ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 16-1) статьи 16 Трудового кодекса Республики Казахстан от 23 ноября 2015 года ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 9) согласно приложению к настоящему приказу.

2. Департаменту труда и социального партнерства Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на официальном интернет-ресурсе Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства труда и социальной защиты населения Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Признать утратившим силу приказ Министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан от 27 марта 2012 года № 98-ө-м "Об утверждении Единого тарифно-квалификационного справочника работ и профессий рабочих (выпуск 9)" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 7597, опубликован в газете "Юридическая газета" от 27 июня 2012 года за № 93 (2275)).

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на первого вице-министра труда и социальной защиты населения Республики Казахстан Сарбасова А. А.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр труда
и социальной защиты населения
Республики Казахстан

С. Шапкенов

СОГЛАСОВАН
Министерство образования
и науки
Республики Казахстан

СОГЛАСОВАН
Министерство энергетики
Республики Казахстан

Приложение к приказу
Министр труда и социальной
защиты населения
Республики Казахстан
от 30 апреля 2021 года № 149

Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 9)

Глава 1. Введение

1. Единый тарифно-квалификационный справочник работ и профессий рабочих (выпуск 9) (далее - ЕТКС (выпуск 9) содержит профессии на работы по ремонту оборудования электростанций и сетей, эксплуатации оборудования электростанций и сетей, обслуживанию потребителей энергии.

2. ЕТКС (выпуск 9) разработан Министерством труда и социальной защиты населения Республики Казахстан.

3. Тарифно-квалификационные характеристики применяются при тарификации работ и присвоении квалификационных разрядов рабочим в организациях независимо от формы их собственности и организационно-правовых форм, где имеются производства и виды работ, указанные в настоящем ЕТКС (выпуск 9).

Глава 2. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по ремонту оборудования электростанций и сетей

Параграф 1. Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи, 2 разряд

4. Характеристика работ:

выполнение простых слесарных операций по изготовлению несложных конструкций и деталей: кронштейнов, крючков, скоб, шплинтов и иное;

земляные работы без механизмов;

сборка опор под руководством электромонтера более высокой квалификации;

окраска опор без подъема на высоту;

простые низовые вспомогательные работы по техническому обслуживанию на отключенной линии электропередачи;

низовые работы на отключенной линии по замеру габаритов, замене изоляции, проверке состояния опор;

такелажные работы при креплении и раскреплении грузов;

расстановка ремонтных, монтажных и такелажных приспособлений и инструмента.

5. Должен знать:

определение и назначение воздушных линий электропередачи;

конструкцию и разновидности опор, проводов, изоляторов и линейной арматуры;

порядок пользования слесарным и монтерским инструментом и приспособлениями;

виды применяемых защитных средств;

порядок проведения осмотра и определения дефектов элементов воздушных линий;

требования, предъявляемые к охранным зонам электрических сетей;

приемы верховых работ при ремонте и профилактике линий электропередачи без напряжения;

требования по безопасному проведению верхолазных работ;

изоляционные расстояния между токоведущими и заземленными частями линий;

основы электротехники;

порядок внутреннего трудового распорядка, по безопасности и охране труда, производственной санитарии, требования пожарной безопасности;

требования по безопасному проведению работ под напряжением.

6. Примеры работ:

1) барабаны с проводом - установка на раскаточные приспособления и снятие;

2) болты монтажные - прогонка резьбы;

3) зажимы ремонтные - подготовка и установка;

4) изоляторы - распаковка, чистка и протирка на складе;

5) провода и тросы - раскатка вручную;

6) элементы опор - болтовая сборка.

Параграф 2. Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи, 3 разряд

7. Характеристика работ:

выполнение верховых и низовых ремонтных работ на отключенных линиях электропередачи всех классов напряжений;

верховой осмотр линий электропередачи до 110 киловольт под напряжением;

ремонт деревянных опор с выправкой и заменой деталей, проверка на загнивание элементов опор под напряжением;

окраска металлических опор на высоте при не отключенных высоковольтных линий;

ремонт фундаментов;

механическая очистка проводов и тросов;

сращивание тросов и проводов, за исключением методом термитной сварки;

сборка изоляторов в гирлянды;

установка и замена трубчатых разрядников на линиях электропередачи до 110 киловольт;

такелажные работы по перемещению грузов при помощи простых средств механизации.

8. Должен знать:

типы и конструкции опор линий электропередачи;

конструкцию натяжных зажимов, сцепной арматуры и прочих деталей крепления проводов, тросов и изоляторов к опорам и предъявляемые к ним требованиями;

характеристики механизмов и устройств, применяемых при ремонтах линий электропередачи;

технические характеристики на провода и тросы, изоляции и линейной арматуры;

требования к защитным устройствам при работах под напряжением;

приемы проверки древесины на загнивание и способы антисептирования древесины опор;

схему сети и основные параметры и трассы линий электропередачи обслуживаемого участка;

способы крепления и сращивания проводов и тросов;

порядок проведения осмотра и определения дефектов элементов воздушных линий;

требования к охранным зонам электрических сетей;

приемы верховых работ при ремонте и профилактике линий электропередачи без напряжения;

требования по безопасному проведению верхолазных работ;

изоляционные расстояния между токоведущими и заземленными частями линий;

устройство такелажной оснастки и порядок пользования ею;

сигнализацию при проведении такелажных работ;

порядок охраны электрических сетей напряжением свыше 1000 вольт;

основы электротехники;

требования по безопасному проведению работ под напряжением.

9. Примеры работ:

1) барабаны с проводом - погрузка и выгрузка;

2) гасители вибрации на проводах и тросах-установка на отключенных линиях напряжением до 110 киловольт;

3) зажимы натяжные - прессование при помощи ручного гидравлического пресса;

4) изоляторы – отбраковка;

5) линии электропередачи напряжением 35-110 киловольт – верховой осмотр, раскатка и подъем проводов на опоры, замена гирлянд изоляторов;

6) трассы линий электропередачи - расчистка просек, валка деревьев вблизи линий.

Параграф 3. Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи, 4 разряд

10. Характеристика работ:

ремонт, монтаж, демонтаж линий электропередачи напряжением 35-110 киловольт, средств изоляции и грозозащиты с применением средств механизации;

сращивания тросов и проводов, включая методом термитной сварки, соединение проводов термитной сваркой;

техническое обслуживание линий электропередачи всех напряжений;

оформление результатов обследования и составление технической документации;

подготовка рабочих мест и допуск рабочих к работе на линии электропередач напряжением 35-110 киловольт;

верховые проверки высоковольтных линий электропередачи с выемкой проводов и тросов из зажимов с детальной проверкой подвесной и натяжной арматуры, верховая ревизия элементов высоковольтных линий;

измерение сопротивления контуров заземления опор;

проверка состояния металлических и железобетонных опор, механизмов и защитных средств при выполнении работ на высоте под напряжением и отключенной линии;

очистка и окраска металлических опор под напряжением в сложных условиях вручную и при помощи механизмов;

такелажные работы с грузами при помощи грузоподъемных механизмов и специальных приспособлений;

руководство простейшими работами на высоковольтных линиях напряжением до 35 киловольт.

11. Должен знать:

основные характеристики и классификацию воздушных линий электропередачи;

категории электроприемников в части обеспечения надежности их электроснабжения;

физико-механические характеристики элементов линий и требования к ним;

конструкцию проводов и тросов, их маркировку и область применения;

требования, предъявляемые к фундаментам опор;

технические условия на производство и приемку строительных и монтажных работ при сооружении фундаментов;

инструменты, применяемые при замерах параметров опор;

марки сталей, применяющихся при изготовлении металлических опор;

технические требования к деревянным опорам и допуски при их сборке;

технологию антисептирования древесины;

конструкцию и технические данные изоляторов, способы их отбраковки;

конструкцию сцепной арматуры;

конструкцию поддерживающих и натяжных зажимов;

устройство защитной арматуры;

порядок пользования сложными монтажными приспособлениями, защитными и такелажными средствами, грузоподъемными машинами и механизмами, применяемых при ремонтных работах на линиях электропередач;

типы соединителей и технологию их монтажа;

дефекты, возникающие в арматуре, средствах грозозащиты на линиях электропередачи и способы их устранения;

способы крепления и соединения тросов, а также проводов, включая методом термитной сварки;

порядок проведения осмотра и определения дефектов элементов воздушных линий;

требования к охранным зонам электрических сетей;

приемы верховых работ при ремонте и профилактике линий электропередачи без напряжения;

требования по безопасному проведению верхолазных работ и работ под напряжением;

изоляционные расстояния между токоведущими и заземленными частями линий;

требования по безопасному проведению работ под напряжением.

основы электротехники.

12. Примеры работ:

1) гирлянды изоляторов - замена изоляторов и изолирующих подвесок;

2) заземление - устройство и ревизия контуров заземления опор;

3)линии электропередачи напряжением 35 киловольт и выше - верховые осмотры, наложение переносного заземления, ремонт контуров заземления;

4) линии электропередачи напряжением 35-110 киловольт - устройство оттяжек, якорей и расчалок, составление схем и паспортов;

5) провода и тросы - визировка стрел провеса, соединение скруткой и опрессованием, раскатка и укладка в монтажные ролики;

6) разрядники на линиях напряжением 35-110 киловольт - установка и снятие под напряжением;

7) соединители - монтаж и ремонт.

Параграф 4. Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи, 5 разряд

13. Характеристика работ:

ремонт, монтаж и демонтаж линий электропередачи напряжением 220 киловольт с применением специальных машин и механизмов;

работа на отключенной цепи двухцепной линии и пофазный ремонт линий электропередачи 110-220 киловольт;

работы на линиях без снятия напряжения с подъемом до верха опоры или с разборкой ее конструктивных элементов;

ремонт опор, свай и фундаментов;

соединение тросов и проводов, включая методом термитной сварки;

обходы линий электропередачи в труднодоступных местах;

выявление дефектных изоляторов с помощью измерительных штанг;

руководство работами по расчистке трасс, работами на линиях электропередачи напряжением 220 киловольт и работами на отключенных линиях электропередачи всех классов напряжения;

составление паспортов линий электропередачи.

14. Должен знать:

конструктивные особенности всех элементов линии электропередачи, технические условия на их приемку и отбраковку;

номенклатуру работ пофазного ремонта, ремонтных работ на линии без снятия напряжения с подъемом до верха опоры и разборкой конструктивных элементов;

методику расчетов, связанных с разбивкой на трассе котлованов, площадей под фундаменты и основания опор линии электропередач с расположением технологического, силового и такелажного оборудования по заданной схеме;

порядок выбора и расчет нагрузок на такелажную оснастку грузоподъемных машин и механизмов, связанных с применением временных подъемных сооружений;

порядок применения и конструкцию изолирующих приспособлений, устройств и защитных средств для работы под напряжением, способы и сроки их испытания;

составы антисептических паст и гидроизоляционных покрытий;

допустимые расстояния от токоведущих элементов линий до поверхности земли и различных зданий и сооружений;

электрические схемы и технические характеристики линий электропередачи обслуживаемого района;

способы крепления и соединения тросов, а также проводов, включая методом термитной сварки;

порядок проведения осмотра и определения дефектов элементов воздушных линий;

требования к охранным зонам электрических сетей;

приемы верховых работ при ремонте и профилактике линий электропередачи без напряжения;

требования по безопасному проведению верхолазных работ;

изоляционные расстояния между токоведущими и заземленными частями линий;

основы электротехники;

требования по безопасному проведению работ под напряжением.

15. Примеры работ:

1) агрегаты прессовочные – ревизия;

2) изоляторы - контроль электрической прочности фарфора;

3) линии электропередачи напряжением 220 киловольт – визировка стрел провеса и перекладка проводов из монтажных роликов в зажимы, проверка стрел провеса и регулировка проводов, ремонт проводов и тросов на линиях без напряжения;

4) опоры деревянные "П"-образные на линиях напряжением 110 киловольт - замена стоек без снятия напряжения;

5) опоры металлические и железобетонные свободностоящие-сборка и установка при помощи падающей стрелы и автокраном;

6) фундаменты - гидроизоляционное покрытие и устройство заземления.

Параграф 5. Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи, 6 разряд

16. Характеристика работ:

техническое обслуживание, ремонт, монтаж и демонтаж линий электропередачи напряжением 220 киловольт и выше с применением сложных, специальных особо сложных ремонтно-монтажных механизмов, грузоподъемных машин и механизмов, приспособлений такелажной оснастки, средств измерений и защитных средств любой сложности;

соединение проводов методом термитной сварки;

осмотр, отбраковка и испытание такелажного оборудования, применяемого при выполнении работ;

выполнение ремонтных работ токоведущих частей оборудования, находящихся под напряжением;

руководство работами по расчистке просек механизированными звеньями на линиях напряжением 220 киловольт и выше;

выполнение по чертежам и эскизам сложных работ по сборке и разборке, регулировке и испытанию ремонтируемых конструкций и подъемно-транспортных механизмов;

руководство работами на линиях электропередачи напряжением 220 киловольт и выше и особо сложными погрузо-разгрузочными работами;

обеспечение мероприятий по безопасности производства работ.

17. Должен знать:

порядок технического обслуживания и ремонтных работ на действующих линиях электропередачи любых напряжений;

порядок приемки в эксплуатацию вновь сооружаемых линий электропередачи;

порядок эксплуатации сложных грузоподъемных механизмов, такелажной оснастки, сроки и методы их испытаний;

технологию опрессовки, сварки и пайки проводов и грозозащитных тросов;

методы контроля качества сварки металлоконструкций;

действующие порядок осмотров, профилактических измерений и охраны электрических сетей;

эксплуатационные допуски и нормы отбраковки на все виды элементов линий;

технологию ремонта всех видов опор, проводов, тросов, арматуры;

основные технические характеристики ремонтно-монтажных средств и приспособлений, машин и механизмов, применяемых при ремонте линий электропередачи;

способы крепления и соединения тросов, а также проводов, включая методом термитной сварки;

порядок проведения осмотра и определения дефектов элементов воздушных линий;

требования к охранным зонам электрических сетей;

приемы верховых работ при ремонте и профилактике линий электропередачи без напряжения;

требования по безопасному проведению верхолазных работ;

изоляционные расстояния между токоведущими и заземленными частями линий;

основы электротехники;

требования по безопасному проведению работ под напряжением.

18. Примеры работ:

1) линии электропередачи напряжением 220 киловольт и выше-замена изоляторов и арматуры, ремонт проводов и тросов под напряжением;

2) линий электропередачи напряжением 220 киловольт и выше - замена провода расщепленной фазы на отключенной линии;

3) опоры металлические - сборка и установка;

4) провода - монтаж в шлейфах анкерных опор;

5) провода и тросы - монтаж в анкерном пролете;

6) фундаменты - установка и монтаж сложных фундаментов и анкерных плит.

Параграф 6. Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи, 7 разряд

19. Характеристика работ:

работы под напряжением на токоведущих частях линий электропередачи напряжением 220 киловольт и выше с применением специальных устройств, изолирующих приспособлений и специальных средств защиты;

пофазный ремонт линий электропередачи напряжением 220 киловольт и выше с применением средств защиты, особо сложных грузоподъемных и вспомогательных механизмов;

работы на линии под наведенным напряжением;

руководство работами при расчистке трасс химическим способом и при соединении проводов способом взрыва;

руководство всеми видами работ на линиях электропередачи напряжением 220 киловольт и выше в труднодоступных местах и в особо сложных климатических условиях.

20. Должен знать:

методы и условия производства работ под напряжением;

организационно-технические мероприятия по обеспечению безопасности при производстве работ;

порядок применения и испытания средств защиты, в том числе экранирующих комплектов для индивидуальной защиты от воздействия электрического поля;

порядок проведения осмотра и определения дефектов элементов воздушных линий;

требования к охранным зонам электрических сетей;

приемы верховых работ при ремонте и профилактике линий электропередачи без напряжения;

требования по безопасному проведению верхолазных работ;

изоляционные расстояния между токоведущими и заземленными частями линий;

основы электротехники;

требования по безопасному проведению работ под напряжением.

21. Примеры работ:

1) арматура - замена и ремонт сцепной арматуры;

2) изоляторы - замена гирлянд и отдельных изоляторов;

3) зажимы - замена и ремонт поддерживающих зажимов;

4) провода высоковольтных линий – ремонт провода, замена и ремонт дистанционных распорок расщепленных проводов и гасителей вибрации.

22. При выполнении работ на линиях электропередачи напряжением 500 киловольт и выше под напряжением и с отключением напряжения – 8 разряд.

23. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 7. Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования, 2 разряд

24. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

очистка, промывка и протирка демонтированных деталей;

изготовление несложных металлических и изоляционных конструкций;

доставка на рабочее место, подготовка к работе и уборка слесарного инструмента, инвентаря, приспособлений и материалов;

совместная работа с электрогазосварщиком в помещении цеха, на открытой площадке, в закрытых сосудах;

зачистка поверхностей для лужения и пайки;

разборка, ремонт и сборка простых элементов и узлов основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов с применением несложного слесарного и мерительного инструмента и приспособлений;

ремонт и прокладка трубопроводов с установкой фасонных деталей и арматуры;

выполнение несложных такелажных работ при перемещении узлов и деталей под руководством слесаря более высокой квалификации.

25. Должен знать:

принцип действия, расположение и назначение ремонтируемого оборудования и его узлов;

порядок выполнения работ по разборке, ремонту и сборке простых узлов и деталей оборудования;

назначение и порядок применения несложного слесарного и материального инструмента, защитных и предохранительных средств при работе с ручным, пневматическим и электрифицированным инструментом;

порядок установки инвентарных лесов;

устройство и порядок пользования простыми такелажными средствами;

порядок строповки грузов малой массы;

отличительную расцветку трубопроводов в зависимости от среды теплоносителя;

устройство и схемы расположения трубопроводов различного назначения, способы их прокладки и крепления в каналах, тоннелях, по стенам и колоннам;

конструкцию и назначение запорной, предохранительной и регулирующей арматуры;

общие сведения по материаловедению;

порядок внутреннего трудового распорядка, по безопасности и охране труда, производственной санитарии, требования пожарной безопасности.

26. Примеры работ:

1) арматура - перебивка сальников;

2) баки - чистка;

3) диски ротора турбины - очистка от заносов и ржавчины;

4) каркасы обшивок корпусов машин - разборка и сборка;

5) конденсаторы – механическая чистка, снятие и установка крышек и лючков;

6) муфты - разборка и сборка ограждения;

7) подшипники - замена смазки;

8) прокладки простой конфигурации из асбеста, резины, картона, паронита - разметка и вырубка по разметке;

9) сетки фильтров, водоприемников - чистка;

10) соединения болтовые - разборка, промывка, сборка и шплинтовка;

11) трубки конденсаторов, маслоохладителей, воздухоохладителей - чистка, вспомогательные работы при вальцовке концов трубок;

12) фаски - вырубка под сварку;

13) фильтры - чистка от ржавчины и шлама, выгрузка отработанных загрузочных материалов.

Параграф 8. Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования, 3 разряд

27. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка несложных узлов и механизмов основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

изготовление и сборка несложных узлов металлоконструкций под сварку;

составление эскизов деталей с натуры;

подготовительные работы для дефектоскопии сварных соединений;

разметка и изготовление прокладок сложной конфигурации;

подготовка и установка под вальцовку стальных и латунных трубок в конденсаторах и подогревателях;

пайка оловом, газовая резка и сварка листового и профильного металла несложной конфигурации;

ремонт и наладка ручного, пневматического и электрифицированного инструмента;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке, разборке, установке деталей и узлов при помощи простых средств механизации.

28. Должен знать:

устройство ремонтируемого парогазотурбинного оборудования, применяемых грузоподъемных машин и механизмов;

назначение и взаимодействие узлов и механизмов;

технологическую последовательность разборки, ремонта и сборки оборудования;

технологию вальцовки стальных и латунных трубок;

способы изгибания труб на станке и с нагревом;

порядок чтения чертежей и схем;

технические условия на гидравлические испытания;

порядок включения и отключения трубопроводов различного назначения;

принцип работы задвижки с гидроприводом;

основные сведения о газовой и электрической сварке труб и присадочных материалах;

принципиальную схему парораспределения, регулирования и смазки машины;

порядок подготовки деталей и труб под сварку;

требования, предъявляемые к фланцам, трубам, арматуре, прокладкам, крепежным материалам в зависимости от параметров среды;

устройство и назначение специального инструмента, приспособлений и средств измерений средней сложности;

порядок закалки, заправки и отпуска слесарного инструмента;

порядок центровки валов;

систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

общие сведения по механике, материаловедению, теплотехнике, электротехнике;

29. Примеры работ:

1) арматура низкого и среднего давления: масло-пароводозапорная, регулирующая, предохранительная - ремонт с притиркой уплотнительных колец, седла и клапана;

2) валы турбоагрегатов - шлифовка шеек;

3) диафрагмы цилиндров турбин - ревизия;

4) канавки шпоночные - разметка и подгонка;

5) компенсаторы - замена, установка;

6) лопатки турбин - выдавливание и удаление заклепок;

7) насосы - разборка, ремонт отдельных деталей, сборка;

8) паропроводы среднего давления - замена прокладок;

9) подогреватели сетевой воды - ремонт, замена трубок;

10) подшипники опорные - определение зазоров при цилиндрической и овальной расточках;

11) подшипники скольжения и качения - замена;

12) сетки водоочистительные, вращающиеся - ремонт и замена изношенных секций;

13) фильтры - разборка, ремонт и сборка.

Параграф 9. Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования, 4 разряд

30. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка, регулировка, испытания узлов и механизмов основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов средней сложности с применением сложного пневматического и электрифицированного инструмента, специальных приспособлений, оборудования и средств измерений;

изготовление различных установочных и разметочных шаблонов;

гидравлические испытания отремонтированного оборудования;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой;

проведение необходимых замеров при ремонтах насосов, вращающихся механизмов, компенсаторов различной мощности, теплообменников, фильтров, регуляторов различных систем, трубопроводов, предохранительной и регулирующей арматуры, в том числе автоматически действующей;

прокладка по чертежам и схемам трубопроводов всех категорий;

выявление возникающих дефектов и их устранение;

сборочные, реконструктивные и монтажные работы на станционных трубопроводах и арматуре в действующих цехах электростанций;

выполнение такелажных работ по вертикальному и горизонтальному перемещению узлов и деталей при помощи грузоподъемных машин, механизмов и приспособлений;

испытания такелажного оборудования и оснастки.

31. Должен знать:

устройство основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

схемы трубопроводов турбинной установки;

технические условия на ремонт, сборку и изготовление средней сложности узлов и элементов турбинного оборудования;

порядок выполнения работ по регулировке и центровке отремонтированного оборудования;

основные дефекты оборудования и методы их устранения;

порядок вальцовки труб;

устройство подшипников скольжения и качении;

область применения труб, изготовленных различными способами (шовные, бесшовные, катаные, цельнотянутые);

конструктивные особенности специального инструмента, приспособлений и оборудования, применяемых при ремонте турбинного оборудования;

порядок испытаний сосудов и трубопроводов, вывода оборудования в ремонт и оформления наряда-допуска;

основные положения планово-предупредительного ремонта;

основы теплотехники, механики, материаловедения, гидравлики;

32. Примеры работ:

1) арматура высокого давления - ремонт с притиркой уплотнительных колец, седла и клапана, испытание на плотность;

2) баки - вскрытие, проверка плотности, закрытие;

3) деаэраторы - ремонт разбрызгивающего устройства;

4) диафрагмы - удаление и установка новых металлокерамических уплотнений;

5) конденсаторы - химическая чистка, замена трубок, вальцовка концов трубок при замене, гидравлические испытания;

6) маслоохладители - замена трубок;

7) насосы всех типов, кроме осевых и многоступенчатых - разборка, ремонт, сборка, испытания под нагрузкой;

8) оборудование водоочистки-выявление дефектов на фильтрах, сосудах;

9) пальцы крейцкопфов компрессоров – пригонка по конусам;

10) поверхности разъемов - шабрение;

11) подогреватели низкого давления – ремонт с заменой трубок;

12) подшипники турбоагрегатов – определение зазоров, шабрение по калибрам;

13) трубы – опрессовка;

14) уплотнения надбандажные - замена сегментов уплотнений;

15) установки газотурбинные - ремонт газопламенных труб, горелочных форсунок, сборка и подготовка к работе;

16) хвостовики лопаток паровых турбин - опиловка по размеру и шаблону;

17) эжекторы паровые - разборка, ремонт и сборка.

Параграф 10. Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования, 5 разряд

33. Характеристика работ:

разборка, ремонт, реконструкция, сборка, регулировка, испытания и наладка сложных узлов, деталей и механизмов основного и вспомогательного оборудования: паровых и газовых турбин, паровых машин, компрессоров, насосов, подогревателей, маслоохладителей, трубопроводов, теплообменных аппаратов;

восстановительный ремонт арматуры различных параметров;

ремонт, восстановление, сборка сложных узлов грузоподъемных машин и механизмов, регулировка, испытания после ремонта, наладка и сдача в эксплуатацию;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

выявление дефектов, определение причин и степени износа отдельных узлов и деталей оборудования и арматуры;

определение пригодности деталей к дальнейшей работе, возможности их восстановления;

разметка особо сложных деталей;

проверка в работе основного и вспомогательного оборудования после ремонта и сдача его в эксплуатацию;

выполнение такелажных работ по горизонтальному и вертикальному перемещению, сборке, разборке и установке сложных и ответственных узлов и механизмов оборудования.

34. Должен знать:

технические условия на разборку, ремонт, сборку, испытания, регулировку, изготовление сложных деталей и узлов парогазотурбинного оборудования;

порядок статической и динамической балансировки роторов;

основные требования к сосудам и трубопроводам, работающим под давлением;

нормативы на износ отдельных элементов и деталей турбоагрегата;

требования, предъявляемые к фланцевым соединениям, уплотнительным поверхностям в арматуре, к трубопроводам, работающим под давлением, к сложным грузоподъемным машинам, механизмам и грузозахватным приспособлениям;

особенности сборки и центровки зубчатых передач;

меры по предупреждению преждевременного износа элементов и деталей турбоагрегата;

порядок ведения такелажных работ;

35. Примеры работ:

1) арматура запорная, регулирующая, предохранительная разборка, ревизия, восстановление деталей уплотнения, замена корпусных и штоковых сальников;

2) клапаны стопорные, регулирующие - разборка, ревизия, сборка;

3) насосы главные масляные - разборка, ремонт, сборка;

4) насосы осевые, многоступенчатые, в том числе питательные электронасосы и осевые вертикальные циркуляционные насосы - разборка, ремонт, сборка, испытание под нагрузкой;

5) поршни компрессоров низкого и высокого давления - установка в цилиндр, соединение с крейцкопфом и закрепление;

6) сервомоторы части высокого давления с отсечным золотником и обратной связью разборка, ревизия, ремонт и сборка;

7) системы регулирования турбин - ремонт и наладка узлов;

8) теплообменники различной конструкции, в том числе подогреватели высокого давления и деаэраторы - замена трубной системы, ревизия и ремонт деаэрационной колонки, гидравлические испытания;

9) уплотнения диафрагменные и над бандажные - проверка, подгонка и установка минимальных зазоров;

10) установки газотурбинные - вскрытие цилиндров, ремонт, сборка;

11) фильтры-выявление дефектов, ремонт и регулирование дренажных систем.

Параграф 11. Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования, 6 разряд

36. Характеристика работ:

ремонт, реконструкция, сборка, регулировка, испытания и наладка особо сложных узлов и механизмов паровых и газовых турбоагрегатов с использованием особо сложных средств механизации, инструмента с пневмоэлектрическим приводом, сложных средств измерений, такелажных и транспортных средств;

проверка качества и соответствия размеров изготовленных деталей чертежам;

ремонт и наладка систем регулирования, защиты и парораспределения турбоагрегата;

проведение замеров и заполнение формуляров;

проверка и подготовка отремонтированных узлов турбоагрегата к опробованию и испытанию, наладка и сдача их в эксплуатацию под нагрузкой;

организация работ по ремонту и наладке оборудования и ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов;

проведение особо сложных такелажных работ по перемещению крупногабаритных узлов оборудования в условиях действующего цеха;

кантовка верхних половин цилиндров турбин.

37. Должен знать:

технические характеристики, кинематические и гидравлические схемы ремонтируемого основного и вспомогательного оборудования;

методы ремонта, сборки, демонтажа и монтажа, проверки на точность и испытания отремонтированного оборудования;

допустимые нагрузки на узлы, детали и механизмы;

профилактические меры по предупреждению повреждений, коррозионного износа и аварий;

основные технические показатели нормальной работы турбоагрегата, виды основных его повреждений;

схемы главных паропроводов, маслосистемы, систем регулирования, защиты и парораспределения турбинной установки;

сроки освидетельствования сосудов, работающих под давлением, подъемников, кранов;

методы определения качества материалов и пригодности арматуры в зависимости от параметров среды;

порядок испытания и хранения такелажных приспособлений и оснастки, грузоподъемных машин и механизмов;

порядок и организацию работ по ремонту турбин;

38. Примеры работ:

1) валы турбин - замена рубашки вала;

2) диски упорные роторов турбин - проверка на бой, замена диска;

3) опорно-упорные подшипники турбин - ремонт, сборка;

4) подшипники генераторов уплотняющие - ремонт, сборка;

5) полумуфты роторов турбин - сборка с проверкой коленчатости и маятниковости;

6) проточные части турбин - оптическая центровка;

7) роторы турбин-центровка по полумуфтам с установкой линии вала роторов турбины и генератора;

8) системы регулирования турбин-ремонт, настройка, снятие характеристик;

9) турбопитательные насосы с гидромуфтой-полный ремонт, производство замеров, испытания под нагрузкой.

39. При выполнении особо сложных и ответственных работ на турбоагрегатах единичной мощностью:

150-240 тысяч киловатт - 7 разряд;

свыше 240 тысяч киловатт - 8 разряд.

40. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 12. Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования, 2 разряд

41. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

очистка, промывка и протирка демонтированных деталей, доставка их на рабочее место;

подготовка к работе и уборка слесарного инструмента, инвентаря, приспособлений и материалов;

совместная работа с электрогазосварщиком в помещении цеха, в камере рабочего колеса гидротурбины и съемного сегмента;

зачистка поверхностей для лужения и пайки;

шлифовка кавитационных разрушений поверхностей камеры и втулки рабочего колеса в подводной части гидротурбины под наплавку и после наплавки пневмоинструментом по шаблонам;

подручные работы при разборке, ремонте и сборке направляющего аппарата гидроагрегата, направляющего турбинного подшипника (резиновым или лигнофолевым вкладышем), замене уплотнений лопастей рабочего колеса поворотно-лопастной гидротурбины с применением несложного слесарного и мерительного инструмента и приспособлений;

ремонт и прокладка трубопроводов, сборка и разборка металлической части лесов в подводной части гидротурбины с использованием понтона;

выполнение несложных такелажных работ при перемещении узлов и деталей гидротурбинного оборудования под руководством слесаря более высокой квалификации.

42. Должен знать:

принцип действия, расположение и назначение ремонтируемого оборудования и его узлов;

порядок выполнения работ по разборке, ремонту и сборке простых узлов и деталей гидротурбинного оборудования;

назначение и порядок применения несложного слесарного и мерительного инструмента;

порядок установки инвентарных лесов;

устройство и порядок пользования простыми такелажными средствами;

порядок строповки грузов малой массы;

устройство и схемы расположения водопроводов и маслопроводов различного назначения, способы их прокладки в каналах, тоннелях, на земле, по стенам и колоннам;

назначение и конструкцию запорной и предохранительной арматуры;

общие сведения по материаловедению;

43. Примеры работ:

1) арматура масловодозапорная - перебивка сальников;

2) камеры, втулки рабочих колес - восстановление профилей;

3) люки подпятников, крышки гидротурбин - вскрытие и закрытие;

4) масло- и воздухоохладители - чистка, подручные работы при вальцовке концов трубок;

5) муфты - разборка и сборка защитных кожухов;

6) подшипники гидроагрегата – чистка, промывка;

7) прокладки простой конфигурации из резины, картона, паронита - разметка и вырубка по разметке;

8) сетки фильтров, водоприемников – чистка;

9) соединения болтовые - разборка, промывка, сборка и шплинтовка;

10) фаски - вырубка под сварку.

Параграф 13. Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования, 3 разряд

44. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

разборка, ремонт и сборка простых узлов и механизмов основного и вспомогательного гидротурбинного оборудования: лопастей рабочего колеса, направляющих турбинных подшипников, съемных сегментов направляющих аппаратов, дренажных насосов, запорной и предохранительной арматуры, компенсаторов, грузоподъемных машин и механизмов;

восстановление профилей выходных и периферийных кромок лопастей рабочих колес поворотно-лопастных гидротурбин в подводной части;

изготовление и сборка простых узлов металлоконструкций по чертежам под сварку;

составление эскизов простых деталей с натуры;

подготовительные работы для дефектоскопии сварных соединений;

подготовка и установка под вальцовку стальных и латунных трубок;

пайка оловом, газовая резка и сварка листового и профильного металла несложной конфигурации;

ремонт и наладка ручного и пневматического инструмента;

разметка и изготовление прокладок сложной конфигурации;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке и разборке узлов и деталей оборудования при помощи простых средств механизации.

45. Должен знать:

устройство ремонтируемого гидротурбинного оборудования, применяемых грузоподъемных машин и механизмов;

назначение и взаимодействие узлов и механизмов;

технологическую последовательность разборки, ремонта и сборки оборудования;

технологию вальцовки концов стальных и латунных трубок;

порядок чтения чертежей и схем;

технические условия на гидравлические испытания;

порядок включения и отключения трубопроводов различного назначения;

принцип работы задвижки с гидроприводом;

основные сведения о газовой и электрической сварке и присадочных материалах;

порядок подготовки деталей и труб под сварку;

требования, предъявляемые к фланцам, арматуре, прокладкам, крепежным материалам;

устройство и назначение специального инструмента, приспособлений и средств измерении и средней сложности;

порядок закалки, заправки и отпуска слесарного инструмента;

порядок центровки валов;

систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

основные сведения по механике, гидравлике, электротехнике;

46. Примеры работ:

1) арматура масловодозапорная - ремонт с притиркой уплотнительных поверхностей;

2) затворы, сороудерживающие решетки - демонтаж, установка, замена уплотнений и ремонт ходовых частей;

3) канавки шпоночные - разметка и подгонка;

4) колеса рабочие поворотно-лопастной гидротурбины - замена с подгонкой кожухов уплотнений лопастей рабочего колеса в подводной части гидротурбины;

5) компенсаторы - замена, установка;

6) лопасти рабочего колеса - шлифовка профилей по шаблону;

7) насосы дренажные - разборка, ремонт, сборка, центровка валов насосов и электродвигателей;

8) подшипники качения - замена на насосах;

9) подшипники скольжения - снятие зазоров и натягов на насосах;

10) сегменты съемные - замена крепежа и клиновых распорок;

11) стекла масломерные маслонапорных установок - замена;

12) уплотнения болтовые лопастей рабочего колеса - снятие, замена, подгонка стопорных штифтов и заглушек.

Параграф 14. Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования, 4 разряд

47. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка, регулировка и испытания узлов и механизмов средней сложности основного и вспомогательного оборудования поворотно-лопастных, радиально-осевых и ковшевых гидротурбин со скоростью вращения ротора до 500 оборотов в минуту: рабочих колес, направляющих аппаратов, турбинных направляющих подшипников, системы техводоснабжения, масло- и воздухоохладителей, водяных эжекторов и насосов всех типов, трубопроводов и масловодозапорной арматуры с применением пневматического и электрифицированного инструмента средней сложности, специальных приспособлений, оборудования и средств измерений;

вальцовка концов стальных и латунных трубок маслоохладителей и их гидравлические испытания;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой их;

проведение необходимых замеров при ремонтах насосов, вращающихся механизмов, компенсаторов различной мощности, фильтров, регуляторов всех систем, трубопроводов, арматуры, в том числе автоматически действующей;

выявление дефектов оборудования и их устранение;

сборочные, реконструктивные и монтажные работы на трубопроводах и арматуре в цехе гидроэлектростанции;

испытания такелажного оборудования и оснастки.

48. Должен знать:

устройство узлов и элементов основного и вспомогательного гидротурбинного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

схемы трубопроводов гидротурбинной установки;

основные дефекты оборудования и методы их устранения;

порядок вывода оборудования в ремонт и оформления наряда-допуска;

порядок вальцовки труб;

технические условия на ремонт, сборку и изготовление узлов и элементов гидротурбинного оборудования средней сложности;

устройство подшипников скольжения и качения;

порядок производства работ в закрытых сосудах;

конструктивные особенности специального инструмента и приспособлений, применяемых при ремонте;

порядок испытания сосудов и трубопроводов;

основные положения планово-предупредительного ремонта;

основы механики, гидравлики, электротехники;

49. Примеры работ:

1) аппараты направляющие гидротурбин - замена вертикальных резиновых уплотнений лопаток (подводная часть);

2) арматура масловодозапорная - испытания на плотность;

3) колеса рабочие гидротурбин - сборка, разборка схемы для гидравлического испытания рабочего колеса под давлением в камере рабочего колеса (подводная часть);

4) масло- и воздухоохладители - замена трубок;

5) насосы различных типов - разборка, ревизия, ремонт с заменой деталей и сборка;

6) поверхности разъемов - шабрение;

7) подшипники гидротурбин - замена резиновых и лигнофолевых сегментов, замер зазоров;

8) сегменты съемные- разборка крепежа и выдвижение в нишу (подводная часть);

9) системы тех водоснабжения - опрессовка;

10) шаблоны и контршаблоны профилей камер и лопастей рабочего колеса гидротурбины - изготовление;

11) эжекторы водяные - ремонт.

Параграф 15. Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования, 5 разряд

50. Характеристика работ:

разборка, ремонт, реконструкция, сборка, регулировка, испытания и наладка сложных деталей и механизмов основного и вспомогательного оборудования поворотно-лопастных, радиально-осевых и ковшевых гидротурбин: подпятников, маслоприемников, системы технического водоснабжения с масло- и воздухоохладителями, системы регулирования гидроагрегата, компрессоров, насосов, масло-, водо- и воздухопроводов, запорной и предохранительной арматуры;

центровка вертикальных гидроагрегатов с поворотом ротора на 360 градусов Цельсия;

восстановительный ремонт арматуры различных параметров;

ремонт и сборка сложных узлов грузоподъемных машин и механизмов, регулировка, испытания после ремонта, наладка и сдача в эксплуатацию;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

выявление дефектов, определение причин и степени износа отдельных узлов и деталей оборудования, арматуры;

определение пригодности деталей к дальнейшей работе и возможности их восстановления;

разметка сложных деталей;

проверка в работе основного и вспомогательного оборудования после ремонта и сдача его в эксплуатацию;

выполнение такелажных работ при перемещении сложных и ответственных узлов и элементов гидрооборудования.

51. Должен знать:

технические условия на разборку, ремонт, сборку, регулировку, испытания, изготовление сложных деталей и узлов гидротурбинного оборудования;

методы испытания оборудования и отдельных его узлов, статической и динамической балансировки роторов;

порядок гидравлических испытаний узлов гидроагрегатов;

нормы износа отдельных элементов деталей;

требования, предъявляемые к фланцевым соединениям, уплотнительным поверхностям в арматуре, рабочим механизмам, сложным грузоподъемным машинам и механизмам, грузозахватным приспособлениям;

особенности сварки и центровки зубчатых передач;

способы предупреждения преждевременного износа элементов и деталей гидроагрегатов;

порядок ведения такелажных работ;

методы замеров и исправления центровки вертикальных гидроагрегатов;

52. Примеры работ:

1) арматура масловодозапорная различных систем - гидравлические испытания в условиях действующего оборудования;

2) клапаны спускные - подгонка, ремонт;

3) насосы различных типов - сборка, испытания под нагрузкой;

4) подшипники направляющие генераторов (баббитовые) - шабрение сегментов, регулировка зазоров;

5) подшипники направляющие гидротурбин (резиновые и лигнофолевые сегменты - замер зазоров, подбивка сегментов;

6) сегменты подпятников – шабрение;

7) сервомоторы направляющих аппаратов гидротурбин - разборка, ремонт, сборка, ремонт лекажного агрегата;

8) системы тормозные гидроагрегатов-ремонт, замена сегментов, тормозных колодок;

9) тали, электротельферы - напрессовка приводного шкива на червячный вал, выявление дефектов;

10) устройства поплавковых сливных баков маслонапорных установок - ремонт и регулирование.

Параграф 16. Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования, 6 разряд

53. Характеристика работ:

ремонт, реконструкция, сборка, регулировка, испытания и наладка особо сложных узлов и механизмов поворотно-лопастных, радиально-осевых и ковшевых гидроагрегатов единичной мощностью до 250 тысяч киловатт с использованием сложных средств механизации и инструмента с пневмоэлектрическим приводом;

замер уклонов валов с помощью микрометрического уровня и по струнам;

проверка качества и соответствия размеров изготовленных деталей чертежам;

проведение замеров и заполнение формуляров;

организация работ по ремонту и наладке оборудования и ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов машинных цехов гидроэлектростанций.

54. Должен знать:

технические характеристики, кинематические и гидравлические схемы основного и вспомогательною оборудования;

методы ремонта, сборки, разборки, демонтажа и монтажа, проверки на точность и испытания отремонтированного оборудования;

допустимые значения зазоров по подшипникам и между камерой рабочего колеса и рабочим колесом;

основные технические показатели работы гидроагрегата, виды основных его повреждений;

схемы масло-водопроводов и маслосистемы;

сроки освидетельствования сосудов, работающих под давлением, подъемных кранов и средств малой механизации;

методы определения качества материалов и пригодности арматуры;

порядок испытания и хранения такелажных приспособлений и оснастки, грузоподъемных машин и механизмов;

порядок и организацию работ по ремонту гидротурбин;

55. Примеры работ:

1) аппараты направляющие - вывешивание лопаток направляющего аппарата гидротурбины по верхним и нижним зазорам, разгонка лопаток, ремонт и замена подшипников и уплотнений цапф лопаток, сборка сервомоторов, стопорного и дроссельного устройств и их регулировка;

2) колеса рабочие поворотно-лопастных гидротурбин – замена лопастей турбины без полной разборки гидроагрегата и съемной части уплотнений лопастей в камере рабочего колеса, ревизия механизма разворота лопастей гидроопрессовка втулки рабочего колеса, восстановление поверхностей и камеры рабочего колеса, поврежденных кавитацией и абразивным износом, дефектоскопия лопастей турбин, верхнего и нижнего обода рабочего колеса турбины, контроль зазоров между камерой и периферийной кромкой лопастей поворотно-лопастных гидротурбин, контроль зазоров в лабиринтных уплотнениях радиально-осевых турбин;

3) маслоприемники - разборка, ремонт, сборка, замена изношенных деталей;

4) подпятники - разборка, тарировка тарелок, подбивка, шабрение сегментов, шлифовка зеркал, сборка;

5) регуляторы частоты вращения - ремонт электрогидравлической и механической частей регулятора, ревизия и ремонт маслонасосов и арматуры;

6) системы регулирования гидроагрегатов с индивидуальным давлением сервомоторов - регулировка и настройка системы.

56. При выполнении работ по ремонту, реконструкции, сборке, регулировке, испытанию и наладке особо сложных узлов и механизмов-гидроагрегатов единичной мощностью свыше 250 тысяч киловатт - 7 разряд.

57. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 17. Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи, 2 разряд

58. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

очистка, промывка и протирка демонтированных деталей;

изготовление несложных металлических и изоляционных конструкций;

доставка на рабочее место и уборка слесарного инструмента, инвентаря, приспособлений и материалов;

совместная работа с электрогазосварщиком в помещении цеха, на открытой площадке, в закрытых сосудах;

зачистка поверхности для лужения и пайки;

разборка, ремонт и сборка простых элементов и узлов оборудования, грузоподъемных машин и механизмов с применением несложного слесарного и мерительного инструмента и приспособлений;

выполнение несложных такелажных работ при перемещении узлов и деталей оборудования под руководством слесаря более высокой квалификации.

59. Должен знать:

принцип действия, расположение и назначение ремонтируемого оборудования и его узлов;

порядок выполнения работ по разборке, ремонту и сборке простых узлов и деталей оборудования;

назначение и порядок применения несложного слесарного измерительного инструмента и приспособлений, защитных и предохранительных средств при работе с ручным пневматическим и электрифицированным инструментом;

устройство и порядок пользования простыми такелажными средствами;

порядок строповки грузов малой массы;

устройство и расположение трубопроводов, способы их прокладки и крепления в каналах, тоннелях, по земле, стенам и колоннам;

общие сведения по материаловедению;

60. Примеры работ:

1) детали (болты, гайки, шпильки) - опиловка, прогонка резьбы, замена очистка и промывка;

2) детали вращающихся механизмов топливоподачи - разборка и установка ограждений;

3) заклепки - срубка;

4) канавки смазочные - вырубка;

5) ленты конвейерные - склейка стыков;

6) металл полосовой и прутковый - гибка под разными углами вручную и при помощи ручного пресса;

7) муфты сцепления - разборка, ремонт;

8) ограждения привода - открепление и снятие;

9) подшипники - замена смазки;

10) прокладки простой конфигурации из асбеста, резины, картона, паронита - разметка и вырубка по разметке;

11) сита грохотов - замена;

12) соединения болтовые – разборка;

13) фаски - вырубка под сварку.

Параграф 18. Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи, 3 разряд

61. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка несложных узлов и механизмов подъемно-транспортного оборудования и металлоконструкций топливоподачи с применением специального инструмента и приспособлений;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

газовая резка и сварка листового и профильного металла несложной конфигурации;

ремонт паромазутопроводов;

изготовление и сборка несложных узлов металлоконструкций по чертежам под сварку;

ремонт и наладка ручного и пневматического инструмента;

составление эскизов несложных деталей с натуры;

разметка и изготовление прокладок сложной конфигурации;

пайка оловом и медью;

ремонт фланцевых соединений;

62. Должен знать:

устройство ремонтируемого оборудования, применяемых грузоподъемных машин и механизмов;

назначение и принцип взаимодействия узлов и механизмов;

технологию вальцовки труб;

способы изгибания труб на станке и с нагревом;

порядок чтения чертежей и схем;

схему паромазутопроводов, способы их промывки и дренирования;

основные сведения о газовой и электрической сварке труб и присадочных материалах;

порядок установки компенсаторов различных типов;

требования, предъявляемые к фланцам, трубам, арматуре, прокладкам, крепежному материалу в зависимости от параметров среды;

устройство и назначение специального инструмента и приспособлений, средств измерений средней сложности;

порядок закалки, заправки и отпуска слесарного инструмента и его применения;

порядок центровки валов;

систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

порядок эксплуатации грузоподъемных машин, механизмов и приспособлений;

общие сведения по механике, теплотехнике, электротехнике;

63. Примеры работ:

1) арматура-ремонт, установка с пригонкой и притиркой уплотнительных колец, седла и клапана;

2) клапаны - притирка;

3) лопасти, била, валы, пластины конвейера - рихтовка;

4) механизмы зажимов вагоноопрокидывателей – ремонт, регулирование;

5) муфты - сборка, центровка;

6) отборники проб топлива - ремонт;

7) питатели угля - смена полотна;

8) подшипники скольжения и качения - замена;

9) редукторы - разборка, ремонт, сборка коробки скоростей;

10) тележки крановые – разборка, ревизия, смена изношенных деталей, сборка;

11) тормоза - ревизия и наладка;

12) устройства самоцентирующие ленточных конвейеров - проверка состояния резьбовых соединений;

13) шпонки - изготовление и подгонка.

Параграф 19. Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи, 4 разряд

64. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка, регулировка и испытания узлов и механизмов основного и вспомогательного оборудования топливоподачи, грузоподъемных машин и механизмов средней сложности с применением сложного пневматического и электрифицированного инструмента, специальных приспособлений, оборудования и средств измерений;

изготовление различных установочных и разметочных шаблонов;

гидравлические испытания трубопроводов и сосудов;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой;

горячая посадка на вал и запрессовка в корпус деталей;

прокладка по схемам и чертежам трубопроводных линий по помещениям топливоподачи и вне их;

определение степени износа и дефектов деталей, пригодности их к дальнейшей работе;

наладка сложных ремонтных приспособлений;

выполнение такелажных работ по вертикальному и горизонтальному перемещению узлов и деталей при помощи грузоподъемных механизмов и специальных приспособлений;

испытания такелажного оборудования и оснастки.

65. Должен знать:

устройство основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

порядок выполнения работ по регулировке и центровке отремонтированного оборудования;

основные дефекты оборудования и методы их устранения;

порядок вальцовки труб;

технические условия на ремонт, сборку и изготовление узлов и элементов оборудования;

устройство подшипников скольжения и качения;

способы разметки сложных узлов и деталей металлоконструкций;

порядок центровки, статической и динамической балансировки колес;

способы браковки деталей и исправления брака;

конструктивные особенности специального инструмента, приспособлений и оборудования;

порядок испытания сосудов и трубопроводов;

основные положения планово - предупредительного ремонта;

основы механики, электротехники, материаловедения;

66. Примеры работ:

1) детали - припиловка, шабрение поверхностей;

2) дробилки - ремонт с заменой и подгонкой сработанных деталей, замена брони, бил;

3) колеса зубчатые дробилки, редуктора, лебедки - центровка;

4) колодки тормозные - замена;

5) кран - балки, кран - укосины, электролебедки - ремонт механизмов и элементов металлических конструкций;

6) ленты конвейерные - замена дефектных участков;

7) ленты тормозные - замена, регулирование;

8) оборудование мазутного хозяйства - ремонт;

9) подшипники шариковые, роликовые - обработка посадочных мест;

10) роторы вагоноопрокидывателей - разборка, ремонт, сборка, регулирование;

11) электротельферы, тали, кран-укосины - снятие с монорельса и установка, ремонт с заменой изношенных деталей и узлов.

Параграф 20. Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи, 5 разряд

67. Характеристика работ:

разборка, реконструкция, ремонт, пригонка, сборка, регулирование и испытания сложных узлов оборудования топливоподачи;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

приемка изготовленных запасных частей, выполненных сварных и клепаных соединений;

разметка особо сложных деталей;

проверка соответствия корпусов подшипников, геометрических размеров металлоконструкций, подкрановых путей, направляющих конвейеров, подъемника, стрелы;

определение пригодности деталей к дальнейшей работе, возможности их восстановления;

проверка в работе основного и вспомогательного оборудования после ремонта и сдача его в эксплуатацию;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке, разборке и установке особо сложных и ответственных узлов, деталей и элементов оборудования.

68. Должен знать:

технические характеристики оборудования топливоподачи;

технические условия на приемку механизмов и узлов из ремонта;

способы и порядок браковки изношенных деталей грузоподъемных машин, механизмов, грузозахватных приспособлений;

порядок и инструкции по эксплуатации и ремонту оборудования топливоподачи;

порядок отключения ремонтируемого оборудования от действующих машин и механизмов;

порядок статической и динамической балансировки роторов, сборки и разборки муфт сцепления различной конструкции, испытания такелажной оснастки, грузоподъемных машин, сооружений;

причины возникновения вибрации в машине;

способы правки валов механизмов;

технологию перезаливки подшипников скольжения;

порядок вывода в ремонт и оформления наряда-допуска;

порядок испытания и хранения такелажных приспособлений и оснастки, грузоподъемных машин и механизмов;

порядок и организацию работ по ремонту оборудования;

69. Примеры работ:

1) вагоноопрокидыватели - напрессовка подшипников на главный вал;

2) вкладыши подшипников - замена, перезаливка баббитом;

3) дробилки - сборка роторов;

4) конвейеры ленточные и скребковые, пластинчатые питатели - капитальный ремонт, испытания;

5) питатели лопастные - сборка коробки скоростей, установка на вал уравнительной муфты;

6) подшипники молотковых дробилок - ревизия, замена, установка вкладышей;

7) тали, электротельферы - выявление дефектов, напрессовка приводного шкива на червячный вал со шпонкой, разборка и сборка деталей на месте установки при техобслуживании;

8) тележки кранов-перегружателей - разборка, ремонт, сборка;

9) шестерни зубчатой передачи - центровка с выверкой зацепления по профилю зуба;

10) шестерни редуктора - ревизия.

Параграф 21. Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей, 2 разряд

70. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

чистка грязевиков и отстойников, удаление воды из камер;

устройство ограждения котлованов и временных мостов;

планировка и устройство оснований под укатку;

совместная работа с электрогазосварщиком на площадках, в колодцах, коллекторах;

разборка, ремонт и сборка оборудования тепловых сетей с диаметром труб до 300 миллиметров;

ревизия и ремонт фланцевой арматуры с применением несложного слесарного и мерительного инструмента и приспособлений;

шурфование подземных коммуникаций на пересечении с тепловыми сетями, устройство песчаной и щебеночной набивки под асфальт при ремонте теплотрассы;

71. Должен знать:

принцип действия, расположение и назначение ремонтируемого оборудования и его узлов;

способы слесарной обработки;

назначение и порядок применения несложного слесарного и мерительного инструмента и приспособлений;

порядок работы в условиях пересечения трасс тепловых сетей с коммуникациями (фекальными, газовыми, водопроводными, кабельными);

защитные и предохранительные средства при работе с ручным, пневматическим и электрифицированным инструментом;

последовательность и порядок разборки и сборки запорной арматуры и фланцевых соединений трубопроводов;

способы прокладки и крепления трубопроводов в каналах, траншеях и тоннелях и порядок соблюдения уклонов;

устройство и порядок пользования простыми такелажными средствами;

порядок строповки грузов малой массы;

общие сведения по материаловедению;

72. Примеры работ:

1) арматура запорная резьбовая и фланцевая - разборка, перебивка сальников, чистка и окраска;

2) болты- нарезание и прогонка резьбы, сборка болтовых соединений;

3) детали крепежные - очистка от мастики и накипи, прогонка резьбы, вырубка и опиловка в пределах свободных размеров, обрезка под разными углами, сверление отверстий;

4) заглушки на трубопроводах - снятие болтов, отжатие фланцев и очистка от старых прокладок;

5) компенсаторы сальниковые - разборка;

6) крепления трубопроводов - осмотр и очистка, проверка на целостность;

7) маты изоляционные из стекловаты и пергамина - изготовление;

8) прокладки простой конфигурации из асбеста, резины, картона, паронита разметка, вырубка по разметке;

9) реперы теплового расширения - замена;

10) трубы диаметром до 50 миллиметров - изгибание по шаблону вручную и на станке.

Параграф 22. Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей, 3 разряд

73. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка и установка трубопроводов, арматуры, компенсаторов диаметром до 400 миллиметров, подъемно-транспортного оборудования и металлоконструкций с применением специального инструмента и приспособлений;

выполнение земляных работ по раскопке теплотрасс с применением землеройной техники;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

составление чертежей и эскизов несложных деталей с натуры;

разметка и изготовление прокладок сложной конфигурации;

разборка и ремонт сборных железобетонных камер, коллекторов, колодцев, каналов и арматуры;

пневматические испытания трубопроводов и запорной арматуры;

ремонт и наладка пневматического и электрифицированного инструмента;

выполнение такелажных работ по перемещению оборудования и его узлов в рабочей зоне при помощи простых средств механизации.

74. Должен знать:

устройство и принцип работы трубопроводов, схемы их расположения;

порядок и способы выполнения слесарных работ;

технологическую последовательность разборки, ремонта и сборки трубопроводов;

основные сведения о газовой резке и сварке труб, присадочных материалах;

основные требования при сварке труб и термообработке сварных соединений;

технические условия на гидравлические испытания;

порядок отключения и включения трубопроводов, установки компенсаторов всех типов;

порядок и способы демонтажа и монтажа запорной и предохранительной арматуры, компенсаторов, подвижных и неподвижных опор и подвесок, устройство гидро- и теплоизоляции трубопроводов, гидроизоляции каналов, камер, колодцев;

порядок чтения рабочих чертежей и схем трубопроводов;

устройство и назначение специального инструмента, приспособлений и средств измерений средней сложности;

порядок закалки, заправки и отпуска слесарного инструмента;

систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

порядок эксплуатации грузоподъемных машин, механизмов и приспособлений;

виды основных и вспомогательных материалов, применяемых при ремонте оборудования тепловых сетей;

основы механики, материаловедения, теплотехники;

75. Примеры работ:

1) арматура пароводозапорная и регулирующая - ремонт с притиркой уплотнительных колец, седел и клапанов, испытания на плотность, монтаж и демонтаж, замена сальников, прогонка резьбы шпинделя;

2) индикаторы коррозии - снятие, установка;

3) каналы для прокладки теплопровода-демонтаж и монтаж железобетонных конструкций;

4) компенсаторы-ремонт, замена набивки, чистка и смазка, замена указателя;

5) краны сальниковые, трехходовые – ремонт;

6) металлоконструкции - изготовление элементов (хомут, штуцер и иное);

7) соединения фланцевые - замена прокладок;

8) трубопроводы - установка заглушек, скользящих опор, монтаж фланцевых соединений, замена гильз к термометрам;

9) трубы диаметром до 400 миллиметров - стыковка и подгонка труб под сварку;

10) шайбы расходомерные - ремонт.

Параграф 23. Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей, 4 разряд

76. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка и установка трубопроводов, арматуры, дренажных насосов, компенсаторов диаметром свыше 400 до 600 миллиметров с применением специального инструмента и приспособлений, оборудования и средств измерений;

изготовление шаблонов для изгибания труб;

гидравлические испытания оборудования;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой их;

сборка и установка сборных бетонных и железобетонных колодцев для тепловых сетей;

подвешивание подземных коммуникаций в местах пересечений с трубопроводами при их ремонте;

сборочные, реконструктивные и монтажные работы средней сложности на трубопроводах;

выявление дефектов оборудования и их устранение;

определение причин и степени износа отдельных деталей и узлов оборудования;

выполнение такелажных работ по вертикальному и горизонтальному перемещению узлов и элементов при помощи грузоподъемных механизмов и специальных приспособлений;

испытания такелажного оборудования и оснастки.

77. Должен знать:

устройство ремонтируемого оборудования;

схемы трубопроводов;

классификацию, технические характеристики и особенности работы трубопроводов, арматуры, волнистых компенсаторов, насосов;

технические условия на ремонт трубопроводов;

методы испытания арматуры;

последовательность выполнения операций при разборке и сборке трубопроводов бесканальной прокладки;

конструктивные особенности применяемого специального инструмента, приспособлений и оборудования;

порядок вывода оборудования в ремонт и оформления наряда-допуска;

порядок испытания трубопроводов, основные положения планово-предупредительного ремонта оборудования;

основы механики, материаловедения, электротехники;

78. Примеры работ:

1) арматура пароводозапорная предохранительная - ремонт, настройка, испытания на плотность;

2) задвижки - ремонт механического и электрического приводов;

3) каналы тепловых сетей проходные, полупроходные, непроходные- ремонт;

4) компенсаторы сальниковые - ремонт с заменой деталей и уплотнений, сборка;

5) насосы дренажные - разборка, ремонт с заменой деталей, сборка;

6) соединение фланцевые - замена прокладок;

7) поверхности разъемов - шабровка и притирка;

8) трубы диаметром свыше 400 до 600 миллиметров - изготовление фасонных частей, стыковка и подгонка концов труб под сварку, изгибание под любым углом.

Параграф 24. Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей, 5 разряд

79. Характеристика работ:

разборка, ремонт, реконструкция, сборка и установка сетевых и центробежных насосов, арматуры на трубопроводах диаметром свыше 600 до 1000 миллиметров;

слесарная обработка деталей и узлов по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

изготовление деталей, разметка по чертежам и эскизам;

сложные работы по сборке, регулированию, пригонке и испытанию с использованием спецприспособлений, средств измерений и подъемно-транспортных механизмов;

установка коверов, гидрантов и водоразборных колонок, сифонов и гидравлических затворов;

испытания и наладка трубопроводов и арматуры;

ремонт такелажных и спецприспособлений, наладка и опробование их в работе.

80. Должен знать:

технические условия на разборку, ремонт, сборку, испытания, регулировку и изготовление сложных узлов;

классификацию и технические характеристики основного и вспомогательного оборудования: трубопроводов, камер, колодцев, коллекторов, насосов, средств измерений, грузоподъемных машин и механизмов;

основные требования к оборудованию тепловых сетей, порядок его эксплуатации и испытания;

причины, вызывающие повреждения трубопроводов и арматуры, способы их предупреждения и устранения;

порядок ведения работ по разборке, ремонту и сборке трубопроводов больших диаметров;

требования, предъявляемые к трубопроводам и арматуре, работающим под давлением;

инструкции по ремонту, замене и реконструкции оборудования;

81. Примеры работ:

1) арматура различных систем - разборка, ремонт, сборка и установка;

2) детали фасонные из труб диаметром 600-1000 миллиметров - изготовление и монтаж на трубопроводах;

3) компенсаторы диаметром 600-1000 миллиметров - монтаж, нанесение теплоизоляции, установка и центровка, гидравлические испытания;

4) насосы сетевые и опрессовочные - статическая и динамическая балансировка ротора;

5) насосы центробежные - монтаж, демонтаж, ревизия и ремонт;

6) трубы диаметром свыше 600 до 1000 миллиметров - выявление дефектов, замена деталей, установка.

Параграф 25. Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей, 6 разряд

82. Характеристика работ:

ремонт, реконструкция, сборка трубопроводов тепловых сетей диаметром свыше 1000 до 1400 миллиметров;

сложные работы по сборке, регулированию, пригонке и испытанию с использованием особо сложных средств механизации, комплекса грузоподъемных машин и механизмов, сложного инструмента и средств измерений;

проверка качества и соответствия размеров изготовленных узлов чертежам и техническим условиям;

гидравлические испытания тепловых сетей на герметичность и прочность;

подготовка сетей к пуску в эксплуатацию;

выявление дефектов при пуске и устранение их;

монтаж сборного и монолитного железобетона;

укладка в траншею бетонных и железобетонных трубопроводов различного диаметра;

полный ремонт, реконструкция и наладка центробежных насосов, насосных станций;

проведение замеров и заполнение формуляров;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке и установке особо сложных и ответственных узлов, деталей и элементов оборудования;

организация работ по ремонту и наладке оборудования, ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов.

83. Должен знать:

конструктивные особенности ремонтируемого оборудования;

методы ремонта, демонтажа и монтажа;

проверки на точность и испытания отремонтированного оборудования;

особенности работы на оборудовании, находящемся под давлением;

классификацию арматуры, силовых и опрессовочных насосов, компенсаторов и методы контроля за их работой;

конструктивные особенности уплотнений;

причины неисправностей и аварий, их характер и способы предупреждения;

основные технические показатели нормальной работы оборудования тепловых сетей;

методы определения качества материалов, пригодности арматуры в зависимости от параметров среды;

виды и конструкцию такелажного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов, грузозахватных приспособлений, порядок ухода, хранения и их испытания;

причины коррозии трубопроводов и способы борьбы с ней;

84. Примеры работ:

1) арматура различных систем диаметром 1000-1400 миллиметров - снятие, разборка, ревизия, ремонт и установка;

2) детали сложные фасонные из труб диаметром до 1400 миллиметров - изготовление и монтаж на трубопроводах;

3) компенсаторы диаметром 1000-1400 миллиметров - выявление дефектов, замена деталей, установка;

4) трубопроводы диаметром 1000-1400 миллиметров - прокладка при помощи кранов, лебедок, установка арматуры, гидравлические испытания;

5) трубопроводы с эмалевым покрытием диаметром до 1400 миллиметров - демонтаж, ремонт, монтаж, прокладка.

85. При демонтаже, ремонте, монтаже и прокладке трубопроводов диаметром свыше 1400 миллиметров - 7 разряд.

86. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 26. Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий, 2 разряд

87. Характеристика работ:

подготовка трассы, канала, тоннеля, коллектора для прокладки кабеля;

выполнение земляных работ;

вспомогательные работы при демонтаже, ремонте и монтаже муфт кабельных линий;

покраска металлоконструкций и уложенного в них кабеля;

подготовка, подача и уборка кабеля, инструмента, материалов, приспособлений;

расстановка приспособлений на трассе;

разборка, ремонт и сборка простой арматуры и оборудования кабельных линий под руководством электромонтера более высокой квалификации.

88. Должен знать:

общие сведения о марках кабелей и кабельной арматуры, область их применения;

порядок хранения и способы раскатки кабелей с барабанов;

виды слесарного, мерительного и специального инструмента для кабельных работ;

назначение монтажных приспособлений и конструкций;

общие сведения о кабельных и прошпарочных массах, припоях, флюсах и материалах, применяемых при ремонте кабельных линий;

порядок погрузки и перевозки кабеля и кабельных барабанов;

порядок производства земляных работ;

89. Примеры работ:

1) баки питания маслонаполненных кабелей - распаковка;

2) барабаны кабельные - расшивка и установка на домкраты;

3) кабели маслонаполненные - засыпка соединительных муфт, очистка трубок стальными ершами при сборке и установке коллекторов;

4) коллекторы кабельные - протягивание кабеля по роликам, укладка на конструкции с выправкой и установкой прокладок и хомутов;

5) муфты соединительные - подготовка и протирка перед установкой, покраска антикоррозионным составом;

6) прокладки защитные - изготовление и установка;

7) траншеи кабельные - устройство верхнего слоя и установка защитного покрытия (кирпича), выемка из траншеи демонтированной муфты и концов кабеля с очисткой от земли при замене кабеля.

Параграф 27. Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий, 3 разряд

90. Характеристика работ:

прокладка в траншее кабельных линий напряжением до 10 киловольт, монтаж кабельных конструкций;

демонтаж силовых кабелей и кабельной арматуры в траншеях, коллекторах, трубах и блоках с применением слесарного инструмента и приспособлений;

оконцевание и соединение силовых кабелей с медными алюминиевыми жилами, опрессовка и пайка;

ремонт броневого покрова, свинцовой оболочки, изоляции и токоведущих жил кабеля;

демонтаж концевых и соединительных муфт, тугоплавких припоев на установках, работающих от сжиженного газа;

проверка изоляции кабеля на влажность перед монтажом;

устройство проводок для прогрева кабеля и освещения рабочего места;

проверка и подготовка к работе инструмента, приспособлений, механизмов и материалов.

91. Должен знать:

марки кабелей и кабельной аппаратуры;

конструкцию силовых кабелей, кабельной арматуры и область их применения;

порядок пользования такелажными и специальными 810 приспособлениями, применяемыми при монтаже и ремонте кабельных линий;

общую технологию соединения и оконцевания медных и алюминиевых проводов;

общие сведения о маслонаполненных кабелях, их арматуре и аппаратах к ним;

фазировку кабелей;

технологию прогрева кабеля в зимнее время;

порядок охраны подземных коммуникаций;

наиболее распространенные дефекты прокладки и монтажа кабельных линий и арматуры;

основы электротехники;

92. Примеры работ:

1) барабаны с кабелем массой до 5 тонн - зашивка;

2) воронки концевые - разборка;

3) изоляция кабеля - проверка мегаомметром 2500 вольт до и после прокладки кабеля;

4) кабели - разделка с сухой заделкой полихлорвиниловой лентой и лаком;

5) коллекторы масляной системы - установка и крепление хомутами;

6) муфты кабельные - установка заземляющего хомута и заземления, доливка и заливка кабельной массы;

7) муфты соединительные - разделка концов и фазировка.

Параграф 28. Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий, 4 разряд

93. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт и монтаж кабельных линий, вводных устройств кабельной арматуры напряжением до 35 киловольт в закрытых помещениях, земле, колодцах и тоннелях;

разметка и разделка кабеля с применением пневматического и электрифицированного инструмента;

оконцевание и соединение силовых кабелей с медными и алюминиевыми жилами газовой и электрической сваркой;

управление сложными универсальными и специальными приспособлениями и механизмами с электрическим и пневматическим приводом;

ремонт и монтаж концевых и соединительных муфт напряжением до 35 киловольт для потребителей III - II категории надежности электроснабжения.

94. Должен знать:

марки и область применения маслонаполненных кабелей;

схемы участков кабельной сети;

назначение и конструкцию соединительных стопорных и концевых муфт;

способы соединения и оконцевания токопроводящих медных и алюминиевых жил кабеля;

технологический процесс прокладки силовых кабелей по трассе действующих кабельных линий;

порядок ведения работ по ремонту, демонтажу и монтажу маслонаполненных кабелей;

назначение арматуры и оборудования конечных кабельных помещений, характерные повреждения кабельных линий и арматуры, способы их определения и устранения;

95. Примеры работ:

1) баки давления - переключение;

2) воронки кабельные - заливка и доливка кабельной массы;

3) заделки концевые-выполнение на кабеле с применением эпоксидных смол;

4) кабели - фазировка жил, заделка концов свинцовым наконечником;

5) кабели маслонаполненные - рубка, заделка концов, изоляция соединительных муфт;

6) конструкции металлические для крепления кабельных муфт и воронок - изготовление и установка;

7) манометры контактные, сигнальные - установка.

Параграф 29. Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий, 5 разряд

96. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт и монтаж маслонаполненных и газонаполненных кабельных линий напряжением свыше 35 киловольт;

разбивка трасс для рытья траншей;

прокладка кабельных линий под водой;

монтаж и ремонт соединительных и концевых муфт особо ответственных кабельных линий напряжением до 35 киловольт;

заделка концов контрольных кабелей;

монтаж и ремонт соединительных, стопорных и концевых муфт маслонаполненных кабелей; соединительных, полустопорных муфт и концевых устройств газонаполненных кабелей;

техническое обслуживание газонаполненных и маслонаполненных кабельных линий (замер давления, доливка масла);

прогрев кабелей в зимнее время, вырезка поврежденного участка и монтаж вставки;

руководство работой электромонтеров при прокладке кабелей с бумажной и полиэтиленовой изоляцией напряжением до 110 киловольт в траншеях, каналах и по конструкциям, в трубах, блоках и коллекторах;

определение мест повреждения кабеля.

97. Должен знать:

порядок ведения работ при ремонте, монтаже и демонтаже кабельных линий в различных условиях прокладки;

назначение и конструкцию кабелей, арматуры и аппаратуры к ним;

технологический процесс монтажа и вскрытия муфт различного назначения;

порядок хранения маслонаполненных кабелей;

способы изоляции силовых кабелей высокого напряжения различной конструкции и муфт;

методы испытания высоковольтных кабелей после ремонта, прокладки и монтажа;

общие сведения о кабелях в стальных трубах с маслом или газом под давлением;

98. Примеры работ:

1) баки питания - установка для кабельных линий напряжением 110-500 киловольт;

2) кабели маслонаполненные - замер давления масла, крепление муфт и кабелей на кронштейны (после сушки, вакуумирования и заливки маслом муфт);

3) коллекторы маслонаполненного кабеля - сборка и установка;

4) перчатки свинцовые - припайка к свинцовой броне кабеля.

Параграф 30. Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий, 6 разряд

99. Характеристика работ:

ревизия, ремонт, монтаж и демонтаж кабельных линий напряжением до 220 киловольт;

ремонт, монтаж и демонтаж маслонаполненных и газонаполненных кабельных линий в стальных трубопроводах под давлением;

работа на кабелях специальной конструкции (в том числе из сшитого полиэтилена и иное);

ремонт особо ответственных кабельных линий и уникальной кабельной аппаратуры;

ревизия, ремонт, монтаж силовых кабельных линий на наиболее ответственных участках;

сушка и вакуумирование муфт;

испытание маслоподпитывающих систем, определение мест утечки масла;

руководство работой электромонтеров на ремонте, монтаже и демонтаже кабелей с вязкой пропиткой, подводных силовых кабелей и кабельных подводных переходов, маслонаполненных и газонаполненных кабельных линий и устройств;

организация работ на ремонте, монтаже и демонтаже кабельных линий любой конструкции, назначения и в любых условиях прокладки.

100. Должен знать:

устройство силовых кабелей постоянного и переменного тока различного типа и напряжения, оборудования и аппаратуры;

особенности монтажа кабелей во взрывоопасных помещениях;

технические условия и способы прокладки кабелей в различных условиях;

назначение и принципиальные схемы присоединений автоматических подпитывающих насосных установок для поддержания давления в кабельных линиях в стальных трубах с маслом под давлением;

особенности сооружения кабельных линий в стальном трубопроводе;

допустимые радиусы изгиба и методы изгибания труб;

101. Примеры работ:

1) жилы кабельные медные и алюминиевые - соединения газовой и электрической сваркой;

2) кабели бронированные, кабели в стальном трубопроводе с маслом под давлением - монтаж соединительной муфты;

3) кабели силовые подводные - замена соединительной муфты, прокладка с баржи за буксиром;

4) кабели подводные напряжением 35 киловольт - замена соединительной муфты;

5) муфты стопорные типа "МСТО-35", муфты стопорные маслонаполненных кабелей напряжением 110 киловольт - монтаж, ремонт;

6) муфты соединительные "СПО" на кабель "ОСБ - Эк 120" - монтаж;

7) системы маслоподпитывающие - пайка свинцовых труб;

8) трассы маслонаполненных кабелей - прокладка и присоединение свинцовых бронированных труб диаметром до 40 миллиметров в пунктах питания в колодцах.

102. При выполнении работ на кабельных линиях напряжением 500 киловольт и выше - 7 разряд.

103. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 31. Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов, 2 разряд

104. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

очистка, промывка и протирка деталей;

изготовление несложных металлических и вентиляционных конструкций;

доставка на рабочее место, подготовка работе и уборка слесарного инструмента, инвентаря, приспособлений и материалов;

совместная работа с электрогазосварщиком в помещении цехов, на открытой площадке, в закрытых сосудах;

чистка поверхностей для лужения и пайки;

ремонт и прокладка трубопроводов с установкой фасонных лей и арматуры;

выполнение несложных такелажных работ при смещении узлов и деталей оборудования под руководством слесаря более высокой квалификации.

105. Должен знать:

принцип действия, расположение и назначение ремонтируемого оборудования и его узлов;

порядок выполнения работ по разборке, ремонту и сборке простых узлов и деталей оборудования;

назначение и порядок применения несложного слесарного и мерительного инструмента, защитных и предохранительных средств при работе с ручным, пневматическим и электрифицированным инструментом;

порядок установки инвентарных лесов;

устройство и порядок пользования простыми такелажными средствами;

порядок строповки грузов малой массы;

отличительную расцветку водопроводов в зависимости от среды теплоносителя;

устройство и расположения трубопроводов различного назначения, способы их прокладки и крепления в каналах, тоннелях, по земле, стенам колоннам;

конструкцию и назначение запорной, предохранительной регулирующей арматуры;

общие сведения по материаловедению;

106. Примеры работ:

1) арматура - перебивка сальников;

2) детали - опиловка в пределах свободных размеров, обрезка разными углами, нарезание резьбы, сверление отверстий;

3) дымососы - изготовление заплат для корпуса;

4) заклепки – срубка;

5) коллекторы - удаление из очков концов вырезанных труб, сверление отверстий и установка штуцеров для приварки;

6) лазы на газоходах, дымососах и вентиляторах - открытие и закрытие;

7) питатели пыли - разборка корпуса;

8) подшипники - замена смазки;

9) прокладки простой конфигурации из асбеста, резины картона паронита - разметка и вырубка по разметке;

10) трубы - проверка шарами;

11) трубы экранные - зачистка от старой ошиповки под приварку новых шипов;

12) холодильники отбора проб - разборка и сборка;

13) шиберы - ревизия, замена;

14) элементы трубные поверхностей нагрева - снятие фасок под сварку, удаление дефектного участка трубы.

Параграф 32. Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов, 3 разряд

107. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка несложных узлов и механизмов основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

изготовление и сборка несложных узлов металлоконструкций по чертежам под сварку;

составление эскизов несложных деталей с натуры;

подготовка и установка труб под вальцовку и приварку в коллекторах и барабанах котлов;

подготовительные работы для дефектоскопии сварных соединений;

разметка и изготовление прокладок сложной конфигурации;

пайка оловом;

газовая резка и сварка листового и профилированного металла несложной конфигурации;

газовая резка трубопровода;

ремонт и наладка ручного, пневматического и электрифицированного инструмента;

108. Должен знать:

устройство ремонтируемого оборудования, применяемых грузоподъемных машин и механизмов;

назначение и взаимодействие узлов и механизмов;

технологическую последовательность разборки, ремонта и сборки оборудования;

технологию вальцовки труб, способы изгибания труб на станке и с нагревом;

порядок чтения чертежей и схем;

основные сведения о газовой и электрической сварке труб и присадочных материалах;

порядок стыковки труб под сварку;

технические условия на гидравлические испытания трубопроводов;

порядок отключения и включения трубопроводов различного назначения;

устройство и назначение специального инструмента, приспособлений и средств измерений средней сложности;

порядок закалки, заправки и отпуска слесарного инструмента;

порядок центровки валов, систему допусков и посадок, квалитеты и параметры шероховатости;

порядок эксплуатации грузоподъемных машин, механизмов и приспособлений;

основные сведения по механике, теплотехнике и электротехнике;

109. Примеры работ:

1) арматура низкого и среднего давления пароводозапорная, регулирующая, предохранительная - притирка и шлифовка;

2) валы - шлифовка шеек;

3) горелки пылеугольные - ремонт с заменой деталей;

4) дымососы и вентиляторы - ремонт направляющих аппаратов с заменой деталей, ремонт улиток и карманов;

5) канавки шпоночные - разметка и подгонка;

6) клапаны взрывные - замена пластин;

7) леса инвентарные - сборка и разборка в топке;

8) мельницы молотковые - замена бил и билодержателей;

9) паропроводы высокого давления - замена прокладки;

10) питатели сырого угля - замена скребков;

11) подшипники качения и скольжения – замена;

12) пылепроводы - ремонт с изготовлением прямых и фасонных участков;

13) стекла водомерные - замена, установка;

14) трубы диаметром 200 миллиметров - стыковка и подгонка концов;

15 ) трубы экранные, трубы настенные радиационных и потолочных пароперегревателей - изготовление и проверка на плазу;

16) электрофильтры - замена коронирующих и осадительных электродов.

Параграф 33. Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов, 4 разряд

110. Характеристика работ:

изготовление различных установочных и разметочных шаблонов;

гидравлические испытания отремонтированного оборудования;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой их;

проведение необходимых замеров при ремонте поверхностей нагрева, вращающихся механизмов, пылеприготовительных и топочных устройств;

прокладка по чертежам и схемам трубопроводов всех категорий;

выявление дефектов оборудования и их устранение;

сборочные, реконструктивные и монтажные работы и станционных трубопроводах и арматуре в действующих цехах электростанций;

испытания такелажного оборудования и оснастки;

участие в выполнении газоопасных работ.

111. Должен знать:

устройство основного и вспомогательного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

схемы основных трубопроводов котельных агрегатов;

порядок выполнения работ по регулировке и центровке отремонтированного оборудования;

основные дефекты оборудования и методы их устранения;

порядок вальцовки труб;

технические условия на ремонт, сборку и изготовление сложных деталей и узлов оборудования;

устройство подшипников качения и скольжения;

область применения труб, изготовленных различными способами (шовные, бесшовные, катаные, цельнотянутые);

конструктивные особенности специального инструмента, приспособлений и оборудования, применяемого при ремонте;

требования к конструкции котлов и материалам, применяемым для изготовления котлов, пароперегревателей, экономайзеров, сосудов и трубопроводов, работающих под давлением;

порядок испытания сосудов и трубопроводов;

порядок безопасности в газовом хозяйстве;

порядок вывода оборудования в ремонт и оформления наряда-допуска;

основные положения планово-предупредительного ремонта оборудования;

основы механики, теплотехники, материаловедения;

112. Примеры работ:

1) арматура высокого давления-притирка уплотнительных колец, седла и клапана, испытания на плотность;

2) вентиляторы – проверка плотности улитки;

3) горелки пылеугольные различных систем – замена;

4) дымососы и вентиляторы - ремонт рабочих колес с заменой лопаток, изготовление лопаток и направляющих аппаратов;

5) змеевики экономайзеров и пароперегревателей – замена участков труб, изготовление и сборка;

6) мельницы шаровые и шахтные - замена брони, капитальный ремонт;

7) механизмы вращающиеся - центровка с электродвигателем;

8) питатели пыли - капитальный ремонт;

9) плазы для труб поверхностей нагрева высокого давления разметка и изготовление;

10) подшипники - перезаливка вкладыша, определение зазоров;

11) стыки сварные - установка нагревательных устройств, зачеканка термопар и термообработка по заданному режиму;

12) трубы и змеевики – опрессовка;

13) участки труб дефектные - изготовление вставки, стыковка;

14) шахты смывные шлаковые - испытание на плотность;

15) шнеки - капитальный ремонт;

16) электрофильтры - ремонт механизмов встряхивания;

17) элементы мультициклонов и мокрых скрубберов - замена.

Параграф 34. Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов, 5 разряд

113. Характеристика работ:

разборка, ремонт, реконструкция, сборка, испытания, регулировка и наладка сложных узлов, деталей и механизмов основного и вспомогательного оборудования: поверхностей нагрева, барабанов котлов, коллекторов, механизмов пылеприготовления и подачи топлива, трубопроводов пара, воды, газа, мазута и арматуры различных параметров;

ремонт, сборка, регулировка, испытания, наладка и сдача в эксплуатацию сложных узлов грузоподъемных машин и механизмов;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1 - 2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

проверка в работе вращающихся механизмов;

определение размеров вибрации и причин, вызывающих ее;

устранение вибрации;

гидравлические испытания котлоагрегатов;

выявление дефектов, определение причин и степени износа отдельных узлов и деталей оборудования и арматуры;

определение пригодности деталей к дальнейшей работе и возможности их восстановления;

разметка особо сложных деталей;

проверка работы основного и вспомогательного оборудования после ремонта и сдача его в эксплуатацию;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке, разборке и установке особо сложных и ответственных узлов, деталей и элементов оборудования;

выполнение газоопасных работ.

114. Должен знать:

технические условия на разборку, ремонт, сборку, испытания, регулировку, изготовление особо сложных деталей и узлов котельного и пылеприготовительного оборудования;

порядок испытания оборудования и отдельных его узлов на статическую и динамическую балансировку роторов;

порядок гидравлического испытания котлоагрегатов, отдельных труб, змеевиков, трубопроводов;

нормы износа отдельных элементов и деталей котлоагрегата;

порядок отбраковки труб и изношенных узлов вращающихся механизмов;

методы термообработки сварных стыков и мест сгибов труб из легированной стали;

требования, предъявляемые к фланцевым соединениям, лючковым затворам и уплотнительным поверхностям в арматуре, трубопроводам, работающим под давлением, рабочим механизмам, сложным грузоподъемным механизмам, грузозахватным приспособлениям;

особенности сборки и центровки зубчатых передач;

меры по предупреждению преждевременного износа труб поверхностей нагрева, брони мельниц и дымососов, подшипников и иных деталей;

порядок ведения такелажных работ;

115. Примеры работ:

1) воздухоподогреватели регенеративные - ремонт и замена труб с опрессовкой на плотность;

2) дымососы, вентиляторы, насосы, редукторы - статическая и динамическая балансировка роторов и отдельных колес;

3) задвижки паровых котлов - разборка, ревизия, восстановление деталей уплотнения, замена корпусных и штоковых сальников;

4) импульсно-предохранительные устройства котлов – ревизия;

5) клапаны рычажные, предохранительные - ревизия;

6) коллекторы котлов - замена;

7) котлы различных систем - наружный и внутренний осмотр;

8) мельницы - опробование на холостом ходу;

9) регуляторы перегрева пара и питания – ревизия;

10) редукторы - капитальный ремонт с заменой червячных пар и цилиндрических зубчатых колес с подгонкой и регулированием их для парной работы;

11) электрофильтры - испытания после ремонта.

Параграф 35. Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов, 6 разряд

116. Характеристика работ:

ремонт, реконструкция, сборка, наладка и испытания особо сложных узлов и механизмов котельных агрегатов с использованием особо сложных приспособлений и средств механизации, точного инструмента с пневмоэлектрическим приводом, сложных средств измерений, такелажных и транспортных средств;

проверка качества и соответствия размеров изготовленных деталей чертежам;

ремонт и наладка арматуры различных систем и параметров;

проверка котла на паровую плотность и регулирование предохранительных клапанов;

испытания котлоагрегата под нагрузкой, восстановление уплотнительных поверхностей паровых и водяных задвижек высокого давления и больших размеров;

проведение замеров и заполнение формуляров;

проверка и подготовка отремонтированных узлов и механизмов котлоагрегата к опробованию и испытанию;

участие в наладке со сдачей в эксплуатацию под нагрузкой;

117. Должен знать:

допустимые нагрузки на узлы, детали и механизмы оборудования и профилактические меры по предупреждению повреждений, коррозионного износа и аварий;

основные технические показатели работы котельного агрегата, виды основных его повреждений;

схемы главных паропроводов, питательных трубопроводов, мазуто- и газопроводов;

сроки освидетельствования котлов, пароперегревателей, экономайзеров, трубопроводов, сосудов, работающих под давлением, подъемников, кранов;

методы определения качества материалов и пригодности арматуры в зависимости от параметров среды;

порядок испытания и хранения такелажных приспособлений и оснастки грузоподъемных машин и механизмов;

порядок организации работ по ремонту котлов;

118. Примеры работ:

1) барабаны котлов - проверка сепарационного устройства, положения барабана относительно горизонтальной оси и крепления;

2) валы дымососов - реставтоматики включения резерваация с заменой подшипников;

3) вкладыши подшипников - проверка прилегания шаровой поверхности к опорной подушке;

4) воздухонагреватели регенеративные вращающиеся регулирование зазоров;

5) змеевики и ширмы пароперегревателей - вырезка дефектных, удаление из топки, установка новых;

6) клапаны предохранительные импульсные - ремонт и настройка;

7) колеса рабочие мельничных вентиляторов, роторы - статическая и динамическая балансировка;

8) компрессоры ротационные - ревизия, ремонт деталей;

9) котлы газоплотные - ремонт поверхностей нагрева и горелочных устройств;

10) мельницы шаровые - выверка барабана, шлифовка колес;

11) насосы пылеперекачивающие – ревизия;

12) паропроводы - ремонт, наладка, регулирование опор и подвесок;

13) подшипники - проверка и ремонт;

14) предтопки циклонные - ремонт;

15) секции теплообменников - гидравлические испытания;

16) стыки сварные на основных трубопроводах и оборудовании - осмотр в период гидравлических испытаний;

17) шестерни приводов мельниц - замена и центровка;

18) экраны топочные, пучки котельных труб, золовая защита - осмотр, проверка на пылевой и золовой износ.

119. При выполнении особо сложных и ответственных работ на котельных агрегатах сверхкритических параметров - 7 разряд.

120. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 36. Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи, 2 разряд

121. Характеристика работ:

разборка и сборка простой аппаратуры и цепей вторичной коммутации;

промывка и чистка узлов и деталей приборов и аппаратуры, чистка контактов и контактных поверхностей;

выполнение простых слесарных операций по обработке деталей с опиловкой под размер;

маркировка и простая окраска поверхностей красками;

антикоррозионная смазка деталей;

упаковка электроизмерительных приборов и аппаратуры для перевозки;

ремонт и техническое обслуживание простого диспетчерского оборудования и аппаратуры автоматики;

установка на щитах и стендах приборов с подключением их для проверки под руководством электромонтера более высокой квалификации.

122. Должен знать:

общие понятия об оперативном токе, назначении релейной защиты и автоматики;

типы реле и их разновидности;

порядок выполнения несложных работ по ремонту и обслуживанию простой аппаратуры релейной защиты и автоматики;

конструкцию и виды контрольных кабелей и изоляционных материалов;

порядок обращения с малярными красками и растворителями;

порядок работы в цепях оперативного тока;

назначение основного слесарного и монтерского инструмента и порядок работы с ним;

наименование и назначение простой поверочной и измерительной аппаратуры и приспособлений;

виды обмоточных проводов, кабелей, уплотняющих и смазывающих материалов;

123. Примеры работ:

1) аппаратура и приборы - вырезка по размеру стекол, вставка, крепление и промазка;

2) кабели - раскладка, освобождение от оплетки, пайка концов, прозвонка;

3) кабели контрольные - прокладка по стенке, в трубах, по конструкциям, закрепление в кабельной шахте и туннеле;

4) контакты и контактные поверхности - чистка;

5) коробки зажимные - сборка со сменой зажимов;

6) панели - заделка, сверление, зенковка и распиловка отверстии, грунтовка и покраска;

7) поверхности металлические - зачистка и шлифовка под пайку, лужение и оксидировку;

8) проводники схемы - укладка;

9) прокладки, скобы, шайбы - изготовление;

10) шнуры, штепселя, кнопки, микрофонные трубки - ремонт.

Параграф 37. Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи, 3 разряд

124. Характеристики работ.

несложные работы по ревизии, техническому обслуживанию, ремонту и монтажу аппаратуры и цепей вторичной коммутации;

сборка схем для испытания трансформаторов тока и напряжения;

механическая регулировка реле телемеханики и автоматики;

ревизия блоков питания;

ремонт и регулировка контактов, пускателей и ключей управления различных типов;

проверка маркировки монтажных и принципиальных схем;

устранение повреждений кабелей, восстановление изоляции;

выполнение работ по чертежам, схемам эскизам;

составление эскизов, схем и чертежей на простые детали;

работы с поверочной и измерительной аппаратурой.

125. Должен знать:

устройство каналов высокочастотной связи, телемеханики и радиосвязи, блок-схем обслуживаемого оборудования;

основные требования к релейной защите и автоматике;

порядок выбора предохранителей по номинальному напряжению, предельно отключаемому и номинальному току и условиям селективности;

конструкцию и защитные характеристики автоматов;

принцип действия реле всех видов и их назначение;

источники и цепи питания постоянного и переменного оперативного тока;

измерительные трансформаторы и емкостные делители напряжения, трансформаторы тока;

аппаратуру для проверки защит устройства регулирования тока и напряжения изоляции;

режим аккумуляторных батарей;

порядок пользования монтерским инструментом и средствами измерений средней сложности;

основы электротехники, радиотехники, высокочастотной связи и телеавтоматики;

126. Примеры работ:

1) автоматы включения резерва линий низкого напряжения - ревизия и регулировка;

2) выпрямители селеновые – ревизия;

3) катушки индукционные – перемотка;

4) катушки отключения и включения - регулирование напряжения срабатывания;

5) катушки реле - замена;

6) посты высокочастотные - регулирование механической части;

7) реле газовые, клапаны перепускные - проверка;

8) реле тока и напряжения типа "РТ-40", "РН-50" - проверка и устранение дефектов в схеме внутренних соединений;

9) реостаты секционные с последовательными и параллельными включениями секций - ремонт;

10) сопротивления, конденсаторы и полупроводниковые приборы - замена неисправных;

11) трансформаторы напряжения - проверка схемы включения;

12) трансформаторы тока, встроенные вводы выключателей-определение ответвлений и полярности обмоток;

13) шлейфы - измерение сопротивления.

Параграф 38. Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи, 4 разряд

127. Характеристика работ:

работы средней сложности по ремонту и техническому обслуживанию высокочастотных систем уплотнения и телеавтоматики релейных коммутаторов и простого штативного оборудования кабельных цепей, каналов телеавтоматики;

проведение электрических проверок диспетчерского оборудования и аппаратуры вторичной коммутации;

ремонт и регулирование реле средней сложности;

работы по техническому обслуживанию и ремонту комплектных испытательных устройств для проверки защиты и схем телеавтоматики, устройств электромагнитной и электромеханической блокировки;

выполнение работ по проверке и сборке панелей релейной защиты средней сложности по принципиальным монтажным схемам.

128. Должен знать:

принцип передачи и приема информации по линиям электропередачи и многоканальным системам;

виды повреждений в электротехнических установках;

условия селективности действия защитных устройств;

принципиальные схемы управления и сигнализации выключателей с дистанционным приводом;

классификацию трансформаторов напряжения по допустимой погрешности;

аппаратуру для проверки защиты;

принцип действия систем регулирования активной мощности, напряжения, возбуждения;

основы полупроводниковой техники;

129. Примеры работ:

1) выключатели - ревизия и регулирование механизмов привода;

2) защиты газовые - проверка действия на отключение;

3) кабели контрольно-сигнальные - нанесение защитных покрытий марки "ИК" на резину открытых концов;

4) приборы звуковой и световой сигнализации - подбор, установка и проверка;

5) приводы электромагнитные реле времени типа "РВ-100", "ЭВ-100", "ЭВ-200" - выявление и устранение неисправностей;

6) реле максимального тока типа "ИТ-80" – настройка;

7) реле схем телеавтоматики - ревизия и регулирование;

8) трансформаторы тока - снятие характеристик намагничивания, определение полярности выводов;

9) устройства контроля изоляции сети оперативного постоянного тока - монтаж.

Параграф 39. Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи, 5 разряд

130. Характеристика работ:

ремонт и техническое обслуживание полупроводниковой аппаратуры высокочастотных систем уплотнения, телеавтоматики, самопишущих и электронно-регистрирующих приборов сложного питающего оборудования кабельных цепей;

составление дефектных ведомостей на средства измерений, аппаратуру релейной защиты и автоматики;

работы по монтажу и модернизации сложных релейных защит и модернизации электротехнического оборудования;

проверка и ремонт контактно-релейной аппаратуры;

испытания измерительных трансформаторов, приводов масляных выключателей и изоляции вторичной коммутации;

проверка и снятие характеристик релейных защит генераторов, трансформаторов, кабельных и воздушных линий электропередачи;

сборка сложных испытательных схем для проверки и наладки схем автоматики и телеавтоматики и наладка механизмов реле;

участие в работе по проверке устройств регулирования частоты и активной мощности, системы регулирования, возбуждения и напряжения под руководством инженера или мастера.

131. Должен знать:

технические характеристики обслуживаемого оборудования;

принципиальные и монтажные схемы многоканальных высокочастотных систем уплотнения;

принципиальные схемы защит;

нормы электрических испытаний обслуживаемого оборудования и каналов телеавтоматики;

основные методы измерений, наладки и регулирования оборудования и систем уплотнения;

конструкцию самопишущих и электронно-регистрирующих средств измерений;

главную электрическую схему соединений станции и режим работы генераторов, трансформаторов, электродвигателей;

способы переключения устройств защиты с одного трансформатора напряжения на иной;

принцип действия и характеристики максимально-токовой отсечки, максимально направленной и дифференциальной защиты;

назначение и виды высокочастотных защит;

основные способы выполнения защиты на переменном оперативном токе;

назначение автоматического повторного включения линий электропередачи, трансформаторов и шин подстанций;

типы устройств автоматов повторного включения;

назначение и основные требования к автоматическому включению резерва;

основы электроники, физики, механики и радиотехники;

132. Примеры работ:

1) автоматы повторного включения, автоматы включения резерва наладка;

2) генераторы групповые, генераторы вызова и задающие - настройка;

3) защиты дифференциальные - сборка временных схем, проверка и наладка;

4) защиты дифференциальные поперечные линий электропередачи - ремонт и проверка;

5) модуляторы и демодуляторы - ревизия и настройка;

6) панели сложной релейной защиты - внешний осмотр, проверка монтажа, выявление дефектов монтажа;

7) реле промежуточные типа "РП-301", "РП-321" - наладка;

8) реле прямого действия типа "РТВ" - проверка механической части;

9) реле сопротивления в защитах линий 400-500 киловольт типа "ДФЗ-401" и "ДФЗ-402" - регулирование контактной системы;

10) системы подвижные реле типа "ЭВ-20а", "РТ-40", "РН-50" - сборка, разборка, регулирование;

11) схемы телеавтоматики - ремонт и наладка;

12) цепи токовые - проверка первичным током снятия векторных диаграмм при помощи прибора "ВАФ-85";

13) фильтры и заградители – настройка.

Параграф 40. Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи, 6 разряд

133. Характеристика работ:

выполнение особо сложных работ по техническому обслуживанию установленного нового и опытного оборудования с электрическим и механическим регулированием аппаратуры и настройкой;

составление монтажных схем и проведение работ по монтажу, настройке и регулированию системы уплотнения аппаратуры телеавтоматики;

ремонт электронной аппаратуры, сложных защитных устройств автоматики и телемеханики, поверочной аппаратуры;

обслуживание и ремонт комплектных устройств для проверки релейной защиты и автоматики;

техническое обслуживание и ремонт квазиэлектронных автоматизированных телефонных станции и средств передвижной ультракоротковолновой радиосвязи;

проверка особо сложных релейных защит и устройств автоматики под руководством инженера или мастера.

134. Должен знать:

инструкции по наладке, ремонту, проверке и эксплуатации сложной аппаратуры релейной защиты и автоматики, цепей вторичной коммутации;

назначение и схемы блокировочных устройств;

принцип действия защит с высокочастотной блокировкой;

общие сведения о симметричных и несимметричных коротких замыканиях, расчете токов короткого замыкания, снятии и построении характеристик релейных защит и векторных диаграмм;

135. Примеры работ:

1) защиты дистанционные линий электропередачи напряжением 220 киловольт типа "ПЗ-2", "ПВ-1636" - частичная плановая проверка;

2) защиты дифференциально-фазные типа "ДФЗ-402" линий электропередачи напряжением 400-500 киловольт -проверка механической исправности реле и комплектов аппаратов, проверка электрических характеристик органов сравнения фаз токов;

3) защиты поперечно-дифференциальные генераторов с реле типа "РТ-40/Ф" - наладка и проверка под руководством инженера;

4) искатели телемеханические шаговые - ремонт;

5) каналы высокочастотные телеавтоматики - обработка и настройка;

6) пульты сложных испытаний - ремонт;

7) реле типа "ЭВ-80" и "ЭВ-200" - проверка и регулирование механической части;

8) реле частоты типа "ИВЧ" - проверка и настройка электрических характеристик;

9) схемы защиты и автоматики - проверка взаимодействия реле;

10) устройства комплектные испытательные для проверки защиты - ремонт пульта.

136. При выполнении работ по ремонту вторичной коммутации и связи на оборудовании напряжением свыше 500 киловольт - 7 разряд.

137. Для присвоения 6-7 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 41. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 2 разряд

138. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка простых узлов основного и вспомогательного оборудования, ядерных паропроизводящих установок, турбинного оборудования, технологических трубопроводов, грузоподъемных машин и механизмов с применением несложного слесарного и мерительного инструмента, специального инструмента и специальной оснастки, выполнение несложных такелажных работ при перемещении узлов и деталей ремонтируемого оборудования под руководством слесаря по ремонту реакторно-турбинного оборудования более высокой квалификации;

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам;

очистка, промывка и протирка демонтированных деталей;

изготовление простых металлических и изоляционных конструкций;

совместная работа с электрогазосварщиком в помещении цеха, на открытой площадке, в закрытых сосудах;

зачистка поверхности для лужения и пайки;

дезактивация деталей ремонтируемого оборудования и производственных помещений при производстве ремонтных работ;

установка защитных экранов, санитарных шлюзов, предупредительных ограждений.

139. Должен знать:

принцип действия, расположение и назначение ремонтируемого оборудования и его узлов, трубопроводов;

приемы выполнения работ по разборке, ремонту и сборке простых узлов реакторно-турбинного оборудования;

назначение и порядок применения несложного слесарного и мерительного инструмента, специального инструмента и специальной оснастки;

порядок безопасного производства работ в действующих цехах атомной электрической станции с использованием защитных и предохранительных средств при работе с ручным, электрифицированным и пневматическим инструментом;

порядок установки инвентарных лесов;

приемы выполнения простых такелажных работ;

устройство и порядок пользования простыми такелажными средствами;

порядок строповки грузов;

отличительную расцветку трубопроводов в зависимости от среды теплоносителя;

устройство и схемы расположения трубопроводов, способы их прокладки и крепления в каналах, тоннелях, по стенам и колоннам;

конструкцию и назначение запорной, предохранительной и регулирующей арматуры, оборудования, работающего с агрессивными средами;

порядок работы с дезактивирующими растворами;

способы выполнения дезактивации деталей при ремонте "загрязненного" оборудования;

порядок применения индивидуальных и групповых средств защиты;

основы материаловедения;

140. Примеры работ:

1) арматура низкого давления - перебивка сальников;

2) детали - опиловка в пределах свободных размеров, обрезка под разными углами, нарезание резьбы, сверление отверстий;

3) диски ротора турбины - очистка от грязи и ржавчины;

4) заклепки – срубка;

5) канавки смазочные - вырубка по эскизу;

6) насосы - разборка, очистка от грязи и накипи;

7) обшивка корпуса турбины - разборка и сборка;

8) подшипники - замена смазки;

9) прокладки простой конфигурации из асбеста, резины, картона, паротита – изготовление;

10) реакторы - замена теплоизоляции;

11) трубы – транспортировка;

12) фаски - снятие под сварку.

Параграф 42. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 3 разряд

141. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка несложных узлов и механизмов реакторно-турбинного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов, оборудования азотно-кислородной станции, спецводоочистки и вспомогательного тепломеханического оборудования;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам;

подготовка к сборке и транспортировке тепловыделяющих элементов с помощью разгрузочно-загрузочных и перегрузочных машин;

составление эскизов несложных деталей с натуры;

вальцовка стальных и латунных труб;

разметка и изготовление прокладок сложной конфигурации;

подготовительные работы для дефектоскопии сварных соединений;

пайка с использованием в качестве основных компонентов припоя олова, меди, серебра;

газовая резка и сварка листового и профильного металла несложной конфигурации;

ремонт центробежных насосов;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке, разборке, установке деталей и узлов при помощи простых средств механизации;

передача на захоронение отработанных деталей и радиоактивных отходов.

142. Должен знать:

устройство ремонтируемого оборудования, применяемых грузоподъемных машин и механизмов;

технологическую последовательность разборки, ремонта и сборки реакторно-турбинного оборудования;

устройство и принцип действия центробежных насосов;

устройство и назначение сборок топлива;

порядок передачи на захоронение отработанных деталей и радиоактивных отходов;

порядок радиационной безопасности;

технологию вальцовки стальных труб и латунных трубок;

основные свойства применяемых материалов;

порядок закалки, отпуска и заточки слесарного инструмента;

технические требования, предъявляемые к фланцам, трубам, арматуре, прокладкам и крепежным материалам в зависимости от параметров среды;

устройство и назначение специального инструмента, приспособлений и средств измерений средней сложности;

допуски и посадки, квалитеты и параметры шероховатости;

порядок чтения чертежей и схем;

основы механики, теплотехники, электротехники в объеме выполняемой работы;

143. Примеры работ:

1) арматура пароводозапорная, регулирующая, предохранительная - ремонт с притиркой уплотнительных колец, седла и клапана;

2) валы – шлифовка;

3) декарбонизаторы, теплообменники - ремонт, сборка;

4) детали крепежные - прогонка и калибровка резьбы, удаление сломанных шпилек;

5) канавки шпоночные - разметка, вырубка и подгонка;

6) кассеты с топливом - распаковка, подготовка к сборке;

7) клапаны взрывные, запорно-регулирующие - разборка и ремонт;

8) крышки цилиндров - снятие, ремонт, установка и обтяжка;

9) лопатки турбины - удаление заклепок, сверление отверстий;

10) металлоконструкции - изготовление элементов;

11) насосы центробежные - разборка, ревизия, сборка;

12) патрубки термоконтроля, разъем реактора - замена шпилек, удаление сломанных шпилек;

13) подшипники скольжения и качения – замена;

14) проходки штоковые - ревизия узла подшипников, замена смазки, подтяжка болтов крепления;

15) рабочие колеса насосов диаметром до 200 миллиметров - статическая балансировка;

16) разъемы реакторов - обтяжка и разуплотнение;

17) трубопроводы - резка и обработка концов труб, зачистка сварных швов, гибка труб;

18) фланцы термоконтроля - ревизия, ремонт, замена прокладок;

19) электроприводы - замена шпилек крепления привода, маховика, замена смазки.

Параграф 43. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 4 разряд

144. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка, регулировка и испытание узлов и механизмов основного и вспомогательного реакторно-турбинного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов средней сложности с применением пневматического и электрифицированного специального инструмента, специальных приспособлений и средств измерений;

изготовление установочных и разметочных шаблонов;

гидравлическое испытание отремонтированного оборудования, выявление и устранение дефектов;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам с подгонкой и доводкой;

прокладка по чертежам и схемам трубопроводов всех категорий с соблюдением технических условий, с установкой арматуры, компенсаторов, опор и подвесок;

выгрузка топлива из контейнера, соединение топливных кассет, разделение отработанных кассет для их дальнейшей переработки;

ремонт и регулировка спецарматуры и спецприспособлений;

выполнение такелажных работ по вертикальному и горизонтальному перемещению узлов и деталей реакторно-турбинного оборудования при помощи грузоподъемных механизмов и специальных приспособлений;

испытание такелажного оборудования и оснастки.

145. Должен знать:

устройство основного и вспомогательного реакторно-турбинного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

технологические схемы атомной электрической станции, схемы прокладки трубопроводов;

порядок выполнения работ по регулировке и центровке отремонтированного оборудования;

виды основных неисправностей, возникающих в процессе работы реакторно-турбинного оборудования, методы их устранения;

технические условия на ремонт, сборку, регулировку и изготовление сложных деталей и узлов реакторно-турбинного оборудования;

устройство и принцип действия насосов;

устройство подшипников;

конструктивные особенности оборудования, специального инструмента и приспособлений, применяемых при ремонте реакторно-турбинного оборудования;

технологию перегрузки топлива и принцип работы разгрузочно-загрузочной и перегрузочной машин;

требования, предъявляемые к транспортировке и хранению тепловыделяющих сборок топлива;

способы защиты от радиоактивных излучений;

предельно допустимые концентрации и уровни излучения радиоактивных веществ;

порядок проведения испытаний сосудов и трубопроводов, работающих под давлением;

основные положения планово-предупредительного ремонта оборудования;

порядок вывода оборудования в ремонт и порядок допуска ремонтного персонала к ремонту оборудования;

основы электротехники, механики, гидравлики, теплотехники и материаловедения;

146. Примеры работ:

1) арматура - ревизия, ремонт и притирка спецарматуры первого контура, испытание на плотность;

2) блоки теплоизоляции реакторов - ремонт посадочных поверхностей;

3) блоки защитных труб - ремонт посадочных поверхностей;

4) грузоподъемные механизмы - ремонт редукторов, барабанов, крюковой подвески, трансмиссионных валов, колесных пар, подшипников;

5) компрессоры мембранного типа – ремонт;

6) конденсаторы - замена трубок;

7) крышки реакторов - шлифовка и шабровка поверхности разъема;

8) лопатки турбин – замена;

9) маслоохладители - замена трубок, устранение течи, гидравлическое испытание;

10) механизмы планетарные – ремонт;

11) насосы плунжерные, винтовые, шестеренчатые - разборка, дефектация, восстановление, сборка и регулировка узлов уплотнения;

12) оборудование спецводоочистки - выявление и устранение дефектов выпарных установок, фильтров;

13) парогенераторы - разуплотнение, уплотнение коллекторов, люков;

14) подогреватели высокого давления - замена змеевиков;

15) подшипники скольжения и качения - перезаливка вкладыша, определение зазоров;

16) пробки каналов - разборка, ревизия, сборка;

17) рабочие колеса насосов диаметром свыше 200 миллиметров - статическая балансировка;

18) редукторы - разборка, регулировка, сборка, испытание;

19) спецоснастка, спецприспособления - ревизия, ремонт;

20) теплообменники - ремонт, замена трубок, устранение течи;

21) трубопроводы - замена и ремонт поврежденных креплений;

22) фильтры спецводоочистки - разборка, ремонт дренажной системы, сборка;

23) чехлы системы управления и защиты - притирка посадочных мест главных разъемов.

Параграф 44. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 5 разряд

147. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка, испытание, регулировка, наладка сложных узлов, деталей и механизмов реакторно-турбинного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов, разгрузочно-загрузочной и перегрузочной машин с заменой деталей;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам с подгонкой и доводкой;

проверка работы вращающихся деталей и узлов ремонтируемых машин и механизмов, определение размеров вибрации и причин, вызывающих ее, устранение вибрации;

разметка особо сложных деталей;

определение пригодности деталей к дальнейшей работе и возможности их восстановления;

выявление дефектов, определение причин и степени износа узлов и деталей ремонтируемого оборудования и арматуры;

восстановительный ремонт арматуры различных параметров;

составление дефектных ведомостей на ремонт оборудования;

проверка работы вспомогательного оборудования после ремонта и сдача его в эксплуатацию;

выполнение такелажных работ по перемещению, сборке, разборке и установке сложных узлов, деталей и элементов реакторно-турбинного оборудования;

настройка и испытание предохранительных клапанов, пневмоиспытания межпрокладочных пространств парогенератора, компенсатора объема, главной запорной задвижки, гидроемкости системы аварийного охлаждения зоны.

148. Должен знать:

конструктивные особенности ремонтируемого оборудования, технологических систем атомной электрической станции, трубопроводов, грузоподъемных машин и механизмов;

порядок и приемы проведения статической и динамической балансировки роторов;

порядок проведения гидравлического испытания отдельных труб, змеевиков;

порядок сборки, установки, крепления и центровки зубчатых передач;

технологию и технические условия на сборку подвесок кассет с топливом, ремонт и замену каналов реактора;

требования, предъявляемые к сосудам, трубопроводам, работающим под давлением и с радиоактивными средами, к фланцевым соединениям, уплотнительным поверхностям арматуры, такелажному оборудованию, оснастке, грузоподъемным машинам и механизмам;

нормы износа отдельных элементов и деталей реакторно-турбинного оборудования;

порядок отбраковки труб, изношенных вращающихся узлов механизмов;

методы термообработки сварных стыков и мест гибов труб из легированной стали;

санитарные нормы и предельно допустимые концентрации вредных веществ и излучения;

порядок выполнения такелажных работ в цехе;

149. Примеры работ:

1) арматура - ремонт главных запорных задвижек;

2) вентиляторы - ревизия и ремонт, статическая и динамическая балансировка ротора;

3) газодувки - ремонт ротора, замер зазоров;

4) клапаны дроссельно-регулирующие – ремонт;

5) коллекторы парогенераторов - определение герметичности узла уплотнения, ремонт уплотнительной поверхности;

6) компенсаторы объема - пневматическое испытание межпрокладочного пространства;

7) компрессоры - разборка, ремонт, сборка, испытание;

8) насосы всех типов - разборка, ремонт, сборка;

9) оборудование спецводоочистки - выявление дефектов, ремонт, испытание;

10) пневмоприводы арматуры – ремонт;

11) реакторы - разборка трубопроводов и патрубков термоконтроля, ремонт, сборка;

12) роторы турбин - спаривание полумуфт, проверка зазоров;

13) система контроля герметичности оболочки реактора - регулирование и ремонт;

14) система регулирования турбин - ремонт и наладка узлов;

15) скафандр разгрузочно-загрузочной машины - разборка, ремонт, сборка;

16) спецарматура высокого давления - восстановление уплотняющих поверхностей, обтяжка фланцевого разъема с контролем вытяжки шпилек;

17) узел парораспределения - ремонт и наладка;

18) фильтры блочной обессоливающей установки - разборка, ремонт, сборка;

19) фильтры смешанного действия - разборка, ремонт, сборка;

20) чехлы кассет - ремонт и перегрузка.

Параграф 45. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 6 разряд

150. Характеристика работ:

демонтаж, разборка, реконструкция, восстановление, сборка, монтаж, испытание и регулировка сложных узлов и механизмов реакторно-турбинного оборудования с использованием сложных специальных инструментов и приспособлений, средств механизации, средств измерений, такелажного оборудования и транспортных средств;

участие в гидравлическом испытании парогенератора;

ремонт и наладка узлов системы регулирования, защиты и парораспределения турбоагрегата;

сборка и установка топливных кассет и стержней системы управления и защиты;

проверка работы и определение неисправностей контрольно-диагностических систем и автоматических систем управления разгрузочно-загрузочной машины;

проверка качества и соответствия размеров изготовленных деталей чертежам;

проведение замеров и заполнение формуляров;

проверка работы и подготовка отремонтированных узлов реакторно-турбинного оборудования к сдаче в эксплуатацию;

организация работ по ремонту и наладке реакторно-турбинного оборудования, грузоподъемных машин и механизмов;

выполнение такелажных работ по перемещению крупногабаритных узлов оборудования, требующих особой осторожности.

151. Должен знать:

технические характеристики, кинематические и гидравлические схемы ремонтируемых основного и вспомогательного реакторно-турбинного оборудования, агрегатов и машин;

способы демонтажа, ремонта, сборки и монтажа, проверки на точность и испытания отремонтированного оборудования;

допустимые нагрузки на узлы, детали и механизмы реакторно-турбинного оборудования, профилактические меры по предупреждению его неисправностей и поломок;

основные технические показатели оптимальной работы ремонтируемого оборудования, виды основных повреждений;

технологию транспортировки, сборки и хранения топлива, ремонта и замены каналов реактора;

схемы главных, питательных и дренажных трубопроводов, маслосистемы, системы регулирования, защиты и парораспределения турбинной установки;

технологические схемы контрольно-диагностических систем, полуавтоматических и автоматических систем управления разгрузочно-загрузочной машины;

руководящие указания и инструкции по ремонту технологического оборудования атомной электрической станции, порядок и инструкции по дезактивации узлов и деталей ремонтируемого оборудования;

методы определения качества используемых при ремонте материалов и арматуры в зависимости от параметров среды;

сроки освидетельствования сосудов, трубопроводов, работающих под давлением, подъемников, кранов;

порядок испытания и хранения такелажных приспособлений и оснастки, грузоподъемных машин и механизмов;

порядок организации работ по ремонту реакторно-турбинного оборудования;

152. Примеры работ:

1) валы турбин - замена рубашки, исправление прогибов;

2) главный предохранительный клапан импульсно-предохранительных устройств компенсаторов давления и гидроемкостей - ремонт, наладка, испытание;

3) диски упорные роторов турбин - шлифовка плоскостей и устранение торцевого биения;

4) компенсаторы объема - устранение протечек;

5) криогенные установки - ремонт, испытание;

6) насосы всех типов - испытание под нагрузкой;

7) опорно-упорные подшипники турбин, уплотняющие подшипники генераторов - ремонт, сборка;

8) парогенераторы - ремонт, гидравлическое испытание;

9) разделители потоков – ревизия;

10) реакторы - разборка, ремонт, сборка внутрикорпусных устройств, ремонт и ревизия уплотнительной поверхности главного разъема реактора;

11) сборки топливные - проверка на стенде, устранение дефектов;

12) холодильные агрегаты - ремонт, испытание;

13) цилиндры турбин - кантовка верхних половин.

Параграф 46. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 7 разряд

153. Характеристика работ:

ремонт и наладка сложных узлов и механизмов реакторно-турбинного оборудования, устранение неисправностей, возникающих в процессе его работы;

выполнение работ по наладке механической, гидравлической и оптической систем.

154. Должен знать:

конструктивные особенности, кинематические, гидравлические и оптические системы ремонтируемых сложных узлов и механизмов реакторно-турбинного оборудования;

методы диагностики, ремонта, сборки и монтажа, проверки на точность и испытания отремонтированного оборудования;

допустимые нагрузки на работающие детали, узлы, механизмы реакторно-турбинного оборудования и способы проведения профилактических мер по предупреждению их неисправностей;

технологические процессы ремонта, испытания и сдачи в эксплуатацию сложного оборудования;

155. Примеры работ:

1) валы - центровка с помощью электронных приборов;

2) машины разгрузочно-загрузочные - капитальный ремонт скафандра, ремонт оптического прибора наведения разгрузочно-загрузочных машин;

3) проточная часть турбин - оптическая центровка;

4) роторы турбин - статическая и динамическая балансировка;

5) система регулирования турбин - настройка и снятие характеристик на остановленной турбине;

6) система регулирования воздушных турбохолодильных машин - капитальный ремонт, наладка;

7) технологический канал - замена и ремонт дефектных участков;

8) турбокомпрессор, турбодетандер - разборка, ремонт, сборка.

156. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 47. Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования, 8 разряд

157. Характеристика работ:

выполнение особо сложных работ по ремонту реакторно-турбинного оборудования;

комплексная наладка систем и механизмов реакторно-турбинного оборудования и участие в работе по обеспечению вывода его на заданные параметры работы.

158. Должен знать:

конструкцию, кинематические, гидравлические и оптические системы ремонтируемого особо сложного реакторно-турбинного оборудования;

порядок эксплуатации контрольно-измерительных приборов и стендов для диагностирования, ремонта и наладки оборудования;

технологические процессы ремонта, испытания и сдачи в эксплуатацию особо сложного реакторно-турбинного оборудования;

159. Примеры работ:

1) камеры "горячие" - наладка манипуляторов и оптических узлов;

2) машины разгрузочно-загрузочные - комплексная наладка систем и механизмов разгрузочно-загрузочных машин;

3) реакторы - ремонт узлов с применением спецоснастки, телевизионных систем, оптических приборов;

4) роторы турбин - центровка по уклонам, масляным расточкам и полумуфтам с установкой линии вала роторов турбины и генератора;

5) система регулирования и парораспределения турбин - настройка и снятие характеристик на холостом ходу и под нагрузкой, настройка регулятора автомата безопасности;

6) специальные изделия реакторов - сборка и установка в технологические каналы реактора;

7) технологические каналы - извлечение при тяжелом зависании.

160. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 48. Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики, 2 разряд

161. Характеристика работ:

разборка и сборка реле простых электрических средств измерений и аппаратуры постоянного и переменного тока, механической части простых реле и средств измерений;

промывка и чистка узлов и деталей средств измерений и аппаратуры, чистка контактов и контактных поверхностей;

выполнение простых слесарных операций по обработке деталей с опиловкой под размер;

маркировка и простая окраска поверхностей красками, антикоррозионная смазка деталей;

упаковка электроизмерительных приборов и аппаратуры для перевозки;

ремонт и техническое обслуживание простой аппаратуры релейной защиты и автоматики;

установка на стендах средств измерений и подключение их для проверки под руководством электромонтера более высокой квалификации;

162. Должен знать:

общие понятия о назначении релейной защиты, цепях защиты и автоматике управления;

общие сведения о материалах, применяемых при ремонте аппаратуры;

порядок обращения с масляными красками и растворителями;

назначение слесарного и монтерского инструмента и порядок работы с ним;

наименование и назначение простой поверочной и измерительной аппаратуры и приспособлений;

способы проверки цепей вторичной коммутации;

163. Примеры работ:

1) аппаратура и приборы - вырезка по размеру стекол, вставка, укрепление и промазка;

2) бирки маркировки - замена;

3) кабели - раскладка, освобождение от плетки, зачистка, лужение и пайка концов;

4) коробки зажимные - сборка со сменой зажимов;

5) лампы сигнальные и осветительные - замена;

6) наконечники для проводов - лужение и пайка;

7) панели - заделка отверстий, установка ламп, рубильника и реле;

8) прокладки, скобы, шайбы - изготовление;

9) стенды - установка приборов и реле с подключением их для проверки и регулировки;

10) цепи электрические - проверка наличия напряжения при помощи вольтметра;

11) шнуры, штепселя, кнопки, микрофонные трубки - ремонт.

Параграф 49. Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики, 3 разряд

164. Характеристика работ:

разборка, ревизия, ремонт аппаратуры несложных и наладка простых защит;

разборка, ревизия и ремонт автоматических выключателей, установленных в цепях релейной защиты и автоматики (тип "АЕ" и "АЛ-50"), и простых реле;

работы с поверочной и измерительной аппаратурой;

обработка изоляционных материалов;

выполнение несложных работ по чертежам, схемам, эскизам;

составление эскизов, схем, чертежей на простые детали.

165. Должен знать:

классификацию и принцип действия реле;

конструкцию и защитные характеристики автоматов, установленных в цепях релейной защиты и автоматики;

порядок ведения работ по разборке, ремонту, сборке и регулированию механической и электрической части реле средней сложности;

источники и схемы питания постоянного и переменного оперативного тока;

порядок пользования аппаратурой для проверки защиты, регулирования тока и напряжения,

способы проверки сопротивления изоляции и испытания ее повышенным напряжением;

устройство релейной защиты и автоматики, цепей вторичной коммутации;

устройство универсальных и специальных приспособлений, монтерского инструмента и средств измерений;

технические описания и инструкции по наладке и эксплуатации аппаратуры;

основы электротехники и телеавтоматики;

166. Примеры работ:

1) катушки индукционные перемотка, катушки отключения и включения - регулировка напряжения срабатывания, катушки реле времени - замена;

2) коробки клеммные - ревизия;

3) приборы полупроводниковые - ревизия и монтаж;

4) реле времени типа "ЭВ-100", "ЭВ-200", "РП-100", "РВ-200", "РВ-01", "РВ-03" и их современные аналоги; реле указательные типа "РУ-21", "РУ-1", "РУ-11" и "РЭУ-11" и их современные аналоги; реле промежуточные типа "РП-16", "РП-17", "РП-18", "РП-23", "РП-25", "РП-210", "РП-220", "РП-230", "РП-250" и их современные аналоги - разборка, ремонт, сборка, регулировка механической части, снятие электрических характеристик;

5) реле газовые типа "РГЧ3-66", "BF-80Q", "РЗТ", струйные типа "URF-25/10" - разборка, ремонт, наладка;

6) реле тока и напряжения типа "РТ-40", "РН-50" - ревизия и устранение дефектов в схеме внутренних соединений;

7) трансформаторы напряжения - проверка схемы включения;

8) трансформаторы тока встроенные, выносные и накладные (на бушингах) - определение ответвлений и коэффициента трансформации;

9) цепи постоянного тока - отыскание замыкания на землю.

Параграф 50. Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики, 4 разряд

167. Характеристика работ:

разборка, ревизия, сборка, техническое обслуживание и устранение дефектов оборудования, смонтированного на панелях релейной защиты средней сложности;

ремонт и регулирование реле средней сложности со вскрытием, устранением дефектов механизма кинематики, электрической схемы, регулированием, балансировкой, заменой деталей;

частичный ремонт устройств сложных релейных защит;

ремонт и техническое обслуживание комплектных испытательных устройств для проверки защит средней сложности, устройств электромагнитной блокировки;

ремонт, техническое обслуживание, перемонтаж, устранение дефектов оборудования, панелей защит типа "ДЭШ-110", "УРОВ-110", осциллографов, фиксирующих приборов, автоматики повторного включения и автоматики включения резерва;

сборка испытательных схем для проверки и наладки релейных защит средней сложности и устройств автоматики, измерительных трансформаторов, приводов элегазовых и вакуумных выключателей и испытания изоляции цепей вторичной коммутации.

168. Должен знать:

технические характеристики обслуживаемого оборудования;

виды повреждений в электротехнических установках;

условия селективности действия защитных устройств;

конструкцию реле на электромагнитном и индукционном принципах;

принципиальные схемы управления и сигнализации выключателей с дистанционным приводом;

схемы емкостных делителей напряжения;

требования к точности трансформаторов тока;

назначение и основные требования к максимальной токовой защите, токовой отсечке, дифференциальной, газовой, дистанционной защите;

назначение устройств автоматики повторного включения;

назначение и основные требования к автоматике включения резерва;

основные параметры и схемы включения полупроводниковых приборов (диоды, транзисторы, тиристоры);

аппаратуру для проверки защит;

методы и порядок обращения с комплектными испытательными устройствами для проверки защит;

технические описания релейной аппаратуры;

основы электроники и полупроводниковой техники;

169. Примеры работ:

1) выключатели автомеханические серий "АЗ-100", "АП-50", "АВМ", "АВ" - ревизия, настройка электрических характеристик;

2) защиты газовые - проверка действия на отключение;

3) защиты газовые трансформаторов с реле типа "Р243-66", "BF-80Q", "РЗТ" и струйных типа "URF-25/10"- наладка и проверка действия их на выходные реле и выключатели;

4) панели аварийных осциллографов "ЭПО-1077-68", "ПДЭ-0301"-наладка и проверка;

5) привода выключателей 6-220 киловольт всех типов - проверка и регулировка электромагнитов включения и отключения;

6) приборы световой и звуковой сигнализации - подбор, установка и проверка;

7) реле времени типа "РВ-100", "ЭВ-100", "ЭВ-200"-выявление дефектов и неисправностей;

8) реле времени типа "РВМ-12", "РВМ-13", "ВС-10"-наладка электрических характеристик;

9) реле максимального тока типа, "ИТ-80", "РТ-80", "РТ-90", "РТ-40", "РТ-140", "РСТ-11", "РСТ-13", промежуточные и сигнальные различных типов - наладка;

10) реле повторного включения типа "РПВ-58", "РПВ-258", "РПВ-1", "РПВ-02" - наладка и проверка электрических характеристик;

11) электромеханические и полупроводниковые реле отечественного и зарубежного производства;

12) шкафы автоматики охлаждения трансформаторов типа "ШАОТ-3", "ШАОТ-3д" – ревизия аппаратуры и наладка шкафов обдува;

13) схемы автоматики и управления "ШАОТ";

14) трансформаторы тока и напряжения - определение полярности, коэффициента трансформации, снятие характеристик намагничивания, испытания изоляции;

15) устройства испытательные комплектные типа "Ретом-11 (41,51,61)", "Уран-2", "УПЗ-1", "Omicron-256 (356)", "У5052" и их модификации - ремонт и техническое обслуживание;

16) цепи автоматики и управления насосных и компрессорных установок;

17) шкафы автоматики насосных и компрессорных установок, системы охлаждения трансформаторов и автотрансформаторов – ревизия, наладка.

Параграф 51. Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики, 5 разряд

170. Характеристика работ:

разборка, ремонт, сборка, техническое обслуживание сложных защит электродвигателей, генераторов, трансформаторов, синхронных компенсаторов, кабельных сетей и высоковольтных линий электропередачи;

составление дефектных ведомостей на приборы, аппаратуру релейной защиты и автоматики;

сложные ремонтные и сборочные работы механической и электрической частей реле, приборов и устройств автоматики, механизмов кинематики с заменой изношенных деталей с использованием точного мерительного инструмента и приспособлений;

проверка, ремонт и наладка контрольных установок;

испытания и наладка отдельных элементов устройств релейной защиты и автоматики на интегральных микросхемах;

испытания изоляции комплектов аппаратуры и цепей вторичной коммутации панелей сложных защит, имеющих в своем составе поляризованные и кодовые реле, полупроводниковые интегральные элементы;

сборка сложных испытательных схем для проверки и наладки релейных защит и устройств автоматики под руководством инженера или мастера.

171. Должен знать:

схему коммутации;

режим работы и детальные сведения о защитах генераторов, трансформаторов, электродвигателей, кабельных и воздушных линий электропередачи;

порядок чтения принципиальных, совмещенных, развернутых и монтажных схем релейной защиты и автоматики;

назначение и виды высокочастотных защит;

основные способы выполнения защиты на переменном оперативном токе;

назначение автоматического повторного включения линий электропередачи, трансформаторов и шин подстанций;

инструкции по наладке и техническому обслуживанию сложных реле, панелей защит и автоматики;

основы механики, физики, электроники, радиотехники;

172. Примеры работ:

1) автоматика повторного включения, автоматы включения резерва – наладка;

2) блоки питания устройств релейной защиты и автоматики типа "БПТ" и "БПН", блоки питания высокочастотной аппаратуры "АНКА" - "АВПА" и полупроводниковых панелей на интегральных микросхемах - ревизия, наладка;

3) защиты восьмерочные линий электропередачи - ревизия, ремонт;

4) защиты дифференциально-токовые с реле типа "РНТ", "РСТ" и "ДЗТ" - проверка и наладка;

5) защиты на переменном оперативном токе с реле прямого действия типа "РТВ", "РТМ", "РП-341" - проверка и наладка;

6) защиты фидеров 6-10-35 киловольт - ревизия и проверка электрических характеристик;

7) панели сложных защит "ЭПЗ-1636М", "ЭПЗ-1643", "ДФЗ-201", "ДФЗ-503", "ДФЗ-504", "ДЗ-503"; комплекты реле "РТФ-2", "РТФ-7", "ВТФ-6", "ВТФ-8", "РТФ-9", "РНФ-1М" - проверка, монтаж, выявление дефектов, ревизия;

8) регуляторы возбуждения генераторов пропорционального действия на магнитных усилителях "ЭПА-325", "ЭПА-500" и иное - ревизия, наладка;

9) реле направления мощности "РБМ-177", "РБМ-178", "РБМ-275"- наладка и проверка электрических характеристик, правильности включения под нагрузкой;

10) реле сопротивления различных типов - регулирование и проверка электрических характеристик;

11) схемы управления масляных и воздушных выключателей различных типов - ревизия и наладка;

12) устройства релейной защиты и автоматики комплектных распределительных устройств типа "КРУ" и "КРУН" на полупроводниковых элементах микропроцессорные "УРЗА" - ревизия, наладка, снятие характеристик;

13) устройства релейной защиты и автоматики типа "ВПТ-1001", "ВПТ-1002", "ВПН-1001", "ВПН-1002" - ремонт и ревизия блоков питания;

14) устройства центральной сигнализации с реле типа "РИС-Э2М", "РЦС-ЭЗМ", "РТД-11" - проверка и наладка;

Параграф 52. Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики, 6 разряд

173. Характеристика работ:

выявление и устранение дефектов, причин и степени износа деталей особо сложной аппаратуры релейной защиты и автоматики;

ремонт электронной аппаратуры;

выявление неисправностей и выполнение сложных работ по ремонту механической и электрической части реле, блоков высокочастотных защит, приборов и аппаратов;

включение "REST" автоматики, резервация сложных деталей;

монтаж панелей особо сложных защит;

работа с электронно-измерительной аппаратурой, осциллографами, высокочастотными измерителями и генераторами;

наладка и ремонт сложной поверочной аппаратуры;

сборка сложных схем для проведения специальных нетиповых испытаний релейной защиты и автоматики;

обслуживание комплексных устройств для проверки релейной защиты и автоматики;

проверка особо сложных релейных защит и устройств автоматики под руководством инженера или мастера.

174. Должен знать:

технические описания и инструкции по ремонту, наладке, проверке и эксплуатации особо сложной аппаратуры релейной защиты, автоматики и цепей вторичной коммутации;

назначение и схемы блокировочных устройств;

принцип действия защит с высокочастотной блокировкой;

понятия о переходных режимах, устойчивости и качаниях в энергосистемах;

порядок снятия и построения характеристик релейных защит и векторных диаграмм и их анализ;

структурные схемы панелей защит и автоматики на интегральных микросхемах и микропроцессорных защитах;

175. Примеры работ:

1) автоматы разгрузки системы по частоте с реле "РЧ-1", "РЧ-2", "РСТ-11" - ремонт, наладка;

2) блоки автоматического регулирования напряжения трансформаторов типа "БАР", "АРТ-1" и иное - снятие электрических характеристик, настройка на заданные параметры;

3) защиты дистанционные типа "ДЗ-501", "ДЗ-502", "ДЗ-503", "ЭПЗ-1636", "ПЗ-5" - наладка;

4) защиты дифференциально-фазные типа "ДФЗ-201", "ДФЗ-501", "ДФЗ-502", "ДФЗ-503", "ДФЗ-504" с высокочастотными постами типа "ПВЗУ", "АВЗК-80", "ПВЗ-90М" с высокочастотными постами типа "ПВЗУ", "АВЗК-80", "ПВЗ-90М" - проверка электрических характеристик высокочастотных защит, ремонт и настройка;

5) защиты микропроцессорные типа "SPAC-801", "РЗ–11", терминалов "REL" и иное – снятие и проверка электрических характеристик;

6) каналы высокочастотные - настройка отдельных элементов; заградителей, фильтров присоединения и разделительных, конденсаторов связи и элементов - проверка затухания и запасов; проверка совмещенных высокочастотных каналов;

7) "РАС"-ы, магнитографы, осциллографы - регулирование, наладка;

8) панели бесконтактные автоматов на полупроводниках - ремонт, регулирование, настройка;

9) панели защит на интегральных микросхемах серий "ЩДЭ-2801", "ШДЭ-2802", "ПДЭ-2801", "ПДЭ-2802", "ПДЭ-2001-2006" и иное - ревизия и проверка электрических характеристик;

10) приемопередатчики высокочастотные типа "УПЗ-70", "АВЗК-80", "ПВЗ-90М" и иные отечественного и зарубежного производства - регулировка, настройка и наладка;

11) регуляторы автоматические бесщеточного возбуждения синхронных генераторов и электродвигателей - ревизия, наладка;

12) регуляторы возбуждения синхронных компенсаторов типа "РВО-2" - ревизия, ремонт, регулировка;

13) реле частоты типа "РЧ-1", "РЧ-2", "РСТ-11", "АЧР", "ДЧ" и "ЧАПВ" - регулировка, наладка и техническое обслуживание;

14) схемы автоматики пожаротушения автотрансформаторов - настройка и наладка элементов, апробирование действия их на первичное оборудование цепи тока и напряжения;

15) снятие векторных диаграмм, анализ правильности наладки и включения защит;

16) шкафы тиристорного возбуждения: панели управления, тиристоры силовые - проверка параметров, регулирование, настройка.

176. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 53. Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики, 7 разряд

177. Характеристика работ:

ремонт и наладка сложных устройств релейной защиты и автоматики, выполненных на базе интегральных микросхем и микропроцессорных устройств, проверочных комплексных устройств и поверочных автоматических установок.

178. Должен знать:

инструкции по ремонту, наладке, проверке и эксплуатации сложной аппаратуры релейной защиты и автоматики;

способы определения и поиска неисправностей в устройствах релейной защиты и автоматики;

порядок работы со сложной электронной измерительной аппаратурой;

схемы панелей и устройств защит и автоматики на интегральных микросхемах;

179. Примеры работ:

1) автоматика противоаварийная "САПАХ", "АПАХ", "АЛАР", "САОН", "ДАРН" и иное - проверка электрических характеристик и настройка;

2) защиты продольные дифференциальные линий "ДЗЛ-2" - комплексная двусторонняя проверка;

3) комплекты защит генераторов и роторов генераторов (блоки реле "РТФ-6М", "РЗР-1М") - ремонт, наладка;

4) блоки реле сопротивления на интегральных микросхемах "БРЭ-2801" - настройка заданных установок, прозвонка и подключение внешних связей;

5) устройства противоаварийной автоматики типа "АНКА", "АВПА", "ВЧТО", "АКПА" - ремонт, проверка характеристик, настройка;

6) электроприводы на микропроцессорной основе-проверка, настройка.

180. При выполнении работ по ремонту и наладке особо сложных устройств релейной защиты и автоматики, выполненных на базе микропроцессорных устройств и интегральных микросхем, по наладке и ремонту новых малосерийных образцов аппаратуры – 8 разряд.

181. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 54. Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств, 2 разряд

182. Характеристика работ:

вспомогательные работы при ремонте и техническом осмотре оборудования распределительных устройств станций и подстанций, трансформаторов и вводов;

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

изготовление простых металлических и изоляционных конструкций;

очистка, промывка и протирка демонтированных и сборочных деталей оборудования;

чистка контактов и контактных поверхностей;

подача на рабочее место, подготовка к работе и уборка слесарного инструмента, инвентаря, приспособлений и материалов;

зачистка поверхностей для лужения и пайки;

разборка, ремонт и сборка оборудования распределительных устройств напряжением до 10 киловольт, вводов - до 35 киловольт, масляных и сухих силовых трансформаторов мощностью до 1000 киловольт-ампер напряжением до 10 киловольт со сменой обмоток;

разборка, ремонт и сборка несложных узлов и деталей электродвигателей, электроаппаратов и электроприборов;

установка простой осветительной арматуры и небольших прожекторов;

монтаж, демонтаж, ремонт распределительных коробок, предохранительных щитов;

проверка и ремонт простой пускорегулирующей аппаратуры;

несложные такелажные работы под руководством электрослесаря более высокой квалификации;

выполнение окрасочных работ.

183. Должен знать:

общие сведения о назначении, устройстве и принципе действия оборудования распределительных устройств, трансформаторов силовых, сварочных и измерительных, низковольтных и высоковольтных вводов электродвигателей постоянного и переменного тока, электроаппаратуры и электроприборов;

назначение и устройство слесарного, монтерского и мерительного инструмента, приспособлений и защитных средств;

порядок выполнения работ при техническом осмотре и ремонте оборудования распределительных устройств, при разборке, сборке и армировании вводов для силовых и измерительных трансформаторов;

общие требования к грузоподъемным механизмам;

сигнализацию при работе с кранами;

основные виды электроматериалов, их свойства и назначение;

184. Примеры работ:

1) баки трансформаторов "ТД-1000/10" - осмотр, чистка от загрязнений и промывка трансформаторным маслом;

2) вводы - замена токоведущего штыря с высверловкой, пропайкой, армировкой и покраской армировки маслостойкой эмалью;

3) выключатели "МГ-10", "ВМП-10", "ВМГ-123"- осмотр, чистка проходных изоляторов, слив масла, промывка и чистка дугогасительных камер;

4) изоляторы двухклеммные "ФС-4" - перемонтаж;

5) изоляторы опорные - армировка;

6) изоляторы фарфоровые вводов напряжением до 10 киловольт для силовых трансформаторов "ТМ-1000/10" - армировка во фланец и колпачок;

7) компрессоры - очистка рубашки от накипи и промывка водой;

8) прокладки несложной конфигурации - вырубка и обработка;

9) разъединители - очистка и смазка шарниров;

10) трансформаторы I-II габаритов - изготовление уплотнений;

11) фильтры термосифонные на трансформаторах - снятие и установка;

12) арматура осветительная: выключатели, штепсельные розетки, патроны и иное – установка с подключением в сеть;

13) щитки и коробки распределительные - смена и установка предохранителей и рубильников.

Параграф 55. Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств, 3 разряд

185. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка электрооборудования закрытых распределительных устройств напряжением до 10 киловольт;

капитальный ремонт без смены обмоток;

технический осмотр трансформаторов общего назначения с устройством переключения без возбуждения мощностью до 10 тысяч киловольт-ампер напряжением до 35 киловольт;

капитальный ремонт со сменой обмоток трансформаторов с устройством переключения без возбуждения напряжением до 10 киловольт;

разборка, сборка, армировка, испытание на герметичность вводов напряжением до 35 киловольт;

лужение и пайка наконечников, работа с паяльной лампой;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

ремонт, пропитка, вакуум-сушка бакелитовых изделий;

подбор токоведущих штырей по току и фарфоровому изолятору;

работа на технологических установках по дегазации масла, восстановлению цеолита, осушке масла цеолитами;

обслуживание вакуумных насосов и компрессоров;

выполнение такелажных работ при помощи простых средств механизации;

замена подшипников качения и скольжения, ревизия электродвигателей, выполнение работ по разборке, ремонту, сборке и наладке электрических приборов, электромагнитной, магнитоэлектрической и электродинамических систем;

проверка и измерение сопротивления изоляции обмоток трансформаторов, выводов и вводов кабелей мегомметром напряжением свыше 2500 вольт.

186. Должен знать:

принципиальные схемы первичной коммутации и условные обозначения электрооборудования;

конструкцию распределительных устройств электростанций и подстанций;

конструкцию и принцип работы сухих, масляных, двухобмоточных силовых трансформаторов;

порядок производства работ с применением растворителей и эмалей, глетоглицериновых замазок;

нормы испытательных напряжений для вводов напряжением до 35 киловольт;

приемы верхолазных работ при ремонте и профилактике оборудования и соединительных шин открытых распределительных устройств;

устройство и принцип работы технологических установок по дегазации масла, вакуумных насосов, газовой защиты;

признаки повреждений вводов и способы их устранения;

общие сведения по электротехнике;

187. Примеры работ:

1) армировка фарфоровых вводов напряжением до 35 киловольт - устранение течи путем переармировки глетоглицериновой замазкой;

2) вводы - ремонт с перезаливкой мастики;

3) вводы высоковольтные трансформаторов "ТДН-10000/35", расширители на трансформаторах напряжением 35 киловольт - снятие и установка;

4) выключатели масляные типа "ВМП-10", "ВМГ-133" - ремонт контактной системы;

5) выключатели масляные типа "ВК-10", "ВМПЭ-10" - ремонт выключателя с проверкой дугогасящих камер, замена масла, регулировка привода и выключателя;

6) вакуумные выключатели типа "ВВВ-10", "ВВ/ТЕL"-ремонт выключателя с заменой дугогасящих камер, проверка регулировки выключателя;

7) компенсаторы, воздухосборники - разборка, отсоединение узлов и деталей;

8) обмотки трансформаторов типа "ТМ-6300/35" - опрессовка;

9) отводы и места паек трансформаторов "ТД-10000/35" - переизолировка лакотканью и кабельной бумагой;

10) разъединители на напряжение 10 и 35 киловольт - ремонт всех видов;

11) реле газовые трансформаторов - снятие и установка;

12) трансформаторы силовые "ТМ-10000/10" - капитальный ремонт со сменой обмоток;

13) фильтры термосифонные - снятие, перезарядка и установка;

14) аппаратура пускорегулирующая: реостаты, магнитные пускатели, пусковые ящики и иное – разборка, ремонт и сборка с зачисткой подгоревших контактов, щеток или смена их;

15) кабели – проверка состояния изоляции мегомметром до и после прокладки;

16) электродвигатели короткозамкнутые мощностью до 1000 киловольт – разборка и сборка.

Параграф 56. Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств, 4 разряд

188. Характеристика работ:

ремонт с частичной заменой элементов оборудования, регулировка и наладка электрооборудования открытых и закрытых распределительных устройств напряжением до 35 киловольт;

ремонт без смены обмоток и техническое обслуживание силовых трансформаторов общего назначения с устройством переключения без возбуждения напряжением 35 киловольт любой мощности и напряжением 110 киловольт мощностью до 40 тысяч киловольт-ампер, измерительных трансформаторов напряжением до 35 киловольт, специальных сухих и масляных трансформаторов мощностью до 6,3 тысяч киловольт-ампер напряжением до 35 киловольт;

капитальный ремонт со сменой обмоток трансформаторов с устройством переключения без возбуждения напряжением до 35 киловольт различной мощности с применением электрического, пневматического и мерительного инструмента;

разборка, замена неисправных деталей, армировка, вакуум-сушка, заливка трансформаторным маслом негерметичных маслонаполненных вводов напряжением до 110 киловольт;

осушка и чистка трансформаторного масла на цеолитовой установке;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой;

ремонт и техническое обслуживание вводов и внутренней изоляции выключателей;

ремонт подвижных и неподвижных контактов и дугогасительных устройств;

проверка состояния и устранение дефектов приводов выключателей;

ремонт крышек, баков, подъемных, выхлопных устройств, воздухосборников и предохранительных клапанов;

ремонт реакторов, дугогасящих катушек, силовых трансформаторов без вскрытия активной части напряжением до 110 киловольт;

проверка и отбраковка изоляторов, разъединителей;

ремонт компрессорных установок;

подбор необходимой такелажной оснастки и работы с помощью грузоподъемных машин, механизмов и специальных приспособлений;

монтаж и ремонт кабельных сетей напряжением до 35 киловольт;

размотка, разделка, дозировка, прокладка кабеля, монтаж вводных устройств и соединительных муфт, концевые заделки в кабельных линиях напряжением от 10 до 35 киловольт.

189. Должен знать:

порядок проведения профилактических ремонтных работ на действующем оборудовании и аппаратуре распределительных устройств;

элементы конструкции закрытых и открытых распределительных устройств напряжением до 110 киловольт;

минимальные допускаемые расстояния между оборудованием;

порядок чтения схем первичных соединений электрооборудования электрических станций и подстанций;

конструкцию и принцип работы обслуживаемых трансформаторов, мастико- и маслонаполненных бакелитовых и фарфоровых вводов, технологическую последовательность операций по их ремонту;

устройство и принцип действия вакуум-сушильной печи, вакуум-насосов, компрессорной и цеолитовой установок, токоограничивающего реактора, переключающих устройств типа "РПН" с токоограничивающими реакторами, переключателей переключения без возбуждения всех типов;

основные сведения о схемах вторичных цепей;

методы проведения испытаний оборудования и компрессорных установок;

порядок вывода оборудования в ремонт и допуска к работам на электроустановках;

порядок ведения верхолазных работ и работ под напряжением;

способы и сроки испытания такелажных средств, защитных устройств и изолирующих приспособлений;

основы электротехники и механики;

190. Примеры работ:

1) автоматы типов "АВМ-4Н", "АВМ-10В", "АВМ-20", "АВМ-15" - ремонт, регулировка;

2) вводы маслонаполненные напряжением 110 киловольт - ремонт с заменой расширителя, фарфоровой рубашки с последующим заполнением маслом;

3) выключатели маслонаполненные "ВМГ-133" – перемещение при их замене в условиях действующего оборудования;

4) выключатели масляные и воздушные напряжением 35 киловольт различных типов - разборка, ремонт с заменой дефектных деталей, сборка;

5) защиты азотные трансформаторов - ремонт и техническое обслуживание;

6) остовы трансформаторов "ТМ-6300/35" - ремонт с разборкой магнитопровода;

7) переключатели ответвлений обмоток на трансформаторах "ТД- 40000/35" – замена;

8) разъединители, отделители, короткозамыкатели на напряжение 10, 35, 110 киловольт различных типов - ремонт с заменой деталей (элементов);

9) трансформаторы напряжения "НТМП-10" - замена, трансформаторы напряжением 110 киловольт - ремонт с подъемом и осмотром выемной части и заменой масла;

10) трансформаторы напряжения "НТМИ-10" - техническое обслуживание путем проверки активной части, магнитопровода, проверки состояния масла;

11) блокировки электромагнитные и электромеханические – ремонт устройств и регулировка;

12) кабельные сети напряжением до 35 киловольт – монтаж и ремонт, размотка, разделка, дозировка, прокладка кабеля, монтаж вводных устройств и соединительных муфт, концевые заделки в кабельных линиях напряжением от 10 до 35 киловольт.

Параграф 57. Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств, 5 разряд

191. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт, монтаж, регулировка и наладка электрооборудования распределительных устройств напряжением 110-220 киловольт;

ремонт с частичной или полной заменой изоляции и уплотнений вводов напряжением 110-220 киловольт;

реконструкция масляных и воздушных выключателей по чертежам и эскизам;

капитальный ремонт силовых трансформаторов напряжением до 110 киловольт различных типов и мощностей;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

изготовление шаблонов и приспособлений;

выполнение работ по чертежам и эскизам с применением соответствующего такелажа, необходимых приспособлений, специального инструмента и аппаратуры;

регулирование и ремонт сложного и специального инструмента и приспособлений;

выполнение такелажных работ по перемещению, разборке и установке особо сложных и ответственных узлов, деталей и элементов оборудования;

определение неисправностей и дефектов оборудования и их устранение;

демонтаж, сложный ремонт и сборка механической и электрической частей приборов всех систем и назначений.

192. Должен знать:

конструкцию и принцип работы оборудования и аппаратуры распределительных устройств напряжением до 220 киловольт;

устройство вводов, силовых и измерительных трансформаторов, трансформаторов специального назначения - печных, тяговых и иное мощностью до 250 тысяч киловольт-ампер с классом изоляции 110 киловольт;

технические характеристики ремонтируемого оборудования;

схему масляного хозяйства обслуживаемого участка;

нормы и объемы испытаний ремонтируемого электротехнического оборудования;

порядок чтения сложных чертежей, схем и эскизов;

организацию ремонтных, такелажных и верхолазных работ;

193. Примеры работ:

1) автоматы типов "АВМ-4Н", "АВМ-10В", "АВМ-20", "АВМ-15" - ремонт, регулировка;

2) выключатели воздушные типов "ВВН-220", "ВВБ-220", "ВВН-110", масляные типов "МКП-220", "У-220", "МКП-110", "У-110" - разборка, ремонт, сборка и наладка;

3) выключатели масляные типа "ВМТ-110" – ремонт выключателя с проверкой дугогасящих камер с заменой неисправных звеньев, масла, регулировкой привода и выключателя;

4) элегазовые выключатели типа "ВЭБ-110", "3АР1DТ-123" киловольт - техническое обслуживание с проверкой состояния изоляции выключателя с контролем работы блоков, давления, управлением приводом;

5) компрессоры передвижные - сборка всасывающего (нагнетательного) клапана, испытание на плотность, установка на место, снятие и ремонт маслофильтра, замена поршневого кольца с подгонкой;

6) магнитопроводы трансформаторов мощностью 250000 киловольт-ампер, напряжением 220 киловольт - удаление источника замыкания пластин электротехнической стали;

7) обмотки трансформаторов напряжением до 110 киловольт - опрессовка с применением гидродомкратов;

8) подстанции напряжением 220 киловольт - замена спусков, петель и перемычек к аппаратам;

9) разрядники вентильные типа "РВП-6" – установка;

10) разъединители, отделители, короткозамыкатели всех типов напряжением 110-220 киловольт - разборка, ремонт с заменой элементов оборудования, замеры переходного сопротивления контактов;

11) трансформаторы мощностью 250000 киловольт-ампер, напряжением 220 киловольт - капитальный ремонт со сменой обмоток;

12) установки восстановления силикагеля, цеолита, установки постоянного тока – ремонт;

13) установки дегазации масла – ремонт;

14) устройства переключающие типов "РНТ-9", "РНТ-13", "РНТ-18", "РНТ-20" - ремонт всех узлов;

15) устройства выключения трансформаторов типа "РНОА-110/1253", "SAV1-1600/245"-проверка неисправных узлов, контактора с заменой масла и устройства выключения.

Параграф 58. Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств, 6 разряд

194. Характеристика работ:

особо сложные и ответственные работы по ремонту и реконструкции оборудования распределительных устройств электростанций и подстанций напряжением до 500 киловольт с частичной или полной заменой элементов;

ремонт измерительных, силовых трансформаторов и автотрансформаторов различных типов и мощностей с применением сложного инструмента, специальных ремонтно-монтажных приспособлений, точных средств измерений и защитных средств;

ремонт высоковольтных вводов различной конструкции напряжением 220 киловольт и выше;

обслуживание и ремонт технологических установок по дегазации и азотированию масел, осушке воздуха и вымораживанию паров влаги;

организация работ по разборке, ремонту и сборке оборудования и его наладке;

наладка ремонтных приспособлений и такелажных средств.

195. Должен знать:

порядок приемки в эксплуатацию и принцип работы измерительных и силовых трансформаторов;

конструкцию, классификацию и основные параметры высоковольтных вводов на любое напряжение для электрических аппаратов и устройств постоянного и переменного тока;

признаки повреждения отдельных элементов распределительных устройств, магнитопроводов, обмоток, переключающих устройств, силовых и измерительных трансформаторов, высоковольтных вводов, выключателей, разъединителей, воздухоподготовительных установок и их деталей;

основные технические характеристики ремонтно-монтажных средств и приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов, применяемых при ремонте оборудования;

196. Примеры работ:

1) автоматы типов "АВМ-4Н", "АВМ-10В", "АВМ-20", "АВМ-15" - ремонт, регулировка;

2) автотрансформаторы типа "АТДЦТН-200000/330" - капитальный ремонт со сменой обмоток и восстановлением устройств регулирования под нагрузкой;

3) вводы маслонаполненные напряжением 500 киловольт - капитальный ремонт со сменой уплотнений;

4) выключатели воздушные типа "ВВБ-500", "ВВБк-500", "ВВ-500", "ВВ-500Б" - разборка, ремонт, сборка, наладка;

5) делители напряжения "ДН-1150" - капитальный ремонт;

6) элегазовые выключатели типа "3АР1DТ-245" киловольт - техническое обслуживание с проверкой работы блоков, контроля давления, управления приводом с проверкой состояния изоляции выключателя;

7) разъединители типа "РНДЗ-2/500/3200"-осмотр, ремонт, замер переходного сопротивления контактов;

8) схемы отводов-монтаж с подключением к вводам и переключателям;

9) трансформаторы - сушка в собственном баке индукционным способом; сушка активной части методом разбрызгивания горячего масла и вымораживания влаги на установке "Иней";

10) трансформаторы "ТДЦ-400000/330" - капитальный ремонт на месте установки с сушкой, заменой уплотнения и масла без разборки активной части;

11) трансформаторы тока типа "ТФРМ-500", "ТРН-500", трансформаторы напряжения "НКФ-500", "НДЕ-500" - капитальный ремонт с заменой масла;

12) трансформаторы тока типа "ТФЗМ-500", "ТФНД-500"-проверка активной части трансформатора и ремонт с сушкой (замена плотности, замена масла, сборка и замена масла трансформатора);

13) установки "ВМ-1" - сборка схемы и дегазация трансформаторного масла для заливки трансформаторов с азотной зашитой;

14) установки "УВМ-1", "УВМ-2", "УВМ-3" - сборка схемы и дегазация трансформаторного масла для заливки трансформаторов с пленочной защитой.

197. При выполнении особо сложных и ответственных работ на оборудовании распределительных устройств и подстанций напряжением свыше 500 киловольт - 7 разряд.

198. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 59. Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования, 2 разряд

199. Характеристика работ:

вспомогательные работы по ремонту и изготовлению цилиндрических обмоток высшего и низшего напряжения силовых сухих и масляных трансформаторов мощностью до 400 киловольт-ампер, измерительных трансформаторов тока и напряжения с классом напряжения 3 киловольт и 3 классом точности, а также сварочных и сухих трансформаторов специального назначения мощностью до 100 киловольт-ампер напряжением до 1 киловольт;

ремонт обмоток и изоляции, частичная и полная перемотка обмоток электрических машин постоянного и переменного тока мощностью до 40 киловатт;

ремонт и изготовление обмоток для дросселей, катушек индуктивности и катушек различной электрической аппаратуры;

заготовка изоляционных деталей для изготовления обмоток;

пропитка, сушка и запекание обмоток и изоляции;

изолировка выводов и ответвлений обмоток класса напряжения до 10 киловольт;

выполнение простых такелажных операций по транспортировке обмоточных проводов, перекатке барабанов с проводами, закладке и выгрузке обмоточных проводов в печь отжига и обжига;

выполнение несложных работ по ремонту и изготовлению главной изоляции силовых трансформаторов мощностью до 1000 киловольт-ампер и трансформаторов измерительных, испытательных, сварочных и специальных с классом напряжения до 35 киловольт, корпусной изоляции электрических машин мощностью до 500 киловатт под руководством электромонтера более высокой квалификации.

200. Должен знать:

конструкцию и типы обмоток и изоляции сухих и масляных силовых трансформаторов, измерительных трансформаторов тока и напряжения, сварочных сухих низковольтных трансформаторов различного назначения;

конструкцию инструмента, приспособлений, оснастки и средств измерений;

марки, сечения обмоточных проводов, применяемых при ремонте и изготовлении обмоток и изоляции;

аппаратуру для пайки медных проводов;

наименование и свойства изоляционных материалов;

способы пайки;

виды припоев и флюсов;

порядок ведения работ по снятию и укладке обмоток роторов и статоров низковольтных асинхронных электродвигателей;

общие сведения о назначении и устройстве трансформаторов I - II габаритов и низковольтных электрических машин;

201. Примеры работ:

1) двигатели асинхронные низковольтные закладка изоляции в пазы;

2) климы уравнительные из электрокартона толщиной 2 миллиметра для обмотки низшего напряжения трансформатора "ТМ-100/6" - нарезка на механических ножницах;

3) лобовые части обмотки статора асинхронного электродвигателя мощностью 40 киловатт - изолировка мест паек;

4) медь обмоточная прямоугольного сечения - правка и рихтовка;

5) обмотки высшего напряжения цилиндрические многослойные из провода круглого сечения и низшего напряжения, из провода прямоугольного сечения для трансформатора "ТМ-25/10" - намотка витков;

6) обмотки секций - укладка для испытания на витковой изоляции, транспортировка;

7) обмотки цилиндрические двухслойные низшего напряжения для трансформатора "ТМ-160/10" из обмоточного провода прямоугольного сечения - изолировка выводов обмоток;

8) обмотки якорей электродвигателей постоянного тока мощностью 4,5 киловатт- намотка;

9) ответвления обмоток трансформатора "ТМ-1000/10"-изолировка крепированной бумагой и лакотканью ручным способом;

10) стержни роторов электродвигателей - опиловка и правка меди.

Параграф 60. Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования, 3 разряд

202. Характеристика работ:

ремонт и изготовление обмоток и изоляции силовых трансформаторов мощностью до 10 тысяч киловольт-ампер напряжением до 35 киловольт, измерительных трансформаторов напряжением до 35 киловольт с классом напряжения до 35 киловольт и с классом точности 1, трансформаторов специального назначения мощностью до 630 киловольт-ампер напряжением до 10 киловольт, обмоток и катушек электрических машин постоянного и переменного тока мощностью до 500 киловатт;

работа на изолировочных станках по наложению изоляции на прямоугольные и круглые провода;

подбор и установка шаблонов;

подготовка обмоточного провода и заготовка изоляционных деталей для изготовления обмоток;

лужение и пайка медных проводов круглого и прямоугольного сечения мягким и твердым припоями с применением электроинструмента и открытого пламени;

наложение межлистовой изоляции на пластины электротехнической стали, а также изоляции на прямоугольные и круглые медные провода машинным и ручным способами.

203. Должен знать:

конструкцию обмоток и изоляции силовых и измерительных трансформаторов, низковольтных электрических машин постоянного и переменного тока, высоковольтных электродвигателей, их принцип работы и назначение;

схемы соединения обмоток и обозначение регулировочных ответвлений, допустимую плотность тока в них;

порядок чтения чертежей, схем и расчетных записок на обмотки и изоляцию;

устройство обмоточно-изоляционного и сушильно-пропиточного оборудования;

марки и ассортимент обмоточных проводов с эмалевой и стеклянной изоляцией;

свойства и область применения материалов: медь, алюминий, бук, дуб, электротехническая сталь, эпоксидные смолы и отвердители, миканит, микафолий и иное, требования, предъявляемые к ним;

принцип действия оборудования, специальных приспособлений, оснастки, мерительного инструмента, электрических средств измерений и аппаратуры, применяемых при ремонте и изготовлении обмоток и изоляции трансформаторов и электрических машин;

основы электротехники;

204. Примеры работ:

1) катушки двухслойные, цилиндрические, двухзаходные низкого напряжения из провода прямоугольного сечения в три параллели для трансформатора "ТМ-630/35" - намотка;

2) катушки цилиндрические многослойные высшего напряжения измерительного трансформатора "НСМ-35" - намотка;

3) лобовые части обмотки статора асинхронного высоковольтного электродвигателя мощностью 2 тысячи киловатт - изолировка мест паек;

4) обмотки роторов синхронных генераторов мощностью 50 тысяч киловатт - изолировка отводов;

5) обмотки статоров - изготовление обмотки секциями без подогрева;

6) обмотки цилиндрические высшего напряжения из провода прямоугольного сечения для трансформатора "ТМ-630/35" - намотка;

7) обмотки якорей - крепление обмотки проволочным бандажом;

8) обмотки якорей генераторов постоянного тока мощностью 1000 киловатт- перемотка;

9) электродвигатели асинхронные мощностью 500 киловатт - выполнение стержневой обмотки при ремонте.

Параграф 61. Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования, 4 разряд

205. Характеристика работ:

ремонт и изготовление непрерывных обмоток трансформаторов общего и специального назначения различной мощности напряжением до 110 киловольт;

ремонт обмоток и изоляции, замена части или полная перемотка обмоток электрических машин переменного и постоянного тока мощностью до 50 тысяч киловатт

определение состояния изоляции с применением мегаомметра и прибора контроля влажности;

пропитка обмоток, прессовка изоляции, их запекание и сушка;

укладка стержней в пазы, подъем и опускание шаговых секций, изгибание стержней и выполнение переходов;

пересоединение обмоток со звезды на треугольник;

изготовление на станках и по шаблонам полюсных катушек из фасонной меди на ребро и плашмя;

выполнение волновой и петлевой обмоток.

206. Должен знать:

конструкцию обмоток и изоляции силовых и измерительных трансформаторов, трансформаторов для питания ртутных выпрямителей, регулировочных трансформаторов, масляных реакторов;

конструкцию обмоток и изоляции и принцип работы электрических машин переменного тока, синхронных электродвигателей мощностью до 25 тысяч киловатт и синхронных компенсаторов мощностью до 25 тысяч киловольт-ампер, а также шунтовых синхронных сериесных и компаундных электродвигателей и генераторов постоянного тока;

разновидности переходов в лобовых частях обмоток при многопараллельных проводниках в витке;

схемы обмоток статоров, роторов и якорей;

свойства изоляции из асбестостекловолокнистых материалов на кремнийорганической основе и эпоксидных смолах;

транспозицию витков обмотки;

207. Примеры работ:

1) места паек проводов и регулировочные ответвления обмоток трансформатора "ТРДН-32000/110" - регулировка;

2) обмотки высшего напряжения испытательного трансформатора напряжением 120 киловольт мощностью 50 киловатт обмотки высшего напряжения трансформатора "ТМН-2500/35" - намотка;

3) обмотки высшего напряжения трансформатора "ТРДЦН-63000/110"-ремонт с частичной перемоткой;

4) обмотки статоров асинхронных электродвигателей мощностью 3 тысяч киловатт напряжением 6 киловольт - намотка;

5) обмотки статоров генераторов мощностью 50 тысяч киловатт - обновление лакового покрова;

6) полюсные катушки из фасонной меди на роторе синхронного компенсатора мощностью 3 тысяч киловольт-ампер - ремонт с заменой корпусной витковой изоляции;

7) роторы электродвигателей мощностью 750 киловатт - переизолировка листов стали;

8) шайбы угловые из электрокартона марки "Г" для трансформатора "ТМН-6300/110" - изготовление;

9) якоря сериесных электродвигателей постоянного тока мощностью 250 киловатт – перемотка.

Параграф 62. Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования, 5 разряд

208. Характеристика работ:

ремонт и изготовление винтовых одноходовых и непрерывных цилиндрических обмоток и изоляции силовых трансформаторов общего и специального назначения, реакторов с классом напряжения до 330 киловольт, измерительных и испытательных трансформаторов напряжением до 500 киловольт;

ремонт и изготовление изоляции при частичной и полной перемотке электрических машин переменного тока, синхронных и асинхронных электродвигателей, синхронных генераторов и компенсаторов, машин специального назначения мощностью до 100 тысяч киловатт;

пропитка, вакуум-сушка и запекание обмоток и изоляции трансформаторов.

209. Должен знать:

конструкцию обмоток и изоляции;

схемы обмоток трансформаторов различных типов и габаритов и электрических машин мощностью до 300 тысяч киловатт;

конструктивные особенности обмоток трансформаторов в зависимости от класса напряжения, системы охлаждения, мощности, условий и режима работы;

порядок выполнения обмоток трансформаторов с равномерно распределенной транспозицией проводов;

признаки и причины повреждения обмоток и изоляции;

порядок ведения работ при ремонте и изготовлении обмоток и изоляции трансформаторов и электрических машин постоянного и переменного тока;

210. Примеры работ:

1) генераторы мощностью 100 тысяч киловатт - смена контактных колец генератора с заменой изоляции;

2) генераторы синхронные мощностью 2,5 тысяч киловатт - переизолировка всей однорядной шинной обмотки ротора с выполнением изоляции по классу "Б";

3) лобовые части обмотки статора турбогенератора мощностью 100 тысяч киловатт - устранение местных повреждений изоляции, переизолировка комплекта шпилек и выводных концов, замена деталей крепления;

4) обмотки высшего напряжения трансформатора "ТРДЦН 40000/110" изготовление;

5) обмотки статоров синхронных компенсаторов мощностью 10 тысяч киловольт-ампер напряжением 10,5 киловольт - частичный ремонт с заменой одной верхней катушки на запасную с изоляцией, выполненной по классу "Б";

6) статоры синхронных компенсаторов мощностью 15 тысяч киловольт-ампер - замена межлистовой изоляции активной стали;

7) трансформаторы "ТДТН-40000/110" -изготовление регулировочной обмотки;

8) трансформаторы "ТДТН-400000/110" -ремонт витковой изоляции и обмотки;

9) трансформаторы "ТДТН-63000/220" -ремонт обмотки, замена угловых шайб, переизолировка отводов;

10) электрические машины постоянного тока мощностью 3,5 тысяч киловатт - переизолировка катушек и замена корпусной изоляции;

11) электродвигатели синхронные мощностью 2 тысяч киловатт - укладка катушек новой двухслойной корзиночной обмотки статора с изоляцией, выполненной по классу "Б".

Параграф 63. Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования, 6 разряд

211. Характеристика работ:

выявление дефектов, определение объема и проведение работ по ремонту обмоток и изоляции силовых трансформаторов напряжением 500 киловольт и выше, пусковых и токоограничивающих реакторов с воздушным и масляным охлаждением;

изготовление по чертежам и расчетным запискам обмоток и изоляции сложной конструкции и обмоток с многопараллельными ветвями проводников, с регулировкой напряжения под нагрузкой;

обмоточные и изолировочные работы при частичной перемотке обмоток электрических машин различной мощности и напряжения по всем классам обмоток;

ремонт обмоток и изоляции турбогенераторов со всеми видами искусственного охлаждения обмоток и активной стали.

212. Должен знать:

конструкцию обмоток и изоляции силовых, измерительных, испытательных и иных трансформаторов специального назначения и электрических машин постоянного и переменного тока любой мощности;

причины старения изоляции;

порядок чтения чертежей, схем и расчетных записок на обмотки, применяемые в трансформаторах и электрических машинах;

порядок ведения работ при ремонте обмоток и изоляции с частичной и полной перемоткой обмоток и катушек;

213. Примеры работ:

1) автотрансформаторы напряжением от 350 киловольт и выше, мощностью более 200 тысяч киловольт-ампер - намотка обмоток высокого напряжения;

2) обмотки катушечные непрерывные спиралевидные из прямоугольного провода для силовых трансформаторов и автотрансформаторов на напряжение свыше 330 киловольт - намотка обмоток;

3) обмотки роторов турбогенераторов - сушка методом вентиляционных потерь;

4) обмотки статоров асинхронных электродвигателей мощностью 8 тысяч киловатт и выше - демонтаж и укладка новой двухслойной обмотки корзиночного типа;

5) реакторы соединительные трансформаторов "ТРДМ-35000/15" -изготовление новых обмоток;

6) роторы турбогенераторов мощностью 200 тысяч киловатт и выше - частичная перемотка обмотки;

7) статоры турбогенераторов мощностью 300 тысяч киловатт - устранение замыкания на корпус обмотки в пазовой части;

8) статоры турбогенераторов мощностью 500 тысяч киловатт и выше - частичный ремонт обмотки с заменой части стержней;

9) трансформаторы "ТДЦГ-400000/220" - ремонт повреждений обмотки, замена витковой изоляции.

Параграф 64. Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования, 7 разряд

214. Характеристика работ:

выявление дефектов, определение объема и проведение работ по ремонту обмоток типа "монолит" трансформаторов различного напряжения с непосредственным жидкостным и косвенным охлаждением обмоток;

изготовление по чертежам и расчетным запискам обмоток с изоляцией типа "монолит";

обмоточные и изолировочные работы при полной перемотке обмоток электрических машин с изоляцией типа "монолит" любого вида охлаждения, различной мощности и напряжения;

полная обмотка и соединение уникальных элементов электрических машин.

215. Должен знать:

конструкцию обмоток типа "монолит";

свойства изоляционных материалов, применяемых для выполнения изоляции;

признаки повреждений изоляции и обмоток и способы их устранения;

последовательность операций при ремонте обмоток и изоляции;

устройство и порядок сборки уникальных элементов электрических машин;

конструкцию и назначение технологической оснастки;

методы испытания обмоток по электрическим параметрам и на гидроплотность;

216. Примеры работ:

1) обмотки роторов турбогенераторов и крупных электрических машин с изоляцией типа "Монолит" - демонтаж поврежденной и укладка новой обмотки, частичный ремонт корпусной изоляции;

2) обмотки статоров генераторов с водяным, масляным и водородным охлаждением – демонтаж поврежденных стержней, подготовка к укладке и укладка стержней, устранение замыкания на корпус в пазовой части, полная перемотка обмотки статора;

3) роторы генераторов с непосредственным водородным, водяным и косвенным охлаждением - нахождение и устранение течи воды из обмотки, съем и посадка бандажных колец, расклиновка пазов и подъем витков обмотки ротора, полная перемотка обмотки ротора;

4) роторы генераторов с форсированным охлаждением - съем и посадка бандажных и центрирующих колец, частичная и полная перемотка обмотки ротора, съем и посадка контактных колец уменьшенного диаметра, ремонт масляных водородных уплотнений торцевого и кольцевого типов;

5) трансформаторы силовые с литыми обмотками - демонтаж поврежденной обмотки, намотка обмотки и установка ее на магнитопровод, заливка обмотки термореактивным компаундом;

217. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 65. Электрослесарь по ремонту электрических машин, 2 разряд

218. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

очистка, промывка и протирка демонтированных деталей, изготовление простых металлических и изоляционных конструкций;

упаковка электроизмерительных приборов, мерительного инструмента и аппаратуры для перевозки;

разборка, ремонт и сборка простых деталей и узлов электрических машин, приборов и вспомогательной аппаратуры с применением простого слесарного инструмента и приспособлений;

проверка и ремонт простой пускорегулирующей аппаратуры;

несложные такелажные работы, связанные с перемещением отдельных деталей и узлов оборудования под руководством электрослесаря более высокой квалификации.

219. Должен знать:

расположение и назначение электрических машин обслуживаемого участка, общие сведения об их устройстве и принципах работы;

порядок выполнения работ по разборке, ремонту и сборке электрических машин;

назначение и порядок применения простого слесарного и мерительного инструмента, ремонтных приспособлений и такелажных средств;

общие сведения о материалах, применяемых при ремонте электрических машин;

простые электромонтажные схемы деталей и узлов;

порядок включения и отключения электрических машин;

общие требования к грузоподъемным механизмам;

сигнализацию при работе с кранами;

220. Примеры работ:

1) болты - прогонка резьбы;

2) генераторы - разборка и укладка настила при выемке ротора;

3) коробки изоляторные электрофильтров - чистка опорных и проходных изоляторов;

4) обмотки роторов - очистка витков до металлического блеска при переизолировке;

5) обмотки статоров, роторов, якорей, полюсов - чистка изоляции;

6) охладители-чистка и промывка крышек, изготовление уплотнительных прокладок;

7) прокладки несложной конфигурации - вырубка и обработка;

8) роторы - чистка и опиловка пазовых клиньев при перемотке, опрессовка воздухом центрального отверстия вала ротора и определение величины утечки;

9) части лобовые обмоток статоров - притирка, обдувка сжатым воздухом;

10) щетки - притирка на макете.

Параграф 66. Электрослесарь по ремонту электрических машин, 3 разряд

221. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка электрических машин и относящейся к ним пускорегулирующей аппаратуры и электрофильтров;

центровка полумуфт электрических машин;

слесарная обработка деталей по 11 - 12 квалитетам (4-5 классам точности), маркировка их;

составление чертежей и эскизов несложных деталей, электрических схем;

вычерчивание разверток несложных деталей и разметка их для заготовки материалов;

обработка изоляционных материалов;

пайка оловом, медью и серебряным припоями;

измерение сопротивления мегаомметром;

наладка и заправка слесарного и специального инструмента;

проверка и подготовка к работе ремонтных приспособлений и механизмов;

такелажные работы по перемещению узлов и деталей при помощи простых средств механизации.

222. Должен знать:

конструкцию электрических машин, способы защиты их от воздействия внешней среды;

различия между синхронными и асинхронными, явно- и неявнополюсными машинами;

способы охлаждения турбогенераторов;

общие сведения об изоляции электрических машин и нормы испытания изоляции;

условия применения универсальных и специальных приспособлений и инструмента;

систему допусков и посадок;

требования к грузоподъемным машинам к механизмам;

порядок чтения несложных рабочих чертежей и электрических схем;

общие сведения по электротехнике и механике;

223. Примеры работ:

1) вкладыши - очистка внутренних поверхностей от заусенцев;

2) газоохладители - подвальцовка и заглушка дефектных трубок;

3) генераторы с воздушным охлаждением - разборка и сборка наружных и внутренних щитов, выемка и установка охладителей с помощью крана;

4) катушки полюсные - проверка изоляции мегаомметром;

5) коллекторы машин постоянного тока – продораживание;

6) корпуса водородных уплотнений - изготовление и пайка пластикатовых шайб;

7) обмотки статоров с водяным охлаждением - подготовка обмоток к испытанию и испытания на гидравлическое сопротивление по ветвям;

8) отверстия - разметка и керновка на ответственных деталях;

9) прокладки фасонные - вырубка и обработка;

10) роторы с форсированным охлаждением обмоток- подготовка к испытанию на продуваемость;

11) системы коронирующих электродов электрофильтров - армировка и установка опорных и проходных изоляторов;

12) щеткодержатели и щетки - установка по контактным кольцам и коллектору.

Параграф 67. Электрослесарь по ремонту электрических машин, 4 разряд

224. Характеристика работ:

текущий и капитальный ремонт по типовой номенклатуре турбогенераторов и их возбудителей, синхронных компенсаторов, преобразователей, умформеров и иное;

ремонт уплотняющих подшипников, газоохладителей и электрической части электрофильтров;

выполнение точных и сложных ремонтно-сборочных работ;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой;

ремонт оборудования присоединения генераторов, синхронных компенсаторов и иное;

определение сортамента и качества материалов, применяемых при ремонте;

составление чертежей и эскизов;

подбор необходимой такелажной оснастки для подъема и перемещения узлов и деталей оборудования;

работы с помощью грузоподъемных машин и механизмов, специальных приспособлений.

определение неисправностей и дефектов оборудования и аппаратуры, способы их устранения;

225. Должен знать:

порядок ведения работ по разборке, ремонту и сборке электрических машин мощностью до 100 тысяч киловатт;

схемы электрических машин постоянного тока в зависимости от способа их возбуждения;

схемы обмоток электрических генераторов;

виды подшипников и уплотнений генераторов;

марки щеток и область их применения;

конструкцию роторов генераторов;

назначение роторных бандажей;

посадки цилиндрических соединений и их обозначения;

общие сведения о сушке и пропитке обмоток;

порядок ведения сложных такелажных работ;

порядок чтения сложных чертежей и эскизов, оформления нарядов допусков;

общие сведения по изоляции электрических машин постоянного и переменного тока;

повреждения в электрических машинах, способы их выявления и устранения;

основы электротехники и механики;

226. Примеры работ:

1) вентиляторы - снятие и установка;

2) газоохладители - подвальцовка трубок в трубных досках; двигатели механизмов отряхивания электрофильтров - ревизия и ремонт;

3) корпусы водородных уплотнений - шабровка разъемов и доработка уплотняющих канавок;

4) машины постоянного тока - замена полюсов, снятие и надевание катушек на главные и дополнительные полюсы;

5) механизмы для подъема щеток - разборка, ремонт, сборка и регулирование;

6) обмотки статоров с водяным охлаждением - проведение гидравлических испытаний на плотность, устранение течи в шаровых ниппелях и армировке;

7) обмотки якорей - проверка сопротивления изоляции по отношению к валу;

8) пальцы траверс - ремонт изоляции, накатанной из кабельной бумаги;

9) роторы электрических машин с явно выраженными полюсами - снятие и установка полюсов;

10) статоры турбогенераторов - разборка и сборка системы водяного охлаждения;

11) турбогенераторы - частичная переклиновка пазов обмотки статора, ревизия, сборка и разборка наружных и внутренних щитов;

12) турбогенераторы с водородным охлаждением – проверка газового и масляного поста контроля и сигнализации;

13) фильтры висциновые - очистка и разрядка ячеек висциновым маслом;

14) шпильки контрольные - снятие и установка, разметка, сверление и развертка отверстий.

Параграф 68. Электрослесарь по ремонту электрических машин, 5 разряд

227. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка, реконструкция электрических машин постоянного и переменного тока;

текущий и капитальный ремонт по типовой номенклатуре электрических машин различной конструкции с воздушным, водородным и водяным охлаждением, в том числе реконструкция системы охлаждения обмоток статоров и роторов, перешихтовка активной стали и иное;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

ремонт и реконструкция токопроводов;

ремонт и замена контактных колец и коллекторов;

проверка вала на прогиб и износ шеек, центровка валов агрегатов;

сборка и наладка испытательных установок;

посадка деталей в горячем состоянии;

сложный ремонт такелажа и приспособлений;

руководство такелажными работами, связанными с разборкой узлов электрических машин;

выполнение сложных такелажных работ по перемещению, сборке, разборке и установке ответственных узлов, деталей и элементов оборудования.

228. Должен знать:

особенности конструкции турбогенераторов, синхронных компенсаторов преобразователей и иных вспомогательных устройств;

порядок ведения работ по ремонту электрических машин больших мощностей;

устройства средств теплового контроля и автоматики, аппаратуры газомасляной системы турбогенераторов с водородным охлаждением;

нормы испытаний электрической прочности изоляции;

порядок ведения работ по выемке и вводу тяжелых роторов генераторов, по частичной и полной перемотке статорных и роторных обмоток;

способы центровки и балансировки электрических машин;

порядок ведения такелажных работ повышенной сложности;

229. Примеры работ:

1) генераторы с водородным охлаждением - проверка газоплотности и уплотнения статоров;

2) диски упорные валов роторов - обработка специальными приспособлениями (шлифмашинами), приемка после проточки;

3) изоляция обмоток статора и ротора - измерение сопротивления постоянному току;

4) коллекторы возбудителей - перепайка петушков;

5) подшипники генераторов и возбудителей - проверка состояния изоляции;

6) полумуфты - посадка на вал генератора с горячей запрессовкой;

7) секции статорные генераторов - пайка в лобовых частях фосфористо-медным припоем с применением электропаечных ключей;

8) системы коронирующих электродов электрофильтров - центровка коронирующих электродов относительно осадительных;

9) сталь активная расточки статоров - осмотр, ремонт и уплотнение;

10) статоры турбогенераторов мощностью 500 тысяч киловатт и выше - замена верхнего поврежденного стержня;

11) токопроводы - устранение течи и ремонт для всех типов генераторов;

12) турбогенераторы мощностью до 300 тысяч киловатт - полная перепиновка пазов обмотки статора, ремонт с выводом ротора и снятием бандажей;

13) турбогенераторы типа "ТВ-2-100-2" - установка немагнитных вставок на кронштейны статора.

Параграф 69. Электрослесарь по ремонту электрических машин, 6 разряд

230. Характеристика работ:

особо сложные и ответственные работы по ремонту и реконструкции электрических машин постоянного и переменного тока различной конструкции, мощности и напряжения с применением специальных ремонтно-монтажных приспособлений, механизмов, такелажной оснастки, средств измерений и испытательных установок;

реконструкция систем охлаждения генераторов по специальной технологии на генераторах любой мощности;

изготовление различных пресс-форм;

ремонт и испытания оборудования присоединения генераторов;

проведение испытаний и наладочных работ после ремонт, электрических машин, подготовка их к пуску в эксплуатацию;

организация работ по ремонту оборудования и его наладке, наладке ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов;

выполнение особо сложных такелажных работ.

231. Должен знать:

объемы приемо-сдаточных и профилактических испытаний электрических машин и способы их проведения;

схемы внутренних соединений обмоток электрических машин различных типов;

основные технические характеристики оборудования, приспособлений, инструмента, применяемых при ремонте;

порядок расположения, назначение и конструкцию терморезистора для контроля температуры обмоток генераторов и электродвигателей;

технологию проточки и шлифовки контактных колец роторов генераторов;

назначение, состав и свойства эпоксидно-резольного лака;

общие сведения по сопротивлению материалов;

232. Примеры работ:

1) возбудители - наладка коммутации;

2) гильзы роторные турбогенераторов – изготовление;

3) роторы генераторов - выемка и заводка, снятие бандажей;

4) роторы турбогенераторов - замена контактных колец, сидящих на изоляционном слое;

5) системы жидкостного охлаждения обмоток статоров – ремонт;

6) статоры турбогенераторов — замена верхнего поврежденного стержня, разборка и сборка системы водяного охлаждения;

7) схемы электрической сушки генераторов большой мощности – сборка;

8) турбогенераторы с водородным охлаждением – проверка газового и масляного постов контроля и сигнализации;

9) уплотнения водородные - разборка и сборка;

10) электрофильтры - проверка состояния активной части и опробование высоким напряжением.

233. При выполнении особо сложных и ответственных работ по ремонту и реконструкции генераторов и высоковольтных электродвигателей с термореактивной изоляцией и непосредственным жидкостным охлаждением обмоток ротора и статора - 7 разряд.

234. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 70. Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции, 2 разряд

235. Характеристика работ:

слесарная обработка деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

очистка, промывка и протирка демонтированных деталей и сборочных единиц электротехнического оборудования;

изготовление простых металлических и изоляционных конструкций;

упаковка электроизмерительных приборов, мерительного инструмента и аппаратуры для перевозки;

несложные малярные, плотницкие и такелажные работы, связанные с перемещением отдельных деталей и узлов;

разборка, ремонт и сборка простых деталей и узлов электрических машин, силовых кабелей напряжением до 3 киловольт, силовых сухих и масляных трансформаторов I и II габаритов мощностью до 1 тысяч киловольт-ампер напряжением до 10 киловольт, оборудования и аппаратуры распределительных устройств напряжением до 10 киловольт, вводов напряжением до 35 киловольт;

несложные работы по ремонту и изготовлению главной изоляции трансформаторов I-II габаритов, корпусной изоляции электрических машин;

проверка и ремонт простой пускорегулирующей аппаратуры под руководством электрослесаря более высокой квалификации.

236. Должен знать:

расположение и назначение оборудования и аппаратуры распределительных устройств, трансформаторов силовых, сварочных и измерительных, низковольтных и высоковольтных вводов, низковольтных электрических машин электростанций, принцип их работы;

назначение и устройство слесарного, монтерского и мерительного инструмента, приспособлений, оснастки, средств измерений, защитных средств;

способ определения по паспортному щитку основных параметров электротехнического оборудования;

сведения о материалах, применяемых при ремонте электротехнического оборудования;

способы перемещения барабанов с кабелями и порядок хранения кабелей, способы их раскатки;

общие сведения о прокладке кабелей и их маркировку;

общие требования к грузоподъемным механизмам;

сигнализацию при работе с мостовым электрическим краном;

237. Примеры работ:

1) баки трансформаторов типа "ТД-100000/35" - осмотр, очистка от загрязнений и промывка трансформаторным маслом;

2) выключатели "ВМПЭ-10" - слив масла из цилиндра;

3) газоохладители - обтяжка болтов;

4) изоляторы фарфоровые ввода напряжением 10 киловольт для силового трансформатора "ТМ-1000/10" - армировка во фланец и колпачок;

5) изоляция стержневая трансформаторов "ТМ-320/10" – заготовка;

6) кабели силовые - обрезка и заделка концов кабельной лентой;

7) лобовые части обмоток статоров асинхронных двигателей мощностью 40 киловатт - протирка и изолировка мест паек;

8) обмотки статоров, роторов, якорей и полюсов - чистка изоляции;

9) провода медные круглые - изолировка хлопчатобумажной пряжей на изолировочном станке до трех ручьев с выполнением изоляции провода марки "ПБД";

10) статоры асинхронных электродвигателей мощностью до 40 ватт - укладка секций в пазы;

11) уплотнения - заготовка под фарфор и фланцы.

Параграф 71. Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции, 3 разряд

238. Характеристика работ:

разборка, ремонт и сборка электрических машин и пускорегулирующей аппаратуры закрытых распределительных устройств напряжением до 10 киловольт;

капитальный ремонт и технический осмотр двухобмоточных трансформаторов мощностью до 10 тысяч киловольт-ампер напряжением до 35 киловольт;

ремонт обмоток и катушек электрических машин постоянного и переменного тока мощностью до 500 киловатт, измерение сопротивления изоляции обмоток и выводов мегаомметром;

проверка изоляции кабеля на влажность;

вырезка и разборка муфт и воронок кабеля напряжением до 10 киловольт;

эксплуатационно-ремонтное обслуживание маслоочистительной аппаратуры;

внешний осмотр оборудования распределительных сетей;

проверка крепления ошиновки и сборных полос, смена поврежденных изоляторов, ревизия приводов разъединителей;

проверка работы вакантных камер комплектных распределительных устройств;

работа с растворителями и эмалью;

замена штырей и фарфоровых вводов с высверловкой, пайкой, армировкой;

лужение оловянистым припоем токоведущих деталей ввода;

работа на изолировочных станках по наложению изоляции на фасонные и круглые провода;

вычерчивание разверток несложных деталей и разметка их для заготовки материалов;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности);

выполнение такелажных работ при помощи простых средств механизации.

239. Должен знать:

конструкцию обслуживаемого электротехнического оборудования и способы защиты его от воздействия внешней среды;

порядок выполнения работ по ремонту электрооборудования;

различия между синхронными и асинхронными, явно- и неявнополюсными машинами;

способы охлаждения генераторов;

общие сведения об изоляции электрооборудования и нормах его испытаний, о маслонаполненных кабелях, арматуре и аппаратах к ним;

назначение, конструкцию и ремонтное обслуживание вводов напряжением до 35 киловольт;

понятие о релейной защите;

требования к грузоподъемным машинам и механизмам;

порядок испытания такелажных приспособлений;

общие сведения по электротехнике и механике;

240. Примеры работ:

1) вводы - ремонт с перезаливкой мастики;

2) вводы высоковольтные трансформаторов типа "10000/35", расширители на трансформаторах напряжением 35 киловольт - снятие и установка;

3) выключатели масляные типа "ВМП-10" - регулирование контактной системы, ремонт;

4) выключатели нагрузки типа "БНП-16" – ревизия;

5) кабели - разделка с сухой заделкой полихлорвиниловой лентой и лаками;

6) катушки цилиндрические многослойные высшего напряжения измерительного трансформатора "ТМ-560/35" – намотка;

7) лобовые части обмоток – лакирование;

8) лобовые части электродвигателей мощностью 350 киловатт - устранение замыкания между соседними секциями;

9) обмотки статоров с водяным охлаждением – подготовка обмотки и испытания на гидравлическое сопротивление по ветвям;

10) обмотки трансформаторов типа "ТМ-1800/35" - пропитка и запекание;

11) обмотки трансформаторов типа "ТМ-6300/35" – опрессовка;

12) отводы и места паек трансформатора типа "ТД-10000/35"-переизолировка лакотканью и кабельной бумагой;

13) разъединители на напряжение 10 и 35 киловольт – ремонт;

14) реле газовые - снятие, ремонт и установка;

15) трассы кабельные с препятствиями - раскатка и прокладка кабеля.

Параграф 72. Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции, 4 разряд

241. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт с частичной заменой оборудования, монтаж, профилактика, регулировка и наладка электрооборудования и аппаратуры открытых и закрытых распределительных устройств напряжением до 35 киловольт;

демонтаж, ремонт и монтаж кабельных линий, вводных устройств кабельной аппаратуры напряжением до 35 киловольт;

технический осмотр и ремонт силовых двухобмоточных трансформаторов мощностью до 40 тысяч киловольт-ампер напряжением до 110 киловольт, измерительных трансформаторов напряжением до 35 киловольт, печных и сварочных сухих и масляных трансформаторов мощностью до 6,3 тысяч киловольт-ампер напряжением до 35 киловольт;

текущий и капитальный ремонты по типовой номенклатуре гидрогенераторов и их возбудителей, преобразователей;

ревизия реакторов, дугогасящих катушек, силовых трансформаторов без выемки керна;

измерение изоляции натяжных гирлянд открытых распределительных устройств;

соединение медных и алюминиевых проводов методом прессования и обжатия;

составление эскизов, чертежей и схем на простые узлы электрических машин;

выполнение сложных слесарных операций с обработкой по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности) с подгонкой и доводкой;

ремонт компрессорных установок;

подбор необходимой такелажной оснастки;

работы с помощью грузоподъемных машин, механизмов и специальных приспособлений.

242. Должен знать:

элементы конструкции электротехнического оборудования;

порядок выполнения работ при ремонте электротехнического оборудования распределительных устройств напряжением до 110 киловольт, при изготовлении обмоток и изоляции для трансформаторов с классом изоляции до 110 киловольт, при ремонте, монтаже и демонтаже силовых кабелей, концевых и соединительных муфт, аппаратуры и оборудования фидерных и трансформаторных подстанций, кабельных сетей напряжением до 35 киловольт;

наиболее характерные повреждения, способы их выявления и устранения;

схемы электромашин в зависимости от способа их возбуждения;

назначение роторных бандажей;

марки щеток и область их применения;

посадки цилиндрических соединений и их обозначения;

основные сведения по методам проведения профилактических испытаний электрооборудования и испытательной аппаратуре;

назначение и устройство термосифонных и воздушных фильтров и простых устройств азотной защиты масляных трансформаторов и масляных реакторов;

назначение и конструкцию кабельной аппаратуры и вводных устройств силовых кабелей напряжением до 110 киловольт, соединительных, стопорных и концевых муфт различной конструкции для наружных и внутренних установок;

способы соединения и оконцевания токоведущих жил кабелей;

общие сведения о газонаполненных кабелях;

схему кабельной сети участка и вводных устройств;

допустимые токовые нагрузки для кабельных линий в условиях эксплуатации;

технологический процесс прокладки кабелей на трассе действующих кабелей;

разновидности переходов в лобовых частях обмоток при многопараллельных проводниках в витке;

схемы обмоток статоров, роторов и якорей;

сигнализацию при выполнении такелажных работ;

методы расчета допустимых нагрузок на такелажную оснастку;

способы и сроки испытания такелажных средств, защитных устройств и изолирующих приспособлений;

порядок ведения верхолазных работ и работ под напряжением;

основы электротехники и механики;

243. Примеры работ:

1) вводы маслонаполненные напряжением 110 киловольт - ремонт с заменой фарфоровой рубашки и с последующим заполнением маслом;

2) выключатели "МГ-10" и приводы - регулирование совместной работы;

3) кабели - фазировка жил, заделка концов свинцовым наконечником;

4) катушки дисковые с двумя параллельными ветвями для броневых трансформаторов типа "ОМ-15000/110" - наложение многослойной изоляции кабельной бумагой "К-0,8" и "К-12" с прокладкой полоски из электрокартона марки "ЭМ" между проводами;

5) катушки полюсные из фасонной меди на роторе синхронного компенсатора мощностью 3 тысячи киловатт - ремонт с заменой корпусной и витковой изоляции;

6) коллекторы - прокладка кабеля;

7) обмотки высшего напряжения трансформаторов типа "ТД-10000/35" – намотка;

8) обмотки силовых трансформаторов типа "ТДТГ-40000/110"-подпрессовка и расклиновка;

9) обмотки якорей - проверка сопротивления изоляции по отношению к валу;

10) разрядники на открытой подстанции напряжением 110 киловольт - установка и снятие;

11) разъединители на напряжение 220 киловольт - капитальный ремонт с заменой ножа;

12) роторы гидрогенераторов "ВГС" - напрессовка на вал контактных колец;

13) роторы электродвигателей мощностью 750 киловатт - переизолировка листов стали;

14) трансформаторы силовые типа "ТД-20000/35" – капитальный ремонт со сменой обмоток.

Параграф 73. Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции, 5 разряд

244. Характеристика работ:

демонтаж, ремонт, монтаж, реконструкция, регулировка и наладка сложного электротехнического оборудования электростанций: распределительных устройств напряжением 110-330 киловольт, силовых трансформаторов напряжением 110-220 киловольт всех типов и мощностей, двух- и трехобмоточных с принудительной циркуляцией и устройством регулирования напряжения под нагрузкой, измерительных трансформаторов напряжением 110-220 киловольт и трансформаторов специального назначения, электрооборудования и аппаратуры первичной коммутации напряжением до 500 киловольт, электрических машин постоянного и переменного тока, синхронных и асинхронных двигателей и генераторов;

ремонт с частичной и полной заменой изоляции и уплотнений вводов напряжением 110-330 киловольт;

изготовление гильз роторного паза, реконструкция и ремонт узлов роторных бандажей;

выполнение особо сложных слесарных операций с обработкой деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

ремонт и реконструкция токопроводов;

ремонт и замена контактных колец и коллекторов;

проверка вала на прогиб и износ шеек;

центровка валов агрегатов;

участие в испытаниях электрических машин;

посадка деталей в горячем состоянии, ремонт и монтаж масло- и газонаполненных кабельных линий напряжением свыше 35 киловольт, арматуры и аппаратуры к ним;

заводка концов подводных кабелей в береговые колодцы;

сушка, вакуумирование и заливка маслом муфт маслонаполненных кабелей;

пайка с применением фосфористо-медного и серебряного припоев в труднодоступных местах;

устранение неисправностей электрической части и выполнение ремонта сложного инструмента, приспособлений, грузоподъемных механизмов, проведение их испытаний;

выполнение такелажных работ по перемещению, разборке и установке особо сложных и ответственных узлов деталей и элементов оборудования.

245. Должен знать:

особенности конструкции и принцип работы генераторов, преобразователей и иного сложного электротехнического оборудования;

основные параметры и технические характеристики силовых масляных трансформаторов, трансформаторов специального назначения, аппаратуры распределительных устройств;

принцип работы асинхронных электродвигателей с фазовым короткозамкнутым ротором, синхронных электродвигателей и генераторов;

признаки и причины повреждений обмоток и изоляции трансформаторов;

особенности выполнения изоляции кабелей высокого напряжения и муфт;

назначение и конструкцию маслонаполненных кабелей, арматуры и аппаратов к ним;

особенности хранения маслонаполненных кабелей;

нормы и объемы испытаний ремонтируемого электротехнического оборудования;

схему масляного хозяйства;

порядок чтения сложных чертежей, схем, эскизов;

246. Примеры работ:

1) автотрансформаторы напряжением до 220 киловольт - устранение виткового замыкания в обмотке;

2) автотрансформаторы типа "АОДЦТГ" мощностью 250 тысяч киловольт-ампер с классом напряжения 110-220 киловольт - капитальный ремонт по типовой программе;

3) вводы высоковольтные напряжением 1,5 тысяч киловольт испытательного трансформатор - ремонт уплотнений;

4) вводы масляных выключателей - регулирование наклонов с помощью прокладок;

5) диски упорные вала ротора - обработка специальными приспособлениями, прием работы после проточки;

6) кабели бронированные постоянного тока напряжением 220 киловольт - монтаж соединительной муфты;

7) магнитопроводы трансформаторов типа "ТДЦТ-120000/220" - удаление источников замыкания пластин электротехнической стали;

8) муфты стопорные маслонаполненных кабелей напряжением 110 киловольт - монтаж и ремонт;

9) обмотки роторов - пайка и изолировка межкатушечных соединений;

10) схемы электрические сушки мощных генераторов – сборка;

11) трансформаторы вольтодобавочные типа "ВРТДПУ-405000/35"- капитальный ремонт со сменой переключающего устройства;

12) трансформаторы типа "ОЦДГ-82500/220" - ремонт обмотки, замена угловых шайб, переизолировка отводов.

Параграф 74. Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции, 6 разряд

247. Характеристика работ:

особо сложные и ответственные работы по ремонту и реконструкции электротехнического оборудования различной конструкции, мощности, напряжения и классов напряжения, любых компоновок, распределительных устройств гидроэлектростанций и подстанций напряжением 330 киловольт и выше с применением различных специальных ремонтных приспособлений, механизмов, такелажной оснастки, средств измерений и испытательных установок;

изготовление различных пресс-форм;

проведение испытаний и наладочных работ при ремонте оборудования и подготовка его к пуску в эксплуатацию;

организация работ по ремонту и наладке оборудования, наладке ремонтных приспособлений, грузоподъемных машин и механизмов;

дегазация и азотирование трансформаторного масла для заливки трансформаторов;

обслуживание и ремонт технологических установок по дегазации и азотированию масла, осушке воздуха и вымораживанию паров масла.

248. Должен знать:

порядок проведения ремонтных работ в условиях действующих цехов электростанций;

особенности монтажа кабелей во взрыво- и пожароопасных помещениях;

технические условия, назначение и принципиальные схемы присоединений автоматических подпитывающих насосных установок для поддержания давления в кабельных линиях и в специальных трубах с маслом под давлением;

порядок приемки в эксплуатацию вновь вводимого оборудования и аппаратуры;

основные параметры и технические характеристики, конструкцию и классификацию высоковольтных вводов и их деталей на напряжение свыше 500 киловольт для электрических аппаратов и устройств постоянного и переменного тока, признаки и причины их повреждений;

основные параметры, технические характеристики, классификацию высоковольтных выключающих аппаратов (масляные, газовые, воздушные выключатели), приводных механизмов приводов выключателей, разъединителей, токоограничивающих и защитных аппаратов (реакторы, предохранители, защитные разрядники);

методы расчетов коэффициента трансформации, сечений проводов обмоток трансформаторов, нагрузок на подъемные приспособления;

методы построения и снятия круговой диаграммы;

условия работы изоляции высоковольтных аппаратов и требования к ним,

коэффициенты запаса прочности и нормы отбраковки на металлоконструкции, провода и тросы, изоляторы, контактные зажимы, арматуру и разрядники, фундаменты и заземляющие устройства;

способы сушки, регенерации, очистки, дегазации и азотирования трансформаторного масла;

общие сведения по сопротивлению материалов;

249. Примеры работ:

1) вентиляторы - снятие и установка;

2) газоохладители - подвальцовка трубок в трубных досках;

3) двигатели механизмов отряхивания электрофильтров - ревизия и ремонт;

4) корпусы водородных уплотнений - шабровка разъемов и доработка уплотняющих канавок;

5) машины постоянного тока - замена полюсов, снятие и надевание катушек на главные и дополнительные полюсы;

6) механизмы для подъема щеток - разборка, ремонт, сборка и регулирование;

7) обмотки статоров с водяным охлаждением - проведение гидравлических испытаний на плотность, устранение течи в шаровых ниппелях и армировке;

8) обмотки якорей - проверка сопротивления изоляции по отношению к валу; автоматы типов "АВМ-411", "АВМ-10Б", "АВМ-15", "АБМ-20" - ремонт, регулировка;

9) автотрансформаторы типа "АТДЦТН-200000/330" - капитальный ремонт со сменой обмоток и восстановлением устройств регулирования под нагрузкой;

10) вводы маслонаполненные напряжением 500 киловольт - капитальный ремонт со сменой уплотнений;

11) выключатели воздушные типов "ВВБ-00", "ВВБк-500", "ВВ-500", "ВВ-500Б" - разборка, ремонт, сборка, наладка;

12) разъединители типа "РНВЗ-2/500/4000" - осмотр, ремонт, замер переходного сопротивления контактов разъединителей;

13) схемы отводов - монтаж с подключением к вводам и переключателям;

14) трансформаторы - сушка в собственном баке индукционным способом, сушка активной части методом разбрызгивания горячего масла и вымораживания влаги на установке "Иней";

15) трансформаторы типа "ТДЦ-400000/330" - капитальный ремонт на месте установки с сушкой, заменой уплотнения и масла без разборки активной части;

16) трансформаторы тока типа "ТФШ-500", "ТРН-500", трансформаторы напряжения типа "НКФ-500", "НДЕ-500" - капитальный ремонт с заменой масла;

17) установки "ВМ-1" - сборка схемы и проведение дегазации трансформаторного масла для заливки трансформатора с азотной защитой.

250. При выполнении особо сложных и ответственных работ на оборудовании распределительных устройств и подстанций напряжением свыше 500 киловольт - 7 разряд.

251. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 75. Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 2 разряд

252. Характеристика работ:

разборка, ремонт без разборки механизма кинематики и подвижной системы с использованием готовых запасных частей, сборка, регулировка и испытания несложных контрольно-измерительных приборов и механизмов;

выполнение несложных слесарных операций с обработкой деталей по 12-14 квалитетам (5-7 классам точности);

определение неисправностей несложных приборов и выполнение несложных монтажных работ в схемах средств теплотехнического контроля и автоматики в условиях действующего тепломеханического оборудования;

прокладка, монтаж линий кабельных связей, разделка концов кабелей;

эксплуатация кабельных потоков и кабельных полуэтажей под руководством электрослесаря более высокой квалификации.

253. Должен знать:

устройство, назначение и принцип работы средств измерений и механизмов отдельных элементов технологических схем обслуживаемого оборудования;

порядок монтажа средств измерений на тепловых щитах управления и на тепломеханическом оборудовании;

назначение и устройство слесарного и электромонтажного инструмента;

основные свойства токопроводящих материалов;

способы измерения сопротивления в различных звеньях электрической цепи;

порядок пользования электрическими средствами измерений, слесарным контрольно-измерительным инструментом;

условные обозначения в простых теплотехнических и электрических схемах;

систему допусков и посадок, квалитеты (классы точности) и параметры шероховатости (классы чистоты);

принцип действия регулирующей и функциональной аппаратуры;

основы электротехники;

254. Примеры работ:

1) вентили игольчатые-ревизия с набивкой сальникового уплотнения;

2) жилы кабельные - лужение и пайка;

3) кабели контрольные - раскатка, снятие брони, прокладка, прозвонка и подсоединение;

4) поверхности металлические - грубая опиловка, очистка от ржавчины;

5) приборы - установка "механического нуля";

6) сборки клеммные - ремонт и монтаж;

7) термопары, термометры сопротивления, манометры технические - тарировка, сборка и установка;

8) трубопроводы импульсные - продувка, ремонт, прокладка, окраска на месте установки;

9) цепи электрические - прозвонка;

10) шестерни, втулки, установочные кольца и иные детали средств измерений - штифтование на валиках, сверление, зенковка, нарезание резьбы;

11) щиты, каркасы щитков - вырезка отверстий, покраска.

Параграф 76. Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 3 разряд

255. Характеристика работ:

ремонт, сборка, регулирование, испытания, юстировка средств измерений;

монтаж средств измерений и вторичных приборов электромагнитной, электродинамической, ферродинамической и дифференциально-трансформаторной схем;

проверка баланса системы, вибрации, устранение мелких дефектов механизма кинематики, электрической и измерительной схем;

регулирование кинематики, балансировка, градуировка и проверка;

слесарная обработка деталей по 11-12 квалитетам (4-5 классам точности) с подгонкой и доводкой;

определение неисправностей средств измерений и выполнение несложных монтажных работ в схемах средств теплотехнического контроля и автоматики в условиях действующего тепломеханического оборудования;

прокладка, монтаж линий кабельных связей, разделка концов кабелей, эксплуатация кабельных потоков и кабельных полуэтажей.

256. Должен знать:

назначение и принцип действия ремонтируемых средств измерений авторегуляторов и схем управления;

условные обозначения в схемах тепловых и электрических средств измерений и тепловой автоматики;

порядок установки сужающих устройств, разделительных и конденсационных сосудов;

виды прокладок импульсных трубопроводов;

назначение, устройство и расположение тепловых щитов управления, пультов и панелей;

способы измерения различных электрических величин точными средствами измерений;

порядок составления эскизов на отдельные детали;

технологическую схему энергоблока;

схему системы избирательного управления защитной арматурой;

принципиальные и монтажные схемы узкопрофильных средств измерений с преобразователями и добавочными устройствами (блоками сигнализации);

требования к изоляционным материалам;

принцип работы электронных машин и полупроводниковых средств измерений;

показатели процесса регулирования, органы настройки авторегуляторов;

основы электротехники и механики;

257. Примеры работ:

1) амперметры, вольтметры, гальванометры, милливольтметры, логометры, технические манометры и вакуумметры, тягомеры-капитальный ремонт;

2) аппаратура коммутационная ("АП-50", "ПМО", "ПМТ" и иное) - ремонт, настройка и монтаж в условиях действующего тепломеханического оборудования;

3) арматура - гидравлическая опрессовка;

4) датчики - гидравлическая опрессовка, ремонт;

5) детали средств измерений и авторегуляторов - выемка и заправка втулок;

6) кабельные связи, вторичная коммутация-монтаж, ремонт, распайка;

7) катушки индукционные, трансформаторные, обмотки реле-перемотка;

8) преобразователи первичные давления, уровня (механическая часть) - разборка, ремонт с заменой измерительных блоков, чисткой измерительной камеры, опрессовкой и тарировкой;

9) расходомеры механические, сильфонные, поплавковые - ремонт и регулирование;

10) тахометры механические, электрические - ремонт;

11) электроприводы различных типов - монтаж и наладка на действующем оборудовании.

Параграф 77. Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 4 разряд

258. Характеристика работ:

ремонт, монтаж, регулирование, испытания, юстировка электромагнитных, электродинамических и иных средств измерений теплотехнического контроля и автоматики средней сложности с разборкой кинематики и подвижной системы и доводкой ответственных деталей и узлов;

настройка и наладка устройств релейных схем защиты и автоматики технологического оборудования;

ремонт средств измерений и авторегулирования с разборкой и заменой измерительной системы, регулированием кинематики, градуировкой и переградуировкой;

определение дефектов средств измерений, авторегулирования и управления и устранение их;

разметка и монтаж сложных схем сочленений и соединений деталей приборов;

вычисления абсолютной и относительной погрешности при проверке и испытаниях приборов;

составление дефектных ведомостей и заполнение паспортов и аттестатов на приборы и автоматические устройства;

слесарная обработка деталей по 7-10 квалитетам (2-3 классам точности), сборка зубчатых передач и червячных зацеплений;

снятие разгонных характеристик несложных объектов для автоматизации и расходных характеристик регулирующих органов.

259. Должен знать:

технические условия на ремонт, сборку, монтаж и наладку средств измерений, авторегуляторов и их конструктивные особенности;

схемы технологической специализации;

порядок вычисления абсолютной и относительной погрешностей;

причины возникновения дефектов в работе средств измерений и автоматов, меры предупреждения и устранения их;

электрические и кинематические схемы манометров различных систем, гальванометров, логометров, электрических газоанализаторов и солемеров;

устройство и тарировку ленточных и ковшевых автоматических весов;

принцип действия и устройство электронных ламп, фотосопротивлений и полупроводников;

обозначение элементарных электронных схем;

методы проверки и настройки авторегуляторов тепловых процессов на месте установки;

методы настройки автоматической системы регулирования с жесткой обратной связью;

понятия о статических и динамических характеристиках объекта;

основы электроники;

260. Примеры работ:

1) авторегуляторы одноимпульсные - проверка настройки и наладка на действующем оборудовании;

2) весы автоматические ленточные и ковшовые - ревизия и наладка;

3) диафрагмы измерительные и типовые отборные устройства к уровнемерам - монтаж;

4) коммутация схем теплового контроля и электрических схем средней сложности - сборка и монтаж на действующем оборудовании;

5) потенциометры и мосты электронные - ремонт без разборки механизма кинематики;

6) расходомеры с одним или двумя вторичными приборами дифференциальной трансформаторной схемы - монтаж и наладка на действующем оборудовании;

7) реле всех типов - ревизия, ремонт, регулирование;

8) средства измерений, регулирующие электронные - ремонт;

9) средства измерений электронные вторичные дифференциально-трансформаторной схемы - ремонт кинематики и измерительной схемы;

10) тахометры - ремонт и проверка по образцовому тахометру;

11) устройства отборные - изготовление и монтаж;

12) электроприводы - ремонт, монтаж и наладка типовых схем, настройка концевых выключателей.

Параграф 78. Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 5 разряд

261. Характеристика работ:

монтаж и ремонт сложных средств измерений и тепловой автоматики;

слесарная обработка деталей по 6-7 квалитетам (1-2 классам точности) с подгонкой и доводкой;

наладка и комплексное опробование после ремонта и монтажа схем теплового контроля, автоматики и защиты котлов, турбин и иного технологического оборудования;

ремонт кинематики, проверка, переградуировка приборов расхода, давления и уровня, кислородомеров, "РН"-метров, мостов и потенциометров многоточечных;

снятие разгонных характеристик объектов;

расчет регулирующих органов;

выявление и устранение дефектов в работе средств измерений и автоматики;

пересчет и переделка приборов на иные пределы измерения.

262. Должен знать:

конструктивные особенности обслуживаемых средств измерений и устройств автоматики, способы их регулирования и юстировки;

кинематические схемы самопишущих приборов различных типов;

устройство точного измерительного инструмента (микрометров, индикаторов);

методы статического и динамического расчетов одноконтурной автоматической системы регулирования;

экспериментальный метод настройки двухконтурной автоматической системы регулирования;

схемы защит, сигнализации, электропривода;

типы регулирующих органов и исполнительных механизмов;

количество и ассортимент средств измерений, необходимых для эксплуатации паросиловых установок и их назначение;

методы проверки и настройки авторегуляторов тепловых процессов;

263. Примеры работ:

1) авторегуляторы и иная аппаратура средств измерений, авторегулирования систем централизованного контроля с электронными и полупроводниковыми схемами - осмотр, ремонт, реконструкция, монтаж и наладка на оборудовании;

2) защиты от осевого сдвига ротора турбины, индикаторы искривления ротора, индикаторы разности расширения ротора и цилиндра - наладка, ремонт;

3) манометры типов "ММЭ", "МПЭ", дифманометры типов "ДМЭ", "ДМЭР", "ДМЭ-М" - ремонт полупроводниковых усилителей и магнитно-модуляционных преобразователей;

4) мосты и потенциометры, миллиамперметры, электронные самопишущие приборы-ремонт кинематики, электронных схем, переградуировка, наладка и сдача в эксплуатацию;

5) преобразователи первичные электронные расхода, уровня, температуры с нормированным выходом - ремонт, наладка;

6) пускатели бесконтактные, расходомеры различных типов - ремонт;

7) системы авторегулирования питания, температуры пара и иные двух- и трех импульсные схемы авторегуляторов - ремонт, наладка;

8) системы централизованного контроля и управления - ремонт релейных схем, блоков индикации, устранение дефектов;

9) средства измерений параметров газового анализа, емкостные сигнализаторы - ремонт, регулировка;

10) схемы электрического управления и температурного контроля тепломеханического оборудования - монтаж, ремонт, устранение дефектов, наладка на действующем оборудовании;

11) термопары поверхностные и погружные - монтаж и установка;

12) щиты тепловые, сборки "РТЗО" - установка, коммутация сложных электрических схем, ремонт и наладка в условиях действующего оборудования.

Параграф 79. Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 6 разряд

264. Характеристика работ:

ремонт, монтаж, регулирование, наладка, испытания, юстировка и тарировка особо сложной аппаратуры, средств измерений, авторегулирования и систем централизованного контроля, радиоактивных элементов и фотоэлементов;

выявление и устранение дефектов в работе особо сложной аппаратуры теплотехнического контроля и автоматики тепловых процессов;

наладка и ремонт особо сложной поверочной аппаратуры;

наладка и комплексное опробование после монтажа схем теплового контроля и автоматики котлов, турбин и иного тепломеханического оборудования;

сборка схем для проверки средств измерений теплотехнического контроля и авторегулирования;

наладка запально-защитных устройств горелок, акустических обнаруживателей разрыва труб поверхностей нагрева котлов, защит от погасания факела.

265. Должен знать:

электрические и тепловые схемы средств теплотехнического контроля и авторегулирования;

классификацию электронных усилителей;

принцип действия электронных генераторов, мультивибраторов, ограничителей, тиристоров;

свойства металлов, проводников, полупроводников, применяемых в приборостроении и промышленной электронике;

номенклатуру материалов и запасных частей, необходимых для монтажа и ремонта средств измерений и авторегуляторов;

266. Примеры работ:

1) авторегуляторы горения, непрерывной продувки, схемы обдувки поверхностей нагрева котельных агрегатов - снятие характеристик, наладка, устранение дефектов в условиях действующего оборудования;

2) авторегуляторы, средства измерений - устранение нетиповых дефектов;

3) виброаппаратура типа "ВВК-331", электронные тахометры типа "ТЭ-300" - ремонт и наладка;

4) магнитные усилители - ремонт;

5) осциллографы - ремонт и наладка;

6) преобразователи первичные электронные с нормированным выходом показателей теплотехнического контроля-ремонт, реконструкция, наладка;

7) средства теплотехнического контроля (автоматические газоанализаторы, калориметры, плотномеры газа, солесодержания пара и питательной воды "АК-310") - ремонт, наладка.

Параграф 80. Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 7 разряд

267. Характеристика работ:

ремонт, монтаж, регулирование, наладка и сдача в эксплуатацию аппаратуры теплотехнического контроля и автоматики тепловых процессов на базе микропроцессоров, мини и микро -электронно-вычислительной машины, контроллеров, терминальных устройств систем телеобработки;

диагностирование электронных узлов и модулей;

ремонт и регулировка автоматических средств для анализа газов на базе электронных схем;

подготовка, введение и отладка программ в электронных устройствах управления;

ремонт, наладка и обслуживание технологических защит блочного исполнения.

268. Должен знать:

конструктивные и иные особенности электронных устройств на базе микропроцессоров;

порядок применения контрольно-измерительной и диагностической аппаратуры на базе электронных схем;

технические требования, предъявляемые к ремонту электронных устройств;

основы микропроцессорной техники;

269. Примеры работ:

1) автоматические газоанализаторы на базе интегральных схем - ремонт и наладка;

2) измерительные комплексы на базе электронно-вычислительной машины - ремонт и наладка;

3) технологические защиты блочного исполнения типа "УКТЗ", "УКТС", на электронно-вычислительной машине - ремонт и наладка;

4) устройства непрерывной диагностики на базе микро- и мини- электронно-вычислительной машины - ремонт и наладка.

270. При выполнении работ по ремонту и обслуживанию информационных, управляющих, вычислительных и диагностических комплексов в автоматизированной системе управления технологическим процессом на базе программируемых контроллеров с применением волоконно-оптических связей – 8 разряд.

271. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Глава 3. Тарифно-квалификационные характеристики профессий рабочих по разрядам на работы по эксплуатации оборудования электростанций и сетей, обслуживании потребителей энергии

Параграф 1. Моторист автоматизированной топливоподачи, 3 разряд

272. Характеристика работ:

управление оборудованием топливоподачи со щита управления производительностью до 100 тонн в час;

наблюдение за работой обслуживаемого оборудования;

обеспечение бесперебойного и экономичного режима подачи топлива;

ликвидация аварийных ситуаций.

273. Должен знать:

устройство обслуживаемого оборудования;

схему топливоподачи;

принцип работы автоматики, блокировки и сигнализации;

назначение и места установки средств измерений и сигнализации;

виды и марки топлива;

основные сведения по электротехнике;

274. При управлении оборудованием топливоподачи со щита управления производительностью:

свыше 100 до 400 тонн в час – 4 разряд;

свыше 400 да 1000 тонн в час – 5 разряд;

свыше 1000 тонн в час – 6 разряд.

Параграф 2. Машинист блочного щита управления агрегатами (парогенератор-турбина), 6 разряд

275. Характеристика работ:

ведение режима работы парогенераторов, барабанов-сепараторов, ядерной паропроизводящей установки, турбин и турбогенераторов в соответствии с заданным графиком нагрузки с блочного щита управления на атомных электростанциях с конденсационными турбинами единичной мощностью до 230 тысяч киловатт и теплофикационными турбинами единичной мощностью до 100 тысяч киловатт;

эксплуатационное обслуживание агрегатов и трансформаторов собственных нужд, обеспечение их бесперебойной и экономичной работы;

пуск, останов, опробование, опрессовка обслуживаемого оборудования, переключения в тепловых схемах блока;

контроль за показаниями средств измерений, работой автоматических регуляторов и сигнализации;

ликвидация аварийных ситуаций.

276. Должен знать:

устройство, технические характеристики обслуживаемого парогенератора, барабана-сепаратора, турбины, турбогенератора и вспомогательного оборудования;

тепловые схемы турбинной установки и технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

режим работы парогенераторов, барабанов-сепараторов и турбин приразличных нагрузках;

принципиальные электрические схемы генератора и собственных нужд реакторно-турбинного цеха;

принцип работы средств измерений;

принципиальную схему теплового контроля и автоматики;

допустимые отклонения параметров в обслуживаемых технологических

контурах;

технико-экономические показатели работы оборудования;

основы теплотехники, водоподготовки, механики и электротехники;

277. При ведении режима работы парогенераторов, барабанов-сепараторов ядерной паропроизводящей установки, турбин, турбогенераторов с блочного щита управления на атомных электростанциях с конденсационными турбинами единичной мощностью свыше 230 тысяч киловатт - 7 разряд.

278. Для присвоения 7 разряда требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 3. Машинист блочной системы управления агрегатами (котел-турбина)

279. Характеристика работ:

ведение режима работы котлов, турбин, генераторов в соответствии с заданным графиком нагрузки с группового щита управления;

эксплуатационное обслуживание агрегатов и обеспечение их бесперебойной и экономической работы;

пуск, остановка, опробование обслуживаемого оборудования;

переключения в тепловых схемах со щита управления;

ликвидация аварийных ситуаций.

280. Должен знать:

устройство и технические характеристики обслуживаемых котлов, турбин, генераторов и вспомогательного оборудования;

тепловые схемы установки и технологический процесс производства тепловой и электрический энергии;

режимы работы котлов и турбин при различных нагрузках;

принципиальные электрические схемы генераторов и механизмов для собственных нужд котлотурбинного цеха;

принцип работы средств измерений и принципиальные схемы теплового контроля и автоматики;

допустимые отклонения параметров;

технико-экономические показатели работы оборудования;

основы теплотехники, механики, электротехники и водоподготовки;

281. При работе котлов:

тип и мощность паровой турбины (тысяч киловатт):

до 20 ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") - на жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе – 6 разряд;

свыше 20 ("ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К"), до 45 ("Т", "ПР", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") - на жидком и газообразном топливе – 6 разряд, на твердом топливе – 7 разряд;

свыше 45 ("Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") до 120 ("К", "Т", "ПТ", "Р") - на жидком и газообразном топливе – 7 разряд, на твердом топливе – 8 разряд;

свыше 120 ("Т", "ПТ") – на жидком, газообразном и твердом топливе – 8 разряд.

282. Обозначения типов паровых турбин:

"К" -конденсационная, "П" - теплофикационная с производственным отбором пара, "Т"-теплофикационная с отопительным отбором пара, "ПТ"-теплофикационная с производственным и отопительным отборами пара, "Р" - с противодавлением без регулируемого отбора пара, "ПР" - с противодавлением и производственным отбором пара, "ТР" - с противодавлением и теплофикационным отбором пара.

283. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 4. Оператор специальной водоочистки, 5 разряд

284. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание оборудования систем специальной водоочистки и специальной газовой очистки атомной электрической станции с энергоблоком единичной мощностью до 50 тысяч киловатт (установок очистки теплоносителя, очистки воды контура многократной принудительной циркуляции, очистки воды системы управления и защиты реактора, очистки вод бассейна выдержки, бассейна-барботера, установок очистки вод хранилища отработанного ядерного топлива, очистки дезактивирующих растворов контура многократной принудительной циркуляции, переработки и очистки трапных вод, специальной канализации и специальных прачечных вод, установок специальной газовой очистки, систем хранения и переработки жидких радиоактивных отходов, выпарных установок);

контроль работы оборудования путем обхода;

приготовление и выдача регенерационных и дезактивирующих растворов;

выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования, не требующих привлечения ремонтного персонала;

пуск, останов, переключения и опробование оборудования систем специальной водоочистки и специвльной газовой очистки атомной электрической станции;

подготовка технологических схем и обслуживаемого оборудования для регенерации и дезактивации;

участие в ликвидации аварийных ситуаций;

вывод обслуживаемого оборудования в ремонт и подготовка рабочих мест для производства ремонтных или наладочных работ;

контроль за выполнением ремонтных работ, ввод оборудования в работу.

285. Должен знать:

устройство, порядок обслуживания, условия эксплуатации и режим работы оборудования систем специальной водоочистки и специальной газовой очистки, реагентного, бакового, теплового обменного и насосного оборудования, хранилищ жидких радиоактивных отходов и систем их переработки, их технологические схемы;

схемы расположения обслуживаемых оборудования, трубопроводов и арматуры, очистки теплового носителя и загрязненных вод;

требования, предъявляемые к качеству теплового носителя и дистиллята после очистки;

назначение средств измерений сигнализации и автоматических регуляторов;

способы дезактивации помещений, оборудования, трубопроводов и инструмента;

виды применяемых дезактивирующих растворов;

порядок загрузки, выгрузки и перегрузки ионообменных смол;

основы неорганической химии и химической технологии;

286. При эксплуатационном обслуживании оборудования систем спецводоочистки и спецгазоочистки атомной электрической станции с энергоблоком единичной мощностью свыше 50 тысяч киловатт до 240 тысяч киловатт - 6 разряд;

при эксплуатационном обслуживании оборудования систем спецводоочистки и спецгазоочистки атомной электрической станции с энергоблоком единичной мощностью свыше 240 тысяч киловатт до 640 тысяч киловатт - 7 разряд;

при эксплуатационном обслуживании оборудования систем спецводоочистки и спецгазоочистки атомной электрической станции с энергоблоком единичной мощностью свыше 640 тысяч киловатт - 8 разряд.

287. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 5. Моторист багерной (шламовой) насосной

288. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание багерной (шламовой) насосной, оборудованной центробежными насосами и гидроструйными аппаратами по перекачке золоводяной пульпы на золоотвал, обеспечение ее надеждой и экономичной работы;

пуск, остановка и переключения в схемах насосной;

регулирование уровня воды в приемной камере;

выявление неисправностей в работе оборудования насосной и участие в их устранении;

ликвидация аварийных ситуаций.

289. Должен знать:

устройство центробежных насосов и гидроструйных аппаратов;

технические характеристики насосов и приводов к ним;

допустимые нагрузки насосов;

схемы всасывающих и нагнетательных трубопроводов;

расположение и назначение арматуры и средств измерений;

основные свойства шлака и золы;

290. Производительность котла (тонн в час):

до 300 – 3 разряд;

свыше 300 до 820 – 4 разряд;

свыше 820 – 5 разряд.

Параграф 6. Контролер-монтер, 1 разряд

291. Характеристика работ:

обслуживание потребителей электроэнергии;

наблюдение за состоянием и работой приборов учета;

принятие мер к замене неисправных электросчетчиков и измерительных трансформаторов;

выявление случаев безучетного пользования энергией;

осуществление расчетов при нарушенном учете энергии;

снятие показаний электросчетчиков;

ведение оперативной документации и принятие мер к своевременной выплате счетов потребителями;

вручение потребителям предупреждений.

292. Должен знать:

принцип работы приборов учета (электросчетчиков, измерительных трансформаторов);

схемы включения счетчиков;

допустимые погрешности электросчетчиков;

порядок эксплуатации электросчетчиков;

расчетные коэффициенты;

элементарные сведения об обслуживаемых электроустановках;

способы присоединения электроприемников (минуя приборы учета);

293. При отключении и подключении бытовых однофазных электросчетчиков, отключении и включении бытовых потребителей, контроле за расчетами с потребителями, осуществляемого по книжкам самообслуживания потребителей или по оплаченным счетам - 2 разряд.

Параграф 7. Контролер-монтер, 3 разряд

294. Характеристика работ:

обслуживание потребителей электроэнергии и теплоэнергии;

замена неисправных электросчетчиков;

отключение и включение потребителей;

ведение расчетов за энергию по закрепленным потребителям;

подготовка и выдача заданий;

руководство бригадой контролеров-монтеров по обслуживанию потребителей;

приемка работы у контролеров-монтеров более низкой квалификации и электромонтеров по установке и эксплуатации электросчетчиков;

контроль за расчетами с потребителями, осуществляемый с помощью табуляграмм, изготовленных на счетно-перфорационных машинах или по оплаченным счетам, поступившим из банков;

работа на вычислительных машинах при производстве расчетов, с потребителями за энергию;

ведение документации по расчетам за энергию;

контроль за состоянием приборов учета энергии и обеспечение правильной их работы;

принятие мер к своевременной оплате счетов потребителями и к полному учету израсходованной потребителями энергии.

295. Должен знать:

технические характеристики электросчетчиков и измерительных трансформаторов;

вычислительные машины малой механизации;

технологию расчетов за энергию с использованием вычислительной техники;

порядок пользования табуляграммами по расчетам за энергию;

порядок работы на суммирующих и вычислительных машинах;

порядок ведения документации по расчетам и состоянию приборов учета;

основы электротехники;

устройство обслуживаемых электроустановок;

Параграф 8. Машинист рыбоподъемника, 3 разряд

296. Характеристика работ:

ведение режима и работы рыбоподъемника и связанного с ним вспомогательного оборудования на гидроэлектростанциях;

эксплуатационное обслуживание оборудования и обеспечение его надежной и экономичной работы;

выявление и устранение мелких дефектов и неисправностей гидроагрегата и механического оборудования рыбоподъемника;

подготовка рабочих мест для производства ремонтных и наладочных работ;

контроль за работой по шлюзованию рыбы.

297. Должен знать:

устройство основного и вспомогательного оборудования рыбоподъемника;

места установки и назначение средств измерений и арматуры;

основы гидравлики, механики и электротехники;

Параграф 9. Машинист центрального теплового щита управления паровыми турбинами

298. Характеристика работ:

ведение режима и работы паровых турбин в соответствии с заданным графиком нагрузки с центрального теплового щита управления;

эксплуатационное обслуживание паровых турбин и обеспечение их надежной и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование, опрессовка обслуживаемого оборудования и переключения в тепловых схемах котлоагрегатов;

контроль за показаниями средств измерений, работой автоматических регуляторов и сигнализации;

выявление неисправностей в работе оборудования и принятие мер по их устранению;

вывод оборудования в ремонт;

ликвидация аварийных ситуаций.

299. Должен знать:

устройство, технические характеристики паровой турбины и вспомогательного оборудования;

тепловые схемы и технологический процесс производства тепловой электрической энергии;

принцип действия авторегуляторов, средств измерений, тепловых защит и сигнализации;

принципиальные схемы теплового контроля и автоматики;

нормативные показатели качества пара, воды, турбинного масла и конденсата;

допустимые отклонения параметров;

технико-экономические показатели работы паровой турбины;

основы теплотехники, механики, электротехники и водоподготовки;

300. Тип и мощность паровой турбины (тысяч киловатт):

конденсационная:

до 10 - 3 разряд;

свыше 10 до 40 - 4 разряд;

свыше 40 до 60 - 5 разряд;

свыше 60 до 240 - 6 разряд;

свыше 240 до 500 - 7 разряд;

свыше 500 - 8 разряд;

с производственным и теплофикационным отбором пара:

до 7-3 разряд;

свыше 7 до 20 - 4 разряд;

свыше 20 до 45 - 5 разряд;

свыше 45 до 120 - 6 разряд;

свыше 120 - 7 разряд;

противодавленческая:

до 12 - 3 разряд;

свыше 12 до 25 - 4 разряд;

свыше 25 до 50 - 5 разряд;

свыше 50 - 6 разряд.

301. Для присвоения 7 – 8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 10. Машинист паровых турбин

302. Характеристика работ:

ведение режима работы турбин в соответствии с заданным графиком нагрузки;

эксплуатационное обслуживание паровых турбин и обеспечение их надежной и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование, опрессовка оборудования и переключения в тепловых схемах турбин;

контроль за показаниями средств измерений, работой автоматических регуляторов и сигнализации;

выявление неисправностей в работе оборудования и принятие мер по их устранению;

вывод оборудования в ремонт;

ликвидация аварийных ситуаций.

303. Должен знать:

устройство и технические характеристики турбины, турбогенератора и вспомогательного турбинного оборудования;

тепловые схемы;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

принцип действия авторегуляторов, средств измерений, тепловых защит и сигнализации;

принципиальные схемы теплового контроля и автоматики;

нормативные показатели качества пара, воды, турбинного масла и конденсата;

допустимые отклонения параметров;

технико-экономические показатели работы турбины;

основы теплотехники, механики, электротехники и водоподготовки;

304. Тип и мощность паровой турбины (тысяч киловатт):

конденсационная:

до 10-3 разряд;

свыше 10 до 40 - 4 разряд;

свыше 40 до 60 - 5 разряд;

свыше 60 - 6 разряд;

с производственным и теплофикационным отбором пара:

до 7-3 разряд;

свыше 7 до 20 - 4 разряд;

свыше 20 до 45 - 5 разряд;

свыше 45 - 6 разряд;

противодавленческая:

до 12 – 3 разряд;

свыше 12 до 25 - 4 разряд;

свыше 25 до 50 - 5 разряд;

свыше 50 - 6 разряд.

Параграф 11. Машинист газотурбинных установок

305. Характеристика работ:

ведение режима работы оборудования газотурбинной установки единичной мощностью до 10 тысяч киловатт;

эксплуатационное обслуживание газотурбинных установок и обеспечение их бесперебойной и экономической работы;

пуск, остановка, опробование оборудования установки и переключения в тепловых схемах;

контроль за показаниями средств измерений, работой автоматических регуляторов и сигнализации;

ликвидация аварийных ситуаций.

306. Должен знать:

устройство и технические характеристики обслуживаемых компрессоров, газовых турбин, турбогенераторов и вспомогательного оборудования;

тепловые схемы;

принцип работы средств измерений;

принципиальные электрические схемы контроля и автоматики газотурбинных установок;

принципиальные электрические схемы генератора и газотурбинных установок собственных нужд;

технико-экономические показатели работы оборудования;

основы газодинамики, теплотехники и электротехники;

307. При ведении режима работы газотурбинных установок единичной мощностью:

свыше 10 до 50 тысяч киловатт - 5 разряд;

свыше 50 до 100 тысяч киловатт - 6 разряд;

свыше 100 тысяч киловатт - 7 разряд.

308. Для присвоения 7 разряда требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

309. При выполнении работ под руководством машиниста более высокой квалификации тарификация производится на разряд ниже при соответствующих мощностях установок.

Параграф 12. Машинист гидроагрегатов, 3 разряд

310. Характеристика работ:

ведение режима работы гидроагрегатов единичной мощностью до 10 тысяч киловатт;

эксплуатационное обслуживание гидроагрегатов и обеспечение их надежной и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование оборудования и переключения в электрических схемах гидроагрегатов;

контроль за показаниями средств измерений, работой регуляторов скорости и маслонапорных установок;

выявление неисправностей в работе основного и вспомогательного оборудования;

ликвидация аварийных ситуаций.

311. Должен знать:

устройство, принцип работы и технические характеристики гидроагрегатов и вспомогательного оборудования;

электрические схемы;

принцип работы регуляторов скорости, маслонапорных установок, средств измерений, защит гидроагрегатов и сигнализации;

допустимые отклонения параметров;

технико-экономические показатели работы гидроагрегатов;

основы гидравлики, электротехники и механики;

312. При ведении режима работы гидроагрегатов единичной мощностью:

свыше 10 до 25 тысяч киловатт - 4 разряд;

свыше 25 до 100 тысяч киловатт - 5 разряд;

свыше 100 до 250 тысяч киловатт - 6 разряд;

свыше 250 до 500 тысяч киловатт - 7 разряд;

свыше 500 киловатт - 8 разряд.

313. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 13. Обходчик гидросооружений, 2 разряд

314. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание гидротехнических сооружений;

измерение температуры и уровня воды на водомерных постах, перепадов уровней на фильтрах;

наблюдение за пьезометрами, состоянием маяков, ограничивающих и запрещающих знаков, плакатов, подводящей и сливной системами, метеорологическими условиями;

контроль за температурным режимом и напряжением в основании плотины и напряжением в основании плотины и напряжением в арматуре бетона и металлической облицовке водоводов по дистанционным датчикам;

контроль за смещениями, наклонами, осадками плотины по оптическому и струнно-оптическому створам, прямым и обратным отвесам, гидростатическим нивелирам и клинометрам;

замеры фильтрационного противодавления и уровня грунтовых вод в основании плотины и береговых примыканиях;

замеры уровня воды в бьефах;

устранение мелких дефектов обслуживаемых сооружений.

315. Должен знать:

местонахождение ограничивающих и запрещающих знаков, средств измерений, устройств в обслуживаемом районе;

назначение и принцип работы средств измерений;

порядок снятия отчетов;

порядок эксплуатации вторичной аппаратуры;

порядок ведения полевых журналов и обработки результатов наблюдений;

316. При работе с вычислительной техникой и с применением переносных электронных вычислительных машин - 3 разряд.

Параграф 14. Обходчик трассы гидрозолоудаления и золоотвалов, 2 разряд

317. Характеристика работ:

проверка состояния золопроводов и золоотвалов путем их обходов;

переключение трасс гидрозолоудаления на дамбе;

участие в снятии и установке шандор на водосборных колодцах;

контроль за наращиванием дамб;

контроль за работой дренажных насосных станций (пуск, останов насосов);

участие в ликвидации аварийных ситуаций.

318. Должен знать:

устройство и схемы золоотвалов, золопроводов, водопроводов и канализации;

способы разборки и сборки схем золопроводов;

устройство лебедки;

основы слесарного дела;

схему действий при переходе с одного насоса на иной.

319. При обслуживании трасс гидрозолоудаления и золоотвалов (золопроводов) протяженностью до 4 километров - 2 разряд;

при обслуживании трасс гидрозолоудаления и золоотвалов (золопроводов) протяженностью от 4 до 8 километров - 3 разряд;

при обслуживании трасс гидрозолоудаления и золоотвалов (золопроводов) протяженностью от 8 до 12 километров - 4 разряд;

при обслуживании трасс гидрозолоудаления и золоотвалов (золопроводов) протяженностью свыше 12 километров - 5 разряд.

Параграф 15. Машинист береговых насосных станций, 2 разряд

320. Характеристика работ:

обслуживание и обеспечение надежной работы береговых насосных станций, оборудованных центробежными и осевыми насосами единичной производительностью до 10000 метров в час;

контроль за давлением циркуляционной воды, температурой и смазкой подшипников, работой насосов и электродвигателей, состоянием решеток водоприемников и гидротехнических сооружений;

пуск, остановка и опробование насосов;

выявление и устранение неисправностей в работе оборудования;

ликвидация аварийных ситуаций.

321. Должен знать:

устройство и принцип работы насосов и решеток водоприемников;

схемы всасывающих и нагнетательных трубопроводов и регулирующих устройств;

расположение и назначение средств измерений и арматуры;

основы гидравлики и механики;

322. При обслуживании оборудования береговых насосных станций с насосами единичной производительностью:

свыше 10000 до 20000 метров в час – 3 разряд;

свыше 20000 до 50000 метров в час – 4 разряд;

свыше 50000 метров в час – 5 разряд.

Параграф 16. Электромонтер оперативно-выездной бригады, 2 разряд

323. Характеристика работ:

ликвидация повреждений в распределительных сетях напряжением до 0,4 киловольт;

оперативное и техническое обслуживание оборудования подстанций напряжением 35 киловольт III степени сложности и оборудования распределительных сетей II степени сложности без подстанций под руководством электромонтера более высокой квалификации;

режимные и аварийные переключения;

подготовка рабочих мест;

ликвидация повреждений на оборудовании распределительных сетей и распределительных устройств подстанций;

измерение параметров аккумуляторных батарей;

выполнение небольших по объему работ по переключению отпаек на силовых трансформаторах при снятом напряжении.

324. Должен знать:

назначение и принципиальное устройство обслуживаемого оборудования подстанций;

схемы первичных соединений и сети собственных нужд подстанций распределительных сетей обслуживаемого участка с расположением пунктов и трансформаторных подстанций;

порядок оперативного обслуживания устройств релейной защиты;

виды связи, установленные на подстанциях, дежурных пунктах и оперативных автомашинах, порядок их использования;

наиболее часто возникающие неисправности и методы их ликвидации в распределительных сетях напряжением до 0,4 киловольт;

основы электротехники;

325. При оперативном и техническом обслуживании оборудования подстанций напряжением 35-110 киловольт II степени сложности, оборудования распределительных сетей I степени сложности без подстанций и оборудования распределительных сетей I и II степени сложности совместно с оборудованием подстанций напряжением 35-110 киловатт II и III степени сложности под руководством электромонтера более высокой квалификации – 3 разряд.

Параграф 17. Электромонтер оперативно-выездной бригады, 4 разряд

326. Характеристика работ:

оперативное и техническое обслуживание подстанций напряжением 35-110 киловольт I степени сложности и оборудования распределительных сетей I степени сложности совместно с оборудованием подстанций напряжением 35-110 киловольт I степени сложности под руководством электромонтера более высокой квалификации;

оперативное и техническое обслуживание оборудования подстанций напряжением 35 киловольт III степени сложности или оборудования распределительных сетей II степени сложности без подстанций;

обеспечение установленного режима по напряжению, нагрузке, температуре и иным параметрам;

режимные оперативные переключения в распределительных устройствах подстанций и в распределительных сетях;

оперативные переключения при ликвидации аварий;

осмотр оборудования;

определение мест и ликвидация повреждений на оборудовании распределительных сетей, щитах и сборках собственных нужд, в приводах коммутационных аппаратов, цепях вторичной коммутации закрытых и открытых распределительных устройств подстанций;

подготовка рабочих мест;

допуск рабочих к работе, наблюдение за их работой;

прием рабочих мест после окончания работ.

327. Должен знать:

устройство обслуживаемого оборудования;

схемы оперативного тока и электромагнитной блокировки обслуживаемых подстанций и распределительных пунктов;

назначение и зоны действия релейных защит;

порядок оперативного обслуживания устройств автоматики телемеханики;

сроки испытания защитных средств и приспособлений;

основы электротехники;

328. При оперативном и техническом обслуживании подстанций напряжением 35-110 киловольт II степени сложности, оборудования распределительных сетей I степени сложности без подстанций или оборудования распределительных сетей I и II степени сложности совместно с оборудованием подстанций напряжением 35-110 киловатт II и III степени сложности - 5 разряд;

при оперативном и техническом обслуживании оборудования подстанций напряжением 35-110 киловольт I степени сложности и оборудования распределительных сетей I степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловатт I степени сложности - 6 разряд.

Параграф 18. Машинист топливоподачи, 3 разряд

329. Характеристика работ:

обслуживание, контроль за работой путем обхода, обеспечение бесперебойной работы всего оборудования топливоподачи твердого и жидкого топлива производительностью до 100 тонн в час;

пуск, остановка механизмов оборудования топливоподачи и переключения в тепловых схемах подачи жидкого топлива по месту и со щита управления;

поддержание заданного давления и температуры перекачивания жидкого топлива;

выявление неисправностей и участие в техническом обслуживании и ремонте механизмов топливоподачи;

чистка и смазка обслуживаемых механизмов;

поддержание в исправном состоянии комплекта инструмента и приспособлений;

участие в ликвидации аварийных ситуаций.

330. Должен знать:

устройство и принцип работы, технические характеристики оборудования топливоподачи;

схемы топливоподачи, ее блокировка и сигнализации;

виды и марки топлива;

свойства и условия применение смазочных, прокладочных и уплотняющих материалов;

порядок пользования универсальным и специальным инструментом и приспособлениями;

слесарное дело;

основы электротехники и механики;

331. При обслуживании оборудования топливоподачи твердого топлива производительностью:

свыше 100 до 400 тонн в час - 4 разряд;

свыше 400 до 1000 тонн в час - 5 разряд;

свыше 1000 тонн в час – 6 разряд;

при обслуживании оборудования топливоподачи жидкого топлива производительностью:

свыше 100 до 500 тонн в час - 4 разряд;

свыше 500 тонн в час - 5 разряд.

Параграф 19. Оператор тепловых сетей, 3 разряд

332. Характеристика работ:

контроль за гидравлическим режимом тепловых сетей, соблюдением температурного графика источниками теплоснабжения, температурой обратной воды от потребителей тепла, работой насосных, возвратом конденсата, состоянием готовности резервных котельных со щита управления;

режимные оперативные переключения в насосной станции;

участие в работе по включению и отключению тепловых сетей, тепловых пунктов и ликвидации аварийных ситуаций;

оперативная связь с диспетчерской службой и со слесарями по обслуживанию тепловых сетей и тепловых пунктов;

прием сообщений о неполадках в теплоснабжении в районе тепловых сетей;

ведение оперативной документации.

333. Должен знать:

схемы тепловых сетей района и насосных станций;

теплофикационное оборудование источников теплоснабжения;

график режимов работы потребителей тепла;

устройство средств измерений в тепловых сетях;

основы гидравлики и теплотехники;

Параграф 20. Слесарь по обслуживанию тепловых сетей, 4 разряд

334. Характеристика работ:

обслуживание оборудования тепловых сетей с трубопроводами диаметром до 500 миллиметров;

переключения и обход трасс подземных и надземных тепловых сетей;

наблюдение за состоянием внешней поверхности теплотрасс с целью предохранения трубопроводов от затопления верхними и грунтовыми водами;

проверка состояния попутных дренажей и дренажных колодцев;

откачка воды из камер и колодцев;

осмотр оборудования в камерах и надземных павильонах;

обслуживание и текущийремонт запорной и регулирующей арматуры с ручным приводом и с приводом от червячной передачи, спускных и воздушных кранов, опор, металлоконструкций, сальниковых компенсаторов и иного оборудования, а также сооружений тепловых сетей;

пуск и наладка тепловых сетей, контроль за режимом их работы;

проверка камер на загазованность;

содержание камер и всего оборудования в камерах и надземных павильонах в чистоте;

покраска металлоконструкций;

маркировка трубопроводов и арматуры;

подготовка шурфов на трассах.

335. Должен знать:

схему обслуживаемого участка;

устройство и принцип работы оборудования тепловых сетей;

порядок работы на оборудовании, находящемся под давлением;

назначение и места установки арматуры, компенсаторов, средств измерений;

виды и порядок производства земляных, такелажных, ремонтных и монтажных работ;

слесарное дело;

основы теплотехники;

336. При обслуживании обслуживания тепловых сетей с трубопроводами диаметром:

свыше 500 до 1100 миллиметров - 5 разряд;

свыше 1100 миллиметров - 6 разряд.

Параграф 21. Слесарь по обслуживанию тепловых пунктов, 4 разряд

337. Характеристика работ:

обслуживание и наладка оборудования тепловых пунктов и узлов систем теплоснабжения: тепловых пунктов с автоматизированными установками горячего водоснабжения, не имеющими двухступенчатых подогревателей, включенных по последовательной и смешанной схемам, тепловых пунктов с давлением на обратной линии более 0,1 мегапаскаль (1килограмм-сила на сантиметр квадратный), тепловых пунктов с автоматизированными системами отопления мощностью до 2 гигакалорий в час, тепловых пунктов с неавтоматизированными системами вентиляции, тепловых пунктов зданий высотой до 10 этажей;

наладка элеваторных узлов и контроль за их работой;

контроль и регулирование количества пара и сетевой воды, подаваемой для подогревателей горячего водоснабжения, калориферов, кондиционеров и для технологических нужд;

прием из ремонта оборудования тепловых пунктов, узлов систем теплоснабжения и разводящих сетей;

контроль за температурой обратной воды, возвратом конденсатора, рациональным расходованием тепла;

учет расхода сетевой воды, пара, отпуска тепла потребителям;

контроль за соблюдением потребителями тепла порядка пользования электрической и тепловой энергией.

338. Должен знать:

технологию ремонта и технического обслуживания автоматизированных и неавтоматизированных тепловых сетей;

режим работы потребителей тепла;

устройство и порядок регулирования систем отопления, вентиляции, горячего водоснабжения и кондиционирования воздуха;

устройство, принцип работы и места установки средств измерений;

слесарное дело;

основы теплотехники;

Параграф 22. Слесарь по обслуживанию тепловых пунктов, 5 разряд

339. Характеристика работ:

обслуживание и наладка оборудования тепловых пунктов с системами отопления со сложным режимом работы, с давлением на обратной линии ввода менее 0,1 мегапаскаль (1 килограмм-сила на сантиметр квадратный) и с насосным подмешиванием, автоматизированными установками горячего водоснабжения с двухступенчатыми подогревателями, автоматизированными системами отопления мощностью свыше 2 гигакалорий в час, автоматизированными системами вентиляции и кондиционирования воздуха, тепловых пунктов зданий высотой более 10 этажей и промышленных предприятий.

340. Должен знать:

устройство и порядок регулирования оборудования тепловых пунктов;

технологию ремонта и порядок технической эксплуатации тепловых пунктов со сложным режимом работы;

принцип работы и условия применения контрольно-измерительных приборов;

Параграф 23. Электромонтер по эскизированию трасс кабельных линий, 2 разряд

341. Характеристика работ:

составление эскизов на новые кабельные линии, на новые муфты действующих кабельных линий с выверкой их по реперам или с привязкой к отдельным строениям;

изготовление планов и калек на новые кабельные линии по эскизам;

изготовление новых планов и калек взамен изношенных;

отражение на планах и кальках всех изменений в расположении кабельных линий и муфт;

составление паспортных карт на вновь проложенные кабельные линии;

ведение технической документации по адресам и нумерации распределительных пунктов и трансформаторных подстанций.

342. Должен знать:

назначение кабелей;

порядок составления эскизов и изготовления планов калек;

топографические знаки и обозначения;

порядок чтения чертежей и проектов кабельных земляных работ;

элементарные сведения по электротехнике;

Параграф 24. Электромонтер по надзору за трассамикабельных сетей, 3 разряд

343. Характеристика работ:

проведение плановых осмотров трасс кабельных линий;

выдача разрешений строительно-монтажным организациям на производство земляных работ в зоне прохождения кабельных линий и периодический контроль за ними;

вручение руководителям организаций уведомлений о порядке производства земляных работ в зоне прохождения кабельных линий;

контроль за соблюдением порядка устройства электроустановок при прокладке новых кабельных линий строительно-монтажными организациями.

344. Должен знать:

назначение кабелей и порядок их прокладки;

трассы кабельных линий;

порядок проведения земляных работ в зоне прохождения кабельных линий;

способы защиты кабельных линий от механических повреждений;

основы электротехники;

Параграф 25. Машинист-обходчик по золоудалению, 3 разряд

345. Характеристика работ:

обеспечение бесперебойной работы шлакодробилок, шлакоудалителей и золоуловителей;

наблюдение за исправным состоянием ограждений и решеток на каналах гидрозолоудаления, уровнями смывной воды, удаление осадков из каналов гидрозолоудаления, устранение неисправностей на оборудовании;

удаление шлака из котлов;

участие в ликвидации аварийных положений в работе оборудования.

346. Должен знать:

устройство, принцип работы оборудования системы золошлакоудаления;

принципиальное устройство котла и схему газового тракта;

схему смывных водопроводов и каналов;

элементарные физико-химические свойства шлака и золы;

порядок смазки механизмов;

347. При обслуживании энергетических котлов с жидким шлакоудалением ивыходом шлака и золы свыше 10 тонн в час – 4 разряд.

Параграф 26. Машинист центрального теплового щита управления котлами

348. Характеристика работ:

ведение режима и работы котлов в соответствии с заданным графиком нагрузки с центрального теплового щита управления;

эксплуатационное обслуживание котлов и обеспечение их надежной и экономичной работы;

контроль за показаниями средств измерений, работой автоматических регуляторов и сигнализации;

выявление неисправностей в работе оборудования и принятие мер по их устранению;

вывод оборудования в ремонт;

ликвидация аварийных ситуаций.

349. Должен знать:

устройство, принцип работы и технические характеристики котла и вспомогательного оборудования;

тепловые защиты и схемы котельной установки;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

нормативные показатели качества воды и пара;

принцип действия средств измерений и принципиальные схемы теплового контроля и автоматики;

допустимые отклонения параметров котлоагрегатов;

свойства применяемого топлива и продуктов сгорания;

технико-экономические показатели работы котлоагрегатов;

основы теплотехники, механики, электротехники и водоподготовки;

350. При работе котлов:

паропроизводительность котла (тонн в час):

до 30 - жидком и газообразном топливе – 3 разряд, на твердом топливе – 4 разряд;

свыше 30 до 100 - жидком и газообразном топливе – 4 разряд, на твердом топливе – 5 разряд;

свыше 100 до 300 - жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе – 6 разряд;

свыше 300 до 820 - жидком и газообразном топливе – 6 разряд, на твердом топливе – 7 разряд;

свыше 820 до 1650 - жидком и газообразном топливе – 7 разряд, на твердом топливе – 8 разряд;

свыше 1650 - жидком, газообразном и твердом топливе – 8 разряд.

351. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 27. Машинист-обходчик по котельному оборудованию

352. Характеристика работ:

обслуживание, контроль за работой путем обхода, обеспечение надежной работы основного и вспомогательного котельного оборудования: пылеприготовительной установки, газовоздушной, газомазутной и дренажной систем, горелочных устройств, пароводяного тракта с установкой по вводу химических реагентов, систем продувок и устройств по обдуву поверхностей нагрева котла, редукционно-охладительной установки, бакового хозяйства, систем технической воды и сжатого воздуха, золоулавливания и золоудаления;

участие в ведении режима работы котлоагрегата;

пуск, остановка, опробование, опрессовка обслуживаемого оборудования;

переключения в тепловых схемах котельной установки;

выявление и устранение неисправностей в работе оборудования.

участие в ликвидации аварийных ситуаций.

353. Должен знать:

устройство и технические характеристики котлов и вспомогательного оборудования;

тепловые схемы и технологический процесс работы агрегатов;

назначение и принцип работы автоматических регуляторов, тепловых защит, блокировок, средств сигнализации и измерений;

нормативные показатели качества пара, питательной воды;

характеристики сжигаемого топлива;

свойства химических реагентов, вводимых в пароводяной тракт агрегата, и их дозировку;

режимы нагрузки котлоагрегатов;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

354. При работе котлов:

1) при обслуживании основного котельного оборудования:

паропроизводительность котла (тонн в час):

до 30 - жидком и газообразном топливе – 2 разряд, на твердом топливе – 3 разряд;

свыше 30 до 100 - жидком и газообразном топливе – 3 разряд, на твердом топливе – 4 разряд;

свыше 100 до 300 - жидком и газообразном топливе – 4 разряд, на твердом топливе – 5 разряд;

свыше 300 до 820 - жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе – 6 разряд;

свыше 820 до 1650 - жидком и газообразном топливе – 6 разряд, на твердом топливе – 7 разряд;

свыше 1650 - жидком и газообразном топливе – 7 разряд, на твердом топливе – 8 разряд;

2) при обслуживании дымососов, дутьевых вентиляторов и регенеративных (вращающихся) водонагревателей:

паропроизводительность котла (тонн в час):

до 300 - обслуживание дымососов и дутьевых вентиляторов - 2 разряд, обслуживание дымососов, дутьевых вентиляторов и регенеративных (вращающихся) водонагревателей – 3 разряд;

свыше 300 до 820 - обслуживание дымососов и дутьевых вентиляторов – 3 разряд, обслуживание дымососов, дутьевых вентиляторов и регенеративных (вращающихся) водонагревателей – 4 разряд;

свыше 820 до 1650 - обслуживание дымососов и дутьевых вентиляторов - 4 разряд, обслуживание дымососов, дутьевых вентиляторов и регенеративных (вращающихся) водонагревателей - 5 разряд;

свыше 1650 - обслуживание дымососов и дутьевых вентиляторов – 5 разряд, обслуживание дымососов, дутьевых вентиляторов и регенеративных (вращающихся) водонагревателей – 6 разряд;

3) при обслуживании системы золоудаления и золоулавливания:

паропроизводительность котла (тонн в час):

до 300 тонн в час – 3 разряд;

свыше 300 до 820 тонн в час – 4 разряд;

свыше 820 до 1650 тонн в час – 5 разряд;

свыше 1650 тонн в час – 6 разряд.

355. Примечания:

1) при обслуживании двух котлов с промежуточным перегревом пара, работающих на одну турбину, учитывается их суммарная паропроизводительность;

2) машинист - обходчик по котельному оборудованию, занятый обслуживанием только вспомогательного котельного оборудования, тарифицируется на разряд ниже при соответствующей паропроизводительности котла.

Параграф 28. Старший машинист котельного оборудования

356. Характеристика работ:

обеспечение надежной и экономичной работы котельного оборудования;

пуск, остановка, опробование, опрессовка оборудования;

распределение нагрузки между котельными агрегатами при изменении диспетчерского графика;

переключения в тепловых схемах котельных агрегатов;

контроль за мазуто- и газопроводами, системами пылеприготовления и гидрозолоудаления;

выявление и устранение неисправностей в работе оборудования;

вывод оборудования в ремонт;

подготовка рабочих мест и допуск к работам на вспомогательном теплосиловом оборудовании;

вторичный допуск и подготовка рабочих мест для производства работ на котлоагрегатах с разрешения начальника смены цеха;

ликвидации аварийных ситуаций;

руководство подчиненными рабочими.

357. Должен знать:

устройство и технические характеристики котельного оборудования;

тепловые схемы и тепловые защиты котельных агрегатов;

системы топливоподачи пылеприготовления;

принципиальные схемы теплового контроля и автоматики;

технико-экономические показатели работы котельного оборудования;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

358. При работе котлов:

1) при обслуживании паровых котлов:

паропроизводительность котла (тонн в час):

до 100 - жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе - 6 разряд;

свыше 100 до 300 - жидком и газообразном топливе – 6 разряд, на твердом топливе – 7 разряд;

свыше 300 до 400 - жидком и газообразном топливе – 7 разряд, на твердом топливе – 8 разряд;

свыше 400 - жидком и газообразном топливе – 8 разряд;

2) при обслуживании теплофикационных водогрейных котлов:

теплопроизводительность котла (гигакалорий в час):

до 50 - жидком и газообразном топливе – 4 разряд, на твердом топливе – 5 разряд;

свыше 50 до 100- жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе – 6 разряд;

свыше 100 - жидком и газообразном топливе – 6 разряд, на твердом топливе – 7 разряд.

359. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 29. Машинист котлов

360. Характеристика работ:

ведение режима работы паровых и теплофикационных водогрейных котлов в соответствии с заданным графиком нагрузки;

эксплуатационное обслуживание агрегатов и обеспечение их надежной и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование, опрессовка обслуживаемого оборудования и принятие мер по их устранению;

вывод оборудования в ремонт;

ликвидация аварийных ситуаций.

361. Должен знать:

устройство, принцип работы и технические характеристики котлов и вспомогательного оборудования;

тепловые защиты и тепловые схемы котельной установки;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

нормативные показатели качества воды и пара;

принцип работы средств измерений и принципиальные схемы теплового контроля и автоматики;

допустимые отклонения рабочих параметров котлоагрегатов;

свойства применяемого топлива и продуктов его сгорания;

технико-экономические показатели работы котлоагрегата;

основы теплотехники, механики, электротехники и водоподготовки;

362. При работе котлов:

1) при обслуживании паровых котлов:

производительность котла (тонн в час):

до 30 - жидком и газообразном топливе – 3 разряд, на твердом топливе – 4 разряд;

свыше 30 до 100 - жидком и газообразном топливе – 4 разряд, на твердом топливе – 5 разряд;

свыше 100 до 300 - жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе – 6 разряд;

свыше 300 - жидком и газообразном топливе – 6 разряд, на твердом топливе – 7 разряд;

2) при обслуживании теплофикационных водогрейных котлов:

теплопроизводительность котла (гигакалорий в час):

до 50 - жидком и газообразном топливе – 3 разряд, на твердом топливе – 4 разряд;

свыше 50 до 100 - жидком и газообразном топливе – 4 разряд, на твердом топливе – 5 разряд;

свыше 100 - жидком и газообразном топливе – 5 разряд, на твердом топливе – 6 разряд.

363. Для присвоения 7 разряда требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 30. Старший машинист котлотурбинного цеха

364. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание оборудования котлотурбинного цеха, включая газорегуляторные пункты, детантергенераторные установки, береговые насосные станции, оборудование теплофикационных установок и теплопроводов в пределах цеха, водогрейные котлы и котельные собственных нужд, обеспечение его надежной и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование, опрессовка оборудования;

переключения оборудования теплофикационных установок и теплопроводов, в общественных схемах мазуто- и газопроводов, коммуникациях пара, конденсата, воды, воздуха и иное;

выявление и устранение неисправностей в работе оборудования;

вывод оборудования в ремонт;

подготовка рабочих мест и допуск к работам на вспомогательном тепломеханическом оборудовании, включая газорегуляторные пункты, береговые насосные станции;

вторичный допуск и подготовка рабочих мест для производства работ на теплосиловых установках с разрешения начальника смены цеха;

ликвидация аварийных ситуаций;

руководство подчиненными рабочими.

365. Должен знать:

устройство и технические характеристики оборудования котлотурбинного цеха;

принципиальную электрическую схему собственных нужд;

тепловые схемы и тепловые защиты энергетического оборудования цеха;

технико-экономические показатели работы тепломеханического оборудования;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

366. При работе котлов:

тип и мощность паровой турбины, парогазовой установки (тысяч киловатт):

до 20 ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") - жидком и газообразном топливе – 6 разряд, твердом топливе – 7 разряд;

свыше 20 ("ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") до 45 ("ПР", "Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") - жидком и газообразном топливе – 7 разряд, твердом топливе – 8 разряд;

свыше 45 ("Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") – жидком, газообразном и твердом топливе – 8 разряд;

энергоблоки свыше 130 - жидком и газообразном топливе – 8 разряд.

367. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 31. Электромонтер по обслуживанию подстанции, 3 разряд

368. Характеристика работ:

обслуживание оборудования подстанций напряжением 35 киловольт III степени сложности;

обеспечение установленного режима по напряжению, нагрузке, температуре и иным параметрам;

проведение режимных оперативных переключений в распределительных устройствах подстанций;

ликвидация аварийных ситуаций;

осмотр оборудования подстанций;

проведение небольших по объему и кратковременных работ по ликвидации неисправностей на щитах и сборках собственных нужд, в приводах коммутационных аппаратов, в цепях вторичной коммутации закрытых и открытых распределительных устройств;

определение параметров аккумуляторных батарей;

устранение неисправностей осветительной сети и арматуры со сменой ламп и предохранителей;

подготовка рабочих мест;

допуск рабочих к работе, надзор за их работой;

прием рабочих мест при ликвидации аварийных ситуаций.

369. Должен знать:

назначение и устройство обслуживаемого оборудования;

схемы первичных соединений, сети собственных нужд, оперативного тока и электромагнитной блокировки;

назначение и зоны действия релейных защит и автоматики;

назначение устройств телемеханики;

сроки испытания защитных средств и приспособлений;

виды связи, установленные на подстанциях, порядок их применения;

основы электротехники;

370. При обслуживании оборудования подстанций напряжением 35, 110, 150 киловольт II степени сложности – 4 разряд;

при обслуживании оборудования подстанций напряжением 35, 110, 150 киловольт I степени сложности – 5 разряд;

при обслуживании оборудования подстанций напряжением 220 киловольт II степени сложности и подстанций постоянного тока напряжением до 500 киловольт – 6 разряд;

при обслуживании оборудования подстанций напряжением 220 киловольт I степени сложности и подстанций постоянного тока напряжением 500 киловольт - 7 разряд;

при обслуживании оборудования подстанций переменного тока напряжением 220 киловольт и выше и подстанций постоянного тока напряжением 1150 киловольт и выше - 8 разряд.

371. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 32. Электромонтер по обслуживанию гидроагрегатов машинного зала, 6 разряд

372. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание гидроагрегатов, трансформаторов и иного технологического оборудования, обеспечение их безаварийной и экономичной работы на гидроэлектростанциях с гидроагрегатами единичной мощностью 500 тысяч киловатт и выше;

пуск, остановка генераторов в устройствах возбуждения; переключения в главной схеме, схеме собственных нужд, схемах вторичной коммутации, релейной защиты и автоматики;

выявление и устранение неисправностей в работе электрооборудования;

ликвидация аварийных ситуаций.

373. Должен знать:

устройство, принцип работы и технические характеристики гидроагрегатов, трансформаторов, ртутных преобразователей и вспомогательного электрооборудования;

электрические схемы;

устройство и принцип работы средств измерений, защиты гидроагрегатов и трансформаторов;

системы сигнализации;

допустимые отклонения параметров обслуживаемого оборудования;

технико-экономические показатели работы гидроагрегатов;

основы электротехники, гидроэнергетики;

Параграф 33. Промышленный электрик, 7 разряд

374. Характеристика работ:

наладка, регулирование и профилактический осмотр электромеханического оборудования, приборов и элементов автоматики;

сборка несложных электрических цепей по заданным принципиальным схемам;

выполнение по заданным условиям расчеты несложных электрических цепей постоянного и переменного тока, магнитных цепей;

поиск и устранение неисправностей в электрических цепях;

контроль эксплуатации электрооборудования;

чтение электрических схем;

монтаж и наладка схем освещения;

определение и выбор основных токоподводящих коммуникаций;

анализ процесса измерения, проверка функций и поиск ошибок;

выбор оптимальных технологических схем управления электромеханическими установками;

использование блочных схем, инструкции по применению и техническую документацию по электрическим схемам;

проведение эксплуатационных работ с преобразователями энергии, электроприводами, электродвигателями и преобразователями, распределительными устройствами, защитными устройствами электрических сетей;

проведение измерений, обработку и оценку результатов;

переработка и утилизация отходов;

разработка уровней автоматизированной техники;

конфигурация сетей и шинных систем;

цифровая настройка программного обеспечения;

монтаж и демонтаж электрических средств производства и установок;

сборка распределителей и шкафов комплектного распределительного устройства, выполнение монтажа;

монтаж электроустановок;

установка электротехнических установок, проверка и оценка их безопасности;

проектирование и выполнение электротехнических установок;

реализация технических систем управления;

установка и проверка систем двигателей;

установка и проверка оборудования осветительных систем;

эксплуатация и поддержание работы электрических установок.

375. Должен знать:

методические и иные материалы по вопросам эксплуатации и ремонта электрооборудования;

порядок управления электродвигателями;

принцип действия трансформаторных подстанций и распределительных устройств в различных системах электроснабжения;

категории потребителей в отношении электроснабжения;

радиальные и магистральные сети и способы их прокладки;

способоы прокладки и маркировки проводов и кабелей;

порядок по безопасности и охраны треда;

аппараты сигнализации и условия их срабатывания;

устройство и принцип действия электрических машин переменного и постоянного тока;

устройство, принцип действия и назначения пускорегулировочной и защитной аппаратуры;

устройство магнитного пускателя и использование его в схемах управления двигателями постоянного и переменного тока;

типы светильников, использумеых для внутреннего и наружного освещения;

основные электрические и магнитные явления, их физическая сущность и возможность практического использования;

физические законы, на которых основана электротехника и вытекающие из этих законов следствия;

условные графические обозначения элементов электрических цепей, применяемых в электрических расчетных схемах;

порядок и методы расчета различных электрических цепей;

376. При выполнении работ по: определению производственной структуры, организации работы, производственных коммуникаций, разработки схем с использованием специальных графических обозначений, анализу электрических производственных средств, базовых схем автоматики и автоматизированной системы управления технологическим процессом, обработке электрических, электронных, автоматических базовых величин, оценке состояния безопасности и охраны труда на промышленной площадке, расчету потери напряжения в линиях элетроснабжения – 8 разряд.

377. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 34. Старший оператор реакторного отделения

378. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции;

обеспечение надежной и экономичной работы оборудования реакторного отделения;

пуск, останов, опробование работы оборудования реакторного отделения и проведение переключений в технологических схемах;

выявление и устранение неисправностей в работе оборудования реакторного отделения, не требующих привлечения ремонтного персонала;

ведение журнала дефектов оборудования реакторного отделения;

подготовка обслуживаемых оборудования и трубопроводов к дезактивации;

ликвидация аварийных ситуаций;

вывод реакторного оборудования в ремонт;

подготовка рабочих мест и допуск ремонтного персонала к ремонту вспомогательного реакторного оборудования, вторичный допуск и подготовка рабочих мест для производства ремонтных работ оборудования основного контура реактора с разрешения начальника смены цеха;

контроль за выполнением ремонтных работ.

379. Должен знать:

устройство, конструктивные особенности, правила обслуживания, условия эксплуатации и режим работы оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции;

расположение оборудования и трубопроводов; требования, предъявляемые к теплоносителю, и способы поддержания его параметров;

принцип работы реактора;

назначение защит, блокировок и сигнализации, средств измерений и автоматических регуляторов;

способы дезактивации оборудования, помещений и инструмента;

виды применяемых дезактивирующих растворов;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

основы термодинамики и ядерной физики;

правила технической эксплуатации персональных электронно-вычислительных машин;

380. При эксплуатационном обслуживании оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции с энергетическим блоком единичной мощностью свыше 650 до 1000 тысяч киловатт - 7 разряд;

при эксплуатационном обслуживании оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции с энергетическим блоком единичной мощностью свыше 1000 тысяч киловатт - 8 разряд.

381. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 35. Оператор транспортно-технологического оборудования реакторного отделения, 6 разряд

382. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание транспортно-технологического оборудования по транспортировке топлива, специзделий и оборудования центрального зала реакторного отделения атомной электрической станции с энергоблоком единичной мощностью до 50 тысяч киловатт под руководством старшего оператора транспортно-технологического оборудования реакторного отделения;

загрузка реакторов свежим топливом и специальными изделиями, выгрузка отработанного топлива и специальных изделий из реакторов с индивидуальных и центральных пультов управления транспортно-технологическим оборудованием;

перемещение отработанного топлива и специзделий из бассейна перегрузки в бассейн выдержки, в "горячую" камеру и вагон-контейнер;

отправка отработанного топлива на хранение;

установка свежих и перестановка отработанных поглощающих стержней системы управления и защиты;

утилизация отработанных поглощающих стержней системы управления и защиты и специзделий;

перемещение телевизионной камеры, органов системы управления и защиты реактора к месту визуального контроля;

обеспечение безаварийной эксплуатации разгрузочно-загрузочной машины, перегрузочного моста, специальных приспособлений и механизмов транспортно-технологического оборудования при работе с высокоактивными специальными изделиями;

участие в работе по входному контролю топлива и специальных изделий;

подготовка оборудования, трубопроводов к дезактивации и участие в дезактивации;

участие в ликвидации аварийных ситуаций;

контроль за выполнением ремонтных работ;

участие в ремонте транспортно-технологического оборудования.

383. Должен знать:

устройство механизмов транспортно-технологического оборудования, их размещение в центральном зале реакторного отделения атомной электрической станции, технические характеристики и принципиальные схемы управления;

принцип работы реактора;

порядок обслуживания и условия эксплуатации транспортно-технологического оборудования;

порядок загрузки, выгрузки и перегрузки топливных кассет;

устройство и порядок безопасной эксплуатации грузоподъемных кранов;

нормы браковки канатов;

способы дезактивации оборудования, помещений и инструмента;

виды применяемых дезактивирующих растворов;

назначение и принцип действия систем защит, сигнализации и средств измерений;

основы электротехники, механики, ядерной физики;

основные положения по радиационной защите;

порядок технической эксплуатации персональных электронно-вычислительных машин;

384. При эксплуатационном обслуживании транспортно-технологического оборудования по транспортировке топлива, специальных изделий и оборудования центрального зала реакторного отделения атомной электрической станции с энергетическим блоком единичной мощностью свыше 50 до 650 тысяч киловатт под руководством старшего оператора транспортно-технологического оборудования реакторного отделения - 7 разряд;

при эксплуатационном обслуживании транспортно-технологического оборудования по транспортировке топлива, специальных изделий и оборудования центрального зала реакторного отделения атомной электрической станции с энергетическим блоком единичной мощностью свыше 650 тысяч киловатт под руководством старшего оператора транспортно-технологического оборудования реакторного отделения - 8 разряд.

385. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 36. Оператор реакторного отделения

386. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание оборудования реактора атомной электрической станции (основного контура и вспомогательных систем оборудования контура многократной принудительной циркуляции, контура системы управления и защиты, промежуточных контуров, систем аварийного охлаждения реактора, систем локализации аварий, систем водоснабжения, систем поддержания вводно-химического режима контура, систем специальной канализации, систем газовой очистки и газового контура, насосно-тепловых обменных установок, технологической, специальной и общей обменной вентиляции, кондиционирования и отопления);

контроль работы обслуживаемого оборудования по показаниям средств измерений и сигнализации на местных щитах;

пуск, останов обслуживаемого оборудования и переключения в технологических схемах;

подготовка обслуживаемого оборудования и трубопроводов к дезактивации и промывке, дезактивация оборудования с помощью штатных систем дезактивации;

участие в ликвидации аварийных ситуаций;

контроль за выполнением ремонтных работ.

387. Должен знать:

устройство, конструктивные особенности, порядок обслуживания оборудования реактора атомной электрической станции;

условия эксплуатации и режим работы оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции;

расположение обслуживаемого оборудования и трубопроводов;

требования, предъявляемые к теплоносителю, способы поддержания его параметров;

принцип работы реактора атомной электрической станции;

назначение защит, блокировок и сигнализации, средств измерений и автоматических регуляторов;

способы дезактивации оборудования, помещений и инструмента;

виды применяемых дезактивирующих растворов;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

основы термодинамики и ядерной физики;

388. При эксплуатационном обслуживании оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции с энергетическим блоком единичной мощностью до 50 тысяч киловатт - 6 разряд;

при эксплуатационном обслуживании оборудования основного контура и вспомогательных систем реактора атомной электрической станции с энеретическимблоком единичной мощностью свыше 650 до 1000 тысяч киловатт - 8 разряд.

389. Примечание:

оператор реакторного отделения, занятый обслуживанием только вспомогательных систем реактора атомной электрической станции, тарифицируется на разряд ниже при соответствующей единичной мощности энергоблока.

390. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 37. Моторист водосброса, 2 разряд

391. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание и технический уход за работой гидромеханического оборудования напорного бассейна;

подъем, опускание и маневрирование затворами;

обслуживание сороудерживающих решеток при помощи сороочистительной машины;

выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования.

392. Должен знать:

устройство и принцип работы обслуживаемого механического оборудования напорного бассейна;

назначение и места установки средств измерений;

основные сведения по гидравлике, механике, электротехнике;

Параграф 38. Электромонтер по испытаниям и измерениям, 3 разряд

393. Характеристика работ:

проведение на электростанциях и в электрических сетях испытаний и измерений параметров электрооборудования напряжением до 110 киловольт под руководством электромонтера более высокой квалификации;

испытания повышенным приложенным напряжением защитных средств и приспособлений;

измерение сопротивления изоляции, переходного сопротивления контактов выключателей, сопротивления контуров заземления распределительных устройств;

определение мест повреждения кабельных и воздушных линий;

выявление дефектных изоляторов с помощью измерительных штанг;

техническое обслуживание аппаратуры, применяемой при испытаниях и измерениях;

подготовка рабочих мест для испытаний.

394. Должен знать:

назначение и устройство электрооборудования и аппаратуры для испытаний и измерений;

порядок присоединения испытательной и измерительной аппаратуры при несложных видах испытаний и измерений;

порядок подготовки рабочих мест для проведения испытаний и измерений;

основы электротехники;

Параграф 39. Электромонтер по испытаниям и измерениям, 4 разряд

395. Характеристика работ:

проведение на электростанциях и в электрических сетях испытаний и измерений параметров электрооборудования напряжением до 220 киловольт под руководством электромонтера более высокой квалификации;

испытания повышенным приложенным напряжением высоковольтных электродвигателей и машин постоянного тока;

испытания повышенным выпрямленным напряжением с определением токов утечки силовых кабелей;

снятие круговых диаграмм переключающих устройств трансформаторов;

измерение емкости и тангенса угла диэлектрических потерь тока и потерь холостого хода;

измерение коэффициента трансформации, напряжения короткого замыкания, сопротивления постоянному току обмоток силовых трансформаторов и маслонаполненных реакторов;

испытания разрядников измерительных трансформаторов, коммутационных аппаратов;

техническое обслуживание аппаратуры, применяемой при испытаниях и измерениях;

подготовка рабочих мест для испытаний и измерений.

396. Должен знать:

назначение и принципиальное устройство электрооборудования и аппаратуры для испытаний и измерений;

порядок присоединения испытательной и измерительной аппаратуры при проведении сложных и ответственных испытаний и измерений;

порядок подготовки рабочих мест для проведения испытаний и измерений;

Параграф 40. Электромонтер по испытаниям и измерениям, 5 разряд

397. Характеристика работ:

проведение на электростанциях и в электрических сетях несложных испытаний и измерений параметров электрооборудования напряжением до 220 киловольт самостоятельно, а напряжением свыше 220 киловольт под руководством инженерно-технического работника;

испытания повышенным напряжением защитных средств и приспособлений;

определение мест повреждения кабельных и воздушных линий;

выявление дефектных изоляторов с помощью измерительных штанг;

техническое обслуживание и ремонт аппаратуры, применяемый при испытаниях и измерениях;

подготовка рабочих мест для испытаний и измерений;

проведение под руководством инженерно-технического работника испытаний повышенным приложенным напряжением турбогенераторов мощностью до 50 тысяч киловатт и синхронных компенсаторов мощностью до 50 мегавар;

оформление результатов испытаний и измерений в первичной технической документации.

398. Должен знать:

методы, порядок и сроки проведения несложных испытаний и измерений оборудования, нормы его отбраковки;

схемы первичных соединений и расположение оборудования в распределительных устройствах подстанций и в цехах электростанций;

основные технические характеристики и устройство эксплуатируемого электрического оборудования;

способы и сроки испытаний защитных средств и приспособлений;

порядок оперативного обслуживания электроустановок;

Параграф 41. Электромонтер по испытаниям и измерениям, 6 разряд

399. Характеристика работ:

проведение на электростанциях и в электрических сетях сложных испытаний и измерений параметров электрооборудования напряжением до 220 киловольт самостоятельно, а напряжением свыше 220 киловольт под руководством инженерно-технического работника;

испытания повышенным приложенным напряжением высоковольтных электродвигателей и машин постоянного тока;

испытания повышенным выпрямленным напряжением с определением токов утечки и емкостных токов силовых кабелей;

снятие круговых диаграмм переключающих устройств трансформаторов;

измерение емкости и тангенса угла диэлектрических потерь тока и потерь холостого хода, увлажненности обмоток, группы соединения;

испытания разрядников, измерительных трансформаторов, коммутационных аппаратов;

измерение емкости и тангенса угла диэлектрических потерь конденсаторов и измерительных трансформаторов;

техническое обслуживание и ремонт аппаратуры, применяемой при испытаниях и измерениях;

подготовка рабочих мест для испытаний и измерений;

проведение под руководством инженерно-технического работника испытаний повышенным приложенным напряжением турбогенераторов мощностью свыше 50 тысяч киловатт и синхронных компенсаторов мощностью свыше 50 мегавар;

оформление результатов испытаний и измерений в документации.

400. Должен знать:

методы, порядок и сроки производства сложных испытаний и измерений оборудования, нормы его отбраковки;

технические характеристики и конструктивное устройство эксплуатируемого электрического оборудования;

Параграф 42. Электромонтер по испытаниям и измерениям, 7 разряд

401. Характеристика работ:

проведение испытаний и измерений параметров электрооборудования напряжением до 220 киловольт, кроме силовых трансформаторов, выключателей и трансформаторов тока напряжением свыше 220 киловольт;

испытания повышенным приложенным напряжением;

измерение сопротивления изоляции;

определение тангенса угла диэлектрических потерь тока и потерь холостого хода;

измерение емкости и увлажненности обмоток маслонаполненных трансформаторов, токов утечки разрядников, распределения напряжения на поверхностях и натяжных гирляндах изоляторов, сопротивления контуров заземления;

техническое обслуживание и ремонт аппаратуры, применяемой при испытаниях и измерениях.

402. Должен знать:

порядок и сроки проведения испытаний и измерений оборудования напряжением до 220 киловольт и нормы его отбраковки;

принцип работы изоляции в электрическом поле и окружающей среде;

403. При проведении испытаний и измерений параметров электрооборудования напряжением свыше 220 киловольт и выше, силовых трансформаторов, выключателей и трансформаторов тока напряжением свыше 220 киловольт – 8 разряд.

404. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 43. Электромонтер по эксплуатации распределительных сетей, 2 разряд

405. Характеристика работ:

участие в осмотре оборудования распределительных пунктов, трансформаторных подстанций, воздушных и кабельных линий электропередачи распределительных сетей II степени сложности;

ремонт оборудования и линий электропередачи;

устранение обнаруженных неисправностей, зачистка оборудования распределительных пунктов и трансформаторных подстанций, измерение нагрузки и напряжения;

подготовка рабочих мест в распределительных пунктах, трансформаторных подстанциях и на линиях электропередачи;

подготовка к включению новых распределительных пунктов и трансформаторных подстанций, линий электропередачи под руководством электромонтера более высокой квалификации;

доливка масла в оборудование, подтяжка и зачистка контактов, смена неисправных предохранителей, ремонт маслоуказательных стекол и иные аналогичные работы;

наблюдение за соблюдением порядка устройства электроустановок при строительстве новых распределительных пунктов, трансформаторных подстанций, воздушных и кабельных линий электропередачи;

наблюдение за строительными рабочими при ремонтах распределительных пунктов и трансформаторных подстанций.

406. Должен знать:

схему участка распределительных сетей с расположением распределительных пунктов и трансформаторных подстанций, трассы воздушных и кабельных линий электропередачи с расположением колодцев, коллекторов и тоннелей;

принципиальные схемы первичных соединений распределительных пунктов и трансформаторных подстанций;

порядок подготовки рабочих мест в распределительных сетях;

основы электротехники;

407. При обслуживании оборудования распределительных пунктов, трансформаторных подстанций, воздушных и кабельных линий электропередачи распределительных сетей I степени сложности под руководством электромонтера более высокой квалификации - 3 разряд.

Параграф 44. Электромонтер по эксплуатации распределительных сетей, 4 разряд

408. Характеристика работ:

обслуживание оборудования распределительных пунктов, трансформаторных подстанций, воздушных и кабельных линий электропередачи;

ремонт оборудования распределительных пунктов, трансформаторных подстанций и линий электропередачи;

устранение неисправностей, зачистка оборудования распределительных пунктов и трансформаторных подстанций, измерение нагрузки и напряжения в различных точках сети;

подготовка рабочих мест в распределительных пунктах и трансформаторных подстанциях и на линиях электропередачи с проведением переключений, не связанных с изменением режима сети;

подготовка к включению новых распределительных пунктов, трансформаторных подстанций воздушных и кабельных линий электропередачи;

409. Должен знать:

назначение, устройство и порядок проведения текущего ремонта обслуживаемого оборудования;

схемы первичных соединений, оперативного тока и блокировки распределительных пунктов и трансформаторных подстанций;

наиболее часто возникающие неисправности и методы их устранения;

порядок оперативного обслуживания электроустановок;

основы электротехники;

410. При обслуживании оборудования распределительных пунктов, трансформаторных подстанций, воздушных и кабельных линий электропередачи распределительных сетей I степени сложности - 5 разряд;

при обслуживании оборудования распределительных пунктов и трансформаторных подстанций с устройствами релейной защиты, автоматики и телемеханики - 6 разряд.

Параграф 45. Электромонтер по оперативным переключениям в распределительных сетях, 3 разряд

411. Характеристика работ:

оперативное обслуживание электрооборудования района электрических сетей: распределительных сетей II степени сложности, распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35 киловольт III степени сложности;

обеспечение надежного и экономичного ведения режима работы обслуживаемого электрооборудования;

обеспечение нормального уровня напряжения у потребителей;

прием и согласование заявок на вывод оборудования в ремонт, включение оборудования в работу, вывод из работы или в резерв;

переключения в распределительных устройствах подстанций и осмотр оборудования при нахождении диспетчерского пункта на подстанциях;

руководство ликвидацией аварийных ситуаций;

контроль за работой по устранению дефектов на оборудовании оперативной связи;

подготовка и приемка рабочих мест и допуск бригад к работе при производстве работ на подстанциях;

сбор и передача оперативной информации о работе подразделений района электросетей.

412. Должен знать:

назначение и устройство оборудования распределительных сетей и подстанций;

директивные указания и инструкции по эксплуатации оборудования района электрических сетей;

электрическую схему района электрических сетей;

схемы оперативного тока и блокировки обслуживаемых подстанций, эксплуатационные характеристики основного оборудования района электрических сетей;

назначение и зоны действия релейных защит и автоматических устройств;

технико-экономические показатели работы района электросетей;

основы электротехники;

413. При обслуживании электрооборудования распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт II степени сложности или распределительных сетей I степени сложности или распределительных сетей I степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт I, II и III степени сложности – 4 разряд;

при оперативном обслуживании электрооборудования распределительных сетейII степени сложности, распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35 киловольт III степени сложности - 5 разряд;

при обслуживании электрооборудования распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт II степени сложности и распределительных сетей I степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт II и III степени сложности - 6 разряд;

при обслуживании электрооборудования распределительных сетей I степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт I степени сложности – 7 разряд.

414. Для присвоения 7 разряда требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 46. Электромонтер по оперативному обслуживанию распределительных сетей, 3 разряд

415. Характеристика работ:

оперативное обслуживание электрооборудования района электрических сетей под руководством электромонтера более высокой квалификации: распределительных сетей II степени сложности, распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35 киловольт III степени сложности;

прием и согласование заявок на вывод оборудования в ремонт, включение его в работу, вывод из работы или в резерв;

сбор и передача оперативной информации о работе подразделений района электросетей.

416. Должен знать:

назначение и устройство оборудования распределительных сетей и подстанций;

действующие указания и инструкции по эксплуатации оборудования района электрических сетей;

электрическую схему района электрических сетей;

основы электротехники;

417. При обслуживании под руководством электромонтера более высокой квалификации электрооборудования распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт II степени сложности и распределительных сетей I степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт I, II и III степени сложности - 4 разряд.

Параграф 47. Электромонтер по оперативному обслуживанию распределительных сетей, 5 разряд

418. Характеристика работ:

обеспечение надежного и экономичного ведения режима работы обслуживаемого электрооборудования;

обеспечение нормального уровня напряжения у потребителей;

переключения в распределительных устройствах и осмотр оборудования при нахождении диспетчерского пункта на подстанциях;

контроль за работой по устранению дефектов на оборудовании оперативной связи;

подготовка и прием рабочих мест;

допуск рабочих к работе при проведении работ на подстанциях;

сбор и передача оперативной информации о работе подразделений района электросетей;

руководство ликвидацией аварийных ситуаций.

419. Должен знать:

назначение и устройство оборудования распределительных сетей и подстанций;

действующие указания и инструкции по эксплуатации оборудования района электрических сетей;

электрическую схему района электрических сетей;

схемы оперативного тока и блокировки обслуживаемых подстанций;

эксплуатационные характеристики основного оборудования района электрических сетей;

назначение и зоны действия релейных защит и автоматических устройств;

технико-экономические показатели работы района электрических сетей;

основы электротехники;

420. При обслуживании электрооборудования распределительных сетей II степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт II степени сложности и распределительных сетей I степени сложности совместно с подстанциями напряжением 35-110 киловольт II и III степени сложности - 6 разряд;

421. Для присвоения 7 разряда требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 48. Машинист пылевых насосов, 4 разряд

422. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание пылевых насосов, сушилок, компрессоров по транспортированию пылевидного топлива;

обеспечение их надежной и экономичной работы обслуживаемого оборудования;

пуск, остановка и регулирование работы оборудования;

контроль за показаниями средств измерений, работой сигнализации;

выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования;

ликвидация аварийных ситуаций.

423. Должен знать:

устройство и технические характеристики обслуживаемого оборудования;

свойства топлива;

место установки и принцип работы средств измерений;

Параграф 49. Машинист-обходчик по турбинному оборудованию

424. Характеристика работ:

обслуживание, контроль за работой путем обхода, обеспечение надежной работы основного и вспомогательного турбинного оборудования: системы парораспределения и регулирования турбины, масляной системы турбоагрегата и масловодородного уплотнения генератора, конденсационной, регенеративной, теплофикационной, питательной, деаэрационной, испарительной и редукционно-охладительной установок, циркуляционной и дренажной систем, систем охлаждения генератора, технической и питьевой воды и пожаротушения, фильтров, баков, установок по вводу химических реагентов в пароводяной тракт агрегата;

участие в ведении режима работы турбоустановки;

пуск, остановка, опрессовка оборудования, переключения в тепловых схемах турбоустановки;

выявление и устранение неисправностей в работе оборудования;

ликвидация аварийных ситуаций.

425. Должен знать:

тепловые схемы, технологический процесс работы турбинной установки;

назначение и принцип работы автоматических регуляторов, тепловых защит, блокировок, сигнализации и средств измерений;

нормативные показатели качества пара, конденсата, турбинного масла, огнестойкой жидкости;

свойства химических реагентов, вводимых в пароводяной тракт агрегата, и их дозировку;

режимы нагрузки турбоустановки;

технико-экономические показатели работы турбинного оборудования;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

426. При обслуживании основного турбинного оборудования блочной системы управления котлотурбинными агрегатами:

тип и мощность паровой турбины, парогазового устройства (тысяч киловатт):

до 20 ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), до 25 ("Р"), до 40 ("К") - 3 разряд;

свыше 20 ("ПР", "Т", "ПТ"), свыше 25 ("Р"), свыше 40 ("К") до 45 ("ПР", "Т", "ПТ"), до 50 ("Р"), до 60 ("К") - 4 разряд;

свыше 45 ("ПР", "Т", "ПТ"), свыше 50 ("Р"), свыше 60 ("К") до 120 ("Т", "ПТ", "Р", "ТР"), до 240 - 5 разряд;

свыше 120 ("Т", "ПТ", "Р", "ТР"), свыше 240 ("К") до 250 ("Т", "ПТ", "ПГУ"), до 500 ("К") - 6 разряд;

свыше 500 ("К") - 7 разряд;

при обслуживании турбокомпрессоров питания на энергоблоках:

мощность энергоблока, тысяч киловатт:

до 240 - 4 разряд;

свыше 240 - 5 разряд.

427. Примечание:

машинист - обходчик по турбинному оборудованию, занятый обслуживанием вспомогательного оборудования, тарифицируется на разряд ниже при соответствующих мощностях турбин, указанных в пункте 426.

Параграф 50. Старший машинист турбинного отделения

428. Характеристика работ:

обеспечение надежной и экономичной работы турбинного оборудования;

пуск, остановка, опробование, опрессовка оборудования;

распределение электрической и тепловой нагрузки между агрегатами при изменении диспетчерского графика;

переключения в тепловых схемах турбинного оборудования, выявление и устранение неисправностей в его работе;

вывод турбинного оборудования в ремонт;

подготовка рабочих мест и допуск к работам на вспомогательном теплосиловом оборудовании;

вторичный допуск и подготовка рабочих мест для производства работ в турбоагрегатах с разрешения начальника смены цеха;

ликвидация аварийных ситуаций;

руководство подчиненными рабочими.

429. Должен знать:

устройство и технические характеристики всего турбинного оборудования;

принципиальную электрическую схему собственных нужд;

тепловые схемы и тепловые защиты;

технико-экономические показатели работы турбинного оборудования;

схемы теплового контроля и автоматики;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

430. Тип и мощность паровой турбины, парогазовой установки (тысяч киловатт):

до 20 ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") – 5 разряд;

свыше 20 ("ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") до 45 ("ПР", "Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") – 6 разряд;

свыше 45 ("ПР", "Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") до 120 ("Т", "ПТ", "Р", "ТР"), 240 ("К") – 7 разряд;

свыше 120 ("Т", "ПТ") – 8 разряд.

431. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 51. Электромонтер по обслуживанию преобразовательных устройств, 5 разряд

432. Характеристика работ:

устранение дефектов аппаратуры, применяемой при испытаниях и измерениях;

подготовка рабочего места;

под руководством электромонтера более высокой квалификации: обеспечение установленных режимов по напряжению, нагрузке, температуре и иным параметрам при обслуживании преобразовательных мостов, несложные испытания и наладка оборудования преобразовательных устройств, замена тиристорных троек в тиристорных блоках, проверка целостности тиристорных ячеек с помощью генератора импульсных напряжений 3 киловольт, осциллографа и мегаомметра, измерение параметров блока резисторов с заменой и наладкой их, проверка переходных контактов элементов блока (дросселей насыщения, резисторов, конденсаторов и иное), испытания тиристоров на стенде, подбор их в тройки по основным электрическим характеристикам, испытания троек на стенде, тарировка прижатия тиристорных троек гидрозамков, установка и снятие модулей блока с водяным охлаждением, гидроиспытания модуля блока;

под руководством инженерно-технического работника или электромонтера более высокой квалификации: ремонт аппаратуры каналов управления, слежения, защиты, установленной на тиристорных блоках с водяным охлаждением, замер мощности светового излучения на жгутах световодов и на выходе источников света, монтаж и демонтаж световодов, проверка и настройка релейной части шкафов тиристорных блоков, замер электрических величин с помощью электронного осциллографа, монтаж и демонтаж модулей и иного оборудования при ремонтах, подготовка и гидравлические испытания блоков моста в сборе, ревизия столбов сопротивлений, реакторов, отдельно стоящих водоводов, ревизия и испытания разрядников.

433. Должен знать:

порядок, методы и сроки проведения несложных испытаний и измерений преобразовательного оборудования;

схемы первичных соединений и расположение оборудования на объекте;

основные технические характеристики и устройство эксплуатируемого оборудования;

устройство и принцип действия тиристорных блоков;

схему испытательного стенда;

схемы и принцип действия аппаратуры, применяемой при наладке, испытаниях и измерениях;

порядок и сроки проверки преобразовательных устройств и контрольных аппаратов;

принцип действия основных защит тиристорных блоков с водяным охлаждением, каналов управления и сигнализации;

логические схемы;

режимы работы преобразователя, трансформатора, кабельных и воздушных линий электропередачи;

основы электро- и радиотехники;

Параграф 52. Электромонтер по обслуживанию преобразовательных устройств, 6 разряд

434. Характеристика работ:

обеспечение установленных режимов по напряжению, нагрузке, температуре и иным параметрам при обслуживании преобразовательных мостов;

выполнение ответственных и сложных работ по испытаниям и наладке преобразовательного оборудования;

проверка параметров блоков управления, блоков датчика контроля тиристоров и датчика перехода тока через ноль;

проверка функционирования модулей с помощью электронно-лучевых устройств, осциллографирования после их замены, блока токовой защиты и иных;

проверка лавинной стабилитроновой защиты, характеристик тиристорных блоков после замены дефектных узлов;

проверка и настройка схем на логических элементах;

настройка канала светового управления в соответствии с заданными установками по мощности светового излучения;

настройка следящей системы, включая работы по совместной проверке и настройке устройств блокировки по току и датчика перехода тока через ноль;

ремонт и наладка блоков управления тиристорных блоков с водяным охлаждением и всех блоков дросселей и шкафов тиристорных блоков.

435. Должен знать:

действующие указания и инструкции по устройству и наладке преобразовательного оборудования;

схемы, назначение и устройство обслуживаемого оборудования;

схему работы и принцип действия блоков управления;

устройство и принцип действия аппаратуры, применяемой при испытаниях и измерениях генератора импульсных напряжений, осциллографа;

схемы и устройство токовой и стабилитроновой лавинной защиты;

виды связи, установленной на объекте, порядок ее использования;

схемы коммутации преобразователя;

виды повреждений и нарушений режима работы;

основные требования к трансформаторам постоянного тока и напряжения и схемы их включения;

назначение автоматического повторного включения линий;

назначение и основные требования к автоматике включения резерва;

основы квантовой механики;

Параграф 53. Электромонтер по обслуживанию преобразовательных устройств, 7 разряд

436. Характеристика работ:

выполнение особо сложных работ по испытаниям и наладке преобразовательного оборудования;

замена фототранзисторов, стабилитронов и диодов;

испытания тиристорных блоков повышенным напряжением от постоянного источника тока;

фазировка системы управления тиристорных блоков с водяным охлаждением;

проверка и настройка схем, содержащих логические и интегральные элементы;

монтаж и демонтаж полупроводниковых квантовых генераторов;

ремонт и наладка шкафов управления и защиты.

437. Должен знать:

порядок обслуживания устройств телемеханики;

схему и устройство генератора групповых импульсов, электронно-лучевого осциллографа, генератора импульсных напряжений, входящих в состав модуля шкафов управления, защиты и сигнализации, логических и интегральных элементов;

схемы проверки тиристорных блоков и модулей;

438. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 54. Аппаратчик по приготовлению химических реагентов, 2 разряд

439. Характеристика работ:

обслуживание оборудования склада химических реагентов и реагентного хозяйства (баков, бункеров, цистерн, насосов, мешалок и погрузочно-разгрузочных механизмов) при количестве наименований применяемых реагентов до трех;

гашение извести в аппаратах, приготовление известкового молока, коагулянта, фосфата, гидразин - гидрата, гидразин-сульфата, трилона и иных растворов реагентов для химической водоочистки;

транспортировка химических реагентов и материалов в пределах рабочего места;

смазка подшипников механизмов.

440. Должен знать:

технологические схемы узлов разгрузки и приготовления реагентов;

основные сведения об устройстве обслуживаемого оборудования;

состав и свойства реагентов и фильтрующих веществ;

основные способы механической и химической очистки воды;

порядок очистки и промывки емкостей и аппаратуры;

Параграф 55. Аппаратчик по приготовлению химических реагентов, 3 разряд

441. Характеристика работ:

обслуживание схем реагентных хозяйств с приемом, перекачкой и подачей реагентов в расходные баки, мерники, мешалки;

приготовление химических реагентов (от 3-х до 10) заданной концентрации для процессов известкования с коагуляцией, восстановления обменной способности фильтров, коррекционной обработки питательной и котловой воды, для нейтрализации и проведения химических промывок котлоагрегатов;

контроль за соблюдением технологического регламента;

поддержание заданной концентрации раствора по показаниям контрольно- измерительных приборов и результатам химического анализа;

контроль за состоянием оборудования и чистка его;

подготовка оборудования к ремонту и прием из ремонта;

контроль за расходом и наличием реагента;

ведение записей в технологическом журнале.

442. Должен знать:

технологическую схему приема, подачи и приготовления реагентов;

устройство и принцип работы основного и вспомогательного оборудования и контрольно-измерительных приборов;

технологический режим и порядок регулирования процесса;

порядок отбора проб;

метод ручного химического анализа и методику расчета;

порядок пользования защитными средствами и оказания первой доврачебной помощи;

Параграф 56. Электромонтер по эскизированию трасс линий электропередачи, 3 разряд

443. Характеристика работ:

составление эскизных планов трасс воздушных линий с привязкой их к местности и к отдельным строениям с указанием типов опор, установленного и присоединенного оборудования;

изготовление планов (схем) на новые воздушные линии на кальке по эскизам и корректировка существующих планов;

составление паспортных данных на вновь построенные воздушные линии;

ведение технической документации по адресам;

нанесение нумерации опор на схемах высоковольтных линий, а также распределительных пунктов и трансформаторных подстанций;

составление эскизов на новые кабельные линии, новые муфты действующих кабельных линий с выверкой их по реперам или с привязкой к отдельным строениям;

изготовление планов и калек на новые кабельные линии по эскизам, новых планов и калек взамен изношенных;

внесение на планы и кальки всех изменений в расположение кабельных линий и муфт;

составление паспортных карт на вновь проложенные кабельные линии.

444. Должен знать:

назначение воздушных линий, распределительных пунктов, трансформаторных подстанций и кабельных линий;

порядок составления эскизов и изготовления планов (схем) на кальке;

топографические знаки и обозначения;

порядок чтения чертежей и проектов строительства воздушных и кабельных линий;

основы электротехники;

Параграф 57. Электромонтер по установке и эксплуатации электросчетчиков

445. Характеристика работ:

установка и эксплуатационное обслуживание электросчетчиков;

проверка схем учета энергии, выполняемого прямоточными счетчиками, включенными через измерительные трансформаторы тока и напряжения, по образцовому счетчику или с применением лабораторных ваттметров;

определение годности измерительных трансформаторов, электросчетчиков и их замена;

определение расчетных коэффициентов в схемах учета, выполненных с измерительными трансформаторами;

отключение и включение электросчетчиков;

ведение оперативной документации по установке, проверке, замене электросчетчиков;

отключение и подключение потребителей.

446. Должен знать:

принцип работы и устройство, схемы включения, технические характеристики и допустимые погрешности электроустановок по учету электрической энергии;

расчетные коэффициенты;

порядок производства работ при установке, замене и проверке электросчетчиков;

порядок транспортировки электросчетчиков;

порядок ведения оперативной и расчетной документации;

основы электротехники;

447. При описании обслуживаемых объектов:

электроустановки напряжением до 1000 вольт – 3 разряд;

электроустановки напряжением свыше 1000 вольт – 4 разряд.

Параграф 58. Аппаратчик химической водоочистки электростанции, 3 разряд

448. Характеристика работ:

ведение процесса химической очистки воды по схеме умягчения с реагентной обработкой воды в осветлителе и последующим фильтрованием через механические фильтры в зависимости от качества исходной воды для подпитки котлов и тепловых сетей;

ведение процессами очистки воды от взвешенных веществ и нефтепродуктов;

контроль за процессами очистки воды от взвешенных веществ и нефтепродуктов по ступеням обработки по показаниям средств измерений и результатам химических анализов;

регулирование параметров процесса;

приготовление регенерационного раствора регенерация фильтров раствором соли;

расчет количества расходуемых реагентов;

проведение операций по пуску, остановке и опробованию оборудования флотатора, механических и угольных фильтров, технологических защит, блокировок автоматических вводов резерва и сигнализации;

контроль за состоянием и выявление неисправностей в работе оборудования, арматуры, коммуникаций и приборов и принятие мер по их устранению;

участие в ликвидации аварийных ситуаций;

вывод оборудования в ремонт и прием из ремонта;

пуск и остановка оборудования;

ведение оперативной документации.

449. Должен знать:

технологическую схему химической водоочистки;

устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования (фильтров, насосов, дозирующих устройств);

основные технологические параметры, средства их контроля и измерения;

методы выполнения химических анализов и расчетов;

порядок обращения с химическими реагентами;

основы общей химии;

450. При ведении процесса химической очистки воды под руководством аппаратчика более высокой квалификации - 2 разряд.

Параграф 59. Аппаратчик химической водоочистки электростанции, 4 разряд

451. Характеристика работ:

ведение процессов предварительной реагентной обработки воды в осветлителях (коагуляция, известкование) с последующим фильтрованием через механические фильтры;

ведение химической очистки замазученного и производственного конденсата, воды для подпитки котлов и теплосети по схеме умягчения путем катионного обмена, обессоливания конденсата на блочных обессоливающих установках с внутренней регенерацией;

регулирование параметров процессов реагентной обработки и умягчения воды по показаниям средств измерений и результатам химических анализов;

расчет технологических характеристик иона-обмена и удельного расхода реагентов;

ведение процесса обессоливания воды для подпитки котлов и регенерации ионитовых фильтров растворами солей, кислот, щелочей под руководством аппаратчика более высокой квалификации;

выполнение химических анализов и контроль за показанием контрольно- измерительных приборов схем умягчения, обессоливания и очистки конденсата, предочистки;

пуск, остановка и опробование оборудования флотатора, механических и угольных фильтров, технологических защит, автоматики включения резерва и сигнализации;

выявление и ликвидация аварийных ситуаций;

подготовка оборудования к ремонту и прием из ремонта;

ведение оперативной документации.

452. Должен знать:

технологические схемы установок предварительно реагентной обработки воды, умягчения подпиточной воды путем катионного обмена и блочной обессоливающей установки с внутренней регенерацией;

принцип работы аппаратов, оборудования и контрольно-измерительных приборов;

процесс восстановления работоспособности фильтров;

методики выполнения химических анализов и расчетов;

нормативные показатели качества очищенной воды и конденсата;

основы общей химии;

Параграф 60. Аппаратчик химической водоочистки электростанции, 5 разряд

453. Характеристика работ:

ведение процессов обессоливания воды по одно- и двухступенчатой схемам обессоливания и по схеме "цепочки";

ведение процесса обессоливания конденсата на блочных обессоливающих установках с выносной регенерацией и умягчения воды на двухпоточно- противоточных фильтрах с обработкой и повторным использованием стоков;

регулирование параметров процессов по показаниям средств измерений и результатам химических анализов;

восстановление обменной способности фильтров растворами кислоты, щелочи, соли;

нейтрализация и частичное использование сточных вод;

расчет технологических характеристик схем обессоливания;

пуск, остановка и опробование оборудования флотатора, механических и угольных фильтров, технологических защит, блокировок автоматики включения резерва и сигнализации;

контроль за работой оборудования и приборов, выявление неисправностей и принятие мер по их устранению;

участие в ликвидации аварийных ситуаций.

454. Должен знать:

технологическую схему химической водоочистки;

устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования и контрольно-измерительных приборов;

технологический регламент ведения процесса;

методы выполнения химических анализов и расчетов;

показатели качества очищенной воды и конденсата;

свойства применяемых химических реагентов и фильтрующих материалов;

Параграф 61. Аппаратчик химической водоочистки электростанции, 6 разряд

455. Характеристика работ:

ведение процессов предварительной очистки воды с последующим обессоливанием по схемам трехступенчатого обессоливания; на противоточных и двухпоточно- противоточных фильтрах и по противоточной схеме с зажатыми слоями фильтрующих материала с сокращенным расходом реагентов и повторным использованием сточных вод;

контроль за процессом обессоливания по ступеням обработки по контрольно- измерительным приборам и результатам химических анализов;

регулирование параметров технологических процессов по показаниям средств измерений и контроля, а также данных химических анализов и автоматизированная система управления технологическим процессом;

расчет технологических характеристик;

пуск, остановка и опробование оборудования, технологических защит, блокировок, автоматики включения резерва и сигнализации;

контроль за работой оборудования и приборов, выявление неисправностей и принятие мер по их устранению;

участие в ликвидации аварийных ситуаций;

ведение оперативной документации.

456. Должен знать:

технологическую схему химической водоочистки;

устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования и систем автоматического контроля и управления процессом;

технологический регламент;

методы выполнения химических анализов и расчетов;

свойства применяемых фильтрующих материалов и химических реагентов;

порядок обращения с химическими реагентами;

Параграф 62. Слесарь по обслуживанию оборудования электростанции, 2 разряд

457. Характеристика работ:

эксплуатационно-ремонтное обслуживание основного и вспомогательного оборудования и рыбоподъемника и обеспечение безаварийной работы механического оборудования гидроагрегата и вспомогательного оборудования низовых и шлюзовых шахт с системами наполнения и опорожнения на гидроэлектростанциях мощностью свыше 200 тысяч киловатт;

смазка, чистка обслуживаемого оборудования и устранение мелких неисправностей в его работе.

458. Должен знать:

устройство и принцип работы основного и вспомогательного оборудования рыбоподъемника;

назначение и места установки средств измерений;

основные сведения по гидравлике, механике, электротехнике;

Параграф 63. Слесарь по обслуживанию оборудования электростанции, 3 разряд

459. Характеристика работ:

эксплуатационно-ремонтное обслуживание основного и вспомогательного оборудования рыбоподъемника и обеспечение безаварийной работы механического оборудования гидроагрегата и вспомогательного оборудования низовых и шлюзовых шахт с системами наполнения и опорожнения на гидроэлектростанциях мощностью свыше 200 тысяч киловатт;

эксплуатационно-ремонтное обслуживание оборудования на тепловых электростанциях мощностью до 100 тысяч киловатт (установок предочистки и очистки воды для подпитки тепловых сетей и котлов, очистки конденсата, склада химических реагентов и иного оборудования в химических цехах), оборудования топливоподачи (разгрузочных устройств, конвейеров, ленточных питателей, дробильных установок, редукторов, фильтров, подогревателей мазута и иного оборудования), котельного оборудования (котлоагрегатов, дымососов, вентиляторов, электрофильтров, систем пылеприготовления и гидрозолоудаления, смывных и багерных насосов и иного оборудования), турбинного оборудования (турбоагрегатов, деаэраторов, испарителей, подогревателей, питательных насосов, оборудования водоснабжения и иного оборудования);

контроль за работой обслуживаемого оборудования, устранение неисправностей в его работе;

выполнение профилактических ремонтных работ;

участие в пусках, остановах оборудования, приемке и разгрузке химических реагентов, ликвидации аварийных ситуаций;

поддержание в исправном состоянии комплекта инструмента и приспособлений.

460. Должен знать:

устройство и принцип работы основного и вспомогательного оборудования;

тепловые и кинематические схемы оборудования;

свойства и условия применения смазочных, прокладочных и уплотняющих материалов, химических реагентов;

порядок пользования специальным и универсальным инструментом и приспособлениями;

основные сведения по теплотехнике, механике, водоподготовке;

слесарное дело;

Параграф 64. Слесарь по обслуживанию оборудования электростанции, 4 разряд

461. Характеристика работ:

эксплуатационно-ремонтное обслуживание оборудования на тепловых электростанциях: котлотурбинного - на электростанциях мощностью до 100 тысяч киловатт; турбинного, котельного, оборудования химических цехов и топливоподачи на электростанциях мощностью свыше 100 тысяч киловатт.

462. Должен знать:

устройство и кинематические схемы обслуживаемого оборудования;

основные положения планово - предупредительного ремонта оборудования;

конструкцию применяемого универсального и специального инструмента и приспособлений;

способы определения причин аварий и преждевременного износа деталей;

систему допусков и посадок;

463. При обслуживании котлотурбинного оборудования на тепловых электростанциях мощностью свыше 100 тысяч киловатт - 5 разряд.

Параграф 65. Аппаратчик по очистке сточных вод электростанции, 2 разряд

464. Характеристика работ:

ведение процессов нейтрализации и отстаивания сточных вод, распределения потоков по качеству стоков;

приготовление реагентов, дозирование их в зависимости от количества и состава поступающих сточных вод под руководством аппаратчика более высокой квалификации;

перекачивание и перепуск очищенных вод, шлаков и осадков;

чистка аппаратов и коммуникаций от шлака;

ведение записей в технологическом журнале.

465. Должен знать:

назначение и принцип действия аппаратов схемы очистки, контрольно-измерительных приборов;

технологические параметры процесса очистки сточных вод;

химические свойства применяемых реагентов;

Параграф 66. Аппаратчик по очистке сточных вод электростанции, 3 разряд

466. Характеристика работ:

ведение процессов очистки промышленных сточных вод от примесей и улавливания ценных веществ для использования в технологическом процессе методами отстаивания, флотации и фильтрации;

регулирование параметров процесса по показаниям средств измерений и результатам химических анализов;

проведение контрольных анализов на полноту очистки сточных вод;

восстановление рабочей способности фильтров;

выявление неисправностей в работе оборудования к ремонту, прием из ремонта;

пуск, остановка оборудования;

ведение записей в технологическом журнале.

467. Должен знать:

технологическую схему установки по очистке сточных вод;

устройство и принцип работы обслуживаемого оборудования и контрольно-измерительных приборов;

технологический режим процесса;

основы физики и общей химии;

Параграф 67. Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 3 разряд

468. Характеристика работ:

обслуживание средств измерений;

выявление и устранение мелких дефектов средств измерений и их элементов, не требующих вызова ремонтного персонала;

замена, промывка, прочистка деталей на обесточенных средствах измерений;

замена неисправных средств на щитах с предварительным снятием напряжения, наладка и включение их в работу;

включение и отключение средств измерений;

эксплуатационное обслуживание регистрирующих средств измерений.

469. Должен знать:

принцип работы, назначение и места расположения первичных и вторичных средств измерений теплотехнического, химического, гидротехнического и гидрологического контроля;

тепловые схемы оборудования электростанции;

назначение и условия применения переносных средств измерений для проверки показаний приборов, установленных на щитах тепловых электростанций и в гидросооружениях;

общие сведения об авторегуляторах, технологических защитах, блокировках, сигнализации и устройствах дистанционного управления со всеми относящимися к ним элементами;

классы точности средств измерений;

основы теплотехники, электротехники, гидравлики;

Параграф 68. Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 4 разряд

470. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание элементов систем контроля и управления: автоматических устройств и регуляторов, устройств технологической защиты, блокировки, сигнализации, устройств дистанционного управления под руководством электрослесаря более высокой квалификации;

замена пусковой и отключающей аппаратуры в электрических схемах управления;

замена сигнальных ламп;

балансировка измерительных и электронных блоков автоматических регуляторов;

допуск к ремонтным и наладочным работам по распоряжениям;

участие в опробовании блокировок и сигнализации;

включение, отключение и наладка систем управления;

регулировка концевых выключателей исполнительных механизмов;

эксплуатационное обслуживание элементов системы гидротехнического и гидрологического контроля;

испытания и тарировка телеметрических датчиков, метрология манометров, монтаж автоматических средств измерений фильтрационных параметров под руководством электрослесаря более высокой квалификации;

участие в монтаже и наладке системы автоматизированного контроля;

выявление и устранение дефектов средств измерений.

471. Должен знать:

принцип работы автоматических устройств;

принципиальные, структурные и монтажно-коммутационные схемы авторегуляторов, защит, систем дистанционного управления, сигнализации;

схемы электропитания всех сборок и щитов, средств измерений и автоматики;

способы нахождения и устранения мест повреждений в коммутационных схемах;

назначение и условия применения переносных средств измерений для проверки показаний приборов, установленных в гидросооружениях;

принцип работы системы автоматизированного контроля;

основы электротехники, электроники, гидравлики;

Параграф 69. Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 5 разряд

472. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание и обеспечение надежной работы элементов систем контроля и управления: автоматических устройств и регуляторов, устройств дистанционного управления на электростанциях с мощностью турбогенератора до 240 и гидрогенератора до 250 тысяч киловатт;

включение и отключение систем контроля и управления;

частичная настройка авторегуляторов;

опробование технологических защит, блокировок и сигнализации;

эксплуатационное обслуживание и обеспечение надежной работы элементов систем гидротехнического, гидрологического и сейсмического контроля;

выявление и устранение дефектов обслуживаемых средств контроля;

ремонт, монтаж, регулирование, наладка, испытания и тарировка сложной аппаратуры;

подготовка рабочих мест для производства ремонтных и наладочных работ.

473. Должен знать:

назначение и условия применения переносных контрольных средств измерений и установок для наладки и испытаний, щитовых средств измерений и авторегуляторов;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

структурную схему и принцип работы микроконтроллеров;

назначение и условия применения сложных переносных, стационарных и закладных контрольно-измерительных средств;

устройство и принципиальные схемы цифровых периодомеров и сейсмоприемников;

требования к качеству работы применяемых средств автоматизации;

474. При эксплуатационном обслуживании элементов систем контроля и управления на тепловых электростанциях с единичной мощностью турбогенератора свыше 240 и гидрогенератора свыше 250 тысяч киловатт - 6 разряд.

475. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 70. Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции, 7 разряд

476. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание и обеспечение надежной работы элементов систем контроля и управления, работающих с применением электронных устройств на базе микропроцессоров;

обслуживание технологических защит блочного исполнения, автоматических газоанализаторов на базе интегральных микросхем, автоматических и локальных систем по учету тепла, пара, топлива и иных энергоносителей;

обслуживание информационных, управляющих вычислительных комплексов и персональных вычислительных машин;

настройка авторегуляторов.

477. Должен знать:

возможности применяемой контрольно-измерительной и диагностической аппаратуры;

назначение и принципиальные схемы применяемых вычислительных комплексов для целей информационного обеспечения, управления, расчета и анализа;

требования к качеству работы средств автоматизации и методы их достижения;

основы электроники и микропроцессорной техники;

478. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 71. Моторист по уборке оборудования электростанции, 2 разряд

479. Характеристика работ:

уборка наружных поверхностей оборудования, расположенного в производственных помещениях электростанций, при помощи пылевлагоуборочных машин, применения гидросмыва и иное;

техническое обслуживание и опрессовка средств механизированной уборки.

480. Должен знать:

принцип работы средств механизированной уборки;

расположение оборудования и порядок его уборки;

Параграф 72. Электромонтер главного щита управления электростанции

481. Характеристика работ:

обслуживание оборудования электростанции;

контроль по показаниям средств измерений за режимами работы турбо- и гидрогенераторов, трансформаторов связи с системой, трансформаторов собственных нужд, отходящих кабельных и воздушных линий, аккумуляторных батарей, системы постоянного тока и обеспечение их безаварийной и экономичной работы;

контроль за работой устройств релейной защиты, электроавтоматики, средств измерений, сигнализации контроля элементов электрической схемы, в том числе блинкеров;

регулирование режима работы генераторов электростанции согласно заданному диспетчерскому графику;

включение и отключение генераторов, трансформаторов собственных нужд и переключение в электрических схемах электростанции;

участие в ликвидации аварийных ситуаций.

482. Должен знать:

устройство и принцип работы электрических машин, релейной защиты и электроавтоматики, электрооборудования, средств измерений, сигнализации и дистанционного управления;

электрическую схему электростанции;

технические характеристики основного электро- и тепломеханического оборудования;

технологический процесс производства электрической и тепловой энергии;

допустимые отклонения параметров;

основы электротехники;

483. Мощность гидрогенератора гидроэлектростанции (тысяч киловатт):

до 25 – 3 разряд;

свыше 25 до 100 – 4 разряд;

свыше 100 до 250 – 5 разряд;

свыше 250 до 500 – 6 разряд;

свыше 500 – 7 разряд;

мощность турбогенератора теплоэлектростанции (тысяч киловатт):

до 10 – 3 разряд;

свыше 10 до 60 – 4 разряд;

свыше 60 до 240 – 5 разряд;

свыше 240 до 500 – 6 разряд;

свыше 500 – 7 разряд.

484. Для присвоения 6-7 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 73. Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанции

485. Характеристика работ:

обслуживание электрооборудования электростанции и обеспечение его надежной работы;

контроль за состоянием релейной защиты, дистанционного управления, сигнализации и электроавтоматики, режимом работы турбогенераторов;

оперативные переключения в распределительных устройствах;

перевод генераторов с водородного охлаждения на воздушное и наоборот;

проверка мегаомметром состояния изоляции электрооборудования;

измерение электрических параметров электроизмерительными клещами;

выявление и устранение неисправностей в работе обслуживаемого оборудования;

вывод электрооборудования в ремонт;

подготовка рабочих мест и допуск рабочих для выполнения ремонтных работ;

ввод оборудования в работу;

ликвидация аварийных ситуаций.

486. Должен знать:

назначение и устройство электрооборудования;

электрические схемы распределительных устройств;

устройство и назначение средств измерений электрических параметров, выпрямителей переменного тока;

назначение, принцип действия и схемы релейной защиты, электроавтоматики, сигнализации;

расположение и технические характеристики основного и вспомогательного оборудования электростанции;

технологический процесс производства тепловой и электрической энергии;

способы нахождения мест повреждения электрооборудования;

основы электротехники и теплотехники;

487. При обслуживании электрооборудования на тепловых электростанциях с турбогенераторами единичной мощностью:

до 60 тысяч киловатт - 4 разряд;

свыше 60 до 240 тысяч киловатт - 5 разряд;

свыше 240 до 500 тысяч киловатт - 6 разряд;

свыше 500 тысяч киловатт - 7 разряд.

488. Для присвоения 7 разряда требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

489. Примечание:

старший электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанции тарифицируется на разряд выше при соответствующей единичной мощности турбогенератора.

Параграф 74. Электромонтер по эксплуатации электросчетчиков, 3 разряд

490. Характеристика работ:

установка и эксплуатационное обслуживание индукционных и электронных электросчетчиков в электроустановках напряжением до 1000 вольт;

проверка схем учета, электроэнергии, выполняемого однофазными и трехфазными счетчиками электрической энергии прямого включения, включенными через измерительные трансформаторы тока (полукосвенного включения) и напряжения (косвенного включения), по образцовому счетчику, с применением токоизмерительных клещей, а для электронных счетчиков с использованием индикации на жидко-кристаллическом индикаторе и диаграмм, выстроенных счетчиком;

определение расчетных коэффициентов в схемах учета, выполненных с измерительными трансформаторами;

монтаж или демонтаж и замена индукционных и электронных счетчиков;

программирование электронных счетчиков;

считывание информации с жидко-кристаллическим индикатором электронных счетчиков;

отключение или подключение электроустановок потребителей с оформлением необходимых документов;

опломбировка схем учета электроэнергии;

составление актов на выявленные нарушения "ПУЭ", "ППЭЭ".

491. Должен знать:

устройство, принцип работы и схемы включения электросчетчиков;

технические характеристики и допустимые погрешности электроустановок по учету электрической энергии;

расчетные коэффициенты;

порядок производства работ при установке, замене и проверке электросчетчиков;

порядок транспортировки электросчетчиков;

порядок ведения оперативной и расчетной документации;

основы электротехники;

492. При установке и эксплуатационном обслуживании электросчетчиков в электроустановках напряжением свыше 1000 вольт – 4 разряд.

Параграф 75. Контролер энергоснабжающей организации, 1 разряд

493. Характеристика работ:

обслуживание бытовых потребителей электроэнергии;

снятие показаний с приборов учета;

контроль за применением тарифов при расчетах с бытовыми абонентами;

обеспечение своевременной оплаты счетов бытовыми потребителями, вручение уведомлений о дебиторской задолженности;

проведение работы по истребованию дебиторской задолженности тепловой и электрической энергии.

494. Должен знать:

порядок пользования тепловой энергией;

порядок пользования электрической энергией;

порядок предоставления коммунальных услуг;

Параграф 76. Контролер энергоснабжающей организации, 2 разряд

495. Характеристика работ:

контроль за состоянием и работой приборов учета;

контроль за наличием ранее установленных пломб;

снятие показаний с приборов учета электроэнергии;

выявление случаев нарушения порядком пользования электрической энергией, порядка устройства электроустановок, с составлением акта установленного образца на выявленные нарушения.

496. Должен знать:

устройство, принцип работы и схемы включения электросчетчиков;

порядок оформления актов и иной документации для корректных расчетов за использованную потребителем электроэнергию;

схемы включения электросчетчиков;

расчетные коэффициенты;

способы и виды хищения электроэнергии;

Параграф 77. Контролер энергоснабжающей организации, 3 разряд

497. Характеристика работ:

контроль за состоянием приборов учета;

контроль за наличием ранее установленных пломб;

снятие показаний с приборов учета электроэнергии;

проведение инструментальных проверок технического состояния комплекса коммерческого учета электроэнергии у потребителей, использующих электроэнергию для бытовых нужд;

опломбировка однофазных приборов коммерческого учета;

498. Должен знать:

принцип работы, технические характеристики электросчетчиков, измерительных трансформаторов тока и иных обслуживаемых электроприборов;

устройство, принцип работы и схемы включения электросчетчиков;

схемы включения электросчетчиков;

расчетные коэффициенты;

способы и виды хищения электроэнергии;

Параграф 78. Старший машинист энергоблока

499. Характеристика работ:

эксплуатационное обслуживание энергоблоков, парогазовых установок и обеспечение их надежной и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование, опрессовка оборудования и переключения тепловых схемах энергоблоков;

выявление неисправностей в работе оборудования и принятие мер по их устранению;

вывод оборудования в ремонт;

подготовка рабочих мест для производства работ на основных теплосиловых установках с разрешения начальника смены цеха;

ликвидация аварийных ситуаций;

руководство подчиненными рабочими на блочном щите управления.

500. Должен знать:

устройство и технические характеристики котла, турбины, генератора, парогазовой установки, вспомогательного оборудования;

тепловые схемы;

технологический процесс работы агрегатов;

допустимые отклонения параметров;

технико-экономические показатели работы оборудования;

принципиальную электрическую схему генератора и собственных нужд блока;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

501. Мощность энергоблока, парогазовой установки (тысяч киловатт):

энергоблоки до 240 – жидком, газообразном и твердом топливе;

энергоблоки свыше 240, парогазовые установки до 250 - жидком и газообразном топливе – 8 разряд.

502. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 79. Машинист энергоблока

503. Характеристика работ:

ведение режима и работы энергоблока (с промперегревом пара), парогазовый и детандергенераторный установок в соответствии с заданным графиком нагрузки;

эксплуатационное обслуживание энергоблока и обеспечение его надеждой и экономичной работы;

пуск, остановка, опробование, опрессовка оборудования и переключения в тепловых схемах энергоблока со щита управления;

контроль за показаниями средств измерений, работой автоматических регуляторов и сигнализации;

контроль основных параметров турбогенератора, включение и отключение его от сети, переключения питания электрооборудования собственных нужд энергоблока с основного на резервное и наоборот;

выявление неисправностей в работе оборудования и принятие мер по их устранению;

ликвидация аварийных ситуаций.

504. Должен знать:

тепловые схемы и технологический процесс работы агрегатов;

назначение и принцип работы автоматических регуляторов;

тепловые схемы и технологический процесс работы агрегатов;

допустимые отклонения параметров;

технико-экономические показатели работы оборудования;

принципиальные электрические схемы генератора и собственных нужд блока;

основы теплотехники, электротехники, механики и водоподготовки;

505. Мощность энергоблока, парогазовой и детандергенераторной установок (тысяч киловатт):

энергоблоки до 240 - жидком и газообразном топливе – 7 разряд, на твердом топливе – 8 разряд;

энергоблоки свыше 240, парогазовые установки до 250, детандергенераторные установки до 10 – жидком, газообразном и твердом топливе;

энергоблоки конденсационные 300 и выше, энергоблоки теплофикационные свыше 240 - жидком и газообразном топливе – 8 разряд.

506. Для присвоения 7-8 разрядов требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Параграф 80. Оператор "горячей" камеры, 6 разряд

507. Характеристика работ:

исследование состояния высокоактивного оборудования, ядерного топлива, материалов, изделий в "горячей" камере;

дистанционное управление фрезерным станком, кантователем, грузоподъемным и иным оборудованием "горячей" камеры со стационарного или подвижного пультов управления с применением манипулятора;

доставка в "горячую" камеру исследуемых оборудования, топлива, материалов, изделий, а также переносных средств измерений, подготовка их к исследованию;

осмотр, ремонт, разделка, вырезка образцов;

определение геометрических размеров и укладка образцов в защитные контейнеры;

механические испытания образцов и их металлографическое исследование;

контроль герметичности оболочек тепловыделяющих элементов;

участие в ремонте оборудования "горячей" камеры, применяемых приспособлений и инструмента;

дезактивация оборудования и помещений "горячей" камеры;

сбор радиоактивных отходов.

508. Должен знать:

устройство, принцип работы, технические характеристики оборудования "горячей" камеры, средств измерений для механических испытаний и металлографических исследований, радиометрической аппаратуры;

порядок проведения механических испытаний образцов и их металлографического исследования;

методы контроля герметичности оболочки тепловыделяющих элементов;

способы дезактивации оборудования и помещений "горячей" камеры и виды применяемых дезактивирующих растворов;

порядок работы с радиоактивными веществами;

порядок применения средств индивидуальной защиты;

назначение и порядок применения гермокостюмов;

509. Требуется техническое и профессиональное (среднее специальное, среднее профессиональное) образование.

Глава 4. Перечень степеней сложности обслуживаемого оборудования подстанций и распределительных сетей

510. Перечень степеней сложности обслуживаемого оборудования подстанций и распределительных сетей приведен в приложении 1 к ЕТКС (выпуск 9).

Глава 5.Алфавитный указатель профессий рабочих

511. Алфавитный указатель профессий рабочих приведен в приложении 2 к ЕТКС (выпуск 9).

512. Перечень наименований профессий рабочих, предусмотренных настоящим ЕТКС (выпуск 9), с указанием их наименований по действовавшему ЕТКС (выпуск 9), издания 2012 года указан в приложении 3 к ЕТКС (выпуск 9).

	Приложение 1 к Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и профессий рабочих
	(выпуск 9)

Перечень степеней сложности обслуживаемого оборудования подстанций и распределительных сетей

1. Подстанции напряжением 35 киловольт:

1.1) I степень сложности - включает подстанции, имеющие две и более системы шин и выключатели на стороне напряжения 35 киловольт, не менее 10 линий напряжением 35 киловольт и не менее 5 силовых трансформаторов;

1.2) II степень сложности - включает подстанции, имеющие две и более системы шин и выключатели на стороне высшего напряжения, подстанции, имеющие синхронные компенсаторы;

1.3) III степень сложности - включает все остальные подстанции, кроме перечисленных в п.п. 1.1) и 1.2).

2. Подстанции напряжением 110, 154, 220 киловольт:

2.1) I степень сложности - включает подстанции, имеющие две и более системы шин и выключатели на стороне высшего напряжения, подстанции со схемами многоугольников и подстанции, имеющие синхронные компенсаторы;

2.2) II степень сложности - включает все остальные подстанции, кроме перечисленных в п.п. 2.1).

3. Подстанции напряжением 400, 500 и 750 киловольт не разделяются по степени сложности их обслуживания.

4. Распределительные сети I степени сложности:

4.1) сети сложной конфигурации, имеющие двухлучевое или кольцевое питание распределительных пунктов и трансформаторных подстанций и распределительных пунктов с несколькими секциями или системами шин с количеством присоединений не менее 15;

4.2) сети сложной конфигурации, имеющие двухлучевое или кольцевое питание распределительных пунктов и трансформаторных подстанций и подстанции напряжением 35, 110 киловольт, обслуживаемые совместно с распределительными сетями.

5. Распределительные сети II степени сложности включают все остальные распределительные сети, кроме перечисленных в п.п. 4.2).

	Приложение 2 к Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и профессий рабочих
	(выпуск 9)

Алфавитный указатель профессий

№ п/п	Наименование профессии	Диапазон разряда	Страница
	Ремонт оборудования электростанций и сетей
1.	Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи	2-8	3
2.	Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования	2-8	12
3.	Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования	2-7	20
4.	Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи	2-5	27
5.	Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей	2-7	32
6.	Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий	2-7	39
7.	Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов	2-7	45
8.	Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи	2-7	53
9.	Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования	2-8	60
10.	Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики	2-8	71
11.	Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств	2-7	79
12.	Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	2-7	89
13.	Электрослесарь по ремонту электрических машин	2-7	97
14.	Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции	2-7	104
15.	Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанций	2-8	114
	Эксплуатация оборудования электростанций и сетей, обслуживание потребителей энергии
16.	Моторист автоматизированной топливоподачи	3-6	122
17.	Машинист блочного щита управления агрегатами (парогенератор-турбина)	6-7	123
18.	Машинист блочной системы управления агрегатами (котел-турбина)	5-8	124
19.	Оператор специальной водоочистки	5-8	125
20.	Моторист багерной (шламовой) насосной	3-5	126
21.	Контролер-монтер	1-3	127
22.	Машинист рыбоподъемника	3	128
23.	Машинист центрального теплового щита управления паровыми турбинами	3-8	129
24.	Машинист паровых турбин	3-6	130
25.	Машинист газотурбинных установок	4-7	131
26.	Машинист гидроагрегатов	3-8	132
27.	Обходчик гидросооружений	2-3	133
28.	Обходчик трассы гидрозолоудаления и золоотвалов	2-5	134
29.	Машинист береговых насосных станций	2-5	134
30.	Электромонтер оперативно-выездной бригады	2-6	135
31.	Машинист топливоподачи	3-6	137
32.	Оператор тепловых сетей	3	138
33.	Слесарь по обслуживанию тепловых сетей	4-6	139
34.	Слесарь по обслуживанию тепловых пунктов	4-5	139
35.	Электромонтер по эскизированию трасс кабельных линий	2	141
36.	Электромонтер по надзору за трассами кабельных сетей	3	141
37.	Машинист-обходчик по золоудалению	3-4	142
38.	Машинист центрального теплового щита управления котлами	3-8	142
39.	Машинист-обходчик по котельному оборудованию	1-8	144
40.	Старший машинист котельного оборудования	4-8	145
41.	Машинист котлов	3-7	147
42.	Старший машинист котлотурбинного цеха	6-8	148
43.	Электромонтер по обслуживанию подстанции	3-8	149
44.	Электромонтер по обслуживанию гидроагрегатов машинного зала	6	150
45.	Промышленный электрик	7-8	151
46.	Старший оператор реакторного отделения	7-8	152
47.	Оператор транспортно - технологического оборудования реакторного отделения	6-8	154
48.	Оператор реакторного отделения	5-8	155
49.	Моторист водосброса	2	157
50.	Электромонтер по испытаниям и измерениям	3-8	157
51.	Электромонтер по эксплуатации распределительных сетей	2-6	161
52.	Электромонтер по оперативным переключениям в распределительных сетях	3-7	163
53.	Электромонтер по оперативному обслуживанию распределительных сетей	3-7	164
54.	Машинист пылевых насосов	4	166
55.	Машинист-обходчик по турбинному оборудованию	2-7	167
56.	Старший машинист турбинного отделения	5-8	168
57.	Электромонтер по обслуживанию преобразовательных устройств	5-7	169
58.	Аппаратчик по приготовлению химических реагентов	2-3	172
59.	Электромонтер по эскизированию трасс линий электропередачи	3	173
60.	Электромонтер по установке и эксплуатации электросчетчиков	3-4	174
61.	Аппаратчик химической водоочистки электростанции	2-6	175
62.	Слесарь по обслуживанию оборудования электростанции	2-5	178
63.	Аппаратчик по очистке сточных вод электростанции	2-3	180
64.	Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции	3-7	181
65.	Моторист по уборке оборудования электростанции	2	184
66.	Электромонтер главного щита управления электростанции	3-7	185
67.	Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанции	4-8	186
68.	Электромонтер по эксплуатации электросчетчиков	3-4	187
69.	Контролер энергоснабжающей организации	1-3	188
70.	Старший машинист энергоблока	8	189
71.	Машинист энергоблока	7-8	190
72.	Оператор "горячей" камеры	6	191

	Приложение 3 к Единому тарифно-квалификационному справочнику работ и профессий рабочих
	(выпуск 9)

Перечень наименований профессий рабочих, предусмотренных настоящим ЕТКС (выпуск 9), с указанием их наименований по действовавшему ЕТКС (выпуск 9), издания 2012 года

№ п/п	Наименования профессий, помещенных в настоящем ЕТКС (выпуск 9)	Диапазон разряда	Наименования профессий по действовавшему ЕТКС (выпуск 9) издания 2012 г.	Диапазон разряда/ группы квалификации
I.	исключен		Гидроэлектростанции
1.	исключена профессия		Машинист гидроагрегатов	II-VII
2.	исключена профессия		Машинист подъемника	III
3.	исключена профессия		Слесарь (дежурный)	III-V
4.	исключена профессия		Моторист водосброса	II
5.	исключена профессия		Электромонтер главного щита управления электростанции	III-V
II.	исключен		Тепловые сети
6.	исключена профессия		Слесарь по обслуживанию подземных теплопроводов и сооружений тепловых сетей	III-V
7.	исключена профессия		Оператор района тепловых сетей	III
8.	исключена профессия		Слесарь теплофикационных вводов	IV-V
III.	исключен		Тепловые электростанции
9.	исключена профессия		Моторист автоматизированной топливоподачи	III-IV
10.	исключена профессия		Машинист блочной системы управления агрегатами (котел-турбина)	V-VII
11.	исключена профессия		Моторист багерной (шламовой) насосной	III
12.	исключена профессия		Машинист паровых турбин	III-VI
13.	исключена профессия		Машинист центрального теплового щита управления паровыми турбинами	III-VI
14.	исключена профессия		Машинист газотурбинных установок	III-VII
15.	исключена профессия		Пьезометрист-обходчик гидросооружений	II
16.	исключена профессия		Обходчик трассы гидрозолоудаления и золоотвалов	II
17.	исключена профессия		Машинист деаэраторов	II
18.	исключена профессия		Машинист береговой насосной, водоприемник	II
19.	исключена профессия		Старший дежурный электромонтер	IV-VI
20.	исключена профессия		Машинист-обходчик по золоудалению	III-IV
21.	исключена профессия		Шуровщик топлива на решетках котлов	II-III
22.	исключена профессия		Машинист центрального теплового щита управления котлами	III-VII
23.	исключена профессия		Обдувщик - расшлаковщик котлов	III
24.	исключена профессия		Машинист котлов	III-VII
25.	исключена профессия		Машинист-обходчик по котельному оборудованию	II-VI
26.	исключена профессия		Старший машинист котельной	V-VII
27.	исключена профессия		Старший машинист котлотурбинного цеха	VII-VII
28.	исключена профессия		Машинист питательных насосов	II-IV
29.	исключена профессия		Машинист - обходчик по вспомогательному турбинному оборудованию	II-V
30.	исключена профессия		Машинист теплосетевых бойлерных установок, расположенных вне зоны обслуживания основных агрегатов	II-III
31.	исключена профессия		Моторист на топливоподаче	II-III
32.	исключена профессия		Машинист топливоразгрузчика	IV-V
33.	исключена профессия		Весовщик-приемщик топлива	II
34.	исключена профессия		Машинист мельниц по размолу топлива	II-IV
35.	исключена профессия		Слесарь (дежурный)	III-V
36.	исключена профессия		Машинист сушилок в цехах пылеприготовления (в цехах по размолу топлива)	IV
37.	исключена профессия		Машинист пылевых насосов в цехах пылеприготовления (в цехах по размолу топлива)	IV
38.	исключена профессия		Старший машинист турбинного отделения	V-VII
39.	исключена профессия		Машинист-обходчик по турбинному оборудованию	III-VI
40.	исключена профессия		Аппаратчик химводоочистки (дежурный)	I-IV
41.	исключена профессия		Аппаратчик по приготовлению и загрузке химреагентов	II-III
42.	исключена профессия		Электрослесарь (дежурный)	III-VII
43.	исключена профессия		Моторист механизированной уборки наружных поверхностей оборудования электростанций	II
44.	исключена профессия		Электромонтер главного щита управления электростанции	III-V
45.	исключена профессия		Электромонтер (дежурный)	III-V
46.	исключена профессия		Машинист энергоблока	VII-VII
47.	исключена профессия		Старший машинист энергоблоков	VII-VII
IV.	исключен		Электрические сети
48.	исключена профессия		Электромонтер по эскизированию трасс кабельных линий	II
49.	исключена профессия		Электромонтер по надзору за трассами кабельных сетей	III
50.	исключена профессия		Электромонтер оперативно-выездной бригады подстанций	II-VI
51.	исключена профессия		Электромонтер по обслуживанию подстанций	III-VII
52.	исключена профессия		Электромонтер оперативно-выездной бригады распределительных сетей	II-V
53.	исключена профессия		Электромонтер по эксплуатации распределительных сетей	II-V
54.	исключена профессия		Электромонтер по испытаниям и измерениям в электрических сетях	III-VII
V.	Ремонт оборудования электростанций и сетей		Ремонт оборудования электростанций и сетей
55.	Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи	2-8	Электромонтер по ремонту воздушных линий электропередачи	2-8
56.	Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования	2-8	Слесарь по ремонту парогазотурбинного оборудования	2-8
57.	Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования	2-7	Слесарь по ремонту гидротурбинного оборудования	2-7
58.	Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи	2-5	Слесарь по ремонту оборудования топливоподачи	2-5
59.	Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей	2-7	Слесарь по ремонту оборудования тепловых сетей	2-7
60.	Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий	2-7	Электромонтер по ремонту и монтажу кабельных линий	2-7
61.	Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов	2-7	Слесарь по ремонту оборудования котельных и пылеприготовительных цехов	2-7
62.	Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи	2-7	Электромонтер по ремонту вторичной коммутации и связи	2-7
63.	Слесарь по ремонту реакторно-турбинного оборудования	2-8	Отсутствует, новая профессия
64.	Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики	2-8	Электромонтер по ремонту аппаратуры релейной защиты и автоматики	2-8
65.	Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств	2-7	Электрослесарь по ремонту оборудования распределительных устройств	2-7
66.	Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	2-7	Электромонтер по ремонту обмоток и изоляции электрооборудования	2-7
67.	Электрослесарь по ремонту электрических машин	2-7	Электрослесарь по ремонту электрических машин	2-7
68.	Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанции	2-7	Электрослесарь по ремонту электрооборудования электростанций	2-7
69.	Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанций	2-8	Электрослесарь по ремонту и обслуживанию автоматики и средств измерений электростанций	2-8
VI.	Эксплуатация оборудования электростанций и сетей, обслуживание потребителей энергии		Эксплуатация оборудования электростанций и сетей, обслуживание потребителей энергии
70.	Моторист автоматизированной топливоподачи	3-6	Моторист автоматизированной топливоподачи	3-6
71.	Машинист блочного щита управления агрегатами (парогенератор-турбина)	6-7	Отсутствует, новая профессия
72.	Машинист блочной системы управления агрегатами (котел-турбина)	5-8	Машинист блочной системы управления агрегатами (котел-турбина)	5-8*
73.	Оператор специальной водоочистки	5-8	Отсутствует, новая профессия
74.	Моторист багерной (шламовой) насосной	3-5	Моторист багерной (шламовой) насосной	3-5
75.	Контролер-монтер	1-3	Контролер-монтер	I-III
76.	Машинист рыбоподъемника	3	Машинист рыбоподъемника	3
77.	Машинист центрального теплового щита управления паровыми турбинами	3-8	Машинист центрального теплового щита управления паровыми турбинами	3-8
78.	Машинист паровых турбин	3-6	Машинист паровых турбин	3-6
79.	Машинист газотурбинных установок	4-7	Машинист газотурбинных установок	4-7
80.	Машинист гидроагрегатов	3-8	Машинист гидроагрегатов	3-8
81.	Обходчик гидросооружений	2-3	Обходчик гидросооружений	2-3
82.	Обходчик трассы гидрозолоудаления и золоотвалов	2	Обходчик трассы гидрозолоудаления и золоотвалов	2
83.	Машинист береговых насосных станций	2-5	Машинист береговых насосных станций	2-5
84.	Электромонтер оперативно-выездной бригады	2-6	Электромонтер оперативно-выездной бригады	2-6
85.	Машинист топливоподачи	3-6	Машинист топливоподачи	3-6
86.	Оператор тепловых сетей	3	Оператор тепловых сетей	3
87.	Слесарь по обслуживанию тепловых сетей	4-6	Слесарь по обслуживанию тепловых сетей	4-6
88.	Слесарь по обслуживанию тепловых пунктов	4-5	Слесарь по обслуживанию тепловых пунктов	4-5
89.	Электромонтер по эскизированию трасс кабельных линий	2	Электромонтер по эскизированию трасс кабельных линий	II
90.	Электромонтер по надзору за трассами кабельных сетей	3	Электромонтер по надзору за трассами кабельных сетей	3
91.	Машинист-обходчик по золоудалению	3-4	Машинист-обходчик по золоудалению	III-IV
92.	Машинист центрального теплового щита управления котлами	3-8	Машинист центрального теплового щита управления котлами	3-8*
93.	Машинист-обходчик по котельному оборудованию	1-8	Машинист-обходчик по котельному оборудованию	2-8
94.	Старший машинист котельного оборудования	4-8	Старший машинист котельного оборудования	4-8
95.	Машинист котлов	3-7	Машинист котлов	3-7
96.	Старший машинист котлотурбинного цеха	6-8	Старший машинист котлотурбинного цеха	6-8*
97.	Электромонтер по обслуживанию подстанции	3-8	Электромонтер по обслуживанию подстанции	3-8
98.	Электромонтер по обслуживанию гидроагрегатов машинного зала	6	Электромонтер по обслуживанию гидроагрегатов машинного зала	6
99.	Промышленный электрик	7-8	Отсутствует, новая профессия
100.	Старший оператор реакторного отделения	7-8	Отсутствует, новая профессия
101.	Оператор транспортно - технологического оборудования реакторного отделения	6-8	Отсутствует, новая профессия
102.	Оператор реакторного отделения	6-8	Отсутствует, новая профессия
103.	Моторист водосброса	2	Моторист водосброса	2
104.	Электромонтер по испытаниям и измерениям	3-8	Электромонтер по испытаниям и измерениям	3-8
105.	Электромонтер по эксплуатации распределительных сетей	2-6	Электромонтер по эксплуатации распределительных сетей	2-6
106.	Электромонтер по оперативным переключениям в распределительных сетях	5-7	Отсутствует, новая профессия
107.	Электромонтер по оперативному обслуживанию распределительных сетей	3-7	Электромонтер по оперативному обслуживанию распределительных сетей	3-7
108.	Машинист пылевых насосов	4	Машинист пылевых насосов	4
109.	Машинист-обходчик по турбинному оборудованию	2-7	Машинист-обходчик по турбинному оборудованию	3-7
110.	Старший машинист турбинного отделения	5-8	Старший машинист турбинного отделения	5-8
111.	Электромонтер по обслуживанию преобразовательных устройств	5-7	Электромонтер по обслуживанию преобразовательных устройств	5-7
112.	Аппаратчик по приготовлению химических реагентов	2-3	Аппаратчик по приготовлению химреагентов	2-3
113.	Электромонтер по эскизированию трасс линий электропередачи	3	Электромонтер по эскизированию трасс линий электропередачи	3
114.	Аппаратчик химической водоочистки электростанции	2-6	Аппаратчик химводоочистки электростанции	2-6
115.	Электромонтер по установке и эксплуатации электросчетчиков	3-4	Электромонтер по установке и эксплуатации электросчетчиков	III-IV
116.	Слесарь по обслуживанию оборудования электростанции	2-5	Слесарь по обслуживанию оборудования электростанций	2-5
117.	Аппаратчик по очистке сточных вод электростанции	2-3	Аппаратчик по очистке сточных вод электростанции	2-3
118.	Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанции	3-7	Электрослесарь по обслуживанию автоматики и средств измерений электростанций	3-7
119.	Моторист по уборке оборудования электростанции	2	Моторист по уборке оборудования электростанций	2
120.	Электромонтер главного щита управления электростанции	3-7	Электромонтер главного щита управления электростанций	3-7
121.	Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанции	4-8	Электромонтер по обслуживанию электрооборудования электростанций	4-8
122.	Электромонтер по эксплуатации электросчетчиков	3-4	Электромонтер по эксплуатации электросчетчиков	3-4
123.	Контролер энергоснабжающей организации	1-4	Контролер энергоснабжающей (энергопередающей) организации	1-4
124.	Старший машинист энергоблока	8	Старший машинист энергоблоков	8-8*
125.	Машинист энергоблока	7-8	Машинист энергоблока	7-8*
126.	Оператор "горячей" камеры	6	Отсутствует, новая профессия
VII.	исключен		Предприятия по сбыту энергии и контролю за ее использованием (энергосбыты)
127.	исключена профессия		Контролер-монтер	I-III
128.	исключена профессия		Электромонтер по установке и эксплуатации электросчетчиков	III-IV

2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (9-шығарылым) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет миинистрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай-біліктілік анықтамалығы (9–шығарылым)" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 27 наурыздағы № 98-ө-м бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7597 болып тіркелген, 2012 жылғы 19 маусымда № 88 (2096) "Заң газеті" газетте жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау бірінші вице-министрі А.Ә. Сарбасовқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрі

С. Шапкенов

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасының

Білім және ғылым министрлігі

КЕЛІСІЛДІ

Қазақстан Республикасының

Энергетика министрлігі

Қазақстан Республикасының
Еңбек және халықты әлеуметтік
қорғау министрі
2021 жылғы 30 сәуірдегі
№ 149 бұйрығына
қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (9-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (9-шығарылым) (бұдан әрі – БТБА (9-шығарылым) электр станциялары мен желілерінің жабдықтарын жөндеу, электр станциялары мен желілерінің жабдықтарын пайдалану, энергия тұтынушыларына қызмет көрсету бойынша жүзеге асырылатын жұмыстарын көздейді.

2. БТБА-ны (9-шығарылым) Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әзірлеген.

3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар осы БТБА-да (9-шығарылым) көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік мақсатына және ұйымдық-құқықтық мақсатына қарамастан, олардағы жұмысшылардың жұмыстарын тарификациялаған және біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2-тарау. Электр станциялары мен желілерінің жабдықтарын жөндеу жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік - біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электрмонтер, 2-разряд

4. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым құрылғылар мен бөлшектерді, кронштейндерді, ілмектерді, қайырмаларды, шплинттерді және өзгелерді дайындау жөніндегі қарапайым слесарь операцияларын орындау;

механизмсіз жер қазу жұмыстары;

біліктілігі анағұрлым жоғары электрмонтердің басшылығымен тіреулерді құрастыру;

тіреулерді жоғарыға шықпай бояу;

ажыратылған электр беру желісіне техникалық қызмет көрсету жөніндегі төмендегі қолқабыс қарапайым жұмыстар;

ажыратылған электр беру желісінде габариттерді өлшеу, изоляцияны ауыстыру, тіреулердің жай-күйін тексеру жөніндегі төмендегі жұмыстар;

жүктерді бекіту және босату кезіндегі такелаж жұмыстары;

жөндеу, монтаждау және такелаж құрылғылары мен құралдарын орнынан қою.

5. Білуге тиіс:

электр берудің әуе желілерін анықтау және мақсаты;

тіреулердің, сымдардың, изоляторлар мен желілік арматураның құрылымы мен түрлері;

слесарлық және монтердің құрылғылары мен құралдарын пайдалану тәртібі;

қолданылатын қорғаныс құралдарының түрлері;

әуедегі электр беру желілерін қарау және олардың ақауларын анықтау тәртібі;

электр желілерінің күзет аймақтарына қойылатын талаптар;

кернеусіз электр беру желілерін жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғарғы жұмыстардың жолдары;

жоғары өрмелеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптар;

желілердің ток өткізгіш және жерге тұйықталған бөліктері арасындағы оқшаулау арақашықтығы;

электротехника негіздері;

ішкі еңбек тәртібі, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, өндірістік санитария тәртібі, өрт қауіпсіздігінің талаптары;

кернеумен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша талаптар.

6. Жұмыс үлгілері:

1) сымы бар барабандар – жазу құрылғыларына орнату және түсіру;

2) монтаждау болттары – қимасын жетілдіру;

3) жөндеу қысқыштары – дайындау және орнату;

4) изоляторлар – орауын жазу, тазалау және қоймада сүрту;

5) сымдар мен тростар – қолмен жазу;

6) тіреу элементтері – болтты құрастыру.

2-параграф. Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электрмонтер, 3-разряд

7. Жұмыс сипаттамасы:

барлық кернеу сыныптарындағы ажыратылған электр беру желісінде жоғарыдағы және төмендегі жөндеу жұмыстарын орындау;

кернеуі 110 киловольт дейінгі электр беру желілерін жоғарыда қарау;

ағаш тіреулерді түзете және бөлшектерін ауыстыра отырып жөндеу, қуат астындағы тіреу элементтерінің шірігенін тексеру;

ажыратылмаған жоғары вольтті желілердегі металл тіреулерді жоғарыда бояу;

іргетастарды жөндеу;

сымдар мен тростарды механикалық тазарту;

термиттік дәнекерлеу әдісін қоспағанда, сымдар мен тростарды ұзарту;

изоляторларды гирляндыға құрастыру;

кернеуі 110 киловольт дейінгі электр беру желілеріндегі труба разрядниктерін орнату және ауыстыру;

қарапайым механизация құралдарының көмегімен жүктерді ауыстыру жөніндегі такелаж жұмыстары.

8. Білуге тиіс:

электр беру желілері тіреулерінің үлгілері мен құрылымдары;

тартпалы қысқыштардың, ілмекті арматураның және сымдарды, тіреулерге тростар мен изоляторларды бекітудің басқа да бөлшектерінің құрылымдары, оларға қойылатын талаптар;

электр беру желілерін жөндеу кезінде қолданылатын механизмдер мен құрылғылардың сипаттамалары;

сымдар мен тростарға, изоляция мен желілік арматураға арналған техникалық сипаттамалар;

кернеумен жұмыс істеген кезде қорғаныс құрылғыларына қойылатын талаптар;

ағаштың шірікке бой алдыруын тексеру әдістері және тіреу ағаштарын антисептиктеу тәсілдері;

қызмет көрсететін электр беру желісіндегі желі схемасы мен негізгі параметрлер, трассалар;

сымдар мен тростарды бекіту және ұзарту тәсілдері;

әуе желілері элементтерінің ақауларын анықтау және тексеру жүргізу тәртібі;

электр желілерінің күзет аймақтарына қойылатын талаптар;

кернеусіз электр беру желілерін жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғарғы жұмыстардың жолдары;

жоғары өрмелеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптар;

желілердің ток өткізуші және жерге жалғастырылған бөліктері арасындағы изоляциялық аралықтар;

такелаж жабдығының құрылымы және оны пайдалану тәртібі;

такелаж жұмыстарын жүргізу кезіндегі дабылдату;

кернеуі 1000 вольттан жоғары электр желілерін қорғау тәртібі;

электротехника негіздері;

кернеумен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша талаптар.

9. Жұмыс үлгілері:

1) сымы бар барабан – тиеу және түсіру;

2) сымдар мен тростардағы дірілді өшірушілер – кернеуі 110 киловольт дейінгі ажыратылған желілерде орнату;

3) тартпалы қысқыштар- гидравликалық қол прессінің көмегімен престеу;

4) изоляторлар – бракқа шығару;

5) кернеуі 35-110 киловольт электр беру желілері - жоғарыдан қарау, сымдарды тіректерге домалату және көтеру, оқшаулағыштардың гирляндаларын ауыстыру;

6) электр беру желілерінің трассалары – аралықтарды тазарту, желіге жақын жердегі ағаштарды құлату.

3-параграф. Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электрмонтер, 4-разряд

10. Жұмыс сипаттамасы:

механикаландыру құралдарын қолдана отырып, кернеуі 35-110 киловольт электр беру желілерін, оқшаулау және найзағайдан қорғау құралдарын жөндеу, монтаждау, демонтаждау;

сымдарды термиттік дәнекерлеу арқылы қосу, термиттік дәнекерлеу әдісімен арқылы қоса алғанда тростар мен сымдарды жалғау;

барлық кернеудегі электр беру желілеріне техникалық қызмет көрсету;

зерттеу нәтижелерін ресімдеу және техникалық құжаттама жасау;

кернеуі 35-110 киловольт электр беру желілерінде жұмыс орындарын дайындау және жұмысшыларға жұмыс істеуге рұқсат беру;

жоғары вольтті электр беру желілерін аспалы және тартпалы арматураны егжей-тегжейлі тексере отырып, қысқыштардан сымдар мен торстарды шығарып жоғарыдан тексеру, жоғары вольтті желі элементтерін жоғарыдан түгендеу;

тіреулердің жерге жалғану контурларының қарсылығын өлшеу;

қуат асты және ажыратылған желіде жоғарыда жұмыс істеу кезінде металл және темірбетон тіреулердің, механизмдер мен қорғаныс құралдарының жай-күйін тексеру;

қиын жағдайларда қуат астындағы металл тіреулерді қолмен және механизмдердің көмегімен тазалау және бояу;

жүк көтеру және арнаулы құрылғылардың көмегімен жүктермен такелаж жұмыстарын атқару;

қуаты 35 киловольт дейінгі жоғары вольтті желілердегі қарапайым жұмыстарға басшылық ету.

11. Білуге тиіс:

әуедегі электр беру желілерінің негізгі сипаттамалары мен сыныптамасы;

электр қабылдағыштардың оларды электрмен жабдықтау бөлігіндегі сенімділігін қамтамасыз ету бөлігіндегі санаттар;

желі элементтерінің физикалық-механикалық сипатталары және оларға қойылатын талаптар;

сымдар мен тростардың құрылымы, олардың маркировкасы мен қолданылу саласы;

тіреу іргетастарына қойылатын тараптар;

іргетастарды салу кезіндегі құрылыс-монтаж жұмыстарын өндірісіне және қабылдауға қойылатын техникалық шарттар;

тіреу параметрлерін өлшеу кезінде қолданылатын құралдар;

металл тіреулерді дайындау кезінде қолданылатын болат маркалары;

ағаш тіреулерге қойылатын техникалықталаптар және оларды жинау кезіндегі рұқсаттар;

ағашты антисептиктеу технологиясы;

изоляторлардың құрылымы және техникалық деректері, оларды бракка шығару тәсілдері;

ілмекті арматура құрылымы;

ұстап тұрушы және тартпалы қысқыштардың құрылымы;

қорғаныс арматурасының құрылымы;

электр беру желілерінде жөндеу жұмыстары кезінде қолданылатын күрделі монтаждау құрылғыларын, қорғаныс және такелаж құралдарын, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді пайдалану тәртібі;

қосқыштардың түрлері және оларды монтаждау технологиясы;

электр беру желілеріндегі арматурада, нажағайдан қорғану жабдықтарында пайда болатын ақауларды және оларды жою тәсілдері;

термиттік дәнекерлеу әдісімен арқылы қоса алғанда, арқандарды, сондай-ақ сымдарды бекіту және қосу тәсілдерін;

әуе желілері элементтерінің ақауларын анықтау және тексеру жүргізу тәртібі;

электр желілерінің күзет аймақтарына қойылатын талаптар;

кернеусіз электр беру желілерін жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғарғы жұмыстардың жолдары;

жоғары өрмелеу жұмыстары мен кернеу астындағы жұмысты қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптар;

желілердің ток өткізгіш және жерге тұйықталған бөліктері арасындағы оқшаулау арақашықтығы;

кернеумен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша талаптар;

электротехника негіздері.

12. Жұмыс үлгілері:

1) изолятор гирляндылары – изоляторлар мен оқшаулаушы аспаларды ауыстыру;

2) жерге жалғау – тіреулерді жерге жалғау контурларын орнату және түгендеу;

3) кернеуі 35 киловольт және одан жоғары электр беру желілері – жоғарыдан тексеру, ауыспалы жерге жалғауды орналастыру, жерге жалғау контурларын жөндеу;

4) кернеуі 35 - 110 киловольт электр беру желілері – тартпа, якорь және расчалка құрылымдары, схемалар мен паспорттарды жасау;

5) сымдар мен тростар – аралық стрелкаларды нысаналау, орамамен және престеумен қосындылау, орамын жазу және монтаж роликтеріне салу;

6) кернеуі 35-110 киловольт желілердегі разрядтағыштар - кернеу астында орнату және алу;

7) қосқыштар – монтаждау және жөндеу.

4-параграф. Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электрмонтер, 5-разряд

13. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 220 киловольт электр беру желілерін арнаулы машиналар мен механизмдерді пайдалана отырып жөндеу, монтаждау және бөлшектеу;

екі тізбекті желінің ажыратылған тізбесінде жұмыс істеу және кернеуі 110- 220 киловольт электр беру желілерін әр фаза бойынша жөндеу;

тіректің жоғарғы жағына дейін көтерумен немесе оның конструктивтік элементтерін бөлшектеумен кернеуді түсірмей желілердегі жұмыстар;

тіреулерді, қадалар мен іргетастарды жөндеу;

термиттік дәнекерлеу әдісімен арқылы қоса алғанда тростар мен сымдарды қосу;

баруға қиын жерлердегі электр беру желілерін аралап өту;

өлшеуіш штангалардың көмегімен изоляторлардың ақауларын анықтау;

трассаларды тазалау жұмыстарына, кернеуі 220 киловольт электр беру желілеріндегі жұмыстарға және қуаттардың барлық сыныптарындағы ажыратылған электр беру желілеріндегі жұмыстарға басшылық ету;

электр беру желілерінің паспорттарын жасау.

14. Білуге тиіс:

электр беру желілерінің барлық элементтерінің конструктивтік ерекшеліктері, оларды қабылдау мен жарамсыздыққа шығарудың техникалық шарттары;

қуатты түсірмей, тіреудің басына дейін көтеріліп немесе оның құрылымдық элементтерін бөлшектей отырып желіде әр фаза бойынша жөндеу жұмыстарының номенклатурасы;

берілген схема бойынша технологиялық, күштік және такелаждық жабдықтарды орналастыра отырып, трассада қазаншұңқырларды, іргетастарға арналған алаңдарды және электр беру желісі тіректерінің негізін бөлуге байланысты есептеу әдістемесі;

уақытша көтеру құрылғыларын қолданумен байланысты жүк көтеру машиналары мен механизмдерінің такелаж құралына арналған жүктемені таңдау және есептеу тәртібі;

қуат астында жұмыс істеуге арналған оқшаулаушы құрылғылардың, құрылғылар мен қорғаныс құралдарының қолдану тәртібі мен құрылымы, оларды сынаудың мерзімдері мен тәсілдері;

антисептикалық пасталар мен гидро оқшаулағыш жабындардың құрамы;

линиялардың ток жеткізуші элементтері мен жердің және түрлі ғимараттар мен имараттардың үстіңгі қабатына дейінгі жол берілетін аралықтар;

қызмет көрсетілетін аудандағы электр беру желілерінің электр схемалары мен техникалық сипаттамалары;

термиттік дәнекерлеу әдісімен арқылы қоса алғанда, арқандарды, сондай-ақ сымдарды бекіту және қосу тәсілдері;

әуе желілері элементтерінің ақауларын анықтау және тексеру жүргізу тәртібі;

электр желілерінің күзет аймақтарына қойылатын талаптар;

кернеусіз электр беру желілерін жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғарғы жұмыстардың жолдары;

жоғары өрмелеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптар;

желілердің ток өткізгіш және жерге тұйықталған бөліктері арасындағы оқшаулау арақашықтығы;

электротехника негіздері;

кернеумен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша талаптар.

15. Жұмыс үлгілері:

1) престеу агрегаттары – түгендеу;

2) изоляторлар - фарфордың электр беріктігін бақылау;

3) кернеуі 220 киловольт электр беру желілері – аралық стрелкаларды нысаналау және сымдарды монтаж роликтерінен қысқыштарға салу, аралық стрелкаларды тексеру және сымдарды реттеу, қуатсыз желілердегі сымдар мен тростарды жөндеу;

4) кернеуі 110 киловольт электр беру желілеріндегі "П"-үлгісіндегі ағаш тіреулер – тіректерді қуатты түсірмей ауыстыру;

5) метал және бос орналастырылған темірбетон тіреулер – құрастыру және құлама сидақ көмегімен және автокранмен орнату;

6) іргетастар – гидроизоляциялық жабын және жерге жалғау құрылғысы.

5-параграф. Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электрмонтер, 6-разряд

16. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі, арнайы ерекше күрделі жөндеу-монтаждау механизмдерін, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді, такелаждық жабдықтау құралдарын, өлшеу құралдарын және кез келген күрделіктегі қорғау құралдарын қолдана отырып, кернеуі 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілеріне техникалық қызмет көрсету, жөндеу, монтаждау және демонтаждау;

сымдарды термиттік дәнекерлеу әдісімен арқылы қосу;

жұмыстарды орындау кезінде қолданылатын такелаждық жабдықты тексеру, ақауын тексеру және сынау;

кернеудегі жабдықтың ток өткізгіш бөліктерін жөндеу жұмыстарын орындау;

кернеуі 220 киловольт және одан жоғары желілердегі механикаландырылған буындармен соқпақтарды тазарту жөніндегі жұмыстарға басшылық ету;

сызбалар мен эскиздер бойынша жөнделетін конструкциялар мен көтеру-тасымалдау механизмдерін құрастыру және бөлшектеу, реттеу және сынау бойынша күрделі жұмыстарды орындау;

кернеуі 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілеріндегі жұмыстарға және аса күрделі тиеу-түсіру жұмыстарына басшылық ету;

жұмыс өндірісінің қауіпсіздігі бойынша іс-шараларды қамтамасыз ету.

17. Білуге тиіс:

кез келген кернеудегі жұмыс істеп тұрған электр беру желілерінде техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстарының тәртібі;

жаңадан салынып жатқан электр беру желілерін пайдалануға қабылдау тәртібі;

күрделі жүк көтергіш механизмдер, такелаждық жабдықтарды пайдалану тәртібі, оларды сынаудың мерзімдері мен әдістері;

сымдар мен найзағайдан қорғау тростарын престеу, дәнекерлеу және дәнекерлеу технологиясы;

металл конструкцияларын дәнекерлеу сапасын бақылау әдістері;

электр желілерін қарап тексерудің, профилактикалық өлшеудің және қорғаудың қолданыстағы тәртібі;

желі элементтерінің барлық түрлеріне пайдалану рұқсаттары мен жарамсыздану нормалары

тіректердің, сымдардың, арқандардың, арматуралардың барлық түрлерін жөндеу технологиясы;

электр беру желілерін жөндеу кезінде қолданылатын жөндеу-монтаждау құралдары мен құрылғылардың, машиналар мен механизмдердің негізгі техникалық сипаттамалары;

әуе желілері элементтерінің ақауларын анықтау және тексеру жүргізу тәртібі;

электр желілерінің күзет аймақтарына қойылатын талаптар;

кернеусіз электр беру желілерін жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғарғы жұмыстардың жолдары;

жоғары өрмелеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптар;

желілердің ток өткізгіш және жерге тұйықталған бөліктері арасындағы оқшаулау арақашықтығы;

электротехника негіздері;

кернеумен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша талаптар.

18. Жұмыс үлгілері:

1) кернеуі 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілері-оқшаулағыштар мен арматураларды ауыстыру, кернеуі бар сымдар мен тростарды жөндеу;

2) кернеуі 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілері-ажыратылған желіде бөлінген фаза сымын ауыстыру;

3) металл тіректер-құрастыру және орнату;

4) сымдар-анкерлік тіректердің шлейфтерінде монтаждау;

5) сымдар мен тростар - анкерлік аралықтағы монтаждау;

6) іргетастар - күрделі іргетастар мен анкерлік плиталарды орнату және монтаждау.

6-параграф. Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электрмонтер, 7-разряд

19. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілерінің ток өткізгіш бөліктеріндегі арнайы құрылғыларды, оқшаулағыш құрылғыларды және арнайы қорғау құралдарын қолдана отырып, кернеудегі жұмыстар;

қуаты 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілерін қорғаныс құралдарын, аса күрделі жүк көтеру және көмекші механизмдерді қолдана отырып әр фаза бойынша жөндеу;

кернеу келіп тұрған желідегі жұмыстар;

трассаларды химиялық тәсілмен тазарту және сымдарды жарылыс тәсілімен қосу кезіндегі жұмыстарға басшылық ету;

қуаты 220 киловольт және одан жоғары электр беру желілерінде және баруға қиын жерлер мен аса күрделі табиғи жағдайларда жұмыстың барлық түрлеріне басшылық ету.

20. Білуге тиіс:

қуат астындағы жұмыс өндірісінің әдістері мен шарттары;

жұмыс өндірісі кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі ұйымдық-техникалық іс-шаралар;

қорғаныс құралдары, оның ішінде электр аумағының әсерінен жеке қорғануға арналған экрандаушы жиынтықтарын қолдану мен сынау тәртібі;

әуе желілері элементтерінің ақауларын анықтау және тексеру жүргізу тәртібі;

электр желілерінің күзет аймақтарына қойылатын талаптар;

кернеусіз электр беру желілерін жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғарғы жұмыстардың жолдары;

жоғары өрмелеу жұмыстарын қауіпсіз жүргізу жөніндегі талаптар;

желілердің ток өткізгіш және жерге тұйықталған бөліктері арасындағы оқшаулау арақашықтығы;

электротехника негіздері;

кернеумен жұмыстарды қауіпсіз жүргізу бойынша талаптар.

21. Жұмыс үлгілері:

1) арматура – ілме арматураны ауыстыру және жөндеу;

2) изоляторлар – гирляндалар мен жекелеген изоляторларды ауыстыру;

3) қысқыштар – ұстап тұратын қысқыштарды ауыстыру және жөндеу;

4) жоғары вольтті желі сымдары – сымды жөндеу, тарқатылған сымдардың дистанциялық жіктемелері мен дірілді сөндіргіштерді жөндеу.

22. Қуаты 500 киловольт және одан жоғары электр беру желілерінде және қуатты ажыратып жұмыс істеу кезінде - 8-разряд.

23. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

7-параграф. Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

24. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді 12-14 квалитеттер бойынша (5-7 дәлдік сыныптары) жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

бөлшектелген бөлшектерді жуу және сүрту;

күрделі емес метал және изоляция құрылымдарын дайындау;

слесарлық құралды, құрылғылар мен материалдарды жұмыс орнына жеткізу, жұмысқа дайындау және жинау;

цех ішінде, ашық алаңда, жабық ыдыстарда электрмен, газбен пісірушілермен бірге жұмыс істеу;

үстіңгі қабатты қалайылау және дәнекерлеу үшін тазалау;

негізгі және көмекші жабдықтың, жүк көтеру машиналары мен механизмдердің қарапайым элементтері мен тораптарын қарапайым слесарлық және өлшеу құралдары мен құрылғыларды қолдана отырып бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

фасонды бөлшектер мен арматураны орналастыра отырып, құбырларды жөндеу және салу;

анағұрлым жоғары білікті слесардың басшылығымен жабдықтың тораптары мен бөлшектерінің орнын ауыстыру кезінде күрделі емес такелаж жұмыстарын орындау.

25. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың және оның тораптарының жұмыс істеу принциптері, орналасуы мен мақсаты;

жабдықтың қарапайым бөлшектері мен тораптарын бөлшектеу, жөндеу және құрастыру жөніндегі жұмысты орындау тәртібі;

күрделі емес слесарлық өлшеу құралы мен құрылғылар, қолмен атқарылатын пневматикалық және электрлендірілген құралмен жұмыс істеу кезіндегі қорғану және алдын алу құралдары;

инвентарлық лестарды орнату тәртібі;

қарапайым такелаждық құралдар құрылғысы және пайдалану тәртібі;

массасы шағын жүктерді ілмектеу тәртібі;

жылу жеткізгіштің ортасына орай құбырлардың ерекшелік боямасы;

әртүрлі нысандағы құбырлардың құрылымы мен орналасуы, оларды арналарда, тоннельдерде, жер үстінде, қабырғалар мен колонналарда төсеу мен бекіту тәсілдері;

бекітпен, алдын алу және реттеу арматурасының құрылымы мен мақсаты;

материал тану туралы жалпы деректер;

ішкі еңбек тәртібі, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, өндірістік санитария тәртібі, өрт қауіпсіздігінің талаптары.

26. Жұмыс үлгілері:

1) арматура – сальниктерді қайта ұру;

2) бактар – тазалау;

3) ротор турбинасының дискілері – қоқыстан және таттан тазарту;

4) машина корпустары қаптамасының каркасы - бөлшектеу және құрастыру;

5) конденсаторлар – механикалық тазалау, қақпақтары мен лөктерін алу және орнату;

6) муфталар – қоршауын бөлшектеу және құрастыру;

7) подшипниктер – майын ауыстыру;

8) асбестен, резинадан, картоннан, парониттен жасалған қарапайым конфигурациялы төсемдер – белгілеу және белгі бойынша кесу;

9) сүзгілердің, су қабылдағыштардың сеткалары – тазалау;

10) болт қосындылары – бөлшектеу, жуу, құрастыру және шплинттеу;

11) конденсаторлардың, май тоңазытқыштардың, ауа тоңазытқыштардың құбырлары – тазалау, құбыр шетін кемерлеу кезіндегі көмекші жұмыстар;

12) фаскілер – пісірумен кесу;

13) сүзгілер – таттан және шламнан тазарту, қолданылған жүктеме материалдарды алу.

8-параграф. Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

27. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі және көмекші жабдықтың, күрделі емес жүк көтеру машиналары мен механизмдердің тораптары мен механизмдерін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

бөлшектерді 11-12 квалитеттер бойынша (4-5 дәлдік сыныптары) слесарлық өңдеу;

металл конструкцияларының күрделі емес тораптарын дәнекерлеуге дайындау және құрастыру;

табиғи түрінен бөлшек эскиздерін түсіру;

пісірілген қосындыларды дефектоскопияға дайындау жұмыстары;

күрделі конфигурациялы төсемдерді белгілеу және дайындау;

конденсаторлар мен жылытқыштардағы болат және латунь құбырларды дайындау және орнату;

парақты және профильді металлды қалайымен дәнекерлеу, газбен кесу және пісіру;

қол, пневматикалық және электрлендірілген құралды жөндеу және реттеу;

қарапайым механизация құралдарының көмегімен тораптар мен бөлшектердің орнын ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу және орнату кезінде такелаж жұмыстарын орындау.

28. Білуге тиіс:

жөнделетін бу-газ турбинді жабдықтың, қолданылатын жүк көтеру машиналары мен механизмдерінің құрылымы;

тораптар мен механизмдердің мақсаты мен өзара іс-қимылы;

жабдықты бөлшектеудің, жөндеу және құрастырудың технологиялық кезектілігі;

болат және латунь құбырларды вальцовкалау технологиясы;

құбырларда станокта және жылыта отырып ию тәсілдері;

сызбалар мен эскиздерді оқу тәртібі;

гидравликалық сынаудың техникалық шарттары;

әртүрлі нысандағы құбырларды қосу мен ажырату тәртібі;

бекітпенің гидроприводпен жұмыс істеу принципі;

құбырлар мен орнатпа материалдарды газбен және электрмен пісіру туралы негізгі деректер;

пар бөлудің, машинаны реттеу мен майлаудың принциптік схемасы;

бөлшектер мен құбырларды дәнекерлеуге дайындау тәртібі;

ортаның параметрлеріне қарай фланецтерге, арматураға, құбырларға, төсемдерге, бекіту материалдарына қойылатын талаптар;

арнаулы құралдың, құрылғылар мен орташа күрделі өлшеу құралдарының құрылымы мен мақсаты;

слесарлық құралды шыңдаудың, май құюдың және берудің тәртібі;

валдардың ортасын анықтау тәртібі;

кедір-бұдырлардың жол берілу жүйесін, квалитеттері мен параметрлері;

механика, материал тану, жылы техникасы, электр техникасы жөніндегі жалпы деректер;

29. Жұмыс үлгілері:

1) төмен және орташа қысымды арматура: май-бу-су бекітуді реттеу, алдын алу – тығыздау сақиналарын, ершік пен клапанды реттеу;

2) турбоагрегаттардың валы – мойынды тегістеу;

3) турбина цилиндрлерінің диафрагмасы – түгендеу;

4) шпондаушы арнашалар – белгі салу және жетілдіру;

5) компенсаторлар – ауыстыру, орнату;

6) турбина күрегі – заклепкаларды алу және түсіру;

7) насостар – бөлшектеу, жекелеген бөлшектерді жөндеу, құрастыру;

8) орташа қысымды бу құбыры – прокладкаларды ауыстыру;

9 )желі суын жылытқыштар – жөндеу, құбырды ауыстыру:

10) тіреу подшипниктері – цилиндрлі және дөңгелетіп егеу кезендегі саңлауларды анықтау;

11) сырғанау және тербеліс подшипниктері – ауыстыру;

12) тазартушы, айналмалы торшалар – жөндеу және тозған бөліктерін ауыстыру;

13) сүзгілер – бөлшектеу, жөндеу және құрастыру.

9-параграф. Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

30. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі және көмекші жабдықтың, күрделі емес жүк көтеру машиналары мен механизмдердің тораптары мен механизмдерін күрделі пневматикалық және электрлендірілген құралды, арнаулы құрылғыларды, жабдықтар мен өлшеу құралдарын қолдана отырып бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, сынау;

түрлі орнату және белгі салу шаблондарын дайындау;

жөнделген жабдықты гидравликалық сынау;

бөлшектерді 7-10 квалитеттер бойынша (2-3 дәлдік сыныптары) слесарлық өңдеу;

насостарды, айналмалы механизмдерді, қуаты әртүрлі компенсаторларды, жылу айырбастағыштарды, сүзгілерді, әртүрлі жүйенің реттеуіштерін, құбырларды, алдын алу және реттеуші, оның ішінде автоматты түрде істейтін арматураны жөндеу кезінде қажетті өлшеулерді жасау;

сызбалар мен схемалар бойынша барлық санаттағы құбырларды салу;

пайда болатын ақауларды анықтау және оларды жою;

электр стансаларының жұмыс істеп тұрған стансалық құбырлары мен цехтарында құрастыру, реконструкциялау және монтаждау жұмыстары;

жүк көтеру машиналарының, механизмдері мен құрылғыдардың көмегімен тораптар мен бөлшектердің тік және жазықтықта орнын ауыстыру жөніндегі такелаж жұмыстарын атқару;

такелаж жабдықтары мен құралдарын сынау.

31. Білуге тиіс:

негізгі және көмекші жабдықтың, жүк көтеру машиналары мен механизмдердің құрылымы;

турбина қондырғысы құбырларының схемалары;

турбина жабдығының күрделілігі орташа тораптары мен элементтерін жөндеуге, құрастыруға және дайындауға арналған техникалық жағдайлар;

жөнделген жабдықты реттеу және орталау жөніндегі жұмысты орындау тәртібі;

жабдықтың негізгі ақаулары мен оларды жою әдістері;

құбырларды айналмасоғу тәртібі;

сырғанау және тербеліс подшипниктерінің құрылымы;

түрлі тәсілдермен дайындалған (жікті, жіксіз, қақталған, тұтас тартылған) құбырлардың қолданылуы салалары;

турбина жабдығын жөндеу кезінде қолданылатын арнаулы жабдықтың, құрылғылар мен құралдардың конструктивтік ерекшеліктері;

ыдыстар мен құбырларды сынау, жабдықты жөндеуге шығару және наряд-рұқсатты ресімдеу тәртібі;

жоспарлы-алдын алу жөндеудің негізгі ережелері;

жылу техникасы, механика, материал тану, гидравлика негіздері;

32. Жұмыс үлгілері:

1) жоғары қысымды арматура - тығыздау сақиналарын, ершік пен клапанды реттеу, тығыздығын тексеру;

2) бактар – ашу, тығыздығын тексеру, жабу;

3) деаэраторлар – бүркуші құрылымды реттеу;

4) диафрагма – жаңа металл керамикалық тығыздамаларды алу және орнату;

5) конденсаторлар – химиялық тазарту, құбыршаларды ауыстыру, ауыстыру кезінде құбыр шеттерін айналмасоғу, гидравликалық сынау;

6) май тоңазытушылар – құбыршаларды ауыстыру;

7) осьті және көп сатылылардан басқа, барлық үлгідегі насостар - бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, жүктемемен сынау;

8) су тазарту жабдығы – сүзгілердегі, ыдыстардағы ақауларды анықтау;

9) компрессор крейцкопфтарындағы саусақтар-конус бойынша жетілдіру;

10) аражіктердің үстіңгі қабаттары – шабрлеу;

11) төмен қысымды жылытқыштар-құбыршаны ауыстыра отырып жөндеу;

12) турбоагрегаттардың подшипниктері – саңлауларды анықта, калибр бойынша шабрлеу;

13) құбырлар – пресстеу;

14) бандаж үсті нығыздау – нығыздау сегменттерін ауыстыру;

15) газ турбинді орнату – газ жалын құбырларын, жану форсункаларын жөндеу, құрастыру және жұмысқа дайындау;

16) бу турбиналары күректерінің саптары – мөлшері және шаблон бойынша аралап кесу;

17) бу эжекторлары – бөлшектеу, жөндеу және құрастыру.

10-параграф. Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

33. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі және көмекші жабдықтың: су және газ турбиналарының, бу машиналарының, компрессорлардың, насостардың, жылытқыштардың, майды суытушылардың, құбырлардың, жылу ауыстыру аппараттарының күрделі тораптары мен механизмдерін бөлшектеу, жөндеу, реконструкциялау, құрастыру, реттеу және сынау;

әртүрлі параметрлі арматураны қалпына келтіріп жөндеу;

жүк көтеру машиналары мен механизмдерінің күрделі тораптарын жөндеу, қалпына келтіру, құрастыру, реттеу, жөндеуден кейін сынау және пайдалануға тапсыру;

бөлшектерді 6-7 квалитеттер бойынша (1-2 дәлдік сыныптары) жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

ақауларды анықтау және жабдық мен арматураның жекелеген тораптары мен бөлшектерінің тозу себебі мен дәрежесін айқындау;

бөлшектердің бұдан әрі жұмысқа жарамдылығын, оларды қалпына келтіру мүмкіндігін анықтау;

ерекше күрделі бөлшектерге белгі салу;

негізгі және қосымша жабдықты жөндеуден және оны тапсыруға бергеннен кейін жұмыста тексеру;

жабдықтың күрделі және жауапты тораптары мен механизмдерін тік және жазықтықта орнын ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу және орнату жөніндегі такелаж жұмыстарын орындау.

34. Білуге тиіс:

бу, газ турбиналы жабдықтың күрделі және жауапты тораптарын бөлшектеу, жөндеу, реконструкциялау, құрастыру, реттеу және сынау жөніндегі техникалық шарттар;

роторларды теңгермелеудің статикалық және динамикалық тәртібі;

қысыммен жұмыс істейтін ыдыстар мен құбырларға қойылатын негізгі талаптар;

турбоагрегаттың жекелеген элементтері мен бөлшектерінің тозу нормативтері;

фланецті қосындыларға, арматураның тығыздаушы үстіңгі қабатына, қысыммен жұмыс істейтін құбырларға, күрделі жүк көтеру машиналары мен механизмдерге, жүк ұстау құрылғыларына қойылатын талаптар;

тісті ауыстырғыштарды құрастыру және ортасын табу ерекшеліктері;

турбоагрегаттың элементтері мен бөлшектерінің уақытынан бұрын тозуының алдын алу жөніндегі шаралар;

такелаж жұмыстарын жүргізу тәртібі;

35. Жұмыс үлгілері:

1) бекітпе, реттеуші арматура-алдын ала бөлшектеу, түгендеу, тығыздаушы бөлшектерді қалпына келтіру, корпусты және штокты сальниктерді ауыстыру;

2) стопорлы, реттеуші клапандар - бөлшектеу, түгендеу, құрастыру;

3) негізгі май насостары - бөлшектеу, түгендеу, құрастыру;

4) осьтік, көп сатылы, оның ішінде қоректендіруші электронасостар мен осьті тік циркуляциялы насостар-бөлшектеу, түгендеу, құрастыру, жүктемемен сынау;

5) төмен және жоғары қысымды компрессорлар поршеньдері – цилиндрге орнату, крейцкопфпен қосу және бекіту;

6) кері байланыс пен кесінді золотнигі бар жоғары қысымды бөлімнің сервомоторы - бөлшектеу, жөндеу, түгендеу, құрастыру;

7) турбиналарды реттеу жүйелері – тораптарды жөндеу және реттеу;

8) түрлі контрукциядағы жылуауыстырғыштар, оның ішінде жоғары қысымды жылытқыштар мен дәаэраторлар - құбыр жүйесін ауыстыру, деаэрациялық колонканы жөндеу және түгендеу, гидравликалық сынау;

9) диафрагмалық және бандаж үстілік тығыздамалар-ең ұсақ саңылауларды тексеру, жетілдіру және орнату;

10) газ турбинді қондырғылар – цилиндрлерді ашу, жөндеу, құрастыру;

11) сүзгілер – ақауларды анықтау, дренаж жүйелерін жөндеу және реттеу.

11-параграф. Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 6-разряд

36. Жұмыс сипаттамасы:

бу және газ турбоагрегаттарының аса күрделі тораптары мен механизмдерін пневмоэлектрлі приводы бар аса күрделі механизация құралдарын, күрделі өлшеу құралдарын, такелаж және көлік құралдарын пайдалан отырып жөндеу, реконструкциялау, құрастыру, реттеу, және сынау;

дайындалған бөлшектердің сапасын және мөлшерінің сызбаларға сәйкестігін тексеру;

турбоагрегаттың реттеу қорғау және бу тарату жүйесін жөндеу және реттеу;

өлшеулер жүргізу және формулярларды толтыру;

турбоагрегаттың жөнделген тораптарын тексеру және сынауға дайындау, оларды жүктемемен реттеу және пайдалануға тапсыру;

жабдықты, жөндеу құрылғыларын жүк көтеру машиналары мен механизмдерін жөндеу мен реттеу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру;

жұмыс істеп тұрған цех жағдайында жабдықтың ірі габаритті тораптарының орнын ауыстыру жөніндегі аса күрделі такелаж жұмыстарын жүргізу;

турбина цилиндрлерінің жоғарғы бөлігін аудару.

37. Білуге тиіс:

жөнделетін негізгі және қосалқы жабдықтың техникалық сипаттамалары, кинематикалық және гидравликалық схемалары;

жөнделетін жабдықты жөндеу, құрастыру, бөлшектеу және монтаждау, дәлдігін тексеру және сынау әдістері;

бөлшектерге, тораптар мен механизмдерге жол берілетін жүктемелер;

зақымданудың, коррозиялық тозу мен авариялардың алдын алу жөніндегі профилактикалық шаралар;

турбоагрегаттың қалыпты жұмысының негізгі техникалық көрсеткіштері, оның негізгі зақымдану түрлері;

басты бу құбырларының, май жүйесінің, турбиналық қондырғыны реттеу, қорғау және бу тарату жүйелерінің схемалары;

қысыммен жұмыс істейтін ыдыстардың, көтергіштердің, крандардың куәландыру мерзімдері;

материалдардың сапасы мен арматураның жарамдылығын қоршаған ортаның параметрлеріне орай айқындау әдістері;

такелаж құрылғылары мен құралдары, жүк көтеру машиналары мен механизмдерін сынау мен сақтау тәртібі;

турбиналарды жөндеу жөніндегі жұмыстың тәртібі мен ұйымдастырылуы;

38. Жұмыс үлгілері:

1) турбина валы – вал тысын ауыстыру;

2) турбина роторларының тірек дискілері – сынғанын тексеру, дискілерді ауыстыру;

3) турбиналардың тіреу-тіреу подшипниктері - жөндеу, құрастыру;

4) генераторлардың тығыздаушы подшипниктері - жөндеу, құрастыру;

5) турбина роторларының жарты муфталары - турбинаның суағар бөлігі – оптикалық орта белгілеу;

6) турбина роторлары – турбина мен генераторлардың ротор валдары желісін орната отырып жартылай муфталар бойынша орта белгілеу;

7) турбиналарды реттеу жүйелері - жөндеу,реттеу, сипаттамасын түсіру;

8) гидромуфталы турбоқоректендіруші насостар - толық жөндеу, өлшемдерін жасау, жүктемемен сынау;

9) аса күрделі және жауапты жұмыстарды.

39. Бірлік қуаттағы турбоагрегаттарда аса күрделі және жауапты жұмыстарды орындау кезінде:

150-240 мың киловатт кезінде - 7-разряд;

240 мың киловатт жоғары болса - 8-разряд.

40. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

12-параграф. Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

41. Жұмыс сипаттамасы:

12-14 квалитеттер (5-7 сыныптар дәлдігімен) бойынша тетіктерді слесарлық өңдеу;

бөлшектенген тетіктерді тазалау, жуу және сүрту, оларды жұмыс орындарына жеткізу;

жұмысқа дайындық және слесарлық құрал-саймандарды, инвентарды, құрал жабдықтар мен материалдарды тазалау;

цехта, гидротурбина мен түсірімді сегменттің жұмыстық доңғалақ камерасында электр газбен пісірушімен бірлесіп жұмыс істеу;

қалайылау және дәнекерлеу үшін беткі жақты тазалау;

гидротурбинаны ұштастыру бөлігінде қалыптар бойынша қысымды құрал-саймандармен балқыту кезінде және балқытқаннан кейін камераның беткі жағы мен жұмыстық доңғалақ төлкесінің көпіршіктеніп бұзылуын ажарлау;

бағыттаушы гидроагрегат аппаратын, бағыттаушы турбиналық мойынтіректі (резеңкелі немесе лигнофольді ішпек) бөлшектеу, жөндеу және жинау, күрделі емес слесарлық және өлшеу құрал-саймандар мен құрал-жабдықтарды қолданумен айналма-қалақты гидротурбинаның жұмыстық доңғалағының қалақтарын тығындауды ауыстыру кезіндегі қол жұмыстары;

құбырларды жөндеу және төсеу, гидротурбинаны ұштастыру бөлігінде қалқыманы пайдаланумен ағаштардың металл бөлігін құрастыру және бөлшектеу;

жоғары білікті слесарьдің басшылығымен гидротурбина жабдықтарының тораптары мен тетіктерін ауыстыру кезіндегі күрделі емес такелажды жұмыстарды орындау.

42. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтары мен оның тораптары қызметінің принципін, орналасуы және мақсаты;

қарапайым тораптарды және гидротурбина жабдықтарының тетіктерін бөлшектеу, жөндеу және құрастыру бойынша жұмыстарды орындау тәртібі;

күрделі емес слесарлық және өлшеу құрал-саймандарының мақсаты және қолдану тәртібі;

инвентарлы ағаштарды орнату тәртібі;

қарапайым такелажды құралдардың құрылғысы және пайдалану тәртібі;

аз салмақты жүктерді шылбырлаудың тәртібі;

әртүрлі мақсаты бар су құбырлары мен май құбырларының орналасу схемаларын, оларды арналарға, тоннелдерге, жерге қабырға және колонна бойынша төсеу тәсілдері;

жапқыш және сақтандырғыш арматуралардың мақсаты мен конструкциясы;

материалтану жөнінде жалпы мәліметтер;

43. Жұмыс үлгілері:

1) майсужапқыш арматура – майлықтарды қаптау;

2) жұмыстық доңғалақтардың камералары, төлкелері – бейімдерді қайта қалпына келтіру;

3) өкше асты люктері, гидротурбина қақпақтары – ашу және жабу;

4) май – мен ауа салқындатқыш – тазарту, түтіктердің шеттерін жаншу кезінде қол жұмыстары;

5) муфталар – қорғаныс қаптарын бөлшектеу, құрастыру;

6) гидроагрегат мойынтіректері – тазалау, жуу;

7) резеңкеден, қатты ғаңаздан, парониттен жасалған қарапайым кескінді төсемдер – бөлу және бөлу бойынша шабу;

8) сүзгіштердің, су қабылдағыштардың торлары – тазалау;

9) бұрандамалы қосылулар – бөлшектеу, жуу, құрастыру және шплинттеу;

10) фаскалар – дәнекерлеу бойынша шабу.

13-параграф. Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

44. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді 11-12 квалитет (дәлдіктің 4-5 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу;

негізгі және қосалқы гидротурбина жабдықтарының: жұмыстық доңғалақтардың қалақтары, бағыттаушы турбина мойынтіректері, бағыттаушы аппараттардың түсірімді сегменттері, құрғату сорғылары, жапқыш және сақтандырғыш арматуралар, қарымталауыштар, жүк көтергіш машиналар және механизмдер қарапайым тораптары мен механизімдерін бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

бұрылмалы-қалақты гидротурбиналардың ұштастырғыш бөлігінде жұмыстық доңғалақтардың қалақтарының шығыс және шалғай жиектерінің бейімдерін қалпына келтіру;

дәнекерлеу астынан сызу бойынша металл-конструкцияның қарапайым тораптарын дайындау және құрастыру;

табиғи заттан қарапайым тетіктер нобайларын жасау;

дәнекерлеп қосудың ақаутапқылары үшін дайындық жұмыстарын жасау;

болатты және жезді түтіктерді жаншып қаптауға дайындау және орнату;

күрделі емес кескінді табақты және профильді металды қалайымен дәнекерлеу, газбен кесу және дәнекерлеу;

қол және пневматикалық құралдарды жөндеу және баптау;

күрделі конфигурациялы төсемдерді белгілеу және дайындау;

механикаландырудың қарапайым құралдарының көмегімен жабдықтардың тораптарын мен тетіктерін ауыстыру, құрастыру және бөлшектеу бойынша такелажды жұмыстарды орындау.

45. Білуге тиіс:

жүк көтергіш машиналар мен механизмдерде қолданылатын жөнделетін гидротурбиналы жабдықтардың құрылғысы;

тораптар мен механизмдердің мақсаты және өзара іс-әрекеті;

жабдықтарды бөлшектеудің, жөндеудің, және құрастырудың технологиялық жүйелілігі;

болат және жезді түтіктердің шеттерін жаншып қаптау технологиясы;

сызбалар мен схемаларды оқу тәртібі;

гидравликалық сынаудың техникалық шарттары;

әртүрлі мақсаты бар құбырларды қосу және сөндіру тәртібі;

гидрожетекпен ысырманың жұмыс принципі;

газды және электрлі дәнекерлеуші және жапсырма материалдар туралы негізгі мәліметтер;

дәнекерлеуге тетіктерді және түтіктерді даярлау тәртібі;

ернемекке, арматураға төсемдерге, бекітетін материалдарға қойылатын талаптар;

арнаулы құрал-саймандардың, құрал-жабдықтар мен өлшеу және күрделілігі орташа құралдардың құрылғысы мен мақсаты;

слесарлық құрал-саймандарды шыңдау, толтыру және жіберу тәртібі;

біліктерді орталықтау тәртібі;

шақтамалар мен қонулар жүйесі, кедір-бұдырлық квалитеттері мен параметрлері;

механика, гидравлика, электр техника бойынша негізгі мәліметтер;

46. Жұмыс үлгілері:

1) майауажапқыш арматура – тығыздалған үстіртті уқалаумен жөндеу;

2) жабулар торлар – демонтаждау, орнату, тығыздауды ауыстыру және іске қосылған бөлігін жөндеу;

3) жырашық кілтектер – өлшеу және қиыстырып келтіру;

4) бұрылмалы-қалақты гидротурбинаның жұмыстық доңғалақтары-гидротурбинаның ұштастырғыш бөлігінде тығыздалған жұмыстық доңғалақтың қалақтарын қисынына келтіріп ауыстыру;

5) компенсаторлар – ауыстыру, орнату;

6) жұмыстық доңғалақтың қалақтары – шаблон бойынша бейіндерді ажарлау;

7) құрғату сорғылары – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, сорғылар мен электр қозғалтқыштардың біліктерін орталықтау;

8) тербелу мойынтірегі – сорғыларда ауыстыру;

9) сырғанау мойынтірегі – сорғыларда саңылаулар мен керілулерді алу;

10) түсірім сегменттері – бекітулерді және тіреуіш жүздерін ауыстыру;

11) май қысымы қондырғыларының май өлшеу шынылары-ауыстыру;

12) жұмыстық доңғалақтардың бұрандалы қалақтарын қатайту - алу, ауыстыру, тоқтатқыш штифттерді және бұқтырмаларды қиыстырып келтіру.

14-параграф. Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

47. Жұмыс сипаттамасы:

ротордың айналу жылдамдығы минутына 500 айналымға дейін бұрылмалы-қалақты, радиалды-осьтік және шөмішті гидротурбиналардың негізгі және қосалқы жабдықтарының күрделілігі орташа тораптары мен механизмдерін: жұмыс дөңгелектерін, бағыттаушы аппараттарды, турбиналық бағыттаушы подшипниктерді, техводпен жабдықтау жүйесін, май- және ауа салқындатқыштарды, су эжекторлары мен барлық үлгідегі сорғыларды, күрделілігі орташа пневматикалық және электрлендірілген құралды, арнайы құрылғыларды, жабдықтар мен өлшеу құралдарын қолдана отырып, құбырлар мен май құю арматурасын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау;

май салқындатқыш және оларды гидравликалық сынаудың болат және жезді түтіктерін шеттерін жаншып қақтау;

7-10 квалитет (2-3 сыныптар дәлдігімен) бойынша тетіктерді, оларды қиыстырып келтіру және жетілдірумен слесарлық өңдеу;

сорғыларды, айналмалы механизмдерді, әртүрлі қуатты компенсаторларды, сүзгіштерді, барлық жүйедегі реттегіштерді, құбырларды, арматураларды, оның ішінде автоматты қолданылатын, жөндеу кезінде қажетті өлшеулерді жүргізу;

жабдықтардың ақауларын айқындау және оларды жою;

гидроэлектр станцияларының цехында құбырлар мен арматураларға құрастыру, қайта құрастыру және монтаждау жұмыстар;

жүк көтергіш машиналардың, механизмдердің және құрал-жабдықтардың көмегімен тораптар мен тетіктердің тік және көлденең ауысуы бойынша такелажды жұмыстарды орындау;

такелажды жабдықтарды және жабдықтауларды сынау.

48. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы гидротурбиналық жабдықтардың, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің тораптары мен элементтерінің құрылысы;

гидротурбина қондырғылары құбырларының схемалары;

жабдықтардың негізгі ақаулықтарынжәне оны жоюдың әдістері;

жабдықтарды жөндеуге шығару және жолдама-рұқсат қағаздарын рәсімдеу тәртібі;

құбырларды біліктеу тәртібі;

күрделілігі орташа гидротурбина жабдықтарының тораптары мен элементтерін жөндеуге, құрастыруға және дайындауға техникалық шарттар;

сырғу және тербелу мойынтіректерінің құрылғысы;

жабық ыдыстарда жұмыс жүргізу тәртібі;

жөндеу кезінде қолданылатын арнайы құрал-саймандар мен құрал-жабдықтардың сындарлы ерекшеліктері;

ыдыстар мен құбырларды сынау тәртібі;

жоспарлы-ескерту жөндеулердің негізгі тәртібі;

механика, гидравлика, электротехниканың негіздері;

49. Жұмыс үлгілері:

1) бағыттаушы гидротурбина аппараттары – қалақтардың тік резеңкелі тығыздатқыштарын ауыстыру (ұштастыру бөлігі);

2) майсужапқыш арматура – нығыздыққа тексеру;

3) гидротурбиналардың жұмыстық доңғалақтары – жұмыстық доңғалақ камерасында қысым үстіндегі жұмыстық доңғалақты гидравликалық сынау үшін схемаларды құрастыру, бөлшектеу (ұштастыру бөлігі);

4) май- және ауа салқындатқыш – түтіктерді ауыстыру;

5) әртүрлі сорғылар – тетіктерді ауыстырумен бөлшектеу, ревизиялау, жөндеу және құрастыру;

6) ажырағыштардың беткі жағы – қыру;

7) гидротурбина мойынтіректері-резеңкелі және лингофольді сегменттерді ауыстыру, саңылауларды өлшеу;

8) түсірім сегменттері-бекітуді бөлшектеу және қуысқа итеру (ұштастыру бөлігі);

9) техникалық су жабдықтарының жүйелері – престеу;

10) газотурбинаның жұмыстық доңғалағының камерасы мен қалақтары бейіндерінің қалыптары және контрқалыптары – дайындау;

11) су эжекторлары – жөндеу.

15-параграф. Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөнідегі слесарь, 5-разряд

50. Жұмыс сипаттамасы:

бұрылмалы-қалақты, тарамды-білікті негізгі және қосалқы жабдықтардың және шөмішті гидротурбинаның күрделі тетіктері мен механизмдерін: өкше асты, май қабылдағыштарды, май және ауа салқындатқышы бар техникалық су жабдықтағыштар жүйелері, гидроагрегатты, компрессорларды, сорғыларды, май-, су- және ауа құбырларын, жапқыш және сақтандырғыш арматураларды бөлшектеу, жөндеу, қайта құрастыру, құрастыру, реттеу, сынау және баптау;

роторды 360 градус Цельсийге бұра отырып, тік гидроагрегаттарды ортаға келтіру;

әртүрлі параметрлі арматураларды қайта қалпына келтіріп жөндеу;

жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің күрделі тораптарын жөндеу және құрастыру;

тетіктерді қиыстырып келтіру және жетілдірумен 6-7 квалитет (1-2 сыныптар дәлдігімен) бойынша слесарлық өңдеу;

жабдықтардың, арматуралардың жеке тораптары мен тетіктерінің ақауларын анықтау, тозу себебін және дәрежесін айқындау;

тетіктердің одан әрі жұмыс жасауға жарамдылығын және оларды қалпына келтіру мүмкіндігін айқындау;

күрделі тетіктерді белгілеу;

негізгі және қосалқы жабдықтарды жөндеуден кейін жұмыста тексеру және оны пайдалануға тапсыру;

гидрожабдықтардың күрделі және жауапты тораптары мен элементтерін ауыстыру кезінде такелажды жұмыстарды орындау.

51. Білуге тиіс:

гидротурбина жабдықтарының күрделі тетіктері мен тораптарын бөлшектеудің, құрастырудың, реттеудің, сынаудың, дайындаудың техникалық шарттары;

жабдықтарды және оның жеке тораптарын, роторларды статистикалық және динамикалық теңгерімін сынау әдістері;

гидроагрегат тораптарын гидравликалық сынау тәртібі;

тетіктердің жеке элементтерінің тозу нормалары;

ернемекті қосылуларға, арматурада жоғары бетін қаптауға, жұмыс механизмдерге, күрделі жүк көтергіш машиналар мен механизмдерге, жүк ұстағыш құрал-жабдықтарға қойылатын талаптар;

берілістерді дәнекерлеу және туралау ерекшеліктері;

гидроагрегаттардың элементтері мен тетіктердің уақытынан бұрын тозуды алдын алу тәсілдері;

такелажды жұмыстарды жүргізу тәртібі;

тік гидроагрегатты орталықтауды өлшеу және түзету әдістері;

52. Жұмыс үлгілері:

1) әртүрлі жүйедегі майсужапқыш арматура – қолданыстағы жабдықтар шартында гидравликалық сынау;

2) шаппалы клапандар – қиыстырып келтіру, жөндеу;

3) әртүрлі типті сорғылар – құрастыру, жүктемеде сынау;

4) баптаушы генераторлардың мойынтіректері (баббитті) – сегменттерді қыру, саңылауларды реттеу;

5) бағыттаушы гидротурбина мойынтіректері (резеңкелі және лингофольді сегменттер)- саңылауларды өлшеу, сегменттерді астынан қағу;

6) өкше асты сегменттер – қыру;

7) бағыттаушы гидротурбина аппараттарының сервомоторлары - бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, такелажды агрегатты жөндеу;

8) тежегішті гидроагрегаттардың жүйелері – жөндеу, сегменттерді, тежегіш қалыптарды ауыстыру;

9) тальдер, электротельфтер - жетекті тегершікті бұрымдық білікке престеу, ақауларды анықтау;

10) майқысымды қондырғылардың қалтқы ағызу бактарының құрылғысы - жөндеу және реттеу.

16-параграф. Гидротурбиналы жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь, 6-разряд

53. Жұмыс сипаттамасы:

пневмоэлектрлі жетекті күрделі механикаландыру құралдары мен құралдарды пайдалана отырып, 250 мың киловатқа дейінгі айналмалы-қалақты, радиалды-осьтік және шөмішті гидроагрегаттардың ерекше күрделі тораптары мен механизмдерін жөндеу, реконструкциялау, құрастыру, реттеу, сынау және баптау;

микрометр деңгейінің көмегімен және шектер бойынша біліктердің көлбеуін өлшеу;

шығарылған тетіктердің сызбаға сәйкестілігін және сапасын тексеру;

өлшеулерді жүргізу және формулярларды толтыру;

жабдықтарды және жөндеу құрал-жабдықтарын, гидроэлектр станциялары машина цехтарының жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді жөндеу және дайындау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру.

54. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы жабдықтардың техникалық сипаттамалары, кинематикалық және гидравликалық схемалары;

жөндеу, құрастыру, бөлшектеу, монтаждау және демонтаждау, жөнделген жабдықты дәлдікке және сынауға тексеру әдістері;

жұмыстық доңғалақ камерасы мен жұмыстық доңғалақ арасында және мойынтіректер бойынша жіберілетін саңылаулардың мәні;

гидроагрегат жұмысының негізгі техникалық көрсеткіштері, оның негізгі зақымдануының түрлері;

май-суқұбырларының және май жүйелерінің схемалары;

қысымда жұмыс істейтін ыдыстар, көтергіш крандарды және шағын механикаландыру құралдарын куәландыру мерзімі;

материалдардың сапасы және арматураның жарамдылығын айқындау әдістері;

такелаждық құрылғылар мен жарақтарды, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді сынау және сақтау тәртібі;

гидротурбина бойынша жұмыстардың тәртібі мен ұйымдастыру;

55. Жұмыс үлгілері:

1) бағыттаушы аппараттар – үстіңгі және астыңғы саңылаулар бойынша гидротурбинаның бағыттаушы аппаратының қалақтарын ілу, қалақтарды тарату, мойынтіректерді жөндеу және ауыстыру, қалақтардың цапфаларын қатайту, сервомоторларды, тоқтату және дроссельдік құрылғыларды құрастыру және оны реттеу;

2) бұрылмалы-қалақты гидротурбиналардың жұмыстық доңғалағы-гидроагрегатты толық бөлшектеусіз және жұмыстық доңғалақ камерасында қалақтарды қатайтудың түсірім бөлігісіз турбинаның қалақтарын ауыстыру, қалақтардың бұрылу механизмін тексеру, жұмыстық доңғалақ төлкелерін гидро престеу, кавитациямен және түрпілі тозумен зақымданған жұмыстық доңғалақтың жоғары бетін және камерасын қалпына келтіру, турбиналардың қалақтарының, турбинаның жұмыстық доңғалақтарының жоғары және төменгі тоғындарының ақаутапқылары, бұрылмалы-қалақты гидротурбиналар қалақтарының камерасы мен бейінді жиектері арасындағы саңылауларды бақылау, тарамды-білікті турбиналардың лабиринтті қатаюында саңылауларды бақылау;

3) майқабылдағыштар – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, тозған тетіктерді ауыстыру;

4) өкше астылар – бөлшектеу, тарелкаларды тарирдеу, сегменттердің астын қағу, қыру, айналарды ажарлау, құрастыру;

5) айналу жылдамдығын реттеуші – реттеуіштің электргидравликалық және механикалық бөлігін жөндеу, майсорғылары мен арматураларды тексеру және жөндеу;

6) сервомоторларды жеке қысыммен гидроагрегаттарды реттеу жүйелері – жүйелерді реттеу және баптау.

56. Ерекше күрделі тораптар мен механизмдерді - 250 мың киловаттан жоғары қуаты бар гидроагрегаттарды жөндеу, қайта жаңарту, құрастыру, реттеу, сынау және баптау жөніндегі жұмыстарды орындау кезінде - 7 разряд.

57. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

17-параграф. Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

58. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді 12-14 квалитеттер бойынша (5-7 дәлдік сыныптары) слесарлық өңдеу;

бөлшектенген бөлшектерді тазарту, жуу және сүрту;

күрделі емес металл және изоляция құрылымдарын дайындау;

слесарлық құралды, инвентарьдың құрылғылар мен материалдарды жұмыс орнына жеткізу және жинау;

цех үй-жайында, ашық алаңда, жабық ыдыстарда электргазбен дәнекерлеушімен бірлесіп жұмыс істеу;

үстіңгі қабатты қалайылау және дәнекерлеу тазалау;

жабдықтың, жүк көтеру машиналары мен механизмдердің қарапайым элементтері мен тораптарын қарапайым слесарлық және өлшеу құралдары мен құрылғыларрды қолдана отырып бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

59. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың және оның тораптарының жұмыс істеу принципі, орналасуы мен мақсаты;

қолмен атқарылатын пневматикалық және электрлендірілген құралмен жұмыс істеу кезіндегі күрделі емес слесарлық өлшеу құралы мен құрылғылар, қорғану және алдын алу құралдарының мақсаты мен қолдану тәртібі;

қарапайым такелаж құралдарының құрылысы және пайдалану тәртібі;

массасы шағын жүктерді ілмектеу тәртібі;

құбырлардың құрылымы мен орналасуын, оларды арналарда, тоннельдерде, жер үстінде, қабырғалар мен колонналарда төсеу мен бекіту тәсілдері;

материалтану бойынша жалпы мәліметтер;

60. Жұмыс үлгілері:

1) бөлшектер (болттар, бұрандалар, шпилькалар) – кесу, қиығын жетілдіру, ауыстыру және жуу;

2) жылу беру айналмалы механизмдерінің бөлшектері – қоршауларды бөлшектеу және орнату;

3) тойтару – кесу;

4) майлаушы арнашалар – кесу;

5) конвейер ленталары – жіктерді желімдеу;

6) жолақты және шыбықты металл – қолмен және қол пресінің көмегімен түрлі бұрыштармен ию;

7) ілінісу муфтасы – бөлшектеу және жөндеу;

8) привод қоршауы – босату және алу;

9) подшипниктер – майын ауыстыру;

10) асбестен, резинадан, картоннан, парониттен жасалған қарапайым конфигурациялы төсемдер – белгілеу және белгі бойынша кесу;

11) тарсыл елегі – ауыстыру;

12) болт қосындылары – бөлшектеу;

13) фаскілер – пісірумен кесу.

18-параграф. Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

61. Жұмыс сипаттамасы:

жылу берудегі көтеру-тасымалдау жабдығының механизмдері мен металл конструкцияларының күрделі емес тораптары мен механизмдерін арнаулы құралдардың және құрылғылардың көмегімен бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

бөлшектерді 11-12 квалитет (дәлдіктің 4-5 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу);

қарапайым конфигурациялы парақтық және профильді металды газбен кесу және пісіру;

бумазут құбырларын жөндеу;

металл конструкциялардың қарапайым тораптарын сызба бойынша пісірумен дайындау және құрастыру;

металл конструкцияларының қарапайым тораптарын сызба бойынша пісірумен дайындау және құрастыру;

қол және пневматикалық құралдарды жөндеу және баптау;

натурадан күрделі емес бөлшектердің эскиздерін жасау;

күрделі конфигурациялы төсемдерді белгілеу және дайындау;

қалайы және мыспен дәнекерлеу;

фланецті қосындыларды жөндеу;

қарапайым механизация құралдарының көмегімен бөлшектер мен тораптарды орнын ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу және орнату жөніндегі такелаж жұмыстарын атқару.

62. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың, қолданылатын жүк көтеру машиналары мен механизмдерінің құрылымы;

тораптар мен механизмдердің мақсаты мен өзара әрекет ету принципі;

құбырларды айналмасоғу технологиясы;

станокта және жылыта отырып құбырды майыстыру тәсілдері;

сызбалар мен схемаларды оқу тәртібі;

бумазут құбырының схемасы, оларды жуу және дреналау тәсілдері;

құбырлар мен материалдарды газбен және электрмен пісіру туралы негізгі деректерді;

түрлі үлгідегі компенсаторларды орнату тәртібі;

фланецтерге, құбырларға, арматураға, төсемдерге, бекіту материалдарына ортаның параметрлеріне орай қойылатын талаптар;

арнаулы құрал мен құрылғылардың, күрделілігі орташа өлшеу құралдарының құрылымы мен мақсаты;

слесарлық құралды шыңдаудың, май құюдың және берудің тәртібі;

валдардың ортасын анықтау тәртібі;

кедір-бұдырларға жол беру жүйесі, квалитеттер мен параметрлері;

жүк көтеру машиналары, механизмдері мен құрылғыларды пайдалану тәртібі;

механика, жылу техникасы, электр техникасы жөніндегі жалпы деректер;

63. Жұмыс үлгілері:

1) арматура - тығыздау сақиналарын, ершіктер мен клапандарды тығыздай отырып жөндеу;

2) клапандар – ысқылау;

3) конвейердің лопастары, била, валдары, пластиналары – тегістеу;

4) вагон төңкергіштің қысқышы механизмдері – жөндеу, реттеу;

5) муфталар – құрастыру, ортасын белгілеу;

6) отын сынамасын іріктеушілер – жөндеу;

7) көмірді қоректендірушілер – тақтасын ауыстыру;

8) сырғанау және тербелу подшипниктері – ауыстыру;

9) редукторлар – жылдамдық қораптарын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

10) кран арбалары – бөлшектеу, түнедеу, тозған бөлшектерін ауыстыру, құрастыру;

11) тормоздар – түгендеу және реттеу;

12) өзі орталықтанатын ленталы конвейерлердің құрылымы- қима қосындылардың жағдайын тексеру;

13) шпонкалар – дайындау және жетілдіру.

19-параграф. Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

64. Жұмыс сипаттамасы:

жылу берудегі негізгі және көмекші жабдығының, күрделілігі орташа көтеру-тасымалдау машиналары мен механизмдердің тораптары мен механизмдерін күрделі пневматикалық және электрлендірілген құралды, арнаулы құралдар және құрылғыларды, өлшеу жабдықтары мен құралдарын қолдана отырып бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау;

орнатпалы және белгілеуші түрлі шаблондарды дайындау;

құбырлар мен ыдыстарды гидравликалық сынау;

бөлшектерді 7-10 квалитеттер бойынша (2-3 дәлдік сыныптары) жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

валға ыстықтай отырғызу және бөлшектерді корпусқа пресстеу;

жылу беру орындарында және одан тыс жерде схемалар мен сызбалар бойынша құбыр желілерін тарту;

бөлшектердің тозу және ақау дәрежесін, олардың бұдан әрі жұмысқа жарамдылығын анықтау;

күрделі жөндеу құрылғыларын реттеу;

жүк көтеру механизмдері мен құрылғылардың көмегімен тораптар мен бөлшектерді тік және жазықтықта орын ауыстыру жөніндегі такелаж жұмыстарын атқару;

такелаж жабдықтары мен құралдарын сынау.

65. Білуге тиіс:

негізгі және көмекші жабдықтардың, көтеру-тасымалдау машиналары мен механизмдердің құрылымы;

жөнделген жабдықты реттеу және орталықтандыру жөніндегі жұмысты орындау тәртібі;

жабдықтың негізгі ақаулары мен оларды жою әдістері;

құбырларды айналмасоғу тәртібі;

жабдықтың тораптары мен элементтерін жөндеу, құрастыру және дайындаудың техникалық жағдайлары;

сырғанау және тербелу подшипниктерінің құрылымы;

металл конструкцияларының күрделі тораптары мен бөлшектерін белгілеу тәсілдері;

дөңгелектерді орталықтандыру, статикалық және динамикалық теңдестіру тәртібі;

бөлшектерді іріктеу және ақауды жою тәсілдері;

арнаулы жабдықтың, құрылғы мен құралдың конструктивтік ерекшеліктері;

ыдыстар мен құбырларды сынау тәртібі;

жоспарлы алдын алу жөндеудің негізгі тәртібі;

механиканың, электротехниканың және материал танудың негіздері;

66. Жұмыс үлгілері:

1) бөлшектер – кесінділеу, үстіңгі қабатты өңдеу;

2) жармалаушылар – тозған бөлшектерді ауыстыру, броньды, билді алмастырып жөндеу;

3) жармалаушының, редуктордың, жүкшығырдың доңғалақтары – ортасын белгілеу;

4) тормоз колодкалары – ауыстыру;

5) кран - балкалар, кран - укосин, электрлебедкалар - металконструкцияларының механизмдері мен элементтерін жөндеу;

6) конвейер таспалары – ақаулы учаскелерді ауыстыру;

7) тормоз таспалары - ауыстыру, реттеу;

8) мазут шаруашылығының жабдығы – жөндеу;

9) шарикті, роликті подшипниктер – отырғызу орындарын өңдеу;

10) вагон төңкергіштердің роторы – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу;

11) электротельферлер, тальдар, кран-укосиндер – монорельстен түсіру және орнату, тозған бөлшектері мен тораптарын ауыстыра отырып жөндеу.

20-параграф. Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

67. Жұмыс сипаттамасы:

жылу берудегі жабдықтың, күрделі тораптарын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау;

бөлшектерді 6-7 квалитеттер бойынша (1-2 дәлдік сыныптары) жетілдіре отырып слесарьлық өңдеу;

орындалған пісірілген және жамалған, жасалған қосалқы бөлшектерді қабылдау;

аса күрделі бөлшектерді белгілеу;

подшипниктер корпусының, металл конструкцияларының, кран асты жолдарының, бағыттаушы конвейерлердің, көтергіштің, сидақтың геометриялық мөлшерлері осінің сәйкестігін тексеру;

жабдықтардың, жөндеу құрылғыларының, жүк көтеру машиналары мен механизмдерді жөндеу және реттеу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру;

бөлшектердің одан әрі жұмысқа жарамдылығын, оларды қалпына келтіру мүмкіндігін анықтау;

негізгі және көмекші жабдықты жөндеуден кейін жұмыста тексеру және оларды пайдалануға тапсыру;

жабдықтың аса күрделі және жауапты тораптарын, бөлшектері мен элементтерінің орнын ауыстыру, құрастыру және орнату жөніндегі такелаж жұмыстарын орындау.

68. Білуге тиіс:

жылу беру жабдығының техникалық сипаттамалары;

жөндеуден бөлшектер мен механизмдерді қабылдау жөніндегі техникалық шарттар;

жүк көтеру машиналарының, механизмдерінің, жүкті ілу құрылғыларының тозған бөлектерін ақаулау тәсілдері мен тәртібі;

отын беру жабдықтарын пайдалану және жөндеу тәртібі мен нұсқаулықтары;

жөнделетін жабдықты жұмыс істеп тұрған машиналар мен механизмдерден ажырату тәртібі;

роторларды статикалық және динамикалық теңгермелеу, түрлі конструкциядағы ілінісу муфта, құрылымдарын сынау тәртібі;

машинада дірілдің пайда болу себептері;

механизм біліктерін түзету тәсілдері;

сырғанау мойынтіректерін қайта құю технологиясы;

жөндеуге шығару және наряд-рұқсатты ресімдеу тәртібі;

такелаждық құрылғылар мен жарақтарды, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді сынау және сақтау тәртібі;

жабдықтарды жөндеу бойынша жұмыстарды ұйымдастыру және тәртібі;

69. Жұмыс үлгілері:

1) вагонтөңкерушілер – бас валға подшипниктерді престеу;

2) подшипниктер ішпегі – ауыстыру, баббитті қайта құю;

3) жармалаушылар – роторды құрастыру;

4) таспалы және қырғыш конвейерлер, пластикалы қоректендіргіштер – күрделі жөндеу, сынау;

5) қалақты қоректендіргіштер-жылдамдық қорабын құрастыру, теңестіргіш муфтаны валға орнату;

6) балғалы жармалаушылар подшипниктері - түгендеу, ауыстыру, ішпектерді орналастыру;

7) тальдер, электротельферлер – ақауларды анықтау, валға шпонкамен келтіру шкивін престеу, техникалық қызмет көрсету кезінде бөлшектерді бөлшектеу және құрастыру;

8) қайта тиеу крандарының арбалары – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

9) тісті берілістің тістегершіктері-тіс бейіні бойынша ілгекті тексере отырып орталықтандыру;

10) тісті өткізгіш шестернялары – түгендеу.

21-параграф. Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

70. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді 12-14 квалитет (дәлдіктің 5-7 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу);

қоқыстықтар мен тұндырғыштарды тазалау, камералардағы суды шығару;

қазаншұқырлар мен уақытша көпірлердің қоршауларын орнату;

еңіс негіздемелерін жоспарлау және орнату;

слесарьлық құралдарды, айла-бұйымдар мен материалдарды жұмыс орнына жеткізу, жұмысқа дайындау және жинастрыу;

алаңдарда, құдықтар мен коллекторларда электрмен, газбен пісірушілермен бірлесіп жұмыс істеу;

құбырларының диаментрі 300 миллиметрге дейінгі жылу желілерінің жабдықтарын бөлшектеу, жөндеу және құрыстыру;

фланцты арматураны қарапайым слесарьлық және өлшеу құралдары мен құрылғыларды қолдана отырып түгендеу және жөндеу;

жерасты коммуникацияларын жылу желілерімен түйіскен жерлерде шурфтау, жылу трассасын жөндеу кезінде асфальт астына құмдақ және қиыршық тас төсемдерін салу;

жабдықтардың тораптары мен бөлшектерінің орнын ауыстыру кезінде анағұрлым жоғары білікті слесарьдың басшылығымен қарапайым такелаж жұмыстарын орындау.

71. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың және оның тораптарының әрекет ету принципін, орналасуы мен мақсаты;

слесарлық өңдеу тәсілдері;

қарапайым слесарьлық және өлшеу құралдары мен құрылғылардың мақсаты мен оларды қолдану тәртібі;

жылу желілерінің коммуникациялармен (фекальдік, газдық, су құбырларымен, кабельдермен) түйіскен жағдайдағы жұмыс тәртібі;

қол, пневматикалық және электрлендірілген құралмен жұмыс кезіндегі қорғану және алдын алу құралдары;

тіреу арматура мен су құбырларының фланцты қосындыларын бөлшектеу мен құрастырудың кезектілігі мен тәртібі;

арналарда, траншеялар мен тоннельдерде құбырларды төсеу мен бекіту тәсілдері;

қарапайым такелаж құралдарының құрылысы мен оларды қолдану тәртібі;

шағын көлемді массаны ілмектеу тәртібі;

материал тану жөніндегі жалпы деректер;

72. Жұмыс үлгілері:

1) қиықты және фланцты арматура – бөлшекктеу, сальниктерді қайта шегелеу, тазалау және сырлау;

2) болттар – кесу және қиығын үйлестіру, болт қосындыларын құрастыру;

3) бекіту бөлшектері-мастикадан және таттан тазарту, қиығын үйлестіру, бос мөлшер шегінде кесу және аралау, түрлі бұрыштарға кесу, тесіктерді бұрғылау;

4) құбырлардағы бекітпелер – болттарды алу, фланецтерді босату және ескі прокладкалардан тазарту;

5) сальникті компенсаторлар – бөлшектеу;

6) құбырларды бекіту – қарау және тазалау, тұтастығын тексеру;

7) шыныватадан және пергаминнен жасалған маттар – дайындау;

8) асбестен, резинадан, картоннан, парониттен жасалған қарапайым конфигурациялы прокладкалар- белгі бойынша кесу;

9) жылы ұлғайту реперлері – ауыстыру;

10) диаметрі 50 миллиметрге дейінгі құбырлар – шаблон бойынша қолмен және станокпен қайырмалау.

22-параграф. Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

73. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 400 миллиметрге дейінгі құбырларды, арматураны, компенсаторларды, көтеру-тасымалдау жабдықтары мен металл құрамаларын арнаулы құралдар мен құрылғыларды қолдана отырып бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және орнату;

жер қазу техникасымен жылу құбырларын қазу жөніндегі жұмыстырады орындау;

бөлшектерді 11-12 квалитеттер (дәлдіктің 4-5 сыныптары) бойынша слесарьлық өңдеу;

натурадан күрделі емес бөлшектердің сызбалары мен эскиздерін жасау;

күрделі конфигурациялы прокладкаларды белгілеу және дайындау;

құрастырмалы темірбетон камераларын, коллекторларды, құдықтарды, арналар мен арматураны бөлшектеу және жөндеу;

құбырлар мен запор арматураларын пневматикалық сынақтан өткізу;

пневматикалық және электрлендірілген жабдықты жөндеу және баптау;

жұмыс аумағында қарапайым механизация құралдарының көмегімен жабдықтар мен тораптардың орнын ауыстыру жөніндегі такелаж жұмыстарын орындау.

74. Білуге тиіс:

құбырлардың құрылымы мен жұмыс принциптері, олардың орналасу схемалары;

слесарьлық жұмысты орындаудың тәртібі мен тәсілдері;

құбырларды бөлшектеудің, жөндеумен құрастырудың кезектілігі;

құбырларды, қосындылау материалдарын газбен кесудің және пісірудің негізгі деректері;

құбырларды пісіру және пісірілген қосындыларды термоөңдеу кезіндегі негізгі талаптар;

гидравликалық сынақтарға арналған техникалық шарттар;

құбырларды қосу мен ажыратудың, барлық үлгідегі компенсаторларды орнату тәртібі;

тиекті және сақтандырғыш арматураны, Компенсаторларды, жылжымалы және жылжымайтын тіректер мен аспаларды бөлшектеу және монтаждау тәртібі мен тәсілдері, құбыржолдардың гидро және жылу оқшаулағышының, арналарды, камераларды, құдықтарды гидрооқшаулағыштың құрылысы;

құбырлардың жұмыс сызбалары мен схемаларын оқу тәртібі;

арнайы құралдың, құрылғылар мен күрделілігі орташа өлшеу құралдарының құрылысы мен мақсаты;

слесарлық жабдықты шыңдау, реттеу және беру тәртібі;

жол берілетін шектер мен орнатулар, кедір-бұдырлар квалитеттері мен параметрлері жүйесі;

жүк көтеру машиналарын, механизмдері мен құрылғыларын пайдалану тәртібі;

жылу жүйелері жабдықтарын жөндеу кезінде қолданылатын негізгі және көмекші материалдар түрлері;

механика, материал тану, жылу техникасы негіздері;

75. Жұмыс үлгілері:

1) бусубекітпе арматурасы мен реттеуіштер – тығыздаушы сақиналарды, тоқымдар мен клапандарды тығыздай отырып жөндеу, сальниктердің тығыздығын сынау, оларды монтаждау және бөлшектеу, шпиндель қиығын жетілдіру;

2) коррозия индикаторлары – алу, орнату;

3) жылу құбырын төсеуге арналған арналар – темірбетон құрамаларды бөлшектеу және монтаждау;

4) компенсаторлар – жөндеу, тығыздаманы ауыстыру, тазалау және майлау, көрсеткішті алмастыру;

5) сальниктік, үш кодты крандар – жөндеу;

6) металл құрамалар – элементтерін (қамыт, штуцер және өзгелер) дайындау;

7) фланецті қосындылар – прокладкаларды ауыстыру;

8) құбырлар – бекітпелерді, жылжымалы тіреулерді ауыстыру, фланецті қосындыларды монтаждау, термометре гильзаларын ауыстыру;

9) диаметрі 400 миллиметрге дейінгі құбырлар- құбырларды түйістіру және пісіруге жеткізу;

10) шығыстарды өлшеу шайбалары – жөндеу.

23-параграф. Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

76. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 400-ден 600 миллиметрге дейінгі құбырларды, арматураны, дренаж насосотарын, компенсаторларды арнаулы құралдары мен айла бұйымдарды, жабдықтар мен өлшеу құралдарын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және орнату;

құбырларды киюге шаблон дайындау;

жабдықтарды гидравликалық сынау;

бөлшектерді өңдей отырып 7-10 квалитеттер бойынша (2-3 дәлдік сыныптары) слесарьлық өңдеу;

жылу жүйелеріне арналған құрастылмалы темірбетон және бетон құдықтарды құрастыру және орнату;

құбырларды өндеу кезінде олардың түйіскен жерлерінде жерасты коммуникацияларын ілмектеу;

құбырлардағы құрастыру, қайта конструкциялау және монтаждау жұмыстары;

жабдықтың ақауларын анықтау және оларды жою;

жабдықтың жекелеген бөлшектері мен тораптарының тозу себептері мен деңгейін анықтау;

тораптар мен элементтерді жүк көтеру механизмдері мен арнаулы айла бұйымдардың көмегімен тік және жазықтықта орнын ауыстыру жөніндегі такелаж жұмыстарын орындау;

такелаж жабдықтары мен құралдарын сынау.

77. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың құрылымы;

құбырлардың схемалары;

құбырлардың, арматураның, толқынды компенсаторлардың, насостардың техникалық сипаттамалары мен ерекшеліктері;

құбырларды жөндеудің техникалық шарттары;

арматураны сынау әдістері;

арнасыз прокладка құбырларын бөлшектеу және жинастыру кезіндегі опреацияларды орындалу кезектілігі;

қолданылатын арнаулы жабдықтың, құрылғылар мен құралдардың конструктивтік ерекшеліктері;

жабдықты жөндеуге шығарудың және наряд-рұқсатты ресімдеу тәртібі;

құбырларды сынау тәртібі, жабдықты жоспарлы-алдын ала жөндеудің негізгі ережелері;

механика, материал тану, жылу техникасы негіздері;

78. Жұмыс үлгілері:

1) бусубекітпе алдын алу арматурасы - оларды жөндеу, реттеу, тығыздығын сынау;

2) бекітпелер – механикалық және электрлі приводтаржы жөндеу;

3) өтпелі, жартылай өтеплі, өтпелі емес жылу жүйелерінің арналарың – жөндеу;

4) сальникті компенсаторлар-детальдар мен тығыздағыштарды ауыстыра отырып жөндеу, құрастыру;

5) дренаж насостарын – бөлшектеу, бөлшектерін ауыстыра отырып жөндеу, құрастыру;

6) фланецті қосындылар – прокладкаларды ауыстыру;

7) разъемдардың үстіңгі қабаты – шабровкалау және тегістеу;

8) диаметрі 400-ден 600 миллиметрге дейінгі құбырлар-фасонды бөлшектерін дайындау, құбырларды түйістіру және пісіруге жеткізу, кез келген бұрышпен ию.

24-параграф. Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

79. Жұмыс сипаттамасы:

диаметрі 600-ден 1000 миллиметрге дейінгі құбырлардағы желілік және ортадан тепкіш насостарды, арматураны бөлшектеу, жөндеу, реконструкциялау, құрастыру және орнату;

бөлшектер мен желілерді өңдей отырып 6-7 квалитеттер бойынша (1-2 дәлдік сыныптары) слесарьлық өңдеу;

бөлшектерді дайындау, сызбалар мен эскиздер бойынша белгілеу;

арнаулы құрылғыларды, өлшеу құралдары мен көтеру-тасымалдау механизмдерін пайдалана отырып құрастыру, реттеу, жетілдіру және сынау жөніндегі күрделі жұмыстар;

коверлерді, гидранттар мен су тарату колонкаларын, сифондар мен гидравликалық құрылғыларды орнату;

құбырлар мен арматураларды сынау және баптау;

такелажды және арнайы құралдарды жөндеу, оларды жұмыста баптау және сынамалау.

80. Білуге тиіс:

күрделі желілерді бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, сынау, реттеу және дайындаудың техникалық шарттары;

негізгі және қосалқы жабдықтардың: құбыржолдардың, камералардың, құдықтардың, коллекторлардың, сорғылардың, өлшеу құралдарының, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің сыныптамасы мен техникалық сипаттамалары;

жылу желілерінің жабдықтарына қойылатын негізгі талаптар, оларды сынау мен пайдалану тәртібі;

құбырлар мен арматураның бұзылуын туғызатын себептер, оларды жоюдың және алдын алудың тәсілдері;

диаметрі үлкен құбырларды бөлшектеу, жөндеу және құрастыру жөніндегі жұмыстарды жүргізу тәртібі;

қысыммен жұмыс істейтін құбырлар мен арматураға қойылатын талаптар;

жабдықты жөндеу, алмастыру және қайта құрастыру жөніндегі нұсқаулық;

81. Жұмыс үлгілері:

1) әртүрлі жүйенің арматуралары – бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және орнату;

2) диаметрі 600-1000 миллиметр құбырлардан жасалған фасонды бөлшектер – дайындау және құбырларда монтаждау;

3) диаметрі 600-1000 миллиметр компенсаторлар – монтаждау, жылу изоляциясын жасау, орнату және центровка, гидравликалық сынау;

4) желілік және престеуші насостар-роторды статикалық және динамикалық теңгермелеу;

5) ортадан тепкіш насостар - монтаждау, бөлшектеу, түгендеме және жөндеу;

6) диаметрі 600-ден астам 1000 миллиметрге дейін құбырлар-ақауларды анықтау, бөлшектерді ауыстыру, орнату.

25-параграф. Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 6-разряд

82. Жұмыс сипаттамасы:

жылу желілерінің диаметрі 1000-ден 1400 миллиметрге дейінгі құбырларын жөндеу, реконструкциялау, құрастыру;

аса күрделі механизация құралдарын, жүк көтеру машиналары мен механизмдерді, күрделі жабдықтар мен өлшеу құралдарын пайдалана отырып құрастыру, реттеу және жетілдіру және сынау жөніндегі күрделі жұмыстар;

дайындалған тораптардың сызбалар мен техникалық шарттарға сәйкестігі мен сапасын тексеру;

жылу желілерінің қымталуы мен беріктігін гидравликалық сынау;

желілерді пайдалануға беруге дайындау;

іске қосу кезінде ақауларды анықтау және оларды жою;

құрастырмалы және монолитті темірбетонды монтаждау;

диамметрі әртүрлі бетон және темірбетон құбырларды траншеяға салу;

ортадан тепкіш насостарды, насос стансаларды толық жөндеу, реконструкциялау және баптау;

өлшеулерді жүргізу және формулярларды толтыру;

жабдықтың аса күрделі және жауапты тораптарын, бөлшектері мен элементтерінің орнын ауыстыру, құрастыру және орнату жөніндегі такелаж жұмыстарын орындау;

жабдықты, жөндеу құрылғыларын, жүк көтеру машиналары мен механизмдерді жөндеу және реттеу жөніндегі жұмысты ұйымдастыру.

83. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың конструктивтік ерекшеліктері;

жөндеу, бөлшектеу және монтаждау әдістері;

жөнделген жабдықтың дәлдігін тексеру және сынау;

қысым астындағы жабдықтың жұмыс ерекшеліктері;

арматураның, күшті және престеу насостарының, компенсаторлардың сыныптамасы мен олардың жұмысын бақылау әдістері;

тығыздамалардың конструктивтік ерекшеліктері;

ақаулар мен авариялардың себептері, олардың сипаты мен алдын алу тәсілдері;

жылу желілері жабдықтарының қалыпты жұмысының негізгі техникалық көрсеткіштері;

қоршаған орта параметрлеріне қарай материалдардың сапасы, арматураның жарамдылығын анықтау әдістері;

такелаж жабдығының, жүк көтеру машиналары мен механизмдердің, жүкті ұстау құрылғыларының түрлері мен конструкциясын, күту, сақтау және оларды сынау тәртібі;

құбырлардың тоттану себебі мен олармен күресу тәсілдері;

84. Жұмыс үлгілері:

1) әртүрлі жүйелердегі диаметрі 1000-1400 миллиметр арматуралары – алу, бөлшектеу, түгендеу, жөндеу және орнату;

2) диаметрі 1400 миллиметрге дейін құбырлардан жасалған күрделі фасонды бөлшектер – дайындау және құбырларда монтаждау;

3) диаметрі 1000-1400 миллиметр компенсаторлар – ақауларды анықтау, бөлшектерін ауыстыру, орнату;

4) диаметрі 1000-1400 миллиметр құбырлар – крандардың, лебедкалардың көмегімен салу, арматураны орнату, гидравликалық сынау;

5) эмаль жабынды диаметрі 1400 миллиметрге дейін құбырлар - бөлшектеу, жөндеу, монтаждау және орнату.

85. Диаметрі 1400 миллиметрден астам құбырларды бөлшектеу, жөндеу, монтаждау және орнату кезінде - 7-разряд.

86. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

26-параграф. Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электрмонтер, 2-разряд

87. Жұмыс сипаттамасы:

кабел салу үшін трасса, арна, тоннель, коллектор дайындау;

жердегі жұмыстарды орындау;

кабельді желілердің муфталарын демонтаждау, жөндеу және монтаждау кезіндегі қосымша жұмыстар;

металл конструкциялары мен оларға салынған кабельдерді сырлау;

кабельді, құралды, материалдарды және аспаптарды дайындау, әперу және жинау;

аспаптарды трассада орналастырып қою;

біліктілігі едәуір жоғары электрмонтердің басшылығымен қарапайым арматураларды және кабельді желілердің жабдықтарын бөлшектеу, жөндеу және жинақтау.

88. Білуге тиіс:

кабельдер мен кабельдік арматураның маркалары, олардың қолданылу саласы туралы жалпы мәліметтер;

кабельдерді сақтау тәртібі және барабандардан жаю әдістері;

кабельдік жұмыстар үшін слесарлық, өлшемдік және арнайы құралдың түрлері;

монтаждық аспаптар мен конструкциялардың мақсаты;

кабельдік және күйдіру массалары, дәнекерлер, флюстер мен кабельді желілерді жөндеген кезде қолданылатын материалдар туралы жалпы мәліметтер;

кабельдер мен кабельді барабандарды тиеу және тасымалдау тәртібі;

жер жұмыстарын жүргізудің тәртібі;

89. Жұмыс үлгілері:

1) май толтырылатын кабельдердің жабдықталу бактары – ашу;

2) барабандық кабельдер – ашу және домкраттарға орнату;

3) май толтырылған кабельдер – жалғастыру муфталарын себу, коллекторларды жинақтаған және орнатқан кезде құбырларды қорғасын ысқышпен тазалау;

4) кабельді коллекторлар – кабельдерді роликтерге тарту, төсемелер мен қамыттарды түзеп және орната отырып, конструкцияларға салу;

5) жалғастыру муфталары – орнату алдында дайындау және сүрту, тотығуға қарсы құраммен сырлау;

6) қорғаныш төсемдер – жасау және орнату;

7) кабельді траншеялар – сыртқы қабаттың құрылымы және қорғаныш қабатын (кірпішті) орнату, кабельді ауыстырған кезде демонтаждалған муфтаны және кабельдің ұштарын топырақтан тазарта отырып, траншеядан шығару.

27-параграф. Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электрмонтер, 3-разряд

90. Жұмыс сипаттамасы:

кернеулігі 10 киловольтқа дейінгі кабель желілерін траншеяға төсеу, кабель құрылымдарын монтаждау;

қуат кабельдерді және кабельді арматураларды траншеяларда, коллекторларда, құбырларда және блоктарда слесарлық құралдар мен аспаптарды қолдана отырып демонтаждау;

мыс алюминий желілі қуат кабельдерді ұштау және қосу, престеу және дәнекерлеу;

кабельдің бронь қабатын, қорғасын қабатын, оқшаулауын және ток өткізгіш талсымдарын жөндеу;

сұйылтылған газдың әсерінен жұмыс істейтін ұштық және жалғастырғыш муфталарды, құрылғылардағы қиын балқытылатын дәнекерлерді демонтаждау;

монтаждау алдында кабель оқшаулағышын ылғал болмауын тексеру;

кабельді қыздыру және жұмыс орнын жарықтандыру үшін өткізгіштерді тарту;

құралды, аспапты, тетіктер мен материалдарды жұмысқа дайындау және тексеру.

91. Білуге тиіс:

кабельдер мен кабельдік аппаратуралардың маркалары;

қуат кабельдердің, кабельдік арматуралардың конструкциясы, олардың қолданылу саласы;

кабельдік желілерді монтаждау және жөндеу кезінде қолданылатын такелаждық және арнайы 810 аспаптарды пайдаланудың тәртібі;

мыс және алюминий өткізгіштерді жалғастыру мен ұштаудың жалпы технологиясы;

май толтырылатын кабельдер, олардың арматуралары мен оларға қоса берілетін аппаратуралар туралы жалпы мәліметтер;

кабельдерді тазалау;

қыс мезгілінде кабельді қыздыру технологиясы;

жерасты коммуникацияларын қорғау тәртібі;

кабельді желілер мен арматураларды салу және монтаждаудың едәуір жиі кездесетін ақаулықтары;

электротехника негіздері;

92. Жұмыс үлгілері:

1) салмағы 5 тоннаға дейінгі кабелі бар барабандар – тігу;

2) ұштық құйғыштарды – бөлшектеу;

3) кабельдің оқшаулағышын – кабельді тартқанға дейін және одан кейін 2500 вольт мегаомметрмен тексеру;

4) кабельдер – полихлорвинилді лентамен және лакпен құрғақтай бекітілетін өңдеу;

5) майлы жүйенің коллекторлары – орнату және қамытпен бекіту;

6) кабельді муфталар – жерге қосылатын қамытты және жерге қосқышты орнату;

7) жалғастырушы муфталар – ұштарды өңдеу және фазалау.

28-параграф. Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электрмонтер, 4-разряд

93. Жұмыс сипаттамасы:

кабельді желілерді, кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кабельді арматуралардың қыстырма құрылғыларын жабық жайларда, жерде, құдықтарда және тоннельдерді демонтаждау, жөндеу және монтаждау;

пневматикалық және электрленген құралды қолдана отырып, кабельді белгілеу және өңдеу;

мыс және алюминий желілі қуат кабельдерді газ және электр дәнекермен ұштау және жалғастыру;

электр және пневматикалық өткізгішті күрделі әмбебап және арнайы аспаптармен және тетіктерді басқару;

электрмен жабдықтау беріктігінің ІІІ-ІІ санаттағы тұтынушылары үшін кернеуі 35 киловольтқа дейінгі ұштық және жалғастырушы муфталарды жөндеу және монтаждау.

94. Білуге тиіс:

май толтырылған кабельдердің маркалары мен қолданылу саласы;

кабельді желілер аймағының схемалары;

жалғастырушы бекіткіш және ұштық муфталардың мақсаты мен конструкциясы;

кабельдің ток өткізгіш мыс және алюминий желілерін жалғастыру және ұштау тәсілдері;

жұмыс істейтін кабельді желілердің трассаларына қуат кабельдерді тартудың технологиялық процесі;

май толтырылған кабельдерді жөндеу, демонтаждау және монтаждау бойынша жұмыстарды жүргізудің тәртібі;

соңғы кабельді жаулардың арматуралары мен жабдықтарының мақсатын, кабельді желілер мен арматураларға тән ақаулықтар, оларды анықтау және жою тәсілдері;

95. Жұмыс үлгілері:

1) қысым бактары – ауыстырып қосу;

2) кабельді воронкалар – кабельді массаны құю және қосымша құю;

3) ұшын бітеу – эпоксидті қара майлы қолдана отырып кабельде орындау;

4) кабельдер – желілерді фазалау, ұштарын қорғасын ұштамамен бітеу;

5) май толтырылған кабельдер – ұштарын кесу, бітеу, жалғастырушы муфталарды оқшаулау;

6) кабельді муфталар мен воронкаларды бекітуге арналған металл конструкциялар – жасау және орнату;

7) түйіспелі, сигналдық манометрлер – орнату.

29-параграф. Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электрмонтер, 5-разряд

96. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 35 киловольттан жоғары май толтырылған және газ толтырылған кабельді желілерді демонтаждау, жөндеу және монтаждау;

траншея қазу үшін трассаларды тарату;

кабельді желілерді су астында тарту;

кернеуі 35 киловольт дейінгі аса маңызды кабельді желілердің жалғастырушы және ұштық муфталарын монтаждау және жөндеу;

бақылау кабельдерінің ұштарын бітеу;

май толтырылған кабельдердің жалғастырушы, бекіткіш және ұштық муфталарын, газ толтырылған кабельдердің жалғастырушы, жартылай бекіткіш муфталары мен ұштық конструкцияларын монтаждау және жөндеу;

май толтырылған және газ толтырылған кабельді желілерге (қысымын өлшеу, майды толтырып құю) техникалық қызмет көрсету;

кабельдерді қыс мезгілінде қыздыру, бұзылған жерлерін алып кесу және қосқан жерлерді монтаждау;

кернеуі 110 киловольтқа дейінгі қағаз және полиэтилен оқшаулағышты кабельдерді траншеяларда, арналарда және конструкцияларды, құбырларда, блоктар мен коллекторларда тарту кезінде электрмонтерлердің жұмысын басқару;

кабельдің бұзылған жерін анықтау.

97. Білуге тиіс:

кабельді желілерді тартудың әртүрлі жағдайларында жөндеу, монтаждау және демонтаждау жұмыстарын жүргізудің тәртібі;

кабельдердің, арматуралар мен олардың аппаратураларының мақсаты мен конструкциясы;

әртүрлі нысандағы муфталарды монтаждау және ашудың технологиялық процесі;

май толтырылған кабельдерді сақтау тәртібі;

әртүрлі муфталар мен конструкциялардың жоғары кернеулі қуат кабельдерді оқшаулау тәсілдері;

жөндеу, тарту және монтаждаудан кейін жоғары вольтты кабельдерді сынау әдістері;

мұнай немесе қысыммен газ бар болат құбырлардағы кабельдер туралы жалпы ақпарат;

98. Жұмыс үлгілері:

1) жабдықтау бактары – кернеуі 110-500 киловольт кабельді желілер үшін орнату;

2) май толтырылған кабельдер – май қысымын өлшеу, муфталар мен кабельдерді кронштейнге бекіту (муфтаны кептіріп, вакуумдағаннан және май құйғаннан кейін);

3) май толтырылған кабельдің коллекторлары – құрастыру және орнату;

4) қорғасын қолғап – кабельдің қорғасын сауытына дәнекерлеу.

30-параграф. Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электрмонтер, 6-разряд

99. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 220 киловольтқа дейінгі кабельді желілерді тексеру, жөндеу, монтаждау және демонтаждау;

қысым астындағы болат құбырдағы май толтырылған және газ толтырылған кабельдерді жөндеу, монтаждау және демонтаждау;

арнайы конструкциялы кабельдермен жұмыс жүргізу (соның ішінде тігілген полиэтиленнен және өзге де);

аса маңызды кабельді желілер мен бірегей кабельді аппаратураларды жөндеу;

айтарлықтай маңызды жерлердегі қуат кабельді желілерді тексеру, жөндеу, монтаждау;

муфталарды кептіру және вакуумдау;

май сіңдіруші жүйелерді сынау, майдың ағып кететін жерін анықтау;

тұтқыр сіңдірмелі кабельдерді, су асты қуат кабельдер мен кабельді су асты аралықтарын, май толтырылған және газ толтырылған кабельді желілер мен құрылғыларды жөндеу, монтаждау және демонтаждау кезінде электрмонтерлердің жұмысын басқару;

кез келген конструкциядағы, кез келген нысандағы және тартудың кез келген жағдайында кабельді желілерді жөндеу, монтаждау және демонтаждау жұмыстарын ұйымдастыру.

100. Білуге тиіс:

әртүрлі үлгідегі және кернеудегі тұрақты және ауыспалы ток қуат кабельдердің, жабдықтар мен аппаратуралардың құрылымы;

жарылыс қаупі бар үй-жайларда кабельдерді монтаждаудың ерекшеліктері;

кабельдерді әртүрлі жағдайларда тартудың техникалық шарттары мен тәсілдері;

қысым астындағы майы бар болат құбырлардағы кабельді желілердің қысымын сақтауға арналған автоматты сіңдірмелі сорғы құрылғысының мақсаты мен принциптік схемасы;

болат құбырдағы кабельді желілердің имаратының ерекшеліктері;

майыстырудың шекті радиусы және құбырларды майыстырудың әдістері;

101. Жұмыс үлгілері:

1) мыс және алюминий кабельді желілер – газ және дәнекермен қосу;

2) сауыт қапталған кабельдер, қысым астындағы майы бар болат құбырдағы кабельдер – жалғастырушы муфтаны монтаждау;

3) су асты қуат кабельдер – жалғастырушы муфталарды ауыстыру, баржадан тіркемеге тарту;

4) 35 киловольт кернеулі су асты кабельдер-жалғастырушы муфталарды ауыстыру;

5) "МСТО-35" үлгісіндегі бекіткіш муфталар, 110 киловольт кернеулі май толтырылған бекіткіш кабельдердің муфталары – монтаждау, жөндеу;

6) "ОСБ - Эк 120" кабеліне "СПО" жалғастырушы муфталар – монтаждау;

7) май сіңдіруші жүйе – қорғасын құбырларды дәнекерлеу;

8) май толтырушы кабельдердің трассалары – құдықтардағы жабдықтау пункттерінде диамметрі 40 миллиметрге дейінгі қорғасын сауытталған құбырларды тарту және жалғастыру.

102. Кернеуі 500 киловольт және одан жоғары кабель желілерінде жұмыстарды орындау кезінде -7 разряд.

103. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

31-параграф. Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

104. Жұмыстың сипаттамасы:

бөлшектерді 12-14 квалитет (дәлдіктің 5-7 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу;

тетіктерді тазалау, жуу және сүрту;

күрделі емес металды және желдеткішті конструкцияларды жасау;

жұмыс орындарына жеткізу, жұмысқа дайындау және слесарлық құрал-саймандарды, инвентарды, құрал-жабдықтарды және материалдарды тазалау;

электр газбен дәнекерлеушімен цех ішінде, ашық алаңда жабық ыдыста бірлесіп жұмыс жасау;

қалайылау мен дәнекерлеу үшін жоғары бетті тазалау;

күрделі емес слесарлық және материалдық құрал-саймандар мен құрал-жабдықтарды қолдана отырып, негізгі және қосалқы жабдықтардың, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің қарапайым элементтері мен тораптарын бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

фасонды леялар мен арматураларды орнатумен құбырларды жөндеу және төсеу;

жоғары білікті слесарьдің басшылығымен жабдықтардың тораптары мен тетіктерінің ығысуы кезінде күрделі емес такелажды жұмыстарды орындау.

105. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтардың және оның тораптары қызметінің принципі, орналасуы және мақсаты;

жабдықтардың қарапайым тораптары мен тетіктерін бөлшектеу, жөндеу және құрастыру бойынша жұмыстарды орындау тәртібі;

күрделі емес слесарлық және материалдық құрал-саймандардың, қол, қысымды және электрленген құрал-саймандармен жұмыс кезінде қорғаныс және сақтандырғыш құралдардың мақсатыжәне қолдану тәртібі;

инвентарлы ағаштарды орнату тәртібі;

қарапайым такелажды құралдарды пайдалану тәртібі және құрылғысы;

салмағы аз жүктерді шылбырлау тәртібі;

жылу жеткізуші ортасына байланысты су құбырының айырма түс түрлері;

әртүрлі мақсаттағы құбыржолдардың құрылысы мен орналасуы, оларды арналарда, тоннельдерде, жерде, бағаналардың қабырғаларында төсеу және бекіту тәсілдері;

жапқыш, сақтандырғыш, реттеуіш арматуралардың мақсаты және конструкциясы;

материалтану жөнінде жалпы мәліметтер;

106. Жұмыс үлгілері:

1) арматура – майлықтарды қайта қаптау;

2) тетіктер-бос өлшемдер шегінде егеу, әртүрлі бұрышпен кесу, бұранданы кесу, тесіктерді бұрғылау;

3) түтін сорғылар – корпусқа жамаулар дайындау;

4) тойтармалар – қию;

5) коллекторлар – кесілген құбырлардың шетінен тесіктерді тазалау, тесіктерді бұрғылау және дәнекерлеу үшін штуцерлер орнату;

6) газ жолдарындағы, түтін сорғылардағы және желдеткіштердегі тар жолдар – ашу және жабу;

7) тозаң жұтқыштар – корпусты бөлшектеу;

8) мойынтіректер – майлауды ауыстыру;

9) асбестен, резеңкеден, қатты қағаздан, парониттен жасалған қарапайым кескінді төсемдер – белгі бойынша белгілеу және шабу;

10) құбырлар – шарлармен тексеру;

11) экранды құбырлар - жаңа тікенектерді пісіру арқылы ескі тікенектерді тазалау;

12) сынамаларды іріктеу тоңазытқыштары - бөлшектеу және құрастыру;

13) сұқпажапқыштар-тексеру, ауыстыру;

14) қызудың жоғары беті құбырларының элементтері-дәнекерлеу бойынша фасондарды түсіру, құбырдың ақау бөлігін жою.

32-параграф. Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

107. Жұмыстың сипаттамасы:

негізгі және қосалқы жабдықтардың, жүк көтергіш машиналардың және механизмдердің күрделі емес тораптары мен механизмдерін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

бөлшектерді 11-12 квалитет (дәлдіктің 4-5 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу;

дәнекерлеу арқылы сызбалар бойынша күрделі емес металды конструкция торабын дайындау және құрастыру;

табиғи заттан күрделі емес тетіктердің нобайларын жасау;

коллекторлы және барабанды қазандарда жаншу және пісіру арқылы құбырларды дайындау және орнату;

дәнекерлі қосылу ақаутапқысы үшін дайындық жұмыстары;

күрделі кескінді төсемдерді белгілеу және дайындау;

қалайымен дәнекерлеу;

күрделі емес кескінді табақты және профильді металды газбен кесу және дәнекерлеу;

құбырларды газбен кесу;

қол, пневматикалық және электрлендірілген аспапты жөндеу және баптау;

механиканың қарапайым құралдарының көмегімен тораптар мен тетіктерді ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу, орнату бойынша такелажды жұмыстарды орындау.

108. Білуге тиіс:

жүк көтергіш машиналар мен механизмдерде қолданылатын жөнделетін жабдықтардың құрылғысы;

тораптар мен механизмдердің мақсаты және өзара іс-әрекеті;

жабдықтарды бөлшектеудің, жөндеудің және құрастырудың технологиялық жүйелілігі;

құбырларды жаншу технологиясы, құбырларды станокта және қызу кезінде майыстыру тәсілдері;

сызбалар мен схемаларды оқу тәртібі;

құбырлар мен жапсырма материалдарды газ және электрлік дәнекерлеу туралы негізгі мәліметтер;

дәнекерлеу арқылы құбырларды келістіру тәртібі;

ернемектерге, құбырларға, арматураға, төсемдерге, орта параметріне байланысты бекіту материалдарына қойылатын талаптар;

құбырларды гидравликалық сынауға техникалық шарттар;

әртүрлі мақсаты бар құбырларды сөндіру және қосу тәртібі;

арнаулы құрал-саймандардың, құрал-жабдықтардың және орташа күрделілікті өлшеу құралдарының құрылғысы және мақсаты;

слесарлық құрал-сайманды шынықтыру, толтыру және жіберу тәртібі;

білікті орталықтау тәртібі, рұқсат және отырғызу жүйелері, квалитетерді және параметрлердің кедір-бұдырлығы;

жүк көтергіш машиналар, механизмдер және құрал-жабдықтарды пайдалану тәртібі;

механика, жылу техникасы және электр техника жөнінде негізгі мәліметтер;

109. Жұмыс үлгілері:

1) төмен және орташа қысымды бусужапқыш, реттегіш, сақтандырғыш арматура – уқалау және ажарлау;

2) білектер – мойындарды ажарлау;

3) көміртозаңды жанарғылар – тетіктерді ауыстырумен жөндеу;

4) түтінсорғылар мен желдеткіштер- тетіктерді ауыстырумен бағыттаушы аппараттарды жөндеу, құрыштар мен қалталарды жөндеу;

5) кілтекті жырашықтар – белгілеу және қиыстырып келтіру;

6) жарылғыш клапандар – пластиналарды ауыстыру;

7) инвентарь ағаштары – оттықта құрастыру және бөлшектеу;

8) уатқыш диірмендер – бил және билұстағыштарды ауыстыру;

9) жоғары қысымды бу құбырлары – қырғыштарды ауыстыру;

10) көмір шикі затын нәрлендірушілер – қырғыштарды ауыстыру;

11) тербелу және сырғу мойынтіректері – ауыстыру;

12) тозаң құбыры -төте және фасонды учаскелерді әзірлеумен жөндеу;

13) су өлшеу шынылары – ауыстыру, орнату;

14) 200 миллиметр диаметрлі түтіктері-шеттерін жіктеу және қиыстырып келтіру;

15) экранды түтіктер, қабырғалы радиациялы және төбені бумен қыздыру түтіктері-өндіру және плазмаға тексеру;

16) электр сүзгіштер - тәжделген және тежелген электродтарды ауыстыру.

33-параграф. Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

110. Жұмыстың сипаттамасы:

күрделі қысымды және электрленген құрал-саймандарды, арнаулы құрал-жабдықтарды және өлшеу құралдарын қолданумен күрделілігі орташа негізгі және қосалқы жабдықтардың, жүк көтергіш машиналардың және механизмдердің тораптары мен механизмдерін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау;

әртүрлі орнатылатын және белгіленетін шаблондарды жасау;

жөнделген жабдықтарды гидравликалық сынау;

бөлшектерді 7-10 квалитет (дәлдіктің 2-3 сыныбы) бойынша оларды қиыстыра және жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

қыздырудың жоғары жағын, айналатын механизмдерді, тозаң дайындау және таптау құрылғыларын жөндеу кезінде қажетті өлшеулерді жүргізу;

барлық санаттағы құбырларды сызбалар мен схемалар бойынша төсеу;

жабдықтардың ақауларын анықтау және оларды жою;

электр станциялардың қолданыстағы цехтарындағы станциялық құбырлар мен арматураларда құрастыру, қайта құрастыру және монтаждау жұмыстары;

жүк көтергіш механизмдердің және арнаулы құрал-жабдықтардың көмегімен тораптар мен тетіктердің тігінен және көлденең ауысуы бойынша такелажды жұмыстарды орындау;

такелаж жабдықтары мен жарақтарын сынау;

газды қауіпті жұмыстарды орындауға қатысу.

111. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы жабдықтардың, жүк көтергіш машиналардың және механизмдердің құрылғысы;

қазанды агрегаттардың негізгі құбырларының схемалары;

жөнделген жабдықтарды реттеу және орталықтау жөнінде жұмыстарды орындау тәртібі;

жабдықтың негізгі ақаулары және оларды жою әдістері;

түтіктерді жаншу тәртібі;

жабдықтардың күрделі тетіктері мен тораптарын жөндеуге, құрастыруға және дайындауға техникалық шарттар;

тербелу және сырғу мойынтіректерінің құрылғысы;

әртүрлі тәсілдермен шығарылған түтіктерді (тігісті, тігіссіз, жазу, тұтас созылған) қолдану саласы;

жөндеу кезінде қолданылатын арнаулы құрал-сайманның, құрал-жабдықтардың және жабдықтардың конструктивті ерекшелігі;

қысымда жұмыс істейтін қазандарды, буқайнатқыштарды, экономайзерлерді, ыдыстар мен құбырларды шығару үшін қолданылатын қазандар мен материалдар конструкциясына қойылатын талаптар;

ыдыстар мен құбырларды сынау тәртібі;

газ шаруашылығындағы қауіпсіздік тәртібі;

жабдықты жөндеуге шығару және жолдама-рұқсат қағаздарды рәсімдеу тәртібі;

жабдықты жоспарлы-алдын ала жөндеудің негізгі ережелері;

механика, жылу техникасы, материалтану негіздері;

112. Жұмыс үлгілері:

1) жоғары қысымды арматура – қатайту шығыршықтарын, ершіктерін және клапандарды уқалау, тығыздығын сынау;

2) желдеткіштер – құрыш тығыздығын тексеру;

3) әртүрлі жүйелердің көміртозаңды жанарғылары – ауыстыру;

4) түтін сорғылар және желдеткіштер – қалақтарды ауыстырумен жұмыстық доңғалақтарды жөндеу, қалақтарды және бағыттаушы аппараттарды шығару;

5) экономайзерлердің және буқайнатқыштардың иіртүтіктері – түтік учаскелерін ауыстыру, шығару және құрастыру;

6) шар сияқты және шаталы диірмендер – броньді ауыстыру, күрделі жөндеу;

7) айналмалы механизмдер – электр қозғалтқышпен орталықтану;

8) тозаңды нәрлендіруші – күрделі жөндеу;

9) жоғары қысымды бет жағы қызатын түтіктерге арналған плазалар - белгілеу және шығару;

10) мойынтіректер – жапсырамаға қайта құю, саңылауларды айқындау;

11) дәнекерлеу жіктері – қайнату құрылғыларын орнату, термопарларды басу және берілген режим бойынша термоөңдеу;

12) түтіктер мен иіртүтіктер – престеу;

13) ақаулар түтіктерінің учаскелері – ендірмелерді, жіктерді дайындау;

14) шлакты шайылатын шахталар – тығыздыққа сынау;

15) шнектер – күрделі жөндеу;

16) электр сүзгіштер – сілку механизмдерін жөндеу;

17) мультициклондар мен дымқыл скрубберлердің элементтері-ауыстыру.

34-параграф. Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

113. Жұмыстың сипаттамасы:

негізгі және қосалқы жабдықтардың күрделі тораптарын, бөлшектері мен механизмдерін: қыздыру беттерін, қазан барабандарын, коллекторларды, тозаң дайындау және отын беру механизмдерін, бу, су, газ, мазут құбырларын және әртүрлі параметрлердегі арматураны бөлшектеу, жөндеу, қайта жаңарту, құрастыру, сынау, реттеу және баптау;

жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің күрделі тораптарын жөндеу, құрастыру, реттеу, сынау, дайындау және пайдалануға беру;

бөлшектерді 6-7 квалитет (дәлдіктің 1-2 сыныбы) бойынша қиыстыра және жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

айналма механизмдерді жұмыста тексеру;

діріл мөлшерін және оны болдыратын себептерді айқындау;

дірілді жою;

қазанагрегаттарын гидравликалық сынау;

жабдықтар мен арматуралардың жекелеген тораптары мен тетіктерінің ақауларын анықтау, тозудың себебін және дәрежесін айқындау;

тетіктердің одан әрі жұмысқа жарамдылығын және қалыпқа келтіру мүмкіндігін айқындау;

ерекше күрделі тетіктерді белгілеу;

негізгі және қосалқы жабдықтарды жұмысын жөндеуден кейін тексеру және оны пайдалануға тапсыру;

жабдықтардың ерекше күрделі және жауапты тораптары, тетіктері мен элементтерін ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу және орнату бойынша такелажды жұмыстарды орындау;

газды қауіпті жұмыстарды орындау.

114. Білуге тиіс:

қазан және тозаң дайындау жабдықтарының ерекше күрделі тетіктер мен тораптарды бөлшектеуге, жөндеуге, құрастыруға, сынауға, реттеуге, шығаруға техникалық шарттар;

жабдықтарды және оның жеке тораптарын роторлардың статистикалық және динамикалық теңгеріміне сынау тәртібі;

қазанагрегаттарды, жеке түтіктерді, иіртүтіктерді, құбырларды гидравликалық сынау тәртібі;

қазанагрегаттардың жекелеген элементтері мен тетіктерінің тозу нормалары;

айналма механизмдердің түтіктерін және тозған тораптарын сұрыптау тәртібі;

дәнекерлеу жіктері мен қоспаланған болаттан жасалған тетіктерін майысу орнын термо өңдеу әдістері;

фланецті қосылуларға, люкті жапқыларға және арматураның тығыздау бетіне, қысымда жұмыс істейтін құбырларға, жұмыс механизмдеріне, күрделі жүк көтеруші механизмдерге, жүк тасушы құрал-жабдықтарға қойылатын талаптар;

тісті берілістерді құрастыру және орталықтау ерекшеліктері;

қыздыру беті түтіктерінің, диірмендер мен түтін сорғылардың броньдерінің мойынтіректердің және өзге де тетіктердің уақытынан бұрын тозуды ескерту жөніндегі шаралар;

такелажды жұмыстарды жүргізу тәртібі;

115. Жұмыс үлгілері:

1) регенеративті ауа жылытқыштар-жөндеу және тығыздыққа престеумен түтіктерді ауыстыру;

2) түтін сорғылар, желдеткіштер, сорғылар, редукторлар – роторлардың және жекелеген доңғалақтардың статистикалық және динамикалық теңгерімі;

3) бу қазандарының ысырмалары – тығыздау тетіктерін бөлшектеу, тексеру, қалпына келтіру, корпусты және штокты майлықтарды ауыстыру;

4) қазандардың импульсті-сақтандырғыш құрылғылары – тексеру;

5) рычагты, сақтандырғыш клапандар – тексеру;

6) қазан коллекторлары –ауыстыру;

7) әртүрлі жүйедегі қазандар – сыртқы және ішкі тексеру;

8) диірмендер – бос жүрісте сынау;

9) бу және қоректендіруді аса қыздыруды реттеу – тексеру;

10) редукторлар – иірімді буды және бу жұмыстары үшін қиыстырып келісу және реттеумен цилиндрлік тісті доңғалақтарды ауыстырумен күрделі жөндеу;

11) электр сүзгілер – жөндеуден кейін сынау.

35-параграф. Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь, 6-разряд

116. Жұмыстың сипаттамасы:

қазан агрегаттарының ерекше күрделі тораптар мен тетіктерді механикаландырудың ерекше күрделі құрал-жабдықтары мен құралдарын, қысымы қатты электрлі жетекті құрал-саймандарды, күрделі өлшеу құралдарын,такелажды және көлік құралдарын пайдаланумен жөндеу, қайта құру, құрастыру, дайындау және сынау;

шығарылған тетіктердің сапасын және өлшемін сызбаға сәйкестілігіне тексеру;

әртүрлі жүйелі және параметрлі арматураларды жөндеу мен дайындау;

қазанды бу тығыздығына тексеру және сақтандырғыш клапандарды реттеу;

жүктемедегі қазанды агрегаттарды сынау, жоғары қысымды және үлкен мөлшерлі су және бу ысырмаларының тығыздау бетін қайта қалыптастыру;

өлшеулер жүргізу және формулярларды толтыру;

жөнделген тораптар мен қазанды агрегаттарды тексеру және байқау мен сынауға дайындау;

жүктемеде пайдалануға тапсыруды дайындауға қатысу;

жабдықтарды, жөндеу құрал-жабдықтарын, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді жөндеу және дайындау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру.

117. Білуге тиіс:

жөнделген жабдықты жөндеу, құрастыру, бөлшектеу және монтаждау, дәлдігін тексеру және сынау әдістері;

жабдықтың тораптарына, бөлшектері мен механизмдеріне рұқсат етілген жүктемелер және зақымданулардың, коррозиялық тозудың және авариялардың алдын алу бойынша алдын алу шаралары;

қазан агрегаты жұмысының негізгі техникалық көрсеткіштері, оның зақымдануының негізгі түрлері;

басты бу құбырларының, қоректендіру құбырларының, мазуто-және газ құбырларының схемалары;

қазанды, буды аса қыздыру, экономайзерлерді, құбырларды, жоғары қысымда жұмыс істейтін ыдыстарды, көтергіштерді, крандарды куәландыру мерзімдері;

орта параметрлеріне байланысты материалдардың сапасын және арматураның жарамдылығын айқындау әдістері;

такелажды құрал-жабдықтарды және жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің әбзелдерін сынау және сақтау тәртібі;

қазандарды жөндеу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру тәртібі;

118. Жұмыс үлгілері:

1) қазандардың барабандары – екшеу құрылғыларын тексеру, көлденең білікке қатысты барабандардың жағдайы және бекіту;

2) түтін сорғылардың біліктері – мойынтіректері ауыстырумен қалпына келтіру;

3) мойынтіректердің жапсырмалары-шар сияқты бетінің тірек көпшіктерге жапсырылуын тексеру;

4) регенеративтік айналмалы ауа жылытқыштар - саңылауларды реттеу;

5) бу ысытқыштардың змеевиктері мен ширмалары – ақаулыларын кесу, жаққыштан алып тастау, жаңасын орнату;

6) импульстік алдын алу клапандары - жөндеу және реттеу;

7) диірмен желдеткіштерінің жұмысшы доңғалақтары, роторлары – статикалық және динамикалық теңгермелеу;

8) ротациялық компрессорлар – бөлшектерді түгендеу, жөндеу;

9) газ тығызды қазандар – жылыту мен зану қондырғыларының үстіңгі қабаттарын жөндеу;

10) шар диірмендер - барабанды тексреу, доңғалақтарды жылтырату;

11) шаңды сорып айдайтын насостар – түгендеу;

12) бу құбырлары - тіреулер мен ілмелерді жөндеу, реттеу;

13) подшипниктер – тексеру және жөндеу;

14) циклондық жағу орнының кіре берісі – жөндеу;

15) жылу айырбастау секциялары- гидравликалық тексеру;

16) негізгі құбыр желілеріндегі және жабдықтардағы дәнекерлеу жіктері – гидравликалық сынау кезеңінде қарау;

17) диірмен жетектерінің тістегеріштері – ауыстыру және центровка;

18) жағу экрандары, қазандық құбырларының түйіндері, күлді қорғау-шаңдық және күлдік тозужы қарау, тексеру.

119. Аса жоғары параметрлердегі қазандық агрегаттарындағы ерекше күрделі және жауапты жұмыстарды орындау кезінде - 7-разряд.

120. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

36-параграф. Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электрмонтер, 2-разряд

121. Жұмыс сипаттамасы:

қарапайым аппаратура мен қайталама коммутация тізбектерін бөлшектеу және құрастыру;

аппаратура мен құралдардың тораптары мен бөлшектерін жуу және тазалау;

бөлшектерді мөлшеріне келтіріп кесе отырып өңдеу жөніндегі қарапайым слесарлық операцияларды орындау;

беттерді бояулармен таңбалау және қарапайым бояу;

бөлшектерді тоттануға қарсы майлау;

электр өлшеу құралдарын тасымалдау үшін буып-түю;

қарапайым диспетчерлік жабдық пен автоматика аппаратурасын жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

анағұрлым біліктілігі жоғары электр монтерінің басшылығымен қалқандар мен стенділерге тексеру үшін оларды ток өзіне қоса отырып орнату.

122. Білуге тиіс:

оперативтік ток, реле қорғанысы мен автоматика мақсаты туралы жалпы ұғымдар;

реленің үлгілері мен олардың түрлері;

релелік қорғаныс пен автоматиканың қарапайым аппаратурасын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі қарапайым жұмыстарды орындау тәртібі;

бақылау кабельдері мен изоляциялық материалдардың құрылымы мен түрлері;

сыршы бояулары мен еріткіштермен жұмыс істеу тәртібі;

оперативті ток тізбектерінде жұмыс істеу тәртібі;

негізгі слесарлық және монтер құралының мақсаты және олармен жұмыс істеу тәртібі;

қарапайым тексеру және өлшеу аппаратурасының, құрылғыларының ататуы мен мақсаты;

орама сымдардың, кабельдердің, тығыздаушы және майлаушы материалдардың түрлері;

123. Жұмыс үлгілері:

1) аппаратура мен құралдар – мөлшері бойынша шыны кесу, орнату, бекіту және майлау;

2) кабельдер – салу, тысынан босату, шеттерін дәнекерлеу, сылдырын тексеру;

3) бақылау кабельдері – қабырға бойынша, құбырларда, құрылымдар бойынша төсеу, кабельдік шахтада және туннельдерде бекіту;

4) контактілер мен контактілік үстіңгі қабаттар – тазалау;

5) қысқыш қораптары – қысқыштарын ауыстыра отырып құрастыру;

6) панельдер – бітеу, тесу, зенковкалау және саңылауларды кесу, тегістеу және бояу;

7) металдың үстіңгі қабаттары-тазалау, дәнекерлеуге жылтырату, қалайылау, тотықтыру;

8) схема жүргізушілер – төсеу;

9) төсемдер, қапсырмалар, шайбалар – дайындау;

10) шнурлар, штепсельдер, кнопкалар, микрофон трубкалары – жөндеу.

37-параграф. Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электрмонтер, 3-разряд

124. Жұмыс сипаттамасы:

аппаратура мен қайталама коммутация тізбектерін түгендеу, техникалық қызмет көрсету, жөндеу және монтаждау жөніндегі күрделі емес жұмыстар;

ток және кернеу трансформаторларын сынауға арналған схемаларын құрастыру;

телемеханика және автоматика релесін механикалық реттеу;

қоректендіру блоктарын түгендеу;

әртүрлі үлгідегі басқару контактілерін, пускательдерді, кілттерді жөндеу және реттеу;

монтаждау және принциптіксхемаларының таңбалануын тексеру;

кабельдердің зақымдануын жою, изоляцияны қалпына келтіру;

сызбалар, схемалар мен эскиздер бойынша жұмыстарды орындау;

қарапайым бөлшектерге эскиздер, схемалар және сызбалар жасау;

тексеру және өлшеу аппаратурасымен жұмыс.

125. Білуге тиіс:

жоғары жиіліктегі байланыс, телемеханика және радиобайланысы, қызмет көрсетілетін жабдықтың блок- схема арналарының құрылымы;

реле қорғанысы мен автоматикаға қойылатын негізгі талаптар;

номиналды кернеу, шекті ажыратылатын және номиналды ток пен селектілік шарттары бойынша сақтандырғышты таңдау тәртібі;

автоматтардың құрылым мен қорғаныс сипаттамалары;

барлық түрдегі реленің жұмыс істеу принципі мен олардың мақсаты;

тұрақты және ауыспалы оперативтік токтың қоректендіру көздері мен тізбектері;

өлшеу трансформаторлары мен кернеуді сыйымды бөлгіштер, ток трансформаторлары;

ток пен оқшаулау кернеуін реттеу құрылғысының қорғанысын тексеруге арналған аппаратура;

аккумулятор батареяларының режимі;

монтер құралын және күрделілігі орташа өлшеу құралдарын пайдалану тәртібі;

электротехника, радиотехника, жоғары жиіліктегі байланыс пен телеавтоматика негіздері;

126. Жұмыс үлгілері:

1) кернеуі төмен желілердің резервті қосу автоматтары (авр) – түгендеу және реттеу;

2) селенді түзеткіштер – түгендеу;

3) индукциялық катушкалар – қайта орау;

4) қосу және ажырату катушкалары – іске қосу кернеуін реттеу;

5) реле катушкасы – ауыстыру;

6) жоғары жиіліктегі постылар – механикалық бөлігін реттеу;

7) газ релесі, қайта қосу клапандары – тексеру;

8) ток және "РТ-40", "РН-50" үлгісіндегі кернеу релесі – ішкі қосылыстар схемасындағы ақауларды тексеру және жою;

9) секциялары біртіндеп және қатар қосылатын секциялық реостаттар-жөндеу;

10) қарсыласулар, конденсаторлар мен жартылай өткізгіш приборлар – жарамсыздарын ауыстыру;

11) кернеу трансформаторлары – қосу схемасын тексеру;

12) ток трансформаторлары, бірге орнатылған ажыратқыш кірмелері – бөлінуін және орамалардың полярлылығын айқындау;

13) шлейфтер – қарсылығын өлшеу.

38-параграф. Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электрмонтер, 4-разряд

127. Жұмыс сипаттамасы:

релелік коммутаторларды тығыздаудың және телеавтоматиканың жоғары жиілікті жүйелерін және кабельдік тізбектердің, телеавтоматика арналарының қарапайым штативті жабдығын жөндеу және техникалық қызмет көрсету бойынша орташа күрделіктегі жұмыстар;

диспетчер жабдығы мен қайталама коммутация аппаратурасын электрмен тексеруді жүргізу;

орташа күрделі релені жөндеу және реттеу;

телеавтоматиканың қорғаныс және схемасын тексеруге арналған жиынтық сынау жабдықтарын, электромагнитті және электромеханикалық блокировка құрылғыларын жөндеу және техникалық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстар;

принципті монтаждау схемалары бойынша күрделілігі орташа релелік қорғаныс панельдерін тексеру және құрастыру бойынша жұмыстарды орындау.

128. Білуге тиіс:

электр беру желілері мен көп арналы жүйе бойынша ақпарат беру және қабылдау принципі;

электротехникалық қондырғылардағы зақым түрлері;

қорғаныс құрылғыларының әрекет ету селективтілігі шарттары;

қашықтан басқарылатын ажыратқыштардың басқару және сигнализациясының принциптік схемалары;

жол берілетін шекке дейінгі кернеу трансформаторларының сыныптамасы;

қорғанысты тексеруге арналған аппаратура;

белсенді қуатты, кернеуді, әсер етуді реттеу жүйесінің әрекет ету принципі;

жартылай өткізгіш техника негіздері;

129. Жұмыс үлгілері:

1) ажыратқыштар – түгендеу және жетек механизмін реттеу;

2) газды қорғаныс – ажыратуға арналған әрекетті тексеру;

3) бақылау-белгі беру кабелі – "ИК" маркалы қорғаныс жабындарын ашық шетіне салу;

4) дыбыстық және жарықты дабылдату құралдары – іріктеу, орнату және тексеру;

5) "РВ-100", "ЭВ-100", "ЭВ-200" үлгісіндегі уақыт электромагнитті жетектер – ақауларын анықтау және жою;

6) "ИТ-80" үлгісіндегі ең жоғары ток релесі – реттеу;

7) телеавтоматика схемасының релесі – түгендеу және реттеу;

8) ток трансформаторы - магниттеу сипаттамаларын түсіру, қорытындылардың полярлығын анықтау;

9) жедел тұрақты ток желісінің изоляциясын бақылау құрылғысы – монтаждау.

39-параграф. Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электрмонтер, 5-разряд

130. Жұмыс сипаттамасы:

жоғары жиіліктегі тығыздау жүйесінің, телеавтоматиканың, өзі жазатын және электронды тіркейтін құралдардың, кабель тізбектерінің күрделі қоректендіру жабдығының жартылай өткізгіш аппаратурасын жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

өлшеу құралдарына, реле қорғанысы және автоматика аппаратурасына ақау ведомостарын жасау;

күрделі реле қорғанысын және электротехникалық жабдықты монтаждау және жаңғырту жөніндегі жұмыстар;

контактілі-реле аппаратурасын тексеру және реттеу;

өлшеу трансформаторларын, майлы ажыратқыш жетектері мен қайталамакоммутацияизоляциясын сынау;

генераторлардың, трансформаторлардың, кабельді және әуе электр беру желілерін тексеру және сипаттамаларын түсіру;

автоматика және телеавтоматика схемаларын тексеруге және реттеуге арналған күрделі сынау схемаларын құрастыру, реле механизмдерін реттеу;

инженердің немесе мастердің басшылығымен реттеу, әсер ету және кернеу жүйесінің жиілігі мен белсенді қуатын тексеру жөніндегі жұмысқа қатысу.

131. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтың техникалық сипаттамалары;

көп арналы, жоғары жиіліктегі тығыздау жүйесінің принциптік және монтаждау схемалары;

принциптік қорғау схемалар;

қызмет көрсетілетін телеавтоматика жабдығы мен арналарын электрмен сынау нормалары;

жабдықты және тығыздау жүйесін өлшеу және реттеудің негізгі әдістері;

өзі жазатын және электронды тіркейтін өлшеу құралдарының құрылымы;

станция қосындыларының басты электр схемасы мен генераторлардың, трансформаторлардың және электр қозғағыштардың жұмыс режимі;

қорғаныс құралын бір кернеу трансформаторынан өзгелерге қайта қосу тәсілдері;

ең жоғары ток кесіндісінің, бағытты және дифференциалды қорғаныстың әрекет ету принципі мен сипаттамалары;

жоғары жиіліктегі қорғаныстың мақсаты мен түрлері;

ауыспалы оперативті токтағы қорғанысты орындаудың негізгі тәсілдері;

электр беру желілерінің, трансформаторлар мен подстанса шиналарының қайта қосу автоматы мақсаты;

қайта қосу автоматы құрылымының түрлері;

резервті автоматты қосуға қойылатын негізгі тараптар мен нысаны;

электроника, физика, механика және радиотехника негіздері;

132. Жұмыс үлгілері:

1) қайта қосу автоматы, резервтіқосу автоматы - реттеу;

2) топтық генераторлар, шақыру және беруші генераторлар – реттеу;

3) дифференциалды қорғаныстар-уақытша схемаларын құрастыру, тексеру және реттеу;

4) электр беру желілерінің дифференциалды көлденең қорғаныстары – жөндеу және тексеру;

5) модуляторлар мен демодуляторлар – түгендеу және реттеу;

6) күрделі реле қорғанысының панельдері – сыртқы тексеру, монтажын тексеру және монтажын анықтау;

7) "РП-301", "РП-321" үлгісіндегі аралық реле – реттеу;

8) "РТВ" үлгісіндегі тікелей әрекет ету релесі – механикалық бөлігін тексеру;

9) 400-500 киловольт желі қорғаныстарындағы "ДФЗ-401" және "ДФЗ-402" үлгісіндегі қарсыласу релесі – контакті жүйесін реттеу;

10) "ЭВ-20а", "РТ-40", "РН-50" үлгісіндегі жылжымалы реле жүйесі-құрыстыру, бөлшектеу, реттеу;

11) телеавтоматика схемалар – жөндеу және реттеу;

12) ток тізбектері - "ВАФ-85" жабдығының көмегімен векторлық диаграммалардың түсуін алғашқы токпен тексеру;

13) сүзгілер мен қоршаушылар – реттеу.

40-параграф. Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электрмонтер, 6-разряд

133. Жұмыс сипаттамасы:

аппаратурасы мен реттелуі электрмен және механикалық реттелетін, орнатылған жаңа және тәжірибелік жабдыққа техникалық қызмет көрсету жөніндегі аса күрделі жұмыстарды орындау;

монтаж схемаларын құрастыру және телеавтоматика аппаратурасының тығыздау жүйесін монтаждау, реттеу жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

электрондық аппаратураны, автоматика мен телемеханиканың, тексеру аппаратурасының күрделі қорғаныс құрылғыларын жөндеу;

реле қорғанысы мен автоматиканы тексеруге арналған жиынтық құрылғыларды жөндеу және қызмет көрсету;

квазиэлектронды автоматтандырылған телефон станцияларына және жылжымалы ультрақысқа толқынды радиобайланыс құралдарына техникалық қызмет көрсету және жөндеу;

инженердің немесе мастердің басшылығымен аса күрделі реле қорғаныстары мен автоматика құрылғыларын тексеру.

134. Білуге тиіс:

реле қорғанысы мен автоматиканың күрделі аппаратурасын, қайталама коммутация тізбектерін реттеу, жөндеу және пайдалану жөніндегі нұсқаулықтары;

бұғаттағыш құрылғының мақсаты мен схемалары;

жоғары жиілікте бұғаттаумен қорғаныстың әрекет ету принципі;

симметриялық және симметриялық емес қысқа тұйықталу, қысқа тұйықталу тогінің есебі, реле қорғаныстары мен векторлық диаграммаларды түсіру және құру туралы жалпы деректер;

135. Жұмыс үлгілері:

1) 220 киловольт кернеулі электр беру желілерінің "ПЗ-2", "ПВ-1636" үлгісіндегі дистанциялық қорғаныстары – ішінара жоспарлы тексеру;

2) кернеуі 400-500 киловольт электр беру желілерінің "ДФЗ-402" үлгісіндегі дифференциалды-фазалы қорғаныстары – механикалық тексеру;

3) "РТ-40/Ф" үлгісіндегі релесі бар көлденең-дифференциалды генераторлардың қорғанышы – инженердің басшылығымен реттеу және тексеру;

4) телемеханикалық кадамды іздеушілер – жөндеу;

5) жоғары жиілікті телеавтоматиканың арналары - өңдеу және реттеу;

6) күрделі сынамалардың пульті – жөндеу;

7) "ЭВ-80" және "ЭВ-200" үлгісіндегі реле – механикалық бөлігін тексеру және реттеу;

8 ) "ИВЧ" үлгісіндегі жиіліктің релесі – электр сипаттамаларды тексеру және реттеу;

9) қорғаныш және автоматика схемасы – реленің өзара қимылын тексеру;

10) қорғанышты тексеру үшін жиынтықты сынама құрылғы – пультті жөндеу.

136. Кернеуі 500 киловольттан жоғары жабдықта қайталама коммутация мен байланысты жөндеу бойынша жұмыстарды орындау кезінде - 7 разряд.

137. 6-7-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

41-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 2-разряд

138. Жұмыс сипаттамасы:

біліктілігі анағұрлым жоғары реакторлық-турбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесардың басшылығымен негізгі және қосалқы жабдықтардың қарапайым тораптарын, ядролық бу өндіретін қондырғыларды, турбиналық жабдықтарды, технологиялық құбырларды, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді күрделі емес слесарлық және өлшеу құралдарын, арнайы құрал-саймандар мен арнайы жарақтарды қолдана отырып бөлшектеу, жөндеу және құрастыру, жөнделетін жабдықтың тораптары мен бөлшектерін ауыстыру кезінде күрделі емес такелаждық жұмыстарды орындау;

бөлшектерді 12-14 квалитеттер бойынша слесарлық өңдеу;

бөлшектелген бөлшектерді тазалау, жуу және сүрту;

қарапайым металл және оқшаулағыш құрылымдарды жасау;

цех үй-жайында, ашық алаңда, жабық ыдыстарда электргазбен дәнекерлеушімен бірлесіп жұмыс істеу;

қалайылау және дәнекерлеу үшін бетті тазалау;

жөндеу жұмыстарын жүргізу кезінде жөнделетін жабдықтың бөлшектерін және өндірістік үй-жайларды дезактивациялау;

қорғаныс экрандарын, санитарлық шлюздерді, ескерту қоршауларын орнату.

139. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдық пен оның тораптарының, құбырлардың жұмыс істеу принципі, орналасуы мен мақсаты;

реакторлық-турбиналық жабдықтың қарапайым тораптарын бөлшектеу, жөндеу және құрастыру бойынша жұмыстарды орындау жолдары;

күрделі емес слесарлық және өлшеу құралының, арнайы құрал мен арнайы жарақтың мақсаты және қолдану тәртібі;

қол, электрлендірілген және пневматикалық құралдармен жұмыс істеу кезінде қорғау және сақтандыру құралдарын пайдалана отырып, атом электр станциясының жұмыс істеп тұрған цехтарында жұмыстарды қауіпсіз жүргізу тәртібі;

мүкәммалдық ормандарды орнату тәртібі;

қарапайым такелаж жұмыстарын орындау тәсілдері;

қарапайым такелаж құралдарының құрылысы және пайдалану тәртібі;

жүктерді ілмектеу тәртібі;

жылу тасымалдағыштың ортасына байланысты құбырлардың ерекше бояу;

құбыржолдардың құрылысы мен орналасу схемалары, оларды арналарда, тоннельдерде, қабырғалар мен бағаналар бойынша төсеу және бекіту тәсілдері;

агрессивті орталармен жұмыс істейтін тиек, сақтандырғыш және реттеуші арматураның, жабдықтың құрылымы мен мақсаты;

дезактивациялайтын ерітінділермен жұмыс істеу тәртібі;

"ластанған" жабдықты жөндеу кезінде бөлшектерді дезактивациялауды орындау тәсілдері;

жеке және топтық қорғау құралдарын қолдану тәртібі;

материалтану негіздері;

140. Жұмыс үлгілері:

1) төмен қысымды арматура-тығыздамаларды үзу;

2) бөлшектер-бос өлшемдер шегінде аралау, әртүрлі бұрыштарда кесу, бұрандаларды кесу, тесіктерді бұрғылау;

3) турбиналық ротор дискілері-кір мен тоттан тазарту;

4) тойтармалар – кесу;

5) майлау жырашықтары - нобай бойынша шабу;

6) сорғылар-бөлшектеу, кірден және қақтан тазарту;

7) турбина корпусын қаптау-бөлшектеу және құрастыру;

8) мойынтіректер-майлау ауыстыру;

9) асбестен, резеңкеден, картоннан, паротиттен жасалған қарапайым конфигурациялы төсемдер-жасау;

10) реакторлар-жылу оқшаулағышты ауыстыру;

11) құбырлар-тасымалдау;

12) фаскалар - дәнекерлеуге алу.

42-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 3-разряд

141. Жұмыс сипаттамасы:

реакторлық-турбиналық жабдықтардың, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің, азот-оттегі станциясы жабдықтарының, арнайы су тазалау және қосалқы жылу механикалық жабдықтардың күрделі емес тораптары мен механизмдерін бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

бөлшектерді 11-12 квалитеттер бойынша слесарлық өңдеу;

түсіру-тиеу және қайта тиеу машиналарының көмегімен жылу бөлетін элементтерді құрастыруға және тасымалдауға дайындау;

натурадан күрделі емес бөлшектердің эскиздерін жасау;

болат және жез құбырларды біліктеу;

күрделі конфигурациялы төсемдерді белгілеу және дайындау;

дәнекерленген қосылыстардың дефектоскопиясына дайындық жұмыстары;

дәнекерлеудің негізгі компоненттері ретінде қалайы, мыс, күмісті қолдана отырып дәнекерлеу;

күрделі емес конфигурациялы табақты және профильді металды газбен кесу және дәнекерлеу;

орталықтан тепкіш сорғыларды жөндеу;

механизацияның қарапайым құралдарының көмегімен бөлшектер мен тораптарды ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу, орнату бойынша такелаждық жұмыстарды орындау;

пайдаланылған бөлшектер мен радиоактивті қалдықтарды көмуге беру.

142. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың, қолданылатын жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің құрылысы;

реакторлық-турбиналық жабдықты бөлшектеу, жөндеу және құрастырудың технологиялық жүйелілігі;

орталықтан тепкіш сорғылардың құрылысы және жұмыс істеу принципі;

отын құрастырмаларының құрылысы және мақсаты;

пайдаланылған бөлшектер мен радиоактивті қалдықтарды көмуге беру тәртібі;

радиациялық қауіпсіздік тәртібі;

болат құбырлар мен жез түтікшелерді біліктеу технологиясы;

қолданылатын материалдардың негізгі қасиеттері;

слесарлық құралды шыңдау, босату және қайрау тәртібі;

орта параметрлеріне байланысты фланецтерге, құбырларға, арматураға, төсемдерге және бекіту материалдарына қойылатын техникалық талаптар;

арнайы құралдың, құрылғылар мен күрделілігі орташа өлшеу құралдарының құрылысы және мақсаты;

шақтамалар мен қонулар, кедір-бұдырлық квалитеттері мен параметрлері;

сызбалар мен схемаларды оқу тәртібі;

орындалатын жұмыс көлемінде механика, жылу техникасы, электротехника негіздері;

143. Жұмыс үлгілері:

1) бу-су бекіткіш, реттеуші, сақтандырғыш арматура-тығыздағыш сақиналарды, орындықты және клапанды ысқылап жөндеу;

2) біліктер-тегістеу;

3) декарбонизаторлар, жылу алмастырғыштар-жөндеу, құрастыру;

4) бекіту бөлшектері - бұрандаларды айдау және калибрлеу, сынған шыбықтарды алып тастау;

5) кілтекті жырашықтар-белгілеу, шабу және қиыстырып келтіру;

6) отыны бар кассеталар-тарқату, құрастыруға дайындау;

7) жару, бекіту-реттеу клапандары-бөлшектеу және жөндеу;

8) цилиндр қақпақтары-шешу, жөндеу, орнату және тарту;

9) турбина қалақтары-тойтармаларды алып тастау, тесіктерді бұрғылау;

10) металл конструкциялары-элементтерді дайындау;

11) орталықтан тепкіш сорғылар-бөлшектеу, ревизия, құрастыру;

12) термобақылау келтеқұбырлары, реактордың ажыратқышы-шпилькаларды ауыстыру, сынған шпилькаларды алып тастау;

13) сырғу және тербелу мойынтіректері-ауыстыру;

14) штоктық ұңғылау-мойынтіректер торабын ревизиялау, майлауды ауыстыру, бекіту болттарын тарту;

15) диаметрі 200 миллиметрге дейінгі сорғылардың жұмыс дөңгелектері-статикалық теңгеру;

16) реакторлардың ажыратқыштары-тарту және нығыздау;

17) құбырлар-құбырлардың ұштарын кесу және өңдеу, дәнекерлеу жіктерін тазалау, құбырларды ию;

18) термобақылау фланецтері-төсемдерді тексеру, жөндеу, ауыстыру;

19) электр жетектері - жетекті бекіту шпилькаларын, маховикті ауыстыру, майлауды ауыстыру.

43-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 4-разряд

144. Жұмыс сипаттамасы:

пневматикалық және электрлендірілген арнайы құралдарды, арнайы құрылғылар мен өлшеу құралдарын қолдана отырып, негізгі және қосалқы реакторлық- турбиналық жабдықтардың, жүк көтергіш машиналар мен күрделілігі орташа механизмдердің тораптары мен механизмдерін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реттеу және сынау;

орнату және белгілеу шаблондарын жасау;

жөнделген жабдықты гидравликалық сынау, ақауларды анықтау және жою;

бөлшектерді 7-10 квалитеттер бойынша қиыстыра және жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

арматура, компенсаторлар, тіректер мен аспалар орната отырып, техникалық шарттарды сақтай отырып, барлық санаттағы құбыржолдардың сызбалары мен схемалары бойынша төсеу;

отынды контейнерден түсіру, отын кассеталарын қосу, пайдаланылған кассеталарды оларды одан әрі өңдеу үшін бөлу;

арнайы арматура мен арнайы жабдықтарды жөндеу және реттеу;

жүк көтергіш механизмдер мен арнайы құрылғылардың көмегімен реакторлық-турбиналық жабдықтың тораптары мен бөлшектерінің тік және көлденең орын ауыстыруы бойынша такелаждық жұмыстарды орындау;

такелаж жабдықтары мен жарақтарын сынау.

145. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы реакторлық-турбиналық жабдықтардың, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің құрылысы;

атом электр станциясының технологиялық схемалары, құбырларды төсеу схемалары;

жөнделген жабдықты реттеу және орталықтандыру жөніндегі жұмыстарды орындау тәртібі;

реакторлық-турбиналық жабдықтың жұмыс процесінде туындайтын негізгі ақаулықтардың түрлері, оларды жою әдістері;

реакторлық-турбиналық жабдықтың күрделі бөлшектері мен тораптарын жөндеуге, құрастыруға, реттеуге және дайындауға арналған техникалық шарттар;

сорғылардың құрылысы және жұмыс істеу принципі;

мойынтірек құрылғысы;

реакторлық-турбиналық жабдықты жөндеу кезінде қолданылатын жабдықтардың, арнайы құралдар мен құрылғылардың конструктивтік ерекшеліктері;

отынды қайта тиеу технологиясы және түсіру-тиеу және қайта тиеу машиналарының жұмыс істеу принципі;

отынның жылу бөлетін құрамаларын тасымалдауға және сақтауға қойылатын талаптар;

радиоактивті сәулелерден қорғау тәсілдері;

радиоактивті заттардың рұқсат етілген шекті концентрациясы және сәулелену деңгейі;

қысыммен жұмыс істейтін ыдыстар мен құбыржолдарға сынақтар жүргізу тәртібі;

жабдықты жоспарлы-алдын ала жөндеудің негізгі ережелері;

жабдықты жөндеуге шығару тәртібі және жөндеу персоналын жабдықты жөндеуге жіберу тәртібі;

электротехника, механика, гидравлика, жылу техникасы және материалтану негіздері;

146. Жұмыс үлгілері:

1) арматура-бірінші контурдың арнайы арматурасын тексеру, жөндеу және ысқылау, тығыздығын сынау;

2) реакторлардың жылу оқшаулау блоктары-отырғызу беттерін жөндеу;

3) қорғаныс құбырларының блоктары-отырғызу беттерін жөндеу;

4) жүк көтергіш механизмдер-редукторларды, барабандарды, ілгекті аспаны, трансмиссиялық біліктерді, доңғалақ жұптарын, мойынтіректерді жөндеу;

5) мембраналық типтегі компрессорлар-жөндеу;

6) конденсаторлар-түтіктерді ауыстыру;

7) реакторлардың қақпақтары-коннектордың бетін ажарлау және шабалау;

8) турбина қалақтары-ауыстыру;

9) май салқындатқыштар-түтіктерді ауыстыру, ағуды жою, гидравликалық сынау;

10) планетарлық механизмдер-жөндеу;

11) плунжерлік, бұрандалы, тісті сорғылар - тығыздау тораптарын бөлшектеу, ақауын табу, қалпына келтіру, құрастыру және реттеу;

12) арнайы су тазалау жабдығы - булау қондырғыларының, сүзгілердің ақауларын анықтау және жою;

13) бу генераторлары-коллекторларды, люктерді нығыздау, тығыздау;

14) жоғары қысымды жылытқыштар - иректүтіктерді ауыстыру;

15) сырғу және тербелу мойынтіректері-жапсырманы қайта құю, саңылауларды анықтау;

16) арналардың тығындары-бөлшектеу, ревизия, құрастыру;

17) диаметрі 200 миллиметрден астам сорғылардың жұмыс дөңгелектері-статикалық теңгеру;

18) редукторлар-бөлшектеу, реттеу, құрастыру, сынау;

19) арнайы жабдықтау, арнайы жабдықтар-тексеру, жөндеу;

20) жылу алмастырғыштар-құбырларды жөндеу, ауыстыру, ағуды жою;

21) құбырлар - зақымдалған бекітпелерді ауыстыру және жөндеу;

22) арнайы су тазалау сүзгілері - дренаж жүйесін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

23) басқару және қорғау жүйесінің қаптары - басты ажыратқыштардың отыратын орындарын ысқылау.

44-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 5-разряд

147. Жұмыс сипаттамасы:

реакторлық-турбиналық жабдықтың, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің күрделі тораптарын, бөлшектері мен механизмдерін, бөлшектерін ауыстыра отырып, түсіру-тиеу және қайта тиеу машиналарын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, сынау, реттеу, баптау;

бөлшектерді 6-7 квалитеттер бойынша қиыстыра және жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

жөнделетін машиналар мен механизмдердің айналатын бөлшектері мен тораптарының жұмысын тексеру, дірілдің мөлшерін және оны тудыратын себептерді анықтау, дірілді жою;

аса күрделі бөлшектерді белгілеу;

бөлшектердің одан әрі жұмысқа жарамдылығын және оларды қалпына келтіру мүмкіндігін айқындау;

жөнделетін жабдық пен арматураның тораптары мен бөлшектерінің ақауларын анықтау, тозу себептері мен дәрежесін айқындау;

әртүрлі параметрлердегі арматураны қалпына келтіріп жөндеу;

жабдықты жөндеуге ақаулы ведомостарды жасау;

жөндеуден кейін қосалқы жабдықтың жұмысын тексеру және оны пайдалануға тапсыру;

реакторлық-турбиналық жабдықтың күрделі тораптарын, бөлшектері мен элементтерін ауыстыру, құрастыру, бөлшектеу және орнату бойынша такелаждық жұмыстарды орындау;

сақтандырғыш клапандарды баптау және сынау, бу генераторының, көлем компенсаторының, басты тиек ысырмасының төсемаралық кеңістіктерін, аймақтың авариялық салқындату жүйесінің гидроемкостикасын пневмо сынау.

148. Білуге тиіс:

жөнделетін жабдықтың, атом электр станциясының технологиялық жүйелерінің, құбырлардың, жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің конструктивтік ерекшеліктері;

роторларды статикалық және динамикалық теңгерімдеуді жүргізу тәртібі мен тәсілдері;

жекелеген құбырларға, иректүтіктерге гидравликалық сынақ жүргізу тәртібі;

тісті берілістерді құрастыру, орнату, бекіту және орталықтандыру тәртібі;

отыны бар кассеталардың аспаларын құрастырудың, реактор арналарын жөндеу және ауыстыру технологиясы мен техникалық шарттары;

қысыммен және радиоактивті орталармен жұмыс істейтін ыдыстарға, құбыржолдарға, фланецті қосылыстарға, арматураның нығыздаушы беттеріне, такелаждық жабдыққа, керек-жараққа, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерге қойылатын талаптар;

реакторлық-турбиналық жабдықтың жекелеген элементтері мен бөлшектерінің тозу нормалары;

механизмдердің тозған айналмалы тораптарын, құбырларды жарамсыз ету тәртібі;

дәнекерленген жіктер мен қоспаланған болаттан жасалған құбыр ию орындарын термоөңдеу әдістері;

санитарлық нормалар және зиянды заттар мен сәулеленудің шекті рұқсат етілген концентрациясы;

цехта такелаж жұмыстарын орындау тәртібі;

149. Жұмыс үлгілері:

1) арматура-басты тиек ысырмаларын жөндеу;

2) желдеткіштер-роторды тексеру және жөндеу, статикалық және динамикалық теңгеру;

3) газ үрлегіштер-роторды жөндеу, саңылауларды өлшеу;

4) дроссельді-реттеуші клапандар-жөндеу;

5) бу генераторларының коллекторлары-тығыздау торабының герметикалығын анықтау, тығыздау бетін жөндеу;

6) көлемді компенсаторлар-төсемаралық кеңістікті пневматикалық сынау;

7) компрессорлар-бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, сынау;

8) барлық үлгідегі сорғылар-бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

9) арнайы су тазалау жабдығы-ақауларды анықтау, жөндеу, сынау;

10) арматураның пневможетектері-жөндеу;

11) реакторлар-термобақылау құбырлары мен келте құбырларын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

12) турбиналар роторлары-жартылай муфталарды жұптастыру, саңылауларды тексеру;

13) реактор қабығының герметикалығын бақылау жүйесі-реттеу және жөндеу;

14) турбиналарды реттеу жүйесі-тораптарды жөндеу және баптау;

15) түсіру-тиеу машинасының скафандры-бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

16) жоғары қысымды арнайы арматура-тығыздайтын беттерді қалпына келтіру, шпилькалардың тартылуын бақылай отырып, фланецті ағытпаны керу;

17) бу тарату торабы-жөндеу және баптау;

18) блоктық тұзсыздандыру қондырғысының сүзгілері-бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

19) аралас әрекеттегі сүзгілер-бөлшектеу, жөндеу, құрастыру;

20) кассеталардың қаптары - жөндеу және қайта тиеу.

45-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 6-разряд

150. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі арнайы құралдар мен құрылғыларды, механикаландыру құралдарын, өлшеу құралдарын, такелаждық жабдықтар мен көлік құралдарын пайдалана отырып реакторлық-турбиналық жабдықтың күрделі тораптары мен механизмдерін демонтаждау, бөлшектеу, реконструкциялау, қалпына келтіру, құрастыру, монтаждау, сынау және реттеу;

бу генераторын гидравликалық сынауға қатысу;

турбоагрегатты реттеу, қорғау және бу тарату жүйесінің тораптарын жөндеу және баптау;

басқару және қорғау жүйесінің отын кассеталары мен өзектерін құрастыру және орнату;

бақылау-диагностикалық жүйелердің және түсіру-тиеу машинасының автоматты басқару жүйелерінің жұмысын тексеру және ақаулықтарын анықтау;

дайындалған бөлшектердің сапасын және өлшемдерінің сызбаларға сәйкестігін тексеру;

өлшеу жүргізу және формулярларды толтыру;

реакторлық-турбиналық жабдықтардың жөнделген тораптарының жұмысын тексеру және пайдалануға тапсыруға дайындау;

реакторлық-турбиналық жабдықтарды, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді жөндеу және баптау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру;

ерекше сақтықты талап ететін жабдықтың ірі габаритті тораптарын ауыстыру бойынша такелаждық жұмыстарды орындау.

151. Білуге тиіс:

жөнделетін негізгі және қосалқы реакторлық-турбиналық жабдықтардың, агрегаттар мен машиналардың техникалық сипаттамалары, кинематикалық және гидравликалық схемалары;

жөнделген жабдықты бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және монтаждау, дәлдігін тексеру және сынау тәсілдері;

реакторлық-турбиналық жабдықтың тораптарына, бөлшектері мен механизмдеріне рұқсат етілген жүктемелер, оның ақаулықтары мен сынуларының алдын алу бойынша алдын алу шаралары;

жөнделетін жабдықтың оңтайлы жұмысының негізгі техникалық көрсеткіштері, негізгі зақымданулардың түрлері;

отынды тасымалдау, жинау және сақтау, реактор арналарын жөндеу және ауыстыру технологиясы;

басты, қоректендіргіш және сорғыту құбырларының, май жүйесінің, турбиналық қондырғыны реттеу, қорғау және бу тарату жүйесінің схемалары;

бақылау-диагностикалық жүйелердің, түсіру-тиеу машинасын басқарудың жартылай автоматты және автоматты жүйелерінің технологиялық схемалары;

атом электр станциясының технологиялық жабдығын жөндеу жөніндегі басшылық нұсқаулар мен нұсқаулықтар, жөнделетін жабдықтың тораптары мен бөлшектерін дезактивациялау жөніндегі тәртіп пен нұсқаулықтар;

қоршаған орта параметрлеріне байланысты жөндеу кезінде қолданылатын материалдар мен арматуралардың сапасын анықтау әдістері;

қысыммен жұмыс істейтін ыдыстарды, құбырларды, көтергіштерді, крандарды куәландыру мерзімдері;

такелаждық құрылғылар мен жарақтарды, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді сынау және сақтау тәртібі;

реакторлық-турбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру тәртібі;

152. Жұмыс үлгілері:

1) турбиналар біліктері-жейдені ауыстыру, майысуларды түзету;

2) қысым компенсаторлары мен гидроемкостердің импульсті-сақтандырғыш құрылғыларының бас сақтандырғыш клапаны-жөндеу, баптау, сынау;

3) турбиналардың тіреу роторларының дискілері-жазықтықтарды ажарлау және ұштық соғуды жою;

4) көлемді компенсаторлар-ағуды жою;

5) криогенді қондырғылар-жөндеу, сынау;

6) барлық үлгідегі сорғылар-жүктемемен сынау;

7) турбиналардың тірек-тірек мойынтіректері, генераторлардың тығыздаушы мойынтіректері-жөндеу, құрастыру;

8) бу генераторлары - жөндеу, гидравликалық сынау;

9) ағындарды бөлгіштер-ревизиялау;

10) реакторлар-корпусішілік құрылғыларды бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, реактордың бас қосқышының нығыздау бетін жөндеу және тексеру;

11) отын жинақтары-стендте тексеру, ақауларды жою;

12) тоңазытқыш агрегаттары-жөндеу, сынау;

13) турбиналардың цилиндрлері - жоғарғы жартысын жиектеу.

46-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 7-разряд

153. Жұмыс сипаттамасы:

реакторлық-турбиналық жабдықтың күрделі тораптары мен механизмдерін жөндеу және баптау, оның жұмыс процесінде туындайтын ақаулықтарды жою;

механикалық, гидравликалық және оптикалық жүйелерді баптау бойынша жұмыстарды орындау.

154. Білуге тиіс:

реакторлық-турбиналық жабдықтардың жөнделетін күрделі тораптары мен механизмдерінің құрылымдық ерекшеліктерін, кинематикалық, гидравликалық және оптикалық жүйелері;

жөнделген жабдықты диагностикалау, жөндеу, құрастыру және монтаждау, дәлдігін тексеру және сынау әдістері;

реакторлық-турбиналық жабдықтың жұмыс істеп тұрған бөлшектеріне, тораптарына, механизмдеріне рұқсат етілген жүктемелер және олардың ақауларының алдын алу бойынша алдын алу шараларын жүргізу тәсілдері;

күрделі жабдықты жөндеудің, сынаудың және пайдалануға берудің технологиялық процестері;

155. Жұмыс үлгілері:

1) біліктер-электрондық аспаптардың көмегімен орталықтандыру;

2) түсіру-тиеу машиналары - скафандрды күрделі жөндеу, түсіру-тиеу машиналарын бағыттаудың оптикалық аспабын жөндеу;

3) турбиналардың ағынды бөлігі - оптикалық орталықтандыру;

4) турбиналар роторлары-статикалық және динамикалық теңгеру;

5) турбиналарды реттеу жүйесі-тоқтатылған турбинадағы сипаттамаларды баптау және алу;

6) әуе турбожазытқыш машиналарын реттеу жүйесі-күрделі жөндеу, баптау;

7) технологиялық арна - ақаулы учаскелерді ауыстыру және жөндеу;

8) турбокомпрессор, турбодетандер - бөлшектеу, жөндеу, құрастыру.

156. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

47-параграф. Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь, 8-разряд

157. Жұмыс сипаттамасы:

реакторлық-турбиналық жабдықты жөндеу бойынша аса күрделі жұмыстарды орындау;

реакторлық-турбиналық жабдықтардың жүйелері мен механизмдерін кешенді баптау және оны жұмыстың берілген параметрлеріне шығаруды қамтамасыз ету жөніндегі жұмысқа қатысу.

158. Білуге тиіс:

жөнделетін аса күрделі реакторлық-турбиналық жабдықтың құрылымы, кинематикалық, гидравликалық және оптикалық жүйелері;

жабдықты диагностикалау, жөндеу және баптау үшін бақылау-өлшеу аспаптары мен стендтерді пайдалану тәртібі;

ерекше күрделі реакторлық-турбиналық жабдықты жөндеудің, сынаудың және пайдалануға берудің технологиялық процестері;

159. Жұмыс үлгілері:

1) "ыстық" камералар-манипуляторлар мен оптикалық тораптарды баптау;

2) түсіру-тиеу машиналары – түсіру-тиеу машиналарының жүйелері мен тетіктерін кешенді баптау;

3) реакторлар-тораптарды арнайы жабдықты, телевизиялық жүйелерді, оптикалық аспаптарды қолдана отырып жөндеу;

4) турбиналар роторлары-турбина роторлары мен генератордың білік желісін орната отырып, еңістер, майшамалары және жартылай муфталар бойынша орталықтандыру;

5) турбиналарды реттеу және бу тарату жүйесі-бос жүрісте және жүктемеде сипаттамаларды баптау және алу, қауіпсіздік автоматының реттегішін баптау;

6) реакторлардың арнайы бұйымдары-реактордың технологиялық арналарына құрастыру және орнату;

7) технологиялық арналар - қатты қатып қалған кезде алу.

160. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

48-параграф. Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электр монтер, 2-разряд

161. Жұмыс сипаттамасы:

тұрақты және ауыспалы ток өлшеу құралдары мен аппаратураларының, қарапайым реле мен өлшеу құралдарының механикалық бөліктерінің қарапайым электр жабдықтарының релесін бөлшектеу және құрастыру;

өлшеу құралдары мен аппаратураларының тораптары мен бөлшектерін жуу және тазалау, контактілер мен контакті үстіңгі қабаттарын тазалау;

бөлшектерді мөлшеріне дейін арамен кесе отырып өңдеу жөніндегі қарапайым слесарлық операцияларлы орындау;

беттерді бояулармен таңбалау және қарапайым бояу, бөлшектерді тоттануға қарсы майлау;

электр өлшеу жабдықтары мен аппаратурасын тасымалдау үшін буып түю;

релелік қорғау мен автоматиканың қарапайым аппаратурасын жөндеу және қызмет көрсету;

стенділерге өлшеу құралдарын орнату және оларды біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен тексеру үшін желіге қосу.

162. Білуге тиіс:

релелік қорғаныс мақсаты, қорғаныс тізбектері және басқару автоматикасы туралы жалпы ұғымдар;

релелік қорғау, қорғау және басқару автоматиканың қарапайым аппаратурасын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі күрделі емес жұмыстарды орындау тәртібі;

аппаратураны жөндеу кезінде қолданылатын материалдары туралы жалпы деректер;

майлы бояулар мен еріткіштермен жұмыс істеу тәртібі;

слесарлық және монтер құралының мақсаты және олармен жұмыс істеу тәртібі;

қарапайым тексеру және өлшеу аппаратуралары мен құрылғыларының атауы мен мақсаты;

қайталама коммутация желілерін тексеру тәсілдері;

163. Жұмыс үлгілері:

1) аппаратура мен құралдар – шыны көлемі бойынша кесу, орнату, бекіту және майлау;

2) маркировкалау биркалары – ауыстыру;

3) кабельдер – тарату, плеткадан босату, тазалау, қалайылау және шеттерін дәнекерлеу;

4) бекітпе қораптары – бекітпелерді ауыстыра отырып құрастыру;

5) белгі беруші және жарықтандырушы лампалар - ауыстыру;

6) сым ұштары - қалайылау және дәнекерлеу;

7) панельдер – саңылауларды бітеу, лампаларды, рубильниктер мен релені орнату;

8) төсемдер, скобалар мен шайбалар – дайындау;

9) стенділер - өлшеу мен релені орнату және тексеру үшін желіге қосу және реттеу;

10) электр тізбелері – вольтметрдің көмегімен қуаттық болуын тексеру;

11) шнурлар, штепсельдер, кнопкалар, микрофон трубкалары – жөндеу.

49-параграф. Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электр монтер, 3-разряд

164. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі емес аппаратураларды бөлшектеу, түгендеу, жөндеу және қарапайым қорғаныстарды реттеу;

релелік қорғаныс және автоматика тізбелерінде ("АЕ" және "АЛ-50" типтес) орнатылған автоматты ажыратқыштарды бөлшектеу, түгендеу, жөндеу;

салыстырып тексеру және өлшеу аппаратурасымен жұмыстар;

изоляция материалдарын өңдеу;

сызбалар, схемалар мен эскиздер бойынша күрделі емес жұмыстарды орындау;

қарапайым бөлшектерге арналған сызбаларды, схемалар мен эскиздерді жасау.

165. Білуге тиіс:

реленің сыныптамасы мен әрекет ету принципі;

релелік қорғаныс және автоматика тізбелеріне орнатылған автоматтардың құрылымы мен қорғаныс сипаттамалары;

күрделілігі орташа реленің механикалық және электр бөліктерін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және реттеу жөніндегі жұмысты жүргізу тәртібі;

тұрақты және ауыспалы оперативтік токтың қоректендіру көздері мен схемалары;

ток пен кернеуді қорғауды, реттеуді тексеруге арналған аппаратураны пайдалану тәртібі;

оқшаулау кедергісін тексеру және оны жоғары кернеумен сынау тәсілдері;

релелік қорғаныс және автоматика, қайталама коммутация тізбектерінің құрылғысы;

әмбебап және арнаулы құрылғылардың, монтер құралы мен өлшеу жабдықтарының құрылымы;

аппаратураны реттеу және пайдалану жөніндегі техникалық сипаттамалар мен нұсқаулықтар;

электротехника және телеавтоматика негіздері;

166. Жұмыс үлгілері:

1) индукциялық қайта орау катушкалары,ажырату және қосу катушкалары – іске қосылу қуатын реттеу, уақыт релесінің катушкалары – ауыстыру;

2) клемдік қорапшалар – түгендеу;

3) жартылай проводиктераспаптарын – ревизия және монтаж жасау;

4) "ЭВ-100", "ЭВ-200", "РП-100", "РВ-200", "РВ-01", "РВ-03" үлгісіндегі уақыт релесі және олардың заманауи аналогы; "РУ-21", "РУ-1", "РУ-11" және "РЭУ-11" үлгісіндегі көрсету релесі және олардың заманауи аналогы; "РП-16", "РП-17", "РП-18", "РП-23", "РП-25", "РП-210", "РП-220", "РП-230", "РП-250" үлгісіндегі аралық релесі және олардың заманауи аналогы - бөлшектеу, жөндеу, құрастыру, механикалық бөлігін реттеу, электр сипаттамаларын түсіру;

5) "РГЧЗ-66", "ВF-80Q", "РЗТ", ағынды үлгідегі "URF-25/10" реле - бөлшектеу, жөндеу, реттеу;

6) "РТ-40", "РН-50" үлгісіндегі ток және қуат релесі – түгендеу және ішкі қосындылар схемасындағы ақауларды жою;

7) қуат трансформаторлары – қосу схемасын тексеру;

8) бірге қаланған, шығарылатын жәнеүстінен орнатылған трансформаторлар (бушингтердегі) – бөлінгендерін және трансформация коэффициентін айқындау;

9) тұрақты ток тізбесі – жермен жалғануын табу.

50-параграф. Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электр монтер, 4-разряд

167. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі орташа релелік қорғау панельдеріне орнатылған жабдықтың ақауларын бөлшектеу, түгендеу, құрастыру, техникалық қызмет көрсету және ақауларын жою;

күрделілігі орташа релені ашып, кинематика, электр жүйесі механизмдерінің ақауларын жоя отырып, реттеп теңгермелеп, бөлшектерін ауыстырып жөндеу және реттеу;

күрделі реле қорғанысы жабдықтарын ішінара жөндеу;

орташа күрделі қорғаныстарды, күрделілігі орташа қорғану құралдарын, электромагнитті құрылғыларды тексеруге арналған сынама құралдары жиынтығын жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

"ДЭШ-110", "УРОВ-110" үлгісіндегі қорғану панельдерін, жабдықтарды, осциллографтар мен тіркеуші құралдарды, қайталап қосу автоматикасы мен резервті автоматты қосуды жөндеу, техникалық қызмет көрсету, қайта монтаждау, ақауларын жою;

күрделілігі орташа релелік қорғану және автоматика жабдықтарын, өлшеу трансформаторларын, элегазды және вакуумды ажыратқыш приводтары мен қайталама коммутация тізбелерінің изоляциясын сынау құралдарын тексеру және реттеу үшін құрастыру.

168. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтың техникалық сипаттамалары;

электротехникалық құралдардағы зақымдану түрлері;

қорғаныс құрылғылары әрекетінің селективтілігі шарттары;

электромагнитті және индукциялық принциптегі реле құрылымы;

дистанциялық приводты ажыратқыштың дабылдату және басқару принциптік схемалары;

қуатты сыйымды бөлу схемалары;

ток трансформаторларының дәлдігіне қойылатын талаптар;

ең жоғары токтан қорғануға, токтан ажыратуға, дифференциалдық, газды, дистанциялық қорғануға қойылатын талаптар және мақсаты;

қайталап қосу автоматикасы құрылғысының мақсаты;

резервті қосу автоматикасы мақсаты және оларға қойылатын негізгі талаптар;

жартылай өткізгіш приборларды (диодтарды, транзисторларды, тиристорларды) қосудың негізгі параметрлері мен схемалары;

қорғануды тексеруге арналған аппаратура;

қорғану құралдарын тексеруге арналған сынама құралдары жиынтығымен жұмыс істеудің әдістері мен тәртібі;

релелік аппаратураның техникалық сипаттамалары;

электроника және жартылай өткізгіш техника негіздері;

169. Жұмыс үлгілері:

1) "АЗ-100", "АП-50", "АВМ", "АВ" сериялық автомеханикалық ажыратқыштар – түгендеу, электрлік сипаттамаларын реттеу;

2) газ қорғанысы – ажырату қызметін тексеру;

3) "Р243-66", "ВF-80Q", "РЗТ", ағынды үлгідегі "URF-25/10" релесінің газ трансформаторларының қорғалуы-олардың шығу релесіне және ажыратқыштарға әсерін реттеу және тексеру;

4) "ЭПО-1077-68", "ПДЭ-0301" авариялық осциллографтарының панельдері - реттеу және тексеру;

5) барлық үлгідегі 6-220 киловольт ажыратқыштар приводтары – қосу және ажырату электромагниттерін реттеу және тексеру;

6) жарықпен және дыбыспен дабылдату приборлары - іріктеу, орнату және тексеру;

7) "РВ-100", "ЭВ-100", "ЭВ-200" үлгісіндегі уақыт релесі – ақаулар мен дефектілерді анықтау;

8) "РВМ-12", "РВМ-13", "ВС-10" үлгісіндегі уақыт релесі – электротехникалық сипаттамаларын реттеу;

9) "ИТ-80", "РТ-80", "РТ-90", "РТ-40", "РТ-140", "РСТ-11", "РСТ-13" әртүрлі үлгідегі аралық және дабылдық ең жоғары ток релесі – реттеу;

10) "РПВ-58", "РПВ-258", "РПВ-1", "РПВ-02" үлгісіндегі қайта қосу релесі - электротехникалық сипаттамаларын тексеру және реттеу;

11) отандық және шетелдік өндірістің электромеханикалық және жартылай өткізгіш релелері;

12) "ШАОТ-3", "ШАОТ-3д" үлгісіндегі трансформаторларды суыту автоматының шкафтары - аппаратураны түгендеу үрлеу шкафын реттеу;

13) "ШАОТ"-ты басқару және автоматика схемалары;

14) ток және қуат трансформаторлары - полярды, трансформация коэффициентін айқындау, магниттеу сипаттарын түсіру, изоляцияны тексеру;

15) "Ретом-11 (41, 51, 61)", "Уран-2", "УПЗ-1", "Omicron-256 (356)", "У5052" үлгісіндегі сынау жиынтығы жабдығы және олардың модификациялары – жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

16) сорғы және компрессорлық қондырғылардың автоматика және басқару тізбектері;

17) насос және компрессор қондырғыларының, трансформаторлар мен автотрансформаторлардың суыту жүйесі – түгендеу және реттеу.

51-параграф. Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 5-разряд

170. Жұмыс сипаттамасы:

электр қозғағыштарының, генераторлардың, трансформаторлардың, синхронды компенсаторлардың, кабель желілері мен жоғары вольтті электр беру желілерінің күрделі қорғану құрылғыларын бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және техникалық қызмет көрсету;

релелік қорғаныс және автоматика жабдықтарына, аппаратураларына ақау ведомостарын жасау;

реле, құралдар мен жабдықтардың, аппаратуралардың, автоматиканың, кинематика механизмдерінің механикалық және электр бөліктеріндегі тозған бөлшектерді дәл өлшеу құралы мен құрылғыларын пайдалана отырып, күрделі жөндеу және құрастыру жұмыстары;

бақылау қондырғыларын тексеру, жөндеу және баптау;

интегралды микросхемалардағы релелік қорғаныс және автоматика жабдықтарының жекелеген элементтерін сынау және баптау;

құрамында полярлендірілген және кодты реле, жартылай өткізгіш интегралды элементтер бар күрделі аппаратура мен қайталама коммутация тізбелерінің изоляциясын сынау;

генераторлардың, трансформаторлардың, электр беру желілерінің кабель және ауа тораптарының реле қорғаныстарының сипаттамаларын сынау және түсіру;

инженердің немесе мастердің басшылығымен реле қорғаныстары мен құрылғыларын тексеруге және баптауға арналған күрделі сынау схемаларын құрастыру.

171. Білуге тиіс:

коммутация схемасы;

жұмыс режимі және генераторлардың, трансформаторлардың, электр қозғалтқыштарының, электр берудің кабельдік және әуе желілерінің қорғанысы туралы егжей-тегжейлі мәліметтер;

релелік қорғау мен автоматиканың принципті, біріктірілген, кеңейтілген және монтаждық схемаларын оқу тәртібі;

жоғары жиіліктегі қорғаныстардың мақсаты мен түрлері;

ауыспалы жедел токтағы қорғануды орындаудың негізгі тәсілдері;

электр беру желілерінің, трансформаторлар мен подстанция шиналарының желілерін автоматты қайта қосу мақсаты;

күрделі реле, қорғану панелі мен автоматиканы реттеу және техникалық қызмет көрсету жөніндегі нұсқаулықтары;

механика, физика, электроника және радиотехника негіздері;

172. Жұмыс үлгілері:

1) қайталап қосу автоматикасы, резервті қосу автоматы – реттеу;

2) "БПТ" және "БПН" типті релелік қорғаныс және автоматика құрылғыларының қоректену блоктары, "АНКА" - "АВПА" жоғары жиілікті аппаратураның және интегралдық микросхемалардағы жартылай өткізгіш панельдердің қоректену блоктары-ревизия, баптау;

3) электр беру желілерінің сегіздік қорғаныстары - түгендеу және жөндеу;

4) "РНТ", "РСТ" және "ДЗТ" үлгісіндегі релелі дифференциалдық-ток қорғаныстары - тексеру және реттеу;

5) "РТВ", "РТМ", "РП-341" үлгісіндегі тікелей әрекет ететін релелі ауыспалы оперативтік токтағы қорғаныс - тексеру және реттеу;

6) 6-10-35 киловольт фидерлер қорғанысы - түгендеу және электрлік сипаттамаларын тексеру;

7) "ЭПЗ-1636М", "ЭПЗ-1643", "ДФЗ-201", "ДФЗ-503", "ДФЗ-504", "ДФЗ-503" күрделі қорғаныс панельдері, "РТФ -2", "РТФ -7", "ВТФ-6", "ВТФ-8", "РТФ-9", "РНФ-1М" реле жиынтықтары – тексеру, монтаждау, ақауларын анықтау, түгендеу;

8) "ЭПА-325", "ЭПА-500" және басқа магнитті күшейткіштеріндегі пропорционалды әрекет ету генераторларына әсер беру реттеуіштері;

9) қуаты "РБМ-177", "РБМ-178", "РБМ-275" бағыттау релелері - электр сипаттамаларын, жүктемемен қосу дұрыстығын реттеу және тексеру;

10) түрлі үлгідегі қарсыласу релесі - электр сипаттамаларын реттеу және тексеру;

11) түрлі үлгідегі майлы және ауалы қосқыштарды басқару схемалары – түгендеу және реттеу;

12) "КРУ" және "КРУН" үлгісіндегі жартылай өткізгіш элементтердегі "УРЗА" микропроцессорлы релелік қорғаныс және автоматикасы жиынтық таратып бөлу құрылғысы – түгендеу, реттеу және сипаттамаларын түсіру;

13) "ВПТ-1001", "ВПТ-1002", "ВПН-1001", "ВПН-1002" үлгісіндегі релелік қорғаныс және автоматика құрылғысы – жөндеу және қоректендіру блогін түгендеу;

14) "РИС-Э2М", "РЦС-Э3М", "РТД-11" үлгісіндегі релелі орталық дабылдатқыш құрылғысы - реттеу және тексеру.

52-параграф. Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 6-разряд

173. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі релелік қорғаныс аппаратурасы мен автоматика бөлшектерінің ақауларын, тозу деңгейінің есебі мен деңгейін анықтау және жою;

электр аппаратурасын жөндеу;

реленің, жоғары биіктіктегі қорғаныс блоктарының, приборлар мен аппараттардың механикалық және электр бөліктерінің ақауларын анықтау және жөндеу жөніндегі күрделі жұмыстарды орындау;

"REST" автоматикасын қосу, күрделі бөлшектерді қалпына келтіру;

аса күрделі қорғаныс панельдерін монтаждау;

электр-өлшеу аппаратураларымен, осциллографтармен, жоғары жиіліктегі өлшеуіштермен және генераторлармен жұмыс істеу;

күрделі тексеру аппаратурасын баптау және жөндеу;

реле қорғанысы мен автоматикасын әдеттегіден тыс арнайы сынауды жүргізуге арналған күрделі схемаларін құрастыру;

реле қорғанысы мен автоматикасын тексеруге арналған кешенді құрылғыларға қызмет көрсету;

аса күрделі реле қорғаныстары мен автоматика құрылғыларын инженердің немесе мастердің басшылығымен тексеру.

174. Білуге тиіс:

аса күрделі реле қорғаныстарын, автоматика мен қайталама коммутация тізбелерін жөндеу, реттеу, тексеру және пайдалану жөніндегі техникалық сипаттамалар мен нұсқаулықтар;

блоктаушы құрылғылардың мақсаты мен схемалары;

жоғары жиіліктегі блокировкалы қорғаныстардың әрекет ету принциптері;

ауыспалы режимдер, энергожүйелердегі тұрақтылық пен тербелістер туралы ұғымдар;

релелік қорғаныстар мен векторлық диаграммалардың сипаттамаларын алу және құру тәртібі және оларды талдау;

интегралдық микросхемалардегі және микропроцессорлы қорғаныстағы қорғаныс панельдері мен автоматиканың құрылымдық схемалары;

175. Жұмыс үлгілері:

1) "РЧ-1", "РЧ-2", "РСТ-11" релелі жиіліктер бойынша жүйені босату автоматтары - жөндеу және реттеу;

2) "БАР", "АРТ-1" үлгісіндегі және басқа да трансформаторлардың қуатын автоматты реттеу блоктары – электр сипаттамаларын түсіру, берілген параметрлерге ыңғайластыру;

3) "ДЗ-501", "ДЗ-502", "ДЗ-503", "ЭПЗ-1636", "ПЗ-5" үлгісіндегі дистанционды қорғаныстар – баптау;

4) "ПВЗУ", "АВЗК-80", "ПВЗ-90М" үлгісіндегі жоғары жиіліктегі постылары бар "ДФЗ-201", "ДФЗ-501", "ДФЗ-502", "ДФЗ-503", "ДФЗ-504" үлгісіндегі дифференциалды-фазалы қорғаныстар - жоғары жиіліктегі қорғаныстардың электр сипаттамаларын тексеру, жөндеу және реттеу;

5) "SPАС-801", "РЗ-11" үлгісіндегі микропроцессорлық қорғаныстар, "REL" үлгісіндегі терминалдар мен өзгелерді - электр сипаттамаларын түсіру және тексеру;

6) жоғары жиіліктегі арналар- жекелеген элементтерді реттеу, қоршауыштарды, қосу және ажырату сүзгілерін, байланыс конденсаторлары мен элементтерін - сөнуін және запатарды тексеру, бірге қосылған жоғары жиіліктегі арналарды тексеру;

7) "РАС"-тар, магнитографтар, осциллографтар - реттеу;

8) жартылай өткізгіштердегі контактісіз автомат панельдері - жөндеу, реттеу;

9) "ЩДЭ-2801", "ЩДЭ-2802", "ПДЭ-2801", "ПДЭ-2802", "ПДЭ-2001-2006" және басқа да сериялы интегралдық микросхемалардағы қорғаныс панельдері - электр сипаттамаларын түгендеу және тексеру;

10) "УПЗ-70", "АВЗК-80", "ПВЗ-90М" үлгісіндегі және өзге де отандық және шетелдік өндірістің жоғары жиіліктегі қабылдап өткізушілер – реттеу және ыңғайластыру;

11) синхронды генераторлар мен электр қозғағыштарын щеткасыз әсер ету автоматты реттегіштері- түгендеу және реттеу;

12) "РВО-2" үлгісіндегі синхронды компенсаторлардың әсер ету реттегіштері-түгендеу, жөндеу және реттеу;

13) "РЧ-1", "РЧ-2", "РСТ-11", "АЧР", "ДЧ" және "ЧАПВ" типті жиілік релесі-реттеу, баптау және техникалық қызмет көрсету;

14) автотрансформаторлардың өрт сөндіру автоматика схемасы - элементтерді реттеу және ыңғайластыру, олардың бастапқы жабдыққа әсерін сынамалау;

15) қуат және ток тізбесі - векторлық диаграммаларды түсіру, қорғаныстарды баптау мен қосу дұрыстығын талдау;

16) тиристорлық әсер ету шкафтары, басқару панельдері, қуат тиристорлары - параметрлерін тексеру, реттеу.

176. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

53-параграф. Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 7-разряд

177. Жұмыс сипаттамасы:

интегралды микросхемалар мен микропроцессорлық құрылғылар базасында жасалған релелік қорғаныс және автоматиканың күрделі құрылғыларын, кешенді тексеру құрылғылары мен автоматты тексеру қондырғыларын жөндеу мен баптау.

178. Білуге тиіс:

күрделі релелік қорғаныс және автоматика аппаратураларын жөндеу, баптау, тексеру және пайдалану жөніндегі нұсқаулық;

релелік қорғаныс және автоматика құрылғыларындағы ақауларды анықтау және іздестіру тәсілдері;

күрделі электронды өлшеу аппаратурасымен жұмыс істеу тәртібі;

қорғаныстың және интегралды микросхемалардағы автоматиканың панельдері мен құрылғыларының схемалары;

179. Жұмыс үлгілері:

1) "САПАХ", "АПАХ", "АЛАР", "САОН", "ДАРН" және өзгелер аварияға қарсы автоматика – электр сипаттамаларын тексеру және ыңғайластыру;

2) "ДЗЛ-2" желісінің бойлық дифференциалды қорғаныстары – кешенді екіжақты тексеру;

3) генераторлардың және генератор роторларының қорғаныс жиынтығы ("РТФ-6М", "РЗР-1М" реле блоктары) - жөндеу және баптау;

4) "БРЭ-2801" интегралды микросхемалардағы қарсыласу реле блоктары – берілген қондырғыны, қоңырауды реттеу және сыртық байланыстарды қосу;

5) "АНКА", "АВПА", "ВЧТО", "АКПА" үлгісіндегі аварияға қарсы автоматика қондырғысы - электр сипаттамаларын тексеру және ыңғайластыру;

6) микропроцессорлық негіздегі электро жетектер – тексеру және реттеу.

180. Интегралды микросхемалар мен микропроцессорлық құрылғылар базасында жасалған релелік қорғаныс және автоматиканың аса күрделі құрылғыларын жөндеу және реттеу, жаңа аппаратураның аз сериялы үлгілерін реттеу және жөндеу жөніндегі жұмысты орындау кезінде 8-разряд.

181. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

54-параграф. Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 2-разряд

182. Жұмыс сипаттамасы:

станциялардың, шағын станциялардың тарату құрылғыларын, трансформаторлар мен ендірмелерді жөндеген және техникалық тексерген кездегі қосымша жұмыстар;

бөлшектерді 12-14 сапалық белгі бойынша (нақтылықтың 5-7 сыныбы бойынша) слесарлық өңдеу;

қарапайым металл және оқшаулау құрылымдарын жасау;

жабдықтың демонтаждалған және жинақталған бөлшектерін тазалау, жуу және сүрту;

түйіспелер мен түйіспе беттерді тазалау;

слесарлық құралдарды, керек-жарақты, аспаптар мен материалдарды жұмыс орнына апару, жұмысқа дайындау және жинау;

қалайылау және дәнекерлеу үшін беттерді тазалау;

кернеуі 10 киловольтқа дейінгі тарату құрылғыларының жабдықтарын, кірмелерін - 35 киловольтқа дейінгі кірмелерді, қуаты 1000 киловольт-амперге дейінгі майлы және құрғақ күштік трансформаторларды, кернеуі 10 киловольтқа дейінгі орамдарын ауыстыра отырып, бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

электр қозғалтқыштардың, электр аппараттардың және электр аспаптардың қарапайым түйіндері мен бөлшектерін бөлшектеу, жөндеу және жинау;

қарапайым жарық беруші арматура құрылғысы мен шағын жарықтандырғыш құралды орнату;

тарату қорабын, сақтандыру қалқандарын монтаждау, демонтаждау және жөндеу;

қосуды реттеуші қарапайым аппаратураны тексеру және жөндеу;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр слесарінің басшылығымен күрделі емес такелаждық жұмыстар;

бояу жұмыстарын орындау.

183. Білуге тиіс:

тарату жабдықтарының, күшті, дәнекерлеу және өлшеу, төмен вольтті және жоғары вольтті трансформаторлардың, тұрақты және ауыспалы ток электр қозғалтқыштары кірмесінің мақсаты, құрылысы және жұмыс істеу принципі туралы жалпы мәліметтер;

слесарлық, монтерлік және өлшеу құралының, аспаптар мен қорғау құралдарының мақсаты мен құрылысы;

тарату құралдарын техникалық тексеру және жабдықты жөндеу кезінде күшті және өлшеу трансформаторлары үшін кірмелерді бөлшектеу, жинау және арматурлау кезінде жұмыстарды орындау тәртібі;

жүк көтергіш механизмдерге қойылатын жалпы талаптары;

кранмен жұмыс істеген кезде сигнализация;

электр материалдарының негізгі түрлері, олардың қасиеттері мен мақсаты;

184. Жұмыс үлгілері:

1) "ТД-1000/10" трансформаторларының бактары – тексеру, тозаңнан тазарту және трансформаторлық маймен жуу;

2) кірмелер – ток өткізуші қадалықты бұрғылау, дәнекерлеу, арматурлау және арматурасын майға берік эмальмен бояу арқылы ауыстыру;

3) "МГ-10", "ВМП-10", "ВМГ-123" сөндіргіштері - өткізу оқшаулағыштарын тексеру, тазалау, майды ағызу, доға сөндіруші камераларды жуу және тазалау;

4) "ФС-4" екіклемді оқшаулағыш – қайта монтаждау;

5) тірек изоляторлары – арматурлау;

6) "ТМ-1000/10" күшті трансформаторлар үшін кернеуі 10 киловольтқа дейінгі кірмелердің фарфор оқшаулағышы – фланц пен қақпағын арматурлау;

7) компрессорлар – тысты қаспақтан тазарту және сумен жуу;

8) күрделі емес конфигурацияны төсеу – қалайылау және өңдеу;

9) ажыратушылар – шарнирлерді тазалау және майлау;

10) І-ІІ көлемді трансформаторлар – тығыздатқыштарды жасау;

11) трансформаторлардағы термосифонды фильтрлер – алу және орнату;

12) жарықтандырушы арматура: сөндіргіштер, штепсельді розеткалар, патрондар және өзгелерін желіге қоса отырып орнату;

13) тарату қалқандары мен қораптар-сақтандырғыштар мен ажыратқыштарды ауыстыру және орнату.

55-параграф. Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 3-разряд

185. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 10 киловольтқа дейінгі жабық тарату құралдарының электр жабдықтарын бөлшектеу, жөндеу және жинау;

орамдарды өзгертпей күрделі жөндеу;

кернеуі 35 киловольтқа дейінгі 10 мың киловольт-амперге дейінгі қуатпен қоздырмай қайта қосу құрылғысы бар жалпы мақсаттағы трансформаторларды техникалық тексеру;

кернеуі 10 киловольтқа дейінгі қоздырмай ауыстыру құрылғысы бар трансформаторлардың орамасын ауыстыру арқылы күрделі жөндеу;

кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кірмелерді бөлшектеу, жинау, арматурлау, герметикалыққа сынау;

ұштамаларды қалайылау және дәнекерлеу, дәнекерлеу лампасымен жұмыс істеу;

бөлшектерді 11-12 сапалық белгі бойынша (нақтылықтың 4-5 сыныбы бойынша) слесарлық өңдеу;

бакелит бұйымдарды жөндеу, сіңдіру, вакуум-кептіру;

ток пен фарфор оқшаулағыш бойынша ток өткізгіш қадалықтарды іріктеу;

майды дегаздау, цеолитті қалпына келтіру, майды цеолитпен кептіру бойынша технологиялық құрылғылардағы жұмыс;

вакуумды сорғылар мен компрессорларға қызмет көрсету;

механизмнің қарапайым құралдарының көмегімен такелаждық жұмыстарды орындау;

тебілу және сырғанау мойынтірегін ауыстыру, электр қозғалтқыштарын тексеру, электр құралдарын, электр магниттік, магнитоэлектр және электродинамика жүйесін бөлшектеу, жөндеу, жинау және баптау;

кернеуі 2500 вольттан жоғары мегомметрмен трансформаторлар орамдарының, кабельдердің шықпалары мен кірмелерінің оқшаулау кедергісін тексеру және өлшеу.

186. Білуге тиіс:

бастапқы коммутацияның принциптік схемаларын және электр жабдығының шартты белгілері;

электр станциялар мен шағын станциялардың тарату құрылғыларының құрылысы;

құрғақ, майлы, екі орамалы күштік трансформаторлардың конструкциясы және жұмыс принципі;

еріткіштер мен эмальді, глетоглицерин сылақты пайдалана отырып жұмыс жүргізу тәртібі;

кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кірмелер үшін сынау кернеуінің нормалары;

ашық тарату құрылғыларының жабдықтары мен қосу шиналарын жөндеу және алдын алу кезіндегі жоғары өрмелеу жұмыстарының жолдары;

майды, вакуум сорғыларды дегаздау, газдан қорғау жөнінде технологиялық құрылғының құрылысы және жұмыс істеу принципі;

кірмелердің бұзылу белгілері және оларды жою тәсілдері;

электротехника жөнінде жалпы мәліметтер;

187. Жұмыс үлгілері:

1) кернеуі 35 киловольтқа дейінгі фарфор кірмелерді арматурлау – глетаглецирин сылақпен қайта орамалау арқылы ағатын жерді бітеу;

2) кірмелер – мастиканы қайта құю арқылы жөндеу;

3) "ТДН-10000/35" жоғары вольтті трансформаторлардың кірмелері, кернеуі 35 киловольт трансформаторларындағы кеңейткіштер – алу және орнату;

4) "ВМП-10", "ВМГ-133" үлгісіндегі майлы сөндіргіштер – түйіспе жүйесін жөндеу;

5) "ВК-10", "ВМПЭ-10" үлгісіндегі майлы сөндіргіштер – доға сөндіруші камераларды тексеру арқылы сөндіргішті жөндеу, майды ауыстыру, жетек пен сөндіргішті реттеу;

6) "ВВВ-10", "ВВ/ТЕL" үлгісіндегі вакуумды сөндіргіштер - доға сөндіруші камераларды ауыстыру арқылы сөндіргішті жөндеу, сөндіргішті реттеуді тексеру;

7) компенсаторлар, ауажинағыштар – буындар мен бөлшектерді бөлшектеу, ажырату;

8) "ТМ-63000/35" үлгісіндегі трансформаторларды орамалау – престеу;

9) "ТД-10000/35" трансформаторларды қайтару және дәнекерлеу орны – лак матамен және кабельді қағазбен қайта оқшаулау;

10) 10 және 35 киловольт кернеуінде ажыратушылар – жөндеудің барлық түрі;

11) трансформаторлардың газ релесі – алу және орнату;

12) "Т-10000/10" күшті трансформаторлар – орамаларды ауыстыру арқылы күрделі жөндеу;

13) термосифонды фильтрлер – алу, қайта зарядтау және орнату;

14) қосуды реттеуші аппаратура: реостаттар, магнитті қосқыштар, қосу жәшіктері және басқасы – күйген ұштарды, щеткаларды тазалау немесе оларды ауыстыру арқылы бөлшектеу, жөндеу және жинау;

15) кабельдер – төсегенге дейін және кейін мегаомметрлердің оқшаулану жай-күйін тексеру;

16) қуаты 1000 киловатқа дейінгі қысқа тұйықталған электр қозғалтқыштар – бөлшектеу және жинау.

56-параграф. Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 4-разряд

188. Жұмыс сипаттамасы:

жабдықтың кейбір элементтерін ғана ауыстыру арқылы жөндеу, кернеуі 35 киловольтқа дейінгі ашық және жабық тарату құрылғыларының электр жабдықтарын реттеу және баптау;

кез келген қуатты 35 киловольт кернеулі және қуаты 40 мың киловольт-амперге дейінгі 110 киловольт кернеулі қайта қосу құрылғысы бар жалпы мақсаттағы күштік трансформаторларды, кернеуі 35 киловольт дейінгі өлшеу трансформаторларын, кернеуі 35 мың киловольт-амперге дейінгі қуаты 6,3 мың киловольт-амперге дейінгі арнайы құрғақ және майлы трансформаторларды орамдарды ауыстырмай жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

электр, пневматикалық және өлшеу құралын пайдалана отырып, кез келген қуатты және кернеуі 35 киловольтқа дейінгі қоздырмай ауыстыру құрылғысы бар трансформаторлардың орамаларын ауыстыра отырып күрделі жөндеу жүргізу;

ақаулы бөлшектерді бөлшектеу, ауыстыру, кернеуі 110 киловольтқа дейінгі герметикалық емес май толтырылған кірмелерді арматурлау, вакуум-кептіру, трансформаторлық маймен толтыру;

цеолитті құрылғыда трансформаторлық майды кептіру және тазалау;

бөлшектерді 7-10 сапалық белгі бойынша (нақтылықтың 2-3 сыныбы бойынша) қиыстыра және жеткізе отырып слесарлық өңдеу;

кірмелер мен сөндіргіштердің ішкі оқшаулағышын жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

жылжымалы және жылжымайтын түйіспелер мен доға сөндіргіш құрылғыларды жөндеу;

сөндіргіштердің жетектерінің жай-күйін тексеру және ақаулықтарды жою;

қақпақтарды, бактарды, көтеру және қақпақша құрылғыларын, ауа жинағыштар мен сақтандырушы клапандарды жөндеу;

кернеуі 110 киловольтқа дейінгі белсенді бөлігін ашпай реакторларды, доға сөндіргіш катушкаларды, күштік трансформаторларды жөндеу;

оқшаулағыштар мен бөлгіштерді тексеру және жарамсыз ету;

компрессорлық қондырғыларды жөндеу;

жүк көтергіш машиналардың, механизмдер мен арнайы құрылғылардың көмегімен қажетті такелаждық жарақты және жұмысты іріктеу;

кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кабельді желілерді монтаждау және жөндеу;

кернеуі 10-нан 35 киловольтқа дейінгі кәбіл желілеріндегі енгізу құрылғылары мен жалғағыш муфталарды тарқату, бөлшектеу, мөлшерлеу, кабель төсеу, соңғы бітеу.

189. Білуге тиіс:

қолданыстағы жабдықта және тарату құрылғыларының жабдықтарында алдын алу жөндеу жұмыстарын жүргізудің тәртібі;

кернеуі 110 киловольтқа дейінгі ашық және жабық тарату құрылғылары құрылысының элементтері;

жабдық арасындағы ең аз рұқсат етілген қашықтық;

электр станциялары мен шағын станцияларының электр жабдықтарын алғаш қосу схемаларын оқу тәртібі;

қызмет көрсетілетін трансформаторлардың, мастико - және маймен толтырылған бакелитті және фарфор кірмелердің құрылымы мен жұмыс істеу принципі, оларды жөндеу бойынша операциялардың технологиялық жүйелілігі;

вакуум-кептіру пешінің, ваккум-сорғының, компрессорлы және цеолитті құрылғылардың, токтың берілуін шектейтін реакторлардың, токтың берілуін шектейтін реакторы бар "РПН" үлгісіндегі сөндіріп-жағу құрылғысының, барлық үлгідегі қоздырмай ауыстыру сөндіріп-жағу құралының құрылысы және жұмыс істеу принципі;

қайталама тізбектің схема туралы негізгі мәліметтер;

жабдықтар мен компрессорлық құрылғыларға сынақ жүргізу әдістері;

жабдықты жөндеуге шығару және электр құрылғыларында жұмыс істеуге рұқсат алу тәртібі;

жоғары өрмелеу жұмыстарын жүргізу және қысым астында жұмыс істеу тәртібі;

такелаждық құралдарды, қорғау құрылғылары мен оқшаулаушы аспаптарды сынау тәсілдері мен мерзімі;

электротехника және механика негіздері:

190. Жұмыс үлгілері:

1) "АВМ-4Н", "АВМ-10В", "АВМ-20", "АВМ-15" үлгісіндегі автоматтар – жөндеу, реттеу;

2) кернеуі 110 киловольт май толтырылатын кірмелер –кеңейткішті, фарфор қабатты кейін маймен толтыра отырып, ауыстыру арқылы жөндеу;

3) "ВМГ-133" май толтырылған сөндіргіштер – жабдық жұмыс істеп тұрған кезде оларды ауыстырғанда орнын өзгертуі;

4) кернеуі 35 киловольт әртүрлі майлы және әуе сөндіргіштер – бөлшектеу, ақаулы бөлшектерді ауыстыру арқылы жөндеу, жинау;

5) трансформаторлардың азотты қорғанышы – жөндеу және техникалық қызмет көрсету;

6) "ТМ-6300/35" трансформаторларының остовалары – магнит өткізгішін бөлшектей отырып жөндеу;

7) "ТД-40000/35" трансформаторларындағы орамалар тармақтарының сөндіргіштері – ауыстыру;

8) ажыратқыштар, бөлгіштер, әртүрлі үлгідегі 10, 35, 110 киловольт қысқа тұйықталулар – бөлшектерді (элементтерді) ауыстыра отырып жөндеу;

9) "НТМП-10" кернеулі трансформаторлар – ауыстыру, 110 киловольт кернеулі трансформаторлар – ойылған бөлігін көтеру, тексеру және майын ауыстыру арқылы жөндеу;

10) "НТМИ–10" кернеулі трансформаторлар – белсенді бөлігін, магнит өткізгішті тексеру, майдың жай-күйін тексеру арқылы техникалық қызмет көрсету;

11) электромагнитті және электромеханикалық блоктау – құрылғыны жөндеу және реттеу;

12) кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кабельді желілер – монтаждау және жөндеу, тарқату, бөлшектеу, мөлшерлеу, кабельді тарту, кірме құрылғылар мен жалғастырушы муфталарды, кернеуі 10-нан 35 киловольтқа дейінгі кабельді желілердегі ұштама өңдеулерді монтаждау.

57-параграф. Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 5-разряд

191. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 110-220 киловольт тарату құрылғысының электр жабдықтарын демонтаждау, жөндеу, монтаждау, реттеу және баптау;

оқшаулағышты бөліп немесе күрделі ауыстыра отырып және кернеуі 110-220 киловольт кірмелердің тығыздатқыштарын жөндеу;

майлы және әуе сөндіргіштерді сызбалар мен эскиздер бойынша қайта өңдеу;

кернеуі 110 киловольтқа дейінгі әртүрлі үлгідегі және қуатты күшті трансформаторларды күрделі жөндеу;

бөлшектерді 6-7 сапалық белгі бойынша (нақтылықтың 1-2 сыныбы бойынша) қиыстыра және жеткізе отырып слесарлық өңдеу;

қалыптар мен аспаптарды жасау;

тиісті такелажды, қажетті аспаптарды, арнайы құралдар мен аппаратураны пайдалана отырып сызбалар мен эскиздер бойынша жұмыстарды орындау;

күрделі және арнайы құралдар мен аспаптарды реттеу және жөндеу;

аса күрделі және негізгі буындарды, жабдықтың бөлшектері мен элементтерінің орын ауыстыру, бөлшектеу және орнату бойынша такелаждық жұмыстарды орындау;

жабдықтың бұзылғаны мен ақаулықтарын анықтау және оларды жою;

барлық жүйе мен нысандағы аспаптардың механикалық және электр бөліктерін демонтаждау, күрделі жөндеу және жинақтау.

192. Білуге тиіс:

кернеуі 220 киловольтқа дейінгі тарату құралдарының жабдықтары мен аппаратурасының құрылысы мен жұмыс істеу принципі;

кірмелердің, күшті және өлшеу трансформаторларының, арнайы нысандағы қуаты 250 мың киловольт-амперге дейін оқшаулау сыныбы 110 киловольт трансформаторлардың – пеш, тарту және басқасының құрылысы;

жөнделетін жабдықтың техникалық сипаттамасы;

қызмет көрсетілетін учаскенің майлы шаруашылығының схемасы;

жөнделетін электротехникалық жабдықты сынау нормалары мен көлемі;

күрделі сызбаларды, схемалары мен эскиздерді оқу тәртібі;

жөндеу, такелаждық және жоғары өрмелеу жұмыстарын ұйымдастыруды;

193. Жұмыс үлгілері:

1) "АВМ-4Н", "АВМ-10В", "АВМ-20", "АВМ-15" үлгісіндегі автоматтар – жөндеу, реттеу;

2) "ВВН-220", "ВВБ-220", "ВВН-110" үлгісіндегі әуе, "МКП-220", "У-220", "МКП-110", "У-110" үлгісіндегі майлы сөндіргіштер – бөлшектеу, жөндеу, жинау және баптау;

3) "ВМТ-110" үлгісіндегі майлы сөндіргіштер – доға сөндіруші камераларды тексере отырып, ақаулы буындарды, майды ауыстыру арқылы, жетек пен сөндіргішті реттеу арқылы сөндіргішті жөндеу;

4) "ВЭБ-110", "3АР1DТ-123" киловольт үлгісіндегі элегаз сөндіргіштер – сөндіргіштің оқшаулану жағдайын тексере отырып, блоктардың қызметін, қысымды бақылай отырып, жетекті басқару тексеру арқылы техникалық қызмет көрсету;

5) жылжымалы компрессорлар – сорылатын клапанды жинау, тығыздығына сынау, орнына қою, май сүзгісін алу және жөндеу, жеткізе отырып, поршеньді сақиналарды ауыстыру;

6) қуаты 250000 киловольт-ампер, кернеуі 220 киловольт трансформаторлардың магнит өткізгіштері – электротехникалық болат пластиналарының түйісу көзін жою;

7) кернеуі 110 киловольта дейін трансформаторлардың орамасы – гидродомкраттарды пайдалана отырып престеу;

8) кернеуі 220 киловольт шағын станциялар – шаппаны, ілмекті және аппараттың маңдайшасын ауыстыру;

9) "РВП-6" үлгісіндегі вентиль разрядтауыштар – орнату;

10) ажыратқыштар, бөлгіштер, барлық үлгідегі 110-220 киловольт кернеулі қысқа тұйықталулар – бөлшектеу, бөлшектерді (элементтерді) ауыстыра отырып жөндеу, түйіспелердің берілу кедергілерін өлшеу;

11) қуаты 250000 киловольт-ампер, кернеуі 220 киловольт трансформаторлар – орамаларын ауыстыра отырып күрделі жөндеу жүргізу;

12) силикагель, цеолиттің қалпына келтіру құрылғысы, тұрақты ток құрылғысы – жөндеу;

13) майды дегаздау құрылғысы – жөндеу;

14) "РНТ-9", "РНТ-13", "РНТ-18", "РНТ-20" үлгісіндегі сөндіріп-қосу құрылғылары – барлық түйіндерді жөндеу;

15) "РНОА - 110/1253", "SAV1 - 1600/245" үлгісіндегі трансформаторлардың сөндіріп - қосу құрылғылары – ақаулы түйіндерді, майлы ауыстыра отырып, контакторды және сөндіріп - қосу құрылғысын тексеру.

58-параграф. Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 6-разряд

194. Жұмыс сипаттамасы:

элементтерін бөліп және толық ауыстыра отырып, 500 киловольт кернеулі электр станциялар мен шағын станциялардың тарату құрылғыларының жабдықтарын жөндеу және қайта өңдеу бойынша аса күрделі және негізгі жұмыстарды орындау;

өлшеу, күшті трансформаторларды және әртүрлі үлгідегі және қуатты автотрансформаторларды күрделі құралдарды, арнайы жөндеу-монтаждау аспаптарын, нақты өлшеу құралдары мен қорғау құралдарын пайдалана отырып жөндеу;

220 киловольт және одан да жоғары кернеулі әртүрлі құрылысты жоғары вольтті кірмелерді жөндеу;

майды дегаздау және азоттау, ауаны кептіру және ылғалдың буын қатыру бойынша технологиялық құрылғыларға қызмет көрсету және жөндеу;

жабдықты бөлшектеу, жөндеу және жинақтау және оны баптау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру;

жөндеу құрылғылары мен такелаж құралдарын баптау.

195. Білуге тиіс:

өлшеу және күштік трансформаторларды пайдалануға қабылдау тәртібі және жұмыс істеу принципі;

электр аппараты мен тұрақты және ауыспалы ток құрылғылары үшін кез келген кірмеге жоғары вольтті кірмелердің құрылысы, сыныптамасы және негізгі өлшемдері;

тарату құралдарының жекелеген элементтерінің, магнит өткізгіштердің, орамалардың, сөндіріп-қосушы құрылғылардың күшті және өлшеу трансформаторларының, жоғары вольтті кірмелердің, сөндіргіштердің, ажыратқыштардың, ауа дайындаушы құрылғылардың және олардың бөлшектерінің бұзылғандығының белгісі;

жабдықты жөндеу кезінде пайдаланылатын жөндеу-монтаждау құралдары мен аспаптарының, жүк көтергіш машиналар мен тетіктердің негізгі техникалық сипаттамалары;

196. Жұмыс үлгілері:

1) "АВМ-4Н", "АВМ-10В", "АВМ-20", "АВМ-15" үлгісіндегі автоматтар – жөндеу, реттеу;

2) "АТДЦТН-200000/330" үлгісіндегі автотрансформаторлар – орамаларын ауыстырып және қысым астында реттеу құрылғысын қалпына келтіре отырып күрделі жөндеу;

3) 500 киловольт кернеулі май толтырылған кірмелер-тығыздатқыштарды ауыстыра отырып күрделі жөндеу;

4) "ВВБ-500", "ВВБк-500", "ВВ-500", "ВВ-500Б" үлгісіндегі әуе сөндіргіштер – бөлшектеу, жөндеу, жинау және баптау;

5) "ДН-1150" кернеу бөлгіштері-күрделі жөндеу;

6) "3АР1DТ-245" киловольт үлгісіндегі элегаз сөндіргіштер – сөндіргіштің оқшаулану жағдайын тексере отырып, блоктардың қызметін, қысымды бақылай отырып, жетекті басқаруды тексеру арқылы техникалық қызмет көрсету;

7) "РНДЗ-2/500/3200" үлгісіндегі ажыратқыштар – тексеру, жөндеу, түйіспелердің берілу кедергілерін өлшеу;

8) бұрылыс схема – кірмелер мен сөндіргіштерге қосыла отырып монтаждау;

9) трансформаторлар – индукциялық тәсілмен өз багінде кептіру, "Иней" құрылғысында белсенді бөлігін ыстық майды себу және ылғалды мұздату әдісімен кептіру;

10) "ТДЦ-400000/330" трансформаторлар – орнатқан жерде кептіру арқылы, тығыздығы мен майын ауыстырып белсенді бөлігін бөлшектемей күрделі жөндеу;

11) "ТФРМ-500", "ТРН-500" үлгісіндегі ток трансформаторлары, "НКФ-500", "НДЕ-500" кернеулі трансформаторлар – майды ауыстыра отырып күрделі жөндеу жүргізу;

12) "ТФЗМ-500", "ТФНД-500" үлгісіндегі ток трансформаторлары – трансформатордың белсенді бөлігін тексеру және кептіріп (тығыздығын ауыстыру, майын ауыстыру, трансформаторды жинау мен майын ауыстырып) жөндеу;

13) "ВМ-1" құрылғысы – схемасын құрастыру және азот қорғанышы бар трансформаторларға құю үшін трансформатор майын дегаздау;

14)"УВМ-1", "УВМ-2", "УВМ-3" құрылғылары – схемасын құрастыру және қабықша қорғанышы бар трансформаторларға құю үшін трансформатор майын дегаздау.

197. Кернеуі 500 киловольттан жоғары тарату құрылғылары мен қосалқы станциялардың жабдықтарында аса күрделі және жауапты жұмыстарды орындау кезінде - 7 разряд.

298. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

59-параграф. Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 2-разряд

199. Жұмыс сипаттамасы:

қуаты 400 киловольт-амперге дейінгі күшті құрғақ және майлы трансформаторлардың жоғары және төмен кернеулі цилиндрлік орамаларын, кернеу класы 3 киловольт және дәлдік сыныбы 3 ток және кернеудің өлшеу трансформаторларын, сондай-ақ қуаты 1 киловольт-амперге дейінгі кернеуі 100 киловольт-амперге дейінгі дәнекерлеу және арнайы мақсаттағы құрғақ трансформаторларды жөндеу және дайындау жөніндегі қосалқы жұмыстар;

қуаты 40 киловаттқа дейінгі тұрақты және айнымалы ток электр машиналарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу, орамаларын ішінара және толық орау;

дроссельдерге, индуктивтілік катушкаларына және әртүрлі электр аппаратурасының катушкаларына арналған орамаларды жөндеу және дайындау;

орамаларды жасау үшін оқшаулағыш бөлшектерді дайындау;

орамалар мен оқшаулағыштарды сіңдіру, кептіру және пісіру;

кернеуі 10 киловольтқа дейінгі сыныпты орамаларының шығырлары мен бұталарын оқшаулау;

орау өткізгіштерін тасымалдау, өткізгіштері бар барабандарды қайта орау, орау сымдарын біртіндеп суыту және күйдіру пешіне салу және түсіру жөніндегі қарапайым такелаждық операцияларды орындау;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен қуаты 1000 киловольт-амперге дейінгі күштік трансформаторларды және өлшеу, сынау, дәнекерлеу және кернеу сыныбы 35 киловольтқа дейінгі арнайы трансформаторларды, қуаты 500 киловаттқа дейінгі электр машиналарының корпустық оқшаулағышын жөндеу және басты оқшаулауды дайындау бойынша күрделі емес жұмыстарды орындау.

200. Білуге тиіс:

айланған және құрғақ күшті трансформаторлардың, ток пен кернеуді өлшеу трансформаторларының, әртүрлі нысандағы төмен вольтті құрғақ дәнекерлеу трансформаторларының конструкциялары мен орау және оқшаулау үлгілері;

өлшеу құралдары, аспаптары мен жабдықтарының құрылысы;

орамалар мен оқшаулағыштарды жасаған және жөндеген кезде қолданылатын орау өткізгіштерінің маркалары, қимасы;

мыс сымдарды дәнекерлеу аппаратурасы;

оқшаулағыш материалдардың атаулары мен қасиеттері;

дәнекерлеу тәсілдері;

дәнекерлер мен флюстердің түрлері;

төмен вольтті үйлесімсіз электр қозғалтқыштарының роторлары мен статорларының орамаларын алу және орау жөніндегі жұмыстарды жүргізу тәртібі;

І-ІІ габаритті трансформаторлар мен төмен вольтті электр машиналарының мақсаты мен құрылымы туралы жалпы мәліметтер;

201. Жұмыс үлгілері:

1) төмен вольтті үйлесімсіз қозғалтқыштар - оқшаулауды жіктерге салу;

2) төмен кернеулі "ТМ-100/6" трансформаторын орау үшін қалыңдығы 2 миллиметр электр картоннан жасалған теңестіру климдері – механикалық қайшымен қию;

3) қуаты 40 киловатт үйлесімсіз электр қозғалтқыштың статорын ораудың алдыңғы бөлігі – дәнекерлейтін жерін оқшаулау;

4) қимасы тіктөртбұрышты орау мысы – түзету және тегістеу;

5) дөңгелек қималы және төмен кернеулі өткізгіштен, "ТМ-25/10" трансформаторына арналған тіктөртбұрышты қималы өткізгіштен жасалған цилиндрлі көп қабатты жоғары кернеуді орау – айналымды орау;

6) секцияны орау - орама оқшаулауда сынауға арналған салу, тасымалдау;

7) тіктөртбұрышты қималы өткізгіштен жасалған "ТМ-160/10" трансформаторына арналған цилиндрлі екі қабатты төмен кернеулі орама – ораманың шығырларын оқшаулау;

8) қуаты 4,5 киловатт тұрақты ток электр қозғалтқышы зәкірін орау – орау;

9) "ТМ-1000/10" трансформатор орамаларының тарамдалуы – крептелген қағазбен және сырланған матамен қолмен оқшаулау;

10) электр қозғалтқыштар роторларының өзектері – мысты егеу және түзету.

60-параграф. Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 3-разряд

202. Жұмыс сипаттамасы:

қуаты 10 мың киловольт-амперге дейінгі кернеуі 35 киловольтқа дейінгі күштік трансформаторлардың, кернеуі 35 киловольтқа дейінгі сыныбы бар және дәлдігі 1 сыныбы бар кернеуі 35 киловольтқа дейінгі өлшеу трансформаторларының, кернеуі 10 киловольтқа дейінгі 630 киловольт-амперге дейінгі арнайы мақсаттағы трансформаторлардың, қуаты 500 киловатқа дейінгі тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарының орамалары мен катушкаларын жөндеу және оқшаулау;

тіктөртбұрышты және дөңгелек өткізгіштерді оқшаулау салу жөніндегі оқшаулағыш станоктарындағы жұмыс;

қалыптарды іріктеу және орнату;

орамаларды жасау үшін орама сымдар мен оқшаулағыш бөлшектерді дайындау;

электр құралы мен ашық отты пайдалана отырып, жұмсақ және қатты дәнекермен дөңгелек және тіктөртбұрышты қималы мыс өткізгіштерді қалайылау және дәнекерлеу;

электр техникалық болаттың пластиналарына, сондай-ақ тікбұрышты және дөңгелек мыс сымдарына машиналық және қолмен оқшаулау.

203. Білуге тиіс:

орама құрылысы және күшті және өлшеу трансформаторлардың, төмен вольтті тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарының, төмен вольтті электр қозғалтқыштарының оқшаулағышы, олардың жұмыс істеу принциптері мен мақсаты;

орамаларды қосу схемаларын және реттеу тарамдарының белгісі, олардағы токтың рұқсат етілетін тығыздығы;

орамалар мен оқшаулауға жасалған сызбалар, схемалары мен есеп жазбаларын оқу тәртібі;

орау-оқшаулау және кептіру-сіңдіру жабдықтарының құрылымы;

эмаль және шыны оқшаулағышы бар орамалы сымдардың маркалары мен ассортименті;

мыс, алюминий, шамша, емен, электротехникалық болат, эпоксидті қара май мен қатайтқыштар, миканит, микафолий және өзге де материалдарының қасиеттері мен оларды қолдану саласы, оларға қойылатын талаптары;

трансформаторлар мен электр машиналарының орамалары мен оқшаулағыштарын жасаған кезде қолданылатын жабдықтың, арнайы аспаптардың, өлшеу құралдарының, электрлік өлшеу құралдары мен аппаратураларының жұмыс істеу принципі;

электротехника негіздері;

204. Жұмыс үлгілері:

1) "ТМ-630/35" трансформаторы үшін үш қатар қимасы тіктөртбұрышты өткізгіштен жасалған екі қабатты, цилиндрлі, екі кірісі бар төмен кернеулі катушкалар – орау;

2) "НСМ-35" өлшеу трансформаторының цилиндрлі, көп қабатты жоғары кернеулі катушкалар – орау;

3) қуаты 2 мың киловатт асинхронды жоғары вольтты электр қозғалтқышының статор орамасының алдыңғы бөліктері-дәнекерлеу орындарын оқшаулау;

4) қуаты 50 мың киловатт үйлесімді генераторлардың роторларын орау – бұрамаларды оқшаулау;

5) статорларды орау – орамаларды секция күйінде қыздырусыз жасау;

6) "ТМ-630/35" трансформаторы үшін қимасы тіктөртбұрышты өткізгіштен жасалған жоғары кернеулі цилиндрлі орамалар – орау;

7) зәкірлердің орамалары – ораманы алғашқы құрсаумен бекіту;

8) қуаты 1000 киловатт тұрақты ток генераторларының зәкірлерін орау – қайта орау;

9) қуаты 500 киловатт үйлесімсіз электр қозғалтқыштары – жөндеу кезінде өзекті орауды орындау.

61-параграф. Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 4-разряд

205. Жұмыс сипаттамасы:

қуаты әртүрлі кернеуі 110 киловольтқа дейінгі жалпы және арнайы нысандағы трансформаторлардың үздіксіз орамаларын жөндеу және жасау;

орамалар мен оқшаулағышты жөндеу, қуаты 50 мың киловатқа дейінгі ауыспалы және тұрақты ток электр машиналарының бөлігін ауыстыру немесе күрделі қайта орау;

мегаомметр мен ылғалды бақылау құралын қолдана отырып оқшаулау күйін айқындау;

ораманы сіңдіру, оқшаулағышты престеу, оларды пісіру және кептіру;

өзектерді пазаларға орналастыру, қадамдық секцияларды көтеру және түсіру, өзектерді майыстыру және өтулерді орындау;

орамаларды жұлдыздан үшбұрышқа қайта қосу;

станоктарда және үлгі бойынша қабырға мен плашмяға үлгі мыстан жасалған полюстік катушкалар жасау;

толқынды және ілмекті орама жасау.

206. Білуге тиіс:

күштік және өлшеу трансформаторларының, сынап түзеткіштерді қоректендіруге арналған трансформаторлардың, реттеу трансформаторларының, май реакторларының орамалары мен оқшауламаларының құрылымы;

айнымалы ток электр машиналарының, қуаты 25 мың киловатқа дейінгі синхронды электр қозғалтқыштардың және қуаты 25 мың киловольт-амперге дейінгі синхронды компенсаторлардың, сондай-ақ шунттық синхронды сериялық және компаундтық электр қозғалтқыштары мен тұрақты ток генераторларының орамалары мен оқшаулағыштарының құрылымы және жұмыс істеу принципі;

айналымдағы көп параллельді өткізгіштер кезінде ораманың алдыңғы бөлігінде ауысудың түрлері;

стотор, ротор және зәкірлер орамаларының схемалары;

кремний органикалық негіздегі және эпоксидті қара майлы асбест шыныталшықты материалдардан жасалған оқшаулағыштың қасиеттері;

ораманың айналым транспозициясы;

207. Жұмыс үлгілері:

1) өткізгіштерді дәнекерлеу орны және "ТРДН-32000/110" трансформаторы орамасының реттеуші тармақтары – реттеу;

2) кернеуі 120 киловольт қуаты 50 киловатт сынама трансформаторының жоғары кернеуін орау, "ТМН-2500/35" трансформаторын жоғары кернеуін орау - орау;

3) "ТРДЦН-63000/110" трансформаторының жоғары кернеуін орау – кей жерін қайта орай отырып жөндеу;

4) кернеуі 6 киловольт қуаты 3 мың киловатт үйлесімсіз электр қозғалтқышының статорларын орау – орау;

5) қуаты 50 мың киловатт генераторлардың статорларын орау – лакты қабатты жаңарту;

6) қуаты 3 мың киловольт-ампер үйлесімді компенсаторының роторындағы үлгі мыстан жасалған полюсті катушкалар – орама оқшаулау корпусын ауыстыра отырып жөндеу;

7) қуаты 750 киловатт электр қозғалтқыштардың роторлары – болат қаңылтырларды қайта оқшаулау;

8) "ТМН-6300/110" трансформаторы үшін "Г" үлгісіндегі электр картоннан жасалған бұрышты шайбалар – жасау;

9) тұрақты токты қуаты 250 киловатт сериесті электр қозғалтқыштарының зәкірлері – қайта орау.

62-параграф. Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 5-разряд

208. Жұмыс сипаттамасы:

жалпы және арнайы нысандағы күшті трансформаторлардың, кернеуі 330 киловольтқа дейінгі сыныпты реакторлардың, кернеуі 500 киловольтқа дейінгі өлшеу және сынау трансформаторларының винтті бір айналмалы және үздіксіз цилиндр орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу және жасау;

ауыспалы ток электр машиналарын, үйлесімді және үйлесімсіз электр қозғалтқыштарын, үйлесімді генераторлар мен компенсаторларды, қуаты 100 мың киловатқа дейінгі арнайы нысандағы машиналарды бөліп және күрделі орамалаған кезде оқшаулағыштарды жөндеу және жасау;

трансформаторлардың орамалары мен оқшаулағыштарын сіңдіру, вакуум-кептіру және пісіру.

209. Білуге тиіс:

орамалар мен оқшаулаудың конструкциясы;

әртүрлі үлгідегі және ауқымдағы трансформаторлар мен қуаты 300 мың киловатқа дейінгі электр машиналарын ораудың схемалары;

кернеу сыныбына, суыту жүйесіне, қуатына, жұмыс жағдайы мен режиміне байланысты трансформаторлар орамаларының конструктивтік ерекшеліктері;

өткізгіштердің тең бөлініп транспозициялануымен трансформаторларды ораудың тәртібі;

орамалар мен оқшаулағыштардың бұзылу белгілері мен себептері;

тұрақты және ауыспалы ток трансформаторлар мен электр машиналарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеген және жасаған кезде жұмыстарды жүргізудің тәртібі;

210. Жұмыс үлгілері:

1) қуаты 100 мың киловатт генераторлар-оқшаулағышты ауыстыра отырып, генератордың түйіспелі сақиналарын ауыстыру;

2) қуаты 2,5 мың киловатт үйлесімді генераторлар – "Б" сыныпты оқшаулауды орындай отырып, ротордың барлық бірқатарлы шиналық орамасын қайта оқшаулау;

3) қуаты 100 мың киловатт турбогенератор статоры орамасының алдыңғы бөлігі-оқшаулаудың жергілікті ақаулықтарын жою, істіктер мен шығыр ұштарының жинақтарын қайта оқшаулау, бекіту бөлшектерін ауыстыру;

4) "ТРДЦН - 40000/110" трансформаторының жоғары кернеуін орау-жасау;

5) қуаты 10 мың киловольт-ампер кернеуі 10,5 киловольт үйлесімді компенсаторлардың статорларын орау - бір жоғарғы катушканы қосымшаға ауыстыра отырып, "Б" сыныбымен орындалған оқшаулаумен кей бөлігін жөндеу;

6) қуаты 15 мың киловольт-ампер үйлесімді компенсаторлардың статоры-белсенді болаттың қабатаралық оқшаулағышын ауыстыру;

7) "ТДТН-40000/110" трансформаторлары – реттеуші ораманы жасау;

8) "ТДТН-40000/110" трансформаторлары – орамалы оқшаулағыш пен оқшаулағышты жөндеу;

9) "ТДТН-63000/220" трансформаторлары – ораманы жөндеу, бұрышты шайбаларды ауыстыру, бұрауларды қайта оқшаулау;

10) тұрақты токты қуаты 3,5 мың киловатт электр машиналары – катушкаларды қайта оқшаулау және корпустық оқшаулауды ауыстыру;

11) қуаты 2 мың киловатт үйлесімді электр қозғалтқыштар – "Б" сыныбы бойынша орындалған оқшауланғышымен статордың жаңа екіқабатты себетті ораманың катушкаларын орнату.

63-параграф. Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 6-разряд

211. Жұмыс сипаттамасы:

қуаты 500 киловольт және одан жоғары күшті трансформаторлардың, қосушы және ауа және май суытқышы бар токты шектеуші реакторлардың орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі жұмыстарды жүргізу және көлемін айқындау, кемшіліктерді анықтау;

сызбалар мен есептік жазбалар бойынша күрделі конструкциялы орамалар мен оқшаулағыштар және көп параллельді тармақты өткізгіштері бар орамаларды қысым астындағы кернеуді реттей отырып жасау;

әртүрлі қуатты және ораудың барлық сыныбы бойынша кернеулі электр машиналарының орамаларын бөліп орау кезінде орау және оқшаулау жұмыстары;

орама мен белсенді болатты жасанды суытудың барлық түрлері бар турбогенераторлардың орамалары мен оқшаулағыштары жөндеу.

212. Білуге тиіс:

арнайы нысандағы күшті, өлшеу, сынау және өзге де трансформаторлардың және кез келген қуатты тұрақты және ауыспалы токты электр машиналарының орамалары мен оқшаулағыштарының конструкциясы;

оқшаулағыштың ескіру себептері;

трансформаторлар мен электр машиналарында пайдаланылатын орамаларға жасалған сызбалар, схемалар мен есептік жазбаларды оқу тәртібі;

орамалар мен оқшаулағышты жөндеу кезінде орамалар мен катушкаларды бөліп және күрделі орау арқылы жұмыс жүргізу тәртібі;

213. Жұмыс үлгілері:

1) қуаты 200 мың киловольт-амперден астам кернеуі 350 киловольттан бастап және одан жоғары автотрансформаторлар – жоғары кернеулі орамаларды орау;

2) кернеуі 330 киловольттан жоғары күшті трансформаторлармен автотрансформаторларға арналған тіктөртбұрышты өткізгіштерден жасалған катушкалы үздіксіз спираль тәріздес орамалар – орамаларды орау;

3) турбогенераторлардың роторларын орау – желдеткіш шығыны әдісімен кептіру;

4) қуаты 8 мың киловатт және одан жоғары үйлесімсіз электр қозғалтқыштары статорларын орау – себетті типті жаңа екі қабатты ораманы демонтаждау және салу;

5) "ТРДМ-35000/15" трансформаторларының жалғастырушы реакторлары – жаңа орамаларды жасау;

6) қуаты 200 мың киловатт және одан жоғары турбогенераторлардың роторы – ораманы бөліп орау;

7) қуаты 300 мың киловатт турбогенераторлардың статоры – корпустық ораманың жіктеріндегі тұйқталуды жою;

8) қуаты 500 мың киловатт және одан жоғары турбогенераторлардың статорлары - өзектің бір бөлігін ауыстыра отырып, ораманы бөліп жөндеу;

9) "ТДЦГ-400000/220" трансформаторлар – ораманың ақаулықтарын жөндеу, орамалы оқшаулауды ауыстыру.

64-параграф. Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электрмонтер, 7-разряд

214. Жұмыс сипаттамасы:

орамаларды тікелей сұйық және жанама суыта отырып, әртүрлі кернеулі трансформаторлардың ақаулықтарын анықтау, көлемін белгілеу және "монолит" үлгісіндегі орамаларын жөндеу жөнінде жұмыстарды жүргізу;

сызбалар мен есептік жазбалар бойынша "монолит" үлгісіндегі оқшаулағышы бар орамаларды жасау;

суытудың кез келген түріндегі "монолит" үлгісіндегі оқшаулағышы бар, әртүрлі қуатты және кернеулі электр машиналарының орамаларын қайта күрделі ораған кезде орама және оқшаулау жұмыстары;

электр машиналарының бірегей элементтерін күрделі орау және қосу.

215. Білуге тиіс:

"монолит" үлгісіндегі орамалардың конструкциясы;

оқшаулауды орындау үшін қолданылатын оқшаулағыш материалдарының қасиеттері;

оқшаулағыштар мен орамалардың бұзылу белгісі және оларды жою тәсілдері;

орамалар мен оқшаулағыштарды жөндеген кезде операциялардың бірізділігі;

электр машиналарының бірегей элементтерін жинау құрылысы мен тәртібі;

технологиялық жабдықтаудың конструкциясы мен мақсаты;

орамаларды электр өлшемдері және гидроқысымға сынау әдістері;

216. Жұмыс үлгілері:

1) "Монолит" үлгісіндегі оқшаулағышы бар турбогенераторлар мен ірі электр машиналарының роторларын орау – бұзылған орамаларды демонтаждау және жаңа ораманы салу, корпустық оқшаулағышты бөліп жөндеу;

2) сумен, маймен және сутегімен суытылатын генератор статорларын орау – бұзылған өзекшелерді демонтаждау, салуға дайындау және өзекшелерді салу, корпус жігіндегі тұйықталуды жою, статор орамасын күрделі орау;

3) тікелей сутегімен, сумен және жанама суытылатын генератор роторлары – орамадан су ағатын жерді анықтау және оны тоқтату, құрсаулы сақиналарды алу және салу, ротор орамасының жіктерін айыру және оралымдарын көтеру, ротор орамаларын күрделі қайта орау;

4) жылдам суытылатын генераторлардың роторлары – құрсаулы және орталықтандыратын сақиналарды алу және салу, ротор орамасын бөліп және күрделі орау, кішірейтілген диаметрлі түйіспелі сақиналарды алу және салу, тік және дөңгелек үлгідегі майлы сутекті тығыздықты жөндеу;

5) құйылған орамалары бар күшті трансформаторлар - бұзылған ормаларды демонтаждау, ораманы орау және оны магнит өткізгішке орнату, ораманың үстінен термореактивті компаунд құю.

217. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

65-параграф. Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 2-разряд

218. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді 12-14 сапалық белгі бойынша (нақтылықтың 5-7 сыныбы бойынша) слесарлық өңдеу;

демонтаждалған бөлшектерді тазалау, жуу және сүрту және қарапайым металл және оқшаулау құрылымдарын жасау;

электр өлшеу аспаптарын, өлшеу құралдары мен тасымалдауға арналған аппаратураны орап салу;

қарапайым слесарлық құралдар мен аспаптарды пайдалана отырып, аспаптар электр машиналарының бөлшектері мен буындарын, аспаптары мен қосымша аппаратураларын бөлшектеу, жөндеу және жинау;

қарапайым қосуды реттеуші аппаратураны тексеру және жөндеу;

біліктілігі едәуір жоғары электр слесарінің басшылығымен жабдықтың жекелеген бөлшектері мен буындарын ауыстыруға байланысты күрделі емес такелаждық жұмыстарды орындау.

219. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін учаскенің электр машиналарының орналасуы мен мақсаты, олардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі туралы жалпы мәліметтер;

электр машиналарын бөлшектеу, жөндеу және жинау бойынша жұмыстарды орындау тәртібі;

қарапайым слесарлық және өлшеу құралының, жөндеу аспаптары мен такелаждық құралдардың мақсаты мен оларды пайдалану тәртібі;

электр машиналарын жөндеу кезінде қолданылатын материалдар туралы жалпы мәліметтер;

бөлшектер мен буындардың қарапайым электр монтаждық схемалары;

электр машиналарын қосу және сөндіру тәртібі;

жүк көтергіш механизмдерге қойылатын жалпы талаптар;

крандармен жұмыс істеген кездегі сигнализациясы;

220. Жұмыс үлгілері:

1) болттар – бұрандасын бұрау;

2) генераторлар – роторды алған кезде төсемді бөлшектеу және төсеу;

3) электрофильтрлердің оқшаулағыш қораптары – тірек және өтпелі оқшаулағышты тазалау;

4 ) роторларды орау-қайта оқшаулаған кезде ораманы металдай жылтырағанша тазалау;

5) статордың, ротордың, зәкірлердің, полюстердің орамалары – оқшаулағышты тазалау;

6) суытқыштар - қақпақтарды тазалау және жуу, тығыздатқыш төсемдерді жасау;

7) күрделі емес конфигурацияны төсеу – шабу және өңдеу;

8) роторлар – ораған кезде жік сыналарын тазалау және егеу, біліктің орталық саңылауының ауасымен престеу және ағып кету көлемін анықтау;

9) статор орамаларының алдыңғы бөлігі – сүрту, тығыздалған ауамен үрлеу;

10) щеткалар – макетте сүрту.

66-параграф. Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 3-разряд

221. Жұмыс сипаттамасы:

электр машиналарын және оған қатысты қосуды реттеуші аппаратура мен электр фильтрлерді бөлшектеу, жөндеу және жинау;

электр машиналарының жарты муфталарын орталықтандыру;

бөлшектерді 11-12 квалитет (дәлдіктің 4-5 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу, оларды таңбалау;

күрделі емес бөлшектердің, электр схемаларының сызбалары мен эскиздерін жасау;

күрделі емес бөлшектердің қашауларын сызу және олардан материал жасау үшін белгілеу;

оқшаулау материалдарын өңдеу;

қалайымен, мыспен және күміс дәнекермен дәнекерлеу;

кедергілерді мегаомметрмен өлшеу;

слесарлық және арнайы құралдарды баптау және толтыру;

жөндеу аспаптары мен механизмдерін тексеру және жұмыс істеуге дайындау;

механизацияның қарапайым құралдарының көмегімен буындар мен бөлшектерді ауыстыру жөніндегі такелаждық жұмыстар.

222. Білуге тиіс:

электр машиналарының құрылысы, оларды қоршаған ортаның әсер етуінен сақтау тәсілдері;

үйлесімді және үйлесімді емес, анық полюсті және анық полюсті емес машиналардың арасындағы айырмашылық;

турбогенераторларды суыту тәсілдері;

электр машиналарын оқшаулау туралы жалпы мәліметтер және оқшаулағышты сынау нормалары;

әмбебап және арнайы аспаптар мен құралдарды қолданылу шарттары;

шектеулер мен орналастыру жүйесі;

жүк көтергіш машиналар мен механизмдерге қойылатын талаптары;

күрделі емес жұмыс сызбалары мен электр схемаларын оқу тәртібі;

электротехника және механика туралы жалпы мәліметтер;

223. Жұмыс үлгілері:

1) ішпектер – ішкі бетті қылаудан тазарту;

2) газ суытқыштар – ақаулы құбырларды жаншу және бітеу;

3) әуе суытқышы бар генераторлар – ішкі және сыртқы қалқандарды бөлшектеу және жинау, суытқыштарды кранның көмегімен алу және орнату;

4) полюстік катушкалар – оқшаулағышты мегаомметрмен тексеру;

5) тұрақты ток машиналарының коллекторлары – дірілдету;

6) сутегі тығыздатқыштарының корпусы – пластик шайбаларды жасау және дәнекерлеу;

7) сумен суытылатын статорлардың орамалары – орамаларды сынауға дайындау және тармақтары бойынша гидравликалық кедергіге сынау;

8) тесіктер – негізгі бөлшектерде белгілеу және керндеу;

9) үлгі төсемдер – жабу және өңдеу;

10) орамаларды жеделдетіп суытқышы бар роторлар – үрлеуге сынауға дайындау;

11) электр сүзгілердің қапталған электродтарының жүйесі – тірек және өту оқшаулағыштарын арматурлау және орнату;

12) щетка ұстағыштар және щеткалар – түйіспе сақиналар мен коллектор бойынша орнату.

67-параграф. Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 4-разряд

224. Жұмыс сипаттамасы:

үлгі номенклатура бойынша турбогенераторлар мен олардың қоздырғыштарын, үйлесімді компенсаторларды, түрлендіргіштерді, умформерлерді және өзге ағымдағы және күрделі жөндеу;

тығыздаушы подшипниктерді, газ суытқыштар мен электр сүзгілердің электр бөліктерін жөндеу;

нақты және күрделі жөндеу-жинақтау жұмыстарын орындау;

бөлшектерді 7-10 сапалық (нақтылықтың 2-3 сыныбы) бойынша қиыстыру және бабына жеткізу арқылы слесарлық өңдеу;

генераторларды, үйлесімді компенсаторларды және басқа да қосу жабдықтарын жөндеу;

жөндеу кезінде қолданылатын материалдардың түржиыны мен сапасын айқындау;

сызбалар мен эскиздерді жасау;

жабдықтың буындары мен бөлшектерін көтеру және жылжытуға арналған қажетті такелаждық аспапты таңдау;

жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің, арнайы аспаптардың көмегімен жұмыс істеу;

жабдықтар мен аппаратуралардың бұзылушылықтары мен ақаулықтарын анықтау және оларды жою.

225. Білуге тиіс:

қуаты 100 мың киловатқа дейін электр машиналарын бөлшектеу, жөндеу және жинау жөнінде жұмыстарды жүргізудің тәртібі;

тұрақты ток электр машиналарының оларды қоздырудың тәсіліне байланысты схемалары;

электр генераторлары орамаларының схемалары;

генераторлардың подшипниктері мен тығыздатқыштарының түрлері;

щеткалардың маркалары және олардың қолданылатын саласы;

генератор роторларының құрылысы;

ротор бандаждардың мақсаты;

цилиндр жалғамалардың орналасуы мен олардың белгіленуі;

орамаларды кептіру және сіңдіру туралы жалпы мәліметтері;

күрделі такелаждық жұмыстарды жүргізу тәртібі;

күрделі сызбалар мен эскиздерді оқу, рұқсат нарядтарын ресімдеу тәртібі;

тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарын оқшаулау жөнінде жалпы мәліметтер;

электр машиналарындағы ақаулықтар, оларды анықтау және жою тәсілдері;

электротехника және механика негіздері;

226. Жұмыс үлгілері:

1) желдеткіштер – алу және орнату;

2) газ суытқыштар – құбыр және құбыр тақташаларды жаншу;

3) сутегі тығыздатқыштарының корпусы - тығыздаушы жырашықтардың ажыратқыштарын қырғылау және жетілдіру;

4) тұрақты ток машиналары – полюстерді ауыстыру, негізгі және қосымша полюстердің катушкаларын алу және салу;

5) щеткаларын көтеруге арналған механизмдер – бөлшектеу, жөндеу, жинау және реттеу;

6) сумен суытылатын статорларды орау – тығыздығына гидравликалық сынақ жүргізу, жұмыс ниппельдер мен арматурлауда судың ағуын тоқтату;

7) зәкірлерді орау – оқшаулағыштың білікке қатысты кедергісін тексеру;

8) траверс саусақтары – кабельді қағаздан оралған оқшаулағышты жөндеу;

9) полюстері анық көрінетін электр машиналарының роторлары – полюстерді алу және орнату;

10) турбогенераторлардың статорлары – сумен суыту жүйесін бөлшектеу және жинау;

11) турбогенераторлар-статор орамаларының жіктерін бөліп қайта сыналау, сыртқы және ішкі қалқандарды тексеру, жинақтау және бөлшектеу;

12) сутегімен суытылатын турбогенераторлар – газ және май бақылау постын және сигнализацияны тексеру;

13) исцин сүзгілер-ұяшықтарды висцин майымен тазалау және разрядтау;

14) бақылау істіктері – алу және орнату, тесіктерді белгілеу, бұрғылау және ашу.

68-параграф. Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 5-разряд

227. Жұмыс сипаттамасы:

тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарын бөлшектеу, жөндеу және жинау, қайта өңдеу;

ауамен, сутегімен және сумен салқындатылатын әртүрлі конструкциялы электр машиналарының үлгілік номенклатурасы бойынша ағымдағы және күрделі жөндеу, оның ішінде статорлар мен роторлар орамдарының салқындату жүйесін реконструкциялау, белсенді болатты және өзгелерді қайта айналдыру;

бөлшектерді 6-7 квалитет (дәлдіктің 1-2 сыныбы) бойынша қиыстыра және жетілдіре отырып слесарлық өңдеу;

ток өткізгіштерді жөндеу және қайта өңдеу;

түйіспелі сақиналар мен коллекторларды жөндеу және ауыстыру;

білікті майысуына және мойынның тозуына тексеру, агрегат білігін орталықтандыру;

сынау құрылғыларын жинау және баптау;

бөлшектерді ыстық күйінде орналастыру;

такелаж бен құрылғыларды күрделі жөндеу;

электр машиналарының буындарын бөлшектеумен байланысты такелаждық жұмыстарды басқару;

негізгі буындарды, жабдықтың бөлшектері мен элементтерін ауыстыру, жинау, бөлшектеу және орнату бойынша күрделі такелаждық жұмыстарды орындау.

228. Білуге тиіс:

турбогенераторлар,үйлесімді компенсаторлар, түрлендіргіштер және өзге де қосымша құрылғылар құрылыстарының ерекшеліктері;

қуаты күшті электр машиналарды жөндеу жөніндегі жұмыстарды жүргізу тәртібі;

жылуды бақылау және автоматика құралдарының, сутегімен суытылатын турбогенератордың газ май жүйесі аппаратурасының құрылымы;

оқшаулағыштың электр беріктігін сынау нормалары;

генераторлардың ауыр роторларын алу және енгізу жөнінде, статор және ротор орамаларын бөліп және толық орау жөнінде жұмыс жүргізу тәртібі;

электр машиналарын орталықтандыру және теңгерімдеу тәсілдері;

күрделілігі аса жоғары такелаждық жұмыстарды жүргізу тәртібі;

229. Жұмыс үлгілері:

1) сутегімен суытылатын генераторлар – статорлардың газ тығыздығы және тығыздығын тексеру;

2) ротор біліктерінің төзімді дискілері - арнайы аспаптармен (шлиммашинамен) өңдеу, аққаннан кейін қабылдау;

3) статор және ротор орамаларының оқшаулағыштары – тұрақты токқа кедергіні өлшеу;

4) қоздырғыштардың коллекторлары – айдарларды дәнекерлеу;

5) генераторлар мен қоздырғыштардың мойынтіректері – оқшаулаудың жай-күйін тексеру;

6) жарты муфталар – ыстық престеумен генератор білігіне орналастыру;

7) генераторлардың статорлық секциялары – алдыңғы бөлігінде электр дәнекерлеу кілттерін пайдалана отырып фосфорлы мыс дәнекермен дәнекерлеу;

8) электр сүзгілердің қапталған электродтарының жүйесі – қапталған электродтарды тоқтатылғандарына қатысты орталықтандыру;

9) статорды қырнағыштың белсенді болаты – тексеру, жөндеу және тығыздау;

10) турбогенераторлардың қуаты 500 мың киловатт және одан жоғары статорлары;

11) ток өткізгіштер – ағуды тоқтату және генераторлардың барлық түрлері үшін жөндеу;

12) қуаты 300 мың киловатқа дейінгі турбогенераторлар – статор орамаларының жіктерін толық кайта пиндеу, ротор мен бандажды шығара отырып жөндеу;

13) "ТВ-2-100-2" үлгісіндегі турбогенераторлар – статордың кронштейніне магнитті емес үстемені орнату.

69-параграф. Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 6-разряд

230. Жұмыс сипаттамасы:

құрылысы, қуаты мен кернеуі әр түрлі тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарын арнайы жөндеу-монтаждау аспаптары, тетіктерді, такелаждық аспаптарды, өлшеу құралдары мен сынау құрылғыларын пайдалана отырып жөндеу және қайта өңдеу бойынша аса күрделі және негізгі жұмыстарды орындау;

кез келген қуатты генераторда арнайы технологиямен генераторды суыту жүйесін қайта өңдеу;

әртүрлі пресс-қалыптарды жасау;

генераторларды қосу жабдықтарын жөндеу және сынау;

электр машиналарын жөндегеннен кейін сынау және баптау жұмыстарын жүргізу, оларды пайдалануға беруге дайындау;

жабдықты жөндеу және оны баптау, жөндеу аспаптарын, жүк көтергіш машиналар мен тетіктерді баптау жөнінде жұмыстарды ұйымдастыру;

аса күрделі такелаждық жұмыстарды орындау.

231. Білуге тиіс:

электр машиналарының қабылдап-тапсыру және алдын ала сынау ауқымы және оларды жүргізу тәсілдері;

әртүрлі типтегі электр машиналары орамаларының ішкі жалғасу схемалары;

жөндеу кезінде қолданылатын жабдықтың, аспаптың, құралдың негізгі техникалық сипаттамалары;

генераторлар мен электр қозғалтқыштар орамаларының температурасын бақылауға арналған терморезистордың мақсаты мен құрылысы, орналасу тәртібі;

генератор роторларының түйіспе сақиналарын тесу және тегістеу технологиясы;

эпоксидті-резольді лактың мақсаты, құрамы мен қасиеттері;

материалдардың кедергісі туралы жалпы мәліметтері;

232. Жұмыс үлгілері:

1) қоздырғыштар – коммутацияны баптау;

2) турбогенераторлардың роторлық гильзалары – жасау;

3) генераторлардың роторы – ою және бұрау, бандажды алу;

4) турбогенераторлардың роторы – оқшаулағыш қабатта орналасқан түйіспе сақиналарын ауыстыру;

5) статорлардың орамаларын сұйықтықпен суыту жүйесі – жөндеу;

6) турбогенераторлардың статорлары – үстіңгі ақаулы өзекшелерін ауыстыру, сумен суыту жүйесін бөлшектеу және жинау;

7) қуаты үлкен генераторларды электр кептіру схема – жинау;

8) сутегімен суытылатын турбогенераторлар-газ және май посттарын бақылауды және сигнализацияны тексеру;

9) сутегі тығыздатқыштары – бөлшектеу және жинау;

10) электр сүзгілер – белсенді бөлігінің жай-күйін тексеру және жоғары кернеумен сынау.

233. Термореактивті оқшаулағышы бар генераторлар мен жоғары вольтті электр қозғалтқыштарды қайта өңдеу және ротор және статор орамасын сұйықтықпен тікелей суыту бойынша аса күрделі және жауапты жұмыстарды орындаған кезде – 7-разряд.

234. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

70-параграф. Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 2-разряд

235. Жұмыс сипаттамасы:

бөлшектерді 12-14 квалитет (дәлдіктің 5-7 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу;

электротехникалық жабдықтардың демонтаждалған бөлшектері мен жинақталған бірліктерін тазалау, жуу және сүрту;

қарапайым металл және оқшаулағыш құрылымдарды жасау;

электр өлшеу аспаптарын, өлшеу құралдары мен аппаратурасын тасымалдау үшін орап салу;

жекелеген бөлшектер мен буындарды жылжытумен байланысты бояу, ағаш ұсталық және такелаждық жұмыстар;

кернеуі 3 киловольтқа дейінгі электр машиналарының қарапайым бөлшектері мен тораптарын, кернеуі 10 киловольтқа дейінгі қуаты 1 мың киловольт-амперге дейінгі I және II габаритті күштік құрғақ және майлы трансформаторларды, кернеуі 10 киловольтқа дейінгі тарату құрылғыларының жабдықтары мен аппаратураларын, кернеуі 35 киловольтқа дейінгі енгізгіштерді бөлшектеу, жөндеу және құрастыру;

I-II габаритті трансформаторлардың басты оқшаулағышын, электр машиналарының корпустық оқшаулағышын жөндеу және жасау жөніндегі күрделі емес жұмыстар;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр слесарінің басшылығымен қарапайым іске қосуды реттейтін аппаратураны тексеру және жөндеу.

236. Білуге тиіс:

тарату құрылғыларының, күшті, дәнекерлеу және өлшеу трансформаторларының, төмен вольтті және жоғары вольтті кірмелердің, электр станциялардың төмен вольтті электр машиналарының жабдықтары мен аппаратурасының орналасуы мен мақсаты, олардың жұмыс істеу принципі;

слесарлық, монтерлік және өлшеу құралдарының, аспаптардың өлшеу құралдарының, қорғаныш құралдарының мақсаты мен құрылғысы;

электротехникалық жабдықтың негізгі параметрлерінің төлқұжаттық қалқаны бойынша айқындау тәсілі;

электротехникалық жабдықты жөндеу кезінде қолданылатын материалдар туралы жалпы мәліметтер;

кабелі бар барабандарды жылжыту тәсілдері мен кабельдерді сақтау тәртібі, оларды жаю тәсілдері;

кабельдерді төсеу және оларды маркерлеу туралы жалпы мәліметтер;

жүк көтергіш тетіктерге қойылатын жалпы талаптар;

көпірлі электр кранмен жұмыс кезіндегі сигнализация;

237. Жұмыс үлгілері:

1) "ТД-100000/35" үлгісіндегі трансформаторлардың бактары – тексеру, ластанудан тазарту және трансформаторлық маймен жуу;

2) "ВМПЭ-10" сөндіргіштері – майды цилиндрден құю;

3) газ суытқыштар – болттарды тарту;

4) "ТМ-1000/10" күшті трансформаторына арналған кернеуі 10 киловольт фарфор кірмелердің оқшаулағыштары – фланец пен қақпақты арматурлау;

5) "ТМ-320/10" трансформаторының өзекті оқшаулағышы – дайындама;

6) күшті кабельдер – ұштарын кесу кабельді лентамен өңдеу;

7) қуаты 40 киловатт үйлесімсіз қозғалтқыштары статорларын ораудың алдыңғы бөлігі – дәнекерлеген жерлерін сүрту және оқшаулау;

8) статорларды, роторларды, зәкірлер мен полюстерді орау – оқшаулағышты тазалау;

9) дөңгелек мыс сымдары – "ПБД" маркалы сымды оқшаулай отырып, оқшаулау станогында үш ағынға дейін мақта-мата иірімжібін оқшаулау";

10) қуаты 40 ваттқа дейінгі үйлесімсіз электр қозғалтқыштарының статоры – секцияларды жіктерге орналастыру;

11) тығыздау – фарфор және фланецтер ретінде дайындау.

71-параграф. Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 3-разряд

238. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 10 киловольт дейінгі жабық тарату құрылғыларының электр машиналары мен қосуды реттегіш аппаратурасын бөлшектеу, жөндеу және жинау;

қуаты 10 мың киловольт-амперге кернеуі 35 киловольтқа дейінгі екіорамалы трансформаторларды күрделі жөндеу және техникалық тексеру;

қуаты 500 киловатқа дейінгі тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарының орамалары мен катушкаларын жөндеу, орамалар мен кірмелер оқшаулағышының кедергісін мегаомметрмен өлшеу;

кабель оқшаулағышын ылғалға тексеру;

кернеуі 10 киловольтқа дейін кабельдің муфтасы мен воронкасын кесу және бөлшектеу;

май тазартқыш аппаратураға пайдалану-жөндеу қызметін көрсету;

тарату желілері жабдықтарын сыртқы тексеру;

шиналауды бекіту және жинау жолақтарын тексеру, бұзылған оқшаулағыштарды ауыстыру,ажыратқыштардың жетектерін тексеру;

жинақты тарату құрылғысының бос камералары жұмысын тексеру;

еріткіштермен және эмальмен жұмыс;

істіктер мен фарфор кірмелерді бұрғылау, дәнекерлеу және арматурлау арқылы ауыстыру;

кірменің ток өткізгіш бөлшектерін қалайы дәнекермен дәнекерлеу;

фасонды және дөңгелек өткізгіштерді оқшаулау жөнінде оқшаулау станоктарындағы жұмыс;

күрделі емес бөлшектердің қашауларын сызу және оларды материал дайындау үшін белгілеу;

бөлшектерді 11-12 сапалық (нақтылықтың 4-5 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу;

механиканың қарапайым құралдарының көмегімен такелаждық жұмыстарды орындау.

239. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін электр жабдықтардың құрылысы және оны қоршаған ортаның әсерінен қорғау тәсілдері;

электр жабдықтарын жөндеу жөнінде жұмыстарды орындау тәртібі;

үйлесімді және үйлесімсіз, анық полюсті және анық полюсті емес машиналардың арасындағы айырмашылық;

турбогенераторларды суыту тәсілдері;

электр жабдығын оқшаулау және оны сынау нормалары туралы, маймен толтырылған кәбілдер, арматура және олардың аппараттары туралы жалпы мәліметтер;

кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кірмелердің мақсатын, конструкциясын және жөндеу қызметі;

релелік қорғау туралы түсінік;

жүк көтергіш машиналар мен механизмдерге қойылатын талаптар;

такелаждық аспаптарды сынау тәртібі;

электротехника және механика туралы жалпы мәліметтер;

240. Жұмыс үлгілері:

1) кірмелер – мастиканы қайта құя отырып жөндеу;

2) "10000/35" үлгісіндегі жоғары вольтті трансформаторлардың кірмесі, кернеуі 35 киловольт трансформаторларындағы кеңейткіштер – алу және салу;

3) "ВМП-10" үлгісіндегі майлы сөндіргіштер – түйіспелі жүйені реттеу, жөндеу;

4) "БНП-16" үлгісіндегі жүктемені сөндіргіштер – тексеру;

5) кабельдер – полихлорвинилді ленталар мен лакпен құрғақ бітей отырып өңдеу;

6) "ТМ - 560/35" өлшеу трансформаторының көпқабатты жоғары кернеулі цилиндр катушкалар – орау;

7) орамалардың алдыңғы бөлігі – лактау;

8) қуаты 350 киловатт электр қозғалтқыштардың алдыңғы бөлігі – іргелес секциялардың арасындағы тұйықталуды жою;

9) сумен суытылатын статорларды орау – ораманы дайындау және тармақтар бойынша гидравликалық кедергіге сынау;

10) "ТМ-1800/35" үлгісіндегі трансформаторларды орау – сіңдіру және пісіру;

11) "ТМ-6300/35" үлгісіндегі трансформаторды орау – престеу;

12) "ТД-10000/35" үлгісіндегі трансформатордың дәнекерлеу орны – лакталған матамен және кабельді қағазбен қайта оқшаулау;

13) 10 және 35 киловольт кернеуге таратушылар – жөндеу;

14) газ релелер – алу, жөндеу және орнату;

15) кедергілері бар кабельді трассалар – кабельді жаю және тарту.

72-параграф. Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 4-разряд

241. Жұмыс сипаттамасы:

электр жабдықтарын және кернеуі 35 киловольтқа дейінгі ашық және жабық тарату құралдарының аппаратурасын демонтаждау, жабдықтың кейбір бөлігін ауыстыра отырып жөндеу, монтаждау, алдын алу, реттеу және баптау;

кабельді желілерді, кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кабельді аппаратураның кірме құрылғыларын демонтаждау, жөндеу және монтаждау;

қуаты 40 мың киловольт-амперге кернеуі 110 киловольтқа дейінгі күшті екі орамалы трансформаторларды, кернеуі 35 киловольтқа дейінгі өлшеу трансформаторларын, қуаты 6,3 мың киловольт-амперге кернеуі 35 киловольтқа дейінгі пештік және дәнекерлеу құрғақ және майлы трансформаторлардың техникалық тексеру және жөндеу;

үлгі номенклатура бойынша гидроогенераторларменолардың қоздырғыштарын, түрлендіргіштерді ағымдағы және күрделі жөндеу;

реакторларды, доға сөндіргіш катушкаларды, керні ойылмаған күшті трансформаторларды тексеру;

ашық тарату құрылғыларының тартылған гирляндаларының оқшаулағыштарын өлшеу;

престеу және қысу әдістерімен мыс және алюминий өткізгіштерді қосу;

электр машиналарының қарапайым буындарына эскиз, сызбалар мен схемалар жасау;

компрессорлық құрылғыларды жөндеу;

қажетті такелаждық аспаптарды таңдау;

жүк көтергіш машиналар, механизмдер мен аспаптардың көмегімен жұмыс істеу.

242. Білуге тиіс:

электротехникалық жабдық құрылысының элементтері;

кернеуі 110 киловольтқа дейінгі тарату құрылғыларының электротехникалық жабдықтарын жөндеген кезде, оқшаулау сыныбы 110 киловольтқа дейінгі трансформаторға арналған орама мен оқшаулауды жасаған кезде, күшті кабельдерді, ұштық және жалғастырушы муфталарды, фидерлік және трансформаторлық шағын станциялардың аппаратуралары мен жабдықтарын кернеуі 35 киловольтқа дейінгі кабельді желілерді жөндеу, монтаждау және демонтаждау кезінде жұмыстарды орындау тәртібі;

анағұрлым тән ақаулықтар, оларды анықтау және жою тәсілдері;

электр машиналардың олардың қоздырылу тәсіліне байланысты схемалары;

роторлық бандаждардың мақсаты;

щеткалардың маркалары және олардың қолданылу саласы;

цилиндр қосылуларды орналастыру және оларды белгілеу;

электрожабдықтарға алдын ала сынақ жүргізу және сынау аппаратурасы туралы негізгі мәліметтер;

термосифонды және ауа сүзгіштердің, майлы трансформаторлар мен майлы реакторлардың азотпен қорғау қарапайым құрылғысының мақсаты мен құрылысы;

сыртқы және ішкі қондырғылар үшін кернеуі 110 киловольтқа дейінгі күш беретін кәбілдердің кәбілдік аппаратурасы мен енгізу құрылғыларының, әртүрлі конструкциядағы жалғағыш, тоқтатқыш және шеткі муфталардың мақсаты мен құрылымы;

кабельдердің ток өткізгіш желілерін қосу және ұштау тәсілдері;

газ толтырылған кабельдер туралы жалпы мәліметтер;

учаскенің кабельді желілері мен кірме құрылғылардың схемасы;

кабельді желілерді пайдаланған жағдайда оларға жол берілетін ток жүктемесі;

қолданыстағы кабельдер трассасында кабель тартудың технологиялық процесі;

айналымдағы көп параллельді өткізгіштер жағдайында орамалардың алдыңғы бөлігіндегі жолдардың түрлері;

статор, ротор және зәкірлерді орау схемалары;

такелаждық жұмыстарды орындаған кездегі сигнализация;

такелаждық аспапқа жол берілетін жүктемені есептеу әдістері;

такелаждық құралдарды, қорғау құрылғылары мен оқшаулаушы аспаптарды сынау тәсілдері мен мерзімі;

жоғары өрмелеу жұмыстары және қысым астындағы жұмыстарды орындау тәртібі;

электротехника және механика негіздері;

243. Жұмыс үлгілері:

1) кернеуі 110 киловольт май толтырылған кірмелер – фарфор қабығын ауыстыра отырып және кейіннен май толтыра отырып жөндеу;

2) "МГ-10" сөндіргіштері және жетек – бірлескен жұмысты реттеу;

3) кабельдер – желілерді фазалау, ұштарын қорғасын ұштамамен өңдеу;

4) "ОМ-15000/110" үлгісіндегі броньді трансформаторларға арналған дискілі екі параллельді тармағы бар катушкалар – өткізгіштердің арасына "ЭМ" маркалы электр картоннан жасалған "К-0,8" және "К-12" кабельді қағазбен көп қабатты оқшаулауды тарту;

5) қуаты 3 мың киловатт үйлесімді компенсатордың роторында үлгі мыстан жасалған полюсті катушкалар – корпустық және айналмалы оқшаулауды ауыстыра отырып жөндеу;

6) коллекторлар – кабельді тарту;

7) "ТД-10000/35" үлгісіндегі трансформаторлардың жоғары кернеуін орау - орау;

8) "ТДТГ-40000/110" үлгісіндегі күшті трансформаторлардың орамасы – престеу және сыналарын жазу;

9) зәкірлерді орау – оқшаулағыштың кедергісін білікке қатысты тексеру;

10) кернеуі 110 киловольт ашық шағын станциядағы разрядтауыштар – орнату және алу;

11) 220 киловольт кернеуге ажыратқыштар – пышағын ауыстыра отырып күрделі жөндеу;

12) "ВГС" гидрогенераторлардың роторы- түйіспе сақиналардың біліктеріне престеу;

13) қуаты 750 киловатт электр қозғалтқыштардың роторлары-болат қабаттарды қайта оқшаулау;

14) "ТД-20000/35" үлгісіндегі күшті трансформаторлар - орамаларын ауыстыра отырып күрделі жөндеу.

73-параграф. Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 5-разряд

244. Жұмыс сипаттамасы:

электр станциясының күрделі электр техникалық жабдықтарын: барлық үлгідегі және қуатты кернеуі 110-330 киловольт тарату құрылғысын, кернеуі 110-220 киловольт күшті трансформаторларды, салмақ астындағы кернеуді реттеу құрылғысымен және мәжбүрлеп айналдырумен екі және үш орамалы трансформаторларды, кернеуі 110-220 киловольт өлшеу трансформаторлары мен арнайы нысандағы трансформаторларды, кернеуі 500 киловольтқа дейінгі алғашқы коммутациялы электр жабдықтары мен аппаратураны, тұрақты және ауыспалы ток электр машиналарын, үйлесімді және үйлесімсіз қозғалтқыштар мен генераторларды демонтаждау, жөндеу, монтаждау, қайта өңдеу, реттеу және баптау;

кернеуі 110-330 киловольт кірмелердің оқшаулағыштары мен тығыздатқыштарын жекелеп және толық ауыстыра отырып жөндеу;

роторлық жіктің гильзасын жасау, роторлық бандаждардың буындарын қайта өңдеу және жөндеу;

бөлшектерді 6-7 сапалық (нақтылықтың 1-2 сыныбы) бойынша қиыстыру және бабына жеткізіп өңдеу арқылы аса күрделі слесарлық операцияларды орындау;

ток өткізгіштерді жөндеу және қайта өңдеу;

түйіспе сақиналар мен коллекторларды жөндеу және ауыстыру;

білікті мойынының майысуы мен тозуына тексеру;

агрегаттардың біліктерін орталықтандыру;

электр машиналарын сынауға қатысу;

бөлшектерді ыстық күйінде орналастыру, кернеуі 35 киловольттан жоғары май және газ толтырылатын кабельді желілерді жөндеу және монтаждау, оларды арматурлау және аппаратуралары;

суасты кабельдерінің ұштарын жағалау құдықтарына салу;

май толтырылатын кабельдердің муфталарын кептіру, вакуумдау және май құю;

фарфор мыс және күміс дәнекерлерді пайдалана отырып қолдың жетуі қиын жерлерді дәнекерлеу;

электр бөлігінің ақаулықтарын жою және күрделі құралды, аспапты, жүк көтергіш машиналарды жөндеу, оларды сынау;

жабдықтың бөлшектері мен элементтерінің аса күрделі және негізгі буындарының орнын ауыстыру, бөлшектеу және орнату жөнінде такелаждық жұмыстарды орындау.

245. Білуге тиіс:

генераторлардың, түрлендіргіштердің және өзге де күрделі электр техникалық жабдықтың құрылысының ерекшелігі мен жұмыс істеу принципі;

күшті майлы трансформаторлардың, арнайы нысандағы трансформаторлардың, тарату құрылғылары аппаратураларының негізгі параметрлері және техникалық сипаттамалары;

фазалық қысқа тұйықталған роторы бар үйлесімсіз электр қозғалтқыштарының, үйлесімді қозғалтқыштар мен генераторлардың жұмыс істеу принципі;

трансформаторлардың орамалары мен оқшаулағыштарының бұзылу белгілері мен себептері;

жоғары кернеулі кабельдер мен муфталарды оқшаулау ерекшелігі;

май толтырылған кабельдердің, арматураны мақсаты мен құрылысы және олардың аппаратурасы;

май толтырылған кабельдерді сақтау ерекшеліктері;

жөнделетін электр техникалық жабдықты сынау нормалары мен ауқымы;

май шаруашылығының схемасы;

күрделі сызбаларды, схемаларды, эскиздерді оқу тәртібі;

246. Жұмыс үлгілері:

1) кернеуі 220 киловольтқа дейінгі автотрансформаторлар – орамада айналмалы тұйықталуды жою;

2) қуаты 250 мың киловольт-ампер кернеуінің сыныбы 110-220 киловольт "АОДЦТГ" үлгісіндегі автотрансформаторлар – үлгі бағдарлама бойынша күрделі жөндеу;

3) сынау трансформаторының кернеуі 1,5 мың киловольт жоғары вольтті кірмелері – тығыздатқыштарды жөндеу;

4) майлы сөндіргіштердің кірмелері – төсемдердің көмегімен еңістерді реттеу;

5) ротор білігінің тірек дискілері – арнайы аспаптармен өңдеу, жұмысты жонғаннан кейін қабылдау;

6) 220 киловольт кернеулі броньдалған тұрақты ток кабельдері – жалғастырушы муфталарды монтаждау;

7) "ТДЦТ-120000/220" үлгісіндегі трансформаторлардың магнит өткізгіштері – электр техникалық болат пластиналардың тұйықталу көздерін жою;

8) 110 киловольт кернеулі май толтырылған бекіткіш кабельдердің муфталары – монтаждау және жөндеу;

9) роторлардың орамалары – катушка аралық қосылыстарды дәнекерлеу және оқшаулау;

10) күшті генераторларды электр кептіру схема – жинау;

11) "ВРТДПУ-405000/35" үлгісіндегі вольт қосқыш трансформаторлар – сөндіріп-қосушы құрылғыны ауыстыра отырып күрделі жөндеу жүргізу;

12) "ОЦДГ-82500/220" үлгісіндегі трансформаторлар – ораманы жөндеу, бұрыштық шайбаны ауыстыру, бұрауларды қайта оқшаулау.

74-параграф. Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь, 6-разряд

247. Жұмыс сипаттамасы:

әртүрлі арнайы жөндеу құрылғыларын, механизмдерді, такелаждық жарақты, өлшеу құралдары мен сынау қондырғыларын қолдана отырып, әртүрлі конструкциялы, қуатты, кернеу мен кернеу кластарын, кез келген құрастырылымдарды, кернеуі 330 киловольт және одан жоғары су электр станциялары мен қосалқы станциялардың тарату құрылғыларын жөндеу және қайта жаңарту жөніндегі аса күрделі және жауапты жұмыстар;

әртүрлі пресс қалыптарды жасау;

жабдықты жөндеген кезде және оны пайдалануға беруге дайындау кезінде сынақ және баптау жұмыстарын жүргізу;

жабдықты жөндеу және баптау, жөндеу аспаптарын, жүк көтергіш машиналар мен механизмдерді баптау бойынша жұмыстарды ұйымдастыру;

трансформаторларға құю үшін трансформаторлық майды дегаздау және азоттау;

майды дегаздау және азоттау, ауаны кептіру және май буын мұздату бойынша технологиялық құрылғыларға қызмет көрсету және жөндеу.

248. Білуге тиіс:

электр станцияның қолданыстағы цехтарының жағдайында жөндеу жұмыстарын жүргізу тәртібі;

жарылыс және өрт қаупі бар үй-жайда кабельдерді монтаждаудың ерекшеліктері;

кабель желілеріндегі және қысыммен майы бар арнайы құбырлардағы қысымды ұстап тұруға арналған автоматты қоректендіруші сорғы қондырғыларын қосудың техникалық шарттары, мақсаты және принципті схемалары;

пайдалануға қайта енгізілетін жабдық пен аппаратураны қайта қабылдау тәртібі;

электр аппараттары мен тұрақты және ауыспалы ток құрылғылары үшін 500 киловольттан жоғары кернеуге жоғарғы вольтті кірмелер мен олардың бөлшектерінің негізгі өлшемдері мен техникалық сипаттамасын, құрылысы мен сыныптауышы, олардың бұзылу белгілері мен себептері;

жоғары вольтті сөндіргіш аппараттардың (майлы, газ, әуе сөндіргіштердің), сөндіргіштер, ажыратқыштар жетегінің жетекті тетіктерінің, токты шектеп жіберетін және қорғаушы аппараттардың (реакторлардың, сақтандырғыштардың, қорғау разрядтауыштардың) негізгі өлшемдері;

трансформация коэффициентін, трансформаторлар орамалары сымдарының қималарын, көтергіш құрылғыларға жүктемелерді есептеу әдістері;

дөңгелек диаграмманы салу және алу әдістері;

жоғары вольтті аппараттарды оқшаулау шарттары және оларға қойылатын талаптар;

беріктік қорының коэффициенттерін және металл конструкцияларға, сымдар мен тростарға, оқшаулағыштарға, байланыс қысқыштарына, арматура мен разрядтаушыларға, іргетастар мен жерге тұйықтау құрылғыларына ақау салу нормалары;

трансформатор майын кептіру, регенерация, тазалау, дегазация және азоттау тәсілдері;

материалдардың кедергісі бойынша жалпы мәліметтер;

249. Жұмыс үлгілері:

1) желдеткіштер-алу және орнату;

2) газ салқындатқыштар-құбыр тақталарындағы түтіктерді подвальцовкалау;

3) электр сүзгілерді шайқау механизмдерінің қозғалтқыштары-ревизия және жөндеу;

4) сутекті тығыздағыштардың корпустары-ажыратқыштарды шабровка және тығыздағыш жыраларды пысықтау;

5) тұрақты ток машиналары-полюстерді ауыстыру, басты және қосымша полюстерге катушкаларды шешу және кигізу;

6) щеткаларды көтеру механизмдері-бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және реттеу;

7) сумен салқындатылатын статор орамалары-тығыздыққа гидравликалық сынақтар жүргізу, шарлы ниппельдерде және арматурада ағуды жою;

8) "АВМ-411", "АВМ-10Б", "АВМ-15", "АБМ-15" үлгісіндегі автоматтар – жөндеу, реттеу;

9) "АТДЦТН-200000/330" үлгісіндегі автотрансформаторлар – орамаларын ауыстырып және қысым астында реттеу құрылғысын қалпына келтіре отырып күрделі жөндеу;

10) 500 киловольт кернеулі май толтырылған кірмелер – тығыздатқыштарды ауыстыра отырып күрделі жөндеу;

11) "ВВБ-00", "ВВБк-500", "ВВ-500", "ВВ-500Б" үлгісіндегі әуе сөндіргіштер – бөлшектеу, жөндеу, жинау және баптау;

12) "РНДЗ-2/500/4000" үлгісіндегі ажыратқыштар – тексеру, жөндеу, түйіспелердің берілу кедергілерін өлшеу;

13) бұрылыс схема – кірмелер мен сөндіргіштерге қосыла отырып монтаждау;

14) трансформаторлар – индукциялық тәсілмен өз багінде кептіру, "Иней" құрылғысында белсенді бөлігін ыстық майды себу және ылғалды мұздату әдісімен кептіру;

15) "ТДЦ-400000/330" трансформаторлар – орнатқан жерде кептіру арқылы, тығыздығы мен майын ауыстырып белсенді бөлігін бөлшектемей күрделі жөндеу;

16) "ТФШ-500", "ТРН-500" үлгісіндегі ток трансформаторлары, "НКФ-500", "НДЕ-500" кернеулі трансформаторлар – майды ауыстыра отырып күрделі жөндеу жүргізу;

17) "ВМ-1" құрылғысы – схемасын құрастыру және азот қорғанышы бар трансформаторларға құю үшін трансформатор майын дегаздау.

250. Тарату құрылғысы мен кернеуі 500 киловольттан жоғары шағын станциядағы жабдықта аса күрделі және жауапты жұмыстарды орындаған кезде - 7-разряд.

251. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

75-параграф. Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 2-разряд

252. Жұмыс сипаттамасы:

дайын қосалқы бөлшектерді пайдалана отырып кинематика механизмін және жылжымалы жүйені бөлшектемей бөлшектеу, жөндеу, күрделі емес бБақылау-өлшеу аспаптары мен механизмдерін құрастыру, реттеу және сынау;

бөлшектерді 12-14 сапалық белгі бойынша (нақтылықтың 5-7 сыныбы бойынша) өңдей отырып, қарапайым слесарлық жұмыстарды орындау;

күрделі емес аспаптардың ақаулықтарын анықтау және қолданыстағы жылу механикалық жабдық жағдайында жылу техникалық бақылау және автоматика құралдарының схемаларында күрделі емес монтаждау жұмыстарын орындау;

кабельдік байланыс желілерін төсеу, монтаждау, кабель ұштарын бөлу;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр слесарінің басшылығымен кәбіл ағындары мен кәбіл жартылай қабаттарын пайдалану.

253. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтың технологиялық схемаларының жекелеген элементтерінің өлшеу құралдары мен механизмдерінің құрылысы, мақсаты және жұмыс істеу принципі;

басқарудың жылу қалқандары мен жылу механикалық жабдықтарда өлшеу құралдарын монтаждау тәртібі;

слесарлық және электр монтаждық құралдың мақсаты мен құрылысы;

ток өткізгіш материалдардың негізгі қасиеттері;

электр тізбегінің әртүрлі буындарындағы кедергілерді өлшеу әдістері;

өлшеудің электр құралдарын, слесарлық бақылау-өлшеу құралдарын пайдаланудың тәртібі;

қарапайым жылу техникалық және электр схемаларындағы шартты белгілер;

шақтамалар мен қонулар жүйесі, квалитеттер (дәлдік сыныптары) және кедір-бұдырлық параметрлері (тазалық сыныптары);

реттеуші және функционалдық аппаратура әрекетінің принципі;

электр техника негіздері;

254. Жұмыс үлгілері:

1) инелі вентиль – сальниктік тығыздауды құрсаулай отырып тексеру;

2) кабельді желілер – кесу және дәнекерлеу;

3) бақылау кабельдері – жаю, бронін алу, төсеу, шылдырлау және жалғау;

4) металл беті – тұрпайы егеу, тоттан тазарту;

5) аспаптар – "механикалық нөлді" орнату;

6) клеммалық жинақтар – жөндеу және монтаждау;

7) термобулар, кедергі термометрлері, техникалық манометрлер баламалау, жинау және орнату;

8) импульстік құбырлар– орнатқан жерде үрлеу, жөндеу, тарту, бояу;

9) электр тізбектер – шылдырлау;

10) тістегершіктер, төлкелер, орнату сақиналары және өлшеу құралдарының өзге де бөлшектері - білікшелерде штифтеу, бұрғылау, зенковка, бұранданы кесу;

11) қалқан, қалқандардың қаңқасы – тесіктерді кесу, бояу.

76-параграф. Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 3-разряд

255. Жұмыс сипаттамасы:

өлшеу құралдарын жөндеу, жинау, реттеу, сынау, түзету;

өлшеу құралдарын және электр магнитті, электр динамикалық, ферродинамикалық және дифференциалдық-трансформаторлық схеманы қайталама аспаптарды монтаждау;

электр және өлшеу схеманы кинематика жүйесін, діріл балансын тексеру, механизмдерінің ұсақ кемшіліктерін жою;

кинематиканы реттеу, теңгерімге келтіру, градуирлеу және тексеру;

бөлшектерді қиыстырып келтіру және жетілдіру арқылы 11-12 сапалық (нақтылықтың 4-5 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу;

өлшеу құралдарының ақаулықтарын анықтау және жылу механикалық жабдықтың жұмыс істеуі жағдайында жылу техникалық бақылау құралдары мен автоматика схемаларінда қарапайым монтаждау жұмыстарын орындау;

кабельдік байланыс желілерін төсеу, монтаждау, кабель ұштарын бөлшектеу, кабельдік ағындар мен кабельдік жартылай қабаттарды пайдалану.

256. Білуге тиіс:

автореттегіштердің жөнделетін өлшеу құралдарының нысаны және жұмыс істеу принципі мен оларды басқару тәсілі;

өлшеу құралдары мен жылу автоматикасының жылу және электр құралдарының схемасындегі шартты белгілері;

кішірейтуші құрылғыларды, таратушы және конденсациялық ыдыстарды орнату тәртібі;

импульстік құбырлардың төсемдерінің түрлері;

басқарудың жылу қалқандарының, пульттер мен панельдердің мақсаты, құрылысы мен орналасуы;

әртүрлі электр көлемін өлшеудің нақты құралдарымен өлшеу тәсілдері;

жекелеген бөлшектерге эскиз жасау тәртібі;

энергоблоктың технологиялық схемасы;

қорғау арматурасын іріктеп басқару жүйесінің схемасы;

түрлендіруші және қосалқы құрылғылары бар (сигнал беру блоктары) тар бейінді өлшеу құралдарының принциптік және монтаждық схемалары;

оқшаулау материалдарына қойылатын талаптар;

электрондық машиналар мен өлшеудің жартылай өткізгіш құралдарының жұмыс істеу принципі;

реттеу процесінің көрсеткіштері, автореттегіштерді баптау органдары;

электротехника және механика негіздері;

257. Жұмыс үлгілері:

1) вамперметрлер, вольтметрлер, гальванометрлер, милливольтметрлер, логометрлер, техникалық манометрлер және вакуумметрлер, ауырды өлшеуіш – күрделі жөндеу;

2) коммутациялық ("АП-50", "ПМО", "ПМТ" және өзге де) аппаратура – жылу механикалық жабдық жұмыс істеп тұрған жағдайда жөндеу, ретке келтіру және монтаждау;

3) арматура – гидравликалық престеу;

4) датчик – гидравликалық престеу, жөндеу;

5) өлшеу құралдары мен автореттеуіштердің бөлшектері – тығындарды алу және толтыру;

6) кабельді байланыс, қайталанған коммутация – монтаждау, жөндеу, ажырату;

7) индукциялық, трансформаторлық катушкалар, реле орамалары – қайта орау;

8) алғашқы қысымды, деңгейді түрлендірушілер (механикалық бөлігі) – бөлшектеу, өлшеу блоктарын ауыстыра отырып, өлшеу камераларын тазалап, престеп және баламалап жөндеу;

9) механикалық, сильфондық, қалтқылы шығындарды өлшеу – жөндеу және реттеу;

10) механикалық, электр тахометрлер – жөндеу;

11) әртүрлі үлгідегі электр жетектер-жұмыс істейтін жабдықта монтаждау және реттеу.

77-параграф. Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 4-разряд

258. Жұмыс сипаттамасы:

кинематика мен жылжымалы жүйені бөлшектей отырып және жауапты бөлшектер мен тораптарды жетілдіре отырып, электр магниттік, электродинамикалық және өзге де күрделілігі орташа жылу техникалық бақылау және автоматика өлшеу құралдарын жөндеу, монтаждау, реттеу, сынау, юстирлеу;

технологиялық жабдықты қорғау мен автоматиканың релелік схемаларының құрылғыларын реттеу және баптау;

өлшеу жүйесін бөлшектеу және ауыстыру, кинематикасын реттеу, градуирлеу және қайта градуирлеу арқылы өлшеу және автореттеу құралдарын жөндеу;

өлшеу, автореттеу және басқару құралдарының ақаулықтарын анықтау және оларды жою;

аспап бөлшектерінің қосылулары мен қосылыстарының күрделі схемаларын белгілеу және монтаждау;

аспаптарды тексерген және сынаған кезде күрделі және салыстырмалы кемшіліктерді анықтау;

аспаптар мен автомат құрылғыларға ақаулық ведомостерін жасау және төлқұжаттары мен аттестаттарын толтыру;

бөлшектерді 7-10 сапалық (нақтылықтың 2-3 сыныбы) бойынша слесарлық өңдеу, тісті беріліс пен бұрамды іліністі жинау;

автоматтандыру үшін күрделі емес объектілердің үдеткіш сипаттамаларын және реттеуші органдардың шығыс сипаттамаларын алу.

259. Білуге тиіс:

өлшеу құралдарын, автореттеуіштерді жөндеу, жинау, монтаждау және ретке келтірудің техникалық шарттары және олардың құрылымдық ерекшеліктері;

технологиялық маманданудың схемалары;

күрделі және салыстырмалы кемшіліктерді анықтау тәртібі;

өлшеу құралдары мен автоматтардың жұмысындағы кемшіліктердің пайда болу себептері, олардың алдын алу және жою шаралары;

әртүрлі жүйелердің, гальванометрлердің, логометрлердің, электр газ талдауыштары мен тұз өлшеуіштердің электр және кинематикалық схемалары;

ленталы және шөмішті автомат таразылардың құрылысы мен баламасы;

электронды лампалардың, фотокедергілер мен жартылай өткізгіштердің жұмыс істеу принципі мен құрылысы;

қарапайым электронды схемалардың белгіленуі;

жылу процестерінің автореттеуіштерін орнатқан жерде тексеру және ретке келтіру әдістері;

реттеудің автоматты жүйесін қатаң кері байланыспен ретке келтіру әдістері;

объектінің статикалық және динамикалық сипаттамалары туралы түсінік;

электроника негіздері;

260. Жұмыс үлгілері:

1) бір импульсті авто реттеуіштер – жұмыс істеп тұрған жабдықта ретке келтірілуін тексеру және реттеу;

2) ленталы және шөмішті автомат таразылар – тексеру және реттеу;

3) өлшеу диафрагмалары және деңгейді өлшеуішке үлгі іріктелген құрылғылар – монтаждау;

4) жылуды бақылау схемаларын және күрделілігі орташа электр схемаларын коммутациялау - қолданыстағы жабдықта құрастыру және монтаждау;

5) потенциометр және электронды көпірлер – кинематика механизмін бөлшектемей-ақ жөндеу;

6) дифференциалды трансформаторлық схеманың бір немесе екі қайталама аспаптары бар шығын өлшеуіштер - жұмыс істеп тұрған жабдықта монтаждау және реттеу;

7) барлық үлгідегі реле – тексеру, жөндеу, реттеу;

8) электронды реттелетін өлшеу құралдары – жөндеу;

9) электронды қайталама дифференциалды-трансформаторлық схеманың өлшеу құралдары-кинематика мен өлшеу схемасын жөндеу;

10) тахометр – үлгі тахометр бойынша жөндеу және тексеру;

11) іріктеу құрылғысы – жасау және монтаждау;

12) электр жетектер – үлгі схемаларды жөндеу, монтаждау және реттеу, ұшты сөндіргіштерді реттеу.

78-параграф. Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 5-разряд

261. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі өлшеу құралдары мен жылу автоматикасын монтаждау және жөндеу;

бөлшектерді 6-7 сапалық (нақтылықтың 1-2 сыныбы) бойынша қиыстыру және бабына жеткізу арқылы слесарлық өңдеу;

жылу бақылау, автоматика және қазандықтарды, турбиналарды және басқа да технологиялық жабдықтарды қорғау схемасын жөндеп монтаждағаннан кейін баптау және кешенді сынау;

кинематиканы жөндеу, шығын, қысым және деңгей аспаптарын, оттегі өлшегіштерді, "РН"-метр, көп нүктелі көпірлер мен потенциометрлерді тексеру, қайта қалпына келтіру;

объектілердің екпінді сипаттамаларын алу;

реттеуші органдарды есептеу;

өлшеу және автоматика құралдары жұмысында ақаулықтарды анықтау және жою;

аспаптарды өлшеудің басқа шектеріне қайта есептеу және қайта жасау.

262. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін өлшеу құралдары мен автоматика құрылғыларының құрылымдық ерекшеліктері, оларды реттеу және түзету тәсілдері;

әртүрлі үлгідегі өздігінен жазатын аспаптардың кинематикалық схемалары;

нақты өлшеу құралдарының (микрометр, индикаторлардың) құрылысы;

реттеудің бір контурлы автоматты жүйесін статикалық және динамикалық есептеу әдістері;

екі контурлы реттеудің автоматты жүйесін реттеудің эксперименталды әдісі;

қорғаныш, сигнализация, электр жетегінің схемалары;

реттеуші органдарды мен орындау механизмдерінің типтері;

бу күшті құрылғыларды пайдалануға қажетті өлшеу құралдарының саны мен түрлері және олардың мақсаты;

жылу процестерінің автореттеуіштерін тексеру және баптау әдістері;

263. Жұмыс үлгілері:

1) өлшеу құралдарының автореттеуіштер және өлшеу құралдары мен электронды және жартылай өткізгішті схемалары бар орталықтандырылған бақылау жүйесінің автореттеуіштері және басқа да аппаратуралар - жабдықта тексеру, жөндеу, қайта өңдеу, монтаждау және баптау;

2) турбина роторының осінен қозғалуынан қорғау, ротордың майысу индикаторы, ротор мен цилиндрдің кеңею айырмасының индикаторы – баптау, жөндеу;

3) "ММЭ", "МПЭ" типті манометрлер, "ДМЭ", "ДМЭР", "ДМЭ-М" типті дифманометрлер - жартылай өткізгіш күшейткіштер мен магнитті-модуляциялық түрлендіргіштерді жөндеу;

4) көпірлер мен потенциометрлер, миллиамперметрлер, электронды өздігінен жазғыш аспаптар – кинематиканы, электронды схемаларды жөндеу, қайта градуирлеу, баптау және пайдалануға тапсыру;

5) шығынды, деңгейді, жұмсалуы нормаланған температураны алғашқы электронды түрлендіргіш – жөндеу, баптау;

6) түйіспейтін жіберушілер, әртүрлі үлгідегі шығын өлшеуіштер- жөндеу;

7) тамақтануды автореттеуіш, бу температурасы және басқа да екі және үш импульсті автореттеуіштердің импульсті схемаларының жүйесі – жөндеу, баптау;

8) орталықтандырылған бақылау және басқару жүйелері - релелік схемаларды, индикациялау блоктарын жөндеу, ақауларды жою;

9) орталықтандырылған бақылау және басқару жүйесі – релелі жүйені, индикация блоктарын жөндеу, ақаулықтарды жою;

10) жылу механикалық жабдықты электрлік басқару және температуралық бақылау схемалары - монтаждау, жөндеу, ақауларды жою, қолданыстағы жабдықты баптау;

11) үстіңгі және төменгі термобу – монтаждау және орнату;

12) жылу қалқандары, "РТЗО" жинақтары – күрделі электр схемаларын орнату, коммутациялау, жұмыс істеп тұрған жабдықта жөндеу және баптау.

79-параграф. Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 6-разряд

264. Жұмыс сипаттамасы:

аса күрделі аппаратураны, өлшеу құралдарын, автореттеу және орталықтандырылған бақылау жүйелерін, радиоактивті элементтер мен фотоэлементтерді жөндеу, монтаждау, реттеу, баптау, сынау, юстирлеу және тарирлеу;

аса күрделі жылу техникалық бақылау аппаратурасы мен жылу процестері автоматикасы жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

аса күрделі тексеру аппаратурасын баптау және жөндеу;

жылу бақылау схемасын және қазандықтардың, турбиналардың және басқа да жылу механикалық жабдықтарды монтаждағаннан кейін баптау және кешенді сынау;

жылу техникалық бақылау және автореттеудің өлшеу құралдарын тексеруге арналған схеманы жинақтау;

шілтердің тұтанғыш-қорғаушы, қазандықтарды үстінен қыздыру құбырларының жарылуын акустикалық анықтағыштардың, факелдің сөніп қалуынан қорғау құрылғысын баптау.

265. Білуге тиіс:

жылу техникалық бақылау құралдары мен авто реттеуіштердің электр және жылу схемалары;

электронды күшейткіштердің сыныптамасы;

электронды генераторлардың, мультивибраторлардың, шектеуіштердің, тиристорлардың жұмыс істеу принципі;

аспап жасауда және өнеркәсіптік электроникада қолданылатын металдардың, өткізгіштердің, жартылай өткізгіштердің қасиеттері;

өлшеу құралдары мен автореттеуіштерді монтаждау және жөндеу үшін қолданылатын материалдар мен қосалқы бөлшектердің номенклатурасы;

266. Жұмыс үлгілері:

1) жану, үздіксіз үрлеу автореттеуіші, қазандық агрегаттарының үстіңгі қызу бетін суыту схемалары – сипаттамаларын алу, баптау, жабдықтың жұмыс істеп тұрған күйінде ақаулықтарды жою;

2) автореттеуіштер, өлшеу құралдары – тән емес ақаулықтарды жою;

3) "ВВК-331" үлгісіндегі виброаппаратураларды, "ТЭ-300" үлгісіндегі электронды тахометрлер – жөндеу және баптау;

4) магнитті күшейткіштер – жөндеу;

5) осциллографтар - жөндеу және баптау;

6) жылу техникалық бақылау көрсеткіштерінің нормаланып жұмсауымен алғашқы электронды түрлендіргіштер - жөндеу, қайта өңдеу және баптау;

7) жылу техникалық бақылау құралдары (автоматты газоанализаторлар, калориметрлер, газ тығыздығын өлшеуіштер, будың және ауыз судың құрамындағы тұзды өлшеуіштер "АК-310") - жөндеу және баптау.

80-параграф. Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 7-разряд

267. Жұмыс сипаттамасы:

жылу техникалық бақылау және жылу процестерінің автоматикасы аппаратурасын микропроцессорлардың, мини және микро-электронды есептеуіш машинаның, бақылаушының, теле өңдеу жүйесінің терминалды құрылғысы базасында жөндеу, монтаждау, реттеу, баптау және пайдалануға тапсыру;

электронды түйіндер мен модульдерді диагностикалау;

электронды схемалар базасында газдарды талдау үшін автоматты құралдарды жөндеу және реттеу:

басқарудың электронды құрылғыларында бағдарламаларды дайындау, енгізу және баптау;

блоктау арқылы орындалатын технолгиялық қорғанышты жөндеу, баптау және қызмет көрсету.

268. Білуге тиіс:

микропроцессорлар базасындағы электронды құрылғылардың құрылымдық және өзге де ерекшеліктері;

электронды схемалар базасында бақылау-өлшеу және диагностикалық аппаратуралардың қолданылу тәртібі;

электронды құрылғыларды жөндеуге қойылатын техникалық талаптар;

микропроцессорлық техника негіздері;

269. Жұмыс үлгілері:

1) интегралды схемалар базасында автоматты газоанализаторлар - жөндеу және баптау;

2) электронды есептеуіш машина базасындағы өлшеу кешені - жөндеу және баптау;

3) электронды есептеуіш машинада "УКТЗ", "УКТС" үлгісіндегі блокты орындауды технологиялық қорғау - жөндеу және баптау;

4) микро- және мини-электронды есептеуіш машина базасында үздіксіз диагностика құрылғысы - жөндеу және баптау.

270. Технолгиялық процесті басқарудың автоматты жүйесінде талшықты-оптикалық байланысты пайдалана отырып бағдарламаланатын бақылаушының базасында ақпараттық, басқару, есептеу және диагностикалық кешендерді жөндеу және қызмет көрсету өніндегі жұмыстарды орындаған кезде - 8-разряд.

271. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

3-тарау. Электр станциялары мен желілерінің жабдықтарын пайдалану, энергия тұтынушыларына қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік - біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Автоматтандырылғын жылу бергіштердің моторисі, 3-разряд

272. Жұмыс сипаттамасы:

өнімділігі сағатына 100 тоннаға дейін басқару қалқанынан отын беру жабдығын басқару;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысын қадағалау;

жылу берудің үздіксіз және үнемді режимін қамтамасыз ету;

апаттық жағдайларды жою.

273. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылғысы;

жылу беру схемасы;

автоматика, блоктау және дабыл қағу жұмысы принципі;

өлшеу және дабыл қағу құралдарының мақсаты мен орнату орны;

отын түрлері мен маркалары;

электр техникасы жөніндегі негізгі мәліметтер;

274. Басқару қалқанынан жылу беретін жабдықты басқару кезінде өнімділігі:

100-ден жоғары 400 тонна сағатына дейін – 4-разряд;

400-ден жоғары 1000 тонна сағатына дейін - 5-разряд;

1000 тонна сағатына-тан жоғары – 6-разряд.

2-параграф. Агрегаттарды (бу генератор-турбина) басқару блок қалқанының машинисі, 6-разряд

275. Жұмыс сипаттамасы:

бу генераторларының, барабан-сепараторлардың, ядролық бу өндіретін қондырғының, турбиналар мен турбогенераторлардың жұмыс режимін бірлік қуаты 230 мың киловатқа дейінгі конденсациялық турбиналары бар атом электр станцияларында және бірлік қуаты 100 мың киловатқа дейінгі жылуландыру турбиналарында басқарудың блок қалқанынан жүктеменің берілген кестесіне сәйкес жүргізу;

жеке қажеттілік агрегаттары мен трансформаторларына пайдалану қызметін көрсету, олардың үздіксіз және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау, престеу, блоктың жылу схемаларында қайта қосу;

өлшеу құралдарының көрсеткіштерін, автоматты реттегіштердің және сигнализацияның жұмысын бақылау;

апатты жағдайларды жою.

276. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін бу генераторының, барабан-сепаратордың, турбинаның, турбогенератордың және қосалқы жабдықтың құрылғысы, техникалық сипаттамалары;

турбиналық қондырғының жылу схемалары және жылу және электр энергиясын өндірудің технологиялық процесі;

бу генераторларының, барабан-сепараторлар мен турбиналардың әртүрлі жүктемелер кезіндегі жұмыс режимі;

генератордың және реакторлық-турбиналық цехтың өз қажеттіліктерінің принципті электр схемалары;

өлшеу құралдарының жұмыс істеу принципі;

жылулық бақылау мен автоматиканың принциптік схемасы;

қызмет көрсетілетін технологиялық контурлардағы параметрлердің рұқсат етілген ауытқулары;

жабдық жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасының, су дайындау, механика мен электротехниканың негіздері;

277. Бірлі-жарым қуаты 230 мың киловаттан жоғары конденсациялық турбиналары бар атом электр станцияларында бу генераторларының, ядролық бу өндіретін қондырғының барабан-сепараторларының, турбиналардың, басқарудың блоктық қалқанынан турбогенераторлардың жұмыс режимін жүргізу кезінде-7-разряд.

278. 7-разряд беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

3-параграф. Агрегатарды (қазандық-турбина) басқарудың блоктық жүйесінің машинисі

279. Жұмыс сипаттамасы:

қазандықтар, турбиналар, генераторлар жұмысының тәртібін жүктеменің топтық қалқаннан басқарудың берілген кестесіне сәйкес жүргізу;

агрегаттарды пайдалануға қызмет көрсету және оларды дамылсыз және үнемді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау;

басқару қалқанынан жылу схемаларінде қайта қосу;

апаттық ахуалдарды жою.

280. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін қазандықтар, турбиналар, генераторлар мен қосалқы жабдықтардың құрылғысы мен техникалық сипаттамалары;

жылу және электр энергиясын өндірудің жылу схемалары және технологиялық процесі;

әртүрлі жүктемедегі қазандықтар мен турбиналардың жұмыс режимдері;

қазандық турбиналар цехының жеке қажеттіліктеріне арналған генераторлар мен тетіктердің принципиалды электр схемалары;

өлшеу құралдарының жұмыс істеу принципі және жылулық бақылау мен автоматиканың принципті схемалары;

параметрлердің шекті ауытқулары;

жабдық жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасы, механика, электротехника және су дайындау негіздері;

281. Қазандықтардың жұмысы кезінде:

бу турбинасының түрі мен қуаты (мың киловатт):

20-ға ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25-ке ("Р"), 40-қа ("К") дейін – сұйық және газ тәрізді жылумен - 5-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 6-разряд;

20-дан ("ПР", "Т", "ПТ"), 25-дан ("Р"), 40-тан ("К") жоғары, 45-ке ("Т", "ПР", "ПТ"), 50-ке ("Р"), 60-ке ("К") дейін - сұйық және газ тәрізді жылумен - 6-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 7-разряд;

45-тен ("Т", "ПТ"), 50-тен ("Р"), 60-тен ("К") жоғары, 120-ке ("К", "Т", "ПТ", "Р") дейін - сұйық және газ тәрізді жылумен - 7-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 8-разряд;

120-дан жоғары ("Т", "ПТ") – сұйық, газ және қатты отынмен жұмыс істегендегі – 8-разряд.

282. Бу турбиналары үлгілерін белгілеу:

"К" - конденсациялық, "П" - буды өндірістік іріктеумен жылуландыру, "Т" - буды жылыту іріктеуімен жылуландыру, "ПТ" - буды өндірістік және жылыту іріктеуімен жылуландыру, "Р" - буды реттемелі іріктеусіз қарсы қысыммен, "ПР" - буды қарсы қысыммен және өндірістік іріктеумен, "ТР" - буды қарсы қысыммен және жылуландыру іріктеуімен.

283. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

4-параграф. Арнайы су тазарту операторы, 5-разряд

284. Жұмыс сипаттамасы:

қуаты 50 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясының арнайы су тазарту және арнайы газбен тазарту жүйелерінің жабдығына (жылу жеткізгішті тазалау, бірнеше рет мәжбүрлі циркуляциялау контурының суын тазарту, реакторды басқару және қорғау жүйесінің суын тазарту, ұстау бассейнінің суларын, бассейн-барботерді тазарту, пайдаланылған ядролық отын қоймасының суын тазарту қондырғыларын, бірнеше рет мәжбүрлі циркуляциялау контурының дезактивациялайтын ерітінділерін тазарту, трап суларын қайта өңдеу және тазарту, арнайы кәріз және арнайы кір жуу сулары, арнайы газбен тазарту қондырғылары, сұйық радиоактивті қалдықтарды сақтау және қайта өңдеу жүйелері, буландыру қондырғылары) пайдалану қызметін көрсету;

жабдықтың жұмысын айналып өту жолымен бақылау;

регенерациялық және дезактивациялау ерітінділерін дайындау және беру;

жөндеу персоналын тартуды талап етпейтін қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

атом электр станциясының арнайы су тазарту және арнайы газбен тазарту жүйелерінің жабдықтарын іске қосу, тоқтату, қайта қосу және сынамалау;

регенерациялау және дезактивациялау үшін технологиялық схемалар мен қызмет көрсетілетін жабдықты дайындау;

авариялық жағдайларды жоюға қатысу;

қызмет көрсетілетін жабдықты жөндеуге шығару және жөндеу немесе баптау жұмыстарын жүргізу үшін жұмыс орындарын дайындау;

жөндеу жұмыстарының орындалуын бақылау, жабдықты жұмысқа енгізу.

285. Білуге тиіс:

арнайы су тазарту және арнайы газбен тазарту жүйелерінің, реагенттік, бактық, жылу алмасу және сорғы жабдықтарының, сұйық радиоактивті қалдықтарды сақтау қоймаларының және оларды қайта өңдеу жүйелерінің құрылғысы, қызмет көрсету тәртібі, пайдалану шарттары және жұмыс режимі, олардың технологиялық схемалары;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың, құбырлар мен арматуралардың орналасу, жылу тасымалдағыш пен ластанған суларды тазарту схемалары;

тазартылғаннан кейін жылу тасымалдағыш пен дистилляттың сапасына қойылатын талаптар;

сигнал беруді өлшеу құралдары мен автоматты реттегіштердің мақсаты;

үй-жайларды, жабдықтарды, құбырлар мен құралдарды дезактивациялау тәсілдері;

қолданылатын дезактивациялау ерітінділерінің түрлері;

ион алмастырғыш шайырларды тиеу, түсіру және қайта тиеу тәртібі;

бейорганикалық химия және химиялық технология негіздері;

286. Бірлі-жарым қуаты 50 мың киловаттан 240 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясының арнайы су тазарту және арнайы газ тазарту жүйелерінің жабдығына пайдалану қызметін көрсету кезінде – 6-разряд;

бірлі-жарым қуаты 240 мың киловаттан астам 640 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясының арнайы су тазарту және арнайы газ тазарту жүйелерінің жабдығына пайдалану қызметін көрсету кезінде – 7-разряд;

бірлі-жарым қуаты 640 мың киловаттан астам энергия блогы бар атом электр станциясының арнайы су тазарту және арнайы газ тазарту жүйелерінің жабдықтарына пайдалану қызметін көрсету кезінде – 8-разряд.

287. 7-8 разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

5-параграф. Багер (шлам) сорғысының моторшысы

288. Жұмыс сипаттамасы:

орталықтан тепкіш сорғылармен және күл үйіндісіне күл-су қойыртпағын айдау жөніндегі гидроқұрылғыш аппараттармен жабдықталған багерлі (шламды) сорғыны пайдалану қызметін көрсету, оның үмітін және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

сорғы схемаларін іске қосу, тоқтату және қайта қосу;

қабылдау камерасында су деңгейін реттеу;

сорғы жабдығының жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жоюға қатысу;

апаттық жағдайларды жою.

289. Білуге тиіс:

орталықтан тебетін сорғылар мен гидроағынды аппараттардың құрылғысы;

сорғылар мен олардың приводтарының техникалық сипаттамалары;

сорғылардың шекті жүктемесі;

соратын және айдамалау құбырларының схемалары;

арматура және өлшеу құралдарының орналасуы және мақсаты;

шлак және күлдің негізгі қасиеттері;

290. Қазандықтың өнімділігі (сағатына тонна):

300-ге дейін - 3-разряд;

300-ден астам 820-ға дейін - 4-разряд;

820-дан астам - 5-разряд.

6-параграф. Бақылаушы-монтер, 1-разряд

291. Жұмыс сипаттамасы:

электроэнергия тұтынушыларына қызмет көрсету;

есептегіш құралдарының жағдайы мен жұмысын қадағалау;

бұзылған электр есептегіштер мен өлшеу трансформаторларын ауыстыру шараларын қабылдау;

энергияны есепсіз пайдалану жағдайларын анықтау;

энергия есебі бұзылған кезінде есептеуді жүзеге асыру;

электр есептегіштердің көрсеткіштерін жазып алу;

шұғыл құжаттама жүргізу және тұтынушылардың шоттарын уақтылы төлеу шараларын қабылдау;

тұтынушыларға ескертулер беру.

292. Білуге тиіс:

есептегіш құралдарының (электр есептегіштер, өлшеу трансформаторы) жұмыс істеу принципі;

есептегіштерді қосу схемалары;

электр есептегіштерде болатын қателіктер;

электр есептегіштерді пайдалану тәртібі;

есептеу коэффициенттері;

қызмет көрсетілетін электр құрылғылары туралы қарапайым мәліметтер;

электр қабылдағыштарды (есептегіш құралдарынан өтетін) біріктіру тәсілдері;

293. Тұрмыстық бір фазалы электр есептегіштерді ажырату және қосу, тұрмыстық тұтынушыларды ажырату және қосу, тұтынушылардың өзіне - өзі қызмет көрсету кітапшалары немесе төленген шоттар бойынша жүзеге асырылатын тұтынушылармен есеп айырысуды бақылау кезінде – 2-разряд.

7-параграф. Бақылаушы- монтер, 3-разряд

294. Жұмыс сипаттамасы:

электроэнергия және жылу энергиясы тұтынушыларына қызмет көрсету;

бұзылған электр есептегіштерді ауыстыру;

тұтынушыларды қосу және ажырату;

бекітілген тұтынушылар бойынша энергияның шығынын жүргізу;

тапсырмаларды дайындау мен беру;

тұтынушыларға қызмет көрсететін бақылаушы монтерлер бригадасын басқару;

электр есептегіштерді орнату және пайдалану жөніндегі төмендеу біліктілікті бақылаушы монтерлер мен электромонтерлерден жұмысты қабылдап алу;

есептегіш перфорациялық машиналарда дайындалған немесе банктерден түсетін төленген шоттар бойынша табуляграмма көмегімен жүзеге асырылатын тұтынушылардың есептерін бақылау;

энергия тұтынушыларымен есептесу кезінде есептегіш машиналарда жұмыс істеу;

энергияға есептесу бойынша құжаттаманы жүргізу;

энергия есептегіш құралдарының жағдайын бақылау және олардың дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

тұтынушылардың шоттарын уақтылы төлеу және тұтынушылардың пайдаланған энергиясын толық есептеу шараларын қабылдау.

295. Білуге тиіс:

электр есептегіштер мен өлшеу трансформаторларының техникалық сипаттамалары;

кіші механизациялы есептегіш машиналар;

есептегіш техниканы пайдаланып энергиямен есептесу технологиясы;

энергиямен есептесу бойынша табуляграммаларды пайдалану тәртібі;

сомалайтын және есептегіш машиналарда жұмыс істеу тәртібі;

есептесу және есептеу құралдарының жағдайы бойынша құжаттаманы жүргізу тәртібі;

электр техника негіздері;

қызмет көрсетілетін электр құрылғылары құрылғысы;

8-параграф. Балықкөтергіш машинисі, 3-разряд

296. Жұмыс сипаттамасы:

гидроэлектр станциялардағы балықкөтергіш пен олармен байланысты қосалқы жабдықтардың режимі мен жұмысын жүргізу;

жабдықты пайдалану қызметін көрсету және оның сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

гидроагрегат пен балықкөтергіштің механикалық жабдықтың майда кемшіліктері мен ақаулықтарын анықтау және жою;

жөндеу және баптау жұмыстары өндірісіне арналған жұмыс орнын дайындау;

балықты шлюздеу жөніндегі жұмысты бақылау.

297. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы балықкөтергіш жабдықтарының құрылғысы;

өлшеу және арматура құралдарының құрылғы орны мен мақсаты;

гидравлика, механика және электр техника негіздері;

9-параграф. Бу турбиналарын басқару орталық жылу қалқанының машинисі

298. Жұмыс сипаттамасы:

орталық жылу қалқанынан басқару жүктемесінің берілген кестесіне сәйкес бу турбиналарының режимін және жұмысын жүргізу;

бу турбиналарын пайдалану қызметін көрсету және олардың сенімді және үнемді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау және қазандық агрегаттарының жылу схемаларін қайта қосу;

өлшеу құралдарының көрсеткіштерін, автоматты реттегіштер мен дабыл қаққыштардың жұмысын бақылау;

жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

жабдықты жөндеуге шығару;

апаттық жағдайларды жою.

299. Білуге тиіс:

бу турбинасының және қосалқы жабдық құрылғысы, техникалық сипаттамалары;

жылу электр энергиясының жылу схемалары және технологиялық процесі;

автореттегіштер, өлшеу, жылуды қорғау және дабыл қағу құралдарының жұмыс істеу принципі;

жылуды бақылау және автоматиканың принципиалды схемалары;

бу, су, турбиналық май және конденсат сапасының нормативтік көрсеткіштері;

параметрлердің шекті ауытқулары;

бу турбинасының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасының, механиканың, электр техникасының және су даярлау негіздері;

300. Бу турбинасының үлгісі және қуаттылығы (мың киловатт):

қойыртпалық:

10-ға дейін – 3-разряд;

10-нан жоғары 40-қа дейін - 4-разряд;

40-тан жоғары 60-қа дейін - 5-разряд;

60-тан жоғары 240-қа дейін - 6-разряд;

240-тан жоғары 500-ге дейін – 7-разряд;

500-ден жоғары – 8-разряд;

буды өндірістік және жылуландырып іріктеумен:

7-ге дейін - 3-разряд;

7-ден жоғары 20-ға дейін - 4-разряд;

20-дан жоғары 45-ке дейін - 5-разряд;

45-тен жоғары 120-ға дейін - 6-разряд;

120-дан жоғары - 7-разряд;

қысымға қарсы:

12-ге дейін - 3-разряд;

12-ден жоғары 25-ке дейін - 4-разряд;

25-тен жоғары 50-ке дейін - 5-разряд;

50-тен жоғары - 6-разряд.

301. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

10-параграф. Бу турбиналарының машинисі

302. Жұмыс сипаттамасы:

жүктеменің берілген кестесіне сәйкес турбиналардың жұмыс режимін жүргізу;

бу турбиналарын пайдалануға беру қызметін көрсету және олардың сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

жабдықтарды іске қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау және турбиналардың жылу схемаларін қайта қосу;

өлшеу құралдары көрсеткіштерін, автоматты реттегіштер мен дабыл қаққыштардың жұмысын бақылау;

жабдық жұмысындағы ақаулықтарын анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

жабдықты жөндеуге шығару;

апаттық жағдайларды жою.

303. Білуге тиіс:

турбина, турбогенератор және қосалқы турбиналық жабдықтың құрылғысы мен техникалық сипаттамалары;

жылу схемалары;

жылу және электр энергия өндірісінің технологиялық процесі;

автореттегіштер, өлшеу, жылуды қорғау және дабыл қағу құралдарының жұмыс істеу принципі;

жылуды бақылау және автоматиканың принципиалды схемалары;

бу, су, турбиналық май және конденсат сапасының нормативтік көрсеткіштері;

параметрлердің шекті ауытқулары;

турбинажұмысының техникалық - экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасы, механика, электротехника және су дайындау негіздері;

304. Бу турбинасының үлгісі мен қуаттылығы (мың киловатт):

қойыртпалық:

10-ға дейін – 3-разряд;

10-нан жоғары 40-қа дейін – 4-разряд;

40-тан жоғары 60-қа дейін – 5-разряд;

60-тан жоғары – 6-разряд;

буды өндірістік және жылулық іріктеу:

7-ге дейін – 3-разряд;

7-ден жоғары 20-ға дейін - 4-разряд;

20-дан жоғары 45-ке дейін - 5-разряд;

45-тен жоғары - 6-разряд;

қысымға қарсы:

12-ге дейін – 3-разряд;

12-ден жоғары 25-ке дейін – 4-разряд;

25-тен жоғары 50-ге дейін – 5-разряд;

50-ден жоғары – 6-разряд.

11-параграф. Газ турбина құрылғыларының машинисі

305. Жұмыс сипаттамасы:

10 мың киловатқа дейін жекелеген қуаттылықтағы газ турбина құрылғысы жабдықтарының жұмыс режимін жүргізу;

газ турбина құрылғыларын пайдалану қызметін көрсету және олардың үздіксіз және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

қондырғы жабдығын іске қосу, тоқтату, сынамалау және жылу схемаларында қайта қосу;

өлшеу құралдары көрсеткіштерін, автоматты реттегіштер мен дабыл қаққыштардың жұмысын бақылау;

апатты жағдайларды жою.

306. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін компрессорлар, газ турбиналарын, турбогенераторлар мен қосалқы жабдықтардың құрылғысы және техникалық сипаттамалары;

жылу схемалары;

өлшеу құралдарының жұмыс істеу принципі:

бақылау газ турбина құрылғыларының және автоматиканың принципиалды электр схемалары;

генератордың және өз мұқтажындағы газтурбиналық қондырғылардың принципті электр схемалары;

жабдық жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

газ динамикасын, жылу техникасы және электр техникасының негіздері;

307. Газ турбина құрылғыларының жұмыс режимін жүргізу кезіндегі қуаттылық бірлігі:

10-нан жоғары 50 мыңға дейінгі киловатт - 5-разряд;

50-нан жоғары 100 мыңға дейінгі киловатт - 6-разряд;

100 мың киловаттан жоғары - 7-разряд.

308. 7-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

309. Жоғарылау білікті машинистің басшылығымен жұмысты орындау кезінде құрылғылардың тиісті қуаттылығында тарифтеу бір разрядқа төмен жүргізіледі.

12-параграф. Гидроагрегаттардың машинисі 3-разряд

310. Жұмыс сипаттамасы:

10 мың киловатқа дейінгі қуатты бірліктегі гидроагрегаттардың жұмыс режимін жүргізу;

гидроагрегаттарды пайдалануға беру қызметін көрсету және оларды сенімді және үнемді жұмыспен қамтамасыз ету;

гидроагрегаттардың электр схемаларында жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау және қайта қосу;

өлшеу құралдары көрсеткіштерін, жылдамдық реттегіштер және май ағыны құрылғыларының жұмысын бақылау;

негізгі және қосалқы жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау;

апатты жағдайларды жою.

311. Білуге тиіс:

гидроагрегаттар мен қосалқы жабдықтардың құрылғысы, жұмыс істеу принципі мен техникалық сипаттамалары;

электр схемалары;

жылдамдық реттегіштерінің, май қысымды қондырғылардың, өлшеу құралдарының, гидроагрегаттарды қорғау және сигнализацияның жұмыс істеу принципі;

параметрлердің шекті ауытқулары;

гидроагрегаттар жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

гидравлика, электр техникасы және механика негіздері;

312. Гидроагрегаттардың жұмыс режимін жүргізу кезінде қуаттылық бірлігі:

10-нан жоғары 25 мың киловатқа дейінгі - 4-разряд;

25-тен жоғары 100 мың киловатқа дейінгі - 5-разряд;

100-ден жоғары 250 мың киловатқа дейінгі - 6-разряд;

250-ден жоғары 500 мың киловатқа дейінгі - 7-разряд;

500 киловаттан жоғары - 8-разряд.

313. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

13-параграф. Гидроимараттарды қараушы, 2-разряд

314. Жұмыс сипаттамасы:

гидротехникалық имараттарды пайдалану қызметін көрсету;

су өлшеу постарында, сүзгілердегі судың температурасы мен деңгейін өлшеу;

пьезометрлер, маяктардың, шектеу және тыйым салу белгілерінің, плакаттардың және басқасының жағдайларын, жеткізетін және төгетін жүйелерді, метеорологиялық жағдайларды қадағалау;

қашықтықтан беру жөніндегі су тартқылардың плотина және бетон арматурасы негізіндегі және металл қаптаулардағы температуралық режим мен кернеуді бақылау;

оптикалық және шекті-оптикалық қақпалар, тура және айналмалы тіктеуіштер, гидростатикалық нивелирлер мен клинометрлер бойынша орнынан жылжуларды, еңістерді, шөгулерді бақылау;

плотиналар мен жағалаудағы жапсарластар негіздемесіндегі сүзгілік қысымға қарсылық пен жер асты суларын өлшеу;

бьефтердегі су деңгейін өлшеу;

қызмет көрсетілетін ғимараттардағы ұсақ ақауларды жою.

315. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін аудандағы шектеу және тыйым салу белгілерінің, өлшеу құралдарының, құрылғылардың орналасқан жерлері;

өлшеу құралдарының мақсаты мен жұмыс істеу принципі;

есептен шығару тәртібі;

қайталама аппаратураларды пайдалану тәртібі;

далалық журналдарды жүргізу және бақылау нәтижелерін өңдеу тәртібі;

316. Есептеу техникасымен және жылжымалы электронды есептеуіш машинасын қолданумен жұмыс істеуде – 3-разряд.

14-параграф. Гидрокүлкетіру және күл үйінділері трассасының қараушысы, 2-разряд

317. Жұмыс сипаттамасы:

күл жолдары мен күл үйінділерінің жағдайын оларды қарау жолымен тексеру;

дамбаларда гидрокүлкетіру трассаларын қайта қосу;

су жинайтын құдықтарды шандорларды алып тастауға және қондыруға қатысу;

дамбаларды өсіруді бақылау;

апаттық жағдайларды жоюға қатысу.

318. Білуге тиіс:

күл үйінділерінің, күл жолдарының, су құбыржолдары мен кәріздердің құрылғысы және схемалары;

күл жолдарын аршу және жинау тәсілдері;

шығыр құрылғысы;

слесарлық іс негіздері;

бір сорғыдан екіншісіне ауысу кезіндегі әрекеттер схемасы.

319. Ұзындығы 4 километрге дейінгі гидрокүлкетіру трассалары мен күл үйінділеріне (күл құбырларына) қызмет көрсету кезінде – 2-разряд;

ұзындығы 4-тен 8 километрге дейінгі гидрокүлкетіру трассалары мен күл үйінділеріне (күл құбырларына) қызмет көрсету кезінде -3-разряд;

ұзындығы 8-ден 12 километрге дейінгі гидрокүлкетіру трассалары мен күл үйінділеріне (күл құбырларына) қызмет көрсету кезінде – 4-разряд;

ұзындығы 12 километрден асатын гидрокүлкетіру трассалары мен күл үйінділеріне (күл құбырларына) қызмет көрсету кезінде – 5-разряд.

15-параграф. Жағадағы сорғы станцияларының машинисі, 2-разряд

320. Жұмыс сипаттамасы:

бірлі-жарым өнімділігі сағатына 10000 метрге дейінгі ортадан тепкіш және осьтік сорғылармен жабдықталған жағалау сорғы станцияларына қызмет көрсету және сенімді жұмысын қамтамасыз ету;

айналымдағы судың қысымын, мойынтіректердің температурасы мен майлауды, сорғылар мен электр қозғалтқыштардың жұмысын, суқабылдағыштар мен гидротехникалық имараттар торларының жағдайын бақылау;

сорғыларды іске қосу, тоқтату және сынамалау;

жабдықтың жұмысындағы ақауларды анықтау және жою;

апаттық ахуалдарды жою.

321. Білуге тиіс:

сорғылар мен су қабылдағыштардың торларының құрылғысы мен жұмыс істеу принципі;

сорып алатын және қысып толтыратын құбыржолдар мен реттейтін құрылғылардың схемалары;

өлшеу құралдары мен арматураның орналасуы және мақсаты;

гидравлика мен механиканың негіздері;

322. Жағалық сорғы станцияларына қызмет көрсетуде сорғылардың өндірістік бірлігі:

сағатына 10000-нан 20000 метрге дейін – 3-разряд;

сағатына 20000-нан 50000 метрге дейін – 4-разряд;

сағатына 50000 метрден жоғары – 5-разряд.

16-параграф. Жедел-көшпелі бригадасының электрмонтері, 2-разряд

323. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 0,4 киловольтқа дейін тарату желілеріндегі бұзушылықтарды жою;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен күрделілігі III дәрежелі 35 киловольт қосалқы станциялардың жабдығына және күрделілігі II дәрежелі тарату желілерінің жабдығына қосалқы станцияларсыз жедел және техникалық қызмет көрсету;

режимді және апатты ауыстырып қосулар;

жұмыс орындарды дайындау;

қосалқы станциялардың тарату желілерінің және тарату құрылғыларының жабдықтарындағы бұзушылықтарды жою;

аккумулятор батареяларының параметрлерін өлшеу;

кернеуі тоқтатылған кезде күш беретін трансформаторларда шықпаларды ауыстыру бойынша көлемі шамалы жұм ыстарды орындау.

324. Білуге тиіс:

қосалқы станциялардың қызмет көрсетілетін жабдықтарының мақсаты және принциптік құрылысы;

алғашқы қосулардың және пунктер мен трансформаторлық қосалқы станциялар орналасқан қызмет көрсетілетін учаскелердің желілер таратушы қосалқы станциялардың өзіне қажетті желілердің схемалары;

қорғаныс релесі құрылғыларына жедел қызмет көрсетудің тәртібі;

қосалқы станцияларда, кезекші пункттерде және жедел автомашиналарда орнатылған байланыс түрлері және оларды пайдалану тәртібі;

кернеуі 0,4 киловольтқа дейін тарату желілерінде жиі болып тұратын ауытқушылықтар және оларды жою әдістері;

электр техника негіздері;

325. Күрделілігі II дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялардың жабдықтарына, күрделілігі I дәрежелі тарату желілерінің жабдықтарына және күрделілігі I және II дәрежелі тарату желілерінің жабдықтарына күрделілігі 35-110 киловатт II және III дәрежелі кернеулі қосалқы станциялардың жабдықтарымен бірлесіп, біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен жедел және техникалық қызмет көрсету кезінде – 3-разряд.

17-параграф. Жедел-көшпелі бригадасының электрмонтері, 4-разряд

326. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі І дәрежелі кернеуі 35-110 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына және жоғары білікті электромонтердің басшылығымен күрделілігі І дәрежелі кернеуі 35-110 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарымен бірге күрделілігі І дәрежелі тарату желілерінің жабдықтарына жедел және техникалық қызмет көрсету;

күрделілігі ІІІ дәрежелі кернеуі 35 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына және қосалқы станцияларсыз күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілерінің жабдықтарына жедел және техникалық қызмет көрсету;

кернеу, жүктеме, температура және өзге де параметрлер бойынша белгіленген режимді қамтамасыз ету;

қосалқы станциялардың тарату құрылғыларында және тарату желілерінде режимді жедел ауыстыру;

апат кезінде жедел ауыстыру;

жабдықтарды тексеру;

тарату желілерінің жабдықтарында, қалқандарда және өзіне қажетті құрастыруларда, коммутациялық аппараттардың жетектерінде, қосалқы станциялардың жабық және ашық тарату құрылғыларындағы екінші рет коммутациялау тізбегінде ақаулықтарды айқындау және жою;

жұмыс орындарын дайындау;

жұмысшыларды жұмысқа жіберу, олардың жұмысын бақылау;

жұмыс аяқталған соң жұмыс орындарын қабылдау.

327. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың құрылғылары;

жедел токтың және қызмет көрсетілетін қосалқы станциялардың, тарату пункттердің схемалары;

релелік қорғаныстың мақсаты және әрекет ету аймақтары;

телемеханика автоматика құрылғыларының жедел қызмет көрсету тәртібі;

қорғаныс құралдарының және аспаптардың сынақ мерзімдері;

электротехника негіздері;

328. Күрделілігі ІІ дәрежелі кернеуі 35-110 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына және күрделілігі І дәрежелі кернеуі немесе күрделілігі І және ІІ дәрежелі тарату жабдықтарын кернеуі 35-110 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарымен бірге күрделілігі І және ІІ тарату желілерінің жабдықтарына жедел және техникалық қызмет көрсету кезінде - 5-разряд;

күрделілігі І дәрежелі кернеуі 35-110 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына және кернеуі 35-110 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарымен бірге күрделілігі І және ІІ тарату желілерінің жабдықтарына жедел және техникалық қызмет көрсету кезінде - 6-разряд.

18-параграф. Жылу бергіштердің машинисі, 3-разряд

329. Жұмыс сипаттамасы:

өнімділігі сағатына 100 тоннаға дейін қатты және сұйық отынды беретін барлық жабдыққа қызмет көрсету, аралау жолымен жұмысын бақылау, үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету;

жылу беретін жабдық тетіктерін іске қосу, тоқтату және басқару орнынан және қалқаны бойынша сұйық отын берудің жылу схемаларін қайта қосу;

берілген қысым мен сұйық отынды айдау температурасын ұстап отыру;

жылу беретін тетіктердің ақаулықтарын анықтау және техникалық қызмет көрсету мен жөндеуге қатысу;

қызмет көрсетілетін тетіктерді тазалау және майлау;

аспаптар мен құрылғылардың жиынтығын дұрыс жағдайда ұстап отыру;

апаттық жағдайларды жоюға қатысу.

330. Білуге тиіс:

отынберу жабдығының құрылғысы және жұмыс істеу принципі, техникалық сипаттамалары;

отын беру, оны блоктау және дабыл қағу схемалары;

отын түрлері мен маркалары;

майлау, төсем және тығыздайтын материалдардың қасиеттері мен қолдану шарттары;

әмбебап және арнайы аспаптар мен құрылғыларды пайдалану тәртібі;

слесарлық іс;

электр техникасы мен механика негіздері;

331. Қатты отын беретін жабдыққа қызмет көрсетуде өнімділігі:

сағатына 100 тоннадан 400 тоннаға дейін – 4-разряд;

сағатына 400 тоннадан 1000 тоннаға дейін – 5-разряд;

сағатына 1000 тоннадан жоғары – 6-разряд;

сұйық отын беретін жабдыққа қызмет көрсетуде өнімділігі:

сағатына 100 тоннадан 500 тоннаға дейін – 4-разряд;

сағатына 500 тоннадан астам- 5-разряд.

19-параграф. Жылу желілері операторы, 3-разряд

332. Жұмыс сипаттамасы:

жылу желілерінің гидравликалық режимін, жылумен жабдықтау көздерінің температуралық кестесінің сақталуын, жылу тұтынушыларынан қайтатын судың температурасын, сорғылардың жұмысын, қойыртпаның қайтуын, басқару қалқанынан резервтік қазандықтарының жағдайын бақылау;

сорғы станцияларындағы режимдік шұғыл қайта қосу;

жылу желілерін, жылу пункттерін қосу және тоқтату жөніндегі жұмыстарға және апаттық жағдайларды жоюға қатысу;

жылу желілері мен жылу пункттеріне қызмет көрсету жөніндегі диспетчерлік қызмет пен слесарлармен шұғыл байланыс;

жылу желілері ауданындағы жылумен жабдықтаудағы ақаулар туралы хабарларды қабылдау;

шұғыл құжаттаманы жүргізу.

333. Білуге тиіс:

аудан мен сорғы станцияларының жылу желілерінің схемалары;

жылумен жабдықтау көздерінің жылуландырып жабдықтау;

жылу тұтынушыларының жұмыс режимінің кестесі;

жылу желілеріндегі өлшеу құралдары құрылғысы;

гидравлика және жылу техникасы негіздері;

20-параграф. Жылу желілеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь, 4-разряд

334. Жұмыс сипаттамасы:

500 миллиметрге дейін диаметрлі құбыржолдармен жылу желілері жабдықтарына қызмет көрсету;

жер асты және жер үсті жылу желілері трассаларын қайта қосу және қадағалау;

құбыржолдарды сыртқы және жер асты суларының басуынан сақтау мақсатында жылу трассаларының ішкі бетінің жағдайын байқау;

жолшыбай сорғытулар мен сорғыту құдықтарының жағдайын тексеру;

камералар мен құдықтардан суды тарту;

камералар мен жер асты павильондарда жабдықтарды тексеру;

қол тартпалы және бұрамды тартпалы реттейтін және бекіткіш арматураны, түсіретін және ауа крандарын, тіректерді, металл құрылымдарды, майлық қарымталауыштар мен басқа жабдықтарды, сондай-ақ жылу желілері имараттарына қызмет көрсету және ұсақ жөндеу;

жылу желілерін іске қосу және жөндеу, олардың жұмыс режимін бақылау;

камералардың газдалғандығын тексеру;

камералар мен камералар мен жер асты павильондарының барлық жабдығын тазалықта ұстау;

металл құрылымдарын сырлау;

құбыржолдар мен арматураны таңбалау;

трассалардағы шурфтарды дайындау.

335. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін учаске схемасы;

жылу желілері жабдықтарының құрылғысы мен жұмыс істеу принципі;

қысымда тұрған жабдықтарда жұмыс істеу тәртібі;

арматура, қарымталауыштар, өлшеу құралдарының мақсаты және орнату орны;

жер асты, такелажды, жөндеу және монтаждау жұмыстары өндірісінің түрлері мен тәртібі;

слесарлық іс;

жылу техникасының негіздері;

336. Диаметрі құбырлармен жылу желілеріне қызмет көрсету кезінде:

500-ден жоғары 1100 миллиметрге дейінгі – 5-разряд;

1100 миллиметрден жоғары – 6-разряд.

21-параграф. Жылу пунктеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь, 4-разряд

337. Жұмыс сипаттамасы:

жылу пункттері мен жылумен жабдықтау жүйелерінің тораптары жабдықтары: жүйелі және аралас схемалар бойынша қосылған екі сатылы жылытқыштары жоқ ыстық сумен жабдықтаудың автоматтандырылған құрылғыларымен жылу пункттеріне, 0,1 мегапаскальдан астам (шаршы сантиметрге 1 килограмм-күш) кері желілерде қысыммен жылу пункттеріне, қуаты сағатына 2 гигакалорийге дейін автоматтандырылған жылыту жүйелері бар жылу пункттеріне,желдетудің автоматтандырылмаған жүйелері бар жылу пункттері, биіктігі 10 қабатқа дейінгі ғимараттардың жылу пункттеріне қызмет көрсету және жөндеу;

элеватор тораптарын баптау және олардың жұмысын бақылау;

ыстық сумен жабдықтау, калориферлер, салқындатқыштар және технологиялық мұқтаждықтар үшін берілетін бу мен желілік судың көлемін бақылау және реттеу;

жылу пункттері жабдықтарын, жылумен жабдықтау және тарататын желілерді жөндеуден қабылдап алу;

қайтатын судың температурасын, қойыртпаның қайтымын, жылудың оңтайлы пайдаланылуын бақылау;

желілік судың, будың шығысын, тұтынушыларға жылуды жіберуді есепке алу;

жылуды тұтынушылардың электр және жылу энергиясын пайдалану тәртібін сақтауын бақылау.

338. Білуге тиіс:

автоматтандырылған және автоматтандырылмаған жылу желілерін жөндеу және техникалық қызмет көрсету технологиясы;

жылу тұтынушыларының жұмыс режимі;

жылыту, желдету, ыстық сумен жабдықтау және суды салқындату жүйелерінің құрылғысы мен реттеу тәртібі;

өлшеу құралдарының құрылысы, жұмыс істеу принципі және орнату орны;

слесарлық іс;

жылу техникасы негіздері;

22-параграф. Жылу пунктеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь, 5-разряд

339. Жұмыс сипаттамасы:

күрделі жұмыс режимі бар жылыту жүйелері бар, енгізу кері желісіндегі қысымы 0,1 мегапаскальдан (шаршы сантиметрге 1 килограмм-күш) төмен және сорғы араластырылған жылу пункттерінің жабдықтарына, екі сатылы жылытқыштары бар автоматтандырылған ыстық сумен жабдықтау қондырғыларына, қуаты сағатына 2 гигакалориядан жоғары автоматтандырылған жылыту жүйелеріне, ауаны желдету және баптау автоматтандырылған жүйелеріне, биіктігі 10 қабаттан асатын ғимараттардың жылу пункттеріне және өнеркәсіптік кәсіпорындарға қызмет көрсету және баптау.

340. Білуге тиіс:

жылу пункттері жабдықтарының құрылғысы және реттеу тәртібі;

жұмысы күрделі режимді жылу пункттерін жөндеу технологиясы мен техникалық пайдалану тәртібі;

бақылау - өлшеу аспаптарының жұмыс істеу принципі және қолдану шарттары;

23-параграф. Кабельді желілер трассаларын нобайлау жөніндегі электрмонтер, 2-разряд

341. Жұмыс сипаттамасы:

қолданыстағы кабельді желілерді реперлер бойынша оларды жаңа кабельді желілерді, жаңа муфталарды тексеру немесе жеке құрылыстарды байлауға арналған нобайлар жасау;

нобайлар бойынша жаңа кабельді желілерге арналған жоспарлар мен көшірмелерін әзірлеу;

тозғандардың орнына жаңа жоспарлар мен көшірмелерді әзірлеу;

кабельді желілер мен муфталарды орналастырудағы барлық өзгерістерді жоспарлар мен көшірмелерде көрсету;

жаңадан жасалған кабельді желілерге паспортты карталарды жасау;

тарату пункттері мен трансформаторлы қосалқы станциялардың мекенжайы және нумерациясы бойынша техникалық құжаттамасын жүргізу.

342. Білуге тиіс:

кабельдердің мақсаты;

нобайлар жасау және көшірмелер жоспарын әзірлеу тәртібі;

топографиялық белгілер мен шартты белгілер;

кабельді жер қазу жұмыстарының сызбасы мен жобаларын оқу тәртібі;

электр техникасы жөніндегі қарапайым мәліметтер;

24-параграф. Кабельді желілердің трассаларын қадағалау жөніндегі электрмонтер, 3-разряд

343. Жұмыс сипаттамасы:

кабель желілерінің тас жолдарына жоспарлы тексеру жүргізу;

кабель желілері өтетін өңірде жер жұмыстарын жүргізу үшін құрылыс-жинақтау ұйымдарына рұқсат беру және оларды мерзімді бақылау;

ұйымдардың басшыларына кабель желілері өтетін өңірде жер жұмыстарын жүргізудің тәртібі туралы хабарламалар беру;

құрылыс-жинақтау ұйымдары жаңа кабель желілерін төсеген кезде электр қондырғылардың құрылу тәртібінің сақталуын қадағалау.

344. Білуге тиіс:

кабельдердің мақсатын және оларды төсеудің тәртібі;

кабель желілерінің тас жолдары;

кабель желілері өтетін өңірде жер жұмыстарын жүргізудің тәртібі;

кабель желілерін механикалық зақымдануынан қорғау тәсілдері;

электротехника негіздері;

25-параграф. Күлді шығару жөніндегі қараушы-машинисі, 3-разряд

345. Жұмыс сипаттамасы:

қож ұсатқыштардың, қож шығарғыштардың, күл ұстағыштардың тоқтаусыз жұмысын қамтамасыз ету;

гидрокүлді жою каналдарындағы қоршаулар мен торлардың жарамды жай-күйін, шайынды су деңгейін бақылау, гидрокүлді жою каналдарынан тұнбаларды жою, жабдықтағы ақауларды жою;

қазандықтардан қожды алып тастау;

жабдықтардың жұмысында апат жағдайларды жоюға қатысу.

346. Білуге тиіс:

күл-қожы шығару жүйелері жабдықтарының құрылғысы, жұмыс істеу принципі;

қазандықтың принциптік құрылғысы және газ жолының схемасы;

шаятын су құбырлары мен арналардың схемасы;

қож бен күлдің қарапайым физикалық-химиялық қасиеттері;

механизмдерді майлау тәртібі;

347. Сұйық қож кетіргішпен және қож бен күлдің сағатына 10 тоннадан астам шығуымен энергетикалық қазандарға қызмет көрсету кезінде - 4-разряд.

26-параграф. Қазандық басқару орталық жылу қалқанының машинисі

348. Жұмыс сипаттамасы:

орталық жылуды басқару қалқаны берген жүктеме кестеге сәйкес қазандықтардың режимі мен жұмысын жүргізу;

қазандықтарды пайдалану қызметін көрсету және олардың сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

өлшеу құралдарының көрсеткіштерін, автоматты реттегіштер мен дабыл қаққыштардың жұмысын бақылау;

жабдық жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

жабдықты жөндеуге шығару;

апаттық жағдайларды жою.

349. Білуге тиіс:

қазандық пен қосалқы жабдықтың құрылғысы, жұмыс істеу принципі мен техникалық сипаттамалары;

қазандық қондырғысының жылуды қорғау схемалары;

жылу және электр энергиясы өндірісінің технологиялық процесі;

су мен бу сапасының нормативтік көрсеткіштері;

жылуды бақылау және автоматика құралдарын жұмыс істеу принципі мен принципиалды схемалары;

қазандық агрегаттары параметрлерінің шекті ауытқулары;

қолданылатын отын мен жанатын өнім қасиеттері;

қазандық агрегаттары жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасы, механика, электр техникасы және су дайындау негіздері;

350. Қазандардың жұмысы кезінде:

қазандықтың бу өнімділігі (сағатына тонна):

30 - ға дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен – 3-разряд, қатты отынмен – 4-разряд;

30 - дан 100-ге дейін-сұйық және газ тәрізді отынмен – 4-разряд, қатты отынмен – 5-разряд;

100-ден 300-ге дейін сұйық және газ тәрізді отынмен – 5-разряд, қатты отынмен – 6-разряд;

300-ден 820-ға дейін сұйық және газ тәрізді отынмен – 6-разряд, қатты отынмен – 7-разряд;

сұйық және газ тәрізді отынмен 820 - дан 1650-ге дейін – 7-разряд, қатты отынмен – 8-разряд;

1650 - ден жоғары-сұйық, газ және қатты отынмен – 8-разряд.

351. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

27-параграф. Қазандық жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы

352. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі және қосалқы қазандық жабдыққа: тозаң даярлау құрылғыларына, газ-ауа, газ мазут және сорғы жүйелеріне, жанарғы құрылғыларға, химиялық реагенттерді енгізу жөніндегі құрылғымен бу-су трактына, қазандықтың жылыту беті бойынша үрлеу және құрылғы жүйелеріне, редукциялық-салқындату құрылғысына, бак шаруашылығына, техникалық су және тығыздалған ауа, күл ұстау және күлді жою жүйелеріне қызмет көрсету, аралау жолымен жұмысты бақылау, сенімді жұмысты қамтамасыз ету;

қазандық агрегатының жұмыс режимін енгізуге қатысу;

қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау;

қазандық құрылғысының жылу схемаларінде қайта қосу;

жабдықтың жұмысындағы ақауларды анықтау және жою;

апаттық жағдайларды жоюға қатысу.

353. Білуге тиіс:

қазандықтар мен қосалқы жабдық құрылғысы мен техникалық сипаттамалары;

агрегаттардың жылу схемалары және жұмыстың технологиялық процесі;

автоматты реттегіштердің, жылу қорғағыштардың, блоктағыштардың, дабыл қаққыштар мен өлшеу құралдарының міндеттері мен жұмыс істеу принципі;

бу, ішетін су сапасының нормативтік көрсеткіштері;

жанатын отынның сипаттамалары;

агрегаттың бу-су трактына енгізілетін химиялық реагенттің қасиеттері және олардың мөлшерлемесі;

қазандық агрегат жүктемесінің режимдері;

жылу техникасының, электр техникасының, механика және су дайындау негіздері;

354. Қазандардың жұмысы кезінде:

1) негізгі қазандық жабдығына қызмет көрсетуде:

қазандықтың бу өнімділігі (сағатына тонна):

30-ға дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 2-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 3-разряд;

30-дан жоғары, 100-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 3-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 4-разряд;

100-ден жоғары 300-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 4-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 5-разряд;

300-ден жоғары 820-ға дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 5-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 6-разряд;

820-дан жоғары 1650-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 6-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 7-разряд;

1650-ден жоғары - сұйық және газ тәрізді отынмен - 7-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 8–разряд;

2) түтінсорғыштар, үрлейтін желдеткіштермен регенеративтік (айналып тұратын) су жылытқыштарға қызмет көрсетуде:

қазандықтың бу өнімділігі (сағатына тонна):

300-ге дейін - түтінсорғыштар мен үрлейтін желдеткіштерге қызмет көрсету - 2-разряд, түтінсорғыштар, үрлейтін желдеткіштер мен регенеративтік су жылытқыштар – 3-разряд;

300-ден жоғары 820-ға дейін - түтінсорғыштар мен үрлейтін желдеткіштерге қызмет көрсету - 3-разряд, түтінсорғыштар, үрлейтін желдеткіштер мен регенеративтік су жылытқыштар – 4-разряд;

820-дан жоғары 1650-ге дейін - түтінсорғыштар мен үрлейтін желдеткіштерге қызмет көрсету - 4-разряд, түтінсорғыштар, үрлейтін желдеткіштер мен регенеративтік су жылытқыштар – 5-разряд;

1650-ден жоғары - түтінсорғыштар мен үрлейтін желдеткіштерге қызмет көрсету - 5-разряд, түтінсорғыштар, үрлейтін желдеткіштер мен регенеративтік су жылытқыштар – 6–разряд;

3) күл ұстау және күлді жою жүйесіне қызмет көрсетуде:

қазандықтың бу өнімділігі (сағатына тонна):

сағатына 300 тоннаға дейін – 3-разряд;

сағатына 300 тоннадан 820 тоннаға дейін – 4-разряд;

сағатына 820 тоннадан 1650 тоннаға дейін – 5-разряд;

сағатына 1650 тоннадан астам – 6-разряд.

355. Ескертпелер:

1) бір турбинаға жұмыс істейтін буды аралық қыздыратын екі қазандыққа қызмет көрсетуде олардың сомалық бу өнімділігі ескеріледі;

2) тек қосалқы қазандық жабдығына қызмет көрсететін қазандық жабдығы жөніндегі машинист-қараушы тиісті қазандық бу өнімділігінің төменгі разрядымен тарифтеледі.

28-параграф. Қазандық жабдықтарының аға машинисі

356. Жұмыс сипаттамасы:

қазандық жабдықтарының сенімді және үнемді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау;

диспетчерлік кесте өзгерген кезде қазандық агрегаттарының арасындағы жүктемені бөлу;

қазандық агрегаттарының жылу схемаларін қайта қосу;

мазут және газ құбырларын, тозаң даярлау және гидрокетіру жүйелерін бақылау;

жабдық жұмысында ақаулықтарды анықтау және жою;

жабдықты жөндеуге шығару;

қосалқы жылу күшті жабдықта жұмыс орындарын және жұмыс істеуге жіберуге даярлау;

цех ауысым бастығының рұқсатымен қазандық агрегаттарында жұмыс жүргізу үшін екінші рет рұқсат беру және жұмыс орындарын дайындау;

апаттық жағдайларды жою;

бағынысты жұмысшыларды басқару.

357. Білуге тиіс:

қазандық жабдығының құрылғысы мен техникалық сипаттамалары;

қазандық агрегаттардың жылу схемалары мен жылуды қорғау;

тозаң даярлауда жылу беру жүйелері;

жылуды бақылау және автоматика схемасының принципиалды схемалары;

қазандық жабдығы жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасының, электр техникасының, механика және су дайындау негіздері;

358. Қазандардың жұмысы кезінде:

1) бу қазандарына қызмет көрсетуде:

қазандықтың бу өнімділігі (сағатына тонна):

100-ге дейін - сұйық және газ тәріздес отынмен жұмысында – 5-разряд, қатты отынмен жұмысында – 6-разряд;

100-ден жоғары 300-ге дейін - сұйық және газ тәріздес отынмен жұмысында – 6-разряд, қатты отынмен жұмысында – 7-разряд;

300-ден жоғары 400-ге дейін - сұйық және газ тәріздес отынмен жұмысында – 7-разряд, қатты отынмен жұмысында – 8-разряд;

400-ден жоғары - сұйық және газ тәріздес отынмен жұмысында – 8-разряд;

2) жылуландырылған су жылытатын қазандықтарға қызмет көрсетуде:

қазандықтың жылу өнімділігі (сағатына гигакалорий):

50-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отында – 4-разряд, қатты отында - 5-разряд;

50-ден 100-ге дейін сұйық және газ тәрізді отында – 5-разряд, қаттыотында - 6-разряд;

100-ден жоғары сұйық және газ тәрізді отында – 6-разряд, қатты отында - 7–разряд.

359. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

29-параграф. Қазандардың машинисі

360. Жұмыс сипаттамасы:

жүктеменің берілген кестесіне сәйкес бу және жылуландыру су жылыту қазандардың режимін жүргізу;

агрегаттарды пайдалануға беру қызметін көрсету және олардың сенімді және үнемді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау және оларды жою жөнінде шараларды қабылдау;

жабдықты жөндеуге шығару;

апаттық жағдайларды жою.

361. Білуге тиіс:

қазандар мен қосалқы жабдықтардың құрылғысы, жұмыс істеу принципі және техникалық сипаттамалары;

қазандық құрылғысының жылуды қорғау және жылу схемалары;

жылу және электр энергиясы өндірісінің технологиялық процесі;

су мен будың нормативтік көрсеткіштері;

өлшеу құралдарының жұмыс істеу принципі және жылулық бақылау мен автоматиканың принципті схемалары;

қазандық агрегаттарының жұмыс параметрлерінің рұқсат етілген ауытқулары;

қолданылатын отынның және оның жану өнімдерінің қасиеттері;

қазандық агрегаттары жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасы, механика, электр техникасы мен су дайындау негіздері;

362. Қазандардың жұмысы кезінде:

1) бу қазандықтарына қызмет көрсетуде:

қазандықтың өнімділігі (сағатына тонна):

30-ға дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен – 3-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 4-разряд;

30-дан жоғары, 100-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен – 4-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 5-разряд;

100-ден жоғары 300-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен – 5-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 6-разряд;

300-ден жоғары - сұйық және газ тәрізді отынмен – 6-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 7–разряд;

2) жылуландырылған су жылыту қазандықтарда қызмет көрсетуде:

қазандықтың жылу өнімділігі (сағатына гигакалорий):

50-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 3-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 4-разряд;

50-ден жоғары 100-ге дейін - сұйық және газ тәрізді отынмен - 4-разряд,қатты отынмен жұмыс істегендегі – 5-разряд;

100-ден жоғары сұйық және газ тәрізді отынмен - 5-разряд, қатты отынмен жұмыс істегендегі – 6-разряд.

363. 7-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

30-параграф. Қазандытурбина цехының аға машинисі

364. Жұмыс сипаттамасы:

қазандытурбина цехының жабдықтарына, газды реттеуіш пункттерді, детантергенераторлы қондырғыларды, жағадағы сорғы станцияларын, цех шегінде жылумен қамтамасыз ету қондырғыларын және жылу өткізгіштерді, су жылытқыш қазандарды және өз меншігіне қажетті қазандарды қоса, пайдалану қызметін көрсету, оның берік және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

жабдықты қосу, тоқтату, сынамалау, престеу;

жалпы схемада мазут және газ құбырларын, бу, конденсат, су, ауа және өзге де қатынастарында жылумен қамтамасыз ету қондырғыларының және жылу өткізгіштердің жабдықтарын ауыстырып қосу;

жабдықтардың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

жабдықтарды жөндеуге шығару;

жұмыс орындарын дайындау және қосалқы жылу механикалық жабдықтарда, газды реттеуші пункттерде, жағадағы сорғы станцияларында жұмыс істеу үшін рұқсат беру;

цехтың ауысым бастығының рұқсатымен қайта рұқсат беру және жылуы күшті жабдықтарда жұмыс жасау үшін жұмыс орындарын дайындау;

апатты жағдайларды жою;

қарамағындағы жұмысшыларды басқару.

365. Білуге тиіс:

қазанды турбина цехының құрылғысы және жабдықтарының техникалық сипаттамалары;

өз қажеттіліктерінің принциптік электр схемасы;

цехтың жылу схемалары және энергетикалық жабдықтардың жылудан қорғалуы;

жылу механикалық жабдықтар жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасының, электр техника, механика және су дайындаудың негіздері;

366. Қазандардың жұмысы кезінде:

бу турбинасының, бу-газ қондырғысының түрі мен қуаты (мың киловатт):

20 ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") дейін - сұйық және газ тәрізді отында – 6-разряд, қатты отында - 7-разряд;

20 - дан ("ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") жоғары, 45 – ке дейін ("ПР", "Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") - сұйық және газ тәріздес отын – 7-разряд, қатты отын – 8-разряд;

45 - тен жоғары ("Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") – сұйық, газ және тәрізді, қатты отын - 8-разряд;

130 - дан жоғары энергоблоктар-сұйық және газ тәрізді отынмен – 8- разряд.

367. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

31-параграф. Қосалқы станцияларға қызмет көрсету жөніндегі электрмонтер, 3-разряд

368. Жұмыс сипаттамасы:

күрделілігі ІІІ дәрежелі кернеуі 35 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына қызмет көрсету;

кернеу, жүктеме температура және басқа параметрлері бойынша белгіленген режимді қамтамасыз ету;

қосалқы станциялардың тарату құрылғыларында режимді жедел ауыстырып қосуды жүргізу;

апат жағдайларды жою;

қосалқы станциялардың жабдықтарын қарау;

тарату желілерінің жабдықтарында, қалқандарда және өзіне қажетті құрастыруларда, коммутациялық аппараттардың жетектерінде, қосалқы станциялардың жабық және ашық тарату құрылғыларындағы екінші рет коммутациялау тізбегінде көлемі бойынша шамалы және қысқа уақытты жұмыстарды жүргізу;

аккумулятор батареяларының параметрлерін белгілеу;

жарық беретін желілердің және лампалар мен сақтандырғыштарды ауыстырумен арматуралардың ақаулығын жою;

жұмыс орындарын дайындау;

жұмысшыларды жұмысқа жіберу және олардың жұмысын қадағалау;

апат жағдайларды жою кезінде жұмыс орындарын қабылдау.

369. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтың мақсаты мен құрылысы;

бірінші қосылулардың схемалары, өзіне қажетті, жедел токтың және электр магнитті блокировкалардың желілері;

қорғаныс реле және автоматика қызметінің мақсаты және өңірі;

телемеханика құрылғыларының мақсаты;

қорғаныс құралдарына және аспаптарына сынақ жүргізу мерзімі;

қосалқы станцияларда белгіленген байланыс түрлері, оларды қолдану тәртібі;

электротехника негіздері;

370. Күрделілігі ІІ дәрежелі кернеуі 35, 110, 150 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 4-разряд:

күрделілігі І дәрежелі кернеуі 35, 110, 150 киловольт қосалқы станциялардың жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 5-разряд;

күрделілігі ІІ дәрежелі кернеулі қосалқы станциялардың және кернеуі 500 киловольт тұрақты ток қосалқа станциялардың жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 6-разряд;

күрделілігі І дәрежелі кернеулі қосалқы станциялардың және кернеуі 500 киловольт тұрақты ток қосалқа станциялардың жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 7-разряд;

кернеуі 220 киловольт және одан жоғары ауыспалы ток қосалқы станцияларының және кернеуі 1150 киловольт және одан жоғары тұрақты ток қосалқы станцияларының жабдықтарына қызмет көрсету кезінде – 8-разряд.

371. 7-8-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

32-параграф. Машина залының гидроагрегаттарына қызмет көрсету жөніндегі электрмонтер, 6-разряд

372. Жұмыс сипаттамасы:

гидроагрегаттарды, трансформаторларды және басқа да технолгиялық жабдықтарды пайдалануға қызмет көрсету, 500 мың киловатт және одан жоғары бірлі-жарым қуатты гидроагрегаттары бар гидроэлектр станцияларында олардың апатсыз және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

қоздырғыш құрылғыларда генераторларды қосу, тоқтату: бас схемада, өзіне қажетті схемада, екінші рет өзгертілген схемаларды, қорғаныс релелерін және автоматиканы ауыстырып қосу;

электр жабдықтарының жұмысында ақаулықтарды белгілеу және жою;

апат жағдайларды жою.

373. Білуге тиіс:

гидроагрегаттардың, трансформаторлардың, сынапты қайта шығарушылардың және қосалқы электр жабдықтарының құрылғысы, жұмыс істеу принципі және техникалық сипаттары;

электр схемалары;

гидроагрегаттар мен трансформаторларды қорғау, өлшеу құралдарының құрылысы және жұмыс істеу принципі;

сигнал беру жүйелері;

қызмет көрсетілетін жабдықтардың шекті ауытқулары;

гидроагрегаттар жұмысының техникалық - экономикалық көрсеткіштері;

электр техникалардың, гидроэнергетиканың негіздері;

33-параграф. Өнеркәсіптік электрик, 7-разряд

374. Жұмыс сипаттамасы:

электромеханикалық жабдықты, автоматика аспаптары мен элементтерін баптау, реттеу және профилактикалық тексеру;

берілген принциптік схемалар бойынша күрделі емес электр тізбектерін құрастыру;

берілген шарттар бойынша тұрақты және айнымалы токтың күрделі емес электр тізбектерін, магниттік тізбектерді есептеуді орындау;

электр тізбектеріндегі ақауларды іздеу және жою;

электр жабдықтарын пайдалануды бақылау;

электр схемаларын оқу;

жарықтандыру схемаларын монтаждау және баптау;

негізгі ток өткізгіш коммуникацияларды анықтау және таңдау;

өлшеу процесін талдау, функцияларды тексеру және қателерді іздеу;

электромеханикалық қондырғыларды басқарудың оңтайлы технологиялық схемаларын таңдау;

блоктық схемаларды, қолдану жөніндегі нұсқаулықтар және электр схемалары жөніндегі техникалық құжаттаманы пайдалану;

энергия түрлендіргіштерімен, электр жетектерімен, электр қозғалтқыштарымен және түрлендіргіштермен, тарату құрылғыларымен, электр желілерінің қорғау құрылғыларымен пайдалану жұмыстарын жүргізу;

өлшеу, нәтижелерді өңдеу және бағалау жүргізу;

қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату;

автоматтандырылған техника деңгейін әзірлеу;

желілер мен шина жүйелерінің конфигурациялау;

бағдарламалық жасақтаманы сандық баптау;

өндірістің электр құралдары мен қондырғыларын монтаждау және демонтаждау;

жинақтық тарату құрылғысының таратқыштары мен шкафтарын құрастыру, монтаждауды орындау;

электр қондырғыларын монтаждау;

электр техникалық қондырғыларды орнату, олардың қауіпсіздігін тексеру және бағалау;

электр техникалық қондырғыларды жобалау және орындау;

басқарудың техникалық жүйелерін іске асыру;

қозғалтқыш жүйелерін орнату және тексеру;

жарықтандыру жүйелерінің жабдықтарын орнату және тексеру;

электр қондырғыларын пайдалану және жұмысын қолдау.

375. Білуге тиіс:

электр жабдығын пайдалану және жөндеу мәселелері жөніндегі әдістемелік және өзге де материалдар;

электр қозғалтқыштарын басқару тәртібі;

әртүрлі электрмен жабдықтау жүйелеріндегі трансформаторлық қосалқы станциялар мен тарату құрылғыларының жұмыс істеу принципі;

электрмен жабдықтауға қатысты тұтынушылардың санаттары;

радиалды және магистралды желілер және оларды төсеу тәсілдері;

сымдар мен кабельдерді таңбалау мен төсеу тәсілдері;

тред қауіпсіздігі және оны қорғау жөніндегі тәртібі;

сигнал беру аппараттары және олардың іске қосылу шарттары;

айнымалы және тұрақты ток электр машиналарының құрылысы және жұмыс істеу принципі;

іске қосуды реттеу және қорғау аппаратурасының құрылысы, жұмыс істеу принципі және мақсаты;

магниттік стартердің құрылысы және оны тұрақты және айнымалы ток қозғалтқыштарын басқару схемаларында қолдану;

ішкі және сыртқы жарықтандыру үшін қолданылатын шамдардың түрлері;

негізгі электрлік және магниттік құбылыстар, олардың физикалық мәні және практикалық қолдану мүмкіндігі;

электротехникаға негізделген физикалық заңдар және осы салдардан туындайтын заңдар;

электр есептеу схемаларында қолданылатын электр тізбектері элементтерінің шартты графикалық белгілері;

әртүрлі электр тізбектерін есептеу тәртібі мен әдістері;

376. Өндірістік құрылымды айқындау, жұмысты ұйымдастыру, өндірістік коммуникациялар, арнайы графикалық белгілерді пайдалана отырып схемаларды әзірлеу, электрлік өндірістік құралдарды, автоматиканың базалық схемаларын және технологиялық процесті басқарудың автоматтандырылған жүйесін талдау, электрлік, электрондық, автоматты базалық шамаларды өңдеу, өнеркәсіптік алаңдағы еңбек қауіпсіздігі мен еңбекті қорғау жағдайын бағалау, электрмен жабдықтау желілеріндегі кернеудің жоғалуын есептеу бойынша жұмыстарды орындау кезінде – 8-разряд.

377. 7-8-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

34-параграф. Реакторлық бөлімшенің аға операторы

378. Жұмыс сипаттамасы:

атом электр станциясы реакторының негізгі контуры жабдықтары мен қосалқы жүйелеріне эксплуатациялық қызмет көрсету;

реакторлық бөлімше жабдықтарының сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

реакторлық бөлімше жабдығын іске қосу, тоқтату, сынау және технологиялық схемаларда ауыстырып қосуды жүргізу;

жөндеу персоналын тартуды талап етпейтін реакторлық бөлімше жабдықтарының жұмысындағы ақауларды анықтау және жою;

реакторлық бөлімше жабдықтарының ақаулары журналын жүргізу;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен құбырларды дезактивацияға дайындау;

апатты жағдайларды жою;

реакторлық жабдықты жөндеуге шығару;

жұмыс орындарын дайындау және жөндеу персоналын қосалқы реакторлық жабдықты жөндеуге жіберу, цех ауысым бастығының рұқсатымен реактордың негізгі контурының жабдықтарын жөндеу жұмыстарын жүргізу үшін жұмыс орындарын қайта жіберу және дайындау;

жөндеу жұмыстарының орындалуын бақылау.

379. Білуге тиіс:

атом электр станциясы реакторының негізгі контуры жабдықтарының және қосалқы жүйелерінің құрылғысы, конструктивтік ерекшеліктері, қызмет көрсету қағидалары, пайдалану шарттары және жұмыс режимі;

жабдықтар мен құбырлардың орналасуы;

жылу тасымалдағышқа қойылатын талаптар және оның параметрлерін ұстау тәсілдері;

реактордың жұмыс істеу принципі;

қорғаныстардың, блоктау мен сигнал берудің, өлшеу құралдарының және автоматты реттеуіштердің мақсаты;

жабдықтарды, үй-жайлар мен құралдарды дезактивациялау тәсілдері;

қолданылатын дезактивациялайтын ерітінділердің түрлері;

жылу және электр энергиясын өндірудің технологиялық процесі;

термодинамика және ядролық физика негіздері;

дербес электронды-есептеу машиналарын техникалық пайдалану қағидалары;

380. Бірлі-жарым қуаты 650-ден астам 1000 мың киловатқа дейінгі энергетикалық блогы бар атом электр станциясы реакторының негізгі контуры мен қосалқы жүйелерінің жабдықтарына пайдалану қызметін көрсету кезінде - 7-разряд;

бірлі-жарым қуаты 1000 мың киловаттан жоғары энергетикалық блогы бар атом электр станциясы реакторының негізгі контуры мен қосалқы жүйелерінің жабдықтарына пайдалану қызметін көрсету кезінде - 8-разряд.

381. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

35-параграф. Реактор бөлімшесінің көлік-технологиялық жабдығының операторы, 6-разряд

382. Жұмыс сипаттамасы:

реакторлық бөлімшенің көліктік-технологиялық жабдығының аға операторының басшылығымен бірлік қуаты 50 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясының реакторлық бөлімшесі орталық залының отын, арнайы бұйымдарын және жабдығын тасымалдау жөніндегі көліктік-технологиялық жабдығына пайдалану қызметін көрсету;

реакторларға жаңа отын мен арнайы бұйымдарды тиеу, пайдаланылған отын мен арнайы бұйымдарды реакторлардан көлік-технологиялық жабдықты басқарудың жеке және орталық пульттерінен түсіру;

пайдаланылған отын мен арнайы бұйымдарды тиеу бассейнінен ұстау бассейніне, "ыстық" камераға және вагон-контейнерге ауыстыру;

пайдаланылған отынды сақтауға жіберу;

басқару және қорғау жүйесінің жаңа алынған сіңіргіш өзектерін орнату және орнын ауыстыру;

басқару және қорғау жүйесінің пайдаланылған сіңіргіш өзектерін және арнайы бұйымдарды кәдеге жарату;

теледидар камерасын, реакторды басқару және қорғау жүйесі органдарын көзбен шолып бақылау орнына ауыстыру;

белсенділігі жоғары арнайы бұйымдармен жұмыс істеу кезінде түсіру-тиеу машинасын, қайта тиеу көпірін, көлік-технологиялық жабдықтың арнайы құралдары мен тетіктерін авариясыз пайдалануды қамтамасыз ету;

отын мен арнайы бұйымдарды кіріс бақылау бойынша жұмысқа қатысу;

жабдықтарды, құбырларды дезактивациялауға дайындау және дезактивациялауға қатысу;

авариялық жағдайларды жоюға қатысу;

жөндеу жұмыстарының орындалуын бақылау;

көлік-технологиялық жабдықтарды жөндеуге қатысу.

383. Білуге тиіс:

көлік-технологиялық жабдық тетіктерінің құрылысын, оларды атом электр станциясының реакторлық бөлімшесінің орталық залында орналастыру, техникалық сипаттамалары және басқарудың принциптік схемалары;

реактордың жұмыс істеу принципі;

көлік-технологиялық жабдыққа қызмет көрсету тәртібі және оны пайдалану шарттары;

отын кассеталарын тиеу, түсіру және қайта тиеу тәртібі;

жүк көтергіш крандардың құрылғысыжәне қауіпсіз пайдалану тәртібі;

арқандарды жарамсыз ету нормалары;

жабдықтарды, үй-жайларды және құралдарды дезактивациялау тәсілдері;

қолданылатын дезактивациялау ерітінділерінің түрлері;

қорғау, сигнал беру және өлшеу құралдары жүйелерінің мақсаты мен жұмыс істеу принципі;

электротехника, механика, ядролық физика негіздері;

радиациялық қорғау жөніндегі негізгі ережелер;

дербес электрондық есептеу машиналарын техникалық пайдалану тәртібі;

384. Реактор бөлімшесінің көлік-технологиялық жабдығының аға операторының басшылығымен бірлік қуаты 50-ден 650 мың киловатқа дейінгі энергеялық блогы бар атом электр станциясының реактор бөлімшесі орталық залының отын, арнайы бұйымдары мен жабдығын тасымалдау жөніндегі көлік-технологиялық жабдығына пайдалану қызметін көрсету кезінде – 7-разряд;

реактор бөлімшесінің көлік-технологиялық жабдығының аға операторының басшылығымен қуаты 650 мың киловаттан астам энергиялық блогы бар атом электр станциясының реактор бөлімшесі орталық залының отын, арнайы бұйымдары мен жабдықтарын тасымалдау жөніндегі көлік-технологиялық жабдығына пайдалану қызметін көрсету кезінде – 8-разряд.

385. 7-8-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

36-параграф. Реактор бөлімшесінің операторы

386. Жұмыс сипаттамасы:

атом электр станциясы реакторының жабдықтарына (негізгі контуры және бірнеше мәжбүрлі циркуляция контуры жабдығының қосалқы жүйелері, басқару және қорғау жүйесінің контуры, аралық контурлар, реактордың авариялық салқындату жүйелері, аварияларды оқшаулау жүйелері, сумен жабдықтау жүйелері, контурдың кіріспе-химиялық режимін қолдау жүйелері, арнайы кәріз жүйелері, газбен тазарту және газ контуры жүйелері, сорғы-жылу алмасу қондырғылары, технологиялық, арнайы және жалпы алмасу желдеткіші, ауа баптау және жылыту жүйелері) эксплуатациялық қызмет көрсету;

жергілікті қалқандарда өлшеу және сигнализация құралдарының көрсеткіштері бойынша қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысын бақылау;

қызмет көрсетілетін жабдықты іске қосу, тоқтату және технологиялық схемаларда қайта қосу;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен құбыржолдарды дезактивациялауға және жууға дайындау, штаттық дезактивациялау жүйелерінің көмегімен жабдықты дезактивациялау;

авариялық жағдайларды жоюға қатысу;

жөндеу жұмыстарының орындалуын бақылау.

387. Білуге тиіс:

атом электр станциясы реакторының құрылғысы, конструктивтік ерекшеліктері, жабдықтарына қызмет көрсету тәртібі;

атом электр станциясы реакторының негізгі контуры мен қосалқы жүйелерінің жабдығын пайдалану шарттары мен жұмыс істеу режимі;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен құбырлардың орналасуы;

жылу тасымалдағышқа қойылатын талаптар және оның параметрлерін қолдау тәсілдері;

атом электр станциясының реакторының жұмыс устеу принципі;

қорғау, бұғаттау және сигнал беру, өлшеу құралдары мен автоматты реттегіштердің мақсаты;

жабдықтарды, үй-жайларды және құралдарды дезактивациялау тәсілдері;

қолданылатын дезактивациялау ерітінділерінің түрлері;

жылу және электр энергиясын өндірудің технологиялық процесі;

термодинамика және ядролық физика негіздері;

388. Бірлі-жарым қуаты 50 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясы реакторының негізгі контурының жабдығы мен қосалқы жүйелеріне пайдалану қызметін көрсету кезінде – 6-разряд;

бірлі-жарым қуаты 50-ден 650 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясы реакторының негізгі контурының жабдығы мен қосалқы жүйелеріне пайдалану қызметін көрсету кезінде – 7-разряд;

бірлі - жарым қуаты 650-ден 1000 мың киловатқа дейінгі энергия блогы бар атом электр станциясы реакторының негізгі контурының жабдығы мен қосалқы жүйелеріне пайдалану қызметін көрсету кезінде - 8-разряд.

389. Ескертпе:

атом электр станциясы реакторының қосалқы жүйелеріне ғана қызмет көрсететін реактор бөлімшесінің операторы энергия блогының тиісті бірлі-жарым қуаты кезінде бір разрядқа төмен тарифтеледі.

390. 7-8-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

37-параграф. Су жылыспасының моторшысы, 2-разряд

391. Жұмыс сипаттамасы:

қысым бассейнінің гидромеханикалық жабдықтарын пайдалану және техникалық күту;

жапқыштарды көтеру, түсіру және икемдеу;

қоқыс тазалау машинасының көмегімен қоқыс ұстайтын торлардың қызмет көрсету;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою.

392. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін тегеурінді бассейннің механикалық жабдығының құрылғысы мен жұмыс істеу принципі;

өлшеу құралдарының мақсаты және орнату орны;

гидравлика, механика, электротехника жөніндегі негізгі мәліметтер;

38-параграф. Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер, 3-разряд

393. Жұмыс сипаттамасы:

электр станциялары мен электр желілерінде біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен кернеуі 110 киловольтқа дейінгі электр жабдығының параметрлерін сынау және өлшеу жүргізу;

қорғаныш құралдары мен құрылғыларды қоса берілген жоғары кернеумен сынау;

оқшаулау кедергісін, ажыратқыштар түйіспелерінің өтпелі кедергісін, тарату құрылғыларының жерге қосу контурларының кедергісін өлшеу;

кабельдерді және ауа желілерінің бұзылған орнын айқындау;

өлшеу штангаларының көмегімен ақау оқшаулатқыштарды анықтау;

сынақ жүргізу және өлшеу кезінде қолданылатын аппаратураларға техникалық қызмет көрсету;

сынақ жүргізу үшін жұмыс орындарын дайындау.

394. Білуге тиіс:

сынақ жүргізу мен өлшеуге арналған электр жабдықтардың және аппаратуралардың белгілері және құрылуы;

сынақ жүргізу мен өлшеудің күрделі емес түрлері кезінде сынақ жүргізу және өлшеу аппаратураларын қосу тәртібі;

сынақ және өлшеу жүргізу үшін жұмыс орындарын дайындау тәртібі;

электротехника негіздері;

39-параграф. Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер, 4-разряд

395. Жұмыс сипаттамасы:

электр станциялары мен электр желілерінде біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен кернеуі 220 киловольтқа дейінгі электр жабдығының параметрлерін сынау және өлшеу жүргізу;

жоғары вольтты электр қозғалтқыштары мен тұрақты ток машиналарын жоғары кернеумен сынау;

күштік кабельдердің кему токтарын айқындай отырып, жоғары түзетілген кернеумен сынау;

трансформаторлардың ауыстырып қосу құрылғыларының айналма диаграммаларын алу;

токтың диэлектрлік шығыны және бос жүріс шығыны бұрышының сыйымдылығы мен тангенсін өлшеу;

трансформациялау коэффициентін, қысқа мерзімді тұйықталу кернеуін, күш беретін трансформаторлар орамдарының және май толтырғыш реакторлардың тұрақты токқа кедергісін өлшеу;

өлшеу трансформаторларының, коммутациялық аппараттардың разрядтауыштарын сынау;

сынақ жүргізу мен өлшеулер кезінде қолданылатын аппаратураларға техникалық қызмет көрсету;

сынақтар жүргізу мен өлшеулер үшін жұмыс орындарын дайындау.

396. Білуге тиіс:

сынау мен өлшеуге арналған электр жабдығы мен аппаратураның мақсаты мен принципті құрылғысы;

күрделі және жауапты сынақтар мен өлшеулерді жүргізу кезінде сынақ және өлшеу аппаратурасын қосу тәртібі;

сынақ мен өлшеулер жүргізу үшін жұмыс орындарын дайындаудың тәртібі;

40-параграф. Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер, 5-разряд

397. Жұмыс сипаттамасы:

электр станциялары мен электр желілерінде кернеуі 220 киловольтқа дейінгі, ал кернеуі 220 киловольттан асатын электр жабдығының параметрлерін инженерлік-техникалық қызметкердің басшылығымен күрделі емес сынақтар мен өлшеулер жүргізу;

қорғаныс құралдары мен құрылғыларды жоғары кернеумен сынау;

оқшаулау кедергілерін, сөндіргіштер байланысының өтпелі кедергілерін, тарату құрылғыларының жерге қосу контурларының кедергілерін өлшеу;

кабельдерді және ауа желілерінің бұзылған орнын айқындау;

өлшеу штангтарының көмегімен ақау оқшаулатқыштарды анықтау;

сынақ жүргізу және өлшеу кезінде қолданылатын аппаратураларға техникалық қызмет көрсету;

сынақ жүргізу үшін жұмыс орындарын дайындау;

инженерлік-техникалық қызметкердің басшылығымен қуаты 50 мың киловатқа дейінгі турбогенераторлардың және қуаты 50 мегаварға дейінгі синхронды компенсаторлардың қосылған кернеуіне сынақтар жүргізу;

сынақ жүргізу мен өлшеулердің нәтижелерін бірінші техникалық құжаттамада рәсімдеу.

398. Білуге тиіс:

жабдықты күрделі емес сынау және өлшеуді жүргізу әдістері, тәртібі және мерзімдер, оны жарамсыз ету нормалары;

қосалқы станциялардың және электр станциялардың цехтарында жабдықтардың бірінші қосылуы мен орналасуының схемалары;

пайдаланылатын электр жабдықтардың негізгі техникалық сипаттамалары және құрылғылары;

қорғаныс құралдары мен құрылғыларды сынау тәсілдері мен мерзімдері;

электр қондырғыларына қызмет көрсетудің тәртібі;

41-параграф. Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер, 6-разряд

399. Жұмыс сипаттамасы:

электр станциялары мен электр желілерінде кернеуі 220 киловольтқа дейінгі, ал кернеуі 220 киловольттан астам электр жабдығының параметрлеріне инженерлік-техникалық қызметкердің басшылығымен күрделі сынақтар мен өлшеулер жүргізу;

жоғары вольтты электр қозғалтқыштары мен тұрақты ток машиналарын жоғары кернеумен сынау;

күштік кабельдердің кему токтары мен сыйымды токтарын айқындай отырып, жоғары түзетілген кернеумен сынау;

трансформаторлардың ауыстырып қосу құрылғыларының айналма диаграммаларын алу;

токтың диэлектрлік шығыны және бос жүріс шығыны бұрышының сыйымдылығы мен тангенсін, орамдардың ылғалдылығын, қосылу топтарын өлшеу;

ажыратқыштарды, өлшеу трансформаторларын, коммутациялық аппараттарды сынау;

конденсаторлардың және өлшеуіш трансформаторлардың диэлектрлік шығыны және бос жүріс шығыны бұрышының сыйымдылығы мен тангенсін өлшеу;

сынақ жүргізу мен өлшеулер кезінде қолданылатын аппаратураларға техникалық қызмет көрсету;

сынақтар жүргізу мен өлшеулер үшін жұмыс орындарын дайындау;

инженерлік-техникалық қызметкердің басшылығымен қуаты 50 мың киловаттан жоғары турбогенераторларға және қуаты 50 мегавардан жоғары синхронды компенсаторларға сынақтар жүргізу;

сынақ жүргізу мен өлшеулердің нәтижелерін бірінші техникалық құжаттамада рәсімдеу.

400. Білуге тиіс:

жабдықты күрделі сынау мен өлшеуді жүргізу әдістері, тәртібі мен мерзімдер, оны жарамсыз ету нормалары;

пайдаланылатын электр жабдығының техникалық сипаттамалары және конструкциялық құрылысы;

42-параграф. Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер, 7-разряд

401. Жұмыс сипаттамасы:

күштік трансформаторлардан, ажыратқыштардан және кернеуі 220 киловольттан жоғары ток трансформаторларынан басқа, кернеуі 220 киловольтқа дейінгі электр жабдығының параметрлеріне сынақтар мен өлшеулер жүргізу;

оқшаулау кедергісін өлшеу;

оқшаулау кедергілерін өлшеу;

токтың диэлектрлік жоғалуы мен бос жүрістің жоғалуы бұрышының тангенсін анықтау;

маймен толтырылған трансформаторлар орамаларының сыйымдылығын және ылғалдылығын, разрядтаушылардың ағып кету токтарын, оқшаулағыштардың үстіңгі және керілген гирляндаларында кернеудің таралуын, жерге қосу контурларының кедергісін өлшеу;

сынақ жүргізу және өлшеу кезінде қолданылатын аппаратураларға техникалық қызмет көрсету және жөндеу.

402. Білуге тиіс:

кернеуі 220 киловольтқа дейінгі жабдықты сынау және өлшеу тәртібі мен мерзімдері және оны жарамсыз ету нормалары;

электрлік өрісте және қоршаған ортада оқшаулаудың жұмыс істеу принципі;

403. Кернеуі 220 киловольттан жоғары және одан жоғары электр жабдығының, күштік трансформаторлардың, кернеуі 220 киловольттан жоғары токтың ажыратқыштары мен трансформаторларының параметрлерін сынау және өлшеу кезінде – 8-разряд.

404. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

43-параграф. Тарату желілерін пайдалану жөніндегі электр монтер, 2-разряд

405. Жұмыс сипаттамасы:

тарату пункттерінің жабдықтарын, трансформаторлық қосалқы станциялардың, күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілері электр берілісінің ауа және кабельдік желілерін тексеруге қатысу;

электр беріліс жабдықтарын және желілерін жөндеу;

фнықталған ақауларды жою, тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станциялардың жабдықтарын тазалау, жүктеме мен кернеуді өлшеу;

тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станцияларда және электр беріліс желілерінде жұмыс орындарын дайындау;

біліктілігі жоғары электр монтердің басшылығымен жаңа тарату пункттері, трансформаторлық қосалқы станцияларын, электр беріліс желілерін қосуды дайындау;

жабдыққа май құю, түйіспелерді тазалау, ақау сақтандырғыштарды ауыстыру, май көрсеткіш шыныларды жөндеу және басқа да ұқсас жұмыстар;

жаңа тарату пункттері, трансформаторлық қосалқы станциялар, электр берілістің ауа және кабельді желілерінің құрылысы кезінде электр құралдарды құру тәртібінің сақталуын бақылау;

тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станцияларды жөндеу кезінде құрылысшы жұмысшыларды бақылау.

406. Білуге тиіс:

тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станциялар орналасқан тарату учаскесінің, құдықтар, коллекторлар мен тоннелдер орналасқан электр берілістің ауа және кабельдік желілерінің тас жолының схемасы;

тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станциялар бастапқы қосылуының принциптік схемалары;

тарату желілерінде жұмыс орындарын дайындау тәртібі;

электр техника негіздері;

407. Жоғары білікті электр монтердің басшылығымен күрделілігі І дәрежелі тарату пунктерінің, трансформаторлы қосалқы станциялардың, электр берілістің ауа және кабельді желілерінің жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 3-разряд.

44-параграф. Тарату желілерін пайдалану жөніндегі электр монтер, 4-разряд

408. Жұмыс сипаттамасы:

тарату пункттерін, трансформаторлы қосалқы станциялардың, электр берілістің ауа және кабельді желілеріне қызмет көрсету;

тарату пункттері, трансформаторлық қосалқы станциялар және электр берілістің желілерінің жабдықтарын жөндеу;

ақаулықты жою, тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станциялар жабдықтарын тазалау, желілердің кез-келген нүктелерінде жүктемелер мен кернеулерді өлшеу;

тарату пункттері, трансформаторлық қосалқы станциялар және желі режимдерінің өзгеруімен байланысты емес ауыстырып қосуды жүргізумен электр берілістер желілерінде жұмыс орындарын дайындау;

жаңа тарату пункттері, трансформаторлық қосалқы станциялар, электр берілістердің ауа және кабельді желілерін қосуға дайындау;

тарату пункттері және трансформаторлық қосалқы станцияларды жөндеу кезінде құрылыс жұмысшыларын қадағалау.

409. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтардың мақсаты, құрылғысы мен ағымдағы жөндеуді жүргізу тәртібі;

тарату пункттері және трансформаторлық қосалқы станциялардың жедел токтары мен блоктаудың бастапқы схемалары;

едәуір жиі туындайтын ақаулықтарды және оларды жоюдың тәсілдері;

электр қондырғыларға жедел қызмет көрсету тәртібі;

электр техника негіздері;

410. Күрделілігі І дәрежелі тарату пунктерінің, трансформаторлы қосалқы станциялардың, электр берілістің ауа және кабельді желілерінің жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 5-разряд;

қорғаныс релелері, автоматика мен телемеханика құрылғыларымен тарату пункттерінің және трансформаторлы қосалқы станцияларының жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 6-разряд.

45-параграф. Тарату желілеріндегі жедел ауыстырып қосу жөніндегі электр монтер, 3-разряд

411. Жұмыс сипаттамасы.

күрделілігі II дәрежелі тарату желілері, күрделілігі II дәрежелі тарату желілері, күрделілігі III дәрежелі 35 киловольт қосалқы станциялармен бірлесіп электр желілері ауданының электр жабдығына жедел қызмет көрсету;

қызмет көрсетілетін электр жабдықтарының жұмыс режимін сенімді және үнемді жүргізуді қамтамасыз ету;

тұтынушыларда кернеудің қалыпты деңгейін қамтамасыз ету;

жабдықты жөндеуге шығаруға, жабдықты жұмысқа қосуға, жұмыстан немесе резервке шығаруға өтінімдерді қабылдау және келісу;

қосалқы станциялардың тарату құрылғыларында ауыстырып қосу және қосалқы станцияларда диспетчерлік пункт болған кезде жабдықты тексеру;

авариялық жағдайларды жоюға басшылық ету;

жедел байланыс жабдығындағы ақауларды жою бойынша жұмысты бақылау;

қосалқы станцияларда жұмыс жүргізу кезінде жұмыс орындарын дайындау және қабылдау және бригадаларды жұмысқа жіберу;

электр желілері ауданы бөлімшелерінің жұмысы туралы жедел ақпаратты жинау және беру.

412. Білуге тиіс:

тарату желілері мен қосалқы станциялар жабдықтарының мақсаты мен құрылысы;

электр желілері ауданы жабдықтарын пайдалану жөніндегі директивалық нұсқаулар мен нұсқаулықтар;

электр желілері ауданының электр схемасы;

электр желілері ауданының қызмет көрсетілетін қосалқы станциялардың жедел ток және бұғаттау схемалары, негізгі жабдықтарының пайдалану сипаттамалары;

релелік қорғаныстар мен автоматты құрылғылардың мақсаты және қолданылу аймағы;

электр желілері ауданы жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

электротехника негіздері;

413. Күрделілігі II дәрежелі таратушы желілердің электр жабдығына күрделілігі II дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен немесе күрделілігі I дәрежелі таратушы желілермен немесе күрделілігі I дәрежелі таратушы желілермен бірге күрделілігі I, II және III дәрежелі кернеулі 35-110 киловольт қосалқы станциялармен бірге қызмет көрсету кезінде – 4-разряд;

күрделілігі II дәрежелі тарату желілерінің электр жабдығына, күрделілігі II дәрежелі тарату желілеріне күрделілігі III дәрежелі 35 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлесіп жедел қызмет көрсету кезінде – 5-разряд;

күрделілігі II дәрежелі тарату желілерінің электр жабдығына күрделілігі II дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен және күрделілігі I дәрежелі тарату желілеріне қызмет көрсету кезінде күрделілігі II және III дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлесіп – 6-разряд;

күрделілігі I дәрежелі таратушы желілердің электр жабдықтарына күрделілігі I дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлесіп қызмет көрсету кезінде – 7-разряд.

414. 7-разряд беру үшін техникалық және кәсіптік (орта арнайы, орта кәсіптік) білім талап етіледі.

46-параграф. Тарату желілеріне жедел қызмет көрсету жөніндегі электр монтер, 3-разряд

415. Жұмыс сипаттамасы:

біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен: күрделілігі II дәрежелі тарату желілері, күрделілігі II дәрежелі тарату желілері күрделілігі III дәрежелі 35 киловольт қосалқы станциялармен бірлесіп, электр желілері ауданының электр жабдығына жедел қызмет көрсету;

жабдықтарды жөндеуге шығаруға тапсырыс қабылдау және келісу, оны жұмысқа қосу, жұмыстан шығару немесе резервке қою;

электр желілері ауданы бөлімшелерінің жұмысы туралы жедел ақпарат жинау және тапсыру.

416. Білуге тиіс.

тарату желілері мен қосалқы станциялар жабдықтарының мақсаты мен құрылысы;

электр желілері ауданының жабдықтарын пайдалану бойынша қолданыстағы нұсқаулар мен нұсқаулықтары;

электр желілері ауданының электр схемасы;

электр техниканың негіздері;

417. Біліктілігі жоғары электр монтердің басшылығымен күрделілігі ІІ дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлескен күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілері мен күрделілігі І, ІІ және ІІІ дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлескен күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілерінің электр жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 4-разряд.

47-параграф. Тарату желілеріне жедел қызмет көрсету жөніндегі электр монтер, 5-разряд

418. Жұмыс сипаттамасы:

қызмет көрсетілетін электр жабдықтардың сенімді және үнемді жұмыс режимін енгізуді қамтамасыз ету;

тұтынушылардың нормалы кернеу деңгейін қамтамасыз ету;

жабдықтарды жөндеуге шығаруға, оны іске қосуға, істен шығаруға немесе резервке қоюға тапсырыстары қабылдау және келісу;

диспетчер пункті қосалқы станциясы орналасқан кезде тарату құрылғыларын ауыстырып қосу және жабдықтарды тексеру;

жедел байланыс жабдықтарына ақауларды жою бойынша жұмыстарды бақылау;

жұмыс орындарын дайындау және қабылдау;

жұмыстарды қосалқы станция жүргізген кезде жұмысшыларды жұмыс орнына жіберу;

электр желілері бөлімшелерінің жұмысы туралы жедел ақпарат жинау және тапсыру;

апат жағдайларды жоюға басшылық ету.

419. Білуге тиіс:

электр желілері және қосалқы станция жабдықтарының мақсаты және құрылғысы;

электр желілері ауданының жабдықтарын пайдалану жөніндегі қолданыстағы нұсқаулар мен нұсқаулықтар;

электр желілері ауданының электр схемасы;

қызмет көрсетілетін қосалқы станциялардың жедел ток және бұғаттау схемалары;

электр желілері ауданының негізгі жабдықтарының пайдалану сипаттамалары;

қорғаныс релелерінің және автоматты құрылғылардың мақсаты және қызмет өрісі;

электр желілері ауданы жұмыстарының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

электр техника негіздері;

420. Күрделілігі ІІ дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлескен күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілері мен күрделілігі ІІ және ІІІ дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлескен күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілерінің электр жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 6-разряд;

күрделілігі І дәрежелі 35-110 киловольт кернеулі қосалқы станциялармен бірлескен күрделілігі І дәрежелі тарату желілерінің электр жабдықтарына қызмет көрсету кезінде - 7-разряд.

421. 7-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

48-параграф. Тозаң сорғыларының машинисі, 4-разряд

422. Жұмыс сипаттамасы:

тозаң тәріздес отынды тасымалдау жөніндегі тозаң сорғылар, кептіргіштер, компрессорларды пайдалану қызметін көрсету;

қызмет көрсетілетін жабдықтың сенімді және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

жабдықты іске қосу, тоқтату және жұмысын реттеу;

өлшеу құралдары көрсеткіштерінің, дабыл қағу жұмысын бақылау;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

апаттық жағдайларды жою.

423. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылғысы және техникалық сипаттамалары;

отынның қасиеттері;

өлшеу құралдарын орнату орны және жұмыс істеу принципі;

49-параграф. Турбина жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы

424. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі және қосалқы турбиналық жабдықтың: турбинаның бу бөлу және реттеу жүйесінің, турбоагрегаттың және генератордың май-сутекті тығыздау май жүйесіне, қойыртпалық, регенеративтік, жылуландыру, қоректендіру, деаэрациондық, буландыру және редукциялық-салқындату құрылғыларына, айналымдық және сорғылық жүйелерге, генератордың салқындату, техникалық және ішетін су және өрт сөндіру жүйелеріне, сүзгілерге, бактарға, агрегаттың бу-су жолына химиялық реагенттер енгізу жөніндегі құрылғыларға қызмет көрсету, аралау жолымен жұмысын бақылау, сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

турба құрылғылардың жұмыс режимін жүргізуге қатысу;

жабдықты іске қосу, тоқтату, престеу, турбоқондырғының жылу схемаларында қайта қосу;

жабдықтардың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

апаттық жағдайларды жою.

425. Білуге тиіс:

турбина, турбогенератор мен қосалқы турбиналық жабдықтың құрылғысы және техникалық сипаттамалары;

жылу схемалары, турбиналық қондырғы жұмысының технологиялық процесі;

автоматты реттегіштердің, жылу қорғаныстарының, бұғаттаулардың, сигнал берудің және өлшеу құралдарының мақсаты және жұмыс істеу принципі;

будың, қойыртпаның, турбиналық майдың, отқа төзімді сұйықтықтың нормативтік көрсеткіштері;

агрегаттың бу-су жолына енгізілетін химиялық реагенттердің қасиеттері, және оларды мөлшерлеу;

турбо құрылғы жүктемесінің режимдері;

турбиналық жабдық жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу техникасының, электр техникасының, механиканың және су дайындау негіздері;

426. Қазандық-турбина агрегаттарын басқарудың блоктық жүйесінің негізгі турбиналық жабдығына қызмет көрсету кезінде:

бу турбинасының, бу-газ құрылғысының үлгісі мен қуаттылығы (мың киловатт):

20-ға ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25-ке ("Р"), 40-қа ("К") дейін – 3-разряд;

20-дан ("ПР", "Т", "ПТ"), 25-тен ("Р"), 40-тан ("К") жоғары, 45-ке ("ПР", "Т", "ПТ"), 50-ге ("Р"), 60-қа ("К") дейін – 4-разряд;

45-тен ("ПР", "Т", "ПТ"), 50-тан ("Р"), 60-тан ("К") жоғары, 120-ға ("Т", "ПТ", "Р", "ТР"), 240-қа дейін – 5-разряд;

120-дан ("Т", "ПТ", "Р", "ТР"), 240-тан ("К") жоғары, 250-ге ("Т", "ПТ", "ПГУ"), 500-ге ("К") дейін – 6-разряд;

500-ден ("К") жоғары – 7-разряд;

энергоблоктарда қоректендіру турбосорғыларына қызмет көрсетуде:

энергоблоктың қуаттылығы, (мың киловатт):

240-қа дейін – 4–разряд;

240-тан жоғары – 5-разряд.

427. Ескертпе:

қосалқы жабдыққа қызмет көрсететін турбиналық жабдық жөніндегі машинист - қараушы 426-тармақта көрсетілген турбиналардың тиісті қуаттары кезінде бір разрядқа төмен тарифтеледі.

50-параграф. Турбиналық бөлімшенің аға машинисі

428. Жұмыс сипаттамасы:

турбина жабдықтарының берік және үнемді жұмыстарын қамтамасыз ету;

жабдықтарды қосу, тоқтату, сынамалау, престеу;

диспетчер графигінің өзгеруі кезінде агрегаттар арасындағы электр және жылу күштерін бөлу;

турбина жабдықтарын жылу схемаларінда ауыстыру, оның жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

турбина жабдығын жөндеуге шығару;

қосалқы жылу күш жабдықтарында жұмыс орындарын дайындау және жұмысқа жіберу;

апат жағдайларды жою;

қарамағындағы жұмысшыларды басқару.

429. Білуге тиіс:

барлық турбина жабдықтарының құрылғылары және техникалық сипаттамалары;

өзіне қажетті принциптік электр схемасы;

жылу схемалары және жылу қорғаныстары;

турбина жабдықтары жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

жылу бақылаудың және автоматика схемалары;

жылу техникасының, электр техника, механика және су дайындаудың негіздері;

430. Бу турбинасының, булы газ қондырғыларының түрі және күші (мың киловатт):

20 ("П", "ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") дейін – 5-разряд;

20 ("ПР", "Т", "ПТ"), 25 ("Р"), 40 ("К") жоғары, 45 ("ПР", "Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") дейін – 6-разряд;

45 ("ПР", "Т", "ПТ"), 50 ("Р"), 60 ("К") жоғары, 120 ("Т", "ПТ", "Р", "ТР"), 240 ("К") дейін – 7-разряд;

120 ("Т", "ПТ") жоғары – 8-разряд.

431. 7-8-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

51-параграф. Түрлендіргіш құрылғыларына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер, 5-разряд

432. Жұмыс сипаттамасы:

сынақ жүргізу және өлшеу кезінде қолданылатын аппаратуралардың ақаулығын жою;

жұмыс орнын дайындау;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен: түрлендіргіш көпірлерге қызмет көрсету кезінде кернеу, жүктеме, температура және өзге де параметрлер бойынша белгіленген режимдерді қамтамасыз ету, түрлендіргіш құрылғылардың жабдықтарын күрделі емес сынау және баптау, тиристорлық блоктардағы тиристорлық тройкаларды ауыстыру, тиристорлық ұяшықтардың тұтастығын 3 киловольт импульстік кернеу генераторының, осциллографтың және мегаомметрдің көмегімен тексеру, резисторлар блогының параметрлерін оларды ауыстыра және реттей отырып өлшеу, блок элементтерінің (қаныққан дроссельдердің, резисторлардың) өтпелі байланыстарын тексеру, және өзге де), стендте тиристорларды сынау, оларды негізгі электр сипаттамалары бойынша үштікке іріктеу, стендте үштіктерді сынау, гидроұшақтардың тиристорлық үштіктерін тарирлеу, сумен салқындатылатын блок модульдерін, блок модулін гидросынау орнату және алу;

инженерлік-техникалық қызметкердің немесе біліктілігі анағұрлым жоғары электр монтерінің басшылығымен: сумен салқындатылатын тиристорлық блоктарда орнатылған басқару, бақылау, қорғау арналарының аппаратурасын жөндеу, жарық өткізгіштердің бұрамаларында және жарық көздерінің шығуында жарық сәулесінің қуатын өлшеу, жарық өткізгіштерді монтаждау және демонтаждау, тиристорлық блоктар шкафтарының релелік бөлігін тексеру және баптау, электрондық осциллографтың көмегімен электр шамаларын өлшеу, жөндеу кезінде модульдер мен өзге де жабдықтарды монтаждау және демонтаждау, көпір блоктарын жинауда, қарсыласу бағаналарын, реакторларды, жеке тұрған су өткізгіштерді тексеру, разрядтағыштарды тексеру және сынау.

433. Білуге тиіс:

күрделі емес сынауларды және түрлендіргіш жабдықтарды өлшеу тәртібі, әдістері және мерзімдері;

нысанда жабдықтарды бірінші қосу және орналасу схемалары;

іске қосылатын жабдықтың негізгі техникалық сипаттамалары және құрылғысы;

тиристорлы блоктар қызметінің құрылғысы және принциптері;

сынау стендінің схемасы;

дайындау, сынау және өлшеу кезінде қолданылатын аппаратуралар қызметінің схемалары және принципі;

түрлендіргіш құрылғыларды және бақылау аппараттарын тексеру тәртібі және мерзімдері;

сулы суытуы бар тиристорлы блоктардың негізгі қорғаныстары, басқару каналдары және сигнализация қызметінің принципі;

логикалық схемалары;

түрлендіргіштің, трансформатордың, электр берілісі кабелі және ауа желілерінің жұмыс режимі;

электр және радиотехника негіздері;

52-параграф. Түрлендіргіш құрылғыларына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер, 6-разряд

434. Жұмыс сипаттамасы:

түрлендіргіш көпірлерде қызмет көрсету кезінде кернеу, салмақ, температура және басқа да параметрлері бойынша белгіленген режимді қамтамасыз ету;

түрлендіргіш жабдықтарды сынау және даярлау бойынша жауапты және күрделі жұмыстарды орындау;

басқару блоктарының, тиристорларды бақылау датчигі және ноль арқылы ток өткізу датчигі блоктарының параметрлерін тексеру;

электр сәулелендіргіш құрылғыларының көмегімен модульдердің жұмыс істеуін, оларды ауыстырғаннан кейін осциллографтауды, ток қорғаныс блоктарын және өзгелерді тексеру;

ақау тораптарды ауыстырғаннан кейін көшкінді стабилитронды қорғауды, тиристорлы блоктардың сипаттамаларын тексеру;

қисынды элементтерде схемаларды тексеру және баптау;

жарықпен сәулелендіру қуаты бойынша тапсырылған орнатуларға сәйкес жарықпен басқару арналарын баптау;

жүйесін орнату, соның ішінде ағымдағы құлыптау құрылғыларын және токтың нөлдік өту сенсорын бірлесіп тексеру және конфигурациялау жұмыстарын бақылау;

сулы суытуы бар тиристорлы басқару блоктарын және барлық дроссель блоктары мен тиристорлы блоктар шкафтарын жөндеу мен баптау.

435. Білуге тиіс:

түрлендіргіш жабдықтарды құру және дайындау жөніндегі қолданыстағы нұсқау мен нұсқаулық;

қызмет көрсетілетін жабдықтың схемалары, мақсаты және құрылғысы;

басқару блоктары жұмысының схемасы мен қызмет принципі;

сынаулар мен өлшеулерде қолданылатын аппаратураның, кернеу импульсінің генераторы, осциллограф құрылғысы және қызметінің принципі;

тоқ және стабилитронды көшкінді қорғаудың схемалары және құрылғысы;

нысанда орнатылған байланыс түрлері, оны пайдаланудың тәртібі;

түрлендіргіш коммутацияның схемалары;

зақымданулардың және жұмыс уақытын бұзу түрлері;

тұрақты ток пен кернеудің трансформаторларына қойылатын негізгі талаптар және оларды сөндірудің схемалары;

желіні автоматты түрде қайта қосу мақсаты;

резервтің автоматы қайта қосылуының мақсаты және негізгі талаптары;

квантты механиканың негіздері;

53-параграф. Түрлендіргіш құрылғыларына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер, 7-разряд

436. Жұмыс сипаттамасы:

түрлендіргіш жабдықтарды сынау және дайындау жөнінде аса күрделі жұмыстарды орындау;

фототранзисторларды, стабилитрондарды және диодтарды ауыстыру;

тұрақты ток көзінен жоғары кернеулі тиристорлы блоктарды сынау;

сулы суытуы бар тиристорлы блоктардың басқару жүйесін фазалау;

қисынды және интегралды элементтері бар схемаларды тексеру және баптау;

жартылай өткізгіштік квантты генераторларды монтаждау және демонтаждау;

басқару және қорғау шкафтарын жөндеу мен баптау.

437. Білуге тиіс:

телемеханика құрылғыларына қызмет көрсету тәртібі;

импульсті топтар генераторының, электрлі-сәулелі осциллографтың, басқару, қорғау және сигнал беру шкафтары модульдерінің құрамына кіретін кернеу импульстері генераторының, қисынды және интегралды элементтердің схемасы және құрылғысы;

тиристорлы блоктар мен модульдерді тексеру схемалары:

438. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

54-параграф. Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы, 2-разряд

439. Жұмыс сипаттамасы:

қолданылатын реагент атауларының үшеуге дейінгі санымен химиялық реагенттер мен реагенттік шаруашылық қоймасының (бактар, бункерлер, цистерналар, сорғылар, араластырғыштар мен тиеу-түсіру тетіктері) жабдықтарына қызмет көрсету;

аппараттарда әкті езу, әкті сүтті, коагулянт, фосфат, гидразин-гидрат, гидразин-сульфат, трилон және басқа химиялық сумен тазартуға арналған реагенттер ерітінділерін дайындау;

химиялық реагенттер мен материалдарды жұмыс орнының шеңберінде тасымалдау;

тетіктердің мойынтіректерін майлау.

440. Білуге тиіс:

жүк түсіру мен реагенттер даярлау тораптарының технологиялық схемалары;

қызмет көрсетілетін жабдықтың құрылғысы туралы негізгі мәліметтер;

реагенттер мен сүзгіден өтетін заттардың құрамы мен қасиеттері;

суды механикалық және химиялық тазалаудың негізгі тәсілдері;

ыдыстар мен аппаратураны тазалау және жуу тәртібі;

55-параграф. Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы, 3-разряд

441. Жұмыс сипаттамасы:

реагенттерді шығын бактары, өлшегіштер, араластырғыштарға қабылдап, тартып алып және бере отырып реагенттік шаруашылығы схемаларіне қызмет көрсету;

коагуляциямен әктендіру, сүзгілердің алмастырғыш қабілетін қалпына келтіру, ішетін және қазандық суларын түзете отырып өңдеу үдерістері, қазандық агрегаттарын бейтараптандыру және химиялық жуу үшін берілген шоғырландырудың (3-ден 10-дейін) химиялық реагенттерін дайындау;

технологиялық регламентті сақтауды бақылау;

бақылау-өлшеу аспаптардың көрсеткіштері мен химиялық талдау нәтижелері бойынша берілген ерітінді шоғырландыруын қолдап отыру;

жабдықтың жағдайын бақылау және оны тазалау;

жабдықты жөндеуге дайындау және жөндеуден қабылдап алу;

реагенттің жұмсалуы мен болуын бақылау;

технологиялық журналда жазбаларды жүргізу.

442. Білуге тиіс:

реагенттерді қабылдап алу, беру және даярлаудың технологиялық схемасы;

негізгі және қосалқы жабдықтардың және бақылау-өлшеу аспаптардың құрылғысы және жұмыс істеу принципі;

үдерістің технологиялық пен реттеу тәртібі;

сынамаларға таңдап алу тәртібі;

қолмен химиялық талдау әдісі және есептеу әдістемесі;

қорғану құралдарын қолдану және бірінші дәрігерге дейінгі көмекті көрсету тәртібі;

56-параграф. Электр беріліс желілері тас жолдарын нобайлау жөніндегі электр монтер, 3-разряд

443. Жұмыс сипаттамасы:

орнатылған және қосылған жабдықтардың тірек түрлерін көрсетумен, оларды жергілікті және жеке құрылыстарға байланыстырып ауа желінің тас жолдарының нобай жоспарларын жасау;

калькада жаңа ауа желінің нобайлар бойынша жоспарлар дайындау және қолдағы жоспарларды түзету;

жаңа салынған ауа желісінің паспорт деректерін дайындау;

мекенжайлар жөнінде техникалық құжаттамалар жүргізу;

ауа желісі, сондай-ақ тарату пункттері мен трансформаторлы қосалқы станциялардың схемаларінда тіректерді нөмірлеу;

жаңа кабельді желілерге, қолданыстағы кабель желілерінің жаңа жалғастырғыштарына қадабелгілер бойынша мұқият тексерулермен немесе жеке құрылыстарға байланыстырып нобайлар жасау;

жаңа кабель желілеріне нобайлар бойынша жоспарлар мен калькалар, жаңа жоспарлар мен калькаларды тозғандардың орнына дайындау;

кабель желілеріне және жалғастырғыштардың орналасуындағы барлық өзгерістерді жоспарлар мен калькаларға енгізу;

жаңа жүргізілген кабель желілеріне паспорт карталарын жасау.

444. Білуге тиіс:

ауа желісі, сондай-ақ тарату пункттері мен трансформаторлы қосалқы станциялардың және кабель желілерінің мақсаты;

калькада нобайларды жасау және жоспарларды (схемаларді) дайындау тәртібі;

топографиялық белгілер және мағыналары;

ауа және кабельді желілер құрылысының сызбасын және жобаларын жасау тәртібі;

электр техника негіздері;

57-параграф. Электр есептегіштерді орнату және пайдалануға беру жөніндегі электр монтер

445. Жұмыс сипаттамасы:

электр есептегіштерді орнату және пайдалану қызметін көрсету;

ток пен кернеулікті өлшеу трансформаторлары арқылы қосылған тура токты есептегіштер орындайтын, үлгілік есептегіш бойынша немесе зертханалық ваттметрлерді пайдаланып энергияны есептеу схемаларін тексеру;

өлшеу трансформаторларының, электр есептегіштердің жарамдылығын айқындау және оларды ауыстыру;

өлшеу трансформаторлары орындайтын есептеу схемаларіндегі есептеу коэффициенттерін айқындау;

электр есептегіштерді қосу және ажырату;

электр есептегіштерді орнату, тексеру, ауыстыру жөніндегі шұғыл құжаттаманы жүргізу;

тұтынушыларды қосу және ажырату.

446. Білуге тиіс:

электр энергиясын есепке алу бойынша электр қондырғыларының жұмыс істеу принципі мен құрылғылары, қосу схемалары, техникалық сипаттамалары мен жол берілетін қателіктері;

есептеу коэффициенттері;

электр есептегіштерді орнату, ауыстыру және тексеру кезіндегі жұмыс өндірісінің тәртібі;

электр есептегіштерді тасымалдау тәртібі;

шұғыл және есептеу құжаттамасын жүргізу тәртібі;

электр техника негіздері;

447. Қызмет көрсетілетін объектілерді сипаттау кезінде:

кернеуі 1000 вольтқа дейінгі электр қондырғылары – 3-разряд;

кернеуі 1000 вольттан жоғары электр қондырғылары – 4-разряд.

58-параграф. Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы, 3-разряд

448. Жұмыс сипаттамасы:

қазандықтар мен жылу беретін желілер үшін бастапқы судың сапасына байланысты ағартқышта суды реагентті өңдеумен және одан кейін механикалық сүзгілер арқылы сүзгілеумен жұмсарту схема бойынша суды химиялық тазалау үдерісін жүргізу;

салынды заттар мен мұнай өнімдерінен суды тазарту үдерісін жүргізу;

өлшеу құралдары көрсеткіштері және химиялық талдау нәтижелері бойынша өңдеу сатылары жөніндегі салынды заттар мен мұнай өнімдерінен суды тазарту үдерістерін бақылау;

үдеріс параметрлерін реттеу;

тұз ерітіндісімен регенерациялық ерітінді, сүзгі регенерациясын дайындау;

жұмсалатын реагенттер санын есептеу;

флотатор жабдықтарын, механикалық және көмір сүзгілерін, технологиялық қорғаныстарды, резервтің автоматты кірмелерін және сигнализацияны іске қосу, тоқтату және сынамалау жөніндегі операцияларды жүргізу;

жабдықтың, арматураның, коммуникациялар мен аспаптардың жағдайын бақылау және жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

апаттық жағдайларды жоюға қатысу;

жабдықты жөндеуге шығару және жөндеуден қабылдап алу;

жабдықты іске қосу және тоқтату;

шұғыл құжаттаманы жүргізу.

449. Білуге тиіс:

химиялық-сумен тазалаудың технологиялық схемасы;

қызмет көрсетілетін (сүзгілер, сорғылар, өлшейтін құрылғылар) жабдықтардың құрылғысы және жұмыс істеу принципі;

негізгі технологиялық параметрлер, оларды бақылау және өлшеу құралдары;

химиялық талдау мен есептерді орындау әдістері;

химиялық реагенттерді қолдану тәртібі;

жалпы химия негіздері;

450. Жоғарылау білікті аппаратшының басшылығымен суды химиялық тазалау үдерісін жүргізуде - 2-разряд.

59-параграф. Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы, 4-разряд

451. Жұмыс сипаттамасы:

одан әрі механикалық сүзгілер арқылы сүзгілеумен ағартқыштардағы (коагуляция, әктеу) суды алдын-ала реагентті өңдеу үдерісін жүргізу;

сыланған және өндірістік қойыртпаны, катиондық алмасу жолымен жұмсарту схема бойынша қазандықтар ен жылу желілері үшін суды химиялық тазалауды, ішкі регенерациямен блоктық тұзсыздандырылған құрылғыларда қойыртпаны тұзсыздандыруды жүргізу;

өлшеу құралдарының көрсеткіштері мен химиялық талдау нәтижелері бойынша суды реагентті өңдеу және жұмсарту үдерістерінің параметрлерін реттеу;

ион алмасу және реагенттердің салыстырмалы шығысының технологиялық сипаттамасын есептеу;

жоғарылау білікті аппаратшының басшылығымен қазандықтарды қоректендіру және ионитті сүзгілерді тұздың, қышқылдың, сілтілердің ерітінділерімен регенерациялау үшін суды тұзсыздандыру үдерісін жүргізу;

химиялық талдауды орындау және жұмсарту, тұзсыздандыру және қойыртпаны тазалау, алдын-ала тазалау схема бақылау-өлшеу аспаптарының көрсеткіштерін бақылау;

флотатор, механикалық және көмір сүзгілері, технологиялық қорғау, резервті автоматты қосуды блоктау және дабыл қағу жабдықтарын іске қосу, тоқтату және сынамалау;

апаттық жағдайларды анықтау және жою;

жабдықты жөндеуге дайындау және жөндеуден қабылдап алу;

шұғыл құжаттаманы жүргізу.

452. Білуге тиіс:

суды алдын ала реагентті өңдеу, катионды алмасу жолымен қоректік суды жұмсарту және ішкі регенерациясы бар блоктық тұзсыздандыру қондырғысы қондырғыларының технологиялық схемалары;

аппараттардың, жабдықтардың және бақылау-өлшеу аспаптарының жұмыс істеу принципі;

сүзгілердің жұмысын қалпына келтіру процесі;

химиялық талдау және есептеуді орындау әдістемесі;

тазаланған су және қойыртпа сапасының нормативтік көрсеткіштері;

жалпы химия негіздері;

60-параграф. Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы, 5-разряд

453. Жұмыс сипаттамасы:

тұзсыздандырудың бір және екі сатылы схемаларі және "тізбек" схема бойынша суды тұзсыздандыру үдерісін жүргізу;

қойыртпаны блоктық тұзсыздандыру құрылғыларында шығармалы регенерация және суды екі ағынды-қарсы ағынды сүзгілерде жұмсартумен және ағындардың қайталама пайдаланумен тұзсыздандыру үдерісін жүргізу;

үдерістердің өлшеу құралдары көрсеткіштері және химиялық талдау нәтижелері бойынша параметрлерін реттеу;

сүзгілердің алмасу қабілетін қышқыл, сілті, тұз ерітінділерімен қалпына келтіру;

ақабасуларды бейтараптандыру және жарым-жартылай пайдалану;

тұзсыздандыру схемасынің технологиялық сипаттамасын есептеу;

флотатор, механикалық және көмір сүзгілерінің, технологиялық қорғау, резервті автоматты қосуды блоктау және дабыл қағу жабдықтарын қосу, тоқтату және сынамалау жөніндегі операцияларды жүргізу;

жабдықтар мен аспаптардың жұмысын бақылау, ақауларды анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

апаттық жағдайларды жоюға қатысу.

454. Білуге тиіс:

химиялық-сумен тазартудың технологиялық схемасы;

қызмет көрсетілетін жабдық мен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылғысы және жұмыс істеу принципі;

үдерісті жүргізудің технологиялық регламенті;

химиялық талдау және есептеуді орындаудың әдістері;

тазартылған су мен қойыртпа сапасының көрсеткіштері;

қолданылатын химиялық реагенттер мен сүзгіленетін материалдардың қасиеттері;

61-параграф. Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы, 6-разряд

455. Жұмыс сипаттамасы:

реагенттердің қысқартылған шығысы және ақабасудың қайталама пайдаланумен сүзгілейтін материалдың қысылған қабаттарымен үш сатылы тұзсыздандыру, қарсы ағын және екі ағынды-қарсы ағынды сүзгілерде және қарсы ағын схема бойынша одан әрі тұзсыздандырумен суды алдын-ала тазарту үдерісін жүргізу;

бақылау-өлшеу аспаптары және химиялық талдау нәтижелері жөніндегі өңдеу сатылары бойынша тұзсыздандыру үдерісін бақылау;

технологиялық үдерістерінің өлшеу және бақылау құралдарының көрсеткіштері, сондай-ақ химиялық талдау және өндіріс технологияларын автоматты жүйеде басқару деректері бойынша параметрлерін реттеу;

технологиялық сипаттаманы есептеу;

жабдықтарды, технологиялық қорғау, резервті қосу автоматын блоктау және дабыл қағу жабдықтарын іске қосу, тоқтату және сынамалау;

жабдықтар мен аспаптардың жұмысын бақылау, ақауларды анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

апаттық жағдайларды жоюға қатысу;

шұғыл құжаттаманы жүргізу.

456. Білуге тиіс:

химиялық-сумен тазартудың технологиялық схемасы;

қызмет көрсетілетін жабдықтар мен автоматты бақылау және үдерісті басқару жүйесінің құрылғысы және жұмыс істеу принципі;

технологиялық регламенті;

химиялық талдау және есептеулерді орындау әдістері;

қолданылатын сүзгіленетін материалдар мен химиялық реагенттердің қасиеттері;

химиялық реагенттерді қолдану тәртібі;

62-параграф. Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь, 2-разряд

457. Жұмыс сипаттамасы:

негізгі және қосалқы жабдықтар мен балық көтергішті пайдалану-жөндеу қызметін көрсету және қуаттылығы 200 мың киловатттан астам гидростанцияларда толтыру және босату жүйелерімен гидроагрегаттың механикалық жабдығы мен төменгі және шлюз шахталарының қосалқы жабдықтарының апатсыз жұмысын қамтамасыз ету;

қызмет көрсетілетін жабдықты майлау, тазалау және оның жұмысындағы ұсақ ақаулықтарды жою.

458. Білуге тиіс:

балық көтергіш негізгі және қосалқы жабдықтардың құрылғысы мен жұмыс істеу принципі;

өлшеу құралдарының мақсаты және орнату орны;

гидравлика, механика, электротехниканың негізгі мәліметтері;

63-параграф. Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь, 3-разряд

459. Жұмыс сипаттамасы:

балық көтергіштің негізгі және қосалқы жабдығына пайдалану-жөндеу қызметін көрсету және қуаты 200 мың киловаттан астам су электр станцияларында толтыру және босату жүйелері бар төменгі және шлюз шахталарының гидроагрегатының механикалық жабдығы мен қосалқы жабдығының апатсыз жұмысын қамтамасыз ету;

қуаты 100 мың киловатқа дейінгі жылу электр станцияларындағы (жылу желілері мен қазандықтарды қоректендіру үшін суды алдын ала тазалау және тазарту, конденсатты тазарту қондырғыларына, химиялық реагенттер қоймаларына және химиялық цехтардағы өзге де жабдықтарға), отын беру жабдығына (түсіру құрылғыларына, конвейерлерге, таспалы қоректендіргіштерге, уату қондырғыларына, редукторларға, сүзгілерге, мазут қыздырғыштарға және өзге де жабдықтарға), қазандық жабдығына (қазандық агрегаттарына, түтін сорғыштарға, желдеткіштерге, электр сүзгілеріне, шаң дайындау және гидросүзу жүйелеріне, және өзге де жабдықтар), турбиналық жабдықтар (турбоагрегаттар, деаэраторлар, буландырғыштар, қыздырғыштар, қоректендіргіш сорғылар, сумен жабдықтау жабдықтары және өзге де жабдықтар) жабдықтарға пайдалану-жөндеу қызметін көрсету;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысын бақылау, оның жұмысындағы ақаулықтарды жою;

профилактикалық жөндеу жұмыстарын орындау;

химиялық реагенттерді іске қосуға, жабдықты тоқтатуға, қабылдау және түсіруге, апаттық жағдайларды жоюға қатысу;

аспаптар мен құрылғылар жиынтығын түзетілген жағдайда ұстап отыру.

460. Білуге тиіс:

негізгі және қосалқы жабдықтың құрылғысы және жұмыс істеу принципі;

жабдықтың жылу және кинематикалық схемалары;

майлау, төсеу және тығыздау материалдарының, химиялық реагенттердің қасиеттері мен қолдану шарттары;

арнайы және әмбебап аспаптар мен құрылғыларды пайдалану тәртібі;

жылу техникасы, механика, су даярлау жөніндегі негізгі мәліметтер;

слесарлық іс;

64-параграф. Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь, 4-разряд

461. Жұмыс сипаттамасы:

қуаттылығы 100 мың киловаттқа дейінгі электр станцияларында - қазандық турбиналық, қуаттылығы 100 мың киловатттан жоғары электр станцияларында - турбиналық, қазандық, химиялық цехтар мен жылу беретін жабдықтарда жылу электр станцияларында жабдықтарға пайдалану-жөндеу қызметін көрсету.

462. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін жабдық схемаларінің құрылғысы мен кинематикалық схемалары;

жабдықты жоспарлы-алдынала ескертудің негізгі ережелері;

қолданылатын әмбебап және арнайы аспаптар мен құрылғылардың құрылымы;

апат себептері мен бөлшектердің уақытынан бұрын тозуының себептері айқындау тәсілдері;

жіберу және отырғызу жүйесі;

463. Қуаттылығы 100 мың киловатттан жоғары жылу электр станцияларында қазандық турбиналық жабдыққа қызмет көрсетуде - 5-разряд.

65-параграф. Электр станцияларындағы ағынды суларды тазалау жөніндегі аппаратшы, 2-разряд

464. Жұмыс сипаттамасы:

ағынды суларды бейтараптандыру және тұндыру, ағындардың сапасы бойынша ағындарды бөлу процестерін жүргізу;

біліктілігі анағұрлым жоғары аппаратшының басшылығымен реагенттерді дайындау, оларды келіп түсетін ағынды сулардың мөлшері мен құрамына қарай мөлшерлеу;

тазаланған суларды, қождарды және тұнбаларды тартып алу және қайта жіберу;

аппараттар мен коммуникацияларды қождан тазарту;

технологиялық журналдағы жазбаларды жүргізу.

465. Білуге тиіс.

тазалау схемасы аппараттарының, бақылау-өлшеу аспаптарының мақсаты мен жұмыс істеу принципі;

ағынды басуларды тазалау үдерісінің технологиялық параметрлері;

қолданылатын реагенттердің химиялық қасиеттері;

66-параграф. Электр станцияларындағы ағынды суларды тазалау жөніндегі аппаратшы, 3-разряд

466. Жұмыс сипаттамасы:

өнеркәсіптік ағынды суларды технологиялық үдерістерде тұндыру, флотациялау және фильтрден өткізу әдістерімен қоспалардан тазарту және бағалы заттарды ұстау үдерістерін жүргізу;

өлшеу құралдарының көрсеткіштері және химиялық талдау нәтижелері бойынша үдеріс параметрлерін реттеу;

ағынды суларды тазалау толықтығына бақылау талдау жүргізу;

сүзгілердің жұмыс қабілеттілігін қалпына келтіру;

жұмыстағы ақаулықтарды жөндеуге анықтау, жөндеуден қабылдап алу;

жабдықтың остандарын іске қосу;

технологиялық журналда жазбаларды жүргізу.

467. Білуге тиіс:

ағынды суларды тазалау жөніндегі құрылғының технологиялық схемасы;

қызмет көрсетілетін жабдық пен бақылау-өлшеу аспаптарының құрылғысы мен жұмыс істеу принципі;

процестің технологиялық режимі;

физика мен жалпы химия негіздері;

67-параграф. Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 3-разряд

468. Жұмыс сипаттамасы:

өлшеу құралдарына қызмет көрсету;

жөндеу персоналын шақыруды талап етпейтін өлшеу құралдары мен олардың элементтерінің ұсақ ақауларын анықтау және жою;

тоқсыздандырылған өлшеу құралдарында тетіктерді ауыстыру, жуу, тазалау;

кернеуді алдын ала сөндірумен қалқандарда ақау құралдарды ауыстыру, баптау және оларды іске қосу;

өлшеу құралдарын қосу және сөндіру;

тіркеуші өлшеу құралдарын пайдалану қызметін көрсету.

469. Білуге тиіс:

жылу техникалық, химиялық, гидротехникалық және гидрологиялық бақылаудың алғашқы және екінші өлшеу құралдарының жұмыс істеу принципі, мақсаты және орналасу орындары;

электр станциялары жабдықтарының жылу схемалары;

жылу электр станцияларының қалқандарында және гидроғимараттарда орнатылған аспаптардың көрсеткіштерін тексеру үшін тасымалдау өлшеу құралдарының мақсаты және қолдану шарты;

автореттегіштер, технологиялық қорғаныстар, блоктаулар және сигнал беру және дистанциялық басқару құрылғыларын оның барлық элементтері туралы жалпы мәліметтер;

өлшеу құралдарының дәлдік класы;

жылу техникасының, электр техникасының, гидравликаның негіздері;

68-параграф. Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 4-разряд

470. Жұмыс сипаттамасы:

біліктілігі анағұрлым жоғары электр слесарьдің басшылығымен автоматты құрылғылар мен реттеуіштерді, технологиялық қорғаныс құрылғыларын, блоктауды, сигнал беруді, дистанциялық басқару құрылғыларын бақылау және басқару жүйелерінің элементтеріне пайдалану кызметін көрсету;

басқарудың электрлік схемаларінда қосқыш және сөндіргіш аппаратураларды ауыстыру;

сигнал беру лампаларын ауыстыру;

автоматты реттегіштердің өлшеу және электрондық блоктарын теңгеру;

өкімдер бойынша жөндеу және дайындау жұмыстарына жіберу;

блоктау және сигнал беруді байқауда қатысу;

басқару жүйелерін қосу, сөндіру және дайындау;

орындаушы механизмдердің соңғы сөндіргіштерін реттеу;

гидротехникалық және гидрологикалық бақылау жүйесінің элементтеріне пайдалану қызметін көрсету;

біліктілігі анағұрлым жоғары электр слесарінің басшылығымен телеметриялық датчиктерді сынау және тарирлеу, манометрлерді метрология, сүзгілеу параметрлерін өлшеудің автоматты құралдарын монтаждау;

автоматты бақылаудың жүйесін монтаждауға және дайындауға қатысу;

өлшеу құралдарының ақауларын айқындау және жою.

471. Білуге тиіс:

автоматты құрылғылар жұмысының принципі;

автореттегіштердің, қорғаныстардың, дистанциялық басқару, сигнал беру жүйелерінің құрылымдық және монтаждау-коммутациялық схемалары;

барлық құрастырулар мен қалқандардың, өлшеу құралдары мен автоматиканың электр қоректендіру схемалары;

коммутациялық схемаларда зақымдану орындарын іздестіру және жою тәсілдері;

гидроимараттарда орнатылған аспаптардың көрсеткіштерді тексеру үшін тасымалдау өлшеу құралдарының мақсаты және қолдану шарттары;

автоматты бақылау жүйесінің жұмыс істеу принципі;

электротехника, электроника, гидравлика негіздері;

69-параграф. Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 5-разряд

472. Жұмыс сипаттамасы:

турбогенератор қуаты 240-қа дейін және гидрогенератор қуаты 250 мың киловатқа дейін электр станцияларында автоматты құрылғылар мен реттегіштер, қашықтықтан басқару құрылғылары бақылау және басқару жүйелері элементтерінің пайдалану қызметін көрсету және сенімді жұмысын қамтамасыз ету;

басқылау және басқару жүйелерін қосу және сөндіру;

автореттегіштерді жартылай баптау;

технологиялық қорғаныстарды, блоктауды және сигнал беруді байқау;

гидротехникалық, гидрологиялық және сейсмикалық бақылау жүйелері элементтеріне пайдалану қызметін көрсету және сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

қызмет көрсетілетін бақылау құралдарының ақауларын анықтау және жою;

күрделі аппаратураларды жөндеу, монтаждау, реттеу, дайындау, сынау және тарирлеу;

жөндеу және дайындық жұмыстарын жүргізу үшін жұмыс орындарын дайындау.

473. Білуге тиіс:

дайындау және сынау үшін өлшеу және орнату тасымалды бақылау құралдарының, өлшеудің қалқанды құралдары мен автореттегіштердің мақсаты және қолдану шарттары;

жылу және электр энергия өндірісінің технологиялық процесі;

шағын бақылаушылар жұмысының құрылымдық схемасы мен принципі;

күрделі тасымалданатын, стационарлы және толтырма бақылау-өлшеу құралдарының мақсаты және қолдану шарттары;

санды кезең өлшегіш және сейсмоқабылдағыштардың құрылғысы мен принципті схемалары;

қолданылатын автоматтандыру құралдарының жұмыс сапасына қойылатын талаптар;

474. Турбогенератордың қуаты 240 және гидрогенератордың қуаты 250 мың киловаттан жоғары жылу электр станцияларында басқылау және басқару жүйелерінің элементтеріне пайдалану қызметін көрсету кезінде - 6-разряд.

475. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

70-параграф. Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь, 7-разряд

476. Жұмыс сипаттамасы:

шағын процессор базасындағы электронды құрылғыларды қолданумен жұмыс істейтін бақылау және басқару жүйелерінің элементіне пайдалану қызметін көрсету және сенімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

блокты орындауды технологиялық қорғауға, интегралды микросхемалар базасындағы автоматты газды анализаторларға, жылу, бу, отын және басқа да энергия тасушыларға есеп жүргізу бойынша автоматты және жергілікті жүйелерге қызмет көрсету;

ақпаратты, басқару, есептеуіш кешендерге және жеке есептеуіш машиналарға қызмет көрсету;

автореттегіштерді баптау.

477. Білуге тиіс:

бақылау-өлшеу және диагностикалық аппаратураларды қолдану мүмкіндігі;

ақпараттық қамтамасыз ету, басқару, есеп айырысу және талдау мақсаты үшін қолданылатын есептеуіш кешендердің мақсаты және принципті схемасы;

автоматтандыру құралдарының жұмыс сапасына арналған талаптар және олардың жетістіктерінің әдістері;

электроника және шағын процессорлы техниканың негіздерін;

478. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

71-параграф. Электр станцияларының жабдықтарын жинау жөніндегі моторшы, 2-разряд

479. Жұмыс сипаттамасы:

ылғалдап тозаң жинау машиналарының, гидрожуу және өзгелердің көмегімен электр станцияларының өндірістік орын-жайларында орналастырылған жабдықтардың жоғарғы бетін тазалау;

механизацияланған жинау құралдарының техникалық қызмет көрсетуі және сығымдау.

480. Білуге тиіс:

механизацияланған тазалау құралдарының жұмыс істеу принципі;

жабдықтың орналасуы және оны тазалаудың тәртібі;

72-параграф. Электр станциясы басқармасы бас қалқанының электр монтер

481. Жұмыс сипаттамасы:

электр станция жабдықтарына қызмет көрсету;

турбо-және гидрогенератолардың, жүйесімен байланыс трансформаторларының, өзіне қажетті трансформаторлардың, босап тұрған кабель және ауа желілерінің аккумулятор батареяларының, тұрақты ток жүйелерінің жұмыс режиміне өлшеу құралдары бойынша бақылау және олардың апатсыз және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

қорғаныс реле құрылғысының, электр автоматика, өлшеу құралдарының, электр схемалары элементтері, оның ішінде блинкерлерді бақылау сигнализациясының жұмыстарын бақылау;

диспетчердің берілген кестесіне сәйкес электр станцияның генераторларының жұмыс режимін реттеу;

генераторларды, жеке қажеттілік трансформаторларын қосу және ажырату және электр станциясының электр схемаларында қайта қосу;

апат жағдайларды жоюға қатысу.

482. Білуге тиіс:

электр машиналарының, релелік қорғаныс және электр автоматикасының, электр жабдығының, өлшеу құралдарының, сигнал беру мен қашықтықтан басқарудың құрылысы және жұмыс істеу принципі;

электр станцияның электрлік схемасы;

негізгі электрлі-жылумеханикасы жабдықтарының техникалық сипаттамалары;

электрлік және жылу энергиясы өндірісінің технологиялық процесі;

параметрлердің рұқсат етілген ауытқулары;

электротехника негіздері;

483. Гидрогенератордың күші (мың киловатт):

25-ке дейін – 3-разряд;

25-тен 100-ге дейін – 4-разряд;

100-ден 250-ге дейін – 5-разряд;

250-ден 500-ге дейін – 6-разряд;

500-ден астам – 7-разряд;

жылу электр станциясының турбогенераторының қуаты (мың киловатт):

10 – 3-разрядқа дейін;

10 – нан жоғары 60-қа дейін – 4-разряд;

60– тан жоғары 240-қа дейін - 5-разряд;

240 – тан жоғары 500-ге дейін – 6-разряд;

500 – ден астам -7-разряд.

484. 6-7-разрядтарды беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

73-параграф. Электр станциясының электр жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер

485. Жұмыс сипаттамасы:

электр станцияның электр жабдықтарына қызмет көрсету және оның сенімді жұмысын қамтамасыз ету;

релелік қорғаныс, дистанциялық басқару, сигнал беру және электрлі автожуу жағдайын, турбиналық генераторлардың жұмыс режимін бақылау;

тарату құрылғыларында жедел ауыстырып қосу;

генераторларды сутекті салқындатудан ауалы салқындатуға және керісінше ауыстыру;

электр жабдықтарды оқшаулау жағдайын мегаомметрмен тексеру;

электр өлшеуіш тістеуік шымшуырлармен электр параметрлерін өлшеу;

қызмет көрсетілетін жабдықтың жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және жою;

электр жабдықтарын жөндеуге шығару;

жөндеу жұмыстарын орындау үшін жұмыс орындарын дайындау және жұмысшыларды жұмысқа жіберу;

жабдықтарды іске қосу;

апат жағдайларды жою.

486. Білуге тиіс:

электр жабдықтардың мақсаты және құрылғысы;

тарату құрылғыларының электрлі схемасы;

электр параметрлерін өлшеу құралдарының, айнымалы ток түзеткіштерінің құрылысы және міндеттері;

релелік қорғаныстың, электр автоматиканың, сигнализацияның мақсаты, жұмыс істеу принципі және схемасы;

электр станцияның негізгі мен қосалқы жабдықтарының орналасуын және техникалық сипаттамалары;

жылу және электр энергия өндірісінің технологиялық процесі;

электр жабдықтардың зақымданған жерін табу тәсілдері;

электр техника мен жылу техникасының негіздері;

487. Бірлі-жарым қуатты турбогенераторлары бар жылу электр станцияларында электр жабдықтарына қызмет көрсету кезінде:

60 мың киловатқа дейін - 4-разряд;

60-тан 240 мың киловатқа дейін - 5-разряд;

240-тан 500 мың киловатқа дейін - 6-разряд;

500 мың киловаттан жоғары - 7-разряд.

488. 7-разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

489. Ескертпе:

электр станцияның электр жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі аға электромонтер турбогенератордың тиісті бірлі-жарым қуаты кезінде бір разрядка жоғары тарифтелінеді.

74-параграф. Электрсанауыштарды пайдалану жөніндегі электр монтер, 3-разряд

490. Жұмыс сипаттамасы:

кернеуі 1000 вольтқа дейінгі электр қондырғыларында индукциялық және электрондық электр есептегіштерді орнату және пайдалану қызметін көрсету;

ток өлшеу кенелерін қолдана отырып, үлгілік есептегіш бойынша, ал сұйық-кристалдық индикатордағы индикацияны және есептегіш салған диаграммаларды пайдалана отырып, электрондық есептегіштер үшін токтың (жартылай қосылым) және кернеудің (жанама қосылым) өлшеу трансформаторлары арқылы қосылған тікелей қосылым электр энергиясының бір фазалы және үш фазалы есептегіштерімен орындалатын электр энергиясын есепке алу схемаларын тексеру;

өлшеу трансформаторларымен орындалған есептеу схемаларында есептеу коэффициенттерін анықтау;

индукциялық және электрондық санауыштарды монтаждау немесе демонтаждау және ауыстыру;

электрондық есептегіштерді бағдарламалау;

электронды есептегіштердің сұйық кристалды индикаторы бар ақпаратты оқу;

қажетті құжаттарды ресімдей отырып, тұтынушылардың электр қондырғыларын ажырату немесе қосу;

электр энергиясын есептеу схемаларын пломбалау;

анықталған "ЭОЕ", "ЭЭП" бұзушылықтарына актілер жасау.

491. Білуге тиіс:

электр есептегіштердің құрылымы, жұмыс істеу принципі және қосу схемасы;

электр энергиясына есеп жүргізу жөніндегі электр қондырғылардың техникалық сипаттамалары мен жіберілетін қателіктері;

есеп айырысу коэффициенттері;

электрсанауыштарды орнату, ауыстыру және тексеру кезінде жұмыс жүргізу тәртібі;

электрсанауыштарды тасымалдау тәртібі;

жедел және есеп айырысу құжаттамаларын жүргізу тәртібі;

электротехника негіздері;

492. 1000 вольттан жоғары электр қондырғыларында электр есептегіштерді орнату және пайдалану қызметін көрсету кезінде – 4-разряд.

75-параграф. Энергиямен жабдықтау ұйымының бақылаушысы, 1-разряд

493. Жұмыс сипаттамасы:

электр энергиясын тұрмыстық тұтынушыларына қызмет көрсету;

есептеу аспаптарынан көрсеткіштерді алу;

тұрмыстық абоненттермен есептесуде тарифтердің қолданылуын бақылау;

тұрмыстық тұтынушылардың шоттарын уақтылы төлеуді қамтамасыз ету, дебиторлық берешек туралы хабарламаларды тапсыру;

жылу және электр энергиясының дебиторлық берешегін талап ету бойынша жұмыс жүргізу.

494. Білуге тиіс:

жылу энергиясын пайдалану тәртібі;

электр энергиясын пайдалану тәртібі;

коммуналдық қызметтерді ұсыну тәртібі;

76-параграф. Энергиямен жабдықтау ұйымының бақылаушысы, 2-разряд

495. Жұмыс сипаттамасы:

есептеу аспаптарының жай-күйі мен жұмысын бақылау;

бұрын орнатылған пломбалардың болуын бақылау;

электр энергиясын есепке алу аспаптарынан көрсеткіштерді алу;

анықталған бұзушылықтарға белгіленген үлгідегі акт жасай отырып, электр энергиясын пайдалану тәртібін, электр қондырғыларын орнату тәртібін бұзу жағдайларын анықтау.

496. Білуге тиіс:

электр есептегіштердің құрылымы, жұмыс істеу принципі және қосу схемасы;

тұтынушы пайдаланған электр энергиясы үшін дұрыс есеп айырысу үшін актілер мен өзге де құжаттаманы ресімдеу тәртібі;

электр есептегіштерді қосу схемалары;

есептеу коэффициенттері;

электр энергиясын ұрлау тәсілдері мен түрлері;

77-параграф. Энергиямен жабдықтау ұйымының бақылаушысы, 3-разряд

497. Жұмыс сипаттамасы:

есептегіш құралдардың жағдайын бақылау;

бұрын орнатылған пломбалардың болуын бақылау;

электр энергиясын есепке алу аспаптарынан көрсеткіштерді алу;

электр энергиясын тұрмыстық қажеттілік үшін пайдаланатын тұтынушылардың электр энергиясын коммерциялық есепке алу кешенінің техникалық жай-күйіне аспаптық тексерулер жүргізу;

коммерциялық есепке алудың бір фазалы аспаптарын пломбалау;

498. Білуге тиіс:

электр есептегіштер, токты өлшеу трансформаторлар мен өзге де қызмет көрсетілетін электр аспаптарының жұмыс істеу принципі, техникалық сипаттамалары;

электр есептегіштердің құрылымы, жұмыс істеу принципі және қосу схемасы;

электр есептегіштерді қосу схемалары;

есептеу коэффициенттері;

электр энергиясын ұрлау тәсілдері мен түрлері;

78-параграф .Энергоблок аға машинисі

499. Жұмыс сипаттамасы:

энергоблоктарды, бу-газ қондырғыларын пайдалану қызметін көрсету және олардың берік және үнемді жұмысын қамтамасыз ету;

жабдықтарды қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау және жылу схемаларінда энергоблоктарды ауыстыру;

жабдықтың жұмысындағы ақаулықты анықтау және оларды жою үшін шаралар қолдану;

жабдықты жөндеуге шығару;

цехтың ауысым бастығының рұқсатымен жылуы күшті жабдықтарда жұмыс жасау үшін жұмыс орындарын дайындау;

апат жағдайларды жою;

басқарудың блоктық қалқанында бағынысты жұмысшыларды басқару.

500. Білуге тиіс:

қазан, турбина, генератор, бу-газ қондырғыларының, қосалқы жабдықтардың құрылғылары және техникалық сипаттамалары;

жылу схемалары;

агрегаттар жұмысының технологиялық процесі;

параметрлердің жіберілетін ауытқулары;

жабдық жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

генератордың және блоктың жеке қажеттіліктерінің принциптік электр схемасы;

жылу техникасының, электр техника, механика және су дайындаудың негіздері;

501. Бу турбинасының, бу-газ қондырғыларының түрі және күші (мың киловатт):

электроблоктар 240 дейін – сұйық, газ және қатты отында;

электроблоктар 240 жоғары бу-газ қондырғылары 250 дейін - сұйық және газ тәрізді отында – 8-разряд.

502. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

79-параграф. Энергоблок машинисі

503. Жұмыс сипаттамасы:

энергоблок (буды өндірістік жылытумен), бу-газ және детандергенератор құрылғыларын жүктеменің берілген кестесіне сәйкес режимді және жұмысты жүргізу;

энергоблокты пайдалану қызметін көрсету және оны сенімді және үнемді жұмыспен қамтамасыз ету;

жабдықты іске қосу, тоқтату, сынамалау, сығымдау және энергия блогының жылу схемаларында басқару қалқанынан ауыстырып қосу;

өлшеу құралдары көрсеткіштерін, автоматты реттегіштер мен дабыл қаққыштардың жұмысын бақылау;

турбогенератордың негізгі параметрлерін бақылау, оны желіге қосу және ажырату, энергоблоктың жеке қажеттіктерін негізгіден резервтегі электр жабдығын қоректендіруге және керісінше қайта қосу;

жабдық жұмысындағы ақаулықтарды анықтау және оларды жою жөніндегі шараларды қабылдау;

апаттық жағдайларды жою.

504. Білуге тиіс:

қазандық, турбина, генератор, бу-газ құрылғысы, қосалқы жабдықтың құрылғысы және техникалық сипаттамалары;

агрегат жұмысының жылу схемалары мен технологиялық процесі;

автоматты реттегіштердің мақсаты мен жұмыс істеу принципі;

агрегаттардың жылу принципі мен технологиялық процесі;

автоматты реттегіштердің, жылу қорғағыштардың, блоктағыштардың, дабыл қаққыштар мен өлшеу құралдарының мақсаты және жұмыс істеу принципі;

параметрлердің шекті ауытқулары;

жабдық жұмысының техникалық-экономикалық көрсеткіштері;

генератор мен блоктың жеке қажеттіктерінің принципиалды электр схемалары;

жылу техникасының, электр техникасының, механика мен ау дайындау негіздері;

505. Энергоблоктың, бу-газ және детандергенераторлы құрылғылардың қуаттылығы (мың киловат):

240-қа дейінгі энергоблоктар - сұйық және газ тәрізді отынмен жұмыс істегенде - 7-разряд, қатты отынмен – 8-разряд;

240-тан жоғары энергоблоктар, 250-ге дейінгі бу-газ құрылғылары, 10-ға дейінгі детандергенераторлық құрылғылар – сұйық, газ және қатты оты;

300 және одан жоғары қойыртпалық энергоблоктар, 240-тан жоғары жылуландырылған энергоблоктар - сұйық және газ тәрізді оты – 8-разряд.

506. 7-8 разрядты беру үшін техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

80-параграф. "Ыстық" камера операторы, 6-разряд

507. Жұмыс сипаттамасы:

белсенділігі жоғары жабдықтардың, ядролық отынның, материалдардың, бұйымдардың "ыстық" камерадағы жай-күйін зерттеу;

манипуляторды қолдана отырып, стационарлық немесе жылжымалы басқару пульттерінен фрезерлік станокты, жиектегішті, жүк көтергіш және "ыстық" камераның өзге де жабдығын қашықтықтан басқару;

зерттелетін жабдықтарды, отынды, материалдарды, бұйымдарды, сондай-ақ тасымалданатын өлшеу құралдарын "ыстық" камераға жеткізу, оларды зерттеуге дайындау;

үлгілерді қарау, жөндеу, бөлшектеу, кесу;

геометриялық өлшемдерді анықтау және үлгілерді қорғау контейнерлеріне салу;

үлгілерді механикалық сынау және оларды металлографиялық зерттеу;

жылу бөлетін элементтер қабықтарының герметикалығын бақылау;

"ыстық" камера жабдығын, қолданылатын құрылғылар мен құралдарды жөндеуге қатысу;

"ыстық" камераның жабдықтары мен үй-жайларын дезактивациялау;

радиоактивті қалдықтарды жинау.

508. Білуге тиіс:

"ыстық" камера жабдығының, механикалық сынақтарға және металлографиялық зерттеулерге арналған өлшеу құралдарының, радиометриялық аппаратураның құрылысы, жұмыс істеу принципі, техникалық сипаттамалары;

үлгілерді механикалық сынауды және оларды металлографиялық зерттеуді жүргізу тәртібі;

жылу бөлетін элементтер қабығының герметикалығын бақылау әдістері;

"ыстық" камераның жабдықтары мен үй-жайларын дезактивациялау тәсілдерін және қолданылатын дезактивациялау ерітінділерінің түрлері;

радиоактивті заттармен жұмыс істеу тәртібі;

жеке қорғану құралдарын қолдану тәртібі;

гермокостюмдерді тағайындау және қолдану тәртібі;

509. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

3-тарау. Қосалқы станциялар мен тарату желілерінің қызмет көрсетілетін жабдықтарының күрделілік дәрежелерінің тізбесі

510. Қосалқы станциялар мен тарату желілерінің қызмет көрсетілетін жабдықтарының күрделілік дәрежелерінің тізбесі БТБА-ның 1-қосымшасында (9-шығарылым) қөрсетілген.

4-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

511. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші (9-шығарылым) БТБА-ға 2-қосымшада көрсетілген.

512. 2012 жылғы қолданыстағы (9-шығарылым) БТБА бойынша кәсіптердің атаулары көрсетілген және осы (9-шығарылым) БТБА-да көзделген кәсіптердің атауларының тізбесі БТБА-ның (9-шығарылым) 3-қосымшасында көрсетілген.

Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай
тарифтік-біліктілік
анықтамалығының
(9-шығарылым)
1-қосымшасы

Қосалқы станциялар мен тарату желілерінің қызмет көрсетілетін жабдықтарының күрделілік дәрежелерінің тізбесі

1. Кернеуі 35 киловольт қосалқы станция:

1.1) I күрделілік дәрежесі-кернеуі 35 киловольт жағында екі және одан да көп шина жүйесі және ажыратқыштары, кернеуі 35 киловольт кемінде 10 желісі және кемінде 5 күштік трансформаторы бар қосалқы станцияларды қамтиды;

1.2) II күрделілік дәрежесі-шиналардың екі және одан да көп жүйесі және жоғары кернеу жағында ажыратқыштары бар қосалқы станцияларды, синхронды компенсаторлары бар қосалқы станцияларды қамтиды;

1.3) күрделіліктің III дәрежесі - 1.1) және 1.2)- тармақшаларда көрсетілгендерден басқа барлық қалған қосалқы станцияларды қамтиды.

2. Кернеуі 110, 154, 220 киловольт қосалқы станциялар:

2.1) I күрделілік дәрежесі-жоғары кернеу жағында екі және одан да көп шина жүйесі және ажыратқыштары бар қосалқы станцияларды, көпбұрыштар схемалары бар қосалқы станцияларды және синхронды компенсаторлары бар қосалқы станцияларды қамтиды;

2.2) II күрделілік дәрежесі - 2.1)- тармақшада көрсетілгендерден басқа барлық басқа қосалқы станцияларды қамтиды.

3. Кернеуі 400, 500 және 750 киловольт қосалқы станциялар оларға қызмет көрсетудің күрделілік дәрежесі бойынша бөлінбейді.

4. I дәрежелі күрделіліктегі тарату желілері:

4.1) қос сәулелі немесе сақиналы қоректендіргіші бар тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станциялар және бірнеше секциялары немесе қосылу саны кемінде 15 шина жүйелері бар тарату пункттері күрделі конфигурациялы желілер;

4.2) тарату желілерімен бірге қызмет көрсетілетін тарату пункттері мен трансформаторлық қосалқы станциялардың және кернеуі 35, 110 киловольт қосалқы станциялардың екі сәулелі немесе сақиналы қоректендіруі бар күрделі конфигурациялы желілер.

5. Күрделілігі ІІ дәрежелі тарату желілері 4.2)-тармақшада көрсетілгендерден басқа барлық қалған тарату желілерін қосады.

Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай
тарифтік-біліктілік
анықтамалығының
(9-шығарылым)
2-қосымшасы

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

Р/с №	Кәсіптің атауы	Разряд диапазоны	Беті
	Электр станциялар мен желілердің жабдықтарын жөндеу
1.	Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электр монтер	2-8	3
2.	Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь	2-8	12
3.	Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь	2-7	20
4.	Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь	2-5	28
5.	Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь	2-7	33
6.	Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электр монтер	2-7	41
7.	Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь	2-7	46
8.	Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электр монтер	2-7	55
9.	Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь	2-8	61
10.	Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электр монтер	2-8	73
11.	Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь	2-7	82
12.	Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электр монтер	2-7	91
13.	Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь	2-7	100
14.	Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь	2-7	107
15.	Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь	2-8	117
	Электр станциялары мен желілерінің жабдықтарын пайдалану, энергия тұтынушыларына қызмет көрсету
16.	Автоматтандырылғын жылу бергіштердің моторисі	3-6	125
17.	Агрегаттарды(бу генератор-турбина) басқару блок қалқанының машинисі	6-7	126
18.	Агрегатарды (қазандық-турбина) басқарудың блоктық жүйесінің машинисі	5-8	127
19.	Арнайы су тазарту операторы	5-8	128
20.	Багер (шлам) сорғысының моторшысы	3-5	129
21.	Бақылаушы-монтер	1-3	130
22.	Балықкөтергіш машинисі	3	132
23.	Бу турбиналарын басқару орталық жылу қалқанының машинисі	3-8	132
24.	Бу турбиналарының машинисі	3-6	133
25.	Газ турбина құрылғыларының машинисі	4-7	134
26.	Гидроагрегаттардың машинисі	3-8	135
27.	Гидроимараттардың қараушы	2-3	136
28.	Гидрокүлкетіру және күл үйінділері трассасының қараушысы	2-5	137
29.	Жағадағы сорғы станцияларының машинисі	2-5	138
30.	Жедел-көшпелі бригадасының электр монтері	2-6	138
31.	Жылу бергіштердің машинисі	3-6	140
32.	Жылу желілері операторы	3	141
33.	Жылу желілеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь	4-6	142
34.	Жылу пунктеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь	4-5	143
35.	Кабельді желілер трассаларын нобайлау жөніндегі электр монтер	2	144
36.	Кабельді желілердің трассаларын қадағалау жөніндегі электр монтер	3	145
37.	Күлді шығару жөніндегі қараушы-машинисі	3-4	145
38.	Қазандық басқару орталық жылу қалқанының машинисі	3-8	146
39.	Қазандық жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы	1-8	147
40.	Қазандық жабдықтарының аға машинисі	4-8	148
41.	Қазандардың машинисі	3-7	150
42.	Қазандытурбина цехының аға машинисі	6-8	151
43.	Қосалқы станцияларға қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	3-8	152
44.	Машина залының гидроагрегаттарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	6	153
45.	Өнеркәсіптік электрик	7-8	154
46.	Реакторлық бөлімшенің аға операторы	7-8	156
47.	Реактор бөлімшесінің көлік-технологиялық жабдығының операторы	6-8	157
48.	Реактор бөлімшесінің операторы	5-8	158
49.	Су жылыспасының моторшысы	2	160
50.	Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер	3-8	160
51.	Тарату желілерін пайдалану жөніндегі электр монтер	2-6	164
52.	Тарату желілеріндегі жедел ауыстырып қосу жөніндегі электр монтер	3-7	166
53.	Тарату желілеріне жедел қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	3-7	167
54.	Тозаң сорғыларының машинисі	4	169
55.	Турбина жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы	2-7	169
56.	Турбиналық бөлімшенің аға машинисі	5-8	171
57.	Түрлендіргіш құрылғыларына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	5-7	172
58.	Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы	2-3	175
59.	Электр беріліс желілері тас жолдарын нобайлау жөніндегі электр монтер	3	176
60.	Электр есептегіштерді орнату және пайдалануға беру жөніндегі электр монтер	3-4	177
61.	Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы	2-6	177
62.	Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь	2-5	181
63.	Электр станцияларындағы ағынды суларды тазалау жөніндегі аппаратшы	2-3	183
64.	Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь	3-7	184
65.	Электр станцияларының жабдықтарын жинау жөніндегі моторшы	2	187
66.	Электр станциясы басқармасы бас қалқанының электр монтер	3-7	188
67.	Электр станциясының электр жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	4-8	189
68.	Электрсанауыштарды пайдалану жөніндегі электр монтер	3-4	190
69.	Энергиямен жабдықтау ұйымының бақылаушысы	1-3	191
70.	Энергоблок аға машинисі	8	192
71.	Энергоблок машинисі	7-8	193
72.	"Ыстық" камера операторы	6	194

Жұмыстар мен жұмысшы
кәсіптерінің бірыңғай
тарифтік-біліктілік
анықтамалығының
(9-шығарылым)
3-қосымшасы

2012 жылғы қолданыстағы (9-шығарылым) БТБА бойынша кәсіптердің атаулары көрсетілген және осы (9-шығарылым) БТБА-да көзделген кәсіптердің атауларының тізбесі

р/с №	Осы БТБА (9-шығарылым) көзделген кәсіптердің атаулары	Разряд диапазоны	2012 жылғы басылымы қолданыстағы БТБА (9-шығарылым) бойынша кәсіптердің атаулары	Разряд диапазоны/біліктілік тобы
I.	алынып тасталды		Гидроэлектр станциялар
1.	кәсіп алынып тасталды		Гидроагрегаттар машинисі	II-VII
2.	кәсіп алынып тасталды		Көтергіш машинисі	III
3.	кәсіп алынып тасталды		Слесарь (кезекші)	III-V
4.	кәсіп алынып тасталды		Су жылыспасының моторшысы	II
5.	кәсіп алынып тасталды		Электр станциясын басқарушы бас қалқанның электр монтері	III-V
II.	алынып тасталды		Жылу желілері
6.	кәсіп алынып тасталды		Жылу желілерінің жер саты жылу құбыржолдарына және имараттарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь	III-V
7.	кәсіп алынып тасталды		Жылу тораптары ауданының операторы	III
8.	кәсіп алынып тасталды		Жылуландырылған кірмелердің слесары	IV-V
III.	алынып тасталды		Жылу электр станциялары
9.	кәсіп алынып тасталды		Автоматты отын беріп тұрушы моторшысы	III-IV
10.	кәсіп алынып тасталды		Агрегаттарды басқарудың блоктық жүйесінің машинисі (қазан-турбина)	V-VII
11.	кәсіп алынып тасталды		Багерлі (шламды) сорғы моторшысы	III
12.	кәсіп алынып тасталды		Бу турбиналардың машинисі	III-VI
13.	кәсіп алынып тасталды		Бу турбиналарын басқарудың орталық жылу қалқанының машинисі	III-VI
14.	кәсіп алынып тасталды		Газ-турбина қондырғыларының машинисі	III-VII
15.	кәсіп алынып тасталды		Гидро құрылыстарды қараушы-пьезометршісі	II
16.	кәсіп алынып тасталды		Гидрокүл шығарудың және күл үйіндісінің тас жолын қараушы	II
17.	кәсіп алынып тасталды		Деаэраторлардың машинисі	II
18.	кәсіп алынып тасталды		Жағалаудағы сорғының су қабылдағыш машинисі	II
19.	кәсіп алынып тасталды		Кезекші аға электрмонтері	IV-VI
20.	кәсіп алынып тасталды		Күлді шығару бойынша қараушы-машинисі	III-IV
21.	кәсіп алынып тасталды		Қазан торларында отынды ысырушы	II-III
22.	кәсіп алынып тасталды		Қазандарды басқарудың орталық жылу қалқанының машинисі	III-VII
23.	кәсіп алынып тасталды		Қазандарды үрлеуші - қождан ажыратушы	III
24.	кәсіп алынып тасталды		Қазандардың машинисі	III-VII
25.	кәсіп алынып тасталды		Қазанды жабдықтарын қараушы-машинисі	II-VI
26.	кәсіп алынып тасталды		Қазандықтың аға машинисі	V-VII
27.	кәсіп алынып тасталды		Қазан-турбина цехының аға машинисі	VII-VII
28.	кәсіп алынып тасталды		Қоректендіргіш сорғылардың машинисі	II-IV
29.	кәсіп алынып тасталды		Қосымша турбина жабдықтарын қараушы-машинисі	II-V
30.	кәсіп алынып тасталды		Негізгі агрегаттарға қызмет көрсету аймағынан тыс орналасқан жылу-желілі бойлерлі қондырғылардың машинисі	II-III
31.	кәсіп алынып тасталды		Отын беріп тұрушы моторшысы	II-III
32.	кәсіп алынып тасталды		Отын түсіргіштің машинисі	IV-V
33.	кәсіп алынып тасталды		Отынды таразылаушы-қабылдаушы	II
34.	кәсіп алынып тасталды		Отынды тартатын диірмендердің машинисі	II-IV
35.	кәсіп алынып тасталды		Слесарь (кезекші)	III-V
36.	кәсіп алынып тасталды		Тозаң дайындау цехтарындағы кептіргіш машинисі (отынды тарту цехтарында)	IV
37.	кәсіп алынып тасталды		Тозаң дайындау цехтарындағы тозаң сорғыларының машинисі (отынды тарту цехтарында)	IV
38.	кәсіп алынып тасталды		Турбина бөлімшесінің аға машинисі	V-VII
39.	кәсіп алынып тасталды		Турбина жабдықтарын қараушы-машинисі	III-VI
40.	кәсіп алынып тасталды		Химиялық су тазалау аппаратшысы (кезекші)	I-IV
41.	кәсіп алынып тасталды		Химреагенттерді дайындау және тиеу жөніндегі аппаратшы	II-III
42.	кәсіп алынып тасталды		Электр слесарі (кезекші)	III-VII
43.	кәсіп алынып тасталды		Электр станциясы жабдықтарының сыртқы қабатын механикалық тазалау моторшысы	II
44.	кәсіп алынып тасталды		Электр станциясын басқарудың бас қалқанының электрмонтері	III-V
45.	кәсіп алынып тасталды		Электромонтер (кезекші)	III-V
46.	кәсіп алынып тасталды		Энергоблок машинисі	VII-VII
47.	кәсіп алынып тасталды		Энергоблоктың аға машинисі	VII-VII
IV.	алынып тасталды		Электр желілері
48.	кәсіп алынып тасталды		Кабельді желілер трассаларын нобайлау жөніндегі электрмонтері	II
49.	кәсіп алынып тасталды		Кабельдік желілер трассаларын қадағалау жөніндегі электрмонтері	III
50.	кәсіп алынып тасталды		Қосалқы станциялар шұғыл көшпелі бригадасының электрмонтері	II-VI
51.	кәсіп алынып тасталды		Қосалқы станцияларға қызмет көрсету жөніндегі электрмонтері	III-VII
52.	кәсіп алынып тасталды		Тарату желілері шұғыл көшпелі бригадасының электрмонтері	II-V
53.	кәсіп алынып тасталды		Тарату желілерін пайдалану жөніндегі электрмонтері	II-V
54.	кәсіп алынып тасталды		Электр желілерінде сынау және өлшеу жөніндегі электрмонтері	III-VII
V.	Электр станциялар мен желілердің жабдықтарын жөндеу		Электр станциялар мен желілердің жабдықтарын жөндеу
55.	Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электр монтер	2-8	Әуедегі электр беру желілерін жөндеу жөніндегі электр монтері	2-8
56.	Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь	2-8	Бу-газ-турбинді жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь	2-8
57.	Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь	2-7	Гидротурбиналық жабдықты жөндеу жөніндегі слесарь	2-7
58.	Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь	2-5	Жылу беру жабдығын жөндеу жөніндегі слесарь	2-5
59.	Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь	2-7	Жылу желілері жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь	2-7
60.	Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электр монтер	2-7	Кабельді желілерді жөндеу және монтаждау жөніндегі электр монтері	2-7
61.	Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь	2-7	Қазан және тозаң дайындау жабдықтарын жөндеу жөніндегі слесарь	2-7
62.	Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электр монтер	2-7	Қайталама коммутация және байланысты жөндеу жөніндегі электр монтері	2-7
63.	Реакторлық-турбиналық жабдықтарды жөндеу жөніндегі слесарь	2-8	Жоқ, жаңа кәсіп
64.	Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электр монтер	2-8	Релелік қорғау және автоматика аппаратурасын жөндеу жөніндегі электр монтері	2-8
65.	Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь	2-7	Тарату құрылғылары жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарі	2-7
66.	Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электр монтер	2-7	Электр жабдықтарының орамалары мен оқшаулағыштарын жөндеу жөніндегі электр монтері	2-7
67.	Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарь	2-7	Электр машиналарын жөндеу жөніндегі электр слесарі	2-7
68.	Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарь	2-7	Электр станцияларының электр жабдықтарын жөндеу жөніндегі электр слесарі	2-7
69.	Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь	2-8	Электр станциясының автоматикасы мен өлшеу құралдарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр слесарі	2-8
VI.	Электр станциялары мен желілерінің жабдықтарын пайдалану, энергия тұтынушыларына қызмет көрсету		Электр станцияларымен желі жабдықтарын пайдалануға беру, энергия тұтынушыларына қызмет көрсету
70.	Автоматтандырылғын жылу бергіштердің моторисі	3-6	Автоматтандырылғын жылу бергіштердің моторисі	3-6
71.	Агрегаттарды (бу генератор-турбина)басқару блок қалқанының машинисі	6-7	Жоқ, жаңа кәсіп
72.	Агрегатарды (қазандық-турбина) басқарудың блоктық жүйесінің машинисі	5-8	Агрегатарды (қазандық-турбина) басқарудың блоктық жүйесінің машинисі	5-8*
73.	Арнайы су тазарту операторы	5-8	Жоқ, жаңа кәсіп
74.	Багер (шлам) сорғысының моторшысы	3-5	Багер (шлам) сорғысының моторшысы	3-5
75.	Бақылаушы-монтер	1-3	Бақылаушы-монтер	I-III
76.	Балықкөтергіш машинисі	3	Балықкөтергіш машинисі	3
77.	Бу турбиналарын басқару орталық жылу қалқанының машинисі	3-8	Бу турбиналарын басқару орталық жылу қалқанының машинисі	3-8
78.	Бу турбиналарының машинисі	3-6	Бу турбиналарының машинисі	3-6
79.	Газ турбина құрылғыларының машинисі	4-7	Газ турбина құрылғыларының машинисі	4-7
80.	Гидроагрегаттардың машинисі	3-8	Гидроагрегаттардың машинисі	3-8
81.	Гидроимараттардың қараушы	2-3	Гидроимараттардың қараушысы	2-3
82.	Гидрокүлкетіру және күл үйінділері трассасының қараушысы	2	Гидрокүлкетіру және күл үйінділері трассасының қараушысы	2
83.	Жағадағы сорғы станцияларының машинисі	2-5	Жағадағы сорғы станцияларының машинисі	2-5
84.	Жедел-көшпелі бригадасының электр монтері	2-6	Жедел-көшпелі бригадасының электр монтері	2-6
85.	Жылу бергіштердің машинисі	3-6	Жылу бергіштердің машинисі	3-6
86.	Жылу желілері операторы	3	Жылу желілері операторы	3
87.	Жылу желілеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь	4-6	Жылу желілеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь	4-6
88.	Жылу пунктеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь	4-5	Жылу пунктеріне қызмет көрсету жөніндегі слесарь	4-5
89.	Кабельді желілер трассаларын нобайлау жөніндегі электр монтер	2	Кабельді желілер трассаларын нобайлау жөніндегі электр монтері	II
90.	Кабельді желілердің трассаларын қадағалау жөніндегі электр монтер	3	Кабельді желілердің трассаларын қадағалау жөніндегі электр монтері	3
91.	Күлді шығару жөніндегі қараушы-машинисі	3-4	Күлді шығару жөніндегі қараушы-машинисі	III-IV
92.	Қазандық басқару орталық жылу қалқанының машинисі	3-8	Қазандық басқару орталық жылу қалқанының машинисі	3-8*
93.	Қазандық жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы	1-8	Қазандық жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы	2-8
94.	Қазандық жабдықтарының аға машинисі	4-8	Қазандық жабдықтарының аға машинисі	4-8
95.	Қазандардың машинисі	3-7	Қазандықтардың машинисі	3-7
96.	Қазандытурбиналық цехының аға машинисі	6-8	Қазандытурбиналық цехының аға машинисі	6-8*
97.	Қосалқы станцияларға қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	3-8	Қосалқы станцияларға қызмет көрсету жөніндегі электр монтері	3-8
98.	Машина залының гидроагрегаттарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	6	Машина залының гидроагрегаттарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтері	6
99.	Өнеркәсіптік электрик	7-8	Жоқ, жаңа кәсіп
100.	Реакторлық бөлімшенің аға операторы	7-8	Жоқ, жаңа кәсіп
101.	Реактор бөлімшесінің көлік-технологиялық жабдығының операторы	6-8	Жоқ, жаңа кәсіп
102.	Реактор бөлімшесінің операторы	5-8	Жоқ, жаңа кәсіп
103.	Су жылыспасының моторшысы	2	Су жылыспасының моторшысы	2
104.	Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтер	3-8	Сынақ жүргізу және өлшеу жөніндегі электр монтері	3-8
105.	Тарату желілерін пайдалану жөніндегі электр монтер	2-6	Тарату желілерін пайдалану жөніндегі электр монтері	2-6
106.	Тарату желілеріндегі жедел ауыстырып қосу жөніндегі электр монтер	5-7	Жоқ, жаңа кәсіп
107.	Тарату желілеріне жедел қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	3-7	Тарату желілеріне жедел қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	3-7
108.	Тозаң сорғыларының машинисі	4	Тозаң сорғыларының машинисі	4
109.	Турбина жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы	2-7	Турбина жабдықтары жөніндегі машинист-қараушы	3-7
110.	Турбиналық бөлімшенің аға машинисі	5-8	Турбиналық бөлімшенің аға машинисі	5-8
111.	Түрлендіргіш құрылғыларына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	5-7	Түрлендіргіш құрылғыларына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	5-7
112.	Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы	2-3	Химиялық реагенттерді даярлау жөніндегі аппаратшы	2-3
113.	Электр беріліс желілері тас жолдарын нобайлау жөніндегі электр монтер	3	Электр беріліс желілері тас жолдарын нобайлау жөніндегі электр монтер	3
114.	Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы	2-6	Электр станциялардың химиялық сумен тазалау аппаратшысы	2-6
115.	Электр есептегіштерді орнату және пайдалануға беру жөніндегі электр монтер	3-4	Электр есептегіштерді орнату және пайдалануға беру жөніндегі электр монтер	III-IV
116.	Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь	2-5	Электр станциялары жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі слесарь	2-5
117.	Электр станцияларындағы ағынды суларды тазалау жөніндегі аппаратшы	2-3	Электр станцияларындағы ағынды суларды тазалау жөніндегі аппаратшы	2-3
118.	Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь	3-7	Электр станцияларының автоматикасына және өлшеу құралдарына қызмет көрсету жөніндегі электр слесарь	3-7
119.	Электр станцияларының жабдықтарын жинау жөніндегі моторшы	2	Электр станцияларының жабдықтарын жинау жөніндегі моторшы	2
120.	Электр станциясы басқармасы бас қалқанының электр монтер	3-7	Электр станциясы басқармасы бас қалқанының электр монтер	3-7
121.	Электр станциясының электр жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтер	4-8	Электр станциясының электр жабдықтарына қызмет көрсету жөніндегі электр монтері	4-8
122.	Электрсанауыштарды пайдалану жөніндегі электр монтер	3-4	Электрсанауыштарды пайдалану жөніндегі электр монтері	3-4
123.	Энергиямен жабдықтау ұйымының бақылаушысы	1-4	Энергиямен жабдықтау (энергия өткізу) ұйымының бақылаушысы	1-4
124.	Энергоблок аға машинисі	8	Энергоблок аға машинисі	8-8*
125.	Энергоблок машинисі	7-8	Энергоблоктардың машинисі	7-8*
126.	"Ыстық" камера операторы	6	Жоқ, жаңа кәсіп
VII.	алынып тасталды		Энергия өткізу және оны пайдалану жөніндегі кәсіпорын (энергия өткізу)
127.	кәсіп алынып тасталды		Бақылаушы монтер	I-III
128.	кәсіп алынып тасталды		Электр есептегіштерді орнату және пайдалануға беру жөніндегі электр монтері	III- IV