Об утверждении инструкции по созданию и обновлению Национальной инфраструктуры пространственных данных

Приказ Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 20 марта 2023 года № 98/НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 28 марта 2023 года № 32130

В соответствии с подпунктом 17) статьи 13 Закона Республики Казахстан "О геодезии, картографии и пространственных данных" ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую инструкцию по созданию и обновлению Национальной инфраструктуры пространственных данных.

2. Признать утратившим силу приказа Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 29 апреля 2020 года № 163/НҚ "Об утверждении инструкций, правил, регламентирующих порядок создания, обновления, использования Национальной инфраструктуры пространственных данных" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 20535).

3. Комитету геодезии и картографии Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан после его официального опубликования;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа предоставление в Юридический департамент Министерства цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан.

5. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан

Б. Мусин

"СОГЛАСОВАН"
Министерство сельского хозяйства
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство индустрии
и инфраструктурного развития
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство обороны
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Комитет национальной безопасности
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство экологии
и природных ресурсов
Республики Казахстан

Приложение к приказу Министра цифрового развития, инноваций и аэрокосмической промышленности Республики Казахстан от 20 марта 2023 года № 98/НҚ

Инструкция по созданию и обновлению Национальной инфраструктуры пространственных данных

Глава 1. Общие положения

1. Настоящая Инструкция по созданию и обновлению Национальной инфраструктуры пространственных данных (далее – Инструкция) разработана в соответствии с подпунктом 17) статьи 13 Закона Республики Казахстан "О геодезии, картографии и пространственных данных" (далее – Закон) и детализирует выполнения мероприятий по созданию и обновлению Национальной инфраструктуры пространственных данных.

2. В настоящей Инструкции используются следующие основные понятия:

1) информационная система – организационно-упорядоченная совокупность информационно-коммуникационных технологий, обслуживающего персонала и технической документации, реализующих определенные технологические действия посредством информационного взаимодействия и предназначенных для решения конкретных функциональных задач;

2) базовые пространственные данные – совокупность общедоступных стандартизированных пространственных данных как унифицированной основы для интеграции и совместного использования в геоинформационных системах;

3) единая цифровая картографическая основа (далее – ЕЦКО) – электронный информационный ресурс, который является составной картографической частью Национальной инфраструктуры пространственных данных и систематизированной совокупностью базовых пространственных данных о территории Республики Казахстан;

4) уполномоченный орган в сфере геодезии, картографии и пространственных данных (далее – уполномоченный орган) – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в сфере геодезии, картографии и пространственных данных;

5) высокоточная геодезическая сеть (далее – ВГС) – спутниковая геодезическая сеть со средним расстоянием между смежными геодезическими пунктами 150-300 км, пространственные координаты которых определяются относительно пунктов фундаментальной астрономо-геодезической сети;

6) дифференциальная геодезическая станция – электронное устройство, размещенное на точке земной поверхности с определенными координатами, выполняющее передачу информации, необходимой для повышения точности определения координат в результате выполнения геодезических работ с использованием спутниковых навигационных систем;

7) квазигеоид – математическая строгая модель, вычисленная на основе наземных геодезических измерений и значений потенциалов силы тяжести без привлечения данных по распределению масс, поверхность которой аппроксимирует физическую поверхность Земли;

8) пространственные данные – информация, содержащая сведения о местоположении объектов местности, представленная в определенной форме и координатной системе отсчета;

9) геосервисы пространственных данных (далее – геосервисы) – электронный информационный ресурс, предоставляющий пользователю инструменты для осуществления операций с пространственными данными и (или) метаданными и существующие в виде самостоятельного продукта или подключаемого сервиса;

10) государственная геодезическая сеть (далее – ГГС) – геодезическая сеть, используемая в целях установления и (или) распространения государственной координатной системы отсчета;

11) система государственного геодезического обеспечения (далее – СГГО) – совокупность ГГС, ГНС и ГГрС;

12) государственная гравиметрическая сеть (далее – ГГрС) – гравиметрические сети, используемые в целях установления и распространения единой гравиметрической основы;

13) государственная нивелирная сеть (далее – ГНС) – нивелирная сеть, используемых в целях установления или распространения государственной системы отсчета высот;

14) метаданные – информация, описывающая наборы пространственных данных и геосервисов;

15) мультимасштабная карта – динамическая цифровая карта, обеспечивающая визуальную целостность информации при отображении в разных диапазонах масштаба;

16) код объекта – буквенно-цифровая комбинация однозначно соответствующая объекту цифровой карты;

17) метрика объекта – часть информации в составе объекта цифровой топографической карты/цифрового топографического плана, описывающая местоположение и плановые очертания объекта;

18) ортофотомозаика – это единое, бесшовное и тонально сбалансированное изображение, состоящее из нескольких одиночных ортофотоснимков, полученных в результате аэрокосмосъемки;

19) рекогносцировка – осмотр и обследование местности с целью выбора оптимального положения пунктов ГГС, ГНС и ГГрС;

20) семантика – система правил и соглашений, которые определяют смысл конструкций языка часть информации в составе объекта цифровой топографической карты/цифрового топографического плана, описывающая сущность и свойства объекта;

21) спутниковая геодезическая сеть (далее – СГС) – сеть геодезических пунктов, закрепленных на поверхности Земли, координаты которых определяются на основе спутниковых геодезических наблюдений с последующей математической обработкой;

22) фундаментальная астрономо-геодезическая сеть (далее – ФАГС) – СГС со средним расстоянием между смежными геодезическими пунктами 650-1000 километров, координаты которых определяются в геоцентрической пространственной системе координат;

23) объект цифровой топографической карты – структурная единица картографической информации, отображающая объект местности являющийся +обязательным для отображения на цифровой топографической карте (далее – ЦТК) в соответствии с требованиями нормативно-технических документов;

24) объект цифрового топографического плана – структурная единица картографической информации, отображающая объект местности являющийся обязательным для отображения цифровом топографическом плане (далее –ЦТП) в соответствии с требованиями нормативно-технических документов.

Глава 2. Создание Национальной инфраструктуры пространственных данных

Параграф 1. Государственные геодезические, нивелирные и гравитметрические сети

3. Создание Национальной инфраструктуры пространственных данных (далее – НИПД) осуществляется путем модернизации СГГО и внедрения НИПД.

4. Модернизация СГГО состоит из:

1) модернизации ГГС:

фундаментальной астрономо-геодезической сети;

высокоточной геодезической сети;

астрономо-геодезической сети 1 и 2 класса;

геодезической сети сгущения 3 и 4 классов.

2) модернизации ГНС:

ГНС І класса;

ГНС ІІ класса;

ГНС ІІІ-ІV классов.

3) модернизации ГГрС:

государственной фундаментальной гравиметрической сети;

ГГрС 1 класса.

5. Установления государственной системы координат с применением спутниковых технологий.

6. Этапы модернизации СГГО включают в себя следующие процессы:

1) составление технических проектов;

2) рекогносцировка местности;

3) обследование и восстановление пунктов ГГС, ГНС и ГГрС;

4) закладка пунктов ГГС, ГНС и ГГрС;

5) монтаж (установка) дифференциальных геодезических станций;

6) геодезические, гравиметрические измерения, нивелирование;

7) математическая обработка (уравнивание) ГГС, ГНС и ГГрС;

8) составление технических отчетов ГГС, ГНС и ГГрС;

9) составление каталогов координат и высот, гравиметрических измерений.

7. Составление технических проектов предусматривает следующие разделы:

1) введение;

2) физико-географическая характеристика объектов;

3) топографо-геодезическая, аэрокосмическая и картографическая обеспеченность объекта;

4) технология производства и объемы проектируемых работ;

5) организационно-ликвидационные работы на объекте;

6) график выполнения работ;

7) контроль и приемка работ;

8) охрана труда и техника безопасности на объекте;

9) расчетные-сметы.

8. Рекогносцировка проводится предварительным обследованием местности в целях выбора положения пунктов ГГС, ГНС и ГГрС.

9. Обследование и восстановление пунктов ГГС, ГНС и ГГрС производится с целью проверки их сохранности на местности и поддержания в рабочем состоянии для использования при выполнении топографических, геодезических и инженерноизыскательских работ, а также спутниковых определений.

Обследованию и восстановлению подлежат:

1) пункты ГГС 1, 2, 3 и 4 классов;

2) знаки ГНС I, II, III и IV классов;

3) пункты ГГрС 1 класса.

10. Закладка пунктов ГГС, ГНС и ГГрС осуществляется путем закрепления на местности инженерной конструкции (центра), обеспечивающей долговременную сохранность.

11. Монтаж (установка) дифференциальных геодезических станций проводится на пунктах ФАГС и ВГС.

12. Геодезические измерения заключаются в определении координат всех пунктов ГГС, для последующего их уравнивания при построении ГГС.

Гравиметрические измерения заключаются в определении значений абсолютных и относительных измерений, для последующего их уравнивания при построении ГГрС.

Нивелирование заключается в выполнении измерений соответствующего класса точности с определением высот линий ГНС, для последующего их уравнивания при построении ГНС.

13. Математическая обработка (уравнивание) ГГС, ГНС и ГГрС включает полевые вычисления, предварительные вычисления и уравнивание сетей.

Все сети ГГС подлежат уравниванию в международной системе координат International Terrestrial Reference System (Международная Земная система координат).

По результатам обработки ГГС, ГНС и ГГрС составляется карта высот квазигеоида на соответствующую территорию.

14. По завершению вышеуказанных процессов составляются технические отчеты ГГС, ГНС и ГГрС.

15. Составление каталогов координат и высот, гравиметрических измерений включает следующие разделы:

1) пояснение каталогу;

2) список координат, высот и значении гравиметрических измерении;

3) чертежи типов центров;

4) алфавитный указатель;

5) схемы нивелирной сети.

16. Государственная система координат с применением спутниковых технологий устанавливается в результате модернизации СГГО.

До утверждения государственной системы координат с применением спутниковых технологий применяются картографические материалы открытого пользования во всемирной геодезической системе координат 1984 года (World Geodetic System 1984). При этом используются параметры (ключи) перехода предоставляемые уполномоченным органом или определенные полевыми измерениями.

17. Внедрение НИПД состоит из:

1) преобразования топографических карт масштаба 1:25 000 и планов городов и районных центров масштаба 1:2 000 в мультимасштабную карту Республики Казахстан;

2) преобразования материалов аэрокосмосъемки в единую ортофотомозаику Республики Казахстан;

3) создания информационной системы по государственному геодезическому обеспечению;

4) создания информационной системы по базовым пространственным данным.

18. Преобразование топографических карт масштаба 1:25 000 и планов городов и районных центров масштаба 1:2 000 в мультимасштабную карту Республики Казахстан включает в себя:

1) составление технических проектов;

2) сбор и систематизацию картографических материалов;

3) конвертацию цифровых топографических карт и планов в цифровую карту открытого пользования и цифровой план открытого пользования;

4) создание метаданных;

5) экспертизу ЕЦКО;

6) трансформирование ЦК ОП и ЦП ОП из одной системы координат в другую;

7) подготовку единой мультимасштабной карты;

8) составление технических отчетов.

19. Преобразование материалов аэрокосмосъемки в единую ортофотомозаику Республики Казахстан включает в себя:

1) сбор и систематизацию аэрокосмосъемочных материалов;

2) фотограмметрические работы;

3) трансформирование ортофотопланов из одной системы координат в другую;

4) подготовку единой ортофотомозаики.

20. Концептуальная модель НИПД обеспечивает:

исключение дублирования создания наборов данных на одну и ту же территорию;

эффективный поиск нужных данных;

выявление востребованных отсутствующих наборов данных.

21. НИПД обеспечивает интероперабельность пространственных данных.

Параграф 2. Информационная система государственного геодезического обеспечения

22. Создание информационной системы государственного геодезического обеспечения, предусматриваемой для приема, обработки, хранения данных СГГО и предоставления геосервисов, осуществляется в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 38 Закона Республики Казахстан "Об информатизации".

Информационная система государственного геодезического обеспечения обеспечивает доступ к данным постоянно действующих референцных станций для субъектов геодезической и картографической деятельности.

Выдача субъектам геодезической и картографической деятельности сведений высокоточного спутникового позиционирования посредством постоянно действующих референцных станций государственных геодезических сетей.

23. Создание информационной системы по базовым пространственным данным, предусматриваемой для приема, обработки, хранения единой картографической основы и предоставления геосервисов, осуществляется в соответствии с требованиями, предусмотренными статьей 38 Закона Республики Казахстан "Об информатизации".

24. Для обеспечения эффективной организации процессов создания и достижения результатов НИПД предусматривается управление проектом, которое выполняется по техническому заданию уполномоченного органа.

25. Геосервисы обеспечивают обслуживание средства поиска пространственной информации, ее просмотра, преобразования, приобретения и использования в различных целях.

26. Информационные системы НИПД гарантируют соответствующее хранение, обслуживание, безопасность всех составляющих ее элементов, а также процедуры архивирования, учитывая действующих международных стандартов в области геоинформатики.

Параграф 3. Наборы пространственных данных

27. Информационным ресурсом НИПД являются наборы пространственных данных в том числе базового и отраслевого (ведомственного) назначения создаваемых за счет средств государственного бюджета.

Данными, наполнения и обновления базовых пространственных данных являются:

данные и материалы Национального фонда пространственных данных;

данные и материалы, полученные в результате дистанционного зондирования, геодезических, топографических, картографических, гидрографических и демаркационных работ государственного назначения;

данные и материалы, полученные в результате дистанционного зондирования, геодезических, топографических, картографических, гидрографических работ отраслевого (ведомственного) назначения.

28. Под базовыми пространственными данными в НИПД понимают набор базовых, основных, наиболее необходимых слоев или групп слоев соответствующий по своему содержанию цифровой картографической основе.

29. Базовые пространственные данные не содержат сведений, составляющих государственные секреты и иную охраняемую законом тайну, а также информацию, доступ к которой ограничен в соответствии с законодательством.

30. Тематические пространственные данные создаются на основе базовых пространственных данных.

31. Составным компонентом НИПД является ЕЦКО. Использование ЕЦКО обеспечивает возможность межведомственного информационного взаимодействия при решении государственных и региональных задач. При создании ЕЦКО обеспечивается возможность представления сведений картографической основы в государственных и местных системах координат.

32. Качество пространственных данных является ключевым аспектом при принятии решения об их использовании. Все наборы данных, используемых в НИПД содержат описание качества в соответствии с требованиями СТ РК ISO 19157:2013.

33. Для наборов пространственных данных устанавливаются и описываются в соответствующих спецификациях и метаданных:

единицы измерений;

системы пространственных координат;

системы временных координат;

пространственная схема описания пространственных объектов:

системы классификации и кодирования;

форматы представления;

правила цифрового описания объектов;

каталог пространственных объектов;

библиотеки условных знаков для визуализации.

современность обновления;

периодичность обновления;

качество пространственных данных.

Основные виды пространственных данных, используемые в НИПД:

цифровая картографическая основа;

материалы дистанционного зондирования Земли (далее – ДЗЗ),

ортофотопланы и другие производные материалы, созданные на основе материалов ДЗЗ:

наборы тематических пространственных данных;

цифровые модели рельефа и местности;

топонимическая база данных, созданная на основе Государственного каталога географических названий;

информационная система "Адресный регистр";

единый государственный кадастр недвижимости.

34. Совместимость пространственных данных обеспечивается удовлетворением следующих аспектов:

система координат, в которой представлены пространственные данные;

способ представления координатных данных объектов;

способ представления описаний пространственных отношений объектов;

классификация объектов предметной области с использованием каталогов (классификаторов);

способ представления адресных данных объектов;

идентификация объектов с использованием идентификаторов;

форматы представления данных.

35. При создании НИПД устанавливается этапность формирования наборов данных.

На первом этапе включаются существующие наборы пространственных данных, для которых необходимо только обеспечение интероперабельности.

Последующие этапы формируются исходя из конкретных потребностей.

36. НИПД обеспечивает условия для непротиворечивого комбинирования пространственных данных, полученных из различных источников, их свободного распространения между пользователями.

Пространственные данные являются доступными на условиях, которые не ограничивают их широкого использования, обеспечивают простой поиск и оценку пригодности для конкретной цели.

37. Включение пространственных данных в НИПД осуществляется согласно Правил представления пространственных данных в НИПД, утвержденные в соответствии с подпунктом 30) статьи 13 Закона.

38. В целях обеспечения интероперабельности на семантическом уровне наборов пространственных данных, получаемых из разных источников, при их создании реализовываются следующие требования:

применение единой координатной основы в соответствии с СТ РК 3499-2019;

применение единой системы присвоения пространственным объектам уникальных идентификаторов, в которую можно будет интегрировать используемые на различных уровнях идентификаторы для обеспечения их интероперабельности согласно СТ РК ISO 19112-2019;

поддержание логической и топологической взаимосвязи между пространственными объектами;

открытая система классификации атрибутивной информации;

информация о временном интервале данных;

систематическое обновление данных.

39. Для обеспечения интероперабельности и гармонизации отдельных тем пространственных данных поставщики данных соблюдаются требования к общим типам данных, идентификации пространственных объектов, элементам метаданных.

Для обеспечения интероперабельности и гармонизации в пределах одной темы пространственных данных всеми участниками используются классификации и определения пространственных объектов, их ключевые атрибуты и ассоциативные роли, типы данных, области допустимых значений.

40. Применительно к системам классификации пространственных данных устанавливаются два вида списков кодов:

списки кодов, которые ведутся централизовано и в которые не могут вноситься изменения отдельными сторонами;

обычные списки кодов, поддерживающие поставщиками данных и расширяются на соответствующем уровне. Все вносимые расширения списков кодов включаются в реестр списков кодов и ведутся поставщиками данных.

Параграф 4. Государственный геопортал Национальной инфраструктуры пространственных данных

41. Ведение, программно-техническое сопровождение и модернизацию комплекса программно-технических средств государственного геопортала НИПД (далее – геопортал) обеспечивает уполномоченный орган.

42. В соответствии с пунктом 2 статьи 24 Закона собственники наборов пространственных данных, включенных в состав НИПД, обязаны разместить наборы пространственных данных с помощью геосервисов и иных способов, не противоречащих законодательству Республики Казахстан, на своих веб-порталах, а также обеспечить к ним доступ пользователей и Национального фонда пространственных данных. В случае отсутствия у собственника наборов пространственных данных своего веб-портала он вправе обратиться в уполномоченный орган для размещения сформированных им наборов пространственных данных и выполнения других действий с этими наборами.

43. Геопортал НИПД обеспечивает доступ к распределенным геоинформационным ресурсам и выполняет роль информационной и коммуникационной платформы в сети Интернет.

44. Функционально геопорталом обеспечивается:

картографическая визуализация.

доступ к каталогу пространственных данных (посредством метаданных);

поиск пространственных данных и поставщиков данных;

набор сервисов, обеспечивающих типовые запросы;

доступ к метаданным, обеспечивающим описание и оценку применимости представленных пространственных данных;

наличие приложений, соответствующих основным заявленным задачам НИПД.

45. Геопортал включает сервисы для поиска пространственных данных по следующим критериям:

местоположению (на карте, по названию);

названиям организаций;

ключевым словам:

типу организации (правительственные, университеты):

форматам представления;

состоянию (завершенные, в стадии разработки);

исходному масштабу;

актуальности данных:

возможности скачивания данных.

46. Обязательным условием обеспечения поиска необходимых данных является предварительный просмотр пространственных данных средствами визуализации в процессе поиска.

Визуализация пространственных данных обеспечивает их представление в растровом и/или векторном формате в виде картографических изображений, а также в виде аэрофотосъемочных или космических ортоизображений (ортомозаик) различного разрешения в матричном (сеточном) представлении.

Дополнительные средства визуализации предусматривают производную генерацию картографических изображений на основе пространственных данных, представление их в трехмерном виде, в режиме реального времени.

47. Геопортал имеет функционал мониторинга качества веб-сервисов, включая сбор различной статистической информации и ее анализ в целях повышения качества сервисов.

48. Геопортал обеспечивает различные виды доступа к пространственным данным на основе соответствующей информации в метаданных. Основные виды доступа:

свободный доступ – имеет неограниченный круг, а материалы и данные предоставляются на безвозмездной основе и могут использоваться в любых целях;

неограниченный доступ за плату – имеет неограниченный круг лиц с их идентификацией, а материалы и данные предоставляются на возмездной основе за плату;

лицензируемый доступ – к результатам интеллектуальной деятельности имеют пользователи на основании лицензионного договора;

ограниченный доступ – имеют только определенные категории пользователей в установленном законодательством порядке.

49. В составе геопортала создаются и обслуживаются следующие сервисы пространственных данных:

1) сервисы поиска, которые обеспечивают выявление пространственных данных и сервисов пространственных данных в информационных сетях;

2) сервисы просмотра, которые обеспечивают отображение пространственных данных и метаданных;

3) сервисы доступа, которые обеспечивают непосредственный доступ к пространственным данным или получение их копий;

4) сервисы координатных операций, которые обеспечивают трансформирование и преобразование координат пространственных данных из одной системы координат или картографической проекции в другую;

5) сервисы трансформирования данных, которые интероперабельны с другими сервисами таким образом, чтобы геосервисы могли эксплуатироваться в соответствии с Законом.

Сетевые сервисы необходимы для распространения пространственных данных между различными уровнями участников инфраструктуры пространственных данных. Они обеспечивают средства поиска пространственной информации, ее просмотра, преобразования, приобретения и использования.

Сетевые сервисы работают по минимальному уровню услуг для обеспечения взаимодействия как уже существующих инфраструктур пространственных данных, так и создаваемых.

50. Сервисы ориентированы на типовые запросы пользователей, являются простыми и легкими для использования и общественно доступными. Доступ к сервисам предоставляется через Интернет и/или локальные сети.

51. Сервисы обеспечивают поиск пространственных данных в соответствии с критериями, указанными в пункте 45 настоящей Инструкции.

52. При необходимости реализуются сервисы, делающие невозможным использование визуализированных пространственных данных в коммерческих целях без соответствующего доступа.

53. При предоставлении сетевых услуг обеспечивается защита персональных данных граждан в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

54. Общие требования к сервисам, реализуемым в геоинформационных технологиях, установлены в СТ РК ISO 19119:2016.

Параграф 5. Метаданные

55. Метаданные формируются на наборы пространственных данных, включенные в состав НИПД, и геосервисы для этих наборов.

56. Размещение метаданных на государственном геопортале НИПД и доступ к ним обеспечивает государственное предприятие, уполномоченное на ведение Национального фонда пространственных данных.

57. Метаданные обеспечивают предоставление информации об идентификации, протяженности, качестве, пространственных и временных параметрах, содержании, координатной основе, отображении, распространении и других свойствах пространственных данных и сервисов в соответствии с требованиями, установленными СТ РК ISO 19115-1-2019.

58. Поставщики пространственных данных при создании набора пространственных данных и геосервисов создают метаданные к ним. При обновлении набора пространственных данных поставщики обновляют и метаданные.

В случае обновления геосервисов пространственных данных обновление метаданных осуществляется не реже одного раза в шесть месяцев.

59. Требования к структуре и содержанию метаданных, их минимальному набору, обязательным и необязательным элементам метаданных, методам расширения метаданных в целях обеспечения решения конкретных задач установлены СТ РК ISO 19115-1-2019.

60. Сведения о пространственных метаданных формируются в электронном виде в виде файлов в формате XML, созданных с использованием XML-схемы;

61. Применительно к инфраструктуре пространственных данных пространственные метаданные формируются в отношении всех пространственных данных и материалов, содержащихся в Национальном фонде пространственных данных.

62. Пространственные метаданные содержат следующую информацию:

вид пространственных данных или материалов (карта, цифровая карта, цифровой план, цифровая навигационная карта, материалы аэросъемки, материалы космической съемки, цифровой ортофотоплан, технический отчет, каталог высот пунктов государственной нивелирной сети, каталог координат пунктов геодезических сетей, каталог абсолютных значений ускорений силы тяжести, кроки, журналы нивелирования, ведомости превышений, материалы уравнивания, акты сдачи геодезических пунктов для наблюдения за сохранностью, иные пространственные данные и (или) материалы, полученные в результате выполнения геодезических и (или) картографических работ);

местонахождение территории, в отношении которой подготовлены пространственные данные или материалы;

год создания (обновления) пространственных данных или материалов;

система координат, в которой представлены пространственные данные;

точность пространственных данных или материалов;

формат хранения пространственных данных или материалов;

наличие в пространственных данных или материалах сведений, составляющих коммерческую, служебную или иную охраняемую законом тайну;

организация-изготовитель;

обладатель пространственных данных или правообладатель материалов;

год соответствия пространственных данных или материалов местности, в отношении которой они подготовлены;

условия доступа, приобретения и использования пространственных данных или материалов;

дополнительные характеристики пространственных данных или материалов (при наличии).

63. Из установленных в СТ РК ISO 19115-1-2019 пакетов для описания метаданных на пространственные данные и сервисы используются в качестве обязательных.

Параграф 6. Нормативные технические документы, межгосударственные стандарты, используемые в Национальной инфраструктуре пространственных данных

64. Эффективность НИПД зависит от наличия общих стандартов и спецификаций, которые позволяют различным источникам данных, службам, приложениям и системам взаимодействовать друг с другом на национальном и международном уровнях. В целях обеспечения совместимости пространственных данных и их интероперабельности в НИПД реализовываются как существующие стандарты, так и дополнительно разрабатываемые для конкретной области применения.

65. При разработке стандартов на НИПД необходимо руководствоваться принципом максимального использования существующих международных стандартов серии ISO 19100 разрабатываемых ISO/ТК 211. Перечень действующих международных стандартов серии ISO 19100 приведен в приложении.

66. Международные стандарты серии ISO 19100 в Республике Казахстан применяются при:

1) отсутствии национальных стандартов Республики Казахстан и предварительных национальных стандартов с аналогичными объектами стандартизации и требованиями, предъявляемыми к ним;

2) соответствии стандартов действующим на территории Казахстана техническим регламентам:

3) соответствии стандартов современному уровню развития науки, техники и технологий, передовому зарубежному опыту.

67. При создании инфраструктуры пространственных данных разрабатываются спецификации на все виды создаваемых информационных продуктов в соответствии с СТ РК ISO 19112-2019.

68. Первым шагом в разработке спецификаций пространственных данных является разработка Базовой концептуальной модели, направленной на реализацию общих принципов, устанавливающих требования обеспечения совместимости и непротиворечивого комбинирования пространственных данных, полученных из различных источников.

По базовой концептуальной модели создаются спецификации пространственных данных по всем темам, в целях обеспечения интероперабельности и гармонизации данных и сервисов.

Параграф 7. Единая цифровая картографическая основа

69. Содержание ЕЦКО составляют топографические карты и планы городов, за исключением сведений, составляющие государственные секреты.

70. Из содержания ЕЦКО исключаются сведения, относимые к служебной информации ограниченного распространения:

1) характеристика промышленных объектов, складов и баз дается без уточнения;

2) высота капитальных башен и других высотных сооружений;

3) сведения о пропускной способности автодорог в приграничных районах;

4) обозначение участков дорог с большими уклонами и малыми радиусами поворотов;

5) высота, глубина карьеров, терриконов, отвалов, насыпей, выемок, дамб, ям, бугров, береговых валов, обрывов, оврагов и промоин;

6) текстовая характеристика условий проходимости и обзора местности;

7) характеристика участков горных дорог (троп) на искусственных карнизах (оврингов);

8) количественная и качественная характеристика лесов (за исключением породы деревьев), ширина просек;

9) условие проходимости местности вне дорог;

10) характеристика всех видов мостов, кроме их длины и ширины (подъемные, разводные, наплавные, цепные или висячие мосты отображаются на картах и планах открытого пользования условным знаком обычных мостов);

11) подпорные стенки железных дорог;

12) характеристика гидроузлов, действующих водохранилищ, каналов, плотин, шлюзов (за исключением ширины), время действия гидроузлов, плотин и шлюзов;

13) продолжительность разлива рек и озер и скорость течения рек, глубина и рельеф дна водоемов, кроме судоходных, глубина болот;

14) военные объекты, кроме местных органов военного управления, районных эксплуатационных частей, военных учебных заведений;

15) уточнение наименований административных зданий.

71. Топографические карты создаются в масштабах 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000, 1:200 000, 1:500 000 и 1:1 000 000 в государственной системе координат по утвержденным условным знакам. До утверждения государственной системы координат с применением спутниковых технологий применяются картографические материалы открытого пользования во всемирной геодезической системе координат 1984 года (World Geodetic System 1984). При этом используются параметры (ключи) перехода предоставляемые уполномоченным органом или определенные полевыми измерениями.

72. Топографические карты предназначаются для решения следующих основных задач:

1) карты масштабов 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000 – для детального изучения и оценки местности, целеуказания и ориентирования на местности, выполнения проектно-изыскательских работ, обеспечения строительства и реконструкции населенных пунктов, промышленного, гидроэнергетического и дорожного строительства, выбора трасс и прокладки трубопроводов, линий связи и электропередачи, крупномасштабной геологической съемки и поисково-разведочных работ, непосредственного проектирования мелиоративных систем, землеустройства и лесоустройства, определения координат объектов;

2) карты масштабов 1:200 000 и 1:500 000 – для изучения и оценки местности, планирования и предварительного проектирования новых городов, транспортных магистралей, разработок месторождений полезных ископаемых, крупных объектов отраслей экономики, мелиорации и освоения новых сельскохозяйственных земель, общего геологического картографирования территории, организации лесного хозяйства и природных заповедников и заказников, подготовки и осуществления полетов авиации;

3) карта масштаба 1:1 000 000 – для общей оценки местности и изучения природных условий крупных географических районов (больших регионов), генерального планирования территориально-производственных комплексов, освоения природных ресурсов, создания крупнейших сооружений государственного и областного значения, осуществления полетов авиации, охраны природы.

73. Создание ЕЦКО осуществляется государственными органами по согласованию с уполномоченным органом в целях исключения дублирования с ранее созданными геодезическими, топографическими и картографическими материалами и данными.

74. Создание ЕЦКО производится двумя методами:

1) методом исключения из содержания исходных ЦТК и ЦТП сведений, предусмотренных в пунктах 69, 70 настоящей Инструкции;

2) методом стереотопографической съемки по материалам цифровой аэрокосмосъемки не отображая сведения, предусмотренные в пунктах 69, 70 настоящей Инструкции.

75. Для обеспечения корректности содержания ЕЦКО при удалении линейных, точечных и площадных объектов выполняется маскирование участков территории, на которых находились указанные объекты. Способ маскирования для каждого участка определяется индивидуально.

Параграф 8. Требования к единой цифровой картографической основе

76. При создании ЕЦКО предъявляются следующие требования:

Описание полной информации:

объекты, подлежащие отображению на ЕЦКО разделены по элементам содержания и наносятся на соответствующий векторный слой:

1) рельеф;

2) гидрография и гидротехнические сооружения;

3) населенные пункты;

4) промышленные, сельскохозяйственные и социально-культурные объекты;

5) дорожная сеть и дорожные сооружения;

6) растительный покров и грунты;

7) границы и ограждения.

Содержание объектов ЕЦКО включает в себя:

1) идентификационный код объекта ЕЦКО;

2) семантику объекта ЕЦКО;

3) метрику объекта ЕЦКО.

Семантика объекта ЕЦКО содержит данные о его количественных и качественных характеристиках. Семантика объекта цифровой карты/цифрового плана обеспечивает соответствие описания и его цифрового представления в составе ЕЦКО.

Способ формирования метрики объекта ЕЦКО определяется характером локализации объектов, который принят для его описания. Характер локализации является одним из следующих:

дискретный;

линейный;

площадной.

При создании ЕЦКО обеспечивается метрическая согласованность объектов.

Поддержание ЕЦКО в современном состоянии как по содержанию, так и по форме:

ЕЦКО обновляется с учетом следующих критериев:

1) степень современности ЦТК/ЦТП;

2) изменения на местности;

3) преобразование содержания ЕЦКО в соответствии с стандартами обменного формата ЕЦКО.

Соблюдение точности метрики объектов ЕЦКО и соответствие требованиям, предъявляемым к ЦТК/ЦТП тех же масштабов.

Согласованность информации при описании метрики объектов в составе ЕЦКО:

1) в местах примыкания или пересечения объектов с обеспечением наличия общей точки у примыкающих (пересекающихся) объектов;

2) у смежных площадных объектов с обеспечением общности метрики границ на отрезке примыкания;

3) у площадных объектов, граница которых проходит вдоль линейных объектов, с обеспечением на отрезке примыкания общности метрики оси линейного объекта и границы площадного объекта;

4) для линейных объектов, совпадающих частично или полностью, с обеспечением общности метрики осевых линий на участках их совпадения.

77. В целях обеспечения правильного отображения государственной границы на создаваемых ЕЦКО, субъектами геодезической и картографической деятельности представляется на контроль вся исходная картографическая продукция, на которой имеется изображение указанного объекта.

78. Для обеспечения правильного показа наименований географических объектов на создаваемых ЕЦКО, используется Государственный каталог географических названий, который ведется Национальным фондом пространтственных данных Республики Казахстан.

Глава 3. Обновление Национальной инфраструктуры пространственных данных

79. Обновление Национальной инфраструктуры пространственных данных осуществляется государственным предприятием на основе картографической продукции, создаваемой за счет средств государственного бюджета, данных и материалов Национального фонда пространственных данных и интеграции информационных систем государственных органов (при наличии).

80. Периодичность обновления картографической продукции, создаваемой за счет бюджетных средств регламентируется приказом уполномоченного органа, утвержденный в соответствии с подпунктом 15) статьи 13 Закона.

Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру және жаңартып отыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2023 жылғы 20 наурыздағы № 98/НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 28 наурызда № 32130 болып тіркелді

"Геодезия, картография және кеңістіктік деректер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 13-бабының 17) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру және жаңартып отыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

2. "Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру, жаңартып отыру, пайдалану тәртібін регламенттейтін нұсқаулықтарды, қағидаларды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрінің 2020 жылғы 29 сәуірдегі № 163/НҚ бұйрығының (Нормативтік-құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20535 болып тіркелген) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Геодезия және картография комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі

Б. Мусин

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ауыл шаруашылығы министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Қорғаныс министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Ұлттық қауіпсіздік комитеті

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Экология және табиғи

ресурстар министрлігі

Қазақстан Республикасының Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі 2023 жылғы 20 наурыздағы № 98/НҚ Бұйрыққа қосымша

Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру және жаңартып отыру жөніндегі нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру және жаңартып отыру жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – Нұсқаулық) "Геодезия, картография және кеңістіктік деректер туралы" Қазақстан Республикасының Заңының (бұдан әрі – Заң) 13-бабы 17) тармақшасына сәйкес әзірленді және Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру және жаңартып отыру бойынша іс-шараларды орындау тәртібін нақтылайды.

2. Осы Нұсқаулықта мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) ақпараттық жүйе – ақпараттық өзара іс-қимыл арқылы белгілі бір технологиялық іс-әрекеттерді іске асыратын және нақты функционалдық міндеттерді шешуге арналған ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың, қызмет көрсететін персоналдың және техникалық құжаттаманың ұйымдастырушылық-ретке келтірілген жиынтығы;

2) базалық кеңістіктік деректер – кеңістіктік деректерді позициялау үшін қажетті, олардың координаттық негізі және таңдалған кеңістіктік объектілер туралы ақпаратты қамтитын кеңістіктік деректер ресурстарының жалпыға қолжетімді бөлігі;

3) бірыңғай цифрлық картографиялық негіз (бұдан әрі – БЦКН) – Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымының құрамдас картографиялық бөлігі және Қазақстан Республикасының аумағы туралы базалық кеңістіктік деректердің жүйеленген жиынтығы болып табылатын электрондық ақпараттық ресурс;

4) геодезия, картография және кеңістіктік деректер саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі – уәкілетті орган) – геодезия, картография және кеңістіктік деректер саласындағы басшылық пен салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

5) дәлдігі жоғары геодезиялық желі (бұдан әрі – ДЖГЖ) – кеңістіктік координаттары іргелі астрономиялық-геодезиялық желі пункттеріне қатысты айқындалатын аралас геодезиялық пункттер арасындағы орташа қашықтығы 150-300 км болатын спутниктік геодезиялық желі;

6) дифференциалды геодезиялық станция – белгілі координаттары бар жер бетінің нүктесінде орналастырылған, спутниктік навигациялық жүйелерді пайдалана отырып, геодезиялық жұмыстарды орындау нәтижесінде координаттарды анықтау дәлдігін арттыру үшін қажетті ақпаратты беруді орындайтын электрондық құрылғы;

7) квазигеоид – бұл жерүсті геодезиялық өзгерістер негізінде есептелген математикалық қатаң модель және жер беті Жердің физикалық бетін аппроксимациялайтын массаларды бөлу бойынша деректерді тартпай ауырлық күші потенциалдарының мәні;

8) кеңістіктік деректер – жергілікті жер объектілерінің орналасқан жері туралы мәліметтер қамтылатын, белгілі бір нысанда және координаттық есептеу жүйесінде ұсынылған ақпарат;

9) кеңістіктік деректердің геосервистері (бұдан әрі – геосервистер) – пайдаланушыға кеңістіктік деректермен және (немесе) метадеректермен операцияларды жүзеге асыру үшін құралдар беретін және дербес өнім немесе қосылатын сервис түрінде болатын электрондық ақпараттық ресурс;

10) мемлекеттік геодезиялық желі (бұдан әрі – МГЖ) – млекеттік координаттық есептеу жүйесін белгілеу және (немесе) тарату мақсатында пайдаланылатын геодезиялық желі;

11) мемлекеттік геодезиялық қамтамасыз ету жүйесі (бұдан әрі – МГҚЖ) – МГЖ, МНЖ және МГрЖ жиынтығы;

12) мемлекеттік гравиметриялық желі (бұдан әрі – МГрЖ) – ірыңғай гравиметриялық негізді белгілеу және (немесе) тарату мақсатында пайдаланылатын гравиметриялық желілер;

13) мемлекеттік нивелирлік желі (бұдан әрі – МНЖ) – емлекеттік биіктіктерді есептеу жүйесін белгілеу және (немесе) тарату мақсатында пайдаланылатын нивелирлік желі;

14) метадеректер – кеңістіктік деректер мен геосервистердің жинақтарын сипаттайтын ақпарат;

15) мультимасштабты карта – масштабтың әр түрлі диапазондарында көрсету кезінде ақпараттың визуалды тұтастығын қамтамасыз ететін динамикалық цифрлық карта;

16) объектінің коды – цифрлық картаның объектісіне бір мәнді сәйкес келетін әріптік-цифрлық комбинация;

17) объектінің метрикасы – объектінің орналасқан жерін және жоспарлы кескінін сипаттайтын цифрлық топографиялық карта/цифрлық топографиялық жоспар объектісінің құрамындағы ақпараттың бір бөлігі;

18) ортофотомозаика – аэроғарыш жүйесі нәтижесінде алынған бірнеше жалғыз ортофотосуреттерден тұратын бірыңғай, жіксіз және тоналды теңдестірілген сурет;

19) рекогносцировка – МГЖ, МНЖ және МГрЖ пункттерінің оңтайлы жағдайын таңдау мақсатында жергілікті жерді тексеру және қарау;

20) семантика – тіл құрылымының мәнін айқындайтын ережелер мен келісімдер жүйесі, объектінің мәні мен қасиеттерін сипаттайтын цифрлық топографиялық карта/цифрлық топографиялық жоспар объектісінің құрамындағы ақпараттың бөлігі;

21) спутниктік геодезиялық желі (бұдан әрі – СГЖ) – координаттары математикалық өңдеуден кейінгі спутниктік геодезиялық бақылау негізінде анықталатын жер бетінде бекітілген геодезиялық пункттер желісі;

23) іргелі астрономиялық-геодезиялық желі (бұдан әрі – ІАГЖ) – координаттары координаттардың геоцентрикалық кеңістіктік жүйесінде айқындалатын шектес геодезиялық пункттер арасындағы орташа қашықтықтағы 650-1000 километр СГЖ;

23) цифрлы топографиялық жоспар объектісі - цифрлы топографиялық карта – нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес цифрлы топографиялық жоспарға (бұдан әрі – ЦТЖ) бейнелеу үшін міндетті болып табылатын жергілікті жердің объектісін бейнелейтін картографиялық ақпараттың құрылымдық бірлігі;

24) цифрлы топографиялық карта объектісі – нормативтік-техникалық құжаттардың талаптарына сәйкес цифрлы топографиялық картаға (бұдан әрі – ЦТК) бейнелеу үшін міндетті болып табылатын жергілікті жердің объектісін бейнелейтін картографиялық ақпараттың құрылымдық бірлігі.

2-тарау. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру

1-параграф. Мемлекеттік геодезиялық, нивелирлік және гравитметриялық желілер

3. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын (бұан әрі – ҰКДИ) құру МГҚЖ жаңғырту және ҰКДИ енгізу жолымен жүзеге асырылады.

4. МГҚЖ жаңғырту мыналардан тұрады:

1) МГЖ жаңғырту:

іргелі астрономиялық-геодезиялық желі;

жоғары дәлдіктегі геодезиялық желі;

1 және 2-сыныпты астрономиялық-геодезиялық желі;

3 және 4-сыныпты қоюландыру геодезиялық желісі.

2) МНЖ жаңғырту:

І сыныпты МНЖ;

ІІ сыныпты МНЖ;

ІІІ-ІV сыныптардағы МНЖ.

3) МГрЖ жаңғырту:

мемлекеттік іргелі гравиметриялық желі;

1-сыныпты МГрЖ.

5. Спутниктік технологияларды қолдана отырып мемлекеттік координаттар жүйесін орнату.

6. МКГҚ жаңғырту кезеңдері келесі процестерді қамтиды:

1) техникалық жобаларды жасау;

2) жергілікті жерді рекогносцировкалау;

3) МГЖ, МНЖ және МГрЖ пункттерін тексеру және қалпына келтіру;

4) МГЖ, МНЖ және МГрЖ пункттерін салу;

5) дифференциалды геодезиялық станцияларды монтаждау (орнату);

6) геодезиялық, гравиметриялық өлшеу, нивелирлеу;

7) МГЖ, МНЖ және МГрЖ математикалық өңдеу (теңестіру);

8) МГЖ, МНЖ және МГрЖ техникалық есептерді жасау;

9) координаттар мен биіктіктердің, гравиметриялық өлшеулердің каталогтарын жасау.

МГЖ, МНЖ және МГрЖ жаңғырту кезінде жергілікті жердің геодезиялық зерттелуіне байланысты өткізіледі.

7. Техникалық жобаларды жасау мынадай бөлімдерді қарастырады:

1) кіріспе;

2) объектілердің физикалық-географиялық сипаттамасы;

3)объектінің топографиялық-геодезиялық, аэроғарыштық және картографиялық қамтамасыз етілуі;

4) өндіріс технологиясы және жобаланатын жұмыстардың көлемі;

5) объектідегі ұйымдастыру-тарату жұмыстары;

6) жұмыстарды орындау кестесі;

7) жұмыстарды бақылау және қабылдау;

8) объектіде еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы;

9) есеп айырысу-сметалар.

8. МГЖ, МНЖ және МГрЖ пункттерінің жағдайын алдын ала тексеру таңдау мақсатында жергілікті жерде рекогносцировкалау жүргізіледі.

9. МГЖ, МНЖ және МГрЖ пункттерін тексеру және қалпына келтіру топографиялық, геодезиялық және инженерлік іздестіру жұмыстарын, сондай-ақ жерсеріктік анықтамаларды орындау кезінде пайдалану үшін олардың жергілікті жерде сақталуын тексеру және жұмыс жағдайында ұстау мақсатында жүргізіледі.

Тексеруге және қалпына келтіруге мыналар жатады:

1) 1, 2, 3 және 4-сыныпты МГЖ пункттері;

2) І, ІІ, ІІІ және IV сыныптағы МНЖ белгілері;

3) 1-сыныпты МГрЖ пункттері.

10. МГЖ, МНЖ және МГрЖ пункттерін салу жергілікті жерде белгінің ұзақ уақыт сақталуын қамтамасыз ететін инженерлік құрылымды (орталықты) бекіту жолымен жүзеге асырылады.

11. Дифференциалды геодезиялық станцияларды монтаждау (орнату) ІАГЖ және ДЖГЖ пункттерінде жүргізіледі.

12. Геодезиялық өлшеулер МГЖ құру кезінде кейіннен оларды теңестіру үшін МГЖ барлық пункттерінің координаттарын анықтаудан тұрады.

Гравиметриялық өлшеулер абсолюттік және салыстырмалы өлшеулердің мәндерін анықтаудан тұрады, МГрЖ құру кезінде оларды кейіннен теңестіру үшін.

Нивелирлеу МНЖ желілерінің биіктігін анықтаумен сәйкес дәлдік класын өлшеуді орындаудан тұрады, оларды МНЖ құру кезінде кейіннен теңестіру үшін.

13. МГЖ, МНЖ және МГрЖ математикалық өңдеу (теңестіру) өрістік есептеулер, алдын ала есептеулер және желілерді теңестіру кіреді.

МГЖ барлық желілері International Terrestrial Reference System (координаттардың Халықаралық Жер жүйесі) координаттарының халықаралық жүйесінде теңестіруге жатады.

МГЖ, МНЖ және МГрЖ өңдеу нәтижелері бойынша тиісті аумаққа квазигеоид биіктік картасы жасалады.

14. Жоғарыда көрсетілген үдерістер аяқталғаннан кейін МГЖ, МНЖ және МГрЖ желілерінің түрлері бойынша техникалық есептер жасалады.

15. Координаттар мен биіктіктер каталогтарын, гравиметриялық өлшеулерді құрастыру келесі бөлімдерді қамтиды:

1) каталогқа түсініктеме;

2) гравиметриялық өлшеудің координаталары, биіктіктері және мәндерінің тізімі;

3) орталықтар типтерінің сызбалары;

4) алфавиттік көрсеткіш;

5) нивелирлік желінің сұлбасы.

16. Спутниктік технологияларды қолдана отырып мемлекеттік координаттар жүйесі МГГҚ жаңғырту нәтижесінде белгіленеді.

Спутниктік технологияларды қолдана отырып мемлекеттік координаттар жүйесі бекітілгенге дейін 1984 жылғы Дүниежүзілік геодезиялық координаттар жүйесінде (World Geodetic System 1984) ашық пайдаланылатын картографиялық материалдар қолданылады. Бұл ретте уәкілетті орган ұсынатын немесе далалық өлшеулермен анықталған өту параметрлері (кілттері) пайдаланылады.

17. ҰКДИ енгізілуі тұрады:

1) 1:25 000 масштабтағы топографиялық карталарды және 1:2 000 масштабтағы қалалар мен аудан орталықтарының жоспарларын Қазақстан Республикасының мультимасштабты картасына қайта құру;

2) аэроғарыштық түсірілім материалдарын Қазақстан Республикасының бірыңғай ортофотомозаикасына қайта құру;

3) мемлекеттік геодезиялық қамтамасыз ету жөніндегі ақпараттық жүйесін құру;

4) базалық кеңістіктік деректер бойынша ақпараттық жүйе құру.

18. 1:25 000 масштабтағы топографиялық карталарды және 1:2 000 масштабтағы қалалар мен аудан орталықтарының жоспарларын Қазақстан Республикасының мультимасштабты картасына түрлендіруіне жатады:

1) техникалық жобаларды жасау;

2) картографиялық материалдарды жинау және жүйелеу;

3) цифрлық топографиялық карталарды және жоспарларды ашық пайдаланылатын цифрлы карталарына және ашық пайдаланылатын цифрлы жоспарларына конвертациялау;

4) метадеректерді жасау;

5) БЦКН сараптамасы;

6) ашық пайдаланылатын цифрлы карталарының және ашық пайдаланылатын цифрлы жоспарларының координаталарын бір жүйесінен басқасына трансформациялау;

7) бірыңғай мультимасштабты картаны дайындау;

8) техникалық есептерді жасау.

19. Аэроғарыштық түсірілім материалдарын Қазақстан Республикасының бірыңғай ортофотомозайкасына түрлендіру мыналарды қамтиды:

1) аэроғарыштық түсірілім материалдарын жинау және жүйелеу;

2) фотограмметриялық жұмыстар;

3) ортофотопландарды координаталардың бір жүйесінен екіншісіне ауыстыру;

4) бірыңғай ортофотомозаиканы дайындау.

20. ҰКДИ тұжырымдамалық моделі мыналарды қамтамасыз етеді:

бір аумаққа деректер жиынтығын құрудың қайталануын болдырмау;

қажетті деректерді тиімді іздеу;

сұранысқа ие деректер жиынтығын анықтау.

21. ҰКДИ кеңістіктік деректердің интероперабельділігін қамтамасыз етеді.

2-параграф. Мемлекеттік геодезиялық қамтамасыз етудің ақпараттық жүйесі

22. МКГҚ деректерін қабылдау, өңдеу, сақтау және геосервистерді ұсыну үшін көзделген мемлекеттік геодезиялық қамтамасыз етудің ақпараттық жүйесін құру "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 38-бабында көзделген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

Мемлекеттік геодезиялық қамтамасыз етудің ақпараттық жүйесі геодезиялық және картографиялық қызмет субъектілері үшін тұрақты жұмыс істейтін референциялы станциялардың деректеріне қол жеткізуді қамтамасыз етеді.

Дәлдігі жоғары спутниктік позициялау мәліметтер геодезиялық және картографиялық қызмет субъектілеріне мемлекеттік геодезиялық желілердің тұрақты жұмыс істейтін референциялы станциялар арқылы беріледі.

23. Бірыңғай картографиялық негізді қабылдау, өңдеу, сақтау және геосервистерді ұсыну үшін көзделген базалық кеңістіктік деректер бойынша ақпараттық жүйені құру "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 38-бабында көзделген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

24. ҰКДИ құру процестерін тиімді ұйымдастыруды қамтамасыз ету және нәтижелерге қол жеткізу үшін уәкілетті органның техникалық тапсырмасы бойынша орындалатын жобаны басқару көзделеді.

25. Геосервистер кеңістіктік ақпаратты іздеу, оны қарау, түрлендіру, сатып алу және әртүрлі мақсаттарда пайдалану құралына қызмет көрсетеді.

26. ҰКДИ ақпараттық жүйелері Геоинформатика саласындағы қолданыстағы халықаралық стандарттарды ескере отырып, оны құрайтын барлық элементтердің тиісті сақталуына, қызмет көрсетуіне, қауіпсіздігіне, сондай-ақ мұрағаттау рәсімдеріне кепілдік береді.

3-параграф. Кеңістіктік деректер жиынтығы

27. ҰКДИ ақпараттық ресурсы мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен құрылатын кеңістіктік, оның ішінде базалық және салалық (ведомстволық) мақсаттағы деректер жиынтығы болып табылады.

Негізгі кеңістіктік деректердің деректері, толтырулары және жаңартулары:

Ұлттық кеңістіктік деректер қорының деректері мен материалдары;

мемлекеттік мақсаттағы қашықтықтан зондтау, геодезиялық, топографиялық, картографиялық, гидрографиялық және демаркациялық жұмыстар нәтижесінде алынған деректер мен материалдар;

салалық (ведомстволық) мақсаттағы қашықтықтан зондтау, геодезиялық, топографиялық, картографиялық, гидрографиялық жұмыстар нәтижесінде алынған деректер мен материалдар.

28. ҰКДИ-дегі негізгі кеңістіктік мәліметтер деп сандық картографиялық негізге сәйкес келетін негізгі, негізгі, ең қажетті қабаттар немесе қабаттар топтарының жиынтығы түсініледі.

29. Базалық кеңістіктік деректер мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді, сондай-ақ заңнамаға сәйкес қолжетімділігі шектелген ақпаратты қамтымайды.

30. Тақырыптық кеңістіктік деректер негізгі кеңістіктік деректер негізінде жасалады.

31. ҰКДИ құрамдас бөлігі БЦКН болып табылады. БЦКН пайдалану мемлекеттік және өңірлік міндеттерді шешу кезінде ведомствоаралық ақпараттық өзара іс-қимыл жасау мүмкіндігін қамтамасыз етеді. БЦКН құру кезінде мемлекеттік және жергілікті координаттар жүйелерінде картографиялық негіз туралы мәліметтерді ұсыну мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.

32. Кеңістіктік деректердің сапасы оларды пайдалану туралы шешім қабылдаудың негізгі аспектісі болып табылады. NIPD - де қолданылатын барлық деректер жиынтығы ҚР СТ ISO 19157:2013 талаптарына сәйкес сапа сипаттамасын қамтиды.

33. Кеңістіктік деректер жиынтығы үшін тиісті сипаттамалар мен метадеректер орнатылады және сипатталады:

өлшем бірліктері;

кеңістіктік координаттар жүйелері;

уақыт координаттары жүйелері;

кеңістіктік объектілерді сипаттаудың кеңістіктік схемасы:

жіктеу және кодтау жүйелері;

ұсыну форматтары;

объектілерді сандық сипаттау ережелері;

кеңістіктік объектілер каталогы;

көрнекілікке арналған шартты белгілер кітапханалары.

қазіргі заманғы жаңарту;

жаңарту жиілігі;

кеңістіктік деректердің сапасы.

ҰКДИ-де қолданылатын кеңістіктік деректердің негізгі түрлері:

сандық картографиялық негіз;

Жерді қашықтықтан зондтау материалдары (бұдан әрі – ЖҚЗ),

ЖҚЗ материалдары негізінде жасалған ортофотопландар және басқа да туынды материалдар:

салалық кеңістіктік деректер жиынтығы;

жер бедері мен жер бедерінің сандық модельдері;

Географиялық атаулардың мемлекеттік каталогы негізінде құрылған топонимикалық мәліметтер базасы;

"Мекенжай тіркелімі" ақпараттық жүйесі;

бірыңғай мемлекеттік жылжымайтын мүлік кадастры.

34. Кеңістіктік деректердің үйлесімділігі келесі аспектілерді қанағаттандыру арқылы қамтамасыз етіледі:

кеңістіктік деректерді ұсынатын координаттар жүйесі;

объектілердің координаттық деректерін ұсыну тәсілі;

объектілердің кеңістіктік қатынастарының сипаттамаларын ұсыну тәсілі;

каталогтарды (жіктеуіштерді)қолдана отырып, пәндік аймақ объектілерін жіктеу;

объектілердің мекенжай деректерін ұсыну тәсілі;

идентификаторларды қолдана отырып объектілерді сәйкестендіру;

деректерді ұсыну форматтары.

35. ҰКДИ құру кезінде деректер жиынтығын қалыптастыру кезеңділігі белгіленеді.

Бірінші кезеңде тек интероперабельділікті қамтамасыз етуді қажет ететін қолданыстағы кеңістіктік деректер жиынтығы енгізіледі.

Кейінгі кезеңдер нақты қажеттіліктерге негізделген.

36. ҰКДИ әр түрлі көздерден алынған кеңістіктік деректердің дәйекті үйлесуіне, олардың пайдаланушылар арасында еркін таралуына, сондай-ақ бір әкімшілік деңгейде алынған кеңістіктік деректердің барлық басқа деңгейлерге таралуына жағдай жасайды.

Кеңістіктік деректер оларды кеңінен пайдалануды шектемейтін, белгілі бір мақсат үшін оңай іздеуді және жарамдылықты бағалауды қамтамасыз ететін шарттарда қол жетімді.

37. Кеңістіктік деректерді ҰКДИ-ға енгізу Заңның 13-бабының 30) тармақшасына сәйкес бекітілген ҰКДИ-ға кеңістіктік деректерді ұсыну қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

38. Әртүрлі көздерден алынатын кеңістіктік деректер жиынтығының семантикалық деңгейінде интероперабельділікті қамтамасыз ету мақсатында оларды құру кезінде мынадай талаптар іске асырылады:

ҚР СТ 3499-2019 сәйкес бірыңғай координаттық негізді қолдану;

ҚР СТ ISO 19112-2019 сәйкес олардың интероперабельділігін қамтамасыз ету үшін әртүрлі деңгейлерде пайдаланылатын идентификаторларды біріктіруге болатын бірегей идентификаторларды кеңістіктік объектілерге берудің бірыңғай жүйесін қолдану;

кеңістіктік объектілер арасындағы логикалық және топологиялық байланысты сақтау;

атрибуттық ақпаратты жіктеудің ашық жүйесі;

деректердің уақыт аралығы туралы ақпарат;

деректерді жүйелі түрде жаңарту.

39. Кеңістіктік деректердің жекелеген тақырыптарының интероперабельділігін және үйлесімділігін қамтамасыз ету үшін деректерді жеткізушілер Жалпы деректер түрлеріне, кеңістіктік объектілерді сәйкестендіруге, метадеректер элементтеріне қойылатын талаптарды сақтайды.

Кеңістіктік деректердің бір тақырыбында интероперабельділік пен үйлесімділікті қамтамасыз ету үшін барлық қатысушылар кеңістіктік объектілердің жіктелуі мен анықтамаларын, олардың негізгі атрибуттары мен ассоциативті рөлдерін, деректер түрлерін, рұқсат етілген мәндер аймақтарын пайдаланады.

40. Кеңістіктік деректерді жіктеу жүйелеріне қатысты кодтар тізімінің екі түрі орнатылады:

орталықтандырылған түрде жүргізілетін және жекелеген Тараптар өзгерістер енгізе алмайтын кодтардың тізімдері;

деректер провайдерлері қолдайтын және тиісті деңгейде кеңейтілуі мүмкін әдеттегі код тізімдері. Барлық енгізілген кодтар тізімінің кеңейтімдері деректер провайдерлері жүргізетін кодтар тізімінің тізіліміне енгізіледі.

4-параграф. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымының мемлекеттік геопорталы

41. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымының мемлекеттік геопорталын жүргізуді, бағдарламалық-техникалық жағынан қолдап отыруды және бағдарламалық-техникалық құралдарының кешенін жаңғыртуды уәкілетті орган қамтамасыз етеді.

42. Заңның 24-бабының 2-тармағына сәйкес Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымының құрамына енгізілген кеңістіктік деректер жинақтарының меншік иелері геосервистердің және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де тәсілдердің көмегімен кеңістіктік деректердің жинақтарын өздерінің веб-порталдарында орналастыруға, сондай-ақ оларға пайдаланушылар мен Ұлттық кеңістіктік деректер қорының қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті. Кеңістіктік деректер жинақтарының меншік иесінің өз веб-порталы болмаған жағдайда, ол өзі қалыптастырған кеңістіктік деректер жинақтарын орналастыру және осы жинақтармен басқа да іс-қимылдарды орындау үшін уәкілетті органға өтініш жасауға құқылы.

43. ҰКДИ геопорталы таратылған геоақпараттық ресурстарға қол жеткізуді қамтамасыз етеді және Интернет желісіндегі ақпараттық және коммуникациялық платформа рөлін атқарады.

44. Функционалдық жағынан геопорталмен қамтамасыз етіледі:

картографиялық визуализация.

кеңістіктік деректер каталогына қол жеткізу (метадеректер арқылы);

кеңістіктік деректер мен деректер провайдерлерін іздеу;

үлгілік сұраныстарды қамтамасыз ететін қызметтер жиынтығы;

ұсынылған кеңістіктік деректердің сипаттамасы мен қолданылуын бағалауды қамтамасыз ететін метадеректерге қол жеткізу;

ҰКДИ негізгі мәлімделген міндеттеріне сәйкес келетін қосымшалардың болуы.

45. Геопортал кеңістіктік деректерді келесі критерийлер бойынша іздеуге арналған қызметтерді қамтиды:

орналасқан жері (картада, атауы бойынша);

ұйымдардың атауларына;

кілт сөздер:

ұйым типіне (үкіметтік, университеттер):

ұсыну форматтары;

(аяқталған, әзірлеу сатысында);

бастапқы масштаб;

деректердің өзектілігі:

деректерді жүктеу мүмкіндіктері.

46. Қажетті деректерді іздеуді қамтамасыз етудің міндетті шарты-іздеу процесінде визуализация құралдарымен кеңістіктік деректерді алдын-ала қарау.

Кеңістіктік деректерді визуализациялау оларды растрлық және/немесе векторлық форматта картографиялық кескіндер түрінде, сондай-ақ матрицалық (торлы) көріністе әртүрлі ажыратымдылықтағы аэрофототүсірілім немесе ғарыштық орто кескіндер (ортомозайкалар) түрінде ұсынуды қамтамасыз етеді.

Қосымша визуализация құралдары кеңістіктік деректер негізінде картографиялық кескіндердің туынды генерациясын, оларды нақты уақыт режимінде үш өлшемді түрде ұсынуды көздейді.

47. Геопорталда сервистердің сапасын арттыру мақсатында түрлі статистикалық ақпаратты жинауды және оны талдауды қоса алғанда, веб-сервистердің сапасын мониторингілеу функционалы бар.

48. Геопортал метадеректердегі тиісті ақпарат негізінде кеңістіктік деректерге қол жеткізудің әртүрлі түрлерін қамтамасыз етеді. Қол жеткізудің негізгі түрлері:

еркін қол жетімділік-шектеусіз шеңберге ие, ал материалдар мен деректер ақысыз негізде ұсынылады және кез-келген мақсатта қолданыла алады;

ақыға шектеусіз қол жетімділік-олардың сәйкестендірілуімен шектеусіз адамдар тобы бар, ал материалдар мен деректер ақылы негізде ақылы негізде беріледі;

лицензияланатын қолжетімділік – лицензиялық шарт негізінде пайдаланушылар зияткерлік қызмет нәтижелеріне қол жеткізе алады;

шектеулі қол жетімділік-заңнамада белгіленген тәртіппен пайдаланушылардың белгілі бір санаттары ғана бар.

49. Геопорталдың құрамында кеңістіктік деректердің мынадай сервистері жасалады және оларға қызмет көрсетіледі:

1) ақпараттық желілерде кеңістіктік деректер мен кеңістіктік деректердің сервистерін анықтауды қамтамасыз ететін іздеу сервистері;

2) кеңістіктік деректер мен метадеректердің көрсетілуін қамтамасыз ететін қарау сервистері;

3) кеңістіктік деректерге тікелей қол жеткізуді немесе олардың көшірмелерін алуды қамтамасыз ететін қол жеткізу сервистері;

4) кеңістіктік деректердің координаттарын бір координаттар жүйесінен немесе картографиялық проекциядан екіншісіне трансформациялау мен өзгертуді қамтамасыз ететін координаттық операциялардың сервистері;

5) басқа сервистермен интероперабельденген деректерді геосервистердің Заңға сәйкес пайдаланылуы мүмкін болатындай етіп трансформациялау сервистері.

Желілік сервистер кеңістіктік деректер инфрақұрылымына қатысушылардың әртүрлі деңгейлері арасында кеңістіктік деректерді тарату үшін қажет. Олар кеңістіктік ақпаратты іздеу, оны қарау, түрлендіру, сатып алу және пайдалану құралдарын ұсынады.

Желілік сервистер бұрыннан бар кеңістіктік деректер инфрақұрылымдарының да, жасалып жатқан инфрақұрылымдардың да өзара іс-қимылын қамтамасыз ету үшін қызметтердің ең төменгі деңгейі бойынша жұмыс істейді.

50. Сервистер пайдаланушылардың типтік сұраныстарына бағытталған, қарапайым және қолдануға оңай және көпшілікке қол жетімді. Қызметтерге Интернет және/немесе жергілікті желілер арқылы қол жеткізуге болады.

51. Сервистер осы Нұсқаулықтың 45-тармағында көрсетілген өлшемдерге сәйкес кеңістіктік деректерді іздеуді қамтамасыз етеді.

52. Қажет болған жағдайда визуализацияланған кеңістіктік деректерді коммерциялық мақсатта тиісті қолжетімділіксіз пайдалануға мүмкіндік бермейтін қызметтер іске асырылады.

53. Желілік қызметтер көрсету кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың дербес деректерін қорғау қамтамасыз етіледі.

54. Геоақпараттық технологияларда іске асырылатын сервистерге қойылатын жалпы талаптар ҚР СТ ISO 19119:2016-да белгіленген.

5-параграф. Метадеректер

55. Метадеректер Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымының құрамына енгізілген кеңістіктік деректердің жинақтары мен осы жинақтарға арналған геосервистерге қалыптастырылады.

56. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымының мемлекеттік геопорталында метадеректерді орналастыруды және оларға қол жеткізуді Ұлттық кеңістіктік деректер қорын жүргізуге уәкілеттік берілген мемлекеттік кәсіпорын қамтамасыз етеді.

57. Метадеректер ҚР СТ ISO 19115-1-2019 белгілеген талаптарға сәйкес кеңістіктік деректер мен сервистердің сәйкестендіру, ұзындығы, сапасы, кеңістіктік және уақыттық параметрлері, мазмұны, координаталық негізі, дисплейі, таралуы және басқа да қасиеттері туралы ақпарат беруді қамтамасыз етеді.

58. Кеңістіктік деректер провайдерлері кеңістіктік деректер жиынтығы мен геосервистерді құру кезінде оларға метадеректер жасайды. Кеңістіктік деректер жиынтығын жаңарту кезінде жеткізушілер метадеректерді де жаңартады.

Кеңістіктік деректер геосервистері жаңартылған жағдайда метадеректерді жаңарту кемінде алты айда бір рет жүзеге асырылады.

59. Нақты міндеттерді шешуді қамтамасыз ету мақсатында метадеректердің құрылымы мен мазмұнына, олардың ең аз жиынтығына, метадеректердің міндетті және міндетті емес элементтеріне, метадеректерді кеңейту әдістеріне қойылатын талаптар ҚР СТ ISO 19115-1-2019 белгіленді.

60. Кеңістіктік метадеректер туралы мәліметтер XML схемасын қолдана отырып жасалған XML форматындағы файлдар түрінде электронды түрде қалыптасады;

61. Кеңістіктік деректер инфрақұрылымына қатысты кеңістіктік метадеректер Ұлттық кеңістіктік деректер қорындағы барлық кеңістіктік деректер мен материалдарға қатысты қалыптасады.

62. Кеңістіктік метадеректерде келесі ақпарат бар:

кеңістіктік деректердің немесе материалдардың түрі (карта, цифрлық карта, цифрлық жоспар, цифрлық навигациялық карта, аэротүсірілім материалдары, ғарыштық түсірілім материалдары, цифрлық ортофотоплан, техникалық есеп, мемлекеттік нивелирлік желі пункттерінің биіктіктер каталогы, геодезиялық желілер пункттерінің координаттар каталогы, ауырлық күшінің үдеуінің абсолюттік мәндерінің каталогы, кроктар, нивелирлеу журналдары, асып кетулер ведомостары, материалдар сақталуын бақылау үшін геодезиялық пункттерді тапсыру актілері, өзге де кеңістіктік деректер және (немесе) материалдар, геодезиялық және (немесе) картографиялық жұмыстарды орындау нәтижесінде алынған);

кеңістіктік деректер немесе материалдар дайындалған аумақтың орналасқан жері;

кеңістіктік деректерді немесе материалдарды құру (жаңарту) жылы;

кеңістіктік деректерді ұсынатын координаттар жүйесі;

кеңістіктік деректердің немесе материалдардың дәлдігі;

кеңістіктік деректерді немесе материалдарды сақтау форматы;

кеңістіктік деректерде немесе материалдарда коммерциялық, қызметтік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтердің болуы;

дайындаушы ұйым;

кеңістіктік деректердің иесі немесе материалдардың құқық иесі;

кеңістіктік деректердің немесе олар дайындалған жер бедерінің материалдарының сәйкестік жылы;

кеңістіктік деректерге немесе материалдарға қол жеткізу, Сатып алу және пайдалану шарттары;

кеңістіктік деректердің немесе материалдардың қосымша сипаттамалары (бар болса).

63. ҚР СТ ISO 19115-1-2019 орнатылған пакеттердің ішінен кеңістіктік деректер мен сервистерге метадеректерді сипаттау үшін міндетті ретінде пайдаланылады.

6-параграф. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымында қолданылатын нормативтік техникалық құжаттар, мемлекетаралық стандарттар

64. ҰКДИ тиімділігі әртүрлі деректер көздеріне, қызметтерге, қолданбаларға және жүйелерге ұлттық және халықаралық деңгейде бір-бірімен өзара әрекеттесуге мүмкіндік беретін жалпы стандарттар мен сипаттамалардың болуына байланысты. Кеңістіктік деректердің үйлесімділігін және олардың интероперальдігін қамтамасыз ету мақсатында ҰКДИ-де қолданыстағы стандарттар да, нақты қолдану саласы үшін қосымша әзірленетін стандарттар да іске асырылады.

65. ҰКДИ стандарттарын әзірлеу кезінде ISO/TK 211 әзірлейтін ISO 19100 сериялы қолданыстағы халықаралық стандарттарды барынша пайдалану принципін басшылыққа алу қажет. ISO 19100 сериясының қолданыстағы халықаралық стандарттарының тізімі қосымшада келтірілген.

66. Қазақстан Республикасында ISO 19100 сериясының халықаралық стандарттары мынадай жағдайларда қолданылады:

1) стандарттау объектілері ұқсас Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттары және оларға қойылатын талаптар болмағанда;

2) Қазақстан аумағында қолданылатын стандарттардың техникалық регламенттерге сәйкестігі:

3) стандарттардың ғылымның, техника мен технологиялардың қазіргі даму деңгейіне, озық шетелдік тәжірибеге сәйкестігін қамтамасыз етеді.

67. Кеңістіктік деректер инфрақұрылымын құру кезінде ҚР СТ ISO 19112-2019 сәйкес құрылатын ақпараттық өнімдердің барлық түрлеріне спецификациялар әзірленеді.

68. Кеңістіктік деректер сипаттамаларын әзірлеудегі бірінші қадам-әртүрлі көздерден алынған кеңістіктік деректердің үйлесімділігі мен дәйекті үйлесімділігін қамтамасыз ету талаптарын белгілейтін жалпы принциптерді жүзеге асыруға бағытталған негізгі тұжырымдамалық модельді әзірлеу.

Базалық тұжырымдамалық модель бойынша интероперабельділікті қамтамасыз ету және деректер мен сервистерді үйлестіру мақсатында барлық тақырыптар бойынша кеңістіктік деректердің спецификациялары құрылады.

7-параграф. Бірыңғай цифрлық картографиялық негіз

69. Мемлекеттік құпияларды құрайтын мәліметтерді қоспағанда, БЦКН мазмұнын қалалардың топографиялық карталары мен жоспарлары құрайды.

70. БЦКН мазмұнынан таратылуы шектелген қызметтік ақпаратқа қатысты мәліметтер де алынып тасталады:

1) өнеркәсіптік объектілердің, қоймалар мен базалардың сипаттамасы нақтылаусыз беріледі. Бұндай объектілерге өнеркәсіптік аймақ немесе база ретінде түсіндірме қол қойылады;

2) күрделі мұнаралардың және басқа биік құрылыстардың биіктігі;

3) шекара маңындағы аудандардағы автожолдардың өткізу қабілеті туралы мәліметтер;

4) үлкен еңісті және бұрылыс радиусы аз жол учаскелерін белгілеу;

5) карьерлердің, террикондардың, үйінділердің, үймелердің, ойықтардың, дамбалардың, шұңқырлардың, бөгендердің, жағалау біліктерінің, жарлардың, жыралардың және ойықтардың биіктігі, тереңдігі;

6) өту және жергілікті жердің шолуы жағдайларының мәтіндік сипаттамасы;

7) жасанды карниздердегі тау жолдары (соқпақтар) учаскелерінің сипаттамасы);

8) ормандардың сандық және сапалық сипаттамасы (ағаш тұқымдарын қоспағанда), соқпақтардың ені;

9) жолдардан тыс жерде жүріп өту шарты;

10) көпірлердің ұзындығы мен енінен басқа барлық түрлерінің сипаттамасы (көтергіш, ажыратылатын, балқитын, шынжырлы немесе аспалы көпірлер ашық пайдалану карталары мен жоспарларында кәдімгі көпірлердің шартты белгісімен бейнеленеді);

11) темір жолдардың тіреуіш қабырғалары;

12) гидротораптардың, қолданыстағы су қоймаларының, арналардың, бөгеттердің, шлюздердің (енін қоспағанда) сипаттамасы, гидротораптардың, бөгеттер мен шлюздердің әрекет ету уақыты;

13) өзендер мен көлдердің төгілу ұзақтығы және өзендердің ағу жылдамдығы, кеме қатынайтын көлдерден басқа су қоймалары түбінің тереңдігі мен рельефі, батпақтың тереңдігі;

14) жергілікті әскери басқару органдарынан, аудандық пайдалану бөлімдерінен, әскери оқу орындарынан басқа әскери объектілер;

15) әкімшілік ғимараттардың атауларын нақтылау.

71. Топографиялық карталар 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000, 1:200 000, 1:500 000 және 1: 1 000 000 масштабтарда мемлекеттік координаттар жүйесінде бекітілген Шартты белгілер бойынша жасалады. Спутниктік технологияларды қолдана отырып мемлекеттік координаттар жүйесі бекітілгенге дейін 1984 жылғы Дүниежүзілік геодезиялық координаттар жүйесінде (World Geodetic System 1984) ашық пайдаланылатын картографиялық материалдар қолданылады. Бұл ретте уәкілетті орган ұсынатын немесе өрістік өлшеулермен анықталған өту параметрлері (кілттері) пайдаланылады.

72. Топографиялық карталар келесі негізгі міндеттерді шешуге арналған:

1) 1:10 000, 1:25 000, 1:50 000, 1:100 000 масштабтағы карталары – жергілікті жерді егжей-тегжейлі зерделеу және бағалау, жергілікті жерде мақсатты көрсету және бағдарлау, жобалау-іздестіру жұмыстарын орындау, елді мекендерді салу мен қайта жаңартуды, өнеркәсіптік, гидроэнергетикалық және жол құрылысын қамтамасыз ету, трассаларды таңдау және құбыржолдарды төсеу, байланыс және электр беру желілерін, ірі масштабты геологиялық түсіру және іздестіру-барлау жұмыстарын, мелиорациялық жүйелерді тікелей жобалау, жерге орналастыру және орман орналастыруды, жер қойнауы объектілерінің координаттарын анықтау үшін;

2) 1:200 000 және 1:500 000 масштабтағы карталары – жергілікті жерді зерттеу және бағалау, жаңа қалаларды, көлік магистральдарын жоспарлау және алдын ала жобалау, пайдалы қазбалар кен орындарын, экономика салаларының ірі объектілерін әзірлеу, мелиорация және жаңа ауыл шаруашылығы жерлерін игеру, аумақты жалпы геологиялық картографиялау, орман шаруашылығы мен табиғи қорықтар мен қаумалдарды ұйымдастыру, авиация ұшуларын дайындау және жүзеге асыру үшін;

3) 1:1 000 000 масштабтағы карта – жергілікті жерді жалпы бағалау және ірі географиялық аудандардың (үлкен өңірлердің) табиғи жағдайларын зерделеу, аумақтық-өндірістік кешендерді бас жоспарлау, табиғи ресурстарды игеру, мемлекеттік және облыстық маңызы бар ірі құрылыстарды құру, авиация ұшуларын жүзеге асыру, табиғатты қорғау үшін.

73. БЦКН құруды бұрын құрылған геодезиялық, топографиялық және картографиялық материалдармен және деректермен қайталауды болдырмау мақсатында уәкілетті органмен келісім бойынша мемлекеттік органдар жүзеге асырады.

74. БЦКН құру екі әдіспен жүргізіледі:

1) осы Нұсқаулықтың 69, 70-тармақтарында көзделген мәліметтерді бастапқы ЦТК мен ЦТЖ мазмұнынан алып тастау әдісімен;

2) осы Нұсқаулықтың 69, 70-тармақтарында көзделген мәліметтерді көрсетпей, цифрлық аэроғарыштық түсірілім материалдары бойынша стереотопографиялық түсіру әдісімен жүргізіледі.

75. Желілік, нүктелі және алаңдық объектілерді жою кезінде БЦКН ұстаудың дұрыстығын қамтамасыз ету үшін аталған объектілер орналасқан аумақ учаскелерін бүркемелеу орындалады. Әрбір учаске үшін бүркемелеу тәсілі жеке анықталады.

8-параграф. Бірыңғай цифрлық картографиялық негізге талаптар

76. БЦКН құру кезінде объектілерге және сипаттамаларға мынадай талаптар қойылады:

Толық ақпаратты сипаттау:

БЦКН көрсетілуге жататын объектілері мазмұнының элементтері бойынша бөлінуі тиіс және тиісті векторлық қабатқа салынады:

1) рельеф;

2) гидрография және гидротехникалық құрылыстар;

3) елді мекендер;

4) өнеркәсіптік, ауыл шаруашылығы және әлеуметтік-мәдени объектілер;

5) жол желісі және жол құрылыстары;

6) өсімдік жамылғысы мен топырақтары;

7) шекаралар мен қоршаулар.

БЦКН объектілері мыналарды қамтиды:

1) БЦКН объектісінің сәйкестендіру коды;

2) БЦКН объектісінің семантикасы;

3) БЦКН объектісінің метрикасы.

БЦКН объектісінің семантикасы оның сандық және сапалық сипаттамалары туралы деректерді қамтиды. Цифрлы карта/цифрлы жоспар объектісінің семантикасын сипаттаудың және оның цифрлық көрінісінің БЦКН құрамында сәйкестігін қамтамасыз етеді.

БЦКН объектісінің метрикасын қалыптастыру тәсілі оны сипаттау үшін қабылданған объектілерді оқшаулау сипатымен айқындалады. Локализацияның сипаты келесілердің бірі болуы мүмкін: дискретті, сызықты, алаңдық. БЦКН құру кезінде объектілердің метрикалық келісілуі қамтамасыз етіледі.

Мазмұны бойынша да, нысаны бойынша да қазіргі заманғы күйде БЦКН ұстау:

БЦКН мынадай өлгемшарттарды ескере отырып жаңартылады:

1) қазіргі заман деңгейі ЦТК/ЦТЖ;

2) жергілікті жердегі өзгерістер;

3) БЦКН мазмұнын БЦКН-ның айырбастау форматының стандарттарына сәйкес қайта құру.

БЦКН объектілерінің метрикасының дәлдігін және дәл сондай масштабтағы ЦТК/ЦТЖ-ға қойылатын талаптарға сәйкестігін сақтау.

БЦКН құрамындағы объектілердің метрикасын сипаттау кезіндегі ақпараттың келісілуі:

1) жапсарлас (қиылысатын) объектілердің жалпы нүктесінің болуын қамтамасыз ете отырып, объектілердің жанасу немесе қиылысу орындарында;

2) жанасу бөлігіндегі шекаралардың метрикасының ортақтығын қамтамасыз ете отырып, іргелес алаңдық объектілердің жанында;

3) түйіскен кесіндіде желілік объект осінің метрикасы мен алаңдық объектінің шекарасы ортақтығының ортақтығын қамтамасыз ете отырып, шекарасы желілік объектілер бойымен өтетін алаңдық объектілердің жанында;

4) ішінара немесе толық сәйкес келетін желілік объектілер үшін, осьтік сызықтардың олардың сәйкес келу учаскелерінде метрикасының ортақтығын қамтамасыз ете отырып.

77. Құрылатын БЦКН мемлекеттік шекараның дұрыс көрсетілуін қамтамасыз ету мақсатында геодезиялық және картографиялық қызмет субъектілері аталған объектінің бейнесі бар барлық бастапқы картографиялық өнімдерді бақылауға ұсынады.

78. Құрылып жатқан БЦКН-де географиялық объектілер атауларының дұрыс көрсетілуін қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық кеңістіктік деректер қоры жүргізетін географиялық атаулардың мемлекеттік каталогы пайдаланылады.

3-тарау. Ұлттық кеңістіктік деректердің инфрақұрылымын жаңартып отыру

79. Ұлттық кеңістіктік деректер инфрақұрылымын жаңартуды мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен құрылатын картографиялық өнім, Ұлттық картографиялық-геодезиялық қордың деректері мен материалдары және мемлекеттік органдардың ақпараттық жүйелерін интеграциялау (бар болса) негізінде мемлекеттік кәсіпорын жүзеге асырады.

80. Бюджет қаражаты есебінен жасалатын картографиялық өнімді жаңартып отыру кезеңділігі Заңның 13-бабы 15) тармақшасына сәйкес бекітілген уәкілетті органның бұйрығымен реттеледі.