О внесении изменений в приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 30 ноября 2015 года № 368 "Об утверждении Правил ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия"

Приказ Министра культуры и информации Республики Казахстан от 13 мая 2025 года № 231-НҚ. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 14 мая 2025 года № 36103

ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Внести в приказ Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 30 ноября 2015 года № 368 "Об утверждении Правил ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 12594) следующие изменения:

заголовок изложить в следующей редакции:

"Об утверждении Правил формирования и ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия";

преамбулу изложить в следующей редакции:

"В соответствии с подпунктом 35-15) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О культуре" и подпунктом 333) пункта 15 Положения о Министерстве культуры и информации Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 4 октября 2023 года № 866, ПРИКАЗЫВАЮ:";

Правила ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия, утвержденные указанным приказом, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему приказу.

2. Комитету культуры Министерства культуры и информации Республики Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение трех рабочих дней после введения в действие настоящего приказа размещение его на интернет-ресурсе Министерства культуры и информации Республики Казахстан;

3) в течение трех рабочих дней после исполнения мероприятий, предусмотренных настоящим пунктом, представление в Юридический департамент Министерства культуры и информации Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий.

3. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на курирующего вице-министра культуры и информации Республики Казахстан.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр культуры и информации Республики Казахстан

А. Балаева

	Приложение к приказу Министр культуры и информации Республики Казахстан от 13 мая 2025 года № 231-НҚ
	Утверждены приказом Министра культуры и спорта Республики Казахстан от 30 ноября 2015 года № 368

Правила формирования и ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила формирования и ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 35-15) статьи 7 Закона Республики Казахстан "О культуре" и подпунктом 333) пункта 15 Положения о Министерстве культуры и информации Республики Казахстан, утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 4 октября 2023 года № 866 и определяют порядок формирования и ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия (далее – Национальный перечень).

2. В настоящих Правилах используются основные понятия:

1) нематериальное культурное наследие Республики Казахстан (далее – НКН) – обычаи, формы представления и выражения, знания и навыки, а также связанные с ними инструменты, предметы, передаваемые из поколения в поколение и являющиеся нематериальной культурной ценностью;

2) носители нематериального культурного наследия – местные и этнические сообщества, группы и, в некоторых случаях, отдельные лица, играющие важную роль в создании, сохранении и воссоздании нематериального культурного наследия народа Казахстана, обогащающие культурное разнообразие и способствующие развитию творческих способностей человека.

3) уполномоченный орган – центральный государственный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в сфере культуры (далее – уполномоченный орган);

4) Национальный перечень нематериального культурного наследия – перечень культурных ценностей нематериального культурного наследия народа Казахстана.

3. К нематериальным культурным ценностям относятся следующие элементы (далее – элемент):

1) устные традиции и формы выражения, включая язык в качестве носителя НКН;

2) словарный фонд казахского языка;

3) исполнительские искусства;

4) обычаи;

5) обряды;

6) празднества;

7) знания и обычаи, относящиеся к природе и вселенной;

8) знания и навыки, связанные с традиционными ремеслами.

4. Целью формирования и ведения Национального перечня является обеспечение жизнеспособности элементов НКН, включая сохранение, защиту, документирование, идентификацию и популяризацию среди широких слоев населения, а также повышение роли в их возрождении.

Глава 2. Порядок формирования и ведения Национального перечня

5. Национальный перечень представляет собой список культурных ценностей народа Казахстана, отражающее обычаи, формы представления и выражения, знания и навыки, также связанные с ними инструменты, предметы, передаваемые из поколения в поколение.

6. Формирование и ведение Национального перечня осуществляется Министерством культуры и информации Республики Казахстан на казахском, русском и английском языках по форме, согласно приложению к настоящим Правилам.

7. Национальный перечень формируется на основании заявок с необходимыми сведениями об элементе НКН, поступивших от физических и юридических лиц, занимающиеся изучением культурных ценностей.

8. При формировании Национального перечня уполномоченный орган не менее чем за 30 (тридцать) календарных дней до начала приема заявок, размещает на своем Интернет-ресурсе объявление о приеме заявок для включения в Национальный перечень.

9. Физические и юридические лица, занимающиеся изучением культурных ценностей, для включения в Национальный перечень направляют в уполномоченный орган заявку на бумажном и электронном носителе на электронный адрес: NKN-Perechen@gmail.com по форме, согласно приложению к настоящим Правилам, с обязательным приложением фотографий, видео или аудиоматериалов элемента НКН (для демонстрации).

10. Уполномоченный орган в течение 10 (десять) календарных дней со дня поступления заявки, направляет материалы членам постоянно действующей комиссии по вопросам культуры (далее – комиссия), созданной при уполномоченном органе, для получения решения рекомендательного характера (далее – рекомендация) по включению в Национальный перечень.

11. Члены комиссии после получения заявок, в течение 10 (десять) рабочих дней рассматривают и анализируют сведения об элементе на предмет определение значимости и преемственности, а также применение элемента НКН этносами, группами или отдельными лицами на территории Казахстана, которые признают его частью своего культурного наследия.

12. Рекомендация по определению элемента НКН для внесения в Национальный перечень принимается открытым голосованием на заседаниях комиссии, созданной при уполномоченном органе в сфере культуры, в состав которой входят видные деятели, ученые и эксперты, а также представители творческих объединений в области истории, культуры и искусства.

13. На основании рекомендации комиссии уполномоченный орган в течение 10 (десять) рабочих дней вносит элементы НКН в Национальный перечень.

14. Каждому элементу НКН, вносимому в Национальный перечень, присваивается регистрационный номер.

15. Утвержденный Национальный перечень размещается на официальном интернет-ресурсе уполномоченного органа на казахском, русском и английском языках.

	Приложение к Правилам формирования и ведения Национального перечня элементов нематериального культурного наследия
	Форма

Национальный перечень элементов нематериального культурного наследия

№ №	Полное наименование элемента НКН	Вид элемента НКН	Описание элемента НКН (принадлежность к какому-либо этносу, а также жанр, история происхождения, носители НКН и описывающие его сведения)	Место распространения элемента НКН (область, район, город, село)	Фотографии, видео или аудио материалы (штук)	Степень сохранности элемента НКН	Информация о физических и юридических лиц, занимающиеся изучением культурных ценностей, вносящее элемент в Национальный перечень, с указанием ФИО и контактных данных
1	2	3	4	5	6	7	8

Примечание:
НКН – нематериальное культурное наследие.
ФИО – фамилия, имя, отчество (при наличии).

"Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 368 бұйрығына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрінің 2025 жылғы 13 мамырдағы № 231-НҚ бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2025 жылғы 14 мамырда № 36103 болып тіркелді

БҰЙЫРАМЫН:

1. "Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 368 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12594 болып тіркелген) мынадай өзгерістер енгізілсін:

тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін қалыптастыру және жүргізу қағидаларын бекіту туралы"

кіріспе мынадай редакцияда жазылсын:

"Мәдениет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 35-15) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 4 қазандағы № 866 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі туралы ереженің 15-тармақ 333) тармақшасына сәйкес, БҰЙЫРАМЫН:";

көрсетілген бұйрықпен бекітілген Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін жүргізу қағидалары осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Мәдениет комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық қолданысқа енгізілгеннен кейін үш жұмыс күні ішінде оны Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы тармақта көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Заң департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі

А. Балаева

	Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрі 2025 жылғы 13 мамырдағы № 231-НҚ бұйрығына қосымша
	Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2015 жылғы 30 қарашадағы № 368 бұйрығымен бекітілген

Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін қалыптастыру және жүргізу қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін қалыптастыру және жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) Мәдениет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 35-15) тармақшасына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 4 қазандағы № 866 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Мәдениет және ақпарат министрлігі туралы ереженің 15-тармақ 333) тармақшасына сәйкес әзірленіп, Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін (бұдан әрі – Ұлттық тізбе) жүргізу тәртібін анықтайды.

2. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) Қазақстан Республикасының материалдық емес мәдени мұрасы (бұдан әрі – МЕММ) – ұрпақтан ұрпаққа берілетін және материалдық емес мәдени құндылық болып табылатын салттар, түсiнiктер мен пайымдардың нысандары, бiлiм мен дағдылар, сондай-ақ олармен байланысты құралдар, заттар;

2) материалдық емес мәдени мұраны сақтаушылар – Қазақстанның материалдық емес мәдени мұраларын жасауда, сақтауда және қайта жаңғыртуда маңызды рөл атқаратын, мәдени әртүрлілікті байытатын және адамдардың шығармашылық қабілетін дамытатын жергілікті және этникалық қоғамдастықтар, топтар және кейбір жағдайда жекелеген адамдар;

3) уәкілетті орган – мәдениет саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық мемлекеттік орган;

4) Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесі – Қазақстан халқының материалдық емес мәдени мұрасының мәдени құндылықтар тізбесі.

3. Материалдық емес мәдени құндылықтарға мына элементтер (бұдан әрі –элемент):

1) МЕММ жеткізгіші ретінде тілді қоса алғанда, пайымның ауызша дәстүрлері мен нысандары;

2) қазақ тілінің сөздік қоры;

3) орындаушылық өнерлер;

4) салттар;

5) әдет-ғұрыптар;

6) мейрамдар;

7) табиғат пен әлемге жататын білім және салттар;

8) дәстүрлі кәсіптермен байланысты білім және дағдылар жатады.

4. Ұлттық тізбені қалыптастыру мен жүргізудің мақсаты МЕММ элементтерінің сақталуын, қорғалуын, құжатталуын, сәйкестендірілуін және жалпы халық арасында насихатталуын қоса алғанда, оның өміршеңдігін қамтамасыз ету, оларды жаңғыртудағы рөлін арттыру болып табылады.

2-тарау. Ұлттық тізбені қалыптастыру және жүргізу тәртібі

5. Ұлттық тізім бұл халықтың әдет-ғұрпын, оны көрсету және білдіру түрлерін, білімдері мен дағдыларын, сондай-ақ олармен байланысты құралдар мен заттарды қамтитын және ұрпақтан-ұрпаққа берілетін Қазақстан халқының мәдени құндылықтарының тізімі болып табылады.

6. Ұлттық тізімді Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігі осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде қалыптастырады және жүргізеді.

7. Ұлттық тізім мәдени құндылықтарды зерделеумен айналысатын жеке және заңды тұлғалардың МЕММ элементі туралы қажетті мәліметтері көрсетілген өтінім негізінде қалыптастырылады.

8. Ұлттық тізімді қалыптастыру кезінде уәкілетті орган өтінімді қабылдау басталғанға дейін кемінде 30 (отыз) күнтізбелік күн бұрын Ұлттық тізімге енгізу үшін өтінім қабылданатыны жөнінде хабарландыруды өз Интернет-ресурсында орналастырады.

9. Мәдени құндылықтарды зерделеумен айналысатын жеке және заңды тұлғалар Ұлттық тізімге енгізу үшін осы Қағидаларға қосымшаға сәйкес нысан бойынша өтінімді уәкілетті органға қағаз тасымалдағышта және электронды тасымалдағышта NKN-Perechen@gmail.com электронды мекенжайына жолдайды, оған міндетті түрде МЕММ элементінің фотосуреттері, бейне немесе аудиоматериалдары (таныстыру үшін) қоса беріледі.

10. Уәкілетті орган өтінім келіп түскен күннен бастап 10 (он) күнтізбелік күн ішінде Ұлттық тізімге енгізу бойынша ұсынымдық сипаттағы шешімді (бұдан әрі – ұсыным) алу үшін материалдарды уәкілетті орган жанынан құрылған мәдениет мәселелері жөніндегі тұрақты жұмыс істейтін комиссия (бұдан әрі – комиссия) мүшелеріне жолдайды.

11. Комиссия мүшелері өтінімді алғаннан кейін 10 (он) жұмыс күні ішінде МЕММ элементі туралы мәліметтердің маңыздылығы мен сабақтастығы, сондай-ақ МЕММ элементтерін Қазақстан аумағында тұратын этностар, топтар немесе жекелеген тұлғалар өздерінің мәдени мұрасының бір бөлігі ретінде танып қолдануын айқындау бөлігінде қарастырып, талдайды.

12. МЕММ элементін Ұлттық тізімге енгізуді айқындау жөніндегі ұсыным мәдениет саласындағы уәкілетті орган жанынан құрылған құрамына тарих, мәдениет және өнер салаларындағы танымал қайраткерлер, ғалымдар мен сарапшылар, сондай-ақ шығармашылық бірлестік өкілдері кіретін комиссия отырыстарында ашық дауыс беру арқылы қабылданады.

13. Комиссияның ұсынымы негізінде уәкілетті орган 10 (он) жұмыс күні ішінде МЕММ элементтерін Ұлттық тізімге енгізеді.

14. Ұлттық тізімге енгізілген әрбір МЕММ элементіне тіркеу нөмірі беріледі.

15. Бекітілген Ұлттық тізім уәкілетті органның ресми Интернет-ресурсында қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде орналастырылады.

Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесін қалыптастыру және жүргізу қағидаларына қосымша

Нысан

Материалдық емес мәдени мұра элементтерінің ұлттық тізбесі

№	МЕММ элементінің толық атауы	МЕММ элементінің түрі	МЕММ элементінің сипаттамасы (қандай да бір этносқа тиесілігі, сондай-ақ жанры, пайда болу тарихы, МЕММ-ны сақтаушылар және тағы басқа сипаттайтын мәліметтер)	МЕММ элементі нің таралған жері (облыс, қала, аудан, ауыл)	Фотосуреттер, видео немесе аудио материалдар (дана)	МЕММ элементінің сақталу деңгейі	Ұлттық тізімге МЕММ элементін енгізген мәдени құндылықтарды зерделеумен айналысатын жеке және заңды тұлға туралы ақпарат (ТАЖ мен байланыс телефонын көрсете отырып)
1	2	3	4	5	6	7	8

Ескерту:

МЕММ – материалдық емес мәдени мұра.

ТАЖ – тегі, аты-жөні (болған жағдайда).