Временное инструктивное письмо "О применении законодательства о государственном нотариате к иностранным гражданам, лицам без гражданства, иностранным юридическим лицам, а также о применении международных договоров о правовой помощи в нотариальной практике"

Утверждено Министром юстиции Республики Казахстан от 19 октября 1996 г. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 29.1.1996 г. N 226. Утратило силу - приказом Министра юстиции РК от 4 ноября 2004 года N 325 (V043191)

В соответствии со статьей 12 Конституции Республики Казахстан и со статьей 3 Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, U952337_ "О правовом положении иностранных граждан в Республике Казахстан" иностранные граждане и лица без гражданства в Республике Казахстан пользуются правами и свободами, а также несут обязанности, установленные для граждан Казахстана, если иное не предусмотрено Конституцией, законами и международными договорами.
При нотариальном обслуживании иностранных граждан и лиц без гражданства нотариус должен соблюдать следующие правила.
1. Иностранные граждане и лица без гражданства вправе наравне с казахстанскими гражданами обращаться в государственные нотариальные конторы республики (статья 80 Закона Казахской ССР "О государственном нотариате").
По их просьбе нотариус обязан совершить любое нотариальное действие, предусмотренное республиканским законодательством.
По вопросам совершения нотариальных действий могут обращаться как сами иностранные граждане, так и их представители.
2. При совершении нотариальных действий иностранные граждане обязаны представить нотариусу документы, предусмотренные законодательством о нотариате.
3. Личность иностранных граждан и лиц без гражданства, постоянно проживающих в Республике Казахстан, нотариус устанавливает по виду на жительство в Республике Казахстан, выданному органами внутренних дел.
Личность временно пребывающих в Республике Казахстан иностранных граждан и лиц без гражданства устанавливается по заграничным паспортам или заменяющим их документам, зарегистрированным в установленном порядке.
4. Гражданская дееспособность иностранного гражданина определяется по закону страны, гражданином которой он является. Гражданская дееспособность лица без гражданства определяется по закону страны, где он имеет постоянное место жительства.
Однако в отношении сделок, совершаемых в Республике Казахстан, дееспособность этих лиц определяется по казахстанскому закону (статья 17 Гражданского кодекса Республики Казахстан (общая часть).
5. Иностранные юридические лица вправе обращаться в государственные нотариальные конторы республики (статья 80 Закона "О государственном нотариате").
Иностранные юридические лица в основном обращаются для свидетельствования верности копий и переводов учредительных документов и, в частности, копий уставов иностранных фирм, а также выписок из торгового реестра.
6. Согласно статьи 83 Закона "О государственном нотариате", документы, составленные за границей с участием иностранных органов власти или от них исходящие, нотариус вправе принимать при условии их легализации:
1) посольством или консульским учреждением Республики Казахстан за рубежом;
2) посольством или консульским учреждением Российской Федерации за рубежом в случае отсутствия таких учреждений Республики Казахстан на территории иностранного государства;
3) посольством или консульским учреждением страны происхождения иностранного юридического лица в Республике Казахстан, с последующим удостоверением в Главном Консульском управлении Министерства иностранных дел Республики Казахстан подлинности подписи должностного лица и печати вышеуказанного посольства или консульского учреждения на документе.
7. Консульская легализация заключается в подтверждении соответствия документов законодательству государства их происхождения и представляет собой, как правило, засвидетельствование подлинности подписи должностного лица и печати уполномоченного государственного органа на таких документах с целью использования их в другом государстве.
Например, при предъявлении документа, составленного за границей с участием иностранных органов власти или от них исходящего, для свидетельствования верности копии с него или перевода, либо при поступлении доверенности и других документов для оформления наследственного дела, нотариус вправе принять только при их легализации.
8. Документы, составленные за границей с участием иностранных органов власти или исходящие от них, принимаются государственными нотариальными конторами без легализации в тех случаях, когда это предусмотрено международными договорами Республики Казахстан или законодательством Республики Казахстан на основе взаимности об отмене требований легализации определенных видов иностранных официальных документов.
В соответствии с Минской Конвенцией о правовой помощи и правовых отношениях по гражданским, семейным и уголовным делам (статья 13), Договора между Республикой Казахстан и Монголией (статья 36), а также Договора между Республикой Казахстан и Китайской Народной Республикой (статья 28) о взаимной правовой помощи по гражданским и уголовным делам, на территории Республики Казахстан принимаются без легализации документы, изготовленные или засвидетельствованные учреждением или специально на то уполномоченным лицом в пределах их компетенции и по установленной форме и скрепленные гербовой печатью следующих государств: Китайская Народная Республика, Монголия, Республика Армения, Республика Беларусь, Кыргызская Республика, Республика Молдова, Российская Федерация, Республика Таджикистан, Туркменистан, Узбекская Республика, Украина.
9. Нотариус при удостоверении доверенности или свидетельствовании верности копии и переводов документов иностранных юридических лиц обязан соблюдать требования, предусмотренные главами VI, VII, VIII Инструкции о порядке совершения нотариальных действий государственными нотариальными конторами.
Например, при удостоверении доверенности (или свидетельствовании верности копии) оформляемый документ может быть изготовлен на одном листе таким образом, чтобы на левой стороне помещался текст доверенности (или копия документа) на иностранном языке, а перевод на казахский или русский языки - на правой. В этом случае под текстом на иностранном и русском (казахском) языках проставляется одна удостоверительная надпись.
Перевод может быть сделан также на отдельном листе.
В этом случае переводится весь текст документа, т.е. текст доверенности и текст удостоверительной надписи об удостоверении доверенности (или текст копии документа и текст удостоверительной надписи о свидетельствовании верности копии). Под текстом перевода совершается удостоверительная надпись о свидетельствовании подлинности подписи переводчика.
Перевод, сделанный на отдельном листе, прикрепляется к доверенности или копии документа, прошнуровывается и скрепляется подписью нотариуса и печатью государственной нотариальной конторы.
10. Нотариус обязан соблюдать тайну совершаемых для иностранных граждан, лиц без гражданства и иностранных юридических лиц нотариальных действий и другие требования, предусмотренные Законом "О государственном нотариате".

"Мемлекеттiк нотариат туралы заңдарды шет ел азаматтарына, азаматтығы жоқ адамдарға, шет елдiк заңды тұлғаларға қолдану, сондай-ақ құқықтық көмек туралы халықаралық шарттарды нотариалдық практикада пайдалану туралы" уақытша нұсқаулы хат

Қазақстан Республикасының Әділет министрі бекіткен 1996 жылғы 19 қазан Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 1996 жылғы 29 қарашада N 226 тіркелді. Күші жойылды - ҚР Әділет министрінің 2004 жылғы 4 қарашадағы N 325 (V043191) бұйрығымен.

Қазақстан Республикасы Конституциясының 12 бабына және Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Шетелдiк азаматтардың Қазақстан Республикасындағы құқықтық жағдайы туралы" заң күшi бар Жарлығының 3-бабына сәйкес шет ел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасында, егер Конституцияда, заңдар мен халықаралық шарттарда басқаша қарастырылмаған болса, Қазақстан азаматтарына белгiленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ мiндеттердi орындауға тиiс. Шет ел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдарға нотариалдық қызмет көрсету кезiнде нотариус мынадай тәртiптердi сақтауға тиiс:
1. Шет ел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдар қазақстандық азаматтармен бiрдей республиканың мемлекеттiк нотариалдық кеңселерiнiң қызметiн пайдалануға құқылы (Қазақ КСР "Мемлекеттiк нотариат туралы" Заңының 80-бабы).
Олардың өтiнiшi бойынша нотариус республика заңдарында қарастырылған кез-келген нотариалдық әрекеттердi жүзеге асыруға мiндеттi.
Нотариалдық әрекеттердi жүзеге асыру мәселелерi бойынша шет ел азаматтарының өзi немесе олардың өкiлдерi өтiнiш жасай алады.
2. Нотариалдық әрекеттердi жүзеге асыру кезiнде шет ел азаматтары нотариат туралы заңдарда қарастырылған құжаттарды нотариуске тапсыруға мiндеттi.
3. Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шет ел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдардың кiм екендiгiн нотариус iшкi iстер органдары берген Қазақстан Республикасында тұру белгiсi бойынша анықтайды.
Қазақстан Республикасында уақытша жүрген шет ел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдардың кiм екендiгi белгiленген тәртiпте тiркелген шетелдiк төлқұжаттары немесе оларды алмастыратын құжаттары бойынша анықталады.
4. Шет ел азаматының азаматтық әрекет қабiлеттiлiгi өзi азаматы болып табылатын елдiң заңымен анықталады. Азаматтығы жоқ адамдардың азаматтық әрекет қабiлеттiлiгi оның тұрақты мекен-жайы орналасқан елдiң заңымен анықталады.
Алайда бұл адамдардың Қазақстан Республикасында жасайтын мәмiлелерiне қатысты азаматтық әрекет қабiлеттiлiгi Қазақстан заңы бойынша анықталады. (Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi 17-бабы (Жалпы бөлiм).
5. Шет елдiң заңды тұлғалары республиканың мемлекеттiк нотариалдық кеңселерiнiң қызметiн пайдалануға құқылы ("Мемлекеттiк нотариат туралы" Заңның 30-бабы).
Шет елдiң заңды тұлғалары, негiзiнен, құрылтай құжаттарының көшiрмелерi мен аудармаларының, соның iшiнде жеке алғанда шетелдiк фирмалардың жарғылары көшiрмелерiнiң, сондай-ақ сауда тiзiлiмiнен алынған жазбалардың дәлдiгiн куәландыру үшiн келедi.
6. "Мемлекеттiк нотариат туралы" Заңының 83-бабына сәйкес шет елдiң өкiмет органдарының қатысуымен жасалған немесе олардан шыққан құжаттарды нотариус, егер бұл құжаттар:
1) Қазақстан Республикасының шет елдегi елшiлiгiнде не консулдық мекемесiнде;
2) Шетелдiк мемлекеттiң аумағында Қазақстан Республикасының мұндай мекемелерi болмаған жағдайда, Ресей Федерациясының шет елдегi елшiлiгiнде не консулдық мекемесiнде;
3) Шетелдiк заңды тұлғаның шыққан мемлекетiнiң Қазақстан Республикасындағы елшiлiгiнде не консулдық мекемесiнде ресмилендiрiлiп, содан кейiн құжатқа қол қойған лауазымды адамның қолы мен жоғарыда аталған елшiлiктiң не консулдық мекеменiң мөрiнiң шынайылығы Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлiгiнiң Бас Консулдық басқармасында куәландырылған жағдайда қабылдайды.
7. Консулдық ресмилендiру дегенiмiз - құжаттардың сол шет елдiк мемлекеттiң заңдарына сәйкестiлiгiн растау және сол құжаттардағы оларды басқа мемлекеттерде пайдалану мақсатымен қол қойған кiсiлердiң қолдарымен өкiлеттi мемлекеттiк органдардың мөрлерiнiң шынайылығын куәландыру.
Мысалы, шет елдерде шетелдiк өкiмет органдарының қатысуымен жасалған немесе солардың шыққан құжаттарды олардың көшiрмелерiнiң немесе аудармаларының шынайылығын куәландыру үшiн, сондай-ақ мұрагерлiк iстi құжаттау үшiн ұсынылған сенiмхатты және басқа да құжаттарды нотариус бұл құжаттар ресмиленгенде ғана қабылдауға құқылы.
8. Шет елде шетелдiк өкiмет органдарының қатысуымен жасалған немесе олардың шыққан құжаттарды мемлекеттiк нотариалдық кеңселер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында және шетелдiк ресми құжаттардың кейбiр түрлерiн ресмилендiрудi талап етпеу туралы өзара келiсiм негiзiндегi Қазақстан Республикасының заңдарымен қарастырылған жағдайда ресмилендiрусiз қабылдайды.
Азаматтық, отбасылық және қылмыстық iстерде құқықтық көмек пен құқықтық байланыс туралы Минск Конвенциясына (13-бап), Қазақстан Республикасы мен Монғолия арасындағы келiсiмге (36-бап), сондай-ақ Азаматтық және қылмыстық iстерде өзара құқықтық көмек туралы Қазақстан Республикасы мен Қытай Халық Республикасы арасындағы Келiсiмге (28-бап) сәйкес Қытай Халық Республикасы, Монғолия, Армения Республикасы, Беларусь Республикасы, Қырғыз Республикасы, Молдава Республикасы, Ресей Федерациясы, Тәжiкстан Республикасы, Түркменстан, Өзбек Республикасы, Украина мемлекеттерiне дайындалған, арнаулы мекемеде сондай құзыр берiлген өкiлеттi адамдар куәландырған және белгiленген қалыппен жасалған сол мемлекеттердiң гербiлiк мөрiмен бекiтiлген құжаттар Қазақстан Республикасы аумағында ресмилендiрусiз қабылданады.
9. Нотариус шетелдiк заңды тұлғалардың сенiмхаттарын құжаттағанда немесе құжаттардың көшiрмелерi мен аудармаларының дұрыстығын куәландырғанда мемлекеттiк нотариалдық кеңселердiң нотариалдық iстердi жүргiзу тәртiбi туралы Нұсқаулықтың YI, YII, YIII тарауларында талаптарды қатаң сақтауға мiндеттi.
Мысалы, сенiмхатты құжаттағанда (немесе көшiрменi куәландырғанда) iске алынған құжат бiр парақта болып, оның сол жағынан сенiмхаттың (не құжаттың көшiрмесiнiң) шет ел тiлiндегi мәтiнi, ал қазақ не орыс тiлiндегi аудармасы оқ жақта орналасуы керек. Мұндай жағдайда шет ел және орыс (қазақ) тiлдерiндегi мәтiндерiнiң астына куәландыратын ортақ сөздер жазылады.
Аударма сондай-ақ жеке парақта да болуы мүмкiн. Мұндай жағдайда құжаттың мәтiнi толық, яғни, сенiмхаттың мәтiнi мен сенiмхаттың расталғаны жөнiндегi жазбалардың мәтiнi (немесе құжат көшiрмесiнiң мәтiнi мен көшiрменiң дұрыстығы куәландырылғаны туралы жазбаның мәтiнi) аударылады. Аударма мәтiнінiң астына аудармашының қолы шынайы екендiгiн куәландыратын құжаттың жазбасы жазылады.
Жеке парақта жасалған аударма сенiмхатқа немесе құжаттың көшiрмесiне тiркелiп тiгiледi және нотариустың қолымен және мемлекеттiк нотариалдық кеңсенiң мөрiмен бекiтiледi.
10. Нотариус шетелдiк азаматтар, азаматтығы жоқ адамдар және шетелдiк заңды тұлғалар үшiн нотариалдық әрекеттердi жүргiзгенде құпияны және "Мемлекеттiк нотариат туралы" заңда қарастырылған басқа да талаптарды сақтауға мiндеттi.