О внесении изменений и дополнений в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 5 июня 2017 года № 324 "Об утверждении Правил медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан" и в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 6 июня 2017 года № 329 "Об утверждении Правил оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации"

Приказ Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 12 декабря 2022 года № 707. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 13 декабря 2022 года № 31074

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 5 июня 2017 года № 324 "Об утверждении Правил медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15325) следующие изменения и дополнения:

в Правилах медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан, утвержденных указанным приказом:

пункт 3 изложить в новой редакции:

"3. Настоящие Правила распространяются на должностных лиц уполномоченной организации в сфере гражданской авиации, авиакомпании (эксплуатантов) и организаций гражданской авиации, медицинских работников, участвующих в медицинском освидетельствовании и осмотре, авиационный персонал, а также категории лиц, подлежащие обязательному медицинскому освидетельствованию и медицинскому осмотру.";

пункты 5, 6 и 7 изложить в новой редакции:

"5. В настоящих Правилах используются следующие термины и определения:

1) авиационный врач – медицинский специалист, имеющий высшее медицинское образование и подготовку в области авиационной медицины, обеспечивающий профессиональное здоровье лиц, от которых зависит безопасность полетов, а также здоровье авиапассажиров при их обращении;

2) авиационный медицинский центр (далее – АМЦ) – юридическое лицо, осуществляющее медицинское освидетельствование в сфере гражданской авиации;

3) авиационный медицинский эксперт (далее – эксперт) – физическое лицо, которое имеет сертификат авиационного медицинского эксперта, участвующее в обеспечении безопасности полетов путем проведения медицинского освидетельствования;

4) авиационный персонал – физические лица, имеющие специальную и (или) профессиональную подготовку, осуществляющие деятельность по выполнению и обеспечению полетов воздушных судов, воздушных перевозок и авиационных работ, техническому обслуживанию воздушных судов, организации и обслуживанию воздушного движения, управлению воздушным движением;

5) свидетельство авиационного персонала – документ, подтверждающий квалификацию и полномочия авиационного персонала;

6) уполномоченный орган в сфере гражданской авиации (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в области использования воздушного пространства Республики Казахстан и деятельности гражданской и экспериментальной авиации;

7) уполномоченная организация в сфере гражданской авиации (далее - уполномоченная организация) – акционерное общество со стопроцентным участием государства в уставном капитале, осуществляющее деятельность, направленную на обеспечение устойчивого развития отрасли гражданской авиации Республики Казахстан, безопасности полетов и авиационной безопасности;

8) сверхлегкая авиация (далее – СЛА) – гражданская авиация, использующая воздушные суда с максимальной сертифицированной взлетной массой менее семисот пятидесяти килограмм, другие летательные аппараты и вспомогательные устройства;

9) профильный специалист – медицинский работник с высшим медицинским образованием, имеющий сертификат в области здравоохранения;

10) легкая авиация (далее – ЛА) – гражданская авиация, использующая воздушные суда с максимальной сертифицированной взлетной массой менее пяти тысяч семисот килограмм, в том числе вертолеты с максимальной сертифицированной взлетной массой менее трех тысяч ста восьмидесяти килограмм;

11) расширенное медицинское освидетельствование – медицинское освидетельствование, которое проводится экспертом с оформлением общего отчета, отчетов офтальмолога, ЛОР и рекомендациями других специалистов;

12) врач-консультант – авиационный врач, выносящий медицинские рекомендации по своей специальности по оценке здоровья физического лица/заявителя;

13) медицинское освидетельствование – обследование физического лица с целью установления или подтверждения факта наличия или отсутствия у него заболевания, определения состояния здоровья;

14) медицинский осмотр – установление или подтверждение наличия или отсутствия у авиационного персонала заболевания, определение состояния здоровья, а также временной нетрудоспособности, профессиональной пригодности к работе в заступаемую смену;

15) медицинский сертификат – документ установленного образца, выдаваемый по положительным результатам медицинского освидетельствования, подтверждающий соответствие заявителя требованиям, предъявляемым к годности по состоянию здоровья, и обеспечивающий допуск к профессиональной деятельности;

16) обладатель медицинского сертификата – физическое лицо, имеющее действующий медицинский сертификат;

17) заявитель – физическое лицо, подавшее заявление на получение или возобновление медицинского сертификата;

18) внешний пилот – физическое лицо, которое исполняет необходимые действия по выполнению полета беспилотного летательного аппарата и которое манипулирует соответствующими органами управления полетом в течение времени полета.

6. Заявитель на получение, продление, возобновление медицинского сертификата, подписывает и представляет эксперту заявление согласно приложению 1 к настоящим Правилам (далее – заявление), в котором указывает проходил ли он ранее медицинское освидетельствование, сообщает дату, место и результаты последнего медицинского освидетельствования.

Заявитель информируют эксперта о том, имело ли место ранее случаи отказа в выдаче, аннулирования, приостановления действия медицинского сертификата, о причинах такого отказа, личного, семейного и наследственного анамнеза.

При прохождении медицинского освидетельствования заявитель на прохождение медицинского освидетельствования сообщает эксперту информацию о наличии у него заболеваний, известных ему и представляющих опасность для выполнения полетов.

7. Медицинское освидетельствование проводит эксперт. При наличии заболевания, предусматривающего регулярные медицинские осмотры, эксперт назначает дополнительные осмотры и рекомендации для обеспечения надлежащего мониторинга.";

пункты 9 и 10 изложить в новой редакции:

"9. Медицинскому освидетельствованию подлежат следующие категории лиц:

1) лица, поступающие на учебу и обучающиеся на пилота;

2) пилоты коммерческой авиации (самолет, дирижабль, вертолет и воздушное судно с системой увеличения подъемной силы);

3) пилоты многочленного экипажа;

4) линейные пилоты авиакомпании (самолет, вертолет и воздушное судно с системой увеличения подъемной силы);

5) штурманы;

6) бортинженеры;

7) бортмеханики;

8) бортрадисты;

9) бортоператоры;

10) пилоты - любители (самолет, дирижабль, вертолет и воздушное судно с системой увеличения подъемной силы);

11) пилоты - планеристы;

12) пилоты свободного аэростата;

13) бортпроводники;

14) авиадиспетчеры и лица, поступающие на учебу и обучающиеся на авиадиспетчера;

15) внешние пилоты;

16) пилоты ЛА и СЛА.

10. Медицинский сертификат лицам, перечисленным в подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11), 12), 14) и 15) пункта 9 настоящих Правил, выдается по форме, согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

Медицинский сертификат лицам, перечисленным в подпунктах 13) и 16) пункта 9 настоящих Правил выдается по форме, согласно приложению 3 к настоящим Правилам.";

пункт 12 изложить в новой редакции:

"12. Виды медицинских сертификатов:

1) лицам, относящимся к подпунктам 1), 2), 3) и 4) пункта 9 настоящих Правил, выдается "Медицинский сертификат 1 класса";

2) лицам, относящимся к подпунктам 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11), 12) и 13) пункта 9 настоящих Правил, выдается "Медицинский сертификат 2 класса";

3) лицам, относящимся к подпунктам 14) и 15) пункта 9 настоящих Правил, выдается "Медицинский сертификат 3 класса";

4) лицам, относящимся к подпункту 16) пункта 9 настоящих Правил, выдается "Медицинский сертификат ЛА и СЛА".";

пункт 14 изложить в новой редакции:

"14. Для продления и возобновления действия медицинского сертификата подаются следующие документы:

1) заявление;

2) предыдущий медицинский сертификат;

3) отчет предыдущего медицинского освидетельствования.";

пункт 22 изложить в новой редакции:

"22. При медицинском освидетельствовании эксперт по показаниям определяет объем медицинского обследования при медицинском освидетельствовании согласно приложению 8 к настоящим Правилам и назначает осмотр врачей - консультантов.

Психологические методики, применяемые в целях профессионального психологического отбора кандидата на обучение специальностям гражданской авиации для получения медицинского сертификата и обладателя медицинского сертификата проводятся согласно приложению 8-1 к настоящим Правилам.";

пункт 24 изложить в новой редакции:

"24. Эксперт записывает в медицинскую документацию данные медицинского обследования, диагноз, рекомендации профильных специалистов, врачей-консультантов и заполняет отчет о медицинском освидетельствовании (далее – Отчет) по форме согласно приложению 13 к настоящим Правилам. Достоверность данных медицинского обследования заверяется подписью и личной печатью эксперта.

Отчеты эксперта хранятся в течение 10 лет.

Кодирование диагнозов проводится согласно МКБ-11.

При оформлении отчета запрещаются исправления.

Оригинал отчета хранится в архиве эксперта, копия отчета (заверенная печатью эксперта) предоставляется заявителю. Электронная копия отчета предоставляется в уполномоченную организацию в течение 3 рабочих дней со дня выдачи сертификата для проведения оценки. Медицинский сертификат выдается заявителю в день оформления отчета и вынесения медицинского заключения.

Уполномоченная организация в течение 10 рабочих дней проводит оценку отчета медицинского освидетельствования на соответствие требованиям предусмотренных в приложениях 4, 5, 6 и 7 настоящих Правил.";

пункт 26 изложить в новой редакции:

"26. Эксперт устанавливает ограничение в медицинском сертификате.

Когда решение о годности возможно только при установлении ограничения, эксперт оценивает состояние здоровья заявителя и при необходимости консультируется со специалистами по летной эксплуатации, специалистами по управлению воздушным движением или другими специалистами. При определении ограничения оцениваются способности, навыки и опыт заявителя, относящиеся к выполняемой им деятельности, тип воздушного судна, виды и характер выполняемых полетов и работ.

При неполном соответствии заявителя требованиям предусмотренных в приложениях 4, 5, 6 и 7 настоящих Правил, при условии, что данное состояние не ставит под угрозу безопасность полетов, устанавливается коды ограничения согласно приложению 14 к настоящим Правилам.

При наличии четырҰх и более заболеваний и синдромов, а также факторов риска, взаимно отягощающих друг друга и ставящих под угрозу безопасность полетов, выносится решение о негодности к работе по совокупности диагнозов.

При этом учитываются такие факторы риска, как возраст, пол, вредные привычки.";

пункты 42 и 43 изложить в новой редакции:

"42. Эксперт 2 класса осуществляет выдачу, продление и возобновление медицинского сертификата 2, 3 класса и ЛА и СЛА.

43. Эксперт класса ЛА и СЛА осуществляет продление, возобновление медицинского сертификата класса ЛА и СЛА.";

пункт 49-1 изложить в новой редакции:

"49-1. Лицам, связанным с выполнением и обеспечением полетов воздушных судов и их техническим обслуживанием, обслуживанием воздушного движения, запрещается осуществлять такую деятельность в состоянии алкогольного, наркотического, токсикоманического опьянения (их аналогов) или употреблять вещества, вызывающие такое опьянение, в процессе выполнения своих обязанностей.";

пункт 53 изложить в новой редакции:

"53. Медицинскому осмотру подлежат:

1) категории лиц, указанных в пункте 9 настоящих Правил, кроме лиц указанных в подпунктах 11), 12) и 15) пункта 9 к настоящим Правилам;

2) резервные экипажи;

3) инструкторы парашютной службы, парашютисты;

4) руководители полетов;

5) работники организации гражданской авиации, выполняющие работы по обслуживанию воздушных судов, аэродромов и авиапассажиров (служба авиационной безопасности, инженерно-авиационная служба, аэродромная служба, служба организации пассажирских и грузовых перевозок, служба авиагорючесмазочных материалов, диспетчерская служба аэропорта);

6) водители транспортных средств, выполняющие работы по обслуживанию воздушных судов, перевозку пассажиров, багажа, грузов, в том числе опасных грузов.";

пункты 55, 56, 57 и 58 изложить в новой редакции:

"55. Медицинский осмотр в аэропортах и аэродромах (вертодромах) проводится дежурным медицинским работником (врачом, медицинским работником со средним образованием) медпункта организаций гражданской авиации (медицинской организаций по договору с организацией гражданской авиации).

Медицинские работники имеют специальную подготовку в наркологическом диспансере (больнице).

Медицинский осмотр проводится в индивидуальном порядке без верхней одежды и головного убора.

Присутствие посторонних лиц в период проведения медицинского осмотра не разрешается.

56. Медицинский осмотр членов экипажа воздушного судна проводится перед началом полетов, но не ранее, чем за 2 часа до вылета; при задержке вылета на 6 часов и более члены экипажа воздушного судна проходят медицинский осмотр повторно.

Медицинский осмотр членов экипажа воздушного судна, выполняющего в течение рабочего времени несколько рейсов, проводится один раз в течение рабочего времени перед первым вылетом.

Резервные экипажи проходят медицинский осмотр перед заступлением в резерв, а также перед вылетом, когда с момента прохождения осмотра прошло 6 часов и более.

Медицинский осмотр инструкторов парашютной службы (парашютистов), выполняющих в течение рабочего времени несколько прыжков, проводится один раз, но не ранее, чем за 1 час перед первым прыжком.

Смена авиадиспетчеров организации воздушного движения (далее – ОВД) проходит медицинский осмотр перед заступлением на дежурство, но не ранее, чем за 1 час до начала смены.

Лицам, относящимся к подпункту 5) пункта 53 настоящих Правил, медицинский осмотр проводится перед началом заступления на дежурство (смену), но не ранее, чем за 1 час до начала смены.

Лицам, относящимся к подпункту 6) пункта 53 настоящих Правил, медицинский осмотр проводится не позднее, чем за 30 минут перед заступлением на дежурство (смену) и в течение 30 минут после окончания дежурства (смены).

57. Перед проведением медицинского осмотра медицинский работник проверяет у членов экипажа воздушного судна и авиадиспетчеров ОВД медицинский сертификат, а у работников организации гражданской авиации проверяет удостоверение личности (документ подтверждающий личность) либо пропуск.

58. Обладатель медицинского сертификата, а также работник организации гражданской авиации, авиакомпании отстраняется от работы при установлении у него признаков заболевания, утомления, факта употребления лекарственных средств без назначения врача, алкогольных напитков, нарко - и психотропных веществ, нарушения предполетного (предсменного) отдыха и режима питания, недействующего медицинского сертификата.";

пункт 61 изложить в новой редакции:

"61. При наличии жалоб на плохое самочувствие, недостаточный (неполноценный) отдых член экипажа воздушного судна, авиадиспетчер, работник организации гражданской авиации, авиакомпании отстраняется от работы.

Член экипажа, авиадиспетчер, отстраненный от работы, направляется к авиационному врачу или эксперту, работник организации гражданской авиации, авиакомпании, отстраненный от работы направляется к медицинскому работнику организации гражданской авиации, авиакомпании или участковому врачу по месту жительства.";

пункты 70 и 71 изложить в новой редакции:

"70. Результаты проведения медицинского осмотра регистрируются в Журнале предполетного медицинского осмотра согласно приложению 16 и в Журнале предсменного (послесменного) медицинского осмотра согласно приложению 16-1 к настоящим Правилам.

71. При оформлении задания на полет медицинский работник ставит штамп с наименованием медпункта, число, месяц, часы и минуты прохождения медицинского осмотра членом экипажа воздушного судна, завершающим медицинский осмотр, указывает количество лиц, допущенных к полету, и расписывается; не допускаются дополнительные записи или исправления в задании на полет.

После медицинского осмотра на путевом листе у водителя, а у водителей, не имеющих путевых листов - в блокноте, листы которого пронумерованы, прошнурованы и скреплены печатью организации гражданской авиации, авиакомпании, ставятся штамп "Допущен к работе", дата, время медицинского осмотра и подпись медицинского работника.";

пункт 73 изложить в новой редакции:

"73. При отстранении от выполнения служебных обязанностей члена экипажа, авиадиспетчера и работника организации медицинский работник делает об этом запись в Журнале отстранений от полетов (смены ОВД) согласно приложению 17 и в Журнале отстранений от работы работников организации гражданской авиации согласно приложению 17-1 к настоящим Правилам и выдает справку об отстранении от полетов (смены ОВД) по форме согласно приложению 18 и справку об отстранении от работы работника по форме согласно приложению 18-1 к настоящим Правилам, докладывает об отстранении руководству соответствующей службы.";

приложения 4, 5, 6, 7 и 8 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложениям 1, 2, 3, 4 и 5 к настоящему приказу;

дополнить приложением 8-1 согласно приложению 6 к настоящему приказу;

приложение 11 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложению 7 к настоящему приказу;

приложение 13 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложению 8 к настоящему приказу;

приложение 16 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложению 9 к настоящему приказу;

дополнить приложением 16-1 согласно приложению 10 к настоящему приказу;

приложение 17 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложению 11 к настоящему приказу;

дополнить приложением 17-1 согласно приложению 12 к настоящему приказу;

приложение 18 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложению 13 к настоящему приказу;

дополнить приложением 18-1 согласно приложению 14 к настоящему приказу.

2. Внести в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 6 июня 2017 года № 329 "Об утверждении Правил оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 15323) следующие изменения и дополнения:

в Правилах оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации, утвержденных указанным приказом:

пункт 3 изложить в новой редакции:

"3. Первая и доврачебная медицинская помощь на борту воздушного судна оказываются пассажирам и экипажу воздушного судна.";

пункт 6 изложить в новой редакции:

"6. В настоящих Правилах используются следующие понятия и термины:

1) авиакомпания – юридическое лицо, имеющее сертификат эксплуатанта гражданских воздушных судов;

2) организация гражданской авиации – юридическое лицо, осуществляющее деятельность в сфере гражданской авиации;

3) первая помощь – это комплекс срочных базовых мероприятий для спасения жизни человека, предупреждения осложнений при экстренных состояниях, а также в целях снижения угрозы для здоровья и жизни пострадавшего лица при неотложном состоянии, проводимых на месте происшествия самим пострадавшим (самопомощь) или другим лицом, находящимся поблизости (взаимопомощь), до прибытия медицинских работников.

Первая помощь может оказываться лицами без медицинского образования, в том числе прошедшими соответствующую подготовку, в порядке, определяемом уполномоченным органом;

4) комплект первой помощи "first aid kit" (далее – комплект первой помощи) – комплект медицинских изделий, предназначенный для оказания первой помощи на борту воздушного судна;

5) аэропорт – комплекс сооружений, предназначенный для приема и отправки воздушных судов, обслуживания воздушных перевозок и имеющий для этих целей аэродром, аэровокзал, другие необходимые сооружения и оборудование;

6) воздушное судно – аппарат, поддерживаемый в атмосфере за счет его взаимодействия с воздухом, исключая взаимодействие с воздухом, отраженным от земной (водной) поверхности;

7) полет воздушного судна – перемещение воздушного судна по земной (водной) поверхности и в воздушном пространстве от начала разбега при взлете (отрыва от земной или водной поверхности при вертикальном взлете) до окончания пробега (освобождения взлетно-посадочной полосы без остановки) или касания земной (водной) поверхности при вертикальной посадке;

8) экипаж воздушного судна – лица авиационного персонала, которым в порядке, установленном уполномоченным органом в сфере гражданской авиации или уполномоченным органом в сфере государственной авиации, поручено исполнение определенных обязанностей по управлению и обслуживанию воздушного судна по выполнению полетов;

9) универсальный профилактический комплект "universal precaution kit" (далее – универсальный профилактический комплект) – комплект медицинских изделий на борту воздушного судна, предназначенный для организации и проведения первичных мероприятий при выявлении больного (трупа), подозрительного на заболевания инфекционными болезнями, карантинными инфекциями, контагиозными вирусными геморрагическими лихорадками, малярией и инфекционными болезнями неясной этиологии;

10) бортпроводник – лицо, относящееся к авиационному персоналу, которое в интересах безопасности и в целях обслуживания пассажиров и (или) перевозки грузов выполняет обязанности на борту воздушного судна поручаемые ему эксплуатантом или командиром воздушного судна, но не являющимся членом летного экипажа;

11) бортовая аптечка – набор лекарственных средств и медицинских изделий, предназначенные для оказания первой и доврачебной медицинской помощи, а также для профилактики распространения инфекционных заболеваний;

12) доврачебная медицинская помощь – медицинская помощь, оказываемая средними медицинскими работниками самостоятельно или в составе мультидисциплинарной команды, включающая в себя пропаганду здоровья, оценку состояния пациента, постановку доврачебного диагноза, назначение плана доврачебных вмешательств, исполнение доврачебных манипуляций и процедур и уход за больными, лицами с инвалидностью и умирающими людьми;

13) лекарственное средство – средство, представляющее собой или содержащее вещество либо комбинацию веществ, вступающее в контакт с организмом человека, предназначенное для лечения, профилактики заболеваний человека или восстановления, коррекции или изменения его физиологических функций посредством фармакологического, иммунологического либо метаболического воздействия, или для диагностики заболеваний и состояния человека;

14) деконтаминация – процедура, для устранения инфекционного или токсичного агента на поверхности тела человека или животного, в продукте или на продукте, приготовленном для потребления, или на других предметах, включая перевозочные средства, который представляет риск для здоровья пассажиров;

15) пассажир – физическое лицо, не входящее в состав экипажа и перевозимое на воздушном судне в соответствии с договором воздушной перевозки или на иных законных основаниях;

16) пассажирский салон – часть воздушного судна, оборудованной пассажирскими креслами и предназначенной для размещения пассажиров;

17) инфекционные и паразитарные заболевания - заболевания человека, возникновение и распространение которых обусловлено воздействием на него биологических факторов среды обитания и возможностью передачи болезни от заболевшего человека, животного к здоровому человеку;

18) член кабинного экипажа – лицо, относящееся к авиационному персоналу, которое в интересах безопасности и в целях обслуживания пассажиров и (или) перевозки грузов выполняет обязанности на борту воздушного судна, поручаемые ему эксплуатантом или командиром воздушного судна, но не являющееся членом летного экипажа;

19) неотложная медицинская помощь – медицинская помощь, оказываемая при внезапных острых заболеваниях и состояниях, обострении хронических заболеваний, не представляющих явную угрозу жизни пациента;

20) комплект медицинских средств "medical kit" (далее – комплект медицинских средств) – комплект лекарственных средств и медицинских изделий, предназначенный для оказания доврачебной медицинской помощи на борту воздушного судна;

21) медицинский пункт – структурное подразделение организации гражданской авиации, оказывающий медицинскую помощь в соответствии с настоящими Правилами и действующим законодательством Республики Казахстан;

22) эксплуатант – физическое или юридическое лицо, занимающееся эксплуатацией гражданских воздушных судов или предлагающее свои услуги в этой области

23) задание на полет – документ установленной формы, содержащий необходимые сведения об экипаже, воздушном судне, определяющий маршрут и цель полета (полетов);

24) безопасность полета – комплекс мер, обеспечивающих безопасное проведение полетов, при котором риск причинения вреда жизни или здоровью людей или нанесения ущерба имуществу снижен до приемлемого уровня и поддерживается на этом либо более низком уровне посредством непрерывного процесса выявления источников опасности и контроля факторов риска;

25) член летного экипажа - лицо, относящееся к авиационному персоналу, имеющее действующее свидетельство авиационного персонала, на которого возложены обязанности, связанные с управлением воздушным судном в течение полетного времени;

26) международный полет – полет воздушного судна, при котором воздушное судно пересекает границу иностранного государства;

27) экстренная медицинская помощь – медицинская помощь, оказываемая при внезапных острых заболеваниях и состояниях, обострении хронических заболеваний, требующих безотлагательного медицинского вмешательства для предотвращения существенного вреда здоровью и (или) устранения угрозы жизни.";

пункт 8 исключить;

пункты 9, 10 и 11 изложить в новой редакции:

"9. В медпункте оказывается медицинская помощь в формах экстренной и неотложной медицинской помощи без круглосуточного медицинского наблюдения, включающей комплекс медицинских услуг и санитарно-противоэпидемических и санитарно-профилактических мероприятий на территории аэропорта.

10. При получении сообщения о наличии на борту воздушного судна пассажира, нуждающегося в медицинской помощи, медицинский работник медпункта прибывает к воздушному судну во время его стоянки, оказывает соответствующую помощь и принимает решение о возможности дальнейшего полета (госпитализации) пассажира.

11. При обращении пассажира за медицинской помощью в медпункт:

1) проводится медицинское обследование пассажира, устанавливается предварительный диагноз и оказывается медицинская помощь;

2) обеспечивается кратковременный отдых пассажиру и наблюдение за ним;

3) при наличии показаний для стационарного лечения больной направляется в лечебное учреждение территориального органа здравоохранения;

4) при наличии противопоказаний для пользования воздушным транспортом больной пассажир отстраняется от полета, ему выдается справка, служащая основанием для возвращения авиационного билета согласно приложению 1 к настоящим Правилам;

5) диспетчер службы организации перевозок информируется о пассажире, отстраненном от полета;

6) в Журнале обращений больных и регистрации медицинской помощи делается соответствующая запись согласно приложению 10 к настоящим Правилам.";

дополнить пунктом 11-1 следующего содержания:

"11-1. Порядок оказания медицинской помощи иностранным пассажирам:

1) прошедшим таможенное оформление - на месте, а также с разрешения работника таможни - в медпункт;

2) не имеющим визы - на месте пребывания больного;

3) находящимся в санитарно - карантинном пункте (далее – СКП) или санитарно - карантинном контроле (далее – СКК) медицинским работником медпункта совместно с врачом СКП или СКК.";

пункт 13 изложить в новой редакции:

"13. Медицинская консультация пассажиров по вопросам медицинских показаний (противопоказаний) для полета на воздушных судах гражданской авиации проводится по медицинским показаниям (противопоказаниям) к транспортировке пациентов (авиапассажиров) на воздушных судах гражданской авиации согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

Определение состояния транспортабельности больного пассажира воздушным транспортом относится к компетенции лечебно-профилактического учреждения, направляющего больного.";

пункты 16, 17, 18, 19, 20 и 21 изложить в новой редакции:

"16. На борту воздушного судна оказывается доврачебная, экстренная и неотложная медицинская помощь, при наличии среди пассажиров медицинского работника.

17. На борту воздушного судна проводятся первичные мероприятия при выявлении больного, смерти пассажира (члена экипажа), подозрительного на заболевания инфекционными болезнями, карантинными инфекциями, контагиозными вирусными геморрагическими лихорадками, малярией и инфекционными болезнями неясной этиологии, имеющими важное международное значение.

18. Первая помощь с использованием лекарственных средств, находящихся на борту воздушного судна, оказывается членами кабинного экипажа или членами лҰтного экипажа воздушного судна, где не предусмотрено наличие кабинного экипажа, прошедшими соответствующую подготовку.

19. Эксплуатант обеспечивает наличие на воздушном судне следующих типов комплектов и дефибриллятора для оказания медицинской помощи:

1) комплект (ы) первой помощи;

2) комплект (ы) медицинских средств;

3) универсальный профилактический комплект/ы;

4) автоматический наружный дефибриллятор.

Количество и типы комплектов бортовых аптечек и дефибриллятора, состав комплектов бортовых аптечек, расположение комплектов бортовых аптечек регламентируется согласно приложению 4 к настоящим Правилам.

Укомплектование, хранение и утилизация медицинских и иных средств бортовых аптечек регламентируется руководством по укомплектованию, хранению и утилизации медицинских и иных средств бортовых аптечек согласно приложению 5 к настоящим Правилам.

20. Для оказания первой помощи применяется комплект первой помощи.

21. Комплект первой помощи использует любой член экипажа воздушного судна.";

пункт 24 изложить в новой редакции:

"24. Лекарственные средства комплекта первой помощи предоставляются членами экипажа, прошедшими соответствующую подготовку.

Лекарственные средства комплекта медицинских средств используются медицинскими работниками на борту воздушного судна либо по их рекомендации или консультации (устная, письменная, дистанционная).";

пункт 26 изложить в новой редакции:

"26. Когда после оказания первой помощи состояние пассажира не улучшается, появляются признаки угрожающие жизни пассажира, старший бортпроводник докладывает командиру воздушного судна об ухудшении состояния больного.";

пункт 28 изложить в новой редакции:

"28. Последовательность передачи сообщения о наличии больного с борта воздушного судна:

1) командир воздушного суда передает сообщение в авиадиспетчерскую службу;

2) авиадиспетчерская служба передает сообщение в аэропорт прибытия (экстренной посадки) воздушного суда;

3) аэропорт прибытия/экстренной посадки передает сообщение в органы здравоохранения страны пребывания (экстренной посадки).

При необходимости органы здравоохранения страны пребывания (экстренной посадки), компетентные органы аэропорта, связываются с авиакомпанией для получения более подробных сведений о заболевании.";

пункты 31 и 32 изложить в новой редакции:

"31. Для оказания доврачебной, экстренной и неотложной медицинской помощи используется комплект первой помощи, а при необходимости комплект медицинских средств.

32. Комплект медицинских средств использует пассажир с медицинским образованием, находящийся на борту воздушного судна, либо старший бортпроводник после получения рекомендации или консультации (устная, письменная, дистанционная) медицинского работника.";

приложения 4 и 5 к настоящим Правилам изложить в новой редакции согласно приложениям 15 и 16 к настоящему приказу;

дополнить приложением 10 согласно приложению 17 к настоящему приказу.

3. Комитету гражданской авиации Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице - министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан

К. Ускенбаев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

Приложение 1 к приказу Министра индустрии и инфраструктурного развития Республики Казахстан от 12 декабря 2022 года № 707

Приложение 4 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан

Требования
по медицинскому освидетельствованию к состоянию здоровья, предъявляемые к заявителю на получение медицинского сертификата 1 класса

Глава 1. Общие положения

Заявители на получение медицинского сертификата являются негодными при наличии врожденных или приобретенных аномалий; активного, скрытого, острого или хронического заболевания или недееспособности; ран, повреждений или последствий операции; эффект или побочный эффект от применения назначенного или не назначенного медикаментозного препарата с терапевтической, диагностической или профилактической целью, которые вызывают такую степень функциональной нетрудоспособности, что приведет к нарушению безопасно осуществлять права свидетельства.

Глава 2. Сердечно-сосудистая система

Заявитель является негодным при наличии врожденных или приобретенных нарушений сердечной деятельности, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых свидетельством и квалификационными отметками.

Кровеносная система не может иметь отклонении от нормы.

Заявители, имеющие какое-либо из нижеперечисленных состояний, также признаются негодными: аневризмы грудного или супраренального брюшного отделов аорты до или после хирургического вмешательства; эмболия легочной артерии; значительное функциональное поражение какого-либо из клапанов сердца; пересадка сердца или сердца и (или) легкие.

Медицинское освидетельствование при артериальной гипертензии рассматривается по уровню артериального давления и по степени выраженности рисков при артериальной гипертензии.

При артериальной гипертензии с артериальным давлением выше 160/95 миллиметров ртутного столба, имеющей стойкий характер или при меньших величинах артериального давления, сопровождающихся высокими степенями риска с поражением органов-мишеней, заявитель признается негодным к работе и обучению.

Заявители, у которых артериальное давление зарегистрировано 160/95 миллиметров ртутного столба и выше (по результатам суточного мониторинга артериального давления) и корригируется с помощью немедикаментозной или разрешенной для применения без отрыва от работы медикаментозной терапией, признаются годными к работе после успешного подбора медикаментозной терапии, но негодны к обучению на пилота.

Подбор медикаментозной терапии проводится не менее 2 недель с отстранением от работы по специальности. При допуске к работе учитываются стойкость эффекта от проводимых мероприятий по результатам суточного мониторинга артериального давления не выше 140/90 миллиметров ртутного столба, факторы риска, побочные эффекты назначаемых препаратов, переносимость нагрузочных проб.

Для лиц, обучающихся на пилота, допустимый уровень артериального давления составляет ниже 140/90 миллиметров ртутного столба.

Решение о допуске к работе заявителя с транзиторным повышением артериального давления, нормализующимся без применения медикаментозных средств, принимается с учетом результатов суточного мониторинга артериального давления и нагрузочных проб.

Заявители с симптоматической гипотонией признаются негодными к работе и обучению.

Заявители с одним из нижеперечисленных состояний в анамнезе или с установленным диагнозом: ишемия миокарда, симптоматические заболевания коронарных артерий, контролируемые медикаментозными средствами, а также перенесшие инфаркт миокарда и хирургическое лечение при ишемической болезни сердца на начальном этапе до 12 месяцев признаются негодными.

До принятия решения о годности для исключения ишемии миокарда, требуется проведение расширенного кардиологического обследования.

Достаточным основанием для отказа в выдаче (возобновлении) медицинского сертификата служат сочетание положительного ЭКГ-теста с физической нагрузкой с признаками или симптомами ишемии миокарда или значительными нарушениями ритма и проводимости; или при коронарной ангиографии признаки стенозирования более чем на 50 процентов любого крупного нелеченного сосуда или более 30 процентов для проксимальных сосудов нисходящих сосудов левого желудочка или сосудов главного ствола левой венечной артерии сердца (более двух артерий). При этом заявители для обучения на пилота признаются негодными.

Заявитель, который перенес операцию хирургического замещения коронарной артерии или ангиопластию (со стентом либо без него) либо другую операцию на сердце, или в истории болезни которого зарегистрирован инфаркт миокарда, или который имеет другое кардиологическое заболевание, которое приведет к утрате трудоспособности, считается негодным, кроме случаев, когда кардиологическое состояние кандидата обследовалось и оценивалось расширенным медицинским обследованием и было признано, что оно не препятствует безопасному осуществлению кандидатом профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Медицинское заключение с ограничением OML бессрочно может быть возобновлено или выдано не ранее 12 месяцев после перенесенного инфаркта миокарда и (или) процедуры реваскуляризации при условии:

не имеет симптомов и не требуется прием антиангинальных лекарственных средств;

учтены все факторы риска сердечно-сосудистых заболеваний;

по данным ЭхоКГ левый желудочек функционирует нормально (ФБ более 50% по формуле Симпсона);

ЭКГ с нагрузкой стадия IV протокола Брюса достигается без признаков или симптомов ишемии миокарда, значительных нарушений ритма;

коронароангиография показывает стеноз менее 50 любого крупного сосуда или менее 30 процентов для проксимальных сосудов нисходящих сосудов левого желудочка или сосудов главного ствола левой венечной артерии сердца (не более двух артерий);

холтеровский мониторинг не выявляет значительных нарушений ритма;

оценка кардиолога.

В последующем на ежегодной основе проводится кардиологическое обследование: ЭхоКГ, ЭКГ с нагрузкой по протоколу Брюса, оценка факторов риска, консультация кардиолога и другие медицинские обследования по медицинским показаниям.

Заявители с нарушениями проводимости и ритма сердца, такими как симптоматическая синоатриальная патология; полная атриовентрикулярная блокада; симптоматическое удлинение интервала QT; имплантация системы автоматической дефибрилляции; имплантация пейсмекера при желудочковой тахикардии, признаются негодными к работе и учебе.

Решение о годности заявителей с ограничением OML со следующим нарушением проводящей системы или ритма, перечисленными ниже, принимается при удовлетворительных результатах после расширенного кардиологического обследования с нагрузочными пробами и консультацией кардиолога: суправентрикулярные нарушения ритма, включая преходящие или установившиеся нарушения синоатриального узла; мерцательная аритмия; полная блокада левой ножки пучка Гиса; атриовентрикулярная блокада тип Мобиц 2; тахикардии с широким и узким комплексами; предвозбуждение желудочков; асимптоматическое удлинение интервала QT; феномен Бругада на электрокардиограмме.

Заявители со следующим нарушением проводящей системы или ритма, признаются годными с ограничением OML после 40 лет по результатам расширенного кардиологического обследования с нагрузочными пробами и консультацией кардиолога при отсутствии какой-либо другой патологии: неполная блокада левой ножки пучков Гиса; полная блокада правой ножки пучка Гиса; стабильное отклонение электрической оси влево; асимптоматическая синусовая брадикардия; асимптоматическая синусовая тахикардия; асимптоматические изолированные униформные супра-вентрикулярные или вентрикулярные эктопические комплексы; атриовентрикулярная блокада 1 степени; атриовентрикулярная блокада типа Мобиц-1.

Заявитель с сердечной аритмией считается негодным, кроме случаев, когда сердечная аритмия обследовалась и оценивалась, и была признана, что она не препятствует безопасному осуществлению кандидатом профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

При значительных суправентрикулярных нарушениях ритма проводится электрофизиологическое исследование. Его результаты считаются неблагоприятными, когда провоцируются выраженные нарушения ритма. Для оценки выраженности нарушения ритма проводится суточный мониторинг ЭКГ.

Заявители с нарушениями проводимости и ритма сердца подлежат кардиологическому обследованию и лечению (хирургическому и (или) консервативному).

Повторное освидетельствование проводится не ранее, чем через два месяца по результатам лечения нарушений проводимости и ритма сердца.

Заявителям, которым проведена абляция, признаются годными к работе (обучению) через два месяца по результатам электрофизиологического исследования, демонстрирующего удовлетворительные результаты, с ограничением OML на период не менее одного года.

Заявители, не предъявляющие жалоб, с нарушением ритма и проводимости сердца, не перечисленными выше, с лабильными изменениями конечной части желудочкового комплекса ЭКГ (-SТ и -T), поддающиеся нормализации при приеме бета-адреноблокаторов, признаются годными к работе, но негодными к обучению на пилота.

Болезни сердца неатеросклеротического характера: острые и вялотекущие заболевания или последствия перенесенных заболеваний с выраженным нарушением ритма и проводимости, умеренные и значительно выраженные комбинированные пороки сердца, дилатационные, гипертрофические и рестриктивные кардиомиопатии с выраженным нарушением функции - являются противопоказанием к работе и обучению.

Медицинское освидетельствование с болезнями сердца неатеросклеротического характера, такими как: врожденные и приобретенные пороки сердца, пролапс митрального клапана более 5 миллиметров, миокардиодистрофии, миокардитические кардиосклерозы, кардиомиопатии - проводится с оценкой течения заболевания и прогноза после расширенного кардиологического обследования с нагрузочными пробами, по результатам которого принимается решение о допуске к работе. При этом заявители для обучения на пилота признаются негодными.

При умеренных и значительных регургитациях митрального и аортального клапанов допуск с ограничением OML проводится после эхокардиографии и нагрузочных проб при условии допустимых размеров левого желудочка с удовлетворительной сократительной функцией миокарда при митральном пороке и отсутствии патологии восходящей аорты при аортальном пороке. В последующем проводится ежегодное расширенное кардиологическое обследование.

Оценка годности к работе при следующих состояниях проводится после расширенного медицинского освидетельствования: врожденная патология сердца до или после хирургической коррекции; после перенесенного хирургического вмешательства на клапанах сердца; заболевания перикарда, миокарда или эндокарда; артериальный или венозный тромбоз; сердечно-сосудистая патология, при которой назначен систематический прием антикоагулянтных препаратов.

Пороки развития, заболевания периферических артерий до и после хирургических вмешательств, аневризма брюшной аорты после хирургических вмешательств, облитерирующие заболевания артерий (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротические окклюзии, аневризмы, варикозное расширение вен (с признаками трофических расстройств, декомпенсации кровообращения, при истончении кожи над узлами с угрозой их разрыва), тромбофлебит, последствия заболеваний и повреждений сосудов, а также операций на них, сопровождающиеся нарушением кровообращения, лимфообращения, трофическими расстройствами, болевым синдромом, а также прием антикоагулянтов с лечебной целью являются противопоказанием для работы (обучения).

Вопрос возобновления медицинского сертификата решается при нормализации лабораторных показателей, компенсации кровообращения и лимфообращения, отсутствии болевого синдрома, без клинических проявлений заболевания после расширенного медицинского обследования по результатам лечения (хирургического, консервативного) не ранее 6 месяцев стабильного состояния при приеме антикоагулянтной терапии с профилактической целью. Стабильность системы антикоагуляции подтверждается 4 из 5 удовлетворительными результатами МНО, проведенными за 6 последовательных месяцев.

Допуск к работе после планового оперативного лечения неосложненного варикозного расширения вен нижних конечностей решается через 6 недель после операции по результатам расширенного обследования.

Глава 3. Система органов дыхания

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных органических заболеваний дыхательной системы, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявитель признается негодным при наличии острой легочной недостаточности или активного поражения структуры легких, средостения или плевры, которые вызывают появление симптомов утраты трудоспособности при работе в обычных или аварийных условиях.

Признание годности проводится после восстановления функции легких и их удовлетворительного состояния по результатам исследований.

Болезни органов дыхания с выраженным нарушением функций и (или) склонные к обострениям: бронхиальная астма, бронхоэктатическая болезнь, активный саркоидоз, хроническая обструктивная болезнь легких (ХОБЛ) с выраженным нарушением функции внешнего дыхания, синдром обструктивного апноэ сна, крупное оперативное вмешательство на органах грудной клетки, пульмонэктомия являются противопоказанием для работы (обучению).

Употребление лекарственных средств для лечения астмы является основанием для признания заявителя негодным, за исключением тех лекарственных средств, применение которых совместимо с безопасным осуществлением кандидатом профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Заявители с ХОБЛ в стадии ремиссии с ограниченным пневмосклерозом и сохранением функции дыхания допускаются к работе без ограничений, при умеренных нарушениях функции дыхания применяется ограничение TML с расширенным обследованием дыхательной и сердечно-сосудистой системы при каждом возобновлении или продлении медицинского сертификата.

Лица, перенесшие спонтанный пневмоторакс, подлежат восстановлению на работу не ранее трех месяцев после выздоровления при условии, что обследование не выявило причины для его повторного возникновения, с ограничением OML/OSL не менее одного года; повторный пневмоторакс восстановление исключает.

Заявители с активными формами туберкулеза органов дыхания или с выраженными остаточными изменениями признаются негодными к работе (обучению).

Заявители с клиническим излечением или остаточными явлениями после перенесенного туберкулеза (ограниченный фиброз, очаги обызвествления, междолевые и плевральные спайки, апикальные или плевральные наслоения) без смещения органов средостения и без нарушения или с умеренным нарушением функции внешнего дыхания допускаются к работе (к обучению допускаются заявители без нарушения функции внешнего дыхания).

При восстановлении на работу заявители после закрытия листка нетрудоспособности с диагнозом "туберкулез" представляют медицинское заключение о допуске на работу (обучение) централизованной врачебно-консультативной комиссией фтизиопульмонологической организации.

После операции по поводу заболеваний органов грудной полости и средостения, пороков развития, болезнях грудной клетки и диафрагмы, последствиях травм, при наличии инородных тел в грудной стенке или ткани легких, отдаленных от крупных сосудов сердца без клинических проявлений, при травматическом пневмотораксе заявители признаются негодными к работе (обучению) в течение 6 месяцев после операции, пока последствия оперативного вмешательства не будут препятствовать безопасному осуществлению прав свидетельства по результатам расширенного обследования дыхательной и сердечно-сосудистой системы.

При диафрагмальных грыжах со склонностью к ущемлению или вызывающих функциональные расстройства пищевода и желудка и осложненных рефлюкс-эзофагитом, выносится заключение о негодности.

Глава 4. Пищеварительная система

Заявители с нарушениями обмена веществ, функций пищеварительного тракта или желез внутренней секреции, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками, считаются негодными.

Заявители также признаются негодными при наличии функциональных или структурных органических заболеваний желудочно-кишечного тракта, препятствующих безопасному выполнению полномочий прилагаемого свидетельства.

Функциональные или структурные органические заболевания пищеварительной системы, препятствующие безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства, являются причиной дисквалификации. Заявители с последствиями заболевания или хирургического вмешательства желудочно-кишечного тракта, с угрозой утраты трудоспособности в полете, в частности, с обструкцией, вследствие стриктуры, сужения или компрессии, оцениваются как негодные по состоянию здоровья.

При осложнении после болезни или хирургического вмешательства в какой-либо части пищеварительного тракта или его придатков, которое вызывает потерю работоспособности в полете, при непроходимости вследствие сужения или сдавливания, заявители считаются негодными.

Заявитель, который перенес серьезную хирургическую операцию на желчных протоках, органах пищеварительного тракта или его придатках, вызвавшую полное или частичное удаление, или функциональное нарушение одного из этих органов, является негодным на срок, пока эксперт, не вынесет заключение о том, что последствия операции не приведут к потере трудоспособности в полете.

Заявители со следующей патологией желудочно-кишечного тракта: рецидивирующие диспепсические расстройства, требующие медикаментозного лечения; гепатиты в активной стадии; цирроз печени; симптомная желчнокаменная болезнь или бессимптомная с небольшими многочисленными камнями; острое или хроническое воспалительное заболевание кишечника; после перенесенного хирургического вмешательства на желудочно-кишечном тракте, включая хирургическое полное или частичное удаление органов, или с нарушением функции какого-либо из органов рассматриваются как непригодные к работе и обучению.

Годность к работе рассматривается после успешно проведенного лечения или полного выздоровления после перенесенного хирургического вмешательства и по удовлетворительным результатам расширенного гастроэнтерологического обследования.

Годность к работе при трансплантации печени рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного гастроэнтерологического обследования, с учетом предполагаемого фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML/OML/OCL бессрочно.

При варикозном расширении вен пищевода, независимо от этиологии и клинических проявлений заболевания, заявители признаются негодными без права восстановления.

При осложнениях язвенной болезни (рецидивы, кровотечение, перфорация, пенетрации) проводится лечение с последующим эндоскопическим подтверждением заживления, отсутствием необходимости медикаментозной терапии и наблюдения в течение не менее 8 недель для исключения рецидива. Выдается медицинский сертификат с ограничением TML сроком на 6 месяцев на протяжении 3 лет и ежеквартальным индивидуальным наблюдением с контролем уровня гемоглобина.

Медицинское заключение при хронических диффузных заболеваниях печени зависит от клинической формы, стадии и активности процесса. Допуск к работе проводится после расширенного обследования при условии стойкой ремиссии и сохранности функций органа. При выявлении носительства вируса гепатитов В и С без признаков заболевания (отсутствие синдрома цитолиза) заявители допускаются к работе без ограничения. Заявители с доброкачественной функциональной билирубинемией после обследования признаются годными к работе и обучению.

Острые гепатиты, хронические гепатиты с высокой и средней степенью активности (любой этиологии), острые панкреатиты, острые холециститы, хронические панкреатиты и хронические холециститы в стадии обострения, проводимое противовирусное лечение (интерфероны) определяют негодность к работе и обучению. Допуск к работе рассматривается по достижению стадии стойкой полной ремиссии по результатам гастроэнтерологического обследования, допуск кандидатов к обучению проводится при полной ремиссии в течение последних пяти лет.

При установлении диагноза цирроза печени принимается решение о полной дисквалификации.

При холецистолитиазе с бессимптомным одиночным крупным камнем рекомендуется проведение мероприятий по его удалению в плановом порядке, выдается ограничение OML.

Заявители с хроническим воспалительным заболеванием кишечника признаются годными с ограничением TML на протяжении 3 лет, когда болезнь находится в установившейся ремиссии, состояние является стабильным и нет необходимости применения стероидов системного действия.

При спаечной болезни с выраженными клиническими проявлениями, не устраненной причине заворота кишечника заявители признаются негодными. Долихосигма без клинических проявлений не является основанием для решения о негодности.

Заявители, поступающие на работу (обучение) на пилота, при наличии у них послеоперационных рубцов на брюшной стенке представляют документы о характере перенесенной операции.

Диагностированная грыжа, мешающая безопасно выполнять профессиональные обязанности, является причиной дисквалификации до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности. При паховых грыжах и грыжах брюшной стенки при отсутствии риска ущемления и болевого синдрома после консультации хирурга рекомендуется оперативное лечение в плановом порядке, в данном случае выдается ограничение OML до операции. При пупочных грыжах показанием для оперативного лечения является болевой синдром.

Заявители с заболеваниями прямой кишки и параректальной клетчатки (часто обостряющиеся, сопровождающиеся сужением заднепроходного отверстия с нарушением акта дефекации, недостаточностью анального жома, рецидивирующие после оперативного лечения) признаются негодными к работе (обучению).

При благоприятных результатах терапевтического и хирургического лечения и восстановлении функции прямой кишки вопрос о годности рассматривается после выздоровления.

Глава 5. Метаболические нарушения и эндокринная система

Заявители не имеют метаболических или эндокринных расстройств функционального или органического характера, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с метаболическими или эндокринными нарушениями признаются годными при условии демонстрации стабильного состояния гормонального фона по результатам расширенного медицинского освидетельствования, включая и кардиологическое обследование.

Заявители с инсулинонезависимым сахарным диабетом считаются негодными, за исключением случаев, когда контролируется с помощью диеты или диеты в сочетании с пероральным приемом противодиабетических препаратов, применение которых совместимо с безопасным осуществлением заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Допуск к работе с ограничением OML осуществляется при полной компенсации углеводного обмена без применения лекарственных препаратов, вызывающих гипогликемию. Разрешается использование противодиабетических препаратов, которые не вызывают гипогликемию - ингибиторов альфа-глюкозидазы (глюкобай) и (или) группы бигуанидов (метформин) как дополнение к диете.

При впервые выявленной форме сахарного диабета 2 типа обладатель медицинского сертификата подлежит наблюдению и лечению до двух месяцев. Допуск к работе решается после расширенного освидетельствования для исключения таких осложнений, как ангиопатии коронарных артерий, церебральных и периферических сосудов, сосудов почек, сетчатки, развитие катаракты. Заявители для обучения на пилота с болезнями эндокринной системы любой степени выраженности признаются негодными.

При выявлении гипогликемии, почечной глюкозурии заявители подлежат расширенному обследованию.

Диффузное эутиреоидное увеличение щитовидной железы 1 и 2 степени, нарушение толерантности к углеводам не дают оснований для установления диагноза.

Решение о допуске к работе заявителя при нарушениях функции щитовидной железы принимается после лечения не менее трех месяцев по достижении стойкого эутиреоидного состояния с ежегодным контролем гормонов щитовидной железы: при тиреотоксикозе – без применения медикаментозных средств во время работы; при гипотиреозе – с регулярным приемом подобранной дозы препарата.

Лицам с избыточной массой тела проводится обследование для установления характера экзогенно-конституционального ожирения. Степень ожирения устанавливается согласно оценке веса тела по величине индекса массы тела (ИМТ) по Кетле.

ИМТ рассчитывается по формуле: вес в кг/рост в м2. Нормальный вес соответствует ИМТ 20,0–25,9; избыточная масса тела - ИМТ 26,0–29,9; ожирение 1 степени - ИМТ 30,0-34,9; ожирение 2 степени - ИМТ >35,0.

Заявители с ИМТ >30,0 признаются годными при условии, что избыток веса не будет препятствовать безопасному осуществлению прав соответствующего свидетельства и при удовлетворительных результатах по оценке рисков развития метаболического синдрома. При метаболическом синдроме – комплексе метаболических, гормональных и клинических нарушений, являющихся факторами риска развития сердечно-сосудистых заболеваний, при повышенном артериальном давлении происходит увеличение массы висцерального жира, снижение чувствительности периферических тканей к инсулину и гиперинсулинемия, нарушающие углеводный, липидный, пуриновый обмен.

Заявители с ИМТ >35,0 признаются негодными. При первоначальном освидетельствовании кандидаты с ИМТ >30,0 признаются негодными к обучению (работе).

При симптоматическом (вторичном) ожирении эндокринного, церебрального генеза оценка годности проводится по основному заболеванию.

Глава 6. Гематология

Заявители являются негодными при гематологических заболеваниях, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с заболеваниями крови и (или) лимфатической системы считаются негодными, за исключением случаев, когда в результате надлежащего обследования установлено, что их состояние не препятствует безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками.

Оценка годности заявителей с гематологическими расстройствами, такими как анемия (гемоглобин менее 105 граммов на литр); нарушение коагуляции, геморрагические или тромботические расстройства; лейкемии; полицитемии, гемоглобинопатии; значительное увеличение лимфатических узлов; увеличение селезенки, проводится после расширенного обследования и консультации гематолога.

Анемии доброкачественного характера (постгеморрагические, железодефицитные) при стойких (трехкратно с перерывом не менее 10 календарных дней, когда первоначальный уровень гемоглобина менее 115 граммов на литр) положительных результатах лечения (гемоглобин не менее 120 граммов на литр – у женщин, 130 граммов на литр – у мужчин), компенсированные гемоглобинопатии без склонности к рецидивам не являются противопоказанием к работе (обучению). Анемия, которая не поддается лечению, является причиной для дисквалификации.

При этом годность к работе с ограничением OML/TML рассматривается при установлении доброкачественности заболевания, стабилизации состояния, отсутствии сопутствующей патологии, эпизодов массивного кровотечения или значительного тромбообразования.

Ограничение TML снимается после 3-х лет наблюдения, когда болезнь находится в установившейся ремиссии, состояние является стабильным.

Системные заболевания крови являются основанием для принятия решения о негодности к обучению.

При лимфоме Ходжкина после завершения лечения; после проведенного лечения другой злокачественной патологии лимфоидной системы с восстановлением от острого инфекционного процесса и демонстрацией полной ремиссии; при острой и хронической лейкемии в период установления полной ремиссии без проявления побочных эффектов лечения (кардиотоксичность, нейротоксичность), имеющих значение для безопасности полетов, - выносится решение о допуске к работе с ограничением OML/TML.

Первичный эритроцитоз с риском тромбоэмболических осложнений и инсультов определяет негодность.

Применение антитромбоцитарных препаратов (ацетилсалициловая кислота в малых дозах) не является противопоказанием для работы (обучения), тогда как при приеме антикоагулянтных препаратов (гепарин, кумарин, варфарин) выносится решение о негодности к работе и обучению.

Глава 7. Мочеполовая система

Заявители являются негодными при наличии функциональных или структурных заболеваний мочеполовой системы, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с осложнениями самого заболевания или хирургического вмешательства, проведенного на органах мочеполовой системы, которые вызывают нетрудоспособность, в том числе обструкции, обусловленные сужением или сдавливанием, рассматриваются как негодные, кроме случаев, когда состояние заявителя обследовалось, оценивалось и было признано, что оно не препятствует безопасному осуществлению кандидатом профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Пороки развития, последствия повреждений мочеполовых органов и операции на них, опущение почек, водянка яичка и семенного канатика, расширение вен семенного канатика, сопровождающиеся нарушением функции, с болевым синдромом являются противопоказанием к работе (обучению).

Вопрос о восстановлении на работу после оперативного вмешательства на почках, мочеточниках, мочевом пузыре и уретре рассматривается через три месяца после операции.

После трансплантации почки годность к работе рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного урологического обследования, с учетом предполагаемого фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML/OML/OCL бессрочно.

Медицинское освидетельствование проводится по результатам расширенного урологического обследования, заключение о годности выносится в зависимости от течения процесса, уровня артериального давления и сохранности функции почек. Показания к гемодиализу дисквалифицирует.

Лица, перенесшие операцию удаления яичка (при брюшной задержке, низведения яичка, эктопии), при умеренном расширении вен семенного канатика (без выраженного конгломерата вен, значительного увеличения их при напряжении брюшного пресса), при головочной форме гипоспадии признаются годными к обучению. Годность к работе (обучению) после оперативного лечения водянки яичка и расширения вен семенного канатика, крипторхизма с низведением яичка определяется через два месяца после операции.

Хронические воспалительные заболевания мочеполовых органов специфической и неспецифической этиологии, такие как туберкулез почек и мочеполовых органов, пиелонефрит, цистит, уретрит, простатит в фазе активного воспаления определяют негодность к работе (обучению).

Годность к работе оценивается в фазе стойкой ремиссии неспецифического воспаления при отсутствии нарушения функций и нормализации показателей лабораторных и инструментальных исследований.

После лечения (консервативного, оперативного) туберкулеза мочеполовых органов заявители представляют медицинское заключение о допуске на работу (обучение) централизованной врачебно-консультативной комиссией фтизиопульмонологической организации.

Заявители с заболеваниями почек с выраженным нарушением функций и гипертоническим синдромом признаются негодными и подлежат лечению в течение шести месяцев, при этом заявители негодны для обучения на пилота.

Заявители, имеющие единственную почку врожденной или приобретенной этиологии, оцениваются по результатам расширенного урологического обследования в зависимости от состояния функции единственной почки.

Когда поражение почек носит вторичный характер, освидетельствование проводится с учетом основного заболевания.

После однократного отхождения камня, почечной колики без отхождения камней, повторных приступов почечной колики обладатели медицинского сертификата после лечения признаются годными к работе при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек с ограничением OML в течение пяти лет.

При установлении диагноза мочекаменной болезни выносится заключение о негодности к работе (обучению) с рекомендацией оперативного лечения. При неинвазивных методах лечения мочекаменной болезни (в том числе после экстракорпоральной литотрипсии) допуск к работе (обучению) без ограничений осуществляется не ранее, чем через один месяц после вмешательства, при хирургическом лечении мочекаменной болезни – через три месяца при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек по результатам расширенного урологического обследования.

Заявители, имеющие камни предстательной железы без клинических проявлений, годны к работе.

Глава 8. Инфекционные заболевания

Заявители являются негодными при наличии клинических диагнозов инфекционных заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с серопозитивной реакцией на ВИЧ считаются негодными, за исключением случаев, освидетельствования и оценки состояния здоровья не препятствующих безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Признание годности с ограничением OML/TML рассматривается для отдельных лиц со стабильной, не прогрессирующей стадией по результатам расширенного медицинского обследования и постоянного наблюдения в специализированной медицинской организации с контролем вирусной нагрузки и приемлемого лечения допустимыми ИКАО препаратами. Установление заболевания ВИЧ-инфекция дисквалифицирует.

При выявлении или подозрении у заявителя венерического заболевания подтверждение диагноза и лечение проводится в специализированном учреждении. Вопрос о годности к работе рассматривается после излечения заболеваний в острой стадии в кожно-венерологическом диспансере с учетом заключения дерматовенеролога.

Хронические инфекционные и паразитарные болезни, выявленные у заявителя, оцениваются по степени нарушения функции органов и систем организма. При этих заболеваниях, сопровождающихся нарушением функции органов, общей астенизацией, выносится решение о негодности к работе (обучению).

Глава 9. Акушерство и гинекология

Заявители являются негодными при наличии функциональных или структурных акушерских травм, или гинекологических заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Пороки развития женских половых органов с функциональными нарушениями (метроррагия, боли); эндометриоз; симптомная миома матки; хронические заболевания женской половой сферы с частыми обострениями (более трех раз в год) и с нарушением функций; выпадение и опущение половых органов 3 степени; мочеполовые и кишечно-половые свищи; разрывы промежности с нарушением функции сфинктера заднего прохода являются основанием для признания негодности к работе.

Лечение острого периода болезней шейки матки (эрозия, эндоцервицит, эрозированный эктропион) предполагает отстранение от полетов сроком от 3 недель до 3 месяцев. Кистозные образования женской половой сферы размером более 5 см подлежат оперативному лечению. Возобновление медицинского сертификата после хирургического лечения заболеваний женской половой сферы рассматривается при лапароскопической операции через 4–6 недель после операции, при лапаротомической операции (без осложнений) – через 2 месяца после операции.

Бессимптомная миома матки, эндометриоз, эндометриоидная, параовариальная и фолликуллярная кисты размером не более 5 см и спаечный процесс в малом тазу без функциональных расстройств и болевого синдрома, отсутствие тела матки и ее придатков, не сопровождающиеся функциональными нарушениями, не являются основанием для дисквалификации.

Обладатели медицинского сертификата с расстройствами овариально-менструального цикла (за исключением дисменореи) подлежат обследованию и лечению без отстранения от работы.

После родов или прекращения беременности заявителем не осуществляются профессиональные обязанности, предоставляемые свидетельством, до переосвидетельствования и признания, о безопасном осуществлении профессиональных обязанностей, предоставляемые свидетельством и квалификационными отметками.

В состоянии беременности женщина признается годной к работе с ограничением OML на период с 12 до конца 26 недели беременности (по согласованию). При этом на руки женщине предоставляется письменная рекомендация относительно возможных осложнений беременности во время полетов. С начала 27 недели беременности действие медицинского сертификата приостанавливается.

Допуск к работе после родов или при прекращении беременности, осуществляется по заключению врача акушера-гинеколога и результатам медицинского освидетельствования.

Допуск к работе женщин, принимающих препараты для контрацепции и гормонозаместительную терапию, осуществляется при условии хорошей переносимости такого лечения и регулярном клинико-лабораторном контроле (каждые 6 месяцев) для предотвращения тромбоэмболических осложнений, токсико-аллергического медикаментозного гепатита, холестаза.

Глава 10. Опорно-двигательный аппарат

Заявители являются негодными при наличии нарушений костно-мышечного аппарата, как врожденных, так и приобретенных, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Физическое развитие заявителя и соответствие массы тела росту рассчитывается по ИМТ по Кетле при пропорциональном развитии тела. При оценке физического развития обучающихся в авиационных учебных заведениях учитывается возраст (в период интенсивного развития организма масса тела отстает от роста), дефицит массы тела менее 25 процентов не расценивается как проявление недостаточного физического развития.

При инфантилизме вопрос о годности к обучению решается после консультации эндокринолога.

Заявитель имеет достаточный рост в положении сидя, соответствующую длину рук и ног, мышечную силу, умеет функционально пользоваться опорно-двигательным аппаратом для безопасного осуществления прав, предоставляемых его свидетельством; при спорных случаях – основанием годности является проверка с заключением инструктора тренажера о результатах проверки.

Отсутствие кисти, отсутствие, полное сведение или неподвижность двух пальцев на одной руке, первого или второго пальца на правой руке, а также первого пальца на левой руке (отсутствие ногтевой фаланги на первом пальце и двух фаланг на других приравнивается к отсутствию пальца) является основанием для признания негодности к работе (обучению).

Оценка годности при других дефектах пальцев рук, кисти определяются степенью сохранности функции кисти после проверки на тренажере (с заключением инструктора тренажера о результатах проверки).

Негодность к работе (обучению) определяют отсутствие стопы, врожденная или приобретенная патология стопы, нарушающая ее функцию и затрудняющая ходьбу.

Плоскостопие любой степени без явлений остеоартроза и с сохранностью функций стопы не является препятствием для работы (обучения).

После операции на мышцах, сухожилиях, связках, костях и суставах годность к работе (обучению) определяется после восстановления функций; при эндопротезировании – не ранее шести месяцев после операции. Допустимо укорочение руки или ноги, допускающем работу только на конкретном типе воздушного судна с ограничением OAL. Оценка годности определяется степенью сохранности функций конечностей. Заключение выносится после проверки на тренажере (с заключением инструктора тренажера о результатах проверки - оценивается способность легко доставать и эффективно работать со всеми органами управления).

При отказе от операции по показаниям к оперативному лечению неосложненных привычных вывихов, ложных суставов заявители признаются негодными к обучению.

Применяемые при остеосинтезе конструкции (шурупы, кольца, пластинки Лена и т. п.), при отсутствии признаков металлоза, не являются препятствием для работы (обучению).

Пороки развития, хронические болезни костей, суставов, хрящей, мышц и сухожилий, последствия травм и операций, рубцы после ожогов и обморожений у заявителя оцениваются в зависимости от степени прогрессирования, нарушения функции и выраженности болевого синдрома. Прогрессирующие, сопровождающиеся нарушением функции в значительной степени, болевым синдромом, склонностью к изъявлению, мешающие ношению одежды, обуви состояния являются основанием для признания негодности к работе (обучению).

При остеомиелите при наличии секвестральных полостей, свищей в период обострения заявители подлежат лечению (консервативному и (или) хирургическому); при дегенеративно-дистрофических процессах в костях позвоночника (межпозвонковый остеохондроз, спондилоартроз), последствиях травм и операций, рубцах после ожогов и обморожений с незначительным или умеренным ограничением функции без болевого синдрома, не прогрессирующие, не мешающие ношению одежды и обуви заключение о годности к работе выносится с оценкой функции и объема движений в суставах без ограничения или с ограничением OAL, заявители для обучения на пилота – негодны.

Морфологические изменения в позвоночнике в виде разрастания краев позвонков, единичных шиповидных разрастаний на них, уплотнение продольной связки, обнаруженные рентгенологически, но без клинических проявлений, не являются основанием для вынесения диагноза.

После перелома тел позвонков с подвывихом при туберкулезе позвоночника (независимо от фазы процесса и функционального состояния) заявители признаются негодными.

После компрессионного перелома позвоночника и операций на позвоночнике медицинское освидетельствование проводится через 3–6 месяцев при отсутствии нарушений функций и болевого синдрома.

При переломах поперечных, остистых отростков при отсутствии болевого синдрома обладатель медицинского сертификата после выздоровления допускается к работе (обучению).

Все виды патологического кифоза определяют негодность к работе (обучению). К патологическому кифозу не относятся "круглая спина" (разновидность осанки). Для дифференциальной диагностики назначается рентгенография позвоночника.

Юношеский сколиоз 1 степени при нормальном физическом развитии, врожденная сакрализация, люмбализация, расщепления дужек позвонков, не сопровождающиеся нарушением функции позвоночника, тазовых органов, болевым синдромом не являются препятствием для обучения на пилота и авиадиспетчера. Угол сколиоза определяется методом Кобба по рентгенограмме позвоночника, произведенной в положении стоя. При 1 степени угол сколиоза не превышает 10 градусов, при угле сколиоза 3 градуса диагноз не выносится.

При консолидированных переломах костей таза освидетельствование проводится не ранее, чем через шесть месяцев после травмы.

Заявители с острыми инфекционными, инфекционно-аллергическими артритами, полиартритами подлежат лечению. Заявители с воспалительными, аллергическими, обменными заболеваниями суставов, системными поражениями соединительной ткани при остром и подостром течениях, признаках вовлечения в процесс внутренних органов, болевом или астеническом синдромах, необходимости постоянного приема системных лекарственных средств признаются негодными к работе (обучению).

При болезнях суставов и системных заболеваниях соединительной ткани в стойкой ремиссии, без выраженных нарушений функции органов заключение выносится в зависимости от функционального состояния суставов и вовлеченных органов, при этом заявители для обучения на пилота признаются негодными.

Глава 11. Психиатрия

Заявители не имеют заболевания или ограничения трудоспособности, которое приведет к внезапной потере способности, безопасно управлять воздушным судном или безопасно выполнять профессиональные обязанности.

Заявители не имеют медицинской истории (с изложением семейного анамнеза для исключения генетического компонента), описывающей наличие каких-либо психиатрических заболеваний, либо соответствующих клинических диагнозов о недееспособности, патологических состояниях или нарушениях: как острых, так и хронических, как врожденных, так и приобретенных, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с психическими расстройствами или расстройствами поведения, причиной чего является употребление спиртных напитков, либо использование запрещенных психотропных веществ, рассматриваются как непригодные вплоть до выздоровления и прекращения использования психотропных веществ, а также после положительного результата наркологического и психиатрического обследования, проводимого после успешного лечения.

Заявители с записью в истории об единичном или многократном и преднамеренном членовредительстве, попытке суицида рассматриваются как негодные.

Заявители с историей или клинически поставленным диагнозом шизофрении, депрессии, расстройством личности или бредовым расстройством рассматриваются как негодные без права восстановления.

Страдающий депрессией заявитель, проходящий лечение с помощью антидепрессантов, признается негодным, за исключением случаев, когда экспертом, имеющий доступ к подробным сведениям о данном лице, подтверждает, что такое состояние заявителя препятствует безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

При астеническом состоянии или неврастеническом, ситуационно обусловленном синдроме; при кратковременных психических соматогенно-обусловленных расстройствах, после выздоровления и при полной компенсации нервно-психических функций без применения поддерживающей терапии признаются годными к работе через шесть месяцев после соответствующего психиатрического обследования перед проведением оценки на пригодность и при положительных результатах психологического тестирования, клинического обследования и хорошей переносимости нагрузочных проб с ограничением OML/TML.

Психопатии (независимо от форм и выраженности) и расстройства личности непсихотического характера (паранойяльного, аффективного, шизоидного, возбудимого и других типов), психический инфантилизм, акцентуация характера, профессионально неблагоприятные психологические отклонения личности являются противопоказанием к работе и обучению.

Отдельные, не выраженные признаки инфантилизма, акцентуации при хорошей социальной и профессиональной компенсации нервно-психической деятельности не являются основанием для отрицательного медицинского заключения. Появление неадекватных поведенческих реакций, ранее не отмечаемых у заявителя, является основанием для проведения психологического обследования. При выявлении медицинским психологом отклонений и индивидуально-психологических особенностей личности назначается консультация психиатра и психиатрическое обследование в специализированному учреждении, по результатам которого выносится решение о допуске к работе.

При незначительных отклонениях заключение о годности выносится с учетом профессиональных качеств, опыта работы, качества выполняемой работы.

Глава 12. Психология

Заявители являются негодными при наличии психологических дефектов, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При подозрении или установленном подтверждении наличия у заявителя психологического нарушения, заявитель направляется на консультацию к психологу. Очевидным подтверждением является проверенная информация из идентифицированного источника, который представляет сомнения относительно психической годности или личностных характеристик конкретного человека. Источником информации являются авиационные происшествия, проблемы в обучении или при проведении квалификационных тестов, проступки или поведение, относящееся к безопасному осуществлению прав соответствующего свидетельства. Психологическая оценка включает в себя сбор биографических данных, управление собственными возможностями, а также личностные тесты и психологическое интервью.

При психологическом тестировании оцениваются психологическое состояние и когнитивные критерии на профессиональную годность в авиации: концентрация, общие умственные способности (разговорные и цифровые), цифровое мышление или устный счет, объем памяти, способность понимать технологию, ориентация в пространстве, ориентация по обстановке, распределение внимания, многозадачный режим, скорость автоматизации, психомоторная координация.

Психологическое обследование является частью проводимого специального психиатрического или неврологического освидетельствования.

Глава 13. Неврология

Заявители являются негодными при наличии неврологического заболевания, которое мешает безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Основной задачей клинико-неврологического обследования является распознавание ранних признаков хронической (прогрессирующей) болезни (болезнь Паркинсона, амиотрофический склероз, рассеянный склероз), транзиторных нарушений (эпилепсия, транзиторная ишемическая атака, головокружение) и остальных патологических отклонений, как симптомов заболевания.

Заявители с клиническим диагнозом или записью в медицинской карте о наличии эпилепсии; рецидивирующих приступов неизвестных отклонений сознания рассматриваются как негодные к работе и обучению.

Заявители с клиническим диагнозом или записью в истории о наличии эпилепсии без рецидивирующих приступов с 5 лет; эпилепсии без рецидивирующих приступов и сроком лечения более 10 лет; эпилептиформного нарушения электроэнцефалографии (ЭЭГ) и фокальных медленных волн; прогрессирующей или непрогрессирующей болезни нервной системы; единичного неизвестного отклонения сознания; потери сознания после головной травмы; проникающей травмы головного мозга; повреждения периферического нерва или спинного мозга – проходят дальнейшую проверку перед проведением оценки на пригодность.

При выявлении пароксизмальной, эпилептоидной активности и значительно выраженных изменений на ЭЭГ заявители признаются негодными к работе (обучению). Лица с впервые выявленной пароксизмальной активностью на ЭЭГ типа "пик-медленная волна" при отсутствии других признаков эпилепсии или органического заболевания центральной нервной системы (ЦНС) признаются негодными сроком на три месяца с последующим расширенным неврологическим обследованием и проведением суточного мониторинга ЭЭГ. Стабильность указанных изменений на ЭЭГ не дает оснований для отстранения от работы.

Лица с подозрением на эпилепсию подлежат полному неврологическому обследованию, суточному мониторингу ЭЭГ, диагностической визуализации (КТ или МРТ головного мозга), консультации эпилептолога. Эпилептоидная активность на ЭЭГ подтверждает диагноз эпилепсии, а ее отсутствие не исключает диагноза. Подтвержденный диагноз эпилепсии определяет негодность заявителя к работе (обучению).

При однократных эпилептиформных припадках неуточненной этиологии, при симптоматической эпилепсии экспертная оценка зависит от основного заболевания, проводится дифференциальная диагностика с объемным процессом головного мозга, сосудистыми нарушениями, экзогенными интоксикациями, глистными инвазиями и другими болезнями.

Клинические проявления в виде острых нарушений мозгового кровообращения и их последствий, нарушений кровообращения головного мозга с кризовым течением, преходящей ишемии головного мозга исключают вероятность выполнения профессиональных обязанностей.

Сосудистые поражения головного и спинного мозга различной этиологии включают первичные заболевания сосудов головного и спинного мозга (васкулиты, аномалии развития, аневризмы, атеросклероз и другие) и вторичные изменения сосудов соматогенной, вертеброгенной и другой этиологии. Экспертиза всех видов сосудистой патологии головного и спинного мозга проводится с учетом этиологии, течения заболевания, переносимости нагрузочных проб, а также прогноза возникновения острых состояний, влияющих на безопасность полетов. Легкая рассеянная микросимптоматика в неврологическом статусе и возраст не является основанием для вынесения диагноза церебрального атеросклероза.

Заявители с органическими заболеваниями нервной системы (опухоли, сирингомиелия, рассеянный склероз и другие заболевания прогрессирующего характера); острыми и хроническими формами инфекционных заболеваний ЦНС (энцефалит, арахноидит, менингит, миелит, нейросифилис, остаточные явления инфекций или интоксикаций нервной системы с нарушением функций, ликвородинамическими нарушениями, судорожными припадками); заболеваниями нервно-мышечного аппарата (миастения, миопатия, миотония, миоплегия) признаются негодными к работе (обучению).

Заявители с заболеваниями нервно-мышечного аппарата и наследственно-дегенеративными заболеваниями в начальной стадии с медленным прогредиентным течением, с достаточной сохранностью профессионально важных функций; перенесшие инфекционные или интоксикационные заболевания ЦНС с полным восстановлением нервно-психической деятельности или легкими остаточными явлениями в виде органических микросимптомов без нарушения функций освидетельствуются с целью допуска к работе через один год по результатам расширенного неврологического обследования.

Заявители с диагнозами: открытая черепно-мозговая травма (ЧМТ), ушиб головного мозга тяжелой степени; последствия открытой или закрытой ЧМТ с выраженными органическими изменениями ЦНС, нарушением психики, гипертензионным или судорожным синдромом; последствия травмы спинного мозга с двигательными, чувствительными нарушениями или тазовыми расстройствами, признаются негодными к работе (обучению).

Медицинское освидетельствование заявителей, перенесших ушиб головного мозга средней степени, с линейным переломом костей свода, основания черепа или субарахноидальным кровоизлиянием, проводится не ранее, чем через один год после травмы с ограничением OML в течение 3 лет, перенесшие сотрясение или легкую степень ушиба головного мозга – через три-шесть месяцев после травмы.

При вынесении медицинского заключения учитывается длительность периода измененного сознания и амнезии. Прогнозируя вероятность развития поздней посттравматической эпилепсии, кроме характера и степени тяжести травмы, учитываются и другие факторы риска. Оценка проводится с учетом анамнеза, динамики ЭЭГ, степени компенсации утраченных функций по результатам расширенного обследования, включая психологическое тестирование.

Вегетососудистые расстройства, имеющие пароксизмальные проявления заболеваний вегетативной нервной системы (ВНС), рецидивирующие обострения и кризовые реакции ваговазального, симпатического, смешанного характера, висцерального, симпаталгического, диэнцефального типа; мигрень, солярит, синдром Меньера, диэнцефальный синдром, ангиотрофоневрозы, ортостатическая эссенциальная гипотония дают основание для принятия решения о негодности к работе (обучению).

Заболевания и повреждения периферической нервной системы – хронические с частыми обострениями, при наличии расстройства движения, чувствительности, трофики и стойкого болевого синдрома являются противопоказанием к работе (обучению).

Заявители с хроническими заболеваниями и травматическими повреждениями корешков спинного мозга, сплетений, нервных стволов, ганглиев, периферическими нейроваскулярными синдромами, корешковыми компрессиями при заболевании позвоночника; последствиями оперативных вмешательств на позвоночнике, корешках спинного мозга, сплетениях и нервных стволах с незначительными нарушениями функций, не препятствующими выполнению профессиональных обязанностей, признаются годными к работе, но негодны к обучению.

После удаления грыжи межпозвонкового диска освидетельствование проводится через три-шесть месяцев после операции с учетом характера операции и течения послеоперационного периода.

При наличии заболевания, сопровождающегося обмороками, годность определяется основным заболеванием. При обследовании исключаются эпилепсия, гипогликемические состояния, заболевания сердечно-сосудистой, нервной системы, заболевания крови, эндокринные заболевания. Синкопальные состояния являются противопоказанием для заявителей, поступающих на учебу.

Заявители, перенесшие синкопальные состояния (обмороки), отстраняются от работы (обучения). Выдача медицинского заключения рассматривается, когда установлен доброкачественный характер события и исключены потенциально серьезные механизмы синкопального состояния, после лечения и наблюдения продолжительностью от трех месяцев до одного года.

В целях оценки годности к работе (обучению) обмороки делятся на 3 группы:

обмороки у здоровых лиц;

обмороки у лиц с функциональными расстройствами центральной нервной системы (рефлекторные обмороки);

обмороки у больных с органическими заболеваниями нервной системы и внутренних органов (симптоматические).

В основе обмороков у здоровых лиц лежит воздействие сверхсильных раздражающих факторов (экстракция или обработка зубов, амбулаторные операции, травмы, кровопотеря и так далее). Рефлекторные обмороки возникают у лиц с функциональными расстройствами ЦНС (вегетативная дисфункция, нейроциркуляторная дистония, неврозы, астеническое состояние).

При одно-двукратном полностью объясненном доброкачественном эпизоде заявитель подлежит трехмесячному периоду наблюдения. При множественных повторяющихся эпизодах заявитель признается негодным к работе (обучению).

Вопрос о годности решается после расширенного обследования и на основе результатов переносимости нагрузочных проб. Диагноз снимается после двух лет диспансерного наблюдения и повторного расширенного обследования.

При неудовлетворительных клинических данных (выраженная сосудисто-вегетативная неустойчивость, артериальная гипотония), плохой переносимости нагрузочных проб вопрос о годности решается отрицательно.

Глава 14. Офтальмология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций зрения и заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции на глаза, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители также являются негодными при отсутствии поля зрения, соответствующего внутриглазного давления, бинокулярной функции, цветовосприятия.

Проверка остроты зрения проводится на расстоянии без коррекции и с коррекцией; указывается истинная острота зрения. Применяемые методы измерения остроты зрения приводят к отличающимся друг от друга оценкам, для достижения единообразия предусматривается обеспечение равноценности методов оценки.

Острота зрения для обучения на пилота без коррекции составляет 0,7 на каждый глаз в отдельности, при бинокулярном зрении 1.0 (без коррекции или с коррекцией). Для действующих заявителей не устанавливаются пределы в отношении остроты нескорректированного зрения при условии, что достигается соответствующая коррекция остроты бинокулярного зрения 1,0 с помощью контактных линз и (или) очков с соответствующими корригирующими линзами, имеется нормальное поле зрения. При этом действующие заявители, у которых острота нескорректированного зрения на большое расстояние на каждый глаз ниже 0,1, требуется представлять результаты офтальмологического обследования до получения первого медицинского заключения и в последующем раз в пять лет.

Заявитель способен прочитать таблицу №5 (либо эквивалентную) на расстоянии 30–50 см; таблицу №14 (либо эквивалентную) на расстоянии 100 см, с проведением коррекции.

Заявителем предоставляются общедоступные запасные корректирующие очки, которые обеспечивают оптимальную зрительную функцию, удобные и подходящие для целей авиации; при использовании контактные линзы обеспечивают зрение на большое расстояние, являются монофокальными, не тонированными и удобными; заявители с неадекватной рефракцией используют контактные линзы или очковые линзы с высоким коэффициентом преломления; в соответствии с необходимыми для зрения условиями используется не более чем одна пара очков. Заявителям с пониженной остротой зрения при наличии пресбиопии предписывается выполнять полеты в корригирующих бифокальных очках или контактных линзах и иметь при себе запасной комплект очков. В данных случаях устанавливаются ограничения VDL, VML, VNL, CCL в зависимости от вида требуемой коррекции. Наличие и качество очков (линз) контролируется при врачебных осмотрах. Снижение остроты бинокулярного зрения, аномальная конвергенция, не нарушающая зрение на близкое расстояние, и несоосность линз, при которой фузионные характеристики исключают астенопию и диплопию, не являются причиной для дисквалификации.

При близорукости в степени 0,5Д, дальнозоркости в степени 1,0Д, астигматизме 0,5Д и остроте зрения 1,0 без коррекции в медицинских документах в строке "диагноз" указывается "здоров", а в строке "рефракция" делается соответствующая запись с ограничением VNL.

Рефракция – заявитель признается годным с гиперметропией, не превышающей +5.0Д; миопией, не превышающей - 6.0Д; астигматизмом, не превышающим 2.0Д; анизометропией, не превышающей 2.0Д при условии достижения оптимальной коррекции. При анизометропии от 2.0 до 3.0Д носят контактные линзы.

Нарушение аккомодации и пресбиопия в степени выше 3,5Д определяют негодность к работе и обучению.

Нарушения аккомодации и степень пресбиопии определяется силой сферической линзы, необходимой для выполнения профессиональной деятельности с учетом рабочего расстояния (60–80 см).

Диагноз расстройства цветового зрения выносится с указанием типа, вида, формы и степени нарушения. Результаты медицинского исследования оцениваются на специальном бланке по соответствующим нормам, указанным в инструкции используемого прибора и (или) методики. Используются способы проверки, гарантирующие надежность проверки цветоощущения.

Хронические заболевания век, недостаточность и выворот век, язвенные блефариты, хронические конъюнктивиты, не поддающиеся лечению, нарушающие функцию зрения и не подлежащие оперативному лечению, определяют негодность к работе (обучению).

Ложная крыловидная плева, пингвекула, небольшой халазион, единичные поверхностные фолликулы на конъюнктиве, простые блефариты, нерезко выраженные конъюнктивиты, рубцовые изменения век, не нарушающие функцию органа зрения, не являются противопоказанием для работы (обучения).

Заболевания глазного яблока воспалительно-дегенеративного характера, заболевания сосудов глаза с нарушениями функции, заболевания слезных органов и слез отводящих путей с нарушением функций и слезотечением, определяют негодность к работе (обучению).

Заявители с начальной возрастной катарактой без прогрессирования, ограниченным помутнением хрусталика, стекловидного тела травматического характера, макулодистрофией, начальной не прогрессирующей атрофией зрительного нерва признаются годными при достаточной сохранности функции зрения.

Заявители, подвергшиеся хирургической операции, повлекшей за собой изменения характеристик рефракции глаза, признаются годными при условии отсутствия последствий, которые влияют на безопасное осуществление профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками.

Допуск к работе обладателя медицинского сертификата, перенесших операцию по замене хрусталика по поводу катаракты (включая операции на оба глаза) с последующей имплантацией моно фокальных интраокулярных линз, проводится через три месяца после операции, учитывая сохранность зрительных функций.

После лазерных оперативных вмешательств на органах зрения вопрос о допуске к работе решается через три месяца после операции (после лазерной коагуляции сетчатки – через четыре недели), с учетом степени сохранности зрительных функций.

Врожденные отложения единичного мелкого пигмента на капсуле хрусталика, остатки артерии стекловидного тела, миелиновые волокна сетчатки не являются препятствием для обучения.

Врожденные колобомы радужки и сосудистой оболочки, поликория, врожденные катаракты, офтальмологические изменения диска зрительного нерва являются противопоказанием к обучению.

Темновая адаптация исследуется при каждом медицинском освидетельствовании заявителя. Результаты медицинского исследования оцениваются по соответствующим нормам, указанным в инструкции используемого прибора.

При выявлении повышенного внутриглазного давления заявитель подлежит консультации глаукоматолога или офтальмолога для уточнения диагноза (доброкачественная офтальмогипертензия, открытоугольная или закрытоугольная, первичная или вторичная глаукома и др.) и назначения соответствующего лечения (консервативного или оперативного).

Допуск к работе с открыто угольной глаукомой в начальных стадиях проводится через шесть недель с момента нормализации внутриглазного давления при постоянной локальной гипотензивной терапии. Заявители с глаукомой подлежат регулярному расширенному офтальмологическому обследованию с измерением внутриглазного давления и остроты зрения, исследованием поля зрения, оценки дисков зрительного нерва и оценкой побочных эффектов принимаемых препаратов.

Заявители с закрыто угольной глаукомой признаются негодными к работе.

Заявители к обучению на пилота с любой формой глаукомы признаются негодными.

Исследование нарушений двигательного аппарата глаза проводится при каждом медицинском освидетельствовании на наличие истинного и скрытого косоглазия (гетерофории) на синоптофоре. Определяется вид и степень гетерофории. При наличии гетерофории исследуются фузионные резервы. В норме отрицательные фузионные резервы составляют 5–8 градусов, положительные - 15–20 градусов.

Нарушение двигательного аппарата глаза с параличом мышц век; паралитическим и содружественным косоглазием; гетерофории со сниженными фузионными резервами является противопоказанием для работы (обучению).

Солнцезащитные очки, используемые при осуществлении профессиональных обязанностей, предоставляемых свидетельством или квалификационной отметкой, не создают эффект поляризации и имеют нейтральную тонировку серого цвета.

Глава 15. Оториноларингология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций слуха, обоняния, носовых пазух или горла, в том числе полости рта, зубов и гортани, либо каких-либо заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

У заявителей не наблюдается:

расстройства вестибулярной функции;

значительной дисфункции евстахиевых труб;

неизлеченного прободения барабанных перепонок.

Острота слуха оценивается на восприятие шепотной речи в басовой и дискантной группе слов с расстояния не менее шести метров и по результатам аудиометрии.

Аудиометрия фиксирует восприятие шума по интенсивности в диапазоне от -20 до +100 дБ и частоте от 125 до 8000 Гц. При проведении тональной аудиометрии у заявителя сохранен слух более 35 дБ на частотах 500, 1000 или 2000 Гц, или более 50 дБ на частоте 3000 Гц, каждым ухом по отдельности.

При определении слуховой функции за основу принимаются худшие показания остроты слуха, независимо от того, относятся они к басовой или дискантной группе слов.

Обладатели медицинского сертификата с потерей слуха, превышающей указанные выше нормы, признаются годным при условии, что они имеют нормальную остроту слуха при шумовом фоне, воспроизводящем или имитирующем обычный шум в кабине воздушного судна, соответствующего квалификационным отметкам типа, который накладывается на речь и сигналы радиомаяков с ограничением OAL. В качестве альтернативы проводится практическая проверка слуха в условиях полета в кабине воздушного судна того типа, в отношении которого действуют свидетельство и квалификационные отметки с ограничением OAL.

Одиночное сухое прободение барабанной перепонки не является основанием для признания заявителя негодным.

Когда обнаружена неспособность слышать разговорную речь средней громкости на оба уха в тихой комнате на расстоянии двух метров, стоя спиной к медицинскому работнику, производящему обследование, заявитель признается негодным к работе (обучению).

Вопрос о годности к работе решается с учетом восстановления функций после радикальной слуховосстанавливающей операции (тимпанопластика, стапедопластика) при полной и стойкой эпидермизации послеоперационной полости и сохранности слуховой функции при удовлетворительной способности ношения специального оборудования. При этом заявители для обучения на пилота негодны.

Стойкие приобретенные и (или) врожденные изменения полости носа и его придаточных пазух, полости рта, глотки, гортани, трахеи или уха после повреждений, заболеваний и оперативных вмешательств, нарушающие функцию ЛОР-органов и затрудняющие использование специального оборудования, искривление носовой перегородки с полным отсутствием или резким затруднением носового дыхания, дистрофия слизистых верхних дыхательных путей, изменения, вызывающие нарушение дыхательной и речевой функции (гипертрофия носовых раковин, аденоидные вегетации, доброкачественные и злокачественные новообразования после лечения), гнойные синуситы с полипозом или атрофией слизистой, аллергические синуситы, экзостозы наружного слухового прохода, остеомы околоушной области и хронический гнойный мезо - и эпитимпанит, множественное отсутствие зубов определяют негодность к работе (обучению).

При поллинозе, риноконъюнктивальном синдроме вопрос годности к работе (обучению) решается после заключения аллерголога.

Пристеночное утолщение слизистой гайморовых пазух не является препятствием к обучению. Остеомы лобных пазух при хорошей переносимости полетов не являются противопоказанием к работе.

Заявители, перенесшие ринопластику с полным восстановлением функции носового дыхания, после оперативного лечения кист гайморовых пазух размером более двух сантиметров, кист и остеом лобных пазух признаются годными к обучению, но не ранее, чем через две недели после операции.

При отсутствии зубов с умеренным нарушением функции жевания рекомендуется протезирование в плановом порядке.

Заявители, страдающие заиканием, косноязычием или другими дефектами речи, препятствующими ведению речевой связи, считаются негодными к работе (обучению). Нарушение произношения отдельных звуков, но с четкой разборчивой речью не является препятствием к работе (обучению). Заключение выносится после консультации специалиста и положительных результатах занятий с логопедом.

Хронические болезни среднего уха - хронический гнойный эпитимпанит, хронический гнойный мезотимпанит, сопровождающийся полипами, грануляциями, кариесом стенок барабанной полости; состояние после радикальной операции с неполной эпидермизацией операционной полости (при наличии гноя, полипов, грануляций или холестеатомы) - определяют негодность к работе (обучению). При одностороннем хроническом доброкачественно протекающем эпитимпаните или мезотимпаните без грануляций, полипов, кариеса кости, признаков раздражения лабиринта, решение о годности к работе (обучению) выносится при положительных результатах лечения с учетом остроты слуха. Небольшие рубцы без истончения на месте перфорации, сухая перфорация, известковые отложения на барабанной перепонке (при хорошей ее подвижности, нормальном слухе, подтвержденном аудиограммой), не дают основания для установки диагноза.

Повышенная чувствительность к статокинетическим раздражителям является противопоказанием к работе (обучению). О состоянии статокинетической чувствительности у заявителя судят по вестибулярному анамнезу, результатам вестибулометрии (исследовании на вращающемся кресле), по переносимости длительных полетов. Легкие вестибуловегетативные реакции (незначительное побледнение, небольшой гипергидроз) во время вестибулометрии при хорошей переносимости полетов и отсутствии отклонений в состоянии здоровья не является основанием для установления диагноза.

Глава 16. Дерматология

Заявители являются негодными при наличии дерматологических заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Распространенные формы псориаза, трудно поддающиеся лечению, переходящие в хроническую микробную экзему, ихтиоз, красный плоский лишай, нейродерматозы, нейродермиты, экзема (хроническая рецидивирующая экзема, в том числе ограниченная в области ушной раковины, кистей рук, лица, шеи, половых органов), васкулиты кожи, коллагенозы с клинически выраженными, распространенными формами, лепра, пузырчатка – служат основанием для заключения о негодности заявителя к работе (обучению).

При легких формах псориаза, чешуйчатом лишае с ограниченной локализацией, легких формах экземы с ограниченным распространением при хорошем общем состоянии принимается решение о годности к работе (обучению).

Лица с грибковыми поражениями кожи, пиодермией, паразитарными заболеваниями (лейшманиоз, чесотка) подлежат лечению. При положительных результатах лечения выносится заключение к работе (обучению).

Глава 17. Онкология

Заявители являются негодными при наличии первичных или вторичных злокачественных заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

После лечения злокачественного заболевания заявители проходят положительное онкологическое обследование перед осуществлением проверки на пригодность.

Заявители с клиническим диагнозом внутрицеребральной злокачественной опухоли рассматриваются как непригодные без права возобновления медицинского сертификата.

При злокачественных новообразованиях при отсутствии метастазов в головной мозг, рецидивов, генерализации опухолевого процесса вопрос допуска к работе рассматривается не ранее, чем через шесть месяцев после окончания лечения (оперативного, химиотерапии, лучевой терапии, комбинированного) при полной и стабильной компенсации функций организма. В документах, представляемых для оценки, отражаются по классификации стадия опухоли (TNM), развернутое патоморфологическое заключение (анатомический тип роста опухоли, ее морфологическая характеристика, состояние региональных лимфоузлов), проведенное лечение (для хирургического – дата, характер операции и течение послеоперационного периода; для химиотерапии – сроки, количество, доза, переносимость; для лучевого - сроки и методика облучения, суммарная очаговая доза, общая и местная лучевая реакция). Допуск к работе осуществляется по рекомендациям онколога с учетом стадии злокачественного процесса: при 1-ой стадии - допуск к полетам через 6 месяцев после окончания лечения с ограничением OML первые 2 года, в последующем – без ограничений; при 2-ой стадии – допуск к полетам через 2 года после окончания лечения с ограничением OML бессрочно; при 3-ей стадии – негодны.

МРТ головного мозга для исключения метастазов проводится при первоначальном допуске после онкологического лечения, через каждые 5 лет и по медицинским показаниям.

При патоморфологическом заключении "рак insitu" независимо от локализации опухоли, кожи и губы 1 стадии решение о годности к работе (обучению) выносится в зависимости от характера проведенного лечения (операции) по заключению онколога с ограничением TML.

При выявлении доброкачественной опухоли оценивается вероятность безопасного выполнения профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства с рекомендацией лечения в плановом порядке. Сроки допуска к работе после удаления доброкачественных опухолей определяется масштабами операции и их исходом. Оперированные ранее по поводу доброкачественных опухолей, представляют выписки с описанием характера проведенной операции и данными гистологического исследования опухоли.

Доброкачественные опухоли, а также костно-хрящевые экзостозы, узловой зоб, кистозные новообразования, аденома предстательной железы, мастопатии оцениваются по степени нарушения функции органов и болевого синдрома.

Вопрос об удалении доброкачественных опухолей половых органов решается после консультации гинеколога (уролога). При аденоме предстательной железы без дизурических расстройств, когда по заключению уролога не показано оперативное лечение, заявители признаются годными. При аденоме, когда она осложнилась острой задержкой мочеиспускания, освидетельствование проводится через три месяца, после проведенного оперативного вмешательства при условии, что функция мочевыделительной системы полностью восстановлена.

Доброкачественные опухоли небольших размеров, без тенденции к росту, не мешающих ношению одежды и обуви, не являются противопоказанием к работе (обучению).

Приложение 2 к приказу

Приложение 5 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан

Требования по медицинскому освидетельствованию к состоянию здоровья, предъявляемые к заявителю на получение медицинского сертификата класса 2

Глава 1. Общие положения

Заявители на получение медицинского сертификата являются негодными при наличии врожденных или приобретенных аномалий; активного, скрытого, острого или хронического заболевания или недееспособности; ран, повреждений или последствий операции; эффект или побочный эффект от применения назначенного или не назначенного медикаментозного препарата с терапевтической, диагностической или профилактической целью, которые вызывают такую степень функциональной нетрудоспособности, что приведет к нарушению безопасно осуществлять права своего свидетельства.

Глава 2. Сердечно-сосудистая система

Заявитель является негодным при наличии врожденных или приобретенных нарушений сердечной деятельности, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Кровеносная система не может иметь функциональных или структурных отклонений от нормы.

Заявители, имеющие какое-либо из нижеперечисленных состояний, признаются негодными: аневризмы грудного или супраренального брюшного отделов аорты при диаметре 5 и более см до или после хирургического вмешательства; пересадка сердца или сердца/легкие.

Медицинское освидетельствование при артериальной гипертензии рассматривается по уровню артериального давления и по степени выраженности рисков при артериальной гипертензии.

При артериальной гипертензии с артериальным давлением выше 160/95 миллиметров ртутного столба, имеющей стойкий характер, сопровождающихся высокими степенями риска с поражением органов-мишеней, заявитель признается негодным к работе и обучению.

При применении медицинских препаратов для снижения высокого кровяного давления заявитель считается негодным, исключение составляют лекарства, применение которых совместимо с безопасным осуществлением заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Заявители, у которых артериальное давление зарегистрировано 160/95 миллиметров ртутного столба и выше (по результатам суточного мониторинга артериального давления) и корригируется с помощью немедикаментозной или разрешенной для применения без отрыва от работы медикаментозной терапией, признаются годными к работе после успешного подбора медикаментозной терапии.

Подбор медикаментозной терапии проводится не менее 2 недель с отстранением от работы. При допуске к работе учитываются стойкость эффекта от проводимых мероприятий по результатам суточного мониторинга артериального давления, факторы риска, побочные эффекты назначаемых препаратов, переносимость нагрузочных проб.

Заявитель с сердечной аритмией считается негодным, кроме случаев, когда сердечная аритмия обследовалась, оценивалась и была признана, что не препятствует безопасному осуществлению заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

При значительных суправентрикулярных нарушениях ритма проводится электрофизиологическое исследование. Его результаты считаются неблагоприятными, когда провоцируются выраженные нарушения ритма. Для оценки выраженности нарушения ритма проводится суточное мониторинга ЭКГ.

Заявители с нарушениями проводимости и ритма сердца подлежат кардиологическому обследованию и лечению (хирургическому и (или) консервативному). Повторное освидетельствование проводится не ранее, чем через два месяца по результатам лечения нарушений проводимости и ритма сердца.

Заявители с нарушениями проводимости и ритма сердца, такими как симптоматическая синоатриальная патология; полная атриовентрикулярная блокада; симпоматическое удлинение интервала QT; имплантация системы автоматической дефибрилляции; имплантация пейсмекера при желудочковой тахикардии, признаются негодными к работе и учебе.

Решение о годности заявителя с ограничением TML/OSL/OPL со следующим нарушением проводящей системы или ритма, перечисленные ниже, при отсутствии какой-либо другой патологии принимается после кардиологического обследования с нагрузочными пробами при успешном лечении: суправентрикулярные нарушения ритма, включая преходящие или установившиеся нарушения синоатриального узла; мерцательная аритмия; тахикардии с широким и узким комплексами; асимптоматическая синусовая брадикардия; асимптоматическая синусовая тахикардия; асимптоматические изолированные униформные суправентрикулярные или вентрикулярные эктопические комплексы; феномен Бругада на электрокардиограмме; атриовентрикулярная блокада тип Мобиц-1, Мобиц-2; полная блокада правой ножки пучка Гиса, полная блокада левой ножки пучка Гиса; стабильное отклонение электрической оси влево; асимптоматическое удлинение интервала QT.

Заявителям, которым проведена абляция, признаются годными к работе (обучению) через два месяца по результатам электрофизиологического исследования, демонстрирующего удовлетворительные результаты, для заявителей, относящихся к подпункту 10) пункта 9 к настоящим Правилам, при этом применяется ограничение OSL/OPL на период не менее одного года.

Заявители, не предъявляющие жалоб, с нарушением ритма и проводимости сердца, не перечисленными выше, с лабильными изменениями конечной части желудочкового комплекса ЭКГ (-SТ и -T), поддающиеся нормализации при приеме бета-адреноблокаторов, признаются годными к работе.

Подозрение на ишемию миокарда требует кардиологического обследования. Стенокардия, контролируемая приемом антиангинальных препаратов, является препятствием для получения и (или) продления медицинского сертификата.

Заявители, перенесшие хирургическое замещение коронарной артерии или ангиопластику (со стентом или без него) либо другую операцию на сердце, или в анамнезе которого зарегистрирован инфаркт миокарда, или который имеет другое кардиологическое заболевание, которое приведет к утрате работоспособности, считается негодным, кроме случаев, когда состояние заявителя обследовалось и оценивалось при кардиологическом обследовании и было признано, что оно не препятствует безопасному осуществлению заявителем прав, предоставляемых его свидетельством при условии, что прошло 6 месяцев после операции, учтены все факторы риска сердечно-сосудистых заболеваний, не имеется симптомов и не требуется прием антиангинальных средств, при положительных результатах расширенного кардиологического обследования (эхоКГ, ЭКГ с нагрузкой стадии 4 протокола Брюса, коронароангиография с оценкой кардиолога; коронароангиография показывает стеноз менее 50 любого крупного сосуда или менее 30 процентов для проксимальных сосудов нисходящих сосудов левого желудочка или сосудов главного ствола левой венечной артерии сердца (не более двух артерий).

В последующем при каждом продлении медицинского сертификата проводится кардиологическое обследование: эхоКГ, ЭКГ с нагрузкой по протоколу Брюса, оценка факторов риска, консультация кардиолога; при этом коронароангиография проводится не реже 1 раза в 5 лет; другие медицинские обследования проводятся по медицинским показаниям. Ограничение TML заявителям 2-го класса снимается через 3 года при удовлетворительных результатах наблюдения и расширенного кардиологического обследования.

При умеренных и значительных регургитациях митрального и аортального клапанов допуск с ограничением TML/OSL/OPL на период не менее одного года проводится после эхокардиографии и нагрузочных проб при условии допустимых размеров левого желудочка с удовлетворительной сократительной функцией миокарда при митральном пороке и отсутствии патологии восходящей аорты при аортальном пороке. В последующем проводится ежегодное кардиологическое обследование.

После замены митрального клапана медицинское освидетельствование проводится без ограничения, при условии, что прошло 6 месяцев после операции при положительных результатах расширенного кардиологического обследования с последующим кардиологическим обследованием при каждом продлении медицинского сертификата.

Пороки развития, заболевания, облитерирующие заболевания артерий (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротические окклюзии, аневризмы, варикозное расширение вен (с признаками трофических расстройств, декомпенсации кровообращения, при истончении кожи над узлами с угрозой их разрыва), тромбофлебит, последствия заболеваний и повреждений сосудов, а также операций на них, сопровождающиеся нарушением кровообращения, лимфообращения, трофическими расстройствами, болевым синдромом, а также прием антикоагулянтов с лечебной целью являются противопоказанием для работы. Вопрос о годности решается при нормализации лабораторных показателей, компенсации кровообращения и лимфообращения, отсутствии болевого синдрома, без клинических проявлений заболевания после расширенного медицинского обследования по результатам лечения (хирургического, консервативного) не ранее 6 месяцев стабильного состояния при приеме антикоагулянтной терапии с профилактической целью.

Допуск к работе после планового оперативного лечения неосложненного варикозного расширения вен нижних конечностей решается через 6 недель после операции по результатам расширенного обследования

Глава 3. Система органов дыхания

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных органических заболеваний дыхательной системы, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявитель также является негодным при наличии острой легочной недостаточности или активного поражения структуры легких, средостения или плевры, которые вызывают появление симптомов утраты трудоспособности при работе в обычных или аварийных условиях.

Признание годности проводится после восстановления функции легких и их удовлетворительного состояния по результатам исследований.

Болезни органов дыхания с выраженным нарушением функций и (или) склонные к обострениям: бронхиальная астма, активный саркоидоз, эмфизема легких с нарушением функции внешнего дыхания, синдром обструктивного апноэ сна, крупное оперативное вмешательство на органах грудной клетки, пульмонэктомия, активные формы туберкулеза органов дыхания являются противопоказанием для работы.

Заявители с бронхиальной астмой при клиническом течении без осложнений и когда не требуется медикаментозная терапия, или когда лечение приемлемыми препаратами надежно предотвращает приступы, признаются годными с ограничением TML/OSL/OPL.

Употребление лекарственных средств для лечения астмы является основанием для признания заявителя негодным, за исключением лекарственных средств, применение которых совместимо с безопасным осуществлением заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Разрешенные ингаляционные препараты для предотвращения приступов бронхиальной астмы, совместимые с полетами: сальбутамол, беклометазон, кромоглицин, окситропиум бромид. Системное применение лекарственных средств для лечения бронхиальной астмы является основанием для признания негодности к работе.

Заявители с хронической обструктивной болезнью легких (ХОБЛ) допускаются к работе при условии, что диагностирована легкая степень: значениеОФВ1после использования бронходилятаторов> 80% от расчетной у пациентов с ОФВ1/ФЖЕЛ <0.70. При умеренных нарушениях функции дыхания применяется ограничение TML/OSL/OPL.

Лица, перенесшие однократный спонтанный пневмоторакс, подлежат восстановлению на работу не ранее 6 недель после выздоровления при условии, что обследование не выявило причины для его повторного возникновения.

При проникающем ранении грудной клетки, при наличии инородных тел в грудной стенке или ткани легких, отдаленных от крупных сосудов сердца, не дающих клинических проявлений и хорошей функции внешнего дыхания, при травматическом пневмотораксе заключение принимается после окончания лечения и благоприятных результатах расширенного обследования.

Заявители с неактивными или излеченными легочными заболеваниями, которые диагностировались или предположительно диагностировались как туберкулез, считаются годными.

Заявители с клиническим излечением или остаточными явлениями после перенесенного туберкулеза представляют медицинское заключение о допуске на работу (обучение) централизованной врачебно-консультативной комиссией фтизиопульмонологической организации.

После операции по поводу заболеваний органов грудной полости и средостения, пороков развития, болезнях грудной клетки и диафрагмы, последствиях травм и операций, заявители признаются годными к работе после удовлетворительного восстановления и полной оценки функции органов дыхания.

Глава 4. Пищеварительная система

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных органических заболеваний желудочно-кишечного тракта, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с нарушением функций желудочно-кишечного тракта или его придатков считаются негодными.

Заявитель, который перенес серьезную хирургическую операцию на желчных протоках, органах пищеварительного тракта или его придатках, вызвавшую полное или частичное удаление, или функциональное нарушение одного из этих органов, считается негодным на срок, пока эксперт, не вынесет заключение о том, что последствия операции не приведут к потере работоспособности в полете. Заявители с нарушениями обмена веществ, функций пищеварительного тракта или желез внутренней секреции, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками, считаются негодными.

Какие-либо функциональные или структурные органические заболевания пищеварительной системы, препятствующие безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства, являются причиной дисквалификации. Заявители с какими-либо последствиями заболевания или хирургического вмешательства желудочно-кишечного тракта, с угрозой утраты трудоспособности в полете, в частности, с обструкцией, вследствие стриктуры, сужения или компрессии, оцениваются как негодные по состоянию здоровья.

Заявители со следующей патологией желудочно-кишечного тракта: рецидивирующие диспепсические расстройства, требующие медикаментозного лечения; осложнения язвенной болезни (рецидивы, кровотечение, перфорация, пенетрации); гепатиты в активной стадии, хронические гепатиты с высокой и средней степенью активности (любой этиологии), цирроз печени; симптомная желчнокаменная болезнь или бессимптомная с небольшими многочисленными камнями; острые или хронические панкреатиты и холециститы; острое или хроническое воспалительное заболевание кишечника; заболевания прямой кишки и пара ректальной клетчатки (часто обостряющиеся, сопровождающиеся сужением заднепроходного отверстия с нарушением акта дефекации, недостаточностью анального жома, рецидивирующие после оперативного лечения); после перенесенного хирургического вмешательства на желудочно-кишечном тракте, включая хирургическое полное или частичное удаление органов или с нарушением функции какого-либо из органов рассматриваются как негодные до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности.

Допуск к работе рассматривается после успешно проведенного лечения по удовлетворительным результатам расширенного гастроэнтерологического обследования. Выдается медицинский сертификат с ограничением TML сроком на 1 год в течение 3 лет.

Годность к работе при трансплантации печени рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного гастроэнтерологического обследования, с учетом фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML/OML/OCL бессрочно.

При холецистолитиазе с бессимптомным одиночным крупным камнем рекомендуется проведение мероприятий по его удалению в плановом порядке, выдается ограничение TML/OSL/OPL.

Заявители с хроническим воспалительным заболеванием кишечника признаются годными с ограничением TML на 1 год в течение 5 лет, когда болезнь находится в установившейся ремиссии, состояние является стабильным и нет необходимости применения стероидов системного действия.

Заявители являются негодными при наличии признаков грыжи, которые приведут к потере работоспособности.

Диагностированная грыжа, мешающая безопасно выполнять профессиональные обязанности, является причиной дисквалификации до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности. При паховых грыжах и грыжах брюшной стенки при отсутствии риска ущемления и болевого синдрома рекомендуется оперативное лечение в плановом порядке с ограничением TML/OSL/OPL до операции. При пупочных грыжах показанием для оперативного лечения является болевой синдром.

При варикозном расширении вен пищевода, независимо от этиологии и клинических проявлений заболевания, заявители признаются негодными без права восстановления.

Глава 5. Метаболические нарушения и эндокринная система

Заявитель не имеет метаболических или эндокринных расстройств, функционального или органического характера, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с метаболическими или эндокринными нарушениями признаются годными при условии демонстрации стабильного состояния гормонального фона по результатам расширенного медицинского освидетельствования, включая и кардиологическое обследование.

Заявители с инсулинозависимым сахарным диабетом считаются негодными, за исключением случаев, когда заболевание контролируется с помощью диеты или диеты в сочетании с пероральным приемом противодиабетических препаратов, применение которых совместимо с безопасным осуществлением заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Допуск к работе осуществляется при полной компенсации углеводного обмена: без ограничений - при применении ингибиторов альфа-глюкозидазы (глюкобай) или группы бигуанидов (метформин) как дополнение к диете; с ограничением OSL – при приеме производных сульфанилмочевины (манинил, диабетон, глюренорм). При этом безопасный пилот (OSL) проинструктирован до полета о потенциальных рисках, связанных с физическим состоянием пилота с сахарным диабетом.

Решение о допуске к работе заявителя при нарушениях функции щитовидной железы принимается после лечения по достижении стойкого эутиреоидного состояния с регулярным контролем гормонов щитовидной железы.

Лицам с избыточной массой тела проводится обследование для установления характера ожирения согласно оценке веса тела по величине индекса массы тела (ИМТ) по Кетле. При экзогенно-конституциональном ожирении заявители с ИМТ >35,0 признаются годными при условии, что избыток веса не будет препятствовать безопасному осуществлению прав соответствующего свидетельства и при удовлетворительных результатах по оценке рисков развития метаболического синдрома. При симптоматическом (вторичном) ожирении эндокринного, церебрального генеза освидетельствование проводится по основному заболеванию.

Глава 6. Гематология

Заявители с заболеваниями крови и (или) лимфатической системы считаются негодными, за исключением случаев, когда в результате обследования установлено, что их состояние не препятствует безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками.

Оценка годности заявителей с гематологическими расстройствами, такими как нарушение коагуляции, геморрагические или тромботические расстройства; лейкемии; полицитемии, гемоглобинопатии; значительное увеличение лимфатических узлов; увеличение селезенки, проводится после расширенного обследования и консультации гематолога.

При этом годность к работе с ограничением TML/OPL/OSL рассматривается при установлении доброкачественности заболевания, стабилизации состояния, отсутствии сопутствующей патологии, эпизодов массивного кровотечения или значительного тромб образования.

При лимфоме Ходжкина после завершения лечения; после проведенного лечения другой злокачественной патологии лимфоидной системы с восстановлением от острого инфекционного процесса и демонстрации полной ремиссии; при острой и хронической лейкемии в период установления полной ремиссии без проявления побочных эффектов лечения (кардиотоксичность, нейротоксичность), имеющих значение для безопасности полетов, - выносится решение о допуске к работе с ограничением TML/OPL/OSL.

Анемии доброкачественного характера (постгеморрагические, железодефицитные) при стойких (трехкратно с перерывом не менее 10 календарных дней, когда первоначальный уровень гемоглобина менее 115 граммов на литр) положительных результатах лечения (гемоглобин не менее 120 граммов на литр - у женщин, 130 граммов на литр – у мужчин), компенсированные гемоглобинопатии без склонности к рецидивам не являются противопоказанием к работе.

Применение антитромбоцитарных препаратов (ацетилсалициловая кислота в малых дозах) не является противопоказанием для работы, тогда как при приеме антикоагулянтных препаратов (гепарин, кумарин, варфарин) выносится решение о негодности к работе.

Глава 7. Мочеполовая система

Заявитель является негодными при наличии функциональных или структурных заболеваний мочеполовой системы, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При осложнении после болезни или хирургического вмешательства в области почек или мочеполового тракта, в частности при непроходимости вследствие сужения или сдавливания, заявители считаются негодными, за исключением случав, когда состояние заявителя обследовалось, оценивалось и было признано, что не препятствует безопасному осуществлению кандидатом профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Вопрос о восстановлении на работу после оперативного вмешательства на почках, мочеточниках, мочевом пузыре и уретре рассматривается через три месяца после операции.

Медицинское освидетельствование проводится по результатам расширенного урологического обследования, заключение о годности выносится в зависимости от течения процесса, уровня артериального давления и сохранности функции почек. Показания к гемодиализу дисквалифицирует.

Заявители с заболеваниями почек с выраженным нарушением функций и гипертоническим синдромом признаются негодными и подлежат лечению в течение шести месяцев. Годность к работе оценивается в фазе стойкой ремиссии при отсутствии нарушения функций и нормализации показателей лабораторных и инструментальных исследований.

Заявители, имеющие единственную почку врожденной или приобретенной этиологии, оцениваются по результатам урологического обследования в зависимости от состояния функции единственной почки.

Когда поражение почек носит вторичный характер, освидетельствование проводится с учетом основного заболевания.

После тотальной цистэктомии, трансплантации почки годность к работе рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного урологического обследования, с учетом фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML/OML/OCL бессрочно.

После однократного отхождения камня, почечной колики без отхождения камней, повторных приступов почечной колики обладатели медицинского сертификата после лечения признаются годными к работе при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек с ограничением TML/OSL/OPL в течение пяти лет.

При установлении диагноза мочекаменной болезни выносится заключение о негодности к работе. При не инвазивных методах лечения мочекаменной болезни (в том числе после экстракорпоральной литотрипсии) допуск к работе без ограничений осуществляется через один месяц после вмешательства, при хирургическом лечении мочекаменной болезни – через три месяца при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек по результатам расширенного урологического обследования.

Заявители, имеющие камни предстательной железы без клинических проявлений, годны к работе.

Глава 8. Инфекционные заболевания

Заявитель является негодным при наличии клинических диагнозов каких-либо инфекционных заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с серо позитивной реакцией на ВИЧ считаются негодными, за исключением случаев, когда состояние заявителя было освидетельствовано и оценивается как не препятствующее безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Признание годности с ограничением TML/OSL/OPL рассматривается для отдельных лиц со стабильной, не прогрессирующей стадией по результатам расширенного медицинского обследования и постоянного наблюдения в специализированной медицинской организации с контролем вирусной нагрузки и приемлемого лечения допустимыми ИКАО препаратами. Установление заболевания ВИЧ-инфекция дисквалифицирует.

При выявлении или подозрении у заявителя венерического заболевания подтверждение диагноза и лечение проводится в специализированном учреждении. Вопрос о годности к работе рассматривается после лечения заболеваний в острой стадии в кожно-венерологическом диспансере с учетом заключения дермато венеролога. При осложнениях (эпидидимит, простатит, артриты, воспаление придатков матки) заключение о годности выносится по соответствующему заболеванию.

Хронические инфекционные и паразитарные болезни, выявленные у заявителя, оцениваются по степени нарушения функции органов и систем организма. При этих заболеваниях, сопровождающихся нарушением функции органов, общей астенизацией, выносится решение о негодности к работе. После лечения острых инфекций и инвазий, при бессимптомном течении болезни с незначительным нарушением функции органов обладатель медицинского сертификата допускается к работе. Бортпроводники допускаются к работе при отрицательных результатах бактериологического обследования.

Глава 9. Акушерство и гинекология

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных акушерских травм, или гинекологических заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Пороки развития женских половых органов с функциональными нарушениями (метроррагия, боли); эндометриоз; симптомная миома матки; хронические заболевания женской половой сферы с частыми обострениями (более трех раз в год) и с нарушением функций; выпадение и опущение половых органов 3 степени; мочеполовые и кишечно-половые свищи; разрывы промежности с нарушением функции сфинктера заднего прохода являются основанием для признания негодности к работе.

Лечение острого периода болезней шейки матки (эрозия, эндоцервицит, эрозированный эктропион) предполагает отстранение от полетов сроком от 3 недель до 3 месяцев. Кистозные образования женской половой сферы размером более 5 см подлежат оперативному лечению. Возобновление медицинского сертификата после хирургического лечения заболеваний женской половой сферы рассматривается при лапароскопической операции через 4-6 недель после операции, при лапаротомической операции (без осложнений) – через 2 месяца после операции.

Бессимптомная миома матки, эндометриоз, эндометриоидная, параовариальная и фолликуллярная кисты размером не более 5 см и спаечный процесс в малом тазу без функциональных расстройств и болевого синдрома, отсутствие тела матки и ее придатков, не сопровождающиеся функциональными нарушениями, не являются основанием для дисквалификации.

Обладатели медицинского сертификата с расстройствами овариально-менструального цикла (за исключением дисменореи) подлежат обследованию и лечению без отстранения от работы.

Беременные заявители считаются негодными, кроме случаев, когда в результате акушерского обследования и постоянного медицинского наблюдения установлена неосложненная беременность малой степени риска.

В состоянии беременности женщина признается годной к работе с ограничением OSL (ограничение предусматривается для работы при условии не единственным членом кабинного экипажа) на период с 12 до конца 26 недели беременности (для бортпроводников на период до конца 16 недели беременности (согласованию). При этом на руки беременной женщине предоставляется письменная рекомендация относительно возможных осложнений беременности во время полетов. С начала 27 недели беременности действие медицинского сертификата приостанавливается (для бортпроводников с начала 17 недели).

После родов или прекращения беременности заявителем не осуществляются профессиональные обязанности, предоставляемые ее свидетельством, пока она не пройдет переосвидетельствование и до признания, что безопасно осуществляет профессиональные обязанности, предоставляемые ее свидетельством и квалификационными отметками.

Допуск к работе после родов или при прекращении беременности, осуществляется по заключению врача акушера-гинеколога и результатам медицинского освидетельствования.

Допуск к работе женщин, принимающих препараты для контрацепции и гормонозаместительную терапию, осуществляется при условии хорошей переносимости такого лечения и регулярном клинико-лабораторном контроле (каждые 6 месяцев) для предотвращения тромбоэмболических осложнений, токсико-аллергического медикаментозного гепатита, холестаза.

Глава 10. Опорно-двигательный аппарат

Заявитель является негодным при наличии аномалий костей, суставов, мышц, сухожилий или связанных с ними структур, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Физическое развитие заявителя и соответствие массы тела росту рассчитывается по ИМТ по Кетле при пропорциональном развитии тела. При оценке физического развития учитывается возраст (в период интенсивного развития организма масса тела отстает от роста), при этом дефицит массы тела менее 25 процентов не расценивается как проявление недостаточного физического развития.

Заявитель является не годным при отсутствии достаточного роста в положении сидя, соответствующей длины рук и ног, мышечной силы, умения функционального пользования опорно-двигательным аппаратом для безопасного осуществления прав, предоставляемых его свидетельством; при спорных случаях – основанием годности является проверка с заключением инструктора тренажера о результатах проверки.

Отсутствие кисти, отсутствие, полное сведение или неподвижность первого или второго пальца на правой руке, а также первого пальца на левой руке (отсутствие ногтевой фаланги на первом пальце и двух фаланг на других приравнивается к отсутствию пальца) является основанием для признания негодности к работе.

Оценка при дефектах пальцев рук, кисти, значительном укорочении руки или ноги определяется степенью сохранности функций после проверки на тренажере (с заключением инструктора тренажера о результатах проверки -оценивается способность легко доставать и эффективно работать со всеми органами управления). Допускается применить ограничение OAL.

Плоскостопие любой степени без явлений остеоартроза и с сохранностью функций стопы не является препятствием для работы.

После операции на мышцах, сухожилиях, связках, костях и суставах годность к работе определяется после восстановления функций; при эндопротезировании – не ранее шести месяцев после операции. Допустимо укорочение руки или ноги, допускающем работу только на конкретном типе воздушного судна с ограничением OAL. Оценка годности определяется степенью сохранности функций конечностей. Заключение выносится после проверки на тренажере (с заключением инструктора тренажера о результатах проверки - оценивается способность легко доставать и эффективно работать со всеми органами управления).

Пороки развития, хронические болезни костей, суставов, хрящей, мышц и сухожилий, последствия травм и операций, рубцы после ожогов и обморожений у заявителя оцениваются в зависимости от степени прогрессирования, нарушения функции и выраженности болевого синдрома. Прогрессирующие, сопровождающиеся нарушением функции в значительной степени, болевым синдромом, склонностью к изъявлению, мешающие ношению одежды, обуви состояния являются основанием для признания негодности к работе.

При остеомиелите при наличии секвестральных полостей, свищей в период обострения заявители подлежат лечению (консервативному и (или) хирургическому); при дегенеративно-дистрофических процессах в костях позвоночника (межпозвонковый остеохондроз, спондилоартроз), последствиях травм и операций, рубцах после ожогов и обморожений с незначительным или умеренным ограничением функции без болевого синдрома, не прогрессирующие, не мешающие ношению одежды и обуви заключение о годности к работе выносится с оценкой функции и объема движений в суставах без ограничения или с ограничением OAL.

Морфологические изменения в позвоночнике в виде разрастания краев позвонков, единичных шиповидных разрастаний на них, уплотнение продольной связки, обнаруженные рентгенологически, но без клинических проявлений, не являются основанием для вынесения диагноза.

После компрессионного перелома позвоночника и операций на позвоночнике медицинское освидетельствование проводится через 3–6 месяцев при отсутствии нарушений функций и болевого синдрома. При переломах поперечных, остистых отростков при отсутствии болевого синдрома обладатель медицинского сертификата после выздоровления допускается к работе. При консолидированных переломах костей таза освидетельствование проводится не ранее, чем через шесть месяцев после травмы.

При болезнях суставов и системных заболеваниях соединительной ткани в ремиссии, без выраженных нарушений функции органов заключение выносится в зависимости от функционального состояния суставов и вовлеченных органов.

Глава 11. Психиатрия

Заявители являются негодными при наличии медицинской истории (с изложением семейного анамнеза для исключения генетического компонента), описывающей наличие психиатрических заболеваний, либо соответствующих клинических диагнозов о недееспособности, патологических состояниях или нарушениях: как острых, так и хронических, как врожденных, так и приобретенных, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с историей или клинически поставленным диагнозом шизофрении, депрессии, расстройством личности или бредовым расстройством рассматриваются как непригодные без права восстановления.

При астеническом состоянии или неврастеническом, ситуационно обусловленном синдроме; при кратковременных психических соматогенно-обусловленных расстройствах, после выздоровления и при полной компенсации нервно-психических функций без применения поддерживающей терапии признаются годными к работе через три месяца после соответствующего психиатрического обследования перед проведением оценки на пригодность и при положительных результатах психологического тестирования, клинического обследования и хорошей переносимости нагрузочных проб с ограничением TML/OPL/OSL.

Отдельные, не выраженные признаки инфантилизма, акцентуации при хорошей социальной и профессиональной компенсации нервно-психической деятельности не являются основанием для отрицательного медицинского заключения. Появление неадекватных поведенческих реакций, ранее не отмечаемых у заявителя, является основанием для проведения психологического обследования. При выявлении медицинским психологом отклонений и индивидуально-психологических особенностей личности назначается консультация психиатра и психиатрическое обследование в специализированному учреждении, по результатам которого выносится решение о допуске к работе.

При незначительных отклонениях заключение о годности выносится с учетом профессиональных качеств, опыта работы, качества выполняемой работы.

Глава 12. Психология

Заявители являются негодными при наличии психологических дефектов, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При психологическом тестировании оцениваются психологическое состояние и когнитивные критерии на профессиональную годность в авиации: концентрация, общие умственные способности (разговорные и цифровые), цифровое мышление/устный счет, объем памяти, способность понимать технологию, ориентация в пространстве, ориентация по обстановке, распределение внимания, многозадачный режим, скорость автоматизации, психомоторная координация. Психологическая оценка включает сбор биографических данных, личностные тесты и психологическое интервью.

При подозрении или установленном подтверждении наличия у заявителя психологического нарушения, заявитель направляется на консультацию к психологу. Очевидным подтверждением является проверенная информация из идентифицированного источника, который представляет сомнения относительно психической годности или личностных характеристик конкретного человека. Источником информации являются катастрофы или инциденты авиационные происшествия, проблемы в обучении или при проведении квалификационных тестов, проступки или поведение, относящееся к безопасному осуществлению прав соответствующего свидетельства.

Глава 13. Неврология

Заявители являются негодными при наличии неврологического заболевания, которое препятствует безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Основной задачей клинико-неврологического обследования является распознавание ранних признаков хронической (прогрессирующей) болезни (болезнь Паркинсона, амиотрофический склероз, рассеянный склероз), транзиторных нарушений (эпилепсия, транзиторная ишемическая атака, головокружение) и остальных патологических отклонений, как симптомов заболевания.

Заявители с клиническим диагнозом или записью в истории о наличии эпилепсии без рецидивирующих приступов с 5 лет; эпилепсии без рецидивирующих приступов и сроком лечения более 10 лет; эпилептиформного нарушения электроэнцефалографии (ЭЭГ) и фокальных медленных волн; прогрессирующей или непрогрессирующей болезни нервной системы; единичного неизвестного отклонения сознания; потери сознания после головной травмы; проникающей травмы головного мозга; повреждения периферического нерва или спинного мозга проходят расширенное медицинское освидетельствование, включающее суточный мониторинг ЭЭГ, консультацию эпилептолога.

Лица с подозрением на эпилепсию подлежат полному неврологическому обследованию, суточному мониторингу ЭЭГ, диагностической визуализации (КТ или МРТ головного мозга), консультации эпилептолога. Эпилептоидная активность на ЭЭГ подтверждает диагноз эпилепсии, а ее отсутствие не исключает диагноза. Подтвержденный диагноз эпилепсии определяет негодность заявителя к работе.

При однократных эпилептиформных припадках неуточненной этиологии, при симптоматической эпилепсии экспертная оценка зависит от основного заболевания, проводится дифференциальная диагностика с объемным процессом головного мозга, сосудистыми нарушениями, экзогенными интоксикациями, глистными инвазиями и другими болезнями.

Клинические проявления в виде острых нарушений мозгового кровообращения, нарушений кровообращения головного мозга с кризовым течением являются противопоказанием для полетов до полного восстановления нервно-психической деятельности или легких остаточных явлений в виде органических микросимптомов без нарушения функций по результатам неврологического обследования.

Рассеянная микросимптоматика в неврологическом статусе и возраст не является основанием для вынесения диагноза и решения о негодности к полетам.

Заявители с органическими заболеваниями нервной системы (опухоли, сирингомиелия, рассеянный склероз и другие заболевания прогрессирующего характера); острыми и хроническими формами инфекционных заболеваний ЦНС (энцефалит, арахноидит, менингит, миелит, нейросифилис, остаточные явления инфекций или интоксикаций нервной системы с нарушением функций, ликвородинамическими нарушениями, судорожными припадками); заболеваниями нервно-мышечного аппарата (миастения, миопатия, миотония, миоплегия) признаются негодными к работе.

Заявители с хроническими заболеваниями и травматическими повреждениями корешков спинного мозга, сплетений, нервных стволов, ганглиев, периферическими нейроваскулярными синдромами, корешковыми компрессиями при заболевании позвоночника; последствиями оперативных вмешательств на позвоночнике, корешках спинного мозга, сплетениях и нервных стволах с незначительными нарушениями функций, не препятствующими выполнению профессиональных обязанностей, признаются годными к работе.

После удаления грыжи межпозвонкового диска освидетельствование проводится через три-шесть месяцев после операции с учетом характера операции и течения послеоперационного периода.

Медицинское освидетельствование заявителей, перенесших ушиб головного мозга средней степени, с линейным переломом костей свода, основания черепа или субарахноидальным кровоизлиянием, проводится не ранее, чем через шесть месяцев после травмы с ограничением TML/OPL/OSL в течение 3 лет, перенесшие сотрясение или легкую степень ушиба головного мозга - через три месяца после травмы.

При наличии заболевания, сопровождающегося обмороками, годность определяется основным заболеванием. При обследовании исключаются эпилепсия, гипогликемические состояния, заболевания сердечно-сосудистой, нервной системы, заболевания крови, эндокринные заболевания.

Заявители, перенесшие синкопальные состояния (обмороки), отстраняются от работы. Выдача медицинского заключения рассматривается, когда установлен доброкачественный характер события и исключены потенциально серьезные механизмы синкопального состояния, после лечения и наблюдения продолжительностью от одного месяца до одного года. Вопрос о годности решается после расширенного обследования и на основе результатов переносимости нагрузочных проб. Диагноз снимается после двух лет диспансерного наблюдения и повторного расширенного обследования.

Глава 14. Офтальмология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций зрения и заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции на глаза, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявитель является негодным при отсутствии поля зрения, соответствующего внутриглазного давления, функционирующего бинокулярного зрения, световосприятия.

Острота зрения исследуется без коррекции и с коррекцией; указывается истинная острота зрения.

Требуется наличие способности заявителя прочитать таблицу №5 (либо эквивалентную) на расстоянии 30–50 см; с проведением коррекции.

Для заявителей не устанавливаются пределы в отношении остроты нескорректированного зрения при условии, что достигается соответствующая коррекция остроты бинокулярного зрения 0,7 с помощью контактных линз и (или) очков с соответствующими корригирующими линзами, имеется нормальное поле зрения.

Заявителем предоставляются общедоступные запасные корректирующие очки, которые обеспечивают оптимальную зрительную функцию, удобные и подходящие для целей авиации; при использовании контактные линзы обеспечивают зрение на большое расстояние, являются монофокальными, не тонированными и удобными; заявители с неадекватной рефракцией используют контактные линзы или очковые линзы с высоким коэффициентом преломления. Заявителям с пониженной остротой зрения при наличии пресбиопии предписывается выполнять полеты в корригирующих бифокальных очках или контактных линзах и иметь при себе запасной комплект очков. В данных случаях устанавливаются ограничения VDL, VML, VNL, VCL, CCL в зависимости от вида требуемой коррекции. Наличие и качество очков (линз) контролируется при врачебных осмотрах.

Рефракция – заявитель признается годным с гиперметропией, не превышающей +6.0Д; миопией, не превышающей - 8.0Д; астигматизмом, не превышающим 5.0Д; анизометропией, не превышающей 3.0Д при условии достижения оптимальной коррекции не ниже 0,7. При анизометропии от 2.0 до 3.0Д, астигматизме выше 3.0Д носят контактные линзы с ограничением CCL.

Диагноз расстройства цветового зрения выносится с указанием типа, вида, формы и степени нарушения с ограничением VСL. Результаты медицинского исследования оцениваются на специальном бланке по соответствующим нормам, указанным в инструкции используемого прибора и (или) методики.

Ложная крыловидная плева, пингвекула, небольшой халазион, единичные поверхностные фолликулы на конъюнктиве, простые блефариты, нерезко выраженные конъюнктивиты, рубцовые изменения век, не нарушающие функцию органа зрения, не являются противопоказанием для допуска.

Заболевания глазного яблока воспалительно-дегенеративного характера, заболевания сосудов глаза с нарушениями функции определяют негодность к работе.

Заявители с начальной возрастной катарактой без прогрессирования, ограниченным помутнением хрусталика, стекловидного тела травматического характера, макулодистрофией, начальной непрогрессирующей атрофией зрительного нерва признаются годными при достаточной сохранности функции зрения.

Заявители, подвергшиеся хирургической операции, повлекшей за собой изменения характеристик рефракции глаза, считаются годными при условии отсутствия последствий, которые влияют на безопасное осуществление профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками.

Допуск к работе лиц обладателя медицинского сертификата, перенесших операцию по замене хрусталика по поводу катаракты (включая операции на оба глаза) с имплантацией монофокальной интраокулярной линзы, проводится через два месяца после операции, учитывая сохранность зрительных функций.

После лазерных оперативных вмешательств на органах зрения вопрос о допуске к работе решается через два месяца после операции (после лазерной коагуляции сетчатки – через четыре недели), с учетом степени сохранности зрительных функций.

При выявлении повышенного внутриглазного давления заявитель подлежит консультации офтальмолога для уточнения диагноза (доброкачественная офтальмогипертензия, открытоугольная или закрытоугольная, первичная или вторичная глаукома и др.) и назначения соответствующего лечения (консервативного или оперативного).

Допуск к работе с открытоугольной глаукомой в начальных стадиях проводится через с момента нормализации внутриглазного давления при постоянной локальной гипотензивной терапии. Заявители с глаукомой подлежат регулярному расширенному офтальмологическому обследованию с измерением внутриглазного давления и остроты зрения, исследованием поля зрения, оценки дисков зрительного нерва и оценкой побочных эффектов принимаемых препаратов.

Исследование нарушений двигательного аппарата глаза проводится при каждом медицинском освидетельствовании на наличие истинного и скрытого косоглазия (гетерофории). Нарушение двигательного аппарата глаза с параличом мышц век, паралитическим и содружественным косоглазием является показанием для лечения до устранения патологии.

Глава 15. Оториноларингология

Заявитель является негодным при наличии аномалий или заболеваний уха или связанных с ними структур, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками, в том числе

У заявителей не наблюдается:

расстройства вестибулярной функции;

значительной дисфункции евстахиевых труб;

неизлеченного прободения барабанных перепонок.

Заявители, неспособные слышать на оба уха разговорную речь средней громкости в тихой комнате на расстоянии 2 м от медицинского работника, производящего обследование, стоя к нему спиной, считаются негодными.

Острота слуха оценивается на восприятие шепотной речи в басовой и дискантной группе слов с расстояния не менее шести метров и по результатам аудиометрии.

Когда в результате обследования с помощью чисто тонального аудиометра обнаружена потеря слуха на каждое ухо в отдельности более 35 дБ на любой из частот 500, 1000 или 2000 Гц или более чем 50 дБ на частоте 3000 Гц, заявитель считается негодным.

Аудиометрия фиксирует восприятие шума по интенсивности в диапазоне от -20 до +100 дБ и частоте от 125 до 8000 Гц. При проведении тональной аудиометрии у заявителя сохранен слух более 35 дБ на частотах 500, 1000 или 2000 Гц, или более 50 дБ на частоте 3000 Гц, каждым ухом по отдельности.

При определении слуховой функции за основу принимаются худшие показания остроты слуха, независимо от того, относятся они к басовой или дискантной группе слов.

Обладатели медицинского сертификата с потерей слуха, превышающей указанные выше нормы, признаются годным при условии, что они имеют нормальную остроту слуха при шумовом фоне, воспроизводящем или имитирующем обычный шум в кабине воздушного судна соответствующего квалификационным отметкам типа, который накладывается на речь и сигналы радиомаяков. В качестве альтернативы проводится практическая проверка слуха в условиях полета в кабине воздушного судна того типа, в отношении которого действуют свидетельство и квалификационные отметки с ограничением OAL.

После радикальной слуховосстанавливающей операции (тимпанопластика, стапедопластика) вопрос о годности к работе решается с учетом восстановления функций при полной и стойкой эпидермизации послеоперационной полости и сохранности слуховой функции при удовлетворительной способности ношения специального оборудования.

При соответствии требованиям по остроте слуха с использованием слухового аппарата, такой аппарат обеспечивает оптимальную остроту слуха, хорошую переносимость и быть приемлемым для использования в авиации.

Остеомы лобных пазух при хорошей переносимости полетов не являются противопоказанием к работе.

Грубые изменения полости носа и его придаточных пазух, полости рта, глотки, гортани, трахеи или уха после повреждений, заболеваний и оперативных вмешательств, нарушающие функцию ЛОР-органов, вызывающие нарушение дыхательной и речевой функции и затрудняющие использование спецоборудования, заикание, косноязычие или другие дефекты речи, препятствующие ведению речевой связи, определяют негодность к работе.

Заявители, перенесшие ринопластику с полным восстановлением функции носового дыхания, после оперативного лечения кист гайморовых пазух размером более двух сантиметров, кист и остеом лобных пазух признаются годными к обучению, но не ранее, чем через две недели после операции.

Нарушение произношения отдельных звуков, но с четкой разборчивой речью не является препятствием к работе.

При отсутствии зубов с умеренным нарушением функции жевания рекомендуется протезирование в плановом порядке.

При хронических болезнях среднего уха – эпи - или мезотимпанит - решение о допуске выносится при положительных результатах лечения с учетом сохранности функций. Небольшие рубцы без истончения на месте перфорации, сухая перфорация, известковые отложения на барабанной перепонке (при хорошей ее подвижности, нормальном слухе, подтвержденном аудиограммой), не дают основания для установки диагноза.

Одиночное сухое прободение барабанной перепонки не является основанием для признания заявителя непригодным.

Повышенная чувствительность к статокинетическим раздражителям является противопоказанием к работе.

Глава 16. Дерматология

Заявители являются негодными при наличии дерматологических заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При неосложненных формах псориаза, экземы с ограниченным распространением при хорошем общем состоянии принимается решение о годности.

Глава 17. Онкология

Заявители являются негодными при наличии первичных или вторичных злокачественных заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

После лечения злокачественного заболевания заявители проходят положительное онкологическое обследование перед осуществлением проверки на пригодность.

Заявители с клиническим диагнозом внутрицеребральной злокачественной опухоли рассматриваются как непригодные без права возобновления медицинского сертификата.

При злокачественных новообразованиях при отсутствии метастазов в головной мозг, рецидивов, генерализации опухолевого процесса вопрос допуска к работе рассматривается через шесть месяцев после окончания лечения (оперативного, химиотерапии, лучевой терапии, комбинированного) при стабильной компенсации функций организма. Допуск к работе осуществляется с ограничением TML.

Допуск к работе осуществляется с учетом стадии злокачественного процесса: при 1-ой стадии - допуск к полетам через 6 месяцев после окончания лечения с ограничением TML первые 2 года, в последующем – без ограничений; при 2-ой стадии – допуск к полетам через 2 года после окончания лечения с ограничением TML бессрочно; при 3-ей стадии – негодны.

МРТ головного мозга для исключения метастазов проводится при первоначальном допуске после онкологического лечения, через каждые 5 лет и по медицинским показаниям.

При выявлении доброкачественной опухоли оценивается вероятность безопасного выполнения профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства с рекомендацией лечения в плановом порядке. Сроки допуска к работе после удаления доброкачественных опухолей определяется масштабами операции и их исходом. Доброкачественные опухоли, а также костно-хрящевые экзостозы, узловой зоб, кистозные новообразования, аденома предстательной железы, мастопатии оцениваются по степени нарушения функции органов и болевого синдрома.

Доброкачественные опухоли небольших размеров, без тенденции к росту, не мешающих ношению одежды и обуви, не являются противопоказанием к работе (обучению).

	Приложение 3 к приказу
	Приложение 6 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан

Требования по медицинскому освидетельствованию к состоянию здоровья, предъявляемые к заявителю на получение медицинского сертификата класса 3

Глава 1. Общие положения

Заявители на получение медицинского сертификата являются негодными при наличии врожденных или приобретенных аномалий; активного, скрытого, острого или хронического заболевания или недееспособности; ран, повреждений или последствий операции; эффект или побочный эффект от применения назначенного или не назначенного медикаментозного препарата с терапевтической, диагностической или профилактической целью, которые вызывают такую степень функциональной нетрудоспособности, что приведет к нарушению безопасно осуществлять права своего свидетельства.

Глава 2. Сердечно-сосудистая система

Кровеносная система не может иметь отклонений от норм.

Медицинское освидетельствование при артериальной гипертензии рассматривается по уровню артериального давления и по степени выраженности рисков при артериальной гипертензии.

При артериальной гипертензии с артериальным давлением выше 160/95 миллиметров ртутного столба, имеющей стойкий характер или при меньших величинах артериального давления, сопровождающихся высокими степенями риска с поражением органов-мишеней, заявитель признается негодным к работе и обучению.

Заявители, у которых артериальное давление зарегистрировано 160/95 миллиметров ртутного столба и выше (по результатам суточного мониторинга артериального давления) и корригируется с помощью немедикаментозной или разрешенной для применения без отрыва от работы медикаментозной терапией, признаются годными к работе после успешного подбора медикаментозной терапии, но негодны к обучению.

Подбор медикаментозной терапии проводится не менее 2 недель с отстранением от работы по специальности. При допуске к работе учитываются стойкость эффекта от проводимых мероприятий по результатам суточного мониторинга артериального давления, факторы риска, побочные эффекты назначаемых препаратов, переносимость нагрузочных проб.

Для лиц, обучающихся на авиадиспетчера, допустимый уровень артериального давления составляет ниже 140/90 миллиметров ртутного столба.

Решение о годности заявителя TML со следующим нарушением проводящей системы или ритма, перечисленные ниже, при отсутствии какой-либо другой патологии принимается после кардиологического обследования с нагрузочными пробами при успешном лечении: суправентрикулярные нарушения ритма, включая преходящие или установившиеся нарушения синоатриального узла; мерцательная аритмия; тахикардии с широким и узким комплексами; асимптоматическая синусовая брадикардия; асимптоматическая синусовая тахикардия; асимптоматические изолированные униформные супра-вентрикулярные или вентрикулярные эктопические комплексы; феномен Бругада на электрокардиограмме; атриовентрикулярная блокада тип Мобиц-1, Мобиц-2; полная блокада правой ножки пучка Гиса, полная блокада левой ножки пучка Гиса; стабильное отклонение электрической оси влево; асимптоматическое удлинение интервала QT.

Заявителям, которым проведена абляция, признаются годными к работе (обучению) через два месяца по результатам электрофизиологического исследования, демонстрирующего удовлетворительные результаты, с ограничением TML на период не менее одного года.

Заявители, не предъявляющие жалоб, с нарушением ритма и проводимости сердца, не перечисленными выше, с лабильными изменениями конечной части желудочкового комплекса ЭКГ (-SТ и -T), поддающиеся нормализации при приеме бета-адреноблокаторов, признаются годными к работе.

Подозрение на ишемию миокарда требует кардиологического обследования. Стенокардия, контролируемая приемом антиангинальных препаратов, является препятствием для получения и (или) продления медицинского сертификата.

Заявители, перенесшие хирургическое замещение коронарной артерии или ангиопластику (со стентом или без него) либо другую операцию на сердце, или в анамнезе которого зарегистрирован инфаркт миокарда, или который имеет другое кардиологическое заболевание, которое приведет к утрате работоспособности, считается непригодным, кроме случаев, когда состояние заявителя обследовалось и оценивалось при кардиологическом обследовании и было признано, что оно не препятствует безопасному осуществлению заявителем прав, предоставляемых его свидетельством при условии, что прошло 6 месяцев после операции, учтены все факторы риска сердечно-сосудистых заболеваний, не имеется симптомов и не требуется прием антиангинальных средств, при положительных результатах расширенного кардиологического обследования (эхоКГ, ЭКГ с нагрузкой стадии 4 протокола Брюса, коронароангиография с оценкой кардиолога) с последующим кардиологическим обследованием при каждом продлении медицинского сертификата с ограничением TML. Заявители для обучения на авиадиспетчера признаются негодными.

При умеренных и значительных регургитациях митрального и аортального клапанов допуск с ограничением TML на период не менее одного года проводится после эхокардиографии и нагрузочных проб при условии допустимых размеров левого желудочка с удовлетворительной сократительной функцией миокарда при митральном пороке и отсутствии патологии восходящей аорты при аортальном пороке. В последующем проводится ежегодное кардиологическое обследование.

Пороки развития, заболевания, облитерирующие заболевания артерий (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротические окклюзии, аневризмы, варикозное расширение вен (с признаками трофических расстройств, декомпенсации кровообращения, при истончении кожи над узлами с угрозой их разрыва), тромбофлебит, последствия заболеваний и повреждений сосудов, а также операций на них, сопровождающиеся нарушением кровообращения, лимфообращения, трофическими расстройствами, болевым синдромом, а также прием антикоагулянтов с лечебной целью являются противопоказанием для работы. Вопрос возобновления медицинского сертификата решается при нормализации лабораторных показателей, компенсации кровообращения и лимфообращения, отсутствии болевого синдрома, без клинических проявлений заболевания после расширенного медицинского обследования по результатам лечения (хирургического, консервативного) не ранее 6 месяцев стабильного состояния при приеме антикоагулянтной терапии с профилактической целью. Заявители для обучения на авиадиспетчера признаются негодными.

Болезни сердца неатеросклеротического характера: острые и вялотекущие заболевания или последствия перенесенных заболеваний с выраженным нарушением ритма и проводимости, умеренные и значительно выраженные комбинированные пороки сердца, дилатационные, гипертрофические и рестриктивные кардиомиопатии с выраженным нарушением функции - являются противопоказанием к обучению на авиадиспетчера.

Допуск к работе после планового оперативного лечения неосложненного варикозного расширения вен нижних конечностей решается через 6 недель после операции по результатам расширенного обследования.

Глава 3. Система органов дыхания

Заявитель является негодным при наличии острой легочной недостаточности или какого-либо активного поражения структуры легких, средостения или плевры, которые вызывают появление симптомов утраты трудоспособности при работе в обычных или аварийных условиях.

Признание годности проводится после восстановления функции легких и их удовлетворительного состояния по результатам исследований.

Болезни органов дыхания с выраженным нарушением функций и (или) склонные к обострениям: бронхиальная астма, бронхоэктатическая болезнь, активный саркоидоз, хроническая обструктивная болезнь легких (ХОБЛ) с выраженным нарушением функции внешнего дыхания, синдром обструктивного апноэ сна, крупное оперативное вмешательство на органах грудной клетки, пульмонэктомия являются противопоказанием для работы (обучению), кроме случаев, когда состояние заявителя обследовалось и оценивалось и было признано, что не препятствует безопасному осуществлению заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Активный саркоидоз и синдром обструктивного апноэ сна требуют расширенного кардиологического обследования.

Употребление лекарственных средств для лечения астмы является основанием для признания заявителя негодным, за исключением тех лекарственных средств, применение которых совместимо с безопасным осуществлением профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Заявители с ХОБЛ в стадии ремиссии с ограниченным пневмосклерозом и сохранением функции дыхания допускаются к работе без ограничений, при умеренных нарушениях функции дыхания применяется ограничение TML с расширенным обследованием дыхательной и сердечно-сосудистой системы при каждом продлении медицинского сертификата.

Заявители с клиническим излечением или остаточными явлениями после перенесенного туберкулеза (ограниченный фиброз, очаги обызвествления, междолевые и плевральные спайки, апикальные или плевральные наслоения) без смещения органов средостения и без нарушения или с умеренным нарушением функции внешнего дыхания допускаются к работе (к обучению допускаются заявители без нарушения функции внешнего дыхания).

Заявители с активными формами туберкулеза органов дыхания или с выраженными остаточными изменениями признаются негодными к работе (обучению).

При восстановлении на работу заявители после закрытия листка нетрудоспособности с диагнозом "туберкулез" представляют медицинское заключение о допуске на работу (обучение) централизованной врачебно-консультативной комиссией фтизиопульмонологической организации.

После операции по поводу заболеваний органов грудной полости и средостения, пороков развития, болезнях грудной клетки и диафрагмы, последствиях травм, при наличии инородных тел в грудной стенке или ткани легких, отдаленных от крупных сосудов сердца без клинических проявлений, при травматическом пневмотораксе заявители признаются негодными к работе (обучению) в течение 3-6 месяцев после операции, пока последствия оперативного вмешательства не будут препятствовать безопасному осуществлению прав свидетельства по результатам расширенного обследования дыхательной и сердечно-сосудистой системы.

Глава 4. Пищеварительная система

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных органических заболеваний желудочно-кишечного тракта, препятствующих безопасному выполнению полномочий прилагаемого свидетельства.

Функциональные или структурные органические заболевания пищеварительной системы, препятствующие безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства, являются причиной признания заявителя негодным. Заявители с последствиями заболевания или хирургического вмешательства желудочно-кишечного тракта, с угрозой утраты трудоспособности, в частности, с обструкцией, вследствие стриктуры, сужения или компрессии, оцениваются как непригодные по состоянию здоровья.

Заявители со следующей патологией желудочно-кишечного тракта: рецидивирующие диспепсические расстройства, требующие медикаментозного лечения; осложнения язвенной болезни (рецидивы, кровотечение, перфорация, пенетрации); гепатиты в активной стадии, хронические гепатиты с высокой и средней степенью активности (любой этиологии), цирроз печени; симптомная желчнокаменная болезнь или бессимптомная с небольшими многочисленными камнями; острые или хронические панкреатиты и холециститы; острое или хроническое воспалительное заболевание кишечника; заболевания прямой кишки и параректальной клетчатки (часто обостряющиеся, сопровождающиеся сужением заднепроходного отверстия с нарушением акта дефекации, недостаточностью анального жома, рецидивирующие после оперативного лечения); после перенесенного хирургического вмешательства на желудочно-кишечном тракте, включая хирургическое полное или частичное удаление органов или с нарушением функции какого-либо из органов рассматриваются как непригодные до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности.

Допуск к работе рассматривается после успешно проведенного лечения по удовлетворительным результатам расширенного гастроэнтерологического обследования.

Годность к работе при трансплантации печени рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного гастроэнтерологического обследования, с учетом предполагаемого фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML бессрочно.

При холецистолитиазе с бессимптомным одиночным крупным камнем рекомендуется проведение мероприятий по его удалению в плановом порядке, выдается ограничение TML.

Заявители с хроническим воспалительным заболеванием кишечника признаются годными с ограничением TML на 1 год в течение 3 лет, когда болезнь находится в установившейся ремиссии, состояние является стабильным и нет необходимости применения стероидов системного действия.

При спаечной болезни с выраженными клиническими проявлениями, не устраненной причине заворота кишечника заявители на обучение авиадиспетчера признаются негодными. Долихосигма без клинических проявлений не является основанием для решения о негодности.

Диагностированная грыжа, мешающая безопасно выполнять профессиональные обязанности, является причиной дисквалификации до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности. При паховых грыжах и грыжах брюшной стенки при отсутствии риска ущемления и болевого синдрома рекомендуется оперативное лечение в плановом порядке с ограничением TML до операции. При пупочных грыжах показанием для оперативного лечения является болевой синдром.

Глава 5. Метаболические нарушения и эндокринная система

Заявители с нарушениями обмена веществ, функций пищеварительного тракта или желез внутренней секреции, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками, считаются негодными.

Функциональные или структурные органические заболевания эндокринной системы, пищевые и метаболические нарушения, препятствующие безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства, являются причиной признания заявителя негодным.

Заявители с метаболическими или эндокринными нарушениями признаются годными при условии демонстрации стабильного состояния гормонального фона по результатам расширенного медицинского освидетельствования, включая и кардиологическое обследование.

Заявители с инсулинонезависимым сахарным диабетом считаются негодными, за исключением случаев, когда заболевание удовлетворительно контролируется с помощью диеты или диеты в сочетании с пероральным приемом противодиабетических препаратов, применение которых совместимо с безопасным осуществлением заявителем профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Допуск к работе осуществляется при полной компенсации углеводного обмена без применения лекарственных препаратов, вызывающих гипогликемию. Разрешается использование противодиабетических препаратов, которые не вызывают гипогликемию - ингибиторов альфа-глюкозидазы (глюкобай) и (или) группы бигуанидов (метформин) как дополнение к диете.

При впервые выявленной форме сахарного диабета 2 типа обладатель медицинского сертификата подлежит наблюдению и лечению до двух месяцев. Допуск к работе решается после расширенного освидетельствования для исключения таких осложнений, как ангиопатии коронарных артерий, церебральных и периферических сосудов, сосудов почек, сетчатки, развитие катаракты. Заявители для обучения с болезнями эндокринной системы любой степени выраженности признаются негодными.

При выявлении гипогликемии, почечной глюкозурии заявители подлежат расширенному обследованию.

Диффузное эутиреоидное увеличение щитовидной железы 1 и 2 степени, нарушение толерантности к углеводам не дают оснований для установления диагноза.

Решение о допуске к работе заявителя при нарушениях функции щитовидной железы принимается после лечения не менее трех месяцев по достижении стойкого эутиреоидного состояния с ежегодным контролем гормонов щитовидной железы: при тиреотоксикозе - без применения медикаментозных средств во время работы; при гипотиреозе – с регулярным приемом подобранной дозы препарата.

Лицам с избыточной массой тела проводится обследование для установления характера экзогенно-конституционального ожирения. Степень ожирения устанавливается согласно оценке веса тела по величине индекса массы тела (ИМТ) по Кетле.

Заявители с ИМТ >30,0 признаются годными при условии, что избыток веса не будет препятствовать безопасному осуществлению прав соответствующего свидетельства и при удовлетворительных результатах по оценке рисков развития метаболического синдрома (метаболических, гормональных и клинических нарушений при повышенном артериальном давлении с увеличением массы висцерального жира, снижением чувствительности периферических тканей к инсулину и гиперинсулинемией, нарушающим углеводный, липидный, пуриновый обмен).

Заявители с ИМТ >35,0 признаются негодными. При первоначальном освидетельствовании кандидаты с ИМТ >30,0 признаются негодными к обучению (работе).

При симптоматическом (вторичном) ожирении эндокринного, церебрального генеза оценка годности проводится по основному заболеванию.

Глава 6. Гематология

Заявители являются негодными при наличии гематологических заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Оценка годности заявителей с гематологическими расстройствами, такими как нарушение коагуляции, геморрагические или тромботические расстройства; лейкемии; полицитемии, гемоглобинопатии; значительное увеличение лимфатических узлов; увеличение селезенки, проводится после расширенного обследования и консультации гематолога.

При этом годность к работе рассматривается при установлении доброкачественности заболевания, стабилизации состояния, отсутствии сопутствующей патологии, эпизодов массивного кровотечения или значительного тромбообразования.

Заявители с заболеванием крови и (или) лимфатической системы считаются негодными, за исключением случаев, когда в результате надлежащего обследования установлено, что их состояние не препятствует безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками.

Системные заболевания крови являются основанием для принятия решения о негодности к обучению.

При лимфоме Ходжкина после завершения лечения; после проведенного лечения другой злокачественной патологии лимфоидной системы с восстановлением от острого инфекционного процесса и демонстрацией полной ремиссии; при острой и хронической лейкемии в период установления полной ремиссии без проявления побочных эффектов лечения (кардиотоксичность, нейротоксичность), имеющих значение для безопасности полетов, выносится решение о допуске к работе с ограничением TML при условии, что авиадиспетчер, обладающий аналогичной квалификацией находится в непосредственной близости от обладателя свидетельства в процессе выполнения им прав, предоставляемым его свидетельством.

Первичный эритроцитоз с риском тромбоэмболических осложнений и инсультов определяет негодность к обучению и работе.

Анемии доброкачественного характера (постгеморрагические, железодефицитные) при стойких (трехкратно с перерывом не менее 10 календарных дней, когда первоначальный уровень гемоглобина менее 115 граммов на литр) положительных результатах лечения (гемоглобин не менее 120 граммов на литр – у женщин, 130 граммов на литр – у мужчин), компенсированные гемоглобинопатии без склонности к рецидивам не являются противопоказанием к работе (обучению). Анемия, которая не поддается лечению, является причиной для признания негодности к обучению на авиадиспетчера.

Применение антитромбоцитарных препаратов (ацетилсалициловая кислота в малых дозах) не является противопоказанием для работы (обучения), тогда как при приеме антикоагулянтных препаратов (гепарин, кумарин, варфарин) выносится решение о негодности к работе и обучению.

Глава 7. Мочеполовая система

Заявители являются негодными при наличии функциональных или структурных заболеваний мочеполовой системы, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с осложнениями самого заболевания или хирургического вмешательства, проведенного на органах мочеполовой системы, которые вызывают нетрудоспособность, в том числе обструкции, обусловленные сужением или сдавливанием, рассматриваются как негодные.

Вопрос о восстановлении на работу после оперативного вмешательства на почках, мочеточниках, мочевом пузыре и уретре рассматривается через три месяца после операции.

Медицинское освидетельствование проводится по результатам расширенного урологического обследования, заключение о годности выносится в зависимости от течения процесса, уровня артериального давления и сохранности функции почек. Показания к гемодиализу дисквалифицирует.

После трансплантации почки годность к работе рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного урологического обследования, с учетом фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML бессрочно.

Лица, перенесшие операцию удаления яичка (при брюшной задержке, низведения яичка, эктопии), при умеренном расширении вен семенного канатика (без выраженного конгломерата вен, значительного увеличения их при напряжении брюшного пресса), при головочной форме гипоспадии признаются годными к обучению.

Хронические воспалительные заболевания мочеполовых органов специфической и неспецифической этиологии, такие как туберкулез почек и мочеполовых органов, пиелонефрит, цистит, уретрит, простатит в фазе активного воспаления определяют негодность к обучению.

После лечения (консервативного, оперативного) туберкулеза мочеполовых органов заявители представляют медицинское заключение о допуске на работу (обучение) централизованной врачебно-консультативной комиссией фтизиопульмонологической организации.

Заявители с почечным или мочеполовым заболеванием считаются негодными, за исключением случаев, когда в результате надлежащего обследования установлено, что их состояние не препятствует безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых их свидетельствами и квалификационными отметками.

Заявители с заболеваниями почек с выраженным нарушением функций и гипертоническим синдромом признаются негодными и подлежат лечению в течение шести месяцев, при этом заявители негодны для обучения.

Заявители, имеющие единственную почку врожденной или приобретенной этиологии, оцениваются по результатам урологического обследования в зависимости от состояния функции единственной почки.

Когда поражение почек носит вторичный характер, освидетельствование проводится с учетом основного заболевания.

После однократного отхождения камня, почечной колики без отхождения камней, повторных приступов почечной колики обладатели медицинского сертификата после лечения признаются годными к работе при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек. При установлении диагноза мочекаменной болезни выносится заключение о негодности к работе (обучению) с рекомендацией оперативного лечения. При не инвазивных методах лечения мочекаменной болезни (в том числе после экстракорпоральной литотрипсии) допуск к работе (обучению) без ограничений осуществляется не ранее, чем через один месяц после вмешательства, при хирургическом лечении мочекаменной болезни – через три месяца при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек по результатам расширенного урологического обследования.

Заявители, имеющие камни предстательной железы без клинических проявлений, годны к работе.

Глава 8. Инфекционные заболевания

Заявители являются негодными при наличии клинических диагнозов инфекционных заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с серопозитивной реакцией на ВИЧ считаются негодными, за исключением случаев, когда состояние заявителя было освидетельствовано и оценивается как, не препятствующее безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством или квалификационными отметками.

Признание годности с ограничением TML рассматривается для отдельных лиц со стабильной, не прогрессирующей стадией по результатам расширенного медицинского обследования и постоянного наблюдения в специализированной медицинской организации с контролем вирусной нагрузки и приемлемого лечения допустимыми ИКАО препаратами. Установление заболевания ВИЧ-инфекция дисквалифицирует.

При выявлении или подозрении у заявителя венерического заболевания подтверждение диагноза и лечение проводится в специализированном учреждении. Вопрос о годности к работе рассматривается после излечения заболеваний в острой стадии в кожно-венерологическом диспансере с учетом заключения дерматовенеролога. При осложнениях (эпидидимит, простатит, артриты, воспаление придатков матки) заключение о годности выносится по соответствующему заболеванию.

Глава 9. Акушерство и гинекология

Заявители являются негодными при наличии функциональных или структурных акушерских травм или гинекологических заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Пороки развития женских половых органов с функциональными нарушениями (метроррагия, боли); эндометриоз; симптомная миома матки; хронические заболевания женской половой сферы с частыми обострениями (более трех раз в год) и с нарушением функций; выпадение и опущение половых органов 3 степени; мочеполовые и кишечно-половые свищи; разрывы промежности с нарушением функции сфинктера заднего прохода являются основанием для признания негодности к работе (обучению).

Лечение острого периода болезней шейки матки (эрозия, эндоцервицит, эрозированный эктропион) предполагает отстранение от полетов сроком от 3 недель до 3 месяцев. Кистозные образования женской половой сферы размером более 5 см подлежат оперативному лечению. Возобновление медицинского сертификата после хирургического лечения заболеваний женской половой сферы рассматривается при лапароскопической операции через 4–6 недель после операции, при лапаротомической операции (без осложнений) – через 2 месяца после операции.

Бессимптомная миома матки, эндометриоз, эндометриоидная, параовариальная и фолликуллярная кисты размером не более 5 см и спаечный процесс в малом тазу без функциональных расстройств и болевого синдрома, отсутствие тела матки и ее придатков, не сопровождающиеся функциональными нарушениями, не являются основанием для дисквалификации.

Обладатели медицинского сертификата с расстройствами овариально-менструального цикла (за исключением дисменореи) подлежат обследованию и лечению без отстранения от работы.

Беременные заявители считаются негодными, кроме случаев, когда в результате акушерского обследования и постоянного медицинского наблюдения установлена неосложненная беременность малой степени риска.

В состоянии беременности женщина признается годной к работе с ограничением с ограничением TML при условии, что авиадиспетчер, обладающий аналогичной квалификацией находится в непосредственной близости от обладателя свидетельства в процессе выполнения им прав, предоставляемым его свидетельством на период с 12 до конца 26 недели беременности (согласованию). При этом на руки беременной женщине предоставляется письменная рекомендация относительно возможных осложнений беременности во время полетов. С начала 27 недели беременности действие медицинского сертификата приостанавливается.

После родов или прекращения беременности заявителем не осуществляются профессиональные обязанности, предоставляемые ее свидетельством, до переосвидетельствования и признания, что она безопасно осуществляет профессиональные обязанности, предоставляемые ее свидетельством и квалификационными отметками.

Допуск к работе после родов или при прекращении беременности, осуществляется по заключению врача акушера-гинеколога и результатам медицинского освидетельствования.

Допуск к работе женщин, принимающих препараты для контрацепции и гормонозаместительную терапию, осуществляется при условии хорошей переносимости такого лечения и регулярном клинико-лабораторном контроле (каждые 6 месяцев) для предотвращения тромбоэмболических осложнений, токсико-аллергического медикаментозного гепатита, холестаза.

Глава 10. Опорно - двигательный аппарат

Заявители являются негодными при наличии нарушений костно-мышечного аппарата, как врожденных, так и приобретенных, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Физическое развитие заявителя и соответствие массы тела росту рассчитывается по ИМТ по Кетле при пропорциональном развитии тела. При оценке физического развития обучающихся в авиационном учебном заведений учитывается возраст (в период интенсивного развития организма масса тела отстает от роста), дефицит массы тела менее 25 процентов не расценивается как проявление недостаточного физического развития.

При инфантилизме вопрос о годности к обучению решается после консультации эндокринолога.

Заявитель является не годным при отсутствии достаточного роста в положении сидя, соответствующей длины рук и ног, мышечной силы.

Отсутствие кисти, отсутствие, полное сведение или неподвижность двух пальцев на одной руке, первого или второго пальца на правой руке, а также первого пальца на левой руке (отсутствие ногтевой фаланги на первом пальце и двух фаланг на других приравнивается к отсутствию пальца) является основанием для признания негодности к работе (обучению).

Плоскостопие любой степени без явлений остеоартроза и с сохранностью функций стопы не является препятствием для работы (обучения).

После операции на мышцах, сухожилиях, связках, костях и суставах годность к работе (обучению) определяется после восстановления функций.

При отказе от операции по показаниям к оперативному лечению неосложненных привычных вывихов, ложных суставов заявители признаются негодными к обучению.

Морфологические изменения в позвоночнике в виде разрастания краев позвонков, единичных шиповидных разрастаний на них, уплотнение продольной связки, обнаруженные рентгенологически, но без клинических проявлений, не являются основанием для вынесения диагноза.

После перелома тел позвонков с подвывихом при туберкулезе позвоночника (независимо от фазы процесса и функционального состояния) заявители признаются негодными.

После компрессионного перелома позвоночника и операций на позвоночнике, переломах поперечных, остистых отростков при отсутствии нарушений функций и болевого синдрома после выздоровления заявитель допускается к работе (обучению). При консолидированных переломах костей таза освидетельствование проводится через 3-6 месяцев после травмы.

Все виды патологического кифоза определяют негодность к обучению. К патологическому кифозу не относятся "круглая спина" (разновидность осанки). Для дифференциальной диагностики назначается рентгенография позвоночника.

При болезнях суставов и системных заболеваниях соединительной ткани в ремиссии, без выраженных нарушений функции органов заключение выносится в зависимости от функционального состояния суставов и вовлеченных органов, при этом заявители для обучения на авиадиспетчера признаются негодными.

Глава 11. Психиатрия

Заявители являются негодными при наличии медицинской истории (с изложением семейного анамнеза для исключения генетического компонента), описывающей наличие психиатрических заболеваний, либо соответствующих клинических диагнозов о недееспособности, патологических состояниях или нарушениях: как острых, так и хронических, как врожденных, так и приобретенных, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с психическими расстройствами или расстройствами поведения, причиной чего является употребление спиртных напитков, либо использование запрещенных психотропных веществ, рассматриваются как непригодные вплоть до выздоровления и прекращения использования психотропных веществ, а также после положительного результата наркологического и психиатрического обследования, проводимого после успешного лечения.

Заявители с историей или клинически поставленным диагнозом шизофрении, депрессии, расстройством личности или бредовым расстройством рассматриваются как непригодные без права восстановления.

При астеническом состоянии или неврастеническом, ситуационно обусловленном синдроме; при кратковременных психических соматогенно-обусловленных расстройствах, после выздоровления и при полной компенсации нервно-психических функций без применения поддерживающей терапии признаются годными к работе через шесть месяцев после соответствующего психиатрического обследования перед проведением оценки на пригодность и при положительных результатах психологического тестирования, клинического обследования и хорошей переносимости нагрузочных проб с ограничением TML.

Психопатии (независимо от форм и выраженности) и расстройства личности непсихотического характера (паранойяльного, аффективного, шизоидного, возбудимого и других типов), психический инфантилизм, акцентуация характера, профессионально неблагоприятные психологические отклонения личности являются противопоказанием к работе и обучению.

Отдельные, не выраженные признаки инфантилизма, акцентуации при хорошей социальной и профессиональной компенсации нервно-психической деятельности не являются основанием для отрицательного медицинского заключения. Появление неадекватных поведенческих реакций, ранее не отмечаемых у заявителя, является основанием для проведения психологического обследования. При выявлении медицинским психологом отклонений и индивидуально-психологических особенностей личности назначается консультация психиатра и психиатрическое обследование в специализированному учреждении, по результатам которого выносится решение о допуске к работе.

При незначительных отклонениях заключение о годности выносится с учетом профессиональных качеств, опыта работы, качества выполняемой работы.

Глава 12. Психология

Заявители являются негодными при наличии психологических дефектов, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При психологическом тестировании оцениваются психологическое состояние и когнитивные критерии на профессиональную годность в авиации: концентрация, общие умственные способности (разговорные и цифровые), цифровое мышление/устный счет, объем памяти, способность понимать технологию, ориентация в пространстве, ориентация по обстановке, распределение внимания, многозадачный режим, скорость автоматизации, психомоторная координация. Психологическая оценка включает сбор биографических данных, личностные тесты и психологическое интервью.

При подозрении или установленном подтверждении наличия у заявителя психологического нарушения, заявитель направляется на консультацию к психологу. Очевидным подтверждением будет проверенная информация из идентифицированного источника, который представляет сомнения относительно психической годности или личностных характеристик конкретного человека. Источником информации являются катастрофы или инциденты авиационные происшествия, проблемы в обучении или при проведении квалификационных тестов, проступки или поведение, относящееся к безопасному осуществлению прав соответствующего свидетельства.

Глава 13. Неврология

Заявители являются негодными при наличии неврологического заболевания, которое препятствует безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Основной задачей клинико-неврологического обследования является распознавание ранних признаков хронической (прогрессирующей) болезни (болезнь Паркинсона, амиотрофический склероз, рассеянный склероз), транзиторных нарушений (эпилепсия, транзиторная ишемическая атака, головокружение) и остальных патологических отклонений, как симптомов заболевания.

Заявители с клиническим диагнозом или записью в истории о наличии эпилепсии без рецидивирующих приступов с 5 лет; эпилепсии без рецидивирующих приступов и сроком лечения более 10 лет; эпилептиформного нарушения электроэнцефалографии (ЭЭГ) и фокальных медленных волн; прогрессирующей или не прогрессирующей болезни нервной системы; единичного неизвестного отклонения сознания; потери сознания после головной травмы; проникающей травмы головного мозга; повреждения периферического нерва или спинного мозга проходят расширенное медицинское освидетельствование, включающее суточный мониторинг ЭЭГ, консультацию эпилептолога.

Лица с подозрением на эпилепсию подлежат полному неврологическому обследованию, суточному мониторингу ЭЭГ, диагностической визуализации (КТ или МРТ головного мозга), консультации эпилептолога. Эпилептоидная активность на ЭЭГ подтверждает диагноз эпилепсии, а ее отсутствие не исключает диагноза. Подтвержденный диагноз эпилепсии определяет негодность заявителя к работе и обучению.

При однократных эпилептиформных припадках неуточненной этиологии, при симптоматической эпилепсии экспертная оценка зависит от основного заболевания, проводится дифференциальная диагностика с объемным процессом головного мозга, сосудистыми нарушениями, экзогенными интоксикациями, глистными инвазиями и другими болезнями.

Клинические проявления в виде острых нарушений мозгового кровообращения, нарушений кровообращения головного мозга с кризовым течением являются противопоказанием для работы до полного восстановления нервно-психической деятельности или легких остаточных явлений в виде органических микросимптомов без нарушения функций по результатам неврологического обследования.

Рассеянная микросимптоматика в неврологическом статусе и возраст не является основанием для вынесения диагноза и решения о негодности к работе.

Заявители с органическими заболеваниями нервной системы (опухоли, сирингомиелия, рассеянный склероз и другие заболевания прогрессирующего характера); острыми и хроническими формами инфекционных заболеваний ЦНС (энцефалит, арахноидит, менингит, миелит, нейросифилис, остаточные явления инфекций или интоксикаций нервной системы с нарушением функций, ликвородинамическими нарушениями, судорожными припадками); заболеваниями нервно-мышечного аппарата (миастения, миопатия, миотония, миоплегия) признаются негодными к работе и обучению.

Заявители с хроническими заболеваниями и травматическими повреждениями корешков спинного мозга, сплетений, нервных стволов, ганглиев, периферическими нейроваскулярными синдромами, корешковыми компрессиями при заболевании позвоночника; последствиями оперативных вмешательств на позвоночнике, корешках спинного мозга, сплетениях и нервных стволах с незначительными нарушениями функций, не препятствующими выполнению профессиональных обязанностей, признаются годными к работе, но к обучению негодны.

После удаления грыжи межпозвонкового диска освидетельствование проводится через три-шесть месяцев после операции с учетом характера операции и течения послеоперационного периода.

Медицинское освидетельствование заявителей, перенесших ушиб головного мозга средней степени, с линейным переломом костей свода, основания черепа или субарахноидальным кровоизлиянием, проводится не ранее, чем через шесть месяцев после травмы с ограничением TML в течение 3 лет. При этом заявители на обучение авиадиспетчером негодны. Выдача медицинского заключения у заявителей, перенесшие сотрясение или легкую степень ушиба головного мозга, рассматривается не ранее, чем через три месяца после травмы.

Заявители с диагнозами: открытая черепно-мозговая травма (ЧМТ), ушиб головного мозга тяжелой степени; последствия открытой или закрытой ЧМТ с выраженными органическими изменениями ЦНС, нарушением психики, гипертензионным или судорожным синдромом; последствия травмы спинного мозга с двигательными, чувствительными нарушениями или тазовыми расстройствами, признаются негодными к работе (обучению).

При наличии заболевания, сопровождающегося обмороками, годность определяется основным заболеванием. При обследовании исключаются эпилепсия, гипогликемические состояния, заболевания сердечно-сосудистой, нервной системы, заболевания крови, эндокринные заболевания.

Заявители, перенесшие синкопальные состояния (обмороки), отстраняются от работы (обучения). Выдача медицинского заключения рассматривается, когда установлен доброкачественный характер события и исключены потенциально серьезные механизмы синкопального состояния, после лечения и наблюдения продолжительностью от одного месяца до одного года. Вопрос о годности решается после расширенного обследования и на основе результатов переносимости нагрузочных проб. Диагноз снимается после двух лет диспансерного наблюдения и повторного расширенного обследования.

Глава 14. Офтальмология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций зрения и заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции на глаза, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители являются негодными при отсутствии поле зрения, соответствующие внутриглазное давление, бинокулярную функцию, цветовосприятие.

Проверка остроты зрения проводится на расстоянии без коррекции и с коррекцией; указывается истинная острота зрения.

Острота зрения - годны для обучения на авиадиспетчера 0,3 на каждый глаз без коррекции, с коррекцией 1,0. Действующим заявителям никакие пределы не устанавливаются в отношении остроты некорригированного зрения, годны с коррекцией 0,8с объемом аккомодации, соответствующей возрастной норме с учетом профессиональной подготовки и опыта работы.

Заявитель является негодным при отсутствии способности прочитать таблицу №5 (либо эквивалентную) на расстоянии 30-50 см; таблицу №14 (либо эквивалентную) на расстоянии 100 см, с проведением коррекции.

Заявителем предоставляются общедоступные запасные корригирующие очки, которые обеспечивают оптимальную зрительную функцию, при использовании контактные линзы обеспечивают зрение на большое расстояние, которые являются не тонированными и удобными; заявители с неадекватной рефракцией используют контактные линзы или очковые линзы с высоким коэффициентом преломления; в соответствии с необходимыми для зрения условиями используется не более чем одна пара очков. Заявителям с пониженной остротой зрения при наличии пресбиопии предписывается выполнять работу в корригирующих бифокальных очках или контактных линзах и иметь при себе запасной комплект очков. В данных случаях устанавливаются ограничения VDL, VML, VNL, VXL в зависимости от вида требуемой коррекции. Наличие и качество очков (линз) контролируется при врачебных осмотрах.

При близорукости в степени 0,5Д, дальнозоркости в степени 1,0Д, астигматизме 0,5Д и остроте зрения 1,0 без коррекции в медицинских документах в строке "диагноз" указывается "здоров", а в строке "рефракция" делается соответствующая запись с ограничением VNL.

Рефракция – заявитель признается годным с гиперметропией, не превышающей +5.0Д; миопией, не превышающей - 6.0Д; астигматизмом, не превышающим 2.0Д; анизометропией, не превышающей 2.0Д при условии достижения оптимальной коррекции. При анизометропии от 2.0 до 3.0Д, носят контактные линзы.

При нарушении аккомодации и пресбиопии в степени выше 3,5Д применяется индивидуальная оценка с ограничением VXL.

Нарушения аккомодации и степень пресбиопии определяется силой сферической линзы, необходимой для выполнения профессиональной деятельности с учетом рабочего расстояния (60–80 см).

Диагноз расстройства цветового зрения выносится с указанием типа, вида, формы и степени нарушения. Результаты медицинского исследования оцениваются на специальном бланке по соответствующим нормам, указанным в инструкции используемого прибора и (или) методики.

Хронические заболевания век, недостаточность и выворот век, язвенные блефариты, хронические конъюнктивиты, не поддающиеся лечению, нарушающие функцию зрения и не подлежащие оперативному лечению, определяют негодность к работе (обучению).

Ложная крыловидная плева, пингвекула, небольшой халазион, единичные поверхностные фолликулы на конъюнктиве, простые блефариты, нерезко выраженные конъюнктивиты, рубцовые изменения век, не нарушающие функцию органа зрения, не являются противопоказанием для работы (обучения).

Заболевания глазного яблока воспалительно-дегенеративного характера, заболевания сосудов глаза с нарушениями функции, заболевания слезных органов и слезоотводящих путей с нарушением функций и слезотечением, определяют негодность к обучению.

Заявители с начальной возрастной катарактой без прогрессирования, ограниченным помутнением хрусталика, стекловидного тела травматического характера, макулодистрофией, начальной непрогрессирующей атрофией зрительного нерва признаются годными при достаточной сохранности функции зрения.

Допуск к работе авиадиспетчеров, перенесших операцию по замене хрусталика по поводу катаракты (включая операции на оба глаза) с последующей имплантацией монофокальных интраокулярных линз, проводится через два месяца после операции, учитывая сохранность зрительных функций.

После лазерных оперативных вмешательств на органах зрения вопрос о допуске к работе решается через три месяца после операции (после лазерной коагуляции сетчатки для действующих авиадиспетчеров – через четыре недели), с учетом степени сохранности зрительных функций.

Врожденные отложения единичного мелкого пигмента на капсуле хрусталика, остатки артерии стекловидного тела, миелиновые волокна сетчатки не являются препятствием для обучения.

Врожденные колобомы радужки и сосудистой оболочки, поликория, врожденные катаракты, офтальмологические изменения диска зрительного нерва являются противопоказанием к обучению.

Темновая адаптация исследуется при каждом медицинском освидетельствовании заявителя. Результаты медицинского исследования оцениваются по соответствующим нормам, указанным в инструкции используемого прибора.

При выявлении повышенного внутриглазного давления заявитель подлежит консультации офтальмолога для уточнения диагноза (доброкачественная офтальмогипертензия, открытоугольная или закрытоугольная, первичная или вторичная глаукома и др.) и назначения соответствующего лечения (консервативного или оперативного).

Допуск к работе с открытоугольной глаукомой в начальных стадиях проводится через шесть недель с момента нормализации внутриглазного давления при постоянной локальной гипотензивной терапии. Заявители с глаукомой подлежат регулярному офтальмологическому обследованию с измерением внутриглазного давления и остроты зрения, исследованием поля зрения, оценки дисков зрительного нерва и оценкой побочных эффектов принимаемых препаратов.

Заявители к обучению на авиадиспетчера с любой формой глаукомы признаются негодными.

Исследование нарушений двигательного аппарата глаза проводится при каждом медицинском освидетельствовании на наличие истинного и скрытого косоглазия (гетерофории). Определяется вид и степень гетерофории. При наличии гетерофории исследуются фузионные резервы. В норме отрицательные фузионные резервы составляют 5–8 градусов, положительные - 15-20 градусов.

Нарушение двигательного аппарата глаза с параличом мышц век; паралитическим и содружественным косоглазием; гетерофории со сниженными фузионными резервами является противопоказанием для работы (обучению).

Глава 15. Оториноларингология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций слуха, обоняния, носовых пазух или горла, в том числе полости рта, зубов и гортани, либо каких-либо заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Острота слуха оценивается на восприятие шепотной речи в басовой и дискантной группе слов с расстояния не менее шести метров и по результатам аудиометрии.

Аудиометрия фиксирует восприятие шума по интенсивности в диапазоне от -20 до +100 дБ и частоте от 125 до 8000 Гц. При проведении тональной аудиометрии у заявителя сохранен слух более 35 дБ на частотах 500, 1000 или 2000 Гц, или более 50 дБ на частоте 3000 Гц, каждым ухом по отдельности.

При определении слуховой функции за основу принимаются худшие показания остроты слуха, независимо от того, относятся они к басовой или дискантной группе слов.

Обладатели медицинского сертификата с потерей слуха, превышающей указанные выше нормы, признаются годным при условии, что они имеют нормальную остроту слуха при шумовом фоне, воспроизводящем или имитирующем обычный шум на рабочем месте авиадиспетчера.

Когда обнаружена неспособность слышать разговорную речь средней громкости на оба уха в тихой комнате на расстоянии двух метров, стоя спиной к медицинскому работнику, производящему обследование, заявитель признается негодным к работе (обучению).

Вопрос о годности к работе решается с учетом восстановления функций после радикальной слуховосстанавливающей операции (тимпанопластика, стапедопластика) при полной и стойкой эпидермизации послеоперационной полости и сохранности слуховой функции при удовлетворительной способности ношения специального оборудования. При этом заявители для обучения на авиадиспетчера негодны.

Грубые изменения полости носа и его придаточных пазух, полости рта, глотки, гортани, трахеи или уха после повреждений, заболеваний и оперативных вмешательств, нарушающие функцию ЛОР-органов, вызывающие нарушение дыхательной и речевой функции и затрудняющие использование спецоборудования, заикание, косноязычие или другие дефекты речи, препятствующие ведению речевой связи, определяют негодность к работе и обучению. Нарушение произношения отдельных звуков, но с четкой разборчивой речью не является препятствием к работе (обучению).

Заявители, перенесшие ринопластику с полным восстановлением функции носового дыхания, после оперативного лечения кист гайморовых пазух размером более двух сантиметров, кист и остеом лобных пазух признаются годными к обучению, но не ранее, чем через две недели после операции.

Пристеночное утолщение слизистой гайморовых пазух не является препятствием к обучению. При отсутствии зубов с умеренным нарушением функции жевания рекомендуется протезирование в плановом порядке.

При хронических болезнях среднего уха – эпи - или мезотимпанит - решение о допуске выносится при положительных результатах лечения с учетом сохранности функций, при этом заявители для обучения на авиадиспетчера – негодны. Небольшие рубцы без истончения на месте перфорации, сухая перфорация, известковые отложения на барабанной перепонке (при хорошей ее подвижности, нормальном слухе, подтвержденном аудиограммой), не дают основания для установки диагноза.

Повышенная чувствительность к статокинетическим раздражителям является противопоказанием к обучению. Легкие вестибуловегетативные реакции (незначительное побледнение, небольшой гипергидроз) во время вестибулометрии и отсутствии отклонений в состоянии здоровья не является основанием для установления диагноза.

Глава 16. Дерматология

Заявители являются негодными при наличии дерматологических заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При легких формах псориаза, чешуйчатом лишае с ограниченной локализацией, легких формах экземы с ограниченным распространением при хорошем общем состоянии принимается решение о годности к работе (обучению).

Глава 17. Онкология

Заявители являются негодными при наличии первичных или вторичных злокачественных заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

После лечения злокачественного заболевания заявители проходят положительное онкологическое обследование перед осуществлением проверки на пригодность.

Заявители с клиническим диагнозом внутрицеребральной злокачественной опухоли рассматриваются как непригодные без права возобновления медицинского сертификата.

При злокачественных новообразованиях при отсутствии метастазов в головной мозг, рецидивов, генерализации опухолевого процесса вопрос допуска к работе рассматривается не ранее, чем через шесть месяцев после окончания лечения (оперативного, химиотерапии, лучевой терапии, комбинированного) при полной и стабильной компенсации функций организма. В документах, представляемых для оценки, отражаются по классификации стадия опухоли (TNM), развернутое патоморфологическое заключение (анатомический тип роста опухоли, ее морфологическая характеристика, состояние региональных лимфоузлов), проведенное лечение (для хирургического – дата, характер операции и течение послеоперационного периода; для химиотерапии – сроки, количество, доза, переносимость; для лучевого - сроки и методика облучения, суммарная очаговая доза, общая и местная лучевая реакция). Допуск к работе осуществляется по рекомендациям официального онколога с учетом стадии злокачественного процесса: при 1-ой стадии - допуск к работе через 6 месяцев после окончания лечения с ограничением TML/ODL первые 2 года, в последующем – без ограничений; при 2-ой стадии – допуск к работе через 2 года после окончания лечения с ограничением TML./ODL бессрочно; при 3-ей стадии – негодны.

МРТ головного мозга для исключения метастазов проводится при первоначальном допуске после онкологического лечения, через каждые 5 лет и по медицинским показаниям.

При патоморфологическом заключении "рак insitu" независимо от локализации опухоли, кожи и губы 1 стадии решение о годности к работе (обучению) выносится в зависимости от характера проведенного лечения (операции) по заключению онколога с ограничением TML.

При выявлении доброкачественной опухоли оценивается вероятность безопасного выполнения профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства с рекомендацией лечения в плановом порядке. Сроки допуска к работе после удаления доброкачественных опухолей определяется масштабами операции и их исходом. Оперированные ранее по поводу доброкачественных опухолей, представляют выписки с описанием характера проведенной операции и данными гистологического исследования опухоли.

Доброкачественные опухоли, а также костно-хрящевые экзостозы, узловой зоб, кистозные новообразования, аденома предстательной железы, мастопатии оцениваются по степени нарушения функции органов и болевого синдрома. Доброкачественные опухоли небольших размеров, без тенденции к росту, не мешающих ношению одежды и обуви, не являются противопоказанием к работе (обучению).

	Приложение 4 к приказу
	Приложение 7 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан

Требования по медицинскому освидетельствованию к состоянию здоровья, предъявляемые к заявителю на получение медицинского сертификата ЛА и СЛА

Глава 1. Общие положения

Заявитель на получение медицинского заключения является негодным при наличии:

врожденных или приобретенных аномалий;

активной, скрытой, острой или хронической неспособности;

ран, телесных повреждений или последствий операции;

последствий или побочного эффекта от приема прописанных врачом или имеющихся в открытой продаже терапевтических, диагностических или профилактических медикаментов, которые вызывают степень функциональной нетрудоспособности, что приводит к нарушению безопасности полета воздушного судна или безопасности осуществления обязанностей данным лицом.

Глава 2. Сердечно-сосудистая система

Заявители являются негодными при наличии врожденных или приобретенных нарушений сердечной деятельности, которые препятствуют безопасному осуществлению профессиональных обязанностей, предоставляемых его свидетельством и квалификационными отметками.

Кровеносная система может иметь отклонений от нормы.

Заявители, имеющие какое-либо из нижеперечисленных состояний, признаются негодными: аневризмы грудного или супраренального брюшного отделов аорты при диаметре 5 и более см до или после хирургического вмешательства; пересадка сердца или сердца/легкие.

Медицинское освидетельствование при артериальной гипертензии рассматривается по уровню артериального давления и по степени выраженности рисков при артериальной гипертензии.

Заявители, у которых артериальное давление зарегистрировано 160/95 миллиметров ртутного столба и выше (по результатам суточного мониторинга артериального давления) и корригируется с помощью немедикаментозной или разрешенной для применения без отрыва от работы медикаментозной терапией, признаются годными к работе после успешного подбора медикаментозной терапии.

Подбор медикаментозной терапии проводится не менее 2 недель с отстранением от работы по специальности. При допуске к работе учитываются стойкость эффекта от проводимых мероприятий по результатам суточного мониторинга артериального давления, факторы риска, побочные эффекты назначаемых препаратов, переносимость нагрузочных проб.

Решение о годности заявителя с ограничением OSL со следующим нарушением проводящей системы или ритма, перечисленные ниже, при отсутствии какой-либо другой патологии принимается после кардиологического обследования с нагрузочными пробами при успешном лечении: суправентрикулярные нарушения ритма, включая преходящие или установившиеся нарушения синоатриального узла; мерцательная аритмия; тахикардии с широким и узким комплексами; асимптоматическая синусовая брадикардия; асимптоматическая синусовая тахикардия; асимптоматические изолированные униформные супра-вентрикулярные или вентрикулярные эктопические комплексы; феномен Бругада на электрокардиограмме; атриовентрикулярная блокада тип Мобиц-1, Мобиц-2; полная блокада правой ножки пучка Гиса, полная блокада левой ножки пучка Гиса; стабильное отклонение электрической оси влево; асимптоматическое удлинение интервала QT.

Заявителям, которым проведена абляция, признаются годными к работе (обучению) через два месяца по результатам электрофизиологического исследования, демонстрирующего удовлетворительные результаты, с ограничением OSL/OPL на период не менее одного года.

Заявители, не предъявляющие жалоб, с нарушением ритма и проводимости сердца, не перечисленными выше, с лабильными изменениями конечной части желудочкового комплекса ЭКГ (-SТ и -T), поддающиеся нормализации при приеме бета-адреноблокаторов, признаются годными к работе.

Подозрение на ишемию миокарда требует кардиологического обследования. Стенокардия, контролируемая приемом антиангинальных препаратов, является препятствием для получения и (или) продления медицинского сертификата.

Заявители, перенесшие хирургическое замещение коронарной артерии или ангиопластику (со стентом или без него) либо другую операцию на сердце, или в анамнезе которого зарегистрирован инфаркт миокарда, или который имеет другое кардиологическое заболевание, которое приведет к утрате работоспособности, считается непригодным, кроме случаев, когда состояние заявителя обследовалось и оценивалось при кардиологическом обследовании и было признано, что оно не препятствует безопасному осуществлению заявителем прав, предоставляемых его свидетельством ЛиСЛА при условии, что прошло 6 месяцев после операции, учтены все факторы риска сердечно-сосудистых заболеваний, не имеется симптомов и не требуется прием антиангинальных средств, при положительных результатах расширенного кардиологического обследования (ЭхоКГ, ЭКГ с нагрузкой стадии 4 протокола Брюса, коронароангиография с оценкой кардиолога) с последующим кардиологическим обследованием при каждом продлении медицинского сертификата с ограничением OSL/OPL.

При умеренных и значительных регургитациях митрального и аортального клапанов допуск с ограничением OSL/OPL на период не менее одного года проводится после эхокардиографии и нагрузочных проб при условии допустимых размеров левого желудочка с удовлетворительной сократительной функцией миокарда при митральном пороке и отсутствии патологии восходящей аорты при аортальном пороке. В последующем проводится ежегодное кардиологическое обследование.

Пороки развития, заболевания, облитерирующие заболевания артерий (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротические окклюзии, аневризмы, варикозное расширение вен (с признаками трофических расстройств, декомпенсации кровообращения, при истончении кожи над узлами с угрозой их разрыва), тромбофлебит, последствия заболеваний и повреждений сосудов, а также операций на них, сопровождающиеся нарушением кровообращения, лимфообращения, трофическими расстройствами, болевым синдромом, а также прием антикоагулянтов с лечебной целью являются противопоказанием для работы. Вопрос возобновления медицинского сертификата решается при нормализации лабораторных показателей, компенсации кровообращения и лимфообращения, отсутствии болевого синдрома, без клинических проявлений заболевания после расширенного медицинского обследования по результатам лечения (хирургического, консервативного) не ранее 6 месяцев стабильного состояния при приеме антикоагулянтной терапии с профилактической целью.

Допуск к работе после планового оперативного лечения неосложненного варикозного расширения вен нижних конечностей решается через 6 недель после операции по результатам расширенного обследования.

Глава 3. Система органов дыхания

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных органических заболеваний дыхательной системы, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Признание годности проводится после восстановления функции легких и их удовлетворительного состояния по результатам исследований.

Заявители признаются годными при отсутствии острой легочной недостаточности или активного поражения структур легких, средостения или плевры, которые вызывают появление симптомов утраты трудоспособности при работе в обычных или аварийных условиях.

Заявители с бронхиальной астмой при клиническом течении без осложнений и когда не требуется медикаментозная терапия, или когда лечение приемлемыми препаратами надежно предотвращает приступы, признаются годными с ограничением OSL/OPL. Разрешенные ингаляционные препараты для предотвращения приступов бронхиальной астмы, совместимые с полетами: сальбутамол, беклометазон, кромоглицин, окситропиум бромид. Системное применение лекарственных средств для лечения бронхиальной астмы является основанием для признания негодности к работе.

Заявители с хронической обструктивной болезнью легких (ХОБЛ) допускаются к работе при условии, что диагностирована легкая степень: значение ОФВ1 после использования бронходилятаторов> 80% от расчетной у пациентов с ОФВ1/ФЖЕЛ < 0.70. При умеренных нарушениях функции дыхания применяется ограничение OSL/OPL.

Лица, перенесшие однократный спонтанный пневмоторакс, допускаются на работу не ранее 6 недель после выздоровления при условии, что обследование не выявило причины для его повторного возникновения.

При проникающем ранении грудной клетки, при наличии инородных тел в грудной стенке или ткани легких, отдаленных от крупных сосудов сердца, не дающих клинических проявлений и хорошей функции внешнего дыхания, при травматическом пневмотораксе заключение принимается после окончания лечения и благоприятных результатах расширенного обследования.

Заявители с активными формами туберкулеза органов дыхания признаются негодными к работе.

Заявители с клиническим излечением или остаточными явлениями после перенесенного туберкулеза представляют медицинское заключение о допуске на работу (обучение) централизованной врачебно-консультативной комиссией фтизиопульмонологической организации.

После операции по поводу заболеваний органов грудной полости и средостения, пороков развития, болезнях грудной клетки и диафрагмы, последствиях травм и операций, заявители признаются годными к работе после удовлетворительного восстановления и полной оценки функции органов дыхания.

Глава 4. Пищеварительная система

Заявитель является негодным при наличии функциональных или структурных органических заболеваний желудочно-кишечного тракта, что препятствует выполнению полномочий прилагаемого свидетельства.

Функциональные или структурные органические заболевания пищеварительной системы, препятствующие безопасному выполнению профессиональных обязанностей ЛиСЛА, являются причиной признания заявителя негодным. Заявители с последствиями заболевания или хирургического вмешательства желудочно-кишечного тракта, с угрозой утраты трудоспособности в полете, в частности, с обструкцией, вследствие стриктуры, сужения или компрессии, оцениваются как негодные по состоянию здоровья на такой срок, пока медицинский эксперт не вынесет заключение о том, что последствия операции не приведут к потере работоспособности в полете.

Заявители со следующей патологией желудочно-кишечного тракта: рецидивирующие диспепсические расстройства, требующие медикаментозного лечения; осложнения язвенной болезни (рецидивы, кровотечение, перфорация, пенетрации); гепатиты в активной стадии, хронические гепатиты с высокой и средней степенью активности (любой этиологии), цирроз печени; симптомная желчнокаменная болезнь или бессимптомная с небольшими многочисленными камнями; острые или хронические панкреатиты и холециститы; острое или хроническое воспалительное заболевание кишечника; заболевания прямой кишки и параректальной клетчатки (часто обостряющиеся, сопровождающиеся сужением заднепроходного отверстия с нарушением акта дефекации, недостаточностью анального жома, рецидивирующие после оперативного лечения); после перенесенного хирургического вмешательства на желудочно-кишечном тракте, включая хирургическое полное или частичное удаление органов или с нарушением функции органов рассматриваются как негодные до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности.

Допуск к работе рассматривается после успешно проведенного лечения по удовлетворительным результатам расширенного гастроэнтерологического обследования.

Годность к работе при трансплантации печени рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного гастроэнтерологического обследования, с учетом предполагаемого фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML/OML/OCL бессрочно.

При холецистолитиазе с бессимптомным одиночным крупным камнем рекомендуется проведение мероприятий по его удалению в плановом порядке, выдается ограничение OSL/OPL.

Заявители с хроническим воспалительным заболеванием кишечника признаются годными с ограничением TML на 1 год в течение 3 лет, когда болезнь находится в установившейся ремиссии, состояние является стабильным и нет необходимости применения стероидов системного действия.

Диагностированная грыжа, мешающая безопасно выполнять профессиональные обязанности, является причиной признания заявителя негодным до устранения симптомов, вызывающих ограничение трудоспособности. При паховых грыжах и грыжах брюшной стенки при отсутствии риска ущемления и болевого синдрома рекомендуется оперативное лечение в плановом порядке с ограничением OSL/OPL до операции.

При пупочных грыжах показанием для оперативного лечения является болевой синдром.

Глава 5. Метаболические нарушения и эндокринная система

Заявители являются негодными при наличии метаболических или эндокринных расстройств, функционального или органического характера, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Какие-либо функциональные или структурные органические заболевания эндокринной системы, пищевые и метаболические нарушения, препятствующие безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства, являются причиной негодности заявителя.

Заявители с метаболическими или эндокринными нарушениями признаются годными при условии демонстрации стабильного состояния гормонального фона по результатам расширенного медицинского освидетельствования, включая и кардиологическое обследование.

Заявители с выраженными формами болезней эндокринной системы признаются негодными к работе, в том числе с сахарным диабетом 1 типа и с сахарным диабетом 2 типа средней и тяжелой степени тяжести, когда не достигается полного контроля содержания сахара в крови и требуется постоянный прием инсулина или других гипогликемических лекарственных препаратов. Допуск к работе осуществляется при полной компенсации углеводного обмена: без ограничений - при применении ингибиторов альфа-глюкозидазы (глюкобай) или группы бигуанидов (метформин) как дополнение к диете; с ограничением OSL - при приеме производных сульфанилмочевины (манинил, диабетон, глюренорм). При этом безопасный пилот (OSL) проинструктирован до полета о потенциальных рисках, связанных с физическим состоянием пилота с сахарным диабетом.

Решение о допуске к работе заявителя при нарушениях функции щитовидной железы принимается после лечения по достижении стойкого эутиреоидного состояния с регулярным контролем гормонов щитовидной железы.

Глава 6. Гематология

Заявители являются негодными при наличии гематологических заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Оценка годности заявителей с гематологическими расстройствами, такими как нарушение коагуляции, геморрагические или тромботические расстройства; лейкемии; полицитемии, гемоглобинопатии; значительное увеличение лимфатических узлов; увеличение селезенки, проводится после расширенного обследования и консультации гематолога.

При этом годность к работе с ограничением OPL/OSL рассматривается при установлении доброкачественности заболевания, стабилизации состояния, отсутствии сопутствующей патологии, эпизодов массивного кровотечения или значительного тромбообразования.

При лимфоме Ходжкина после завершения лечения; после проведенного лечения другой злокачественной патологии лимфоидной системы с восстановлением от острого инфекционного процесса и демонстрацией полной ремиссии; при острой и хронической лейкемии в период установления полной ремиссии без проявления побочных эффектов лечения (кардиотоксичность, нейротоксичность), имеющих значение для безопасности полетов, выносится решение о допуске к работе с ограничением OPL/OSL.

Анемии доброкачественного характера (постгеморрагические, железодефицитные) при положительных результатах лечения (гемоглобин не менее 120 граммов на литр - у женщин, 130 граммов на литр – у мужчин), компенсированные гемоглобинопатии без склонности к рецидивам не являются противопоказанием к работе.

Применение антитромбоцитарных препаратов (ацетилсалициловая кислота в малых дозах) не является противопоказанием для работы, тогда как прием антикоагулянтных препаратов (гепарин, кумарин, варфарин) противопоказан.

Глава 7. Мочеполовая система

Заявители являются негодными при наличии функциональных или структурных заболеваний мочеполовой системы, которые препятствуют безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с осложнениями самого заболевания или хирургического вмешательства, проведенного на органах мочеполовой системы, которые вызывают нетрудоспособность, в том числе обструкции, обусловленные сужением или сдавливанием, сопровождающиеся нарушением функции, с болевым синдромом, рассматриваются как непригодные.

Вопрос о годности после оперативного вмешательства на почках, мочеточниках, мочевом пузыре и уретре рассматривается через три месяца после операции.

Заявители, имеющие единственную почку врожденной или приобретенной этиологии, оцениваются по результатам урологического обследования в зависимости от состояния функции единственной почки.

После тотальной цистэктомии, трансплантации почки годность к работе рассматривается через 12 месяцев после операции, расширенного урологического обследования, с учетом предполагаемого фармакологического действия используемого препарата, с ограничением TML/OML/OCL бессрочно.

После однократного отхождения камня, почечной колики без отхождения камней, повторных приступов почечной колики обладатели медицинского сертификата после лечения признаются годными к работе при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек с ограничением OSL/OPL в течение пяти лет.

При неинвазивных методах лечения мочекаменной болезни (в том числе после экстракорпоральной литотрипсии) допуск к работе без ограничений осуществляется через один месяц после вмешательства, при хирургическом лечении мочекаменной болезни – через три месяца при нормальных лабораторных и инструментальных показателях функции почек по результатам урологического обследования.

Заявители, имеющие камни предстательной железы без клинических проявлений, годны к работе.

Глава 8. Инфекционные заболевания

Заявители являются негодными при наличии клинических диагнозов инфекционных заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Признание годности ВИЧ-положительных заявителей с ограничением OSL/OPL рассматривается для лиц со стабильной, не прогрессирующей стадией по результатам расширенного медицинского обследования и постоянного наблюдения в специализированной медицинской организации с контролем вирусной нагрузки и приемлемого лечения допустимыми ИКАО препаратами. Установление заболевания ВИЧ-инфекция дисквалифицирует.

Хронические инфекционные и паразитарные болезни, выявленные у заявителя, оцениваются по степени нарушения функции органов и систем организма. При этих заболеваниях, сопровождающихся нарушением функции органов, общей астенизацией, выносится решение о негодности к работе. После лечения острых инфекций и инвазий, при бессимптомном течении болезни с незначительным нарушением функции органов обладатель медицинского сертификата допускается к работе.

Глава 9. Акушерство и гинекология

Заявители являются негодными при наличии функциональных или структурных акушерских травм или гинекологических заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Годность после хирургического лечения заболеваний женской половой сферы рассматривается при лапароскопической операции через 4-6 недель после операции, при лапаротомической операции (без осложнений) – через 2 месяца после операции.

Бессимптомная миома матки, кисты яичников, эндометриоз и спаечный процесс в малом тазу без функциональных расстройств и болевого синдрома, отсутствие тела матки и ее придатков, не сопровождающиеся функциональными нарушениями, не являются основанием для признания заявителя негодным.

Обладатели медицинского сертификата с расстройствами овариально-менструального цикла (за исключением дисменореи) подлежат обследованию и лечению без отстранения от работы.

В состоянии беременности женщина признается годной к работе с ограничением OSL на период с 12 до конца 26 недели беременности (по согласованию). При этом на руки беременной женщине предоставляется письменная рекомендация относительно возможных осложнений беременности во время полетов. С начала 27 недели беременности действие медицинского сертификата приостанавливается.

Допуск к работе после родов или при прекращении беременности, осуществляется по заключению врача акушера-гинеколога и результатам медицинского освидетельствования.

Допуск к работе женщин, принимающих препараты для контрацепции и гормонозаместительную терапию, осуществляется при условии хорошей переносимости такого лечения и регулярном клинико-лабораторном контроле (каждые 6 месяцев) для предотвращения тромбоэмболических осложнений, токсико-аллергического медикаментозного гепатита, холестаза.

Глава 10. Опорно-двигательный аппарат

Заявители являются негодными при наличии нарушений костно-мышечного аппарата, как врожденных, так и приобретенных, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявитель являются негодными при отсутствии достаточного рост в положении сидя, соответствующей длины рук и ног, мышечной силы, умения функционально пользоваться опорно-двигательным аппаратом для безопасного осуществления прав, предоставляемых его свидетельством; при спорных случаях - основанием годности является проверка с заключением инструктора тренажера о результатах проверки.

После операции на мышцах, сухожилиях, связках, костях и суставах годность к работе (обучению) определяется после восстановления функций; при эндопротезировании – не ранее шести месяцев после операции. Допустимо укорочение руки или ноги, допускающем работу только на конкретном типе воздушного судна с ограничением OAL.

Оценка при дефектах пальцев рук, кисти, значительном укорочении руки или ноги определяется степенью сохранности функций после проверки на тренажере (с заключением инструктора тренажера о результатах проверки - оценивается способность легко доставать и эффективно работать со всеми органами управления). Допускается применить ограничение OAL

Плоскостопие любой степени без явлений остеоартроза и с сохранностью функций стопы не является препятствием для работы.

При болезнях суставов и системных заболеваниях соединительной ткани заключение выносится в зависимости от функционального состояния суставов и вовлеченных органов.

При дегенеративно-дистрофических процессах в костях позвоночника (межпозвонковый остеохондроз, спондилоартроз), последствиях травм и операций, рубцах после ожогов и обморожений с ограничением функции без болевого синдрома, заключение о годности к работе выносится с оценкой функции и объема движений в суставах без ограничения или с ограничением OAL.

После компрессионного перелома позвоночника и операций на позвоночнике медицинское освидетельствование проводится через 3-6 месяцев при отсутствии нарушений функций и болевого синдрома; при консолидированных переломах костей таза - не ранее, чем через шесть месяцев после травмы; при переломах поперечных, остистых отростков при отсутствии болевого синдрома - допуск к работе после выздоровления.

Глава 11. Психиатрия

Заявители являются негодными при наличии медицинской истории (с изложением семейного анамнеза для исключения генетического компонента), описывающей наличие каких-либо психиатрических заболеваний, либо соответствующих клинических диагнозов о недееспособности, патологических состояниях или нарушениях: как острых, так и хронических, как врожденных, так и приобретенных, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявители с психическими расстройствами или расстройствами поведения, причиной чего является употребление спиртных напитков, либо использование запрещенных психотропных веществ, рассматриваются как негодные вплоть до выздоровления и прекращения использования психотропных веществ, а также после положительного результата наркологического и психиатрического обследования, проводимого после успешного лечения.

Заявители с клинически поставленным диагнозом шизофрении, депрессии, расстройством личности или бредовым расстройством рассматриваются как негодные без права возобновления медицинского сертификата.

При астеническом состоянии или неврастеническом, ситуационно обусловленном синдроме; при кратковременных психических соматогенно-обусловленных расстройствах, после выздоровления признаются годными через три месяца без применения поддерживающей терапии после соответствующего психиатрического обследования перед проведением оценки на пригодность и при положительных результатах психологического тестирования, клинического обследования и хорошей переносимости нагрузочных проб с ограничением OPL/OSL.

Психопатии (независимо от форм и выраженности) и расстройства личности непсихотического характера (паранойяльного, аффективного, шизоидного, возбудимого и других типов), психический инфантилизм, акцентуация характера, профессионально неблагоприятные психологические отклонения личности являются противопоказанием к работе.

Отдельные, не выраженные признаки инфантилизма, акцентуации при хорошей социальной и профессиональной компенсации нервно-психической деятельности не являются основанием для отрицательного медицинского заключения. Появление неадекватных поведенческих реакций, ранее не отмечаемых у заявителя, является основанием для проведения психологического обследования. При выявлении медицинским психологом отклонений и индивидуально-психологических особенностей личности назначается консультация психиатра и психиатрическое обследование в специализированном учреждении, по результатам которого выносится решение о допуске к работе. При незначительных отклонениях заключение о годности выносится с учетом профессиональных качеств, опыта работы, качества выполняемой работы.

Глава 12. Психология

Заявители являются негодными при наличии психологических дефектов, которые препятствуют выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

При психологическом тестировании оцениваются психологическое состояние и когнитивные критерии на профессиональную годность в авиации: концентрация, общие умственные способности (разговорные и цифровые), цифровое мышление/устный счет, объем памяти, способность понимать технологию, ориентация в пространстве, ориентация по обстановке, распределение внимания, многозадачный режим, скорость автоматизации, психомоторная координация. Психологическая оценка включает сбор биографических данных, личностные тесты и психологическое интервью.

Глава 13. Неврология

Заявители являются негодными при наличии неврологического заболевания, которое препятствует безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Основной задачей неврологического обследования является распознавание ранних признаков хронической (прогрессирующей) болезни (болезнь Паркинсона, амиотрофический склероз, рассеянный склероз), транзиторных нарушений (эпилепсия, транзиторная ишемическая атака, головокружение) и остальных патологических отклонений, как симптомов заболевания.

Заявители с клиническим диагнозом или записью в медицинской карте о наличии эпилепсии с рецидивирующими приступами; рецидивирующих приступов неизвестных отклонений сознания рассматриваются как непригодные к работе.

Заявители с клиническим диагнозом или записью в истории о наличии эпилепсии без рецидивирующих приступов с 5 лет; эпилепсии без рецидивирующих приступов и сроком лечения более 10 лет; эпилептиформного нарушения электроэнцефалографии (ЭЭГ) и фокальных медленных волн; прогрессирующей или непрогрессирующей болезни нервной системы; единичного неизвестного отклонения сознания; потери сознания после головной травмы; проникающей травмы головного мозга; повреждения периферического нерва или спинного мозга для получения допуска к полетам проходят расширенное медицинское освидетельствование, включающее суточный мониторинг ЭЭГ, диагностическую визуализацию (КТ или МРТ головного мозга), консультацию эпилептолога.

Клинические проявления в виде острых нарушений мозгового кровообращения, нарушений кровообращения головного мозга с кризовым течением являются противопоказанием для полетов до полного восстановления нервно-психической деятельности или легких остаточных явлений в виде органических микросимптомов без нарушения функций по результатам неврологического обследования.

Рассеянная микросимптоматика в неврологическом статусе и возраст не является основанием для вынесения диагноза и решения о негодности к полетам.

Медицинское освидетельствование заявителей, перенесших ушиб головного мозга средней степени, с линейным переломом костей свода, основания черепа или субарахноидальным кровоизлиянием, проводится не ранее, чем через шесть месяцев после травмы с ограничением TML/OPL/OSL в течение 3 лет, перенесшие сотрясение или легкую степень ушиба головного мозга - через три месяца после травмы.

При наличии заболевания, сопровождающегося обмороками, годность определяется основным заболеванием. При обследовании исключаются эпилепсия, гипогликемические состояния, заболевания сердечно-сосудистой, нервной системы, заболевания крови, эндокринные заболевания.

Глава 14. Офтальмология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций зрения и заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции на глаза, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Заявитель являются негодными при отсутствии поля зрения, соответствующего внутриглазного давления, бинокулярной функции, световосприятия.

Острота зрения исследуется без коррекции и с коррекцией; указывается истинная острота зрения.

Заявитель способен прочитать таблицу N5 (либо эквивалентную) на расстоянии 30–50 см, с проведением коррекции.

Пределы в отношении остроты некорригированного зрения не устанавливаются.

Заявителем предоставляются общедоступные запасные корректирующие очки, которые обеспечивают оптимальную зрительную функцию, удобные и подходящие для целей авиации; при использовании контактные линзы обеспечивают зрение на большое расстояние, являются монофокальными и не тонированными; заявители с неадекватной рефракцией используют контактные линзы или очковые линзы с высоким коэффициентом преломления. Заявителям с пониженной остротой зрения при наличии пресбиопии предписывается выполнять полеты в корригирующих бифокальных очках или контактных линзах и имеет при себе запасной комплект очков. В данных случаях устанавливаются ограничения VDL, VML, VNL, VCL, CCL в зависимости от вида требуемой коррекции. Наличие и качество очков (линз) контролируется при врачебных осмотрах.

Рефракция – заявитель признается годным с гиперметропией, не превышающей +6.0Д; миопией, не превышающей - 8.0Д; астигматизмом, не превышающим 5.0Д; анизометропией, не превышающей 3.0Д при условии достижения оптимальной коррекции. За оптимальную коррекцию принимается способность чтения таблицы N5 (либо эквивалентной) на расстоянии 30–50 см при остроте зрения 0,5 на каждый глаз и бинокулярном зрении 0,6 и выше. При анизометропии от 2.0 до 3.0Д, астигматизме выше 3.0Д носят контактные линзы с ограничением CCL.

Диагноз расстройства цветового зрения выносится с указанием типа, вида, формы и степени нарушения с ограничением VСL. Результаты медицинского исследования оцениваются на специальном бланке по соответствующим нормам, указанным в инструкции используемого прибора и (или) методики.

Ложная крыловидная плева, пингвекула, небольшой халазион, единичные поверхностные фолликулы на конъюнктиве, простые блефариты, конъюнктивиты, рубцовые изменения век, не нарушающие функцию органа зрения, не являются противопоказанием для допуска.

Допуск к работе обладателя медицинского сертификата, перенесших операцию по замене хрусталика по поводу катаракты (включая операции на оба глаза) с имплантацией монофокальной интраокулярной линзы, проводится через два месяца после операции, учитывая сохранность зрительных функций.

После лазерных оперативных вмешательств на органах зрения вопрос о допуске к работе решается через один месяц после операции с учетом степени сохранности зрительных функций.

При выявлении повышенного внутриглазного давления заявитель подлежит консультации офтальмолога для уточнения диагноза (доброкачественная офтальмогипертензия, открытоугольная или закрытоугольная, первичная или вторичная глаукома и др.) и назначения соответствующего лечения (консервативного или оперативного).

Допуск к работе с открытоугольной глаукомой проводится через шесть недель с момента нормализации внутриглазного давления при постоянной локальной гипотензивной терапии. Заявители с глаукомой подлежат регулярному расширенному офтальмологическому обследованию с измерением внутриглазного давления и остроты зрения, исследованием поля зрения, оценки дисков зрительного нерва и оценкой побочных эффектов принимаемых препаратов.

Исследование нарушений двигательного аппарата глаза проводится при каждом медицинском освидетельствовании на наличие истинного и скрытого косоглазия (гетерофории). Нарушение двигательного аппарата глаза с параличом мышц век, паралитическим и содружественным косоглазием является показанием для лечения до устранения патологии.

Глава 15. Оториноларингология

Заявители являются негодными при наличии нарушений функций слуха, обоняния, носовых пазух или горла, в том числе полости рта, зубов и гортани, либо каких-либо заболеваний, как врожденных, так и приобретенных, острых или хронических, а также каких-либо осложнений после травмы или операции, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Острота слуха оценивается на восприятие шепотной речи в басовой и дискантной группе слов с расстояния не менее шести метров и по результатам аудиометрии.

Аудиометрия фиксирует восприятие шума по интенсивности в диапазоне от -20 до +100 дБ и частоте от 125 до 8000 Гц. При проведении тональной аудиометрии у заявителя сохранен слух более 35 дБ на частотах 500, 1000 или 2000 Гц, или более 50 дБ на частоте 3000 Гц, каждым ухом по отдельности.

При определении слуховой функции за основу принимаются худшие показания остроты слуха, независимо от того, относятся они к басовой или дискантной группе слов.

Обладатели медицинского сертификата с потерей слуха, превышающей указанные выше нормы, признаются годным при условии, что они имеют нормальную остроту слуха при шумовом фоне, воспроизводящем или имитирующем обычный шум в кабине воздушного судна, соответствующего квалификационным отметкам типа, который накладывается на речь и сигналы радиомаяков. В качестве альтернативы проводится практическая проверка слуха в условиях полета в кабине воздушного судна того типа, в отношении которого действуют свидетельство и квалификационные отметки с ограничением OAL.

После радикальной слуховосстанавливающей операции (тимпанопластика, стапедопластика) вопрос о годности к работе решается с учетом восстановления функций при полной и стойкой эпидермизации послеоперационной полости и сохранности слуховой функции при удовлетворительной способности ношения специального оборудования.

При соответствии требованиям по остроте слуха с использованием слухового аппарата, такой аппарат обеспечивает оптимальную остроту слуха, хорошую переносимость и быть приемлемым для использования в авиации.

Грубые изменения полости носа и его придаточных пазух, полости рта, глотки, гортани, трахеи или уха после повреждений, заболеваний и оперативных вмешательств, нарушающие функцию ЛОР-органов и затрудняющие использование спецоборудования, заикание или другие дефекты речи, препятствующие ведению речевой связи, определяют негодность к работе.

Заявители, перенесшие ринопластику с полным восстановлением функции носового дыхания, после оперативного лечения кист гайморовых пазух размером более двух сантиметров, кист и остеом лобных пазух признаются годными к обучению, но не ранее, чем через две недели после операции.

Нарушение произношения отдельных звуков, но с четкой разборчивой речью не является препятствием к работе.

Повышенная чувствительность к статокинетическим раздражителям является противопоказанием к работе.

Глава 16. Дерматология

Заявители являются негодными при наличии дерматологических заболеваний, препятствующих безопасному выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

Глава 17. Онкология

Заявители являются негодными при наличии первичных или вторичных злокачественных заболеваний, препятствующих выполнению профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства.

После лечения злокачественного заболевания заявители проходят положительное онкологическое обследование перед осуществлением проверки на пригодность.

Заявители с клиническим диагнозом внутрицеребральной злокачественной опухоли рассматриваются как непригодные без права возобновления медицинского сертификата.

При злокачественных новообразованиях при отсутствии метастазов в головной мозг, рецидивов, генерализации опухолевого процесса вопрос допуска к работе рассматривается через шесть месяцев после окончания лечения (оперативного, химиотерапии, лучевой терапии, комбинированного) при стабильной компенсации функций организма. Допуск к работе осуществляется с ограничением TML.

Допуск к работе осуществляется с учетом стадии злокачественного процесса: при 1-ой стадии - допуск к полетам через 6 месяцев после окончания лечения с ограничением TML первые 2 года, в последующем – без ограничений; при 2-ой стадии – допуск к полетам через 2 года после окончания лечения с ограничением TML бессрочно; при 3-ей стадии – негодны.

МРТ головного мозга для исключения метастазов проводится при первоначальном допуске после онкологического лечения, через каждые 5 лет и по медицинским показаниям.

При выявлении доброкачественной опухоли оценивается вероятность безопасного выполнения профессиональных обязанностей соответствующего свидетельства с рекомендацией лечения в плановом порядке.

	Приложение 5 к приказу
	Приложение 8 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан

Объем медицинского обследования при медицинском освидетельствовании

1. Терапевтическое обследование:

полость рта, зев, кожные покровы, видимые слизистые, лимфатические узлы, щитовидная железа, соответствие общего вида возрасту;

органы дыхания, кровообращения, пищеварения и мочевыделения.

2. Хирургическое обследование:

антропометрия (рост, масса тела, окружность груди, динамометрия кистей); общий осмотр (телосложение, развитие мускулатуры и подкожно-жирового слоя, осанка, походка);

состояние кожи, лимфатических узлов, щитовидной железы, молочных желез, периферических сосудов, костей, суставов, органов брюшной полости, наружных половых органов, области заднего прохода (по показаниям и с согласия обследуемого - пальцевое исследование прямой кишки).

3. При оториноларингологическом обследовании - используются методы обследования, которые гарантируют достоверную проверку слуха:

внешний осмотр:

внутренний осмотр, передняя и задняя риноскопия, отоскопия, фарингоскопия, определение носового дыхания и обоняния;

состояние зубов, слизистой оболочки полости рта, десен, прикус;

акуметрия (разговорная и шепотная речь);

исследование статокинетической устойчивости (вестибулометрия) проводится методом непрерывной кумуляции ускорений Кориолиса (НКУК) в течение 3 минут или методом прерывистой кумуляции ускорений Кориолиса (далее - ПКУК) в течение 2 минут заявителю - при первичном медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата; по медицинским показаниям;

тональная аудиометрия проводится при первичном медицинском освидетельствовании. Заявители, получающие медицинский сертификат первого и второго класса до 40 лет - 1 раз в 5 лет, с 40 лет - 1 раз в 2 года; при установлении заболевания со снижением слуха – 1 раз в год; по медицинским показаниям.

Заявители на получение медицинского сертификата третьего класса обследуются с помощью чистотонального аудиометра при первом получении заключения и не реже одного раза в четыре года до достижения возраста 40 лет, а затем не реже одного раза в два года. В качестве альтернативы применяются другие методы, позволяющие получить аналогичные результаты.

6. Психологическое обследование проводится:

лицам, поступающим в авиационные учебные заведения по специальности: пилот, авиадиспетчер;

кандидатам на бортпроводника - для получения медицинского сертификата;

по медицинским показаниям.

9. Лабораторные исследования:

1) клинический анализ крови (гемоглобин, количество эритроцитов и лейкоцитарная формула, скорость оседания эритроцитов) – 1 раз в год и по медицинским показаниям;

2) клинический анализ мочи – при медицинском освидетельствовании и по медицинским показаниям;

3) анализ крови на холестерин - при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата, с 40 лет - 1 раз в год и по медицинским показаниям;

4) сахар крови натощак – при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата, далее один раз в 2 года и по медицинским показаниям;

5) биохимические исследования крови на билирубин и его фракции, ферменты аспартатаминотрансфераза (далее - АСТ), аланинаминотрансфераза (далее – АЛТ) проводятся пилотам, выполняющим авиационно-химические работы - 1 раз в год; другим лицам авиационного персонала биохимические исследования крови проводятся по медицинским показаниям;

6) исследование мазка для определения степени чистоты влагалища проводится при медицинском освидетельствовании и по медицинским показаниям;

7) исследование крови на сифилис (экспресс-метод с забором крови из пальца) проводится - 1 раз в год;

8) определение нарко- и психоактивных веществ в организме проводится в авиационных медицинских центрах, психоневрологических и (или) наркологических организациях 1 раз в год и по медицинским показаниям.

В организациях гражданской авиации, внедривших комплекс мер по медицинскому обеспечению полетов в соответствии с Руководством по предотвращению связанного с риском употребления психоактивных веществ на рабочих местах (Doc 9654-AN/945, документ ИКАО), определение нарко- и психоактивных веществ проводится в соответствии с установленным комплексом мероприятий, согласованного с уполномоченной организацией;

9) прочие лабораторные исследования проводятся по медицинским показаниям.

10. Рентгенологические исследования:

1) флюорография (крупнокадровая флюорография, обзорная рентгенография органов грудной клетки) органов грудной клетки проводится - 1 раз в год;

2) рентгенография (крупнокадровая флюорография) придаточных пазух носа проводится - заявителю при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям;

3) другие рентгенологические исследования (рентгенография позвоночника в двух проекциях, с функциональными пробами, турецкого седла, стопы, компьютерная и магнитно-резонансная томография различных органов и т.п.) проводятся по медицинским показаниям.

11. Ультразвуковое исследование:

1) органов брюшной полости, почек, щитовидной железы, матки и придатков (женщинам), предстательной железы (мужчинам) проводится заявителю - при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям; с 40 лет УЗИ исследования проводятся не реже одного раза в 5 лет;

2) сердца (эхокардиография) проводится заявителю при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям.

12. ЭКГ в покое (12 отведений по Вильсону) проводится 1 раз в год и по медицинским показаниям.

13. ЭКГ с 20 приседаниями (12 отведений по Вильсону) заявителю - при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям.

14. Велоэргометрическое исследование или тредмил-тест проводятся при медицинском освидетельствовании заявителям для получения или продления медицинского сертификата 1 класса с 40 лет - 1 раз в год, остальным заявителям - по медицинским показаниям.

15. Спирография проводится при медицинском освидетельствовании заявителя для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям.

16. ЭЭГ проводится – заявителю при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям.

17. Кольпоскопия проводится заявителям (женщинам) - при медицинском освидетельствовании для получения медицинского сертификата и по медицинским показаниям.

18. Фиброгастродуоденоскопия проводится по медицинским показаниям.

	Приложение 6 к приказу
	Приложение 8-1 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан

Перечень психологических методик, применяемых в целях профессионального психологического отбора кандидатов на обучение по специальностям гражданской авиации и обладателей медицинского сертификата

Для кандидатов на обучение по специальности "Пилот":

1. Оценка профессионально важных психологических качеств:

1) Двойные кольца Ландольта;

2) Установление закономерностей;

3) Компасы;

4) Диктант 1 – 3;

5) Часы;

6) Шкалы;

7) ЧҰрно-красная таблица (плакатный вариант).

2. Оценка личностных особенностей: стандартизированная методика исследования личности.

Для кандидатов на обучение по специальности "Авиадиспетчер УВД":

1. Оценка профессионально важных психологических качеств:

1) ЧҰрно-красная таблица (буквенный вариант);

2) ЧҰрно-красная таблица модифицированная (ЧКТМ);

3) Установление направлений;

4) Перепутанные линии;

5) Диктант 2;

6) Шифровка;

7) Шкалы;

8) Тест Равена;

2. Оценка личностных особенностей: стандартизированная методика исследования личности.

Для кандидатов на обучение/работу по специальности "Частный пилот", "Пилот ЛА и СЛА", для военных лҰтчиков с выслугой лет, претендующих на обучение (работу) пилотом в гражданской авиации:

1. Оценка профессионально важных психологических качеств:

1) Двойные кольца Ландольта;

2) Компасы;

3) Шкалы;

4) Тест Равенна;

5) Красно-чҰрная таблица (плакатный вариант).

2. Оценка личностных особенностей: стандартизированная методика исследования личности.

Для кандидатов на обучение (работу) по специальности "Бортпроводник":

1. Оценка уровня логического мышления - тест Равенна.

2. Оценка личностных особенностей - стандартизированная методика исследования личности.

Психофизиологическое исследование действующего лҰтного состава (пилоты, бортмеханики, бортинженеры, штурманы, пилоты ЛА и СЛА) проводится в следующем объеме:

1. Оценка профессионально важных психологических качеств:

1) Двойные кольца Ландольта;

2) Компасы;

3) Шкалы;

4) Тест Равенна;

5) Красно-чҰрная таблица (компьютерный вариант);

2. Оценка актуального эмоционального состояния: тест Люшера.

Психофизиологическое исследование действующего авиадиспетчерского состава проводится в следующем объеме:

1. Оценка профессионально важных психологических качеств:

1) ЧҰрно-красная таблица (буквенный вариант);

2) Установление направлений;

3) Перепутанные линии;

4) Диктант 2;

5) Шифровка;

6) Шкалы.

2. Оценка актуального эмоционального состояния: тест Люшера.

При сниженных показателях по основным методикам применяются дополнительные методики на оценку когнитивных функций. По результатам основного психофизиологического исследования психолог назначает один или несколько из перечисленных методик по показаниям:

1) "Запоминание 10 слов";

2) Таблицы Шульте;

3) Корректурная проба "Кольца Ландольта" (компьютерный вариант);

4) Проба Крепелина;

5) СчҰт;

6) Простые и Сложные аналогии;

7) Исключение лишнего;

8) Выделение существенных признаков;

9) Классификация;

10) Применяются другие методики, используемые в целях психодиагностики.

Когда по результатам оценки профессионально важных психологических качеств или наблюдаемого поведения во время психофизиологического исследования имеются признаки, указывающие на наличие акцентуированных особенностей личности, предрасполагающих к нервно-психической неустойчивости, применяются один или несколько (по показаниям) дополнительных методик для оценки индивидуальных особенностей личности и эмоционального состояния заявителя:

1) Тест Кэттелла;

2) Опросник Леонгарда;

3) Опросник FPI;

4) Тест Лири;

5) Тест Люшера;

6) Шкалы депрессии, тревоги, астении;

7) Проективный тест "Несуществующее животное".

Используются методики, применяемые в целях психодиагностики.

	Приложение 7 к приказу
	Приложение 11 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

ОТЧЕТ ОБ ОФТАЛЬМОЛОГИЧЕСКОМ ОСМОТРЕ КОНФИДЕНЦИАЛЬНЫЕ МЕДИЦИНСКИЕ СВЕДЕНИЯ

Полностью заполните эту страницу печатными буквами. Подробности указаны на странице инструкций.

Информация о заявителе Конфиденциальность сохранена

1. Страна, в которой подается заявка: РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН	(2) Класс медицинского сертификата, на который подается: 1-й 2-й 3-й Другое ________________
(3) Фамилия:	(4) Предыдущая фамилия (и):		(10) Заявление на Первичное □ продление □ /возобновление □ освидетельствование
(5) Имя, отчество:	(6) Дата рождения:		(7) Пол Муж □ Жен □	(11) Регистрационный номер:
(8) Место и страна рождения:	(9) Гражданство		(12) Запрашиваемый тип свидетельства
(301) Согласие на передачу медицинской информации: Настоящим утверждаю, что вся информация, содержащаяся в данном отчете, равно как и в любом или во всех прилагаемых документах, является доступной эксперту, государственному инспектору уполномоченного органа, принимая во внимание, что все эти документы и, электронно-сохраненные данные, используются для медицинского освидетельствования, становятся и остаются собственностью эксперта, также даю согласие эксперту, государственному инспектору уполномоченного органа на сбор и обработка моих персональных данных по состоянию здоровья, в том числе составляющих врачебную тайну. Конфиденциальность медицинской информации постоянно соблюдается. Дата__________________________ Подпись заявителя: __________________ Подпись эксперта/врача-консультанта офтальмолога
(302) Категория обследования Первичное Расширенное/ Возобновление/продление освидетельствование Специальное направление		(303) Офтальмологическая история:

Клинический осмотр Острота Зрения

Отметьте для каждого глаза		Норма	Отклонение		314 Зрение на расстояние 5м/6м	без коррекции	С коррекцией
							Очки	Контактные линзы		скорректировано до
304 Глаза внешний осмотр					Правый глаз
305 Глаз внешний вид (щелевая лампа)					Левый глаз
306 Положение глазного яблока					Оба глаза
307 Поля зрения					315 Зрение на среднее расстояние N14 - 1 м
					Правый глаз
308 Зрачковые рефлексы					Левый глаз
309 Глазное дно					Оба глаза
					316 Зрение на малое расстояние N5 30-50 см
310 Конвергенция	см				Правый глаз
311 Аккомодация	Д				Левый глаз
312 Восприятие цветов (цветовосприятие)					Оба глаза
Псевдоизохроматическая таблица Рабкина
Кол-во таблиц:					317 Рефракция		Сфер		Цилиндр		Ось
Кол-во ошибок:					Правый глаз
Отмечено повышенное восприятие цветов
Цвет БЕЗОПАСНО					Левый глаз
Цвет НЕБЕЗОПАСНО					Фактическая рефракция
313 Внутриглазное давление (мм рт.ст)
Метод					318 Очки		319 Контактные линзы
Правый глаз					Да Нет Тип:		Да Нет Тип:
Левый глаз

320 Примечания и рекомендации эксперта/врача-консультанта офтальмолога:

321 Заявление эксперта/врача-консультанта офтальмолога:

Настоящим я подтверждаю, я лично провел обследование заявителя, фамилия и имя которого указаны на этом отчете офтальмологического осмотра, и что этот отчет со всеми приложениями полностью и точно представляет результаты отчета
322 Место и дата:	Имя и адрес эксперта/врача-консультанта офтальмолога (печатными буквами) Телефон/Телефакс:	Печать эксперта/ врача-консультанта офтальмолога:
Подпись эксперта/ врача-консультанта офтальмолога:

	Приложение 8 к приказу
	Приложение 13 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Место для фотографии

с печатью АМЦ (при наличии)

ОТЧЕТ ЭКСПЕРТА
Отчет о медицинском освидетельствовании

КОНФИДЕНЦИАЛЬНЫЕ МЕДИЦИНСКИЕ СВЕДЕНИЯ

Фамилия, имя, отчество, дата рождения _________________________________________

Полностью заполните данную страницу печатными буквами. Пояснения приводятся на страницах с инструкциями.

1. Страна, в которой подается заявка: РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН

(2) Класс медицинского сертификата, на который подается: 1-й 2-й 3-й Другое _____________

(3) Фамилия:

(4) Предыдущая фамилия (и):

(10) Заявление на Первичное □ продление □ /возобновление □освидетельствование

(5) Имя, отчество:

(6) Дата рождения:

(7) Пол Муж □ Жен □

(11) Регистрационный номер:

(8) Место и страна рождения:

(9) Гражданство

(12) Запрашиваемый тип свидетельства

(13) Согласие на передачу медицинской информации: Настоящим утверждаю, что вся информация, содержащаяся в данном отчете, равно как и в любом или во всех прилагаемых документах, является доступной эксперту, государственному инспектору уполномоченного органа, принимая во внимание, что все эти документы и электронно-сохраненные данные используются для медицинского освидетельствования, становятся и остаются собственностью эксперта; также даю согласие эксперту, государственному инспектору уполномоченного органа на сбор и обработку моих персональных данных по состоянию здоровья, в том числе составляющих врачебную тайну. Конфиденциальность медицинской информации постоянно соблюдается. Дата__________________ Подпись заявителя: __________________________ Подпись авиационного медицинского эксперта

(14) Медицинская история:

201 Категория обследования Первичное Расширенное/ Возобновление/Повторное освидетельствование Специальное направление

202 Рост см

203 Вес кг

204 Цвет глаз

205 Цвет волос

206 Артериальное давление (ммрт.ст.)

207 Пульс в состоянии покоя

Систолическое

Диастолическое

Частота в мин

Ритм

Клинический осмотр: Отметьте в каждом "Норма" или "Отклонение"

норма

Отклонение

норма

отклонение

208 Голова, лицо, шея, волосистая часть головы

219 Брюшная полость, грыжа, печень, селезенка

209 Рот, горло, зубы

220 Анус, прямая кишка (указать, когда не обследовались)

210 Нос, пазухи,

211 Уши, среднее ухо, подвижность барабанных перепонок

221 Мочевая система

212 Глаза - глазницы и придатки глаза; поля зрения

222 Половая система (указать, когда не обследовалась)

213 Глаза - зрачки и глазное дно

223 Эндокринная система

214 Глаза - подвижность глазного яблока, нистагм, сбалансированность глазной мышцы

224 Верхние и нижние конечности, суставы

225 Позвоночник и опорно-двигательный аппарат

215 Легкие, грудная клетка

226 Неврология - рефлексы и т.п.

216 Молочные железы (указать, когда не осматривались)

227 Психиатрия

217 Сердце

228 Кожа (определение знаков), лимфатические узлы. Идентифицирующие отметки, татуировки, шрамы и т.д.

218 Сосудистая система

229 Общий терапевтический осмотр

230 Примечание: Опишите отклонения от нормы. Укажите соответствующий номер перед каждым комментарием

Острота зрения 231 Зрение на расстоянии 5м/6м

241 Легочная функция Максимальная скорость выдоха Норма□ Отклонение□ 242 Гемоглобин г/литр Норма□ Отклонение□

243 Анализ мочи Норма□ Отклонение□ Глюкоза Протеин Кровь Другое

Без коррекции

с коррекцией

Очки

Контактные линзы

Скорректировано до

Правый глаз

Левый глаз

Оба глаза

Сопроводительные отчеты

непроведено

норма

отклонение

232 Зрение на среднее расстояние N14 на расстоянии 100см

244 Электрокардиограмма

245 Аудиограмма

Правый глаз

246 Офтальмология

Левый глаз

247 Отоларингология

Оба глаза

248 Рентгенография грудной клетки

233 Зрение на малое расстояние N5 на расстоянии 30-50 см

249 Липиды крови

Правый глаз

Левый глаз

250 Легочные функции

Оба Глаза

251 Электроэнцефалограмма

234 Очки

Да □

Нет □

Тип:

252 Другое

235 Контактные линзы

Да □

Нет □

Тип:

236 Рефракция

Сфер

Цилиндр

Ось

Правый глаз

Левый глаз

237 Цветовосприятие Псевдоизохроматические таблицы Рабкина Кол-во таблиц: Кол-во ошибок:

238 Внутриглазное давление

OD

OS

239 Слух (когда не проведено 247)

правое ухо

левое ухо

240 Аудиометрия

Проверка слышимости разговорной громкости голоса на расстоянии 2 м спиной

Да □ Нет □

Да □ Нет □

Герц

500

1000

2000

3000

Правое ухо

Левое ухо

253 Заключение эксперта

ФИО заявителя (полностью)		Дата рождения заявителя
Соответствует классу	Класс выданного медицинского сертификата
Не соответствует классу	Направлен на дальнейшую оценку. Когда да, почему и к кому?
254 Комментарии, ограничения:
255 Заявление эксперта:
Настоящим я подтверждаю, что я и врачи-консультанты лично провели обследование заявителя, фамилия и имя которого указаны на этом отчете о медицинском освидетельствовании, и что этот отчет со всеми приложениями полностью и точно представляет результаты освидетельствования. Я ознакомлен с мерами, наступающими при установлении нарушения требований настоящих Правил в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.
256 Место и дата:	Фамилия, имя и адрес АМЕ: (печатными буквами) Телефон/факс:	Печать АМЕ:
Подпись эксперта:
Медицинский сертификат
№	Дата выдачи	Срок действия

	Приложение 9 к приказу
	Приложение 16 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Штамп с наименованием

Журнал предполетного медицинского осмотра*

№ п/п	Дата и время осмотра первого и последнего члена экипажа	Фамилия, имя, отчество (при его наличии)	Должность	Номер рейса	Время прилета (со слов члена экипажа)	Жалобы	Подпись	Осмотр внешний и видимых слизистых	Пульс	По показаниям			Решение о допуске к работе и подпись медицинского работника
										Температура тела	Артериальное давление	Проба на наличие алкоголя в выдыхаемом воздухе
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

* для членов экипажа;

страницы журнала нумеруются, прошнуровываются, подписываются руководителем и скрепляются печатью медицинской организации;

журнал хранится в течение 10 лет.

	Приложение 10 к приказу
	Приложение 16-1 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Штамп с наименованием

Журнал предсменного (послесменного) медицинского осмотра*

Дата	№ п/п	Фамилия, имя, отчество (при его наличии)	Служба, должность	Жалобы	Осмотр внешний и видимых слизистых	Пульс	По показаниям			Подпись освидетельствуемого	Заключение и подпись медицинского работника
							Температура тела	Артериальное давление	Проба на наличие алкоголя в выдыхаемом воздухе
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

* для авиадиспетчеров, работников организации гражданской авиации (авиакомпании);

страницы журнала нумеруются, прошнуровываются, подписываются руководителем и скрепляются печатью медицинской организации;

журнал хранится в течение 10 лет.

	Приложение 11 к приказу
	Приложение 17 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Штамп с наименованием

Журнал отстранений от полетов (смены ОВД)

№ п/п	Дата и время осмотра	Фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность, авиационное предприятие	Кем отстранен (должность и подпись)	Причина отстранения	Куда направлен отстраненный	Когда и кому сообщено об отстранении	Когда и кем допущен к летной работе (смене ОВД)
1	2	3	4	5	6	7	8

страницы журнала нумеруются, прошнуровываются, подписываются руководителем и скрепляются печатью медицинской организации;

журнал хранится в течение 10 лет.

	Приложение 12 к приказу
	Приложение 17-1 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Штамп с наименованием

Журнал отстранения от работы работников организации гражданской авиации

№ п/п	Дата, время осмотра	Ф.И.О. (при его наличии)	Должность, служба	Кем отстранен Подпись	Причина отстранения	Куда направлен отстраненный	Кому и когда сообщено
1	2	3	4	5	6	7	8

страницы журнала нумеруются, прошнуровываются, подписываются руководителем и скрепляются печатью медицинской организации;

журнал хранится в течение 10 лет.

	Приложение 13 к приказу
	Приложение 18 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Справка об отстранении от полетов (смены ОВД)

______________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность
отстранен от полета (дежурства) на медицинском осмотре.

Рейс, дата, время (часы, минуты) __________________________________

Предварительный диагноз ________________________________________

____________________________________________________________________

Краткие объективные данные _____________________________________

Дата явки к авиационному врачу, эксперту __________________________

____________________________________________________________________
должность, Фамилия, имя, отчество (при его наличии)
медицинского работника, подпись

Дата

Печать медицинской организации

(при наличии)

	Приложение 14 к приказу
	Приложение 18-1 к Правилам медицинского освидетельствования и осмотра в гражданской авиации Республики Казахстан
	Форма

Справка об отстранении от работы работника

_______________________________________________________________
Фамилия, имя, отчество (при его наличии), должность

отстранен от работы на предсменном (предрейсовом, во время смены)
на медицинском осмотр (подчеркнуть) ___________________________________

Дата, время (часы, минуты) _______________________________________

Предварительный диагноз ________________________________________

Краткие объективные данные _____________________________________

____________________________________________________________________

Дата явки к врачу _______________________________________________

_______________________________________________________________
должность, Фамилия, имя, отчество (при его наличии)
медицинского работника, подпись

Дата

Печать медицинской организации

(при наличии)

	Приложение 15 к приказу
	Приложение 4 к Правилам оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации

Количество и типы комплектов бортовых аптечек и дефибриллятора на борту воздушного суда, состав комплектов бортовых аптечек, расположение комплектов бортовых аптечек

1. Количество и типы комплектов бортовых аптечек и дефибриллятора на борту воздушного суда

Кол-во пассажирских кресел	Типы бортовых комплектов			Дефибриллятор
	Комплект первой помощи (шт)/ First aid kit	Комплект медицинских средств (шт)/ Medical kit	Универсальный профилактический комплект (шт)/ Universal precaution kit	Автомаический наружный дебриллятор
	с или без членов кабинного экипажа	с членами кабинного экипажа и при продолжительности полета более двух часов	с членами кабинного экипажа	с членами кабинного экипажа и при продолжительности полета более двух часов
0-10	1*	-	1**	-
10-100	1	-	1	-
101-200	2	более 1 на усмотрение Эксплуатанта	1	по усмотрению Эксплуатанта с учетом анализа рисков безопасности и географии полетов
201-300	3		2
301-400	4		Далее по усмотрению Эксплуатанта
401-500	5
>500	6

* для воздушных судов, не занятых пассажирскими перевозками.

** используется на борту ВС при выполнении рейсов в страны с тропическим климатом и страны, требующие проведения процедуры дезинсекции на борту.

2. Состав комплектов бортовых аптечек на борту воздушного суда

Комплект первой помощи комплектуется:

1) антисептические тампоны (упаковка из 10 шт.);

2) лейкопластырные повязки (полоски лейкопластыря);

3) бинт марлевый размером 7,5см х 4,5м;

4) повязка косыночная с булавками безопасными размером 1.0 х1.0 х 1.5м или бандаж для верхней конечности;

5) повязка противоожоговая размером 10 х 10см;

6) повязка компрессионная стерильная размером 7,5 х 12см;

7) повязка марлевая стерильная размером 10,4 х 10,4см;

8) лента клейкая шириной 2,5 см (рулон);

9) клейкие стерильные полоски (аналогичные клейкие полоски);

10) очищающее средство для рук (дезинфицирующие салфетки);

11) прокладка со щитком или лента для глаза;

12) ножницы тупоконечные размером 10 см;

13) лента клейкая хирургическая размером 1,2см х 4,6м;

14) пинцеты для удаления осколков;

15) одноразовые перчатки (пара);

16) термометры (не ртутные);

17) реанимационная маска с обратным клапаном для искусственного дыхания;

18) руководство по оказанию первой помощи (текущее издание);

19) бланк оказания медицинской помощи 10 шт.;

20) болеутоляющее средство слабого (умеренного действия);

21) противорвотное средство;

22) средство против заложенности носа;

23) антацидное (противокислотное) средство;

24) антигистаминное средство;

25) антидиарейное средство.

Универсальный профилактический комплект комплектуется:

1) сухой порошок, который превращает небольшое количество пролитой жидкости в гранулированный гель не менее 500мл.;

2) бактерицидное дезинфицирующее средство для очистки поверхностей (в готовом виде, не выделяющий газ и летучие органические соединения);

3) салфетки для очистки кожи;

4) лицевая или глазная маска (отдельная или комбинированная);

5) перчатки (одноразовые);

6) защитный фартук;

7) большое абсорбирующее полотенце;

8) подборная ложка со скребком (для сбора биологических отходов);

9) мешок для биологически опасных отходов;

10) рекомендация по применению комплекта;

11) алгоритм экипажа при обнаружении инфекционного и паразитарного больного на борту в рейсе;

12) бланк оказания медицинской помощи 5 шт.

Укладка 2* комплектуется:

1) инсектицид в аэрозольных баллонах;

2) респиратор маски (согласно инструкции к инсектициду);

3) медицинская шапочка на резинке одноразовая - 1 шт.;

4) защитные очки - 1 шт.;

5) инструкция по применению инсектицида.

* используется на борту при выполнении рейсов в страны с тропическим климатом и страны, требующие проведения процедуры дезинсекции на борту.

Комплект медицинских средств комплектуется:

перечень содержимого:

1) бланк оказания медицинской помощи на борту 5 шт.;

2) стетоскоп;

3) сфигмоманометр;

4) дыхательные трубки ротоглоточные (3 размера);

5) шприцы (соответствующих размеров);

6) катетеры для внутривенного вливания (соответствующих размеров);

7) антисептические салфетки;

8) перчатки (одноразовые);

9) ящик (коробка) для медицинских отходов класса "В";

10) мочевыводящий катетер;

11) система внутривенного вливания;

12) венозный кровоостанавливающий жгут;

13) марлевый тампон;

14) лента клейкая;

15) хирургическая маска;

16) трахеальный катетер (внутривенозная канюля большого диаметра) для оказания неотложной помощи;

17) зажим для пуповины;

18) комплект для принятия родов;

19) термометр (не ртутный);

20) основные карты реанимационной деятельности;

21) маска с клапаном;

22) карманный электрический фонарь и батарейки;

23) адреналин 1:1000;

24) антигистаминное средство (инъекционный);

25) глюкоза 40% (инъекционная 10 мл) (ее эквивалент);

26) нитроглицерин (в таблетках/спрей) (ее аналог);

27) основные болеутоляющие средства;

28) седативные антиконвульсанты (инъекционные);

29) противорвотное средство (инъекционное);

30) инъекционный расширитель бронхов;

31) атропин (инъекционный);

32) адренокортикальный стероид (инъекционный);

33) мочегонное средство (инъекционное);

34) лекарство для борьбы с противородовым кровотечением;

35) хлористый натрий 0,9% (минимум 250 мл);

36) ацетилсалициловая кислота (аспирин для перорального использования);

37) пероральный бета-блокатор.

3. Расположение комплектов бортовых аптечек на борту воздушного судна:

1) комплект первой помощи, медицинских средств и универсальный профилактический комплект размещаются в пассажирской кабине воздушного судна равномерно, в легкодоступных для бортпроводников местах. Каждый комплект содержится в надежной упаковке, в опломбированном виде;

2) во время выполнения рейса все бортовые аптечки хранятся в опломбированном виде, при вскрытии их на рейсе, по окончанию рейса во время стоянок воздушного судна, их опломбируют, для этого они укомплектовываются дополнительными пломбами;

3) места хранения бортовых аптечек на борту воздушного судна (багажные полки (отсеки) аварийно-спасательного оборудования) маркируются. Размер, формы маркеров на багажных полках указаны в Руководстве по техническому обслуживанию типа самолета. Бортовые аптечки маркируются:

Наименование бортовых аптечек	Наименование маркировки	Вид маркировки
Комплект первой помощи	Зеленый знак "+"
Комплект медицинских средств	Красный знак "+"
Универсальный профилактический комплект	Знак биологической опасности

	Приложение 16 к приказу
	Приложение 5 к Правилам оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации

Руководство по укомплектованию, хранению и утилизации медицинских и иных средств бортовых аптечек

Бортовые аптечки подлежат комплектации лекарственными средствами, зарегистрированными на территории Республики Казахстан, во вторичной (потребительской) упаковке без изъятия инструкции по их применению.

2. По истечении сроков годности лекарственных средств, медицинских изделий и прочих средств, а также при их использовании комплекты бортовых аптечек пополняются.

3. Не допускается использование, в том числе повторное, медицинских изделий и прочих средств, загрязнҰнных кровью и другими биологическими жидкостями.

4. Лекарственные средства и медицинские изделия хранятся в соответствии с Правилами хранения и транспортировки лекарственных средств и медицинских изделий, утвержденных приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 16 февраля 2021 года № ҚР ДСМ-19 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за № 22230).

5. Для сбора и утилизации отходов, образовавшихся при оказании медицинской помощи, используется контейнер для безопасного сбора и утилизации медицинских отходов (желтого цвета) класса "В".

6. Организацию комплектования бортовых аптечек и контроль за их комплектованием, в том числе контроль за сроком годности их использования осуществляется медицинской службой, либо медицинским работником авиакомпании (при наличии) либо по договору с медицинской организацией.

	Приложение 17 к приказу
	Приложение 10 к Правилам оказания медицинской помощи пассажирам в гражданской авиации
	Форма

Журнал
обращения больных и регистрации медицинской помощи

№№ п/п	Дата обращения	Фамилия, имя, отчество (при его наличии)	Дата рождения	№ рейса	Постоянное место жительства	Время обращения	Жалобы. Краткий объективный статус	Проведенные мероприятия. Куда выбыл	Подпись медработника
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10

"Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 5 маусымдағы № 324 бұйрығына және "Азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 6 маусымдағы № 329 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2022 жылғы 12 желтоқсандағы № 707 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2022 жылғы 13 желтоқсанда № 31074 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 5 маусымдағы № 324 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15325 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясында медициналық куәландыру және қарап - тексеру қағидаларында:

3-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"3. Осы Қағидалар азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйымның, авиакомпанияның (пайдаланушылардың) және азаматтық авиация ұйымдарының лауазымды тұлғаларына, медициналық куәландыру мен қарауға қатысатын медициналық жұмыскерлерге, авиациялық персоналға, сондай-ақ міндетті медициналық куәландыруға және медициналық қарап-тексеруге жататын адамдар санатына қолданылады.";

5, 6 және 7-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"5. Осы Қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) авиация дәрігері – ұшулар қауіпсіздігіне тікелей қатысы бар тұлғалардың кәсіби, сондай-ақ жүгінгенде әуежолаушылардың денсаулығын қамтамасыз ететін жоғары медициналық білімі және авиациялық медицина саласында даярлығы бар медицина маманы;

2) авиациялық медициналық орталық (бұдан әрі – АМО) – азаматтық авиация саласында медициналық куәландыруды жүзеге асыратын заңды тұлға;

3) авиациялық медициналық сарапшы (бұдан әрі – сарапшы) – медициналық куәландыру жүргізу арқылы ұшулар қауіпсіздігін қамтамасыз етуге қатысатын авиациялық медицина сарапшысының сертификатына ие жеке тұлға;

4) авиация персоналы – арнайы және (немесе) кәсіптік даярлығы бар әуе кемелерінде ұшуды орындау және қамтамасыз ету, әуе тасымалы мен авиация жұмыстарын, әуе кемелеріне техникалық қызмет көрсету, әуе қозғалысын ұйымдастыру және оған қызмет көрсету, әуе қозғалысын басқару қызметін жүзеге асыратын жеке тұлғалар;

5) авиациялық персонал куәлігі – авиациялық персоналдың біліктілігі мен өкілеттігін растайтын құжат;

6) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – Қазақстан Республикасының әуе кеңістігін пайдалану, азаматтық және эксперименттік авиация қызметі саласындағы басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

7) азаматтық авиация саласындағы уәкілетті ұйым (бұдан әрі – уәкілетті ұйым) – жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын, Қазақстан Республикасының азаматтық авиация саласын орнықты дамытуды, ұшу қауіпсіздігі мен авиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған қызметті жүзеге асыратын акционерлік қоғам;

8) аса жеңіл авиация (бұдан әрі – АЖА) – сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы жеті жүз елу килограмнан кем болатын әуе кемелерін, басқа да ұшу аппараттары мен қосымша құрылғыларды пайдаланатын азаматтық авиация;

9) бейінді маман – жоғары медициналық білімі, денсаулық сақтау саласында сертификаты бар медицина қызметкері;

10) жеңіл авиация (бұдан әрі – ЖА) – сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы бес мың жеті жүз килограмнан кем болатын әуе кемелерін, оның ішінде сертификатталған ең жоғары ұшып көтерілу массасы үш мың бір жүз сексен килограмнан кем болатын тікұшақтарды пайдаланатын азаматтық авиация;

11) кеңейтілген медициналық куәландыру – жалпы есепті, офтальмолог, ЛОР есептерін және басқа мамандардың ұсыныстарын ресімдей отырып, сарапшы жүргізетін медициналық куәландыру;

12) консультант-дәрігер – жеке тұлғаның және өтініш берушінің денсаулығын бағалау бойынша өз мамандығы бойынша медициналық ұйғарымдарды шығаратын авиация дәрігері;

13) медициналық куәландыру – жеке тұлғаны оның ауруы болу немесе болмау фактісін анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын айқындау мақсатында зерттеп-қарау;

14) медициналық қарап-тексеру – авиация персоналында аурудың болуын немесе болмауын анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ уақытша еңбекке қабілетсіздігін, жұмысқа шығатын ауысымындағы кәсіптік жарамдылығын айқындау;

15) медициналық сертификат – медициналық куәландырудың оң нәтижелері бойынша берілетін, өтініш берушінің денсаулық жағдайы бойынша жарамдылығына қойылатын талаптарға сәйкестігін растайтын және кәсіптік қызметке рұқсат беруді қамтамасыз ететін, белгіленген үлгідегі құжат;

16) медициналық сертификаттың иегері – медициналық сертификаттың қолданыстағы мерзіміне ие тұлға;

17) өтініш беруші – медициналық сертификатты алуға немесе мерзімін қайта бастауға өтініш берген тұлға;

18) сыртқы ұшқыш – ұшқышсыз ұшу аппаратын ұшуы үшін қажетті әрекеттерді орындайтын және ұшу кезінде тиісті ұшу бақылауын басқаратын жеке тұлға.

6. Медициналық сертификатты алуға, ұзартуға немесе қайта жаңартуға өтініш беруші осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес өтінішке (бұдан әрі – өтініш) қол қояды және сарапшыға ұсынады, онда ол бұрын медициналық куәландырудан өткенін көрсетеді, соңғы медициналық куәландырудың күнін, орнын және нәтижелерін хабарлайды.

Өтініш беруші бұрын медициналық сертификатты беруден бас тарту, оның күшін жою немесе қолданылуын тоқтата тұру жағдайларының орын алғаны туралы, мұндай бас тартудың себептері, жеке, отбасылық және мұрагерлік анамнезі туралы сарапшыға хабарлайды.

Медициналық куәландырудан өту кезінде медициналық куәландырудан өтуге өтініш беруші авиациялық медициналық сарапшыға өзіне мәлім және ұшуды орындауы үшін қауіп төндіретін ауруларының бар екені туралы ақпаратты хабарлауға міндетті.

7. Медициналық куәландыруды сарапшы жүргізеді. Тұрақты медициналық тексерулерді көздейтін ауру болған кезде сарапшы тиісті мониторингті қамтамасыз ету үшін қосымша тексерулер мен ұсынымдар тағайындайды.";

9 және 10-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"9. Медициналық куәландыруға мынадай санаттағы тұлғалар жатады:

1) ұшқышқа оқуға түсетін және оқитын тұлғалар;

2) коммерциялық авиация ұшқыштары (ұшақ, дирижабль, тікұшақ және көтеру күшін арттыру жүйесі бар әуе кемесі);

3) көпмүшелі экипаж ұшқыштары;

4) авиакомпанияның желілік ұшқыштары (ұшақ, тікұшақ және көтеру күшін арттыру жүйесі бар әуе кемесі);

5) штурмандар;

6) бортинженерлер;

7) бортмеханиктер;

8) бортрадистер;

9) бортоператорлар;

10) әуесқой ұшқыштары (ұшақ, дирижабль, тікұшақ және көтеру күшін арттыру жүйесі бар әуе кемесі);

11) планер - ұшқыштары;

12) еркін аэростат ұшқыштары;

13) бортсеріктер;

14) әуедиспетчерлер және әуедиспетчерге оқуға түсетін және оқитын тұлғалар;

15) сыртқы ұшқыштар;

16) ЖА және АЖА ұшқыштары.

10. Осы Қағидалардың 9-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11), 12), 14) және 15) тармақшаларында көрсетілген тұлғаларға медициналық сертификат осы Қағидалардың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша беріледі.

Осы Қағидалардың 9-тармағының 13) және 16) тармақшаларында көрсетілген тұлғаларға медициналық сертификат осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысан бойынша беріледі.";

12-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"12. Медициналық сертификаттардың түрлері:

1) осы Қағидалардың 9-тармағының 1), 2), 3) және 4) тармақшаларына қатысты тұлғаларға "1-сыныпты медициналық сертификат" беріледі;

2) осы Қағидалардың 9-тармағының 5), 6), 7), 8), 9), 10), 11), 12) және 13) тармақшаларына қатысты тұлғаларға "2-сыныпты медициналық сертификат" беріледі;

3) осы Қағидалардың 9-тармағының 14) және 15) тармақшаларына қатысты тұлғаларға "3-сыныпты медициналық сертификат" беріледі;

4) осы Қағидалардың 9-тармағының 16) тармақшасына жататын тұлғаларға "ЖА және АЖА медициналық сертификаты" беріледі.";

14-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"14. Медициналық сертификаттың қолдану мерзімін ұзарту және қайта жаңарту үшін мынадай құжаттар ұсынылады:

1) өтініш;

2) алдыңғы медициналық сертификат;

3) алдыңғы медициналық куәландырудың есебі.";

22-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"22. Медициналық куәландыру кезінде сарапшы көрсеткіштер бойынша осы Қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес медициналық куәландыру кезіндегі медициналық тексеру көлемін айқындайды және дәрігер-консультанттарды тексеруді тағайындайды.

Медициналық сертификат алу үшін азаматтық авиация мамандықтарына оқуға үміткерді және медициналық сертификат иегерін кәсіби психологиялық іріктеу мақсатында қолданылатын психологиялық әдістемелер осы Қағидаларға 8-1-қосымшаға сәйкес жүргізіледі.";

24-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"24. Сарапшы медициналық құжаттамаға медициналық тексеру деректерін, диагнозды, бейінді мамандар консультант-дәрігерлердің ұсыныстарын жазады және осы Қағидаларға 13-қосымшаға сәйкес нысан бойынша медициналық тексеру туралы есепті (бұдан әрі – Есеп) толтырады. Медициналық тексеру деректерінің дұрыстығы сарапшының қолымен және жеке мөрімен расталады.

Сарапшылардың есептері 10 жыл бойы сақталады.

Диагноздардың коды АХЖ-11 сәйкес жүргізіледі. Есепті ресімдеу кезінде түзетулерге тыйым салынады.

Есептің түпнұсқасы сарапшының мұрағатында сақталады, есептің көшірмесі (сарапшының мөрімен бекітілген) өтініш берушіге беріледі. Есептің электрондық көшірмесі сертификат беру күнінен бастап 3 жұмыс күні ішінде уәкілетті ұйымға бағалау жүргізуге беріледі. Медициналық сертификат есеп ресімделген және медициналық қорытынды шығарылған күні өтініш берушіге беріледі.

Уәкілетті ұйым 10 жұмыс күні ішінде осы Қағидалардың 4, 5, 6 және 7-қосымшаларда көзделген талаптарға сәйкестігіне медициналық куәландыру есебіне бағалау жүргізеді.";

26-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"26. Сарапшы медициналық сертификатқа шектеу белгілейді.

Шектеу белгіленген кезде ғана жарамдылық туралы шешім талап етілсе, бағалаушы өтініш берушінің денсаулық жағдайын бағалайды және ұшуды пайдалану жөніндегі мамандармен, әуе қозғалысын басқару жөніндегі мамандармен және басқа мамандармен кеңеседі.

Шектеу айқындалған жағдайда өтініш берушінің орындайтын қызметіне қарай мүмкіншіліктері, дағдылары және тәжірибесі, әуе кемесінің түрі, орындалатын ұшудың және жұмыстың түрі мен сипаты бағаланады.

Шектеу белгіленген кезде ғана жарамдылық туралы шешім талап етілсе, бағалаушы өтініш берушінің денсаулық жағдайын бағалайды және ұшуды пайдалану жөніндегі мамандармен, әуе қозғалысын басқару жөніндегі мамандармен және басқа мамандармен кеңеседі.

Егер өтініш беруші осы Қағидалардың 4, 5, 6 және 7-қосымшаларда көзделген талаптарға толық сәйкес келмеген жағдайда осы жай-күй ұшу қауіпсіздігіне қауіп төндірмеген жағдайда, осы Қағидаларға 14-қосымшаға сәйкес шектеу кодтары белгіленеді.

Төрт және одан да көп аурулар мен синдромдар, сондай-ақ бір-бірін өзара ауырлататын және ұшу қауіпсіздігіне қатер төндіретін қауіп факторлары болған кезде диагноздардың жиынтығы бойынша жұмысқа жарамсыздығы туралы шешім шығарылады.

Сонымен қатар жас, жыныс, жаман әдеттер сияқты қауіп факторларын ескереді.";

42 және 43-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"42. 2-кластағы сарапшы 2, 3-кластағы және ЖА және АЖА медициналық сертификаттарды беруді, мерзімін ұзартуды және жаңартуды жүзеге асырады.

43. ЖА және АЖА кластағы сарапшы ЖА және АЖА кластағы медициналық сертификаттардың мерзімін ұзартуды, жаңартуды жүзеге асырады.";

49-1-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"49-1. Әуе кемесінің ұшуын орындаумен және қамтамасыз етумен және оларға техникалық қызмет көрсетумен, әуе қозғалысына қызмет көрсетумен байланысты адамдардың осындай қызметті алкогольден, есірткіден, уытқұмарлықтан (оларға ұқсас заттардан) масаң күйінде жүзеге асыруына немесе өз міндеттерін орындау процесінде осындай масаңдыққа ұшырататын заттарды пайдалануына тыйым салынады.";

53-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"53. Медициналық қарап-тексеруге келесілер жатады:

1) осы Қағидалардың 9-тармағының 11), 12) және 15) тармақшаларында көрсетілген тұлғалардан басқа, осы Қағидалардың 9-тармағында көрсетілген тұлғалар санаты;

2) резервтік экипаж;

3) парашюттік қызмет нұсқаушылары, парашютистер;

4) ұшулар басшылары;

5) әуе кемелеріне, аэродромдарға және авиапассажирлерге қызмет көрсетуші әуежай (азаматтық авиация ұйымдары) жұмысшылары (авиациялық қауіпсіздік қызметі, инженерлік-авиациялық қызметі, аэродром қызметі, жүк және пассажирлерді тасымалдау қызметі, авиажанар-жағармайлар қызметі, әуежайдың диспетчерлік қызметі);

6) әуе кемелеріне қызмет көрсету, авиапассажирлерді, жүкті, оның ішінде қауіпті жүктерді тасымалдау бойынша жұмыстар орындайтын көлік құралдарның жүргізушілері.";

55, 56, 57 және 58-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"55. Әуежайларда және әуеайлақтарда (тікұшақ айлақтарында) медициналық қарап-тексеруді азаматтық авиация ұйымдары (азаматтық авиация ұйымымен шарт бойынша медициналық ұйымдар) медициналық пункттің кезекші медицина қызметкері (дәрігер, орта білімі бар медицина қызметкері) жүргізеді.

Медицина қызметкерлерінің наркологиялық диспансерде (ауруханада) арнайы даярлығы болады.

Медициналық қарап-тексеру жеке тәртіппен сыртқы киімсіз және бас киімсіз жүргізіледі.

Медициналық қарап-тексеру жүргізу кезеңінде бөгде адамдардың болуына рұқсат етілмейді.

56. Әуе кемесінің экипаж мүшелері медициналық қарап-тексеруден ұшулар алдында, бірақ ұшып шыққанға дейін кемінде 2 сағат бұрын өтеді; ұшып шығу 6 және одан артық сағатқа кешіктірілуіне байланысты әуе кемесінің экипаж мүшелері медициналық қарап-тексеруден қайта өтеді.

Жұмыс уақыты ішінде бірнеше рейс орындайтын әуе кемесінің экипажы мүшелері медициналық қарап-тексеруден алғашқы ұшып шығу алдында бір рет қана өтеді.

Резервтік экипаждар резервте жұмысқа кірісу алдында, сондай-ақ, егер медициналық қарап-тексеруден кейін 6 және одан артық сағат өтсе, ұшып шығу алдында медициналық қарап-тексеруден өтеді

Жұмыс уақыты ішінде бірнеше секіруді орындайтын парашюттік қызметтің нұсқаушылары (парашютшілер) медициналық қарап-тексеруден бір рет, алғашқы секірудің алдында кемінде 1 сағат бұрын өтеді.

Әуе қозғалысын ұйымдастыру (бұдан әрі – ӘҚҰ) әуедиспетчерлердің ауысымы кезекшілікке (ауысым) кірісу алдында, ауысым басталғанша кемінде 1 сағат бұрын медициналық қарап-тексеруден өтеді.

Осы Қағидалардың 53-тармағының 5) тармақшасына жататын тұлғалар ауысымы кезекшілікке (ауысым) кірісу алдында, ауысым басталғанша кемінде кемінде 1 сағат бұрын медициналық қарап-тексеруден өтеді.

Осы Қағидалардың 53-тармағының 6) тармақшасына жататын тұлғалар медициналық тексеру кезекшілікке (ауысымға) түсер алдында 30 минуттан кешіктірілмей және кезекшіліктен (ауысым) соң 30 минут ішінде медициналық қарап-тексеруден өтеді.

57. Медициналық қарап-тексеруді өткізу алдында медициналық қызметкер ӘК экипаж мүшелерінде және ӘҚҰ әуедиспетчерлерінде маманның куәлігі мен медициналық сертификатты тексереді, ал азаматтық авиация ұйымының, авиакомпанияның қызметкерлерінде жеке басын растайтын құжатты, немесе рұқсаттаманы тексереді.

58. Медициналық сертификаттың иегерінде, сондай-ақ азаматтық авиация ұйымының, авиакомпанияның қызметкерінде ауру, шаршау белгілері, дәрігердің тағайындауынсыз дәрілік заттарды, алкогольдік ішімдіктерді, есірткі және психотроптық заттарды пайдалану фактісі, ұшу алдындағы (ауысым алдындағы) демалыс пен тамақтану режимінің бұзылуы, медициналық сертификаттың қолданылу мерзімі аяқталғаны анықталған кезде жұмыстан шеттетіледі.";

61-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"61. Өзін нашар сезінуіне, жеткіліксіз (толық емес) демалуына шағымдар болған кезде әуе кемесі экипажының мүшесі, әуедиспетчер, азаматтық авиация ұйымының, авиакомпанияның қызметкері жұмыстан шеттетіледі.

Жұмыстан шеттетілген экипаж мүшесі, әуедиспетчер авиация дәрігеріне немесе сарапшыға жіберіледі, жұмыстан шеттетілген азаматтық авиация ұйымының, авиакомпанияның қызметкері азаматтық авиация ұйымының авиакомпанияның медицина қызметкеріне немесе тұрғылықты жері бойынша учаскелік дәрігерге жіберіледі.";

70 және 71-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"70. Медициналық қарап-тексеруді жүргізу нәтижелері осы Қағидаларға 16-қосымшаға сәйкес Ұшу алдындағы медициналық қарап-тексеру журналында және осы Қағидаларға 16-1-қосымшаға сәйкес Ауысым алдындағы (ауысымнан кейінгі) медициналық қарап-тексеру журналында тіркеледі.

71. Ұшуға тапсырманы ресімдеу барысында медициналық қызметкер ұшу тапсырмасында денсаулық сақтау бекетінің атауы, соңғы ӘК экипаж мүшесі медициналық тексеруден өткен күні, айы, сағаты, минуттары көрсетілген штамп қояды, ұшуға жіберілген тұлғалардың санын көрсетіп, қолы қойылады; медициналық қызметкердің ұшуға берілетін тапсырмада қосымша жазбаларды және түзетулерді енгізуге жол берілмейді.

Медициналық қарап-тексеруден кейін жүргізушіге жол парағында, ал жол парақтары жоқ жүргізушілерге парақтары нөмірленген, тігілген және азаматтық авиация ұйымының, авиакомпанияның мөрімен бекітілген блокнотқа "Жұмысқа жіберілді" деген мөртабан, медициналық қарап-тексеру күні, уақыты және медицина қызметкерінің қолы қойылады.";

73-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"73. Экипаж мүшесін, әуедиспетчерді және ұйым қызметкерін қызметтік міндеттерін орындаудан шеттету кезінде медицина қызметкері бұл туралы осы Қағидаларға 17-қосымшаға сәйкес Ұшудан шеттету журналына (ӘҚҚ ауысымнан) және Азаматтық авиация ұйымы қызметкерлерінің жұмысынан шеттету журналына осы Қағидаларға 17-1-қосымшаға сәйкес жазба жасайды және осы Қағидаларға 18-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Ұшудан шеттету (ӘҚҚ ауысымнан) туралы анықтама және 18-1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Қызметкерді жұмыстан шеттету туралы анықтама береді, тиісті қызмет басшылығына шеттету туралы баяндайды.";

осы Қағидаларға 4, 5, 6, 7 және 8-қосымшалар осы бұйрыққа 1, 2, 3, 4 және 5-қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы бұйрыққа 8-1-қосымшаға сәйкес 6-қосымшамен толықтырылсын;

осы Қағидаларға 11-қосымша осы бұйрыққа 7-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы Қағидаларға 13-қосымша осы бұйрыққа 8-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы Қағидаларға 16-қосымша осы бұйрыққа 9-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы бұйрыққа 10-қосымшаға сәйкес 16-1-қосымшамен толықтырылсын;

осы Қағидаларға 17-қосымша осы бұйрыққа 11-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы бұйрыққа 12-қосымшаға сәйкес 17-1-қосымшамен толықтырылсын;

осы Қағидаларға 18-қосымша осы бұйрыққа 13-қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы бұйрыққа 14-қосымшаға сәйкес 18-1-қосымшамен толықтырылсын.

2. "Азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2017 жылғы 6 маусымдағы № 329 бұйрығына (нормативтiк құқықтық актілердi мемлекеттiк тiзiлiмiнде № 15323 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толқтырулар енгізілсін:

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларында:

3-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"3. Әуе кемесінің бортында әуежолаушыларға, кейбір жағдайларда әуе кемесінің экипажына дәрігерге дейінгі, шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсетіледі.";

6-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"6. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар мен терминдер пайдаланылады:

1) авиакомпания – азаматтық әуе кемелерін пайдаланушының сертификаты бар заңды тұлға;

2) азаматтық авиация ұйымы – азаматтық авиация саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

3) алғашқы көмек – бұл оқиға орнында зардап шегушінің өзі (өзіне-өзі көмек көрсету) немесе жақын жердегі басқа адам (өзара көмек) медицина қызметкерлері келгенге дейін жүргізетін, шұғыл жағдайлар кезінде адамның өмірін құтқаруға, асқынулардың алдын алуға арналған, сондай-ақ кезек күттірмейтін жағдай кезінде зардап шегушінің денсаулығы мен өміріне қауіп-қатерді төмендету мақсатындағы жедел базалық іс-шаралар кешені.

Алғашқы көмекті медициналық білімі жоқ, оның ішінде уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тиісті даярлықтан өткен адамдар көрсете алады;

4) алғашқы көмек жиынтығы "first aid kit" (бұдан әрі – алғашқы көмек жиынтығы) – әуе кемесінің бортында алғашқы көмек көрсетуге арналған медициналық бұйымдар;

5) әуежай – әуе кемелерiн қабылдауға және жөнелтуге, әуе тасымалдарына қызмет көрсетуге арналған және осы мақсаттар үшiн әуеайлағы, аэровокзалы, сондай-ақ басқа да қажетті құрылыстары мен жабдықтары бар құрылыстар кешенi;

6) әуе кемесі – жер (су) бетiнен шағылысқан ауамен әрекеттесуді болғызбай, ауамен өзара әрекеттесу есебiнен атмосферада қалықтайтын аппарат;

7) әуе кемесінің ұшуы – әуе кемесінің ұшып көтерiлу кезіндегі екпін алудан (тiк ұшып көтерiлген кезде жер немесе су бетiнен ажыраудан) бастап жүру аяқталғанға (ұшу-қону жолағын аялдамай босатқанға дейін) немесе тiк қонған кезде жер (су) бетiне жанасқанға дейiн әуе кемесiнiң жер (су) бетiмен және әуе кеңiстiгiнде қозғалуы;

8) әуе кемесінің экипажы азаматтық авиация саласындағы уәкілетті орган немесе мемлекеттік авиация саласындағы уәкілетті орган белгiлеген тәртiпте ұшуды орындау бойынша әуе кемесін басқару және оған қызмет көрсету жөнiндегі белгiлi бiр мiндеттердi атқару тапсырылған авиация персонал;

9) әмбебап профилактикалық жиынтығы "universal precaution kit" (бұдан әрі – әмбебап профилактикалық жиынтығы) – әуе кемесінің бортында жұқпалы ауруларға, карантинді жұқпаларға, контагиозды вирусты геморрагиялық қалтырауға, безгекке және этиологиясы анық емес аурулармен ауруларға күдікті науқас адам (мәйіт) анықталған жағдайларда бастапқы іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге арналған медициналық бұйымдар мен басқа да құралдардың жиынтығы;

10) бортсерік – қауіпсіздік мүддесінде және жолаушыларға қызмет көрсету және (немесе) жүктерді тасымалдау мақсатында әуе кемесінің бортында оған әуе кемесінің пайдаланушысы немесе командирі тапсыратын, бірақ ұшу экипажының мүшесі болып табылмайтын міндеттерді орындайтын авиация персоналына жататын тұлға;

11) борттық дәрі қобдишасы – дәрігерге дейінгі және білікті медициналық көмек көрсетуге, сондай-ақ жұқпалы аурулардың таралуының алдын алуға арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың жиынтығы;

12) дәрігерге дейінгі медициналық көмек – орта медицина қызметкерлері дербес немесе денсаулықты насихаттауды, пациенттің жай-күйін бағалауды, дәрігерге дейін диагноз қоюды, дәрігерге дейінгі араласу жоспарын тағайындауды, дәрігерге дейінгі манипуляциялар мен емшараларды орындауды және науқастарға, мүгедек адамдар мен хал үстіндегі адамдарға күтімді қамтитын мультипәндік команда құрамында көрсететін медициналық көмек;

13) дәрілік зат затты не заттардың комбинациясын білдіретін немесе қамтитын, адам организмімен байланысқа түсетін, адамның ауруларын емдеуге, олардың профилактикасына немесе оның физиологиялық функцияларын фармакологиялық, иммунологиялық не метаболизмдік әсер ету арқылы қалпына келтіруге, түзетуге немесе өзгертуге немесе адамның аурулары мен жай-күйінің диагностикасына арналған зат;

14) деконтаминация – адам немесе жануар денесінің үстіндегі, тұтыну үшін дайындалған өнімдегі немесе өнім ішіндегі, не басқа да заттардағы, оған қоса жолаушылардың денсаулығы үшін қауіпті тасымалдау құралдарындағы жұқпалы және уытты агенттерді жоюға арналған рәсім;

15) жолаушы – экипаж құрамына кірмейтін және әуе тасымалы шартына сәйкес немесе өзге де заңды негіздерде әуе кемесімен тасымалданатын жеке тұлға;

16) жолаушылар салоны – әуе кемесі жолаушылар кабинасының жолаушылар креслоларымен жабдықталған және жолаушыларды орналастыруға арналған бөлігі;

17) инфекциялық және паразиттік аурулар – өмір сүру ортасының биологиялық факторларының әсерінен пайда болатын және таралатын, ауырған адамнан, жануардан сау адамға жұғу ықтималдығымен байланысты адам аурулары;

18) кабиналық экипаж мүшесi – қауіпсіздік мүддесіне орай және жолаушыларға қызмет көрсету және (немесе) жүктерді тасымалдау мақсатында әуе кемесінің бортында пайдаланушы немесе әуе кемесінің командирі өзіне тапсыратын міндеттерді орындайтын, авиация персоналына жататын, бірақ ұшу экипажының мүшесі болып табылмайтын тұлға;

19) кезек күттірмейтін медициналық көмек - пациенттің өміріне анық қатер төндірмейтін, кенеттен болған жіті аурулар мен жай-күйлер, созылмалы аурулардың асқынуы кезінде көрсетілетін медициналық көмек;

20) медициналық құралдар жиынтығы "medical kit" (бұдан әрі – медициналық құралдар жиынтығы) – әуе кемесінің бортында медициналық жәрдем көрсетуге арналған дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар жиынтығы;

21) медициналық пункт – осы Қағидаларға және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес медициналық көмек көрсететін азаматтық авиация ұйымының құрылымдық бөлімшесі;

22) пайдаланушы – азаматтық әуе кемелерiн пайдаланумен айналысатын немесе осы салада өз қызметтерiн ұсынатын жеке немесе заңды тұлға;

23) ұшуға арналған тапсырма – ұшу (ұшулар) бағыты мен мақсатын айқындайтын, экипаж, әуе кемесі туралы қажетті мәліметтерді қамтитын белгіленген нысандағы құжат;

24) ұшу қауіпсіздігі – ұшудың қауiпсiз жүргiзiлуiн қамтамасыз ететiн шаралар кешенi, бұл ретте адамдардың өміріне немесе денсаулығына зиян келтіру немесе мүлкіне залал келтіру тәуекелі шекті деңгейге дейін төмендетіледі және қауіптілік көздерін анықтаудың және тәуекел факторларын бақылаудың үздіксіз процесі арқылы осындай не бұдан да төмен деңгейде сақталады;

25) ұшу экипажының мүшесі – авиация персоналына жататын, авиация персоналының қолданыстағы куәлігі бар, ұшу уақыты ішінде әуе кемесін басқаруға байланысты міндеттер жүктелген тұлға;

26) халықаралық ұшу – ұшу кезінде әуе кемесі шетел мемлекеттерінің шекарасын кесіп өтетін ұшу;

27) шұғыл медициналық көмек - денсаулыққа елеулі зиянды болғызбау және (немесе) өмірге төнген қатерді жою үшін кезек күттірмейтін медициналық араласуды қажет ететін кенеттен болған жіті аурулар мен жай-күйлер, созылмалы аурулардың асқынуы кезінде көрсетілетін медициналық көмек.";

8-тармақ алынып тасталсын;

9, 10 және 11-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"9. Медпунктте медициналық қызметтер кешенін және әуежай аумағындағы санитариялық эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды қамтитын медициналық бақылаусыз шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек нысандарында медициналық көмек көрсетіледі.

10. Бортта медициналық көмек қажет науқас жолаушы бар екендігі туралы хабарламаны алған кезде, медпункттің медициналық қызметкері әуе кемесінің тұрақта тұрған кезінде келіп, науқасқа тиісті көмек көрсетеді және жолаушының одан әрі қарай ұшуы (емханаға жатуы) туралы шешімді қабылдайды.

11. Жолаушы медпунктке медициналық көмекке жүгінген кезде:

1) жолаушыға медициналық тексеру жүргізіледі, алдын ала диагноз қойылады және қажетті медициналық көмек көрсетіледі;

2) жолаушыға қысқа мерзімді демалыс және оны бақылау қамтамасыз етіледі;

3) стационарлық емдеу үшін көрсетілімдер болған кезде науқас белгіленген тәртіппен аумақтық денсаулық сақтау органының емдеу мекемесіне жіберіледі;

4) әуе көлігін пайдалануға қарсы көрсетілімдер болған кезде науқас жолаушы ұшудан шеттетіледі, оған осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес авиациялық билетті қайтару үшін негіз болатын анықтама беріледі;

5) тасымалдауды ұйымдастыру қызметінің диспетчері ұшудан шеттетілген жолаушы туралы хабардар етіледі;

6) Жолаушылардың медициналық көмекке жүгіну және медициналық көмекті тіркеу журналына осы Қағидаларға 10-қосымшаға сәйкес тиісті жазба жасалады.";

мынадай мазмұндағы 11-1-тармақпен толықтырылсын:

"11-1. Шетелдік жолаушыларға медициналық көмек көрсету:

1) кедендік ресімдеуден өткен жерде - сол жерде, сондай-ақ кеден органы қызметкерінің рұқсатымен - медпунктте;

2) визасы жоқ адамдарға – науқастың болған жерінде;

3) санитариялық - карантиндік пункттегі (бұдан әрі – СКП) немесе санитариялық-карантиндік бақылаудағы (бұдан әрі – СКБ) медпункттің медицина қызметкері СКП немесе СКБ дәрігерімен бірлесіп жүргізеді.";

13-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"13. Жолаушыларға азаматтық авиацияның әуе кемелерінде ұшуға медициналық көрсетімдер (қарсы көрсетімдер) мәселелері бойынша кеңес беру осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес азаматтық авиацияның әуе кемелерінде пациенттерді (авиажолаушыларды) тасымалдауға медициналық көрсетімдер (қарсы көрсетімдерге) бойынша жүргізіледі.

Науқас жолаушының әуе көлігімен тасымалдануының жай-күйін анықтау науқасты жіберетін емдеу-алдын алу мекемесінің құзыретіне жатады.";

16, 17, 18, 19, 20 және 21-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"16. Әуе кемесінің бортында жолаушылар арасында медицина қызметкері болған жағдайда дәрігерге дейінгі, шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсетіледі.

17. Әуе кемесінің бортында жұқпалы ауруларға, карантинді жұқпаларға, контагиозды вирусты геморрагиялық қалтырауға, безгекке және маңызды халықаралық мәні бар этиологиясы айқын емес ауруларға күдік тудыратын науқас адам, жолаушы (экипаж) мүшесі қаза болуы анықталған жағдайларда алғашқы іс-шаралар жүргізіледі.

18. Әуе кемесі бортындағы дәрілік заттарды пайдалана отырып алғашқы көмек тиісті даярлықтан өткен әуе кемесінің кабиналық экипажы мүшелері немесе әуе кемесінде кабиналық экипажы көзделмеген кезде ұшу экипажы мүшелерімен көрсетіледі.

19. Пайдаланушы әуе кемесінде медициналық көмек көрсетуге арналған жиынтықтар мен дефрибиллятордың мына түрлерінің болуын қамтамасыз етеді:

1) алғашқы көмек жиынтығы (жиынтықтары);

2) медициналық құралдар жиынтығы (жиынтықтары);

3) әмбебап профилактикалық жиынтық (жиынтықтар);

4) автоматтық сыртқы дефрибиллятор.

Борттық дәрі-дәрмек қобдишалары мен дефибриллятор жиынтықтарының саны және түрлері, борттық дәр дәрмек қобдишалары жиынтықтарының құрамы, борттық жиынтықтардың орналасуы осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес реттеледі.

Борттық жиынтықтарды жинақтау, сақтау және оның құрамындағы медициналық және өзге де басқа заттарды кәдеге жарату жөніндегі басшылық нұсқау осы Қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес реттеледі.

20. Алғашқы көмек көрсету үшін алғашқы көмек жиынтығы қолданылады.

21. Алғашқы көмек жиынтығын әуе кемесі экипажының кез келген мүшесі қолданады.";

24-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"24. Алғашқы көмек жиынтығының дәрілік заттары тиісті даярлықтан өткен экипаж мүшелері береді.

Медициналық құралдар жиынтығының дәрілік заттарын медициналық қызметкер (ауызша, жазбаша, қашықтықтан) берген ұсыныс және кеңес бойынша қолданады.";

26-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"26. Алғашқы көмек көрсетілгеннен кейін жолаушының жағдайы жақсармаса, жолаушының өміріне қауіп төндіретін белгілер пайда болса, аға бортсерік әуе кемесінің командиріне науқастың жағдайы нашарлағаны туралы баяндайды.";

28-тармақ жаңа редакцияда жазылсын:

"28. Әуе кемесінің бортынан науқастың бар екендігі хабарлама беру бірізділігі:

1) әуе кемесінің командирі хабарламаны әуедиспетчерлік қызметке береді;

2) әуедиспетчерлік қызмет хабарламаны әуе кемесінің келу (шұғыл) қону әуежайына хабарлайды;

3) келу (шұғыл) қону әуежайы елінің денсаулық сақтау органдарына хабарлайды.

Келу (шұғыл) қону әуежайы елінің денсаулық сақтау органдары, әуежайдың құзыретті органдары ауру туралы егжей-тегжейлі мәлімет алу үшін авиакомпаниямен байланысады.";

31 және 32-тармақтар жаңа редакцияда жазылсын:

"31. Дәрігерге дейінгі, шұғыл және кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсету үшін алғашқы көмек жиынтығы, сондай-ақ медициналық құралдар жиынтығы қолданылады.

32. Медициналық құралдар жиынтығын әуе кемесінің бортындағы медициналық білімі бар жолаушы, не болмаса, аға бортсерік (ауызша, жазбаша, қашықтықтан) медициналық қызметкерден ұсыныс және кеңес алғаннан кейін қолданады.";

осы Қағидаларға 4 және 5-қосымшалар осы бұйрыққа 15 және 16-қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын;

осы бұйрыққа 17-қосымшаға сәйкес 10-қосымшамен толықтырылсын.

3. Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің Азаматтық авиация комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрі

К. Ускенбаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау министрлігі

	Қазақстан Республикасының Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрінің 2022 жылғы 12 желтоқсандағы № 707 Бұйрыққа 1-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 4-қосымша

1-сыныпты медициналық сертификат алуға өтініш берушіге денсаулық жағдайына медициналық куәландыру бойынша қойылатын талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

Медициналық сертификатты алуға өтініш берушілердің туа біткен немесе болған кезде жарамсыз болып табылады; белсенді, жасырын, асқынған немесе созылмалы аурулары немесе еңбекке жарамсыз болмайды; жаралар, зақымдар немесе операция салдары; өз куәлігінің құқығын жүзеге асыру қауіпсіздігінің бұзылуына әкеліп соғатын функционалдық еңбекке жарамсыздығының осындай дәрежесін туғызатын терапевтік, диагностикалық немесе профилактикалық мақсатта тағайындалған немесе тағайындалмаған дәрі-дәрмектік препаратты қолданғаннан әсері немесе жанама әсері болмайды.

2-тарау. Жүрек-қан тамырлары жүйесі

Өтініш берушіде куәлікпен және біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтіретін жүрек қызметінің туа біткен немесе жүре пайда болған бұзылулары болған кезде өтініш беруші жарамсыз болып табылады.

Қан айналымы жүйесінде нормадан ауытқулар ие бола алмайды.

Төменде аталған жағдайлардың қайсыбірі бойынша бар өтініш берушілер жарамсыз деп танылады; хирургиялық араласуға дейінгі немесе одан кейінгі көкірек немесе қолқаның супраренальды құрсақ бөлімінің аневризмдері; өкпе артериясы эмболиясы; жүрек клапандарының қандай да біреуінің айтарлықтай функционалдық зақымдануы; жүректі немесе жүректі және (немесе) өкпені ауыстырып орналастыру.

Артериялық қысымның көтерілуі кезінде медициналық куәландыру артериялық қысымның көтерілу дәрежесі және артериялық қысым кезіндегі қатерлердің айқындылық дәрежесі бойынша қарастырылады.

Артериялық қысым сынап бағанасынан 160/95 миллиметр жоғары болғанда, тұрақты сипатқа ие немесе нысана-мүшелердің зақымдануымен қатердің жоғары деңгейімен қоса жүретін артериялық қысым шамасы төмен өтініш беруші жұмысқа және оқуға жарамсыз деп танылады.

Артериялық қысым сынап бағанасында 160/95 миллиметр және одан жоғары болып тіркелген (Артериялық қысым тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша) және дәрі-дәрмектік емес немесе жұмыстан қол үзбестен қолдануға рұқсат етілген дәрі-дәрмекпен емдеудің көмегімен өзгертілетін өтініш берушілер дәрі-дәрмекпен емдеуді дұрыс таңдап алған соң жұмысқа жарамды, бірақ ұшқышқа оқуға жарамсыз деп танылады.

Дәрі-дәрмекпен емдеуді таңдау мамандығы бойынша жұмысынан шеттете отырып, кем дегенде 2 апта жүргізіледі. Жұмысқа жіберілген кезде артериялық қысымның тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша өткізілетін іс-шаралар әсерінің тұрақтылығы, қатер факторлары, тағайындалатын дәрі-дәрмектердің жанама әсерлері, жүктемелік сынамаларға төзімділігі ескеріледі.

Ұшқыштың оқуын оқып жатқан тұлғалар үшін артериялық қысымның шекті деңгейі сынап бағанасының 140/90 миллиметрінен төменді құрайды.

Дәрі-дәрмектік құралдарсыз қалпына келтірілетін артериялық қысымы өткінші көтерілген өтініш берушіні жұмысқа жіберу туралы шешім артериялық қысым және жүктемелік сынамаларды тәуліктік мониторинг нәтижелерін ескере отырып, қабылданады.

Симптомдық гипотониялары бар өтініш берушілер жұмысқа және оқуға жарамсыз деп танылады.

Анамнезде төменде аталған жағдайлардың біріне ие немесе белгіленген диагнозы бар: миокард ишемиясы, дәрі-дәрмек құралдарымен бақыланатын күретамыр қан тамырларының симптоматикалық аурулары, сондай-ақ бастапқы кезеңде 12 айға дейін миокард инфарктісін және жүректің ишемиялық ауруы кезінде хирургиялық емдеуді бастан өткергендер жарамсыз деп танылады.

Анамнезде төменде аталған жағдайлардың біріне ие немесе белгіленген диагноздары бар: дәрі-дәрмектік құралдармен бақыланатын: миокарда инфарктын алған және жүректің ишемиялық аурулары кезінде хирургиялық ем алған миакард ишемиясы, күретамыр қан тамырларының аураларымен ауыратын өтініш берушілер жарамсыз деп танылады.

Миокард ишемиясын жою үшін жарамдылығы туралы шешім қабылдағанға дейін кеңейтілген кардиологиялық зерттеуді жүргізу талап етіледі.

Медициналық сертификатты беруден (қайта жаңғыртудан) бас тарту үшін жеткілікті негіз миокард ишемиясының белгілері немесе симптомдары немесе ырғақ пен өткізгіштіктің елеулі бұзылулары бар дене жүктемесімен оң ЭКГ-тесттің үйлесуі; немесе коронарлық ангиография кезінде сол жақ қарыншаның немесе жүректің сол жақ коронарлық артериясының (екіден көп артерия) негізгі магистралінің тамырларының проксимальды тамырлары үшін кез келген ірі емделмеген тамырдың 50 пайызынан астам немесе 30 пайыздан астам стеноз белгілері болып табылады. Бұл ретте ұшқышқа оқуға өтініш білдіргендер жарамсыз деп танылады.

Коронарлық артерияны хирургиялық алмастыру операциясын немесе ангиопластияны (стентімен не онсыз) не жүрекке басқа операцияны жасаған немесе ауру тарихында миокард инфарктісі тіркелген немесе еңбек қабілетін жоғалтуға әкеп соғады басқа кардиологиялық ауруы бар өтініш беруші, өтініш берушінің кардиологиялық жай-күйі кеңейтілген медициналық куәландырумен тексерілген, бағаланған және өтініш берушінің кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына кедергі келтірмейтіндігі танылған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп саналады, куәлікпен немесе біліктілік белгілерімен ұсынылады.

OML шектеусіз медициналық қорытынды миокард инфарктісі және (немесе) реваскуляризация процедурасынан кейін 12 айдан кейін жаңартылуы немесе берілуі мүмкін:

симптомдары жоқ және антиангинальді дәрілік заттарды қабылдау талап етілмейді;

жүрек-қан тамырлары ауруларының барлық қауіп факторлары ескерілген;

ЭхоКГ деректері бойынша сол жақ қарынша қалыпты жұмыс істейді (Симпсон формуласы бойынша ФБ 50% - дан астам);

Брюс хаттамасының IV сатысы жүктемесі бар ЭКГ миокард ишемиясының белгілері немесе симптомдары, ырғақтың елеулі бұзылуларынсыз қол жеткізіледі;

коронароангиография сол жақ қарыншаның немесе жүректің сол жақ коронарлық артериясының негізгі магистралінің тамырларының проксимальды тамырлары үшін кез-келген ірі тамырдың 50-ден аз немесе 30 пайыздан аз стенозын көрсетеді (екіден көп емес артерия);

Холтер мониторингі ырғақтың айтарлықтай бұзылуын анықтамайды;

кардиологтың бағалауы.

Кейіннен жыл сайынғы негізде кардиологиялық тексеру жүргізіледі: ЭхоКГ, Брюс хаттамасы бойынша жүктемесі бар ЭКГ, қауіп факторларын бағалау, кардиологтың консультациясы және медициналық көрсетілімдер бойынша басқа да медициналық тексерулер.

Симптомдық синоатриалды патология, толық атриовентрикулярлық блокада, QT аралығын симптомдық ұзарту; автоматты дефибрилляция жүйесін импланттау; қарыншалық тахикардия кезінде пейсмекерді импланттау сияқты жүрек өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған өтініш берушілер жұмысқа және оқуға жарамсыз деп танылды.

Төменде аталған өткізгіш жүйе немесе ырғақтың төмендегідей бұзылуымен OML шектелген өтініш берушінің жарамдылығы туралы шешім жүктемелік сынамалар мен және кардиологтың кеңесімен кеңейтілген кардиологиялық тексеруден кейін қанағаттанарлық нәтиже болған кезде қабылданады: қойнау-жүрекшелік түйіннің өтпелі немесе тұрақты бұзылуын қосқанда ырғақтың суправентрикулярляқ бұзылуы; жыбырлақ ырғақсыздық; Гис будасы сол сабақтарының толық құрсауы; Мобиц 2 түріндегі Гисаатриовентрикулярлық құрсау; кең және тар кешендермен тахикардиялар; қарыншалардың алдын ала қозуы; интервала QT аралығының симптоматикалық ұзартылуы; электрокардиограммадағы Бругада феномені.

Қандай да бір ауытқушылық болмаған жағдайда жүктемелік сынамалармен кеңейтілген кардиологиялық тексеру нәтижелері және кардиологтың кеңесі бойынша 40 жастан кейін өткізгіштік жүйесінің немсе ырғақтың төмендегідей бұзылушылықтары: Гис будасы сол сабақтарының толық емес құрсауы; Гис будасы оң сабақтарының толық құрсауы; электр осінің сол жаққа тұрақты ауытқуы; симптомдық синустік тахикардия; 1 деңгейдегі симптомдық оқшауланған униформдық суправентрикулярлық құрсалуы; Мобиц-1 түріндегі атриовентрикулярлық құрсалуы бар өтініш берушілер OML шектей отырып, жарамды деп танылады.

Жүрек аритмиясы бар өтініш беруші, жүрек аритмиясы тексерілген, бағаланған және кандидаттың өз куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына кедергі келтірмейтіндігі танылған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп саналады.

Ырғақтың айтарлықтай суправентрикулярлық бұзылуы кезінде электрофизиологиялық зерттеу жүргізіледі. Егер ырғақтың айқын бұзылымдары қозса, оның нәтижелері жағымсыз болып есептеледі. Ырғақ бұзылуының айқындылығын бағалау үшін ЭКГ тәуліктік мониторинг жүргізіледі.

Жүректің өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған өтініш берушілер кардиологиялық тексеруге және емделуге жатады (хирургиялық және (немесе) консервативтік).

Қайта куәландыру жүректің өткізгіштігі мен ырғағының бұзылуын емдеу нәтижелері бойынша екі айдан ерте емес мерзімде жүргізіледі.

Оларға абляция жүргізілген өтініш берушілер кем дегенде бір жылға OML-ды шектей отырып, қанағаттанарлық нәтиже көрсетіп отырған электрофизиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша екі айдан кейін жұмысқа (оқуға) жарамды деп танылады.

Жоғарыда аталмаған бета-адреноблокаторларды қабылдаған кезде қалыптандыруға келетін ЭКГ (-SТ және -T) қарыншалық кешенінің шеткі бөлігінің тұрақсыз өзгерістері бар, жүректің өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған, шағымданбаған өтініш берушілер жұмысқа жарамды, бірақ ұшқыштың оқуына жарамсыз деп танылады.

Атеросклероздық емес сипаттағы жүрек аурулары - жіті баяу өтуші ауру немесе бастан кешірілген ырғақ пен өткізгіштігі бұзылуы айрықшаланған ауру, сәл және айқын айрықшаланған жүрек құрамалы қуыстануы, функциясының бұзылуы айрықшаланған дилатациялық, гипертрофиялық және рестриктивті кардиомиопатия – оқуға және жұмыс істеуге қарсы көрсеткіш болып табылады.

Атеросклероздық емес сипаттағы жүрек аурулары - тума және жүре пайда болатын жүрек кемістігі, митралдық қақпақшалары құбылмалылығы 5 мм-ден артық, жүрек бұлшық еттің ағымдағы қабынушылық үрдістері, миокардиодистрофия, миокардиттік кардиосклероз, кардиомиопатия ауруларының болуына куәландыру, бұл аурулардың клиникалық белгісі болған жағдайда қорытынды ауру сыртартқысымен танысу, жан-жақты клиникалық және кардиологиялық зерттеу, функциялық-диагностикалық зерттеулер өткізу, ауру ағымы мен оның болжамы негізінде шығарылады, оның нәтижесі бойынша авиациялық қызметкер тұлғаларына жұмысқа рұқсат беру туралы шешім қабылданады. Бұл ретте ұшқышқа оқығысы келетін үміткерлер жарамсыз деп танылады.

Атеросклероздық емес сипаттағы жүрек аурулары - тума және жүре пайда болатын жүрек кемістігі, митралдық қақпақшалары құбылмалылығы, жүрек бұлшық етітің ағымдағы қабынушылық үрдістері, миокардиодистрофия, миокардиттік кардиосклероз, кардиомиопатия ауруларының болуына куәландыру, бұл аурулардың клиникалық белгісі болған жағдайда қорытынды ауру сыртартқысымен танысу, жан-жақты клиникалық және кардиологиялық зерттеу, функциялық-диагностикалық зерттеулер өткізу, ауру ағымы мен оның болжамы негізінде шығарылады. Әрі қарай жыл сайын кеңейтілген кардиологиялық тексеру жүргізіледі.

Төмендегідей жағдайларда жұмысқа жарамдылығын бағалау кеңейтілген медициналық куәландырудан кейін жүргізіледі: хирургиялық коррекцияға дейінгі және кейінгі жүректің туа біткен патологиясы; жүрек қарыншаларында өткізілген; перикард, миокард немесе эндокард ауруыны хирургиялық араласудан кейін, артериалды немесе көктамыр тромбозы, ол болғанда антикоагулянтті препараттаржы жұйелі түрде қабылау тағайындалған.

Даму кемістіктері; артерия аурулары (артерия тамырының қабынуы, атеросклероз), атеросклеротикалық окклюзия, қан тамырының кеңейіп кетуі, көктамырдың варикоздық кеңеюі, тромбофлебит, көк тамырда тромбоз дамуы, тромбофлебит кейінгі аурулар, шораяқтық ауру, тамырды жарақаттау салдарынан және оларға операция, ауру салдарлары және тамырлардың зақымдануы, сондй-ақ қан айналымының, лимфа айналымының бұзылуымен, ас қорытудың бұзылуымен, ауырсыну синдромымен жалғасатын операциялар жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылады.

Медициналық сертификатты қайта жаңарту мәселесі зертханалық көрсеткіштер қалпына келтірілген кезде, қан айналымы және лимфаайналуы өтелген кезде, ауру синдромы болмағанда, профиликтикалық мақсатта антикоагулянтті терапияны қабылдаған кезде қалыптың жағдайдың 6 айынан ерте емес мерзімде емдеу нәтижесі бойынша кеңейтілген медициналық тексеруден соң (хирургиялық, консервативтік) шешіледі. Антикоагуляция жүйесінің тұрақтылығы соңғы 6 кейінгі айда өткізілген МНО 5-тің 4-імен қанағаттанарлық нәтижелерімен расталады.

Аяқ тамырларының асқынбаған түйнеліп кеңеюін жоспарлы қолма-қол емдеген соң жұмысқа (оқуға) жарамдылығы туралы мәселе кеңейтілген медициналық тексеру нәтижелері бойынша шешіледі.

3-тарау. Тыныс алу органдары жүйесі

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін тыныс алу жүйесінің функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушу қалыпты немесе авариялық жағдайларда жұмыс істеу кезінде еңбекке қабілеттілігінен айырылу симптомдарының пайда болуын туындататын жедел өкпе жеткіліксіздігі немесе өкпенің, көкірек ағзасының немесе плевраның құрылымына бір белсенді зақымдануы болған кезде жарамсыз деп танылады.

Жарамды деп тану өкпе функциялары қалпына келтірілген және зерттеу нәтижелері бойынша жай-күйі қанағаттанарлық болған жағдайда жүргізіледі.

Қызметтердің айқын бұзылуымен және (немесе) асқынуға бейім тыныс алу мүшелерінің аурулары: бронх демікпесі, бронхоэктаздық ауру, белсенді саркоидоз, сыртқы тыныс алу қызметінің айқын бұзылуымен созылмалы обструктивті өкпе ауруы (СОӨА), ұйқының обстурктивті апноэсы синдромы, кеуде қуысы органдарында ірі шұғыл араласу, пульмонэктомия жұмысына (оқытуға) қарсы көрсетілім болып табылады. Белсенді саркоидоз және ұйқының обстурктивті апноэсы синдромы кеңейтілген кардиологиялық тексеруді қажет етеді.

Демікпені емдеу үшін дәрілік заттарды пайдалану, қолданылуы кандидаттың өз куәлігімен және біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруымен үйлесетін дәрілік заттарды қоспағанда, өтініш берушіні жарамсыз деп тануға негіз болып табылады.

СОӨА-мен өтініш берушілер шектелген пневмосклерозбен ремиссия кезінде және тыныс алу функциясын сақтай отырып, шектеусіз жұмысқа жіберіледі, тыныс алу функциялары қалыпты болған кезде медициналық сертификатты әр жаңартқан сайын тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйелерін кеңейтілген медициналық зерттеумен TML шектеу қолданылады.

Кенеттен болған пневмотораксты бастан өткерген тұлға, сауықтырылғаннан кейін 3 ай мерзімінен бұрын емес мерзімде, егер кем дегенде бір жыл OML/OSL шектей отырып, зерттеу оның қайталап пайда болу себебі айқындалмаса, жұмысқа қайтарылады; пневмоторакс қайталанса жұмысқа қайтарылмайды.

Тыныс алу органдары туберкулезінің белсенді түрлерімен ауыратын немесе айқын қалдық өзгерістері бар өтініш берушілер жұмыс істеуге (оқуға) жарамсыз деп танылады.

Көкірек ағзасын ығыстырусыз және сыртқы тыныс алу функциясы бұзылмаған немесе қалыпты бұзылған туберкулезбен ауырғаннан кейін клиникалық сауыққан немесе қалдық құбылысы қалған (шектеулі фиброз, қабыршақтанбау ошағы, бөлікаралық немесе өкпеқап жабысқағы, апикальды немесе өкпеқап қатпар) тұлғалар жұмысқа жіберіледі (оқытуға сыртқы тыныс алу функциясы бұзылмаған өтініш берушілер жіберіледі).

"Туберкулез" диагнозы бар өтініш берушілер еңбекке жарамсыздық парағы жабылғаннан кейін жұмысқа қайта қабылданған кезде фтизиопульмонологиялық ұйымның орталықтандырылған дәрігерлік - консультациялық комиссияның жұмысқа (оқытуға) жіберу туралы медициналық қорытындысын ұсынады.

Көкірек қуысы және көкірек орталығы аурулары, даму кемістіктері, кеуде қуысы және диафрагма аурулары, жарақат салдары бойынша, клиникалық белгілері жоқ, жүрек тамырларынан алыс, өкпе ұлпасы мен көкірек қабырғасында бөтен дене кездескен жағдайда, жарақаттық пневмоторакс кезінде операциядан кейін 6 ай бойы өтініш берушілер шұғыл араласу салдары тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйесін кеңейтілген медициналық зерттеу нәтижелері бойынша куәландыру құқығын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмегенше жұмысқа (оқуға) жарамсыз деп танылады.

Жарығы түсуге бейім немесе өңеш пен асқазанның функционалдық бұзылуын және асқынған рефлюкс-эзофагитті туындататын диафрагмалды жарықтар кезінде жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады.

4-тарау. Ас қорыту жүйесі

Олардың куәліктері мен біліктілік белгілерінде берілген құқықтардың қауіпсіз жүзеге асырылуына кедергі келтіретін зат алмасу, ас қорыту жолдарының немесе ішкі секреция бездерінің функциялары бұзылған өтініш берушілер жарамсыз болып саналады.

Өтініш берушінің қоса беріліп отырған куәлік өкілеттіктерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін асқазан-ішек трактісінің функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары болған кезде де жарамсыз деп танылады.

Тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін ас қорыту жүйесінің функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары біліктілігінен айыруға себеп болып табылады. Ас қорыту жолының бөлігіне немесе оның қосалқыларына аурудан немесе хирургиялық араласудан кейінгі кез келген асқыну кезінде ұшу кезінде жұмыс қабілетінің жоғалуына әкелетін, атап айтқанда тарылуы немесе қысылуы салдарынан кез келген кедергі кезінде өтініш берушілер жарамсыз деп саналады.

Өт жолдарына, ас қорыту жолдарының органдарына немесе оның қосалқыларына осы органдардың біреуінің толық немесе ішінара алынуына немесе қызметінің бұзылуына әкеліп соқтырған күрделі хирургиялық операция жасалған өтініш беруші, сарапшы операцияның салдары ұшу кезінде жарамсыздыққа әкелмейтінін анықтағанға дейін мерзімге жарамсыз болып табылады.

Ұшу кезінде еңбекке қабілеттілігін жоғалту қаупімен, атап айтқанда, стриктура, тарылу немесе компрессия салдарынан обструкциясы бар асқазан-ішек трактісінің хирургиялық араласуы немесе аурудың қандай да бір салдары бар өтініш берушілер денсаулық жағдайы бойынша жарамсыз бағаланады.

Асқазан-ішек трактісінің келесі патологиялары бар өтініш берушілер: дәрі-дәрмекпен емдеуді талап ететін қайталанатын диспепсиялық бұзылулар; белсенді сатыдағы гепатиттер; бауыр циррозы; симптомдық өт қабына тас байлану немесе көптеген кішкентай тастармен симптомсыз ауруы; ішектің асқынған немесе созылмалы қабынып ауруы; органдарды ішінара хирургиялық толық немесе алып тастау немесе қандай да бір органды алып тастауды немесе органдардың бірінің функциясы бұзылуын қоса есептегенде, асқазан-ішек трактісіндегі болған хирургиялық араласудан кейінгі өтініш берушілер жұмысқа және оқуға жарамсыз ретінде қарастырылады.

Жұмысқа жарамдылығы сәтті өткізілген емдеу немесе болған хирургиялық араласудан толық жазылған соң және кеңейтілген гастроэнтерологиялық зерттеудің қанағаттаралық нәтижелері бойынша қарастырылады.

Бауырды трансплантациялау кезінде жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген гастроэнтерологиялық тексеруден кейін 12 айдан кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың болжамды фармакологиялық әсерін ескере отырып, мерзімсіз қарастырылады.

Өңеш тамырларының түйнеліп кеңеюі кезінде аурудың этиологиясы мен клиникалық белгілеріне байланысты өтініш берушілер қалпына келтіру құқығынсыз жарамсыз болып танылады.

Ойық жара ауруы асқынған кезде (қайталану, қан ағуы, перфорация, пенетрация) дәрі-дәрмекпен емдеу және қарау қажеттілігінің болмауымен жазылуды әрі қарай эндоскопиялық растай отырып, қайталауға жол бермес үшін кем дегенде 8 апта бойы ем жүргізіледі. 3 жыл бойы 6 айлық мерзімге TML шектей отырып және гемоглобин деңгейін бақылауды тоқсан сайын жеке қадағалай отырып, медициналық сертификат беріледі.

Созылмалы диффузды бауыр аурулары кезіндегі медициналық қорытынды үдерістің клиникалық түріне, сатысына және белсенділігіне байланысты. Бауырдың созылмалы белгісіз ауруларында медициналық қорытынды/кеңес үдерістің клиникалық түріне, сатысы мен белсенділігіне байланысты. Аурудың белгісі жоқ (цитолиз синдромы болмауы) В және С гепатиті қоздырғышын таратушы анықталған кезде өтініш берушілер жұмысқа шектеусіз шыға алады. Қатерсіз функциялық билирубинемиясі бар өтініш берушілер тексеруден кейін жұмысқа және оқуға жарамды деп танылады.

Асқынған гепатиттер, беленділігінің деңгейі жоғары және орташа белсенді сатыдағы созылмалы гепатиттер (кез келген этиологиядағы), асқынған панкреатиттер, асқынған холециститтер, асқыну сатысындағы созылмалы панкреатиттер және созылмалы холециститтер, өткізілетін вирусқа қарсы ем (интерферондар) жұмысқа және оқуға жарамсыздығын анықтайды. Жұмысқа жіберу гастроэнтерологиялық зерттеу нәтижелері бойынша тұрақты толық ремиссия сатысына қол жеткізуі бойынша қарастырылады, кандидаттарды оқуға жіберу соңғы бес жыл ішінде толық ремиссия кезінде жүргізіледі.

Бауыр циррозы диагнозы қойылған кезде біліктілігінен толық айыру туралы шешім қабылданады.

Симптомсыз жалғыз ірі таспен холецистолитиаз болған жағдайда оны жоспарлы тәртіпте алып тастау бойынша іс-шара өткізу ұсынылады, OML шектеу беріледі.

Ішектің созылмалы қабыну ауруымен ауыратын өтініш берушілер 3 жыл бойы TML шектей отырып, егер ауру белгіленген ремиссияда тұрса, жағдайы қалыпты болып, жүйелі әрекет ететін стероидтарды қолдану қажеттілігі болмаса жарамды болып танылады.

Ішектің түйіліп қалуы жойылмағандықтан айқын клиникалық белгілері бар жабыспа аурулары болғанда өтініш берушілер жарамсыз болып танылады. Долихосигма клиникалық белгісіз жарамсыздық туралы шешім үшін негіздеме болып табылмайды.

Ұшқышқа жұмысқа (оқуға) түсетін өтініш берушілер, олардың құрсақ қабырғасында операциядан кейінгі тыртық болған жағдайда жасалған операцияның сипаты туралы құжаттар ұсынады.

Кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін диагностикаланған жарық, еңбекке жарамдылығын шектейтін симптомдар жойылғанша біліктілігінен айыруға себеп болып табылады. Ауырсыну синдромы мен жарығы түсу қаупі болмағанда жоқ шаптағы жарық және құрсақ қабырғасындағы жарықты хирургтың кеңесінен кейін жоспарлы түрде шұғыл емдеу ұсынылады, осы жағдайда операцияға дейін OML шектеу беріледі. Кіндік жарығын операциялық емдеу айғағы ауырсыну синдромы болып табылады.

Тік ішек аурулары мен параректалды жасұнық (операциялық емдеуден кейін қайталамалы тік ішектің түсуі мен анальды қысқыш жеткіліксіздігімен жалғасатын жиі асқынатын) аурулары бар өтініш берушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз деп танылады.

Терапевтік және хирургиялық емдеу оң нәтиже берген жағдайда және тік ішек функциялары қалпына келтірілген жағдайда жарамдылық туралы мәселе сауықтырылғаннан кейін қарастырылады.

5-тарау. Зат алмасудың бұзылуы және эндокриндік жүйе

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе органикалық сипаттағы зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулар болмайды.

Эндокриндік жүйенің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық ауралары, тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін ас қорыту және зат алмасу бұзылулары біліктілігінен айыруға себеп болып табылады.

Зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулары бар өтініш берушілер кардиологиялық тексеруді қоса есептегенде кеңейтілген медициналық куәландыру нәтижелері бойынша гормоналды аядағы тұрақты жағдайын көрсеткен жағдайда жарамды деп танылады.

Инсулинге тәуелді емес қант диабеті бар өтініш берушілер, егер диета немесе диета арқылы диабетке қарсы препараттарды ауызша қабылдаумен бірге бақыланады жағдайларды қоспағанда, жарамсыз болып саналады, оларды қолдану өтініш берушінің куәлігі мен біліктілік белгілерімен берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына сәйкес келеді.

Гипогликемияны туындататын дәрі-дәрмектік препараттарды қолданбастан көмірсутекті алмастыру толық өтелгенде жұмысқа жіберу жүзеге асырылады. Ингибиторлар альфа-глюкозидаза (глюкобай) және (немесе) бигуанидтер топтарынан (метформин) диетаға толықтыру ретінде диабет дәрі-дәрмектеріне қарсы қолдануға рұқсат беріледі.

2 түрдегі қант диабеті алғаш рет анықталған кезде медициналық сертификаттың иесі екі айға дейін қарауға және емдеуге жатады. Жұмысқа жіберу қан тасырлы артерия, ми, шеткі тамырларының ангиопатиясы, бүйрек тамырларының, көз торының, катарактаның дамуы сияқты асқынуларға жол бермес үшін кеңейтілген медициналық куәландырудан соң шешіледі.

Айқындылығы кез келген деңгейдегі эндокринді жүйе ауруымен ауыратын ұшқышқа оқитын өтініш берушілер жарамсыз деп танылады.

Қанда қант азаюы, бүйрек глюкозуриясы анықталған жағдайда өтініш берушілер кеңейтілген медициналық тексеру өтеді.

Қалқанша безінің 1 және 2-дәрежесінде эутироидты диффузиялық үлкеюі және көмірсуға шыдамдылығының бұзылуы диагнозды белгілеу үшін негіз бола алмайды.

Қалқанша без қызметтерінің бұзылуы кезінде өтініш берушіні жұмысқа жіберу туралы шешім қалқанша без гормондарын жыл сайын бақылай отырып, тұрақты эутиреоидтық жағдайға жетіп, емделгеннен кейін үш айдан кейін қабылданады: тиреотоксикозда – жұмыс кезінде дәрі-дәрмекті қолданбаған жағдайда, гипотиреозда – дәрінің мөлшерленген дозасын тұрақты қабылдау жағдайында.

Артық дене салмағы бар тұлғаларға экзогенді-конституционалдық семіруді белгілеу үшін тексеру жүргізіледі. Семіру деңгейі Кетле бойынша дене массасы индексі (ДМК) бойынша дене салмағын бағалауға сәйкес белгіленеді.

ДМК мына формула бойынша есептеледі: кг/бойына салмағы м2. Қалыпты салмағы ДМК-ға сәйкес 20,0–25,9; дененің артық салмағы - ДМК 26,0-29,9; 1 деңгейлі семіру - ДМК 30,0-34,9; 2 деңгейлі семіру - ДМК >35,0.

ДМК>30,0 өтініш берушілер артық салмақ тиісті куәліктің құқықтарын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді және метоболизмдік синдромының даму қаупін бағалау бойынша қанағаттанарлық нәтижелер кезінде және тиісті куәлік құқығын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді деген талаппен жарамды деп танылады. Метоболизмдік синдром кезінде – жүрек-қан тамырлары аурулары даму қатері факторы болып табылатын метаболистік, гормоналдық және клиникалық бұзылулардың кешені, артериялды қан қысымы көтерілген кезде висцералдық май массасын ұлғайтылады, көмірсутекті, липидті, пуринді алмасуды бұзатын инсулин мен гиперинсулинемияға шеткі тіннің сезімталдылығын төмендетеді.

ДМК >35,0 өтініш берушілер жарамсыз деп танылады. Бастапқы куәландыру кезінде ДМК >30,0 бар кандидаттар оқуға (жұмысқа) жарамсыз деп танылады.

Симптомдық (екінші рет) семіру кезінде эндокринді ми генезі жарамдылығын бағалау негізгі ауру бойынша жүргізіледі.

6-тарау. Гематология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін гематологиялық аурулар кезінде жарамсыз болып табылады.

Кеңейтілген медициналық тексеру нәтижесінде олардың жай-күйі куәліктері мен біліктілік белгілері арқылы берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтіндігі анықталған жағдайларды қоспағанда, қан және (немесе) лимфа жүйесі аурулары бар өтініш берушілер жарамсыз деп есептеледі.

Анемия сияқты гематологиялық бұзушылықтары бар өтініш беруші жарамдығын бағалау (гемоглобин литрге 150 граммнан аз); коагуляцииның бұзылуы, геморрагиялық немесе тромботикалық бұзушылық; лейкемия; полицитемия, гемоглобинопатия; лимфа түйінін айтарлықтай ұлғайту, көкбауырдың ұлғаюы кеңейтілген медициналық тексеру және гематологтың кеңесінен кейін жүргізіледі.

Емделу тұрақты (10 күнтізбелік күннен аз емес үзіліспен 3 рет, егер гемоглобиннің бастапқы деңгейі литріне 115 грамнан аз болса) нәтиже берген (әйелдерде литрге 120 гемоглобиннен аз емес, еркектерге литрге 130 гемоглабиннен аз емес) қатерсіз (қансыраудан болатын анемия, теміртапшылықты) анемия, орны толтырылған гемоглобин дерттері және қайталануға бейім емес геморрагиялық диатез жағдайлары жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды. Емдеуге келмейтін анемия біліктілігінен айыруға себеп болып табылады.

Бұл жағдайда OML/TML шектей отырып жұмысқа жарамдылық аурудың қатерсіздігін белгілеу, жағдайын тұрақтандыру. Ілеспе патологияның, көп қан ағу эпизодтарының немесе айтарлықтай тромб түзілуі болмаған кезде қарастырылады.

Егер ауру тұрақты ремиссияда, жағдайы тұрақты болса TML шектеуі 3 жылдық бақылаудан кейін жойылады.

Қанның жүйелі аурулары оқуға жарамдылығы туралы шешім қабылдау үшін негіздеме болып табылады.

Ходжкин лимфомы кезінде ем аяқталған соң; патологиялық ремиссияны көрсете отырып және асқынған инфекциялық үдерісті, лимфоидты жүйенің басқа қатерлі патологиясын қалпына келтіре отырып жүргізілген емдеуден кейін; ұшу қауіпсіздігі үшін мәні бар емдеудің (жүрек уыттылғы, жүйке уыттылық) жанама әсерінсіз толық ремиссия орнату кезеңінде асқынған және созылмалы лейкемия кезінде - OML/TML шектей отырып, жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады.

Тромбоэмболикалық асқынулар мен инсульттардың қатеріне алғашқы эритроцитоз жарамсыздықты белгілейді.

Антитромбоцитарлық дәрі-дәрмектерді (аз мөлшердегі ацетилсалицил қышқылы) жұмыс (оқу) үшін қарсы көрсетілім болып таылмайды, бұл жағдайда антикоагулянтті дәрі-дәрмектерді (гепарин, кумарин, варфарин) және клопидогрельді қабылдау кезінде жұмыс пен оқуға жарамсыздығы туралы шешім шығарылады.

7-тарау. Несеп-жыныс жүйесі

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін несеп-жыныс жүйесінің функционалдық немесе құрылымдық аурулары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Еңбекке қабілетсіздікті тудыратын несеп-жыныс жүйесі органдарында жүргізілген аурудың немесе хирургиялық араласудың бір асқынулары, оның ішінде тарылуы немесе қысылуы салдарынан болатын обструкциялар бар өтініш берушілер, өтініш берушінің жай-күйі тексеріліп, бағаланған және кандидаттың өз куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына кедергі болмайды деп танылған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп танылады.

Несеп-жыныс жүйесі органдарында жүргізілген аурудың өзінің немесе хирургиялық араласудың жұмысқа жарамсыздықты, сонымен қатар, тарылу немесе жаншылумен шартталған обструкцияларды тудыратын қандай да бір қиыншылықтары бар өтініш білдірушілер жарамсыз ретінде қарастырылады.

Даму кемістіктері, зәр шығару ағзаларының зақымдану салдарлары және оларға операциялар, функциялардың бұзылуымен және ауырсыну синдромымен жалғасатын бүйректің түсуі, аталық ұрық безінің және шәуетбауының шемені, шәуетбау қан тамырларының кеңеюі жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылады.

Бүйрекке, зәрағарға, қуыққа, несеп жолына операция жасалғаннан кейін жұмысқа қайта шығу мәселесі операциядан кейін 3 айдан соң қарастырылады.

Бүйрек трансплантациясынан кейін жұмысқа жарамдылығы операциядан кейін, кеңейтілген урологиялық тексеруден кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың болжамды фармакологиялық әсерін ескере отырып, 12 айдан кейін қарастырылады.

Медициналық куәландыру кеңейтілген урологиялық тексеру нәтижелері бойынша жүргізіледі, жарамдылық туралы қорытынды үдерістің жүру барысына қарай, артериялық қан қысымы деңгейіне, бүйрек қызметінің сақталуына қарай шығарылады. Гемодиализге айғақтар біліктіліктен айырады.

Жұмалақты алып тастау операциясын жасатқан тұлғалар (құрсақ кідірісі, жұмалаққа хирургиялық операция жасау, эктопия) шәуетбау күретамырлары қалыпты ұлғайғанда (көктамырдың айрықшаланған канглометрінсіз, олардың құрсақ тығыршығына күш салған кездегі айтарлықтай ұлғаюы), гипоспадияның бас тәріздес формасы кезінде оқуға жарамды деп танылады. Жұмалақ шеменіне және шәуетбау күретамырлары ұлғайғанда, жұмалақ крипторхизміне операция жасалғаннан кейін жұмысқа (оқуға) жарамдылық екі айдан кейін анықталады.

Бүйрек және несеп-жыныс органдарының түберкулезі, пиелонефрит, цистит, уретрит, простатит сияқты арнайы және арнайы емес этиологиялық несеп-жыныс органдарының созылмалы қабыну ауруларын белсенді қабынуы кезінде жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы анықталады.

Зертханалық және құрал-жабдықтар арқылы тексеру көрсеткіштері нормада болып, функциялары бұзылмаған кезде арнайы емес қабынудың тұрақты ремиссиясы кезеңінде жұмысқа жарамдылығы бағаланады.

Несеп - жыныс органдарының туберкулезін емдегеннен кейін (консервативті, жедел) өтініш берушілер фтизиопульмонологиялық ұйымның орталықтандырылған дәрігерлік-консультациялық комиссияның жұмысқа (оқытуға) жіберу туралы медициналық қорытындысын ұсынады.

Гипертониялық синдромды және бүйрек функциясы бұзылған емделушілер жарамсыз болып табылады және алты айға емделуге жатады, осы жағдайда өтініш берушілер ұшқышқа оқуға жарамсыз болып табылады.

Туғаннан бір бүйрегі бар немесе этиологиясы бойынша кейін пайда болған бір бүйректі өтініш берушілер жалғыз бүйректің функциясының күйіне қарай ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бағаланады.

Бүйректің бұзылуы қайталама сипатта болса куәландыру негізгі сырқат есебінен жүргізіледі.

Тасты бір рет кетіргеннен кейін, тас түспей бүйрек шаншыған, бүйректің шаншуы қайталанған кезде медициналық сертификат иелері емделгеннен кейін бүйрек қызметінің зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру көрсеткіші қалыпты болған кезде OML шектеуімен бес жыл бойы жұмысқа жарамды болады.

Қуықтағы зәр тасы диагнозы белгіленген кезде жедел түрде емдеуге ұсыныс беріле отырып, жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады. Қуықтағы зәр тасы ауруын инвазивті емес әдіспен емдеген кезде (оның ішінде экстракорпоральды литотрипсиядан кейін) емделгеннен кейін кем дегенде бір айдан соң жұмысқа жіберіледі, қуықтағы зәр тасын хирургиялық жолмен емдеген кезде ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бүйрек функциясының зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру қорытындысы қалыпты болған кезде үш айдан кейін шектеусіз жұмысқа жіберіледі.

Қуықалды безінде тасы бар өтініш берушілер клиникалық ауруларсыз жұмысқа жарамды болып табылады.

8-тарау. Жұқпалы аурулар

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін бір жұқпалы аурулардың клиникалық диагноздары болған кезде жарамсыз болып табылады.

АИТВ-ға серопозитивті реакциясы бар өтініш, оның куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтін жағдай ретінде бағаланған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп есептеледі.

TML шектеуімен жарамдылығын тану қалыпты, үдемелі емес кезеңдегі жеке тұлғалар үшін кеңейтілген медициналық тексеру және мамандандырылған медициналық ұйымда вирустық жүктемені және ИКАО рұқсат ететін препараттармен жарамды емді бақылау арқылы тұрақты тексеру қорытындысы бойынша қарастырылады. АҚТҚ-инфекциясын анықтау біліктілігінен айырады.

Өтініш берушіде венерологиялық аурулар анықталған немесе күдіктенген кезде диагнозды растау және емдеу мамандандырылған мекемеде жүргізіледі. Жұмысқа жарамдылығы жөніндегі мәселе аурудың асқынған кезеңінде тері-венерологиялық диспансерде емделгеннен кейін, дерматовенерологтың қорытындысын ескере отырып қарастырылады.

Өтініш берушіде анықталған созылмалы инфекциялық және паразитарлық аурулар ағза органдар мен жүйелері функциясының бұзылу дәрежесі бойынша бағаланады. Органдар функциясының бұзылуымен, жалпы астенизациямен қатар жүретін осы аурулар кезінде жұмысқа жарамсыздығы туралы шешім шығарылады.

9-тарау. Акушерлік және гинекология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе құрылымдық акушерлік жарақаттары немесе гинекологиялық аурулары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Функционалдық бұзылуы бар (метроррагия, ауыру) әйел жыныстық органдарының даму кемістіктері; эндометриоз, симптомдық жатыр миомасы, созылмалы гинекологиялық аурулардың жиі асқынуы (1 жылда 3 реттен көп) және қызметінің бұзылуы; жыныс мүшесінің 3-дәрежесінде түсу және төмендеуі; қуықжыныс және ішекті-жыныс жыланкөзі; артқы тесік қысқыш қызметі бұзылуымен бұтаралық айырылу жұмысқа (оқуға) жарамсыз деп тануға негіз болады.

Жатыр мойындағы аурудың (жалақ жарасы, эндоцервицит, жалақ жаралы эктропион) жіті кезеңін емдегеннен кейін жұмыстағы ұшқыштар мен бортсеріктер 3 аптадан 3 айға дейінгі мерзімге ұшудан шеттетіледі. Әйел жынысы аумағындағы көлемі 5 см үлкен жылауық ісігі жедел емдеуге жатады. Әйел жынысы аумағындағы ауруды хирургиялық емдегеннен кейін авиациялық персонал тұлғаларын жұмысқа қайта түсуі лапароскопиялық операция кезінде операциядан кейін 4–6 апта өткен соң, лапаротомиялық операция кезінде (асқынусыз) операциядан кейін 2 ай өткен соң қарастырылады.

Симптомсыз жатыр миомасы, эндометриоз, көлемі 5 см асатын эндометриялық, параовариальды және фолликуллярлық ісік, кіші жамбаста қызметінің бұзылмауы мен ауырсыну синдромы жоқ жабысқақ процесінің болуы, жатыр денесінің және оның қосалқысының болмауы, жатырдың немесе қынаптың болмауы және оның жетілмеуі біліктілігінен айыруға негіз бола алмайды.

Овариалдық-етеккір циклы (дисменореяны қоспағанда) бұзылған медициналық сертификаттың иелері жұмыстан шеттетусіз тексеруге және емдеуге жатқызылады.

Босанғаннан кейін немесе жүктілікті тоқтатқаннан кейін өтініш беруші қайта куәландырудан өткенге дейін және оның куәлігі мен біліктілік белгілері арқылы берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз түрде жүзеге асыра алатындығы мойындалғанға дейін оның куәлігімен берілген кәсіби міндеттерін жүзеге асырмайды.

Жүктілік кезінде әйел ОML шектей отырып (келісім бойынша) жүктіліктің 12 аптасынан бастап 26 аптасының аяғына дейін жұмысқа жарамды деп танылады. Бұл ретте әйелдің қолына ұшу кезінде орын алатын жүктілік ауыртпалықтары туралы жазбаша ұсынымдар беріледі. Жүктіліктің 27 аптасынан бастап медициналық сертификаттың қолданысы тоқтатылады.

Босанғаннан кейін немесе жүктілікті тоқтатқан кезде жұмысқа қайта кіру акушер-гинеколог дәрігердің қорытындысы және медициналық куәландыру нәтижелері бойынша жүзеге асырылады.

Контрацепцияға арналған препараттарды және гормонды алмастыратын терапияны қабылдайтын әйелдерді жұмысқа жіберу осындай емдеуге жақсы төзімділік жағдайында және тромбоэмболиялық асқынулардың, уытты-аллергиялық дәрі-дәрмектік гепатиттің, холестаздың алдын алу үшін тұрақты клиникалық-зертханалық бақылауда (әрбір 6 ай сайын) жүзеге асырылады.

10-тарау. Тірек-қозғалу аппараты

Өтініш берушілер тиісті куәлігіне қарай кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін туа біткен, сондай-ақ жүре пайда болған сүйек-бұлшық ет аурулары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің физикалық дамуы және бойының дене массасына сәйкес келуі дененің теңбе-тең дамуы кезінде Кетле бойынша ИМТ арқылы есептеледі. Авиациялық оқу орындарында білім алушылардың физикалық дамуын бағалау кезінде жасы (ағзаның қарқынды даму кезеңінде дене салмағы өсуден артта қалады) ескеріледі, дене салмағының 25 пайыздан кем болмауы дене дамуының жеткіліксіз көрінісі ретінде бағаланбайды.

Инфантилизм кезінде оқуға жарамдылық мәселесі эндокринологпен консультациядан кейін шешіледі.

Өтініш берушінің отырған жағдайда бойы жеткілікті, қолы мен аяғының ұзындығы сәйкес, бұлшық етінің күші болады, оған куәлік бойынша берілген құқықтарды қауіпсіз жүзеге асыру үшін тірек-қозғалу жүйесі аппаратымен функционалды пайдалана алуы қажет; даулы жағдайларда – жарамдылық негізі тексеру жаттығу құрылғысының қорытындысымен тексеру нәтижелері туралы.

Саусақ ұшының болмауы, оң қолындағы бірінші немесе екінші саусағының болмауы, толық құрысуы немесе қозғалмауы, сондай-ақ сол қолдағы бірінші саусақтың болмауы (бірінші саусақта тырнақ жабындысының болмауы және басқа екі саусақта жабындының болмауы саусақтың жоқтығына теңестіріледі) жұмысқа (оқуға) жарамсыздықты тану үшін негіз болып табылады.

Қол саусақтарының, білектің басқа да ақаулары кезінде жарамдылықты бағалау жаттығу құрылғысында тексергеннен кейін білеу функцияларының сақталу дәрежесі анықталады (жаттығу құрылғысы нұсқаушысының тексеру нәтижелері туралы қорытындысымен).

Жұмыс істеуге (оқуға) жарамсыздықты табанның болмауы, функциясын бұзатын және жүрісін қиындататын туа біткен немесе жүре пайда болған табан патологиясы белгілейді.

Остеоартроз құбылысынсыз және табан функциясын сақтай отырып кез келген деңгейдегі майтабандылық жұмыс істеу (оқу) үшін кедергі болып табылмайды.

Бұлшық етке, сіңірге, байламдарға, сүйектерге және буындарға операциядан кейін қызмет істеуінің қалпына келтірілуімен, эндопротездеу кезінде-операциядан кейін алты айдан ерте емес жұмыска жарамдылығы анықталады. OAL шектей отырып, қол немесе аяғының қысқаруы әуе кемесінің белгілі бір түрінде ғана жұмыс істеуге жол береді. Жарамдылығын бағалау аяқ-қолдары функцияларының сақталу дәрежесімен анықталады. Қорытынды жаттығу құрылғысында тексерілгеннен кейін шығарылады (жаттығу құрылғысы нұсқаушысының тексеру нәтижелері туралы қорытындысымен барлық басқару органдарына жеңіл жету және олармен тиімді жұмыс істеу қабілеті бағаланады).

Асқынбаған үйреншікті буындарды, жалған буындарды жедел емдеуге көрсеткіштер бойынша операциядан бас тартқан кезде өтініш берушілер оқуға жарамсыз деп танылады.

Остеосинтез кезінде қолданылатын конструкциялар (бұрамалар, шығыршықтар, Лена пластинкалары және т. б.) металлоз белгілері болмаған кезде жұмысқа (оқуға) кедергі болмайды.

Өтініш берушінің даму ақаулары, сүйектің, буынның, шеміршектің, бұлшықеттердің және сіңірдің созылмалы аурулары, жарақат және операция салдары, күйік шалудан немесе үсінуден кейінгі тыртықтар асқыну үдерісіне, қызметтің бұзылуына, ауырсыну белгісіне байланысты бағаланады. Айтарлықтай дәрежеде қызметтің бұзылуымен, ауырсыну белгілерімен, сыртқы ақаумен, білінуге бейімділігімен сүйемелденетін, асқынатын киім, аяқ киім киюге кедергі келтіретін жағдайлар жұмыс істеуге (оқуға) жарамсыздықты тану үшін негіз болып табылады.

Остеомиелит болғанда асқыну кезеңінде секвестральды қуыстар, терең жаралар бар болған жағдайда мәлімдеушілер емделуге (консервативті және (немесе) хирургиялық) жатады; омыртқа сүйектеріндегі дегенеративті-дистрофиялық үрдістер (омыртқааралық остеохондроз, спондилоартроз), жарақаттар мен оталар салдары болғанда, үдемелі емес, киім мен аяқ киім киюге кедергі келтірмейтін, ауырсыну синдромынсыз функцияның шамалы немесе орташа шектелуімен күю және үсіктерден кейінгі тыртықтар болған кезде жұмысқа жарамдылық туралы қорытынды шектеусіз немесе OAL шектеумен буындардағы қозғалыс функциясы мен көлемін бағалап шығарылады, ұшқышқа оқуға өтініш берушілер - жарамсыз.

Рентгенологиялық жолмен анықталған, бірақ клиникалық сипаттары жоқ омыртқалардың шеттерінің өсуі, олардағы бірлі-жарым тікен тәріздес өсінділер, бойлық сіңірдің тығыздануы түріндегі омыртқадағы морфологиялық өзгерістер диагноз қоюға негіздеме болып табылмайды.

Омыртқа туберкулезі кезінде (үрдіс фазасына және функционалдық жағдайына қарамастан) жартылай таюы бар омыртқа денелерінің сынуынан кейін өтініш берушілер жарамсыз деп танылады.

Омыртқаның компрессиялық сынығынан кейін және омыртқаға ота жасалғаннан кейін медициналық куәландыру функциялардың бұзылуы мен ауырсыну синдромы жоқ болған кезде 3-6 айдан кейін жүргізіледі.

Көлденең, қылқанды өсінділер сынғанда ауырсыну синдромы жоқ болған жағдайда сауыққан соң медициналық сертификаттың иегеріне жұмысқа (оқуға) рұқсат беріледі.

Патологиялық кифоздың барлық түрлері жұмысқа (оқытуға) жарамсыздығын белгілейді. Патологиялық кифозға "дөңес арқа" (мүсін түрі) жатпайды. Дифференциалды диагностикалау үшін омыртқаның рентгенографиясы тағайындалады.

Қалыпты дене дамуымен 1-дәрежелі жасөспірімдік сколиоз, туа біткен сегізкөздену, люмбализация, омыртқа имектерінің жарықшақтануы: омыртқаның, жамбас органдарының функциясының бұзылуы, ауырсыну синдромы ілесе жүрмесе - ұшқыш және әуедиспетчерге оқу үшін кедергі болып табылмайды. Сколиоз бұрышы тұрған қалпында түсірілген омыртқа рентгенограммасы бойынша Кобб әдісімен анықталады. 1-дәреже кезінде сколиоз бұрышы 10 градустан аспайды, сколиоз бұрышы 3 градус болғанда диагноз қойылмайды.

Жамбас сүйектерінің шоғырланған сынулары бар болғанда куәландыру жарақат алғаннан кейін алты айдан кейін ғана жүргізіледі.

Жіті инфекциялық, инфекциялық-аллергиялық артриті, полиартриті бар өтініш берушілер емдеуге жатқызылады. Қабыну, аллергиялық, буындардың зат алмасу аурулары, дәнекер тіндердің жүйелі зақымданулары бар, ауру барысы жіті және жітілеу болғанда, үрдіске ішкі органдардың қатысу белгілері, ауырсыну немесе астеникалық синдромдар бар болғанда, жүйелі дәрілік заттарды тұрақты қабылдау қажет болған жағдайда мәлімдеушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып танылады.

Буындардың ауруларында және ауру бетінің тіндері жалғанған жүйелері ауруларында мүшелердің бұзылу функциялары көрсетілмеген ауруларда көрсетілген мүшелердің және буындардың функционалды жағдайына байланысты шешім шығарылады, бұл ретте өтініш берушілер ұшқышқа оқуға жарамсыз деп танылады.

11-тарау. Психиатрия

Өтініш берушінің әуе кемесін қауіпсіз басқару немесе тапсырылған міндеттерді қауіпсіз орындау қабілетінің кенеттен жоғалуына әкелетін қандай да бір ауруы немесе еңбек ету қабілетінің шектелуі жоқ.

Өтініш берушілерде куәлікке сәйкес кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін туа біткен және жүре пайда болған, асқынған және созылмалы аурулар сияқты қандай да бір психиатриялық арулардың болуын сипаттайтын немесе патологиялық немесе оны бұзылу жағдайларынан іс-әрекетке қабілетсіздігі туралы клиникалық диагноздарға сәйкес медициналық мәліметтер (генетикалық компонентті алып тастау үшін отбасылық тарихпен) болмайды.

Психикалық аурулармен ауыратын немесе спирттік ішімдікті қолданып, өзге әрекеттерімен танылған, немесе неше түрлі психатропты қолдануға болмайтын заттарды қолданған өтініш берушілер жазылуға дейін жарамсыз болып есептеледі және психотропты заттарды қолдануды тоқтатуды көздейді, сонымен бірге наркологиялық немесе психиатриялық тексерулерден кейін жақсы нәтиже бергеннен кейін, жақсы ем қабылдағаннан кейін ғана оң нәтижеге жетеді.

Сырқатнамада дене мүшесін бірлі-жарым немесе қайта-қайта және қасақана зақымдаушылық, өзіне-өзі қол жұмсау әрекеті туралы жазба бар өтініш берушілер жарамсыз деп қаралады.

Шизофрения, депрессия, тұлғаның бұзылуы немесе сандырақтау сырқатнамасы немесе клиникалық диагнозы қойылған өтініш берушілер қалпына келтіру құқығынсыз жарамсыз деп қаралады.

Депрессияға ұшыраған өтініш беруші антидепрессанттардың көмегімен емделіп, осы адам туралы егжей-тегжейлі мәліметтерге қол жеткізе алатын сарпшы өтініш берушінің мұндай жай-күйі оның куәлігімен және біліктілік белгілерімен ұсынылатын кәсіби міндеттерді қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтіретінін растайтын жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп танылады.

Әлсіздік немесе неврастениялық, жағдайға уағдалы синдром кезінде, қысқа мерзімді психикалық соматикалы-уағдалы шалдығу кезінде, сауығудан кейін және қолдаушы терапияны қолданбаусыз жүйке-психикалық функцияларын толық теңелту кезінде тиісті психиатриялық тексерілуден кейін жарамдылыққа баға жүргізу алдында және психологиялық тестілеу, клиникалық тексерілу нәтижелері оң болу және OML/TML шектеуімен жүктемелік сынамаларды жақсы көндігу қабілеттілігі жағдайында алты ай өткен соң жұмысқа жарамды деп танылады.

Психопатия (нысаны мен айқындылығына қарамастан) және психопатиялық емес сипаттағы (паранойялық, аффективтілік, шизоидтық, қоздырғыш және басқа да типтер) жеке басының бұзылулары, психикалық инфантилизмі, мінез-құлықының акцентуациясы, кәсіби жағымсыз психологиялық ауытқуы жұмысқа және оқуға қарсы көрсеткіштер болып табылады.

Нервтік-психикалық қызметтің жақсы әлеуметтік және кәсіби компенсациясы кезінде инфантилизмнің, акцентуацияның жекелеген, анықталмаған белгілері теріс медициналық қорытынды/тұжырымдама үшін негіз болып табылмайды. Өтініш берушіде бұрын анықталмаған үйлесімсіз мінез-құлықтық реакциялардың пайда болуы психологиялық тексеру үшін негіз болып табылады. Медициналық психолог жеке басының ауытқулары мен жеке психологиялық ерекшеліктерін анықтаған жағдайда психиатрдың консультациясын және мамандандырылған мекемеде психиатриялық тексеруді тағайындайды, оның нәтижелері бойынша жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады.

Елеусіз ауытқулары болған жағдайда жарамдылық туралы қорытынды кәсіби қасиеттері, жұмыс өтілі, жұмыс тәжірибесі, орындалған жұмыстарының сапасы ескеріле отырып, шығарылады.

12-тарау. Психология

Өтініш берушілердің мамандық бойынша куәлікке сәйкес тиісті кәсіби міндеттерін атқаруға кедергі келтіретін бір психологиялық ақаулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің психологиялық ауытқу бар екеніне күдік болған немесе оның бары анықталған жағдайда, өтініш беруші психологқа консультацияға жіберіледі. Бұған нақты адамның психикалық жарамдылығы немесе жеке тұлғалық ерекшеліктеріне байланысты күмән келтіретін біріздендірілген тексерілген ақпарат айқын дәлел бола алады. Ақпарат көзі болып авиациялық оқиғалар, оқыту немесе біліктілік тесттерін өткізу кезіндегі проблемалар, тиісті куәлік бойынша құқықтарды қауіпсіз жүзеге асыруға қатысты қылықтар немесе мінез-құлық болып табылады. Психологиялық бағалау өзіне өмірбаяндық деректерді, өз мүмкіндіктерін басқару, сондай-ақ, жеке тұлғалық тестілерді және психологиялық интервьюлер кіреді.

Психологиялық тестілеу кезінде психологиялық жай-күйі және авиация саласындағы кәсіби жарамдылыққа когнитивті критерийлері бағаланады: зейін қою, жалпы ой әрекеті (сөйлеу және цифрлық), цифрлық ойлау немесе ойда есеп жүргізу, жады көлемі, технологияны түсіну мүмкіндігі, кеңістікте өзін бағдарлау, жағдай бойынша бағдарлау, көңілді тарату, көп мәселелік режим, автоматизация жылдамдығы, психомоторлық координация.

Психологиялық зерттеу өткізілетін арнайы психиатриялық және неврологиялық куәландырудың бір бөлігі болып табылады.

13-тарау. Неврология

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін неврологиялық ауруы болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Клиникалық-неврологиялық тексерудің негізгі мақсаты бұл созылмалы (үдемелі) (Паркинсон ауруы, амиотрофиялық склероз, шашыраңқы склероз) аурулардың белгілерін, транзиторлық бұзушылықтарды (эпилепсия, транзиторлық ишемиялық шабуыл, бас айналу) және басқа патологиялық ауытқушылықтарды, аурудың белгілері ретінде анықтау.

Медициналық карталарында қояншық ауруының болуы туралы клиникалық диагнозы немесе жазбасы бар, естің белгісіз жаңылуының қайталамалы ұстамасы бар өтініш берушілер жұмысқа және оқытуға жарамсыз болып саналады.

Ауру тарихында 5 жылдан бері қайталамалы ұстамасы жоқ қояншық ауруының; емделу мерзімі 10 жылдан көп және ұстамасы жоқ қояншық ауруының; электроэнцефалографияның эпилептиформалық және баяу фокустық тербелістер бұзылысы; нерв жүйелерінің үдемелі немесе үдемейтін аурулары; естің бір реткі белгісіз жаңылуы; бас жарақатынан кейін естен айырылу; бас миының терең жарақаты; шеткері жүйке мен жұлынның зақымдануы клиникалық диагноздары немесе жазбалары бар өтініш берушілер – жарамдылығына бағалау жүргізер алдында тексеруден өтеді.

Ұстамалы, эпилептоидтық белсенділік және ЭЭГ-де айқын айтарлықтай өзгерістер анықталған жағдайда өтініш берушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып табылады. ЭЭГ-де "пик - баяу тербеліс" типті ұстамалы белсенділігі бірінші рет анықталған тұлғалар қояншықтың басқа да белгілері немесе орталық жүйке жүйесінің (ОЖЖ) органикалық аурулары болмаса кейінгі кеңейтілген неврологиялық тексерістен және ЭЭГ-ден тәуліктік мониторингті өте отырып үш ай мерзімге жарамсыз болып табылады. ЭЭГ-дегі көрсетілген өзгерістердің тұрақтылығы жұмыстан шеттетуге негіз бола алмайды.

Қояншық ауруы болжанған тұлғалар толық неврологиялық тексерістен, ЭЭГ-ні тәуліктік мониторингтан, диагностикалық бейнелеуден (мидың КТ немесе МРТ) өтуге, эпилептологтың кеңесін алады. ЭЭГ-дегі эпилептоидтық белсенділік қояншық диагнозын растайды, ал оның болмауы диагнозды жоққа шығармайды. Қояншықтың расталған диагнозы өтініш берушінің жұмысқа (оқуға) жарамсыздығын анықтайды.

Этиологиясы анықталмаған бір реттік эпилептиформалық ұстама жағдайында, симптомдық қояншық жағдайында сараптамалық бағалау негізгі ауруға байланысты, бас миының көлемді барысымен, тамырлы бұзылыстармен, экзогендік уланумен, құрттық инвазиямен және басқа да аурулармен дифференциалды диагностика жүргізіледі.

Бас миы қан айналымының шиеленіскен бұзылулары түріндегі клиникалық белгілер және оның салдары, криздік ағыны бар бас миы қан айналымының бұзылулары, бас миының ауыспалы ишемиясы кәсіби міндеттерін орындау мүмкіндігін шектейді.

Түрлі этиологиядағы бас және жұлын миының тамырлы зақымдануының құрамына бас және жұлын миы тамырларының бастапқы аурулары (васкулит, даму аномалиясы, аневризм, атеросклероз және басқалары) және соматогенді, вертеброгенді және басқа этиологиялы тамырлардың екінші рет өзгеруі кіреді. Бас және жұлын миы тамырлы патологиясының барлық түріне сараптама этиологияны, ауру ағымын, жүктелім сынамаларына көндігу қабілеттілігін, сонымен қатар ұшу қауіпсіздігіне әсер ететін шиеленіс жағдайлардың болуын болжауды есепке ала отырып жүргізіледі. Неврологиялық дәрежедегі жеңіл жаңғалақ микросимптоматика және жас мөлшері церебральды атеросклероз диагносын шығаруға негіз болып табылмайды.

Жүйке жүйесінің органикалық ауруы (ісіктер, сирингомиелия, ұмытшақтық склерозы және біртіндеп күшейе түсетін сипаттағы басқа да аурулар); ОНЖ жұқпалы ауруларының күшті және созылмалы түрлері (энцефалит, арахноидит, менингит, миелит, нейросифилис, инфекцияның қалған көрінісі немесе функциясының ауытқуымен жүйке жүйесінің интоксикациясы, ликвородинамикалық ауытқулары, діріл талмасымен); жүйке бұлшық еті аппаратының аурулары бар (миастения, миопатия, миотония, миоплегия) өтініш берушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып танылады.

Жүйке-бұлшық еті аппараты ауруымен және кәсіби маңызды функцияларының жеткілікті сақталып, бәсең прогредиенттік ағынмен бастапқы сатысындағы тұқым қуалаушылық-дегенеративтік аурулары; инфекциялық немесе жүйке-психикалық қызметінің толық қалпына келтірілуімен немесе функциясы ауытқымастан органикалық микро белгілері түрінде жеңіл қалған көрінісімен ОНЖ интоксикациялық аурулары бар өтініш берушілер жан-жақты тексеру қорытындылары бойынша бір жылдан кейін жұмысқа рұқсат беру мақсатында куәлік беріледі.

Ашық бас сүйек пен миға қатысты жарақаты (БМЖ), ауыр дәрежедегі бас миының соғылуы; психикасының ауытқуымен, гипертензиялық немесе діріл талмасымен ОНЖ бейнелі органикалық өзгерістерімен БМЖ ашық және жабық салдары; қозғалыс, сезімталдық ауытқуымен немесе ұршығының бұзылуымен арқа миы жарақатының салдары диагнозымен өтініш берушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып танылады.

Бас миының орта дәрежеде соғылуын алған, бас сүйегі негізінің немесе субарахноидалдық қан кетуімен біріктіру сүйектерінің бір сызықпен сынуын алған өтініш берушілерге медициналық куәландыру алты айдан кейін, TML шектеуімен жарақаттан кейін 3 жыл ішінде, бас сүйек миының шайқалуын немесе жеңіл дәрежеде соққысын алғандарға – жарақаттан кейін 3–6 айдан соң жүргізіледі.

Бас миының орта дәрежеде соғылуын алған, бас сүйегі негізінің немесе субарахноидалдық қан кетуімен біріктіру сүйектерінің бір сызықпен сынуын алған өтініш берушілерін медициналық куәландыру бір жылдан ерте емес, OML шектемуімен жарақаттан кейін 3 жыл ішінде, бас сүйек миының шайқалуын немесе жеңіл дәрежеде соққысын алғандарға - жарақаттан кейін үш-алты айдан соң жүргізіледі

Медициналық қорытынды шығару кезінде есінің ауысуы және амнезияның кезеңінің ұзақтығы ескеріледі. Басқа да тәуекел факторларын ескере отырып, жарақат сипаты мен дәрежесінің ауырлығынан басқа, кешірек жарақаттан кейінгі эпилепсияның даму мүмкіндігін болжайды. Баға беру амнезияны, ЭЭГ динамикасын, психологиялық тестілеуді қоса, жан-жақты тексеру қорытындысы бойынша жоғалған функцияларын өтеу дәрежесін ескере отырып, жүргізіледі.

Вегетативті жүйке жүйесінің (ВЖЖ) пароксизмалды байқаулары бар вегето тамырларының бұзылуы, қайталанатын асқынулар және ваговазалды, симпатикалық, аралас сипатындағы, висцералды, симпаталгикалық, диэнцефалды түріндегі криздік реакциялар; бас уруы, солярит, Меньер синдромы, диэнцефалды синдром, ангиотрофоневроздары, ортостаттық эссенциалды гипотония, жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы туралы шешім қабылдауға негіз болып табылады.

Жүйке тамырларының шеткі жүйесінің сырқаттары мен бұзылулары – созылмалы, жүйелі түріндегі асқынуларымен кездесетін, қозғалу, сезімталдық, трофиктер және күшті ауру синдромдары болған жағдайда жұмыс жасауға (оқуға) жарамауы болып табылады.

Жұлын түбіршіктері, өрімдері, жүйке өзектері, жүйке түйіндері созылмалы ауыратын және зақымдалған, шеткі нейроваскулярлық синдромдары бар, омыртқа аурулары кезінде түбіршік жаншылған; функциялардың кәсіби міндеттерді атқаруға кедергі болмайтын елеусіз бұзылыстары бар омыртқаға, жұлын түбіршіктеріне, өрімдер мен жүйке өзектеріне жедел араласулардың салдары бар арыз берушілер жұмысқа жарамды, бірақ оқуға жарамсыз деп танылады.

Омыртқааралық дискі жарығы алып тасталғаннан кейін, отаның сипаты мен отадан кейінгі кезеңнің ағымы ескеріле отырып, үш-алты айдан соң куәландыру жүргізіледі.

Талумен ілесетін ауру бар болу кезінде, жарамдылық негізгі аурумен анықталады. Тексеру кезінде эпилепсия, гипогликемикалық жағдайлар, жүрек-қан тамырларының аурулары, жүйке жүйесі, қан аурулары, эндокриндік аурулар шығарылады. Синкопалды жағдайлар оқуға келіп түсуші өтінішкерлер үшін қарсы көрсетім болып табылады.

Синкопалды жағдайларға (талу) шалдыққан өтінішкерлер, жұмыстан (оқудан) босатылады. Егер емделуден және үш айдан бастап бір жылға дейін бақыланудан кейін жағдайдың зарарсыз сипаты белгіленсе және синкопалды жағдайдың потенциалды ауыр механизмдері шығарып тасталса, дәрігерлік қорытынды беру мүмкіндігі қарастырылады.

Жұмысқа (оқуға) жарамдылықты бағалау мақсатында талу 3 топқа бөлінеді:

сау адамдардың талуы;

орталық жүйке жүйелері функционалды бұзылулары (рефлекторлы талулар) бар тұлғалардың талуы;

жүйке жүйелерінің органикалық және ішкі органдарының (симптоматикалық) аурулары бар науқастардың талуы.

Сау адамдар талуының негізінде өте күшті тітіркендіру факторларының (экстракция немесе тісті өңдеу, амбулаторлы операциялар, жарақаттар, қансырау және бұдан әрі) әсері бар. Рефлекторлы талулар ОЖЖ функционалды бұзылулары (вегетативті дисфункция, нейроциркуляторлықдистония, невроздар, астеникалық жағдай) бар тұлғаларда пайда болады.

Бір-екі толық түсіндірілген қатерсіз жағдайлар кезінде арыз беруші үш айлық мерзімді бақылауына жатады. Ал қайталанып берілген арыздар жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып қалдырылады.

Жарамдылығы туралы мәселелер кеңейтілген медициналық тексерулерден кейін немесе ауыстыру қорытындысы негізінде шешіледі. Берілген диагнозы диспансер бақылауынан немесе екінші рет тексеруден өткеннен кейін екі жалдан кейін алынады.

Клинникалық мәліметтерді жарамсыз қылған кезінде (көрінген орнықсыз тамыр-вегетативтi, артериялық гипотония), жүктемелік сынақтарды нашар көтеру кезінде жарамдылығы туралы мәселе теріс шешіледі.

14-тарау. Офтальмология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін көздің көру қабілетінің нашарлауы, туа біткен және жүре пайда болған асқынған немесе созылмалы аурулар, сондай-ақ жарақаттан кейін немесе көзге ота жасату әсерінен асқынулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің көру қабілеті көз қысымы дұрыс, бинокулярлық фцнкциясы жақсы, түстерді дұрыс айыра білуі қажет болмаған кезде жарамсыз болып табылады.

Көз жітілігін тексеру қашықтықта кешілігін түзетусіз және түзетумен жүргізіледі; көз жітілігінің дәл анық көру қабылеті көрсетіледі. Көру өткірлігін өлшеудің қолданылатын әдістері бір-бірінен ерекшеленетін бағалауға алып келеді, біркелкілікке қол жеткізу үшін бағалау әдістерінің баламалылығын қамтамасыз ету көзделеді.

Көз жітілігі ұшқышқа оқу үшін жарамды әр көз үшін түзетусіз 0,7, бинокулярлық көру қабілеті кезінде түзетумен 1.0 (түзетусіз немесе түзетумен). Жұмыс істейтін өтініш берушілерге түзетілмеген көру қабілетінің жітілігіне ешқандай шек қойылмайды, жанаспа линзалар және (немесе) тиісті түзету линзалары бар көзілдірікпен қол жеткізілген 1,0 бинокулярлық көру қабілетінің жітілігі қалыпты көру қабілетін білдіреді. Бұл ретте әрбір көзге 0,1-ден төмен үлкен қашықтыққа түзетілмеген көру өткірлігі бар әрекет етуші өтініш берушілер алғашқы медициналық қорытындыны алғанға дейін және кейіннен бес жылда бір рет офтальмологиялық тексеру нәтижелерін ұсыну талап етіледі.

Өтініш беруші 30-50 см қашықтықта №5 кестені (немесе баламалы кестені), түзетумен 100 см қашықтықта №14 кестені (немесе баламалы кестені) оқуы қажет.

Өтініш берушілер үшін бір қалыпты көру қабілеті бар, түзету линзаларына сәйкес көзілдірік немесе түйіскен линзалар көмегімен 0,7 бинокулярлық көру өткір түзету нүктесіне сәйкес жеткен талаптары бойынша түзетілмеген өткір көруге қатысты белгіленбейді. Өтініш берушілерге запастағы қолжетімді кемшіліктерді түзету көзілдірігі беріледі, онда қолайлы көріну функцисын қамтамасыз ететін және авиациялық мақсаттар үшін қолайлы болуы шарт; түйіскен линзаларды пайдалану кезінде үлкен қашықтықты көру қамтамасыз етілуі қажет; монофокальді, ыңғайлы болып табылады. Осындай жағдайда қажетті түзету түріне байланысты VDL, VML, VNL, VXL шектеулері қойылады. Көзілдіріктің (линзаның) болуы және сапасы дәрігерлік қарау кезінде бақыланады.

Бинокулярлық көру өткірлігінің төмендеуі, көру қабілетін жақын қашықтыққа бұзбайтын аномальді конвергенция және фузиялық сипаттамалары астенопия мен диплопияны болдырмайтын линзалардың сәйкес келмеуі дисквалификацияның себебі болып табылмайды.

0,5 Д дәрежелі жақыннан көрмеуде, 1,0 Д дәрежедегі алыстан көрмеуде, 0,5 Д астигматизм мен көру өткірлігі 1,0 түзетусіз медициналық құжаттың "диагноз" деген жазу жолында "сау" деп көрсетіледі, ал "рефракция" деген жолда VNL шектеуімен тиісті жазба жасалады.

Рефракция - өтініш беруші +5.0Д аспайтын гиперметропиямен; -6.0Д аспайтын миопиямен; 2.0Д аспайтын астигматизммен; 2.0Д аспайтын анизометропиямен оңтайлы түзетуге жеткен жағдайда жарамды болып табылады. Анизометропиямен 2,0-ден 3,0D-ге дейін контактілі линзаларды киеді.

3,5Д асатын деңгейде аккомодация және пресбиопия бұзылатын болса жұмысқа және оқуға жарамсыз болып табылады.

Аккомодация бұзылу және пресбиопия деңгейі жұмыс қашықтығын (60–80 см) ескере отырып, кәсіби қызметін орындау үшін қажетті сфериялық линзалардың күшімен анықталады.

Түсті айырудың бұзылу диагнозы бұзылу типі, түрі, нысаны және деңгейі көрсетіліп енгізіледі. Медициналық зерттеу нәтижелері пайдаланылатын аспаптың және (немесе) әдістің нұсқаулығында көрсетілген тиісті нормалар бойынша арнайы бланкіде бағаланады.

Түс қабылдауды тексерудің сенімділігіне кепілдік беретін тексеру әдістері қолданылады.

Емдеуге келмейтін, көз функциясын бұзатын және шұғыл емдеуге келмейтін қабақтың созылмалы аурулары, қабақтың жетіспеушілігі және айналуы, жара блефариттер, созылмалы конъюнктивиттер жұмысқа (оқуға) жарамсыздықты айқындайды.

Көру органының функцияларын өзгерпейтін жалған қанат тәріздес жарғақша, пингвекула, шағын халазион, конъюнктивтегі бірлі-жарым беткі жақ фолликулалары, жай блефариттер, бұлдыр конъюнктивиттер, қабақтың берішті өзгерістері жұмыс (оқу) үшін қарсы көрсетілім болып табылмайды.

Қабыну-бүліну сипатындағы көз алмасы аурулары, көз тамырларының ауыр аурулары, операция жасалатын, көз қызметі бұзылатын көз жарақаттары жұмысқа (оқуға) жарамсыздығын анықтайды.

Жасы келгендердің көз бұршағы ағаруы бастамасы үдеусіз, көз бұршағының шектеулі бұлдырауы, жарақаттық сипаттағы шыны тәріздес дене, жалған сары дақты нәрсіздену, бастапқы үдемейтін көру жүйесінің көру қызметін жеткілікті сақтаумен семуі бар тұлғалар жарамды деп танылады.

Көз рефракциясының сипаттамаларының өзгеруіне әкеп соққан хирургиялық операцияға ұшыраған өтініш берушілер олардың куәліктері мен біліктілік белгілерінде берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асырылуына әсер ететін салдарлар болмаған жағдайда жарамды деп танылады.

Көз бұршағы орнына даражемірлі интраокулярлы линза қондырып, катарактаның экстракциясы (екіжақты артифакияны қоса) бойынша операция жасатқан авиациялық персонал тұлғаларын жұмысықа жіберу көру қызметтерінің сақталуын ескере отырып, операциядан кейін 3 ай өткен соң жүргізіледі.

Көру органдарында лазерлі операциялар жасалғаннан кейін жұмысқа жіберу туралы мәселе көру қызметтерінің сақталу дәрежесін ескере отырып, операциядан кейін кемінде 3 ай өткен соң (көздің ішкі тор қабағының лазерлі коагуляция жасалғаннан кейін - 4 аптадан кейін) шешіледі.

Туғаннан көз бұршағы қапшығында жекелеген ұсақ бояутектің шөгуі, қан тамырында шыны тәріздес дене қалдығы, көз торында миелиндік талшық оқуға кедергі болмайды.

Туғаннан нұрлы қабығының және буын қабықтары колобомасы, поликория, туғаннан көз бұршағы ағаруы, көру жүйесі дискісіндегі офтальмологиялық өзгеріс оқуға қарсы айғақ болып табылады.

Өтініш берушінінің әрбір медициналық куәландыру кезінде қараңғылыққа бейімділігі тексеріледі. Медициналық зерттеу нәтижелері қолданылатын аспап нұсқаулығында көрсетілген нормаға сәйкес бағаланады.

Жоғары көзішілік қысым анықталған жағдайда, өтініш беруші диагнозды нақтылау (қатерсіз офтальмогипертензия, ашық бұрышты немесе жабық бұрышты, алғашқы немесе қайталама су қараңғылық және т.б.) және сәйкес келетін емді тағайындау үшін (сақтау немесе жедел) үшін глаукоматолог кеңесіне жүгінуге жатқызылады

Алғашқы кезеңдегі ашық бұрышты су қараңғылықпен жұмысқа жіберу тұрақты жергілікті гипотензиялық териапия кезінде көзішілік қысымды қалпына келтіру сәтінен бастап алты аптадан кейін болады. Су қараңғылық бар өтініш берушілер көзішілік қысым мен көздің көруін өлшеу арқылы, көру шегін зерттеумен, көру нервісі дискілерін бағалау және қабылданылатын препараттардың жанама зиянын бағалау жолымен кеңейтілген жүйелі түрдегі офтальмологиялық тексеруге жатқызылады.

Жабық бұрышты глаукомасы бар өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз деп танылады.

Ұшқышқа оқуға өтініш берушілерде су қараңғылықтың қандай да бір түрі бар болса, олар жарамсыз деп танылады.

Көздің қозғалғыш аппаратының олқылықтарын синоптофорда ашық немесе жасырын қылилық (гетерофория) болуын зерттеу әр медициналық куәландыру кезінде жүргізіледі. Гетерофория түрі мен деңгейі анықталады. Гетерофория болған жағдайда фузиялық резервтер зерттеледі. Теріс фузиялық резервтер қалыпта болған жағдайда 5-8 градус, оң - 15-20 градус көрсетеді.

Көз қабағының салымен көздің қозғалтқыш аппаратының бұзылуы; салдық және қосарланған қилылық; төмендетілген фузиялық резервтері бар гетерофория жұмысқа (оқуға) жарамсыздықты көрсетеді.

Куәлікпен немесе біліктілік белгісімен берілетін кәсіби міндеттерін жүзеге асыру кезінде пайдаланылатын күннен қорғайтын көзілдіріктер поляризация әсерін тудырмайды және сұр түстің бейтарап реңі болады.

15-тарау. Оториноларингология

Өтініш берушінің сәйкес келетін куәліктің кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауына кедергі келтіретін есту, иіс сезу, мұрын немесе тамақ қуыстарының, оның ішінде ауыз қуысының, тіс мен көмейдің функцияларының бұзылуы немесе туа біткен, жүре бара пайда болған, жедел немесе созылмалы аурулары, сондай-ақ зақым алудан және отадан кейінгі асқынулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушілерде жоқ:

вестибулярлық функцияның бұзылуы;

эустахиялық құбырлардың елеулі дисфункциясы;

дабыл жарғағының емделмеген тесілуі.

Сыбырлап сөйлеген жуан және жіңішкелік сөз тобын 6 метрден кем емес қашықтықта қабылдау және аудиометрия қорытындысы бойынша құлақтың естігіштігі бағаланады.

Аудиометрия шуды -20 до +100 дБ ауқымында 125-тен 8000 Гц жиілікегі қарқындылықта қабылдауды белгілейді. Үндік аудиометрия өткізу кезінде өтініш беруші әр құлақпен бөлек естуді 500, 1000 немесе 2000 Гц жиілікте 35 дБ-дан аса немесе 3000 Гц жиілікте 50 дБ-дан аса сақталады.

Есту функциясын анықтау кезінде, сөз топтарының жуан немесе жіңішке болып жатқызылғандығына қарамастан естудің ең шамалы көрсеткіштері қабылданады.

Жоғарыда көрсетілген нормалардан асатын есту қабілетін жоғалтқан жұмыс істейтін медициналық сертификат иелері сөзге және OAL шектей отырып радиомаяктардың сигналдарына таңылатын типтегі тиісті біліктілік белгілеріне әуе кемесінің кабинасындағы қалыпты шуды, ӘҚБ диспетчерінің жұмыс орнындағы қалыпты шуды шығаратын және еліктеме жасайтын шу аясында қалыпты естіу қабілетіне ие болса олар жарамды болып табылады. Есту қабілетін практикалық тексеру әуе қозғалысын басқару органдарында жұмыс істеу жағдайында оның қолданыстағы куәліктері мен біліктілік белгілеріне сәйкес, әуе кемесі экипажының кабинасында ұшуда сол типті әуе кемелеріне қатысты қолданыстағы куәліктері мен OAL шектей отырып, біліктілік белгілеріне сәйкес жүргізіледі.

Дабыл жарғағының бір құрғақ тесілуі өтініш берушіні жарамсыз деп тануға негіз болып табылмайды.

Егер оған теріс қарап тұрып тексеру жүргізетін дәрігерлік комиссия мүшесінен кемінде 2 метр ара-қашықтықта тыныш бөлмеде орташа дауыспен сөйлеуді екі құлағымен де естімеу анықталса өтініш беруші жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып есептеледі.

Арнайы жабдықты, соның ішінде кислородтық-тыныс алу аппараттарын кию мүмкіндігінің қанағаттанарлық дәрежесі бойынша операциялық емдеуден кейін жұмысқа және оқуға жарамдылығы туралы мәселе құлақты радикалдық операциядан кейін операция соңы қуысының толық және тұрақты эпидермизациясы мен есту қызметін сақталуы (естуін қалыптастыру үшін операция жасауды қоса - тимпанопластика, стапедопластика) кезінде жұмысқа жарамдылық мәселесі шешіледі. Бұл ретте өтініш берушілер ұшқышқа оқуға жарамсыз деп танылады.

ЛОР-мүшелері функцияларын бұзатын және арнайы жабдықты пайдалануға қиындық туғызатын бұзылулардан, аурулардан және операция жасаулардан кейін мұрын қуысының және оның қосалқы қуыстарының, ауыз қуысының, жұтқыншақтың, көмей, түтіктердің немесе құлақтың тұрақты өзгерулері қисайған мұрын қалқаларының толығымен болмауы немесе мұрын дем алуының қиындығы, жоғары тыныс алуының жолдарының сілемейлі дистрофиясы, өзгеруі, сөйлеу және тыныс алу қызметін бұзатын (мұрын қалқаны ұлғаюы, аденоидтық вегетация, қатерсіз жаңатүзілім, емделуден кейінгі қатерлі жаңатүзілім) сыртқы есту жолының экзостозы, құлаққасы аймағы остеомасы және радикалдық операциядан кейінгі созылмалы іріңді мезо - және эпитимпанит, көп тістердің болмауы жұмысқа (оқуға) жарамсыздықты айқындайды.

Поллиноз кезінде, мұрын қарығушылық синдромымен ұшу жұмысын жалғастыруына жарамдылығы туралы аллерголог қорытындысынан кейін шешімін табады

Гаймориттік қуыс шырышының қабырғалық қалыңдауы оқуға кедергі болып табылмайды. Авиациялық персоналы тұлғалары ұшуға жақсы төзімділік танытқан жағдайда маңдай қуысының остеомасы жұмысқа қарсы айғақ болмайды.

Көлемі екі сантиметрден астам гайморлы қуыстардың кисталарын, фронтальды қуыстардың кисталары мен остеомаларын операциялық емдеуден кейін мұрынмен тыныс алу функциясы толық қалпына келген ринопластиканы бастан өткерген өтініш берушілер оқуға жарамды деп танылады, бірақ операциядан кейін екі аптадан ерте емес.

Көп тістер түсіп қалуынан шайнау қызметі бұзылған жағдайда комиссияаралық кезінде протез қою қажеттігі ұсынылады.

Кез келген сөйлеу байланысын жүргізуге кедергі келтіретін кекештену, сөйлеуді түсініксіз қылатын тіл мүкістігі кезінде жұмысқа тұратындар жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып табылады, кейбір дыбыстарды бұзып сөйлейтін, бірақ анық, сөзі түсінікті үміткерлер жарамды болып табылады. Маманның кеңесі және логопедпен жаттығуды оң нәтижелерінен кейін қорытынды/тұжырымдама шығарылады.

Ортаңғы құлақтың созылмалы аурулары – созылмалы іріңді эпитимпанит, созылмалы іріңді жиі қозатын біржақты, екіжақты немесе түймешіктермен, түйіршіктермен, жарғақ қуысы қабырғасының тотығымен бірге жүретін мезотимпанит; радикалдық операциядан кейінгі операция жасалған қуыстың толық емес эпидермизациясы жағдайы (онда іріңнің, түймешік, түйіршіктер және інжу тәріздес ісік (холестеатома) болуы) – жұмысқа (оқуға) жарамсыздығын қарастырады. Түйіршіксіз, түймешіксіз, сүйек тотығуынсыз, лабиринт ауруы белгісі жоқ біржақты созылмалы қатерлі емес эпитимпанит және мезотимпанит кезіндегі жұмысқа (оқуға) жарамдылығы туралы шешім емделуден оң нәтиже болған жағдайда шығарылады. Перфорация, құрғақ перфорация, дабыл жарғағындаңы әк қыртыстары (ол жақсы қозғалған, аудиограммамен расталған қалыпты есту кезінде) орнындағы аздаған тыртықтар диагноз қоюға негіздеме болмайды.

Статокинетикалық тітіркендіргіштерге аса сезімталдық жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылады. Авиациялық персонал тұлғаларында статокинетикалық сезгіштік жағдайы туралы вестибулометрия қорытындысымен (айналмалы орындықта тексеріледі), ұзақ ұшуға төзімділігі бойынша, вестибулярлық сыртартқы бойынша қорытындылайды. Жеңіл вестибуловегетативтік әсер (өңі сұрлану, сәл тердің пайда болуы), вестибулометрия кезінде ұшуға жақсы төзімді және денсаулық жағдайында ауытқушылық болмаса диагноз қоюға негіз бола алмайды.

16-тарау. Дерматология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін бір дерматологиялық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Тері аурулары, коллагенездер - теңге қотыр, теңге қотыр тәріздес жағдай, ихтиоз, қызыл жалпақ теміреткі, нейродерматоз, нейродермиттер, қышыма (қайталанатын терінің созылмалы ауруы, оның ішінде құлақ қалқаны, қол ұшы, бет, мойын, жыныс ағзалары аумағымен шектелген), тері васкулиті, клиникалық айрықшаланған кең тараған коллагеноз (склеродермия) түрлері авиациялық персонал тұлғаларының жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы туралы қорытынды үшін негіз болады.

Теңге қотырдың жеңіл түрі, дененің жабық жерінде шектелген оқшаумен жеңіл түрдегі қабыршақты теміреткі кезінде, жалпы жақсы жағдайда жұмысқа (оқуға) жарамдылық туралы шешім қабылданады.

Бет терісі кереңқұлақтық зақымдануымен, іріңді тері аурулары, паразитарлық аурулар (лейшманиоз, қышыма қотыр), таралуы шектеулі жеңіл түрдегі қышыма әрі қарай медициналық куәландырумен емделуге жатқызылады.

17-тарау. Онкология

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін бір бастапқы немесе екінші реттік қатерлі аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Қатерлі ауруды емдеген соң өтініш берушілер жарамдылыққа тексеруді жүзеге асырар алдында оңды онкологиялық зерттеуден өтеді.

Мидағы қатерлі ісік клиникалық диагнозы бар өтініш берушілер медициналық сертификатты жаңарту құқығынсыз жарамсыз ретінде қарастырылады.

Мида метастаздар, ісу үдерісінің қайталануы, жалпылануы болмаған жағдайда қатерлі ісік болғанда ағза функциясын толық және тұрақты өтелген жағдайда емдеу аяқталған соң алты айдан ерте емес мерзімде жұмысқа жіберу мәселесі қарастырылады (шұғыл, химия терапия, сәулемен емдеу, құрамдастырылған). Бағалау үшін ұсынылатын құжаттарда сыныптама бойынша ісік сатысы көрінеді (TNM), толық патоморфологиялық қорытынды (ісік өсуінің анатомиялық түрі, оның морфологиялық сипаттамасы, өңірлік лифма жұйесіның жағдайы), жүргізілген ем (хирургиялық үшін – күні, операция және операциядан кейінгі кезең сипаттамасы; химиотерапия үшін – мерзімдері, саны, мөлшері, төзе алушылығы; сәулелік үшін – сәулелену мерзімі және сәулелену әдістемесі, жиынтықты ошақтық мөлшері, жалпы және жергілікті сәулелік реакция). Жұмысқа жіберу қатерлі процесс сатысын ескере отырып, онкологтың ұсынымы бойынша жүзеге асырылады: 1-ші сатыда - ем аяқталғаннан кейін 6 айдан кейін OML шектеуімен ұшуға рұқсат беру алғашқы 2 жыл, кейін - шектеусіз; 2-ші сатыда - ем аяқталғаннан кейін OML шектеуімен 2 жылдан кейін ұшуға рұқсат беру мерзімсіз; 3-ші сатыда - жарамсыз.

Метастаздарды болдырмау үшін мидың МРТ алғашқы рұқсат беру кезінде онкологиялық емдеуден кейін, әрбір 5 жыл сайын және медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

"Рак іn sіtu" патоморфологиялық қорытындылау кезінде ісік, тері және 1 сатылы ерін орнына тәуелсіз сараптау шешімі өткізілген емдеу сипатына (операция) байланысты жүргізілген TML шектей отырып, онкологтың шешімімен жұмысқа жарамдылығы туралы шешім қабылданады.

Қатерсіз ісіктер, сонымен қатар, сүйек-шеміршекті экзостоздар, түйінді жемсау, сарысулы өскіндер, қуықалды безі аденомасы, мастопатия органдардың функциялары мен ауру синдромы бұзылу деңгейі бойынша бағаланады.

Сыртқы жыныс ағзасындағы қатерсіз ісіктерді алып тастау туралы мәселе гинеколог (уролог) кеңесінен кейін шешімін табады. Симптомсыз жатыр миомасы анықталғандар диспансерлік бақыланушылар қатарына жатқызылады; Жатырдағы миоманың көлемі өскен, етеккір қызметі бұзылған және ауырсыну синдромы дамыған жағдайда операциялық емдеу көрсетіледі. Фолликулярлық жатыр сарысулы іріңді аналық без жұмыстан шеттетілместен емдеуге жатады. Дизурикалық бұзылуларсыз қуықалды безінің аденомасы кезінде егер урологтың қорытындысы бойынша шұғыл ем көрсетілді, өтініш берушілер жарамды болып танылады. Аденома кезінде, егер ол зәр шығарудың қатты іркіліп қалуынан қиындаса, куәландыру зәр шығару жұйесі толығымен қалпына келтірілді деген талаппен шұғыл араласу жүргізілген соң үш айдан кейін жұргізіледі.

Өсу тенденциясы жоқ, киім мен аяқ киім киюге кедергі келтірмейтін көлемі кішкентай қатерсіз ісіктер жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды.

	бұйрыққа 2-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 5-қосымша

2-сыныпты медициналық сертификат алуға өтініш берушіге денсаулық жағдайына медициналық куәландыру бойынша қойылатын талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

Медициналық сертификатты алуға өтініш берушілердің туа біткен немесе жүре пайда болған ауытқушылықтары; белсенді, жасырын, асқынған немесе созылмалы аурулары немесе еңбекке жарамсыз болмайды; жаралар, зақымдар немесе операция салдары; өз куәлігінің құқығын жүзеге асыру қауіпсіздігінің бұзылуына әкеліп соғатын функционалдық еңбекке жарамсыздығының осындай дәрежесін туғызатын терапевтік, диагностикалық немесе профилактикалық мақсатта тағайындалған немесе тағайындалмаған дәрі-дәрмектік препаратты қолданғаннан әсері немесе жанама әсері болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

2-тарау. Жүрек-қан тамырлары жүйесі

Өтініш берушіде жүрек қызметінің туа біткен немесе жүре пайда болған, оның куәлігімен және біліктілік белгілерімен берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асырылуына бұзылыстары, оның куәлігімен және біліктілік белгілерімен ұсынылатын бұзылулары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Қан айналымы жүйесінде нормадан елеулі функционалды немесе құрылымдық ауытқулар жоқ.

Төменде аталған жағдайлардың қайсыбірі бойынша бар өтініш берушілер жарамсыз деп танылады: хирургиялық араласуға дейінгі немесе одан кейінгі көкірек немесе қолқаның супраренальды құрсақ бөлімінің 5 және одан көп см диаметрдегі аневризмдері; жүректі немесе жүректі/өкпені ауыстырып орналастыру.

Артериялық қысымның көтерілуі кезінде медициналық куәландыру артериялық қысымның көтерілу дәрежесі және артериялық қысым кезіндегі қатерлердің айқындылық дәрежесі бойынша қарастырылады.

Артериялық қысым сынап бағанасынан 160/95 миллиметр жоғары болғанда, тұрақты сипатқа ие немесе нысана-мүшелердің зақымдануымен қатердің жоғары деңгейімен қоса жүретін артериялық қысым шамасы төмен өтініш беруші жұмысқа және оқуға жарамсыз деп танылады.

Жоғары қан қысымын төмендету үшін медициналық препараттарды қолданған жағдайда өтініш беруші жарамсыз болып саналады; өтініш берушінің куәлігі мен біліктілік белгілері арқылы берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруымен үйлесімді дәрі-дәрмектер ерекшелік болып табылады.

Артериялық қысым сынап бағанасында 160/95 миллиметр және одан жоғары болып тіркелген (Артериялық қысым тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша) және дәрі-дәрмектік емес немесе жұмыстан қол үзбестен қолдануға рұқсат етілген дәрі-дәрмекпен емдеудің көмегімен өзгертілетін өтініш берушілер дәрі-дәрмекпен емдеуді дұрыс таңдап алған соң жұмысқа жарамды деп танылады.

Дәрі-дәрмекпен емдеуді таңдау жұмысынан шеттете отырып, кем дегенде 2 апта жүргізіледі. Жұмысқа жіберілген кезде артериялық қысымның тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша өткізілетін іс-шаралар әсерінің тұрақтылығы, қатер факторлары, тағайындалатын дәрі-дәрмектердің жанама әсерлері, жүктемелік сынамаларға төзімділігі ескеріледі.

Жүрек аритмиясы бар өтініш беруші, жүрек аритмиясы тексерілген, бағаланған және өтініш берушінің өз куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына кедергі келтірмейтіндігі танылған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп саналады.

Ырғақтың айтарлықтай суправентрикулярлық бұзылуы кезінде электрофизиологиялық зерттеу жүргізіледі. Егер ырғақтың айқын бұзылымдары қозса, оның нәтижелері жағымсыз болып есептеледі. Ырғақ бұзылуының айқындылығын бағалау үшін ЭКГ тәуліктік мониторинг жүргізіледі.

Жүректің өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған өтініші берушілер кардиологиялық тексеруге және емделуге жатады (хирургиялық және (немесе) консервативтік). Қайта куәландыру жүректің өткізгіштігі мен ырғағының бұзылуын емдеу нәтижелері бойынша екі айдан ерте емес мерзімде жүргізіледі.

Симптомдық синоатриалды патология, толық атриовентрикулярлық блокада, QT аралығын симптомдық ұзарту; автоматты дефибрилляция жүйесін импланттау; қарыншалық тахикардия кезінде пейсмекерді импланттау сияқты жүрек өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған өтініш берушілер жұмысқа және оқуға жарамсыз деп танылды.

Төменде аталған өткізгіш жүйе немесе ырғақтың төмендегідей бұзылуымен TML/OSL/OPL өтініш берушінің жарамдылығы туралы шешім жүктемелік сынамалар мен кардиологтың кеңесімен кеңейтілген кардиологиялық тексеруден кейін қанағаттанарлық нәтиже болған кезде қабылданады: қойнау-жүрекшелік түйіннің өтпелі немесе тұрақты бұзылуын қосқанда ырғақтың суправентрикулярлық бұзылуы; жыбырлақ ырғақсыздық; кең және тар кешенді тахикардия; симптомсыз синустық брадикардия; симптомсыз синустық тахикардия; симптомсыз оқшауланған бірыңғай пішінді суправентрикулярлық немесе вентрикулярлық эктоптық кешендер; электрокардиограммадағы Бругада феномені; Мобиц-1, Мобиц-2 түріндегі атриовентрикулярлық құрсау; Гис будасы оң сабақтарының толық емес құрсауы; Гис будасы сол сабақтарының толық құрсауы; электр осінің сол жаққа тұрақты ауытқуы; QT аралығының симптомсыз ұзартылуы.

Абляция жүргізілген өтініш берушілер осы Қағидаларға 9-тармақтың 10) тармақшасына жататын өтініш берушілер үшін қанағаттанарлық нәтижелерді көрсететін электрофизиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша екі айдан кейін жұмысқа (оқуға) жарамды деп танылады, бұл ретте кемінде бір жыл кезеңге OSL/OPL шектеу қолданылады

Жоғарыда аталмаған бета-адреноблокаторларды қабылдаған кезде қалыптандыруға келетін ЭКГ (-SТ және -T) қарыншалық кешенінің шеткі бөлігінің тұрақсыз өзгерістері бар жүректің өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған, шағымданбаған өтініш берушілер жұмысқа жарамды деп танылады.

Миокард ишемиясына күдік кардиологиялық зерттеу жүргізуді талап етеді. Жүрек қыспасына қарсы дәрі-дәрмек қабылдаумен бақыланатын стенокардия медициналық сертификат алуға және (немесе) ұзартуға кедергі болып табылады.

Өтініш берушінің жай-күйі тексеріліп, кардиологиялық тексеру жүргізу кезінде куәлікпен берілген құқықтарын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді деп бағаланған және танылған, операциядан кейін 6 ай өткен, жүрек-қан тамырлары жүйесі ауруының барлық қауіп-қатері ескерілген, белгілер жоқ және жүрек қыспасына қарсы дәрі-дәрмектер қабылдау талап етілмеген, TML/OSL/OPL шектей отырып, медициналық сертификатты әрбір ұзарту кезінде кардиологиялық тексеру жүргізілетін кеңейтілген кардиологиялық тексеру нәтижелері оң болған (эхоЭКГ, Брюс хаттамасының 4-сатысының жүктемесімен ЭКГ, кардиологтың бағалауымен коронарлық ангиография, коронароангиография кез-келген ірі тамырдың 50-ден аз немесе сол жақ қарыншаның немесе жүректің сол жақ коронарлық артериясының негізгі магистралінің тамырларының проксимальды тамырлары үшін 30 пайыздан аз стенозды көрсетеді (екіден көп емес артерия) жағдайды қоспағанда, тәж артериясын хирургиялық ауыстырған немесе ангиопластика (стентпен немесе онсыз) немесе жүрекке кез келген басқа операция жасаған немесе анемнезінде миокард инфаркты тіркелген немесе жұмысқа қабілеттілігін жоғалтуға әкелетін басқа кардиологиялық ауруы бар өтініш берушілер жарамсыз деп танылады.

Кейіннен медициналық сертификатты әрбір ұзарту кезінде кардиологиялық тексеру жүргізіледі: Брюс хаттамасы бойынша жүктемесі бар эхоКГ, ЭКГ, қауіп факторларын бағалау, кардиологтың консультациясы; бұл ретте коронароангиография 5 жылда кемінде 1 рет жүргізіледі; басқа да медициналық тексерулер медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі. 2-ші сыныпты өтініш берушілерге арналған TML шектеуі 3 жылдан кейін қанағаттанарлық бақылау және кеңейтілген кардиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша алынып тасталады.

Қос жармалы және қолқа қалқаншалары біркелкі және айтарлықтай регургитациясы кезінде ТМL шектей отырып, кем дегенде бір жылға жіберу эхокардиография және жүктеме сынамаларынан кейін жүргізіледі қолқа кемістігі кезінде өрлеме қолқа патологиясының болмауы және қос жармалы кемістік кезінде миокарданың қанағаттанарлық жиырылғыш қызметімен сол қарыншаның ұйғарынды көлемдері жағдайында жүктемелік сынамалардан кейін жүргізіледі. Әрі қарай жыл сайынғы кеңейтілген кардиологиялық зерттеу жүргізіледі.

Даму кемістіктері, артерия аурулары (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротикалық окклюзия, қан тамырының кеңейіп кетуі, көктамырдың варикоздық кеңеюі, (олардың жарылып кету қаупімен түсін үстіндегі тері жұқарып кеткен кезде трофикалық бұзылулар мен қан айналымының қалпына келмеуі), тромбофлебит, қан тамырларының аурулары мен жарақаттарының, сондай-ақ қан айналымының, лимфа айналымының, трофикалық бұзылумен ауырсыну синдромымен жалғасатын операциялар, сонымен қатар, емдік мақсатта антикоагулянттарды қабылдау жұмысқа қарсы көрсетілім болып табылады. Медициналық сертификатты жаңарту мәселесі зертханалық көрсеткіштер қалпына келтірілген кезде, қан айналымы және лимфаайналуы өтелген кезде, ауру синдромы болмағанда, профиликтикалық мақсатта антикоагулянтті терапияны қабылдаған кезде қалыпты жағдайдың 6 айынан ерте емес мерзімде емдеу нәтижесі бойынша кеңейтілген медициналық тексеруден соң (хирургиялық, консервативтік) шешіледі.

Аяқ тамырларының асқынбаған түйнеліп кеңеюін жоспарлы жедел емдеген соң жұмысқа жарамдылығы туралы мәселе кеңейтілген медициналық тексеру нәтижелері бойынша операциядан кейін 6 аптадан соң шешіледі.

3-тарау. Тыныс алу органдары жүйесі

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін тыныс алу органдары жүйелерінің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушіде қалыпты немесе авариялық жағдайларда жұмыс істеу кезінде еңбекке қабілеттілігінен айырылу симптомдарының пайда болуын туындататын өкпе құрылымының, көкірек ағзасының немесе плевраның құрылымына белсенді зақымдануы болған кезде жарамсыз болып табылады.

Жарамды деп тану өкпе функциялары қалпына келтірілген және зерттеу нәтижелері бойынша жай-күйі қанағаттанарлық болған жағдайда жүргізіледі.

Қызметтердің айқын бұзылуымен және (немесе) асқынуға бейім тыныс алу мүшелерінің аурулары: бронх демікпесі, белсенді саркоидоз, сыртқы тыныс алу қызметінің айқын бұзылуымен созылмалы обструктивті өкпе ауруы (СОӨА), ұйқының обстурктивті апноэсы синдромы, кеуде қуысы органдарында ірі шұғыл араласу, пульмонэктомия, туберкулездің белсенді түрлері жұмысқа қарсы көрсетілім болып табылады.

Асқынусыз клиникалық сипаттағы және дәрі-дәрмекпен емдеу талап етілмейтін немесе қолданылатын дәрі-дәрмектер талманың алдын алатын өкпе демікпесі бар өтініш берушілер TML/OSL/OPL шектеуімен жарамды деп танылады.

Демікпені емдеу үшін дәрілік заттарды қолдану өтініш берушінің куәлігі мен біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруымен үйлесімді дәрілік заттарды қоспағанда, өтініш берушіні жарамсыз деп тануға негіз болып табылады.

Ұшуға болатын, рұқсат етілген ингаляциялық дәрі-дәрмектер: сальбутамол, беклометазон, кромоглицин, окситропиум бромид. Өкпе демікпесін емеу үшін дәрі-дәрмектерді жүйелі түрде қолдану жұмысқа жарамсыз деп тануға негіз болады.

Созылмалы обструктівтік өкпе ауруымен (СОӨА) ауыратын өтініш берушілер оның жеңіл түрі белгіленген жағдайда жұмысқа жіберіледі: бронходилятаторларды қолданғаннан кейінгі ОФВ1 мәні ОФВ1/ФЖЕЛ < 0.70 белгіленген пациенттермен салыстырғанда >80% болғанда. Тыныс алу функциясы қалыпты бұзылған жағдайда TML/OSL/OPL шектеуі қолданылады.

Кенеттен болған пневмотораксты бастан өткерген тұлға, егер зерттеу оның қайталап пайда болу себебін айқындамаса, сауықтырылғаннан кейін 6 аптадан кейін жұмысқа жіберіледі.

Көкірек қуысы және көкірек орталығы аурулары, даму кемістіктері, кеуде қуысы және диафрагма аурулары, жарақат салдары бойынша, клиникалық белгілері жоқ, жүрек тамырларынан алыс, өкпе ұлпасы мен көкірек қабырғасында бөтен дене кездескен жағдайда, жарақаттық пневмоторакс кезінде қорытынды емдеу аяқталғаннан кейін және кеңейтілген медициналық зерттеу нәтижелері оң болған жағдайда шығарылады.

Белсенді емес немесе емделмеген өкпе аурулары бар үміткерлер туберкулез ретінде диагноз қойылған немесе болжалды диагноз қойылған жарамды деп саналады.

Туберкулез диагнозы қойылған немесе болжалды диагноз қойылған белсенді емес немесе емделмеген өкпе аурулары бар өтініш берушіні жарамды деп саналады.

Клиникалық емделген немесе туберкулезден кейінгі қалдық құбылыстары бар өтініш берушілер фтизиопульмонологиялық ұйымның орталықтандырылған дәрігерлік - консультациялық комиссияның жұмысқа (оқытуға) жіберу туралы медициналық қорытындысын ұсынады.

Көкірек қуысы және көкірек ағзасы, даму кемістіктері, кеуде қуысы және диафрагма ауруларына операция жасалғаннан кейін, жарақат және операция салдарлары кезінде өтініш берушілер қалпына келтіру қанағаттанарлық болған және тыныс алу органдарының функциясы толық бағаланғаннан кейін жұмысқа жарамды деп танылады.

4-тарау. Ас қорыту жүйесі

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін асқазан-ішек трактісінің функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Асқазан-ішек жолдарының немесе оның қосымшаларының функциялары бұзылған өтініш берушілер жарамсыз болып саналады.

Өт жолдарына, ас қорыту жолдарының органдарына немесе оның қосалқыларына осы органдардың біреуінің толық немесе ішінара алынуына немесе қызметінің бұзылуына әкеліп соқтырған күрделі хирургиялық операция жасалған өтініш беруші, сарапшы операцияның салдары ұшу кезінде жарамсыздыққа әкелмейтінін анықтағанға дейін мерзімге жарамсыз болып табылады. Олардың куәліктері мен біліктілік белгілерінде берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асырылуына кедергі келтіреді зат алмасу, ас қорыту жолдарының немесе ішкі секреция бездерінің функциялары бұзылған өтініш берушілер жарамсыз болып саналады.

Кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін ас қорыту жүйесінің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары біліктілігінен айыруға себеп болып табылады. Еңбекке қабілеттілігін жоғалту қаупімен, атап айтқанда, стриктура, тарылу немесе компрессия салдарынан обструкциясы бар асқазан-ішек трактісінің хирургиялық араласуы немесе аурудың қандай да бір салдары бар өтініш берушілер денсаулық жағдайы бойынша жарамсыз деп бағаланады.

Асқазан-ішек трактісінің келесі патологиялары бар өтініш берушілер: дәрі-дәрмекпен емдеуді талап ететін қайталанатын диспепсиялық бұзылулар; ойық жара ауруының асқынуы (қайталану, қан ағуы, перфорация, пенетрация); белсенді сатыдағы гепатиттер, белсенділігі жоғары немесе орташа дәрежедегі созылмалы гепатиттер (кез келген этиологиядағы); бауыр циррозы; симптомдық өт қабына тас байлану немесе көптеген кішкентай тастармен симптомсыз ауруы; асқынған немесе созылмалы панкреатиттер мен холециститтер; ішектің асқынған немесе созылмалы қабынып ауруы; тік ішек аурулары мен параректалды жасұнық (операциялық емдеуден кейін қайталамалы тік ішектің түсуі мен анальды қысқыш жеткіліксіздігімен жалғасатын жиі асқынатын); органдарды ішінара хирургиялық толық немесе алып тастау немесе қандай да бір органды алып тастауды немесе органдардың бірінің функциясы бұзылуын қоса есептегенде, асқазан-ішек трактісіндегі болған хирургиялық араласудан кейін жұмысқа қабілеттілікті шектейтін белгілер жойылғанға дейін өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз ретінде қарастырылады.

Жұмысқа жарамдылығы сәтті өткізілген емдеу немесе болған хирургиялық араласудан толық жазылған соң және кеңейтілген гастроэнтерологиялық зерттеудің қанағаттаралық нәтижелері бойынша қарастырылады. TML шектеуі бар медициналық сертификат 3 жыл бойы 1 жылға беріледі.

Бауырды трансплантациялау кезінде жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген гастроэнтерологиялық тексеруден кейін 12 айдан кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың болжамды фармакологиялық әсерімен, мерзімсіз қарастырылады.

Симптомсыз жалғыз ірі таспен холецистолитиаз болған жағдайда оны жоспарлы тәртіпте алып тастау бойынша іс-шара өткізу ұсынылады, TML/OSL/OPL шектеу беріледі.

Ішектің созылмалы қабынуы ауруымен ауыратын өтініш берушілер 5 жыл бойы 1 жыл TML шектей отырып, егер ауру белгіленген ремиссияда тұрса, жағдайы қалыпты болып, жүйелі әрекет ететін стероидтарды қолдану қажеттілігі болмаса жарамды болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушілерде жұмыс қабілетінің жоғалуына әкелетін жарық белгілері жоқ.

Кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін диагностикаланған жарық, еңбекке қабілеттілігін шектейтін белгілер жойылғанша біліктілігінен айыруға себеп болып табылады. Ауырсыну синдромы мен жарығы түсу қаупі болмағанда шаптағы жарық және құрсақ қабырғасындағы жарықты хирургтың кеңесінен кейін жоспарлы түрде шұғыл емдеу ұсынылады, осы жағдайда операцияға дейін TML/OSL/OPL шектеу беріледі. Кіндік жарығын операциялық емдеу айғағы ауырсыну синдромы болып табылады.

Өңеш тамырларының түйнеліп кеңеюі кезінде аурудың этиологиясы мен клиникалық белгілеріне байланысты өтініш берушілер қалпына келтіру құқығынсыз жарамсыз болып танылады.

5-тарау. Зат алмасудың бұзылуы және эндокриндік жүйе

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе органикалық сипаттағы зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулар болмайды.

Эндокриндік жүйенің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық ауралары, тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін ас қорыту және зат алмасу бұзылулары біліктілігінен айыруға себеп болып табылады.

Зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулары бар өтініш берушілер кардиологиялық тексеруді қоса есептегенде кеңейтілген медициналық куәландыру нәтижелері бойынша гормоналды аядағы тұрақты жағдайын көрсеткен жағдайда жарамды деп танылады.

Инсулинге тәуелді қант диабеті бар өтініш берушілер жарамсыз деп саналады, егер ауру диета немесе диета арқылы диабетке қарсы препараттарды ауызша қабылдаумен бірге бақылауындағы жағдайларды қоспағанда, жарамсыз болып саналады, оларды қолдану өтініш берушінің куәлігі мен біліктілік белгілерімен берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына сәйкес келеді.

Гипогликемияны туындататын дәрі-дәрмектік препараттарды қолданбастан көмірсутекті алмастыру толық өтелгенде жұмысқа жіберу жүзеге асырылады. Ингибиторлар альфа-глюкозидазы (глюкобай) және (немесе) бигуанидтер топтарынан (метформин); OSL шектеуімен - туында сульфанилзәр (манинил, диабетон, глюренорм) диетаға толықтыру ретінде диабет дәрі-дәрмектеріне қарсы қолдануға рұқсат беріледі. Бұл ретте қауіпсіз ұшқыш (OSL) қант диабеті бар ұшқыштың физикалық жай-күйімен байланысты ықтимал қауіптер туралы ұшар алдында нұсқау алады.

Қалқанша без қызметтерінің бұзылуы кезінде өтініш берушіні жұмысқа жіберу туралы шешім қалқанша без гормондарын жыл сайын бақылай отырып, тұрақты эутиреоидтық жағдайға жетіп, емделгеннен кейін қабылданады.

Артық дене салмағы бар тұлғаларға экзогенді-конституционалдық семіруді белгілеу үшін тексеру жүргізіледі. Семіру деңгейі Кетле бойынша дене массасы индексі ДМК бойынша дене салмағын бағалауға сәйкес белгіленеді. ДМК>35,0 өтініш берушілер артық салмақ тиісті куәліктің құқықтарын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді және метоболизмдік синдромының даму қаупін бағалау бойынша қанағаттанарлық нәтижелер кезінде және тиісті куәлік құқығын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді деген талаппен жарамды деп танылады. Симптомдық (екінші рет) семіру кезінде эндокринді ми генезі жарамдылығын бағалау негізгі ауру бойынша жүргізіледі.

6-тарау. Гематология

Қан және (немесе) лимфа жүйесі аурулары бар өтініш берушілер, тексеру нәтижесінде олардың жай-күйі олардың куәліктері мен біліктілік белгілері арқылы берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтіні анықталған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп есептеледі.

Анемия сияқты гематологиялық бұзушылықтары бар өтініш беруші жарамдылығын бағалау; коагуляцияның бұзылуы, геморрагиялық немесе тромботикалық бұзушылық; лейкемия; полицитемия, гемоглобинопатия; лимфа түйінін айтарлықтай ұлғайту, көкбауырдың ұлғаюы кеңейтілген медициналық тексеру және гематологтың кеңесінен кейін жүргізіледі.

Бұл жағдайда TML/OPL/OSL шектеуімен жұмысқа жарамдылық аурудың қатерсіздігін белгілеу, жағдайын тұрақтандыру, ілеспе патологияның, көп қан ағу эпизодтарының немесе айтарлықтай тромб түзілуі болмаған кезде қарастырылады.

Ходжкин лимфомы кезінде ем аяқталған соң аурудың жоқтығы расталғаннан кейін; патологиялық ремиссияны көрсете отырып және асқынған инфекциялық үдерісті, лимфоидты жүйенің басқа қатерлі патологиясын қалпына келтіре отырып жүргізілген емдеуден кейін; ұшу қауіпсіздігі үшін мәні бар емдеудің (жүрек уыттылғы, жүйке уыттылық) жанама әсерінсіз толық ремиссия орнату кезеңінде асқынған және созылмалы лейкемия кезінде - TML/OPL/OSL шектей отырып, жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады, егер осыған ұқсас біліктілігі бар әуедиспетчер куәлігімен оған берілген құқықтарды орындау барысында куәлік иесіне тікелей жақын болса.

Емделу тұрақты (күнтізбелік 10 күннен аз емес үзіліспен 3 рет, егер гемоглобиннің бастапқы деңгейі литріне 115 грамнан аз болса) нәтиже берген (әйелдерде литрге 120 гемоглобиннен аз емес, еркектерге литрге 130 гемоглабиннен аз емес) қатерсіз (қансыраудан болатын анемия, теміртапшылықты) анемия, орны толтырылған гемоглобин дерттері және қайталануға бейім емес геморрагиялық диатез жағдайлары жұмысқа (оқытуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды. Емдеуге келмейтін анемия әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

Антитромбоцитарлық дәрі-дәрмектерді (аз мөлшердегі ацетилсалицил қышқылы) қолдану жұмыс үшін қарсы көрсетілім болып табылмайды, бұл жағдайда антикоагулянтті дәрі-дәрмектерді (гепарин, кумарин, варфарин) қабылдау кезінде жұмысқа жарамсыздығы туралы шешім шығарылады.

7-тарау. Несеп-жыныс жүйесі

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін нысып-жыныс жүйесінің функционалдық немесе құрылымдық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Бүйрек немесе несеп-жыныс жолы саласындағы аурудан немесе хирургиялық араласудан кейінгі асқыну кезінде, атап айтқанда тарылуы немесе қысылуы салдарынан өтпеу кезінде, өтініш берушінің жағдайы тексерілген, бағаланған және өтініш берушінің өз куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына кедергі келтірмейді, кандидаттар жарамсыз деп есептеледі.

Несеп-жыныс жүйесі органдарында жүргізілген аурудың өзінің немесе хирургиялық араласудың жұмысқа жарамсыздықты, сонымен қатар, тарылу немесе жаншылумен шартталған обструкцияларды тудыратын қандай да бір қиыншылықтары бар өтініш білдірушілер жарамсыз ретінде қарастырылады.

Бүйрекке, зәрағарға, қуыққа, несеп жолына операция жасалғаннан кейін жұмысқа қайта шығу мәселесі операциядан кейін 3 айдан соң қарастырылады.

Бүйрекке, зәрағарға, қуыққа, несеп жолына операция жасалғаннан кейін жұмысқа қайта шығу мәселесі операциядан кейін 3 айдан соң қарастырылады.

Медициналық куәландыру кеңейтілген урологиялық тексеру нәтижелері бойынша жүргізіледі, жарамдылық туралы қорытынды үдерістің жүру барысына қарай, артериялық қан қысымы деңгейіне, бүйрек қызметінің сақталуына қарай шығарылады. Гемодиализге айғақтар біліктіліктен айырады.

Туғаннан бір бүйрегі бар немесе этиологиясы бойынша кейін пайда болған бір бүйректі өтініш берушілер жалғыз бүйректің функциясының күйіне қарай ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бағаланады.

Бүйректің бұзылуы қайталама сипатта болса куәландыру негізгі сырқат есебінен жүргізіледі.

Толық цистэктомиядан, бүйрек трансплантациясынан кейін жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген урологиялық тексеруден кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың фармакологиялық әсерін ескере отырып, 12 айдан кейін қарастырылады.

Тасты бір рет кетіргеннен кейін, тас түспей бүйрек шаншыған, бүйректің шаншуы қайталанған кезде медициналық сертификат иелері емделгеннен кейін бүйрек қызметінің зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру көрсеткіші қалыпты болған кезде TML/OSL/OPL шектеуімен бес жыл бойы жұмысқа жарамды болады.

Қуықтағы зәр тасы диагнозы белгіленген кезде жедел түрде емдеуге ұсыныс беріле отырып, жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады. Қуықтағы зәр тасы ауыруын инвазивті емес әдіспен емдеген кезде (соның ішінде экстракорпоральды литотрипсиядан кейін) емделгеннен кейін кем дегенде бір айдан соң жұмысқа жіберіледі, қуықтағы зәр тасын хирургиялық жолмен емдеген кезде ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бүйрек функциясының зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру қорытындысы қалыпты болған кезде үш айдан кейін шектеусіз жұмысқа жіберіледі.

Қуықалды безінде тасы бар өтініш берушілер клиникалық ауруларсыз жұмысқа жарамды болып табылады.

8-тарау. Жұқпалы аурулар

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін қандай да бір жұқпалы аурулардың клиникалық диагноздары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

АИТВ-ға серопозитивті реакциясы бар өтініш берушілер, өтініш берушінің жағдайы куәландырылған, бағаланған және оның куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтін бағаланған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп есептеледі.

TML шектеуімен жарамдылығын тану қалыпты, үдемелі емес кезеңдегі жеке тұлғалар үшін кеңейтілген медициналық тексеру және мамандандырылған медициналық ұйымда вирустық жүктемені және ИКАО рұқсат ететін препараттармен жарамды емді бақылау арқылы тұрақты тексеру қорытындысы бойынша қарастырылады. АҚТҚ-инфекциясын анықтау біліктілігінен айырады.

Өтініш берушіде венерологиялық аурулар анықталған немесе күдіктенген кезде диагнозды растау және емдеу мамандандырылған мекемеде жүргізіледі. Жұмысқа жарамдылығы жөніндегі мәселе аурудың асқынған кезеңінде тері-венерологиялық диспансерде емделгеннен кейін, дерматовенерологтың қорытындысын ескере отырып қарастырылады. Асқыну кезінде (эпидидимит, простатит, артрит, жатырдың қабынуы) жарамдылығы туралы қорытынды тиісті ауру бойынша шығарылады.

Өтініш берушіде анықталған созылмалы инфекциялық және паразитарлық аурулар ағза органдар мен жүйелері функциясының бұзылу дәрежесі бойынша бағаланады. Органдар функциясының бұзылуымен, жалпы астенизациямен қатар жүретін осы аурулар кезінде жұмысқа жарамсыздығы туралы шешім шығарылады. Бортсеріктер теріс бактериологиялық зерттеп-қарау нәтижелері кезінде жұмысқа баруға рұқсат етіледі.

9-тарау. Акушерлік және гинекология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе құрылымдық акушерлік жарақаттары немесе гинекологиялық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе құрылымдық акушерлік жарақаттары немесе гинекологиялық аурулары болмайды.

Функционалдық бұзылуы бар (метроррагия, ауыру) әйел жыныстық органдарының даму кемістіктері; эндометриоз, симптомдық жатыр миомасы, созылмалы гинекологиялық аурулардың жиі асқынуы (1 жылда 3 реттен көп) және қызметінің бұзылуы; жыныс мүшесінің 3-дәрежесінде түсу және төмендеуі; қуықжыныс және ішекті-жыныс жыланкөзі; артқы тесік қысқыш қызметі бұзылуымен бұтаралық айырылу жұмысқа жарамсыз деп тануға негіз болады.

Жатыр мойындағы аурудың (жалақ жарасы, эндоцервицит, жалақ жаралы эктропион) жіті кезеңін емдегеннен кейін жұмыстағы ұшқыштар мен бортсеріктер 3 аптадан 3 айға дейінгі мерзімге ұшудан шеттетіледі. Әйел жынысы аумағындағы көлемі 5 см үлкен жылауық ісігі жедел емдеуге жатады. Әйел жынысы аумағындағы ауруды хирургиялық емдегеннен кейін авиациялық персонал тұлғаларын жұмысқа қайта түсуі лапароскопиялық операция кезінде операциядан кейін 4-6 апта өткен соң, лапаротомиялық операция кезінде (асқынусыз) операциядан кейін 2 ай өткен соң қарастырылады.

Симптомсыз жатыр миомасы, эндометриоз, көлемі 5 см асатын эндометриялық, параовариальды және фолликуллярлық ісік, кіші жамбаста қызметінің бұзылмауы мен ауырсыну синдромы жоқ жабысқақ процесінің болуы, жатыр денесінің және оның қосалқысының болмауы, жатырдың немесе қынаптың болмауы және оның жетілмеуі біліктілігінен айыруға негіз бола алмайды.

Овариалдық-етеккір циклы (дисменореяны қоспағанда) бұзылған медициналық сертификат иелері жұмыстан шеттетусіз тексеруге және емдеуге жатқызылады. Акушерлік тексеру және тұрақты медициналық бақылау нәтижесінде тәуекел дәрежесі төмен асқынбаған жүктілік анықталған жағдайларды қоспағанда, жүкті өтініш берушілер жарамсыз деп есептеледі.

Жүктілік кезінде әйел OSL шектей отырып (оның келісімімен және жауапкершілігінде) жүктіліктің 12 аптасынан бастап 26 аптасының аяғына дейін жұмысқа жарамды деп танылады (бортсеріктер үшін жүктіліктің 16 аптасының соңына дейін) (келісім). Бұл ретте әйелдің қолына ұшу кезінде орын алатын жүктілік ауыртпалықтары туралы жазбаша ұсынымдар беріледі. Жүктіліктің 27 аптасынан бастап (бортсеріктер үшін жүктіліктің 17 аптасынан бастап) медициналық сертификаттың қолданысы тоқтатылады.

Босанғаннан кейін немесе жүктілікті тоқтатқаннан кейін өтініш беруші қайта куәландырудан өткенге дейін және оның куәлігі мен біліктілік белгілері арқылы берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз түрде жүзеге асыра алатындығы мойындалғанға дейін оның куәлігімен берілген кәсіби міндеттерін жүзеге асырмайды.

Босанғаннан кейін немесе жүктілікті тоқтатқан кезде жұмысқа қайта кіру акушер-гинеколог дәрігердің қорытындысы және медициналық куәландыру нәтижелері бойынша жүзеге асырылады.

Контрацепцияға арналған препараттарды және гормонды алмастыратын терапияны қабылдайтын әйелдерді жұмысқа жіберу осындай емдеуге жақсы төзімділік жағдайында және тромбоэмболиялық асқынулардың, уытты-аллергиялық дәрі-дәрмектік гепатиттің, холестаздың алдын алу үшін тұрақты клиникалық-зертханалық бақылауда (әрбір 6 ай сайын) жүзеге асырылады.

10-тарау. Тірек-қозғалу аппараты

Өтініш берушіде оның куәлігі мен біліктілік белгілері арқылы берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асырылуына кедергі келтіретін сүйектердің, буындардың, бұлшық еттердің, сіңірлердің немесе олармен байланысты құрылымдардың бір ауытқулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің физикалық дамуы және бойының дене массасына сәйкес келуі дененің теңбе-тең дамуы кезінде Кетле бойынша ИМТ арқылы есептеледі. Физикалық дамуын бағалау кезінде жасы (ағзаның қарқынды дамуы кезінде дене массасы бойынан кеш дамиды), кемінде 25 пайыз дене массасының тапшылығы физикалық жағынан жеткіліксіз даму болып есептеледі.

Өтініш беруші отыру жағдайында жеткілікті өсу, қол мен аяқтың тиісті ұзындығы, бұлшық ет күші, тірек-қимыл аппаратын оның куәлігімен берілген құқықтарды қауіпсіз жүзеге асыру үшін функционалдық пайдалану білігі болмаған кезде жарамсыз болып табылады; даулы жағдайларда – тренажердың нұсқаушысының тексеру нәтижелері туралы қорытындысымен тексеру жарамдылық негізі болып табылады.

Саусақ ұшының болмауы, оң қолындағы бірінші немесе екінші саусағының болмауы, толық құрысуы немесе қозғалмауы, сондай-ақ сол қолдағы бірінші саусақтың болмауы (бірінші саусақта тырнақ жабындысының болмауы және басқа екі саусақта жабындының болмауы саусақтың жоқтығына теңестіріледі) жұмыс істеуге жарамсыздықты тану үшін негіз болып табылады.

Қол саусақтарының, білектің ақаулары, қолдың немесе аяқтың едәуір қысқаруы кезінде жарамдылықты бағалау жаттығу құрылғысында тексергеннен кейін функцияларының сақталу дәрежесімен анықталады (жаттығу құрылғысы нұсқаушысының тексеру нәтижелері туралы қорытындысымен барлық басқару органдарына жеңіл жету және олармен тиімді жұмыс істеу қабілеті бағаланады). OAL шектеуін қолдануға рұқсат етіледі.

Остеоартроз құбылысынсыз және табан функциясын сақтай отырып кез келген деңгейдегі майтабандылық жұмыс істеу үшін кедергі болып табылмайды.

Бұлшық етке, сіңірге, байламдарға, сүйектерге және буындарға операциядан кейін, эндопротездеу кезінде-операциядан кейін алты айдан ерте емес жұмысқа жарамдылық олардың функциялары қалпына келтірілгеннен кейін анықталады. OAL шектеуімен қол немесе аяғының қысқаруы әуе кемесінің белгілі бір түрінде ғана жұмыс істеуге жол береді. Жарамдылығын бағалау аяқ-қолдары функцияларының сақталу дәрежесімен анықталады. Қорытынды жаттығу құрылғысында тексерілгеннен кейін шығарылады (жаттығу құрылғысы нұсқаушысының тексеру нәтижелері туралы қорытындысымен барлық басқару органдарына жеңіл жету және олармен тиімді жұмыс істеу қабілеті бағаланады).

Өтініш берушінің даму ақаулары, сүйектің, буынның, шеміршектің, бұлшықеттердің және сіңірдің созылмалы аурулары, жарақат және операция салдары, күйік шалудан немесе үсінуден кейінгі тыртықтар асқыну үдерісіне, қызметтің бұзылуына, ауырсыну белгісіне байланысты бағаланады. Айтарлықтай дәрежеде қызметтің бұзылуымен, ауырсыну белгілерімен, сыртқы ақаумен, білінуге бейімділігімен қатар асқынатын, киім, аяқ киім киюге кедергі келтіретін жағдайлар жұмыс істеуге жарамсыздықты тану үшін негіз болып табылады.

Остеомиелит болғанда асқыну кезеңінде секвестральды қуыстар, терең жаралар бар болған жағдайда өтініш берушілер емделуге (консервативті және (немесе) хирургиялық) жатады; омыртқа сүйектеріндегі дегенеративті-дистрофиялық үрдістер (омыртқааралық остеохондроз, спондилоартроз), жарақаттар мен оталар салдары болғанда, үдемелі емес, киім мен аяқ киім киюге кедергі келтірмейтін, ауырсыну синдромынсыз функцияның шамалы немесе орташа шектелуімен күю және үсіктерден кейінгі тыртықтар болған кезде жұмысқа жарамдылық туралы қорытынды шектеусіз немесе OAL шектеумен буындардағы қозғалыс функциясы мен көлемін бағалап шығарылады.

Рентгенологиялық жолмен анықталған, бірақ клиникалық сипаттары жоқ омыртқалардың шеттерінің өсуі, олардағы бірлі-жарым тікен тәріздес өсінділер, бойлық сіңірдің тығыздануы түріндегі омыртқадағы морфологиялық өзгерістер диагноз қоюға негіздеме болып табылмайды.

Омыртқаның компрессиялық сынығынан кейін және омыртқаға ота жасалғаннан кейін медициналық куәландыру функциялардың бұзылуы мен ауырсыну синдромы жоқ болған кезде 3-6 айдан кейін жүргізіледі. Көлденең, қылқанды өсінділер сынғанда ауырсыну синдромы жоқ болған жағдайда сауыққан соң медициналық сертификаттың иегеріне жұмысқа рұқсат беріледі. Жамбас сүйектерінің шоғырланған сынулары бар болғанда куәландыру жарақат алғаннан кейін алты айдан кейін ғана жүргізіледі.

Буындардың ауруларында және ауру бетінің тіндері жалғанған жүйелері ауруларында мүшелердің бұзылу функциялары көрсетілмеген ауруларда көрсетілген мүшелердің және буындардың функционалды жағдайына байланысты қорытынды шығарылады.

11-тарау. Психиатрия

Өтініш берушілердің бір психиатриялық аурулардың не әрекетке қабілетсіздігі, патологиялық жай-күйі немесе бұзылуы туралы тиісті клиникалық диагноздардың: жіті де, созылмалы да, туа біткен де, сатып алынған да, тиісті куәліктің кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін медициналық тарихы болған жағдайда (генетикалық компонентті алып тастау үшін отбасылық тарихпен) жарамсыз болып табылады.

Шизофрения, депрессия, тұлғаның бұзылуы немесе сандырақтау сырқатнамасы немесе клиникалық диагнозы қойылған өтініш берушілер қалпына келтіру құқығынсыз жарамсыз деп қаралады.

Әлсіздік немесе неврастениялық, жағдайға уағдалы синдром кезінде; қысқа мерзімді психикалық соматикалы-уағдалы шалдығу кезінде, сауығудан кейін және қолдаушы терапияны қолданбаусыз жүйке-психикалық функцияларын толық теңелту кезінде тиісті психиатриялық тексерілуден кейін жарамдылыққа баға жүргізу алдында және психологиялық тестілеу, клиникалық тексерілу нәтижелері оң болу және OML/TML шектеулерімен жүктемелік сынамаларды жақсы көндігу қабілеттілігі жағдайында үш ай өткен соң жұмысқа жарамды деп танылады.

Нервтік-психикалық қызметтің жақсы әлеуметтік және кәсіби компенсациясы кезінде инфантилизмнің, акцентуацияның жекелеген, анықталмаған белгілері теріс медициналық қорытынды/тұжырымдама үшін негіз болып табылмайды. Өтініш берушіде бұрын анықталмаған үйлесімсіз мінез-құлықтық реакциялардың пайда болуы психологиялық тексеру үшін негіз болып табылады. Медициналық психолог жеке басының ауытқулары мен жеке психологиялық ерекшеліктерін анықтаған жағдайда психиатрдың консультациясын және мамандандырылған мекемеде психиатриялық тексеруді тағайындайды, оның нәтижелері бойынша жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады.

Елеусіз ауытқулары болған жағдайда жарамдылық туралы қорытынды кәсіби қасиеттері, жұмыс өтілі, жұмыс тәжірибесі, орындалған жұмыстарының сапасы ескеріле отырып шығарылады.

12-тарау. Психология

Өтініш берушілердің мамандық бойынша куәлікке сәйкес тиісті кәсіби міндеттерін атқаруға кедергі келтіретін психологиялық ақаулары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Психологиялық тестілеу кезінде психологиялық жай-күйі және авиация саласындағы кәсіби жарамдылыққа когнитивті критерийлері бағаланады: зейін қою, жалпы ой әрекеті (сөйлеу және цифрлық), цифрлық ойлау/ ойда есеп жүргізу, жады көлемі, технологияны түсіну мүмкіндігі, кеңістікте өзін бағдарлау, жағдай бойынша бағдарлау, көңілді тарату, көп мәселелік режим, автоматизация жылдамдығы, психомоторлық координация. Психологиялық бағалау өмірбандық деректерді, жеке тұлға тесттері және психологиялық сұхбат жиынтығын қамтиды.

Өтініш берушінің психологиялық ауытқу бар екеніне күдік болған немесе оның бары анықталған жағдайда, өтініш беруші психологқа консультацияға жіберіледі. Бұған нақты адамның психикалық жарамдылығы немесе жеке тұлғалық ерекшеліктеріне байланысты күмән келтіретін біріздендірілген тексерілген ақпарат айқын дәлел бола алады. Ақпарат көзі болып апаттар немесе авиациялық оқиғалар, оқыту немесе біліктілік тесттерін өткізу кезіндегі проблемалар, куәлікке тиісті қауіпсіздікті қамтамасыз етуді жүзеге асыруға қатысты қылықтар немесе мінез-құлық болады.

13-тарау. Неврология

Өтініш берушінің куәлікке тиісті кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін неврологиялық ауыруы болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Клиникалық-неврологиялық тексерудің негізгі мақсаты бұл созылмалы (үдемелі) (Паркинсон ауыруы, амиотрофиялық склероз, шашыраңқы склероз) аурулардың белгілерін, транзиторлық бұзушылықтарды (эпилепсия, транзиторлық ишемиялық шабуыл, бас айналу) және басқа патологиялық ауытқушылықтарды, ауырудың белгілері ретінде анықтау.

Ауру тарихында 5 жылдан бері қайталамалы ұстамасы жоқ қояншық ауруының; емделу мерзімі 10 жылдан көп және ұстамасы жоқ қояншық ауруының; электроэнцефалографияның эпилептиформалық және баяу фокустық тербелістер бұзылысы; нерв жүйелерінің үдемелі немесе үдемейтін аурулары; естің бір реткі белгісіз жаңылуы; бас жарақатынан кейін естен айырылу; бас миының терең жарақаты; шеткері жүйке мен жұлынның зақымдануы клиникалық диагноздары немесе жазбалары бар өтініш берушілер – ЭЭГ-ні тәуліктік мониторингті, эпилептологтың консультациясын қамтитын кеңейтілген медициналық куәландырудан өтеді.

Қояншық ауруы болжанған тұлғалар толық неврологиялық тексерістен, ЭЭГ-ні тәуліктік мониторингтан, диагностикалық бейнелеуден (мидың КТ немесе МРТ) өтуге, эпилептологтың кеңесін алады. ЭЭГ-дегі эпилептоидтық белсенділік қояншық диагнозын растайды, ал оның болмауы диагнозды жоққа шығармайды. Қояншықтың расталған диагнозы өтініш берушінің жұмысқа жарамсыздығын анықтайды.

Этиологиясы анықталмаған бір реттік эпилептиформалық ұстама жағдайында, симптомдық қояншық жағдайында сараптамалық бағалау негізгі ауруға байланысты, бас миының көлемді барысымен, тамырлы бұзылыстармен, экзогендік уланумен, құрттық инвазиямен және басқа да аурулармен дифференциальды диагностика жүргізіледі.

Бас миы қан айналымының шиеленіскен бұзылулары түріндегі клиникалық белгілер және оның салдары, криздік ағыны бар бас миы қан айналымының бұзылулары нервтік-психикалық қызмет немесе неврологиялық зерттеу нәтижелері бойынша функциялары бұзылмай органикалық шамалы белгілер түріндегі қалдық құбылыстар толық қалпына келтірілгенге дейін ұшу үшін қары көрсетілім болып табылады.

Неврологиялық мәртебеде шашыраған микросимптоматика және жас диагноз және ұшуға жарамсыздығы туралы шешім шағыруға негіз болып табылмайды.

Жүйке жүйесінің органикалық ауруы (ісіктер, сирингомиелия, ұмытшақтық склерозы және біртіндеп күшейе түсетін сипаттағы басқа да аурулар); ОНЖ жұқпалы ауруларының күшті және созылмалы түрлері (энцефалит, арахноидит, менингит, миелит, нейросифилис, инфекцияның қалған көрінісі немесе функциясының ауытқуымен жүйке жүйесінің интоксикациясы, ликвородинамикалық ауытқулары, діріл талмасымен); жүйке бұлшық еті аппаратының аурулары бар (миастения, миопатия, миотония, миоплегия) өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз болып танылады.

Жұлын түбіршіктері, өрімдері, жүйке өзектері, жүйке түйіндері созылмалы ауыратын және зақымдалған, шеткі нейроваскулярлық синдромдары бар, омыртқа аурулары кезінде түбіршік жаншылған; функциялардың кәсіби міндеттерді атқаруға кедергі болмайтын елеусіз бұзылыстары бар омыртқаға, жұлын түбіршіктеріне, өрімдер мен жүйке өзектеріне жедел араласулардың салдары бар өтініш берушілер жұмысқа жарамды деп танылады.

Омыртқааралық дискі жарығы алып тасталғаннан кейін, отаның сипаты мен отадан кейінгі кезеңнің ағымы ескеріле отырып, үш-алты айдан соң куәландыру жүргізіледі.

Бас миының орта дәрежеде соғылуын алған, бас сүйегі негізінің немесе субарахноидалдық қан кетуімен біріктіру сүйектерінің бір сызықпен сынуын алған өтініш берушілерге медициналық куәландыру алты айдан кейін, TML/OPL/OSL шектеуімен жарақаттан кейін 3 жыл ішінде, бас сүйек миының шайқалуын немесе жеңіл дәредеде соққысын алғандарға – жарақаттан кейін үш айдан соң жүргізіледі.

Талумен ілесетін ауру бар болу кезінде, жарамдылық негізгі аурумен анықталады. Тексеру кезінде эпилепсия, гипогликемикалық жағдайлар, жүрек-қан тамырларының аурулары, жүйке жүйесі, қан аурулары, эндокриндік аурулар шығарылады.

Синкопалды жағдайларға (талу) шалдыққан өтініш берушілер, жұмыстан босатылады. Егер емделуден және бір айдан бастап бір жылға дейін бақыланудан кейін жағдайдың зарарсыз сипаты белгіленсе және синкопалды жағдайдың потенциалды ауыр механизмдері шығарып тасталса, медициналық қорытынды беру мүмкіндігі қарастырылады. Жарамдылығы туралы мәселелер кеңейтілген медициналық тексерулерден кейін немесе ауыстыру қорытындысы негізінде шешіледі. Берілген диагнозы диспансер бақылауынан және екінші рет тексеруден өткеннен кейін екі жылдан кейін алынады.

14-тарау. Офтальмология

Өтініш берушілерде көздің көру қабілеті нашарлануынан туындаған, туа біткен немесе созылмалы, өткір де, сол сияқты көз аурулары болмауы қажет, сондай-ақ жарақаттан кейін асқынулар, немесе көзге ота жасату әсерінен болған берілген куәліктерге сәйкес кәсіби міндеттерді орындауға зиянын тигізбеуі қажет болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің көру өрісі қалыпты, тиісті көзішілік қысымы бар, жұмыс істейтін бинокулярлық көру, түсті қабылдау болмаған кезде жарамсыз болып табылады.

Көз жітілігін тексеру қашықтықта кешілігін түзетусіз және түзетумен жүргізіледі; көз жітілігінің дәл анық көру қабылеті көрсетіледі.

Өтініш беруші өткізілген кемшіліктерді түзетулерге сәйкес 30-50 см қашықтықта №5 кестені (немесе баламалы кестені) оқи алатыны талап етіледі.

Өтініш берушілер үшін бір қалыпты көру қабілеті бар, түзету линзаларына сәйкес, көзілдірік немесе түйіскен линзалар көмегімен 0,7 бинокулярлық көру өткір түзету нүктесіне сәйкес жеткен талаптары бойынша түзетілмеген өткір көруге қатысты белгіленбейді.

Өтініш берушілерге қосалқы қолжетімді кемшіліктерді түзету көзілдірігі беріледі, онда қолайлы көріну функциясын қамтамасыз ететін және авиациялық мақсаттар үшін қолайлы болуы шарт; түйіскен линзаларды пайдалану кезінде үлкен қашықтықты көру қамтамасыз етілуі қажет; монофокальді, ыңғайлы болып табылады. Осындай жағдайда қажетті түзету түріне байланысты VDL, VML, VNL, CCL шектеулері қойылады. Көзілдіріктің (линзаның) болуы және сапасы дәрігерлік қарау кезінде бақыланады.

Рефракция – өтініш беруші +6.0Д аспайтын гиперметропиямен; -8.0Д аспайтын миопиямен; 5.0Д аспайтын астигматизммен; 3.0Д аспайтын анизометропиямен оңтайлы түзетуге жеткен жағдайда жарамды болып табылады. Анизометропия 2,0-ден 3,0D-ге дейін, астигматизм 3,0D-ден жоғары болса, CCL шектеуі бар контактілі линзаларды киеді.

Түсті айырудың бұзылу диагнозы бұзылу типі, түрі, нысаны және VСL шектеуімен бұзылу дәрежесі көрсетіліп енгізіледі. Медициналық зерттеу нәтижелері пайдаланылатын аспаптың және (немесе) әдістің нұсқаулығында көрсетілген тиісті нормалар бойынша арнайы бланкіде бағаланады.

Көру органының функцияларын өзгертпейтін жалған қанат тәріздес жарғақша, пингвекула, шағын халазион, конъюнктивтегі бірлі-жарым беткі жақ фолликулалары, жай блефариттер, бұлдыр конъюнктивиттер, қабақтың берішті өзгерістері жұмысқа жіберуге қарсы көрсетілім болып табылмайды.

Қабыну-бүліну сипатындағы көз алмасы аурулары, көз тамырларының ауыр аурулары, операция жасалатын, көз қызметі бұзылатын көз жарақаттары жұмысқа жарамсыздығын анықтайды.

Жасы келгендердің көз бұршағы ағаруы бастамасы үдеусіз, көз бұршағының шектеулі бұлдырауы, жарақаттық сипаттағы шыны тәріздес дене, жалған сары дақты нәрсіздену, бастапқы үдемейтін көру жүйесінің көру қызметін жеткілікті сақтаумен семуі бар тұлғалар жарамды деп танылады.

Көз рефракциясының сипаттамаларының өзгеруіне әкеп соққан хирургиялық операцияға ұшыраған өтініш берушілер олардың куәліктері мен біліктілік белгілерінде берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асырылуына әсер етеді, салдарлар болмаған жағдайда жарамды деп танылады.

Көз бұршағы орнына даражемірлі интраокулярлы линза қондырып, катарактаның экстракциясы (екі көзге де отаны қоса) бойынша операция жасатқан медициналық сертификат иегерін жұмысқа жіберу көру қызметтерінің сақталуын ескере отырып, операциядан кейін екі ай өткен соң жүргізіледі.

Көру органдарында лазерлі операциялар жасалғаннан кейін жұмысқа жіберу туралы мәселе көру қызметтерінің сақталу дәрежесін ескере отырып, операциядан кейін кемінде 2 ай өткен соң (қызметтегі ұшқыштар, үшін көздің ішкі тор қабағының лазерлі коагуляция жасалғаннан кейін – 4 аптадан кейін) жеке шешіледі.

Жоғары көзішілік қысым анықталған жағдайда, өтініш беруші диагнозды нақтылау (қатерсіз офтальмогипертензия, ашық бұрышты немесе жабық бұрышты, алғашқы немесе қайталама су қараңғылық және т.б.) және сәйкес келетін емді тағайындау үшін (сақтау немесе жедел) үшін глаукоматолог кеңесіне жүгінуге жатқызылады

Алғашқы кезеңдегі ашық бұрышты су қараңғылықпен жұмысқа жіберу тұрақты жергілікті гипотензиялық терапия кезінде көзішілік қысымды қалпына келтіру сәтінен бастап болады. Су қараңғылық бар өтініш берушілер көзішілік қысым мен көздің көруін өлшеу арқылы, көру шегін зерттеумен, көру нервісі дискілерін бағалау және қабылданылатын препараттардың жанама зиянын бағалау жолымен кеңейтілген жүйелі түрдегі офтальмологиялық тексеруге жатқызылады.

Көздің қозғалғыш аппаратының олқылықтарын синоптофорда ашық немесе жасырын қылилық (гетерофория) болуын зерттеу әр медициналық куәландыру кезінде жүргізіледі. Көз қабағының салымен көздің қозғалтқыш аппаратының бұзылуы; салдық және қосарланған қилылық патологияны жойғанға дейін емдеу үшін көрсетілім болып табылады.

15-тарау. Оториноларингология

Өтініш берушінің куәлігімен және біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтіретін бір құлақ олармен байланысты құрылымдарының ауытқулары немесе аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушілерде жоқ:

вестибулярлық функцияның бұзылуы;

эустахиялық құбырлардың елеулі дисфункциясы;

дабыл жарғағының емделмеген тесілуі.

Медициналық қызметкерден 2 м қашықтықта артқы жағында тұрған тыныш бөлмеде орташа көлемді сөйлеуді екі құлағында да ести алмайтын өтініш берушілер жарамсыз болып саналады.

Сыбырлап сөйлеген жуан және жіңішкелік сөз тобын 6 метрден кем емес қашықтықта қабылдау және аудиометрия қорытындысы бойынша құлақтың естігіштігі бағаланады.

Егер тазатональды аудиометрдің көмегімен тексеру нәтижесінде әрбір құлаққа 500, 1000 немесе 2000 Гц жиіліктердің кез келгенінде 35 дБ артық немесе 3000 Гц жиілікте 50 дБ артық есту қабілетінің жоғалуы анықталса, өтініш беруші жарамсыз деп саналады.

Аудиометрия шуды -20 до +100 дБ ауқымында125-тен 8000 Гц жиілікегі қарқындылықта қабылдауды белгілейді. Үндік аудиометрия өткізу кезінде өтініш беруші әр құлақпен бөлек естуді 500, 1000 немесе 2000 Гц жиілікте 35 дБ-дан аса немесе 3000 Гц жиілікте 50 дБ-дан аса сақталады.

Есту функциясын анықтау кезінде, сөз топтарының жуан немесе жіңішке болып жатқызылғандығына қарамастан естудің ең шамалы көрсеткіштері қабылданады.

Жоғарыда көрсетілген нормалардан асатын есту қабілетін жоғалтқан жұмыс істейтін медициналық сертификат иелері сөзге және радиомаяктардың сигналдарына таңылатын типтегі тиісті біліктілік белгілеріне әуе кемесінің кабинасындағы қалыпты шуды шығаратын және еліктеме жасайтын шу аясында қалыпты есту қабілетіне ие болса олар жарамды болып табылады. Есту қабілетін практикалық тексеру оның қолданыстағы куәліктері мен біліктілік белгілеріне сәйкес, әуе кемесі экипажының кабинасында ұшуда сол типті әуе кемелеріне қатысты қолданыстағы куәліктері мен OAL шектеуімен біліктілік белгілеріне сәйкес жүргізіледі.

Арнайы жабдықты, соның ішінде кислородтық-тыныс алу аппараттарын кию мүмкіндігінің қанағаттанарлық дәрежесі бойынша операциялық емдеуден кейін жұмысқа және оқуға жарамдылығы туралы мәселе құлақты радикалдық операциядан кейін операция соңы қуысының толық және тұрақты эпидермизациясы мен есту қызметін сақталуы (тимпанопластика, стапедопластика) кезінде жұмысқа жарамдылық мәселесі шешіледі.

Есту аппаратын пайдаланып, есту қабілеті бойынша талаптарға сәйкес келген жағдайда, мұндай аппарат есту қабілетін, жақсы төзімділікті қамтамасыз етуі және авиацияда қолдануға қолайлы болады.

Шеке қуысының остеомасы ұшуды жақсы көтерген жағдайда жұмысқа қарсы көрсетілім болып табылмайды.

ЛОР-мүшелері функцияларын, тыныс алу және сөйлеу функцияларын бұзатын және арнайы жабдықты пайдалануға қиындық туғызатын бұзылулардан, аурулардан және операция жасаулардан кейін мұрын қуысының және оның қосалқы қуыстарының, ауыз қуысының, жұтқыншақтың, көмей, түтіктердің немесе құлақтың тұрақты өзгерулері, кекештену, тіл мүкістігі немесе сөйлеу байланысын жүргізуге кедергі келтіретін басқа да сөйлеу ақаулары жұмысқа жарамсыздықты айқындайды.

Көлемі екі сантиметрден астам гайморлы қуыстардың кисталарын, фронтальды қуыстардың кисталары мен остеомаларын операциялық емдеуден кейін мұрынмен тыныс алу функциясы толық қалпына келген ринопластиканы бастан өткерген өтініш берушілер оқуға жарамды деп танылады, бірақ операциядан кейін екі аптадан ерте емес.

Анық, сөзі түсінікті, бірақ кейбір дыбыстардың дұрыс берілмеуі жұмысқа кедергі емес.

Көп тістер түсіп қалуынан шайнау қызметі бұзылған жағдайда жоспарлы тәртіпте протез қою қажеттігі ұсынылады.

Ортаңғы құлақтың созылмалы аурулары – эпи- немесе мезотимпанит кезіндегі жұмысқа жарамдылығы туралы шешім емделуден оң нәтиже болған жағдайда шығарылады. Перфорация, құрғақ перфорация, дабыл жарғағындағы әк қыртыстары (ол жақсы қозғалған, аудиограммамен расталған қалыпты есту кезінде) орнындағы аздаған тытықтар диагноз қоюға негіздеме береді.

Дабыл жарғағының бір құрғақ тесілуі өтініш берушіні жарамсыз деп тануға негіз болып табылмайды.

Статокинетикалық тітіркендіргіштерге аса сезімталдық жұмысқа оқуға қарсы көрсеткіштер болып табылады.

16-тарау. Дерматология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін бір аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Жеңіл түрдегі теңге қотыр, таралуы шектеулі қышыманың жалпы жағдайы жақсы болса, жарамдылық туралы шешім қабылданады.

17-тарау. Онкология

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін бір бастапқы немесе екінші реттік қатерлі аурулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Қатерлі ауруды емдеген соң өтініш берушілер жарамдылыққа тексеруді жүзеге асырар алдында оңды онкологиялық зерттеуден өтеді.

Мидағы қатерлі ісік клиникалық диагнозы бар өтініш берушілер медициналық сертификатты жаңарту құқығынсыз жарамсыз ретінде қарастырылады.

Мида метастаздар, ісу үдерісінің қайталануы, жалпылануы болмаған жағдайда қатерлі ісік болғанда организм функциясын толық және тұрақты өтелген жағдайда емдеу аяқталған соң алты айдан ерте емес мерзімде жұмысқа жіберу мәселесі қарастырылады (шұғыл, химиятерапия, сәулемен емдеу, құрамдастырылған). Жұмысқа жіберу TML шектеуімен жүзеге асырылады.

Жұмысқа жіберу қатерлі процесс сатысын ескере отырып жүзеге асырылады: 1-ші сатыда – TML шектеумен емдеу аяқталғаннан кейін 6 айдан кейін ұшуға жіберу алғашқы 2 жыл, кейін-шектеусіз; 2–ші сатыда-TML шектеумен емдеу аяқталғаннан кейін 2 жылдан кейін ұшуға жіберу мерзімсіз; 3-ші сатыда - жарамсыз.

Метастаздарды болдырмау үшін мидың МРТ алғашқы рұқсат беру кезінде онкологиялық емдеуден кейін, әрбір 5 жыл сайын және медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

Қатерсіз ісік анықталған жағдайда жоспарлы тәртіпте емдеу ұсынысымен тиісті куәліктің кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындау мүмкіндігі қарастырылады. Қатерсіз ісіктерді алып тастаған соң жұмысқа жіберу мерзімі операция ауқымымен және оның қорытындысымен анықталады. Қатерсіз ісіктер, сонымен қатар, сүйек-шеміршекті экзостоздар, түйінді жемсау, сарысулы өскіндер, қуықалды безі аденомасы, мастопатия органдардың функциялары мен ауру синдромы бұзылу деңгейі бойынша бағаланады.

Өсу тенденциясы жоқ, киім мен аяқ киім киюге кедергі келтірмейтін көлемі кішкентай қатерсіз ісіктер жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды.

	бұйрыққа 3-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 6-қосымша

3-сыныпты медициналық сертификат алуға өтініш берушіге денсаулық жағдайына медициналық куәландыру бойынша қойылатын талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

Медициналық сертификатты алуға өтініш берушілердің туа біткен немесе жүре пайда болған ауытқушылықтары болған кезде жарамсыз болып табылады; белсенді, жасырын, асқынған немесе созылмалы аурулары немесе еңбекке жарамсыз болмайды; жаралар, зақымдар немесе операция салдары; өз куәлігінің құқығын жүзеге асыру қауіпсіздігінің бұзылуына әкеліп соғатын функционалдық еңбекке жарамсыздығының осындай дәрежесін туғызатын терапевтік, диагностикалық немесе профилактикалық мақсатта тағайындалған немесе тағайындалмаған дәрі-дәрмектік препаратты қолданғаннан әсері немесе жанама әсері болмайды.

2-тарау. Жүрек-қан тамырлары жүйесі

Қан айналымы жүйесінде нормадан ауытқуларға ие бола алмайды.

Артериялық қысымның көтерілуі кезінде медициналық куәландыру артериялық қысымның көтерілу дәрежесі және артериялық қысым кезіндегі қатерлердің айқындылық дәрежесі бойынша қарастырылады.

Артериялық қысым сынап бағанасынан 160/95 миллиметр жоғары болғанда, тұрақты сипатқа ие немесе нысана-мүшелердің зақымдануымен қатердің жоғары деңгейімен қоса жүретін артериялық қысым шамасы төмен өтініш беруші жұмысқа және оқуға жарамсыз деп танылады.

Артериялық қысым сынап бағанасында 160/95 миллиметр және одан жоғары болып тіркелген (Артериялық қысым тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша) және дәрі-дәрмектік емес немесе жұмыстан қол үзбестен қолдануға рұқсат етілген дәрі-дәрмекпен емдеудің көмегімен өзгертілетін өтініш берушілер дәрі-дәрмекпен емдеуді дұрыс таңдап алған соң жұмысқа жарамды, бірақ оқуға жарамсыз деп танылады.

Дәрі-дәрмекпен емдеуді таңдау мамандығы бойынша жұмысынан шеттете отырып, кем дегенде 2 апта жүргізіледі. Жұмысқа жіберілген кезде артериялық қысымның тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша өткізілетін іс-шаралар әсерінің тұрақтылығы, қатер факторлары, тағайындалатын дәрі-дәрмектердің жанама әсерлері, жүктемелік сынамаларға төзімділігі ескеріледі.

Әуедиспетчердің оқуын оқып жатқан тұлғалар үшін артериялық қысымның рұқсат берілген деңгейі сынап бағанасының 140/90 миллиметрінен төмен.

Төменде аталған өткізгіш жүйе немесе ырғақтың төмендегідей бұзылуымен ТML өтініш берушінің жарамдылығы туралы шешім жүктемелік сынамалар мен кардиологтың кеңесімен кеңейтілген кардиологиялық тексеруден кейін қанағаттанарлық нәтиже болған кезде қабылданады: қойнау-жүрекшелік түйіннің өтпелі немесе тұрақты бұзылуын қосқанда ырғақтың суправентрикулярлық бұзылуы; жыбырлақ ырғақсыздық; кең және тар кешенді тахикардия; симптомсыз синустық брадикардия; симптомсыз синустық тахикардия; симптомсыз оқшауланған бірыңғай пішінді суправентрикулярлық немесе вентрикулярлық эктоптық кешендер; электрокардиограммадағы Бругада феномені; Мобиц-1, Мобиц-2 түріндегі атриовентрикулярлық құрсау; Гис будасы оң сабақтарының толық емес құрсауы; Гис будасы сол сабақтарының толық құрсауы; электр осінің сол жаққа тұрақты ауытқуы; QT аралығының симптомсыз ұзартылуы.

Абляция жүргізілген өтініш берушілер кем дегенде бір жылға ТML-ды шектей отырып, қанағаттанарлық нәтиже көрсетіп отырған электрофизиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша екі айдан кейін жұмысқа (оқуға) жарамды деп танылады.

Жоғарыда аталмаған бета-адреноблокаторларды қабылдаған кезде қалыптандыруға келетін ЭКГ (-SТ және -T) қарыншалық кешенінің шеткі бөлігінің тұрақсыз өзгерістері бар жүректің өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған, шағымданбаған өтініш берушілер жұмысқа жарамды деп танылады.

Миокард ишемиясына күдік кардиологиялық зерттеу жүргізуді талап етеді. Жүрек қыспасына қарсы дәрі-дәрмек қабылдаумен бақыланатын стенокардия медициналық сертификат алуға және (немесе) ұзартуға кедергі болып табылады.

Өтініш берушінің жай-күйі тексеріліп, кардиологиялық тексеру жүргізу кезінде куәлікпен берілген құқықтарын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді деп бағаланған және танылған, операциядан кейін 6 ай өткен, жүрек-қан тамырлары жүйесі ауруының барлық қауіп-қатері ескерілген, белгілер жоқ және жүрек қыспасына қарсы дәрі-дәрмектер қабылдау талап етілмеген, ТМL шектей отырып, медициналық сертификатты әрбір ұзарту кезінде кардиологиялық тексеру жүргізілетін кеңейтілген кардиологиялық тексеру нәтижелері оң болған (эхоЭКГ, Брюс хаттамасының 4-сатысының жүктемесімен ЭКГ, кардиологтың бағалауымен коронарлық ангиография) жағдайды қоспағанда, тәж артериясын хирургиялық ауыстырған немесе ангиопластика (стентпен немесе онсыз) немесе жүрекке кез келген басқа операция жасаған немесе анемнезінде миокард инфаркты тіркелген немесе жұмысқа қабілеттілігін жоғалтуға әкелетін басқа кардиологиялық ауруы бар өтініш берушілер жарамсыз деп танылады. Өтініш берушілер әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

Қос жармалы және қолқа қалқаншалары біркелкі және айтарлықтай регургитациясы кезінде ТМL шектей отырып, кем дегенде бір жылға жіберу эхокардиография және жүктеме сынамаларынан кейін жүргізіледі қолқа кемістігі кезінде өрлеме қолқа патологиясының болмауы және қос жармалы кемістік кезінде миокарданың қанағаттанарлық жиырылғыш қызметімен сол қарыншаның ұйғарынды көлемдері жағдайында жүктемелік сынамалардан кейін жүргізіледі. Әрі қарай жыл сайынғы кеңейтілген кардиологиялық зерттеу жүргізіледі.

Даму кемістіктері, артерия аурулары (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротикалық окклюзия, қан тамырының кеңейіп кетуі, көктамырдың варикоздық кеңеюі, (олардың жарылып кету қаупімен түсін үстіндегі тері жұқарып кеткен кезде трофикалық бұзылулар мен қан айналымының қалпына келмеуі), тромбофлебит, қан тамырларының аурулары мен жарақаттарының, сондай-ақ қан айналымының, лимфа айналымының, трофикалық бұзылумен ауырсыну синдромымен жалғасатын операциялар, сонымен қатар, емдік мақсатта антикоагулянттарды қабылдау жұмысқа қарсы көрсетілім болып табылады. Медициналық сертификатты жаңарту мәселесі зертханалық көрсеткіштер қалпына келтірілген кезде, қан айналымы және лимфаайналуы өтелген кезде, ауру синдромы болмағанда, профиликтикалық мақсатта антикоагулянтті терапияны қабылдаған кезде қалыптың жағдайдың 6 айынан ерте емес мерзімде емдеу нәтижесі бойынша кеңейтілген медициналық тексеруден соң (хирургиялық, консервативтік) шешіледі. Өтініш берушілер әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

Атеросклероздық емес сипаттағы жүрек аурулары: асқынған және жіті баяу өтуші аурулар немесе бастан кешірілген ырғақ пен өткізгіштігі бұзылуы айрықшаланған ауру, сәл және айқын айрықшаланған жүрек құрамалы қуыстануы, функциясының бұзылуы айрықшаланған дилатациялық, гипертрофиялық және рестриктивті кардиомиопатия – әуедиспетчерге оқуға қарсы көрсетілім болып табылады.

Аяқ тамырларының асқынбаған түйнеліп кеңеюін жоспарлы жедел емдеген соң жұмысқа жарамдылығы туралы мәселе кеңейтілген медициналық тексеру нәтижелері бойынша операциядан кейін 6 аптадан соң шешіледі.

3-тарау. Тыныс алу органдары жүйесі

Өтініш берушіде қалыпты немесе авариялық жағдайларда жұмыс істеу кезінде еңбекке қабілеттілігінен айырылу симптомдарының пайда болуын жедел өкпе жеткіліксіздігі немесе өкпенің, көкірек ағзасының немесе плевраның құрылымына қандай да бір белсенді зақымдануы болған кезде жарамсыз болып табылады.

Жарамды деп тану өкпе функциялары қалпына келтірілген және зерттеу нәтижелері бойынша жай-күйі қанағаттанарлық болған жағдайда жүргізіледі.

Өтініш берушінің жай-күйі тексерілген, бағаланған және өтініш берушінің куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына кедергі келтірмейтіндігі танылған жағдайлардан басқа, қызметтердің айқын бұзылуымен және (немесе) асқынуға бейім тыныс алу мүшелерінің аурулары: бронх демікпесі, бронхоэктаздық ауру, белсенді саркоидоз, сыртқы тыныс алу қызметінің айқын бұзылуымен созылмалы обструктивті өкпе ауруы (СОӨА), ұйқының обстурктивті апноэсы синдромы, кеуде қуысы органдарында ірі шұғыл араласу, пульмонэктомия жұмысына (оқытуға) қарсы көрсетілім болып табылады.

Белсенді саркоидоз және ұйқының обстурктивті апноэсы синдромы кеңейтілген кардиологиялық тексеруді қажет етеді.

Демікпені емдеу үшін дәрілік заттарды қолдану өтініш берушінің куәлігі мен біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруымен үйлесімді дәрілік заттарды қоспағанда, өтініш берушіні жарамсыз деп тануға негіз болып табылады.

СОӨА-мен өтініш берушілер шектелген пневмосклерозбен ремиссия кезінде және тыныс алу функциясын сақтай отырып, шектеусіз жұмысқа жіберіледі, тыныс алу функциялары қалыпты болған кезде медициналық сертификатты әр жаңартқан сайын тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйелерін кеңейтілген медициналық зерттеумен TML шектеу қолданылады.

Көкірек ағзасын ығыстырусыз және сыртқы тыныс алу функциясы бұзылмаған немесе қалыпты бұзылған туберкулезбен ауырғаннан кейін клиникалық сауыққан немесе қалдық құбылысы қалған (шектеулі фиброз, қабыршақтанбау ошағы, бөлікаралық немесе өкпеқап жабысқағы, апикальды немесе өкпеқап қатпар) тұлғалар жұмысқа жіберіледі (оқытуға сыртқы тыныс алу функциясы бұзылмаған өтініш берушілер жіберіледі).

Тыныс алу органдары туберкулезінің белсенді түрлерімен ауыратын немесе айқын қалдық өзгерістері бар өтініш берушілер жұмыс істеуге (оқуға) жарамсыз деп танылады. "Туберкулез" диагнозы бар өтініш берушілер еңбекке жарамсыздық парағы жабылғаннан кейін жұмысқа қайта қабылданған кезде фтизиопульмонологиялық ұйымның орталықтандырылған дәрігерлік - консультациялық комиссияның жұмысқа (оқытуға) жіберу туралы медициналық қорытындысын ұсынады.

Көкірек қуысы және көкірек орталығы аурулары, даму кемістіктері, кеуде қуысы және диафрагма аурулары, жарақат салдары бойынша, клиникалық белгілері жоқ, жүрек тамырларынан алыс, өкпе ұлпасы мен көкірек қабырғасында бөтен дене кездескен жағдайда, жарақаттық пневмоторакс кезінде операциядан кейін 3-6 ай бойы өтініш берушілер шұғыл араласу салдары тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйесін кеңейтілген медициналық зерттеу нәтижелері бойынша куәландыру құқығын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмегенше жұмысқа (оқуға) жарамсыз деп танылады.

4-тарау. Ас қорыту жүйесі

Олардың куәліктері мен біліктілік белгілерінде берілген құқықтардың қауіпсіз жүзеге асырылуына кедергі келтіретін зат алмасу, ас қорыту жолдарының немесе ішкі секреция бездерінің функциялары бұзылған өтініш берушілер жарамсыз болған кезде жарамсыз болып табылады.

Тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін ас қорыту жүйесінің бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары өтініш берушіні жарамсыз деп тануға себеп болып табылады. Еңбекке қабілеттілігін жоғалту қаупімен, атап айтқанда, стриктура, тарылу немесе компрессия салдарынан обструкциясы бар асқазан-ішек трактісінің хирургиялық араласуы немесе аурудың қандай да бір салдары бар өтініш берушілер денсаулық жағдайы бойынша жарамсыз деп бағаланады.

сқазан-ішек трактісінің келесі патологиялары бар өтініш берушілер: дәрі-дәрмекпен емдеуді талап ететін қайталанатын диспепсиялық бұзылулар; ойық жара ауруының асқынуы (қайталану, қан ағуы, перфорация, пенетрация); белсенді сатыдағы гепатиттер, белсенділігі жоғары немесе орташа дәрежедегі созылмалы гепатиттер (кез келген этиологиядағы); бауыр циррозы; симптомдық өт қабына тас байлану немесе көптеген кішкентай тастармен симптомсыз ауруы; асқынған немесе созылмалы панкреатиттер мен холециститтер; ішектің асқынған немесе созылмалы қабынып ауруы; тік ішек аурулары мен параректалды жасұнық (операциялық емдеуден кейін қайталамалы тік ішектің түсуі мен анальды қысқыш жеткіліксіздігімен жалғасатын жиі асқынатын); органдарды ішінара хирургиялық толық немесе алып тастау немесе қандай да бір органды алып тастауды немесе органдардың бірінің функциясы бұзылуын қоса есептегенде, асқазан-ішек трактісіндегі болған хирургиялық араласудан кейін жұмысқа қабілеттілікті шектейтін белгілер жойылғанға дейін өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз ретінде қарастырылады.

Жұмысқа жарамдылығы сәтті өткізілген емдеу немесе болған хирургиялық араласудан толық жазылған соң және кеңейтілген гастроэнтерологиялық зерттеудің қанағаттаралық нәтижелері бойынша қарастырылады.

Бауырды трансплантациялау кезінде жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген гастроэнтерологиялық тексеруден кейін 12 айдан кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың болжамды фармакологиялық әсерін ескере отырып, мерзімсіз қарастырылады.

Симптомсыз жалғыз ірі таспен холецистолитиаз болған жағдайда оны жоспарлы тәртіпте алып тастау бойынша іс-шара өткізу ұсынылады, ТML шектеу беріледі.

Ішектің созылмалы қабынуы ауруымен ауыратын өтініш берушілер 3 жыл бойы 1 жыл TML шектей отырып, егер ауру белгіленген ремиссияда тұрса, жағдайы қалыпты болып, жүйелі әрекет ететін стероидтарды қолдану қажеттілігі болмаса жарамды болып танылады.

Ішектің түйіліп қалуы жойылмағандықтан айқын клиникалық белгілері бар жабыспа аурулары болғанда өтініш берушілер жарамсыз болып танылады. Долихосигма клиникалық белгісіз жарамсыздық туралы шешім үшін негіздеме болып табылмайды.

Кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін диагностикаланған жарық, еңбекке қабілеттілігін шектейтін белгілер жойылғанша біліктілігінен айыруға себеп болып табылады. Ауырсыну синдромы мен жарығы түсу қаупі болмағанда шаптағы жарық және құрсақ қабырғасындағы жарықты хирургтың кеңесінен кейін жоспарлы түрде шұғыл емдеу ұсынылады, осы жағдайда операцияға дейін ТML шектеу беріледі. Кіндік жарығын операциялық емдеу айғағы ауырсыну синдромы болып табылады.

5-тарау. Зат алмасудың бұзылуы және эндокриндік жүйе

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе органикалық сипаттағы зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулар болмайды.

Эндокриндік жүйенің бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық ауралары, тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін ас қорыту және зат алмасу бұзылулары өтініш берушіні жарамсыз деп тануға себеп болып табылады.

Зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулары бар өтініш берушілер кардиологиялық тексеруді қоса есептегенде кеңейтілген медициналық куәландыру нәтижелері бойынша гормоналды аядағы тұрақты жағдайын көрсеткен жағдайда жарамды деп танылады.

Инсулинге тәуелді емес қант диабеті бар өтініш берушілер, егер ауру диета немесе диета арқылы диабетке қарсы препараттарды ауызша қабылдаумен бірге қанағаттанарлық бақыланатын жағдайларды қоспағанда, жарамсыз болып саналады, оларды қолдану өтініш берушінің куәлігі мен біліктілік белгілерімен берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруына сәйкес келеді.

Гипогликемияны туындататын дәрі-дәрмектік препараттарды қолданбастан көмірсутекті алмастыру толық өтелгенде жұмысқа жіберу жүзеге асырылады. Ингибиторлар альфа-глюкозидазы (глюкобай) және (немесе) бигуанидтер топтарынан (метформин) диетаға толықтыру ретінде диабет дәрі-дәрмектеріне қарсы қолдануға рұқсат беріледі.

2 түрдегі қант диабеті алғаш рет анықталған кезде медициналық сертификаттың иесі екі айға дейін қарауға және емдеуге жатады.

Жұмысқа жіберу қан тасырлы артерия, ми, шеткі тамырларының ангиопатиясы, бүйрек тамырларының, көз торының, катарактаның дамуы сияқты асқынуларға жол бермес үшін кеңейтілген медициналық куәландырудан соң шешіледі.

Айқындылығы кез келген деңгейдегі эндокринді жүйе ауруымен ауыратын ұшқышқа оқитын өтініш берушілер жарамсыз болып танылады.

Қанда қант азаюы, бүйрек глюкозуриясы анықталған жағдайда авиация қызметкерлері тұлғасы кеңейтілген медициналық тексеру өтеді.

Қалқанша безінің 1 және 2-дәрежесінде эутироидты диффузиялық үлкеюі және көмірсуға шыдамдылығының бұзылуы диагнозды белгілеу үшін негіз бола алмайды.

Қалқанша без қызметтерінің бұзылуы кезінде өтініш берушіні жұмысқа жіберу туралы шешім қалқанша без гормондарын жыл сайын бақылай отырып, тұрақты эутиреоидтық жағдайға жетіп, емделгеннен кейін үш айдан бұрын емес мерзімде қабылданады: тиреотоксикозда – жұмыс кезінде дәрі-дәрмекті қолданбаған жағдайда, гипотиреозда – дәрінің мөлшерленген дозасын тұрақты қабылдау жағдайында.

Артық дене салмағы бар тұлғаларға экзогенді-конституционалдық семіруді белгілеу үшін тексеру жүргізіледі. Семіру деңгейі Кетле бойынша дене массасы индексі ДМК бойынша дене салмағын бағалауға сәйкес белгіленеді.

ДМК>30,0 өтініш берушілер артық салмақ тиісті куәліктің құқықтарын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді және метоболизмдік синдромының даму қаупін бағалау бойынша қанағаттанарлық нәтижелер кезінде және тиісті куәлік құқығын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді деген талаппен жарамды деп танылады. Метоболизмдік синдром кезінде – жүрек-қан тамырлары аурулары даму қатері факторы болып табылатын метаболистік, гормоналдық және клиникалық бұзылулардың кешені, артериялды қан қысымы көтерілген кезде висцералдық май массасын ұлғайтылады, көмірсутекті, липидті, пуринді алмасуды бұзатын инсулин мен гиперинсулинемияға шеткі тіннің сезімталдылығын төмендетеді.

ДМК>35,0 өтініш берушілер жарамсыз деп танылады. Бастапқы куәландыру кезінде ДМК>30,0 бар кандидаттар оқуға (жұмысқа) жарамсыз деп танылады.

Симптомдық (екінші рет) семіру кезінде эндокринді ми генезі жарамдылығын бағалау негізгі ауру бойынша жүргізіледі.

6-тарау. Гематология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін гематологиялық аурулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Анемия сияқты гематологиялық бұзушылықтары бар өтініш беруші жарамдылығын бағалау; коагуляцииның бұзылуы, геморрагиялық немесе тромботикалық бұзушылық; лейкемия; полицитемия, гемоглобинопатия; лимфа түйінін айтарлықтай ұлғайту, көкбауырдың ұлғаюы кеңейтілген медициналық тексеру және гематологтың кеңесінен кейін жүргізіледі.

Бұл жағдайда жұмысқа жарамдылық аурудың қатерсіздігін белгілеу, жағдайын тұрақтандыру, ілеспе патологияның, көп қан ағу эпизодтарының немесе айтарлықтай тромб түзілуі болмаған кезде қарастырылады.

Тиісті тексеру нәтижесінде олардың жай-күйі куәліктері мен біліктілік белгілері арқылы берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтіні анықталған жағдайларды қоспағанда, қан және (немесе) лимфа жүйесі аурулары бар өтініш берушілер жарамсыз деп есептеледі.

Қанның жүйелі аурулары оқуға жарамдылығы туралы шешім қабылдау үшін негіздеме болып табылады.

Ходжкин лимфомы кезінде ем аяқталған соң аурудың жоқтығы расталғаннан кейін; патологиялық ремиссияны көрсете отырып және асқынған инфекциялық үдерісті, лимфоидты жүйенің басқа қатерлі патологиясын қалпына келтіре отырып жүргізілген емдеуден кейін; ұшу қауіпсіздігі үшін мәні бар емдеудің (жүрек уыттылығы, жүйке уыттылық) жанама әсерінсіз толық ремиссия орнату кезеңінде асқынған және созылмалы лейкемия кезінде - TML шектей отырып, жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады, егер осыған ұқсас біліктілігі бар әуедиспетчер куәлігімен оған берілген құқықтарды орындау барысында куәлік иесіне тікелей жақын болса.

Тромбоэмболикалық асқынулар мен инсульттардың қатеріне алғашқы эритроцитоз жарамсыздықты белгілейді.

Емделу тұрақты (күнтізбелік 10 күннен аз емес үзіліспен 3 рет, егер гемоглобиннің бастапқы деңгейі литріне 115 грамнан аз болса) нәтиже берген (әйелдерде литрге 120 гемоглобиннен аз емес, еркектерге литрге 130 гемоглабиннен аз емес) қатерсіз (қансыраудан болатын анемия, теміртапшылықты) анемия, орны толтырылған гемоглобин дерттері және қайталануға бейім емес геморрагиялық диатез жағдайлары жұмысқа (оқытуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды. Емдеуге келмейтін анемия әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

Антитромбоцитарлық дәрі-дәрмектерді (аз мөлшердегі ацетилсалицил қышқылы) жұмыс (оқу) үшін қарсы көрсетілім болып табылмайды, бұл жағдайда антикоагулянтті дәрі-дәрмектерді (гепарин, кумарин, варфарин) қабылдау кезінде жұмыс пен оқуға жарамсыздығы туралы шешім шығарылады.

7-тарау. Несеп-жыныс жүйесі

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін нысып-жыныс жүйесінің функционалдық немесе құрылымдық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Несеп-жыныс жүйесі органдарында жүргізілген аурудың өзінің немесе хирургиялық араласудың жұмысқа жарамсыздықты, сонымен қатар, тарылу немесе жаншылумен шартталған обструкцияларды тудыратын бір қиыншылықтары бар өтініш білдірушілер жарамсыз ретінде қарастырылады.

Бүйрекке, зәрағарға, қуыққа, несеп жолына операция жасалғаннан кейін жұмысқа қайта шығу мәселесі операциядан кейін 3 айдан соң қарастырылады.

Медициналық куәландыру кеңейтілген урологиялық тексеру нәтижелері бойынша жүргізіледі, жарамдылық туралы қорытынды үдерістің жүру барысына қарай, артериялық қан қысымы деңгейіне, бүйрек қызметінің сақталуына қарай шығарылады. Гемодиализге айғақтар біліктіліктен айырады.

Бүйрек трансплантациясынан кейін жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген урологиялық тексеруден кейін 12 айдан кейін, пайдаланылатын препараттың фармакологиялық әсерін ескере отырып, TML-ді шектеусіз шектей отырып қарастырылады.

Жұмалақты алып тастау операциясын жасатқан тұлғалар (құрсақ кідірісі, жұмалаққа хирургиялық операция жасау, эктопия) шәуетбау күретамырлары қалыпты ұлғайғанда (көктамырдың айрықшаланған канглометрінсіз, олардың құрсақ тығыршығына күш салған кездегі айтарлықтай ұлғаюы), гипоспадияның бас тәріздес формасы кезінде оқуға жарамды деп танылады.

Бүйрек және несеп-жыныс органдарының түберкулезі, пиелонефрит, цистит, уретрит, простатит сияқты арнайы және арнайы емес этиологиялық несеп-жыныс органдарының созылмалы қабыну ауруларын белсенді қабынуы кезінде оқуға жарамсыздығы анықталады.

Несеп-жыныс органдары туберкулезін емдегеннен кейін (консервативті, жедел) өтініш берушілер фтизиопульмонологиялық ұйымның орталықтандырылған дәрігерлік - консультациялық комиссияның жұмысқа (оқуға) жіберу туралы медициналық қорытындысын ұсынады.

Кеңейтілген медициналық тексеру нәтижесінде олардың жай-күйі олардың куәліктері мен біліктілік белгілері ұсынатын кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтіні анықталған жағдайларды қоспағанда, бүйрек немесе несеп-жыныс аурулары бар өтініш берушілер жарамсыз деп саналады.

Гипертониялық синдромды және бүйрек функциясы бұзылған емделушілер жарамсыз болып табылады және алты айға емделуге жатады, осы жағдайда өтініш берушілер оқуға жарамсыз болып табылады.

Туғаннан бір бүйрегі бар немесе этиологиясы бойынша кейін пайда болған бір бүйректі өтініш берушілер жалғыз бүйректің функциясының күйіне қарай ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бағаланады.

Бүйректің бұзылуы қайталама сипатта болса куәландыру негізгі сырқат есебінен жүргізіледі.

Тасты бір рет кетіргеннен кейін, тас түспей бүйрек шаншыған, бүйректің шаншуы қайталанған кезде медициналық сертификат иелері емделгеннен кейін бүйрек қызметінің зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру көрсеткіші қалыпты болған кезде бес жыл бойы жұмысқа жарамды болады. Қуықтағы зәр тасы диагнозы белгіленген кезде жедел түрде емдеуге ұсыныс беріле отырып, жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады. Қуықтағы зәр тасы ауыруын инвазивті емес әдіспен емдеген кезде (соның ішінде экстракорпоральды литотрипсиядан кейін) емделгеннен кейін кем дегенде бір айдан соң жұмысқа жіберіледі, қуықтағы зәр тасын хирургиялық жолмен емдеген кезде ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бүйрек функциясының зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру қорытындысы қалыпты болған кезде үш айдан кейін шектеусіз жұмысқа жіберіледі.

Қуықалды безінде тасы бар өтініш берушілер клиникалық ауруларсыз жұмысқа жарамды болып табылады.

8-тарау. Жұқпалы аурулар

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін бір жұқпалы аурулардың клиникалық диагноздары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

АИТВ-ға серопозитивті реакциясы бар өтініш берушілер, өтініш берушінің жағдайы куәландырылған, бағаланған және оның куәлігімен немесе біліктілік белгілерімен берілетін кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейтін бағаланған жағдайларды қоспағанда, жарамсыз деп есептеледі.

TML шектеуімен жарамдылығын тану қалыпты, үдемелі емес кезеңдегі жеке тұлғалар үшін кеңейтілген медициналық тексеру және мамандандырылған медициналық ұйымда вирустық жүктемені және ИКАО рұқсат ететін препараттармен жарамды емді бақылау арқылы тұрақты тексеру қорытындысы бойынша қарастырылады. АИТВ-инфекциясын анықтау біліктілігінен айырады.

Өтініш берушіде венерологиялық аурулар анықталған немесе күдіктенген кезде диагнозды растау және емдеу мамандандырылған мекемеде жүргізіледі. Жұмысқа жарамдылығы жөніндегі мәселе аурудың асқынған кезеңінде тері-венерологиялық диспансерде емделгеннен кейін, дерматовенерологтың қорытындысын ескере отырып қарастырылады. Асқыну кезінде (эпидидимит, простатит, артрит, жатырдың қабынуы) жарамдылығы туралы қорытынды тиісті ауру бойынша шығарылады.

9-тарау. Акушерлік және гинекология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе құрылымдық акушерлік жарақаттары немесе гинекологиялық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Функционалдық бұзылуы бар (метроррагия, ауыру) әйел жыныстық органдарының даму кемістіктері; эндометриоз, симптомдық жатыр миомасы, созылмалы гинекологиялық аурулардың жиі асқынуы (1 жылда 3 реттен көп) және қызметінің бұзылуы; жыныс мүшесінің 3-дәрежесінде түсу және төмендеуі; қуықжыныс және ішекті-жыныс жыланкөзі; артқы тесік қысқыш қызметі бұзылуымен бұтаралық айырылу жұмысқа (оқуға) жарамсыз деп тануға негіз болады.

Жатыр мойындағы аурудың (жалақ жарасы, эндоцервицит, жалақ жаралы эктропион) жіті кезеңін емдегеннен кейін жұмыстағы ұшқыштар мен бортсеріктер 3 аптадан 3 айға дейінгі мерзімге ұшудан шеттетіледі. Әйел жынысы аумағындағы көлемі 5 см үлкен жылауық ісігі жедел емдеуге жатады. Әйел жынысы аумағындағы ауруды хирургиялық емдегеннен кейін авиациялық персонал тұлғаларын жұмысқа қайта түсуі лапароскопиялық операция кезінде операциядан кейін 4-6 апта өткен соң, лапаротомиялық операция кезінде (асқынусыз) операциядан кейін 2 ай өткен соң қарастырылады.

Симптомсыз жатыр миомасы, эндометриоз, көлемі 5 см асатын эндометриялық, параовариальды және фолликуллярлық ісік, кіші жамбаста қызметінің бұзылмауы мен ауырсыну синдромы жоқ жабысқақ процесінің болуы, жатыр денесінің және оның қосалқысының болмауы, жатырдың немесе қынаптың болмауы және оның жетілмеуі біліктілігінен айыруға негіз бола алмайды.

Овариалдық-етеккір циклы (дисменореяны қоспағанда) бұзылған медициналық сертификат иелері жұмыстан шеттетусіз тексеруге және емдеуге жатқызылады.

Акушерлік тексеру және тұрақты медициналық бақылау нәтижесінде Тәуекел дәрежесі төмен асқынбаған жүктілік анықталған жағдайларды қоспағанда, жүкті өтініш берушілер жарамсыз деп есептеледі.

Жүктілік кезінде әйел ТML шектей отырып (келісім) жүктіліктің 12 аптасынан бастап 26 аптасының аяғына дейін жұмысқа жарамды деп танылады, егер осы сияқты біліктілігі бар әуедиспетчер куәлігімен берілетін құқықтарды қауіпсіз жүзеге асыру баорысында куәлік иесіне жақын болса. Бұл ретте жүкті әйелдің қолына ұшу кезінде орын алатын жүктілік ауыртпалықтары туралы жазбаша ұсынымдар беріледі. Жүктіліктің 27 аптасынан бастап медициналық сертификаттың қолданысы тоқтатылады.

Босанғаннан кейін немесе жүктілікті тоқтатқаннан кейін өтініш беруші қайта куәландырудан өткенге дейін және оның куәлігі мен біліктілік белгілері арқылы берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз түрде жүзеге асыра алатындығы мойындалғанға дейін оның куәлігімен берілген кәсіби міндеттерін жүзеге асырылмайды.

Босанғаннан кейін немесе жүктілікті тоқтатқан кезінде жұмысқа қайта кіру акушер-гинеколог дәрігердің қорытындысы және медициналық куәландыру нәтижелері бойынша жүзеге асырылады.

Контрацепцияға арналған препараттарды және гормонды алмастыратын терапияны қабылдайтын әйелдерді жұмысқа жіберу осындай емдеуге жақсы төзімділік жағдайында және тромбоэмболиялық асқынулардың, уытты-аллергиялық дәрі-дәрмектік гепатиттің, холестаздың алдын алу үшін тұрақты клиникалық-зертханалық бақылауда (әрбір 6 ай сайын) жүзеге асырылады.

10-тарау. Тірек-қозғалу аппараты

Өтініш берушіде тиісті куәлігіне қарай кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін туа біткен, сондай-ақ жүре пайда болған сүйек-бұлшық ет аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің физикалық дамуы және бойының дене массасына сәйкес келуі дененің теңбе-тең дамуы кезінде Кетле бойынша ИМТ арқылы есептеледі. Авиациялық оқу орындарында білім алушылардың физикалық дамуын бағалау кезінде жасы (ағзаның қарқынды даму кезеңінде дене салмағы өсуден артта қалады) ескеріледі, дене салмағының 25 пайыздан кем болмауы дене дамуының жеткіліксіз көрінісі ретінде бағаланбайды.

Инфантилизм кезінде оқуға жарамдылық мәселесі эндокринологпен консультациядан кейін шешіледі.

Өтініш берушінің отырған жағдайда бойы жеткілікті, қолы мен аяғының ұзындығы сәйкес, бұлшық күші болмаған кезде жарамсыз болып табылады.

Саусақ ұшының болмауы, оң қолындағы бірінші немесе екінші саусағының болмауы, толық құрысуы немесе қозғалмауы, сондай-ақ сол қолдағы бірінші саусақтың болмауы (бірінші саусақта тырнақ жабындысының болмауы және басқа екі саусақта жабындының болмауы саусақтың жоқтығына теңестіріледі) жұмыс істеуге жарамсыздықты тану үшін негіз болып табылады.

Остеоартроз құбылысынсыз және табан функциясын сақтай отырып кез келген деңгейдегі майтабандылық жұмыс істеу (оқу) үшін кедергі болып табылмайды.

Бұлшық етке, сіңірге, байламдарға, сүйектерге және буындарға операциядан кейін жұмысқа жарамдылық олардың функциялары қалпына келтірілгеннен кейін анықталады.

Асқынбаған үйреншікті буындарды, жалған буындарды жедел емдеуге көрсеткіштер бойынша операциядан бас тартқан кезде өтініш берушілер оқуға жарамсыз деп танылады.

Рентгенологиялық жолмен анықталған, бірақ клиникалық сипаттары жоқ омыртқалардың шеттерінің өсуі, олардағы бірлі-жарым тікен тәріздес өсінділер, бойлық сіңірдің тығыздануы түріндегі омыртқадағы морфологиялық өзгерістер диагноз қоюға негіздеме болып табылмайды.

Омыртқа туберкулезі кезінде (үрдіс фазасына және функционалдық жағдайына қарамастан) жартылай таюы бар омыртқа денелерінің сынуынан кейін мәлімдеушілер жарамсыз деп танылады.

Омыртқаның компрессиялық сынығынан кейін және омыртқаға ота жасалғаннан кейін, көлденең, қылқанды өсінділер сынғанда функцияның бұзылуы және ауырсыну синдромы жоқ болған жағдайда сауыққан соң өтініш беруші жұмысқа (оқуға) жіберіледі. Жамбас сүйектерінің шоғырланған сынулары кезінде куәландыру жарақат алғаннан кейін 3-6 айдан кейін жүргізіледі.

Патологиялық кифоздың барлық түрлері жұмысқа (оқытуға) жарамсыздығын белгілейді. Патологиялық кифозға "дөңес арқа" (мүсін түрі) жатпайды. Дифференциалды диагностикалау үшін омыртқаның рентгенографиясы тағайындалады.

Буындардың ауруларында және ауру бетінің тіндері жалғанған жүйелері ауруларында мүшелердің бұзылу функциялары көрсетілмеген ауруларда көрсетілген мүшелердің және буындардың функционалды жағдайына байланысты қорытынды шығарылады, осыған орай, өтініш берушілер әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

11-тарау. Психиатрия

Өтініш берушілерде қандай да бір психиатриялық арулардың болуын сипаттайтын немесе патологиялық немесе оны бұзылу жағдайларынан іс-әрекетке қабілетсіздігі туралы клиникалық диагноздарға сәйкес медициналық мәліметтердің (генетикалық компонентті алып тастау үшін отбасылық тарихпен) болған жағдайда жарамсыз болып табылады: куәлікке сәйкес кәсіби міндеттерді орындауға кедергі келтіретін туа біткен немесе созылмалы, өткір де, сол сияқты ауруларда.

Психикалық аурулармен ауыратын немесе спирттік ішімдікті қолданып, өзге әрекеттерімен танылған, немесе неше түрлі психатропты қолдануға болмайтын заттарды қолданған өтініш берушілер жазылуға дейін жарамсыз болып есептеледі және психотропты заттарды қолдануды тоқтатуды көздейді, сонымен бірге наркологиялық немесе психиатриялық тексерулерден кейін жақсы нәтиже бергеннен кейін, жақсы ем қабылдағаннан кейін ғана оң нәтижеге жетеді.

Шизофрения, депрессия, тұлғаның бұзылуы немесе сандырақтау сырқатнамасы немесе клиникалық диагнозы қойылған өтініш берушілер қалпына келтіру құқығынсыз жарамсыз деп қаралады.

Әлсіздік немесе неврастениялық, жағдайға уағдалы синдром кезінде; қысқа мерзімді психикалық соматикалы-уағдалы шалдығу кезінде, сауығудан кейін және қолдаушы терапияны қолданбаусыз жүйке-психикалық функцияларын толық теңелту кезінде тиісті психиатриялық тексерілуден кейін жарамдылыққа баға жүргізу алдында және психологиялық тестілеу, клиникалық тексерілу нәтижелері оң болу және TML шектеуімен жүктемелік сынамаларды жақсы көндігу қабілеттілігі жағдайында алты ай өткен соң жұмысқа жарамды деп танылады.

Психопатия (нысаны мен айқындылығына қарамастан) және психопатиялық емес сипаттағы (паранойялық, аффекілік, шизоидтық, қоздырғыш және басқа да типтер) жеке басының бұзылулары, психикалық инфантилизмі, мінез-құлықының акцентуациясы, кәсіби жағымсыз психологиялық ауытқуы жұмысқа және оқуға қарсы көрсеткіштер болып табылады.

Нервтік-психикалық қызметтің жақсы әлеуметтік және кәсіби компенсациясы кезінде инфантилизмнің, акцентуацияның жекелеген, анықталмаған белгілері теріс медициналық қорытынды/тұжырымдама үшін негіз болып табылмайды. Өтініш берушіде бұрын анықталмаған үйлесімсіз мінез-құлықтық реакциялардың пайда болуы психологиялық тексеру үшін негіз болып табылады. Медициналық психолог жеке басының ауытқулары мен жеке психологиялық ерекшеліктерін анықтаған жағдайда психиатрдың консультациясын және мамандандырылған мекемеде психиатриялық тексеруді тағайындайды, оның нәтижелері бойынша жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады.

Елеусіз ауытқулары болған жағдайда жарамдылық туралы қорытынды кәсіби қасиеттері, жұмыс өтілі, жұмыс тәжірибесі, орындалған жұмыстарының сапасы ескеріле отырып, шығарылады.

12-тарау. Психология

Өтініш берушілердің мамандық бойынша куәлікке сәйкес тиісті кәсіби міндеттерін атқаруға кедергі келтіретін бір психологиялық ақаулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Психологиялық тестілеу кезінде психологиялық жай-күйі және авиация саласындағы кәсіби жарамдылыққа когнитивті өлшемшарттары бағаланады: зейін қою, жалпы ой әрекеті (сөйлеу және цифрлық), цифрлық ойлау/ойда есеп жүргізу, жады көлемі, технологияны түсіну мүмкіндігі, кеңістікте өзін бағдарлау, жағдай бойынша бағдарлау, көңілді тарату, көп мәселелік режим, автоматтандыру жылдамдығы, психомоторлық координация. Психологиялық бағалау өзіне өмірбаяндық мәліметтерді, өз мүмкіндіктерін басқару, сондай-ақ жеке тұлғалық тестілерді және психологиялық интервьюлер кіреді.

Өтініш берушінің психологиялық ауытқу бар екеніне күдік болған немесе оның бары анықталған жағдайда, өтініш беруші психологқа консультацияға жіберіледі. Бұған нақты адамның психикалық жарамдылығы немесе жеке тұлғалық ерекшеліктеріне байланысты күмән келтіретін біріздендірілген тексерілген ақпарат айқын дәлел бола алады. Ақпарат көзі болып апаттар немесе авиациялық оқиғалар, оқыту немесе біліктілік тесттерін өткізу кезіндегі проблемалар, тиісті куәлік бойынша құқықтарды қауіпсіз жүзеге асыруға қатысты қылықтар немесе мінез-құлық болып табылады.

13-тарау. Неврология

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін неврологиялық ауруы болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Клиникалық-неврологиялық тексерудің негізгі мақсаты бұл созылмалы (үдемелі) (Паркинсон ауруы, амиотрофиялық склероз, шашыраңқы склероз) аурулардың белгілерін, транзиторлық бұзушылықтарды (эпилепсия, транзиторлық ишемиялық шабуыл, бас айналу) және басқа патологиялық ауытқушылықтарды, аурудың белгілері ретінде анықтау.

Ауру тарихында 5 жылдан бері қайталамалы ұстамасы жоқ қояншық ауруының; емделу мерзімі 10 жылдан көп және ұстамасы жоқ қояншық ауруының; электроэнцефалографияның эпилептиформалық және баяу фокустық тербелістер бұзылысы; нерв жүйелерінің үдемелі немесе үдемейтін аурулары; естің бір реткі белгісіз жаңылуы; бас жарақатынан кейін естен айырылу; бас миының терең жарақаты; шеткері жүйке мен жұлынның зақымдануы клиникалық диагноздары немесе жазбалары бар өтініш берушілер – ЭЭГ-ні тәуліктік мониторингті, эпилептологтың консультациясын қамтитын кеңейтілген медициналық куәландырудан өтеді.

Қояншық ауруы болжанған тұлғалар толық неврологиялық тексерістен, ЭЭГ-ні тәуліктік мониторингтан, диагностикалық бейнелеуден (мидың КТ немесе МРТ) өтуге, эпилептологтың кеңесін алады. ЭЭГ-дегі эпилептоидтық белсенділік қояншық диагнозын растайды, ал оның болмауы диагнозды жоққа шығармайды. Қояншықтың расталған диагнозы өтініш берушінің жұмысқа жарамсыздығын анықтайды.

Этиологиясы анықталмаған бір реттік эпилептиформалық ұстама жағдайында, симптомдық қояншық жағдайында сараптамалық бағалау негізгі ауруға байланысты, бас миының көлемді барысымен, тамырлы бұзылыстармен, экзогендік уланумен, құрттық инвазиямен және басқа да аурулармен дифференциальды диагностика жүргізіледі.

Бас миы қан айналымының шиеленіскен бұзылулары түріндегі клиникалық белгілер және оның салдары, криздік ағыны бар бас миы қан айналымының бұзылулары нервтік-психикалық қызмет немесе неврологиялық зерттеу нәтижелері бойынша функциялары бұзылмай органикалық шамалы белгілер түріндегі қалдық құбылыстар толық қалпына келтірілгенге дейін ұшу үшін қары көрсетілім болып табылады.

Неврологиялық мәртебеде шашыраған микросимптоматика және жас диагноз және ұшуға жарамсыздығы туралы шешім шағыруға негіз болып табылмайды.

Жүйке жүйесінің органикалық ауруы (ісіктер, сирингомиелия, ұмытшақтық склерозы және біртіндеп күшейе түсетін сипаттағы басқа да аурулар); ОНЖ жұқпалы ауруларының күшті және созылмалы түрлері (энцефалит, арахноидит, менингит, миелит, нейросифилис, инфекцияның қалған көрінісі немесе функциясының ауытқуымен жүйке жүйесінің интоксикациясы, ликвородинамикалық ауытқулары, діріл талмасымен); жүйке бұлшық еті аппаратының аурулары бар (миастения, миопатия, миотония, миоплегия) өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз болып танылады.

Жұлын түбіршіктері, өрімдері, жүйке өзектері, жүйке түйіндері созылмалы ауыратын және зақымдалған, шеткі нейроваскулярлық синдромдары бар, омыртқа аурулары кезінде түбіршік жаншылған; функциялардың кәсіби міндеттерді атқаруға кедергі болмайтын елеусіз бұзылыстары бар омыртқаға, жұлын түбіршіктеріне, өрімдер мен жүйке өзектеріне жедел араласулардың салдары бар өтініш берушілер жұмысқа жарамды деп танылады.

Омыртқааралық дискі жарығы алып тасталғаннан кейін, отаның сипаты мен отадан кейінгі кезеңнің ағымы ескеріле отырып, үш-алты айдан соң куәландыру жүргізіледі.

Бас миының орта дәрежеде соғылуын алған, бас сүйегі негізінің немесе субарахноидалдық қан кетуімен біріктіру сүйектерінің бір сызықпен сынуын алған өтініш берушілерге медициналық куәландыру алты айдан кейін, TML шектеуімен жарақаттан кейін 3 жыл ішінде, бас сүйек миының шайқалуын немесе жеңіл дәрежеде соққысын алғандарға – жарақаттан кейін үш айдан соң жүргізіледі.

Ашық бас сүйек пен миға қатысты жарақаты (БМЖ), ауыр дәрежедегі бас миының соғылуы; психикасының ауытқуымен, гипертензиялық немесе діріл талмасымен ОНЖ бейнелі органикалық өзгерістерімен БМЖ ашық және жабық салдары; қозғалыс, сезімталдық ауытқуымен немесе ұршығының бұзылуымен арқа миы жарақатының салдары диагнозымен өтініш берушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып танылады.

Талумен ілесетін ауру бар болу кезінде, жарамдылық негізгі аурумен анықталады. Тексеру кезінде эпилепсия, гипогликемикалық жағдайлар, жүрек – қан тамырларының аурулары, жүйке жүйесі, қан аурулары, эндокриндік аурулар шығарылады.

Синкопалды жағдайларға (талу) шалдыққан өтініш берушілер, жұмыстан (оқытудан) босатылады. Егер емделуден және бір айдан бастап бір жылға дейін бақыланудан кейін жағдайдың зарарсыз сипаты белгіленсе және синкопалды жағдайдың потенциалды ауыр механизмдері шығарып тасталса, дәрігерлік қорытынды беру мүмкіндігі қарастырылады. Жарамдылығы туралы мәселелер кеңейтілген медициналық тексерулерден кейін немесе ауыстыру қорытындысы негізінде шешіледі. Берілген диагнозы диспансер бақылауынан және екінші рет тексеруден өткеннен кейін екі жылдан кейін алынады.

14-тарау. Офтальмология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін көздің көру қабілетінің нашарлауы, туа біткен және жүре пайда болған асқынған немесе созылмалы аурулар, сондай-ақ жарақаттан кейін немесе көзге ота жасату әсерінен асқынулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің көру қабілеті жақсы, көз қысымы дұрыс, бинокулярлық функциясы жақсы, түстерді дұрыс айыра болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Көз жітілігін тексеру қашықтықта кешілігін түзетусіз және түзетумен жүргізіледі; көз жітілігінің дәл анық көру қабілеті көрсетіледі.

Көз жітілігі әуедиспетчерге оқу үшін жарамды әр көз үшін түзетусіз 0,3, түзетумен 0,1. Жұмыс істейтін өтініш берушілерге түзетілмеген көру қабілетінің жітілігіне ешқандай шек қойылмайды, олар кәсіби даярлығы мен жұмыс тәжірибесіне қарай жасына сай келетін аккомодация көлемімен түзетумен 0,8 болғанда жарамды.

Өтініш беруші 30-50 см қашықтықта №5 кестені (немесе баламалы кестені), түзетумен 100 см қашықтықта № 14 кестені (немесе баламалы кестені) оқуы қабілеті болмаған кезде жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушілер үшін бір қалыпты көру қабілеті бар, түзету линзаларына сәйкес, көзілдірік немесе түйіскен линзалар көмегімен 0,7 бинокулярлық көру өткір түзету нүктесіне сәйкес жеткен талаптары бойынша түзетілмеген өткір көруге қатысты белгіленбейді. Өтініш берушілерге запастағы қолжетімді кемшіліктерді түзету көзілдірігі беріледі, онда қолайлы көріну функциясын қамтамасыз ететін және авиациялық олар тоналды емес және ыңғайлы; түйіскен линзаларды пайдалану кезінде үлкен қашықтықты көру қамтамасыз етілуі қажет; монофокальді, ыңғайлы болуы қажет. Осындай жағдайда қажетті түзету түріне байланысты VDL, VML, VNL, VXL шектеулері қойылады. Көзілдіріктің (линзаның) болуы және сапасы дәрігерлік қарау кезінде бақыланады.

0,5 Д дәрежелі жақыннан көрмеуде, 1,0 Д дәрежедегі алыстан көрмеуде, 0,5 Д астигматизм мен көру өткірлігі 1,0 түзетусіз медициналық құжаттың "диагноз" деген жазу жолында "сау" деп көрсетіледі, ал "рефракция" деген жолда VNL шектеуімен тиісті жазба жасалады.

Рефракция - өтініш беруші +5,0D аспайтын гиперметропияға жарамды деп танылады; миопия, аспайтын - 6,0D; 2,0D аспайтын астигматизм; оңтайлы түзетуге қол жеткізілген жағдайда анизотропия 2,0D аспайды. Анизометропия 2,0-ден 3,0 D-ге дейін болса, контактілі линзаларды киіді.

3,5Д асатын деңгейде аккомодация және пресбиопия бұзылатын болса VXL шектеумен жеке бағалау қолданылады.

Аккомодация бұзылу және пресбиопия деңгейі жұмыс қашықтығын (60-80 см) ескере отырып кәсіби қызметін орындау үшін қажетті сфериялық линзалардың күшімен анықталады.

Түсті айырудың бұзылу диагнозы бұзылу типі, түрі, нысаны және деңгейі көрсетіліп енгізіледі. Медициналық зерттеу нәтижелері пайдаланылатын аспаптың және (немесе) әдістің нұсқаулығында көрсетілген тиісті нормалар бойынша арнайы бланкіде бағаланады.

Емдеуге келмейтін, көз функциясын бұзатын және шұғыл емдеуге келмейтін қабақтың созылмалы аурулары, қабақтың жетіспеушілігі және айналуы, жара блефариттер, созылмалы конъюнктивиттер жұмысқа (оқуға) жарамсыздықты айқындайды.

Көру органының функцияларын өзгертпейтін жалған қанат тәріздес жарғақша, пингвекула, шағын халазион, конъюнктивтегі бірлі-жарым беткі жақ фолликулалары, жай блефариттер, бұлдыр конъюнктивиттер, қабақтың берішті өзгерістері жұмыс (оқу) үшін қарама-қайшы болып табылмайды.

Қабыну-бүліну сипатындағы көз алмасы аурулары, көз тамырларының ауыр аурулары, операция жасалатын, көз қызметі бұзылатын көз жарақаттары жұмысқа және оқуға жарамсыздығын анықтайды.

Көзжас тиылуы қызметі қалпына келтірілген, сондай-ақ төменгі көзжас нүктесі мен түтікшелер (түтікшелік және мұрындық сынақ бағаланады) болмаған жағдайда және астыңғы көзжас нүктесінің қызметі қалпына келтірілген жағдайда шешім жұмысқа және оқуға жарамдылығы туралы шешім бойынша шығарылады.

Жасы келгендердің көз бұршағы ағаруы бастамасы үдеусіз, көз бұршағының шектеулі бұлдырауы, жарақаттық сипаттағы шыны тәріздес дене, жалған сары дақты нәрсіздену, бастапқы үдемейтін көру жүйесінің көру қызметін жеткілікті сақтаумен семуі бар тұлғалар жарамды деп танылады.

Көз бұршағы орнына даражемірлі интраокулярлы линза қондырып, катарактаның экстракциясы (екіжақты артифакияны қоса) бойынша операция жасатқан авиациялық персонал тұлғаларын жұмысқа жіберу көру қызметтерінің сақталуын ескере отырып, операциядан кейін 2 ай өткен соң жүргізіледі.

Көру органдарында лазерлі операциялар жасалғаннан кейін жұмысқа жіберу туралы мәселе көру қызметтерінің сақталу дәрежесін ескере отырып, операциядан кейін кемінде 3 ай өткен соң (қызметтегі ұшқыштар, үшін көздің ішкі тор қабағының лазерлі коагуляция жасалғаннан кейін – 4 аптадан кейін) жеке шешіледі.

Туғаннан көз бұршағы қапшығында жекелеген ұсақ бояутектің шөгуі, қан тамырында шыны тәріздес дене қалдығы, көз торында миелиндік талшық оқуға кедергі болмайды.

Туғаннан нұрлы қабығының және буын қабықтары колобомасы, поликория, туғаннан көз бұршағы ағаруы, көру жүйесі дискісіндегі офтальмологиялық өзгеріс оқуға қарсы айғақ болып табылады.

Өтініш берушінінің әрбір медициналық куәландыру кезінде қараңғылыққа бейімділігі тексеріледі. Медициналық зерттеу нәтижелері қолданылатын аспап нұсқаулығында көрсетілген нормаға сәйкес бағаланады.

Қабыну-дегенеративті сипаттағы көз алмасының аурулары, функциясы бұзылған көз тамырларының аурулары, функциялары бұзылған және жас ағатын көзжас ағзаларының және көзжас шығару жолдарының аурулары, оқуға жарамсыздығын анықтайды.

Жоғары көзішілік қысым анықталған жағдайда, өтініш беруші диагнозды нақтылау (қатерсіз офтальмогипертензия, ашық бұрышты немесе жабық бұрышты, алғашқы немесе қайталама су қараңғылық және т.б.) және сәйкес келетін емді тағайындау үшін (сақтау немесе жедел) үшін глаукоматолог кеңесіне жүгінуге жатқызылады.

Алғашқы кезеңдегі ашық бұрышты су қараңғылықпен жұмысқа жіберу тұрақты жергілікті гипотензиялық терапия кезінде көзішілік қысымды қалпына келтіру сәтінен бастап алты аптадан кейін болады. Су қараңғылық бар өтініш берушілер көзішілік қысым мен көздің көруін өлшеу арқылы, көру шегін зерттеумен, көру нервісі дискілерін бағалау және қабылданылатын препараттардың жанама зиянын бағалау жолымен кеңейтілген жүйелі түрдегі офтальмологиялық тексеруге жатқызылады.

Әуедиспетчерге оқуға берген өтініш берушілерде су қараңғылықтың қандай да бір түрі бар болса, олар жарамсыз деп танылады.

Көздің қозғалғыш аппаратының олқылықтарын синоптофорда ашық немесе жасырын қылилық (гетерофория) болуын зерттеу әр медициналық куәландыру кезінде дүргізіледі. Гетерофория түрі мен деңгейі анықталады. Гетерофория болған жағдайда фузиялық резервтер зерттеледі. Теріс фузиялық резервтер қалыпта болған жағдайда 5-8 градус, оң - 15-20 градус көрсетеді.

Көз қабағының салымен көздің қозғалтқыш аппаратының бұзылуы; салдық және қосарланған қилылық; төмендетілген фузиялық резервтері бар гетерофория жұмысқа (оқуға) жарамсыздықты көрсетеді.

15-тарау. Оториноларингология

Өтініш берушінің сәйкес келетін куәліктің кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауына кедергі келтіретін есту, иіс сезу, мұрын немесе тамақ қуыстарының, оның ішінде ауыз қуысының, тіс мен көмейдің функцияларының бұзылуы немесе туа біткен, жүре бара пайда болған, жедел немесе созылмалы аурулары, сондай-ақ зақым алудан және отадан кейінгі асқынулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Сыбырлап сөйлеген жуан және жіңішкелік сөз тобын алты метрден кем емес қашықтықта қабылдау және аудиометрия қорытындысы бойынша құлақтың естігіштігі бағаланады.

Аудиометрия шуды -20 до +100 дБ ауқымында125-тен 8000 Гц жиіліктегі қарқындылықта қабылдауды белгілейді. Үндік аудиометрия өткізу кезінде өтініш беруші әр құлақпен бөлекестуді 500, 1000 немесе 2000 Гц жиілікте 35 дБ-дан аса немесе 3000 Гц жиілікте 50 дБ-дан аса сақталады.

Есту функциясын анықтау кезінде, сөз топтарының жуан немесе жіңішке болып жатқызылғандығына қарамастан естудің ең шамалы көрсеткіштері қабылданады.

Жоғарыда көрсетілген нормалардан асатын есту қабілетін жоғалтқан медициналық сертификат иелері әуедиспетчердің жұмыс орнында қалыпты шуды шығаратын немесе еліктеме жасайтын шу аясында қалыпты есту қабілетіне ие болса жарамды болып табылады.

Егер оған теріс қарап тұрып тексеру жүргізетін дәрігерлік комиссия мүшесінен кемінде 2 метр арақашықтықта тыныш бөлмеде орташа дауыспен сөйлеуді екі құлағымен де естімеу анықталса өтініш беруші жұмысқа (оқуға) жарамсыз болып есептеледі.

Арнайы жабдықты, оның ішінде кислородтық-тыныс алу аппараттарын кию мүмкіндігінің қанағаттанарлық дәрежесі бойынша операциялық емдеуден кейін жұмысқа және оқуға жарамдылығы туралы мәселе құлақты радикалдық операциядан кейін операция соңы қуысының толық және тұрақты эпидермизациясы мен есту қызметін сақталуы (тимпанопластика, стапедопластика) кезінде жұмысқа жарамдылық мәселесі шешіледі.

ЛОР-мүшелері функцияларын, тыныс алу және сөйлеу функцияларын бұзатын және арнайы жабдықты пайдалануға қиындық туғызатын бұзылулардан, аурулардан және операция жасаулардан кейін мұрын қуысының және оның қосалқы қуыстарының, ауыз қуысының, жұтқыншақтың, көмей, түтіктердің немесе құлақтың тұрақты өзгерулері, кекештену, тіл мүкістігі немесе сөйлеу байланысын жүргізуге кедергі келтіретін басқа да сөйлеу ақаулары жұмысқа жарамсыздықты айқындайды.

Көлемі екі сантиметрден астам гайморлы қуыстардың кисталарын, фронтальды қуыстардың кисталары мен остеомаларын операциялық емдеуден кейін мұрынмен тыныс алу функциясы толық қалпына келген ринопластиканы бастан өткерген өтініш берушілер оқуға жарамды деп танылады, бірақ операциядан кейін екі аптадан ерте емес.

Гаймориттік қуыс шырышының қабырғалық қалыңдауы оқуға кедергі болып табылмайды. Көп тістер түсіп қалуынан шайнау қызметі бұзылған жағдайда жоспарлы тәртіпте протез қою қажеттігі ұсынылады.

Ортаңғы құлақтың созылмалы аурулары – эпи- немесе мезотимпанит кезіндегі жұмысқа жарамдылығы туралы шешім емделуден оң нәтиже болған жағдайда шығарылады. Перфорация, құрғақ перфорация, дабыл жарғағындағы әк қыртыстары (ол жақсы қозғалған, аудиограммамен расталған қалыпты есту кезінде) орнындағы аздаған тыртықтар диагноз қоюға негіздеме береді.

Статокинетикалық тітіркендіргіштерге аса сезімталдық жұмысқа оқуға қарсы көрсеткіштер болып табылады. Жеңіл вестибуловегетативтік әсер (өңі сұрлану, сәл тердің пайда болуы), вестибулометрия кезінде ұшуға жақсы төзімді және денсаулық жағдайында ауытқушылық болмаса диагноз қоюға негіз бола алмайды.

16-тарау. Дерматология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін қандай да бір дерматологиялық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Жеңіл түрдегі теңге қотыр, таралуы шектеулі қышыманың жалпы жағдайы жақсы болса, жұмысқа (оқуға) жарамдылық туралы шешім қабылданады.

17-тарау. Онкология

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін бір бастапқы немесе екінші реттік қатерлі аурулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Қатерлі ауруды емдеген соң өтініш берушілер жарамдылыққа тексеруді жүзеге асырар алдында оңды онкологиялық зерттеуден өтеді.

Мидағы қатерлі ісік клиникалық диагнозы бар өтініш берушілер медициналық сертификатты жаңарту құқығынсыз жарамсыз ретінде қарастырылады.

Мида метастаздар, ісу үдерісінің қайталануы, жалпылануы болмаған жағдайда қатерлі ісік болғанда организм функциясын толық және тұрақты өтелген жағдайда емдеу аяқталған соң алты айдан ерте емес мерзімде жұмысқа жіберу мәселесі қарастырылады (шұғыл, химиятерапия, сәулемен емдеу, құрамдастырылған). Бағалау үшін ұсынылатын құжаттарда сыныптама бойынша ісік сатысы көрінеді (TNM), толық патоморфологиялық қорытынды (ісік өсуінің анатомиялық түрі, оның морфологиялық сипаттамасы, өңірлік лифма жұйесіның жағдайы), жүргізілген ем (хирургиялық үшін – күні, операция және операциядан кейінгі кезең сипаттамасы; химиятерапия үшін – мерзімдері, саны, мөлшері, төзе алушылығы; сәулелік үшін – сәулелену мерзімі және сәулелену әдістемесі, жиынтықты ошақтық мөлшері, жалпы және жергілікті сәулелік реакция). Жұмысқа жіберу қатерлі процесс сатысын ескере отырып, онкологтың ұсынысы бойынша жүзеге асырылады: 1-ші кезеңдесатыда - TML/ODL шектеуімен емдеу аяқталғаннан кейін 6 айдан кейін жұмысқа жіберу алғашқы 2 жыл, кейін – шектеусіз; 2–ші сатыда - емдеу аяқталғаннан кейін 2 жылдан кейін жұмысқа жіберу TML/ODL шектеу мерзімсіз; 3-ші сатыда - жарамсыз.

"Рак іn sіtu" патоморфологиялық қорытындылау кезінде ісік, тері және 1 сатылы ерін орнына тәуелсіз сараптау шешімі өткізілген емдеу сипатына (операция) байланысты жүргізілген TML шектей отырып, онкологтың шешімімен жұмысқа жарамдылығы туралы шешім қабылданады.

Қатерсіз ісік анықталған жағдайда жоспарлы тәртіпте емдеу ұсынысымен тиісті куәліктің кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындау мүмкіндігі қарастырылады. Қатерсіз ісіктерді алып тастаған соң жұмысқа жіберу мерзімі операция ауқымымен және оның қорытындысымен анықталады. Бұрын қатерсіз ісікке операция жасағандар туралы ісіктің гистологиялық зерттеулері мәліметі мен өткізілген ота жайында сипаттау көшірмесін береді.

Қатерсіз ісіктер, сондай-ақ сүйек-шеміршекті экзостоздар, түйінді жемсау, сарысулы өскіндер, қуықалды безі аденомасы, мастопатия органдардың функциялары мен ауру синдромы бұзылу деңгейі бойынша бағаланады. Өсу үрдісі жоқ, киім мен аяқ киім киюге кедергі келтірмейтін көлемі кішкентай қатерсіз ісіктер жұмысқа (оқуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды.

	бұйрыққа 4-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 7-қосымша

ЖА және АЖА сыныпты медициналық сертификат алуға өтініш берушіге денсаулық жағдайына медициналық куәландыру бойынша қойылатын талаптар

1-тарау. Жалпы ережелер

Медициналық қорытынды алуға арналған өтініш берушіде мыналар болған жағдайда жарамсыз болып табылады:

туа біткен немесе жүре пайда болған ауытқулар;

белсенді, жасырын, жедел немесе созылмалы қабілетсіздігі;

жарақат, дене жарақаты немесе операцияның салдары;

функционалдық еңбекке қабілетсіздік дәрежесін туғызатын, әуе кемесінің ұшу қауіпсіздігін немесе осы тұлғаның міндеттерін жүзеге асыру қауіпсіздігін бұзуға әкеп соқтыратын дәрігер жазып берген немесе ашық сатылымда бар терапиялық, диагностикалық немесе профилактикалық дәрі-дәрмектерді қабылдаудан болатын салдардың немесе жанама әсерлердің болдырады.

2-тарау. Жүрек-қан тамырлары жүйесі

Өтініш берушіде жүрек қызметінің туа біткен немесе жүре пайда болған, оның куәлігімен және біліктілік белгілерімен берілген кәсіби міндеттерін қауіпсіз жүзеге асырылуына бұзылыстары болған кезде жарамсыз болып табылады.

Қан айналымы жүйесінде нормадан елеулі ауытқулар ие болуы мүмкін.

Төменде аталған жағдайлардың қайсыбірі бойынша бар өтініш берушілер жарамсыз деп танылады: хирургиялық араласуға дейінгі немесе одан кейінгі көкірек немесе қолқаның супраренальды құрсақ бөлімінің 5 және одан көп см диамердегі аневризмдері; жүректі немесе жүректі/өкпені ауыстырып орналастыру.

Артериялық қысымның көтерілуі кезінде медициналық куәландыру артериялық қысымның көтерілу деңгейі және артериялық қысымның көтерілу дәрежесі бойынша қарастырылады.

Артериялық қысым сынап бағанасында 160/95 миллиметр және одан жоғары болып тіркелген (Артериялық қысым тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша) және дәрі-дәрмектік емес немесе жұмыстан қол үзбестен қолдануға рұқсат етілген дәрі-дәрмекпен емдеудің көмегімен өзгертілетін өтініш берушілер дәрі-дәрмекпен емдеуді дұрыс таңдап алған соң жұмысқа жарамды деп танылады.

Дәрі-дәрмекпен емдеуді таңдау мамандығы бойынша жұмысынан шеттете отырып, кем дегенде 2 апта жүргізіледі. Жұмысқа жіберілген кезде артериялық қысымның тәуліктік мониторинг нәтижелері бойынша өткізілетін іс-шаралар әсерінің тұрақтылығы, қатер факторлары, тағайындалатын дәрі-дәрмектердің жанама әсерлері, жүктемелік сынамаларға төзімділігі ескеріледі.

Төменде аталған өткізгіш жүйе немесе ырғақтың төмендегідей бұзылуымен OSL шектеуі бар өтініш берушінің жарамдылығы туралы шешім жүктемелік сынамалар мен кардиологтың кеңесімен кеңейтілген кардиологиялық тексеруден кейін қанағаттанарлық нәтиже болған кезде қабылданады: қойнау-жүрекшелік түйіннің өтпелі немесе тұрақты бұзылуын қосқанда ырғақтың суправентрикулярлық бұзылуы; жыбырлақ ырғақсыздық; кең және тар кешенді тахикардия; симптомсыз синустық брадикардия; симптомсыз синустық тахикардия; симптомсыз оқшауланған бірыңғай пішінді суправентрикулярлық немесе вентрикулярлық эктоптық кешендер; электрокардиограммадағы Бругада феномені; Мобиц-1, Мобиц-2 түріндегі атриовентрикулярлық құрсау; Гис будасы оң сабақтарының толық емес құрсауы; Гис будасы сол сабақтарының толық құрсауы; электр осінің сол жаққа тұрақты ауытқуы; QT аралығының симптомсыз ұзартылуы.

Абляция жүргізілген өтініш берушілер кем дегенде бір жылға OSL/OPL-ды шектей отырып, қанағаттанарлық нәтиже көрсетіп отырған электрофизиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша екі айдан кейін жұмысқа (оқуға) жарамды деп танылады.

Жоғарыда аталмаған бета-адреноблокаторларды қабылдаған кезде қалыптандыруға келетін ЭКГ (-SТ және -T) қарыншалық кешенінің шеткі бөлігінің тұрақсыз өзгерістері бар жүректің өткізгіштігі мен ырғағы бұзылған, шағымданбаған өтініш берушілер жұмысқа жарамды деп танылады.

Миокард ишемиясына күдік кардиологиялық зерттеу жүргізуді талап етеді. Жүрек қыспасына қарсы дәрі-дәрмек қабылдаумен бақыланатын стенокардия медициналық сертификат алуға және (немесе) ұзартуға кедергі болып табылады.

Өтініш берушінің жай-күйі тексеріліп, кардиологиялық тексеру жүргізу кезінде ЖА және АЖА куәлігімен берілген құқықтарын қауіпсіз жүзеге асыруға кедергі келтірмейді деп бағаланған және танылған, операциядан кейін 6 ай өткен, жүрек-қан тамырлары жүйесі ауруының барлық қауіп-қатері ескерілген, белгілер жоқ және жүрек қыспасына қарсы дәрі-дәрмектер қабылдау талап етілмеген, OSL/OPL шектей отырып, медициналық сертификатты әрбір ұзарту кезінде кардиологиялық тексеру жүргізілетін кеңейтілген кардиологиялық тексеру нәтижелері оң болған (эхоЭКГ, Брюс хаттамасының 4-сатысының жүктемесімен ЭКГ, кардиологтың бағалауымен коронарлық ангиография) жағдайды қоспағанда, тәж артериясын хирургиялық ауыстырған немесе ангиопластика (стентпен немесе онсыз) немесе жүрекке кез келген басқа операция жасаған немесе анемнезінде миокард инфаркты тіркелген немесе жұмысқа қабілеттілігін жоғалтуға әкелетін басқа кардиологиялық ауруы бар өтініш берушілер жарамсыз деп танылады. Өтініш берушілер оқуға жарамсыз деп танылады.

Қос жармалы және қолқа қалқаншалары біркелкі және айтарлықтай регургитациясы кезінде OSL/OPL шектей отырып, кем дегенде бір жылға жіберу эхокардиография және жүктеме сынамаларынан кейін жүргізіледі қолқа кемістігі кезінде өрлеме қолқа патологиясының болмауы және қос жармалы кемістік кезінде миокарданың қанағаттанарлық жиырылғыш қызметімен сол қарыншаның ұйғарынды көлемдері жағдайында жүктемелік сынамалардан кейін жүргізіледі. Әрі қарай жыл сайынғы кеңейтілген кардиологиялық зерттеу жүргізіледі.

Даму кемістіктері, артерия аурулары (эндартериит, атеросклероз), атеросклеротикалық окклюзия, қан тамырының кеңейіп кетуі, көктамырдың варикоздық кеңеюі, (олардың жарылып кету қаупімен түсін үстіндегі тері жұқарып кеткен кезде трофикалық бұзылулар мен қан айналымының қалпына келмеуі), тромбофлебит, қан тамырларының аурулары мен жарақаттарының, сондай-ақ қан айналымының, лимфа айналымының, трофикалық бұзылумен ауырсыну синдромымен жалғасатын операциялар,сонымен қатар, емдік мақсатта антикоагулянттарды қабылдау жұмысқа қарсы көрсетілім болып табылады. Медициналық сертификатты жаңарту мәселесі зертханалық көрсеткіштер қалпына келтірілген кезде, қан айналымы және лимфа айналуы өтелген кезде, ауру синдромы болмағанда, профиликтикалық мақсатта антикоагулянтті терапияны қабылдаған кезде қалыптың жағдайдың 6 айынан ерте емес мерзімде емдеу нәтижесі бойынша кеңейтілген медициналық тексеруден соң (хирургиялық, консервативтік) шешіледі. Өтініш берушілер әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

Аяқ тамырларының асқынбаған түйнеліп кеңеюін жоспарлы жедел емдеген соң жұмысқа жарамдылығы туралы мәселе кеңейтілген медициналық тексеру нәтижелері бойынша операциядан кейін 6 аптадан соң шешіледі.

3-тарау. Тыныс алу органдары жүйесі

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін тыныс алу органдары жүйелерінің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Жарамды деп тану өкпе функциялары қалпына келтірілген және зерттеу нәтижелері бойынша жай-күйі қанағаттанарлық болған жағдайда жүргізіледі.

Қалыпты немесе апатты жағдайда жұмыс істеген кезде жұмысқа қабілеттілікті жоғалту белгілерінің пайда болуына әкеп соқтыратын асқынған өкпе жеткіліксіздігі немесе өкпе құрылымының, көкірек және өкпе қабығының бір белсенді зақымдануы жоқ өтініш берушілер жарамды деп танылады.

Асқынусыз клиникалық сипаттағы және дәрі-дәрмекпен емдеу талап етілмейтін немесе қолданылатын дәрі-дәрмектер талманың алдын алатын өкпе демікпесі бар өтініш берушілер OSL/OPL шектеуімен жарамды деп танылады. Ұшуға болатын, рұқсат етілген ингаляциялық дәрі-дәрмектер: сальбутамол, беклометазон, кромоглицин, окситропиум бромид. Өкпе демікпесін емдеу үшін дәрі-дәрмектерді жүйелі түрде қолдану жұмысқа жарамсыз деп тануға негіз болады.

СОӨА-мен өтініш берушілер шектелген пневмосклерозбен ремиссия кезінде және тыныс алу функциясын сақтай отырып, шектеусіз жұмысқа жіберіледі, тыныс алу функциялары қалыпты болған кезде медициналық сертификатты әр жаңартқан сайын тыныс алу және жүрек-қан тамыр жүйелерін кеңейтілген медициналық зерттеумен TML шектеу қолданылады.

Созылмалы обструктивтік өкпе ауруымен (СОӨА) ауыратын өтініш берушілер оның жеңіл түрі белгіленген жағдайда жұмысқа жіберіледі: бронходилятаторларды қолданғаннан кейінгі ОФВ1 мәні ОФВ1/ФЖЕЛ < 0.70 белгіленген пациенттермен салыстырғанда > 80% болғанда. Тыныс алу функциясы қалыпты бұзылған жағдайда OSL/OPL шектеуі қолданылады.

Кенеттен болған пневмотораксты бастан өткерген тұлға, егер зерттеу оның қайталап пайда болу себебін айқындамаса, сауықтырылғаннан кейін 6 аптадан кейін жұмысқа жіберіледі.

Көкірек қуысы және көкірек орталығы аурулары, даму кемістіктері, кеуде қуысы және диафрагма аурулары, жарақат салдары бойынша, клиникалық белгілері жоқ, жүрек тамырларынан алыс, өкпе ұлпасы мен көкірек қабырғасында бөтен дене кездескен жағдайда, жарақаттық пневмоторакс кезінде қорытынды емдеу аяқталғаннан кейін және кеңейтілген медициналық зерттеу нәтижелері оң болған жағдайда шығарылады.

Тыныс алу органдары туберкулезінің белсенді түрлерімен ауыратын өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз деп танылады.

Клиникалық емделген немесе туберкулезден кейінгі қалдық құбылыстары бар өтініш берушілер фтизиопульмонологиялық ұйымның орталықтандырылған дәрігерлік - консультациялық комиссияның жұмысқа (оқытуға) жіберу туралы медициналық қорытындысын ұсынады.

Көкірек қуысы және көкірек ағзасы, даму кемістіктері, кеуде қуысы және диафрагма ауруларына операция жасалғаннан кейін, жарақат және операция салдарлары кезінде өтініш берушілер қалпына келтіру қанағаттанарлық болған және тыныс алу органдарының функциясы толық бағаланғаннан кейін жұмысқа жарамды деп танылады.

4-тарау. Ас қорыту жүйесі

Өтініш берушінің қоса беріліп отырған куәлік өкілеттіктерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін асқазан-ішек трактісінің функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

ЖА және АЖА кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін ас қорыту жүйесінің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары біліктілігінен айыруға өтініш берушіні жарамсыз деп себеп болып табылады. Еңбекке қабілеттілігін жоғалту қаупімен, атап айтқанда, стриктура, тарылу немесе компрессия салдарынан обструкциясы бар асқазан-ішек трактісінің хирургиялық араласуы немесе аурудың бір салдары бар өтініш берушілер денсаулық жағдайы бойынша жарамсыз деп бағаланады.

Асқазан-ішек трактісінің келесі патологиялары бар өтініш берушілер: дәрі-дәрмекпен емдеуді талап ететін қайталанатын диспепсиялық бұзылулар; ойық жара ауруының асқынуы (қайталану, қан ағуы, перфорация, пенетрация); белсенді сатыдағы гепатиттер, белсенділігі жоғары немесе орташа дәрежедегі созылмалы гепатиттер (кез келген этиологиядағы); бауыр циррозы; симптомдық өт қабына тас байлану немесе көптеген кішкентай тастармен симптомсыз ауруы; асқынған немесе созылмалы панкреатиттер мен холециститтер; ішектің асқынған немесе созылмалы қабынып ауруы; тік ішек аурулары мен параректалды жасұнық (операциялық емдеуден кейін қайталамалы тік ішектің түсуі мен анальды қысқыш жеткіліксіздігімен жалғасатын жиі асқынатын); органдарды ішінара хирургиялық толық немесе алып тастау немесе қандай да бір органды алып тастауды немесе органдардың бірінің функциясы бұзылуын қоса есептегенде, асқазан-ішек трактісіндегі болған хирургиялық араласудан кейін жұмысқа қабілеттілікті шектейтін белгілер жойылғанға дейін өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз ретінде қарастырылады.

Жұмысқа қайта кіру кеңейтілген гастроэнтерологиялық зерттеудің қанағаттанарлық нәтижелері бойынша сәтті өткізілген емдеуден кейін қарастырылады.

Бауырды трансплантациялау кезінде жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген гастроэнтерологиялық зерттеп-қараудан кейін 12 айдан кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың болжамды фармакологиялық әсерін ескере отырып, мерзімсіз қарастырылады.

Симптомсыз жалғыз ірі таспен холецистолитиаз болған жағдайда оны жоспарлы тәртіпте алып тастау бойынша іс-шара өткізу ұсынылады, OSL/OPL шектеу беріледі.

Ішектің созылмалы қабынуы ауруымен ауыратын өтініш берушілер 3 жыл бойы 1 жыл TML шектей отырып, егер ауру белгіленген ремиссияда тұрса, жағдайы қалыпты болып, жүйелі әрекет ететін стероидтарды қолдану қажеттілігі болмаса жарамды болып танылады.

Кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін диагностикаланған жарық, еңбекке қабілеттілігін шектейтін белгілер жойылғанша біліктілігінен айыруға өтініш берушіні жарамсыз деп себеп болып табылады. Ауырсыну синдромы мен жарығы түсу қаупі болмағанда шаптағы жарық және құрсақ қабырғасындағы жарықты хирургтың кеңесінен кейін жоспарлы түрде шұғыл емдеу ұсынылады, осы жағдайда операцияға дейін OSL/OPL шектеу беріледі.

Кіндік жарығын операциялық емдеу айғағы ауырсыну синдромы болып табылады.

5-тарау. Зат алмасудың бұзылуы және эндокриндік жүйе

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе органикалық сипаттағы зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Эндокриндік жүйенің қандай да бір функционалдық немесе құрылымдық органикалық аурулары, тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін ас қорыту және зат алмасу бұзылулары өтініш берушінің жарамсыздығының себебі болып табылады.

Зат алмасу немесе эндокриндік бұзылулары бар өтініш берушілер кардиологиялық тексеруді қоса есептегенде кеңейтілген медициналық куәландыру нәтижелері бойынша гормоналды фондағы тұрақты жағдайын көрсеткен жағдайда жарамды деп танылады.

Эндокриндік жүйе ауруларының көрсетілген формаларымен ауыратын, соның ішінде 1 типті қант диабетімен (инсулинге тәуелді) ауыратын өтініш берушілер жұмысқа (оқуға) жарамсыз деп танылады. Инсулинмен немесе басқа гипогликемикалық дәрі-дәрмекпен үнемі емделуді қажет ететін және қан құрамындағы қантты толық бақылауға қол жеткізілгенше, инсулинге тәуелді 2 типті қант диабетімен ауыратын өтініш берушілер жарамсыз деп танылады. Гипогликемияны туындататын дәрі-дәрмектік препараттарды қолданбастан көмірсутекті алмастыру толық өтелгенде жұмысқа жіберу жүзеге асырылады. Ингибиторлар альфа-глюкозидазы (глюкобай) және (немесе) бигуанидтер топтарынан (метформин); OSL шектеуімен - туында сульфанилзәр (манинил, диабетон, глюренорм) диетаға толықтыру ретінде диабет дәрі-дәрмектеріне қарсы қолдануға рұқсат беріледі. Бұл ретте қауіпсіз ұшқыш (OSL) қант диабеті бар ұшқыштың физикалық жай-күйімен байланысты ықтимал қауіптер туралы ұшар алдында нұсқау алады.

Қалқанша без қызметтерінің бұзылуы кезінде өтініш берушіні жұмысқа жіберу туралы шешім қалқанша без гормондарын жыл сайын бақылай отырып, тұрақты эутиреоидтық жағдайға жетіп, емделгеннен кейін үш айдан бұрын емес мерзімде қабылданады: тиреотоксикозда - жұмыс кезінде дәрі-дәрмекті қолданбаған жағдайда, гипотиреозда - дәрінің мөлшерленген дозасын тұрақты қабылдау жағдайында.

6-тарау. Гематология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін гематологиялық аурулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Анемия сияқты гематологиялық бұзушылықтары бар өтініш беруші жарамдылығын бағалау; коагуляцияның бұзылуы, геморрагиялық немесе тромботикалық бұзушылық; лейкемия; полицитемия, гемоглобинопатия; лимфа түйінін айтарлықтай ұлғайту, көкбауырдың ұлғаюы кеңейтілген медициналық тексеру және гематологтың кеңесінен кейін жүргізіледі.

Бұл ретте OPL/OSL шектеуімен жұмысқа жарамдылық аурудың қатерсіздігін белгілеу, жағдайын тұрақтандыру, ілеспе патологияның, көп қан ағу эпизодтарының немесе айтарлықтай тромб түзілуі болмаған кезде қарастырылады.

Ходжкин лимфомы кезінде ем аяқталған соң аурудың жоқтығы расталғаннан кейін; патологиялық ремиссияны көрсете отырып және асқынған инфекциялық үдерісті, лимфоидты жүйенің басқа қатерлі патологиясын қалпына келтіре отырып жүргізілген емдеуден кейін; ұшу қауіпсіздігі үшін мәні бар емдеудің (жүрек уыттылығы, жүйке уыттылық) жанама әсерінсіз толық ремиссия орнату кезеңінде асқынған және созылмалы лейкемия кезінде - OPL/OSL шектей отырып, жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады.

Емделу тұрақты (күнтізбелік 10 күннен аз емес үзіліспен 3 рет) нәтиже берген (әйелдерде литрге 120 гемоглобиннен аз емес, еркектерге литрге 130 гемоглабиннен аз емес) қатерсіз (қансыраудан болатын анемия, теміртапшылықты) анемия, орны толтырылған гемоглобин дерттері және қайталануға бейім емес геморрагиялық диатез жағдайлары жұмысқа (оқытуға) қарсы көрсетілім болып табылмайды. Емдеуге келмейтін анемия әуедиспетчерге оқуға жарамсыз деп танылады.

Антитромбоцитарлық дәрі-дәрмектерді (аз мөлшердегі ацетилсалицил қышқылы) жұмыс (оқу) үшін қарсы көрсетілім болып табылмайды, бұл жағдайда антикоагулянтті дәрі-дәрмектерді (гепарин, кумарин, варфарин) қабылдау кезінде жұмысқа жарамсыздығы туралы шешім шығарылады.

7-тарау. Несеп-жыныс жүйесі

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін нысып-жыныс жүйесінің функционалдық немесе құрылымдық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Несеп-жыныс жүйесі органдарында жүргізілген аурудың өзінің немесе хирургиялық араласудың жұмысқа жарамсыздықты, сонымен қатар, тарылу немесе жаншылумен шартталған обструкцияларды тудыратын бір қиыншылықтары бар өтініш білдірушілер жарамсыз ретінде қарастырылады.

Бүйрекке, зәрағарға, қуыққа, несеп жолына операция жасалғаннан кейін жұмысқа қайта шығу мәселесі операциядан кейін үш айдан соң қарастырылады.

Туғаннан бір бүйрегі бар немесе этиологиясы бойынша кейін пайда болған бір бүйректі өтініш берушілер жалғыз бүйректің функциясының күйіне қарай ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бағаланады.

Толық цистэктомиядан, бүйрек трансплантациясынан кейін жұмысқа жарамдылығы операциядан, кеңейтілген урологиялық тексеруден кейін, TML/OML/OCL шектеулі, қолданылатын препараттың болжамды фармакологиялық әсерін ескере отырып, 12 айдан кейін қарастырылады.

Тасты бір рет кетіргеннен кейін, тас түспей бүйрек шаншыған, бүйректің шаншуы қайталанған кезде медициналық сертификат иелері емделгеннен кейін бүйрек қызметінің зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру көрсеткіші қалыпты болған кезде бес жыл бойы жұмысқа жарамды болады.

Қуықтағы зәр тасы диагнозы белгіленген кезде жедел түрде емдеуге ұсыныс беріле отырып, жұмысқа (оқуға) жарамсыздығы туралы қорытынды шығарылады. Қуықтағы зәр тасы ауыруын инвазивті емес әдіспен емдеген кезде (оның ішінде экстракорпоральды литотрипсиядан кейін) емделгеннен кейін кем дегенде бір айдан соң жұмысқа жіберіледі, қуықтағы зәр тасын хирургиялық жолмен емдеген кезде ұлғайтылған урологиялық тексеру қорытындысы бойынша бүйрек функциясының зертханалық және құрал-сайман арқылы тексеру қорытындысы қалыпты болған кезде үш айдан кейін шектеусіз жұмысқа жіберіледі.

Қуықалды безінде тасы бар өтініш берушілер клиникалық ауруларсыз жұмысқа жарамды болып табылады.

8-тарау. Жұқпалы аурулар

Өтініш берушілердің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін бір жұқпалы аурулардың клиникалық диагноздары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

OSL/OPL шектелген АИТВ–оң өтініш берушілердің жарамдылығын тану кеңейтілген медициналық зерттеп-қараудың нәтижелері бойынша және вирустық жүктемені және ИКАО рұқсат ететін препараттармен қолайлы емдеуді бақылай отырып, мамандандырылған медициналық ұйымда тұрақты, үдемелі емес кезеңдегі адамдар үшін қаралады. АИТВ–инфекциясын анықтау біліктілігінен айырады.

Өтініш берушіде анықталған созылмалы инфекциялық және паразитарлық аурулар ағза органдар мен жүйелері функциясының бұзылу дәрежесі бойынша бағаланады. Органдар функциясының бұзылуымен, жалпы астенизациямен қатар жүретін осы аурулар кезінде жұмысқа жарамсыздығы туралы шешім шығарылады. Жіті инфекциялар мен инвазияларды емдегеннен кейін, органдар функцияларының шамалы бұзылуымен аурудың симптомсыз өтуі кезінде медициналық сертификаттың иесінің жұмыс істеуіне жол беріледі.

9-тарау. Акушерлік және гинекология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін функционалдық немесе құрылымдық акушерлік жарақаттары немесе гинекологиялық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Әйел жынысы аумағындағы ауруды хирургиялық емдегеннен кейін жарамдылығы лапароскопиялық операция кезінде операциядан кейін 4-6 апта өткен соң, лапаротомиялық операция кезінде (асқынусыз) операциядан кейін 2 ай өткен соң қарастырылады.

Симптомсыз жатыр миомасы, эндометриоз, көлемі 5 см асатын эндометриялық, параовариальды және фолликуллярлық ісік, кіші жамбаста қызметінің бұзылмауы мен ауырсыну синдромы жоқ жабысқақ процесінің болуы, жатыр денесінің және оның қосалқысының болмауы, жатырдың немесе қынаптың болмауы және оның жетілмеуі біліктілігінен айыруға негіз бола алмайды.

Овариалдық-етеккір циклы (дисменореяны қоспағанда) бұзыған медициналық сертификат иелері жұмыстан шеттетусіз тексеруге және емдеуге жатқызылады.

Жүктілік кезінде әйел OSL шектей отырып (келісім бойынша) жүктіліктің 12 аптасынан бастап 26 аптасының аяғына дейін жұмысқа жарамды деп танылады. Бұл ретте жүкті әйелдің қолына ұшу кезінде ықтимал жүктілік ауыртпалықтарына қатысты жазбаша ұсынымдар беріледі. Жүктіліктің 27 аптасынан бастап медициналық сертификаттың қолданысы тоқтатылады.

Босанғаннан кейін немесе абортпен аяқталған жүктілік кезінде жұмысқа қайта кіру акушер-гинеколог дәрігердің қорытындысы және медициналық куәландыру нәтижелері бойынша жүзеге асырылады.

Контрацепцияға арналған препараттарды және гормонды алмастыратын терапияны қабылдайтын әйелдерді жұмысқа жіберу осындай емдеуге жақсы төзімділік жағдайында және тромбоэмболиялық асқынулардың, уытты-аллергиялық дәрі-дәрмектік гепатиттің, холестаздың алдын алу үшін тұрақты клиникалық-зертханалық бақылауда (әрбір 6 ай сайын) жүзеге асырылады.

10-тарау. Тірек-қозғалу аппараты

Өтініш берушіде тиісті куәлігі бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін туа біткен және жүре пайда болған сүйек-бұлшық ет аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің отырған жағдайда бойы, қолы мен аяғының ұзындығы сәйкес, бұлшық етінің күші болады, оған куәлік бойынша берілген құқықтарды қауіпсіз жүзеге асыру үшін тірек-қозғалу аппаратымен функционалды пайдалана білігі болмаған кезде жарамсыз болып табылады; даулы жағдайларда – жарамдылық негізі жаттығу құрылғысының қорытындысымен тексергеннен кейін тексеру нәтижелері болып табылады.

Бұлшықеттерге, сіңірлерге, байламдарға, сүйектер мен буындарға операциядан кейін жұмысқа (оқуға) жарамдылығы функциялар қалпына келтірілгеннен кейін анықталады; эндопротездеу кезінде – операциядан кейін алты айдан ерте емес. OAL шектеуімен әуе кемесінің белгілі бір типінде ғана жұмыс істеуге мүмкіндік беретін қолдың немесе аяқтың қысқаруына жол беріледі.

Қол саусақтарының, білектің басқа да ақаулары кезінде жарамдылықты бағалау жаттығу құрылғысында тексергеннен кейін білеу функцияларының сақталу дәрежесі анықталады (жаттығу құрылғысы нұсқаушысының тексеру нәтижелері туралы қорытындысымен). OAL шектеуін қолдануға рұқсат етіледі.

Остеоартроз құбылысынсыз және табан функциясын сақтай отырып кез келген деңгейдегі майтабандылық жұмыс істеу үшін кедергі болып табылмайды.

Буындардың ауруларында және ауру бетінің тіндері жалғанған жүйелері ауруларында буындардың және тартылған органдардың функционалды жағдайына байланысты қорытынды шығарылады. OAL шектеуін қолдануға рұқсат етіледі.

Омыртқа сүйектеріндегі дегенеративті-дистрофиялық үрдістер (омыртқааралық остеохондроз, спондилоартроз), жарақаттар мен оталар салдары болғанда, үдемелі емес, киім мен аяқ киім киюге кедергі келтірмейтін, ауырсыну синдромынсыз функцияның шамалы немесе орташа шектелуімен күю және үсіктерден кейінгі тыртықтар болған кезде жұмысқа жарамдылық туралы қорытынды шектеусіз немесе OAL шектеумен буындардағы қозғалыс функциясы мен көлемін бағалап шығарылады.

Омыртқаның компрессиялық сынығынан кейін және омыртқаға ота жасалғаннан кейін, көлденең, қылқанды өсінділер сынғанда функцияның бұзылуы және ауырсыну синдромы жоқ болған жағдайда сауыққан соң өтініш беруші жұмысқа (оқуға) жіберіледі. Жамбас сүйектерінің шоғырланған сынулары кезінде куәландыру жарақат алғаннан кейін 3-6 айдан кейін жүргізіледі.

11-тарау. Психиатрия

Өтініш берушілердің қандай да бір психиатриялық аурулардың не әрекетке қабілетсіздігі, патологиялық жай-күйі немесе бұзылуы туралы тиісті клиникалық диагноздардың: жіті де, созылмалы да, туа біткен де, сатып алынған да, тиісті куәліктің кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін медициналық тарихы (генетикалық компонентті алып тастау үшін отбасылық тарихпен) болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Психикалық аурулармен ауыратын немесе спирттік ішімдікті қолданып, өзге әрекеттерімен танылған, немесе неше түрлі психатропты қолдануға болмайтын заттарды қолданған өтініш берушілер жазылуға дейін жарамсыз болып есептеледі және психотропты заттарды қолдануды тоқтатуды көздейді, сонымен бірге наркологиялық немесе психиатриялық тексерулерден кейін жақсы нәтиже бергеннен кейін, жақсы ем қабылдағаннан кейін ғана оң нәтижеге жетеді.

Психиатриялық аурулармен ауыратын, аффективтік естен адасқан; тұлғалық бұзылу, психикалық бұзылуы, жүйкенің бұзылуы; мінез-құлықтың бұзылуынан пайда болған өтініш берушілер жұмысқа жарамдылығы туралы шешім шығарған қорытындысы бойынша жүргізуден кейін арнайы мамандандырылған мекемеде психиатриялық тексеруден өтеді.

Шизофрения, депрессия, тұлғаның бұзылуы немесе сандырақтау сырқатнамасы немесе клиникалық диагнозы қойылған өтініш берушілер қалпына келтіру құқығынсыз жарамсыз деп қаралады.

Әлсіздік немесе неврастениялық, жағдайға уағдалы синдром кезінде; қысқа мерзімді психикалық соматикалы-уағдалы шалдығу кезінде, сауығудан кейін және қолдаушы терапияны қолданбаусыз жүйке-психикалық функцияларын толық теңелту кезінде тиісті психиатриялық тексерілуден кейін жарамдылыққа баға жүргізу алдында және психологиялық тестілеу, клиникалық тексерілу нәтижелері оң болу және OPL/OSL шектеуімен жүктемелік сынамаларды жақсы көндігу қабілеттілігі жағдайында алты ай откен соң жұмысқа жарамды деп танылады.

Психопатия (нысаны мен айқындылығына қарамастан) және психопатиялық емес сипаттағы (паранойялық, аффективті, шизоидтық, қоздырғыш және басқа да типтер) жеке басының бұзылулары, психикалық инфантилизмі, мінез-құлықының акцентуациясы, кәсіби жағымсыз психологиялық ауытқуы жұмысқа және оқуға қарсы көрсеткіштер болып табылады.

Нервтік-психикалық қызметтің жақсы әлеуметтік және кәсіби компенсациясы кезінде инфантилизмнің, акцентуацияның жекелеген, анықталмаған белгілері теріс медициналық қорытынды/тұжырымдама үшін негіз болып табылмайды. Өтініш берушіде бұрын анықталмаған үйлесімсіз мінез-құлықтық реакциялардың пайда болуы психологиялық тексеру үшін негіз болып табылады. Медициналық психолог жеке басының ауытқулары мен жеке психологиялық ерекшеліктерін анықтаған жағдайда психиатрдың консультациясын және мамандандырылған мекемеде психиатриялық тексеруді тағайындайды, оның нәтижелері бойынша жұмысқа жіберу туралы шешім шығарылады. Елеусіз ауытқулары болған жағдайда жарамдылық туралы қорытынды кәсіби қасиеттері, жұмыс өтілі, жұмыс тәжірибесі, орындалған жұмыстарының сапасы ескеріле отырып, шығарылады.

12-тарау. Психология

Өтініш берушілердің мамандық бойынша куәлікке сәйкес тиісті кәсіби міндеттерін атқаруға кедергі келтіретін бір психологиялық ақаулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Психологиялық тестілеу кезінде психологиялық жай-күйі және авиация саласындағы кәсіби жарамдылыққа когнитивті өлшемшарттары бағаланады: зейін қою, жалпы ой әрекеті (сөйлеу және цифрлық), цифрлық ойлау/ ойда есеп жүргізу, жады көлемі, технологияны түсіну мүмкіндігі, кеңістікте өзін бағдарлау, жағдай бойынша бағдарлау, көңілді тарату, көп мәселелік режим, автоматизация жылдамдығы, психомоторлық координация. Психологиялық бағалау өзіне өмірбаяндық мәліметтерді, өз мүмкіндіктерін басқару, сондай ақ жеке тұлғалық тестілерді және психологиялық интервьюлер кіреді.

13-тарау. Неврология

Өтініш берушінің тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін неврологиялық ауруы болмауы болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Клиникалық-неврологиялық тексерудің негізгі мақсаты бұл созылмалы (үдемелі) (Паркинсон ауыруы, амиотрофиялық склероз, шашыраңқы склероз) аурулардың белгілерін, транзиторлық бұзушылықтарды (эпилепсия, транзиторлық ишемиялық шабуыл, бас айналу) және басқа патологиялық ауытқушылықтарды, ауырудың белгілері ретінде анықтау.

Медициналық карталарында қояншық ауруының болуы туралы клиникалық диагнозы немесе жазбасы бар, естің белгісіз жаңылуының қайталамалы ұстамасы бар өтініш берушілер жұмысқа жарамсыз деп танылады.

Ауру тарихында 5 жылдан бері қайталамалы ұстамасы жоқ қояншық ауруының; емделу мерзімі 10 жылдан көп және ұстамасы жоқ қояншық ауруының; электроэнцефалографияның эпилептиформалық және баяу фокустық тербелістер бұзылысы; нерв жүйелерінің үдемелі немесе үдемейтін аурулары; естің бір реткі белгісіз жаңылуы; бас жарақатынан кейін естен айырылу; бас миының терең жарақаты; шеткері жүйке мен жұлынның зақымдануы клиникалық диагноздары немесе жазбалары бар өтініш берушілер – ЭЭГ-ні тәуліктік мониторингтан, диагностикалық бейнелеуден (мидың КТ немесе МРТ) өтуге эпилептологтың консультациясын қамтитын кеңейтілген медициналық куәландырудан өтеді.

Бас миы қан айналымының шиеленіскен бұзылулары түріндегі клиникалық белгілер және оның салдары, криздік ағыны бар бас миы қан айналымының бұзылулары нервтік-психикалық қызмет немесе неврологиялық зерттеу нәтижелері бойынша функциялары бұзылмай органикалық шамалы белгілер түріндегі қалдық құбылыстар толық қалпына келтірілгенге дейін ұшу үшін қарсы көрсетілім болып табылады.

Неврологиялық мәртебеде шашыраған микросимптоматика және жас диагноз және ұшуға жарамсыздығы туралы шешім шығаруға негіз болып табылмайды.

Бас миының орта дәрежеде соғылуын алған, бас сүйегі негізінің немесе субарахноидалдық қан кетуімен біріктіру сүйектерінің бір сызықпен сынуын алған өтініш берушілерге медициналық куәландыру алты айдан кейін, TML/OPL/OSL шектеуімен жарақаттан кейін 3 жыл ішінде, бас сүйек миының шайқалуын немесе жеңіл дәредеде соққысын алғандарға – жарақаттан кейін үш айдан соң жүргізіледі.

Талумен ілесетін ауру бар болу кезінде, жарамдылық негізгі аурумен анықталады. Тексеру кезінде эпилепсия, гипогликемикалық жағдайлар, жүрек-қан тамырларының аурулары, жүйке жүйесі, қан аурулары, эндокриндік аурулар шығарылады.

14-тарау. Офтальмология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін көздің көру қабілетінің нашарлауы, туа біткен және жүре пайда болған асқынған немесе созылмалы аурулар, сондай-ақ жарақаттан кейін немесе көзге ота жасату әсерінен асқынулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Өтініш берушінің көру қабілеті жақсы, көз қысымы дұрыс, бинокулярлық функциясы жақсы, түстерді дұрыс айыра білуі болмаған кезде жарамсыз болып табылады.

Көз жітілігін тексеру қашықтықта кешілігін түзетусіз және түзетумен жүргізіледі; көз жітілігінің дәл анық көру қабылеті көрсетіледі.

Өтініш беруші өткізілген кемшіліктерді түзетулерге сәйкес 30-50 см қашықтықта №5 кестені (немесе баламалы кестені) оқуы қажет.

Түзетілмеген көру қабілетінің жітілігіне ешқандай шек қойылмайды.

Өтініш берушілерге қосалқы қолжетімді кемшіліктерді түзету көзілдірігі беріледі, онда қолайлы көріну функцисын қамтамасыз ететін және авиациялық мақсаттар үшін қолайлы болуы шарт; түйіскен линзаларды пайдалану кезінде үлкен қашықтықты көру қамтамасыз етілуі қажет; монофокальді, ыңғайлы болуы қажет. Осындай жағдайда қажетті түзету түріне байланысты VDL, VML, VNL, CCL шектеулері қойылады. Көзілдіріктің (линзаның) болуы және сапасы дәрігерлік қарау кезінде бақыланады.

Рефракция - өтініш беруші +6.0Д аспайтын гиперметропиямен; -8.0Д аспайтын миопиямен; 5.0Д аспайтын астигматизммен; 3.0Д аспайтын анизометропиямен оңтайлы түзетуге жеткен жағдайда жарамды болып табылады. Анизометропия 2,0-ден 3,0D-ге дейін, астигматизм 3,0D-ден жоғары болса, CCL шектеуі бар контактілі линзаларды киеді.

Түсті айырудың бұзылу диагнозы VСL шектеуімен бұзылу типі, түрі, нысаны және деңгейі көрсетіліп енгізіледі. Медициналық зерттеу нәтижелері пайдаланылатын аспаптың және (немесе) әдістің нұсқаулығында көрсетілген тиісті нормалар бойынша арнайы бланкіде бағаланады.

Көру органының функцияларын өзгерпейтін жалған қанат тәріздес жарғақша, пингвекула, шағын халазион, конъюнктивтегі бірлі-жарым беткі жақ фолликулалары, жай блефариттер, бұлдыр конъюнктивиттер, қабақтың берішті өзгерістері жұмыс үшін қарсы көрсетілім болып табылмайды.

Қабыну-бүліну сипатындағы көз алмасы аурулары, көз тамырларының ауыр аурулары, операция жасалатын, көз қызметі бұзылатын көз жарақаттары жұмысқа және оқуға жарамсыздығын анықтайды.

Көз бұршағы орнына даражемірлі интраокулярлы линза қондырып, катарактаның экстракциясы (екіжақты артифакияны қоса) бойынша операция жасатқан авиациялық персонал тұлғаларын жұмысықа жіберу көру қызметтерінің сақталуын ескере отырып, операциядан кейін 2 ай өткен соң жүргізіледі.

Көру органдарында лазерлі операциялар жасалғаннан кейін жұмысқа жіберу туралы мәселе көру қызметтерінің сақталу дәрежесін ескере отырып, операциядан кейін кемінде 1 ай өткен соң шешіледі.

Жоғары көзішілік қысым анықталған жағдайда, өтініш беруші диагнозды нақтылау (қатерсіз офтальмогипертензия, ашық бұрышты немесе жабық бұрышты, алғашқы немесе қайталама су қараңғылық және т.б.) және сәйкес келетін емді тағайындау үшін (сақтау немесе жедел) үшін глаукоматолог кеңесіне жүгінуге жатқызылады

Алғашқы кезеңдегі ашық бұрышты су қараңғылықпен жұмысқа жіберу тұрақты жергілікті гипотензиялық териапия кезінде көзішілік қысымды қалпына келтіру сәтінен бастап алты аптадан кейін болады. Су қараңғылық бар өтініш берушілер көзішілік қысым мен көздің көруін өлшеу арқылы, көру шегін зерттеумен, көру нервісі дискілерін бағалау және қабылданылатын препараттардың жанама зиянын бағалау жолымен кеңейтілген жүйелі түрдегі офтальмологиялық тексеруге жатқызылады.

Көздің қозғалғыш аппаратының олқылықтарын синоптофорда ашық немесе жасырын қылилық (гетерофория) болуын зерттеу әр медициналық куәландыру кезінде жүргізіледі. Көз қабағының салымен көздің қозғалтқыш аппаратының бұзылуы; салдық және қосарланған қилылық патологияны жойғанша емдеу үшін көрсетілім болып табылады.

15-тарау. Оториноларингология

Өтініш берушінің сәйкес келетін куәліктің кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауына кедергі келтіретін есту, иіс сезу, мұрын немесе тамақ қуыстарының, соның ішінде ауыз қуысының, тіс мен көмейдің фнукцияларының бұзылуы немесе туа біткен, жүре бара пайда болған, жедел немесе созылмалы аурулары, сондай-ақ зақым алудан және отадан кейінгі асқынулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Сыбырлап сөйлеген жуан және жіңішкелік сөз тобын алты метрден кем емес қашықтықта қабылдау және аудиометрия қорытындысы бойынша құлақтың естігіштігі бағаланады.

Аудиометрия шуды -20 до +100 дБ ауқымында 125-тен 8000 Гц жиіліктегі қарқындылықта қабылдауды белгілейді. Үндік аудиометрия өткізу кезінде өтініш беруші әр құлақпен бөлек естуді 500, 1000 немесе 2000 Гц жиілікте 35 дБ-дан аса немесе 3000 Гц жиілікте 50 дБ-дан аса сақталады.

Есту функциясын анықтау кезінде, сөз топтарының жуан немесе жіңішке болып жатқызылғандығына қарамастан естудің ең шамалы көрсеткіштері қабылданады.

Жоғарыда көрсетілген нормалардан асатын есту қабілетін жоғалтқан жұмыс істейтін медициналық сертификат иелері сөзге және OAL шектей отырып радиомаяктардың сигналдарына таңылатын типтегі тиісті біліктілік белгілеріне әуе кемесінің кабинасындағы қалыпты шуды шығаратын және еліктеме жасайтын шу аясында қалыпты есту қабілетіне ие болса олар жарамды болып табылады. Балама ретінде оның қолданыстағы куәліктері мен біліктілік белгілеріне сәйкес, сол типті әуе кемелеріне қатысты қолданыстағы куәліктері мен OAL шектей отырып, практикалық тексеру жүргізіледі.

Радикалды естуді қалпына келтіру операциясынан (тимпанопластика, стапедопластика) кейін жұмысқа жарамдылығы туралы мәселе операциядан кейінгі қуысты толық және тұрақты эпидермизациялау кезінде функцияларды қалпына келтіруді және арнайы жабдықты киюдің қанағаттанарлық қабілеті кезінде есту функциясының сақталуын ескере отырып шешіледі.

Есту аппаратын пайдаланып, есту қабілеті бойынша талаптарға сәйкес келген жағдайда, мұндай аппарат есту қабілетін, жақсы төзімділікті қамтамасыз етуі және авиацияда қолдануға қолайлы болады.

ЛОР-мүшелері функцияларын, тыныс алу және сөйлеу функцияларын бұзатын және арнайы жабдықты пайдалануға қиындық туғызатын бұзылулардан, аурулардан және операция жасаулардан кейін мұрын қуысының және оның қосалқы қуыстарының, ауыз қуысының, жұтқыншақтың, көмей, түтіктердің немесе құлақтың тұрақты өзгерулері, кекештену, тіл мүкістігі немесе сөйлеу байланысын жүргізуге кедергі келтіретін басқа да сөйлеу ақаулары жұмысқа жарамсыздықты айқындайды.

Көлемі екі сантиметрден астам гайморлы қуыстардың кисталарын, фронтальды қуыстардың кисталары мен остеомаларын операциялық емдеуден кейін мұрынмен тыныс алу функциясы толық қалпына келген ринопластиканы бастан өткерген өтініш берушілер оқуға жарамды деп танылады, бірақ операциядан кейін екі аптадан ерте емес.

Анық, сөзі түсінікті, бірақ кейбір дыбыстардың дұрыс берілмеуі жұмысқа кедергі емес болып табылады.

Статокинетикалық қоздырғыштарға жоғары сезімталдылық жұмыс істеуге қарсы көрсеткіш болып табылады.

16-тарау. Дерматология

Өтініш берушілерде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындауға кедергі келтіретін бір дерматологиялық аурулары болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

17-тарау. Онкология

Өтініш берушіде тиісті куәлік бойынша кәсіби міндеттерін орындауға кедергі келтіретін бір бастапқы немесе екінші реттік қатерлі аурулар болған жағдайда жарамсыз болып табылады.

Қатерлі ауруды емдеген соң өтініш берушілер жарамдылыққа тексеруді жүзеге асырар алдында оңды онкологиялық зерттеуден өтеді.

Мидағы қатерлі ісік клиникалық диагнозы бар өтініш берушілер медициналық сертификатты жаңарту құқығынсыз жарамсыз ретінде қарастырылады.

Мида метастаздар, ісу үдерісінің қайталануы, жалпылануы болмаған жағдайда қатерлі ісік болғанда ағза функциясын толық және тұрақты өтелген жағдайда емдеу аяқталған соң алты айдан ерте емес мерзімде жұмысқа жіберу мәселесі қарастырылады (шұғыл, химиятерапия, сәулемен емдеу, құрамдастырылған). Жұмысқа жіберу қатерлі процесс сатысын ескере отырып жүзеге асырылады: 1–ші сатыда – TML шектеумен емдеу аяқталғаннан кейін 6 айдан кейін ұшуға жіберу алғашқы 2 жыл, кейін-шектеусіз; 2–ші сатыда - TML шектеумен емдеу аяқталғаннан кейін 2 жылдан кейін ұшуға жіберу мерзімсіз; 3–ші сатыда - жарамсыз.

Қатерсіз ісік анықталған жағдайда жоспарлы тәртіпте емдеу ұсынымымен тиісті куәліктің кәсіби міндеттерін қауіпсіз орындау мүмкіндігі қарастырылады.

	бұйрыққа 5-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап–тексеру қағидаларына 8-қосымша

Медициналық куәландыру кезінде медициналық тексеру көлемі

1. Терапевтік тексерулер:

ауыз қуысы, есінеу, тері қабаты, көрінетін сілекей, лимфалық түйін және қалқанша без, жалпы жас шамасына сәйкес;

тыныс алу органдары, қан айналым, ас қорыту және зәр шығару органдары.

2. Хирургиялық тексерулер:

антропометрия (бойы, дене салмағы, кеуде айналасы, қолдың динамометриясы); жалпы тексеру (дене бітімі, бұлшық еттің өсуі және тері асты майлары, мүсіні, жүрісі);

тері жағдайы, лимфа түйіні, қалқанша безі, сүт безі, аймақтық тамырлар, сүйектер, буындар, құрсақ қуысы, сыртқы жыныс ағзалары, артқы тесіктің айналасы (көрсетілімдер бойынша және тексерілушінің келісімімен - саусақпен тік ішекті тексеру).

3. Оториноларингологиялық тексеру кезінде - есту қабілетін сенімді тексеруге кепілдік беретін тексеру әдістері қолданылады:

сыртқы тексеру;

ішкі тексеру, алдыңғы және артқы риноскопия, отоскопия, фарингоскопия, мұрынның сезгіштігі мен тыныс алуын анықтау;

тістерінің, ауыз қуысының шырышты қабығының, қызыл иегінің жағдайы, тістем;

акуметрия (ауызша және ақырын сөйлеу);

статокинетикалық тұрақтылығын зерттеу (вестибулометрия) 3 минуттың ішінде Кориолистің үзіліссіз кумуляция жылдамдығы әдісімен (КҮсКЖ) немесе 2 минут аралығында Кориолистің үзіліспен кумуляция (бұдан әрі – КҮпКЖ) әдісімен өтініш берушіге – медициналық куәландыруда медициналық сертификатты создыру үшін, медициналық айғақ бойынша;

тоналдық аудиометрия алғашқы медициналық куәландыру кезінде жүргізіледі. 40 жасқа дейінгі 5 жылда 1 рет, 40 жастан бастап - 2 жылда 1 рет; есту қабілеті төмендеген ауру анықталған кезде – жылына 1 рет; медициналық көрсеткіштер бойынша өтініш берушілер бірінші және екінші сыныпты медициналық сертификат алушыларына.

Үшінші сыныптағы медициналық сертификатты алуға өтініш берушілер қорытындыны бірінші алған кезде және 40 жасқа толғанға дейін төрт жылда кемінде бір рет, содан кейін екі жылда кемінде бір рет таза тонды аудиометрдің көмегімен тексеріледі. Балама ретінде ұқсас нәтижелер алуға мүмкіндік беретін басқа әдістер қолданылады.

4. Офтольмологиялық тексеру:

көру ағзасының анатомиялық жағдайы;

көру қабілеті;

түс ажырату;

қараңғыға бейімділік;

инокулярлық көру;

түнгі көру;

бинокулярлық көру

түйісудің жақын нүктелері;

анық көрудің жақын нүктесі;

рефракцияны субъективтік және объективтік әдіспен зерттеу (скиаскопия немесе рефрактометрия);

периметрия;

көзішілік қан қысымы медициналық сертификат алу үшін медициналық куәландыруда, 40 жастан әр медициналық куәландыруда медициналық сертификатты ұзарту үшін.

5. Неврологиялық тексеру;

сыртқы тексеру (тері тыртығы, сему, бұлшық еттің жыпылықтауы);

бас-ми нерві;

қозғалмалы, рефлекторлық, сезімтал аумақ, статика және үйлестіру;

вегативтік-нерв жүйесі (дермографизм, акроционаз, гипергидроз, тремор, ортоклиностатикалық бақылау);

психикалық-сезім аумағы.

6. Психологиялық тексеру:

ұшқыш, әуедиспетчер мамандығы бойынша авиациялық оқу орындарына түсуші үміткер тұлғаларға - медициналық сертификат алу үшін;

бортсерікке үміткер тұлғаларға -медициналық сертификат алу үшін;

медициналық айғақ бойынша жүргізіледі.

7. Дерматовенерологиялық қарау медициналық куәландыруда және медициналық айғақ бойынша өткізіледі.

8. Гинекологиялық қарау медициналық куәландыруда және медициналық айғақ бойынша өткізіледі.

9. Зертханалық зерттеулер:

1) қан құрамын клиникалық талдау (гемоглобин, эритроциттер саны, лейкоциттер формуласы, эритроциттер тұнуының жылдамдығы) жылына 1 рет және медициналық көрсеткіш бойынша;

2) зәр құрамына клиникалық талдау – медициналық куәландыруда және медициналық көрсеткіш бойынша;

3) қан құрамындағы холестеринге талдау - медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін, 40 жастан бастап - жылына 1 рет және медициналық көрсеткіш бойынша;

4) аш қарында қан құрамындағы қантқа - медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін, әрі қарай 2 жылда бір рет және медициналық көрсеткіш бойынша;

5) билирубинге және оның фракциялары, аспартатаминотрансфераза (бұдан әрі - АСТ), аланинаминотрансфераза (бұдан әрі - АЛТ) ферменттеріне қанның биохимиялық зерттеулері авиациялық-химиялық жұмыстарды орындайтын ұшқыштарға - жылына 1 рет жүргізіледі; авиация персоналының басқа адамдарына қанды биохимиялық зерттеу медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі;

6) қынаптың тазалық деңгейін анықтау үшін жағындыларды зерттеу медициналық куәландыруда және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі;

7) мерезге қан құрамын зерттеу (жедел-әдіс саусақтан қан алумен) – жылына 1 рет жүргізіледі;

8) ағзадағы есірткі-және психобелсенді заттарды анықтау авиациялық медициналық орталықтарда, психоневрологиялық және (немесе) наркологиялық ұйымдарда жылына 1 рет және медициналық айғақ бойынша жүргізіледі;

Ұшуларды медициналық қамтамасыз ету шаралар кешенін енгізген азаматтық авиация ұйымдарында Жұмыс орындарында психобелсенді заттарды қолдану қаупін туғызатын жағдайлардың алдын алу бойынша басшылыққа ((Doc 9654-AN/945, ИКАО құжаты) сәйкес есірткі- және психобелсенді заттарды анықтау уәкілетті ұйыммен келісе отырып бекітілген шаралар кешеніне сәйкес жүргізіледі;

9) өзге де зертханалық зерттеулер медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

10. Рентгенологиялық зерттеулер:

1) кеуде клеткасы ағзаларының флюорографиясы (кадр үлкейтілген флюорография, кеуде қуысы органдарының шолу рентгенографиясы) - жылына бір рет жүргізіледі;

2) мұрын қосалқылық қойнауына рентгенография (кадр үлкейтілген флюорография) – өтініш берушіге медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін және медициналық айғақ бойынша жүргізіледі;

3) басқа да рентгенологиялық зерттеулер (функционалдық бақылау арқылы екі кескінде омыртқаның рентгенографиясы, түрік ершігі әдісі, табан, әртүрлі орынның және т.б. компьютерлік және магниттік-резонанстық томографиясы) медициналық айғақ бойынша жүргізіледі.

11. Ультрадыбыстық зерттеу:

1) құрсақ қуысы ағзаларына, бүйрекке, қалқанбезге, жатыр және қосалқыларға (әйелдерге), қуықалды безіне (ерлерге) өтініш берушіге – медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі; 40 жастан бастап УДЗ зерттеу кемінде 5 жылда бір рет жүргізіледі;

2) жүрекке (эхокардиография) өтініш берушіге медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі.

12. Тыныштық күйдегі ЭКГ (Вильсон бойынша 12 таралым) жылына 1 рет және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі.

13. ЭКГ 20 рет отырып-тұрғызумен (Вильсон бойынша 12 таралым) өтініш берушіге - медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі:

14. Велоэргометриялық зерттеу немесе тредмил-тест - 1-класты медициналық сертификат алу немесе ұзарту үшін 40 жастан бастап жылына 1 рет; басқа өтініш берушілерге - медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі;

15. Спирография өтініш берушіге медициналық куәландыруда медициналық сертификат алу үшін және медициналық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі.

16. ЭЭГ - өтініш берушіге медициналық сертификат алу үшін медициналық куәландыруда және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі.

17. Кольпоскопия (әйелдерге) өтініш берушіге - медициналық сертификат алу үшін медициналық куәландыруда және медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі.

18. Фиброгастродуоденоскопия медициналық көрсеткіш бойынша жүргізіледі.

19. Өзге де зерттеулер қатаң медициналық айғақтар болған жағдайда тексеру және (немесе) консультация беру негіздемесін жазу арқылы жүргізіледі.

	бұйрыққа 6-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 8-1-қосымша
	Нысан

Медициналық сертификат алу үшін азаматтық авиация мамандықтарына оқуға үміткерді және медициналық сертификат иегерін кәсіби психологиялық іріктеу мақсатында қолданылатын психологиялық әдістемелердің тізбесі

"Ұшқыш" мамандығы бойынша оқуға үміткерлер үшін:

1. Кәсіби маңызды психологиялық қасиеттерді бағалау:

1) Ландольттың қос сақиналары;

2) заңдылықтарды белгілеу;

3) компастар;

4) диктант 1-3;

5) сағат;

6) шкалалар;

7) қара–қызыл кесте (плакат нұсқасы).

2. Жеке ерекшеліктерін бағалау: жеке тұлғаны зерттеудің стандартталған әдістемесі.

"ӘҚБ әуедиспетчері" мамандығы бойынша оқуға үміткерлер үшін:

1. Кәсіби маңызды психологиялық қасиеттерді бағалау:

1) қара–қызыл кесте (әріптік нұсқа);

2) модификацияланған қара-қызыл кесте (МҚҚК);

3) бағыттарды белгілеу;

4) шатастырылған сызықтар;

5) диктант 2;

6) шифрлау;

7) шкалалар;

8) Равен сынағы.

2. Жеке ерекшеліктерін бағалау: жеке тұлғаны зерттеудің стандартталған әдістемесі.

"Жеке ұшқыш", "ЖАжәнеАЖА ұшқышы" мамандығы бойынша оқуға (жұмысқа) үміткерлер үшін, азаматтық авиацияда ұшқышқа оқытуға (жұмысқа) үміткер еңбек сіңірген жылдары бар әскери ұшқыштар үшін:

1. Кәсіби маңызды психологиялық қасиеттерді бағалау:

1) Ландольттың қос сақиналары;

2) компастар;

3) шкалалар;

4) Равен сынағы;

5) қызыл–қара кесте (плакат нұсқасы).

2. Жеке ерекшеліктерін бағалау: жеке тұлғаны зерттеудің стандартталған әдістемесі.

"Бортсерік" мамандығы бойынша оқуға (жұмысқа) үміткерлер үшін:

1. Логикалық ойлау деңгейін бағалау – Равен сынағы.

2. Жеке ерекшеліктерін бағалау – жеке тұлғаны зерттеудің стандартталған әдістемесі.

Қолданыстағы ұшу құрамын (ұшқыштар, бортмеханиктер, бортинженерлер, штурмандар, ЖАжәнеАЖА ұшқыштары) психофизиологиялық зерттеу мынадай көлемде жүргізіледі:

1. Кәсіби маңызды психологиялық қасиеттерді бағалау:

1) Ландольттың қос сақиналары;

2) компастар;

3) шкалалар;

4) Равен сынағы;

5) қызыл-қара кесте (компьютерлік нұсқа).

2. Маңызды эмоционалдық жай-күйді бағалау: Люшера сынағы.

Қолданыстағы әуедиспетчерлік құрамды психофизиологиялық зерттеу мынадай көлемде жүргізіледі:

1. Кәсіби маңызды психологиялық қасиеттерді бағалау:

1) қара–қызыл кесте (әріптік нұсқа);

2) бағыттарды белгілеу;

3) шатастырылған сызықтар;

4) диктант 2;

5) шифрлау;

6) шкалалар.

2. Маңызды эмоционалдық жай–күйді бағалау: Люшер сынағы.

Негізгі әдістемелер бойынша көрсеткіштердің төмендеуімен когнитивті функцияларды бағалауға қосымша әдістер қолданылады. Негізгі психофизиологиялық зерттеу нәтижелері бойынша психолог көрсетілімдері бойынша аталған әдістемелердің біреуін немесе бірнешеуін тағайындайды:

1) "10 сөзді есте сақтау";

2) Шульте кестелері;

3) "Ландольт сақиналары" корректуралық сынамасы (Компьютерлік нұсқа);

4) Крепелин сынамасы;

5) Шот;

6) Қарапайым және күрделі ұқсастықтар;

7) Артық мөлшерді алып тастау;

8) Елеулі белгілерді бөліп көрсету;

9) Жіктеу;

10) Психодиагностика мақсатында пайдаланылатын басқа да әдістемелер қолданылады.

Психофизиологиялық зерттеу кезінде жеке тұлғаны зерттеудің стандартталған әдістемесінің нәтижелері немесе байқалған мінез-құлық бойынша нейропсихикалық тұрақсыздыққа бейім тұлғаның акцентуацияланған ерекшеліктерінің болуын көрсететін белгілер болған кезде өтініш берушінің жеке басының ерекшеліктері мен эмоционалдық жай-күйін бағалау үшін бір немесе бірнеше (көрсетілімдер бойынша) қосымша әдістемелер қолданылады:

1) Кеттелл сынағы;

2) Леонгард сауалнамасы;

3) FPI сауалнамасы;

4) Лири сынағы;

5) Люшер сынағы;

6) депрессия, мазасыздық, астения шкаласы;

7) "Жоқ жануар" проективтік сынағы;

Психодиагностика мақсатында қолданылатын әдістер қолданылады.

	бұйрыққа 7-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 11-қосымша Нысан

ОФТАЛЬМОЛОГИЯЛЫҚ ТЕКСЕРУ ТУРАЛЫ ЕСЕП Құпия медициналық мәліметтер

Бұл бетті толық және баспалық әріптермен толтырыңыз.

Толығырақ нұсқаулықтар бетінде көрсетілген. Өтінім беруші туралы ақпарат.

1. Өтінім берілген ел: ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ	(2) Медициналық қорытынды класы 1 2 3 Басқа ____________________________
(3) Тегі:	(4) Бұрынғы тегі:			(10) Өтініш Алғашқы Жаңарту/қайта куәландыру
(5) Аты, Әкесінің аты:	(6) Туылған күні:	(7) Жынысы Е Ә		(11) Тіркеу нөмірі:
(8) Туылған жері, елі:	(9) Азаматтығы:			(12) Сұратылатын типі:
(301) Медициналық мәліметтерді беруге келісім: Осы арқылы осы есепте және оның кез келген қосымшасында көрсетілген барлық деректерді аталған құжаттардың немесе басқа да кез келген деректер медициналық баға беру үшін толтырылатынын және маған немесе менің емдеуші дәрігеріме мемлекеттік заңнамаға сәйкес қолжетімді бола тұра Уәкілетті ұйымның меншігінде қалатынын назарға ала отырып Авиамедицина сарапшысына, Уәкілетті ұйымға, қажет болған жағдайда басқа елдің Авиамедициналық бөліміне беруге рұқсат беремін. Кез келген жағдайда медициналық мәліметтің құпиялылығы сақталады. Күні______ Өтініш берушінің қолы: ___________ Сарапшының (куәгердің) қолы _________
(302) Тексеру санаты Бастапқы Кеңейтілген/ Жаңарту/қайта куәландыру Арнайы бағыт			(303) Офтальмологиялық көрсеткіш:

Клиникалық тексеру Көз жітілігі

Әр көзді белгілеңіз	Қалыпты		Ауытқу		(314) 5м/6м қашықтықта көру	Түзетусіз	Түзетумен
							Көзілдірік	Жанаспалы линзалар	дейін реттелді
(304) Көз сыртқы тексеру					Оң көз
(305) Көз сыртқы түрі (жарық шам)					Сол көз
					Екі көз
(306) Көз алмасының жағдайы					(315) Орташа қашықтықты көруі – 1 м
(307) Көру өрісі					Оң көз
(308) Көз қарашығының рефлекстері					Сол көз
(309) Көздің түбі					Екі көз
(310) Конвергенция	см				(316) Жақын қашықтықты көруі 30-50 см
(311) Аккомодация	Д				Оң көз
(312) Түсті қабылдау (түс қабылдау)					Сол көз
Рабкина псевдоизохроматикалық кестесі					Екі көз
Кестелер саны:					(317) Рефракция		Сфер	Цилинд	Ось
					Оң көз
Қателер саны:					Сол көз
					Нақты рефракция
Түстерді қабылдаудың жоғарылауы					(318) Көзілдірік		(319) Жанаспалы линза
					Иә Жоқ Тип:		Иә Жоқ Тип:
Түс ҚАУІПСІЗ
Түс ҚАУІПТІ
(313) Көз ішінің қысымы (с.б. мм.)
Әдісі
Оң көз
Сол көз
(320) Сарапшы/кеңесші офтальмологтың ескертулері мен ұсыныстары

(321) Сарапшы/кеңесші офтальмологтың өтініші:

Мен осы офтальмологиялық сараптаманың қорытындысында аты-жөні көрсетілген өтініш берушіні жеке тексергенімді және осы есептің барлық қосымшаларымен бірге есеп нәтижелерін толық және дәл көрсететінін растаймын.
(322) Орны және күні:	Сарапшы/кеңесші дәрігер-офтальмологтың ТАӘ және мекенжайы: (баспа әріптермен) Телефон: Телефакс:	Сарапшы/кеңесші дәрігер-офтальмологтың мөрі:
Сарапшы/кеңесші дәрігер-офтальмологтың қолы:

	бұйрыққа 8-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 13-қосымша Нысан

Фотосуретке арналған орын

AMC мөрімен (бар болса)

САРАПШЫНЫҢ ЕСЕБІ Медициналық тексеру туралы есеп

ҚҰПИЯ МЕДИЦИНАЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕР

Тегі, аты, әкесінің аты, туған күні ____________________________________________

Осы парақты баспа әріптермен толық толтырыңыз. Түсіндерме нұсқаулықтары бар

парақтарда келтірілген.

(1) Өтініш берілетін ел: ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ	(2) Қойылған медициналық қорытындының класы 1-ші 2-ші 3-ші Басқа_
(3) Тегі:	(4) Алдыңғы тегі(және):	(10) Бастапқы өтініш Жаңарту/қайта куәландыру
(5) Аты және әкесінің аты:	(6) Туған күні:	(7) жынысы ЕР □ Әйел □	11) Тіркеу нөмірі:
(8) Туылған жері, елі:	(9) Азаматтығы:	(12) Сұратылатын типі:
(13) Медициналық мәліметтерді беруге келісім: Осы арқылы осы есепте және оның кез келген қосымшасында көрсетілген барлық деректерді аталған құжаттардың немесе басқа да кез келген деректер медициналық баға беру үшін толтырылатынын және маған немесе менің емдеуші дәрігеріме мемлекеттік заңнамаға сәйкес қолжетімді бола тұра Уәкілетті ұйымның меншігінде қалатынын назарға ала отырып Авиамедицина сарапшысына, Уәкілетті ұйымға, қажет болған жағдайда басқа елдің Авиамедициналық бөліміне беруге рұқсат беремін. Кез келген жағдайда медициналық мәліметтің құпиялылығы сақталады. Күні______ Өтініш берушінің қолы: ___________ Авиациялық медициналық сарапшының қолы _________

(14) Медициналық тарих

(201) Тексеру санаты Тексеру санаты Бастиапқы Кеңейтілген/ Жаңартылған/ Қайта куәландыру Арнайы жолдама	(202) Бойы см	(203) Салмағы кг	(204) Көзінің түсі	(205) Шашының түсі	(206) Артериалдық қысым (ммрт.ст.)		(207) Дамыл кезіндегі соғысы
					Систологиялық	Диастологиялық	Жиілік (минутына)	Ырғақ

Клиникалық тексеру: Әрқайсысында белгілеу "Норма" немесе "Ауытқу"

норма

ауытқу

норма

ауытқу

(208) Бас, бас, мойын, бастың шаш басқан бөлігі

(219) Құрсақ қуысы, жарық, бауыр

(209) Ауызы, тамақ, тістері

(220) Анус, тік ішек (зерттелмеген болса, көрсету)

(210) Мұрын, қолтық

(221) Несеп жыныс жүйесі

(211) Құлақтар, ортаңғы құлақ, дабыл жарғағының қозғалғыштығы

(222) Репродуктивті жүйе (тексерілмесе, көрсету)

(212) Көз – көз шарасы және көздің өсінділері

(223) Эндокриндік жүйе

(213) Көз - қарашықтар және көз түбі

(224) Үстіңгі және төменгі қол-аяқтар

(214) Көз – көз қозғалғыштығы: нистагм

(225) Жұлын және қимыл-тірек

(215) Өкпе, көкірек қуысы, сүт бездері

(226) Неврология- рефлекстер және т.б.

(216) Сүт бездері (тексерілмесе, көрсету)

(227) Психиатрия

(217) Жүрек

228 Тері, белгілерді және лимфа түйіндері

(218) Тамыр жүйесі

(229) Жалпы терапиялық тексеру

(230) Ескертпе: ауытқуларды сипаттаңыз. Әрбір пікір алдында сәйкес нөмірді көрсетіңіз

Көздің жітілігі (231) Көру қашықтық 5м/6м

241 Өкпе функциясы Максимальды Дем шығару жылдамдығы Қалыпты□ Ауытқу□

(242) Гемоглобин

Түзетусіз

Түзетумен

Көзілдірік

Жанаспалы линзалар

дейін реттелді

Оң көз

243 Зәр анализі Норма □ Ауытқу □ Глюкоза ақуыз Қан Басқа

г/децилитр Норма 11

Сол көз

Екі көз

(232) N14 100 см қашықтықта орташа көру

Ілеспе есептер

өткізілмеді

норма

ауытқу

(244) Электрокардиограмма

Оң көз

(245) Аудиограмма

Сол көз

(246) Офтальмология

Екі көз

(247) Отоларингология (құлақ,

(233) N5 30-50 см қысқаша қашықтықта көру

(248) Көкірек қуысының рентгенографиясы

Оң көз

Сол көз

(249) Қан липидтері

Екі көз

(250) Өкпе функциялары

(234) көзілдірік

Ия

Жоқ

Түрі:

(251) Электроэнцефалограмма

(235) Жаныспалы линзалар

Ия

Жоқ

Түрі:

(252) Басқа

(236) Рефракция

Сфер

Цилиндр

Ось

Оң көз

Сол көз

(237) Түсті қабылдау (түс қабылдау) Рабкина псевдоизохроматикалық кестесі

Кестелер саны:

Қателіктер саны:

(238) Көз ішінің қысымы (с.б. мм.)

OD

OS

(239) Есту (жүргізілмеген болса 247)

Оң құлақ

Сол құлақ

240 Аудиометрия

Қашықтықта дауыстың сөйлеу қаттылығын тексеру 2

Ия Жоқ

Ия Жоқ

ГЦ

500

1000

2000

3000

Оң

Сол

253 сарапшының қорытындысы:

Өтініш берушінің аты-жөні (толық)				Өтініш берушінің туған күні
Класқа сәйкес келу	Берілген медициналық қорытындының классы
Класқа сәйкес келмеу			Бұдан әрі бағалу үшін жіберілді. Ия болса, онда кімге?
254 Пікірлер, шектеулер:
255 Сарапшының өтініші:
Осымен мен және медициналық консультанттар осы медициналық куәландыру қорытындысында аты-жөні көрсетілген өтініш берушіні жеке тексергенімізді және осы хаттама барлық қосымшаларымен бірге тексеру нәтижелерін толық және дәл көрсететінін растаймын. Мен Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес осы Қағидалардың талаптарын бұзу анықталған кезде болатын шаралармен таныстым.
256 Орны мен күні:	Сарапшының тегі, аты және әкесінің аты: (Баспа әріптермен) Телефон: Факс:				Сарапшының мөрі
Сарапшының қолы:
Медициналық сертификат
№		Берілген күні			Мерзімі

	бұйрыққа 9-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 16-қосымша

Нысан

Атауы бар мөртаңба

Ұшу алдындағы медициналық қарап-тексеру журналы*

Р/с №	Экипаждың бірінші және соңғы мүшесін қарау күні мен уақыты	Тегі, инициалдары	Лауазымы	Рейс нөмірі	Ұшып келу уақыты (экипаж мүшелерінің сөзінен)	Шағымдар	Қолы	Сыртқы және көрінетін шырыштылығын қарау	Соғысы	Көрсеткіштер бойынша			Жұмысқа рұқсат беру туралы шешімжәне медициналық қызметкердің қолы
										Дененің температурасы	Артериалдық қысым	Үрленген ауада алкогольдің болуын байқау
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

*экипаж мүшелері үшін;

журналдың беттері нөмірленеді, тігіледі, басшы қол қояды және медициналық ұйымның мөрі қойылады;

журнал 10 жыл бойы сақталады.

	бұйрыққа 10-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 16-1-қосымша

Нысан

Атауы бар мөртаңба

Ауысым алдындағы (ауысымнан кейінгі) медициналық қарап–тексеру журналы*

Күні	Р/с №	Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)	Қызметі, лауазымы	Шағымы	Сыртқы және көрінетін шырышты қабықтарды тексеру	Соғысы	Көрсеткіштер бойынша			Куәландырылушының қолы	Медицина қызметкерінің қорытындысы және қолы
							Дененің температурасы	Артериалдық қысым	Үрленген ауада алкогольдің болуын байқау
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

*әуедиспетчерлер, азаматтық авиация ұйымының (авиакомпанияның) қызметкерлері үшін;

журналдың беттері нөмірленеді, тігіледі, медициналық ұйымның басшысы қол қояды және мөрімен бекітіледі;

журнал 10 жыл бойы сақталады.

	бұйрыққа 11-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 17-қосымша

Нысан

Атауы бар мөртаңба

Ұшудан шеттету журналы (ӘҚҚ ауысым)

Р/с №	Қарау күні мен уақыты	Тегі, инициалы, лауазымы, авиациялық кәсіпорын	Кім шеткерді (лауазымы және қолы)	Шеткеру себебі	Шеткерілген қайда жіберілді	Шеткеру туралы қашан және кімге хабарланды	Ұшу жұмысына қашан және кім жіберді (ӘҚҚ жөніндегі ауысым)
1	2	3	4	5	6	7	8

журналдың беттері нөмірленеді, тігіледі, басшы қол қояды және медициналық ұйымның мөрі қойылады;

журнал 10 жыл бойы сақталады.

	бұйрыққа 12-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 17-1-қосымша
	Нысан

Азаматтық авиация ұйымдары қызметкерлерінің жұмыстан шеттету журналы

Р/с №	Қарау күні, уақыты	Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда)	Қызметі, лауазымы	Кіммен шеттетілді Қолы	Шеттету себебі	Қайда жіберілді	Кімге және қашан хабарланды
1	2	3	4	5	6	7	8

журналдың беттері нөмірленеді, тігіледі, медициналық ұйымның басшысы қол қояды және мөрімен бекітіледі;

журнал 10 жыл бойы сақталады.

	бұйрыққа 13-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 18-қосымша Нысан

Ұшудан шеттету (ӘҚҚ ауысымнан) туралы анықтама

________________________________________________________________________

Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), лауазымы

медициналық тексеруде ұшудан (кезекшіліктен) шеттетілді.

Рейсі, күні, уақыты (сағаты, минуты) ________________________________________

Алдын ала диагноз _______________________________________________________

Қысқаша объективті деректер ______________________________________________

________________________________________________________________________

Дәрігерге келу күні _______________________________________________________

________________________________________________________________________

Лауазымы, медицина қызметкердің тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), қолы

Күні

	Медициналық ұйымның
	мөрі (болған жағдайда)

	бұйрыққа 14-қосымша
	Қазақстан Республикасының азаматтық авиациясындағы медициналық куәландыру және қарап-тексеру қағидаларына 18-1-қосымша Нысан

Қызметкерді жұмыстан шеттету туралы анықтама

_____________________________________________________________________

Тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), лауазымы

_______________________________________________ ауысым алдындағы (рейс

алдындағы, ауысым кезіндегі) медициналық тексеруде жұмыстан шеттетілді

(астын сызу) __________________________________________________________

Күні, уақыты (сағаты, минуты) __________________________________________

Алдын ала диагноз ____________________________________________________

Қысқаша объективті деректер ___________________________________________

_____________________________________________________________________

Дәрігерге келу күні ____________________________________________________

______________________________________________________________________

Лауазымы, медицина қызметкедің тегі, аты, әкесінің аты (болған жағдайда), қолы

Күні

	Медициналық ұйымның
	мөрі (болған жағдайда)

	бұйрыққа 15-қосымша
	Азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларына 4-қосымша

Әуе кемесі бортындағы борттық дәрі-дәрмек қобдишалары мен дефибриллятор жиынтықтарының саны және түрлері, борттық дәрі-дәрмек қобдишалары жиынтықтарының құрамы, борттық жиынтықтардың орналасуы

Әуе кемесі бортындағы борттық дәрі-дәрмек қобдишалары мен дефибриллятор жиынтықтарының саны және түрлері

Жолаушылар креслоларының саны	Борттық жиынтықтардың түрлері			Дефибриллятор
	Алғашқы көмек жиынтығы (дана)/ First aid kit	Медициналық құралдар жиынтығы (дана)/ Medical kit	Әмбебап профилактикалық жиынтық (дана)/Universal precaution kit	Автоматттық сыртқы дебриллятор
	Кабиналық экипаж мүшелерімен немесе кабиналық экипаж мүшелерінсіз	Кабиналық экипаж мүшелерімен және ұзақтығы екі сағаттан астам ұшқанда	Кабиналық экипаж мүшелерімен	Кабиналық экипаж мүшелерімен және ұзақтығы екі сағаттан астам ұшқанда
0-10	1*	-	1**	Пайдаланушының қалауы бойынша ұшу қауіпсіздігі мен ұшу орнына қауіп төндіретін жағдайларды талдауды есепке ала отырып
10-100	1	-	1
101-200	2	Пайдаланушының қарауы бойынша 1 артық	1
201-300	3		2
301-400	4		Әрі қарай Пайдаланушының қарауы бойынша
401-500	5
>500	6

* жолаушыларды тасымалдаумен айналыспайтын әуе кемелері үшін;

** ӘК бортында тропикалық климаты бар елдерге және бортта дезинсекция рәсімін жүргізуді талап ететін елдерге рейстерді орындау кезінде пайдаланылады.

2. Әуе кемесі бортындағы борттық дәрі-дәрмек қобдишалары жиынтықтарының құрамы

1. Алғақы көмек жиынтығы мына дәрі-дәрмектен жинақталады:

1) антисептикалық тығындар (10 данадан тұратын қаптама);

2) Бұластыр таңғыштар (бұластыр кесінділері);

3) өлшемі 7,5 см х 4,5 м дәке бинт;

4) өлшемі 1,0м х1,0м х 1,5м қауіпсіз түйреуіштері бар үшкіл таңғыш немесе аяқ-қолға арналған бандаж;

5) өлшемі 10 х 10 см күйікке қарсы таңғыш;

6) өлшемі 7,5 х 12 см компрессиялық зарарсыздандырылған таңғыш;

7) өлшемі 10,4 х 10,4 см зарарсыздандырылған дәке таңғыш;

8) ені 2,5 см (орам) жабысқақ таспа;

9) зарарсыздандырылған жабысқақ кесінділер (ұқсас жабысқақ кесінділер);

10) қолға арналған тазартқыш құралдар және залалсыздандыратын сулықтар;

11) қалқаншасы бар төсемшелер немесе көзге арналған таспа;

12) өлшемі 10 см мұқал басты қайшылар;

13) өлшемі 1,2 см х 4,6 м хирургиялық жабысқақ таспа;

14) жарықшақтарды алуға арналған пинцеттер;

15) бір рет пайдаланылатын қолғаптар (жұп);

16) термометрлер (сынабы жоқ);

17) жасанды тыныс алуға арналған кері қақпақшасы бар реанимациялық маска;

18) алғашқы көмек көрсету бойынша нұсқаулық (ағымдағы басылым);

19) медициналық көмек көрсету бланкісі 10 дана;

20) ауруды әлсіз немесе орташа әсер ету арқылы басатын дәрі;

21) құсуға қарсы дәрі;

22) мұрынның бітелуіне қарсы дәрі;

23) антацидті (қышқылға қарсы) дәрі;

24) антигистамин дәрісі;

25) диареяға қарсы дәрі.

63. Әмбебап профилактикалық жиынтық мыналардын жинақталады:

1) азғана төгілген сұйықтықтың мөлшерін түйіршік гельге айналдыратын құрғақ ұнтақ; құрғақ ұнтақ, кем дегенде 500 мл.; 2) беткі қабаттарды тазартуға арналған бактерецидті залалсыздандырушы дәрі (дайын күйінде, газ және ұшпа органикалық қосылыстар бөлмейді);

3) теріні тазартуға арналған сулықтар;

4) бетке немесе көзге арналған маскалар (жеке немесе құрамдастырылған);

5) қолғаптар (бір рет пайдаланатын);

6) қорғану алжапқышы;

7) үлкен сіңіргіш сүлгі;

8) қырғышы бар алу қасығы (биологиялық қалдықтарды жинау үшін);

9) биологиялық қауіпті қалдықтарға арналған қап;

10) әмбебап профлактикалық жиынтықты қолдану жөніндегі ұсыным;

11) рейсте бортта инфекциялық немесе паразиттік науқас анықталған кездегі экипаж алгоритмі;

12) медициналық көмек көрсету бланкісі 5 дана.

Қобди 2* былай жинақталады:

1) аэрозоль баллондарындағы инсектицид;

2) маска респираторы (инсектицидке берілген нұсқаулыққа сәйкес);

3) бір рет пайдаланатын медициналық резеңке бас киім – 1 дана;

4) қорғану көзілдірігі – 1 дана;

5) инсектицидті қолдану жөніндегі нұсқаулық

*- тропикалық климатты елдерге және бортта дезинсекция рәсімдерін жүргізуді талап ететін елдерге рейстерді орындау кезінде бортта қолданылады.

3. Медициналық құралдар жиынтығы:

мазмұн тізімі:

1) медициналық көмек көрсету бланкісі 5 дана;

2) стетоскоп;

3) сфигмоманометр;

4) ауыз-жұтқыншақпен тыныс алу түтікшелері (3 өлшем);

5) шприцтер (тиісті өлшемдерде);

6) ішке құюға арналған катетерлер (тиісті өлшемдерде);

7) антисептикалық сулықтар;

8) қолғаптар (бір рет пайдаланатын);

9) "В" сыныбындағы медициналық қалдықтарға арналған жәшік (қорап);

10) есеп шығаратын катетер;

11) ішке құю жүйесі;

12) күретамырдың қанын тоқтатуға арналған бұрау;

13) дәке тығын;

14) жабысқақ таспа;

15) хирургиялық маска;

16) шұғыл көмек көрсетуге арналған кеңірдек катетері (күретамырдың ішіне салынатын үлкен диаметрі канюля);

17) кіндікке арналған қысқыш;

18) босандыруға арналған жиынтық;

19) термометр (сынабы жоқ);

20) реанимациялық қызметтің негізгі карталары;

21) қақпақшасы бар маска;

22) электрлік қалта шам және батареялар;

23) адреналин 1:1000;

24) антигистаминді дәрі (инъекциялық);

25) глюкоза 40% (оның баламасы) (инъекциялық 50 мл);

26) нитроглицерин (таблеткаларда/спрейде) (оның аналогы);

27) ауру басатын негізгі дәрілер;

28) тыныштандыратын антиконвульсанттар (инъекциялық);

29) құсуға қарсы дәрілер (инъекциялық);

30) бронхты инъекциялық кеңейткіш;

31) атропин (инъекциялық);

32) адренокортикалды стероид (инъекциялық);

33) несеп айдайтын дәрі (инъекциялық);

34) босануға қарсы қан кетумен күресетін дәрі;

35) хлорлы натрий 0,9% (минимум 250 мл);

36) ацетилсалицил қышқылы (ауыз арқылы қабылдайтын аспирин);

37) ауыз арқылы бета-блокатор.

3. Борттық жиынтықтардың әуе кемесі бортындағы орналасуы

1. Алғашқы көмек, медициналық құралдар жиынтығы және әмбебап профилактикалық жиынтық жолаушылар кабинасында бортсеріктерге оңай қолжетімді жерлерге бірқалыпты қойылады. Әрбір жиынтық сенімді қаптамада, пломбаланған түрде сақталады.

2. Рейсті орындау кезінде барлық борттық дәрі қобдишалары пломбаланған түрде сақталады, оларды рейсте ашқан кезде, рейс аяқталғаннан кейін әуе кемесінің тұрағы кезінде оларды пломбалау қажет, ол үшін олар қосымша пломбалармен жабдықталады.

3. Әуе кемесінің бортында борттық дәрі қобдишалары сақталатын орындар (авариялық-құтқару жабдығының жүк сөрелері (бөліктері) таңбаланады. Жүк сөрелеріндегі таңбалардың өлшемдері мен нысандары Ұшақ түріне техникалық қызмет көрсету бойынша нұсқаулықта берілген. Борттық дәрі қобдишалары төмендегі таңбаламаларға сәйкес таңбаланады:

Борттық қобдишаның атауы	Белгілеу атауы	Белгілеу түрі
Алғашқы көмек жиынтығы	"+" жасыл түсті белгісі
Медициналық құралдар жиынтығы	"+" қызыл түсті белгісі
Әмбебап профилактикалық жиынтығы	биологиялық қауіптілік белгісі

	бұйрыққа 16-қосымша
	Азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларына 5-қосымша

Борттық дәрі қобдишаларының медициналық және өзге құралдарын жарақтау, сақтау және жою бойынша басшылық нұсқау

1. Борттық дәрі қобдишалары Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген дәрілік заттармен, екінші (тұтынушылық) қаптамасындағы пайдалану бойынша нұсқаулығы алынбастан жинақталуға тиіс.

2. Дәрілік заттардың, медициналық бұйымдардың және басқа да құралдардың жарамдылық мерзімі өткеннен кейін немесе олар пайдаланылған жағдайда борттық дәрі қобдишаларының жиынтықтары толықтырылу қажет.

3. Қанмен және (немесе) басқа да биологиялық сұйықтықтармен ластанған медициналық бұйымдарды және басқа да құралдарды қолдануға, оның ішінде қайтадан қолдануға рұқсат етілмейді.

4. Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдар Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 16 ақпандағы № ҚР ДСМ-19 бұйрығымен бекітілген Дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды сақтау және тасымалдау қағидаларына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22230 болып тіркелген) сәйкес сақталады.

5. Көмек көрсету кезінде жиналған қалдықтарды жинау және кәдеге жарату үшін "В" сыныбындағы (сары түсті) медициналық қалдықтарды қауіпсіз жинауға және кәдеге жаратуға арналған контейнер қолданылады.

6. Борттық дәрі қобдишаларын жинақтауды ұйымдастыруды және оларды жинақтауды бақылауды, оның ішінде оларды бақылаудың жарамдылық мерзімдерін бақылауды авиакомпанияның медициналық қызметі немесе медициналық қызметкерлері (болған жағдайда), не болмаса, медициналық ұйыммен шарт бойынша жүзеге асырады.

	бұйрыққа 17-қосымша
	Азаматтық авиацияда жолаушыларға медициналық көмек көрсету қағидаларына 10-қосымша Нысан

Жолаушылардың медициналық көмекке жүгіну және медициналық көмекті тіркеу журналы

Р/с №	Өтініш берген күні	Тегі, аты, әкесінің аты (бар болса)	Жасы	Рейстің №	Тұрақты тұрғылықты жері	Жүгіну уақыты	Шағымдар. Қысқа объективті мәртебе	Өткізілген іс-шаралар. Қайда кетті	Медициналық қызметкердің қолы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10