозащитных установок, автоматики и телемеханических устройств на действующих газопроводах и газопотребляющем оборудовании;

производство работ по электрозащите газового оборудования;

производство аварийно-восстановительных работ на газгольдерных станциях;

определение состояния газопровода и его изоляции диагностическими приборами;

руководство работами по ликвидации аварии, наладке и пуску оборудования автоматики и телемеханики;

23. Должен знать:

правила ведения аварийно-ремонтных работ на действующих газопроводах высокого давления диаметром свыше 500 миллиметров;

схемы расположения газопроводов и установок электрической защиты;

способы и правила врезок и переключений на действующих газопроводах;

конструктивные особенности сложного оборудования на подземных газопроводах и правила его ремонта;

чертежи газопроводов (план, профиль, сварочная схема) и правила составления эскизов сложных узлов и пересечений газопроводов;

наладку газового оборудования и автоматики на газорегулияторных станциях (пунктах) и в котельных, оборудованных системами телемеханики и автоматики;

правила производства работ на электроустановках, наладку оборудования и аппаратуры систем телемеханики и автоматики;

наладку и регулировку сложных контрольно-измерительных и диагностических приборов;

принципиальные схемы и особенности работы установок катодной, электродренажной защиты.

Параграф 11. Оператор газгольдерной станции, 2 разряд

24. Характеристика работ:

наполнение газгольдеров газом и обслуживание приборов регулирования, измерения и учета газа на газгольдерной станции объемом до 250 тысяч кубических метров под руководством оператора более высокой квалификации;

смазывание трущихся частей обслуживаемого оборудования.

25. Должен знать:

технологическую схему работы оборудования станции;

схему подземных газовых коммуникаций;

назначение и правила применения контрольно-измерительных приборов;

виды и способы смазки.

Параграф 12. Оператор газгольдерной станции, 3 разряд

26. Характеристика работ:

наполнение газгольдеров газом и контроль за работой приборов регулирования, измерения и учета газа на газгольдерной станции объемом до 250 тысяч кубических метров;

обслуживание приборов регулирования, измерения и учета газа на газгольдерной станции объемом свыше 250 тысяч кубических метров под руководством оператора более высокой квалификации;

наблюдение за работой газгольдеров, насосов, газовых коммуникаций, систем блокировки и сигнализации, подъемных механизмов, состоянием колодцев и факелов;

обеспечение соблюдения режима подачи газа на газгольдерную станцию;

контроль и регулирование температуры, давления и объема газа в газгольдерах, уровня масла в маслозатворе, шайбы, уровня и температуры воды в затворах, резервуарах по показаниям контрольно-измерительных приборов;

проверка и устранение утечки газа;

ведение оперативного учета давления приема и расхода газа;

обработка показаний приборов с регистрацией в оперативном журнале и передача сводки в центральную диспетчерскую.

27. Должен знать:

устройство и режим работы газгольдеров;

всевозможные варианты переключения работы оборудования станции;

режим подачи газа;

устройство применяемых контрольно-измерительных приборов;

правила обработки диаграмм регистрирующих приборов;

порядок ведения оперативного учета работы станции;

допускаемые пределы наполнения и опорожнения газгольдеров;

свойства газов, хранимых в газгольдерах.

Параграф 13. Оператор газгольдерной станции, 4 разряд

28. Характеристика работ:

наполнение газгольдеров газом и контроль за работой приборов регулирования, измерения и учета газа на газгольдерной станции объемом свыше 250 тысяч кубических метров;

обработка показаний регистрирующих приборов с планиметрированием их и введением необходимых поправок;

определение фактического расхода газа и остаточного газа на газгольдерной станции;

участие в периодических проверках предохранительных устройств газгольдерной станции и проверка загазованности колодцев, производственных помещений и сооружений станции;

участие в проведении внутреннего осмотра газгольдерной станции в периодическом освидетельствовании резервуаров;

составление отчетных документов и графиков работы станции.

обслуживание газгольдеров в производстве разделения газов пиролиза.

29. Должен знать:

схемы подземных газовых коммуникаций и сооружений на них;

устройство и расположение оборудования газгольдерной станции;

взаимодействия оборудования и приборов станции;

причины, вызывающие нарушения заданного режима газоснабжения и заполнения газгольдерной станции газом;

устройство газоанализаторов различных типов;

правила проведения необходимых расчетов по результатам анализа.

Параграф 14. Слесарь по эксплуатации и ремонту подземных газопроводов, 2 разряд

30. Характеристика работ:

обслуживание подземных газопроводов и сооружений на них: коверов, колодцев, конденсатосборников, гидрозатворов;

участие в определении наличия газа в колодцах, подвалах и контрольных трубках газоанализаторами;

проветривание колодцев;

установка предупредительных знаков и настенных указателей;

выполнение вспомогательных и слесарных работ при производстве ремонта, восстановлении поврежденных мест изоляции, врезок и переключение действующих газопроводов;

проверка утечек газа на газопроводах.

31. Должен знать:

коммуникации газопроводов и иных подземных сооружений на обслуживаемых участках трасс;

правила определения утечек газа на газопроводах;

технические требования на установку коверов;

способы проветривания загазованных колодцев;

устройство и правила пользования газоанализаторами;

правила пользования средствами индивидуальной защиты.

Параграф 15. Слесарь по эксплуатации и ремонту подземных газопроводов, 3 разряд

32. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ при ремонте действующих газопроводов низкого давления до 200 миллиметров;

обслуживание трасс газопроводов и сооружений на них;

удаление конденсата из конденсатосборников низкого давления;

проверка исправности газовых колодцев, конденсатосборников и арматуры;

ведение записей результатов обхода трасс;

монтаж и демонтаж под давлением линзовых компенсаторов и задвижек на газопроводах низкого давления;

устранение небольших утечек в арматуре на газопроводах низкого давления;

удаление газовоздушной смеси из газопроводов, шуровка и прочистка газопроводов;

восстановление изоляции на подземных газопроводах;

отбор проб газовоздушной смеси в помещениях и колодцах для контрольной проверки;

проверка правильности показаний манометров на расходно-редукционных головках емкостей;

ремонт газовых колодцев;

профилактический и текущий ремонты газопроводов и сооружений на них;

бурение скважин на глубину заложения газопровода;

осмотр изоляции и состояния газопровода;

замеры давления газа на газопроводах.

33. Должен знать:

правила ведения работ на газопроводах и сооружениях;

назначение и устройство арматуры подземных газопроводов;

способы выявления и устранения неисправностей на сооружениях газопроводов;

устройство регуляторов давления, манометров, предохранительных клапанов и запорной арматуры расходно-редукционной головки;

способы и правила удаления конденсата из конденсатосборников;

способы отбора проб газовоздушной смеси в помещениях и колодцах для контрольной проверки;

типы врезок и переключений на действующих газопроводах низкого давления и способы проверки плотности узлов газопроводов;

типы противокоррозийной изоляции, порядок нанесения ее на газопроводы и правила приема в эксплуатацию;

правила бурения скважин;

способы выявления и устранения закупорок на газопроводах;

свойства растворителей для ликвидации закупорок, порядок их применения, хранения.

Параграф 16. Слесарь по эксплуатации и ремонту подземных газопроводов, 4 разряд

34. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ при производстве врезок, переключений и ремонтных работ на действующих газопроводах среднего и высокого давлений диаметром до 500 миллиметров;

осмотр, проверка, замена и установка конденсатосборников на трассах газопроводов высокого и среднего давления, удаление из них конденсата;

устранение выявленных неисправностей на стояках конденсатосборников;

составление графика и маршрутных карт обхода газопроводов;

испытание на плотность, продувка и пропаривание газопроводов;

выполнение сложных слесарных работ при ремонте подземных газопроводов, устранение утечек газа и закупорок;

осуществление монтажа и демонтажа линзовых компенсаторов, конденсатосборников, гидрозатворов и задвижек под средним и высоким давлением газа;

определение местоположения подземных газопроводов, проверка состояния изоляции их электронными приборами;

шурфование по трассе газопровода с изолировкой вскрытого участка;

подготовка и центровка труб под сварку;

смазка кранов на газопроводе высокого давления;

принятие мер по обеспечению сохранности газопровода при производстве работ посторонними организациями близ трасс газопроводов.

35. Должен знать:

правила ведения работ на трассах газопроводов;

правила и способы удаления конденсата из конденсатосборников среднего и высокого давлений;

устройство и проверка работы газоанализаторов всех систем, применяемых при производстве работ на подземных газопроводах;

способы и правила производства продувки, испытания и пропаривания газопроводов;

технические условия на монтаж, испытание и сдачу в эксплуатацию подземного газопровода;

правила и способы устройства временных байпасов на капитально-ремонтируемых газопроводах;

способы и правила ремонта раструбных соединений чугунных газопроводов;

виды ремонтов чугунных газопроводов;

правила производства врезок и переключений на газопроводах среднего и высокого давления диаметром до 500 миллиметров;

устройство и работу электронных приборов контроля состояния изоляции газопроводов;

виды ремонтов на действующих газопроводах среднего и высокого давления диаметром до 500 миллиметров;

способы установки уплотнительных муфт на газопроводах всех диаметров среднего и высокого давлений;

устройство и правила монтажа и демонтажа линзовых компенсаторов и запорной арматуры на газопроводах среднего и высокого давлений диаметром до 500 миллиметров.

Параграф 17. Слесарь по эксплуатации и ремонту подземных газопроводов, 5 разряд

36. Характеристика работ:

выполнение слесарных работ при производстве врезок и переключений действующих газопроводов среднего и высокого давлений диаметром свыше 500 миллиметров;

установка уплотнительных, усилительных, накладных муфт и бандажей на газопроводах;

изоляция подземных газопроводов;

разметка, изготовление и монтаж крупных фасонных частей и деталей газопроводов непосредственно на трассах;

составление эскизов отдельных сложных узлов газопроводов и пересечений;

определение состояния изоляции и проверка герметичности подземных газопроводов электронными приборами;

локализация мест утечек газа;

испытание на плотность, продувка и пропаривание газопроводов;

выполнение особо сложных слесарных работ при наращивании водоотводящей трубки конденсатосборников низкого давления, контрольных трубок и проводников;

демонтаж, замена и монтаж конденсатосборников среднего и высокого давлений;

руководство работой слесарей более низкой квалификации.

37. Должен знать:

способы и правила врезок, изоляции и переключений на действующих газопроводах среднего и высокого давлений диаметром свыше 500 миллиметров;

правила и способы производства продувки, испытание и пропаривание газопроводов;

устройство и работу электронных приборов контроля состояния герметичности газопроводов;

порядок монтажа и демонтажа конденсатосборников, задвижек, самосмазывающих кранов, компенсаторов диаметром свыше 500 миллиметров;

устройство приспособлений для врезок в газопроводы без снижения давления и правила ремонта таких газопроводов;

технические условия на разметку, обработку и сборку сложных и крупных фасонных частей и деталей под сварку;

технические условия на монтаж, испытание и сдачу в эксплуатацию газопроводов и сооружений на них;

конструктивные особенности особо сложного оборудования, устанавливаемого на подземных газопроводах и правила его ремонта;

чтение чертежей газопроводов (план и профиль);

правила составления эскизов сложных узлов и пересечений газопроводов

Параграф 18. Контролер печного хозяйства, 2 разряд

38. Характеристика работ:

контроль своевременной очистки дымоходов печей и плит, отапливаемых твердым, жидким и газообразным топливом;

проверка подготовки печей для их перевода с твердого топлива на газообразное;

проверка правильности расположения оголовков дымоходов относительно конька крыши и определение зоны ветрового подпора;

определение пригодности дымоходов и оголовков в соответствии с "Указаниями по трубопечным работам";

при обнаружении отклонений от инструкций и неисправностей устранение их.

39. Должен знать:

порядок проверки и очистки дымоходов и вентиляции;

устройство дымоходов для отвода продуктов сгорания от газовых приборов;

требования, предъявляемые к печам при переоборудовании под газообразное топливо.

Параграф 19. Контролер печного хозяйства, 3 разряд

40. Характеристика работ:

контроль выкладки топливника печи огнеупорным кирпичом;

выжигание сажи в дымоходах и специальных печах;

огненная очистка производственной вентиляции;

приемка топки для установки газовых горелок;

проверка соответствия высоты оголовков указаниям по трубопечным работам и правилам по безопасности в газовом хозяйстве, проверка установки шибера с пробивкой отверстия;

составление акта о техническом состоянии дымоходов и печей по установленной форме.

41. Должен знать:

виды печных работ и правила их ведения;

применяемые конструкции отопительных приборов и требования, предъявляемые к печам, дымоходам и вентиляционным каналам, переводимым с твердого топлива на газообразное;

порядок оформления акта на техническое состояние дымоходов и печей, переводимых с твердого топлива на газообразное.

Параграф 20. Контролер печного хозяйства, 4 разряд

42. Характеристика работ:

контроль по чертежам и техническим условиям печей всех систем, переоборудованных под газообразное топливо;

контролирование ведения работ по реконструкции печей и дымоходов;

определение мест сложных завалов в дымоходах, вентиляционных каналах и ликвидация их;

определение обособленности и плотности дымоходов, идущих от печей, водонагревательных и хозяйственно-бытовых приборов, отапливаемых газом;

оформление технической документации при переоборудовании и приеме в эксплуатацию печей на газообразном топливе.

43. Должен знать:

устройство печей различных систем;

указания по трубопечным работам, правила по безопасности в газовом хозяйстве;

противопожарные мероприятия при производстве печных работ;

порядок оформления и сдачи работ с оформлением необходимой технической документации.

Параграф 21. Электрогазосварщик-врезчик, 4 разряд

44. Характеристика работ:

вырезка и выбивка отверстий в действующих газопроводах низкого давления и при сниженном давлении на газопроводах среднего и высокого давления, а также в чугунных трубах;

выполнение врезок в действующие газопроводы под руководством электрогазосварщика-врезчика более высокой квалификации;

установка резиновых пузырей, пробок и перемычек;

резка чугунных труб, а также труб под давлением и подготовка узлов и стыков под сварку и заварку вырезанных окон на газопроводах;

подготовка инструмента и материалов к производству газоопасных работ;

замер давления в действующих газопроводах;

проверка состояния запорных устройств и заглушек, наличия избыточного давления в газопроводах;

газовая и электрическая сварка на газопроводах во всех положениях;

заготовка, сварка и испытание конденсатосборников, гидрозатворов;

подборка соответствующих электродов и присадочной проволоки;

установка усилительных муфт и устранение утечек газа на газопроводах низкого, среднего и высокого давлений;

участие в продувке газопроводов;

текущий ремонт горелок и резаков;

чтение простых чертежей;

разметка и подгонка труб при врезках.

45. Должен знать:

способы установления режимов сварки металла в зависимости от конфигурации и толщины свариваемых деталей;

основные виды и режим газовой сварки и резки;

устройство и обслуживание газоэлектросварочной и газоэлектрорезательной аппаратуры и правила ее эксплуатации и ремонта;

правила транспортировки и обслуживания кислородных, ацетиленовых баллонов и газогенераторов;

правила производства резки металлов сжиженным газом;

сортамент труб и фасонных частей;

правила испытания газопроводов;

правила производства работ на действующих газопроводах.

Параграф 22. Электрогазосварщик-врезчик, 5 разряд

46. Характеристика работ:

выполнение врезок в действующие газопроводы низкого и среднего давлений;

сварка чугунных изделий;

выполнение газосварочных и электросварочных работ на действующих газопроводах во всех положениях;

выполнение врезки внутри помещения на газопроводах;

врезка конденсатосборников, гидрозатворов, вогнутых и выпуклых заглушек на газопроводах;

сварка катушек;

врезка задвижек и компенсаторов высокого давления;

чтение чертежей средней сложности.

47. Должен знать:

особенности сварки труб и сосудов, работающих при среднем давлении;

способы установления режимов сварки металла в зависимости от конфигурации и толщины свариваемых деталей;

технологию свариваемых металлов;

устройство, правила эксплуатации и ремонта газоэлектросварочной и газоэлектрорезательной аппаратуры различных типов;

виды и режим сварочных работ для стали и чугуна;

способы контроля и испытания ответственных швов, работающих под давлением;

варианты врезок и переключений;

правила испытания газопроводов;

правила производства работ на действующих газопроводах.

Параграф 23. Электрогазосварщик-резчик, 6- разряд

48. Характеристика работ:

выполнение врезок в действующие газопроводы высокого давления;

производство сварки газопроводов внутри помещения действующих газорегуляторных станций, газонаполнительных и газораздаточных станций и в компрессорных отделениях под давлением;

сварка баллонов сжиженного и сжатого газа, резервуаров сжиженного газа, газгольдеров и иных сосудов, работающих под высоким давлением;

выполнение сварочных работ методом глубокого провара и наложения прочно-плотных сварочных швов в различном положении на изделиях из стали различной толщины;

особо ответственная электросварка изделий различной конфигурации, предназначенных для работы под высоким давлением;

газоопасные работы при замене узлов газопроводов внутри помещения;

сварка цветных металлов;

сварка на автоматах, под слоем флюса, в газозащитной зоне и под водой;

ремонт редукторов без вскрытия их - горелок, резаков и иного газосварочного оборудования;

определение и исправление дефектов в сварных соединениях и наплавленном металле, обнаруженных при осмотре;

чтение сложных чертежей;

руководство работой электрогазосварщиков-врезчиков.

49. Должен знать:

особенности сварки труб и сосудов, работающих под высоким давлением;

технологию сварки тонкостенных деталей;

порядок выполнения работ на эксплуатируемых газопроводах высокого давления, на газорегуляторных, газонаполнительных станциях, в компрессорных отделениях и иных помещениях, при ремонте резервуаров сжиженного газа и газгольдеров;

классификацию дефектов сварных соединений, методы их определения и устранения;

виды и режим газосварочных работ для стали, чугуна и цветных металлов;

государственные стандарты на присадочные материалы;

основы электротехники, металловедения и технологии металлов.

Глава 3. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы водопроводно-канализационного хозяйства

Параграф 1. Слесарь аварийно-восстановительных работ, 2 разряд

50. Характеристика работ:

выполнение работ по ремонту водопроводных сетей под руководством слесаря более высокой квалификации;

прочистка и устранение засоров канализационных сетей;

раскопка каналов и котлованов и крепление их;

конопатка и заделка стыков, заливка и зачеканка свинцом, серосплавом или цементом раструбов труб;

выполнение простых слесарных ремонтных работ;

подноска и укладка труб и фасонных частей;

работа на ручных водоотливных механизмах и пневматических инструментах.

51. Должен знать:

устройство водоотливных механизмов и пневматического инструмента;

способы устранения неисправностей в работе механизмов и пневматического оборудования;

периодичность и правила профилактического ремонта инструмента и приспособлений.

Параграф 2. Слесарь аварийно-восстановительных работ, 3 разряд

52. Характеристика работ:

выполнение работ по ремонту водопроводных сетей, конопатке, заливке свинцом или сернистым сплавом раструбов труб малых диаметров до 300 миллиметров;

определение неисправностей водоразборных колонок и пожарных гидрантов на сети;

отогревание замерных трубопроводов различными способами;

включение и выключение вводов сетей малых диаметров по эскизам и схемам;

производство гидравлического испытания ввода сетей малых диаметров;

резка труб всех диаметров роликами, трубопроводами с ручным приводом;

конопатка и заливка свинцом и различными заменителями растворов труб под руководством слесаря более высокой квалификации;

прочистка канализационной сети гидравлическим методом, устранение засорений в трубах гибким валом на глубину до 7-8 метров;

подготовка надувных мячей, дисков необходимого удельного веса и лебедок грузоподъемностью 0,5 тонн;

проверка годности троса для работы в сточной воде;

извлечение осадка из нижележащих колодцев;

производство земляных работ с установкой, забивкой и выемкой металлического шпунта вручную или механизированным способом с использованием водопонижающих устройств;

монтаж пластмассовых трубопроводов, включая соединения на раструбах с резиновыми кольцами.

53. Должен знать:

устройство и принцип работы задвижек, гидрантов, водоразборных колонок, трубопроводов, ручных гидравлических прессов и манометров;

правила и способы заделки раструбов свинцом и заменителями свинца;

способы определения наличия газа в колодцах;

методику гидравлического испытания;

способы устранения повреждений на трубопроводах, арматуре, а также способы устранения утечек воды;

методы хлорирования трубопроводов хлором и хлорной известью;

чтение простых чертежей, схем и эскизов;

правила профилактического ремонта инструмента и приспособлений.

Параграф 3. Слесарь аварийно-восстановительных работ, 4 разряд

54. Характеристика работ:

выполнение работ по ремонту водопроводных сетей, конопатке, заливке свинцом и различными заменителями раструбов труб диаметром свыше 300 до 900 миллиметров;

установка и замена фасонных частей и арматуры на действующих сетях и магистралях;

определение характера повреждений на сетях и магистралях;

выключение отдельных участков трубопроводов, опорожнение и наполнение их с установкой воздушек для впуска и выпуска воздуха;

промывка трубопроводов;

регулировка работы задвижек на сетях и магистралях труб;

снятие показаний давлений по манометру;

врезка под давлением в трубопроводах;

производство прочистки канализационной сети и коллекторов на глубине до 12 метров гидравлическим способом;

устранение засорений гибким валом, размывом струей воды и методом обратного гидравлического давления при помощи передвижных автонасосов;

подготовка троса и лебедки грузоподъемностью до 1 тонн, металлических шаров и цилиндров заданного удельного веса;

производство ремонта канализационной сети под руководством слесаря более высокой квалификации;

производство профилактического ремонта оборудования и механизмов, применяемых при очистке;

сварка пластмассовых труб.

55. Должен знать:

схему водоснабжения участка;

правила чтения сложных чертежей и эскизов;

составление с натуры схем, эскизов и деталировок;

способы заделки раструбов вручную и с применением пневматического инструмента;

устройство аппарата для врезок под давлением;

правила и способы отключения замерных трубопроводов и их отогрев;

схему расположения канализационной сети района, в котором производятся работы;

технологию прочистки канализационной сети и коллекторов гидравлическим способом и удаление засорений гибким валом;

основное оборудование и механизмы, применяемые при ремонте и очистке канализационных трубопроводов и сооружений;

правила производства земляных работ в сухих грунтах.

Параграф 4. Слесарь аварийно-восстановительных работ, 5 разряд

56. Характеристика работ:

выполнение работ по ремонту водопроводных сетей, конопатке, заливке свинцом и различными заменителями раструбов труб диаметром свыше 900 миллиметров;

присоединение под давлением труб всех диаметров с подготовкой и шабровкой крупных поверхностей седелок к действующим трубопроводам;

хлорирование магистралей и сетей хлорной известью, жидким или газообразным хлором в городских условиях;

сброс хлорной воды после хлорирования;

производство аварийного ремонта или наливки сальниковых компенсаторов на трубопроводах под напором без выключения сети;

закрывание и открывание больших задвижек на магистралях и водоводах автоприводом, пневмоприводом и электроприводом;

установка, регулирование и ремонт механических приводов;

прочистка канализационной сети, дюкеров, каналов и коллекторов круглого, яйцевидного, шатрового и иных сечений на глубине свыше 12 метров гидравлическим способом;

подготовка троса и лебедок грузоподъемностью до 2 тонн;

подготовка деревянных и металлических цилиндров заданного удельного веса;

удаление засоров в канализационной сети и коллекторах при помощи различных штанг с шаровыми и ершовыми якорями;

производство ремонта действующей канализационной сети с использованием средств водопонижения и передвижных кранов;

склеивание и сборка пластмассовых труб.

57. Должен знать:

устройство и принцип работы аппаратуры для врезок под давлением;

режим работы сети участка;

правила и способы хлорирования трубопроводов в городских условиях;

безопасные способы сбрасывания воды после хлорирования трубопроводов;

устройство и особенность работы дюкеров;

устройство сальниковых компенсаторов на трубопроводах различных диаметров;

способы промывки трубопроводов;

устройство и принцип работы механических, гидравлических и электрических приводов, применяемых при открывании и закрывании больших задвижек;

способы устранения неисправностей в применяемых приводах;

схему расположения всей канализационной сети, аварийных выпусков;

технологию прочистки канализационной сети, дюкеров, коллекторов и каналов гидравлическим методом;

способы устранения засоров;

методы установления ликвидации загазованности;

правила производства земляных работ в мокрых грунтах;

сроки проведения ремонта механизмов и оборудования.

Параграф 5. Слесарь аварийно-восстановительных работ, 6 разряд

58. Характеристика работ:

выполнение особо сложных аварийно-восстановительных работ на действующих водопроводно-канализационных сетях;

обслуживание, регулировка и ремонт трубопроводов, водопроводных, канализационных сетей, запорной арматуры и задвижек диаметром свыше 1200 миллиметров;

выключение и пуск магистральных трубопроводов;

выполнение переключений на основных коллекторах и каналах;

определение состояния сетей и трубопроводов диагностическими приборами;

управление каналоочистительной машиной при удалении засоров канализационной сети;

руководство работами по ликвидации аварий, наладке и пуску сложного оборудования.

59. Должен знать:

правила ведения аварийно-ремонтных работ на водопроводно-канализационных сетях большого диаметра;

схему расположения обслуживаемой водопроводно-канализационной сети;

особенности сварки труб, работающих под давлением;

классификацию дефектов сварных соединений, методы их определения и устранения;

методы установления и ликвидации загазованности.

60. Примеры работ:

1) шандорные и щитовые затворы, шибера - монтаж и демонтаж;

2) задвижки диаметром свыше 1200 миллиметров - закрытие, открытие и ремонт;

3) устройство для энерговзрыва - подготовка к работе;

4) подземные трубопроводы - ремонт без вскрытия грунта.

Параграф 6. Оператор на аэротенках, 2 разряд

61. Характеристика работ:

обслуживание сооружений биологической очистки воды производительностью до 50 тысяч кубических метров в сутки;

соблюдение заданного режима работы аэротенков;

управление системой воздуховодов;

обеспечение безаварийной работы сооружений, агрегатов, механизмов;

участие в проведении текущего и профилактического ремонта.

62. Должен знать:

назначение и принцип действия дозирующих устройств системы подводящих и отводящих коммуникаций;

правила эксплуатации оборудования и сооружений по продувке и перекачке ила.

Параграф 7. Оператор на аэротенках, 3 разряд

63. Характеристика работ:

обслуживание сооружений биологической очистки воды производительностью свыше 50 до 200 тысячи кубических метров в сутки;

эксплуатация группы аэротенков и поддержание заданного режима их работы;

распределение сточной жидкости активного ила по аэротенкам;

управление отдельными участками илопроводов, воздухопроводов и регулирующими механизмами;

наблюдение за работой аэротенков по контрольно-измерительным приборам;

регулирование подачи воздуха и активного ила;

обеспечение заданного технологического режима работ группы аэротенков;

производство текущего и профилактического ремонта сооружений биологической очистки воды.

64. Должен знать:

устройство аэротенков и их коммуникации, вторичных отстойников;

пути прохождения сточной жидкости и активного ила по очистным сооружениям;

устройство и назначение вентиляторов регулирующих механизмов, илопроводов, контрольно-измерительных приборов;

правила ведения ремонтных работ.

Параграф 8. Оператор на аэротенках, 4 разряд

65. Характеристика работ:

обслуживание комплекса сооружений биологической очистки воды производительностью свыше 200 тысячи кубических метров в сутки;

координация работы сооружений и руководство операторами более низкой квалификации, обслуживающих отдельные сооружения;

установление технологического режима очистки воды;

ведение журнала работы всех сооружений и механизмов биологической очистки.

66. Должен знать:

технологический процесс очистки сточных вод;

схему подземных коммуникаций, колодцев, камер, дюкеров;

способы устранения засоров.

Параграф 9. Оператор на биофильтрах, 2 разряд

67. Характеристика работ:

обслуживание секции биофильтров и наблюдение за равномерным распределением воды по их поверхности;

чистка распределительных устройств: спринклерных и реактивных оросителей;

наладка и зарядка дозирующих устройств и чередование периодов зарядки фильтров;

проверка подачи воздуха в фильтр;

ликвидация по необходимости заплываний поверхностей фильтров;

штыкование фильтрующего слоя: щебенки, доменного шлака;

ведение журнала эксплуатации сооружений.

68. Должен знать:

назначение и принцип действия биофильтров;

процесс очистки воды на биофильтрах;

допустимые размеры гранул щебенки и доменного шлака для фильтрующего слоя;

периоды зарядки фильтров;

правила ведения журнала эксплуатации сооружений.

Параграф 10. Оператор на песколовках и жироловках, 2 разряд

69. Характеристика работ:

обслуживание песколовок и жироловок мощностью до 500 тысяч кубических метров в сутки;

пуск и остановка механизмов для удаления песка;

наблюдение за количеством песка в песколовке и определение продолжительности откачки песка;

наблюдение за пуском песка на песковые площадки и регулирование положения затворов на приспособлениях для удаления осветлительной воды с площадок;

замеры выгружаемого песка;

отбор средней пробы;

ликвидация засоров трубопроводов и гидроэлеватора;

обеспечение бесперебойной работы песколовок и жироловок;

ведение журнала работы песколовок и жироловок.

70. Должен знать:

назначение и принцип работы обслуживаемых очистных сооружений, коммуникаций трубопроводов и лотков;

правила выполнения текущего и профилактического ремонтов песколовок и жироловок.

Параграф 11. Оператор на песколовках и жироловках, 3 разряд

71. Характеристика работ:

обслуживание песколовок и жироловок мощностью свыше 500 тысяч кубических метров в сутки;

установление режимов работы песколовок, подачи воды, воздуха, откачки песковой пульпы;

обслуживание насосных установок: гидроэлеваторов, высоконапорных насосов и ведение учета работы в соответствии с показаниями контрольно-измерительных приборов;

осуществление профилактического и текущего ремонтов оборудования и руководство операторами низших разрядов.

72. Должен знать:

устройство различных систем песколовок, гидроэлеваторов, насосов, контрольно-измерительных приборов, коммуникаций трубопроводов;

технологию очистки сточных вод.

Параграф 12. Оператор на метантенках, 2 разряд

73. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью до 100 тысяч кубических метров в сутки;

загрузка сырого осадка и активного ила;

наблюдение за уровнем осадка и температурой в метантенке и регулирование подачи пара;

поддержание постоянного давления газа в подкупольном пространстве и газовой сети;

участие в работах по профилактическому и текущему ремонту сооружений и механизмов под руководством оператора более высокой квалификации.

74. Должен знать:

назначение и принцип работы метантенков;

схемы подводящих и отводящих коммуникаций;

температурный режим работы и приборы контроля, давления пара, уровня осадка и температуры.

Параграф 13. Оператор на метантенках, 3 разряд

75. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью свыше 100 до 200 тысяч кубических метров в сутки;

распределение осадка, обеспечение отбора сброженного осадка с группы метантенков;

контроль за работой перемешивающих устройств: эжекторов, механических мешалок, гидроэлеваторов;

выгрузка осадка и активного ила, поддержание заданного режима работы метантенков;

участие в проведении профилактического и текущего ремонтов.

76. Должен знать:

устройство метантенков со всеми коммуникациями, правила эксплуатации газовых сетей и арматуры;

устройство и принцип работы гидроэлеваторов, механических мешалок и эжекторов.

Параграф 14. Оператор на метантенках, 4 разряд

77. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью свыше 200 до 500 тысяч кубических метров в сутки;

координация работы комплекса сооружений метантенков: дозирующих камер, газораспределительных устройств, насосных станций по перекачке сырого и сброженного осадка и газорегуляторных станций;

установление пульта управления на заданный технологический режим;

ведение журнала работы всего комплекса механизмов и технологических приборов;

производство профилактического и текущего ремонтов механизмов и сооружений.

78. Должен знать:

схему подземных коммуникаций: колодцев, камер, дюкеров, трубопроводов;

способы устранения засоров;

принцип обеззараживания осадка сточных вод;

правила расположения газовых сетей, газорегуляторных станций и эксгаустерных помещений с их оборудованием, сбросных и предохранительных газовых устройств, конденсатосборников;

основы электротехники, химии, микробиологии.

Параграф 15. Оператор на метантенках, 5 разряд

79. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью свыше 500 тысяч кубических метров в сутки;

установление технологического режима;

управление различными механизмами и агрегатами сооружений, включая насосные станции по перекачке осадков;

руководство операторами низших разрядов в производстве профилактического и текущего ремонтов механизмов и сооружений.

80. Должен знать:

технологический процесс работы обслуживаемых сооружений;

правила и технологию ведения ремонтных работ;

принцип и правила дистанционного управления технологическим процессом.

Параграф 16. Озонаторщик, 5 разряд

81. Характеристика работ:

ведение технологического процесса озонирования воды по показаниям приборов и визуально по характеру разряда в озонаторном котле;

регенерация наполнителя осушительной установки;

включение и регулирование озонаторной станции в соответствии с заданным режимом;

контроль за концентрацией озона в воде и производственном помещении станции;

определение неисправностей отдельных элементов станции.

82. Должен знать:

технологическую схему озонаторной станции;

электрическую схему энергопитания озонаторной станции и вспомогательного оборудования;

принцип работы и устройство отдельных элементов станции, воздуходувок, блока сушки воздуха озонаторного котла, контактного бассейна запорной и регулирующей аппаратуры;

принцип действия и правила обслуживания измерительных приборов;

правила эксплуатации и безопасности работы в установках высокого напряжения.

Параграф 17. Оператор водозапорных сооружений, 1 разряд

83. Характеристика работ:

ведение замеров уровня воды в водохранилище на заданном ординаре и регулирование уровня с помощью запорных устройств;

проверка герметичности запорных устройств и наблюдение за состоянием плотин и водоемов;

устранение заторов, наледи, уборка листвы;

окашивание и санитарная охрана системы озер, каналов, трубопроводов;

очистка фильтрующих решеток от мусора.

84. Должен знать:

схему водоснабжения на обслуживаемом участке;

назначение и принцип работы обслуживаемых водозапорных сооружений в летний и зимний периоды.

Параграф 18. Оператор водозапорных сооружений, 2 разряд

85. Характеристика работ:

обслуживание запорных щитов питающих каналов и трубопроводов;

замеры напора воды в трубопроводах и уровня в резервуарах;

обслуживание механизмов подъема и опускание щитов вручную талями и электротельфером;

регулирование подачи воды из рек и водоемов в отстойники и производственные магистрали;

профилактический осмотр и смазка подъемных приспособлений и запорной арматуры;

устранение неисправности в работе шлюзового оборудования;

наблюдение за режимом воды и исправностью запорных устройств;

ведение журнала работы обслуживаемых сооружений;

участие в ремонте обслуживаемого оборудования.

86. Должен знать:

режимы работы питающих каналов, напорных трубопроводов, подводящих каналов и электрооборудования;

способы подачи воды из рек в отстойники и производственные магистрали;

схему расположения каналов и трубопроводов обслуживаемого участка;

схему головного сооружения, водоотводов и оборудования шлюзов;

основы электротехники и гидравлики;

правила управления механизмами шлюзов.

Параграф 19. Оператор водозапорных сооружений, 3 разряд

87. Характеристика работ:

обслуживание гидротехнических сооружений и наблюдение за состоянием уровня воды в них;

укрепление шлюзов бетонными и каменными плитами, монтаж и укладка трубопроводов, выполнение иных работ при ремонте сооружений;

управление подъемными механизмами шлюзового аппарата;

переключение механизмов по указанию технического руководителя;

обогревание электротоком решеток в зимний период.

88. Должен знать:

схему расположения гидросооружения;

заданные параметры работы гидросооружения;

способы очистки фильтрующих решеток;

схему водоснабжения обслуживаемого района;

правила эксплуатации механизмов и электроаппаратуры;

технологию выполнения земляных, бетонных, каменных работ.

Параграф 20. Водораздатчик, 1 разряд

89. Характеристика работ:

отпуск воды населению из водоразборных будок;

получение от населения платы за воду талонами;

снятие показаний водомеров;

ведение учета расхода воды, отключение трубопроводов в случае их повреждения;

отопление водоразборной будки и утепление внешнего трубопровода;

отогрев трубопроводов и арматуры при замерзании, околка льда;

обеспечение чистоты в будке и прилегающей к будке территории в пределах ограждения.

90. Должен знать:

устройство оборудования водоразборных будок;

способы отогревания трубопроводов и арматуры;

способы выключения воды в случаях повреждения трубопроводов;

правила ведения журнала и учета расхода воды;

правила ухода за водомером.

Параграф 21. Водораздатчик, 2 разряд

91. Характеристика работ:

обслуживание водонапорных насосов, резервуаров;

почасовой учет наличия воды в баках башен или резервуарах с ведением журнала о наличии воды;

участие в работах по очистке баков и резервуаров с соблюдением правил санитарной обработки;

увеличение или сокращение подачи воды по отдельным районам, а также использование пожарного запаса воды по распоряжению дежурного диспетчера управления.

92. Должен знать:

устройство водонапорных насосов, резервуаров и камеры задвижек;

правила и требования санитарного надзора.

Параграф 22. Обходчик водопроводно-канализационной сети, 2 разряд

93. Характеристика работ:

обход магистральных водопроводов, коллекторов и напорных канализационных, водопроводных трубопроводов диаметром до 300 миллиметров, уличных, дворовых сетей и смотровых колодцев;

осмотр сооружений: эстакад, мостов, вантузных колодцев с вантузами, аварийных выпусков с задвижками в специальных колодцах;

ведение журнала обхода сооружений с отметкой в нем всех обнаруженных недостатков;

устранение утечек и неисправностей в сети, не требующих вызова специальных бригад.

94. Должен знать:

схему расположения сети, туннелей, камер колодцев и запорной арматуры на трубопроводах, опознавательные знаки, детали сооружений на сети, коллекторов и трубопроводов;

правила безопасности и охраны труда при работе в колодцах;

правила ведения журнала обхода сети и сооружений на ней.

Параграф 23. Обходчик водопроводно-канализационной сети, 3 разряд

95. Характеристика работ:

обход магистральных водопроводов, коллекторов и напорных канализационных, водопроводных трубопроводов диаметром свыше 300 до 700 миллиметров;

технический осмотр сетей, коллекторов, водоводов, напорных трубопроводов, эстакад-камер-переключения и иных сооружений;

дача заключений об их техническом состоянии;

составление графика обхода.

96. Должен знать:

устройство водопроводно-канализационной сети, коллекторов и трубопроводов;

опрессовку напорных трубопроводов и водоводов, вантузов, шиберов, щитовых затворов, замерных пунктов;

правила и технологию ведения ремонтных работ.

Параграф 24. Обходчик водопроводно-канализационной сети, 4 разряд

97. Характеристика работ:

обход магистральных водопроводов, коллекторов и напорных канализационных, водопроводных трубопроводов диаметром свыше 700 миллиметров, а также дюкеров;

подготовка замечаний об их техническом состоянии;

оформление актов, протоколов и иных документов о нарушениях, неправильном или незаконном пользовании водопроводно-канализационными сооружениями.

98. Должен знать:

схему водопроводно-канализационных сетей города;

места расположения камер переключения;

смотровые колодцы с основными задвижками;

правила технической эксплуатации;

правила пользования водопроводом, канализацией.

Параграф 25. Оператор дистанционного пульта управления в водопроводно-канализационном хозяйстве, 2 разряд

99. Характеристика работ:

обслуживание водопроводно-канализационных сооружений с пульта дистанционно-автоматического управления под руководством оператора более высокой квалификации;

регулирование работы агрегатов в соответствии с заданным режимом;

ведение записей показаний контрольно-измерительных приборов.

100. Должен знать:

принцип действия обслуживаемых сооружений;

правила и порядок оперативных переключений.

Параграф 26. Оператор дистанционного пульта управления в водопроводно-канализационном хозяйстве, 3 разряд

101. Характеристика работ:

обслуживание водопроводно-канализационных сооружений при мощности до 300 тысяч кубических метров в сутки с пульта дистанционно-автоматического управления;

регулирование работы агрегатов в соответствии с заданным технологическим режимом;

ведение записей показаний контрольно-измерительных приборов.

102. Должен знать:

принцип действия обслуживаемых сооружений;

правила эксплуатации электроаппаратуры;

правила и порядок оперативных переключений;

основные сведения по электротехнике.

Параграф 27. Оператор дистанционного пульта управления в водопроводно-канализационном хозяйстве, 4 разряд

103. Характеристика работ:

обслуживание водопроводно-канализационных сооружений при мощности свыше 300 до 500 тысяч кубических метров в сутки с пульта дистанционно-автоматического управления;

устранение мелких неисправностей сигнальных устройств: клемм, лампочек, контактов и так далее.

104. Должен знать:

устройство обслуживаемого технологического оборудования и сооружений;

принцип действия и значение показаний контрольно-измерительных приборов;

технологическую схему сооружений;

последовательность и правила оперативных переключений;

режимы работы оборудования и сооружений;

правила эксплуатации электроаппаратуры.

Параграф 28. Оператор дистанционного пульта управления в водопроводно-канализационном хозяйстве, 5 разряд

105. Характеристика работ:

обслуживание водопроводно-канализационных сооружений при мощности свыше 500 тысяч кубических метров в сутки с пульта дистанционно-автоматического управления;

наладка и устранение неисправностей отдельных приборов и устройств;

производство оперативного переключения в высоковольтных распределительных устройствах.

106. Должен знать:

устройство системы дистанционно-автоматического управления;

правила и порядок оперативного регулирования работы сооружений;

способы проверки правильности работы контрольно-измерительных приборов.

Параграф 29. Оператор полей орошения и фильтрации, 1 разряд

107. Характеристика работ:

обслуживание и обход участков полей орошения и фильтрации сооружений мощностью до 30 тысяч кубических метров в сутки;

равномерное распределение сточной жидкости на территории участка;

прочистка отводных каналов, устьев дренажа и земляных разводных канав от илонакатов и травы, соблюдение заданной нагрузки на орошаемые участки;

производство профилактического и текущего ремонтов сооружений;

наблюдение за исправным состоянием технических сооружений.

108. Должен знать:

назначение и принцип действия сооружений полей орошения и фильтрации;

почвенный способ очистки вод.

Параграф 30. Оператор полей орошения и фильтрации, 2 разряд

109. Характеристика работ:

обслуживание и обход участков полей орошения и фильтрации сооружений мощностью свыше 30 тысяч кубических метров в сутки;

обслуживание по заданиям агронома площадок, занятых под сельскохозяйственные культуры;

наблюдение за состоянием орошаемых участков и сооружений;

своевременная подготовка площадок к зимнему и летнему орошению.

110. Должен знать:

устройство сооружений полей фильтрации и орошения;

расположение полей орошения и распределение оросительной системы;

основы агротехники и биохимии.

Параграф 31. Оператор на фильтрах, 1 разряд

111. Характеристика работ:

промывка и сортировка загрузочных материалов;

чистка сеток и решеток, поверхностей очистных сооружений, каналов, камер, колодцев, удаление продуктов очистки;

соблюдение правил санитарии и гигиены в помещениях и на очистных сооружениях.

112. Должен знать:

назначение и основные элементы очистных сооружений;

свойства и качество воды;

правила санитарной очистки сооружений.

Параграф 32. Оператор на фильтрах, 2 разряд

113. Характеристика работ:

обслуживание фильтров производительностью до 15 тысяч кубических метров в сутки;

наблюдение за качеством промывки и очистки водопроводных очистных сооружений;

выключение сооружений для санитарной обработки с последующим включением в работу;

технологическая промывка фильтров, контактных осветителей.

114. Должен знать:

устройство очистных сооружений и соединяющих их коммуникаций;

правила технической эксплуатации очистных сооружений.

Параграф 33. Оператор на фильтрах, 3 разряд

115. Характеристика работ:

обслуживание фильтров производительностью от 15 до 60 тысяч кубических метров в сутки;

удаление осадка из отстойников без опорожнения и из осветлителей со взвешенным осадком;

выключение групп очистных сооружений для профилактического и аварийного ремонтов;

наблюдение за работой технологического и вспомогательного оборудования очистных сооружений, выявление отклонений от заданного режима.

116. Должен знать:

устройство и работу технологического и вспомогательного оборудования;

режимы обработки воды на сооружениях;

систему учета работы очистных сооружений и правила ведения установленной документации.

Параграф 34. Оператор на фильтрах, 4 разряд

117. Характеристика работ:

обслуживание фильтров производительностью свыше 60 тысяч кубических метров в сутки;

регулирование и учет работы технологического и вспомогательного оборудования по заданному режиму;

автоматическое регулирование работы очистных сооружений;

обеспечение качества промывки воды в соответствии с Государственным стандартом;

контроль качества технологической и санитарной обработки сооружений, профилактического и аварийного ремонтов.

118. Должен знать:

конструктивные особенности технологического и вспомогательного оборудования и приборов автоматического регулирования;

правила и методы автоматического регулирования работы очистных сооружений и технологического оборудования.

Параграф 35. Оператор очистных сооружений, 1 разряд

119. Характеристика работ:

обслуживание комплекса очистных сооружений мощностью до 5 тысяч кубических метров в сутки вручную;

снятие отбросов с решеток при помощи грабель или специальных кошек;

наблюдение за правильной нагрузкой площадки;

производство мелкого ремонта площадок и разводящих лотков;

участие в текущем ремонте решеток под руководством оператора более высокой квалификации.

120. Должен знать:

назначение и принцип действия иловых площадок, решеток и запорных устройств;

инструменты и приспособления, применяемые при очистке площадок и разводящих лотков;

основные требования по уходу за решеткой.

Параграф 36. Оператор очистных сооружений, 2 разряд

121. Характеристика работ:

обслуживание комплекса очистных сооружений мощностью до 5 тысяч кубических метров в сутки с помощью механизмов;

выпуск осадка из отстойников;

регулирование режима работы сооружений в зависимости от поступления сточной жидкости;

распределение воды по поверхности секций биофильтров;

очистка распределительных устройств;

наладка и зарядка дозирующих устройств и чередование периодов;

наблюдение за подачей воздуха в фильтр;

ликвидация заплываний поверхностей фильтров;

штыкование фильтрующего слоя;

обслуживание площадок и прудов;

наблюдение за правильным распределением осадка по каскадам иловых площадок;

прочистка отводных канав, дренажей от заилования и удаление в летнее время сорняков;

устранение наледи в зимнее время;

загрузка сырого осадка и активного ила;

наблюдение за уровнем осадка и температурой в метантенках;

поддержание постоянного давления газа в подкупольном пространстве и газовой сети;

производство профилактического и текущего ремонтов сооружений и механизмов под руководством оператора более высокой квалификации.

122. Должен знать:

устройство очистных сооружений, режим их работы;

коммуникации каналов и трубопроводов;

сроки профилактических ремонтов оборудования и чистки водосборных лотков;

устройство дозирующих устройств;

системы подводящих и отводящих коммуникаций, электронасосов, оборудования по продувке и перекачке ила;

процесс очистки воды на биофильтрах;

фракцию применяемого фильтрующего слоя;

чередование периодов зарядки фильтров;

ведение журнала работ на биофильтрах;

способы естественной сушки осадка сточных вод;

устройство и назначение сооружений естественной сушки.

Параграф 37. Оператор очистных сооружений, 3 разряд

123. Характеристика работ:

обслуживание комплекса очистных сооружений мощностью свыше 5 тысяч кубических метров в сутки;

пуск и остановка механизмов для удаления песка, наблюдение за количеством песка в песколовке;

проведение замеров и отбор проб, ликвидация засоров трубопроводов и гидроэлеваторов;

спуск осадка из отстойников, самостоятельная регулировка подачи на них воды;

предупреждение накопления осадка выше установленного уровня;

самостоятельная работа по эксплуатации секций биофильтров;

распределение сточной жидкости;

распределение осадка и обеспечение отбора газа с группы метантенков;

контроль за работой перемешивающих устройств;

выгрузка осадка и активного ила;

производство профилактического и текущего ремонтов.

124. Должен знать:

гидравлический режим очистных сооружений;

приборы контроля давления пара, уровня осадка и температуры в метантенках;

правила эксплуатации газовых сетей;

температурный режим метантенков;

схему зон санитарной охраны источников водоснабжения и очистных сооружений.

Параграф 38. Оператор на решетке, 1 разряд

125. Характеристика работ:

снятие отбросов с решетки вручную при помощи грабель;

транспортировка отбросов к дробилке и дробление их;

участие в текущем и профилактическом ремонтах решетки.

126. Должен знать:

назначение и принцип работы решетки и задвижек на подводящем канале и дробилке;

основные требования по уходу за решеткой и дробилкой.

Параграф 39. Оператор на решетке, 2 разряд

127. Характеристика работ:

обслуживание механических граблей, решеток, электродвигателей, дробилок и иных механизмов;

участие в текущем и профилактическом ремонтах механизмов.

128. Должен знать:

устройство и принцип работы механических граблей, решеток, дробилок и иных механизмов и приспособлений;

схему коммуникации каналов и трубопроводов.

Параграф 40. Оператор на решетке, 3 разряд

129. Характеристика работ:

обслуживание комплекса автоматических устройств;

руководство работой операторов низших разрядов;

обеспечение безаварийной и бесперебойной работы всего обслуживаемого оборудования;

совместно с иными операторами извлечение из грабельного помещения отбросов и предметов, не подлежащих дроблению;

осуществление профилактического и текущего ремонтов, устранение неисправностей оборудования.

130. Должен знать:

устройство и принцип работы автоматических устройств;

схему подводящих и разводящих каналов;

основы слесарного дела.

Параграф 41. Оператор на иловых площадках, 1 разряд

131. Характеристика работ:

обслуживание сооружений мощностью 50 тысяч кубических метров в сутки;

регулирование распределения осадка на площадке, наблюдение за валиками;

мелкий ремонт площадок и разводящих лотков;

наблюдение за равномерной нагрузкой площадок, чередование их и уборка подсохшего осадка с площадок.

132. Должен знать:

назначение и принцип работы иловых площадок;

приспособления и инструменты, применяемые при очистке площадок и разводящих лотков.

Параграф 42. Оператор на иловых площадках, 2 разряд

133. Характеристика работ:

обслуживание сооружений мощностью свыше 50 до 200 тысяч кубических метров в сутки;

обход иловых площадок или иловых прудов;

наблюдение за равномерным распределением осадка по каскадам иловых площадок и регулирование спуска фильтрующего слоя;

прочистка отводных канав, дренажей и земляных разводных канав от заилования и удаление в летнее время сорняков с земляных валиков площадок;

устранение наледей в зимнее время;

соблюдение заданных нагрузок на площади;

профилактический ремонт коммуникаций.

134. Должен знать:

устройство и назначение сооружений естественной сушки иловых площадок, иловых прудов;

способы естественной сушки осадка сточных вод;

правила ведения ремонтных работ.

Параграф 43. Оператор на иловых площадках, 3 разряд

135. Характеристика работ:

обслуживание сооружений мощностью свыше 200 тысяч кубических метров в сутки;

руководство операторами низших разрядов;

наблюдение за работой насосных станций перекачки осадка;

механизированная уборка высохшего ила и его транспортировка.

136. Должен знать:

схему трубопроводов, их переключение;

механизмы для уборки ила и его транспортировки.

Параграф 44. Оператор установки по сушке осадка, 2 разряд

137. Характеристика работ:

обслуживание устройств по механической сушке осадка под руководством оператора более высокой квалификации;

наблюдение за равномерной и своевременной подачей осадка в сушильные установки;

отбор сухого осадка и изменение режима работы сушильных установок, транспортировки осушенного осадка;

участие в ремонте механизмов.

138. Должен знать:

назначение и принципы работы всех обслуживаемых механизмов;

характеристику поступающего в сушку сырья и влияние влажности на технологию сушки;

сроки производства профилактического ремонта механизмов.

Параграф 45. Оператор установки по сушке осадка, 3 разряд

139. Характеристика работ:

обслуживание устройств по механической сушке осадка;

производство профилактического ремонта механизмов.

140. Должен знать:

устройство и режим работы всех обслуживаемых механизмов;

порядок производства профилактического ремонта механизмов.

Параграф 46. Оператор установки по сушке осадка, 4 разряд

141. Характеристика работ:

обслуживание устройств термической сушки осадка на вакуум-фильтрах;

поддержание заданного режима работы установки путем регулирования подачи газа, воздуха, кэка;

наблюдение за влажностью и температурой сушки по контрольно-измерительным приборам;

текущий ремонт механизмов.

142. Должен знать:

технологию термической сушки осадка;

схему сооружений и подземных коммуникаций;

основы теплотехники, электротехники, химии и слесарного дела.

Параграф 47. Оператор установки по сушке осадка, 5 разряд

143. Характеристика работ:

обслуживание устройств термической сушки в барабанных сушильных печах;

установление технологических режимов сушки осадка;

координация работы комплекса сооружений и машин отделений механического обезвоживания и термической сушки осадка и руководство операторами низших разрядов;

ведение журналов работы топок, агрегатов и механизмов термической сушки;

определение и устранение неисправностей в работе механизмов и оборудования.

144. Должен знать:

технологию процесса термической сушки осадка в барабанных сушильных печах;

схему и принципы работы контрольно-измерительных приборов и автоматики.

Параграф 48. Оператор установок по обезвоживанию осадка, 2 разряд

145. Характеристика работ:

обслуживание установок по обезвоживанию осадка мощностью до 200 тысяч кубических метров в сутки;

наблюдение за смесителями вертикальными и ершовыми, насосным оборудованием для промывки фильтров по показаниям контрольно-измерительных приборов;

замена и ремонт фильтровальной ткани;

обслуживание вакуум-насосов по откачке фильтров, обеспечение заданного технологического режима их работы;

обслуживание механизмов транспортировки обезвоженного осадка;

участие в текущем и профилактическом ремонтах механизмов.

146. Должен знать:

устройство обслуживаемых механизмов и сооружений;

технологию обезвоживания осадка, характеристику сырья и реагентов;

режимы работы механизмов.

Параграф 49. Оператор установок по обезвоживанию осадка, 3 разряд

147. Характеристика работ:

обслуживание установок по обезвоживанию осадка мощностью свыше 200 до 500 тысяч кубических метров в сутки;

наблюдение по показателям контрольно-измерительных приборов за работой вакуум-фильтров, системой воздуховодов, илопроводов, вакуумных линий, трубопроводов для химических реагентов, насосного оборудования для промывки фильтров и ресиверов;

приготовление раствора ингибированной соляной кислоты и промывка вакуум-фильтров;

обслуживание насосных установок;

определение влажности поступающего на вакуум-фильтры сырья с подсчетом дозы реагентов;

производство текущего и среднего ремонтов обслуживаемого оборудования.

148. Должен знать:

устройство вакуум-фильтров и принцип их работы;

способы определения дозы реагентов и их концентрации;

молекулярные веса химических реагентов;

правила хранения и обращения с реагентами.

Параграф 50. Оператор установок по обезвоживанию осадка, 4 разряд

149. Характеристика работ:

обслуживание установок по обезвоживанию осадка мощностью свыше 500 тысяч кубических метров в сутки;

наблюдение за всеми коммуникациями, механизмами и агрегатами: насосами, отстойниками, дозаторами и так далее;

координация работы сооружений и руководство операторами низших разрядов;

устранение неисправностей;

производство текущего, профилактического ремонтов сооружений и механизмов;

ведение журнала работы механизмов, агрегатов и сооружений обезвоживания осадка;

установление технологического режима оператору пульта управления.

150. Должен знать:

устройство оборудования механического обезвоживания осадка;

принципы механического обезвоживания осадка и активного ила сточных вод;

схему технологического процесса обезвоживания осадка и основы технологии смежных очистных сооружении, подземных коммуникаций, колодцев, камер, дюкеров;

способы устранения засоров;

основы электротехники, химии, микробиологии и слесарного дела;

схему работы пульта управления технологическим процессом.

Параграф 51. Оператор установок по обезвоживанию осадка, 5 разряд

151. Характеристика работ:

обслуживание установок по обезвоживанию осадка мощностью свыше 1 миллиона кубического метра в сутки;

координация работы обслуживаемого оборудования и руководство операторами низших разрядов;

выбор оптимальных режимов работы оборудования;

выявление и устранение неисправностей;

участие в проведении ремонта обслуживаемого оборудования.

152. Должен знать:

технические характеристики, устройство и работу обслуживаемого оборудования, сигнальных и предохранительных устройств и агрегатов;

схемы технологического процесса обезвоживания осадка;

свойства специальных химических препаратов.

Параграф 52. Оператор сооружений по удалению осадка, 1 разряд

153. Характеристика работ:

смыв осадка в резервуарах брандспойтом и снятие скребками;

выполнение подсобных работ при ремонте водопроводных задвижек, щитов, гидрозатворов и иных запорных устройств.

154. Должен знать:

схему сброса осадка из отстойников до иловых площадок;

правила пользования брандспойтом.

Параграф 53. Оператор сооружений по удалению осадка, 2 разряд

155. Характеристика работ:

обслуживание насосов для перекачки ила и промывных вод;

выключение из работы отстойников;

выполнение простых слесарных работ при ремонте задвижек, щитов и иного оборудования.

156. Должен знать:

схему водостоков;

устройство горизонтальных отстойников, отстойников осветленных вод, иловых резервуаров, насосных установок по перекачке ила и промывочных вод;

устройство фильтров;

схему переключения пожарно-хозяйственных трубопроводов.

Параграф 54. Оператор на отстойниках, 2 разряд

157. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью до 50 тысяч кубических метров в сутки;

выпуск осадка отстойников и наблюдение за его качеством;

содержание в чистоте сооружений и механического оборудования в соответствии с правилами санитарии и гигиены;

изменение режима работы сооружений в зависимости от поступления сточной жидкости;

участие в текущем и профилактическом ремонтах обслуживаемых сооружений.

158. Должен знать:

назначение и принцип действия очистных сооружений и механического оборудования;

режимы работы илоскребков, илососов при различных нагрузках;

сроки профилактического ремонта механического оборудования и чистки водосборных лотков.

Параграф 55. Оператор на отстойниках, 3 разряд

159. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью свыше 50 до 200 тысяч кубических метров в сутки;

пуск и остановка механизмов;

спуск осадка из отстойников и регулирование продолжительности спуска;

соблюдение заданного режима работы отстойников, регулирование подачи из них воды;

предупреждение попаданий в сток плавающих предметов после первичных отстойников, накоплений осадков в отстойниках выше установленного уровня;

ликвидация засоров трубопроводов;

текущий ремонт механического оборудования.

160. Должен знать:

устройство механизмов илоскребов и илососов, принцип работы их;

гидравлический режим очистных сооружений и принципы их работы;

устройство и эксплуатацию контрольно-измерительных приборов.

Параграф 56. Оператор на отстойниках, 4 разряд

161. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью свыше 200 тысяч кубических метров в сутки;

производство профилактического ремонта сооружений и механизмов;

учет работы механизмов, агрегатов и сооружений механической очистки;

установление технологического режима для пульта автоматического управления.

162. Должен знать:

схему подземных коммуникаций: колодцев, камер, дюкеров;

защитные устройства;

мерные устройства;

способы устранения засоров;

способы наладки механизмов, отстойников, насосов и гидроэлеваторов;

основы электротехники и слесарного дела.

Параграф 57. Оператор на отстойниках, 5 разряд

163. Характеристика работ:

обслуживание агрегатов мощностью от 500 тысяч кубических метров в сутки и выше;

координация работы сооружений и руководство операторами низших разрядов;

капитальный ремонт механизмов, агрегатов и сооружений механической очистки.

164. Должен знать:

основы технологии и принципы механической очистки сточных вод;

правила и технологию ведения ремонтных работ;

схему работы пульта управления технологическим процессом.

Параграф 58. Оператор пульта управления оборудованием жилых и общественных зданий, 1 разряд

165. Характеристика работ:

осуществление контроля с помощью двусторонней переговорной связи с работой лифтов в жилых и общественных зданиях;

сбор информации об аварийных отказах лифтов;

отключение неисправных лифтов;

участие в эвакуации пассажиров из кабины лифта, остановившегося между этажами;

устранение неисправностей переговорной связи;

ведение журнала, передача данных в аварийную службу и вышестоящую организацию о наличии и устранении аварийных сбоев.

166. Должен знать:

элементарные сведения о назначении и устройстве обслуживаемых лифтов;

требования пожарной безопасности;

назначение двусторонней переговорной связи, аппаратов управления, расположенных в кабине лифта и на посадочных площадках;

правила пользования лифтом.

Параграф 59. Оператор пульта управления оборудованием жилых и общественных зданий, 2 разряд

167. Характеристика работ:

осуществление трехсигнального автоматического контроля с пульта за работой лифтов жилых и общественных зданий;

устранение мелких аварийных отказов на пульте и в системе сигнализации и переговорной связи;

проведение осмотра лифта;

проверка исправности действия замков и контрактов безопасности на дверях шахты, кабины и подпольных контактов.

168. Должен знать:

схемы сигнализации и двусторонних переговорных устройств лифтов;

назначение и расположение предохранительных устройств лифта;

устройство и регулировку контактов безопасности на дверях шахты, кабины и подпольных контрактов;

требования, предъявляемые к ограждению шахты и кабины.

Параграф 60. Оператор пульта управления оборудованием жилых и общественных зданий, 3 разряд

169. Характеристика работ:

управление и осуществление многосигнального автоматического контроля с пульта за работой лифтов, включая автоматический поиск неисправностей;

техническое обслуживание, ремонт и устранение неисправностей в системах сигнализации и переговорной связи на пультах диспетчерского управления лифтами.

170. Должен знать:

устройство составных частей пульта, линий связи;

схему автоматического поиска неисправностей на лифтах;

способы и правила регулировки и ремонта контактных и бесконтактных датчиков;

основы электротехники и принцип действия электронных микроэлементов.

Параграф 61. Оператор пульта управления оборудованием жилых и общественных зданий, 4 разряд

171. Характеристика работ:

управление и осуществление автоматического контроля с диспетчерского пульта за работой теплоснабжения, водоснабжения, лифтов и иного инженерного оборудования жилых и общественных зданий под руководством оператора более высокой квалификации;

отключение сигналов о работе отдельных систем от диспетчерского пульта при недостоверности показаний;

техническое обслуживание и ремонт пульта и проводной связи между пультом и датчиками.

172. Должен знать:

устройство и принципиальную схему диспетчерского пульта;

устройство датчиков автоматического контроля работы инженерного оборудования и порядок их регулировки и замены;

устройство замочно-переговорной связи между квартирами и подъездами;

технические требования, предъявляемые к проводной связи между датчиками, различными сигналами и к замочно-переговорным устройствам.

Параграф 62. Оператор пульта управления оборудованием жилых и общественных зданий, 5 разряд

173. Характеристика работ:

управление и осуществление автоматического контроля с диспетчерского пульта за работой инженерного оборудования жилых и общественных зданий городов;

сбор информации о температуре теплоносителя, давления воды в сети, состоянии лифтового и иного инженерного оборудования;

отключение неисправного оборудования;

организация и участие в техническом обслуживании, текущем ремонте, регулировании в соответствии с заданным режимом инженерных систем и оборудования телесигнализации и телеуправления, водопровода, канализации, теплоснабжения и лифтов;

ведение журнала и передача данных в вышестоящую организацию о техническом состоянии инженерных систем, оборудования и о проделанной работе.

174. Должен знать:

устройство комплекса обслуживаемых инженерных систем и оборудования;

правила и способы регулирования, технического обслуживания, текущего ремонта, работы систем и оборудования;

схемы наружных сетей и причины неисправностей в работе лифтов, освещении, водоснабжении, газоснабжении, электроснабжении, теплоснабжении, канализации и правила их устранения;

правила оформления журналов и первичных документов;

графики режима работы тепловых потребителей;

порядок учета и переработки поступающей информации;

основы теплотехники и электротехники.

Параграф 63. Оператор пульта управления оборудования жилых и общественных зданий, 6 разряд

175. Характеристика работ:

управление и осуществление автоматического контроля с диспетчерского пульта за работой инженерного оборудования жилых и общественных зданий городов с ремонтом и наладкой аппаратуры диспетчерских и контролируемых пунктов;

организация и участие в техническом обслуживании, текущем ремонте, регулировании в соответствии с заданным режимом инженерных систем и оборудования телесигнализации, телеуправления и электронных устройств противопожарной автоматики и замочно-переговорных устройств;

проведение профилактической работы с квартиронанимателями о правильности пользования инженерным оборудованием в квартире, лифтом, мусоропроводом и замочно-переговорным устройством.

176. Должен знать:

кинематические, электрические и мнемонические схемы комплекса обслуживаемых инженерных систем и оборудования;

порядок и способы выявления и устранения неполадок в аварийных ситуациях;

основы электроники.

Параграф 64. Коагулянщик, 2 разряд

177. Характеристика работ:

обслуживание установок по приготовлению нескольких видов реагентов: коагулянт, известь, уголь под руководством коагулянщика более высокой квалификации;

приготовление рабочих растворов реагентов заданной крепости;

перекачка раствора реагентов в рабочие баки и подача их в дозирующие устройства;

соблюдение заданной дозировки реагентов;

регулирование работы дозирующих устройств вручную;

эксплуатация лебедок, насосов, компрессоров и иных механизмов реагентного хозяйства.

178. Должен знать:

правила приготовления растворов коагулянтов, извести, угля;

нормы и дозы реагентов;

правила ведения сменного учета расхода реагентов;

режим работы лебедок, насосов, компрессоров и иных механизмов реагентного хозяйства.

Параграф 65. Коагулянщик, 3 разряд

179. Характеристика работ:

обслуживание установок по приготовлению нескольких видов реагентов: коагулянт, известь, уголь и иных;

обслуживание автоматических систем дозирования;

замена диаграмм, прочистка самопишущего пера, переключение управления с автоматического на ручное и наоборот;

установка прибора на ноль;

обслуживание механических мешалок различных типов.

180. Должен знать:

устройство технологического оборудования и сооружений реагентного хозяйства и режимы их работы;

устройство и назначение обслуживаемых механизмов в реагентном хозяйстве.

Параграф 66. Оператор хлораторной установки, 2 разряд

181. Характеристика работ:

приготовление раствора хлорной извести и гипохлорита кальция по рецептам лабораторий в ваннах;

проверка пригодности порожних баллонов, то есть полного использования хлора, аммиака, сернистого газа в баллонах;

содержание баллонов в исправности (надевание колпачков, маховиков, завертывание гайки и иное);

мелкий текущий ремонт баллонов: набивка сальника, смена резиновых шлангов и трубочек для подачи хлора, аммиака, сернистого газа от весов к аппарату;

хранение баллонов в установленном порядке, поддержание постоянной температуры в помещении хлораторной;

транспортировка баллонов от расходного склада до хлораторной и обратно.

182. Должен знать:

свойства хлора, аммиака и сернистого газа;

рецептуру растворов;

устройство баллонов;

правила перевозки и хранения баллонов с газом и порожних;

правила текущего ремонта баллонов и резиновых шлангов;

правила безопасности обращения с хлором;

защитные средства;

способы устранения утечек хлора из баллонов и дегазации;

способы оказания первой помощи при отравлении газом.

Параграф 67. Оператор хлораторной установки, 3 разряд

183. Характеристика работ:

обслуживание механических установок по приготовлению хлораторных, аммиачных, фтораторных растворов и установок сернистого газа;

поддержание устанавливаемых лабораторией доз хлора, аммиака, сернистого газа, фтора;

контроль за постоянным расходом хлора, аммиака, сернистого газа, фтора, распределение их по аппаратам, переключение аппаратов;

наблюдение за работой оборудования, механизмов;

определение остаточного хлора, фтора и крепости раствора хлорной извести, гипохлорида кальция;

обеззараживание воды раствором хлорной извести или гипохлорида кальция;

обеспечение бесперебойной работы оборудования хлораторных, фтораторных, аммиачных установок и установок сернистого газа;

обслуживание механических мешалок различных типов;

смена баллонов, участие в работе по текущему ремонту оборудования и установок;

устранение утечки газов из баллонов, бочек и аппаратуры в аварийных ситуациях;

производство слесарных работ оборудования, запорной арматуры, фторопроводов;

ведение журнала расхода хлора, фтора, аммиака и сернистого газа.

184. Должен знать:

устройство оборудования и механизмов по приготовлению растворов, хлорированию воды;

способы устранения утечек газа, определение концентрации раствора реагентов;

устройство вентиляционной системы, подъемно-транспортных механизмов;

основы химии, свойства хлора, аммиака, сернистого газа, фтористого и кремнефтористого натрия;

основы слесарного дела.

Параграф 68. Оператор хлораторной установки, 4 разряд

185. Характеристика работ:

обслуживание автоматических систем дозирования, замена диаграмм, переключение управления с автоматического на ручное и наоборот;

производство работ, связанных с хранением и использованием хлора, фтора;

определение загазованности помещений при помощи приборов;

пользование кислородными изолирующими приборами;

сварка полиэтиленовых труб, запорной арматуры из полиэтилена и иного;

координация технологического процесса работы оборудования и механизмов хлораторной установки;

обслуживание дегазационных устройств;

устранение утечек хлора в аварийных ситуациях;

перемещение большеемкой тары с эксплуатацией подъемно-транспортных механизмов;

ремонт установок.

186. Должен знать:

устройство автоматических установок по хлорированию, аммонизационной установки и установок сернистого газа;

устройство подъемно-транспортных механизмов;

определение и производство всех видов ремонта оборудования и механизмов;

способы устранения утечки хлора и дегазации;

назначение и принцип работы приборов телеуправления автоматики и регистрирующих приборов.

Параграф 69. Оператор на эмшерах, 2 разряд

187. Характеристика работ:

обслуживание двухъярусных отстойников (эмшеров);

напуск жидкости на эмшер и выпуск ее;

выпуск "зрелого" ила;

наблюдение за ходом брожения осадков;

регулярная очистка отстойных желобов и щелей от крупных отбросов;

контроль за степенью осветления жидкости в сборных желобах;

ликвидация корки;

выявление отклонений от заданного режима брожения и устранения их;

промер осадка и взятие проб;

участие в ремонте сооружений.

188. Должен знать:

устройство очистных сооружений и технологию очистки сточной жидкости;

устройство механизмов сооружения и сроки профилактического ремонта.

Глава 3. Алфавитный указатель профессий рабочих

189. Алфавитный указатель профессий рабочих приведен в приложении к ЕТКС (выпуск 63)

Приложение к Единому тарифно- квалификационному справочнику работ и профессий рабочих (выпуск 63)

Алфавитный указатель профессий рабочих

№ п/п	Наименование профессии	Диапазон разрядов	Страницы
Газовое хозяйство городов, поселков и населенных пунктов
1.	Аппаратчик испарительной установки	4	3
2.	Слесарь по эксплуатации и ремонтугазового оборудования	2-5	4
3.	Машинист газораздаточной станции	4-5	8
4.	Слесарь аварийно-восстановительных работ в газовом хозяйстве	4-6	9
5.	Оператор газгольдерной станции	2-4	12
6.	Слесарь по эксплуатации и ремонтуподземных газопроводов	2-5	13
7.	Контролер печного хозяйства	2-4	17
8.	Электрогазосварщик-врезчик	4-6	19
Водопроводно-канализационное хозяйство
9.	Слесарь аварийно-восстановительных работ	2-6	21
10.	Оператор на аэротенках	2-4	26
11.	Оператор на биофильтрах	2	27
12.	Оператор на песколовках и жироловках	2-3	27
13.	Оператор на метантенках	2-5	28
14.	Озонаторщик	5	30
15.	Оператор водозапорных сооружений	1-3	31
16.	Водораздатчик	1-2	32
17.	Обходчик водопроводно-канализационной сети	2-4	33
18.	Оператор дистанционного пульта управленияв водопроводно-канализационном хозяйстве	2-5	34
19.	Оператор полей орошения и фильтрации	1-2	36
20.	Оператор на фильтрах	1-4	37
21.	Оператор очистных сооружений	1-3	38
22.	Оператор на решетке	1-3	40
23.	Оператор на иловых площадках	1-3	41
24.	Оператор установки по сушке осадка	2-5	42
25.	Оператор установки по обезвоживанию осадка	2-5	44
26.	Оператор сооружений по удалению осадка	1-2	46
27.	Оператор на отстойниках	2-5	46
28.	Оператор пульта управления оборудованием жилых и общественных зданий	1-6	48
29.	Коагулянщик	2-3	51
30.	Оператор хлораторной установки	2-4	52
31.	Оператор на эмшерах	2	54

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (63 -шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 10 қарашадағы № 441 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 13 қарашада № 21626 болып тіркелді

2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (63-шығарылым) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министірлігінде ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің біріңғай-біліктілік анықтамалығы (63–шығарылым)" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 1 қарашадағы № 421-ө-м бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8099 болып тіркелген, 2013 жылғы 18 қыркүйектегі № 214 (28153) "Егемен Қазақстан" газетінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау бірінші вице-министрі А.Ә. Сарбасовқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі

Б. Нурымбетов

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасы

Білім және ғылым министрлігі

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасы

Экология, геология және

табиғи ресурстар министрлігі

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасы

Энергетика министрлігі

Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 10 қарашасы № 441 бұйрығына қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғайтарифтік-біліктілік анықтамалығы (63-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

1. Жұмыстап мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (63-шығарылым) (бұдан әрі - БТБА (63-шығарылым)

қала, ауыл және елді мекендердегі газ шаруашылығы;

су құбыры-кәріз шаруашылығы жөніндегі жұмыстарын қамтиді.

2. БТБА-ны (63-шығарылым) Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әзірледі.

3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар осы БТБА-да (63-шығарылым) көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмыстарды тарификациялаған және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Қала, ауыл және елді мекендердегі газ шаруашылығы жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Булау қондырғысының аппаратшысы, 4-разряд

4. Жұмыс сипаттамасы:

қазандықтар мен пештерді газбен жабдықтауға арналған булау қондырғысының және газды реттеу пунктісінің жабдықтарына қызмет көрсету;

жабдықтарды іске қосу және тоқтату;

сұйық газдың булануына қажетті технологиялық режимді жабдыққа баптау;

булағышқа қажет бу және сұйық газдың мөлшерін, араластырғыш құрылғысына газ және ауа жіберу;

газ шығынын есептейтін есептегіштер мен үйлестіру-сору желдеткішін қосу және тоқтату;

одоризациялық және кептіргіш құрылғыларды қосу және ажырату;

булау құрылғысының, газ құбырлары арматурасы мен бу құбырларының және ауа құбырларының жабдықтарын жөндеуге қатысу;

қысыммен істейтін ыдыстарды қайта куәландыруға дайындау;

бақылау-есептеу жазбасын жүргізу.

5. Білуге тиіс:

булағыштардың, газ реттейтін жабдықтардың және резервуарлық құрылғының құрылымы, жұмыс принципі мен қызметі;

газ ауа инжекциялық араластырғыш агрегаттарының құрылымы мен қызметі;

бақылау-өлшеу аспаптары мен арматуралардың құрылымы мен қолдану принципі;

сұйық газды газ тәріздес қалыпқа айналдыру процесінің технологиясы;

газды ауаға араластыру нормасы мен тәсілдері;

кептіру және одоризациялық құрылғы құрылымдары;

зертханалық талдауға арналған газ ауа қоспасынан сынама алу аспаптары;

қысыммен істейтін бу, ауа және газ ыдыстарын қайта куәландыру мерзімдері;

бақылау-есептеу жазбаларын жүргізу қағидалары.

2-параграф. Газ жабдықтарын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

6. Жұмыс сипаттамасы:

жетілдірілген және автоматты құрылғылармен жабдықталмаған тұрмыстық газ плиталарын ауыстыру жөніндегі слесарьлық жұмыстарды орындау;

бұл плиталар мен үй ішіндегі арматуралы газ құбырларына қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу;

инертті газбен үрлей отырып сұйық газға арналған баллондардың ішкі жағын булау;

баллондардың жіктерін пісіруге дайындау;

баллондарды тігуге және оларға башмақтар мен бобышкалар пісіруге қатысу;

бояудан алдын баллондарды тазалау;

баллон башпақтарын түзету;

тығыздаушы муфталардағы қылтанақтарды алып тастау;

газбен дәнекерлеу үшін сымды дайындау;

баллондарға вентильдерді орнату және баллондарды өлшеу;

баллондарды ауыстыру және профилактикалық жөндеу және газ аспаптарын пайдалану қағидалары бойынша абоненттердің инструктажын жүргізу;

белгіні қою.

7. Білуге тиіс:

тұрмыстық газ плиталарының, үй ішіндегі газ құбырларының және олардың арматураларының құрылғысы және техникалық пайдалану және жөндеу қағидалары;

баллондар мен олардың вентильдерінің үлгілері мен құрылымы;

баллондарды жөндеуде қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптары, механизмдер мен құрылғылардың мақсаты және пайдалану қағидалар;

баллондар мен муфталардағы қылтанақтарды жою тәсілдері;

газ дәнекерлеуде қолданылатын сымның мақсаты.

3-параграф. Газ жабдықтарын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

8. Жұмыс сипаттамасы:

жартылай автоматты газ су қыздырғыштарды ауыстыру жөніндегі слесарьлық жұмыстарды орындау;

барлық жүйедегі тұрмыстық газ плиталарына, кір жуу машиналарына, тоңазытқыш және инфрақызыл сәулелену жанарғысына қызмет көрсету, реттеу және ағымдағы жөндеу;

редукторларды ауыстыру, тұрмыстық аспапқа газды жіберу, газгольдер және газ тарату станцияларындағы газ құбырлары мен бекіту арматурасына қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу;

қондырғыларды демонтаждау, монтаждау және жөндеу жұмыстарына қатысу;

газгольдерлерді, газголдерлік станциялар мен компрессорлық газ тарату станциялары мен сұйық газдың топтық құрылғыларын ішкі станциялары мен гидравликалық сынауға дайындау;

газ реттеу пункттерді жабдықтарды жұмысын тексеру.

9. Білуге тиіс:

тұрғын үйді газбен жабдықтау қағидалары;

үй ішілік газ жабдығын пайдалану қағидалары;

газ аспаптарын жөндеу түрлері;

газгольдерлік және газ тарату станцияларының газ құбырларының технологиялық схемалары;

газгольдерлік және газ тарату станциясы коммуникациялары мен жабдықтарды ағымдағы жөндеу қағидалары;

станциялардағы резервуарлар мен өзге де жабдықтарды куәландыру және сынау қағидалары;

станциялардағы резервуарлар мен өзге де жабдықтарды куәландыру және сынау қағидалары;

газ реттеу пункттері жабдықтарының құрылғысы, жұмыс істеу принципі, баптау және ағымдағы жөндеу;

қысыммен істейтін ыдыстардың құрылымы мен қауіпсіз пайдалану қағидалары.

4-параграф. Газ жабдықтарын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

10. Жұмыс сипаттамасы:

газбен істейтін және автоматты су қыздырғыштарды ауыстыру жөніндегі слесарьлық жұмыстарды орындау, оларға, жылыту пештерінің жанарғыларына, автоматикалық пәредегі жылыту қазандықтарына, тамақ пісіретін қазандықтарға, ресторандық плиталарға, сұйық газ топтық баллон құрылғыға, газ жабдықтарына және газ реттеу пункттерінің санитарлық-техникалық жабдықтарына (түрлі үлгідегі реттегіштер, бекіту-қорғау арматурасы, негізгі және импульсті газ құбырлары) қызмет көрсету, реттеу және жөндеу;

істеп тұрған газ құбырларын кесу жөніндегі слесарьлық жұмыстарды орындау;

сұйық газға арналған орталықтан тебетін және поршендік сорғылардың, компрессорлардың барлық түрлерін жөндеу, булау құрылғысына, өздігінен жабылатын баллон вентилдері клапандарына қызмет көрсету, жөндеу;

құрылыста істеп тұрған жаңа газ реттейтін пункттер мен станцияларды қайта құрудағы монтаждау жұмыстарын орындау;

топтық газ баллондық құрылғыларды монтаждау;

мекемелерде және коммуналдық-тұрмыстық кәсіпорындарда орнатылған газ жабдықтарының барлық түрлерін, сондай-ақ автоматикасыз қазандықтарға газ жіберу, қызмет көрсету және жөндеу.

11. Білуге тиіс:

тұрғын үйді, коммуналды тұрмыстық кәсіпорындар мен қазандықтарды газбен жабдықтау қағидалары;

автоматикалы тұрмыстық және коммуналды тұрмыстық газ аспаптардың құрылымы мен қолдану принципі;

тұрғын үйді, коммуналды тұрмыстық кәсіпорындар мен қазандықтарда орналастырылған газ жабдықтарын монтаждау және газ жіберу қағидалары;

желілік және сұйық газ аспаптарының түрлері мен жөндеу тәсілдері;

газ реттеу пункттерінің санитарлық - техникалық құрылғыларын монтаждау, орнату, жұмыс істеу принципі және жөндеу қағидалары;

жөндеу қағидалары, сұйық газ тарату станцияларындағы орталықтан тебетін және поршенді сорғылардың, булау құрылғыларының, компрессорлардың құрылымы, монтаждау және жөндеу.

5-параграф. Газ жабдықтарын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

12. Жұмыс сипаттамасы:

газ реттеу пункттері жабдықтары мен автоматиканы теңшеу және баптау жөніндегі слесарьлық жұмыстарды орындау;

автоматикалы тамақ пісіретін қазандықтар мен ресторан плиталарына қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу;

істеп тұрған газ құбырларды кесу жөніндегі слесарьлық орта күрделіктегі және күрделі жұмыстарды орындау;

инспекторлық тексеруге жататын жабдықтарды, газгольдерлік және газ тарату станцияларында дайындау және тапсыруға қатысу;

газгольдерлік, газ тарату және газ реттеу станцияларының жабдықтары мен жерасты коммуникацияларын демонтаждау, монтаждау, жөндеу кезінде слесарьлар бригадасын басқару;

тұратын ғимараттардың, электр станциялардың, коммуналды тұрмыстық және өнеркәсіптік кәсіпорындардың қазандықтарына газ жіберу, газ жабдықтарына, пневматикалық және электрлік автоматикаларға қызмет көрсету және жөндеу;

қазандықтарды, қазандықтардың газ жағу құрылғыларының жұмыс істеуін сынау және (іске қосқанда және ажыратқанда) баптау;

бақылау-өлшеу аспаптарын баптау;

ауладағы резервуарлық сұйық газ құрылғыларын толтыру, олардағы қалдықтарды шығару, сол құрылғыларды кезеңімен куәландыруға дайындау;

булау құрылғыларын іске қосу және реттеу;

қазандық, реттегіш және резервуарлық құрылғылардың газ жабдықтарын жөндеуге ақау ведомостілерін жасау.

13. Білуге тиіс:

металл және электр техникасы негіздері;

ақауларын табу тәсілдері мен жою қағидалары;

газгольдерлік, газ тарату және газ реттеу станцияларындағы жабдықтарды сынау және баптау;

газ отынымен жұмыс істейтін станциялар мен қазандықтардың бақылау-өлшеу аспаптарын монтаждау, жөндеу және мемлекеттік тексеруге тапсыру қағидалары;

газдалған қазандықтардың автоматиканың құрылымы, пайдалану, жөндеу және баптау қағидалары;

сұйық газ, булағыш, жылу алмастырғыштардың ауладағы резервуарлық құрылғылары жабдықтарының құрылымы мен пайдалану қағидалары.

6-параграф. Газ тарату станциясының машинисі, 4-разряд

14. Жұмыс сипаттамасы:

сығымдалған газды айдау, қиыстыру-сору желдеткіші жөніндегі компрессорларға, сорғыларға қызмет көрсету;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды іске қосу, тоқтату және оның жұмысын қадағалау;

агрегаттардың жұмысын және материалдардың шығымын есептеуді жүргізу;

сорғы-компрессорлық бөлімше агрегаттары мен коммуникацияларын ағымдағы жөндеу.

15. Білуге тиіс:

қызмет көрсететін жабдықтардың құрылымы мен пайдалану қағидалары;

газ тарату және газ толтыру станцияларының, газ құбырларының коммуникацияларының газ құбырлары бойынша сығымдалған газды тасымалдау технологиясы;

компрессорлар мен газ құбырлары жүйесінде орнатылған бақылау-өлшеу аспаптары;

компрессорларды, бекіткіш арматуралар мен аппаратураларды жөндеу түрлері;

үйлестіру-сору желдеткішін іске қосу және ажырату тәртібі мен ауа алмастыру нормалары;

құрылғыларды ажырататын іске қосқышқа, жарықтандыру арматурасына, электр сымға қойылатын техникалық талаптар;

өртке қарсы керек-жарақтарды пайдалану қағидалары.

7-параграф. Газ тарату станциясының машинисі, 5-разряд

16. Жұмыс сипаттамасы:

сығымдалған газды айдау технологиялық процесін жүргізу;

бақылау-өлшеу аспаптары мен қорғау құрылғыларын тексеру;

газ тарату станциялары жабдықтарына қызмет көрсету және баптау;

агрегаттар мен олардың тораптарының жұмысындағы ақаулықтарды айқындау және жою;

компрессорларды, сорғыларды, сорғы-компрессорлық бөлімшелер мен өзге де жабдықтарды күрделі жөндеу өндірісі;

газ тарату станциялары жабдықтарын жөндеуде ақаулық ведомостісін жасауға қатысу;

газ тарату станциялары жабдықтарын резервке немесе жөндеуге шығару және қайта қосу;

ауысымдағы машинистердің жұмысын басқару.

17. Білуге тиіс:

қызмет көрсететін жабдықтардың конструктивтік ерекшеліктері мен баптау қағидалары;

компрессорлардың, сорғылардың, аспалы конструктивтік, үйлестіру-сору агрегаттары мен компрессорлық-сорғылық бөлімшеде орналастырылған өзге де жабдықтардың жұмысындағы барлық ақаулықтарды тексеру және жою тәсілдері;

жоспарлы алдын ала жөндеу және қызмет көрсетілетін жабдықтарды ревизиялау тәртібі;

бақылау-өлшеу аспаптары мен қорғау құрылғыларының құрылымы.

8-параграф. Газ шаруашылығында авариялық-қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 4-разряд

18. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 500 миллиметрге дейінгі төмен және орта қысымдағы істеп тұрған газ құбырларда авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын орындау;

конденсат жинағыштардан газ конденсатын шығару;

крандарды майлау, газ құбырларының герметикалығын сынау, оларды үрлеу және булау;

авариядан тазарту үшін жерасты газ құбырлары трассасындағы шурфтарды қазу;

газ аппаратурасын, тамақ пісіретін қазандықтарды, топтық сұйық газ баллон құрылғыларын, сондай-ақ газ тұтыну пештерінде және өнеркәсіптік, коммуналды-тұрмыстық және ауыл шаруашылық кәсіпорындары мен мекемелерінің өзге де агрегаттарына орналастырылған газ жабдықтарын қалпына келтіру жөніндегі жөндеу жұмыстарын орындау;

газды желіге жіберу және газ жабдықтары желісіне қосу.

19. Білуге тиіс:

тұрмыстық газ аппаратурасының, пәтерлердегі автоматты жылыту қазандықтарының, тамақ пісіретін қазандықтар мен сұйық газ топтық баллон құрылғыларының құрылымы, техникалық пайдалану және жөндеу қағидалары;

газды желіге жіберу, газ жабдықтарын монтаждау және желіге қосу қағидалары;

газ құбырлары мен коммуникацияларының орналасу схемалары;

резервуарлардың және өзге де қысыммен істейтін ыдыстардың құрылымы және қауіпсіз пайдалану жөніндегі қазандықты қадағалау қағидалары;

диаметрі 500 миллиметрге дейінгі төмен және орта қысымдағы істеп тұрған газ құбырларда авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу қағидалары;

газ құбырларын үрлеу, булау және герметикалығын сынау қағидалары;

авариялық газ құбырлардағы уақытша байпастардың құрылымы;

шойын газ құбырлардың келте құбыр қоспаларындағы жөндеу жұмыстары мен газ құбырларда муфталар орнату тәсілдері;

монтаждаудың және жерасты газ құбырларын пайдаланудың техникалық шарттары.

9-параграф. Газ шаруашылығында авариялық-қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 5-разряд

20. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 500 миллиметрден жоғары төмен және орта қысымдағы және 500 миллиметрге дейінгі диаметрдегі жоғары қысымды істеп тұрған газ құбырларда авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын орындау;

газ шығатын учаскелерді оқшаулау;

газ құбырларына тығыздау, күшейту, жапсырмалы муфталар мен бандаждарды орнату;

тікелей істейтін газ құбыры трассасында үлгілік бөліктер мен жекелеген бөлшектерді белгілеу, жасау және монтаждау;

газ құбырлары тораптары эскиздерін және оның қималарын жасау;

жерасты газ құбырларының орналасуын айқындау, газ құбырларының жай-күйін және оның оқшаулануын электронды аспаптармен тексеру;

істейтін газ құбырларды кесу және демонтаждау слесарьлық жұмыстарын орындау;

газ толтыру станцияларындағы аварияларды жою жөніндегі жұмыстарды орындау және пневмомеханикалық және электр автоматикалы газ жабдықтарын қалпына келтіру.

21. Білуге тиіс:

автоматты ресторандағы газ плиталарының, газделген жылыту өнеркәсіптік қазандық агрегаттарының, аулалық сұйық газ резервуар жабдықтарының, булағыштар мен жылу алмастырғыштар, газгольдерлік құрылғылар мен қазандықтардағы, пештердегі және өзге де газ жабдықтары автоматикасының құрылымы, техникалық пайдалану және жөндеу қағидалары;

диаметрі 500 миллиметрден жоғары төмен және орта қысымдағы және 500 миллиметрге дейінгі диаметрдегі жоғары қысымды істеп тұрған газ құбырларда авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу қағидалары;

істеп тұрған газ құбырларын кесу және қайта қосу тәсілдері мен қағидалары;

қысымын төмендетпей істеп тұрған газ құбырларын кесуге арналған құрылғылардың құрылымы;

авариядан кейін газ құбырлары мен олардағы құрылыстын герметикалығын сынау және пайдалануға берудің техникалық шарттары;

электрондық аспаптардың құрылымы, газ құбырлары тораптары мен қималары эскиздерін жасау техникасы;

металл және электр техникасы технологиясы негіздері;

газ құбырларының, газ тарату және газ толтыру станцияларының техникалық схемалары;

резервуарлар мен өзге де газ жабдықтарын куәландыру және сынау қағидалары.

10-параграф. Газ шаруашылығында авариялық-қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 6-разряд

22. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 500 миллиметрден жоғары диаметрдегі жоғары қысымды істеп тұрған газ құбырларда және металл емес газ құбырларда авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын орындау;

тікелей істейтін газ құбыры трассасында ерекше ірі үлгілік бөліктер мен жекелеген бөлшектерді белгілеу, жасау және монтаждау;

істеп тұрған газ құбырлары және газ тұтынатын жабдықтарда катодты, протекторлық және дренажды электр қорғау құрылғыларын, автоматика және телемеханикалық құрылғыларды ажырату, баптау және қосу;

газ жабдықтарын электрлі қорғау жөніндегі жұмыстарды өндіру;

газгольдер станцияларындағы аварияларды жою жөніндегі жұмыстарды орындау;

газ құбырларының жай-күйін және оны оқшаулауды диагностикалық аспаптармен айқындау;

аварияны жою, автоматика және телемеханика жабдықтарын баптау және іске қосу жұмыстарын басқару.

23. Білуге тиіс:

диаметрі 500 миллиметрден жоғары жоғары қысымдағы істеп тұрған газ құбырларда авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу қағидалары;

газ құбырларының және электрмен қорғау құралдарының схемалары;

істеп тұрған газ құбырларын кесу және қайта қосу тәсілдері мен қағидалары;

жерасты газ құбырларындағы күрделі жабдықтардың конструктивтік ерекшеліктері мен оны жөндеу қағидалары;

газ құбырларының сызбалары (жоспар, профиль, дәнекерлеу схемасы) мен газ құбырларының күрделі тораптары мен қималарын жасау қағидалары;

телемеханика және автоматика жүйелерімен жабдықталған газ реттегіш станциялар мен қазандықтардағы газ жабдықтары мен автоматиканы баптау;

электр құрылғыларында жұмыс істеу, телемеханика және автоматика жүйелері жабдықтары мен аппаратураларын баптау қағидалары;

күрделі бақылау-өлшеу және диагностикалық аспаптарды баптау және реттеу қағидалары;

катодты, электр дренажды қорғау құрылғыларының принципиальды схемалары мен ерекшеліктері.

11-параграф. Газгольдер станциясының операторы, 2-разряд

24. Жұмыс сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен 250 мың текше метрге дейін көлемдегі газгольдер станциясындағы газды реттеу, өлшеу және есептеу аспаптарына қызмет көрсету және газгольдерді газбен толтыру;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың қажалып тұратын бөлшектерін майлау.

25. Білуге тиіс:

станция жабдықтары жұмыстарының технологиялық схемасы;

жерасты газ коммуникацияларының схемасы;

бақылау-өлшеу аспаптарының мақсаты мен пайдалану қағидалары;

майлау түрлері мен тәсілдері.

12-параграф. Газгольдер станциясының операторы, 3-разряд

26. Жұмыс сипаттамасы:

газгольдермен газды толтыру және аумағы 250 мың текше метрге дейінгі газгольдер станциясында газды реттеу, өлшеу және есептеу аспаптарының жұмысын бақылау;

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен 250 мың текше метрден асатын көлемдегі газгольдер станциясындағы газды реттеу, өлшеу және есептеу аспаптарына қызмет көрсету;

газгольдер, сорғы, газ коммуникациялары, блоктау және белгі беру жүйелерінің, көтергіш механизмдердің жұмысын, құдық және шамшырақтардың жай-күйін қадағалау;

газгольдер станциясына газ жіберу режимін сақтауды қамтамасыз ету;

бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштері бойынша газгольдердегі газдың температурасын, қысымын және көлемін, май бекіткіштегі майдың деңгейін, шайба, резервуарлардағы судың деңгейі мен температурасын бақылау және реттеу;

газдың шығуын тексеру және жою;

газ қабылдау және шығу қысымын шұғыл есептеуді жүргізу;

аспаптардың көрсеткіштерін шұғыл журналға тіркей отырып өңдеу және мәліметтерді орталық диспетчерлікке жіберу.

27. Білуге тиіс:

газгольдер құрылымы мен жұмысының режимі;

станция жабдықтары жұмыстарын қайта қосу ықтимал нұсқалары;

газ жіберу режимі;

қолданылатын бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы;

тіркейтін аспаптардың диаграммасын өңдеу қағидалары;

станция жұмыстарының шұғыл есебін жүргізу тәртібі;

газгольдер толтыру және босатудың рұқсат етілген шегі;

газгольдерлерде сақталатын газдың қасиеттері.

13-параграф. Газгольдер станциясының операторы, 4-разряд

28. Жұмыс сипаттамасы:

газгольдермен газды толтыру және аумағы 250 мың текше метрден асатын газгольдер станциясында газды реттеу, өлшеу және есептеу құрал-саймандардың жұмысын бақылау;

тіркейтін құрал-саймандардың көрсеткіштерін оларды планиметриялап және қажетті түзетулер енгізе отырып өңдеу;

газгольдер станциясындағы газдың іс жүзінде шығуын және қалдық газды айқындау;

газгольдер станциясының қорғау құрылғыларының кезеңді тексерулеріне қатысу және құдықтардың, өндірістік орынжайлардың және станция құрылысының газделуін тексеру;

резервуарларды кезеңімен куәландыруда газгольдер станциясының ішін тексеруге қатысу;

станция жұмысының есеп құжаттарын және жұмыс кестесін жасау;

пиролиз газ бөлу өндірісінде газгольдерге қызмет көрсету.

29. Білуге тиіс:

жерасты газ коммуникациялары мен құрылыстардың схемалары;

газгольдер станциясы жабдықтарының құрылымы мен орналасуы;

станция жабдықтары мен құрал-саймандардың өзара іс-әрекеті;

газбен жабдықтау және газгольдер станциясын газбен толтырудың берілген режимінің бұзылуына әкеп соғатын себептер;

түрлі үлгідегі газ талдағыштардың құрылымы;

талдау нәтижелері бойынша қажетті есептер жүргізу қағидалары.

14-параграф. Жерасты газ құбырларын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

30. Жұмыс сипаттамасы:

жерасты газ құбырларына және олардың құрылыстарына: коверлер, құдықтар, конденсатор жинағыштар, гидротығындарға қызмет көрсету;

құдықтардағы, жертөлелердегі және бақылау түтіктеріндегі газды газталдағыштармен өлшеуге қатысу;

құдықтардың ауасын тазарту;

сақтандыру белгілерін және қабырға көрсеткіштерін орнату;

жөндеу, оқшаулардың зақымданған жерлерін, кесінділерді қалпына келтіруде қосымша және слесарьлық жұмыстарды орындау және істеп тұрған газ құбырларын қайта қосу;

газ құбырлардағы газдың шығуын тексеру.

31. Білуге тиіс:

газ құбырлары мен трассада қызмет көрсету учаскелерінің құрылысының коммуникациялары;

газ құбырларындағы газдың шығуын айқындау қағидалары;

коверлерді орнатудың техникалық талаптары;

газделген құдықтардың ауасын тазарту тәсілдері;

газ талдағыштардың құрылымы мен пайдалану қағидалары;

жеке қорғану құралдарын пайдалану қағидалары.

15-параграф. Жерасты газ құбырларын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

32. Жұмыс сипаттамасы:

200 миллиметрге дейінгі төмен қысымдағы істеп тұрған газ құбырларын жөндеуде слесарьлық жұмыстарды орындау;

газ құбырлары трассаларына және олардың құрылыстарына қызмет көрсету;

төмен қысымды конденсат жинағыштардан конденсатты алып тастау;

газ құдықтардың, конденсат жинағыштар мен арматураның жарамдылығын тексеру;

трасса айналмасы нәтижелерінің жабасын жүргізу;

төмен қысымды газ құбырлардағы линза конденсаторлар мен ысырмаларды қысыммен монтаждау және демонтаждау;

төмен қысымды газ құбырларындағы арматурадағы аз ғана ағуларды жою;

газ құбырларынан газ ауа қоспасын шығару, көсеу және газ құбырларын тазалау;

жерасты газ құбырларында оқшаулауды қалпына келтіру;

бақылау тексеру орынжайлары мен құдықтарындағы газ ауа қоспасынан сынама алу;

сыйымдылықтардың шығын-редукциялық қақпақтарындағы манометр көрсеткіштерінің дұрыстығын тексеру;

газ құдықтарды жөндеу;

газ құбырлары мен олардағы құрылысының алдын ала және ағымдағы жөндеу;

газ құбырларының тереңдігіне ұңғыма бұрғылау;

газ құбырларын оқшаулау және жай-күйін байқау;

газ құбырларындағы газдың қысымын өлшеу.

33. Білуге тиіс:

газ құбырлары мен құрылыстарында жұмыс жүргізу қағидалары;

жерасты газ құбырларының мақсаты мен арматура құрылымы;

газ құбырлары құрылыстарындағы ақаулықтарды анықтау және жою тәсілдері;

қысым реттегіштердің, манометрлердің, қорғау клапандары мен шығын-редукциялық қақпақ тығын арматураларының құрылымы;

конденсат жинағыштардан конденсатты жою тәсілдері мен қағидалары;

орынжайлар мен құдықтарда бақылау тексеру үшін газ ауа қоспасынан сынама алу тәсілдері;

төмен қысымды істеп тұрған газ құбырларда кесінділер мен қайта қосу үлгілері және газ құбырлары тораптарының тығыздығын тексеру тәсілдері;

коррозияға қарсы оқшаулаудың үлгілері, оны газ құбырларына салу тәртібі және пайдалануға қабылдау қағидалары;

ұңғыма бұрғылау қағидалары;

газ құбырлардағы тығындарды анықтау және жою тәсілдері;

тығындарды жоюға арналған еріткіштердің қасиеттері, оларды қолдану, сақтау тәртібі.

16-параграф. Жерасты газ құбырларын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

34. Жұмыс сипаттамасы:

500 миллиметрге дейінгі төмен қысымдағы істеп тұрған газ құбырларын жөндеуде слесарьлық жұмыстарды орындау;

жоғары және орта қысымдағы газ құбырлары трассаларында конденсат жинағыштарды байқау, тексеру, ауыстыру және орнату, олардағы конденсатты жою;

конденсат жинағыш стояктарындағы анықталған ақаулықтарды жою;

газ құбырларының айналымының кестесін және бағдар карталарын жасау;

газ құбырларының тығыздығын сынау, үрлеу және булау;

жерасты газ құбырларын жөндеуге күрделі слесарьлық жұмыстарды орындау, газдың шығуын және бекітілуін болдырмау;

линзалық компенсаторларды, конденсат жинағыштарды, гидроқақпақтар мен ысырмаларды газдың орташа және жоғары қысымымен монтаждауды және демонтаждауды жүзеге асыру;

жерасты газ құбырларының орналасуын айқындау, оларды оқшаулау қалпын электронды құрал-саймандарды тексеру;

ашылған учаскені оқшаулау арқылы газ құбыры трассасын шурфалау;

құбырларды дәнекерлеуге дайындау және ортасын дәлдеу;

жоғары қысымды газ құбырларында крандарды майлау;

газ құбырлары трассаларының жанындағы бөгде ұйымдардың жұмысын өндіруде газ құбырларының сақталуын қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қабылдау.

35. Білуге тиіс:

газ құбырлары трассаларында жұмыс жүргізу қағидалары;

орта және жоғары қысымды конденсат жинағыштардан конденсатты жою қағидалары мен тәсілдері;

жерасты газ құбырларында жұмыс жүргізу кезінде қолданылатын барлық жүйедегі газ талдағыштардың құрылғысы және жұмысын тексеру;

газ құбырларын үрлеу, сынау және булау тәсілдері мен қағидалары;

жерасты газ құбырларын монтаждау, сынау және пайдалануға берудің техникалық шарттары;

күрделі жөнделетін газ құбырларындағы уақытша байпастардың құру қағидалары мен тәсілдері;

шойын газ құбырларының кең қонышты қосылыстарын жөндеу тәсілдері мен қағидалары;

шойын газ құбырларын жөндеу түрлері;

диаметрі 500 миллиметрге дейінгі жоғары және орта қысымды құбырлардағы кесінділер мен қоспаларды өндіру қағидалары;

газ құбырларын оқшаулау жай-күйін бақылау электронды құрал-саймандардың құрылымы мен жұмысы;

диаметрі 500 миллиметрге дейінгі орта және жоғары қысымды істеп тұрған газ құбырларда жөндеу түрлері;

орта және жоғары қысымды барлық диаметрдегі газ құбырларға тығыздау муфталарын орнату тәсілдері;

диаметрі 500 миллиметрге дейінгі орта және жоғары қысымды газ құбырларының линзалы компенсаторлары мен бекіткіш арматураларын монтаждау және демонтаждау құрылымы мен қағидалары.

17-параграф. Жерасты газ құбырларын пайдалану және жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

36. Жұмыс сипаттамасы:

500 миллиметрден жоғары орта және жоғары қысымдағы істеп тұрған газ құбырларын жөндеуде слесарьлық жұмыстарды орындау;

газ құбырларында тығыздау, күшейту, жапсырмалы муфталар мен бандаждарды орнату;

жерасты газ құбырларын оқшаулау;

газ құбырларының ірі үлгілік бөлшектерін және бөлшектерін тікелей трассаларда белгілеу, жасау және монтаждау;

газ құбырлары мен кесінділердің жекелеген күрделі тораптарының эскиздерін жасау;

оқшаулау жай-күйін айқындау және жерасты газ құбырларының герметикалығын электрондық құрал-саймандардың тексеру;

газдың ағуын оқшалау;

газ құбырларының тығыздығын сынау, үрлеу және булау;

төмен қысымдағы конденсат жинағыштардың, түтіктер мен өткізгіштердің су өткізетін түтіктерін ұзартуда ерекше күрделі слесарьлық жұмыстарды орындау;

орта және жоғары қысымды конденсат жинағышты демонтаждау, ауыстыру және монтаждау;

төмендеу білікті слесарьлардың жұмысын басқару.

37. Білуге тиіс:

диаметрі 500 миллиметрден жоғары істеп тұрған орта және жоғары қысымды газ құбырларды кесу, оқшаулау және қайта қосу тәсілдері мен қағидалары;

газ құбырларын үрлеу қағидалары мен тәсілдері, сынау және булау;

газ құбырларын герметикалығын электронды құрал-саймандардың құрылымы мен жұмысы;

диаметрі 500 миллиметрден жоғары конденсат жинағыштар, ысырмалар, өздігінен майлайтын крандарды монтаждау және демонтаждау тәртібі;

қысымды төмендетпей газ құбырларын кесуге арналған құрылғылардың құрылымы және осындай газ құбырларын жөндеу қағидалары;

пісіруге арналған күрделі және ірі үлгілік бөлшектерді белгілеу, өңдеу және құрастыру техникалық шарттары;

газ құбырлары мен олардың құрылыстарын монтаждау, сынау және пайдалануға тапсырудың техникалық шарттары;

жерасты газ құбырларында орнатылған ерекше күрделі жабдықтардың конструктивтік ерекшеліктері мен оны жөндеу қағидалары;

газ құбырларының сызбаларын (жоспар және профиль) оқу;

күрделі тораптардың эскиздерін жасау және газ құбырларының қималарын жасау қағидалары.

18-параграф. Пеш шаруашылығы бақылаушысы, 2-разряд

38. Жұмыс сипаттамасы:

қатты, сұйық және газ тәрізді отынмен жылытылатын пештер мен плиталардың мұржаларын уақытылы тазалануын бақылау;

пештерді қатты отыннан газ тәрізді отынға ауыстыруға дайындығын тексеру;

мұржа қақпақтарының шатырда дұрыс орналасуын тексеру және жел тірегішті орнату орнын белгілеу:

мұржалар мен қақпақтарының жарамдылығын "Құбыр-пеш жұмыстары бойынша көрсеткіштерге" сәйкес айқындау;

нұсқаулықтан ауытқу байқалғанда оларды жою.

39. Білуге тиіс:

мұржалар мен желдеткіштерді тексеру және тазалау тәртібі;

газ құрал-саймандардың жанатын заттарды бұратын мұржалардың құрылымы;

газ отынға жабдықталған пештерге қойылатын талаптар.

19-параграф. Пеш шаруашылығы бақылаушысы, 3-разряд

40. Жұмыс сипаттамасы:

пеш жылытқышын отқа төзімді кірпішпен қалануын бақылау;

мұржалар мен арнайы пештердегі күлді күйдіру;

өндірістік желдетуді отпен тазарту;

газ оттықтарын орнатуға қабылдау;

басының биіктігін құбыр-пеш жұмыстары жөніндегі көрсеткіштер мен газ шаруашылығындағы қауіпсіздік жөніндегі қағидаларына сәйкестігін тексеру, саңылау тесіп шибердің орнатылуын тексеру;

мұржа және пештердің техникалық жағдайы туралы белгіленген форма бойынша актісін жасау.

41. Білуге тиіс:

пеш жұмыстарының түрлері мен оларды жүргізу қағидалары;

қолданылатын жылыту аспаптарының құрылымдары мен қатты отыннан газ тәрізді отында ауыстырылатын пеш, мұржа және желдеткіш арналарына қойылатын талаптар;

қатты отыннан газ тәрізді отында ауыстырылатын пеш, мұржалардың техникалық жағдайына акті ресімдеу тәртібі.

20-параграф. Пеш шаруашылығы бақылаушысы, 4-разряд

42. Жұмыс сипаттамасы:

газ тәрізді отынға қайта жабдықталған барлық жүйедегі пештерді сызба бойынша және техникалық шарттар бойынша бақылау;

пештер мен түтін құбырларын қайта құру бойынша жұмыстарды жүргізуді бақылау;

мұржалардағы, желдеткіш арналардағы күрделі үйінділердің орнын белгілеу және оларды жою;

пештен шығатын мұржаның, газбен жылытылатын су қыздыратын және шаруашылық-тұрмыстық аспаптардың ерекшеліктері мен тығыздығын айқындау;

газ отынмен істейтін пештерді қайта жабдықтауда және пайдалануға қабылдауда техникалық құжаттаманы ресімдеу.

43. Білуге тиіс:

түрлі жүйедегі пештердің құрылымы;

құбырпеш жұмыстары көрсеткіштері, газ шаруашылығындағы қауіпсіздік жөніндегі қағидалары;

пеш жұмыстары өндірісінде өртке қарсы іс-шаралар;

қажетті техникалық құжаттаманы ресімдей отырып, жұмыстарды ресімдеу және тапсыру тәртібі.

21-параграф. Электрогазбен пісіруші – оюшы, 4-разряд

44. Жұмыс сипаттамасы:

төмен қысымдағы істеп тұрған газ құбырлардағы, шойын түтіктердегі және орта және жоғары қысымдағы газ құбырлардағы саңылауларды кесу және қағу;

анағұрлым жоғары білікті электрмен газбен пісіруші оюшының басшылығымен істеп тұрған газ құбырлардағы кесінділерді орындау;

резина тығын, бөгет орнату;

шойын құбырларды, сондай-ақ қысымда тұратын құбырларды кесу және газ құбыржолдарындағы кесілген терезелерді пісіруге тораптар мен жиектерін дайындау;

газ қауіпті жұмыс өндірістерінде аспаптар мен материалдарды дайындау;

істеп тұрған газ құбырларындағы қысымды өлшеу;

газ құбырларындағы бекіту құрылғылары мен тығындардың хал-жайын, артық қысымның болуын тексеру;

газ құбырларын кез келген жағдайда газбен және электрмен пісіру;

конденсат жинағыштарды, гидротығындарды дайындау, пісіру және сынау;

тиісті электродтар мен сымдарды іріктеу;

төмен, орта және жоғары қысымдағы газ құбырларының күшейткіш муфталарын орнату және газдың шығуын болдырмау;

газ құбырларын үрлеуге қатысу;

жандырғылар мен кескіштерді ағымдағы жөндеу;

қарапайым сызбаларды оқу;

кесу кезінде құбырларды белгілеу және қиыстыру.

45. Білуге тиіс:

пісірілетін бөлшектердің конфигурациясы мен қалыңдығына байланысты металлды пісіру режимін орнату тәсілдері;

газбен пісіру және кесудің негізгі түрлері мен режимі;

газэлектрмен пісіру және газэлектрмен кесу аппаратурасының құрылымы мен қызмет көрсету және оны пайдалану және жөндеу қағидалары;

оттекті, ацетиленді баллондар мен газ генераторларын тасымалдау және қызмет көрсету қағидалары;

сұйық газбен метал кесу қағидалары;

құбырлар мен үлгілік бөлшектердің сортаменті;

газ құбырларын сынау қағидалары;

істеп тұрған газ құбырларда жұмыс істеу қағидалары.

22-параграф. Электргазбен пісіруші – оюшы, 5-разряд

46. Жұмыс сипаттамасы:

жұмыс істеп тұрған төмен және орта қысымдағы газ құбырларды оюды орындау;

шойын құбырларды пісіру;

жұмыс істеп тұрған газ құбырларында газбен дәнекерлеу және электрмен дәнекерлеу жұмыстарын барлық жағдайда орындау;

газ құбырларында үй-жай ішіндегі ойықтарды орындау;

конденсат жинағыштарды, гидротығындарды, иілген және шығыңқы тығындарды кесу;

катушкаларды пісіру;

жоғары қысымдағы бекітпелер мен компенсаторларды ою;

орта күрделіктегі сызбаларды оқу.

47. Білуге тиіс:

орташа қысымда істейтін құбырлар мен ыдыстарды пісіру ерекшеліктері;

пісірілетін бөлшектердің конфигурациясы мен қалыңдығына байланысты металлды пісіру режимін орнату тәсілдері;

пісірілетін металлдардың технологиясы;

түрлі үлгідегі газ-электрмен дәнекерлеу және газ-электр кесу аппаратурасының құрылысы, пайдалану және жөндеу қағидалары;

болат және шойынды пісіру жұмыстарының түрлері мен режимі;

қысыммен істейтін жауапты жіктерді бақылау және сынау тәсілдері;

бүйірлік тақта мен ауыстырғыштың нұсқаулары;

газ құбырларын сынау қағидалары;

істеп тұрған газ құбырлардын жұмыс істеу қағидалары.

23-параграф. Электргазбен пісіруші – оюшы, 6-разряд

48. Жұмыс сипаттамасы:

жоғары қысымдағы істеп тұрған газ құбырларында ою жұмыстарын орындау;

орынжай ішіндегі істеп тұрған газ реттегіш станцияларының, газ толтырғыштар мен газ таратқыш станцияларының газ құбырларын және қысымдағы компрессорлық бөлімшелерді пісіру;

сұйық газ салынған баллондарды, сұйық газ резервуарларын, газгольдерлер мен өзге де қысыммен істейтін ыдыстарды пісіру;

түрлі қалыңдықтағы болаттан жасалған бұйымдарда түрлі жағдайдағы пісіру жіктерін жасау әдісімен пісіру жұмыстарын орындау;

қысыммен істейтін жұмысқа арналған түрлі конфигурациядағы ерекше жауапты электрмен пісіру;

орынжай ішілік газ құбырлары тораптарын ауыстырудағы газ қауіпті жұмыстар;

түсті металдарды пісіру;

автоматпен, флюс қабатының астынан, газдан қорғалған жерлерде және су астында пісіру;

жанарғыларды, кескіштер мен өзге де газбен пісіру жабдықтарын ашпай редукторларды жөндеу;

табылған пісіру бірікпелерінде және балқытылған металл ақауларын айқындау және түзету;

күрделі сызбаларды оқу;

электр газ пісірушілерінің жұмысын басқару.

49. Білуге тиіс:

жоғары қысымда істейтін құбырлар мен ыдыстарды пісіру ерекшеліктері;

жұқа қабатты бөлшектерді пісіру технологиясы;

жоғары қысымды пайдаланылатын газ құбырларында, газ реттеу, газ толтыру станцияларында, компрессорлық бөлімшелер мен өзге де орынжайларда сұйық газ резервуарларын және газгольдер жөндеу кезінде жұмыстарды орындау тәртібі;

пісіру қоспалары ақауларының сыныптауышы, оларды айқындау және жою әдістері;

болат, шойын және түсті металдарға арналған газбен пісіру жұмыстарының түрлері мен режимі;

материалдардың мемлекеттік стандарттары;

электрjтехникасы, металл өңдеу және металл технологиясы негіздері.

3-тарау. Су құбыры-кәріз шаруашылығы жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Авариялық қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 2-разряд

50. Жұмыс сипаттамасы:

біліктілігі анағұрлым жоғары слесарьдың басшылығымен су құбыры желілерін жөндеу бойынша жұмыстарды орындау;

кәріз желілерінің бітелуін тазалау және жою;

каналдар мен қазаншұңқырларды қазу және оларды бекіту;

жіктерді бітеу, құбырлардың кең қоныштарын қорғасынмен, күкіртті балқымамен немесе цементпен құю және нақыштау;

қарапайым слесарьлық жөндеу жұмыстарын орындау;

құбырлар мен үлгілік бөлшектерді жеткізу және қалау;

қолмен су құятын механизмдері мен пневматикалық құралдардың жұмысы.

51. Білуге тиіс:

су құятын механизмдер мен пневматикалық құралдардың құрылымы;

механизмдер мен пневматикалық жабдықтардың жұмысындағы ақаулықтарды жою тәсілдері;

аспаптар мен құрылғыларды профилактикалық жөндеу кезеңділігі мен қағидалары.

2-параграф. Авариялық қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 3-разряд

52. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 300 миллиметрге дейінгі келте құбырларға қорғасын немесе күкірт балқымасын құю, су құбырларын жөндеу жұмыстарын орындау;

су тарату колонкалары мен өртке қарсы гидранттардың жарамдылығын айқындау;

өлшегіш құбыржолдарды түрлі тәсілдермен қыздыру;

шағын диаметрлі желілердің кірмелерін эскиздер мен тәсімдер бойынша қосу және тоқтату;

шағын диаметрдегі желілерді гидравликалық сынау;

барлық диаметрдегі құбырларды роликпен, құбыржолдармен кесу;

анағұрлым жоғары білікті слесарьдың басшылығымен құбырларға қорғасын және түрлі ерітінді алмастырғыштарды құйып, тығындау;

кәріз желісін гидравликалық әдіспен тазалау, құбырлардағы тығындарды 7-8 метрге дейін икемді білікпен тазалау;

қажетті салмақтағы үрлеме доптарды, дискілерді және жүк көтергіштігі 0,5 тоннаға дейінгі шығырларды дайындау;

ағын суда жұмыс істеу үшін темір арқанның жарамдылығын тексеру;

төмен жатқан құдықтағы тұнбаны алу;

металл шпунтты қолмен орнатып, қағып, алып немесе суды төмендететін құрылғыларды пайдалана отырып, механикалық тәсілмен жерасты жұмыстарын орындау;

пластмасса құбыржолдарды келте құбырларда резина сақиналарды біріктіре отырып монтаждау.

53. Білуге тиіс:

жылжытпалардың, гидрант, су тарату колонкаларының, құбыржолдардың, қол гидравликалық сығымдағыштары мен манометрлерінің құрылымы мен жұмыс принципі;

келте құбырларды қорғасынмен және қорғасын алмастырғыштармен толтыру қағидалары мен тәсілдері;

құдықтарда газдың болуын айқындау тәсілдері;

гидравликалық сынау әдістемесі;

құбыржолдардың, арматуралардың зақымдануын жою тәсілдері, сондай-ақ судың ағып етуін болдырмау тәсілдері;

құбыржолдарды хлормен хлорлау әдістері;

қарапайым сызбаларды, тәсімдер мен эскиздерді оқу;

аспаптар мен құрылғыларды профилактикалық жөндеу қағидалары.

3-параграф. Авариялық қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 4-разряд

54. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 300 миллиметрден 900 миллиметрге дейінгі келте құбырларға қорғасын немесе күкірт балқымасын құю, су құбырларын жөндеу жұмыстарын орындау;

қолданыстағы желілер мен магистральдардағы үлгілік бөліктер мен арматураны орнату және алмастыру;

желілер мен магистральдардағы ақаулықтардың сипатын айқындау;

құбыржолдардың жекелеген учаскелерін ажырату, олардың ауасын шығарып, кіргізіп тұратын қондырғыны орната отырып босату және толтыру;

құбыржолдарды шаю;

құбыр желілері мен магистральдардағы жылжытпалардың жұмысын реттеу;

манометр бойынша қысым көрсеткіштерін алу;

құбыржолдардағы қысымды кесу;

кәріз желісін гидравликалық әдіспен тазалау, құбырлардағы тығындарды 12 миллиметрге дейін икемді білікпен тазалау;

тығындарды икемді білікпен, су тегеурінімен жуып және жылжымалы автосорғы арқылы қайталама гидравликалық қысым әдісімен тазалау;

қажетті салмақтағы үрлеме доптарды, дискілерді және жүк көтергіштігі 1 тоннаға дейінгі шығырларды дайындау;

анағұрлым жоғары білікті слесарьдың басшылығымен кәріз желісін жөндеу жүргізу;

тазалау кезінде қолданылатын жабдықтар мен механизмдерге профилактикалық жөндеу жүргізу;

пластмасса құбыржолдарды пісіру.

55. Білуге тиіс:

учаскені сумен жабдықтау схемасы;

күрделі сызбалар мен эскиздерді оқу қағидалары;

натурадан схемалар, эскиздер құрастыру;

келте құбырларды қолмен тығындау және пневматикалық құралдарды пайдалану тәсілдері;

қысыммен кесу аппаратының құрылымы;

өлшеу құбыржолдарын ажырату және оларды жылыту қағидалары мен тәсілдері;

жұмыстар жүргізілетін ауданның кәріз желісінің орналасу схемасы;

кәріз желілері мен коллекторларды гидравликалық тәсілмен тазалау технологиясы және тығындарды икемді білікпен алып тастау;

кәріз құбыржолдары мен құрылыстарын жөндеу және тазалауда қолданылатын негізгі жабдықтар мен механизімдер;

құрғақ топырақтардағы жерасты жұмыстарын орындау қағидалары.

4-параграф. Авариялық қалпына келтіру жұмыстарының слесары, 5-разряд

56. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 900 миллиметрден асатын құбырлардың құбыр желілерін жөндеу, сораны орау , қорғасынмен және әртүрлі алмастырғыштармен құю жөніндегі жұмыстарды орындау;

жұмыс істеп тұрған құбырларға ершіктердің ірі беттерін дайындау және қырлай отырып, барлық диаметрлі құбырларды қысыммен қосу;

магистральдар мен желілерді хлорлы әкпен, қалалық жағдайларда сұйық немесе газ тәрізді хлормен хлорлау;

хлорлаудан кейін хлорлы суды ағызу;

желіні ажыратпай арынмен құбыржолдарда сальникті компенсаторларды авариялық құю немесе жөндеу жүргізу;

магистральдарда және су құбырларында үлкен ысырмаларды автожетекпен, пневможетекпен және электржетекпен жабу және ашу;

механикалық жетектерді орнату, реттеу және жөндеу;

канализациялық желілерді, дюкерлерді, дөңгелек, жұмыртқа тәрізді, шатырдың басқа қималарын 12 метрден жоғары тереңдікте гидравликалық тәсілмен тазалау;

жүк көтергіштігі 2 тоннаға дейін арқанды және шығырларды дайындау;

берілген үлес салмағының ағаш және металл цилиндрлерін дайындау;

кәріз желісіндегі және коллектордағы бітелулерді шарлар мен щеткалар якорлары бар түрлі өзектерді қолдану арқылы жою;

су деңгейін төмендету құралдарын және жылжымалы крандарды пайдалана отырып жұмыс істеп тұрған кәріз желілерін жөндеуді жүргізу;

пластмасса құбырларды желімдеу және құрастыру.

57. Білуге тиіс:

қысымдағы аппаратураның құрылымы мен жұмыс принципі;

учаске желісінің жұмыс режимі;

қала жағдайында құбырларды хлорлау қағидалары мен тәсілдері;

құбыржолдарды хлорлағаннан кейін суды ағызудың қауіпсіз тәсілдері;

дюкерлердің құрылымы мен жұмыс ерекшеліктері;

түрлі диаметрдегі құбыржолдардағы сальникті компенсаторлардың құрылымы;

құбыржолдарды шаю тәсілдері;

үлкен жылжымаларды ашу және жабуда қолданылатын механикалық, гидравликалық және электр жетектердің құрылымы мен жұмыс принципі;

қолданылатын жетектердегі ақаулықтарды жою тәсілдері;

барлық кәріз желінің, авариялық шығарылымның орналасу схемасы;

кәріз желісі, дюкер, коллекторлар мен арналарды гидравликалық әдіспен тазалау технологиясы;

бітелуді жою жолдары;

газдануды жоюды анықтау әдістері;

сулы топырақтағы жерасты жұмыстарын өндіру қағидалары;

механизмдер мен жабдықтарды жөндеу жүргізу мерзімдері.

5-параграф. Авариялық қалпына келтіру жұмыстарының слесары 6-разряд

58. Жұмыс сипаттамасы:

қолданыстағы су құбыры кәріз желілерінде ерекше күрделі авариялық қалпына келтіру жұмыстарын орындау;

құбырларды, су құбырларын, кәріз желілерін, бекіту арматурасын және диаметрі 1200 миллиметрден асатын жылжымаларға қызмет көрсету, реттеу және жөндеу;

магистральды құбыржолдарды іске қосу және ажырату;

негізгі коллекторлар мен арналардағы қайта қосуларды орындау;

желілер мен құбыржолдардың жағдайын диагностикалық аспаптармен айқындау;

кәріз желілеріндегі тығындарды тазалауда арна тазалайтын машиналарды басқару;

аварияларды жою, күрделі жабдықтарды баптау және іске қосу жұмыстарын басқару.

59. Білуге тиіс:

үлкен диаметрдегі су құбыры кәріз желілеріндегі авариялық жөндеу жұмыстарын жүргізу қағидалары;

қызмет көрсетілетін су құбыры кәріз желінің орналасу схемасы;

қысыммен істейтін құбыр пісіру ерекшеліктері;

дәнекерлеу қосылыстарының ақауларын жіктеу, оларды анықтау және жою әдістері;

газдануды белгілеу және жою әдістері.

60. Жұмыс үлгілері:

1) шандор және қалқан бекітпелері, шиберлер – монтаждау және демонтаждау;

2) диаметрі 1200 миллиметрден жоғары жылжымалар - жабу, ашу және жөндеу;

3) энергиялық қопару құрылғысы – жұмысқа дайындау;

4) жерасты құбырлары – топырақты ашпай жөндеу.

6-параграф. Аэротенктегі оператор, 2-разряд

61. Жұмыс сипаттамасы:

тәулігіне 50 мың текше метрге дейінгі өнімділікпен суды биологиялық тазалау құрылыстарына қызмет көрсету;

аэротенктердің берілген жұмыс режимін сақтау;

ауа арналары жүйесін басқару;

құрылыстардың, агрегаттардың, механизмдердің авариясыз жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

ағымдағы және профилактикалық жөндеуге қатысу.

62. Білуге тиіс:

жеткізетін және тарататын коммуникациялар жүйесінің мөлшерлеу құрылғыларының мақсаты мен қолдану принципі;

тұнбаны үрлеу және қайта айқау жабдықтары мен құрылыстарын пайдалану қағидалары.

7-параграф. Аэротенктегі оператор, 3-разряд

63. Жұмыс сипаттамасы:

тәулігіне 50 мың текше метрден 200 мыңға дейінгі өнімділікпен суды биологиялық тазалау құрылыстарына қызмет көрсету;

аэротенк топтарын пайдалану және берілген жұмыс режимін сақтау;

аэротенктер бойынша белсенді тұнба сұйықтығын тарату;

тұнба арнасының, ауа өткізгіштердің, реттегіш механизмдердің жекелеген учаскелерін басқару;

аэротенктердің жұмысын бақылау-өлшеу аспаптары бойынша қадағалау;

ауаның және белсенді тұнбаның жіберілуін реттеу;

аэротенк топтары жұмысының технологиялық берілген режимін қамтамасыз ету;

суды биологиялық тазарту құрылыстарына ағымдағы және профилактикалық жөндеу жүргізу.

64. Білуге тиіс:

аэротенктер мен олардың коммуникацияларының, қайталама тұндырғыштардың құрылымы;

тазалау құрылыстары бойынша сұйықтық пен белсенді тұнбадан өту жолдары;

реттейтін механизмдердің, тұнба арналарының, бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы мен мақсаты;

жөндеу жұмыстарын жүргізу қағидалары.

8-параграф. Аэротенктегі оператор, 4-разряд

65. Жұмыс сипаттамасы:

тәулігіне 200 текше метрден асатын өнімділікпен суды биологиялық тазалау құрылыстарына қызмет көрсету;

құрылыстардың жұмысын үйлестіру және жекелеген құрылысқа қызмет көрсететін біліктілігі төмендеу операторды басқару;

су тазалаудың технологиялық режимін бекіту;

барлық құрылыстар мен биологиялық тазалау механизмдерінің жұмыс журналын жүргізу.

66. Білуге тиіс:

ағын суды тазалау технологиялық процесі;

жерасты коммуникацияларының, құдықтардың, камералар, дюкерлердің схемасы;

бекітілген жерлерді тазалау тәсілдері.

9-параграф. Биосүзгідегі оператор, 2-разряд

67. Жұмыс сипаттамасы:

биосүзгі секцияларына қызмет көрсету және суды олардың бетіне теңдей таратылуын қадағалау;

тарату: спринклерлік және реактивтік суландыру құрылғыларын тазалау;

мөлшерлеу құрылғыларын баптау және зарядтау және сүзгілерді зарядтау кезеңін кезектестіру;

сүзгіге ауаның жіберілуін тексеру;

қажет болған жағдайда сүзгілер бетінің жүзуін жою;

сүзгілеу қабатын: домна шлагын, қиыршық тасты штыктау;

құрылыстарды пайдалану журналын жүргізу.

68. Білуге тиіс:

биосүзгілердің мақсаты мен қолдану принципі;

биосүзгідегі суды тазалау процесі;

сүзгілеу қабатына арналған қиыршық тас пен домна шлагы түйіршіктерінің шекті мөлшері;

сүзгілерді зарядтау кезеңдері;

құрылыстарды пайдалану журналын жүргізу қағидалары.

10-параграф. Құм тұтқыш және май тұтқыш операторы, 2-разряд

69. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 500 текше метр құм тұтқыш және май тұтқышқа қызмет көрсету;

құмды жою механизмдерін іске қосу және тоқтату;

құмның мөлшерін қадағалау және құмды айдау ұзақтығын айқындау;

құм алаңшаларына құмның жіберілуін қадағалау және алаңшалардағы тазалайтын суды жою айлабұйымдарындағы тығынның тұруын реттеу;

түсірілетін құмды өлшеу;

орта сынама алу;

құбыржолдар мен гидроэлеваторлардағы тығынды жою;

құм тұтқыштар мен май тұтқыштардың үздіксіз істеуін қамтамасыз ету;

құм тұтқыш пен май тұтқыштың жұмыс журналын жүргізу.

70. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін тазалау құрылыстарын, құбыржол коммуникациялары мен лотоктардың мақсаты мен жұмыс принципі;

құм тұтқыш және май тұтқыштарды ағымдағы және профилактикалық жөндеу қағидалары.

11-параграф. Құм тұтқыш және май тұтқыш операторы, 3-разряд

71. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 500 текше мерден астам құм тұтқыш және май тұтқышқа қызмет көрсету;

құм тұтқыш жұмысы, су, ауа жіберу, құм пульпасын айдау режимдерін белгілеу;

сорғы құрылғыларына: гидроэлеваторлары, жоғары тегеурінді сорғыларға қызмет көрсету және бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштеріне сәйкес жұмыс есебін жүргізу;

профилактикалық және ағымдағы жабдықтарды жөндеуді жүзеге асыру және төмендеу разрядты операторларды басқару.

72. Білуге тиіс:

түрлі құм тұтқыш, гидроэлеватор, сорғы, бақылау-өлшеу аспаптары, құбыржол коммуникациялары жүйелерінің құрылымы;

ағын суды тазалау технологиясы.

12-параграф. Метантенктегі оператор, 2-разряд

73. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 100 мың текше метр дейінгі агрегаттарға қызмет көрсету;

шикі тұнба және белсенді тұнбаны салу;

метатенктегі тұнбаның деңгейін және температурасын қадағалау және будың жіберілуін реттеу;

күмбез асты кеңістігіндегі және газ желісіндегі газдың тұрақты қысымын ұстап отыру;

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен құрылыстар мен механизмдерді профилактикалық және ағымдағы жөндеу жұмыстарына қатысу.

74. Білуге тиіс:

метантенктердің мақсаты мен жұмыс принципі;

жеткізетін және тарататын коммуникациялардың схемалары;

буды қысымын, тұнба деңгейі мен температурасын бақылау аспаптары мен температуралық режимі.

13-параграф. Метантенктегі оператор, 3-разряд

75. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 100 текше метрден 200 мың текше метрге дейінгі агрегаттарға қызмет көрсету;

тұнбаны тарату, метантенктер тобындағы ашыған тұнбаны іріктеуді қамтамасыз ету;

араластырғыш құрылғылардың: эжекторлар, механикалық араластырғыш, гидроэлеватор жұмысын бақылау;

тұнбаны және белсенді тұнбаны түсіру, метантенктер жұмысының берілген режимін қолдау;

профилактикалық және ағымдағы жөндеу жұмыстарына қатысу.

76. Білуге тиіс:

барлық коммуникацияларымен метантенктердің құрылымы, газ желісі мен арматураны пайдалану қағидалары;

гидроэлеватор, механикалық араластырғыш және эжекторлардың құрылымы мен жұмыс принципі.

14-параграф. Метантенктегі оператор, 4-разряд

77. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 200 текше метрден 500 мың текше метрге дейінгі агрегаттарға қызмет көрсету;

метантенк құрылысының кешені: мөлшерлеу камерасы, газ тарату құрылғылары, сорғы станциялары мен шикі және ашыған тұнбаны айдайтын сорғы станцияларының, газ реттеу станцияларының жұмысын үйлестіру;

берілген технологиялық режимге басқару пультын орнату;

механизм кешенінің және технологиялық аспаптың жұмыс журналын жүргізу;

механизмдер мен құрылыстардың профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу.

78. Білуге тиіс:

жерасты коммуникациялары: құдықтар, камералар, дюкер, құбыржол схемасы;

тығындарды жою тәсілдері;

ағын суды тұндыру принципі;

газ желісінің, газ реттеу станциясы мен жабдықталған эксгаустер орынжайлардың, қорғау газ құрылғыларының, конденсат жинағыштардың орналасу қағидалары;

электр техникасы, химия, микробиология негіздері.

15-параграф. Метантенктегі оператор, 5-разряд

79. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 500 текше метрден асатын агрегаттарға қызмет көрсету;

технологиялық режим белгілеу;

тұнбаларды айдайтын сорғы станцияларын қоса, түрлі механизмдер мен құрылыс агрегаттарын басқару;

механизмдер мен құрылыстарды профилактикалық және ағымдағы жөндеу жұмыстарында төмендеу разрядты операторды басқару.

80. Білуге тиіс:

қызмет көрсететін құрылыс жұмыстарының технологиялық процесі;

жөндеу жұмыстарын жүргізу қағидалары мен технологиясы;

технологиялық процесті қашықтықтан басқару принципі мен қағидалары.

16-параграф. Озонаторшы, 5-разряд

81. Жұмыс сипаттамасы:

аспаптардың көрсеткіштері бойынша суды озондаудың және озондау қазандығында разрядтың сипаты бойынша көзбен технологиялық процесті жүргізу;

кептіру құрылғысының толтырғышын регенерациялау;

берілген режимге сәйкес озондау станциясын іске қосу және реттеу;

суда және станцияның өндірістік орынжайындағы озон концентрациясын бақылау;

станциялардың жекелеген элементтеріндегі ақаулықтарды айқындау.

82. Білуге тиіс:

озондау станциясының технологиялық схемасы;

озондау станциясы және қосалқы жабдықтарды энергиялық қоректендіру электр схемасы;

станцияның жекелеген элементтерінің, ауа үрлегіштердің, озонаторлық қазандықтың ауасын кептіру блогының, бекіту және реттеу аппаратурасының түйіспелі бассейнінің жұмыс принципі және құрылысы;

өлшеу аспаптарының жұмыс істеу принципі және қызмет көрсету қағидалары;

жоғары кернеулі қондырғыларды пайдалану және жұмыс қауіпсіздігі қағидалары.

17-параграф. Су бекіту құрылысының операторы, 1-разряд

83. Жұмыс сипаттамасы:

берілген ординарда су қоймасындағы су деңгейін өлшеу жүргізу және бекіту құрылғысының көмегімен деңгейін реттеу;

бекіту құрылғыларының герметикалығын тексеру және плотиналар мен су қоймаларының жай-күйін қадағалау;

тығын болдырмау, жапырақтарды жинау;

көл, арналар, құбыржолдар жүйесін санитарлық қорғау;

сүзгілеу торларын қоқыстан тазарту.

84. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін учаскедегі сумен жабдықтау схемасы;

қызмет көрсетілетін су бекіту құрылысының қысқы және жазғы кезеңдегі мақсаты мен жұмыс принципі.

18-параграф. Су бекіту құрылысының операторы, 2-разряд

85. Жұмыс сипаттамасы:

қоректендіру арналары мен құбыржолдардың қорғау қалқандарына қызмет көрсету;

құбыржолдар мен резервуарлардағы су тегеуріні мен деңгейін өлшеу;

көтеру механизмдеріне қызмет көрсету және қалқандарды талямимен және электротельфермен төмендету;

өзендер мен су қоймаларынан тұндырғыштар мен өндірістік магистральдарға су беруді реттеу;

көтергіш құрылғылар мен бекіткіш арматураны профилактикалық байқау және майлау;

шлюзді жабдықтардың жұмысындағы ақауларды жою;

су режимін және бекіткіш құрылғылары жарамдылығын қадағалау;

қызмет көрсететін құрылыстың жұмысын жүргізу;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды жөндеуге қатысу.

86. Білуге тиіс:

қоректендіру арналарының, бекіткіш құбыржолдардың, жеткізгіш арналар мен электр жабдықтарының жұмыс істеу режимдері;

судың жіберілу тәсілдері мен өндірістік магистральдар;

қызмет көрсетілетін учаске арналары мен құбыржолдарының орналасу схемасы;

бас құрылыстың, су бұрғыштар мен шлюз жабдықтарының схемасы;

электр техникасы мен гидравлика негіздері;

шлюз механизмдерін басқару қағидалары.

19-параграф. Су бекіту құрылысының операторы, 3-разряд

87. Жұмыс сипаттамасы:

гидротехникалық құрылыстарға қызмет көрсету және су деңгейін қадағалау;

шлюздерді бетон және тас плитамен бекіту, құбыржолдарды монтаждау және қалау, құрылыстарды жөндеудегі өзге де жұмыстарды орындау;

шлюз аппаратының көтергіш механизмдерін басқару;

техникалық басшының көрсеткіші бойынша механизмдерді қайта қосу;

қысқы кезеңде торларды электр тогымен қыздыру.

88. Білуге тиіс:

гидроқұрылыстардың орналасу схемасы;

гидроқұрылыстардың жұмысының берілген параметрлері;

сүзгілеу торларын тазалау тәсілдері;

қызмет көрсетілетін ауданды сумен жабдықтау схемасы;

механизмдер мен электр аппаратураны пайдалану қағидалары;

жер, бетон, таспен жұмыс істеу технологиясы.

20-параграф. Су бөлуші, 1-разряд

89. Жұмыс сипаттамасы:

су тарату будкаларынан халыққа су жіберу;

халықтан суға талонмен ақы алу;

су өлшегіштердің көрсеткіштерін алу;

су шығынын есепке алуды жүргізу, құбыржолдар бүлінген жағдайда оларды ажырату;

су тарату будкасын жылыту және сыртқы құбырды жылыту;

қатып қалған құбыржолдар мен арматураны қыздыру, мұзын жару;

қоршау шегінде будкада және будкаға іргелес аумақта тазалықты қамтамасыз ету.

90. Білуге тиіс:

су тарату будкалары жабдықтарының құрылымы;

құбыржолдар мен арматураны қыздыру тәсілдері;

құбыржолдардың зақымдануы жағдайында суды тоқтату тәсілдері;

судың шығуын есептеу және журнал жүргізу қағидалары;

су өлшегішті күту қағидалары.

21-параграф. Су бөлуші, 2-разряд

91. Жұмыс сипаттамасы:

су тегеуріні сорғысына, резервуарларға қызмет көрсету;

судың болуы туралы журналды жүргізе отырып башнялар мен резервуарлар бактарында судың болуын сағат сайын есептеу;

санитарлық өңдеу қағидаларын сақтай отырып бактар мен резервуарларды тазарту жөніндегі жұмыстарға қатысу;

судың жіберілуін жекелеген аудандар бойынша көбейту немесе қысқарту, сондай-ақ кезекші басқару диспетчерінің нұсқауы бойынша судың өртке қарсы қорын пайдалану.

92. Білуге тиіс:

су тегеуріні сорғысының, резервуарлардың және жылжытпа камераларының құрылымы;

санитариялық қадағалау қағидалары мен талаптары.

22-параграф. Су құбыры-кәріз желісін аралап тексеруші, 2-разряд

93. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 300 миллиметрге дейінгі магистральды су құбырларын, коллекторларды және бекітпелі кәріздік, су құбырларын, көше, аула желілері мен тексеру құдықтарын аралап тексеру;

құрылыстарды: эстакадаларды, көпір, вантузды құдықтарды, арнайы құдықтардағы авариялық жылжымаларды байқау;

құрылыстардағы табылған барлық кемшіліктерді белгілей отырып аралап тексеру журналын жүргізу;

арнайы бригаданы шақыруды талап етпейтін желідегі кемшіліктерді жою.

94. Білуге тиіс:

құбыржолдардағы желінің, туннельдердің, құдық камераларының және бекіткіш арматураларының, коллекторлар мен құбыржолдардың орналасу схемасы;

құдықтарда жұмыс істеу кезіндегі еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау қағидалары;

желіні және құрылыстарды аралап тексеру журналын жүргізу қағидалары.

23-параграф. Су құбыры-кәріз желісін аралап тексеруші, 3-разряд

95. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 300 миллиметрден 700 миллиметрге дейінгі магистральды су құбырларын, коллекторларды және бекітпелі кәріздік, су құбырларын аралап тексеру;

желілерді, коллекторларды, су жүргізгіштерді, тегеурінді құбыржолдарды, эстакадаларды, және өзге де құрылыстарды техникалық байқау;

олардың техникалық хал-жайы туралы қорытынды беру;

аралап тексеру кестесін құрастыру.

96. Білуге тиіс:

су құбыры кәріздік желі, коллекторлардың және құбыржолдардың құрылғысы;

қысымды құбырлар мен су өткізгіштерді, вантуздарды, шиберлерді, қалқанды бекітпелерді, өлшеу пункттерін престеу;

жөндеу жұмыстарын жүргізу технологиясы мен қағидалары.

24-параграф. Су құбыры-кәріз желісін аралап тексеруші, 4-разряд

97. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 700 миллиметрден асатын магистральды су құбырларын, коллекторларды және бекітпелі кәріздік, су құбырларын, сондай-ақ дюкерлерді аралап тексеру;

олардың техникалық хал-жайы туралы ескертпелер дайындау;

су құбыры-канализация құрылыстарын бұзу, дұрыс немесе заңсыз пайдалану туралы актілерді, хаттамаларды және өзге де құжаттарды ресімдеу.

98. Білуге тиіс:

қаланың су құбыры кәріздік желісінің схемасы;

қайта қосу камерасының орналасу орындары;

техникалық пайдалану қағидалары;

су құбырын, кәрізді пайдалану қағидалары.

25-параграф. Су құбыры-кәріз шаруашылығында қашықтықтан басқару пультінің операторы, 2-разряд

99. Жұмыс сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен қашықтықтан басқару пультынан су құбыры-кәріз құрылыстарына қызмет көрсету;

берілген режимге сәйкес агрегаттардың жұмысын реттеу;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштерінің жазбасын жүргізу.

100. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін құрылыстарды қолдану принципі;

шұғыл қайта қосу қағидалары мен тәртібі.

26-параграф. Су құбыры-кәріз шаруашылығында қашықтықтан басқару пультінің операторы, 3-разряд

101. Жұмыс сипаттамасы:

қашықтықтан басқару пультынан қуаттылығы тәулігіне 300 мың текше метрден су құбыры-кәріз құрылыстарына қызмет көрсету;

берілген режимге сәйкес агрегаттардың жұмысын реттеу;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштерінің жазбасын жүргізу.

102. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін құрылыстарды қолдану принципі;

электр аппараттарды пайдалану қағидалары;

шұғыл қайта қосу қағидалары мен тәртібі;

электр техникасы жөніндегі негізгі мәліметтер.

27-параграф. Су құбыры-кәріз шаруашылығында қашықтықтан басқару пультінің операторы, 4-разряд

103. Жұмыс сипаттамасы:

қашықтықтан автоматты басқару пультынан қуаттылығы тәулігіне 300 мың текше метрден жоғары 500 мыңға дейінгі су құбыры-кәріз құрылыстарына қызмет көрсету;

белгі беру құрылғыларындағы: клеммалар, лампочкалар, контактілер және тағы өзге де ұсақ ақаулықтарды жою.

104. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін технологиялық жабдықтар мен құрылыстардың құрылымы;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштерін қолдану принципі мен мәні;

құрылыстардың технологиялық схемасы;

шұғыл қайта қосудың кезектілігі мен қағидалары;

жабдықтар мен құрылыстардың жұмыс режимі;

электр аппаратурасын пайдалану қағидалары.

28-параграф. Су құбыры-кәріз шаруашылығында қашықтықтан басқару пультінің операторы, 5-разряд

105. Жұмыс сипаттамасы:

қашықтықтан автоматты басқару пультынан қуаттылығы тәулігіне 500 мың текше метрден жоғары су құбыры-кәріз құрылыстарына қызмет көрсету;

жекелеген аспаптар мен құрылғылардың кемшіліктерін баптау және жою;

жоғары вольтты тарату құрылғыларында жедел қайта қосылуын жүргізу.

106. Білуге тиіс:

қашықтықтан автоматты басқару жүйесінің құрылымы;

құрылыс жұмысын шұғыл реттеу қағидалары мен тәртібі;

бақылау-өлшеу аспаптары жұмысының дұрыстығын тексеру тәсілдері.

29-параграф. Суландыру және сүзгілеу алаңы операторы, 1-разряд

107. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 30 мың текше метрге дейінгі суландыру және сүзгілеу алаңдары учаскелеріне қызмет көрсету және аралап тексеру;

учаске аумағындағы ағын сұйықтығын біркелкі тарату;

жеткізу арналарын, дренаж және жерасты тарату арналарын тұнба қабаттан және шөптен тазарту, суландырылатын учаскелердің берілген жүктемесін сақтау;

құрылыстарды профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу;

техникалық құрылыстардың жарамдылығын қадағалау.

108. Білуге тиіс:

суландыру және сүзгілеу алаңдары құрылыстарының мақсаты мен қолдану принциптері;

суды тазартудың топырақ тәсілдері.

30-параграф. Суландыру және сүзгілеу алаңы операторы, 2-разряд

109. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 30 мың текше метрден асатын суландыру және сүзгілеу алаңдары учаскелеріне қызмет көрсету және аралап тексеру;

агрономның тапсырмасы бойынша ауыл шаруашылығы дақылдары егілген алаңдарға қызмет көрсету;

суландырылатын учаскелер мен құрылыстардың жағдайын қадағалау;

алаңдарды қысқы және жазғы суғаруға уақытылы дайындау.

110. Білуге тиіс:

суландыру және сүзгілеу алаңдары құрылыстардың құрылымы;

суғару алаңдарының орналасуы мен суландыру жүйесін тарату;

агротехника және биохимия негіздері.

31-параграф. Сүзгідегі оператор, 1-разряд

111. Жұмыс сипаттамасы:

толтыру материалдарын шаю және сұрыптау;

торлардың, тазалау құрылыстарының, арналардың, камералардың, құдықтардың бетін тазалау, тазаланған заттарды алып тастау;

орынжайлардағы және тазалау құрылыстарында санитария және гигиена қағидаларын сақтау.

112. Білуге тиіс:

тазалау құрылыстарының мақсаты мен негізгі элементтері;

судың қасиеті мен сапасы;

құрылыстарды санитариялық тазалау қағидалары.

32-параграф. Сүзгідегі оператор, 2-разряд

113. Жұмыс сипаттамасы:

тәулігіне өнімділігі 15 мың текше метрге дейінгі сүзгілерге қызмет көрсету;

су құбыржолын тазалау құрылыстарын шаю және тазалау сапасын қадағалау;

кейіннен жұмысқа қоса отырып санитариялық өңдеу құрылысын тоқтату;

сүзгілерді, контактілі жарықтандырғышты технологиялық шаю.

114. Білуге тиіс:

тазалау құрылысы мен оларды біріктіретін коммуникациялардың құрылымы;

тазалау құрылысын техникалық пайдалану қағидалары.

33-параграф. Сүзгідегі оператор, 3-разряд

115. Жұмыс сипаттамасы:

тәулігіне өнімділігі 15 мыңнан 60 мың текше метрге дейінгі сүзгілерге қызмет көрсету;

тұндырғыштардағы қалдықтарды және ағартқыштардағы тұнбаларды босатпай алып тастау;

профилактикалық және авариялық жөндеу құрылыстары тобының жұмысын тоқтату;

тазалау құрылысының технологиялық және қосалқы жабдықтарының жұмысын қадағалау, берілген режимнен ауытқуын анықтау.

116. Білуге тиіс:

технологиялық және қосалқы жабдық құрылымдары мен жұмыстары;

құрылыстардағы суды өңдеу режимдері;

тазалау құрылыстарының жұмысын есептеу жүйесі мен белгіленген құжаттаманы жүргізу қағидалары.

34-параграф. Сүзгідегі оператор, 4-разряд

117. Жұмыс сипаттамасы:

тәулігіне өнімділігі 60 текше метрден асатын сүзгілерге қызмет көрсету;

берілген режим бойынша технологиялық және қосалқы жабдықтардың жұмысын реттеу және есептеу;

тазалау құрылысының жұмысын автоматты түрде реттеу;

суды шаю сапасын мемлекеттік стандартқа сәйкес қамтамасыз ету;

құрылыстарды технологиялық және санитарлық өңдеу сапасын, профилактикалық және авариялық жөндеу сапасын бақылау.

118. Білуге тиіс:

технологиялық және қосалқы жабдықтар мен автоматты реттеу құралдарының конструктивтік ерекшеліктері;

тазалау құрылыстары мен технологиялық жабдықтардың жұмысын автоматты реттеу қағидалары мен әдістері.

35-параграф. Тазалау құрылыстарының операторы, 1-разряд

119. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 5 текше метрден тазалау құрылыстарды кешеніне қызмет көрсету;

тырма немесе арнайы тырмалағыштар арқылы тордағы қалдықтарды алып тастау;

алаңның дұрыс жүктелуін қадағалау;

алаңдар мен тарату лотоктарын ұсақ жөндеу жүргізу;

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен торды ағымдағы жөндеуге қатысу.

120. Білуге тиіс:

тұндыру алаңшасының, торлар мен тығын құрылғыларының мақсаты мен қолдану принципі;

алаңшалар мен тарату лотоктарын тазалауда қолданылатын құрал-саймандар мен құрылғыларр;

торды күту жөніндегі негізгі талаптар.

36-параграф. Тазалау құрылыстарының операторы, 2-разряд

121. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 5 текше метрге дейінгі тазалау құрылыстар кешеніне қызмет көрсету;

тұндырғыштардағы тұнбаны шығару;

ағын сұйықтығына қарай құрылысының жұмыс режимін реттеу;

биосүзгі секциялары бетіндегі суды тарату;

тарату құрылғыларын тазалау;

мөлшерлеу құрылғыларын баптау және зарядтау және кезеңдерін ауыстыру;

сүзгіге ауаның жіберілуін қадағалау;

сүзгі беттеріндегі қалқыған қалдықтарды алып тастау;

сүзгілеу қабатты үшкірлеу;

алаңшалар мен тоғандарға қызмет көрсету;

тұнбаның тұнба алаңдарының каскадтары бойынша дұрыс таралуын қадағалау;

жеткізу арналарын, дренаждарды тұнбалардан және жазғы кездерде арам шөптен тазарту;

қысқы уақытта қатқан қалдықтарды алып тастау;

шикі тұнба және белсенді тұнбаны салу;

метантенктердегі тұнба деңгейін және температураны қадағалау;

күмбез асты кеңістігіндегі және газ желісіндегі газ қысымын ұдайы ұстап отыру;

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен құрылыстар мен механизмдерді профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу.

122. Білуге тиіс:

тазалау құрылыстарының құрылымы, олардың жұмыс істеу режимдері;

арналар мен құбыржолдардың коммуникациялары;

жабдықтарды профилактикалық жөндеу және су жинау лотоктарын тазалау мерзімдері;

мөлшерлеу құрылғыларының құрылғысы;

жеткізу және бұру коммуникацияларының, электр сорғыларының, тұнбаны үрлеу және айдау жабдықтарының жүйелері;

биофильтрлердегі суды тазарту процесі;

қолданылатын сүзгі қабатының фракциясы;

сүзгілерді зарядтау кезеңдерінің ауысуы;

биосүзгідегі жұмыс журналын жүргізу;

ағын судың тұнбасын табиғи жолмен кептіру тәсілдері;

табиғи жолмен кептіру құрылыстарының құрылымы мен қызметі.

37-параграф. Тазалау құрылыстарының операторы, 3-разряд

123. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 5 текше метрден жоғары тазалау құрылысына кешеніне қызмет көрсету;

құмды шығару механизмдерін іске қосу және тоқтату, құм тұтқыштағы құмның мөлшерін қадағалау;

өлшегіштерді жүргізу және сынама алу, құбыржолдар мен гидроэлеватор тығындарын алып тастау;

тұндырғыштағы тұнбаны жіберу, олардағы судың деңгейін өз бетінше реттеу;

берілген деңгейден асатын тұнбаның жиналуын болдырмау;

биосүзгі секцияларын пайдаланып өз бетінше жұмыс істеу;

ағын сұйықтығын тарату;

тұнбаны бөлу және метантенктер тобынан газ алуды қамтамасыз ету;

араластырғыш құрылғыларының жұмысын бақылау;

тұнбаны және белсенді тұнбаны түсіру;

профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу.

124. Білуге тиіс:

тазалау құрылысының гидравликалық режимдері;

метантенктердегі бу, тұнба деңгейін және температураны бақылау аспаптары;

газ желілерін пайдалану қағидалары;

метантенктердің температуралық режимі;

сумен жабдықтар және тазалау құрылыстарының санитариялық аймақтарының схемасы.

38-параграф. Тор операторы, 1-разряд

125. Жұмыс сипаттамасы:

тырма арқылы қолмен тордан қалдықтарды алып тастау;

уатқышқа қалдықтарды тасымалдау және оларды уату;

торды ағымдағы және профилактикалық жөндеуге қатысу.

126. Білуге тиіс:

жеткізу арнасы мен уатқыштағы тордың мақсаты мен жұмыс принципі;

тор және уатқышты күтудің негізгі талаптары.

39-параграф. Тор операторы, 2-разряд

127. Жұмыс сипаттамасы:

механикалық тырмаларға, торларға, электр қозғалтқыштарға, уатқыштар мен өзге де механизмдерге қызмет көрсету;

торды ағымдағы және профилактикалық жөндеуге қатысу.

128. Білуге тиіс:

механикалық тырмалардың, торлардың, уатқыштар мен өзгелер механизмдер мен құрылғылардың құрылымы және жұмыс істеу принципі;

каналдар мен құбырлардың коммуникация схемасы.

40-параграф. Тор операторы, 3-разряд

129. Жұмыс сипаттамасы:

автоматты құрылғы кешеніне қызмет көрсету;

төмендеу разрядты операторлардың жұмысын басқару;

қызмет көрсетілетін жабдықтың авариясыз және үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

тырмалау бөлімшесінен түскен қалдықтарды және уатуға келмейтін заттарды өзге де операторлармен бірлесіп алып тастау;

профилактикалық және ағымдағы жөндеуді жүзеге асыру, жабдықтардың жарамдылығын жою.

130. Білуге тиіс:

автоматты құрылғының құрылымы мен жұмыс принципі;

жеткізу және тарату арналарының схемасы;

слесарлық іс негіздері.

41-параграф. Тұнба алаңындағы оператор, 1-разряд

131. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 50 текше метрге дейінгі құрылыстарға қызмет көрсету;

алаңдағы тұнбаның таратылуын реттеу, біліктерді қадағалау;

алаңшалар мен таратқыш лотоктарды ұсақ жөндеу;

алаңшадағы жүктеменің біркелкі таралуын қадағалау, оларды кезектестіру және алаңшадағы қатқан қалдықтарды тазалау.

132. Білуге тиіс:

тұнба алаңының қызметі мен жұмыс принципі;

алаңдарды және тарату лотоктарын тазалауда қолданылатын құрылғылар мен құрал-саймандар.

42-параграф. Тұнба алаңындағы оператор, 2-разряд

133. Жұмыс сипаттамасы:

қуаты тәулігіне 50-ден астам 200 мың текше метрге дейінгі құрылыстарға қызмет көрсету;

тұнба алаңдарын немесе тұнба бөгендерін аралап тексеру;

тұнбаның тұнба алаңы каскады бойынша біркелкі таралуын қадағалау және сүзгілеу қабатының түсуін реттеу;

бұру арықтарын, дренаждарды және жер айыратын арықтарды лайлаудан тазарту және жазғы уақытта алаңдардың жер білікшелерінен арамшөптерді алып тастау;

қысқы уақытта қатқан жерлерін жою;

алаңдағы берілген жүктемені сақтау;

коммуникацияларды профилактикалық жөндеу.

134. Білуге тиіс:

тұнба алаңдарын, тұнба бөгендерін табиғи жолмен кептіру құрылыстарының құрылымы мен мақсаты;

ағын судың тұнбасын кептіру тәсілдері;

жөндеу жұмыстарын жүргізу қағидалары.

43-параграф. Тұнба алаңындағы оператор, 3-разряд

135. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 200 мыңнан астам текше метрден асатын құрылыстарға қызмет көрсету;

төмендеу разрядты операторды басқару;

тұнбаны қайта айдау сорғы станциясының жұмысын қадағалау;

кептірілген тұнбаны механикалық тазалау және оны тасымалдау.

136. Білуге тиіс:

құбыржолдардың схемасы, оларды қайта қосу;

тұнбаны тазалау мен оларды тасымалдау механизмдері.

44-параграф. Тұнбаны кептіру құрылғысының операторы, 2-разряд

137. Жұмыс сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен тұнбаны механикалық түрде кептіру құрылғысына қызмет көрсету;

кептіру құрылғыларына біркелкі және уақытылы тұнбаның жіберілуін қадағалау;

құрғақ тұнбаны іріктеу және кептіру құрылғыларының жұмыс режимін, кептірілген тұнбаны тасымалдау жұмыс режимін өзгерту;

механизмдерді жөндеуге қатысу.

138. Білуге тиіс:

барлық қызмет көрсетілетін механизмдердің мақсаты мен жұмыс принципі;

кептіруге түсетін шикізаттың сипаттамасы мен кептіру технологиясына ылғалдың әсері;

механизмдерді профилактикалық жөндеу мерзімдері.

45-параграф. Тұнбаны кептіру құрылғысының операторы, 3-разряд

139. Жұмыс сипаттамасы:

тұнбаны механикалық түрде кептіру құрылғысына қызмет көрсету;

механизмдерді профилактикалық жөндеу жүргізу.

140. Білуге тиіс:

барлық қызмет көрсетілетін механизмдердің құрылысы мен жұмыс режимі;

механизмдерді профилактикалық жөндеу тәртібі.

46-параграф. Тұнбаны кептіру құрылғысының операторы, 4-разряд

141. Жұмыс сипаттамасы:

вакуум сүзгілердегі тұнбаны термиялық түрде кептіру құрылғысына қызмет көрсету;

газ, ауа, кэктің беруді реттеу арқылы қондырғы жұмысының берілген режимін қолдау;

бақылау-өлшеу аспаптары бойынша ылғалдықты және кептіру температурасын қадағалау;

механизмдерді ағымдағы жөндеу.

142. Білуге тиіс:

тұнбаны термиялық кептіру технологиясы;

құрылыстар мен жерасты коммуникацияларының схемасы;

жылу техникасы, электротехникасы, химия және слесарьлық іс негіздері.

47-параграф. Тұнбаны кептіру құрылғысының операторы, 5-разряд

143. Жұмыс сипаттамасы:

барабанды кептіру пештерінде термиялық кептіру құрылғысына қызмет көрсету;

тұнбаны кептірудің технологиялық режимдерін белгілеу;

тұнбаны механикалық сусыздандыру және термиялық кептіру бөлімшелері құрылыстары мен машиналары кешенінің жұмысын үйлестіру және төменгі разрядты операторларға басшылық ету;

жағу, агрегаттар мен термиялық кептіру механизмдерінің жұмыс журналдарын жүргізу;

механизмдер мен жабдықтардың жұмысындағы ақаулықтарды айқындау және жою.

144. Білуге тиіс:

барабанды кептіру пештерінде тұнбаны термиялық кептіру процессінің технологиясы;

бақылау-өлшеу аспаптары мен автоматика схемасы мен жұмыс істеу принциптері.

48-параграф. Тұнбаны сусыздандыру құрылғысының операторы, 2-разряд

145. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 200 мың текше метрге дейінгі тұнбаны сусыздандыру құрылғысына қызмет көрсету;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштері бойынша сүзгілерді шаюға арналған тігінен, түрілген, сорғы жабдықтарын қадағалау;

сүзгілеу матасын ауыстыру және жөндеу;

сүзгілерді айдау вакуум сорғыларына қызмет көрсету, олардың жұмысының технологиялық режимін қамтамасыз ету;

сусыздандырылған тұнбаны тасымалдау механизміне қызмет көрсету;

механизмдердің ағымдағы және профилактикалық жөндеуіне қатысу.

146. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін механизмдер мен құрылыстардың құрылымы;

шикізат және реагенттердің сипаттамасын, тұнбаны сусыздандыру технологиясы;

механизмдердің жұмыс режимдері.

49-параграф. Тұнбаны сусыздандыру құрылғысының операторы, 3-разряд

147. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 200 мыңнан 500 мың текше метрге дейінгі тұнбаны сусыздандыру құрылғысына қызмет көрсету;

бақылау-өлшеу аспаптары көрсеткіштері бойынша вакуум сүзгілердің, ауа жіберу жүйесінің, тұнба таратқыштардың, вакуум желілердің, химиялық реагенттердің құбырларын, сүзгілерді ресиверлерді шаю сорғы жабдықтарын қадағалау;

ингибирленген тұз қышқылының ерітіндісін дайындау және вакуум-сүзгілерді жуу;

сорғы құрылғыларына қызмет көрсету;

реагент мөлшерін есептей отырып вакуум сүзгілерге түсетін шикізаттың ылғалдығын айқындау;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды ағымдағы және орташа жөндеу жүргізу.

148. Білуге тиіс:

вакуум сүзгілердің құрылымы мен олардың жұмыс істеу принциптері;

реагент мөлшерін және олардың концентрациясын айқындау тәсілдері;

химиялық реагенттердің молекулярлық салмақтары;

реагенттерді сақтау және ұстау қағидалары.

50-параграф. Тұнбаны сусыздандыру құрылғысының операторы, 4-разряд

149. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 500 мын текше метрден асатын тұнбаны сусыздандыру құрылғысына қызмет көрсету;

барлық коммуникацияларды, механизмдерді және агрегаттарды: сорғы, тұндырғыш, мөлшерлегіштердің жұмысын қадағалау;

құрылыстардың жұмысын үйлестіру және төмендеу разрядты операторды басқару;

ақаулықтарды жою;

құрылыстар мен механизмдерді ағымдағы, профилактикалық жөндеу жүргізу;

тұнбаны сусыздандыру механизмдерінің, агрегаттары мен құрылыстарының жұмыс журналын жүргізу;

басқару пульты операторының технологиялық режимін белгілеу.

150. Білуге тиіс:

тұнбаны механикалық түрде сусыздандыру жабдығының құрылымы;

тұнбаны және белсенді тұнбасын механикалық сусыздандыру принциптері;

аралас тазалау құрылыстарының жерасты коммуникацияларының, құдықтардың, камералардың, дюкерлердің технология негіздері мен тұндыру технологиялық процесінің схемасы;

тығындарды жою тәсілдері;

электротехника, химия, микробиология және слесарлық іс негіздері;

технологиялық процесті басқару пультімен жұмыс істеу схемасы.

51-параграф. Тұнбаны сусыздандыру құрылғысының операторы, 5-разряд

151. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 1 миллионн текше метрден асатын тұнбаны сусыздандыру құрылғысына қызмет көрсету;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысын үйлестіру және төмендеу разрядты операторларды басқару;

жабдық жұмыстарының оңтайлы режимін таңдау;

ақаулықтарды анықтау және жою;

қызмет көрсетілетін жабдықтарды жөндеуге қатысу.

152. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың, белгі беру және қорғау құрылғылары мен агрегаттардың техникалық сипаттамалары, құрылымы мен жұмысы;

тұнбаны сусыздандыру технологиялық процесінің схемалары;

арнайы химиялық заттардың қасиеттері.

52-параграф. Тұнбаны тазалау құрылыстарының операторы, 1-разряд

153. Жұмыс сипаттамасы:

резервуарлардағы брандспойтпен тұнбаны шаю және алып тастау;

су құбырлары жылжымаларын, қалқандарды, гидротығындарды және өзге де бекіту құрылғыларын жөндеудегі қосалқы жұмыстарды орындау.

154. Білуге тиіс:

тұндырғыштардағы қалдықтарды тұндыру алаңдарына дейін шығарып тастау схемасы;

брандспойтті пайдалану қағидалары.

53-параграф. Тұнбаны тазалау құрылысының операторы, 2-разряд

155. Жұмыс сипаттамасы:

тұнба және шайма суды айдау сорғыларына қызмет көрсету;

тұндырғыштардың жұмысын тоқтату;

жылжымаларды, қалқандар мен өзге де жабдықтарды жөндеудегі қарапайым слесарлық жұмыстарды орындау.

156. Білуге тиіс:

су науаларының схемасы;

көлденең тұндырғыштардың, ағартылған су, тұнба резервуарларының, сорғы құрылғыларының құрылымы;

сүзгілердің құрылымы;

өртке қарсы- шаруашылық құбырлардв өшіріп-қосу схемасы.

54-параграф. Тұндырғыштардағы оператор, 2-разряд

157. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 50 мың текше метрге дейінгі агрегаттарға қызмет көрсету;

тұндырғыштардан тұнбаны шығару және оның сапасын қадағалау;

санитария және гигиена қағидаларына сәйкес құрылыстар мен механикалық жабдықтарды тазалықта ұстау;

ағын сұйықтықтың түсуіне қарай құрылыстарының жұмыс істеу режимін өзгерту;

қызмет көрсетілетін құрылыстары ағымдағы және профилактикалық жөндеуге қатысу.

158. Білуге тиіс:

тазалау құрылысы мен механикалық жабдықтардың мақсаты мен қолдану принципі;

тұнба қырғыштардың, тұнба сорғылардың түрлі жүктемедегі жұмыс режимдері;

механикалық жабдықтарды жөндеу және су жинау лотоктарын тазалау мерзімдері.

55-параграф. Тұндырғыштардағы оператор, 3-разряд

159. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 50 мың текше метрден 200 мың текше метрге дейінгі агрегаттарға қызмет көрсету;

механизмдерді іске қосу және тоқтату;

тұндырғыштардағы тұнбаны түсіру және түсіру ұзақтығын реттеу;

тұндырғыш жұмысының берілген режимін сақтау, олардан судың жіберілуін реттеу;

науаға алғаш тұндырғаннан кейін, белгіленген деңгейден көп тұнба жиналғанда жүзген қалдықтардың түсуін болдырмау;

құбыржолдардағы тығындарды алып тастау;

механикалық жабдықтарды ағымдағы жөндеу.

160. Білуге тиіс:

тұнба қырғыш және тұнба сорғыш механизмдердің құрылымы, олардың жұмыс істеу принципі;

тазалау құрылысының гидравликалық режимі мен олардың жұмыс істеу принциптері;

бақылау-өлшеу аспаптарының құрылымы мен пайдаланылуы.

56-параграф. Тұндырғыштардағы оператор, 4-разряд

161. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 200 мың текше метрден жоғары агрегаттарға қызмет көрсету;

құрылыстар мен механизмдерді профилактикалық жөндеу жүргізу;

механикалық тазалау механизмдерінің, агрегаттар мен құрылыстардың жұмыс есебі;

автоматты басқару пультінің технологиялық режимін белгілеу.

162. Білуге тиіс:

жерасты коммуникацияларының: құдықтар, камералар, дюкерлердең схемасы;

қорғау құрылғылары;

өлшеу құрылғылары;

тығын тазалау тәсілдері;

механизмдерді: тұндырғыштар, сорғылар мен гидроэлеваторларды баптау тәсілдері;

электротехникасы мен слесарьлық іс негіздері.

57-параграф. Тұндырғыштардағы оператор, 5-разряд

163. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы тәулігіне 500 мың текше метрден басталатын агрегаттарға қызмет көрсету;

құрылыстардың жұмысын үйлестіру және төмендеу разрядты операторларды басқару;

механизмдерді, агрегаттар мен механикалық тазалау құрылыстарының күрделі жөндеу.

164. Білуге тиіс:

ағын суды механикалық тазалау технологиясы негіздері мен принциптері;

жөндеу жұмыстарын жүргізу қағидалары мен технологиясы;

технологиялық процесті басқару пультінің жұмыс істеу схемасы.

58-параграф. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы, 1-разряд

165. Жұмыс сипаттамасы:

тұрғын және қоғамдық ғимараттардағы лифтілердің жұмысымен екі жақты келіссөз байланысының көмегімен бақылауды жүзеге асыру;

лифтілерді авариялық тоқтауы туралы ақпаратты жинау;

жарамсыз лифтілерді тоқтату;

қабаттар арасында тоқтаған лифт кабинасынан жолаушыларды эвакуациялауға қатысу;

келісу байланысындағы жарамсыздықтарды жою;

журналды жүргізу, авариялық іркілістердің болуы және оларды жою туралы деректерді авариялық қызметке және жоғары тұрған ұйымға беру.

166. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін лифтілерді құрылымы және қызметі туралы қарапайым мәліметтер;

өрт қауіпсіздігі талаптары;

лифті кабинасында және тоқтау алаңдарында орналасқан екі жақты келіссөз байланысының, басқару аппараттарының мақсаты;

лифтіні пайдалану қағидалары.

59-параграф. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы, 2-разряд

167. Жұмыс сипаттамасы:

тұрғын үй және қоғамдық ғимарат лифтілерінің жұмысын пультпен үш белгілі автоматты бақылауды жүзеге асыру;

пульттағы және белгі беру және келіссөз байланысы жүйесіндегі ұсақ авариялық тоқтауларды болдырмау;

лифтіні тексеру;

шахта, кабина және жерасты контактілерінің есігіндегі құлыптар мен қауіпсіздік контактілерінің жарамдылығын тексеру.

168. Білуге тиіс:

сигнализация және екі жақты келіссөз құрылғыларының схемалары;

лифтінің қорғау құрылғыларының мақсаты мен орналасуы;

шахта, кабина және жерасты контактілері есігіндегі қауіпсіздік контактілерінің құрылымы мен реттеу;

шахта және кабиналарды қоршау талаптары.

60-параграф. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы, 3-разряд

169. Жұмыс сипаттамасы:

ақауларды автоматты іздеуді қоса алғанда, лифтілердің жұмысын басқару және пульттен көп сигналды автоматты бақылауды жүзеге асыру;

лифтілерді диспетчерлік басқару пульттеріндегі сигнал беру және сөйлесу байланысы жүйелерінде техникалық қызмет көрсету, жөндеу және ақаулықтарды жою.

170. Білуге тиіс:

пульттің құрамдас бөліктерінің, байланыс желілерінің құрылымы;

лифтілердегі ақаулықтарды автоматты іздеу схемасы;

контактілі және контактісіз датчиктерді реттеу және жөндеу қағидалары мен тәсілдері;

электротехникасы негіздері мен электрондық микроэлементтерді қолдану принципі.

61-параграф. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы, 4-разряд

171. Жұмыс сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті оператордың басшылығымен тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың, лифтілер мен өзге де инженерлік жабдықтардың, жылумен жабдықтау, сумен жабдықтау жұмысын диспетчерлік пультты автоматты бақылауды басқару және жүзеге асыру;

көрсеткіштері дұрыс болмаған жағдайда жекелеген жүйелердің жұмысы туралы сигналдарды диспетчерлік пульттан шығару;

пульт және датчик арасындағы сымды байланыс және пультты жөндеу және техникалық қызмет көрсету.

172. Білуге тиіс:

диспетчерлік пульт құрылымы мен принципиальды схемасы;

инженерлік жабдықтардың жұмысын автоматты бақылау датчигінің құрылымы мен оларды реттеу және ауыстыру тәртібі;

пәтерлер мен кіреберістер арасындағы байланыс құрылғылымы;

датчиктер, түрлі сигналдар арасындағы байланысқа қойылатын техникалық талаптар.

62-параграф. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы, 5-разряд

173. Жұмыс сипаттамасы:

қаладағы тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың, лифтілер мен өзге де инженерлік жабдықтардың жұмысын диспетчерлік пультты автоматты бақылауды басқару және жүзеге асыру;

желідегі судың қысымы, температурасы, лифтінің және өзге де инженерлік жабдықтардың жағдайы туралы ақпарат жинау;

жарамсыз жабдықтарды тоқтату;

инженерлік жүйелер мен телебелгі беру және телебасқару жабдықтарының, су құбырларының, кәріздің, жылумен жабдықтау және лифтілердің берілген режиміне сәйкес техникалық қызмет көрсету, ағымдағы жөндеу, реттеуді ұйымдастыру және қатысу;

журналды жүргізу және жоғары тұрған ұйымға инженерлік жүйелердің, жабдықтардың техникалық жай-күйі және атқарылған жұмыс туралы деректерді беру.

174. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін инженерлік жүйе және жабдықтар кешенінің құрылымы;

жүйелер мен жабдықтарды реттеу, техникалық қызмет көрсету, ағымдағы жөндеу, жұмыс істеу қағидалары мен тәсілдері;

сыртқы желілердің схемалары және лифтілердің, жарықтандырудың, сумен жабдықтаудың, газбен жабдықтаудың, электрмен жабдықтаудың, жылумен жабдықтаудың, кәріздің жұмысындағы ақаулардың себептері және оларды жою қағидалары;

журналдарды ресімдеу және бастапқы құжаттарды ресімдеу қағидалары;

жылу тұтынушыларының жұмыс режимінің кестелері;

түсетін ақпаратты есептеу және өңдеу тәртібі;

жылу техникасы мен электротехникасы негіздері.

63-параграф. Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы, 6-разряд

175. Жұмыс сипаттамасы:

қаладағы тұрғын үй және қоғамдық ғимараттардың, лифтілер мен өзге де инженерлік жабдықтардың жұмысын диспетчерлік және бақылау пункттері аппаратураларын жөндеп және баптай отырып диспетчерлік пультты автоматты бақылауды басқару және жүзеге асыру;

инженерлік жүйе және телесигнализация жабдықтарының, телебасқару және өртке қарсы автоматика электронды құрылғыларына берілген режимге сәйкес техникалық қызмет көрсетуді, ағымдағы жөндеу, реттеуді ұйымдастыру және қатысу;

пәтерлердегі инженерлік жабдықтарды, лифтілерді, қоқыс шығару құрылғыларын дұрыс пайдалану туралы тұрғындармен профилактикалық жұмыс жүргізу.

176. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін инженерлік жүйе және жабдықтар кешенінің кинематикалық, электрлік және мнемоникалық схемалары;

авариялық жағдайлардағы ақауларды анықтау және жою тәртібі мен тәсілдері;

электроника негіздері.

64-параграф. Ұйытушы, 2-разряд

177. Жұмыс сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті ұйытушының басшылығымен ұйытқы, әк, көмір жасау құрылғыларына қызмет көрсету;

берілген қаттылықтағы реагент ерітінділерін жасау;

реагент ерітінділерін жұмыс бактарына және оларды мөлшерлегіш құрылғыларға жіберу;

реагенттердің берілген мөлшерлемесін сақтау;

мөлшерлегіш құрылғылардың жұмысын қолмен реттеу;

шығыр, сорғы, компрессорлар мен өзге де реагент шаруашылығы механизмдерін пайдалану.

178. Білуге тиіс:

коагулянттар, әк, көмір ерітінділерін дайындау қағидалары;

реагенттердің нормалары мен мөлшері;

реагент шығынының ауыспалы есебін жүргізу қағидалары;

шығыр, сорғы, компрессор және өзге де реагент шаруашылығы механизмдерінің жұмыс істеу режимі.

65-параграф. Ұйытушы, 3-разряд

179. Жұмыс сипаттамасы:

реагенттердің бірнеше түрлерін: коагулянт, әк, көмір және өзге де түрлерін дайындау жөніндегі қондырғыларға қызмет көрсету;

автоматты мөлшерлеу жүйелеріне қызмет көрсету;

диаграммаларды ауыстыру, өзін-өзі жазатын қаламды тазалау, басқаруды автоматтан қолмен басқаруға ауыстыру және керісінше;

аспапты нөлге келтіру;

түрлі үлгідегі механикалық араластырғышқа қызмет көрсету.

180. Білуге тиіс:

реагент шаруашылығы технологиялық жабдықтары мен құрылысының құрылымы, олардың жұмыс режимдері;

реагент шаруашылығындағы қызмет көрсетілетін механизмдерінің құрылымы мен мақсаты.

66-параграф. Хлоратор құрылғысының операторы, 2-разряд

181. Жұмыс сипаттамасы:

бұлаулардағы зертхана рецептілері бойынша хлорлы әк және кальций гипохлорид ерітіндісін дайындау;

бос баллондардың жарамдылығын, яғни баллондардағы хлорды, аммиакты, күкіртті газды толық пайдалануды тексеру;

жарамды баллондардың (қақпағын кигізу, маховиктерді, гайканы бұрау және өзгелер) ұстау;

баллондарды ағымдағы жөндеу: сальник орау, хлор, аммиак, күкірт газын жіберетін резина шлангілерін және түтіктерін ауыстыру;

баллондарды бекітілген тәртіпте сақтау, хлораторлы орынжайлардағы тұрақты температураны ұстау;

баллондарды қоймадан хлораторға дейін және кейін тасымалдау.

182. Білуге тиіс:

хлор, аммиак және күкірт газының қасиеттері;

ерітінді рецептурасы;

баллон құрылымы;

газы бар және бос баллондарды тасымалдау және сақтау қағидалары;

баллондар мен резина шлангілерді ағымдағы жөндеу қағидалары;

хлорды ұстау қауіпсіздік қағидалары;

қорғау құралдары;

баллондардан хлордың және газдың шығуын болдырмау тәсілдері;

газбен уланғанда жедел көмек көрсету тәсілдері.

67-параграф. Хлоратор құрылғысының операторы, 3-разряд

183. Жұмыс сипаттамасы:

хлораторлы, аммиакты, фтораторлы ерітінділер жасау жөніндегі механикалық құрылғыларға және күкірт газы құрылғысына қызмет көрсету;

зертхана белгілеген хлордың, аммиактың, күкірт газының, фтордың мөлшерін ұстап отыру;

хлор, аммиак, күкірт газы, фтордың тұрақты шығымын бақылау, оларды аппараттар бойынша бөлу, аппараттарды қайта қосу;

жабдықтардың, механизмдердің жұмысын қадағалау;

қалған хлор, фторды және хлорлы әк, кальций гипохлориді ерітіндісі төзімділігін айқындау;

хлор әгі немесе кальций гипохлориді ерітіндісімен суды зарарсыздандыру;

хлораторлы, фтораторлы, аммиакты құрылғылар мен күкірт газы құрылғысының үздіксіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

түрлі үлгідегі механикалық араластырғышқа қызмет көрсету;

баллондарды ауыстыру, жабдықтар мен құрылғыларды ағымдағы жөндеу жұмысына қатысу;

баллондардан, бөшкелерден және аппаратуралардан авариялық жағдайларда газдың шығуын болдырмау;

жабдықтардың, бекіту арматураларының, фтор өткізгіштердің слесарьлық жұмыстарын жүргізу;

хлор, фтор, аммиак және күкірт газының шығыс журналын жүргізу.

184. Білуге тиіс:

ерітінді жасау, суды хлорлау жабдықтары мен механизмдерінің құрылымы;

газдың шығуын болдырмау тәсілдері, реагент ерітіндісі концентрациясын айқындау;

желдеткіш жүйесі, көтергіш көлік механизмдерінің құрылымы;

химия негіздері, хлор, аммиак, күкірт газы, фтористі және кремний фтористі натрийдің қасиеттері;

слесарьлық іс негіздері.

68-параграф. Хлоратор құрылғысының операторы, 4-разряд

185. Жұмыс сипаттамасы:

мөлшерлеудің автоматты жүйесіне қызмет көрсету, диаграммаларды ауыстыру, автоматты түрден қолмен басқаруға қайта қосу;

хлорды, фторды пайдалану және сақтаумен байланысты жұмыстарды орындау;

орынжайдың газдануын аспаптардың көмегімен айқындау;

оттекті оқшаулау аспаптарын пайдалану;

полиэтилен құбырларды, полиэтиленнен жасалған бекіту арматурасын пісіру;

фтораторлы құрылғы жабдықтары мен механизмдерінің жұмыс технологиялық процесін үйлестіру;

газсыздандыру құрылғысына қызмет көрсету;

авариялық жағдайларда хлордың шығуын болдырмау;

көтергіш көлік механизмдерін пайдалана отырып ыдыстарды жылжыту;

құрылғыларды жөндеу.

186. Білуге тиіс:

хлорлау, аммонизациялау автоматты құрылғысы және күкірт газы құрылғысы, көтергіш көлік механизмдерінің құрылымы;

көтеру-тасымалдау механизмдерінің құрылғысы;

жабдықтар мен механизмдерді жөндеудің барлық түрін айқындау және жүргізу;

хлордың және газдың шығуын болдырмау тәсілдері;

автоматика телебасқару аспаптары мен тіркейтін аспаптардың мақсаты мен жұмыс істеу принципі.

69-параграф. Эмшер операторы, 2-разряд

187. Жұмыс сипаттамасы:

екі сатылы тұндырғыштарға (эмшерлерге) қызмет көрсету;

эмшерге сұйықтық жіберу және оны шығару;

"піскен" тұнбаны шығару;

тұнбаларды ашыту барысын қадағалау;

тұндырғыш науалар мен саңылауларды ірі қоқыстардан үнемі тазарту;

жинақтау науаларындағы сұйықтықты ағарту деңгейін бақылау;

қабығын алып тастау;

ашытудың берілген режимінен ауытқуын анықтау және оларды жою;

тұнбаны өлшеу және сынама алу;

құрылысты жөндеуге қатысу.

188. Білуге тиіс:

тазалау құрылыстарының құрылымы мен ағын сұйықтығын тазалау технологиясы;

құрылыс механизмдерінің құрылымы мен профилактикалық жөндеу мерзімдері.

4-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

189. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші (63-шығарылымы) БТБА-ның қосымшасында көрсетілген.

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік- біліктік аныктамалығына (63-шығарылым) қосымшасы

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

№ р/с	Кәсіптердің атауы	Разрядтар диапазоны	Беті
Қала, ауыл және елді мекендердегі газ шаруашылығы
1.	Булау құрылғысының аппаратшысы	4	3
2.	Газ жабдықтарын пайдалану және жөндеу слесары	2-5	4
3.	Газ тарату станциясының машинисі	4-5	7
4.	Газ шаруашылығындағы авариялық-қалпына келтіру жұмыстарының слесары	4-6	8
5.	Газгольдер станциясының операторы	2-4	10
6.	Жерасты газ құбырларын пайдалану және жөндеу слесары	2-5	12
7.	Пеш шаруашылығы бақылаушысы	2-4	16
8.	Электрогазбен пісіруші – оюшы	4-6	17
Су құбыры-кәріз шаруашылығы
9.	Авариялық қалпына келтіру жұмыстарының слесары	2-6	20
10.	Аэротенктегі оператор	2-4	25
11.	Биосүзгідегі оператор	2	26
12.	Құм тұтқыш және май тұтқыш операторы	2-3	26
13.	Метантенктегі оператор	2-5	27
14.	Озонаторшы	5	29
15.	Су бекіту құрылысының операторы	1-3	30
16.	Су бөлуші	1-2	31
17.	Су құбыры-кәріз желісін аралап тексеруші	2-4	32
18.	Су құбыры-кәріз шаруашылығында қашықтықтан басқару пультінің операторы	2-5	33
19.	Суландыру және сүзгілеу алаңы операторы	1-2	35
20.	Сүзгідегі оператор	1-4	35
21.	Тазалау құрылысының операторы	1-3	37
22.	Тор операторы	1-3	39
23.	Тұнба алаңындағы оператор	1-3	40
24.	Тұнбаны кептіру құрылғысының операторы	2-5	41
25.	Тұнбаны сусыздандыру құрылғысының операторы	2-5	42
26.	Тұнбаны тазалау құрылысының операторы	1-2	44
27.	Тұндырғыштардағы оператор	2-5	45
28.	Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар жабдықтарын басқару пультінің операторы	1-6	47
29.	Ұйытушы	2-3	50
30.	Хлоратор құрылғысының операторы	2-4	51
31.	Эмшер операторы	2	53