ИПС "Әділет"

В соответствии с подпунктом 6) пункта 3 статьи 10 Закона Республики Казахстан "О биологической безопасности Республики Казахстан" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемые типовые программы профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров в области биологической безопасности.

2. Управлению научного обеспечения Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан после официального опубликования.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр
сельского хозяйства
Республики Казахстан

Е. Карашукеев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство науки
и высшего образования
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство здравоохранения
Республики Казахстан

Утверждены приказом
Министр сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 25 января 2023 года № 29

Типовые программы профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров в области биологической безопасности

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Типовые программы профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров в области биологической безопасности (далее – Типовые программы) разработаны в соответствии с подпунктом 6) пункта 3 статьи 10 Закона Республики Казахстан "О биологической безопасности Республики Казахстан" и определяют содержание, объем дисциплин образовательных программ для:

1) подготовки и переподготовки кадров в области карантина растений для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности;

2) повышения квалификации кадров в области карантина растений, осуществляющих обращение с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности;

3) подготовки и переподготовки кадров в области ветеринарии для получения допуска к обращению с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности;

4) повышения квалификации кадров в области ветеринарии, осуществляющих обращение с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности.

Сноска. Пункт 1 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Типовые программы профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров в области биологической безопасности

2. Профессиональная подготовка и переподготовка кадров для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности, а также с патогенными биологическими агентами I и (или) II групп патогенности осуществляются непосредственно на базе предприятия (организации), учебных центрах, на курсах, а также в различных учебно-производственных структурах юридических лиц или в организациях образования, реализующих образовательные учебные программы технического и профессионального, послесреднего образования.

Повышение квалификации кадров, осуществляющих обращение с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности, а также с патогенными биологическими агентами I и (или) II групп патогенности осуществляется в организациях образования, реализующих образовательные программы высшего и послевузовского образования, научных организациях, институтах повышения квалификации.

Параграф 1. Типовая программа профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации специалистов в области карантина растений

3. Перечень и содержание базовых дисциплин и дисциплин по выбору в области карантина растений указаны в приложении 1 к настоящим Типовым программам.

4. Продолжительность профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности составляет 2 кредита и более.

5. Профессиональной подготовке, переподготовке и повышению квалификации в области биологической безопасности подлежат специалисты с профессиональным образованием по специальностям: "Агрономия", "Защита и карантин растений", "Биология", "Биотехнология", "Агрохимия".

6. Планирование и организация образовательной деятельности осуществляются на основе типовых учебных планов и содержаний программ профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации согласно приложению 2 к настоящим Типовым программам.

7. По результатам подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности присваивается соответствующая специализация.

Перечень специализаций, присваиваемых по результатам подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к микроорганизмам штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности указан в приложении 3 к настоящим Типовым программам.

Параграф 2. Типовая программа профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации специалистов в области ветеринарии

8. Перечень и содержание базовых дисциплин и дисциплин по выбору в области ветеринарии указаны в приложении 4 к настоящим Типовым программам.

9. Продолжительность профессиональной подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности составляет от 9 кредитов (270 часов) до 21 кредитов (630 часов).

Продолжительность повышения квалификации специалистов, осуществляющих обращение с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности составляет от 2 кредитов (60 часов) до 8 кредитов (240 часов).

Сноска. Пункт 9 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

10. Профессиональной подготовке и переподготовке в области биологической безопасности подлежат специалисты с техническим и профессиональным образованием по направлениям "Ветеринария", "Биотехнология", "Биология", послесредним образованием по специальности "Ветеринария", высшим и послевузовским образованием по направлению "Ветеринария" или "Естественные науки, математика и статистика" ("Биология", "Химия", "Биотехнология").

11. Планирование и организация образовательной деятельности осуществляются на основе типовых учебных планов и содержаний программ профессиональной подготовки и переподготовки в области биологической безопасности согласно приложению 5 к настоящим Типовым программам.

12. По результатам подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности присваивается соответствующая специализация.

Перечень специализаций, присваиваемых по результатам подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности указан в приложении 6 к настоящим Типовым программам.

Сноска. Пункт 12 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Приложение 1 к Типовым
программам профессиональной
подготовки, переподготовки
и повышения квалификации
кадров в области биологической
безопасности

Перечень и содержание базовых дисциплин и дисциплин по выбору в области карантина растений

Наименование базовой дисциплины	Общая биология организмов
Содержание дисциплины	Формирование целостного многоклеточного организма – процесс, состоящий из дифференцировки структур (клеток, тканей, органов) и функций и их интеграции как в онтогенезе, так и в филогенезе.
Результаты обучения	Владение и умение анализировать и оценивать различные гипотезы о сущности, происхождении жизни и человека, глобальные экологические проблемы и их решения, последствия собственной деятельности в окружающей среде; находить информацию о биологических объектах в различных источниках и критически ее оценивать.
Наименование базовой дисциплины	Сельскохозяйственная фитопатология
Содержание дисциплины	Ознакомление с болезнями сельскохозяйственных растений, с основными видами возбудителей болезней, их биологии, экологии, развитии, распространении и их вредоносности. Формирование теоретических знаний, умений и навыков по системе мониторинговых мероприятий, включающих обследование, наблюдение, учет развития, распространения болезней и основы их прогнозирования. С приемами и средствами комплекса агротехнических и химических мероприятий по борьбе с ними.
Результаты обучения	Владение видовым составом основных возбудителей болезней сельскохозяйственных культур; морфология, биология возбудителей болезней; роль экологических факторов в развитии болезней растений; экономические пороги вредоносности; современные методы защиты растений от болезней; методы диагностики и учета основных болезней сельскохозяйственных культур
Наименование базовой дисциплины	Биотехнология в растениеводстве и защите растений
Содержание дисциплины	Производственное использование биологических агентов или их систем для получения ценных продуктов и осуществления целевых превращений. Биологические агенты - микроорганизмы, растительные или животные клетки, клеточные компоненты (мембраны клеток, рибосомы, митохондрии, хлоропласты), а также биологические макромолекулы (ДНК, РНК, белки - чаще всего ферменты). Биотехнология использует также вирусную ДНК или РНК для переноса чужеродных генов в клетки.
Результаты обучения	Приобретенные в рамках курса компетенции и умения позволят специалисту владеть навыками составления сред применяемых для выращивания культур, проведения стерилизации сред и инструментов; уметь анализировать состояние эксплантат, развитие ситуации при использовании микроорганизмов.
Наименование базовой дисциплины	Методы выявления и учета болезней растений
Содержание дисциплины	Изучение возбудителей болезней, также прогноз их вредоносности является основой выбора сроков борьбы с ними и рационального использования средств защиты растений. Невозможно решить без знания методов выявления и учета болезней сельскохозяйственных растений и угодий. На основе полученных данных, в посевах сельскохозяйственных культур и плодово-ягодных насаждений по видам возбудителей болезней, следует правильно выбрать эффективный метод борьбы системы защиты растений. Особенностей фитосанитарного состояния с методами выявления и учета болезней, проведение мониторинга и прогноза, сезонной и многолетней динамики пораженности возбудителями болезней растений, принятия решения о необходимости профилактических и истребительных мер защиты растений.
Результаты обучения	Приобретенные в рамках курса компетенции и умения позволят специалисту владеть навыками методик выявления болезней растений, их диагностики, методов и способов защиты растений, работать с научно-технической и другой информацией в области защиты растений.
Наименование базовой дисциплины	Иммунитет растений
Содержание дисциплины	Основная задача дисциплины - дать представление о причинах, закономерностях возникновения и распространения болезней, влияния условий окружающей среды Пути их эффективного использования и приемы, позволяющие получить у растений индуцированный иммунитет. Изучение закономерностей изменчивости и наследственности, устойчивости растений к болезням и вредителям, взаимоотношений растений и патогенов, создания и размножении устойчивых сортов.
Результаты обучения	Владение навыками: применения основных методов фитопатологии в научно-исследовательской и практической работе, использования информационных технологий для приобретения новых знаний и подготовки презентационного материала. В доступной форме передача полученных знаний и логически верное выражение своих идей в области иммунитета растений. Способность применять современные экспериментальные методы работы с биологическими объектами в полевых и лабораторных условиях.
Наименование базовой дисциплины	Фитофармация пестицидов
Содержание дисциплины	Современное состояние и перспективы развития химической защиты растений; применение пестицидов; их особенностях как загрязнителей среды; международных и республиканских нормативных актах, регламентирующих обращение пестицидов; особенности действия пестицидов на защищаемое растение и вредные организмы; недостатки и достоинства отдельных препаратов и способов их применения.
Результаты обучения	Иметь навыки организации рабочих процессов в зависимости от технологии применения пестицида; установления и расчета норм расхода рабочих составов и концентрации; соблюдения агротребований техники безопасности при обращении с пестицидами
Наименование базовой дисциплины	Биотехнологические методы в защите растений
Содержание дисциплины	Биотехнология растениеводства как наука и отрасль производства. Каллусогенез как основа создания клеточных культур; оздоровление растений от вирусных болезней; методы диагностики растений на вирусоносительство; клональное микроразмножение растений; регуляторы роста и развития растений; оплодотворение in vitro, эмбриокультура; гаплоидная технология; клеточная селекция. Сомаклональная вариабельность; соматическая гибридизация растений; основы генетической инженерии растений; геномика, протеомика и биоинформатика; биопрепараты для подавления фитопатогенов.
Результаты обучения	Владение навыками работы в стерильных условиях с культурой in vitro, основными методами клонального микроразмножения.
Наименование базовой дисциплины	Фитосанитарный мониторинг и экспертиза
Содержание дисциплины	Фитосанитарный мониторинг и экспертиза, дает возможность прогнозировать и контролировать развитие и распространение вредных и особо опасных вредных и карантинных организмов и их энтомофагов; проводить экспертизу посевов и продукции растениеводства на наличие карантинных объектов; составлять технологические схемы защитных и карантинных мероприятий
Результаты обучения	Владение навыками проведения фитосанитарного мониторинга посевов сельскохозяйственных культур на выявление заселенности их вредителями растений, карантинного анализа и карантинной экспертизы подкарантинной продукции на соответствие установленным требованиям; работа с нормативной документацией в области защиты и карантина растений.
Наименование дисциплины по выбору	Экология вредных организмов
Содержание дисциплины	Основы популяционной экологии, эпифитотиологии. Виды динамики численности вредных организмов и факторы, влияющие на популяционную динамику. Экология вредных членистоногих. Методы исследования экологии вредных членистоногих. Экология фитогельминтов и методы ее изучения. Экология грызунов. Место обитания и растительные сообщества сорняков. Взаимодействие между сорным и культурными компонентами в агрофитоценозах. Экологическая классификация вредных организмов. Моделирование популяционной динамики вредителей и эпифитотического процесса. Экологизация защиты растений.
Результаты обучения	Владение навыками и умения по диагностированию повреждений и поражений древесных культур, определению их вредителей и возбудителей болезней; проведения анализа состояния экосистем; управленческого проектирования, разработки, обоснования и внедрения санитарно-оздоровительных и защитных мероприятий, сохранению биологического разнообразия лесных экосистем. Компетентность в вопросах проведения лесопатологического мониторинга, выбора средств и методов защиты растений, проведения лесозащитных работ; в методах оценки и эффективности мероприятий по защите леса и лесных насаждений от вредителей и болезней.
Наименование базовой дисциплины	Генетика, онтогенез, филогенез
Содержание дисциплины	Дисциплина "Генетика, онтогенез, филогенез" является областью знаний, посвященной изучению генетических основ регуляции эмбриональных и постэмбриональных процессов развития организмов. Данная область генетики занимается изучением молекулярно-генетических аспектов реализации программ развития, а также определением роли эпигенетических факторов в такой реализации, изучением времени и места воздействия определенных генов, онтогенез, а также анализ фенотипических проявлений мутаций генов, контролирующих развитие, и факторов, влияющих на них, являются наиболее важными для медицины
Результаты обучения	Владение знаниями генетических основ развития организмов в онтогенезе и филогенезе, механизмов регуляции процессов роста и метаморфоза, цитологических факторов, регулирующих активность генов в эмбриогенезе, филогенетику хромосомных аномалий; умение применять полученные знания для дальнейшего повышения уровня теоретической подготовки, а также в практической деятельности. Что такое онтогенез? Примеры его проявления и эволюции. Основные этапы онтогенеза. Что такое филогенез? Палеонтологическая запись. Каковы сходства и различия онто- и филогенеза?
Наименование базовой дисциплины	Молекулярная и клеточная биология
Содержание дисциплины	Вода. Водородная связь. Гидрофобная перегруппировка. Липиды. Жирные кислоты. Структура и функция плазматической мембраны; мембранный потенциал; молекулярные основы гетеротрофии; гликолиз; цикл Кребса; дифференцировка клеток.
Результаты обучения	Владение знаниями о механизмах биологических процессов в клетках, химическом составе, строении нуклеиновых кислот, взаимодействии молекулярных компонентов, их роли в наследственности, ферментах и их участии в биологических процессах, различиях.

Приложение 2
к Типовым программам
профессиональной подготовки,
переподготовки и повышения
квалификации кадров в области
биологической безопасности

Типовые учебные планы и содержание программ профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации

Сноска. Приложение 2 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Типовой учебный план и содержание программы профессиональной подготовки и переподготовки кадров для специалистов с техническим и профессиональным образованием по направлениям "Агрономия", "Защита и карантин растений", "Биология", "Биотехнология", "Агрохимия".

Профессиональная подготовка и переподготовка специалистов для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов III группы патогенности, для специалистов карантинных лабораторий, 21 кредитов (630 часов).

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Общая биология организмов	60	Экзамен
Сельскохозяйственная фитопатология	58	Экзамен
Биотехнология в растениеводстве и защите растений	45	Экзамен
Методы выявления и учета болезней растений	60	Экзамен
Иммунитет растений	90	Экзамен
Фитофармация пестицидов	60	Экзамен
Биотехнологические методы в защите растений	45	Экзамен
Фитосанитарный мониторинг и экспертиза	45	Экзамен
Экология вредных организмов	45	Экзамен
Генетика, онтогенез, филогенез	60	Экзамен
Молекулярная и клеточная биология	58	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Экзамен
Итого	21/630
	21

Профессиональная подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов IV группы патогенности, для специалистов карантинных лабораторий, 14 кредитов (420 часов).

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Общая биология организмов	30	Экзамен
Сельскохозяйственная фитопатология	45	Экзамен
Биотехнология в растениеводстве и защите растений	45	Экзамен
Методы выявления и учета болезней растений	45	Экзамен
Иммунитет растений	30	Экзамен
Фитофармация пестицидов	30	Экзамен
Биотехнологические методы в защите растений	26	Экзамен
Фитосанитарный мониторинг и экспертиза	45	Экзамен
Экология вредных организмов	45	Экзамен
Генетика, онтогенез, филогенез	30	Экзамен
Молекулярная и клеточная биология	45	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Экзамен
Итого	14/420

2. Типовой учебный план и содержание программы повышения квалификации кадров по направлениям: "Агрономия", "Защита и карантин растений", "Биология", "Биотехнология", "Агрохимия" от 2 кредитов (60 часов) до 8 кредитов (240 часов).

Курс повышения квалификации "По обращению с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов", 8 кредитов (240 часов).

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Обращение с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III группы патогенности	60	Экзамен
Обращение с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов IV группы патогенности	120	Экзамен
Дисциплина по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	8/240

Курс повышения квалификации "По обращению с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов", 4 кредита (120 часов).

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Обращение с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов III группы патогенности	60	Тестирование
Обращение с микроорганизмами штаммов изолятов/ карантинных организмов IV группы патогенности	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	4/120

Курс повышения квалификации "Основы биобезопасности в обращении с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов", 2 кредита (60 часов).

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Компонент по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	2/60

Курс повышения квалификации "Основы биологической безопасности и биозащиты", 2 кредита (60 часов).

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	30	Экзамен
Дезинфекционное дело	26	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	2/60

Приложение 3 к Типовым
программам профессиональной
подготовки, переподготовки
и повышения квалификации
кадров в области биологической
безопасности

Перечень специализаций, присваиваемых по результатам подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению микроорганизмам штаммов изолятов/ карантинных организмов III и (или) IV групп патогенности

Наименование сертификационного курса	Обучающий контингент	Продолжительность	Присваиваемая специализация
Профессиональная подготовка и переподготовка специалистов для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов III группы патогенности	Специалист по карантину растений	21 кредитов (630 часов)	Обращение и допуск к работе с микроорганизмами щтаммов/изолятов карантинных объектов III группы патогенности
Профессиональная подготовка и переподготовка специалистов для получения допуска к обращению с микроорганизмами штаммов/изолятов карантинных организмов IV группы патогенности	Специалист по карантину растений	14 кредитов (420 часов)	Обращение и допуск к работе с микроорганизмами щтаммов/изолятов карантинных объектов IV группы патогенности

Приложение 4
к Типовым программам
профессиональной подготовки,
переподготовки и повышения
квалификации кадров
в области биологической безопасности

Перечень и содержание базовых дисциплин и дисциплин по выбору в области ветеринарии

Сноска. Приложение 4 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Наименование базовой дисциплины	Правовое регулирование в области ветеринарии по вопросам биологической безопасности и биологической защиты
Содержание дисциплины	Основы законодательства в области ветеринарии Республики Казахстан по биологической безопасности и биологической защите при работе с патогенными микроорганизмами. Организация труда, функциональные обязанности. Административные и организационные мероприятия: политика, стандарты и руководящие принципы, журналы, стандартная операционная процедура (далее – СОП), протоколы.
Результаты обучения	Способен работать с нормативными правовыми актами, подзаконными нормативными правовыми актами, регулирующими правоотношения в области ветеринарии Республики Казахстан по биологической безопасности и биологической защите при работе с патогенными микроорганизмами. Способен надлежащим образом вести и подготавливать документы, необходимые для осуществления деятельности организации.
Наименование базовой дисциплины	Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи
Содержание дисциплины	Проектировочные, инженерно-технические требования к лаборатории и оборудованию для обеспечения биологической безопасности (зонирование и отделка лабораторных помещений, фильтрация воздуха, техническое обслуживание оборудования, шкафы биобезопасности, автоклавы, документация для работы оборудования). Классификация микроорганизмов по группам патогенности и авторизация лабораторий для работы с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности (разрешительные документы, программа по биобезопасности, требования к документации, разработка и выполнение СОП). Учет и движение патогенов и (или) материалов, требования к хранению, условия транспортировки, оформление при отправке материалов, уничтожение патогенных биологических агентов. Требования к обеззараживанию и утилизации биологических отходов. Средства индивидуальной защиты (далее – СИЗ): одежда и дыхательные устройства, надеваемые персоналом для защиты от возбудителей особо опасных инфекций. Использование СИЗ в лабораториях. Физическая защита лабораторий и управление персоналом. Управление биологическими рисками: понятие биологический риск, оценка биологического риска, мероприятия по снижению биологических рисков, оценка эффективности биобезопасности, замена или исключение биологических рисков, допустимый биологический риск, профилактика биологических рисков. Международные стандарты биобезопасности: уровни биобезопасности лабораторий, группы риска микроорганизмов, требования к лабораториям и персоналу. Внутренняя и внешняя оценка биобезопасности, мониторинг соблюдения требований биобезопасности в организации. Оказание первой помощи. СТ РК 35001 "Управление биорисками для лабораторий и других смежных организаций". Безопасная работа в боксах биологической безопасности и применение СИЗ. Меры оперативного реагирования при аварии. Использование СИЗ в вивариях. Противоэпизоотический (противоэпидемический) режим работы с микроорганизмами I, II, III, IV групп патогенности.
Результаты обучения	Владеет знаниями по вопросу проектирования, инженерно-технических требований к лаборатории и оборудованию для обеспечения биологической безопасности. Знает классификацию микроорганизмов по группам патогенности и авторизацию лабораторий для работы с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности (разрешительные документы, программа по биобезопасности, требования к документации, разработка и выполнение СОП). Владеет знаниями учета и движения патогенов и (или) материалов, требования к хранению, условия транспортировки, оформления при отправке материалов, уничтожения патогенных биологических агентов. Знает требования к обеззараживанию и утилизации биологических отходов. Владеет знаниями применения СИЗ. Владеет знаниями физической защиты лаборатории. Владеет знаниями по управлению биологических рисков: понятие биологический риск, оценка биологического риска, мероприятия по снижению биологических рисков, оценка эффективности биологической безопасности, замена или исключение биологических рисков, допустимый риск, профилактика биологических рисков. Знает международные стандарты биологической безопасности. Владеет знаниями внутренней и внешней оценки биологической безопасности, мониторинг соблюдения требований биологической безопасности в организации. Знает использование СИЗ. Владеет знаниями оказания первой помощи. Знает СТ РК 35001 "Управление биорисками для лабораторий и других смежных организаций". Знает о безопасной работе в боксах биологической безопасности и применении СИЗ. Владеет знаниями мер оперативного реагирования при аварии. Владеет знаниями использования СИЗ в вивариях.
Наименование базовой дисциплины	Эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности
Содержание дисциплины	Система мероприятий по эпизоотологическому мониторингу за особо опасными инфекционными заболеваниями. Организация и проведение эпизоотологических мероприятий в природных очагах особо опасных инфекций. Специфическая и не специфическая профилактика особо опасных инфекций. Противоэпизоотические требования к организации и проведению комплекса мероприятий в очагах особо опасных инфекций. Дезинфекция, дезинсекция, дератизация при работе с особо опасными инфекциями. Систематика и экология носителей и переносчиков. Эпизоотические мероприятия при чрезвычайной ситуации (далее – ЧС) в области ветеринарии, показания для введения карантинных и ограничительных мероприятий. Разработка межведомственных оперативных комплексных планов мероприятий, определение схемы информирования о случаях, оценка готовности ветеринарных организаций к реагированию на вспышки инфекционных заболевании, наличия дезинфицирующих препаратов и СИЗ, проведение информационно-разъяснительной работы среди населения. Комплексный план и оперативный план ветеринарных учреждений на случай выявления особо опасных инфекций. Санитарная охрана территории. Порядок отбора проб от больных животных и их упаковка, транспортировка в лабораторию, оформление документации. Микробиология и лабораторная диагностика особо опасных инфекций. Схема индикации биологических агентов, экспресс и ускоренные методы диагностики. Общая микробиология и методы бактериологической диагностики особо опасных инфекции.
Результаты обучения	Владеет знаниями системы мероприятий по эпизоотологическому мониторингу за особо опасными инфекционными заболеваниями. Знает организацию и проведение эпизоотологических мероприятий в природных очагах особо опасных инфекций. Знает специфическую и неспецифическую профилактику особо опасных инфекций. Знает противоэпизоотологические требования к организации и проведению комплекса мероприятий в очагах особо опасных инфекций. Владеет знаниями дезинфекции, дезинсекции, дератизации при работе с особо опасными инфекциями. Знает систематику и экологию носителей и переносчиков. Знает эпизоотологические мероприятия при ЧС в области ветеринарии, показания для введения карантинных и ограничительных мероприятий. Владеет знаниями разработкой межведомственных оперативных комплексных планов мероприятий, определения схемы информирования о случаях, оценки готовности ветеринарных организаций к реагированию на вспышки инфекционных заболевании, наличия дезинфицирующих препаратов и СИЗ, проведение информационно-разъяснительной работы среди населения. Владеет знаниями санитарной охраны территории. Владеет знаниями порядка отбора проб от больных животных и их упаковки, транспортировка в лабораторию, оформление документации. Знает микробиологию и лабораторную диагностику особо опасных инфекций.
Наименование базовой дисциплины	Эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций II группы патогенности
Содержание дисциплины	Система мероприятий по эпизоотологическому мониторингу за инфекционными заболеваниями в Республике Казахстан. Проведение эпизоотологических мероприятий в природных очагах инфекционных заболеваний. Санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний животных и человека. Противоэпизоотологические требования к организации и проведению комплекса мероприятий в очагах особо опасных инфекций. Эпизоотологические мероприятия при ЧС. Ветеринарные формирования в условиях ЧС (инфекционный госпиталь, провизорный госпиталь, изолятор). Порядок взятия материала от больного животного, упаковка, маркировка. Транспортировка биологического материала в лабораторию, оформление документации. Микробиология и лабораторная диагностика туляремии, сибирской язвы, бруцеллеза, чумы, зоонозных инфекций (иерсиниоз, листериоз, пастереллез, псевдотуберкулез), острых кишечных и вирусных заболеваний. Схема индикации биологических агентов, экспресс и ускоренные методы диагностики. Методы и техника лабораторной диагностики инфекционных болезней: бактериологические, иммунологические, биологические исследования и полимеразная цепная реакция.
Результаты обучения	Владеет знаниями системы мероприятий по эпизоотологическому мониторингу за инфекционными заболеваниями в Республике Казахстан. Знает проведение эпизоотологических мероприятий в природных очагах инфекционных заболеваний. Знает санитарно-эпидемиологические требования к организации и проведению санитарно-противоэпидемических (профилактических) мероприятий по предупреждению инфекционных заболеваний животных и человека. Владеет знаниями противоэпизоотологических требований к организации и проведению комплекса мероприятий в очагах особо опасных инфекций. Знает эпизоотологические мероприятия при ЧС в общественном здравоохранении. Владеет знаниями ветеринарного формирования в условиях ЧС (инфекционный госпиталь, провизорный госпиталь, изолятор). Владеет знаниями порядка взятия материала от больного животного, упаковку, маркировку. Владеет знаниями транспортировки биологического материала в лабораторию, оформления документации. Знает микробиологию и лабораторную диагностику туляремии, сибирской язвы, бруцеллеза, холеры, зоонозных инфекций (иерсиниоз, листериоз, пастереллез, псевдотуберкулез), острых кишечных и вирусных заболеваний. Владеет знаниями схемой индикации биологических агентов, экспресс и ускоренных методов диагностики. Знает методы и технику лабораторной диагностики инфекционных болезней: бактериологические, иммунологические, биологические исследования и полимеразную цепную реакцию.
Наименование базовой дисциплины	Лабораторная диагностика особо опасных инфекций (практические занятия)
Содержание дисциплины	Методы и техника бактериологической и серологической диагностики инфекционных болезней, микроскопия, молекулярно-биологическая диагностика. Методы и техника диагностики инфекционных болезней с использованием биологических проб (лабораторных животных). Схема лабораторной диагностики особо опасных инфекций. Индикации биологических агентов, экспресс и ускоренные методы детекции. Питательные среды и их индикаторы. Вопросы производственного контроля в лаборатории. Методы и техника безопасной работы бактериологической лабортории, серологической диагностики и при биологическом методе диагностики инфекционных болезней. Микробиология, лабораторная диагностика, эпизоотология, эпидемиология особо опасных инфекции. Лабораторные животные в биологических исследованиях. Питательные среды и стерилизация лабораторных объектов.
Результаты обучения	Владеет знаниями методов и техники безопасной работы бактериологической лаборатории, серологической диагностики и при биологическом методе диагностики инфекционных болезней, микроскопии, молекулярно-биологической диагностики. Знает методы и технику диагностики инфекционных болезней с использованием биологических проб (лабораторных животных). Знает схему лабораторной диагностики особо опасных инфекций. Владеет знаниями индикации биологических агентов, экспресс и ускоренные методы детекции. Знает о питательных средах и их индикаторы. Владеет знаниями по вопросам производственного контроля в лаборатории.
Наименование базовой дисциплины	Эпизоотология особо опасных инфекций I и II групп патогенности, полевая биобезопасность
Содержание дисциплины	Основы эпизоотологии. Основы паразитологии. Систематика носителей. Основы зоологической номенклатуры. Характеристика носителей возбудителей особо опасных инфекций животных. Морфологические и физиологические особенности, общая экология носителей. Частная экология: песчанки, суслики, крысы, мышевидные сурки. Паразитология. Членистоногие – переносчики трансмиссивных инфекций, их значение в хранении и передаче трансмиссивных заболеваний. Механизмы передачи инфекции. Блохи и клещи – переносчики природно-очаговых трансмиссивных заболеваний. Положение блох в системе членистоногих. Морфология, внутреннее строение, особенности питания, размножения и развития блох. Экология блох. Роль блох в сохранении чумного микроба (гипотезы) и других природно-очаговых инфекций. Клещи. Положение клещей в системе членистоногих. Наружное и внутреннее строение, особенности питания, размножения, развития, жизненные циклы. Географическое распространение и ландшафтная приуроченность. Освоение аспектов биобезопасности и биозащиты при работе в природных очагах особо опасных инфекций. Оценка рисков. СИЗ. Сбор потенциально биологического опасного материала от млекопитающих, птиц, эктопаразитов, его упаковка, хранение, транспортировка в лабораторию. Управление биологическими отходами. Дезинфекция. Сбор биологического материала из погадок хищных птиц, отбор проб почвы и воды.
Результаты обучения	Знает основы эпизоотологии, основы паразитологии и основы зоологической номенклатуры. Знает характеристику носителей возбудителей особо опасных инфекций животных. Знает морфологические и физиологические особенности, общую экологию носителей. Владеет знаниями освоения аспектов биобезопасности и биозащиты при работе в природных очагах особо опасных инфекций. Знает оценку рисков. Владеет навыками использования СИЗ. Знает о сборе потенциально опасного биологического материала от млекопитающих, птиц, эктопаразитов, его упаковку, хранение, транспортировку в лабораторию. Владеет знаниями управления биологическими отходами. Знает основы дезинфекции. Владеет знаниями сбора биологического материала из погадок хищных птиц, отбор проб почвы и воды.
Наименование базовой дисциплины	Дезинфекционное дело
Содержание дисциплины	Нормативно-правовые акты в области дезинфекции, дезинсекции, дератизации. Общие принципы и методы дезинфекции, деконтаминации и стерилизации. Виды дезинфекции (очаговая и профилактическая, текущая, заключительная) и способы дезинфекционных мероприятий (механические, физические, химические, биологические). Механизм действия дезинфицирующих веществ на микроорганизмы. Факторы, влияющие на эффективность дезинфекции. Место и роль дезинфекции в комплексе противоэпизоотологических и профилактических мероприятий. Правила работы и безопасность при дезинфекции. Обучение персонала. Автоклавы, стерилизаторы, правила работы и безопасность. Контроль стерилизации. Паровая стерилизация пероксидным газом. Современные инженерно-технические меры дезинфекции. Классификация дезинфицирующих средств по химической группе, принципы действия дезинфицирующих средств. Кожные антисептики. Правила подготовки дезинфицирующих растворов. Применение дезинфицирующих средств при вегетативных и споровых культурах микроорганизмов. Дезинфекционные мероприятия на транспорте. Оказание первой помощи при отравлении дезинфицирующими средствами. Хранение дезинфицирующих средств. Использование СИЗ при всех видах дезинфекционных, дезинсекционных и дератизационных работ. Средства и методы борьбы с грызунами. Дератизация. Поселковая и полевая дезинсекция. Использование химических средств - инсектицидов. Экологические аспекты применения средств дезинфекции, инсектицидов и зооцидов в ветеринарных целях. Обеспечение биобезопасности при проведении дезинсекционных и дератизационных работ. Дезинфекция при особо опасных инфекциях. Управление отходами в лабортории.
Результаты обучения	Знает нормативно-правовые акты в области дезинфекции, дезинсекции, дератизации. Знает общие принципы и методы дезинфекции, деконтаминации и стерилизации. Знает виды дезинфекции (очаговая и профилактическая, текущая, заключительная) и способы дезинфекционных мероприятий (механические, физические, химические, биологические). Владеет знаниями механизма действия дезинфицирующих веществ на микроорганизмы. Знает о факторах, влияющие на эффективность дезинфекции. Знает о месте и роли дезинфекции в комплексе противоэпизоотологических и профилактических мероприятий. Владеет навыками обучения персонала. Знает о правилах работы и о безопасности при дезинфекции. Знает об автоклавах, стерилизаторах, правилах работы и о безопасности. Знает о контроле стерилизации. Знает о паровой стерилизации пероксидным газом. Знает современные инженерно-технические меры дезинфекции. Знает классификацию дезинфицирующих средств по химической группе, принципы действия дезинфицирующих средств. Знает о кожных антисептиках. Знает правила подготовки дезинфицирующих растворов. Знает применение дезинфицирующих средств при вегетативных и споровых культурах микроорганизмов. Знает дезинфекционные мероприятия на транспорте. Владеет знаниями оказания первой помощи при отравлении дезинфицирующими средствами. Знает правильное хранение дезинфицирующих средств. Владеет знаниями использования СИЗ при всех видах дезинфекционных, дезинсекционных и дератизационных работ. Знает о средствах и методах борьбы с грызунами. Владеет знаниями дератизации. Знает о поселковой и полевой дезинсекции. Владеет знаниями использования химических средств - инсектицидов. Знает об экологических аспектах применения средств дезинфекции, инсектицидов и зооцидов в ветеринарных целях. Владеет знаниями обеспечения биобезопасности при проведении дезинсекционных и дератизационных работ.
Наименование базовой дисциплины	Безопасная работа с опасными патогенами
Содержание дисциплины	Надлежащая микробиологическая практика и процедуры при работе с биологическими агентами и инфекционным материалом. Национальные требования при работе с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности (в том числе разрешительные документы, программа биологической безопасности, практические методы и техника, учет и движение патогенов и (или) материалов, требования к документации, разработка и выполнение СОП). Требования к лабораторной инфраструктуре и зонированию помещений. Физическая защита лаборатории. Требования к сбору, маркировке, упаковке, обеззараживанию и утилизации биологических отходов. Подготовка персонала по всем вопросам биобезопасности, проведение внутреннего аудита и оценка компетенции персонала. Правила транспортировки инфекционного материала. СИЗ. Система управления биологическими рисками. Инженерно-технические, административные и организационные мероприятия по снижению биологических рисков, надлежащая микробиологическая практика, использование СИЗ. Требования к специалисту, локальному комитету по биобезопасности.
Результаты обучения	Знает надлежащую микробиологическую практику и процедуру при работе с биологическими агентами и инфекционным материалом. Знает национальные требования к лабораториям для работы с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности. Знает требования к утилизации биологических отходов. Знает систему управления биологическими рисками и умеет применить на практике. Знает, как проводить внутренний аудит и оценку компетенции персонала по биобезопасности. Знает, как проводить подготовку персонала по вопросам биобезопасности. Знает правила транспортировки инфекционного материала. Знает о СИЗ. Знает требования к специалисту и к локальному комитету по биобезопасности.
Наименование дисциплины по выбору	Основы географической информационной системы (далее – ГИС) технологий и их применение для анализа эпидемиологических, эпизоотологических данных
Содержание дисциплины	Общие понятия об информационных технологиях. Понятие о ГИС. Возможность визуализации - получение новой информации, благодаря новому взгляду на данные. Возможности географического метода работы в ГИС. Базы данных - навык создания базы данных для конкретного проекта. Создание базы для карты, отображающей сравнительную, количественную или накопительную информацию. Базы данных и системы управления базами данных. Обработка пространственной информации и работа с базами данных. Введение в ГИС (понятие о визуализации информации, географический метод работы). Создание и обновление данных, представление результатов, разработка картографических приложений. Знакомство с программными обеспечениями по ГИС и изучение их данных, работа с географическими объектами. Работа с таблицами, стилями и символами. Слои, фреймы данных и таблица содержания. Создание новой карты. Различие работы с картами в виде данных и в виде компоновки. Управление слоями карты. Компоновка, сохранение и экспорт карт. Создание ГИС-карт.
Результаты обучения	Владеет навыками обработки пространственной информации и работы с базами данных. Знает о визуализации информации, географическом методе работы. Создает и обновляет данные. Владеет навыками представления результатов и разработкой картографических приложений. Владеет навыками работы с программными обеспечениями по ГИС. Работает с таблицами, стилями и символами. Создает новую карту. Знает об управлении слоями карты. Владеет навыками компоновки, сохранения и экспорта карт. Создает ГИС-карту.
Наименование базовой дисциплины	Инфекционный контроль
Содержание дисциплины	Этиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности. Нормативные и законодательные документы по профилактике и ликвидации особо опасных инфекций I и II групп патогенности. Этапы ликвидации и зоонирование очагов. Основные возбудители и пути передачи особо опасных инфекций I и II групп патогенности. Ветеринарно-санитарное мероприятия (вакцинация, дезинфекция, уничтожения больных животных, взятие проб крови и патологического материала, смыва для проверки качества дезинфекции) при ликвидации очагов особо опасных заболеваний. Правила безопасности при ликвидации очагов особо опасных заболеваний.
Результаты обучения	Знает этиологию особо опасных инфекций I и II групп патогенности. Владеет нормативными и законодательными документами по профилактике и ликвидации особо опасных инфекций I и II групп патогенности. Знает этапы ликвидации и зоонирование очагов. Знает основных возбудителей и пути передачи особо опасных инфекций I и II групп патогенности. Знает ветеринарно-санитарное мероприятия (вакцинация, дезинфекция, уничтожения больных животных, взятие проб крови и патологического материала, смыва для проверки качества дезинфекции) при ликвидации очагов особо опасных заболеваний. Владеет навыками правил безопасности при ликвидации очагов особо опасных заболеваний.
Наименование базовой дисциплины	Особо опасные вирусные инфекции, эпизоотология, лабораторная диагностика, биобезопасность
Содержание дисциплины	Частная ветеринарная вирусология: вирусные инфекции животных и общие для человека и животных. Общие сведения о вирусах – возбудителях особо опасных вирусных инфекций, их значение в инфекционной патологии человека в современных условиях, эпизоотология, эпизоотологический надзор и профилактика трансмиссивных инфекций вирусной и риккетсиозной этиологии. Свойства вирусов, морфология, размножение, взаимодействие вируса с клеткой-хозяином. Механизмы передачи вирусных заболеваний. Методы диагностики вирусных инфекций. Географическое распространение и заболеваемость геморрагическими лихорадками в мире, странах Содружества независимых государств и в Республике Казахстан.
Результаты обучения	Изучает частную ветеринарную вирусологию: вирусные инфекции животных и общие для человека и животных. Знает общие сведения о вирусах - возбудителях особо опасных вирусных инфекций, их значение в инфекционной патологии человека в современных условиях, эпизоотология, эпизоотологический надзор и профилактика трансмиссивных инфекций вирусной и риккетсиозной этиологии. Знает свойства вирусов, морфология, размножение, взаимодействие вируса с клеткой-хозяином. Знает механизмы передачи вирусных заболеваний. Знает методы диагностики вирусных инфекций. Знает географическое распространение и заболеваемость в странах Содружества независимых государств и в Республике Казахстан.
Наименование дисциплины по выбору	Лабораторная диагностика инфекционных заболеваний и биологическая безопасность
Содержание дисциплины	Методы лабораторной диагностики инфекционных заболеваний: бактериологические, вирусологические, иммунологические, микроскопические, биологические и молекулярно-генетические исследования. Правила безопасной лабораторной работы с возбудителями инфекционных заболеваний: зоонозные инфекции, особо опасные инфекции бактериальной и вирусной этиологии. Питательные среды, валидация и верификация тест-систем, обеспечение системы менеджмента качества (далее – СМК). Проведение дезинфекции рабочих мест, ведение документации, обеззараживание и утилизация биологических отходов. Подготовка лабораторной посуды, СИЗ, розлив питательных сред. Правила ведения журналов и написания СОП по лабораторной работе.
Результаты обучения	Знает методы лабораторной диагностики инфекционных заболеваний: бактериологические, вирусологические, иммунологические, микроскопические, биологические и молекулярно-генетические исследования. Владеет правилами безопасной лабораторной работы с возбудителями инфекционных заболеваний: зоонозные инфекции, особо опасные инфекции бактериальной и вирусной этиологии. Знает о питательных средах, как проводить валидацию и верификацию тест-систем, основы обеспечения СМК. Знает, как проводить дезинфекцию рабочих мест, обеззараживание и утилизацию биологических отходов. Знает о ведении документации. Знает правила подготовки лабораторной посуды, СИЗ, розлив питательных сред. Знает правила ведения журналов и написания СОП по лабораторной работе.
Наименование дисциплины по выбору	Основы биологической безопасности и биологической защиты в лабораториях Республики Казахстан
Содержание дисциплины	Национальные требования при работе с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности (в том числе разрешительные документы, программа биобезопасности, практические методы и техника, учет и движение патогенов и (или) материалов, требования к документации, разработка и выполнение СОП). Требования к лабораторной инфраструктуре и зонированию помещений. Физическая защита лаборатории. Требования к сбору, маркировке, упаковке, обеззараживанию и утилизации биологических отходов. Подготовка персонала по всем вопросам биобезопасности, проведение внутреннего аудита и оценка компетенции персонала. Правила транспортировки инфекционного материала. Защитная одежда и СИЗ. Система управления биологическими рисками. Инженерно-технические, административные и организационные мероприятия по снижению биологических рисков, надлежащая микробиологическая практика, использование СИЗ. Требования к специалисту, локальному комитету по биобезопасности.
Результаты обучения	Знает национальные требования к лабораториям для работы с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности. Знает требования к утилизации биологических отходов. Знает систему управления биологическими рисками и умеет применить на практике. Знает, как проводить внутренний аудит и оценку компетенции персонала по биобезопасности. Знает, как проводить подготовку персонала по вопросам биобезопасности. Знает типы защитной одежды и СИЗ. Знает требования к специалисту и к локальному комитету по биобезопасности. Знает правила транспортировки инфекционного материала.
Наименование базовой дисциплины	Ветеринарная паразитология, эпизоотология, лабораторная диагностика, биобезопасность
Содержание дисциплины	Частная ветеринарная паразитология. Членистоногие – переносчики трансмиссивных инфекций, их значение в хранении и передаче трансмиссивных заболеваний. Механизмы передачи инфекции. Блохи и клещи – переносчики природно-очаговых трансмиссивных заболеваний. Положение блох в системе членистоногих. Морфология, внутреннее строение, особенности питания, размножения и развития блох. Экология блох. Роль блох в сохранении чумного микроба (гипотезы) и других природно-очаговых инфекций. Клещи. Положение клещей в системе членистоногих. Наружное и внутреннее строение, особенности питания, размножения, развития, жизненные циклы. Географическое распространение и ландшафтная приуроченность. Ветеринарные значение клещей. Аспекты биобезопасности и биозащиты при работе в природных очагах особо опасных инфекций. Оценка рисков. СИЗ. Сбор потенциально биологического опасного материала от млекопитающих, птиц, эктопаразитов, его упаковка, хранение, транспортировка в лабораторию. Управление биологическими отходами. Дезинфекция. Сбор биологического материала из погадок хищных птиц, отбор проб почвы и воды.
Результаты обучения	Знает систематику, морфологию и биологию паразитов, имеющих медиковетеринарное значение; знает характер паразито-хозяинных отношений, патогенез, клинические проявления и паталогоанатомические изменения при паразитозах; Знает методы диагностики и дифференциации ее; усваивает принципиальный подход к разработке эффективных методов борьбы и профилактики паразитозов, особенно зооантропонозов.
Наименование дисциплины по выбору	Углубленный курс по биологической безопасности и биологической защиты в лабораториях Республики Казахстан
Содержание дисциплины	Национальные требования при работе с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности (в том числе разрешительные документы, программа биобезопасности, практические методы и техника, учет и движение патогенов и (или) материалов, требования к документации, разработка и выполнение СОП). Требования к лабораторной инфраструктуре. Физическая защита лаборатории. Требования к сбору, маркировке, упаковке, обеззараживанию и утилизации биологических отходов. Подготовка персонала по всем вопросам биобезопасности, проведение внутреннего аудита и оценка компетенции персонала. Правила транспортировки инфекционного материала. СИЗ. Система управления биологическими рисками. Инженерно-технические, административные и организационные мероприятия по снижению биологических рисков, надлежащая микробиологическая практика, использование СИЗ. Требования к специалисту, локальному комитету по биобезопасности. Забор материала на особо опасные инфекции, работа в шкафу биобезопасности и оценка биологических рисков.
Результаты обучения	Знает национальные требования к лабораториям для работы с микроорганизмами I, II, III и IV групп патогенности. Знает требования к утилизации биологических отходов. Знает систему управления биологическими рисками и умеет применить на практике. Знает, как проводить внутренний аудит и оценку компетенции персонала по биобезопасности. Знает правила транспортировки инфекционного материала. Знает о СИЗ. Знает требования к специалисту и к локальному комитету по биобезопасности.
Наименование дисциплины по выбору	Методы и техника работы с возбудителями особо опасных инфекций I, II, III и IV групп патогенности
Содержание дисциплины	Методы и техника безопасной лабораторной работы с возбудителями особо опасных инфекций при проведении бактериологических, вирусологических, иммунологических, микроскопических и молекулярно-генетических исследований. Правила соблюдения биобезопасности при инокуляции и некропсии экспериментальных и биопробных (лабораторных) животных на особо опасные инфекции, методы и техника заражения биопробных животных (биологический метод изоляции возбудителей особо опасных инфекций). Требования к работе в шкафу биобезопасности 2 класса, эксплуатация, сертификация и техническое обслуживание. Проведение дезинфекции рабочих мест, ведение документации, обеззараживание и утилизация медицинских отходов. Подготовка лабораторной посуды, розлив питательных сред. Правила ведения журналов и написания СОП по лабораторной работе.
Результаты обучения	Знает, как безопасно работать в лабораторных условиях при работе с возбудителями особо опасных инфекций при проведении бактериологических, вирусологических, иммунологических, микроскопических и молекулярно-генетических исследований. Владеет унифицированной методикой манипуляций с зараженными объектами - техническими приемами безопасной работы на "Открытом столе" и в шкафу биологической безопасности, умеет рассчитывать биологические риски. Знает методы лабораторной диагностики, дезинфекции, дератизации и дезинсекции, изоляции возбудителя с использованием биологического метода исследования. Знает правила ведения документации, обеззараживание и утилизацию медицинских отходов, как готовить лабораторную посуду, умеет разливать питательные среды, знает правила ведения журналов и написания СОП по лабораторной работе.
Наименование базовой дисциплины	Лабораторная диагностика инфекционных заболеваний и биологическая безопасность
Содержание дисциплины	Методы лабораторной диагностики инфекционных заболеваний: бактериологические, иммунологические, микроскопические, биологические и молекулярно-генетические исследования. Правила безопасной лабораторной работы с возбудителями инфекционных заболеваний: зоонозные инфекции, особо опасные инфекции бактериальной и вирусной этиологии. Питательные среды, валидация и верификация тест-систем, обеспечение СМК. Проведение дезинфекции рабочих мест, ведение документации, обеззараживание и утилизация медицинских отходов. Подготовка лабораторной посуды, защитной одежды, розлив питательных сред. Правила ведения журналов и написания СОП по лабораторной работе.
Результаты обучения	Знает методы лабораторной диагностики инфекционных заболеваний: бактериологические, иммунологические, микроскопические, биологические и молекулярно-генетические исследования. Владеет правилами безопасной лабораторной работы с возбудителями инфекционных заболеваний: кишечные инфекции, зоонозные инфекции, особо опасные инфекции бактериальной и вирусной этиологии. Знает о питательных средах, как проводить валидацию и верификацию тест-систем, основы обеспечения СМК. Знает, как проводить дезинфекцию рабочих мест, обеззараживание и утилизацию медицинских отходов. Знает о ведении документации. Знает правила подготовки лабораторной посуды, защитной одежды, розлив питательных сред. Знает правила ведения журналов и написания СОП по лабораторной работе.
Наименование дисциплины по выбору	Навыки работы в лабораториях уровня биологической безопасности BSL-2/3
Содержание дисциплины	Группы патогенности микроорганизмов, критерии биологической опасности, требования к лабораториям и персоналу. Понятие биологический риск, оценка биологического риска, мероприятия по снижению биологических рисков, оценка эффективности биобезопасности, замена или исключение биологических рисков, допустимый биологический риск. Мероприятия по снижению биологических рисков: инженерно-технические мероприятия (в том числе проектирование лаборатории, оборудование лаборатории, материалы, сооружения), административные и организационные мероприятия (в том числе политика, стандарты и руководящие принципы, приказы, СОП, записи, протоколы, договоры), практические методы и процедуры (процедуры и методы, эффективность которых доказана на практике), СИЗ. Требования к оценке эффективности управления биологическими рисками: ежедневный оперативный контроль, периодический мониторинг и (или) аудит, внешняя инспекция, анализ и рекомендации. Требования к специалисту, его функциональные обязанности.
Результаты обучения	Владеет знаниями и навыками проведения периодического мониторинга в рамках оценки эффективности управления биологическими рисками. Знает уровни биобезопасности лабораторий, группы патогенности микроорганизмов, требования к лабораториям и персоналу. Знает об управлении биологическими рисками: понятие биологический риск, оценка биологического риска, мероприятия по снижению биологических рисков, оценка эффективности биобезопасности, замена или исключение биологических рисков, допустимый биологический риск. Знает мероприятия по снижению биологических рисков: инженерно-технические мероприятия, административные и организационные мероприятия, практические методы и процедуры, СИЗ. Знает требования к оценке эффективности управления биологическими рисками: ежедневный оперативный контроль, периодический аудит, внешняя инспекция, анализ и рекомендации. Знает требования к специалисту, его функциональные обязанности.
Наименование дисциплины по выбору	Навыки работы в лабораториях уровня биологической безопасности ABSL-3
Содержание дисциплины	Международные и национальные стандарты по лабораторной биобезопасности при работе с инфицированными животными. Лаборатории с максимальной биологической защитой: шлюзы, зонирование помещений, авторизованный допуск, инженерные системы НЕРА (High Efficiency Particulate Air или High Efficiency Particulate Arrestance) фильтрации воздуха с созданием зон отрицательного давления, обработка сточных вод, VHP (Vaprorized Hydrogen Peroxide) деконтаминация, лабораторное оснащение и оборудование, индивидуально - вентилируемые комплексы для содержания экспериментальных животных. Система управления биологическими рисками при проведении манипуляций с лабораторными животными (с/не инфицированными) и при уходе за ними: оценка биологического риска, контрольные мероприятия, оценка эффективности биобезопасности, замена или исключение биологических рисков, допустимый биологический риск. Рутинный уход за лабораторными животными (с/не инфицированными): кормление, поение и пересадка. Использование СИЗ, подготовка персонала для работы с лабораторными животными (с/не инфицированными). Требования к обеззараживанию инфицированных биологических отходов и их утилизации. Ведение документации в экспериментальном виварии.
Результаты обучения	Знает международные и национальные стандарты по лабораторной биобезопасности при работе с инфицированными животными. Знает требования к лаборатории с максимальной биологической защитой: шлюзы, зонирование помещений, авторизованный допуск, инженерные системы НЕРА (High Efficiency Particulate Air или High Efficiency Particulate Arrestance) фильтрации воздуха с созданием зон отрицательного давления, обработку сточных вод, VHP (Vaprorized Hydrogen Peroxide) деконтаминацию, лабораторное оснащение и оборудование, индивидуально-вентилируемые комплексы для содержания экспериментальных животных. Умеет применять систему управления биологическими рисками при проведении манипуляций с лабораторными животными (с/не инфицированными) и при уходе за ними. Знает правила рутинного ухода за лабораторными животными (с/не инфицированными): кормление, поение и пересадка. Знает правила использования СИЗ при работе с животными (с/не инфицированными) и правила ведения документации в экспериментальном виварии. Знает требования к обеззараживанию инфицированных биологических отходов и их утилизации.
Наименование базовой дисциплины	Биологическая безопасность при проведение исследования по ветеринарной санитарной экспертизе
Содержание дисциплины	Группы риска микроорганизмов, критерии биологической опасности, требования к лабораториям и персоналу Лаборатории ветеринарно-санитарной экспертизы (далее – ЛВСЭ). Методы лабораторных исследований продуктов животного происхождения: обязательные и дополнительные методы исследования. Безопасность продовольственного сырья и пищевых продуктов (биобезопасность молочной продукции, биобезопасность мясной продукции). Оценка качества продуктов животного происхождения при инфекционных и инвазионных заболеваниях: критерий безопасности продуктов животного происхождения при туберкулезе; критерий безопасности продуктов животного происхождения при бруцеллезе; критерий безопасности продуктов животного происхождения при ящуре; критерий безопасности продуктов животного происхождения при сибирской язве; критерий безопасности продуктов животного происхождения при эхинококкозе.
Результаты обучения	Знает группы риска микроорганизмов, критерии биологической опасности, требования к лабораториям и персоналу ЛВСЭ. Знает методы лабораторных исследований продуктов животного происхождения: обязательные и дополнительные методы исследования. Знает о безопасности продовольственного сырья и пищевых продуктов (биобезопасность молочной продукции, биобезопасность мясной продукции, биобезопасность рыбной продукции). Знает оценку качества продуктов животного происхождения при инфекционных и инвазионных заболеваниях: критерий безопасности продуктов животного происхождения при туберкулезе; критерий безопасности продуктов животного происхождения при бруцеллезе; критерий безопасности продуктов животного происхождения при ящуре; критерий безопасности продуктов животного происхождения при сибирской язве; критерий безопасности продуктов животного происхождения при эхинококкозе.

Приложение 5
к Типовым программам
профессиональной подготовки,
переподготовки и повышения
квалификации кадров в области
биологической безопасности

Типовые учебные планы и содержание программ профессиональной подготовки и переподготовки в области биологической безопасности

Сноска. Приложение 5 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Типовой учебный план и содержание программы профессиональной подготовки и переподготовки кадров для специалистов с техническим и профессиональным образованием по направлениям "Ветеринария", "Биология", послесредним образованием по специальности "Ветеринария", высшим и послевузовским образованиям по направлению "Ветеринария" или "Естественные науки, математика и статистика" ("Биология", "Биохимия, "Биотехнология").

Профессиональная подготовка и переподготовка кадров "Биобезопасность, эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности", для специалистов ветеринарных лабораторий, 21 кредитов (630 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Правовое регулирование в области ветеринарии по вопросам биологической безопасности и биологической защиты	60	Экзамен
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	116	Экзамен
Эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности	90	Экзамен
Лабораторная диагностика особо опасных инфекций (практические занятия)	120	Экзамен
Эпизоотология особо опасных инфекций I и II группы патогенности, полевая биобезопасность	90	Экзамен
Дезинфекционное дело	60	Экзамен
Безопасная работа с опасными патогенами	90	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	21/630
	21

Профессиональная подготовка и переподготовка кадров "Биобезопасность, эпизоотология и микробиология инфекционных заболеваний II группы патогенности", для специалистов ветеринарных лабораторий, 21 кредитов (630 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Правовое регулирование в сфере здравоохранения по вопросам биологической безопасности и биологической защиты	60	Экзамен
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	116	Экзамен
Эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций II группы патогенности	90	Экзамен
Лабораторная диагностика особо опасных инфекций (практические занятия)	240	Экзамен
Дезинфекционное дело	60	Экзамен
Основы географической информационной системы технологий	60	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	21/630

Профессиональная подготовка и переподготовка кадров "Биобезопасность, эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности", для специалистов противоэпизоотического отряда 14 кредитов (420 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Правовое регулирование в области ветеринарии по вопросам биологической безопасности и биологической защиты	60	Экзамен
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	116	Экзамен
Эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности	90	Экзамен
Эпизоотология особо опасных инфекций I и II групп патогенности, полевая биобезопасность	90	Экзамен
Дезинфекционное дело	60	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	14/420

Профессиональная подготовка и переподготовка кадров "Биобезопасность, эпизоотология и микробиология инфекций I и II групп патогенности", для специалистов ветеринарных организаций 14 кредитов (420 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Правовое регулирование в области ветеринарии по вопросам биологической безопасности и биологической защиты	60	Экзамен
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	116	Экзамен
Эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности	90	Экзамен
Эпизоотология особо опасных инфекций I и II групп патогенности, полевая биобезопасность	90	Экзамен
Дезинфекционное дело	60	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	14/420

Профессиональная подготовка и переподготовка кадров "Биобезопасность, эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности", для лаборантов, 14 кредитов (420 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	96	Экзамен
Лабораторная диагностика особо опасных инфекций (практические занятия)	200	Экзамен
Дезинфекционное дело	60	Экзамен
Основы ГИС технологий	60	Экзамен
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	14/420

Профессиональная подготовка и переподготовка кадров "Биобезопасность, эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности", для специалистов ветеринарных лабораторий осуществляющим деятельность в области ветеринарии, на уровне районов, городов областного значения, 9 кредитов (270 часов)

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Общая микробиология и методы бактериологической диагностики особо опасных инфекции	2	Экзамен
Противоэпизоотический (противоэпидемический) режим работы с микроорганизмами II – IV групп патогенности	22	Экзамен
Методы и техника безопасной работы бактериологической лаборатории, серологической диагностики и при биологическом методе диагностики инфекционных болезней	86	Экзамен
Микробиология, лабораторная диагностика, эпизоотология, эпидемиология особо опасных инфекции	122	Экзамен
Лабораторные животные в биологических исследованиях	4	Экзамен
Дезинфекция при особо опасных инфекциях	20	Экзамен
Питательные среды и стерилизация лабораторных объектов	2	Экзамен
Управление отходами в лаборатории	12	Экзамен
Итоговый контроль	-	Тестирование
Итого	9/270
	9

2. Типовой учебный план и содержание программы повышения квалификации кадров по направлениям "Ветеринария", "Биология", послесредним образованием по специальности "Ветеринарный техник" (ветеринарный фельдшер), высшим и послевузовским образованиям по направлению "Ветеринария" или "Естественные науки, математика и статистика" ("Биология", "Биохимия, "Биотехнология").

Курс повышения квалификации "Биобезопасность при особо опасных инфекциях I и II групп патогенности", 8 кредитов (240 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Правовое регулирование в сфере здравоохранения по вопросам биологической безопасности и биологической защиты	60	Экзамен
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	120	Экзамен
Дисциплина по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	8/240

Курс повышения квалификации "Биобезопасность и дезинфекционное дело при особо опасных инфекциях", 4 кредита (120 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Дезинфекционное дело	60	Тестирование
Дисциплина по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	4/120

Курс повышения квалификации "Биобезопасность и инфекционный контроль", 4 кредита (120 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Инфекционный контроль	60	Тестирование
Дисциплина по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	4/120

Курс повышения квалификации "ГИС технологии", 4 кредита (120 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в часах/кредитах	Форма контроля
Основы географической информационной системы технологий технологий	60	Тестирование
Дисциплина по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	4/120

Курс повышения квалификации "Основы биобезопасности в лаборатории", 2 кредита (60 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Компонент по выбору	56	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	2/60

Курс повышения квалификации "Основы биологической безопасности и биозащиты", 2 кредита (60 часов):

Наименование дисциплины	Объем учебной нагрузки в кредитах/часах	Форма контроля
Биологическая безопасность и биологическая защита, безопасность и охрана труда, оказание первой помощи	30	Экзамен
Дезинфекционное дело	26	Тестирование
Практические навыки	2	Экзамен
Итоговый контроль	2	Тестирование
Итого	2/60

Приложение 6
к Типовым программам
профессиональной подготовки,
переподготовки и повышения
квалификации кадров в области
биологической безопасности

Перечень специализаций, присваиваемых по результатам подготовки и переподготовки специалистов для получения допуска к обращению с патогенными биологическими агентами I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности

Сноска. Приложение 6 - в редакции приказа Министра сельского хозяйства РК от 15.11.2023 № 390 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Наименование сертификационного курса	Обучающий контингент	Продолжительность	Присваиваемая специализация
"Биобезопасность, эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и II групп патогенности"	Специалисты лабораторий	21 кредитов (630 часов)	Эпизоотология и диагностика особо опасных инфекций I и II групп патогенности
"Биобезопасность, эпизоотология и микробиология инфекционных заболеваний II группы патогенности"	Специалисты лабораторий	21 кредитов (630 часов)	Эпизоотология и диагностика особо опасных инфекций II группы патогенности
"Биобезопасность, эпизоотология и эпизоотология особо опасных инфекций I и II групп патогенности"	Специалисты противоэпизоотического отряда	14 кредитов (420 часов)	Эпизоотология и диагностика особо опасных инфекций II группы патогенности
"Биобезопасность, эпизоотология и микробиология инфекционных заболевании I и II групп патогенности"	Специалисты ветеринарных организаций	14 кредитов (420 часов)	Эпизоотология и диагностика особо опасных инфекций I и II групп патогенности
"Биобезопасность, эпизоотология и микробиология инфекционных заболевании I и II групп патогенности"	Лаборанты	14 кредитов (420 часов)	Эпизоотология и диагностика особо опасных инфекций I и II групп патогенности
"Биобезопасность, эпизоотология и микробиология особо опасных инфекций I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности"	Специалисты лабораторий	9 кредитов (270 часов)	Эпизоотология и диагностика особо опасных инфекций I и (или) II и (или) III и (или) IV групп патогенности

"Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабы 3-тармағының 6) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған биологиялық қауіпсіздік саласындағы кадрларды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлаудың және олардың біліктілігін арттырудың үлгілік бағдарламалары бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Ғылыми қамтамасыз ету басқармасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оның Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрі

Е. Карашукеев

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасы
Ғылым және жоғары білім министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"
Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрлігі

Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрі
2023 жылғы 25 қаңтардағы
№ 29 бұйрығымен
бекітілген

Биологиялық қауіпсіздік саласындағы кадрларды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлаудың және олардың біліктілігін арттырудың үлгілік бағдарламалары 1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Биологиялық қауіпсіздік саласындағы кадрларды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлаудың және олардың біліктілігін арттырудың үлгілік бағдарламалары (бұдан әрі – Үлгілік бағдарламалар) "Қазақстан Республикасының биологиялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 10-бабы 3-тармағының 6) тармақшасына сәйкес әзірленді және:

1) патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін өсімдіктер карантині саласындағы кадрларды даярлау және қайта даярлау;

2) патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуді жүзеге асыратын өсімдіктер карантині саласындағы кадрлардың біліктілігін арттыру;

3) патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін ветеринария саласындағы кадрларды даярлау және қайта даярлау;

4) патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардың патогенді биологиялық агенттерімен жұмыс істеуді жүзеге асыратын ветеринария саласындағы кадрлардың біліктілігін арттыру үшін білім беру бағдарламалары пәндерінің мазмұнын, көлемін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2-тарау. Биологиялық қауіпсіздік саласындағы кадрларды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлаудың және олардың біліктілігін арттырудың үлгілік бағдарламалары

2. Патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен, сондай-ақ патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін кадрларды кәсіптік даярлау және қайта даярлау тікелей кәсіпорын (ұйым) базасында, оқу орталықтарында, курстарда, сондай-ақ заңды тұлғалардың әртүрлі оқу-өндірістік құрылымдарында немесе техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.

Патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен, сондай-ақ патогендігі I және (немесе) II топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын кадрлардың біліктілігін арттыру жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімнің білім беру бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында ғылыми ұйымдарда, біліктілікті арттыру институттарында жүзеге асырылады.

1-параграф. Өсімдіктер карантині саласындағы мамандарды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлаудың және олардың біліктілігін арттырудың үлгілік бағдарламасы

3. Өсімдіктер карантині саласындағы базалық пәндерінің және таңдау бойынша пәндердің тізбесі мен мазмұны осы Үлгілік бағдарламаға 1-қосымшада көрсетілген.

4. Патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін кадрларды кәсіптік даярлау, қайта даярлау және олардың біліктілігін арттыру ұзақтығы 2 және одан да көп кредитті құрайды.

5. "Агрономия", "Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині", "Биология", "Биотехнология", "Агрохимия" мамандықтары бойынша кәсіптік білімі бар мамандар биологиялық қауіпсіздік саласында кәсіптік даярлауға, қайта даярлауға және олардың біліктілігін арттыруға жатады.

6. Білім беру қызметін жоспарлау және ұйымдастыру осы Үлгілік бағдарламаға 2-қосымшаға сәйкес кәсіптік даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыру бағдарламаларының үлгілік оқу жоспарлары мен мазмұны негізінде жүзеге асырылады.

7. Мамандарды даярлау және қайта даярлау нәтижелері бойынша патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/ карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін тиісті мамандандыру беріледі.

Патогендігі III және (немесе) IV топтардағы изоляттар/ карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдеріне рұқсат алу үшін мамандарды даярлау және қайта даярлау нәтижелері бойынша берілетін мамандандырулар тізбесі осы Үлгілік бағдарламаға 3-қосымшада көрсетілген.

2-параграф. Ветеринария саласындағы мамандарды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлаудың және олардың біліктілігін арттырудың үлгілік бағдарламасы

8. Ветеринария саласындағы базалық пәндердің және таңдау бойынша пәндердің тізбесі мен мазмұны осы Үлгілік бағдарламаға 4-қосымшада көрсетілген.

9. Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды кәсіптік даярлау және қайта даярлау ұзақтығы 9 кредиттен (270 сағат) 21 кредитке (630 сағат) дейін құрайды.

Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуді жүзеге асыратын мамандардың біліктілігін арттыру ұзақтығы 2 кредиттен (60 сағат) 8 кредитке (240 сағат) дейін құрайды.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Биологиялық қауіпсіздік саласында кәсіптік даярлауға және қайта даярлауға "Ветеринария", "Биотехнология", "Биология" бағыттары бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар, "Ветеринария" мамандығы бойынша орта білімнен кейінгі білімі бар, "Ветеринария" немесе "Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика" ("Биология", "Химия", "Биотехнология") бағыттары бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар мамандар жатады.

11. Білім беру қызметін жоспарлау және ұйымдастыру осы Үлгілік бағдарламаға 5-қосымшаға сәйкес биологиялық қауіпсіздік саласындағы кәсіптік даярлау және қайта даярлау бағдарламаларының үлгілік оқу жоспарлары мен мазмұны негізінде жүзеге асырылады .

12. Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды даярлау және қайта даярлау нәтижелері бойынша тиісті мамандандыру беріледі.

Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды даярлау және қайта даярлау нәтижелері бойынша берілетін мамандандырулар тізбесі осы Үлгілік бағдарламаларға 6-қосымшада көрсетілген.

Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Биологиялық қауіпсіздік
саласындағы кадрларды кәсіптік
даярлаудың, қайта даярлаудың
және олардың біліктілігін
арттырудың үлгілік
бағдарламасына
1-қосымша

Өсімдіктер карантині саласындағы базалық пәндердің және таңдау бойынша пәндердің тізбесі мен мазмұны

Базалық пәннің атауы	Организимдердің жалпы биологиясы
Пәннің мазмұны	Тұтас көпжасушалы организмнің қалыптасуы –құрылымдар (жасушалар, тіндер, мүшелер) мен функциялардың жіктелуінен және олардың онтогенезде де, филогенезде де интеграциялануынан тұратын процесс.
Оқыту нәтижелері	Адам мен өмірдің мәні, шығу тегі туралы әртүрлі гипотезаларды, жаһандық экологиялық проблемалар мен оларды шешуді, қоршаған ортадағы өз қызметінің салдарын талдауды және бағалауды; биологиялық объектілер туралы ақпаратты әртүрлі көздерден табуды және оны сыни тұрғыдан бағалауды меңгеру және білу.
Базалық пәннің атауы	Ауыл шаруашылығы фитопатологиясы
Пәннің мазмұны	Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің ауруларымен, ауру қоздырғыштарының негізгі түрлерімен, олардың биологиясымен, экологиясымен, дамуымен, таралуымен және олардың зияндылығымен танысу. Аурулардың дамуын, таралуын зерттеуді, бақылауды, есепке алуды және оларды болжау негіздерін қамтитын мониторингтік іс-шаралар жүйесі бойынша теориялық білімді, іскерлікті және дағдыларды қалыптастыру. Оларға қарсы күрес жөніндегі агротехникалық және химиялық іс-шаралар кешенінің тәсілдерімен және құралдарымен.
Оқыту нәтижелері	Ауыл шаруашылығы дақылдары ауруларының негізгі қоздырғыштарының түрлік құрамын меңгеру; ауру қоздырғыштарының морфологиясы, биологиясы; өсімдіктер ауруларының дамуындағы экологиялық факторлардың рөлі; зияндылықтың экономикалық шегі; өсімдіктерді аурулардан қорғаудың заманауи әдістері; ауыл шаруашылығы дақылдарының негізгі ауруларын диагностикалау және есепке алу әдістері
Базалық пәннің атауы	Өсімдік шаруашылығы мен өсімдіктерді қорғаудағы биотехнология
Пәннің мазмұны	Құнды өнімдерді алу және мақсатты түрлендірулерді жүзеге асыру үшін биологиялық агенттерді немесе олардың жүйелерін өндірістік пайдалану. Биологиялық агенттер-микроорганизмдер, өсімдіктер немесе жануарлар жасушалары, жасуша компоненттері (жасуша мембраналары, рибосомалар, митохондриялар, хлоропластар), сондай - ақ биологиялық макромолекулалар (ДНҚ, РНҚ, белоктар-көбінесе ферменттер). Биотехнология бөгде гендерді жасушаларға тасымалдау үшін вирустық ДНҚ немесе РНҚ пайдаланады.
Оқыту нәтижелері	Курс аясында алынған құзыреттер мен дағдылар маманға дақылдарды өсіру үшін қолданылатын ортаны құру, орта мен құралдарды зарарсыздандыру дағдыларын меңгеруге; эксплантаттың жай-күйін, микроорганизмдерді пайдалану кезінде жағдайдың дамуын талдай білуге мүмкіндік береді.
Базалық пәннің атауы	Өсімдіктер ауруларын анықтау және есепке алу әдістері
Пәннің мазмұны	Аурудың қоздырғыштарын зерделеу, сондай-ақ олардың зияндылығын болжау олармен күресу мерзімдерін таңдауға және өсімдіктерді қорғау құралдарын ұтымды пайдалануға негіз болып табылады. Ауыл шаруашылығы өсімдіктері мен алқаптарының ауруларын анықтау және есепке алу әдістерін білмей шешу мүмкін емес. Алынған деректер негізінде ауыл шаруашылығы дақылдары мен жеміс-жидек екпелерінде ауру қоздырғыштарының түрлері бойынша өсімдіктерді қорғау жүйесін бақылаудың тиімді әдісін дұрыс таңдау керек. Ауруды анықтау және есепке алу, мониторинг және болжау жүргізу, өсімдіктер ауруларының қоздырғыштарымен зақымданудың маусымдық және көпжылдық динамикасын жүргізу, өсімдіктерді қорғаудың алдын алу және жою шараларының қажеттілігі туралы шешім қабылдау әдістерімен фитосанитариялық жай-күй ерекшеліктері;
Оқыту нәтижелері	Курс шеңберінде алынған құзыреттер мен іскерліктер маманға өсімдіктер ауруларын анықтау әдістемелері дағдыларын, оларды диагностикалауды,өсімдіктерді қорғау әдістері мен тәсілдерін меңгеруге, өсімдіктерді қорғау саласындағы ғылыми-техникалық және басқа да ақпаратпен жұмыс істеуге мүмкіндік береді.
Базалық пәннің атауы	Өсімдік иммунитеті
Пәннің мазмұны	Пәннің негізгі міндеті – аурулардың пайда болуы мен таралуының себептері, заңдылықтары, қоршаған орта жағдайларының әсері, өсімдіктерден индуциялық иммунитет алуға мүмкіндік беретін, оларды тиімді пайдалану жолдары мен тәсілдері туралы түсінік беру. Өсімдіктердің аурулар мен зиянкестерге өзгергіштігі мен тұқым қуалаушылық, төзімділік заңдылықтарын, өсімдіктер мен патогендердің өзара қарым-қатынастарын, төзімді сорттардың пайда болуы мен көбеюін зерделеу.
Оқыту нәтижелері	Дағдыларды меңгеру: ғылыми-зерттеу және практикалық жұмыста фитопатологияның негізгі әдістерін қолдану, жаңа білім алу және презентациялық материал дайындау үшін ақпараттық технологияларды пайдалану. Қол жетімді нысанда алынған білімді беру және өсімдіктердің иммунитеті саласындағы өз идеяларын логикалық тұрғыдан дұрыс білдіру. Далалық және зертханалық жағдайларда биологиялық объектілермен жұмыс істеудің заманауи эксперименттік әдістерін қолдану қабылеттілігі.
Базалық пәннің атауы	Пестицидтердің фитофармиясы
Пәннің мазмұны	Өсімдіктерді химиялық қорғаудың заманауи жай-күйі мен даму перспективалары; пестицидтерді қолдану; олардың қоршаған ортаны ластаушы ретіндегі ерекшеліктері; пестицидтермен жұмыс істеуді реттейтін халықаралық және республикалық нормативтік актілер; пестицидтердің қорғалатын өсімдік пен зиянды организмдерге әсер ету ерекшеліктері; жекелеген препараттардың кемшіліктері мен артықшылықтары және оларды қолдану әдістері.
Оқыту нәтижелері	Пестицидті қолдану технологиясына байланысты жұмыс процестерін ұйымдастыру; жұмыс құрамдары мен концентрациялар шығысының нормаларын белгілеу және есептеу; пестицидтермен жұмыс істеу кезінде агроталаптарды және қауіпсіздік техникасын сақтау дағдыларының болуы.
Базалық пәннің атауы	Өсімдіктерді қорғаудағы биотехнологиялық әдістер
Пәннің мазмұны	Өсімдік шаруашылығы биотехнологиясы ғылым және өндіріс саласы. Каллусогенез жасушалар өсінділерін құру негізі; өсімдіктерді вирустық аурулардан сауықтыру; өсімдіктерді вирусты тасымалдаушылыққа диагностикалау әдістері; өсімдіктердің клондық микро көбеюі; өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттегіштер; in vitro ұрықтандыру, эмбриоөсінді; гаплоидты технология; жасушалық селекция. Сомаклональды вариабельділік; өсімдіктердің соматикалық будандастырылуы; өсімдіктердің генетикалық инженериясының негіздері; геномика, протеомика және биоинформатика; фитопатогендерді басуға арналған биопрепараттар.
Оқыту нәтижелері	Клондық микрокөбейтудің негізгі әдістері in vitro өсіндісімен стерильдік жағдайларда жұмыс істеу дағдыларын меңгеру.
Базалық пәннің атауы	Фитосанитариялық мониторинг және сараптама
Пәннің мазмұны	Фитосанитариялық мониторинг және сараптама зиянды және аса қауіпті зиянды және карантиндік организмдер мен олардың энтомофагтарының дамуы мен таралуын болжауға және бақылауға; егістіктер мен өсімдік шаруашылығы өнімдеріне карантиндік объектілердің бар болуына сараптама жүргізуге; қорғау және карантиндік іс-шаралардың технологиялық схемаларын жасауға мүмкіндік береді.
Оқыту нәтижелері	Ауыл шаруашылығы дақылдары егістерінің өсімдік зиянкестерімен залалдануын анықтауға фитосанитариялық мониторинг жүргізу, карантинге жатқызылған өнімнің белгіленген талаптарға сәйкестігіне карантиндік талдау және карантиндік сараптама жүргізу дағдыларын меңгеру; өсімдіктер карантині және оларды қорғау саласындағы нормативтік құжаттамалармен жұмыс істеу.
Таңдау бойынша пәнінің атауы	Зиянды организмдер экологиясы
Пәннің мазмұны	Популяциялық экология, эпифитотиология негіздері. Зиянды организмдер саны динамикасының түрлері және популяция динамикасына әсер ететін факторлар. Зиянды буынаяқтылар экологиясы. Зиянды буынаяқтылардың экологиясын зерттеу әдістері. Фитогельминттердің экологиясы және оны зерделеу әдістері. Кеміргіштер экологиясы. Арамшөптер мекендейтін жерлер мен өсімдіктер қауымдастықтары. Агрофитоценоздардағы арамшөптер мен дақылды компоненттердің өзара әрекеттесуі. Зиянды организмдердің экологиялық жіктелуі. Зиянкестер мен эпифитотикалық процестің популяциялық динамикасын модельдеу. Өсімдіктерді қорғауды экологияландыру.
Оқыту нәтижелері	Ағаш екпелерінің зақымдануы мен бүлінуін диагностикалау, олардың зиянкестері мен ауру қоздырғыштарын анықтау; экожүйелердің жай-күйіне талдау жүргізу; басқарушылық жобалау, санитариялық-сауықтыру және қорғау іс-шараларын әзірлеу, негіздеу және енгізу, орман экожүйелерінің биологиялық әртүрлілігін сақтау бойынша дағдылар мен іскерлікті меңгеру; орман патологиялық мониторингін жүргізу, өсімдіктерді қорғау құралдары мен әдістерін таңдау, орман қорғау жұмыстарын жүргізу мәселелерінде; орман мен орман екпелерін зиянкестер мен аурулардан қорғау жөніндегі іс-шараларды бағалау және олардың тиімділігі әдістерінде құзыреттілік.
Базалық пәннің атауы	Генетика, онтогенез, филогенез
Пәннің мазмұны	"Генетика, онтогенез, филогенез" пәні организмдердің эмбрионалды және постэмбрионалды даму процестерін реттеудің генетикалық негіздерін зерделеуге арналған білім саласы болып саналады. Генетиканың бұл саласы даму бағдарламаларын іске асырудың молекулалық-генетикалық аспектілерін зерделеумен, сондай-ақ мұндай іске асырудағы эпигенетикалық факторлардың рөлін анықтаумен, белгілі бір гендердің әсер ету уақыты мен орнын, онтогенезді зерделеумен, сондай-ақ дамуды бақылайтын гендердің мутацияларының фенотиптік көрінуін талдаумен айналысады және оларға әсер ететін факторлар медицина үшін ең маңызды болып табылады.
Оқыту нәтижелері	Онтогенез бен филогенездегі организмдердің дамуының генетикалық негіздерін, өсу және метаморфоз процестерін реттеу тетіктерін, эмбриогенездегі гендердің белсенділігін реттейтін цитологиялық факторларды, хромосомалық ауытқулардың филогенетикасын меңгеру; теориялық дайындық деңгейін одан әрі арттыру үшін, сондай-ақ практикалық қызметте алған білімдерін қолдана білу. Онтогенез дегеніміз не? Оның көрінісі мен эволюция мысалдары. Онтогенездің негізгі кезеңдері. Филогенез дегеніміз не? Палеонтологиялық жазба. Онто- және филогенездің ұқсастықтары мен айырмашылықтары қандай?
Базалық пәннің атауы	Молекулалық және жасушалық биология
Пәннің мазмұны	Су. Сутектік байланыс. Гидрофобты қайта топтастыру. Липидтер. Май қышқылдары. Плазма мембранасының құрылымы мен қызметі; мембраналық әлеует; гетеротрофияның молекулалық негіздері; гликолиз; Кребс циклі; жасушаларды саралау.
Оқыту нәтижелері	Жасушалардағы биологиялық процестердің тетіктері, химиялық құрамы, нуклеин қышқылдарының құрылымы, молекулалық компоненттердің өзара әрекеттесуі, олардың тұқым қуалаушылықтағы рөлі, ферменттер және олардың биологиялық процестерге қатысуы, айырмашылықтар туралы білімді меңгеру.

Биологиялық қауіпсіздік
жөніндегі кадрларды кәсіптік
даярлаудың, қайта даярлаудың
және олардың біліктілігін
арттырудың үлгілік
бағдарламасына
2-қосымша

Кәсіптік даярлау, қайта даярлау және біліктілікті арттыру бағдарламаларының үлгілік оқу жоспарлары мен мазмұны

Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

"Агрономия", "Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині", "Биология", "Биотехнология", "Агрохимия" бағыттары бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар мамандар үшін кадрларды кәсіптік даярлаудың және қайта даярлау бағдарламаларының үлгілік оқу жоспары және мазмұны.

Патогендігі III топтағы карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды кәсіптік даярлау және қайта даярлау, карантиндік зертханалардың мамандары үшін 21 кредит (630 сағат).

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Организмдердің жалпы биологиясы	60	Емтихан
Ауыл шаруашылығы фитопатологиясы	58	Емтихан
Өсімдік шаруашылығы мен өсімдіктерді қорғаудағы биотехнология	45	Емтихан
Өсімдіктер ауруларын анықтау және есепке алу әдістері	60	Емтихан
Өсімдіктер иммунитеті	90	Емтихан
Пестицидтердің фитофармациясы	60	Емтихан
Өсімдіктерді қорғаудағы биотехнологиялық әдістер	45	Емтихан
Фитосанитариялық мониторинг және сараптама	45	Емтихан
Зиянды организмдердің экологиясы	45	Емтихан
Генетика, онтогенез, филогенез	60	Емтихан
Молекулалық және жасушалық биология	58	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Емтихан
Барлығы	21/630
	21

Патогендігі IV топтағы карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды кәсіптік даярлау және қайта даярлау, карантиндік зертханалардың мамандары үшін, 14 кредит (420 сағат).

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Организмдердің жалпы биологиясы	30	Емтихан
Ауыл шаруашылығы фитопатологиясы	45	Емтихан
Өсімдік шаруашылығы мен өсімдіктерді қорғаудағы биотехнология	45	Емтихан
Өсімдіктердің ауруларын анықтау және есепке алу әдістері	45	Емтихан
Өсімдіктердің иммунитеті	30	Емтихан
Пестицидтердің фитофармациясы	30	Емтихан
Өсімдіктерді қорғаудағы биотехнологиялық әдістер	26	Емтихан
Фитосанитариялық мониторинг және сараптама	45	Емтихан
Зиянды организмдердің	45	Емтихан
Генетика, онтогенез, филогенез	30	Емтихан
Молекулалық және жасушалық биология	45	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Емтихан
Барлығы	14/420

2. "Агрономия", "Өсімдіктерді қорғау және олардың карантині", "Биология", "Биотехнология", "Агрохимия" бағыттары бойынша кадрлардың біліктілігін арттырудың үлгілік оқу жоспары және бағдарламаның мазмұны 2 кредиттен (60 сағат) 8 кредитке (240 сағат) дейін.

"Карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу бойынша" біліктілікті арттыру курсы, 8 кредит (240 сағат).

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Патогендігі III топтағы изоляттар/ карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу	60	Емтихан
Патогендігі IV топтағы изоляттар/ карантиндік организмдер штамдарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу	120	Емтихан
Таңдау бойынша пән	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	8/240

"Карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу бойынша" біліктілікті арттыру курсы, 4 кредит (120 сағат).

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Патогендігі III топтағы карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу	60	Тестілеу
Патогендігі IV топтағы карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	4/120

"Карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеудегі биоқауіпсіздік негіздері" біліктілігін арттыру курсы, 2 кредит (60 сағат).

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Таңдау компоненті	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	2/60

"Биологиялық қауіпсіздік және биоқорғау негіздері" біліктілікті арттыру курсы, 2 кредит (60 сағат).

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, крдеит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және оны қорғау, алғашқы көмек көрсету	30	Емтихан
Дезинфекциялық іс	26	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	2/60

Биологиялық қауіпсіздік
жөніндегі кадрларды кәсіптік
даярлаудың, қайта даярлаудың
және олардың біліктілігін
арттырудың үлгілік
бағдарламасына
3-қосымша

Патогенділігі III және (немесе) IV топтардағы карантиндік организмдер штамдарының /изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды даярлау және қайта даярлау нәтижелері бойынша берілетін мамандандыру тізбесі

Сертификаттау курсының атауы	Оқыту контингенті	Ұзақтығы	Берілетін мамандық
Патогендігі III топтағы карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды кәсіптік даярлау және қайта даярлау	Өсімдіктер карантині жөніндегі маман	21 кредит (630 сағат)	Патогендігі III топтағы карантиндік объектілер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу және жұмыс істеуге жіберу
Патогендігі IV топтағы карантиндік организмдер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды кәсіптік даярлау және қайта даярлау	Өсімдіктер карантині жөніндегі маман	14 кредит (420 сағат)	Патогендігі IV топтағы карантиндік объектілер штамдарының/изоляттарының микроорганизмдерімен жұмыс істеу және жұмыс істеуге жіберу

Биологиялық қауіпсіздік
жөніндегі кадрларды кәсіптік
даярлаудың, қайта даярлаудың
және олардың біліктілігін
арттырудың үлгілік
бағдарламасына
4-қосымша

Ветеринария саласындағы базалық пәндердің және таңдау бойынша пәндердің тізбесі мен мазмұны

Ескерту. 4-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Базалық пәннің атауы	Ветеринария саласындағы биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау мәселелері бойынша құқықтық реттеу
Пәннің мазмұны	Патогенді микроорганизмдермен жұмыс істеу кезінде Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау жөніндегі заңнаманың негіздері. Еңбекті ұйымдастыру, функционалдық міндеттер. Әкімшілік және ұйымдастырушылық іс-шаралар: саясат, стандарттар мен басшылық қағидаттары, журналдар, стандартты операциялық рәсім (бұдан әрі – СОР), хаттамалар.
Оқыту нәтижелері	Патогенді микроорганизмдермен жұмыс істеу кезінде Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау жөніндегі құқықтық қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілермен, заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілермен жұмыс істеуге қабілетті. Ұйымның қызметін жүзеге асыру үшін қажетті құжаттарды тиісті түрде жүргізуге және дайындауға қабілетті.
Базалық пәннің атауы	Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету
Пәннің мазмұны	Зертханаға және биологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге арналған жабдыққа қойылатын жобалау, инженерлік-техникалық талаптар (зертханалық үй-жайларды аймақтарға бөлу және өңдеу, ауаны сүзгілеу, жабдыққа техникалық қызмет көрсету, биоқауіпсіздік шкафтары, автоклавтар, жабдықтың жұмысына арналған құжаттама). Микроорганизмдерді патогенділік топтары бойынша жіктеу және патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу үшін зертханаларды авторландыру (рұқсат беру құжаттары, биоқауіпсіздік жөніндегі бағдарлама, құжаттамаға қойылатын талаптар, СОР әзірлеу және орындау). Патогендерді және (немесе) материалдарды есепке алу және олардың қозғалысы, сақтауға қойылатын талаптар, тасымалдау шарттары, материалдарды жөнелту кезінде ресімдеу, патогенді биологиялық агенттерді жою. Биологиялық қалдықтарды залалсыздандыру мен кәдеге жаратуға қойылатын талаптар. Жеке қорғаныш құралдары (бұдан әрі – ЖҚҚ): аса қауіпті инфекциялар қоздырғыштарынан қорғау үшін персонал киетін киім және тыныс алу құрылғылары. Зертханаларда ЖҚҚ-ны пайдалану. Зертханаларды физикалық қорғау және персоналды басқару. Биологиялық тәуекелдерді басқару: биологиялық тәуекел ұғымы, биологиялық тәуекелді бағалау, биологиялық тәуекелдерді азайту жөніндегі іс-шаралар, биологиялық қауіпсіздік тиімділігін бағалау, биологиялық тәуекелдерді ауыстыру немесе алып тастау, жол берілетін биологиялық тәуекел, биологиялық тәуекелдер профилактикасы. Биоқауіпсіздіктің халықаралық стандарттары: зертханалардың биоқауіпсіздік деңгейлері, микроорганизмдердің тәуекел топтары, зертханалар мен персоналға қойылатын талаптар. Биоқауіпсіздікті ішкі және сыртқы бағалау, ұйымдағы биоқауіпсіздік талаптарының сақталуына мониторинг. Алғашқы көмек көрсету. ҚР СТ 35001-2020 "Зертханалар мен басқа да аралас ұйымдар үшін биотәуекелдерді басқару". Биологиялық қауіпсіздік бокстарында қауіпсіз жұмыс істеу және ЖҚҚ қолдану. Апат кезінде жедел ден қою шаралары. Виварийлерде ЖҚҚ пайдалану. Патогенділігі I, II, III, IV топтағы микроорганизмдермен жұмыс істеудің эпизоотияға қарсы (эпидемияға қарсы) жұмыс режимі.
Оқыту нәтижелері	Жобалау, зертханаға және биологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге арналған жабдықтарға қойылатын инженерлік-техникалық талаптар мәселесі бойынша білімді меңгерді. Микроорганизмдерді патогенділік топтары бойынша сыныптауды және патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу үшін зертханаларды авторландыруды (рұқсат беру құжаттары, биоқауіпсіздік жөніндегі бағдарлама, құжаттамаға қойылатын талаптар, СОР әзірлеу және орындау) біледі. Патогендердің және (немесе) материалдардың есебін және олардың қозғалысын, сақтауға қойылатын талаптарды, тасымалдау шарттарын, материалдарды жөнелту кезінде ресімдеуді, патогенді биологиялық агенттерді жоюды біледі. Биологиялық қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жаратуға қойылатын талаптарды біледі. ЖҚҚ қолдануды біледі. Зертхана физикалық қорғауды біледі. Биологиялық тәуекелдерді басқару бойынша білімі бар: биологиялық тәуекел ұғымы, биологиялық тәуекелдерді бағалау, биологиялық тәуекелдерді азайту бойынша іс-шаралар, биологиялық қауіпсіздік тиімділігін бағалау, биологиялық тәуекелдерді ауыстыру немесе алып тастау, жол берілетін тәуекел, биологиялық тәуекелдері профилактикасын. Биологиялық қауіпсіздіктің халықаралық стандарттарын біледі. Биологиялық қауіпсіздікті ішкі және сыртқы бағалау, ұйымдағы биоқауіпсіздік талаптарын сақтау мониторингі туралы білімді меңгерген. ЖҚҚ пайдалануды біледі. Алғашқы көмек көрсетуді біледі. "Зертханалар мен басқа да аралас ұйымдар үшін биотәуекелдерді басқару" ҚР СТ 35001 біледі. Биологиялық қауіпсіздік бокстарында қауіпсіз жұмыс істеу және ЖҚҚ қолдану туралы біледі. Апат кезінде жедел ден қою шараларын біледі. Виварийлерде ЖҚҚ пайдалануды біледі.
Базалық пәннің атауы	Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпидемиологиясы және микробиологиясы
Пәннің мазмұны	Аса қауіпті инфекциялық ауруларға эпизоотологиялық мониторинг жүргізу жөніндегі іс-шаралар жүйесі. Аса қауіпті инфекциялардың табиғи ошақтарында эпизоотологиялық іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу. Аса қауіпті инфекцияның спецификалық және спецификалық емес профилактикасы. Аса қауіпті инфекция ошақтарында іс-шаралар кешенін ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын эпидемияға қарсы талаптар. Аса қауіпті инфекциялармен жұмыс істеу кезінде дезинфекция, дезинсекция, дератизация. Тасымалдаушылар мен таратушылардың жүйелігі және экологиясы. Ветеринария саласындағы төтенше жағдай (бұдан әрі – ТЖ) кезіндегі эпидемиологиялық іс-шаралар, карантиндік және шектеу іс-шараларын енгізу үшін айғақтар. Ведомствоаралық жедел кешенді іс-шаралар жоспарын әзірлеу, жағдайлар туралы ақпараттандыру схемасын айқындау, ветеринариялық ұйымдардың инфекциялық аурулардың өршуіне ден қоюға дайындығын, дезинфекциялық препараттар мен ЖҚҚ болуын бағалау, халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу. Аса қауіпті инфекциялар анықталған жағдайда ветеринарлық мекемелердің кешенді жоспары мен жедел жоспары. Аумақты санитарлияық қорғау. Ауру жануарлардан сынама алу тәртібі және оларды орау, зертханаға тасымалдау, құжаттаманы ресімдеу. Аса қауіпті инфекциялардың микробиологиясы және зертханалық диагностикасы. Биологиялық агенттерді индикациялау схемасы, экспресс және жеделдетілген диагностикалық әдістер. Жалпы микробиология және аса қауіпті инфекцияларды бактериологиялық диагностикалау әдістері.
Оқыту нәтижелері	Аса қауіпті инфекциялық ауруларға эпизоотологиялық мониторинг жүргізу бойынша іс-шаралар жүйесін меңгерді. Аса қауіпті инфекциялардың табиғи ошақтарында эпизоотологиялық іс-шаралардың ұйымдастырылуын және жүргізілуін біледі. Аса қауіпті инфекцияның спецификалық және спецификалық емес профилактикасын біледі. Аса қауіпті инфекция ошақтарында іс-шаралар кешенін ұйымдастыру мен өткізуге қойылатын эпизоотологияға қарсы талаптарды біледі. Аса қауіпті инфекциялармен жұмыс істеу кезінде дезинфекция, дезинсекция, дератизацияны меңгерді. Тасымалдаушылар мен таратушылардың жүйелігін және экологиясын біледі. Ветеринария саласындағы ТЖ кезінде эпизоотологиялық іс-шараларды, карантиндік және шектеу іс-шараларын енгізу үшін айғақтарды біледі. Ведомствоаралық жедел кешенді іс-шаралар жоспарларын әзірлеу, жағдайлар туралы хабардар ету схемасын айқындау, ветеринариялық ұйымдардың инфекциялық аурулардың пайда болуына ден қоюға дайындығын бағалау, дезинфекция жасайтын препараттардың, мен ЖҚҚ болуы, халық арасында ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын жүргізу бойынша білімді меңгерді. Аумақты санитариялық қорғау білімін меңгерді. Ауру жануарлардан сынама алу және оларды орау, зертханаға тасымалдау, құжаттаманы ресімдеу тәртібін біледі. Аса қауіпті инфекциялардың микробиологиясы мен зертханалық диагностикасын біледі.
Базалық пәннің атауы	Патогендігі II топтағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және микробиологиясы
Пәннің мазмұны	Қазақстан Республикасындағы жұқпалы аурулардың эпизоотологиялық мониторингі жөніндегі іс-шаралар жүйесі. Инфекциялық аурулардың табиғи ошақтарында эпизоотологиялық іс-шаралар жүргізу. Жануарлардың және адамның инфекциялық ауруларының алдын алу жөніндегі санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар. Аса қауіпті инфекциялар ошақтарында іс-шаралар кешенін ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын эпизоотияға қарсы талаптар. ТЖ кезіндегі эпизоотологиялық іс-шаралар. ТЖ жағдайында ветеринариялық құрамалар (инфекциялық госпиталь, провизорлық госпиталь, изолятор). Ауру жануардан материал алу тәртібі, орау, таңбалау. Биологиялық материалды зертханаға тасымалдау, құжаттаманы ресімдеу. Туляремияның, сібір жарасының, бруцеллездің, тырысқақтың, зоонозды инфекциялардың (иерсиниоз, листериоз, пастереллез, псевдотуберкулез), жіті ішек және вирустық аурулардың микробиологиясы және зертханалық диагностикасы. Биологиялық агенттерді индикациялау схемасы, экспресс және жеделдетілген диагностикалық әдістер. Инфекциялық ауруларды зертханалық диагностикалаудың әдістері мен техникасы: бактериологиялық, иммунологиялық, биологиялық зерттеулер және полимеразды тізбекті реакция.
Оқыту нәтижелері	Қазақстан Республикасындағы жұқпалы аурулардың эпизоотологиялық мониторингі бойынша іс-шаралар жүйесін біледі. Жұқпалы аурулардың табиғи ошақтарында эпизоотологиялық іс-шаралардың жүргізілуін біледі. Жануарлардың және адамның инфекциялық ауруларының алдын алу жөніндегі санитариялық-эпидемияға қарсы (профилактикалық) іс-шараларды ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды біледі. Аса қауіпті инфекциялар ошақтарында іс-шаралар кешенін ұйымдастыруға және жүргізуге қойылатын эпизоотияға қарсы талаптарды меңгерді. Қоғамдық денсаулық сақтаудағы ТЖ кезінде эпизоотологиялық іс-шараларды біледі. ТЖ жағдайында ветеринариялық құралымды (инфекциялық госпиталь, провизорлық госпиталь, изолятор) меңгерді. Ауру жануардан материал алу, орау, таңбалау тәртібін біледі. Биологиялық материалды зертханаға тасымалдауды, құжаттаманы ресімдеуді меңгерді. Туляремияның, сібір жарасының, бруцеллездің, тырысқақтың, зоонозды инфекциялардың (иерсиниоз, листериоз, пастереллез, псевдотуберкулез), жіті ішек және вирустық аурулардың микробиологиясын және зертханалық диагностикасын біледі. Биологиялық агенттерді индикациялау схемасын, экспресс және диагностиканың жеделдетілген әдістерін меңгерді. Инфекциялық ауруларды зертханалық диагностикалау әдістері мен техникасын біледі: бактериологиялық, иммунологиялық, биологиялық зерттеулер және полимеразды тізбекті реакция.
Базалық пәннің атауы	Аса қауіпті инфекциялардың зертханалық диагностикасы (практикалық сабақтар)
Пәннің мазмұны	Инфекциялық аурулардың бактериологиялық және серологиялық диагностикасының әдістері мен техникасы, микроскопия, молекулалық-биологиялық диагностика. Биологиялық сынамаларды (зертханалық жануарларды) пайдалана отырып, инфекциялық ауруларды диагностикалаудың әдістері мен техникасы. Аса қауіпті инфекцияларды зертханалық диагностикалау схемасы. Биологиялық агенттердің индикациясы, экспресс және жедел анықтау әдістері. Қоректік орта және олардың индикаторлары. Зертханадағы өндірістік бақылау мәселелері. Бактериологиялық зертхананың, серологиялық диагностиканың және инфекциялық ауруларды диагностикалаудың биологиялық әдісі кезіндегі қауіпсіз жұмыс әдістері мен техникасы. Аса қауіпті инфекциялардың микробиологиясы, зертханалық диагностикасы, эпизоотологиясы, эпидемиологиясы. Биологиялық зерттеулердегі зертханалық жануарлар. Қоректік орталар және зертханалық объектілерді зарарсыздандыру.
Оқыту нәтижелері	Инфекциялық аурулардың бактериологиялық, серологиялық диагностикасының және диагностиканың биологиялық әдісінің, микроскопияның, молекуларлық-биологиялық диагностиканың әдістері мен техникасын меңгерді. Биологиялық сынамаларды (зертханалық жануарларды) пайдалана отырып, инфекциялық ауруларды диагностикалаудың әдістері мен техникасын біледі. Аса қауіпті инфекцияларды зертханалық диагностикалау схемасын біледі. Биологиялық агенттерді индикациялау, экспресс және жедел анықтау әдістерін меңгерді. Қоректік орта және олардың индикаторлары туралы біледі. Зертханада өндірістік бақылау мәселелері бойынша меңгерді.
Базалық пәннің атауы	Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы, далалық биоқауіпсіздік
Пәннің мазмұны	Эпизоотология негіздері. Паразитология негіздері. Тасымалдаушылардың жүйеленуі. Зоологиялық номенклатураның негіздері. Жануарлардың аса қауіпті инфекциялары қоздырғыштарының тасымалдаушыларына сипаттама. Морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктері, тасымалдаушылардың жалпы экологиясы. Жеке экология: құм сарұшынағы, сарышұнақ, егеуқұйрықтар, тышқан тәрізді суырлар. Паразитология. Буынаяқтылар – трансмиссивті инфекцияларды тасымалдаушылар, олардың трансмиссивті ауруларды сақтаудағы және таратудағы маңызы. Инфекцияның берілу тетіктері. Бүргелер мен кенелер – табиғи ошақты трансмиссивті аурулардың тасымалдаушылары. Бүргелердің буынаяқтылар жүйесіндегі орны. Бүргелердің морфологиясы, ішкі құрылымы, тамақтану, көбею, даму ерекшеліктері. Бүргелер экологиясы. Бүргелердің оба микробының (гипотезалар) және басқа табиғи-ошақ инфекцияларының сақталуындағы рөлі. Кенелер. Кенелердің буынаяқтылар жүйесіндегі орны. Сыртқы және ішкі құрылымы, тамақтану, көбею, даму ерекшеліктері, тіршілік ету циклдары. Географиялық таралуы және ландшафтық ыңғайластырылуы. Аса қауіпті инфекциялардың табиғи ошақтарында жұмыс істеу кезінде биоқауіпсіздік және биоқорғаныс аспектілерін игеру. Тәуекелдерді бағалау. ЖҚҚ. Сүтқоректілерден, құстардан, эктопаразиттерден ықтимал биологиялық қауіпті материалды жинау, оны орау, сақтау, зертханаға тасымалдау. Биологиялық қалдықтарды басқару. Дезинфекция. Жыртқыш құстардың нәжістерінен биологиялық материал жинау, топырақ пен судың сынамаларын алу.
Оқыту нәтижелері	Эпизоотология негіздерін, паразитология негіздерін және зоологиялық номенклатура негіздерін біледі. Жануарлардың аса қауіпті инфекциялары қоздырғыштарының тасымалдаушыларының сипаттамасын біледі. Морфологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін, тасымалдаушылардың жалпы экологиясын біледі. Аса қауіпті инфекциялардың табиғи ошақтарында жұмыс істеу кезінде биоқауіпсіздік және биоқорғаныс аспектілерін меңгерген. Тәуекелдерді бағалауды біледі. ЖҚҚ пайдалану дағдыларын меңгерген. Сүтқоректілерден, құстардан, эктопаразиттерден ықтимал қауіпті биологиялық материалды жинау, оны орау, сақтау, зертханаға тасымалдау туралы біледі. Биологиялық қалдықтарды басқаруды біледі. Дезинфекцияның негіздерін біледі. Жыртқыш құстардың нәжістерінен биологиялық материал жинауды, топырақ пен судан сынама алуды меңгерді.
Базалық пәннің атауы	Дезинфекциялық іс
Пәннің мазмұны	Дезинфекция, дезинсекция, дератизация саласындағы нормативтік-құқықтық актілер. Дезинфекция, деконтаминация және стерилизацияның жалпы қағидаттары мен әдістері. Дезинфекцияның түрлері (ошақтық және профилактикалық, ағымдағы, қорытынды) және дезинфекциялық іс-шаралардың тәсілдері (механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық). Дезинфекциялық заттардың микроорганизмдерге әсер ету тетігі. Дезинфекцияның тиімділігіне әсер ететін факторлар. Эпизоотияға қарсы және профилактикалық іс-шаралар кешеніндегі дезинфекцияның орны мен рөлі. Дезинфекция кезіндегі жұмыс және қауіпсіздік қағидалары. Персенолды оқыту. Автоклавтар, стерилизаторлар, жұмыс қағидалары және қауіпсіздік. Стерилизацияны бақылау. Пероксидті газбен бу стерилизациясы. Дезинфекцияның заманауи инженерлік-техникалық шаралары. Химиялық топ бойынша дезинфекциялық құралдардың сыныпталуы, дезинфекциялық құралдардың әрекет ету қағидаттары. Тері антисептиктері. Дезинфекциялық ерітінділерді дайындау қағидалары. Микроорганизмдердің вегетативтік және споралық өсіріндісі кезінде дезинфекциялау құралдарын қолдану. Көліктегі дезинфекциялық іс-шаралар. Дезинфекциялау құралдарымен улану кезінде алғашқы көмек көрсету. Дезинфекциялық құралдарды сақтау. Дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық жұмыстардың барлық түрлерінде ЖҚҚ-ны пайдалану. Кеміргіштермен күресудің құралдары мен әдістері. Дератизация. Кенттік және далалық дезинсекция. Химиялық заттарды қолдану – инсектицидтер. Дезинфекция құралдарын, инсектицидтер мен зооцидтерді ветеринариялық мақсатта қолданудың экологиялық аспектілері. Дезинсекциялық және дератизациялық жұмыстарды жүргізу кезінде биоқауіпсіздікті қамтамасыз ету. Аса қауіпті инфекциялар кезінде дезинфекциялау. Зертханадағы қалдықтарды басқару.
Оқыту нәтижелері	Дезинфекция, дезинсекция, дератизация саласындағы нормативтік-құқықтық актілерді біледі. Дезинфекция, деконтаминация және стерилизацияның жалпы қағидаттары мен әдістерін біледі. Дезинфекцияның түрлерін (ошақтық және профилактикалық, ағымдағы, қорытынды) және дезинфекциялық іс-шаралардың тәсілдерін (механикалық, физикалық, химиялық, биологиялық) біледі. Дезинфекциялық заттардың микроорганизмдерге әсер ету тетігін біледі. Дезинфекцияның тиімділігіне әсер ететін факторлар туралы біледі. Эпизоотияға қарсы және профилактикалық іс-шаралар кешеніндегі дезинфекцияның орны мен рөлі туралы біледі. Персоналды оқыту дағдыларын меңгерген. Дезинфекция кезіндегі жұмыс қағидалары мен қауіпсіздігі туралы біледі. Автоклавтар, стерилизаторлар, жұмыс қағидалары және қауіпсіздік туралы біледі. Стерилизацияны бақылау туралы біледі. Пероксидті газбен бу стерилизациясы туралы біледі. Дезинфекцияның заманауи инженерлік-техникалық шараларын біледі. Химиялық топ бойынша дезинфекциялау құралдарының жіктелуін, дезинфекциялау құралдарының әрекет ету принциптерін біледі. Тері антисептиктері туралы біледі. Дезинфекциялық ерітінділерді дайындау қағидаларын біледі. Микроорганизмдердің вегетативтік және споралық өсіріндісінде дезинфекциялық құралдардың қолданылуын біледі. Көліктегі дезинфекциялық іс-шараларды біледі. Дезинфекциялау құралдарымен улану кезінде алғашқы көмек көрсетуді меңгерген. Дезинфекциялық құралдардың дұрыс сақталуын біледі. Дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық жұмыстардың барлық түрлерінде ЖҚҚ-ны пайдалануды меңгерген. Кеміргіштермен күресудің құралдары мен әдістері туралы біледі. Дератизация білімін меңгерген. Кенттік және далалық дезинсекция туралы біледі. Химиялық құралдар - инсектицидтерді пайдалануды меңгерген. Дезинфекция құралдарын, инсектицидтер мен зооцидтерді ветеринариялық мақсаттарда қолданудың экологиялық аспектілері туралы біледі. Дезинсекциялық және дератизациялық жұмыстарды жүргізу кезінде биоқауіпсіздікті қамтамасыз етуді меңгерген.
Базалық пәннің атауы	Қауіпті патогендермен қауіпсіз жұмыс
Пәннің мазмұны	Биологиялық агенттермен және инфекциялық материалмен жұмыс істеу кезіндегі тиісті микробиологиялық практика мен рәсімдер. Патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу кезіндегі ұлттық талаптар (оның ішінде рұқсат беру құжаттары, биологиялық қауіпсіздік бағдарламасы, практикалық әдістер мен техника, патогендерді және (немесе) материалдарды есепке алу және олардың қозғалысы, құжаттамаға қойылатын талаптар, СОР әзірлеу және орындау). Зертханалық инфрақұрылымға және үй-жайларды аймақтарға бөлуге қойылатын талаптар. Зертхананы физикалық қорғау. Биологиялық қалдықтарды жинауға, таңбалауға, орауға, залалсыздандыруға және кәдеге жаратуға қойылатын талаптар. Биоқауіпсіздіктің барлық мәселелері бойынша персоналды даярлау, ішкі аудит жүргізу және персоналдың құзыреттілігін бағалау. Инфекциялық материалды тасымалдау қағидалары. ЖҚҚ. Биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесі. Биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі инженерлік-техникалық, әкімшілік және ұйымдастыру іс-шаралары, тиісті микробиологиялық практика, ЖҚҚ-ны пайдалану. Маманға, биоқауіпсіздік жөніндегі жергілікті комитетке қойылатын талаптар.
Оқыту нәтижелері	Биологиялық агенттермен және инфекциялық материалмен жұмыс істеу кезінде тиісті микробиологиялық тәжірибені және рәсімді біледі. Патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу үшін зертханаларға қойылатын ұлттық талаптарды біледі. Биологиялық қалдықтарды кәдеге жаратуға қойылатын талаптарды біледі. Биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесін біледі және тәжірибеде қолдана алады. Ішкі аудитті және биоқауіпсіздік бойынша персоналдың құзыреттілігін бағалауды қалай жүргізу керектігін біледі. Биоқауіпсіздік мәселелері бойынша персоналды дайындауды қалай жүргізу керектігін біледі. Инфекциялық материалды тасымалдау қағидаларын біледі. ЖҚҚ туралы біледі. Маманға және биоқауіпсіздік жөніндегі жергілікті комитетке қойылатын талаптарды біледі.
Базалық пәннің атауы	Технологиялардың географиялық ақпараттық жүйесінің (бұдан әрі – ГАЖ) негіздері және оларды эпидемиологиялық, эпизоотологиялық деректерді талдау үшін қолдану
Пәннің мазмұны	Ақпараттық технологиялар туралы жалпы түсінік. ГАЖ туралы түсінік. Визуализация мүмкіндігі – деректерге деген жаңа көзқарастың арқасында жаңа ақпарат алу. ГАЖ-да жұмыс істеудің географиялық әдісінің мүмкіндіктері. Деректерқор – белгілі бір жоба үшін дерекқорын құру дағдысы. Салыстырмалы, сандық немесе жинақталған ақпаратты көрсететін карта үшін база құру. Деректерқоры және дерекқорды басқару жүйелері. Кеңістіктік ақпаратты өңдеу және дереқорымен жұмыс істеу. ГАЖ-ға кіріспе (ақпаратты визуализациялау туралы түсінік, жұмыстың географиялық әдісі). Деректерді құру және жаңарту, нәтижелерді ұсыну, картографиялық қосымшаларды әзірлеу. ГАЖ бойынша бағдарламалық қамтылыммен танысу және олардың деректерін зерделеу, географиялық объектілермен жұмыс істеу. Кестелермен, стильдермен және символдармен жұмыс. Деректтер қабаты, фреймері және мазмұн кестесі. Жаңа карта жасау. Деректер түрінде және құрастыру түрінде карталармен жұмыс істеудің айырмашылығы. Карта қабаттарын басқару. Карталарды құрастыру, сақтау және экспорттау. ГАЖ карталарын жасау.
Оқыту нәтижелері	Кеңістіктік ақпаратты өңдеу және дерктерқорымен жұмыс істеу дағдыларын меңгерген. Ақпаратты визуализациялау, жұмыстың географиялық әдісі туралы біледі. Деректерді жасайды және жаңартады. Нәтижелерді ұсыну және картографиялық қосымшаларды әзірлеу дағдыларын меңгерген. ГАЖ бойынша бағдарламалық қамтылыммен жұмыс істеу дағдыларын меңгерген. Кестелермен, стильдермен және символдармен жұмыс істейді. Жаңа карта жасайды. Карта қабаттарын басқару туралы біледі. Карталарды құрастыру, сақтау және экспорттау дағдыларын меңгерген. ГАЖ картасын жасайды.
Базалық пәннің атауы	Инфекциялық бақылау
Пәннің мазмұны	Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың этиологиясы. Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың алдын алу және жою жөніндегі нормативтік және заңнамалық құжаттар. Ошақтарды жою және зоондау кезеңдері. Патогендігі I-II топтағы аса қауіпті инфекциялардың негізгі қоздырғыштары және берілу жолдары. Аса қауіпті аурулардың ошақтарын жою кезіндегі ветеринариялық-санитариялық іс-шаралар (вакцинациялау, дезинфекциялау, ауру жануарларды жою, қан мен патологиялық материалдың сынамаларын алу, дезинфекцияның сапасын тексеру үшін шаю). Аса қауіпті аурулар ошақтарын жою кезіндегі қауіпсіздік қағидалары.
Оқыту нәтижелері	Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың этиологиясын біледі. Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың алдын алу және жою жөніндегі нормативтік және заңнамалық құжаттарды меңгерген. Ошақтарды жою және зоондау кезеңдерін біледі. Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың негізгі қоздырғыштары мен берілу жолдарын біледі. Аса қауіпті аурулардың ошақтарын жою кезінде ветеринариялық-санитариялық іс-шараларды (вакцинациялау, дезинфекциялау, ауру жануарларды жою, қан мен патологиялық материал сынамаларын алу, дезинфекция сапасын тексеру үшін шаю) біледі. Аса қауіпті аурулардың ошақтарын жою кезінде қауіпсіздік қағидаларын меңгерген.
Базалық пәннің атауы	Аса қауіпті вирустық инфекциялар, эпизоотология, зертханалық диагностика, биоқауіпсіздік
Пәннің мазмұны	Жеке ветеринариялық вирусология: жануарлардың және адамдар мен жануарларға ортақ вирусты инфекция. Аса қауіпті вирустық инфекциялардың вирустары –қоздырғыштары туралы жалпы мәліметтер, олардың қазіргі жағдайдағы адамның инфекциялық патологиясындағы маңызы, эпизоотология, вирустық және риккетсиялық этиологияның трансмиссивті инфекцияларды эпизоотологиялық қадағалау және профилактика. Вирустардың қасиеттері, морфология, көбеюі, вирустың негізгі жасушамен өзара іс-қимылы. Вирустық аурулардың берілу тетіктері. Вирустық инфекцияларды диагностикалау әдістері. Әлемде, Тәуелсіз мемлекеттер достастығы елдерінде және Қазақстан Республикасында географиялық таралуы және геморрагиялық қызбамен сырқаттануы.
Оқыту нәтижелері	Жеке ветеринариялық вирусологияны зерделейді: жануарлардың және адамдар мен жануарларға ортақ вирустық инфекциясын. Аса қауіпті вирустық инфекциялардың вирустары – қоздырғыштары туралы жалпы мәліметтерді, олардың қазіргі жағдайдағы адамның инфекциялық патологиясындағы маңыздылығын, эпизоотологияны, вирустық және риккетсиоздық этиологияның трансмиссивті инфекцияларды эпизоотологиялық қадағалауды және профилактикасын біледі. Вирустардың қасиеттерін, морфологиясын, көбеюін, вирустың қабылдаушы жасушамен өзара іс-қимылын біледі. Вирустық аурулардың берілу тетіктерін біледі. Вирустық инфекцияларды диагностикалау әдістерін біледі. Тәуелсіз мемлекеттер достастығы елдерінде және Қазақстан Республикасында географиялық таралуы мен ауруларды біледі.
Таңдау бойынша пәннің атауы	Инфекциялық аурулардың зертханалық диагностикасы және биологиялық қауіпсіздік
Пәннің мазмұны	Инфекциялық ауруларды зертханалық диагностикалау әдістері: бактериологиялық, вирусологиялық, иммунологиялық, микроскопиялық, биологиялық және молекулалық-генетикалық зерттеулер. Инфекциялық аурулардың қоздырғыштарымен қауіпсіз зертханалық жұмыс істеу қағидалары: зоонозды инфекциялар, бактериялық және вирустық этиологияның аса қауіпті инфекциясы. Қоректік орта, тест-жүйелердің валидациясы және верификациясы, сапа менеджменті жүйесін (бұдан әрі – СМЖ) қамтамасыз ету. Жұмыс орындарына дезинфекция жүргізу, құжаттаманы жүргізу, биологиялық қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жарату. Зертханалық ыдыстарды, ЖҚҚ дайындау, қоректік орталарды құю. Зертханалық жұмыс бойынша СОР жазу және журнал жүргізу қағидалары.
Оқыту нәтижелері	Инфекциялық ауруларды зертханалық диагностикалау әдістерін біледі: бактериологиялық, вирусологиялық, иммунологиялық, микроскопиялық, биологиялық және молекулалық-генетикалық зерттеулер. Инфекциялық аурулардың қоздырғыштарымен қауіпсіз зертханалық жұмыс істеу қағидаларын меңгерген: зоонозды инфекциялар, бактериялық және вирустық этиологияның аса қауіпті инфекция. Қоректік орта, тест-жүйелерді валидациялау және верификациялау, СМЖ қамтамасыз ету негіздері туралы біледі. Жұмыс орындарын дезинфекциялауды, биологиялық қалдықтарды залалсыздандыруды және кәдеге жаратуды қалай жүргізу керектігін біледі. Құжаттаманы жүргізу туралы біледі. Зертханалық ыдыстарды дайындау, ЖҚҚ, қоректік орталарды құю қағидаларын біледі. Зертханалық жұмыс бойынша СОР жазу және журнал жүргізу қағидаларын біледі.
Таңдау бойынша пәннің атауы	Қазақстан Республикасының зертханаларындағы биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау негіздері
Пәннің мазмұны	Патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу кезіндегі ұлттық талаптар (оның ішінде рұқсат беру құжаттары, биоқауіпсіздік бағдарламасы, практикалық әдістер мен техника, патогендерді және (немесе) материалдарды есепке алу және олардың қозғалысы, құжаттамаға қойылатын талаптар, СОР әзірлеу және орындау). Зертханалық инфрақұрылымға және үй-жайларды аймақтарға бөлуге қойылатын талаптар. Зертхананы физикалық қорғау. Биологиялық қалдықтарды жинауға, таңбалауға, орауға, залалсыздандыруға және кәдеге жаратуға қойылатын талаптар. Биоқауіпсіздіктің барлық мәселелері бойынша персоналды даярлау, ішкі аудит жүргізу және персоналдың құзыреттілігін бағалау. Инфекциялық материалды тасымалдау қағидалары. Қорғаныш киімдері және ЖҚҚ. Биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесі. Биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі инженерлік-техникалық, әкімшілік және ұйымдастыру іс-шаралары, тиісті микробиологиялық практика, ЖҚҚ-ны пайдалану. Маманға, биоқауіпсіздік жөніндегі жергілікті комитетке қойылатын талаптар.
Оқыту нәтижелері	Патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу үшін зертханаларға қойылатын ұлттық талаптарды біледі. Биологиялық қалдықтарды кәдеге жаратуға қойылатын талаптарды біледі. Биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесін біледі және практикада қолдана алады. Ішкі аудитті және биоқауіпсіздік бойынша персоналдың құзыреттілігін бағалауды қалай жүргізу керектігін біледі. Биоқауіпсіздік мәселелері бойынша персоналды дайындауды қалай жүргізу керектігін біледі. Қорғаныш киімдері мен ЖҚҚ түрлерін біледі. Маманға және биоқауіпсіздік жөніндегі жергілікті комитетке қойылатын талаптарды біледі. Инфекциялық материалды тасымалдау қағидаларын біледі.
Базалық пәннің атауы	Ветеринариялық паразитология, эпизоотология, зертханалық диагностика, биоқауіпсіздік
Пәннің мазмұны	Жеке ветеринариялық паразитология. Буынаяқтылар – трансмиссивті инфекцияларды тасымалдаушылар, олардың трансмиссивті ауруларды сақтаудағы және таратудағы маңызы. Инфекцияның берілу тетіктері. Бүргелер мен кенелер – табиғи ошақты трансмиссивті аурулардың тасымалдаушылары. Бүргелердің буынаяқтылар жүйесіндегі орны. Бүргелердің морфологиясы, ішкі құрылымы, тамақтану, көбею, даму ерекшеліктері. Бүргелер экологиясы. Бүргелердің оба микробының (гипотезалар) және басқа табиғи-ошақ инфекцияларының сақталуындағы рөлі. Кенелер. Кенелердің буынаяқтылар жүйесіндегі орны. Сыртқы және ішкі құрылымы, тамақтану, көбею, даму ерекшеліктері, тіршілік ету циклдары. Географиялық таралуы және ландшафтық ыңғайластырылуы. Кенелердің ветеринариялық маңызы. Аса қауіпті инфекциялардың табиғи ошақтарында жұмыс істеу кезінде биоқауіпсіздік және биоқорғаныс аспектілерін игеру. Тәуекелдерді бағалау. ЖҚҚ. Сүтқоректілерден, құстардан, эктопаразиттерден ықтимал биологиялық қауіпті материалды жинау, оны орау, сақтау, зертханаға тасымалдау. Биологиялық қалдықтарды басқару. Дезинфекция. Жыртқыш құстардың нәжістерінен биологиялық материал жинау, топырақ пен судың сынамаларын алу.
Оқыту нәтижелері	Паразиттердің систематикасын, морфологиясын және биологиясын біледі, олардың медициналық-ветеринарлық маңызы бар; паразиттер мен иесінің қатынастарының сипатын, патогенезін, паразитоздардың клиникалық көріністерін және паталогоанатомиялық өзгерістерді біледі; оны диагностикалау және ажыратып балау әдістерін меңгереді; паразитоздарды, әсіресе зооантропоноздарды бақылау мен алдын алудың тиімді әдістерін әзірлеуге принципті тәсілді меңгереді.
Таңдау бойынша пәннің атауы	Қазақстан Республикасының зертханаларында биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау жөніндегі тереңдетілген курс
Пәннің мазмұны	Патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу кезіндегі ұлттық талаптар (оның ішінде рұқсат беру құжаттары, биоқауіпсіздік бағдарламасы, практикалық әдістер мен техника, патогендерді және (немесе) материалдарды есепке алу және олардың қозғалысы, құжаттамаға қойылатын талаптар, СОР әзірлеу және орындау). Зертханалық инфрақұрылымға қойылатын талаптар. Зертхананы физикалық қорғау. Биологиялық қалдықтарды жинауға, таңбалауға, орауға, залалсыздандыруға және кәдеге жаратуға қойылатын талаптар. Биоқауіпсіздіктің барлық мәселелері бойынша персоналды даярлау, ішкі аудит жүргізу және персоналдың құзыреттілігін бағалау. Инфекциялық материалды тасымалдау қағидалары. ЖҚҚ. Биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесі. Биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі инженерлік-техникалық, әкімшілік және ұйымдастыру іс-шаралары, тиісті микробиологиялық практика, ЖҚҚ-ны пайдалану. Маманға, биоқауіпсіздік жөніндегі жергілікті комитетке қойылатын талаптар. Аса қауіпті инфекцияларға материал алу, биоқауіпсіздік шкафында жұмыс істеу және биологиялық тәуекелдерді бағалау.
Оқыту нәтижелері	Патогендігі I, II, III и IV топтардағы микроорганизмдермен жұмыс істеу үшін зертханаларға қойылатын ұлттық талаптарды біледі. Биологиялық қалдықтарды кәдеге жаратуға қойылатын талаптарды біледі. Биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесін біледі және практикада қолдана алады. Ішкі аудитті және биоқауіпсіздік бойынша персоналдың құзыреттілігін бағалауды қалай жүргізу керектігін біледі. Инфекциялық материалды тасымалдау қағидаларын біледі. ЖҚҚ туралы біледі. Маманға және биоқауіпсіздік жөніндегі жергілікті комитетке қойылатын талаптарды біледі.
Таңдау бойынша пәннің атауы	Патогендігі I, II, III и IV топтардағы аса қауіпті инфекциялар қоздырғыштарымен жұмыс істеу әдістері мен техникасы
Пәннің мазмұны	Бактериологиялық, вирусологиялық, иммунологиялық, микроскопиялық және молекулярлық-генетикалық зерттеулер жүргізу кезінде аса қауіпті инфекциялар қоздырғыштарымен қауіпсіз зертханалық жұмыстың әдістері мен техникасы. Эксперименттік және биопробтық (зертханалық) жануарлардың аса қауіпті инфекцияларға инокуляциясы мен некропсиясы кезінде биоқауіпсіздікті сақтау қағидалары, биопробтық жануарларды жұқтыру әдістері мен техникасы (аса қауіпті инфекциялар қоздырғыштарын оқшаулаудың биологиялық әдісі). 2-сыныпты биоқауіпсіздік шкафындағы жұмысқа қойылатын талаптар, пайдалану, сертификаттау және техникалық қызмет көрсету. Жұмыс орындарына дезинфекция жүргізу, құжаттаманы жүргізу, медициналық қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жарату. Зертханалық ыдыстарды дайындау, қоректік орталарды құю. Зертханалық жұмыс бойынша СОР жазу және журнал жүргізу қағидалары.
Оқыту нәтижелері	Бактериологиялық, вирусологиялық, иммунологиялық, микроскопиялық және молекулярлық-генетикалық зерттеулер жүргізу кезінде аса қауіпті инфекциялардың қоздырғыштарымен жұмыс істеу кезінде зертханалық жағдайларда қалай қауіпсіз жұмыс істеу керектігін біледі. Жұқтырылған объектілермен манипуляциялардың біріздендірілген әдістемесін – "Ашық үстелде" және биологиялық қауіпсіздік шкафында қауіпсіз жұмыс істеудің техникалық тәсілдерін меңгерген, биологиялық тәуекелдерді есептей алады. Зертханалық диагностика, дезинфекциялау, дератизациялау және дезинсекциялау, зерттеудің биологиялық әдісін пайдалана отырып қоздырғышты оқшаулау әдістерін біледі. Құжаттаманы жүргізу, медициналық қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жарату қағидаларын, зертханалық ыдысты қалай дайындау керектігін біледі, қоректік ортаны құюды біледі, зертханалық жұмыс бойынша СОР жазу және журнал жүргізу қағидаларын біледі.
Базалық пәннің атауы	Инфекциялық аурулардың зертханалық диагностикасы және биологиялық қауіпсіздік
Пәннің мазмұны	Инфекциялық ауруларды зертханалық диагностикалау әдістері: бактериологиялық, иммунологиялық, микроскопиялық, биологиялық және молекулалық-генетикалық зерттеулер. Инфекциялық аурулардың қоздырғыштарымен қауіпсіз зертханалық жұмыс істеу қағидалары: зоонозды инфекциялар, бактериялық және вирустық этиологияның аса қауіпті инфекциясы. Қоректік орта, тест-жүйелердің валидациясы және верификациясы, сапа менеджменті жүйесін қамтамасыз ету. Жұмыс орындарына дезинфекция жүргізу, құжаттаманы жүргізу, медициналық қалдықтарды залалсыздандыру және кәдеге жарату. Зертханалық ыдыстарды, қорғаныш киімдерді дайындау, қоректік орталарды құю. Зертханалық жұмыс бойынша СОР жазу және журнал жүргізу қағидалары.
Оқыту нәтижелері	Инфекциялық ауруларды зертханалық диагностикалау әдістерін біледі: бактериологиялық, иммунологиялық, микроскопиялық, биологиялық және молекулярлық-генетикалық зерттеулер. Инфекциялық аурулардың қоздырғыштарымен қауіпсіз зертханалық жұмыс істеу қағидаларын біледі: ішек инфекциялары зоонозды инфекциялар, бактериялық және вирустық этиологияның аса қауіпті инфекциясы. Қоректік орта, тест-жүйелерді валидациялау және верификациялау, СМЖ қамтамасыз ету негіздері туралы біледі. Жұмыс орындарын дезинфекциялауды, медициналық қалдықтарды залалсыздандыруды және кәдеге жаратуды қалай жүргізу керектігін біледі. Құжаттаманы жүргізу туралы біледі. Зертханалық ыдыстарды, қорғаныш киімдерді дайындау, қоректік орталарды құю қағидаларын біледі. Зертханалық жұмыс бойынша СОР жазу және журнал жүргізу қағидаларын біледі.
Таңдау бойынша пәннің атауы	BSL-2/3 биологиялық қауіпсіздік деңгейіндегі зертханаларда жұмыс істеу дағдылары
Пәннің мазмұны	Микроорганизмдердің патогендік топтары, биологиялық қауіптілік өлшемшарттары, зертханалар мен персоналға қойылатын талаптар. Биологиялық тәуекел ұғымы, биологиялық тәуекелді бағалау, биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі іс-шаралар, биоқауіпсіздік тиімділігін бағалау, биологиялық тәуекелдерді ауыстыру немесе алып тастау, жол берілетін биологиялық тәуекелдер. Биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі іс-шаралар: инженерлік-техникалық іс-шаралар (оның ішінде зертхананы жобалау, зертхана жабдығы, материалдар, құрылысжай), әкімшілік және ұйымдастырушылық іс-шаралар (оның ішінде саясат, стандарттар және басшылық қағидаттары, бұйрықтар, СОР, жазбалар, хаттамалар, шарттар), практикалық әдістер мен рәсімдер (тиімділігі практикада дәлелденген рәсімдер мен әдістер), ЖҚҚ. Биологиялық тәуекелдерді басқару тиімділігін бағалауға қойылатын талаптар: күнделікті жедел бақылау, мерзімді мониторинг және (немесе) аудит, сыртқы инспекция, талдау және ұсынымдар. Маманға қойылатын талаптар, оның функционалдық міндеттері.
Оқыту нәтижелері	Биологиялық тәуекелдерді басқару тиімділігін бағалау шеңберінде мерзімді мониторинг жүргізу білімі мен дағдыларын меңгереді. Зертханалардың биоқауіпсіздік деңгейін, микроорганизмдердің патогендік топтарын, зертханалар мен персоналға қойылатын талаптарды біледі. Биологиялық тәуекелдерді басқару туралы біледі: биологиялық тәуекел ұғымы, биологиялық тәуекелді бағалау, биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі іс-шаралар, биоқауіпсіздік тиімділігін бағалау, биологиялық тәуекелдерді ауыстыру немесе алып тастау, жол берілетін биологиялық тәуекел. Биологиялық тәуекелдерді төмендету жөніндегі іс-шараларды біледі: инженерлік-техникалық іс-шаралар, әкімшілік және ұйымдастырушылық іс-шаралар, практикалық әдістер мен рәсімдер, ЖҚҚ. Биологиялық тәуекелдерді басқарудың тиімділігін бағалауға қойылатын талаптарды біледі: күнделікті жедел бақылау, мерзімді аудит, сыртқы инспекция, талдау және ұсынымдар. Маманға қойылатын талаптарды, оның функционалдық міндеттерін біледі.
Таңдау бойынша пәннің атауы	ABSL-3 биологиялық қауіпсіздік деңгейіндегі зертханаларда жұмыс істеу дағдылары
Пәннің мазмұны	Жұқтырған жануарлармен жұмыс кезінде зертханалық биоқауіпсіздік бойынша халықаралық және ұлттық стандарттар. Биологиялық қорғанысы барынша жоғары зертханалар: шлюздер, үй-жайларды аймақтарға бөлу, авторландырылған рұқсат беру, теріс қысым аймақтарын құра отырып, ауаны сүзгілеудің НЕРА (ағыл. High Efficiency Particulate Air или High Efficiency Particulate Arrestance) инженерлік жүйелері, сарқынды суларды өңдеу, VHP (ағыл. Vaprorized Hydrogen Peroxide) деконтаминациясы, зертханалық жарақтандыру және жабдықтар, эксперименттік жануарларды ұстауға арналған жеке желдетілетін кешендер. Зертханалық жануарлармен (жұқтырған/жұқтырмаған) манипуляциялар жүргізу кезінде және оларға күтім жасау кезінде биологиялық тәуекелдерді басқару жүйесі: биологиялық тәуекелді бағалау, бақылау іс-шаралары, биоқауіпсіздік тиімділігін бағалау, биологиялық тәуекелдерді ауыстыру немесе алып тастау, жол берілетін биологиялық тәуекел. Зертханалық жануарларға күнделікті күтім жасау (жұқтырған/ жұқтырмаған): азық беру, суару және ауыстырып отыру. ЖҚҚ-ны пайдалану, зертханалық жануарлармен жұмыс істеу үшін персоналды даярлау (жұқтырмаған/жұқтырмаған). Инфекцияланған биологиялық қалдықтарды залалсыздандыруға және оларды кәдеге жаратуға қойылатын талаптар. Эксперименттік виварияда құжаттаманы жүргізу.
Оқыту нәтижелері	Жұқтырған жануарлармен жұмыс кезінде зертханалық биоқауіпсіздік бойынша халықаралық және ұлттық стандарттарды біледі. Биологиялық қорғанысы барынша жоғары зертханаларға қойылатын талаптарды біледі: шлюздер, үй-жайларды аймақтарға бөлу, авторландырылған рұқсат беру, теріс қысым аймақтарын құра отырып, ауаны сүзгілеудің НЕРА (ағыл. High Efficiency Particulate Air или High Efficiency Particulate Arrestance) инженерлік жүйелері, сарқынды суларды өңдеу, VHP (ағыл. Vaprorized Hydrogen Peroxide) деконтаминациясы, зертханалық жарақтандыру және жабдықтар, эксперименттік жануарларды ұстауға арналған жеке желдетілетін кешендер. Зертханалық жануарлармен (жұқтырған/жұқтырмаған) манипуляция жүргізу кезінде және оларға күтім жасау кезінде биологиялық тәуекелдердіі басқару жүйесін қолдана алады. Зертханалық жануарларға (жұқтырған/жұқтырмаған) күнделікті күтім жасау ережелерін біледі: азық беру, суару және ауыстырып отыру. Жануарлармен (жұқтырмаған/жұқтырмаған) жұмыс істеу кезінде ЖҚҚ-ны пайдалану қағидаларын және эксперименттік виварияда құжаттама жүргізу қағидаларын біледі. Инфекцияланған биологиялық қалдықтарды залалсыздандыруға және оларды кәдеге жаратуға қойылатын талаптарды біледі.
Базалық пәннің атауы	Ветеринариялық санитариялық сараптама бойынша зерттеу жүргізу кезіндегі биологиялық қауіпсіздік
Пәннің мазмұны	Микроорганизмдердің тәуекел топтары, биологиялық қауіптілік өлшемшарттары, зертханаларға және Ветеринариялық санитариялық сараптама зертханасы (бұдан әрі – ВССЗ) персоналына қойылатын талаптар. Жануарлардан алынатын өнімдерді зертханалық зерттеу әдістері: міндетті және қосымша зерттеу әдістері. Азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі (сүт өнімдерінің биоқауіпсіздігі, ет өнімдерінің биоқауіпсіздігі). Инфекциялық және инвазиялық аурулар кезінде жануарлардан алынатын өнімдер сапасын бағалау: туберкулез кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; бруцеллез кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; аусыл кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; сібір жарасы кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; эхинококкоз кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары.
Оқыту нәтижелері	Микроорганизмдердің тәуекел топтарын, биологиялық қауіптілік өлшемшарттарын, зертханаларға және ВССЗ персоналына қойылатын талаптарды біледі. Жануарлардан алынатын өнімдерді зертханалық зерттеу әдістерін біледі: міндетті және қосымша зерттеу әдістері. Азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін (сүт өнімдерінің биоқауіпсіздігі, ет өнімдерінің биоқауіпсіздігі, балық өнімдерінің биоқауіпсіздігі) біледі. Инфекциялық және инвазиялық аурулар кезінде жануарлардан алынатын өнімдер сапасының бағасын біледі: туберкулез кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; бруцеллез кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; аусыл кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшартттары; сібір жарасы кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары; эхинококкоз кезінде жануарлардан алынатын өнімдер қауіпсіздігінің өлшемшарттары.

Биологиялық қауіпсіздік
жөніндегі кадрларды кәсіптік
даярлаудың, қайта даярлаудың
және олардың біліктілігін
арттырудың үлгілік
бағдарламасына
5-қосымша

Биологиялық қауіпсіздік саласындағы кәсіптік даярлау және, қайта даярлау бағдарламаларының үлгілік оқу жоспарлары және мазмұны

Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. "Ветеринария", "Биология" бағыттары бойынша техникалық және кәсіптік білімі бар, "Ветеринария" мамандығы бойынша орта білімнен кейінгі білімі бар, "Ветеринария" немесе "Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика" ("Биология", "Химия", "Биотехнология") бағыттары бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар мамандар үшін кадрларды кәсіптік даярлаудың, қайта даярлау бағдарламаларының үлгілік оқу жоспары және мазмұны.

"Патогендігі I және II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы" кадрларын кәсіби даярлау және қайта даярлау, ветеринариялық зертханалардың мамандары үшін, 21 кредит (630 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау мәселелері бойынша ветеринария саласындағы құқықтық реттеу	60	Емтихан
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	116	Емтихан
Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және микробиологиясы	90	Емтихан
Аса қауіпті инфекциялардың зертханалық диагностикасы (практикалық сабақтар)	120	Емтихан
Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы, далалық биоқауіпсіздік	90	Емтихан
Дезинфекциялық іс	60	Емтихан
Қауіпті патогендермен қауіпсіз жұмыс	90	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	21/630

"Патогендігі II топтағы инфекциялық аурулардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы" кадрларын кәсіби даярлау және қайта даярлау, ветеринариялық зертханалардың мамандары үшін, 21 кредит (630 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау мәселелері бойынша денсаулық сақтау саласындағы құқықтық реттеу	60	Емтихан
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	116	Емтихан
Патогендігі II топтағы аса қауіпті инфекциялардың эпидемиологиясы және микробиологиясы	90	Емтихан
Аса қауіпті инфекциялардың зертханалық диагностикасы (практикалық сабақтар)	240	Емтихан
Дезинфекциялық іс	60	Емтихан
ГАЖ технология негіздері	60	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	21/630

"Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы" кадрларын кәсіби даярлау және қайта даярлау, эпизоотияға қарсы отряд мамандары үшін, 14 кредит (420 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау мәселелері бойынша ветеринария саласындағы құқықтық реттеу	60	Емтихан
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	116	Емтихан
Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және микробиологиясы	90	Емтихан
Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы, далалық биоқауіпсіздік	90	Емтихан
Дезинфекциялық іс	60	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	14/420

"Патогендігі I және II топтардағы инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы" кадрларын кәсіби даярлау және қайта даярлау, ветеринариялық ұйымдардың мамандары үшін, 14 кредит (420 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау мәселелері бойынша ветеринария саласындағы құқықтық реттеу	60	Емтихан
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	116	Емтихан
Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және микробиологиясы	90	Емтихан
Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы, далалық биоқауіпсіздік	90	Емтихан
Дезинфекциялық іс	60	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	14/420

"Патогендігі I және II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы" кадрларын кәсіби даярлау және қайта даярлау, зертханашылар үшін, 14 кредит (420 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	96	Емтихан
Аса қауіпті инфекциялардың зертханалық диагностикасы (практикалық сабақтар)	200	Емтихан
Дезинфекциялық іс	60	Емтихан
ГАЖ технологиясының негіздері	60	Емтихан
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	14/420

"Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы" кадрларын кәсіби даярлау және қайта даярлау, ветеринария саласындағы қызметті жүзеге асыратын ветеринариялық зертханалардың мамандары үшін аудандар, облыстық маңызы бар қалалар деңгейінде, 9 кредит (270 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Жалпы микробиология және аса қауіпті инфекцияларды бактериологиялық диагностикалау әдістері	2	Емтихан
Патогенділігі II-IV топтағы микроорганизмдермен жұмыс істеудің эпизоотияға қарсы (эпидемияға қарсы) режимі	22	Емтихан
Бактериологиялық зертхананың, серологиялық диагностиканың және жұқпалы ауруларды диагностикалаудың биологиялық әдісінің қауіпсіз жұмыс әдістері мен техникасы	86	Емтихан
Аса қауіпті инфекциялардың микробиологиясы, зертханалық диагностикасы, эпизоотологиясы, эпидемиологиясы	122	Емтихан
Биологиялық зерттеулердегі зертханалық жануарлар	4	Емтихан
Аса қауіпті инфекциялар кезінде дезинфекциялау	20	Емтихан
Қоректік орталар және зертханалық объектілерді зарарсыздандыру	2	Емтихан
Зертханада қалдықтармен жұмыс	12	Емтихан
Қорытынды бақылау	-	Тестілеу
Барлығы	9/270
	9

2. "Ветеринария", "Биология" бағыттары бойынша, техникалық және кәсіптік білімі бар "Ветеринариялық техник" (ветеринариялық фельдшер) мамандығы бойынша орта білімнен кейінгі білімі бар, "Ветеринария" немесе "Жаратылыстану ғылымдары, математика және статистика" ("Биология", "Химия", "Биотехнология") бағыттары бойынша жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімі бар кадрлардың біліктілігін арттыру бағдарламаларының үлгілік оқу жоспары және мазмұны.

"Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялар кезіндегі биоқауіпсіздік" біліктілігін арттыру курсы, 8 кредит (240 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау мәселелері бойынша денсаулық сақтау саласындағы құқықтық реттеу	60	Емтихан
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	120	Емтихан
Таңдау бойынша пән	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	8/240

"Аса қауіпті инфекциялар кезіндегі биоқауіпсіздік және дезинфекциялық іс" бойынша біліктілікті арттыру курсы 4 кредит (120 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Дезинфекциялық іс	60	Тестілеу
Таңдау бойынша пән	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	4/120

"Биоқауіпсіздік және инфекциялық бақылау" бойынша біліктілікті арттыру курсы, 4 кредит (120 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Инфекциялық бақылау	60	Тестілеу
Таңдау бойынша пән	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	4/120

"ГАЖ технологиясы" бойынша біліктілікті арттыру курсы, 4 кредит (120 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
ГАЖ технология негіздері	60	Тестілеу
Таңдау бойынша пән	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	4/120

"Зертханадағы биоқауіпсіздік негіздері" бойынша біліктілікті арттыру курсы, 2 кредит (60 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Таңдау бойынша компонент	56	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	2/60

"Биологиялық қауіпсіздік және биоқорғау негіздері" біліктілігін арттыру курсы, 2 кредит (60 сағат):

Пәннің атауы	Оқу жүктемесінің көлемі, кредит/сағат	Бақылау нысаны
Биологиялық қауіпсіздік және биологиялық қорғау, еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, алғашқы көмек көрсету	30	Емтихан
Дезинфекциялық іс	26	Тестілеу
Практикалық дағдылар	2	Емтихан
Қорытынды бақылау	2	Тестілеу
Барлығы	2/60

Биологиялық қауіпсіздік
жөніндегі кадрларды кәсіптік
даярлаудың, қайта даярлаудың
және олардың біліктілігін
арттырудың үлгілік
бағдарламасына
6-қосымша

Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы патогенді биологиялық агенттермен жұмыс істеуге рұқсат алу үшін мамандарды даярлау және қайта даярлау нәтижелері бойынша берілетін мамандандыру тізбесі

Ескерту. 6-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 15.11.2023 № 390 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Сертификаттау курсының атауы	Оқытылатын контингент	Ұзақтығы	Берілетін мамандандыру
"Патогендігі І-ІІ топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпизоотологиясы және микробиологиясы"	Зертханалар мамандары	21 кредит (630 сағат)	Патогендігі І-ІІ топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және диагностикасы
"Патогендігі II топтағы инфекциялық аурулардың биоқауіпсіздігі, эпизоотологиясы және микробиологиясы"	Зертханалар мамандары	21 кредит (630 сағат)	Патогендігі ІІ топтағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және диагностикасы
"Патогендігі I-II топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және эпизоотологиясы"	Эпизоотияға қарсы отряд мамандары	14 кредит (420 сағат)	Патогендігі II топтағы инфекциялардың эпизоотологиясы және диагностикасы
"Патогендігі I-II топтардағы инфекциялық аурулардың биоқауіпсіздігі, эпизоотологиясы және микробиологиясы"	Ветеринариялық ұйымдардың мамандары	14 кредит (420 сағат)	Патогендігі І-ІІ топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және диагностикасы
"Патогендігі I-II топтардағы инфекциялық аурулардың биоқауіпсіздігі, эпизоотологиясы және микробиологиясы"	Зертханашылар	14 кредит (420 сағат)	Патогендігі І-ІІ топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және диагностикасы
"Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы аса қауіпті инфекциялардың биоқауіпсіздігі, эпидемиологиясы және микробиологиясы"	Зертханалар мамандары	9 кредит (270 сағат)	Патогендігі I және (немесе) II және (немесе) III және (немесе) IV топтардағы аса қауіпті инфекциялардың эпизоотологиясы және диагностикасы

Об утверждении типовых программ профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации кадров в области биологической безопасности