Об утверждении Типового договора на оказание жилищно-коммунальных услуг

Постановление Государственного комитета Республики Казахстан по ценовой и антимонопольной политике от 12 января 1996 г. N 1/2. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 01.02.1996г. за N 149. Утратило силу - приказом И.о.Председателя Агентства Республики Казахстан по регулированию естественных монополий, защите конкуренции и поддержке малого бизнеса от 31 июля 2002 года № 170-Д.

               Извлечение из приказа И.о.Председателя

 

                   Агентства Республики Казахстан

              по регулированию естественных монополий,

           защите конкуренции и поддержке малого бизнеса

                    от 31 июля 2002 года № 170-Д


     В соответствии с пунктом 5 статьи 387 Гражданского кодекса Республики

Казахстан приказываю:

     1. Признать утратившим силу постановление Государственного комитета

Республики Казахстан по ценовой и антимонопольной политике от 12 января

1996 г. "Об утверждении Типового договора на оказание жилищно-коммунальных

услуг"...


     И.о.Председателя".

---------------------------------------------------------------------------



 
       В соответствии с планом работы Коллегии Государственный комитет Республики Казахстан по ценовой и антимонопольной политике
                            постановляет:
      1. Утвердить Типовой договор на оказание жилищно-коммунальных услуг. (Прилагается)
      2. Считать обязательным приложением к Типовому договору на оказание жилищно-коммунальных услуг ведомственные Правила пользования жилищно-коммунальными услугами.
      3. Управлению защиты прав потребителей (Осипова Г.М.) к 10 марта 1996 г. завершить работу по приведению ведомственных Правил пользования жилищно-коммунальными услугами в соответствие с законодательством Республики Казахстан.
      4. Главному управлению ценовой политики (Попандопуло Е.Н.)

 

осуществлять регулярный контроль за правильностью формирования цен и

состава затрат, включаемых в себестоимость, на продукцию и услуги

хозяйствующих субъектов - естественных монополистов (газ, тепло и

электроэнергию, водоснабжение, связь).

     5. Контроль за выполнением данного Постановления возложить на

заместителя председателя  Комитета Квятковскую Т.Г.

     Председатель Комитета

                              Справка

                       к Типовому договору на

                оказание жилищно-коммунальных услуг


 
       Введение Типового договора в Республике Казахстан стало острейшей необходимостью из-за недобросовестного отношения к потребителю со стороны коммунальных служб, которые в каждом городе являются монополистами.
      После приватизации жилья, которое стало собственностью гражданина, потребитель должен платить абонементную плату только за конкретные услуги служб коммунального хозяйства, связанные с эксплуатацией жилья (профилактический, текущий, капитальный ремонт подъездов, крыш, подвалов и т.д.), необходимые для сохранности жилого фонда и коммунальные услуги по благоустройству территории вокруг дома (вывоз мусора, обрезка деревьев, асфальтирование дорожек, уборка двора и пр.). Поскольку все виды этих работ проводятся на основании технико-нормативных документов, то они должны быть прокалькулированы и протарифицированы для каждого потребителя, который согласно Закона Z913400_ "О защите прав потребителей" должен платить деньги за конкретные товар, услугу или работу. Сегодняшний принцип взимания с потребителя платы на эти услуги из расчета за квадратный метр жилья противоречит вышеназванному Закону и всем рыночным принципам по своей сути и по форме являются ничем иным, как неузаконенным дополнительным налогом.
      Схема взимания платы, таким образом, и расходования этих средств столь непрозрачна, запутана, что практически не поддается контролю. Проверка столичного АО "Жилищно-коммунальное хозяйство" показала, например, что 66 миллионов тенге квартплаты истрачена на ремонт антенн общего пользования, промывку и прочистку вентиляционных отверстий в квартирах и на прочистку водосточных труб. Но нам не удалось найти ни одного жителя, который подтвердил бы, что его вентиляционные отверстия промывались и прочищались, антенны ремонтировались. А что касается водосточных труб, то в городе домов с такими трубами едва ли наберется 20 процентов. Спрашивается, за что же платили деньги те потребители, которые живут в домах другой категории - без водосточных труб! Этот перечень можно бесконечно продолжать, например среди затрат коммунальных служб встречаются статьи расходов на перекрытие деревянных полов в подвалах домов (узнать бы адрес хоть одного коммунального дома в городе, где есть деревянные полы в подвале!), на открытие отдухов на чердаках (а сколько домов без всяких чердаков!) и т.д.
      Кроме того, в условиях непротарифицированных услуг коммунальные службы умудрились смешать в одну кучу и эксплуатационные расходы и коммунальные. В таких условиях трудно проследить, в какой степени их работа убыточна, насколько обоснованны дотации, выделяемые из городского бюджета за счет средств налогоплательщиков. Так в список услуг, перечисляемых коммунальными службами, входит и услуга по вывозу отходов, но в платежных квитанциях плата за эту услугу проставляется отдельно. Более того коммунальщики умудряются "выбить" на вывоз мусора 84 миллиона дотаций, а между тем, среди бухгалтерских документов АО "Коммунальное хозяйство" попадаются доказательства того, что вывоз твердых отходов дает (по их собственным расчетам) 89 миллионов прибыли.... Это при том, что убыточно работает завод по переработке твердых отходов.
      Что касается других коммунальных услуг, то плата за них тоже не дифференцирована по категориям. Например, каждый столичный житель платит за краску туалетов на улице, хотя они встречаются только в секторе частных одноэтажных домов, за стрижку газонов, хотя газоны есть и стригутся далеко не в каждом дворе. И этот перечень тоже весьма длинный.
      Оказавшись совершенно бесконтрольным, коммунальщики заложили в список своих услуг по эксплуатации даже чисто строительные работы, которые нельзя отнести даже к случаям капитального ремонта.
      До приватизации жилья типовой договор между квартиросъемщиком и домовыми службами существовал и в нем какие-то обязанности коммунальщиков обозначались, после приватизации большинство потребителей не имеют никаких договоров, а если кто-то из них имеет, то эти договора, предусматривающие лишь обязанность и ответственность потребителя: плати вовремя, не уплатишь - будешь наказан! Ответственность же монополиста за недобросовестность там отсутствует.
      Во всем цивилизованном мире типовой договор потребителя с монополистом контролирует государство. В иных странах существует даже закон о типовых договорах. В нашем государстве такой закон крайне необходим и как можно скорее. В некоторых государствах правовая доктрина предусматривает защиту "слабой" стороны в судах и "слабой" стороной в споре по типовым договорам там всегда на основании правовой доктрины считается потребитель. Наша судебная практика категорию таких дел уже имеет (судебные решения по делу Смагулова и К) но потребитель при этом остался незащищен. И еще не скоро судебная защита станет эффективной, хотя бы потому, что в наших экономических условиях весьма проблематично судоисполнение.
      Форма типового договора, предлагаемая нами, преследует цель перевести отношения потребителя и продавца коммунальных услуг на правовую основу, привести их в соответствие с Гражданским Кодексом и Законом "О защите прав потребителей", сделать прозрачным, для всех понятным и возможным для контроля ценообразование на услуги монополиста, исключить возможность для коммунальных служб злоупотреблять своим монопольным предложением, превратить возможность правовой самозащиты потребителя в реальность.
      Типовым договором успешно могут воспользоваться и жилищные кооперативы и отдельные жильцы, те кто пользуется услугами домоуправлений, кто решит вступить в прямые отношения с продавцами тепла, газа, воды, электроэнергии и т.д. В этом смысле типовой договор мы постарались сделать достаточно универсальным. Заключение такого договора даст возможность потребителю контролировать своего партнера-монополиста, выяснять с ним отношения полноправно, уменьшить возможность монополиста злоупотреблять своим монопольным положением, тратить деньги потребителя не по назначению.
 
      Председатель ГК ЦАП
 
      Настоящий Типовой Договор на оказание жилищно-коммунальных услуг составлен на основании Гражданского Кодекса Республики Казахстан, Закона "О защите прав потребителей"и Жилищного Кодекса Республики Казахстан. Заключение настоящего Договора отдельными гражданами или жилищными кооперативами и товариществами с хозяйствующими субъектами-продавцами коммунальных услуг преследует следующие цели: обеспечить сохранность жилищного фонда в Республике на условиях выполнения всех необходимых технических норм по его эксплуатации, ремонту и профилактике, создать соответствующие санитарным нормам и основным критериям благоустройства условия проживания граждан в жилищных секторах разного типа, защитить права

 

потребителей, как слабой стороны, в отношениях с монополистом,

выполняющим род обязательных услуг.

     Настоящий Типовой договор является нормативным

документом. Утвержден Постановлением Коллегии Государственного

комитета по ценовой и антимонопольной политике N 1/2 от 12. 01. 1996

года.

               Т И П О В О Й  Д О Г О В О Р

               НА ОКАЗАНИЕ ЖИЛИЩНО-КОММУНАЛЬНЫХ УСЛУГ

город_____________                           "_____"_______________г.

     _______________________________________________________________

____________________________________________________________________

наименование коммунальной службы и ее конкретного подразделения,

уполномоченного юридическим лицом на договорные действия.

     В лице________________________________________________________,

                 (должность, фамилия, имя, отчество)

действующий на основании Положения или Устава предприятия, именуемый

в дальнейшем "Услугодатель", с одной стороны, и

____________________________________________________________________

(наименование кооператива жильцов, общества жильцов (или частный

потребитель)

____________________________________________________________________

     (должность, фамилия, имя, отчество, юридический адрес

кооператива жильцов или адрес частного потребителя), именуемый в

дальнейшем "Потребитель", с другой стороны,

            заключили настоящий договор о нижеследующем:

                      Первое. Предмет договора


 
       1. Услугодатель предоставляет потребителю комплекс обязательных и дополнительных услуг в соответствии с Правилами оказания этого вида услуг, обеспечивает надлежащие эксплуатацию, своевременный ремонт жилья (коммуникаций, необходимых для оказания данного вида услуги): газопровод, теплопровод, водопровод, электропроводки, телефонные проводки - (нужное подчеркнуть или дописать)_____________________________________ обеспечивает условия проживания потребителя в соответствии с санитарными нормами и основными требованиями благоустройства.
      2. При заключении данного Договора к нему прилагаются Правила оказания конкретного вида коммунальных услуг (или Правила оказания всех видов коммунальных услуг, обозначенных в договоре, если договор заключается с Услугодателем-посредником) и стороны расписываются в том, что с Правилами ознакомлены.
      3. Правила оказания любого вида коммунальных услуг, являющиеся ведомственным нормативным документом, не должны противоречить Гражданскому Кодексу Республики Казахстан и Закону "О защите прав потребителей", другим законам Республики Казахстан. Услугодатель, заключая данный договор, обязуется привести существующие правила в соответствие с законодательством Республики Казахстан. Пункты Правил, противоречащие законодательству, не являются обязательными для исполнения Потребителем.
      4. При заключении данного Договора к нему прилагается перечень обязательных коммунальных и дополнительных услуг, которые стороны оговаривают особо.
      Каждый перечень услуг протарифицирован в соответствии с законом, тарифы на обязательные услуги утверждены местным Маслихатом и согласованы с местным Комитетом по ценовой и антимонопольной политике.
      5. Услугодатель выполняет для потребителя посредническую услугу по сбору оплаты за газ, свет, отопление, водоснабжение, горячую воду, телерадиокоммуникации и обеспечивает своевременное перечисление этих средств хозяйствующим субъектам, продающим данные услуги. (Этот пункт из договора исключается, если Потребитель - жилищный кооператив или частный гражданин - заключает прямой договор с продавцом конкретного вида коммунальных услуг).
      6. Услугодатель, выполняющий для Потребителя посредническую услугу, обязуется ознакомить Потребителя с Правилами предоставления всех видов коммунальных услуг, с законодательными нормами об ответственности Потребителя за правильную эксплуатацию жилья, коммуникаций и специальных приборов (газовая плита, электросчетчик, водомер и др.)
      7. Услугодатель, выполняющий для Потребителя посредническую услугу, несет ответственность в случае невыполнения договора, нарушения прав Потребителя, нанесения ему материального и морального ущерба со стороны продавца любого вида коммунальных услуг и обязуется все споры с третьими лицами выяснять самостоятельно.
      8. Потребитель за обязательные услуги, предоставляемые в соответствии с договором, выплачивает Услугодателю определенную сумму - Абонентская плата.
      9. Услугодатель может предоставить Потребителю дополнительные услуги, обозначенные в специальном приложении, по свободным расценкам. (Потребитель вправе отказаться от дополнительных услуг и найти другого их исполнителя на свободном рынке.)
      10. Потребитель выплачивает Услугодателю-посреднику по единой платежной квитанции плату за перечень услуг (газ, электроэнергию, отопление, водоснабжение, горячую воду, телерадиокоммуникации, холодную воду, канализацию. Нужное подчеркнуть или дописать __________________________), предназначенную для перечисления продавцам данных услуг. (Данный пункт из договора исключается, в случае заключения Потребителем договора с продавцом услуг напрямую без посредника).
      11. Потребитель подписанием данного договора подтверждает, что он ознакомлен с Правилами эксплуатации жилья и правилами оказания коммунальных услуг, с законодательными нормами о своей ответственности и об ответственности Услугодателя за выполнение норм и правил по эксплуатации жилья и оказанию услуг.
 
                      Второе. Обязанности сторон
 
      1. Услугодатель обязуется выполнять все обязательные услуги в сроки, соответствующие нормам по эксплуатации жилья и обозначенные в Правилах оказания каждого вида услуг (ежедневно, еженедельно, один раз в год, ежемесячно, один раз в десять лет и т.д.).
      2. Услугодатель, выполняющий посредническую услугу, несет ответственность за моральный и материальный ущерб, нанесенный Потребителю в случаях несвоевременного перечисления им абонентской платы, внесенной на его счет Потребителем за прошедший месяц и предназначенной для продавцов других услуг.
      3. Потребитель обязуется до истечения каждого месяца вносить на счет Услугодателя абонентскую плату за услугу, плату за услуги продавцов иных услуг за текущий месяц. (Нужное подчеркнуть).
      4. Днем просрочки выплаты Потребителем абонентской платы и других вышеуказанных платежей считать последний день текущего месяца.
 
                    Третье. Ответственность сторон
 
      1. В случае просрочки выплаты абонентской выплаты и других вышеуказанных платежей потребитель выплачивает пеню в размере 0,3% просроченной к оплате суммы за каждый день просрочки.
      2. В случае невыполнения Услугодателем какого-либо вида из оплаченных Потребителем услуг, Услугодатель возвращает Потребителю стоимость этих услуг и штраф в размере процентной кредитной ставки Национального банка, действующей на данный период.
      3. Если невыполнением услуги потребителю нанесен моральный ущерб, потребителем предъявляется досудебная претензия с указанием суммы ущерба, который может быть возмещен по согласованию сторон в досудебном порядке.
      4. Если невозможность для Услугодателя предоставить Потребителю своевременно услугу наступила по вине других юридических лиц, состоящих с Услугодателем в договорных отношениях, ответственность перед Потребителем несет Услугодатель, а вопрос о своем ущербе он решает с другими юридическими лицами в установленном законом порядке.
      5. Услугодатель может отказать в предоставлении услуг Потребителю в случае просрочки платежей с его стороны более, чем на 30 дней без уважительных причин. При этом после оплаты Услугодатель должен восстановить предоставление услуг Потребителю.
      6. Если Потребитель просрочил сроки платежей по причине задержки выплаты зарплаты или пенсии соответствующими учреждениями и предприятиями, Услугодатель вправе предъявить претензию, которую Потребитель регрессным порядком адресует соответствующей организации или предприятию. При этом Услугодатель не вправе отказать Потребителю в предоставлении услуги.
      7. В случаях болезни Потребителя или несчастных случаях в семье, подтвержденных документально и повлекших тяжелые материальные затраты или временную нетрудоспособность, ответственность Потребителя, предусмотренная в части третьей данного Договора, не наступает в течение срока, установленного по согласованию сторон, но не меньше, чем в течение месяца после истечения указанных обстоятельств.
      8. Договор между Услугодателем и Потребителем может быть

 

расторгнут в порядке, предусмотренном Гражданским кодексом Республики

Казахстан.

              Четвертое. Форс-мажорные обстоятельства

     1. Если невозможность для Услугодателя предоставить Потребителю

услугу в соответствии с договором наступила по причине форс-мажорных

обстоятельств, как-то: стихийное бедствие, катастрофа, чрезвычайное

положение, объявленное Правительством, разрыв международных

отношений и договоров, повлекших за собой непоставку продукции,

имеющую отношение к оказанию коммунальной услуги, ответственность

Услугодателя, предусмотренная в третьей части данного договора не

наступает.

                   Пятое. Срок действия договора

     1. Договор вступает в силу момента его подписания.

     2. Окончание действия договора "___"_______________.


 
       3. Договор автоматически утрачивает свою силу, в случае, если на рынке данных обязательных услуг появляется другой Услугодатель-конкурент и Потребитель заключает с ним договор на оказание данных услуг.
      4. Договор может быть пролонгирован на последующие сроки с

 

согласия сторон.

     5. Случаи споров, не предусмотренных в данном договоре, или

споры по договору, по которому не достигнуто согласие сторон,

разрешаются в судебном порядке.

     6. Договор составлен в 2-х экземплярах, по одному экземпляру

каждой стороне.

                     Юридические адреса сторон:

     Потребитель:                                  Услугодатель:

______________________                     __________________________

______________________                     __________________________

______________________                     __________________________

                          Подписи сторон:

От Потребителя:                                   От Услугодателя:

_____________________                      __________________________

                                                М.П.





Коммуналдық қызмет көрсетуге арналған үлгi шартты бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Баға және монополияға қарсы саясаты жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнің 1996 жылғы 12 қаңтардағы N 1/2 Қаулысы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 1996 жылғы 1 ақпанда N 149 тіркелді. Күші жойылды - ҚР Табиғи монополияларды реттеу, бәсекелестікті қорғау және шағын бизнесті қолдау қолдау жөнініндегі агенттігінің 2002 жылғы 31 шілдедегі N 170-НҚ бұйрығымен.

      Алқа жұмысының жоспарына сәйкес Қазақстан Республикасының Баға және монополияға қарсы саясат жөнiндегi мемлекеттiк комитетi
      Қаулы етедi:
      1. Коммуналдық қызмет көрсетуге арналған Үлгi шарт бекiтiлсiн. (Қоса берiлiп отыр).
      2. Тұрғын үй-коммуналдық қызметтерiн пайдаланудың ведомстволық Ережелерi коммуналдық қызмет көрсетуге арналған Үлгi шартқа мiндеттi қосымша деп саналсын.
      3. Тұтынушылардың құқықтарын қорғау басқармасы (Осипова Г.М.) тұрғын үй-коммуналдық қызметтерiмен пайдаланудың ведомстволық ережелерiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келтiру жөнiндегi жұмысты 1996 жылғы 10 наурызға дейiн аяқтасын.
      4. Баға саясаты жөнiндегi бас басқарма (Попандопуло Е.Н.) шаруашылық жүргiзушi монополист субъектiлердiң өнiмдерi мен қызметiнiң (газ, жылу мен электр энергиясы, сумен жабдықтау, байланыс) бағасын белгiлеу мен олардың өзiндiк құнының кiретiн шығындарды есептеудiң дұрыстығына ұдайы бақылау жасап отырсын.
      5. Осы қаулының орындалуын бақылау Комитет төрағасының орынбасары Т.Г.Квятковскаяға жүктелсiн.

     Комитет төрағасы

                   Тұрғын үй-коммуналдық қызмет
                  көрсетуге арналған Үлгi шартқа
                             АНЫҚТАМА

      Әрбiр қалада монополист болып табылатын коммуналдық қызмет тарапынан тұтынушыға деген дұрыс көзқарастың жоқтығынан Қазақстан Республикасында Үлгi шарт енгiзу аса қажеттiкке айналып отыр.
      Азаматтық меншiгiне айналған тұрғын үй жекешелендiрiлген соң тұтынушы коммуналдық шаруашылық қызметiнiң тұрғын үйдiң пайдаланылуына байланысты нақты қызмет көрсету (кiре берiстердi, подвалдарды алдын ала, ағымдағы, күрделi жөндеу және т.б.) үшiн ғана абонементтiк ақы төлеуi тиiс, бұл тұрғын үйдi сақтау үшiн қажет, сол сияқты үйдiң айналасын тәртiпке келтiруге байланысты (қоқысты тасып әкету, ағаштардың бұтағын кесу, жолдарды асфальттау, аула тазарту және т.с.) ақы төленедi.
      Бұл жұмыс түрлерiнiң бәрi техникалық-нормативтiк құжаттар негiзiнде атқарылатын болғандықтан, олар әрбiр тұтынушыға арналған калькуляцияланып, тариф белгiленуі керек, сөйтiп азаматтар "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" Заңға сәйкес нақты тауар, қызмет немесе жұмыс үшiн ақша төлеуi тиiс. Әрбiр шаршы метр үшiн аталған қызмет түрлерiне тұтынушылардан төлем алудың қазiргi принципi жоғарыдағы Заңға және нарықтың барлық үрдiстерiне қайшы келедi, сөйтiп, шын мәнiсiне келгенде бұл заңдастырылмаған қосымша салық алу болып табылады.
      Төлем алу да, сол сияқты алынған қаржының жұмсалуы да дүдәмал, сондықтан оны бақылау да оңай емес. Астанадағы "Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы" АҚ-ын тексеру пәтер ақыдан түскен 66 миллион теңгенiң жалпы пайдаланымдағы антенналарды жөндеуге, пәтерлердегi желдеткiш тесiктердi, су ағатын құбырларды тазартуға жұмсалғанын көрсеттi. Бiрақ бiз желдеткiштердiң тазартылып, антенналардың жөнделгенiн айғақтайтын бiрде-бiр тұрғынды кездестiре алмадық. Ал су ағар құбырларға келетiн болсақ бүкiл қалада мұндай үйлер әрi кеткенде 20 проценттен көп емес. Сонда су ағары жоқ үйде тұратындар не үшiн ақша төлеген деген сауал туады. Мысалы, коммуналдық қызмет шығындарының арасында үй астындағы (подвал) тақтай едендердi жаңарту үшiн қаржы ұсталды дегенi де ұшырасады, ал шынтуайтқа келгенде сондай еден төселген бiрде-бiр үй жоқ екенi айдан айқын.
      Мұнымен қоса, қызмет көрсету жұмысының тарифi белгiленбегендiктен, пайдалану жөнiндегi және коммуналдық қызмет бытысып кеткен. Мұндай жағдайда аталған қызметтiң қаншалықты шығын келтiретiнiн, салық төлеушiлердiң қаражаты есебiнен қалалық бюджеттен бөлiнетiн жәрдемақының қаншалықты негiздi екенiн айқындау мүлде мүмкiн емес. Мәселен, тiзiмге қоқыс тасып әкету де енгiзiлген, ал төлем қағаздарында бұл жекедей жазылған. Ол ол ма, коммуналдық қызмет көрсетушiлер қоқыс тасуға 84 миллион теңге жәрдемақы сұрап алған, ал ендi "Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық" АҚ-ның бухгалтерлiк құжаттарынан қоқыс тасу 89 миллион теңге пайда келтiредi (олардың өздерiнiң есебi бойынша) деген деректердi көруге болады. Ал оның бержағында қатты қалдықтарды өңдеу зауыты шығынмен жұмыс iстейдi.
      Ендi басқа коммуналдық қызмет түрлерiн алатын болсақ, олар үшiн ақы төлеу де сараланбаған. Мысалы, астанадағы әрбiр тұрғын көшелердегi дәретханалардың сырланғаны үшiн ақы төлейдi, ал олар үйлер тұрған аудандарда ғана кездеседi ғой. Гүлзарларды қырқып, тәртiптеу үшiн де төлем алынады. Ал гүлзарлардың мекен-саяқ қана ұшырасатына баршаға аян. Мұндай мысалдар толып жатыр.
      Бақылаудың жоқтығын пайдаланып, коммуналдық қызмет көрсетушiлер таза құрылыс жұмыстарын да өз тiзiмдерiне қосып жiберген.
      Тұрғын үйлер жекешелендiрiлгенге дейiн пәтер иесi мен үй шаруашылығы қызметi арасында шарт жасасылып, онда коммуналшылардың белгiлi бiр мiндеттерi көрсетiлетiндi, ал ендi жекешелендiруден соң тұтынушылардың басым көпшiлiгiнiң қолында ешқандай шарт жоқ. Егер бола қалған күнде ол шарттарда тек тұтынушының ғана мiндетi мен жауапкершiлiгi көзделген: уақытылы, ақша төлейсiң, әйтпесе-жаза тартасың! Монополистiң мiндеттерi туралы бiр ауыз сөз жоқ.
      Барлық өркениеттi елдерде тұтынушы мен монополист арасындағы шартқа мемлекет бақылау жасайды. Бiздiң мемлекетке осындай заң әбден қажет-ақ және неғұрлым тез қабылданса, соғұрлым дұрыс болар едi. Кейбiр мемлекеттерде құқық доктринасы сотта "әлсiз" тарапты қорғайды, ал Үлгi шарт бойынша оларда тұтынушы "әлсiз" тарап деп танылады.
      Ұсынылып отырған Үлгi шарттың нысаны тұтынушы мен коммуналдық қызмет көрсетушi арасындағы қатынастарды заңдық негiзге салуды, оларды Азаматтық кодекс пен "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" Заңға сәйкес келтiрудi, сөйтiп оның жұрттың бәрiне түсiнiктi болуын көздейдi. Демек, монополистiң көрсететiн қызметiне баға белгiлеу iсiне бақылау жасап, оның монопольдық жағдайды терiс пайдалануына жол бермеу, тұтынушының өзiн-өзi қорғау мүмкiндiгiн ақиқатқа айналдыру қажет.
      Үлгi шартты тұрғын үй кооперативтерi де, жеке тұрғындар да, яғни жылу, газ, су, электр энергиясын және т.б. сатушылармен тiкелей қарым-қатынастағы барлық азаматтар ойдағыдай пайдалана алады. Бұл тұрғыдан алғанда бiз Үлгi шартты әмбебап етуге ұмтылдық. Мұндай шарт жасасу тұтынушыға өзiнiң әрiптес монополисiне бақылау жасауға, онымен қарым-қатынастарын тең дәрежеде жүргiзуге мүмкiндiк бередi, сөйтiп монополистiң өзiнiң монопольдық жағдайын орынсыз пайдалану, тұтынушының ақшасын бейберекет ұстау мүмкiндiгi азаяды.
 
      Төрағасы
 
      Тұрғын үй-коммуналдық қызмет көрсетуге арналған бұл Үлгi шарт Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң, "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" Заңның және Қазақстан Республикасы Тұрғын үй кодексiнiң негiзiнде әзiрлендi. Жеке азаматтардың немесе тұрғын үй кооперативтерi мен серiктестiктерiнiң коммуналдық қызметтi сатушы шаруашылық жүргiзушi субъектiлерiмен осы шартты жасасу мақсаты: тұрғын үй қорын пайдалану, жөндеу және алдын ала күтiп ұстау жөнiндегi барлық қажеттi техникалық нормаларды орындау негiзiнде Республикадағы тұрғын үй қорының сақталуын қамтамасыз етудi әр түрлi тұрғын үй секторларында азаматтардың тұруы үшiн санитарлық нормалар мен қолайлықтың негiзгi өлшемдерiне лайықты жағдайлар жасауды, мiндеттi қызмет көрсету түрлерiн орындайтын монополистке қарағанда әлсiз тарап болып табылатын тұтынушылардың құқықтарын қорғауды көздейдi:
      Осы Үлгi шарт нормативтiк құжат болып табылады.
      Баға және монополияға қарсы саясат жөнiндегi мемлекеттiк комитетi алқасының 1996 жылғы "12" қаңтар N 1/2 қаулысымен бекiтiлген.
      Әдiлет министрлiгi 1996 жылғы___________тiркеген.

               ТҰРҒЫН ҮЙ-КОММУНАЛДЫҚ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУГЕ
                         АРНАЛҒАН ҮЛГI ШАРТ

     _________қаласы                19____жылғы "__" __________

     _______________________________________________________________

     _______________________________________________________________

     заңды тұлға шарттық iс-қимыл жасауға өкiлдiк берген коммуналдық

қызмет пен оның нақты бөлiмшесiнiң атауы.

     Бiр жағынан, Ереженiң немесе Жарғының негiзiнде iс-қимыл жасаушы

кәсiпорынның, бұдан былай "қызмет көрсетушi" деп аталады атынан

     ________________________________________________________________

     (лауазымы, тегi, ата, әкесiнiң аты)

      және, екiншi жағынан,

     _________________________________________________________________

     (тұрғындар кооперативiнiң, тұрғындар қоғамының (немесе жеке

      меншiк тұтынушы) атауы

     _______________________________________________________________

     (тұрғындар кооперативiнiң лауазымы, тегi, аты, әкесiнiң аты, заңды

мекен-жайы немесе жеке меншiк тұтынушының мекен-жайы) бұдан былай

"Тұтынушы" деп аталады,

             ТӨМЕНДЕГI ТУРАЛЫ ОСЫ ШАРТТЫ ЖАСАСТЫ

             Бiрiншi:      ШАРТТЫҢ МӘНI

      1. Қызмет көрсетушi Тұтынушыға осындай қызмет көрсету Ережелерiне сәйкес мiндеттi және қосымша қызметтер көрсете бередi, аталған қызмет түрiн көрсету үшiн қажеттi тұрғын үйлердiң (коммуникациялардың тиiсiнше пайдаланылуын, уақтылы жөнделуiн қамтамасыз етедi:
      газ құбырлары, жылу құбырлары, су құбырлары, электр желiлерi, телефон желiлерi, телефон желiлерi - керегiнiң асты сызылады немесе________________________________қосымша жазылады санитарлық нормалар мен тұтынушының негiзгi талаптарына сәйкес тұтынушының тұрғын жағдайларын қамтамасыз етедi.
      2. Осы шарттың жасасу негiзiнде оған коммуналдық қызметтiң белгiлi бiр түрiн көрсету Ережесi (немесе егер шартты Қызмет көрсетушi-делдал жасасатын болса, шартта көрсетiлген коммуналдық шарттардың барлық түрлерiн көрсету Ережелерi қоса тiркеледi және тараптар Ережелермен танысқаны туралы қол қояды.
      3. Кез келген коммуналдық қызмет түрiн көрсетудiң ведомстволық нормативтiк құжаты болып табылатын Ережелер Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi мен "Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы" Заңына, Қазақстан Республикасының басқа заңдарына қайшы келмеуi тиiс. Қызмет көрсетушi осы шартты жасаса отырып, қазiргi бар Ережелердi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес келтiруге мiндеттенедi. Ережелердiң заңдарға қарсы келетiн тармақтарын орындау Тұтынушы үшiн мiндеттi болып табылмайды.
      4. Осы шартты жасасу кезiнде мiндеттi коммуналдық қызметтер мен тараптар айрықша келiсетiн қосымша коммуналдық қызметтердiң тiзбесi қоса тiркеледi.
      Қызметтердiң әрбiр тiзбесi заңға сәйкес тарифтелген, мiндеттi қызмет көрсетуге арналған тарифтердi жергiлiктi Мәслихаттар бекiтiп, олар баға және монополияға қарсы саясат жөнiндегi жергiлiктi комитеттермен келiсiлген.
      5. Қызмет көрсетушi тұтынушы үшiн газ, жарық, жылу, сумен жабдықтау, ыстық су, телерадиокоммуникациялары үшiн төлемақы жинау жөнiнде делдалдық қызмет көрсетедi және осы қаржының аталған қызметтердi көрсетушi шаруашылық жүргiзушi субъектiлерге уақтылы аударылуын қамтамасыз етедi. (Егер Тұтынушы-тұрғын үй кооперативi немесе жеке меншiк азамат нақты бiр коммуналдық қызмет түрiн сатушымен тiкелей шарт жасасатын болса, бұл тармақ шарттан алынып тасталады).
      6. Тұтынушы үшiн делдалдық қызмет атқарушы қызмет көрсетушi Тұтынушы коммуналдық қызметтердiң барлық түрлерiн көрсету Ережелерiмен, тұрғын үйдi, коммуникациялар мен арнайы аспаптарды (газ плитасы, электр есептеуiш, су өлшегiш және басқалары) дұрыс пайдалану жөнiндегi жауапкершiлiк туралы заңдық нормалармен таныстыруға мiндеттенедi.
      7. Тұтынушы үшiн делдалдық қызмет атқарушы қызмет көрсетушi шарт орындалмаған, Тұтынушының құқықтары бұзылған, коммуналдық қызметтердiң кез келген түрiн сатушының тарапынан сатушыға материалдық және моральдық зиян келтiрiлген жағдайда жауап бередi және үшiншi тараптармен барлық дауларды дербес айқындауға мiндеттенедi.
      8. Шартқа сәйкес көрсетiлетiн мiндеттi қызметтер үшiн Тұтынушы Қызмет көрсетушiге белгiлi бiр сома - Абоненттiк төлем төлейдi.
      9. Қызмет көрсетушi еркiн баға бойынша Тұтынушыға арнайы қосымшада белгiленген қосымша қызметтер көрсете алады. (Тұтынушы қосымша қызметтерден бас тартып, еркiн нарықта оларды басқа атқарушыларды iздеп, тауып алуға құқылы).
      10. Тұтынушы қызмет көрсетушi-делдалға қызметтер тiзбесi (газ, электр энергиясы, жылу, сумен жабдықтау, ыстық су, канализация) үшiн бiрыңғай төлем квитанциясы бойынша төлем төлейдi. Аталған қызметтердiң сатушыларын атап көрсету үшiн керегінiң асты сызылып _________________________________немесе қосымша жазылсын. (Тұтынушы қызмет сатушымен делдалсыз тiкелей шарт жасасқан жағдайда бұл тармақ шарттан алынып тасталады).
      11. Тұтынушы осы Шартқа қол қою арқылы тұрғын үйдi пайдалану Ережелерiмен және коммуналдық қызметтер көрсету Ережелерiмен, тұрғын үй мен қызмет көрсету жөнiндегi нормалар мен Ережелердi орындауға байланысты өзiнiң жауапкершiлiгi және Қызмет көрсетушiнiң жауапкершiлiгi туралы заң нормаларымен танысқанын дәлелдейдi.
 
          Екінші: ТАРАПТАРДЫҢ МIНДЕТТЕРI
 
      1. Қызмет көрсетушi барлық мiндеттi қызметтердi тұрғын үйдi пайдалану жөнiндегi тиiстi нормаларға сәйкес келетiн және әрбiр қызмет түрiн көрсету Ережелерiнде белгiленген мерзiмде (күн сайын, апта сайын, жылына бiр рет, он жылда бiр рет және т.с.) атқаруға мiндеттенедi.
      2. Делдалдық қызмет атқарушы Қызмет көрсетушi Тұтынушы өткен ай үшiн оның есепшотына енгiзген және басқа қызметтердi сатушыларға арналған абоненттiк төлемдi өзiнiң уақытылы аудармай, Тұтынушыға моральдық және материалдық зиян келтiргенi үшiн жауап бередi.
      3. Тұтынушы әрбiр ай аяқталғанша Қызмет көрсетушiнiң есепшотына қызмет көрсетiлгенi үшiн, басқа қызметтер сатушылардың осы айдағы қызметi үшiн абоненттiк төлем енгiзуге мiндеттенедi. (Керегінiң асты сызылсын).
      4. Тұтынушы үшiн абоненттiк төлем мен жоғарыда аталған төлемдердiң мерзiмiн өткiзу күнi үстiмiздегi айдың соңғы күнi болып саналсын.
 
          Үшiншi: ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШIЛIГI
 
      1. Абоненттiк төлем мен жоғарыда аталған басқа төлемдердi төлеу мерзiмi өтiп кеткен жағдайда тұтынушы мерзiмi өткен әрбiр күн үшiн төлеуге жататын соманың 0,3 процентi мөлшерiнде өсiм төлейдi.
      2. Қызмет көрсетушi Тұтынушы төлеген қызметтердiң әлде-бiр түрiн атқармаған жағдайда қызмет көрсетушi Тұтынушыға аталған қызметтердiң құнын қайтарады және Ұлттық банктiң осы кезде қолданылып отырған проценттiк кредиттiк ставкасы мөлшерiнде айыппұл төлейдi.
      3. Егер Қызмет атқарылмауы себептi Тұтынушыға моральдық зиян келтiрiлсе, тұтынушы зиянның мөлшерiн көрсетiп, талап қояды, сөйтiп бұл талап тараптардың келiсiмi бойынша сотқа дейiн өтелуi тиiс.
      4. Егер Қызмет көрсетушiмен шарттық қатынастарда тұратын басқа бiр заңды тұлғалардың кiнәсiнен қызмет көрсете алмаған болса, Тұтынушы алдында Қызмет көрсетушi жауап бередi, ал өзiнiң шеккен зияны туралы мәселенi ол заңда белгiленген тәртiпке орай басқа заңды тұлғалармен шешедi.
      5. Тұтынушының тарапынан төлем мерзiмi дәлелдi себептерi 30 күннен асып кетсе, қызмет көрсетушi Тұтынушыға қызмет көрсетуден бас тарта алады. Бұл орайда төлем жасалған соң Қызмет көрсетушi Тұтынушыға қызмет көрсетудi қалпына келтiруi тиiс.
      6. Егер Тұтынушыға тиiстi мекемелер мен кәсiпорындардың жалақы немесе зейнетақы төлеудi кешiктiруi себебiнен төлем мерзiмiн өткiзiп алса, Қызмет көрсетушi талап қоюға құқылы, ал Тұтынушы бұл талапты өз ретiмен тиiстi ұйымға немесе кәсiпорынға жолдайды. Бұл орайда Қызмет көрсетушiнiң Тұтынушыға қызмет көрсетуден бас тартуға хақы жоқ.
      7. Тұтынушы ауырып қалса немесе оның отбасында қайғылы жағдайлар болып, олар құжаттармен айғақталса, сөйтiп ол материалдық көп шығынға ұшыраса немесе уақытша еңбекке қабiлеттiлiгiн жоғалтса Тұтынушы осы шарттың үшiншi бөлiмiнде көзделгендей, тараптардың келiсiмi бойынша белгiленген мерзiм iшiнде жауап бермейтiн болады, бiрақ бұл мерзiм аталған жағдайлар аяқталған соң бiр айдан кем болмауы тиiс.
      8. Қызмет көрсетушi мен Тұтынушының арасындағы шарт Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде көзделген тәртiппен бұзылуы мүмкiн.

         Төртiншi: Тұтқиыл жағдайлар

     1. Егер Қызмет көрсетушiнiң шартқа сәйкес Тұтынушыға қызмет көрсетуi тұтқиыл жағдайлардың, айталық, табиғат сұрапылы мен апатының, Үкiмет жарияланған төтенше жағдайдың, коммуналдық қызмет көрсетуге қатысы бар әкiмдердiң алыс-берiсiне кедергi келтiрген халықаралық қарым-қатынастар мен шарттардың үзiлуi салдарынан мүмкiн болмай қалса, Қызмет көрсетушi осы шарттың үшiншi бөлiмiнде көзделгендей ретпен жауап бермейдi.

         Бесiншi: Шарттың қолданылу мерзiмi

     1. Шарт оған қол қойылған сәттен бастап күшiне енедi.

     2. Шарттың қолданылу мерзiмiнiң аяқталуы ______ жылғы "___"

___________________.

     3. Егер жоғарыда айтылған мiндеттi қызметтер көрсету нарығында басқа бiр Қызмет көрсетушi-бәсекелес пайда болып, Тұтынушы онымен аталған қызметтер көрсету жөнiнде шарт жасайтын болса, шарт өзiнен-өзi күшiн жоғалтады.

     4. Шарт тараптардың келiсiмiмен келесi мерзiмдерге ұзартылуы мүмкiн.
     5. Осы шартта көзделмеген даулар немесе тараптар шарт бойынша келiсiмге келе алмаған даулар сот арқылы шешiледi.
     6. Шарт 2 дана болып, әрбiр тарапқа бiр данадан жасалды.