О внесении изменений и дополнений в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 351 "Об утверждении Правил обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов угольных шахт"

Приказ и.о. Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 13 июня 2023 года № 318. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15 июня 2023 года № 32795

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 351 "Об утверждении Правил обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов угольных шахт" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 10255) следующие изменения и дополнения:

преамбулу изложить в следующей редакции:

"В соответствии с подпунктом 94) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701, ПРИКАЗЫВАЮ:";

в Правилах обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов угольных шахт, утвержденных указанным приказом:

пункт 1 изложить в следующей редакции:

"1. Настоящие Правила обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов угольных шахт (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 94) пункта 16 Положения о Министерстве по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 октября 2020 года № 701 и определяют порядок обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов угольных шахт (далее – шахта).";

пункты 3 и 4 изложить в следующей редакции:

"3. Приемка в эксплуатацию новых и реконструируемых шахт, горизонтов, блоков, панелей, выемочных участков подготовительных выработок и очистных забоев, после повторной нарезки, в том числе при внедрении новой технологии и иных опасных производственных объектов, производится комиссией, назначенной руководителем шахты и представителей недропользователя, профессиональных аварийно-спасательных служб в области промышленной безопасности (далее – ПАСС ОПБ).

4. Работы, связанные со строительством, эксплуатацией, расширением, реконструкцией, модернизацией, консервацией и ликвидацией опасных производственных объектов угольных шахт осуществляются в соответствии с проектной документацией и планом горных работ.";

пункты 9 и 10 изложить в следующей редакции:

"9. Все шахты в период строительства, реконструкции, эксплуатации, консервации и ликвидации обслуживаются ПАСС ОПБ на основании заключенного договора или создания объектовой ПАСС ОПБ.

Угольные шахты, ведущие подземные горные работы, оборудуются системами наблюдения за персоналом, оповещения об авариях, позиционирования и поиска персонала, прямой телефонной и дублирующей ее альтернативной связью с обслуживающей ПАСС ОПБ.

10. С целью планирования и осуществления мероприятий по локализации и ликвидации возможных аварий и их последствий на каждой шахте разрабатывается план ликвидации аварий (далее – ПЛА) в соответствии с Инструкцией, разрабатываемой и утверждаемой организацией по согласованию с уполномоченным органом в области промышленной безопасности.

ПЛА составляется для каждой угольной шахты, а также на период проходки, оснастки и армировки стволов, возводимых обособленно подрядными организациями или шахтой.

ПЛА разрабатывается в составе оперативной и графической частей, приложениями к ним.

ПЛА разрабатывается на 6 месяцев техническим руководителем шахты и командиром взвода ПАСС ОПБ. Соответствие ПЛА фактическому положению в шахте подтверждается подписью представителя отряда по профилактической работе ПАСС ОПБ.

ПЛА согласовывается с командиром отряда ПАСС ОПБ и утверждается (техническим) руководителем организации или его заместителем не позднее, чем за 15 календарных дней до его ввода в действие. В особых случаях (наличие эндогенных пожаров, активных окислительных процессов, ввод в действие или вывод из эксплуатации стволов, вентиляторов главного проветривания) допускается продление действия, ранее введенного ПЛА на срок не более двух месяцев. Разрешение на продление выдает (технический) руководитель организации после согласования с командиром отряда ПАСС ОПБ.

При вводе новых или ликвидации отработанных участков и выработок, при изменении схемы вентиляции или путей вывода людей из шахты, при изменении других мероприятий плана, технический руководитель шахты в течение суток вносит, и согласовывает с командиром отряда соответствующие поправки и дополнения к плану. Поправки и дополнения разрабатываются техническим руководителем шахты совместно с командиром взвода и представителем командира отряда по профилактической работе ПАСС ОПБ.

В случае невнесения необходимых изменений в ПЛА или обнаружения несоответствия его фактическому положению в шахте, командир отряда ПАСС ОПБ или его заместитель снимает подпись о согласовании ПЛА.

О снятии подписи командир отряда ПАСС ОПБ письменно ставит в известность (технического) руководителя шахты, технического руководителя организации и территориальное подразделение уполномоченного органа в области промышленной безопасности.

Соответствие плана ликвидации аварий фактическому положению устанавливается в ходе профилактической работы работниками отряда ПАСС ОПБ, по результатам которых оформляются акты и рассматриваются на совещании при техническом руководителе шахты. По результатам совещания составляется протокол, который подписывается техническим руководителем шахты, представителем отряда по профилактической работе и командиром взвода, обслуживающего шахту, и прикладывается к ПЛА, а акты хранятся на участке ВТБ в течение всего периода действия ПЛА.

ПЛА охватываются все действующие выработки шахты и поверхностные объекты, имеющие непосредственную аэродинамическую связь с подземными выработками.

Не допускается спуск в шахту работников, не ознакомленных с планом ликвидации аварий и не знающих той его части, которая относится к месту их работы и путям передвижения.

При отсутствии утвержденного плана ликвидации аварий или рассогласовании ПАСС ОПБ. плана в целом или его отдельных позиций не допускается ведение работ, кроме тех, которые связаны с устранением нарушений.

Для выполнения работ в начальной стадии аварии на каждой шахте ПЛА предусматривает расстановку действий персонала шахты, обученного к действиям в начальный период аварии.";

пункт 13 изложить в следующей редакции:

"13. Всем спускающимся в шахту выдаются изолирующие самоспасатели, за исключением ПАСС ОПБ при ведении аварийных работ. Не допускается спуск в шахту, передвижение по выработкам, нахождение на рабочих местах без изолирующего самоспасателя.

За каждым подземным работником шахты закрепляется индивидуальный изолирующий самоспасатель. Количество изолирующих самоспасателей на шахте обеспечивается на 10 процентов больше списочного состава работников, занятых на подземных работах.

На шахтах с отдаленными местами работ, выход из которых при авариях в безопасное место не обеспечивается временем защитного действия самоспасателя, организуются пункты переключения (не более одного на пути следования) или устанавливаются групповые передвижные или стационарные средства самоспасения, расположение которых согласовывается с ПАСС ОПБ.

По маршруту следования с места возможной аварии до безопасного места, определенного планом ликвидации аварий, на котором необходимо затратить более 90 процентов суммарного времени действия самоспасателя, перед согласованием плана ликвидации аварий с ПАСС ОПБ, один раз в 6 месяцев проводится контрольный вывод группы рабочих и лиц контроля, включенных в самоспасатели (рабочие или учебные).

Внешний вид и герметичность самоспасателей, находящихся в ламповой, проверяется ежемесячно, а самоспасателей, находящихся в пунктах переключения в шахте - не реже одного раза в 6 месяцев лицами контроля участка ВТБ шахты с участием представителя ПАСС ОПБ.";

пункт 38 изложить в следующей редакции:

"38. Расследование инцидента, аварии, несчастного случая, произошедшего вследствие аварии на опасном производственном объекте, проводится в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О гражданской защите" (далее – Закон).

О каждом случае травмирования очевидец сообщает сменному лицу контроля участка или горному диспетчеру (начальнику смены).

При каждом несчастном случае или остром заболевании горный диспетчер вызывает реанимационно-противошоковую группу (далее – РПГ) ПАСС ОПБ.

Рабочее место, на котором произошел несчастный случай или авария, если это не угрожает жизни и здоровью людей, сохраняется до начала расследования в неизменном состоянии.";

пункт 78 изложить в следующей редакции:

"78. Ведение очистных работ до первичной посадки основной кровли, а также подход забоя к техническим границам выемочного участка производятся по мероприятиям, предусмотренным паспортом выемочного участка, проведения и крепления подземных выработок.";

пункт 88 изложить в следующей редакции:

"88. Работы по искусственному обрушению кровли производятся в соответствии с дополнительными разрабатываемыми мероприятиями, утвержденными техническим руководителем шахты.";

дополнить пунктом 92-1 следующего содержания:

"92-1. При ведении работ на выбросоопасных и особовыбросопасных пластах, объязательно применение региональных способов предотвращения внезапных выбросов угля и газа, предназначеные для заблаговременной обработки угольного массива впереди очистных и подготовительных забоев.

Разработка месторождений угля с повышенным уровнем природной метаноносности угольных пластов проводиться мероприятиями по заблаговременной дегазации до установленных нормативов указанных в приложении 4 к настоящим Правилам.";

дополнить пунктом 96-1 следующего содержания:

"96-1. Проведение очистных и подготовительных работ осуществляется после приведения горных выработок в безопасное состояние от воздействия газодинамических явлений.";

абзац третий пункта 112 изложить в следующей редакции:

"Устья ликвидированных выработок, имеющих выход на поверхность, не реже одного раза в год осматриваются комиссиями, назначаемыми техническим руководителем шахты с участием представителей ПАСС ОПБ. Результаты выполнения проекта ликвидации выработок и осмотров оформляются актами.";

пункт 122 изложить в следующей редакции:

"122. Временно остановленные выемочные участки и тупиковые выработки, временно неиспользуемые выработки постоянно проветриваются. Изоляция таких выработок допускается по согласованию с ПАСС ОПБ. Перед изоляцией из выработки извлекается все электрооборудование и кабели, трубопроводы и рельсы в месте возведения перемычки разъединяются и убираются на протяжении 2 метров в обе стороны от перемычки. Изоляция выработок, на шахтах, относящихся по газу к III категории и выше, производится взрывоустойчивыми перемычками. Все тупиковые восстающие скважины на газовых шахтах изолируются, кроме скважин, предназначенных для борьбы с внезапными выбросами угля и газа.

Отработанные выемочные участки (поля) также изолируются.

Изоляция отработанных выемочных участков (полей) или временно остановленных или неиспользуемых выработок осуществляется по паспорту.

Вскрытие перемычек и изолированных выработок производится ПАСС ОПБ по мероприятиям, утвержденным техническим руководителем.

О вскрытии изолированных выработок сообщается территориальному подразделению уполномоченного органа в области промышленной безопасности.";

дополнить пунктом 128-1 следующего содержания:

"128-1. Поступление свежей струи воздуха на выемочный участок и отвод из него исходящей струи, осуществляется по разным выработкам.";

пункт 130 изложить в следующей редакцией:

"130. Проветривание главных транспортных выработок, оборудованных ленточными конвейерами – обособленное. В случае отсутствия обособленного проветривания по этим выработкам может проходить только исходящая струя воздуха.

К главным транспортным выработкам относятся выработки, предназначенные для транспортирования угля (горной массы) между выемочным участком, тупиковой выработкой и околоствольным двором или поверхностью при наклонных стволах.";

абзац второй пункта 139 изложить в следующей редакции:

"О внезапных остановках вентиляторной установки, вызванных ее неисправностью или прекращением подачи электроэнергии, немедленно сообщается горному диспетчеру, который ставит в известность технического руководителя шахты, главного механика, начальника участка ВТБ шахты, подразделение ПАСС ОПБ, обслуживающего шахту, и территориальное подразделение уполномоченного органа в области промышленной безопасности.";

пункт 150 дополнить абзацем седьмым следующего содержания:

"Расследование аварийных загазирования производится комиссией с участием представителя территориального уполномоченного органа в области промышленной безопасности. Мероприятия, разработанные при расследовании загазирований, обязательны к исполнению.";

пункты 177, 178 и 179 изложить в следующей редакции:

"177. Мероприятия по предупреждению взрывов угольной пыли осуществляются по графикам, ежеквартально разрабатываемым начальником участка ВТБ и утверждаемым техническим руководителем шахты. Графики согласовываются с ПАСС ОПБ, обслуживающую шахту.

Периодичность проведения мероприятий по предупреждению взрывов пыли в горных выработках устанавливается в зависимости от интенсивности пылеотложения на основании анализа эффективности применяемых мер, результатов контроля пылевзрывобезопасности горных выработок и в соответствии с Инструкцией, разрабатываемой и утверждаемой организацией по согласованию с уполномоченным органом в области промышленной безопасности.

Если предусмотренные графиками мероприятия не обеспечивают надежную взрывозащиту горных выработок в течение одной смены, то принимаются меры по снижению интенсивности пылеотложения, применяются более эффективные способы обеспыливания воздуха или смачивающе-связующие составы.

Не допускается ведение работ в случае непринятия дополнительных мер, обеспечивающих надежность взрывозащиты.

178. Проверка пылевзрывобезопасности горных выработок проводится лицами контроля участка, в ведении которых они находятся – ежесменно, лицами контроля участка ВТБ – не реже одного раза в сутки. Результаты состояния пылевого режима участка ВТБ заносятся в журнал контроля состояния пылевого режима в соответствии с Инструкцией, разрабатываемой и утверждаемой организацией по согласованию с уполномоченным органом в области промышленной безопасности. Не реже одного раза в квартал проверка пылевзрывобезопасности производится подразделениями ПАСС ОПБ.

Проверка пылевзрывобезопасности осуществляется приборами или с помощью лабораторного анализа в подразделениях ПАСС ОПБ.

При обнаружении пылевзрывоопасного состояния выработок командир подразделения ПАСС ОПБ уведомляет об этом шахту.

В выработках, состояние которых не соответствует настоящим Правилам, Инструкции, разрабатываемой и утверждаемой организацией по согласованию с уполномоченным органом в области промышленной безопасности, работы прекращаются и принимаются немедленные меры по устранению нарушений пылевого режима.

179. На каждой шахте не реже одного раза в 3 года, а на шахтах III категории и выше – не реже одного раза в 2 года организацией, независящей административно от организаций недропользователей и отдельных угледобывающих предприятий, выполняется ревизия системы проветривания с выдачей "мероприятий по улучшению системы проветривания" обязательных к исполнению.

Раздел проветривания в проектах строительства (реконструкции и ликвидации) шахт, выемочных полей, горизонтов, блоков, панелей и проветривание действующих и вводимых в эксплуатацию технологических объектов согласовывается с вышеназванной специализированной организацией в части устойчивости выбранной схемы вентиляции.";

абзац восьмой пункта 181 изложить в следующей редакции:

"Проверка состава воздуха по выработкам производится работниками ПАСС ОПБ и участка ВТБ.";

пункт 607 изложить в следующей редакции:

"607. В отдельных случаях, по согласованию с ПАСС ОПБ, в качестве резерва пожарного запаса воды для подземного пожаротушения допускается использование водосборников водоотливных установок горизонтов. Если проектом предусматривается использование насосов водоотливных установок для подачи воды в пожарно-оросительную сеть, то их гидравлические характеристики обеспечивают соответствие параметрам этой сети.";

пункт 612 изложить в следующей редакции:

"612. Отключение отдельных участков пожарно-оросительного трубопровода для выполнения ремонтных работ длительностью не более смены осуществляется с письменного разрешения технического руководителя шахты. Ремонтные работы длительностью более одной смены выполняются с письменного разрешения руководителя шахты по согласованию с ПАСС ОПБ и корректировкой мероприятий плана ликвидации аварий. О каждом отключении ставится в известность горный диспетчер шахты.";

пункт 620 изложить в следующей редакции:

"620. Один раз в три года шахтой с участием ПАСС ОПБ проводятся гидравлические испытания пожарно-оросительного трубопровода и трубопроводов, предусмотренных проектом для подачи воды на пожаротушение, на прочность и герметичность. Величина испытательного давления обеспечивается равной 1,25 рабочего. Трубопровод считается выдержавшим испытания, если не произойдет разрыва труб, фасонных частей и утечек воды через них. При обнаружении дефектов их необходимо устранить и повторить испытания.

При повышенной агрессивности или минерализации шахтных вод сроки этих проверок устанавливаются техническим руководителем шахты по согласованию с командиром обслуживающего подразделения ПАСС ОПБ.";

абзац второй пункта 632 изложить в следующей редакции:

"Если ПЛА предусмотрена выдача людей из шахты и спуск отделений ПАСС ОПБ с помощью скипов (бадей), то на складе или в другом месте на промплощадке храниться комплект заранее подготовленных, подогнанных и опробованных деталей (полки, лестницы, предохранительные пояса) для оборудования скипов (бадей).";

абзац первый пункта 634 изложить в следующей редакции:

"Перед каждым согласованием плана ликвидации аварий, под председательством представителя вышестоящей организации проводятся проверки состояния противопожарной защиты шахты. Проверки проводятся с участием представителей ПАСС ОПБ.";

дополнить пунктом 644-1 следующего содержания:

"644-1. Просечные выработки при подготовки последующего выемочного участка проводятся после изоляции выемочного участка согласно утвержденному паспорту.";

пункты 645 и 646 изложить в следующей редакции:

"645. В шахтах, разрабатывающих пласты угля, склонного к самовозгоранию, организуется непрерывный автоматический (с помощью специальной аппаратуры) контроль за ранними признаками самонагревания (самовозгорания) угля. При отсутствии такой аппаратуры контроль обеспечивается путем, периодически осуществляемого силами участка ВТБ и ПАСС ОПБ, отбора и анализа проб воздуха на содержание оксида и диоксида углерода, водорода и других пожарных индикаторных газов, а также замеров температуры воздуха. Анализ проб осуществляется как экспресс-методом, с использованием переносных газоанализаторов, так и в лаборатории ПАСС ОПБ. Результаты контроля экспресс-методом записываются в наряд-путевке лиц контроля участка ВТБ, а лабораторных - в Журнал наблюдений за пожарными участками и проверки состояния изоляционных перемычек по форме в соответствии с приложением 30 к настоящим Правилам.

В местах, подлежащих контролю, определяется фон оксида углерода, водорода и ведется контроль за его изменением.

Места и периодичность контроля за ранними стадиями самовозгорания (самонагревания) экспресс-методом и отбором проб, устанавливаются техническим руководителем шахты по согласованию с ПАСС ОПБ.

646. Контроль за составом и температурой газов на участках с действующими пожарами, состояние изолирующих перемычек осуществляется участком ВТБ шахты и работниками ПАСС ОПБ. Результаты анализа газов и осмотра перемычек заносятся в Журнал наблюдений за пожарными участками и проверки состояния изоляционных перемычек по форме в соответствии с приложением 30 к настоящим Правилам.

Осмотр перемычек, изолирующих участки с действующим пожаром, осуществляется ежесуточно, а в особых случаях, например, при активном подземном пожаре, при неисправности перемычек или резких колебаниях состава атмосферы за перемычками устанавливается техническим руководителем шахты по согласованию с ПАСС ОПБ.

Осмотр перемычек, изолирующих выработанное пространство от действующих выработок, на пластах угля, склонного к самовозгоранию, производится не реже одного раза в месяц, лицами контроля участка, за которым они закреплены. При необходимости выполняется их ремонт.

Результаты ежемесячной проверки изоляционных сооружений лицами контроля участка ВТБ, а также перечень проведенных работ по устранению обнаруженных дефектов заносятся в Журнал наблюдений за пожарными участками и проверки состояния изоляционных перемычек по форме в соответствии с приложением 30 к настоящим Правилам.

Проверка состава воздуха на участке с действующим пожаром производится работниками ПАСС ОПБ, место и время проверок, а также их число устанавливаются техническим руководителем шахты по согласованию с ПАСС ОПБ.";

пункты 655 и 656 изложить в следующей редакции:

"655. При обнаружении признаков пожара вводится в действие ПЛА.

Ликвидация аварии осуществляется по оперативным планам, разработанным техническим руководителем шахты совместно с командиром ПАСС ОПБ.

В случае необходимости к ликвидации пожара допускается привлекаться группы специалистов соответствующего профиля из организаций, аттестованных на право проведения работ в области промышленной безопасности для разработки рекомендаций по наиболее эффективным и безопасным способам ликвидации пожара.

Тушение эндогенных пожаров осуществляется в соответствии с требованиями по предупреждению и тушению эндогенных пожаров на шахтах.

В случаях, когда пожар не удается ликвидировать в соответствии с оперативным планом, и он принимает затяжной характер, технический руководитель шахты совместно с командиром ПАСС ОПБ с привлечением организации, аттестованной на право проведения работ в области промышленной безопасности, разрабатывают специальный проект ликвидации и тушения пожара.

656. С момента возникновения пожара и до окончания его тушения осуществляется проверка состава шахтной атмосферы, количества воздуха и контроль за температуры в местах ведения горноспасательных работ.

В случаях, когда при тушении пожара создается опасность скопления метана, принимаются меры по предотвращению взрывоопасных его скоплений.

Если после принятых мер содержание метана продолжает нарастать и достигает 2 процентов, все люди, в том числе и горноспасатели, выводятся из опасной зоны, а для тушения пожара применяется способ, обеспечивающий безопасность работ.

Места и периодичность проверки состава воздуха и замера температуры в горных выработках при тушении пожара устанавливаются ответственным руководителем работ по ликвидации аварии по согласованию с руководителем аварийно-спасательных работ ПАСС ОПБ.

Результаты проверок состава воздуха хранятся до списания пожара.";

пункт 658 изложить в следующей редакции:

"658. На каждый изолированный пожар техническим руководителем шахты составляется паспорт тушения, предусматривающий меры, обеспечивающие сокращение объема изолированных выработок, ускорение тушения пожара, расконсервацию запасов угля, который согласовывается с ПАСС ОПБ.";

пункт 660 изложить в следующей редакции:

"660. Планы разведки и вскрытия участка с потушенным и списанным пожаром составляются техническим руководителем шахты совместно с командиром ПАСС ОПБ.

В плане предусматривается:

1) порядок обследования участка до его вскрытия;

2) меры предосторожности при вскрытии;

3) способ вскрытия участка;

4) режим проветривания участка;

5) маршруты движения отделений ПАСС ОПБ;

6) места проверок состава воздуха и замеров температуры, данные лабораторного анализа газов в изолированном участке (отбор проб не ранее трех календарных дней до вскрытия участка);

7) месторасположение шлюзовых перемычек, с необходимым объемом материалов для экстренной изоляции.

Вскрытие, разведка и первоначальное проветривание участка проводятся работниками ПАСС ОПБ.";

пункт 684 изложить в следующей редакции:

"684. Если в забое, приближающемся к зоне, опасной по прорывам воды, появляются признаки возможного прорыва воды (потение забоя, усиление капежа), звеньевой (бригадир) или сменное лицо контроля участка немедленно выводят людей из этой и всех других выработок, находящихся под угрозой затопления, и докладывают о появлении указанных признаков руководителю участка и горному диспетчеру, который ставит в известность технического руководителя шахты и подразделение ПАСС ОПБ.";

пункт 685 изложить в следующей редакции:

"685. Откачка воды из затопленных выработок производится по паспорту, утвержденному техническим руководителем шахты. При откачке воды особое внимание уделяется проверке состава воздуха выше зеркала воды, мероприятиям по предупреждению прорыва газов в места нахождения людей и электрооборудования.

Проверка состава воздуха на содержание в нем СО, СО₂, СН₄, H₂S и О₂ производится работниками ПАСС ОПБ.";

абзац четвертый пункта 689 изложить в следующей редакции:

"Разведка подрабатываемого участка, сопровождающаяся вскрытием изолирующих его перемычек, производится по паспорту, утвержденному техническим руководителем шахты и согласованному с ПАСС ОПБ.";

пункт 692 изложить в следующей редакции:

"692. При появлении в очистном забое или прилегающих к нему выработках признаков, предвещающих возможность прорыва глины (капеж, резкое усиление горного давления, деформация изоляционных перемычек, обнаружение глины за перемычками при разведке), а также в случае непосредственного проникновения глины в действующий забой звеньевой (бригадир), лицо контроля или специалист шахты немедленно выводит всех людей из данного забоя и прилегающих выработок в безопасное место и докладывает об этом руководителю участка и горному диспетчеру, который ставит в известность технического руководителя шахты и ПАСС ОПБ.";

приложение 30 к указанным Правилам изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Комитету промышленной безопасности Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан;

3) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Юридический департамент Министерства по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1) и 2) настоящего пункта.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

исполняющий обязанности Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан

М. Пшембаев

"СОГЛАСОВАН"
Министерство национальной экономики
Республики Казахстан

"СОГЛАСОВАН"
Министерство энергетики
Республики Казахстан

	Приложение к приказу исполняющий обязанности Министра по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан от 13 июня 2023 года № 318
	Приложение 30 к Правилам обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов угольных шахт
	Форма

Журнал наблюдений за пожарными участками и проверки состояния изоляционных перемычек

Шахта _____________________________________
Организация ________________________________
Начат "_____" ________________ 20 _____ года
Окончен "_____" ________________ 20 _____ года

Пояснения к ведению журнала

В журнале регистрируются результаты осмотра изолирующих перемычек, "рубашек", состояние засыпки провалов на поверхности и выемок от разрезов, образующихся при отработке пластов угля подземным и открытым способами, температура и состав газов на пластах угля, склонного к самовозгоранию, и на пожарных участках.

Контроль за составом и температурой газов на участках с действующими пожарами, состояние изолирующих перемычек осуществляется участком вентиляции и техники безопасности (далее – ВТБ) шахты и работниками профессиональной аварийно-спасательной службы в области промышленной безопасности (далее – ПАСС ОПБ). Результаты анализа газов и осмотра перемычек заносятся в журнал.

Осмотр перемычек, изолирующих участки с действующим пожаром, осуществляется ежесуточно, а в особых случаях, например, при активном подземном пожаре, при неисправности перемычек или резких колебаниях состава атмосферы за перемычками устанавливается техническим руководителем шахты по согласованию с ПАСС ОПБ.

Осмотр перемычек, изолирующих выработанное пространство от действующих выработок, на пластах угля, склонного к самовозгоранию, производится не реже одного раза в месяц, а засыпки и рекультивации поверхности – один раз в квартал.

Проверка состава воздуха на участке с действующим пожаром производится работниками ПАСС ОПБ, место и время проверок, а также их число устанавливаются техническим руководителем шахты по согласованию с ПАСС ОПБ.

Раздел 1. Осмотр перемычек

Дата	Состояние перемычек						Состав воздуха
	Номер перемычки	Место нахождения перемычки	Состояние перемычки	Какой ремонт необходимо произвести	Приток воды из-за перемычки	Температура воздуха за перемычкой	СО2	О2	СО	Н2	СН4	С2Н2, C2H4	Примечание
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

Раздел 2. Регистрация перемычек

№ п/п	Номер перемычки	Место нахождение перемычки	Материал перемычки	Размер перемычки (площадь в свету), квадратных метров	Размер врубов	Дата возведения	Примечание
1	2	3	4	5	6	7	8

"Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 351 бұйрығына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрінің м.а. 2023 жылғы 13 маусымдағы № 318 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2023 жылғы 15 маусымда № 32795 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 351 бұйрығына (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10255 болып тіркелген) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:

"Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 94) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:";

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларында:

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар)" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 23 қазандағы № 701 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі туралы ереженің 16-тармағының 94) тармақшасына сәйкес көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері (бұдан әрі – шахта) өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету тәртібін айқындайды.";

3 және 4-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Жаңа және қайта құрылған шахталарды, деңгейжиектерді, блоктарды, панельдерді ұйым тағайындаған комиссия жер қойнауын пайдаланушылардың, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби авариялық-құтқару қызметтері және құралымдары (бұдан әрі – ӨҚК АҚҚ) өкілдерінің қатысуымен қабылдайды.

Жұмыс істеп тұрған шахталарда кен алу учаскелерін, дайындау қазбаларын және тазарту кенжарларын (соның ішінде қайтадан тілінген) пайдалануға қабылдауды, сондай-ақ жаңа технологияны енгізуді шахта басшылығы тағайындаған комиссия жүргізеді.

4. Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілерін жобалаумен, салумен, пайдаланумен, кеңейтумен, қайта құрумен, жаңартумен, уақытша тоқтатып қоюмен және жоюмен байланысты жұмыстар қатаң түрде жоба құжаттамалары және тау-кен жұмыстарының жоспарына сәйкес жүргізіледі.";

9 және 10-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"9. Барлық шахталарға құрылыс, қайта құру, пайдалану, уақытша тоқтатып қою және жою кезеңінде жасалған келісімшарттың немесе объектілік ӨҚК АҚҚ құру негізінде ӨҚК АҚҚ қызмет көрсетеді.

Жерасты тау-кен жұмыстарын жүргізетін көмір шахталары персоналды бақылау, авария туралы хабарлау, персоналдың тұрған орындарын білу және іздеу жүйелерімен, объектіге қызмет көрсететін ӨҚК АҚҚ -мен тікелей телефон және оған балама байланыспен жабдықталады.

10. Әр шахтада ықтимал аварияларды оқшаулау және жою бойынша іс-шараларды жоспарлау және жүзеге асыру мақсатында өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісіле отырып ұйыммен әзірленген және бекітілген Нұсқаулыққа сәйкес аварияларды жою жоспары (бұдан әрі – АЖЖ) әзірленеді.

АЖЖ әрбір көмір шахтасы үшін, сондай-ақ мердігер ұйымдар немесе шахта жеке тұрғызған оқпандарды ұңғылау, жабдықтау және әбзелдеу кезіңіне жасалады.

АЖЖ қосымшаларымен қоса жедел және графикалық бөлімдерден тұрады.

АЖЖ 6 айлық мерзімге шахтының техникалық басшысы және ӨҚК АҚҚ взвод командирі жасайды. АЖЖ–ның шахтадағы нақты жағдайға сәйкестігі ӨҚК АҚҚ жасағы өкілінің профилактикалық жұмыс жөніндегі көмекшісінің қолымен расталады.

АЖЖ ӨҚК АҚҚ бөлімінің командирімен келісіледі және ұйымның (техникалық) басшысымен немесе оның орынбасарымен қолданысқа енгізілгенге дейін 15 күн бұрын бекітіледі. Ерекше жағдайларда (эндогенді өрт, активті қышқылдану процесстерінің болуы, оқпандардың, бас желдету желдеткіштерінің қолданысқа енгізу немесе пайдаланудан шығару) бұрын енгізілген АЖЖ–ның күшін екі айдан артық емес мерзімге ұзартуға рұқсат етіледі. Мерзімін ұзартуға рұқсатты ұйымның (техникалық) басшысыі ӨҚК АҚҚ командирімен келіскеннен кейін береді.

Жанадан енгізу немесе өңделген учаскелерді және қазбаларды жою, желдету схемасын немесе шахтадан адамдарды шығару жолдарының өзгеруі кезінде, жоспардың өзге де іс-шаралары өзгерген кезде шахтаның техникалық басшысы тәулік ішінде жоспарға тиісті түзетулер мен толықтыру енгізіп, жасақ командирімен келіседі. Түзетулер мен толықтыруларды шахтаның техникалық басшысы взвод командирі және ӨҚК АҚҚ жасақ командирінің профилактикалық жұмыстар жөніндегі өкілімен бірігіп жасайды.

АЖЖ тиісті өзгерістер енгізілмеген жағдайда немесе оның шахтадағы нақты жағдайға сәйкес келмегені анықталған кезде ӨҚК АҚҚ жасақ командирі немесе оның орынбасары АЖЖ келісу жөніндегі өзінің қолын алып тастайды.

ӨҚК АҚҚ жасақ командирі өз қолын алғаны туралы жазбаша түрде шахтаның (техникалық) басшысын, ұйымның техникалық басшысын және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесін хабардар етеді.

Аварияларды жою жоспарының нағыз жағдайға сәйкестігін ӨҚК АҚҚ жасағы қызметкерлері профилактикалық жұмыстар барысында анықтайды, олардың нәтижелері бойынша актілер ресімделеді және шахтаның техникалық басшысы жанындағы жиналыста қаралады. Жиналыстың қорытындысы бойынша хаттама толтырылады, оған шахтаның техникалық басшысы, шахтаға қызмет көрсететін жасақ командирінің профилактикалық жұмыстар жөніндегі өкілі және взвод командирі қол қояды, және АЖЖ-ға қосылып тігіледі, ал актілер ЖҚТ учаскесінде АЖЖ барлық әрекеті кезеңі бойы сақталады.

АЖЖ-да шахтаның барлық жұмыс естеп тұрған қазбалары және жерасты қазбаларымен аэродинамикалық байланысы бар жер беті объектілері қамтылады.

Аварияларды жою жоспарымен таныстырылмаған және жоспардың олардың жұмыс орны мен қозғалыс жолдарына қатысты бөлігін білмейтін қызметкерлерді шахтаға түсіруге жол берілмейді.

Бекітілген аварияларды жою жоспары болмаған немесе ӨҚК АҚҚ -мен жоспар толық немесе оның кейбір жайғасымдары келісілмеген кезде, бұзушылықтарды жоюмен байланысты жұмыстардан басқаларын жүргізуге жол берілмейді.

Аварияның бастапқы кезеңінде тау-кен құтқару жұмыстарын орындау үшін әрбір шахтада авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізуге үйретілген шахта персоналының іс-қимылын орналастыруды көздейді.";

13-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"13. ӨҚК АҚҚ авариялық жұмыстарды жүргізу кезін қоспағанда, барлық шахтаға түсетіндерге оқшаулағыш өзін-өзі құтқарғыштар беріледі. Оқшаулағыш өзін-өзі құтқарғыштарсыз шахтаға түсуге, қазбалар бойымен жүруге, жұмыс орындарында болуға жол берілмейді.

Шахтаның әр жер асты жұмысшысына жеке оқшаулағыш өзін-өзі құтқарғыш бектіледі. Шахтадағы оқшаулағыш өзін-өзі құтқарғыштардың саны жерасты жұмыстарымен айналысушы жұмысшылардың тізімдік құрамынан 10 пайыздан артық қамтасыз етіледі.

Алыс орналасқан, авария кезінде ол орындардан қауіпсіз орынға шығу өзін-өзі құтқарғыштың қорғаныс әсері уақытымен қамтамасыз етілмейтін, жұмыс орындары бар шахталарда ауыстырып қосу (жүру жолында біреуден артық емес) пункттері немесе топтық жылжымалы немесе тұрақты өзін-өзі құтқару құралдары орнатылады, олардың тұрған орындары ӨҚК АҚҚ -мен келісіледі.

Ықтимал авария орынан аварияларды жою жоспарымен анықталған қауіпсіз жерге дейінгі, жолда өзін-өзі құтқарғыштың әрекетінің жинақтық уақытының 90 пайыздан артығы кететін, жүру маршруты бойынша аварияларды жою жоспарын ӨҚК АҚҚ -мен келісудің алдында, 6 айда бір рет өзін-өзі құтқарғыштарды (жұмыс немесе оқу) киген жұмысшылар мен бақылау тұлғалары тобын бақылау өткізу жүргізіледі.

Шамханадағы өзін-өзі құтқарғыштың сыртқы түрі және бүтіндегін ай сайын, ал шахтағы ауыстырып кию пункттеріндегі өзін-өзі құтқарғыштарды – 6 айда бір реттен кем емес ЖҚТ учаскесінің бақылау тұлғалары ӨҚК АҚҚ-ның өкілдері қатысуымен тексереді.";

38-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"38. Қауіпті өндірістік объектідегі аварияның салдарынан болған инцидентті, аварияны, жазатайым оқиғаны тергеу "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңмен (бұдан әрі – Заң) белгіленген тәртіппен жүргізіледі.

Әрбір жарақаттанудың жағдайы туралы көзімен көрген адам ауысымдағы учаскені бақылаушы тұлғаға немесе кен диспетчеріне (ауысым бастығына) хабарлайды.

Әрбір оқыс оқиға немесе қатты ауру кезінде кен диспетчері реанимациялық-шокка қарсы топты (әрі қарай – РШТ), ӨҚК АҚҚ шақыртады.

Оқыс оқиға немесе авария болған жұмыс орыны, егер ол адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндірмесе, тергеу басталғанша өзгеріссіз жағдайда сақталады.";

78-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"78. Тазалау жұмыстары негізгі төбені алғашқы салғанға дейін, негізгі төбені алғашқы салу, сонай–ақ кенжардың кеналу учаскесінің техникалық шекарасына жақындап келуі кеналу учаскесінің, жерасты қазбаларын жүргізу және бекіту төлқұжатында көзделген іс-шаралар бойынша жүргізіледі.";

88-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"88. Төбені жасанды құлату бойынша жұмыстар шахтаның техникалық басшысы бекіткен қосымша әзірленген іс-шараларға сәйкес жүргізіледі.";

мынадай мазмұндағы 92-1-тармақпен толықтырылсын:

"92-1. Шығарындылар қауіпті және ерекше шығарындылар қауіпті қабаттарда жұмыс жүргізу кезінде тазарту және дайындық кенжарларының алдында көмір массивін алдын ала өңдеуге арналған көмір мен газдың кенеттен шығарылуын болдырмаудың өңірлік тәсілдерін қолдану міндетті болып табылады. Көмір қабаттарының табиғи метанмен тасымалдану деңгейі жоғары көмір кен орындарын игеру осы Қағидаларға 4 қосымшада көрсетілген белгіленген нормативтерге дейін алдын ала газсыздандыру жөніндегі іс-шаралармен жүргізіледі.";

мынадай мазмұндағы 96-1-тармақпен толықтырылсын:

"96-1. Тазарту және дайындық жұмыстарын жүргізу тау-кен қазбаларын газдинамикалық құбылыстардың әсерінен қауіпсіз күйге келтіргеннен кейін басталуы тиіс.";

112-тармақтың үшінші абзац келесі редакцияда жазылсын:

"Жер бетіне шығымы бар, жойылған қазбалардың ауыздарын жылына бір реттен кем емес ӨҚК АҚҚ өкілдерінің қатысуымен шахтаның техникалық басшысы тағайындаған комиссия қарайды. Қазбаларды жою жобасының орындалуы тексеру нәтижелері актілермен ресімделеді.";

122-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"122. Уақытша тоқтатылған кеналу учаскелері және тұйық қазбалар тұрақты түрде желдетіледі. Ондай қазбаларды оқшаулауға ӨҚК АҚҚ келісімі бойынша рұқсат етіледі. Оқшаулау алдында қазбалардан барлық электр жабдықтары және кабельдер шығарылады, ал құбырлар мен рельстер далбаны тұрғызатын жерде ажыратылады және далбадан екі жаққа 2 метр жерде алынып тасталады. Газ бойынша III санатқа жататын және одан жоғары шахталарда қазбаларды оқшаулау жарылысқа төзімді көпірлермен жүргізіледі. Көмір мен газдың кенеттен шығарымдыларымен күресуге арналған ұңғымалардан басқа, газ шахталардын барық тұйық көтеріліс ұңғымалары оқшауланады.

Кеналу учаскелері (алабтары) де оқшауланады.

Қазымдалған кеналу учаскелері (алабтары) және уақытша тоқтатылған немесе пайданылмайтын қазбаларды оқшаулау төлқұжатқа сәйкес жүзеге асырылады.

Далбаларды және оқшауланған қазбаларды ашуды техникалық басшысы бекіткен іс-шаралар бойынша ӨҚК АҚҚ жүргізеді.

Оқшауланған қазбалар туралы өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы өкілетті органның аймақтық бөлімшесіне хабарланады.";

128-1 тармақты мынадай мазмұнмен толықтырылсын:

"128-1. Қазба учаскесіне таза ауа ағынының түсуі және одан шығатын ағынның ағуы әртүрлі қазбалар бойынша жүзеге асырылады.";

130-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"130. Таспалы конвейерлермен жабдықталған басты тасмалдау қазбаларын желдету – оқшауланған. Оқшауланған желдету болмаған жағдайда бұл қазбалармен тек қана ауаның шығас ағысы өтуі мүмкін.

Негізгі көлік қазбаларына қазба учаскесі, тұйық қазба және ұңғыма маңындағы аула немесе көлбеу оқпандар кезінде жер беті арасында көмірді (тау массасын) тасымалдауға арналған қазбалар жатады.";

139-тармақтың екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"139. Өзінің бұрыстығына немесе электр энергиясынын берудің тоқтатылуымен желдеткіш қондырғысын кенеттен тоқтап қалуы туралы жедел кен диспетчеріне хабарланады, ол шахтаның техникалық басшысына, шахтаның ЖҚТ учаскесі бастығына, шахтаға қызмет көрсететін ӨҚК АҚҚ бөлімшесі, және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органның аймақтық бөлімшесіне хабарланады.";

150-тармақ мынадай мазмұндағы жетінші абзацпен толықтырылсын:

"Авариялық газдануды тексеруді өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы аумақтық уәкілетті орган өкілінің қатысуымен комиссия жүргізеді. Газдануды тергеу кезінде әзірленген іс шараларды орындау міндетті.";

177,178 және 179-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:

"177. Көмір шаңының жарылыстарынан сақтандыру бойынша шаралар ЖҚТ учаскесінің бастығы тоқсан сайын әзірлейтін және шахтаның техникалық жетекшісі бекітетін графиктер бойынша жүргізіледі. Графиктер шахтаға қызмет көрсететін ӨҚК АҚҚ-пен келісіледі.

Кен қазбаларында шаң жарылыстарының алдын алу бойынша шаралар өткізудің жиілігі таулы қазбалардың шаңжарылысқауіпсіздігін бақылау нәтижелері, қолданылатын шаралардың тиімділігін талдау негізінде шаңның шөгу екпінділігіне қарай және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісіле отырып ұйыммен әзірленген және бекітілген Нұсқаулыққа сәйкес белгіленеді.

Егер графиктермен қарастырылған шаралар бір ауысым ішінде таулы қазбалардың жарылысынан қорғануды сенімді қамтамасыз етпесе, онда шаңның шөгу екпінділігін төмендету шаралары қабылданады, ауаны шаңсыздандрудың тиімді тәсілдері немесе ылғандандыру-байланыстыру құрамдары қолданылады.

Жарылыстанқорғаудың сенімділігін қамтамасыз ететін қосымша шаралар қабылданбаған жағдай жұмыстарды жүргізуге болмайды.

178. Кен қазбаларының шаңжарылыс қауіпсіздігін тексеруді учаскенің бақылаушы тұлғалары – ауысым сайын, ЖҚТ учаскесінің бақылаушы тұлғалары – тәулігіне бір реттен кем емес жиілікте жүргізіледі. ЖҚТ учаскесі шаң режимінің жағдайының нәтижелері өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісіле отырып ұйыммен әзірленген және бекітілген Нұсқаулыққа сәйкес шаң режимін бақылау журналына енгізіледі. Тоқсан сайын бір реттен сирек емес жиілікте шаңжарылыс қауіпсіздігін тексеруді АҚҚ бөлімшелері жүргізіледі. ӨҚК АҚҚ бөлімшелері әр тоқсанда бір реттен емес емес шаңжарылысқорғауды тексеріп отырады.

Шаңжарылысқорғауды тексеру құралдармен немесе ӨҚК АҚҚ бөлімшелеріндегі зертханалық талдау көмегі арқылы іске асырылады.

Қазбалардың шаңжарылысқауіпті жағдайы анықталған кезде бұл туралы ӨҚК АҚҚ командирі шахтаға хабарлайды.

Қазбалардағы жағдай осы Қағидаларға, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісіле отырып ұйыммен әзірленген және бекітілген Нұсқаулыққа сәйкес келмесе, қазбалардағы жұмыс тоқтатылады және шаң режиміндегі бұзушылықтарды жою бойынша жедел түрде шаралар қабылданады.

179. Әрбір шахтада кемінде 3 жылда бір рет, ал III санаттағы және одан жоғары шахталарда – кемінде 2 жылда бір рет жер қойнауын пайдаланушылар ұйымдарына және жекелеген көмір өндіруші кәсіпорындарға әкімшілік тәуелді емес ұйым желдету жүйесін жақсарту жөніндегі іс-шараларды бере отырып, желдету жүйесіндегі тексеріс міндетті түрде орындалады.

Шахталарды, қазу алаңдарын, горизонттарды, блоктарды, панельдерді салу (реконструкциялау және жою) жобаларындағы желдету бөлімі және қолданыстағы және пайдалануға берілетін технологиялық объектілерді желдету таңдалған желдету схемасының тұрақтылығы бөлігінде жоғарыда аталған мамандандырылған ұйыммен келісіледі.";

181-тармақтың сегізінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Қазбалар бойынша ауа құрамын тексеруді ӨҚК АҚҚ мен ЖҚТ учаскесінің қызметкерлері жүргізеді.";

607-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"607. Жекелеген жағдайларда, ӨҚК АҚҚ -мен келісім бойынша, жерасты өртін сөндіруге арналған судың өрттік қоры ретінде деңгейжиектердің сутөкпе қондырғыларының сужиғыларын пайдалануға болады. Егер жобамен сутөкпе қондырғыларының сорғыларын өрттік-су шашу желісіне су беру үшін пайдалану көзделген болса, онда олардың гидравликалық сипаттамалары осы желілердің параметрлеріне сәйкес келуі қажет.";

612-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"612. Өрттік-су шашу құбырының кейбір учаскелерін ұзақтығы бір ауысым уақыт жөндеу жұмыстарын орындау үшін сөндіру шахтаның техникалық басшысының жазбаша рұқсатымен жүргізіледі. Ұзақтығы бір ауысымнан артық жөндеу жұмыстары ӨҚК АҚҚ -нің келісімі бойынша шахтаның техникалық басшысының жазбаша рұқсатымен және аварияларды жою жоспарының іс-шараларына түзету енгізумен жүргізіледі. Әрбір сөндіру туралы кен диспетчері хабардар етіледі.";

620-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"620. Үш жылда бір рет шахта ӨҚК АҚҚ қатысуымен өрттік-су шашу құбырларынының және өрт сөндіруге су беру үшін жобамен көзделген құбырларының төзімділігіне және бітеулігіне гидравликалық сынау жүргізеді. Сынау қысымының шамасы жұмыс қысымының 1,25 шамасында қамтамасыз етіледі. Құбыр арасындағы бөліктер жарылмаса және олардан су ақпаса құбыр сынақатн өтті деп есептеледі. Кемістіктер байқалған жағдайда, оларды жою керек және сынақ қайта жүргізіледі.

Шахты суларының жоғары агрессиялығы және минералдылығы кезінде осы тексерулердің мерзімдерін қызмет көрсететін ӨҚК АҚҚ бөлімшесінің командирінің келісімі бойынша шахтаның техникалық басшысы белгілейді.";

632-тармақ екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Егер АЖЖ адамдарды шахтадан шығару және ӨҚК АҚҚ бөлімшелерін шахтаға скиптер (қауға) арқылы түсіру қарастырылған жағдайда, қоймада немесе өндірістік алаңының басқа жерінде скиптерді (қауға) жабдықтау үшін алдын – ала дайындаған және қолданып көрген бөлшектер жинағында (сөрелер, сатылар, сақтандыру белдіктері) сақталады.";

634-тармақ бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Аварияларды жою жоспарын әрбір келісу алдында, жоғары тұрған ұйым өкілінің төрағалығымен шахтаның өртке қарсы қорғаныс жағдайы тексеріледі. Тексерулер ӨҚК АҚҚ өкілінің қатысуымен жүргізіледі.";

мынадай мазмұндағы 644-1-тармақпен толықтырылсын:

"644-1. Кейінгі қазу учаскесін дайындау кезінде қазу учаскесі бекітілген паспортқа сәйкес оқшауланғаннан кейін жүргізіледі.";

645 және 646-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"645. Өздігінен жануға икемді көмір қабатын өндеу шахталарда үздіксіз автаматтық түрде (арнайы аппаратура көмегімен) көмірдің өздігінен қызуының (жануының) алғашқы белгілерін бақылау ұйымдастырылады. Лайықты аппаратура болмаған жағдайда бақылау ЖҚТ учаскесінің күштерімен ауық-ауық көміртегі, сутегі және басқа өртке бейімді индикаторлық газдардың, ауаның сынамасын алу, сондайақ ауа температурасын өлшеу арқылы іске асырылады. Сынаманы талдау қолданбалы газсараптағыш пайдалану арқылы жедел-әдіспен, сондай-ақ және ӨҚК АҚҚ зертханаларында жүргізіледі. Жедел-әдіс бойынша бақылаудың нәтижелері ЖҚТ учаскесінің бақылаушы тұлғаларының жүктелім-жолдамасына жазылады, ал зертханада - осы Қағидаларға 30-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Өртті учаскелерді бақылау және оқшаулау далдасының жағдайын тексеру журналына жазылады.

Бақылауға тиісті орындарда көміртек, сутек оксидтары фоны анықталады және оның өзгеруі бақылауға алынады.

Өздігінен жанудың (өздігінен қызудың) алғашқы кезеңінде жедел-әдіспен және сынама алумен бақылаудың мерзімі мен орнын ӨҚК АҚҚ келісімі бойынша шахтаның техникалық басшысы белгілейді.

646. Өрт орын алған учаскелерде газ температурасы мен құрамын, оқшалау далда жағдайын бақылауды шахтаның ЖҚТ учаскесі және ӨҚК АҚҚ қызметкерлері жүргізеді. Газ саралау және далда қарау қорытындылары осы Қағидаларға 30-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Өртке қарсы учаскелерін қадағалау және оқшалау далда жағдайын тексеру журналына жазылады.

Орын алған өрт пен арасындағы оқшалау далдалаын қадағалау тәулік бойы жүргізіледі, ал ерекше жағдайда, мысалы: жерастылық қарқынды өрт кезінде, далданың жарамсыз жағдайында немесе атмосфералық құрамның күрт өзгеруі кезінде – далданы бақылауды ӨҚК АҚҚ келісімімен шахтаның техникалық басшысы белгілейді.

Пайдаланып болған кеңістіктерді әрекеттегі өздігінен жануға икемді көмір тақталарындағы қазбалардан оқшалау далдаларын учаскелерді бақылау үшін бекітілген тұлғалар айына кеміне бір рет тексереді. Қажет болған жағдайда жөндеу жұмыстары жүргізіледі.

ЖҚТ учаскесінің бақылаушы тұлғаларының оқшаулау имараттарын ай сайынғы тексеру нәтижелері, сондай-ақ анықталған бұзушылықтарды жою бойынша жүргізілген жұмыстардың тізімі осы Қағидаларға 30-қосымшаға сәйкес нысан бойынша Өртке қарсы учаскелерді бақылау және оқшаулау далдасының жағдайын тексеру журналына жазылады.

Өрт болған учаске ауасының құрамын ӨҚК АҚҚ қызметкерлері тексереді, тексеру уақыты мен орнын және тексеру санын ӨҚК АҚҚ келісімімен шахтаның техникалық басшысы бекітеді.";

655 және 656-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

"655. Өрт белгілері байқалған кезде АЖЖ қолданысқа енгізіледі.

Аварияны жою шахтаның техникалық басшысы ӨҚК АҚҚ командирімен бірге әзірлеген жедел жоспар бойынша жүргі зіледі.

Қажет болған жағдайда өртті жоюға өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында жұмыс жүргізу құқығына аттестаттаудан өткен ұйымның тиісті саласының мамандар тобын өртті жоюдың аса тиімді және қауіпсіз тәсілдері бойынша ұсыныстар әзірлеу үшін тартуға болады.

Эндогендік өрттерді сөндіру шахталарда эндогендік өрттерден сақтандыру және сөндіру бойынша талаптарына сәйкес іске асырылады.

Өртті жедел жоспарға сәйкес жою мүмкін болмаған және ол ұзақ мерзімге созылған жағдайда шахтаның техникалық басшысы ӨҚК АҚҚ -нің командирімен бірлесе отырып, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласында жұмыс жүргізу құқығына аттестаттаудан өткен ұйымды тарта отырып өртті жоюдың және сөндірудің арнайы жобасын әзірлейді.

656. Өрт пайда болған мезеттен бастап сөнгенге дейін шахта ауасының құрамын, ауа мөлшерін, тексеру және тау-кен құтқару жұмыстары жүргізіліп жатқан жердің температурасын бақылау жүргізіледі.

Өрт сөндіру кезінде метанның қауіпті шоғырлануы болған кезде, оның жарылыс қауіпті деңгейде жиналуының алдын алу бойынша шаралар қабылданады.

Егер қабылданған шаралардан кейін метан мөлшерінің өсуі жалғасса және 2 пайызға жетсе, барлық адамдар, соның ішінде тау-кен құтқарушылары қауіпті аймақтан шығарылады, және жұмыстың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін өрт сөндіру әдісі қолданылады.

Өртті сөндіру кезінде кен қазбаларында ауа құрамын тексерудің және температураны өлшеу орындары мен кезектілігін аварияны жою жұмыстарына жауапты басшы ӨҚК АҚҚ авариялық-құтқару жұмыстарының басшысымен келісімі бойынша белгілейді. Ауа құрамын тексерулердің нәтижелері өрт жойылғанға дейін сақталады..";

658-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"658. Шахтаның техникалық басшысы әрбір оқшауланған өртке оқшауланған қазбалардың көлемін азайтатын, өртті сөндіруді жылдамдатын, көмір қорларын іске қосу шараларын қарастыратын, ӨҚК АҚҚ -мен келісілген, өрт сөндіру төлқұжатын жасайды.";

660-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"660. Сөндірілген және есептен шығарылған өрттерді барлау және учаскені ашу жоспарын шахтаның техникалық жетекшісі ӨҚК АҚҚ командирімен бірлесе отырып жасайды.

Жоспарда:

1) учаскені ашу алында оны зерттеу тәртібі;

2) ашу кезіндегі сақтық шаралары;

3) учаскені ашу тәсілі;

4) учаскені желдету режимі;

5) ӨҚК АҚҚ бөлімшелерінің қозғалу бағдарлары;

6) ауа құрамын тексеру және температураны өлшеу орындары, оқшауланған учаскедегі газдарды зертханалық талдау деректері (учаскені ашқанға дейін күнтізбелік үш күннен ерте емес сынамалар алу);

7) шұғыл оқшаулау үшін материалдардың қажетті көлемі бар шлюздік орамдардың орналасқан жері.

Учаскені ашу, барлау және алғашқы желдетулерді ӨҚК АҚҚ қызметкерлері жүргізеді.";

684-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"684. Егер кенжардарда, судың жарылуы қауіпі бар аймаққа жақындағанда, судың мүмкін жарылу белгілері (кенжардың терлеуі, тамшылаудың күшеюі) байқалса, звеношы (бригадир) немесе учаскедегі бақылаушы тұлға бұл кенжардан және басқа барлық қазбалардан, су астында қалу қауіпінде тұрған адамдарды шығарады және аталған белгілердің пайда болуы туралы учаске бастығына және тау-кен диспетчеріне баяндайды, ол шахтаның техникалық жетекшісіне және ӨҚК АҚҚ бөлімшесіне хабарлайды.";

685-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"685. Су басқан қазбалардан суды тартып шығару, шахтаның техникалық жетекісі бекіткен төлқұжат бойынша жүргізіледі. Суды тартып шығару кезінде ерекше көңіл су беті айнасынан жоғары тұрған ауа құрамын тексеруге, адамдар және электрлі жабдықтар орналасқан жерлерде, газдың жарылуының болдырмауының алдын алу бойынша шараларға бөлінеді.

Ауа құрамын СО, СО2, СН4, H2S және О2 тексеруді ӨҚК АҚК қызметкерлері жүргізеді.

Өңделетін учаскені барлау, оқшаулайтын бөгендерді ашумен бірге, шахтаның техникалық жетекшісімен бекітілген және ӨҚК АҚК -мен келісілген төлқұжат бойынша жүргізіледі.";

689-тармақ төртінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"689. Өңделетін учаскені барлау, оқшаулайтын бөгендерді ашумен бірге, шахтаның техникалық жетекшісімен бекітілген және ӨҚК АҚК -мен келісілген төлқұжат бойынша жүргізіледі.";

692-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

"692. Тазалау қазбасында немесе оған жақын жатқан қазбаларда саз жарылып кету мүмкін болу белгілері пайда болғанда (су тамшылау, тау кен қысымының аса күшеюі, оқшаулау бөгендердің деформациялануы, барлау кезінде бөгендердің артында саздың байқалуы) сондай-ақ әрекеттегі кенжарға саздың тікелей өтуі болған жағдайда звеношы (бригадир), бақылаушы тұлға немесе шахтаның маманы бұл кенжардан барлық адамдарды дереу шығарады және бұл туралы учаске жетекшісіне және кен диспечеріне баяндайды, диспечер шахтаның техникалық жетекшісіне және ӨҚК АҚҚ хабарлайды.";

көрсетілген Қағидаларға 30-қосымша осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің Өнеркәсіптік қауіпсіздік комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігінің ресми интернет-ресурсында жариялануын;

3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркегеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлігі Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шараларды орындау туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуына бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрінің міндетін атқарушы

М. Пшембаев

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Ұлттық экономика

министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасы

Энергетика министрлігі

	Қазақстан Республикасының Төтенше жағдайлар министрінің міндетін атқарушы 2023 жылғы 13 маусымдағы № 318 Бұйрықтың қосымшасы
	Көмір шахталарының қауіпті өндірістік объектілері үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларына 30–қосымша
	Үлгі

Өртті учаскелерді бақылау және оқшаулау далдасының жағдайын тексеру журналы

Шахта___________________________________________________________

________________________________________________________________

Ұйым___________________________________________________________

Басталды "_____" ________________ 20 _____ жылы

Аяқталды "_____" ________________ 20 _____ жылы

Журналды жүргізуге түсініктемелер

Журналда оқшаулау далдаларды, "көйлектерді", көмір тақталарын жерасты және ашық әдістерімен өңдеу кезінде пайда болған үстіңгі ойық опырылыстарды және тіліктерден ойықтары толтырудың жағдайын, өздігінен жануға икемді көмір тақталарындағы және өрт болған учаскелердегі температура және газдар құрамын қараудың нәтижелері тіркеледі.

Жанып жатқан өрт учаскелеріндегі газдардың құрамы мен температурасын, оқшаулау далдаларының жағдайын бақылауды шахтаның желдету және қауіпсіздік техникасының (бұдан әрі – ЖҚТ) учаскесі және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы кәсіби авариялық-құтқару (бұдан әрі – ӨҚК АҚҚ) қызметкерлері жүргізеді. Газдарды талдау және далдаларды қарау нәтижелері журналға енгізіледі.

Өрттен учаскелерді оқшаулайтын далдаларды қарау тәулік сайын жүргізіледі, ал ерекше жағдайларда, мысалы, жерасты өртінің белсенділігі кезінде, далдаларды бұзылуы кезінде немесе далда артындағы атмосфера құрамының кенеттен өзгеруі кезінде ӨҚК АҚҚ келісімі бойынша шахтаның техникалық басшысы белгілейді.

Өңделген кеңістікті қолданыстағы қазбалардан оқшаулайтын, өздігінен жануға икемді көмір тақталарында далдаларды қарау айына бір реттен аз болмайтын жиілікте, ал беті ойықтарын толтыру және топырақ құнарлығын қалпына келтіру – тоқсанда бір рет жүргізіледі.

Жанып жатқан өрт учаскесінде ауа құрамын тексеруді ӨҚК АҚҚ қызметкерлері жүргізеді, тексерулердің орны мен уақытын, сондай-ақ олардың санын ӨҚК АҚҚ келісімі бойынша шахтаның техникалық басшысы белгілейді.

1-бөлім. Далдаларды қарау

Күні	Далдалардың жағдайы						Ауаның құрамы
	Далданың нөмірі	Далданың орналасқан жері	Далданың жағдайы	Қандай жөндеу жүргізу керек	Далда сыртынан судың ағып келуі	Далда сыртындағы ауа температурасы	СО2	О2	СО	Н2	СН4	С2Н2, C2H4	Ескерту
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14

2-бөлім. Далдаларды тіркеу

Р/с №	Далданың нөмірі	Далданың орналасқан жері	Далданың материалы	Далданың өлшемі, шаршы метр	Үңгілер өлшемі	Тұрғызу күні	Ескертулер
1	2	3	4	5	6	7	8