Об утверждении Положения "О брокерской и дилерской деятельности на рынке ценных бумаг"

Постановление Национальной комиссии Республики Казахстан по ценным бумагам от 2 сентября 1997 г. N 139. Зарегистрировано в Министерстве юстиции Республики Казахстан 16 октября 1997 г. N 403. Утратило силу - постановлением НКЦБ от 31 декабря 1998г. N 20 (~V980683)

      Национальная комиссия Республики Казахстан по ценным бумагам постановляет:
      1. Утвердить Положение "О брокерской и дилерской деятельности на рынке ценных бумаг".
      2. Поручить управлению правового обеспечения представить данное Положение в Министерство юстиции Республики Казахстан для регистрации.
      3. Контроль за исполнением данного Положения возложить на управление регулирования рынка исполнительного аппарата Национальной комиссии Республики Казахстан по ценным бумагам.
      4. Положение вступает в силу с момента регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
      5. Всем брокерским и дилерским компаниям привести свою деятельность в соответствие с данным Положением в течение трех месяцев с момента регистрации его в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      Председатель
                                            Утверждено

постановлением Национальной комиссии Республики Казахстан по ценным бумагам от 2 сентября 1997 N 139


                              ПОЛОЖЕНИЕ
                "О БРОКЕРСКОЙ И ДИЛЕРСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ
                        НА РЫНКЕ ЦЕННЫХ БУМАГ"

      Настоящее Положение разработано в соответствии с K941000_ Гражданским кодексом Республики Казахстан (общая часть), Законом Республики Казахстан от 5 марта 1997 года Z970077_ "О рынке ценных бумаг" и определяет условия и порядок осуществления брокерской и дилерской деятельности на рынке ценных бумаг в Республике Казахстан.

                          I. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

      1.1 В настоящем Положении используются следующие определения:
      Андеррайтер - лицо, имеющее лицензию на осуществление брокерской и дилерской деятельности и осуществляющее андеррайтинговую деятельность за определенное вознаграждение или скидку.
      Андеррайтинговая деятельность - целенаправленная деятельность брокеров-дилеров по размещению ценных бумаг новых выпусков на основании договора с эмитентом.
      Андеррайтинговый договор - договор, заключаемый между эмитентом и управляющим андеррайтером, определяющий условия и порядок размещения ценных бумаг.
      Брокер-дилер - юридическое лицо, осуществляющее брокерскую и дилерскую деятельность на рынке ценных бумаг и имеющее соответствующую лицензию НКЦБ.
      Договор на брокерское обслуживание - договор на обслуживание между брокером-дилером и его клиентом.
      Инвестиционное решение - решение о мерах по формированию и изменению структуры портфеля ценных бумаг.
      Клиентское поручение - документ, передаваемый клиентом брокеру-дилеру на совершение сделки с ценными бумагами.
      Комиссионные доходы - денежное вознаграждение брокера-дилера, устанавливаемое договором на брокерское обслуживание.
      Конфликт интересов - ситуация, возникающая в процессе осуществления сделки с ценными бумагами, при которой имеет место противоречие интересов брокера-дилера и его клиента.
      Лицевой счет - совокупность взаимосвязанных записей и документов, посредством которых осуществляется учет ценных бумаг и денег и идентификация клиента.
      Трейдер - квалифицированный специалист брокера-дилера, непосредственно осуществляющий сделки с ценными бумагами от его имени или от имени и по поручению клиента.
      Управляющий андеррайтер - андеррайтер, ответственный за организацию эмиссионного синдиката, подготовку эмиссии и заключение договора между эмитентом и эмиссионным синдикатом, размещение ценных бумаг эмиссионным синдикатом.
      Эмиссионный синдикат - временно создаваемая группа андеррайтеров с целью уменьшения рисков и содействующая первичному размещению ценных бумаг.
      Эмиссионный контракт - договор между андеррайтерами, на основании которого создается эмиссионный синдикат.
      1.2 Все отношения, возникающие в процессе осуществления сделок с ценными бумагами между брокером-дилером и его клиентом, регулируются действующим законодательством Республики Казахстан, настоящим Положением и заключенным между брокером-дилером и его клиентом договором на брокерское обслуживание.
      1.3 Особенности осуществления брокерами-дилерами своей деятельности могут устанавливаться правилами саморегулируемой организации профессиональных участников рынка ценных бумаг (далее - СРО) или организаторами торгов с ценными бумагами (далее - ОТ) по согласованию с НКЦБ.
      1.4 Специалисты брокера-дилера вправе осуществлять операции с ценными бумагами клиентов и их учет при наличии квалификационных свидетельств, выданных НКЦБ или СРО в установленном НКЦБ порядке в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
      1.5 Деятельность организаций, осуществляющих брокерскую и дилерскую деятельность на рынке ценных бумаг, подлежит лицензированию в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, предусматривающим выдачу лицензий следующих категорий:
      а) брокерская и дилерская деятельность на рынке ценных бумаг с правом ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя ценных бумаг (лицензия I категории);
      б) брокерская и дилерская деятельность на рынке ценных бумаг без права ведения счетов клиентов (лицензия II категории).
      Контроль за осуществлением брокерской и дилерской деятельности осуществляется НКЦБ и СРО или ОТ в пределах полномочий, установленных законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг.

           II. ФУНКЦИИ, ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ БРОКЕРА-ДИЛЕРА

      2.1 Брокер-дилер осуществляет следующие функции:
      а) совершает сделки с ценными бумагами за свой счет и за счет клиентов от своего имени и от имени клиента и документально оформляет сделки с ценными бумагами клиентов;
      б) осуществляет подготовку и предоставляет информацию и рекомендации, необходимые для принятия его клиентами инвестиционных решений;
      в) оказывает иные консультационные и информационные услуги по соглашению с клиентом.
      2.2 Брокер-дилер при совершении операций с ценными бумагами, обязан:
      а) действовать в рамках полномочий, предоставленных ему условиями договора с клиентом;
      б) выяснить цели инвестирования клиентом денег в ценные бумаги, если они не составляют коммерческую тайну клиента, и осуществлять свою деятельность в соответствии с данными целями;
      в) исполнять клиентские поручения по наилучшим для клиентов ценам;
      г) направлять клиенту подтверждения о заключении каждой сделки и исполнении обязательств по ней в порядке, установленном договором на брокерское обслуживание;
      д) отказывать в приеме поручений на совершение сделок с ценными бумагами клиентам, не гарантирующим оплату сделки, обладание ценными бумагами и предоставление их в распоряжение брокера-дилера в течение трех банковских дней с момента передачи клиентского поручения при заключении сделки на организованном рынке или в срок, установленный заключенным в интересах клиента договором на неорганизованном рынке.
      2.3 Брокер-дилер не имеет права заключать сделки с ценными бумагами, если заключение указанных сделок противоречит интересам его клиентов, указанным в договоре на брокерское обслуживание.
      2.4 Брокер-дилер обязан информировать клиентов о фактах возникновения конфликта интересов брокера-дилера с интересами клиентов, а также наличия и причинах ухудшения его финансового состояния или наложения санкций уполномоченными органами в течение трех дней после возникновения таковых. Указанные уведомления производятся брокером-дилером в порядке, установленном договором на брокерское обслуживание.
      Под ухудшением финансового состояния понимается несоответствие нормативов финансовой устойчивости брокера-дилера требованиям законодательства Республики Казахстан.
      2.5 Брокер-дилер не несет ответственность за убытки, причиненные клиенту в случае изменения рыночных цен на ценные бумаги вследствие непредвиденных обстоятельств, если обратное недоказуемо.
      Брокер-дилер несет имущественную ответственность за материальные убытки, понесенные клиентом в результате неправомерных или неквалифицированных действий брокера-дилера.
      2.6 Брокер-дилер обязан сохранять конфиденциальность финансовой и иной информации о клиенте, полученной в процессе осуществления профессиональной деятельности на рынке ценных бумаг, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан и положениями СРО или ОТ.
      2.7 Брокер-дилер осуществляет хранение информации о своей деятельности, о клиентах и сделках с ценными бумагами не менее пяти лет, в том числе не менее трех лет на бумажных носителях.

                III. ПРАВИЛА ТОРГОВЛИ ЦЕННЫМИ БУМАГАМИ

      3.1 Ценные бумаги и деньги, принадлежащие брокеру-дилеру хранятся отдельно от ценных бумаг и денег его клиентов на специальных счетах брокера-дилера в центральном депозитарии или регистраторе и банке второго уровня соответственно.
      По получении денег или ценных бумаг клиента, брокер-дилер обязан немедленно поместить их на указанные счета.
      На одном счете брокера-дилера помещены ценные бумаги или деньги всех его клиентов, если иное не установлено правилами СРО, центрального депозитария или регистраторов.
      3.2 Брокер-дилер вправе использовать средства клиента в интересах данного клиента в оплату комиссионных и иных платежей, связанных с осуществлением сделки, и не имеет права использовать указанные средства по сделкам других клиентов и другим операциям, если это специальным образом не оговорено в договоре на брокерское обслуживание.
      3.3 Средства, принадлежащие клиентам брокера-дилера, не подлежат аресту или изъятию третьими лицами, кроме случаев, предусмотренных действующим законодательством.
      3.4 Брокер-дилер, осуществляя сделки по поручениям клиента, вправе выступать в одной сделке в качестве брокера или дилера.
      3.4.1 При осуществлении деятельности в качестве дилера брокер-дилер продает или покупает ценные бумаги за свой счет.
      Требования к осуществлению брокерами-дилерами деятельности в качестве дилеров на организованных рынках устанавливаются правилами организаторов торгов с ценными бумагами.
      3.4.2 Брокер-дилер совершает сделки с ценными бумагами клиента следующим образом:
      а) исполняет рыночное клиентское поручение - осуществление немедленной покупки или продажи ценных бумаг для клиента по рыночной цене;
      б) исполняет лимитное клиентское поручение - осуществление покупки ценных бумаг для клиента по цене, ниже определенной в поручении (или равной ей) или продажи ценных бумаг по цене, выше определенной в поручении (или равной ей);
      в) исполняет условное клиентское поручение - осуществление действий с активами клиентов после выполнения предыдущего поручения.
      3.4.3 Правилами СРО и ОТ могут быть предусмотрены иные виды поручений клиентов.
      3.5 Брокер-дилер обязан прилагать максимальные усилия для исполнения поручений клиентов, а также при возникновении конфликта интересов соблюдать принцип приоритетности интересов клиента.
      3.6 Брокер-дилер не вправе публиковать в любых средствах массовой информации или иным образом распространять информацию, содержащую недостоверные сведения, касающиеся предложений покупки или продажи, цены и количества ценных бумаг, а также служить источником подобной информации.
      3.7 Передоверие на совершение сделок брокером-дилером допускается только брокерам-дилерам. Передоверие допускается, если оно оговорено в договоре на брокерское обслуживание, либо в случаях, когда брокер-дилер вынужден прибегнуть к этому в связи с не предвиденными обстоятельствами для охраны интересов своего клиента с уведомлением и согласия последнего с закреплением в соответствующих документах.
      Передоверие осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
      3.8 В случаях, предусмотренных договором на брокерское обслуживание, клиентом может быть предоставлено брокеру-дилеру право принятия инвестиционных решений.
      Порядок выработки рекомендаций к принятию клиентом инвестиционных решений и самостоятельного принятия инвестиционных решений брокером-дилером в отношении активов клиента определяется брокером-дилером и должен содержать:
      а) перечень лиц брокера-дилера, ответственных за принятие инвестиционных решений и выработки рекомендаций для принятия клиентом инвестиционных решений, а также закрепление указанных действий в документальном виде;
      б) порядок регистрации источников информации, на основании анализа которой принято инвестиционное решение или сделана рекомендация.
      Самостоятельное принятие инвестиционных решений может осуществляться брокером-дилером в отношении активов клиентов, не превышающих 50 процентов собственного капитала брокера-дилера, в противном случае указанная деятельность брокера-дилера производится на основании лицензии на осуществление деятельности по управлению портфелем ценных бумаг в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

                   IV. ОРГАНИЗАЦИЯ УЧЕТНОЙ СИСТЕМЫ

      4.1 У брокера-дилера должны быть определены лица, в обязанности которых входит:
      а) непосредственное осуществление операций с ценными бумагами;
      б) учет движения ценных бумаг и денег клиентов;
      в) исполнение обязательств брокера-дилера перед клиентами, связанных с получением дохода по ценным бумагам и иных прав;
      г) операции с лицевыми счетами клиентов;
      д) бухгалтерский учет, подготовка необходимых финансовых отчетов и расчетов установленных нормативов финансовой устойчивости брокера-дилера в соответствии с законодательством Республики Казахстан;
      е) контроль за соблюдением брокерами-дилерами своих внутренних

правил, правил СРО и ОТ и законодательства Республики Казахстан.
     Функции, указанные в подпунктах 4.1.а. и 4.1.б. не могут
выполняться одними и теми же лицами.
     4.2 Функции по осуществлению операций с ценными бумагами и
учету сделок с ними не могут быть возложены на лиц, принятых
брокером-дилером на работу на основании трудовых соглашений.
     4.3 Ответственность за организацию учета у брокера-дилера несут
его первый руководитель и главный бухгалтер.

         V. ПОРЯДОК ВЕДЕНИЯ ДОКУМЕНТООБОРОТА ПРИ СОВЕРШЕНИИ
                    ОПЕРАЦИЙ С ЦЕННЫМИ БУМАГАМИ

     5.1 При совершении операций с ценными бумагами брокер-дилер
осуществляет подготовку и регистрацию следующих документов и
информации:
     а) договор на брокерское обслуживание;
     б) клиентское поручение;
     в) журнал принятых клиентских поручений;
     г) поручение трейдеру;


      д) договор брокера-дилера, заключенный во исполнение договора на брокерское обслуживание и клиентского поручения на организованном или неорганизованном рынках ценных бумаг.
      5.2 Брокер-дилер осуществляет операции с ценными бумагами клиентов на основании заключенного с клиентом в соответствии с законодательством Республики Казахстан договора на брокерское обслуживание.
      5.2.1 Договор на брокерское обслуживание заключается с клиентом до проведения любых операций с деньгами и ценными бумагами клиента, а также после ознакомления клиента с внутренними правилами осуществления деятельности брокером-дилером.
      5.2.3 Договор на брокерское обслуживание помимо условий, предусмотренных действующим законодательством, должен содержать:
      а) реквизиты сторон договора;
      б) предмет договора: предоставление брокерских услуг, в том числе услуг по номинальному держанию ценных бумаг (если брокер-дилер может осуществлять деятельность в качестве номинального держателя);
      в) права и обязанности сторон;
      г) порядок и условия вступления в силу договора и прекращения его действия;
      д) порядок внесения изменений в договор;
      е) порядок расчетов между сторонами, в том числе при прекращении действия договора;
      ж) форма передачи брокеру клиентского поручения;
      з) порядок разрешения споров, касающихся отношений между сторонами;
      и) порядок и размер комиссионных доходов за оказываемые услуги и совершаемые операции с ценными бумагами, в том числе при отсутствии денег у клиента на оплату услуг брокера-дилера;
      к) порядок передачи информации между брокером-дилером и

клиентом;
     л) порядок осуществления операций с ценными бумагами
уполномоченными лицами клиента;
     м) порядок совершения операций при наличии нескольких
собственников.
     При оказании услуг по номинальному держанию ценных бумаг
договором также должны быть предусмотрены условия и порядок
предоставления информации клиенту о состоянии его счетов.
     5.2.4 Срок действия договора определяется по соглашению сторон.
     5.2.5 Действие договора прекращается:
     а) по обоюдному согласию сторон;
     б) по желанию одной из сторон с уведомлением другой стороны в
срок, составляющий не менее 30 дней;
     в) при приостановлении действия лицензии брокера-дилера или ее
отзыве;
     г) в одностороннем порядке при неисполнении условий договора.


      При прекращении договора брокер-дилер обязан принять меры по

возврату клиенту принадлежащих ему ценных бумаг и денег в срок, не
превышающий десять банковских дней, если иное не предусмотрено
договором на брокерское обслуживание.
     5.3 Операции с ценными бумагами клиента осуществляются
брокером-дилером на основании унифицированного клиентского
поручения.
     5.3.1 Клиентское поручение содержит следующую информацию:
     а) номер клиентского поручения (нумерация всех клиентских
поручений сквозная);
     б) дата и точное время принятия поручения;
     в) полное имя клиента или номер его лицевого счета;
     г) тип поручения в соответствии с пунктами 3.4.2 и 3.4.3;
     д) тип сделки - покупка или продажа ценных бумаг;
     е) вид и полное наименование ценных бумаг;
     ж) длительность действия поручения;
     з) порядок оплаты или поставки ценных бумаг;
     и) количество ценных бумаг;
     к) предполагаемая цена сделки;
     л) сведения об обязательстве оплаты ценных бумаг клиентом при
повышении их рыночной цены;
     м) подпись клиента, для юридических лиц - дополнительно - оттиск
печати;
     н) информация о специалисте брокера-дилера, принявшем
поручение;
     о) информация о наличии рекомендаций со стороны брокера-дилера
о совершении данной сделки;


      п) информация о владении ценными бумагами, предложенными клиентами для продажи, удостоверенная надлежащим образом оформленными документами;
      р) иная информация, установленная правилами СРО, ОТ и брокера-дилера.
      5.3.2 Клиентское поручение может передаваться брокеру-дилеру письменно или посредством электронной и факсимильной связи с последующим предоставлением оригиналов документов.
      5.3.3 Клиентские поручения выполняются брокером-дилером в порядке поступления, если иное не предусмотрено договором на брокерское обслуживание.
      5.4 Брокер-дилер обязан подтвердить принятие клиентского поручения в течение одного банковского дня в порядке, установленном СРО или ОТ, а также договором на брокерское обслуживание.
      5.5 Копия клиентского поручения должна передаваться в подразделение брокера-дилера, непосредственно осуществляющее учет операций с ценными бумагами.
      5.6 Поступление клиентских поручений отражается в журнале клиентских поручений, который ведется в хронологическом порядке.
      5.7 В случае оказания брокером-дилером клиенту единичной услуги

договор на брокерское обслуживание и клиентское поручение могут быть
заменены на договор-поручение, который помимо условий,
предусмотренных действующим законодательством, должен содержать
положения, указанные в подпунктах 5.2.3 и 5.3.1.
     5.8 Исполнение клиентского поручения осуществляется трейдером
на организованном или неорганизованном рынках на основании
полученного от брокера-дилера поручения. В данном поручении должно
быть указано:
     а) текущий номер поручения трейдеру;
     б) дата и время передачи поручения на исполнение трейдеру;
     в) тип поручения;
     г) сведения о трейдере;
     д) наименование ценных бумаг;
     е) количество ценных бумаг;
     ж) сведения об участии в сделке брокера-дилера в качестве
брокера или дилера;
     з) дата и время получения отчета об исполнении поручения.


      При осуществлении сделки с ценными бумагами брокером-дилером в качестве брокера поручение трейдеру дополнительно должно содержать:
      а) дата, номер и время получения клиентского поручения брокером-дилером;
      б) сведения о наличии рекомендаций клиенту брокером-дилером по данной сделке.
      Условия и порядок передачи трейдеру поручения, дополнительная информация и форма поручения трейдеру могут быть установлены внутренними правилами СРО или ОТ, а также брокера-дилера.
      5.9 Сделка с ценными бумагами заключается трейдером на основании поручения трейдеру или уполномоченным лицом брокера-дилера на неорганизованном рынке.
      5.9.1 При осуществлении операций с ценными бумагами на неорганизованном рынке договор, заключенный брокером-дилером, помимо положений, предусмотренных действующим законодательством должен содержать:
      а) полные официальные наименования и адреса брокера-дилера и контрагента сделки;
      б) сведения о лице, заключившем сделку и документах, подтверждающих его полномочия;
      в) вид и стоимость ценных бумаг;
      г) порядок расчетов между сторонами и сумма к расчету, порядок покрытия расходов при осуществлении сделки;
      д) информация об участии брокера-дилера в качестве дилера или брокера;
      е) дата и время заключения сделки.
      При осуществлении операций с ценными бумагами брокером-дилером в качестве брокера договор должен дополнительно содержать сведения о клиенте. Договор или его копия должны быть предоставлены клиенту или его уполномоченному лицу и его копия должна храниться брокером-дилером вместе с общей информацией о клиенте.
      5.9.2 Правилами организаторов торгов с ценными бумагами могут

быть предусмотрены иные документы, подтверждающие заключение сделки
с ценными бумагами.
     5.9.3 Документы, связанные со сделкой, должны быть переданы
трейдером брокеру-дилеру в день заключения сделки.
     5.10 После заключения сделки с ценными бумагами должны быть
заполнены оставшиеся свободными поля клиентского поручения:
     а) дата и точное время совершения сделки;
     б) место заключения сделки;
     в) дата, когда необходимо исполнить обязательства по сделке;
     г) стоимость и количество ценных бумаг;
     д) сведения о контрагенте сделки.

         VI. ПОРЯДОК ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ УЧЕТА ОПЕРАЦИЙ С ЦЕННЫМИ
                              БУМАГАМИ

     6.1 Учет операций с ценными бумагами включает следующее:
     а) документооборот при проведении операций с лицевыми счетами
клиентов;
     б) журнал заключенных сделок;
     в) журнал исполненных сделок;
     г) учет движения ценных бумаг;
     д) учет движения денег;
     е) журнал учета поступлений доходов по ценным бумагам,
принадлежащих клиентам;
     ж) журнал учета жалоб клиентов;
     з) журнал выдачи отчетов.
     6.2 К операциям с лицевыми счетами относятся:
     а) открытие счета новым владельцам ценных бумаг;
     б) внесение записей, связанных с переходом прав собственности
на ценные бумаги;


      в) технические операции, изменяющие реквизиты счетов и не связанные с переходом прав собственности на ценные бумаги;
      г) информационные операции;
      д) глобальные операции с ценными бумагами.
      Операции с лицевыми счетами, указанными в подпунктах 6.2.б)-д) осуществляются брокерами-дилерами, имеющими право ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя ценных бумаг.
      6.2.1 Каждому клиенту брокер-дилер открывает лицевой счет. Лицевой счет клиента должен включать:
      а) полное наименование клиента;
      б) номер счета, который является индивидуальным для каждого клиента;
      в) для юридических лиц - полное официальное наименование, юридический и почтовый адрес, код ОКПО; для физических лиц - фамилия, имя, отчество, данные документа, удостоверяющего личность, адрес; для нерезидентов Республики Казахстан - перечень сведений и документов, позволяющих идентифицировать клиента в соответствии с законодательством Республики Казахстан и международными договорами;
      г) банковские реквизиты;
      д) при наличии нескольких собственников на одну ценную бумагу - вышеуказанные данные всех собственников и уполномоченных лиц, а также сведения о распределении долей на имущество и условиях передачи этих долей иным лицам;
      е) сведения о номинальном держании;
      ж) цели инвестирования, отражающие уровень риска клиента, содержащие сведения об ожидаемой клиентом доходности и нормах диверсификации инвестирования;
      з) объекты инвестирования;
      и) заверенные нотариально образцы подписей клиента или его уполномоченного представителя - для физических лиц и образцы подписей руководителя, главного бухгалтера и оттиска печати - для юридических лиц;
      к) сведения о правах уполномоченных лиц;
      л) сведения о фактах обременения ценных бумаг обязательствами с указанием лица, которое в силу обременения ценных бумаг обладает определенными правами в отношении данных ценных бумаг;
      м) получении доходов по ценным бумагам клиентами и обязательствах по реализации иных прав, связанных с ценными бумагами.
      6.2.2 Брокер-дилер осуществляет регистрацию всех операций с лицевыми счетами в специальном журнале, содержащем:
      а) дату внесения изменений;
      б) тип операции и порядковый номер операции;
      в) номера счетов и сведения о ценных бумагах, с которыми проводится данная операция.
      6.2.3 Выдача информации держателям ценных бумаг производится брокером-дилером на основании запросов в порядке, установленном договором на брокерское обслуживание.
      Выдача информации брокером-дилером уполномоченным государственным органам производится в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
      Выдача информации брокером-дилером, осуществляющим номинальное держание ценных бумаг регистратору или центральному депозитарию производится на основании запроса указанных организаций с указанием объема требуемой информации в сроки, не превышающие пять дней с момента получения запроса.
      Брокер-дилер обязан осуществлять подготовку и выдачу необходимой информации для проведения общих собраний акционеров или выплаты дохода по ценным бумагам бесплатно. В иных случаях порядок оплаты услуг по предоставлению информации может устанавливаться дополнительным соглашением.
      Сведения о клиенте включаются брокером-дилером в отчет для регистратора или центрального депозитария при наличии предварительного согласия клиента.
      6.2.4 Брокер-дилер вносит изменения в записи по результатам глобальных операций на основании копии распоряжения эмитента о проведении глобальной операции и соответствующего распоряжения регистратора или центрального депозитария. При изменении структуры эмиссии ценных бумаг указанными организациями необходимо

дополнительно представить брокеру-дилеру копии документа НКЦБ об
утверждении данных действий.
     6.3 На основании клиентских поручений и документов, полученных
от трейдеров, брокер-дилер вносит информацию в журнал заключенных
сделок.
     Записи в журнал заносятся в день заключения сделки и содержат
следующее:
     а) номер клиентского поручения;
     б) сведения о клиенте;
     в) дата заключения сделки;
     г) сведения о контрагенте сделки;
     д) наименование или код ценной бумаги;
     е) количество и стоимость ценных бумаг;
     ж) сведения о типе сделки - купля или продажа;


      з) регистрационный сбор или сумма иных платежей за регистрацию сделки с ценными бумагами, комиссионное вознаграждение и иные платежи;
      и) дата исполнения обязательств и расчетов между сторонами в соответствии с договором или правилами организаторов торгов.
      6.4 После получения документов, подтверждающих исполнение обязательств по сделке, информация о сделке вносится в журнал исполненных сделок. Порядок ведения данного журнала устанавливается правилами СРО и брокера-дилера.
      6.5 Брокер-дилер обязан передавать клиенту следующие виды отчетов:
      а) уведомление об исполненной сделке;
      б) отчет о невыполненных клиентских поручениях;
      в) периодические отчеты, составляемые ежемесячно, ежеквартально и ежегодно.
      На организованных рынках брокер-дилер также обязан передать клиенту условия заключенной сделки и получить его подтверждение о согласии с данными условиями в срок, не превышающий один день после дня заключения сделки.
      6.5.1 После исполнения обязательств по сделке с ценными бумагами по поручению клиента, брокер-дилер обязан не позднее следующего за днем полного расчета по сделке банковского дня передать клиенту уведомление о ее исполнении. Уведомление должно включать следующее:
      а) сведения о брокере-дилере и его клиенте;
      б) наименование и код ценных бумаг;
      в) дата заключения сделки и исполнения обязательств по ней;
      г) сведения о договоре на брокерское обслуживание и клиентское поручение, на основании которого осуществлена данная сделка;
      д) тип сделки - купля или продажа;
      е) количество приобретенных или проданных ценных бумаг;
      ж) цена за одну ценную бумагу;
      з) сумма, выплачиваемая клиентом или клиенту по сделке, размер комиссионных или платежей, которые должны быть получены брокером-дилером в связи с исполнением конкретной сделки.
      Копия каждого уведомления должна храниться с информацией о клиенте.
      Копия уведомления должна быть передана в бухгалтерию брокера-дилера.
      На неорганизованном рынке ценных бумаг указанное уведомление может быть передано клиенту после выполнения обязательств брокера-дилера перед клиентом в соответствии с договором на брокерское обслуживание.
      6.5.2 Отчет о невыполненных поручениях содержит реестр невыполненных поручений с указанием причин их невыполнения и выдается в порядке, установленном договором на брокерское обслуживание.
      6.5.3 Периодические отчеты содержат следующую информацию о состоянии клиентского счета за период после предоставления последнего отчета:
      а) все операции с ценными бумагами по счету клиента;
      б) платежи и остаток денег на счету;
      в) количество ценных бумаг, принадлежащих клиенту и их рыночная стоимость на конец отчетного периода.
      6.5.4 Периодические отчеты предоставляются клиенту:
      а) при совершении операций по счету клиента не реже одного раза в месяц;
      б) при наличии остатков по счетам по ценным бумагам и деньгам и не проведения операций со счетом клиента - не реже одного раза в квартал.
      6.6 Финансовая отчетность брокеров-дилеров осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
      6.7 Регистрация сделок с ценными бумагами, повлекших изменения прав по ценным бумагам у регистраторов или номинальных держателей, брокером-дилером производится в соответствии с законодательством Республики Казахстан и правилами совершения операций соответствующего номинального держателя или регистратора.
      В случае выявления несоответствия данных о ценных бумагах у брокера-дилера, регистратора или центрального депозитария брокер-дилер обязан уведомить об этом указанные организации и принять меры по устранению несоответствия в порядке, установленном действующим законодательством.
      6.8 При оказании услуг клиенту брокером-дилером в качестве

номинального держателя брокер-дилер должен вести журнал учета
поступлений доходов по ценным бумагам, принадлежащим его клиентам,
содержащий:
     а) сведения о клиенте;
     б) наименование ценных бумаг;
     в) дату и сумму получения доходов по принадлежащим клиентам
ценным бумагам.
     6.9 Сведения о жалобах или претензиях клиентов отражаются в
журнале жалоб клиента, содержащем:
     а) сведения о клиенте;
     б) суть жалобы или претензии;
     в) осуществленные брокером-дилером действия.


      6.10 Ведение учета движения денег и ценных бумаг осуществляется в соответствии с действующим законодательством и отражает входящие и исходящие денежные платежи и передачу ценных бумаг.
      6.10.1 Любое движение денег и ценных бумаг должно быть отражено в соответствующих журналах.
      6.10.2 Изменения в журналах учета денег и ценных бумаг производятся на основании документов, оформляющих движение ценных бумаг по счетам брокера-дилера или его клиентов в центральном депозитарии или у регистраторов и выписок со счетов центрального депозитария или регистраторов.
      6.11 Записи об операциях с ценными бумагами отражаются брокером-дилером отдельно от иных видов административно-хозяйственных операций.

                VII ОСУЩЕСТВЛЕНИЕ ВНУТРЕННЕГО КОНТРОЛЯ

      7.1 Брокером-дилером должно быть обеспечено проведение внутреннего контроля лицами, непосредственно не осуществляющими учетные функции.
      7.2 Брокером-дилером должен осуществляться внутренний контроль для обеспечения целостности данных и конфиденциальности информации, заключающийся в установлении и соблюдении правил:
      а) регистрации, хранения и архивирования документов, доступа к архивам и восстановления данных из архива;
      б) сохранения электронных массивов данных;
      в) доступа сотрудников к информации при работе с программными средствами по учету ценных бумаг и денег клиентов;
      г) противопожарных мерах и действиях персонала при внештатных ситуациях;
      д) осуществления должностных инструкций персоналом;
      е) профессиональной этики брокера-дилера.
      Указанные правила устанавливаются брокером-дилером и СРО в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

                 VIII. АНДЕРРАЙТИНГОВАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
                           БРОКЕРОВ-ДИЛЕРОВ

      8.1 Брокер-дилер вправе осуществлять андеррайтинговую деятельность в соответствии с договором, заключенным с эмитентом на оказание услуг по размещению его ценных бумаг. Помимо положений, предусмотренных действующим законодательством, договор должен содержать порядок получения брокером-дилером ценных бумаг от эмитента и продажи их инвесторам, в том числе:
      а) ориентировочную цену при размещении ценных бумаг;
      б) формы андеррайтинга, с указанием обязательств брокеров-дилеров по размещению ценных бумаг;
      в) комиссионные брокеру-дилеру за осуществление контроля и ведение документации эмиссионного синдиката, включая услуги юридического консультанта;
      г) обязательства брокеров-дилеров в оказании консультационных услуг эмитенту;
      д) комиссионные, которые будут взиматься в расчете на одну ценную бумагу, и распределение ценных бумаг в расчете на одного андеррайтера;
      е) скидка, которая уплачивается любому брокеру-дилеру, участвующему в размещении ценных бумаг в расчете на одну ценную бумагу;
      ж) условия и порядок расчетов по сделкам с ценными бумагами;
      з) дата вступления в силу андеррайтингового договора, сроки и условия прекращения его действия;
      8.2 Размещение ценных бумаг брокером-дилером не может производиться до регистрации эмиссии ценных бумаг в установленном действующим законодательством порядке.
      8.3 Андеррайтинговый договор может предусматривать иные виды услуг, предоставляемые андеррайтерами или эмиссионным синдикатом по организации выпуска и обслуживанию первичного размещения ценных бумаг.
      8.4 Управляющий андеррайтер, принявший к размещению наибольшую долю эмиссии ценных бумаг, возглавляет эмиссионный синдикат, и осуществляет следующие функции:
      а) управление и организация работы эмиссионного синдиката;
      б) формирование состава и координация работы эмиссионного синдиката;
      в) подготовка и заключение андеррайтингового договора и эмиссионного контракта;
      г) представительство эмиссионного синдиката в отношениях с эмитентом и третьими лицами.
      8.5 Андеррайтеры не вправе:
      а) предоставлять потенциальным инвесторам недостоверную информацию;
      б) предоставлять эмитенту искаженный и недействительный отчет по проведенным исследованиям, а также представлять проспект эмиссии, содержащий недостоверную или неполную информацию;
      в) использовать и распространять во время эмиссии ценных бумаг проспект эмиссии, отличный от проспекта, зарегистрированного в установленном действующим законодательством порядке.
      8.6 Андеррайтеры или эмиссионный синдикат несут имущественную ответственность перед эмитентом в случае, если в результате их неправомерных действий эмитенту был нанесен существенный ущерб.

        IХ. Контроль за осуществлением брокерской и дилерской
                  деятельности на рынке ценных бумаг

      9.1 Контроль за осуществлением деятельности брокером-дилером включает:
      а) проверку деятельности и внутренних правил деятельности брокеров-дилеров на их соответствие предъявляемым действующим законодательством требованиям к данному виду деятельности;
      б) проверку занятия брокером-дилером видом деятельности, указанной в лицензии;
      в) проверку состояния учета, отчетности и контроля предъявляемым требованиям.
      9.2 Контроль проводится по инициативе НКЦБ и СРО по утвержденным ими календарным планам работ, предусматривающим периодичность и охват проверками брокеров-дилеров.
      9.3 В случае поступления информации о нарушениях действующего законодательства возможны внеплановые проверки.
      9.4 Результаты проверки оформляются актом.
      9.5 Брокеры-дилеры должны предоставлять отчеты НКЦБ в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.
      9.6 По требованию НКЦБ брокеры-дилеры обязаны предоставить всю необходимую информацию о своей профессиональной деятельности в течение десяти рабочих дней с даты получения запроса. В исключительных случаях НКЦБ вправе продлить срок предоставления информации брокером-дилером.
      Если по мнению брокера-дилера распоряжение НКЦБ о предоставлении вышеуказанной информации невыполнимо с точки зрения сроков и затрат на сбор такой информации или оно является по своему содержанию неправомерным, брокер-дилер имеет право обжаловать такое требование в судебном порядке.

"Бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк қызмет туралы" ереженi бекiту туралы

Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясының қаулысы 1997 жылғы 2 қыркүйек N 139 Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 1997 жылғы 16 қазанда тіркелді. Тіркеу N 403. Күші жойылды - ҚР Бағалы қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссиясының 1998.12.31. N 20 ~V980683 қаулысымен.

      Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi Ұлттық комиссиясы қаулы етедi:
      1. "Бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк қызмет туралы" ереженi бекiтiлсiн.
      2. Құқықтық қамтамасыз ету басқармасы осы ереженi тiркеу үшiн Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiне ұсынсын.
      3. Осы қаулының орындалысына бақылау жасау Қазақстан Республикасының Бағалы қағаздар жөнiндегi Ұлттық комиссиясы атқарушы аппаратының рынокты реттеу басқармасына жүктелсiн.
      4. Ереже Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркеуден өткiзiлген сәттен бастап күшiне енедi.
      5. Барлық брокерлiк және дилерлiк компаниялар өздерiнiң қызметтерiн осы ережеге оны Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде тiркеген сәттен бастап үш ай iшiнде сәйкестендiрсiн.
     Ұлттық комиссияның
     Төрағасы


                                       Қазақстан Республикасының

Бағалы қағаздар жөнiндегi ұлттық комиссиясының 1997 жылғы "___"_________ N ___ қаулысымен бекiтiлген


          Бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк
                          қызмет туралы ереже

      Осы Ереже Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне (жалпы бөлiм) K941000_ , "Бағалы қағаздар рыногы туралы" Z970077_ Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 5 марттағы Заңына сәйкес әзiрлендi және Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк қызметтердi жүзеге асырудың шарттарын және тәртiбiн белгiлейдi.

      I. Жалпы ережелер

      1.1. Осы Ережеде мынадай айқындамалар пайдаланылады:
      Андеррайтер - брокерлiк және дилерлiк қызметтi жүзеге асыруға лицензиясы бар және белгiлi бiр сыйақы немесе жеңiлдiк үшiн андеррайтингтiк қызметтi жүзеге асыратын тұлға;
      Андеррайтингтiк қызмет - бағалы қағаздардың жаңа шығарылымдарын эмитентпен жасасқан келiсiмнiң негiзiнде орналастыру жөнiндегi брокер-дилердiң мақсатты қызметi;
      Андеррайтингтiк шарт - эмитент пен андеррайтердiң басқарушысының арасында жасалған, бағалы қағаздарды орналастырудың шарттары мен тәртiбiн айқындайтын келiсiм;
      Брокер-дилер - бағалы қағаздар рыногында брокерлiк және дилерлiк қызметтi жүзеге асыратын және БҚҰК тиiстi лицензиясы бар заңды тұлға;
      Брокерлiк қызмет көрсетуге арналған келiсiм - қызмет көрсету үшiн брокер-дилердiң және оның клиентiнiң арасында жасалған келiсiм;
      Инвестициялық шешiм - бағалы қағаздар портфелiнiң құрылымын қалыптастыру және өзгерту жөнiндегi шаралар туралы шешiм;
      Клиенттiң тапсырмасы - бағалы қағаздармен мәмiлелер жасау үшiн брокер-дилерге клиент берген құжат;
      Комиссиялық табыстар - брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiн белгiленген, брокер-дилердiң ақшалай сыйақысы;
      Мүдделер қақтығысы - бағалы қағаздармен мәмiлелер жасауды жүзеге асыру кезiнде туындайтын, брокер-дилердiң және оның клиентiнiң мүдделерiнiң қарама-қайшылығы орын алатын жағдаят;
      Жеке шот - бағалы қағаздарды және ақшаларды есепке алу және клиенттi бiрдейлендiру жүзеге асырылатын өзара байланысты жазбалар мен құжаттардың жиынтығы;
      Трейдер - брокер-дилердiң оның атынан немесе клиенттiң атынан және тапсырмасы бойынша бағалы қағаздармен мәмiлелер жасауды тiкелей жүзеге асыратын бiлiктi маманы;
      Андеррайтер басқарушы - эмиссиялық синдикатты ұйымдастыруға, эмиссиясы дайындауға және эмитент және эмиссиялық синдикат арасындағы шартты жасауға, бағалы қағаздарды эмиссиялық синдикаттың орналастыруына жауапты андеррайтер;
      Эмиссиялық синдикат - тәуекелдердi азайту мақсатында және бағалы қағаздарды бастапқы орналастыруға ықпал жасайтын, андеррайтерлердiң уақытша құрылған тобы;
      Эмиссиялық келiсiм-шарт - андеррайтерлердiң арасында жасалған негiзiнде эмиссиялық синдикат құрылатын келiсiм.
      1.2. Брокер-дилердiң және оның клиентiнiң арасында бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелердi жүзеге асыру процесiнде туындайтын барлық қатынастар Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарымен, осы Ережемен және брокерлiк қызмет көрсетуге брокер-дилер және оның клиентiнiң арасында жасалған келiсiммен реттеледi.
      1.3. Брокер-дилердiң өздерiнiң қызметтерiн жүзеге асыруларының ерекшелiктерi бағалы қағаздар рыногының кәсiпқой қатысушыларының өзiн-өзi реттейтiн ұйымның (бұдан әрi - ӨРҰ) ережелерiмен немесе БҚҰК келiсiмi бойынша бағалы қағаздармен саудаластықтарды ұйымдастырушылар (СҰ) белгiлеуi мүмкiн.
      1.4. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес БҚҰК белгiлеген тәртiпте БҚҰК немесе ӨРҰ берген бiлiктiлiк куәлiктерi бар болғанда брокер-дилердiң мамандары клиенттерiнiң бағалы қағаздармен операциялар жасауды және оларды есепке алуды жүзеге асыруға құқылы.
      1.5. Бағалы қағаздар рыногында брокерлiк және дилерлiк қызметтi жүзеге асыратын ұйымдардың қызметi Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген, мынадай санаттарға лицензия беру көзделетiн тәртiпте лицензиялауға жатады:
      а) бағалы қағаздардың нақтылы ұстаушы ретiнде клиенттердiң шоттарын жүргiзу құқығымен бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк қызмет (1 санатты лицензия);
      клиенттердiң шоттарын жүргiзу құқығынсыз бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк (II санатты лицензия).
      Брокерлiк және дилерлiк қызметтi жүзеге асыруға бақылау жасауды Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногы туралы заңдарымен белгiленген өкiлеттiк шектерiнде БҚҰК және ӨРҰ немесе СҰ жүзеге асырады.

      II. Брокер-дилердiң функциялары, құқықтары және мiндеттерi

      2.1. Брокер-дилер мынадай функцияларды жүзеге асырады:
      а) өз есебінен және клиенттердiң есебiнен өз атынан және клиенттiң атынан бағалы қағаздармен мәмiлелер жасайды және клиенттердiң бағалы қағаздарымен жасалған мәмiлелердi құжаттарды түрде ресiмдейдi;
      б) оның клиенттерiнiң инвестициялық шешiмдер қабылдаулары үшiн қажеттi ақпаратты және ұсыныстамаларды дайындауды және берудi жүзеге асырады;
      в) клиентпен келiсiм бойынша өзге де консультациялық және ақпараттық қызметтер көрсетедi.
      2.2. Бағалы қағаздармен операциялар жүргiзу кезiнде брокер-дилер:
      а) клиентпен жасасқан келiсiмнiң шарттарымен оған берiлген өкiлеттiктер шеңберiнде әрекет жасауға;
      б) клиенттiң ақшаларды бағалы қағаздарға инвестициялау мақсаттарын, егер олар клиенттiң коммерциялық құпиясын құрамаса, анықтауға және өзiнiң қызметiн осы мақсаттарға сәйкес жүзеге асыруға;
      в) клиенттiк тапсырмаларды клиенттерге аса қолайлы бағалар бойынша атқаруға;
      г) клиенттерге әрбiр жасалған мәмiле және ол бойынша мiндеттемелердiң орындалысы туралы растамаларды брокерлiк қызмет көрсету шартымен белгiленген тәртiпте жiберуге;
      д) клиенттердiң бағалы қағаздарымен мәмiлелердi төлеуге кепiлдiк бермейтiн мәмiлелердi жасауға тапсырыстарды қабылдаудан бас тартуға, бағалы қағаздарды иеленуге және оларды мәмiле ұйымдасқан рынокта жасалған кезде клиенттiң тапсырмасын берген сәттен бастап үш банктiк күн iшiнде немесе ұйымдаспаған рынокта клиенттiң мүддесi үшiн жасалған келiсiммен белгiленген мерзiмде брокер-дилердiң қарамағына беруге мiндеттi.
      2.3. Брокер-дилердiң бағалы қағаздармен мәмiлелердi жасауға, егер аталған мәмiлелердi жасау оның клиенттерiнiң брокерлiк қызмет көрсетуге жасалған келiсiмде көрсетiлген мүдделерiне қайшы келсе, құқығы жоқ.
      2.4. Брокер-дилер брокер-дилердiң мүдделерiнiң клиенттердiң мүдделерiмен қақтығысының туындаған фактiлерi, сондай-ақ оның қаржылық жай-күйiнiң төмендеуi мен оның себептерi немесе уәкiлеттi органдардың қолданған жазалары туралы осындайлар туындағаннан кейiн үш күн iшiнде клиенттерге хабарлауға мiндеттi. Аталған ескертпелердi брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiмен белгiленген брокер-дилер тәртiпте жүргiзедi.
      Брокер-дилердiң қаржылық тұрақтылығының Қазақстан Республикасының талаптарына сәйкес келмеуi қаржылық жай-күйiнiң төмендеуi деп танылады.
      2.5. Кездейсоқ жағдаяттардың салдарынан бағалы қағаздардың рыноктiк бағасы өзгерген жағдайда, егер керiсiнше дәлелсiз болса, клиентке келтiрiлген залалдар үшiн брокер-дилерге жауапкершiлiк жүктелмейдi.
      Брокер-дилердiң заңсыз немесе сауатсыз әрекеттерiнiң нәтижесiнде клиентке келтiрiлген материалдық залалдар үшiн брокер-дилерге материалдық жауапкершiлiкте жүктеледi.
      2.6. Қаржылық және бағалы қағаздар рыногындағы кәсiпқой қызметтi жүзеге асыру процесiнде алынған клиенттер туралы өзге де ақпараттардың құпиялығын, Қазақстан Республикасының заңдарында және ӨРҰ немесе СҰ ережелерiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, брокер-дилер сақтауға мiндеттi.
      2.7. Брокер-дилер өзiнiң қызметi туралы, клиенттерi және бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелер туралы ақпараттарды кемiнде бес жыл, оның iшiнде қағаз түрiндегi таратқыштарда үш жыл, сақтауды жүзеге асырады.

      III. Бағалы қағаздармен сауда жасау ережелерi

      3.1. Брокер-дилерге тиесiлi бағалы қағаздар және ақшалар оның клиенттерiнiң бағалы қағаздарынан және ақшаларынан бөлек, орталық депозитарийдегi брокер-дилердiң арнаулы шоттарында немесе тiркеушiде және тиiсiнше екiншi деңгейдегi банктерде сақталады.
      Клиенттiң ақшаларын немесе бағалы қағаздарын алғаннан кейiн, брокер-дилер оларды аталған шоттарға шұғыл түрде салу керек.
      Егер ӨРҰ, орталық депозитарийдiң немесе тiркеушiлердiң ережелерiмен өзгеше белгiленбесе, брокер-дилердiң бiр шотында оның барлық клиенттерiнiң бағалы қағаздарды немесе ақшалары салынады.
      3.2. Брокер-дилер клиенттiң қаражатын осы клиенттiң мүддесiне орай комиссиялық және мәмiлелердi жүзеге асыруға байланысты өзге де төлемдердi төлеу үшiн пайдалануға құқылы және аталған қаражатты басқа клиенттердiң мәмiлелерi және басқа операциялар бойынша пайдалануға, егер бұл арнаулы түрде брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiнде көрсетiлмесе, құқығы жоқ.
      3.3. Брокер-дилердiң клиенттерiне тиесiлi қаражат тұтқындалуға немесе қолданылып жүрген заңдармен көзделген жағдайлардан басқа, үшiншi тұлғалардың алып қоюына жатпайды.
      3.4. Клиенттiң тапсырмасы бойынша мәмiлелер жасауды жүзеге асыратын брокер-дилер бiр мәмiледе брокер немесе дилер ретiнде болуға құқылы.
      3.4.1. Брокер ретiнде қызметтi жүзеге асыру кезiнде брокер-дилер бағалы қағаздарды өз есебiнен сатады немесе сатып алады.
      Брокер-дилерлердiң ұйымдасқан рынокта брокер ретiнде қызметтi жүзеге асыруларына қойылатын талаптар бағалы қағаздармен саудаластықты ұйымдастырушылардың ережелерiмен белгiленедi.
      3.4.2. Брокер-дилер клиенттiң бағалы қағаздарымен мәмiлелердi мынадай жолмен жасайды:
      а) рыноктiк клиенттiк тапсырманы-клиент үшiн бағалы қағаздарды рыноктiк баға бойынша шұғыл түрде сатып алуды немесе сатуды жүзеге асыруды орындайды;
      б) шектiк клиенттiк тапсырманы-клиент үшiн бағалы қағаздарды тапсырмада айқындалғандағыдан төмен (немесе оған тең) баға бойынша сатып алуды немесе бағалы қағаздарды тапсырмада айқындалғандағыдан жоғары (немесе оған тең) баға бойынша сатуды жүзеге асыруды орындайды;
      в) шартты клиенттiк тапсырманы-алдыңғы тапсырманы орындағаннан кейiн клиенттердiң активтерiмен iс-әрекеттердi жүзеге асыруды орындайды.
      3.4.3. ӨРҰ және СҰ ережелерiмен клиенттердiң тапсырмаларының өзге де түрлерi көзделуi мүмкiн.
      3.5. Брокер-дилер клиенттердiң тапсырмаларын орындау үшiн аса көп күш жұмсауға, сондай-ақ мүдделер қақтығысы туындағанда клиенттiң мүдделерiнiң басымдылық принципiн сақтауға мiндеттi.
      3.6. Брокер-дилер қандай да болмасын бұқаралық ақпарат құралдарында немесе өзгеше түрде сатып алу немесе сату жөнiндегi ұсыныстарға қатысты нақты емес мәлiметтер, бағалы қағаздардың бағалары және саны бар, сондай-ақ осындай ақпараттың көзi ретiндегi ақпаратты жариялауға құқылы емес.
      3.7. Брокер-дилердiң мәмiлелер жасауына сенiм бiлдiруге тек брокерлiк-дилерге жол берiледi. Сенiм бiлдiруге, егер ол брокерлiк қызмет көрсету шартында көрсетiлсе не брокер-дилер кездейсоқ жағдаяттарға байланысты өзiнiң клиентiнiң мүдделерiн қорғау үшiн жазбаша ескертумен және соңғысының келiсiмiмен қоса тиiстi құжаттарға тiркей отырып, осыған сүйенуге мәжбүр болса, жол берiледi.
      Сенiм бiлдiру Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
      3.8. Брокерлiк қызмет көрсету шартында көзделген жағдайларда, клиент брокер-дилерге инвестициялық шешiмдер қабылдауға құқық беруi мүмкiн.
      Клиенттiң инвестициялық шешiмдер қабылдауына ұсыныстамалар жасау және клиенттiң активтерiне қатысты брокер-дилердiң дербес түрде инвестициялық шешiмдер қабылдау тәртiбiн брокер-дилер айқындайды және:
      а) брокер-дилердiң инвестициялық шешiмдер қабылдауға және клиенттiң инвестициялық шешiмдер қабылдауы үшiн ұсыныстамалар жасауға, сондай-ақ аталған әрекеттердi құжатты түрде бекiтуге жауапты тұлғаларының тiзбесi;
      б) талдау негiзiнде инвестициялық шешiм қабылданған немесе ұсыныстама жасалған ақпараттар көздерiн тiркеудiң тәртiбi болу керек.
      Инвестициялық шешiмдi дербес түрде қабылдауды брокер-дилер клиенттердiң брокер-дилердiң өз капиталының 50%-нен аспайтын активтерiне қатысты жүзеге асырады, керiсiнше жағдайда брокер-дилердiң аталған қызметi бағалы қағаздар портфелiн басқару жөнiндегi қызметтi жүзеге асыру лицензиясының негiзiнде, Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген тәртiпте жүргiзiледi.

      IV. Есепке алу жүйесiн ұйымдастыру

      4.1. Брокер-дилерде:
      а) бағалы қағаздармен операцияларды тiкелей жүзеге асыру;
      б) клиенттердiң бағалы қағаздарының және ақшаларының қозғалысын есепке алу;
      в) клиенттерiнiң алдында, бағалы қағаздар бойынша табыс алуға және басқа да құқықтарға байланысты брокер-дилердiң мiндеттерiн атқару;
      г) клиенттердiң жеке шоттарымен жүргiзiлетiн операциялар;
      д) бухгалтерлiк есепке алу, қажеттi қаржылық есеп берудi және брокер-дилердiң Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiленген қаржылық тұрақтылық нормативтерiн есептеудi даярлау;
      е) брокер-дилерлердiң өздерiнiң iшкi ережелерiн, ӨРҰ және СҰ ережелерiн және Қазақстан Республикасының заңдарын сақтауларына бақылау жасау мiндеттерiне енгiзiлетiн тұлғалар айқындалу керек.
      4.1.а және 4.1.б тармақшаларында көрсетiлген функцияларды бiр ғана тұлғалар орындай алмайды.
      4.2. Бағалы қағаздармен операциялар жүргiзудi және олармен жасалған мәмiлелердi есепке алуды жүзеге асыру жөнiндегi функциялар еңбек келiсiмнiң негiзiнде брокер-дилер жұмысқа қабылдаған тұлғаларға жүктелмейдi.
      4.3. Брокер-дилердегi есепке алуды ұйымдастыруға жауапкершiлiк оның бiрiншi басшысына және бас бухгалтерге жүктеледi.

      V. Бағалы қағаздармен операциялар жүргiзудегi
         құжаттар айналысын жүргiзу тәртiбi

      5.1. Бағалы қағаздармен операциялар жүргiзу кезiнде брокер-дилер мынадай құжаттар мен ақпараттарды әзiрлеудi және тiркеудi жүзеге асырады:
      а) брокерлiк қызмет көрсетуге келiсiмдi;
      б) клиенттiк тапсырманы;
      в) клиенттерден қабылданған тапсырмалардың журналы;
      г) трейдерге тапсырманы;
      д) бағалы қағаздардың ұйымдасқан немесе ұйымдаспаған рыноктарында брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiн және клиенттiк тапсырманы орындау үшiн жасалған брокер-дилердiң келiсiмiн.
      5.2. Брокер-дилер клиенттiң бағалы қағаздарымен операциялар жүргiзудi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес клиентпен брокерлiк қызмет көрсетуге жасасқан келiсiмнiң негiзiнде жүзеге асырады.
      5.2.1. Брокерлiк қызмет көрсетуге келiсiм клиентпен ақшамен және бағалы қағаздармен кез-келген операцияларды жүргiзуге дейiн, сондай-ақ брокер-дилердiң қызметiн жүзеге асыруының iшкi ережелерiмен клиент танысқаннан кейiн жасалады.
      5.2.3. Қолданылып жүрген заңдарда көзделген шарттардан басқа,

брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiнде:
     а) келiсiм тараптарының реквизиттерi;
     б) келiсiмнiң нысанасы: брокерлiк қызмет көрсету, оның iшiнде бағалы 
қағаздарды нақтылы ұстау жөнiндегi қызмет көрсету (егер брокер-дилер 
нақтылы ұстаушы ретiндегi қызметтi жүзеге асыра алса);
     в) тараптардың құқықтары мен мiндеттерi;
     г) келiсiмнiң күшiне енуiнiң және оны қолдануды тоқтатудың тәртiбi 
мен шарттары;
     д) келiсiмге өзгерiстер енгiзудiң тәртiбi;
     е) тараптардың арасындағы есеп айырысудың тәртiбi, оның iшiнде 
келiсiмдi қолдануды тоқтату кезiндегi;
     ж) клиенттiк тапсырманы брокерге берудiң нысаны;
     з) тараптардың арасындағы қатынастарға қатысты дауларды шешудiң 
тәртiбi;


      и) көрсетiлген қызметтер және бағалы қағаздармен жүргiзiлген операциялар үшiн комиссиялық табыстардың тәртiбi мен мөлшерi, оның iшiнде клиентте брокер-дилердiң қызметiн төлеу үшiн ақшасы болмаған кезде;
      к) брокер-дилердiң және клиенттiң арасындағы ақпараттар берудiң

тәртiбi;
     л) клиенттiң уәкiлеттi тұлғаларының бағалы қағаздармен операциялар 
жүзеге асыруларының тәртiбi;
     м) бiрнеше меншiк иелерi болған кезде операциялар жүргiзудiң тәртiбi 
болу керек.
     Бағалы қағаздарды нақтылы ұстау жөнiндегi қызмет көрсету кезiнде 
келiсiмде сондай-ақ клиентке оның шоттарының жай-күйлерi туралы ақпараттар 
берудiң шарттары мен тәртiбi көзделу керек.
     5.2.4. Келiсiмдi қолданудың мерзiмi тараптардың келiсiмдерi бойынша 
айқындалады.
     5.2.5. Келiсiмдi қолдану:
     а) тараптардың екi жақты бiрдей келiсiмдерi бойынша;
     б) бiр тараптың ықыласы бойынша екiншi тарапты ескерте отырып, 
кемiнде 30 күндi құрайтын мерзiмде;
     в) брокер-дилердiң лицензиясы тоқтатыла тұрғанда немесе оның қайтарып 
алғанда;
     г) бiр жақты тәртiппен келiсiмнiң шарттары орындалмағанда тоқтатылады.


      Келiсiм тоқтатылғанда брокер-дилер клиентке оған тиесiлi бағалы

қағаздарды және ақшаларды, егер брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiмен 
өзгеше көзделмесе, бес банктiк күннен аспайтын мерзiмде қайтару жөнiндегi 
шаралар қабылдауға мiндеттi.
     5.3. Клиенттiң бағалы қағаздарымен операциялар жүргiзудi жүйелi 
клиенттiк тапсырма негiзiнде брокер-дилер жүзеге асырады.
     5.3.1. Клиенттiк тапсырмада мынадай ақпарат болады:
     а) клиенттiк тапсырманың нөмiрi (барлық клиенттiк тапсырмаларды 
нөмiрлеу алмаспайды);
     б) тапсырысты алған күн және дәл уақыт;
     в) клиенттiң толық аты немесе оның жеке шотының нөмiрi;
     г) тапсырманың 3.4.2 және 3.4.3 тармақтарға сәйкес түрi;
     д) мәмiленiң түрi - бағалы қағаздарды сатып алу немесе сату;
     е) бағалы қағаздардың түрi және толық атауы;
     ж) тапсырысты қолданудың ұзақтылығы;
     з) бағалы қағаздарды төлеудiң және жеткiзудiң тәртiбi;
     и) бағалы қағаздардың саны;
     к) мәмiленiң жорамалданған бағасы;
     л) бағалы қағаздардың рыноктiк бағасы көтерiлгенде клиенттiң оның 
төлеу жөнiндегi мiндеттемелерi туралы мәлiметтер;
     м) клиенттiң қолы, заңды тұлғалар үшiн - қосымша - мөр таңбасы;
     н) брокер-дилердiң тапсырманы қабылдаған маманы туралы ақпарат;
     о) брокер-дилер тарабынан осы мәмiленi жүргiзу туралы ұсыныстаманың 
болғандығы туралы ақпарат;


      п) сату үшiн клиенттер ұсынған бағалы қағаздарды иелену туралы, тиiстi түрде ресiмделген құжаттармен куәландырылған ақпарат;
      р) ӨРҰ, СҰ және брокер-дилердiң ережелерiмен белгiленген өзге ақпарат.
      5.3.2. Клиенттiк тапсырма брокер-дилерге жазбаша немесе кейiннен құжаттардың түпнұсқасын бере отырып, электрондық және факсимальды байланыс арқылы берiле алынады.
      5.3.3. Клиенттiк тапсырманы брокер-дилер, егер брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiмен өзгеше көзделмесе, келiп түсу ретiмен орындайды.
      5.4. Брокер-дилер клиенттiк тапсырманың қабылданғанын бiр банктiк күн iшiнде ӨРҰ және СҰ, сондай-ақ брокерлiк қызмет көрсету келiсiммен белгiленген тәртiпте растау керек.
      5.5. Клиенттiк тапсырманың көшiрмесi брокер-дилердiң бағалы қағаздармен жүргiзiлген операцияларды есепке алуды тiкелей жүзеге асыратын бөлiмшесiне берiлу керек.
      5.6. Клиенттiк тапсырмалардың келiп түсуi клиенттiк тапсырмалардың

хронологиялық ретпен жүргiзiлетiн журналында көрсетiлу керек.
     5.7. Брокер-дилер клиентке жалғыз өзi қызмет көрсеткен жағдайда, 
брокерлiк қызмет көрсету келiсiмi және клиенттiк тапсырма қолданылып 
жүрген заңдармен көзделген шарттардан басқа 5.2.3 және 5.3.1 
тармақшалардағы көрсетiлген ережелер болатын келiсiм-тапсырмаға 
ауыстырылуы мүмкiн.
     5.8. Клиенттiк тапсырманы атқаруды ұйымдасқан немесе ұйымдаспаған 
рыноктарда брокер-дилерден алынған тапсырманың негiзiнде трейдер жүзеге 
асырады. Осы тапсырмада:
     а) трейдерге тапсырманың ағымдағы нөмiрi;
     б) тапсырманы трейдердiң атқаруына берудiң күнi және уақыты;
     в) тапсырманың түрi;
     г) трейдер туралы мәлiмет;
     д) бағалы қағаздардың атауы;
     е) бағалы қағаздардың саны;
     ж) брокер-дилердiң мәмiлеге брокер немесе дилер ретiнде қатысуы 
туралы мәлiмет;
     з) тапсырманың атқарылуы туралы есептi алудың күнi мен уақыты
көрсетiлу керек.


      Брокер-дилер брокер ретiнде бағалы қағаздармен мәмiлелер жасауды жүзеге асыру кезiнде трейдерге берiлетiн тапсырмада қосымша:
      а) клиенттiң тапсырмасын брокер-дилердiң алған күнi, нөмiрi және уақыты;
      б) осы мәмiле бойынша брокер-дилердiң клиентке берген ұсыныстамасы туралы мәлiмет болу керек.
      Тапсырманы трейдерге берудiң шарттары мен тәртiбi, қосымша ақпарат және трейдерге беретiн тапсырманың нысаны ӨРҰ және СҰ, сондай-ақ брокер-дилердiң iшкi ережелерiмен белгiленуi мүмкiн.
      5.9. Бағалы қағаздармен мәмiлелердi трейдерге берiлетiн тапсырманың негiзiнде трейдер немесе ұйымдаспаған рыноктағы брокер-дилердiң уәкiлеттi тұлғасы жасайды.
      5.9.1. Ұйымдаспаған рынокта бағалы қағаздармен жүргiзiлетiн операцияларды жүзеге асыру кезiнде брокер-дилердiң жасаған келiсiмiнде қолданылып жүрген заңдарда көзделген ережелерден басқа:
      а) брокер-дилердiң және мәмiленiң контрагентiнiң толық ресми атауы және мекен-жайы;
      б) мәмiленi жасаған тұлға және оның өкiлеттiгiн растайтын құжаттар туралы мәлiметтер;
      в) бағалы қағаздардың түрi және құны;
      г) тараптардың арасындағы есеп айырысудың тәртiбi және есеп айырысудың сомасы, мәмiленi жүзеге асыру кезiндегi шығындарды жабудың тәртiбi;
      д) брокер-дилердiң дилер немесе брокер ретiнде қатысуы туралы ақпарат;
      е) мәмiле жасалған күн және уақыт болу керек.
      Брокер-дилер брокер ретiнде бағалы қағаздармен жүргiзiлетiн операцияларды жүзеге асыру кезiнде келiсiмде клиент туралы қосымша мәлiмет болу керек. Келiсiм немесе оның көшiрмесi клиентке немесе оның уәкiлеттi тұлғасына берiлу керек және оның көшiрмесi клиент туралы жалпы ақпаратпен бiрге брокер-дилерде сақталу керек.
      5.9.2. Бағалы қағаздармен саудаластықтарды ұйымдастырушылардың

ережелерiнде бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелердi растайтын өзге де 
құжаттар көзделуi мүмкiн.
     5.9.3. Мәмiлеге байланысты құжаттарды трейдер брокер-дилерге мәмiле 
жасалған күнi беру керек.
     5.10. Бағалы қағаздармен мәмiле жасалғаннан кейiн клиенттiк 
тапсырманың бос қалған жолдары былайша толтырылуы керек:
     а) мәмiленiң жасалған күнi және нақты уақыты;
     б) мәмiленiң жасалған орны;
     в) мәмiле бойынша мiндеттеме атқару қажеттi болатын күн;
     г) бағалы қағаздардың құны және саны;
     д) мәмiленiң контрагентi туралы мәлiмет.

     VI. Бағалы қағаздармен жүргiзiлетiн операцияларды
         есепке алуды жүзеге асырудың тәртiбi

     6.1. Бағалы қағаздармен жүргiзiлген операцияларды есепке алуға 
мыналар кiредi:
     а) клиенттердiң жеке шоттарымен операциялар жүргiзу кезiндегi 
құжаттар айналысы;
     б) жасалған мәмiлелердiң журналы;
     в) атқарылған мәмiлелердiң журналы;
     г) бағалы қағаздардың қозғалысын есепке алу;
     д) ақша қозғалысын есепке алу;
     е) клиенттерге тиесiлi бағалы қағаздар бойынша табыстардың түсуiн 
есепке алу журналы;
     ж) клиенттердiң шағымдарын есепке алу журналы;
     з) есептердi беру журналы.
     6.2. Жеке шоттармен жүргiзiлетiн операцияларға:
     а) бағалы қағаздардың жаңа иеленушiлерiне шот ашу;
     б) бағалы қағаздарды меншiктеу құқықтарының өтуiне байланысты 
жазбалар енгiзу;
     в) шоттардың реквизиттерiн өзгертетiн және бағалы қағаздарды 
меншiктеу құқықтарының өтуiне байланысты емес техникалық операциялар;
     г) ақпараттық операциялар;
     д) бағалы қағаздармен жүргiзiлетiн ауқымды операциялар жатады.


      6.2-тармақтың б)-д) тармақшаларында көрсетiлген жеке шоттармен операциялар жүргiзу бағалы қағаздардың нақтылы ұстаушысы ретiнде клиенттердiң шоттарын жүргiзу құқығы бар брокер-дилерлер жүзеге асырады.
      6.2.1. Брокер-дилер әрбiр клиентке жеке шот ашады. Клиенттiң жеке шотына:
      а) клиенттiң толық атауы;
      б) әрбiр клиент үшiн жеке болып табылатын шоттың нөмiрi;
      в) заңды тұлғалар үшiн - толық атауы, заңды және пошталық мекен-жайы, ОКПО коды; жеке тұлғалар үшiн - тегi, аты, әкесiнiң аты, жеке басын куәландыратын құжаттың мәлiметтерi, мекен-жайы; Қазақстан Республикасының резидентi еместер үшiн - Қазақстан Республикасының заңдарына және халықаралық келiсiмдерге сәйкес клиенттi бiрдейлендiруге мүмкiндiк беретiн мәлiметтер мен құжаттардың тiзбесi;
      г) банктiк реквизиттер;
      д) бiр бағалы қағаздың бiрнеше меншiк иесi болған жағдайда барлық меншiк иелерiнiң және уәкiлеттi тұлғалардың жоғарыда аталған барлық мәлiметтерi, сондай-ақ мүлiкке үлестi бөлу және осы үлестi өзге тұлғаларға беру шарттары туралы мәлiметтер;
      е) нақтылы ұстау туралы мәлiметтер;
      ж) клиенттiң тәуекел деңгейiн көрсететiн, клиенттiң тосатын табыстылығы және инвестициялауды әртараптандыру нормалары туралы мәлiметтер бар инвестициялаудың мақсаттары;
      з) инвестициялаудың объектiлерi;
      и) жеке тұлғалар үшiн - клиенттiң және оның уәкiлеттi өкiлiнiң қолдарының нотариалды куәландырылған үлгiлерi, заңды тұлғалар үшiн басшысының, бас бухгалтердiң қолдарының үлгiлерi және мөр таңбасы;
      к) уәкiлеттi тұлғалардың құқықтары туралы мәлiметтер;
      л) бағалы қағаздарға жүк арту күшiнде осы бағалы қағаздарға қатысты белгiлi бiр құқықтарды иеленген тұлғаны көрсете отырып, бағалы қағаздарға мiндеттемелермен жүк арту туралы мәлiметтер;
      м) клиенттердiң бағалы қағаздар бойынша табыстар алуы және бағалы қағаздарға байланысты өзге де құқықтарды жүзеге асыру жөнiндегi мiндеттемелер енгiзiлу керек.
      6.2.2. Брокер-дилер жеке шоттармен жүргiзiлген барлық операцияларды:
      а) өзгерiстердi енгiзу күнi;
      б) операцияның түрi және операцияның реттiк нөмiрi;
      в) осы операция жүргiзiлетiн шоттардың нөмiрлерi және бағалы қағаздар туралы мәлiметтер болатын арнаулы журналда тiркеудi жүзеге асырады.
      6.2.3. Бағалы қағаздардың ұстаушыларына ақпарат берудi брокер-дилер сұрау салу негiзiнде, брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiмен белгiленген тәртiпте жүргiзедi.
      Уәкiлеттi мемлекеттiк органға брокер-дилердiң ақпарат беруi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiледi.
      Бағалы қағаздарды нақтылы ұстауды жүзеге асыратын брокер-дилердiң тiркеушiге немесе орталық депозитарийге ақпарат беруi аталған ұйымдардың сұрауы негiзiнде талап етiлген ақпараттың көлемiн көрсете отырып, сұрауды алған сәттен бастап бес күннен аспайтын мерзiмде жүргiзiледi.
      Брокер-дилер акционерлердiң жалпы жиналысын өткiзуге немесе бағалы қағаздар бойынша табыстар төлеуге арналған қажеттi ақпаратты әзiрлеудi және берудi тегiн жүзеге асырады. Өзге жағдайларда ақпарат беру жөнiндегi қызмет көрсетудiң тәртiбi қосымша келiсiмдермен белгiленедi.
      Клиент туралы мәлiметтердi брокер-дилер тiркеушi немесе орталық депозитарий үшiн клиенттiң алдын ала келiсiмi болғанда есеп беруге енгiзедi.
      6.2.4. Брокер-дилер ауқымды операциялардың нәтижелерi жөнiндегi жазбаға өзгерiстердi эмитенттiң ауқымды операцияны жүргiзу туралы өкiмiнiң көшiрмесiнiң және тiркеушiнiң немесе орталық депозитарийдiң тиiстi өкiмiнiң негiзiнде енгiзедi. Бағалы қағаздар эмиссиясының құрылымы өзгерген кезде аталған ұйымдар брокер-дилерге осы әрекеттi бекiту туралы БҚҰК құжатының көшiрмесiн қосымша ұсынулары қажет.
      6.3. Клиенттiң тапсырмаларының және трейдерлерден алынған құжаттардың негiзiнде брокер-дилер жасалған мәмiлелер журналына ақпарат енгiзедi.
      Жазбалар журналға мәмiле жасалған күнi енгiзiледi және мыналар:
      а) клиенттiк тапсырманың нөмiрi;
      б) клиент туралы мәлiмет;
      в) мәмiле жасалған күн;
      г) мәмiленiң контрагентi туралы мәлiметтер;
      д) бағалы қағаздың атауы немесе коды;
      е) бағалы қағаздардың саны және құны;
      ж) мәмiленiң түрi туралы мәлiметтер сатып алу немесе сату;
      з) бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелердi тiркегендiк үшiн тiркеу алымы немесе өзге де төлемдердiң сомасы, комиссиялық сыйақылар және өзге де төлемдер;
      и) тараптардың келiсiмге немесе саудаластықтарды ұйымдастырушылардың ережелерiне сәйкес мiндеттемелердi және есеп айырысуды орындау күнi болады.
      6.4. Мәмiле жөнiндегi мiндеттемелердiң орындалысын растайтын құжаттар алынғаннан кейiн мәмiле туралы ақпарат жасалған мәмiлелер журналына енгiзiледi. Осы журналды жүргiзудiң тәртiбi ӨРҰ және брокер-дилердiң ережелерiмен белгiленедi.
      6.5. Брокер-дилер клиентке есеп берудiң мынадай түрлерiн беруге

мiндеттi:
     а) жасалған мәмiле туралы жазбаша ескертпе;
     б) орындалмаған клиенттiк тапсырмалар туралы есеп;
     в) ай сайын, тоқсан сайын және жыл сайын жасалатын мерзiмдiк есеп 
берулер.
     Ұйымдасқан рыноктарда брокер-дилер сондай-ақ клиентке жасалған 
мәмiленiң шарттарын беруге және оның осы шарттармен келiсуi туралы 
растаманы мәмiле жасалған күннен кейiн бiр күннен аспайтын мерзiмде алуға 
мiндеттi.
     6.5.1. Клиенттiң тапсырмасы бойынша бағалы қағаздармен мәмiле жасау 
жөнiндегi мiндеттемелердi атқарғаннан кейiн брокер-дилер мәмiле бойынша 
толық есеп айырысқан банктiк күннен кейiнгi күннен кешiктiрмей клиентке 
оның орындалысы туралы жазбаша ескертпе беру керек. Жазбаша ескертпеге 
мыналар:
     а) брокер-дилер және оның клиентi туралы мәлiметтер;
     б) бағалы қағаздардың атауы және коды;
     в) мәмiле жасаған және ол бойынша мiндеттемелер атқарылған күн;
     г) брокерлiк қызмет көрсету келiсiмi және негiзiнде осы мәмiле
жүзеге асырылған клиенттiк тапсырма;
     д) мәмiленiң түрi - сатып алу немесе сату;
     е) сатып алынған немесе сатылған бағалы қағаздардың саны;
     ж) бiр бағалы қағаздың бағасы;


      з) клиент төлеген немесе мәмiле бойынша клиентке төленген сома, комиссиялық немесе нақты мәмiленiң атқарылуына байланысты брокер-дилер алуға тиiс төлемдердiң мөлшерi енгiзiлу керек.
      Әрбiр жазбаша ескертпенiң көшiрмесi клиент туралы ақпаратпен бiрге сақталу керек.
      Жазбаша ескертпенiң көшiрмесi брокер-дилердiң бухгалтериясына тапсырылу керек.
      Бағалы қағаздардың ұйымдаспаған рыногында аталған жазбаша ескертпе клиентке брокер-дилердiң клиент алдындағы брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiне сәйкес мiндеттемелерi орындалғаннан кейiн берiлу керек.
      6.5.2. Орындалмаған тапсырмалар туралы есепте орындалмаған тапсырмалардың тiзiлiмi олардың орындалмау себептерi көрсетiлiп болады және брокерлiк қызмет көрсету келiсiмiмен белгiленген тәртiпте берiледi.
      6.5.3. Мерзiмдiлiк есептерде соңғы есептi бергеннен кейiнгi мерзiмдегi клиенттiк шоттың жай-күйi туралы мынадай ақпарат болады:
      а) клиенттiң шоты бойынша бағалы қағаздармен жүргiзiлген барлық операциялар;
      б) төлемдер және шоттағы ақша қалдығы;
      в) клиентке тиесiлi бағалы қағаздардың саны және олардың есептi кезеңнiң аяғына рыноктiк құны.
      6.5.4. Мерзiмдiлiк есептер клиентке:
      а) клиенттiң шоты бойынша операциялар жүргiзген кезде айына кемiнде бiр рет;
      б) бағалы қағаздар және ақша бойынша шоттар бойынша қалдықтар болса және клиенттiң шоттарымен операциялар жүргiзiлмегенде - тоқсанына кемiнде бiр рет.
      6.6. Брокер-дилердiң қаржылық есеп берулерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.
      6.7. Тiркеушiлердегi немесе нақтылы ұстаушылардағы бағалы қағаздар бойынша құқықтарды өзгертуге әкеп соқтырған бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелердi тiркеудi брокер-дилер Қазақстан Республикасының заңдарына және тиiстi нақтылы ұстаушының немесе тiркеушiнiң операциялар жүргiзу ережелерiне сәйкес жүргiзедi.
      Брокер-дилердегi, тiркеушiдегi немесе орталық депозитарийдегi бағалы қағаздар туралы мәлiметтердiң сәйкессiздiгi анықталған жағдайда, брокер-дилер бұл туралы аталған ұйымдарды жазбаша ескертуге мiндеттi және сәйкессiздiктердi жою жөнiндегi шараларды қолданылып жүрген заңдарда белгiленген тәртiпте қабылдау керек.
      6.8. Брокер-дилер клиентке нақтылы ұстаушы ретiнде қызмет көрсеткен кезде брокер-дилер:
      а) клиент туралы мәлiмет;
      б) клиенттерге тиесiлi бағалы қағаздар бойынша табыстар алу күнi және сомасы бар, оның клиенттерiне тиесiлi бағалы қағаздар бойынша табыстардың келiп түсу журналын жүргiзу керек.
      6.9. Клиенттердiң шағымдары мен талаптары туралы мәлiметтер:
      а) клиент туралы мәлiмет;
      б) шағым мен талаптың мәнi;
      в) брокер-дилер жүзеге асырған әрекеттер бар клиенттiң шағым журналында көрсетiледi.
      6.10. Ақшаның және бағалы қағаздардың қозғалысын есепке алуды жүргiзу қолданылып жүрген заңдарға сәйкес жүзеге асырылады және кiрiс және шығыс ақша төлемдерiн және бағалы қағаздарды берудi көрсетедi.
      6.10.1. Ақшаның және бағалы қағаздың кез-келген қозғалысы тиiстi журналдарда көрсетiлу керек.
      6.10.2. Ақшаларды және бағалы қағаздарды есепке алу журналдарындағы өзгерiстер брокер-дилердiң немесе оның клиенттерiнiң шоттары бойынша бағалы қағаздардың орталық депозитарийдегi немесе тiркеушiдегi қозғалысын ресiмдейтiн құжаттардың және орталық депозитарийдегi немесе тiркеушiдегi шоттардан берiлетiн үзiндiнiң негiзiнде жүргiзiледi.
      6.11. Бағалы қағаздармен жүргiзген операциялар туралы жазбаларды брокер-дилер әкiмшiлiк-шаруашылық операциялардың өзге түрлерiнен бөлек көрсетедi.

      VII. Iшкi бақылау жасауды жүзеге асыру

      7.1. Брокер-дилер есепке алу функцияларын тiкелей жүзеге асырмайтын тұлғалардың iшкi бақылау жасауларын қамтамасыз ету керек.
      7.2. Брокер-дилер:
      а) құжаттарды тiркеу, сақтау және архивке өткiзу, архивпен жұмыс жасауға рұқсат беру және архивтен мәлiметтердi қалпына келтiру;
      б) мәлiметтердiң электрондық жүйесiн сақтау;
      в) клиенттердiң бағалы қағаздарын және ақшаларын есепке алу жөнiндегi бағдарламалық құралдармен жұмыс жасау кезiнде ақпараттармен жұмыс жасауға қызметкерлерге рұқсат беру;
      г) өртке қарсы шаралар және қызметшiлердiң төтенше жағдаяттардағы әрекеттерi;
      д) қызметшiлердiң лауазымды нұсқауларын жүзеге асырулары;
      е) брокер-дилердiң кәсiби әдеби ережелерiн белгiлеуден және сақтаудан тұратын мәлiметтердiң тұтастығын және ақпараттардың құпиялығын қамтамасыз ету үшiн iшкi бақылау жасауды жүзеге асыру керек.
      Аталған ережелердi брокер-дилер және ӨРҰ Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес белгiлейдi.

      VIII. Брокер-дилердiң андеррайтингтiк қызметi

      8.1. Брокер-дилер эмитентпен оның бағалы қағаздарын орналастыру жөнiндегi қызмет көрсетуге жасасқан келiсiмге сәйкес андеррайтингтiк қызметтi жүзеге асыруға құқылы. Келiсiмде қолданылып жүрген заңдарда көзделген ережелерден басқа, брокер-дилердiң эмитенттен бағалы қағаздар алуының тәртiбi және оларды инвесторларға сату көзделу керек, оның iшiнде:
      а) бағалы қағаздарды орналастырудағы жобаланған баға;
      б) бағалы қағаздарды орналастыру жөнiндегi брокер-дилердiң мiндеттемелерiн көрсете отырып андеррайтингтiң нысаны;
      в) заң кеңесi қызметiн көрсетудi қоса отырып, эмиссиялық синдикаттың құжаттамаларына бақылау жасауды және жүргiзудi жүзеге асырғаны үшiн комиссиялық сыйақы;
      г) брокер-дилердiң эмитентке консультациялық қызмет көрсетудегi мiндеттемелерi;
      д) бiр бағалы қағазды есептеуден және бағалы қағаздарды бiр андеррайтингке есептеудегi бөлуден алынатын комиссиялық сыйақылар;
      е) бағалы қағаздарды бiр бағалы қағазға есептеудегi орналастыруға қатысатын кез-келген брокер-дилерге төленетiн жеңiлдiк;
      ж) бағалы қағаздармен жасалған мәмiлелер бойынша есеп айырысудың шарттары және тәртiбi;
      з) андеррайтингтiк келiсiмнiң күшiне енген күнi, оны қолданудың мерзiмдерi және тоқтатудың шарттары.
      8.2. Қолданылып жүрген заңмен белгiленген тәртiпте бағалы қағаздардың эмиссиясын тiркегенге дейiн брокер-дилер бағалы қағаздарды орналастыруды жүргiзе алмайды.
      8.3. Андеррайтингтiк келiсiмде бағалы қағаздардың шығарылымын және бастапқы орналастыруына қызмет көрсетудi ұйымдастыру жөнiндегi андеррайтерлер немесе эмиссиялық синдикат көрсететiн қызметтердiң өзге де түрлерi көзделуi мүмкiн.
      8.4. Бағалы қағаздар эмиссиясының аса көп үлесiн орналастыруға қабылдаған андеррайтер басқарушы эмиссиялық синдикатты басқарады және мынадай функцияларды жүзеге асырады:
      а) эмиссиялық синдикаттың жұмысын басқару және ұйымдастыру;
      б) эмиссиялық синдикаттың құрамын қалыптастыру және жұмысын үйлестiру;
      в) андеррайтингтiк келiсiмдi және эмиссиялық келiсiм-шартты әзiрлеу және жасау;
      г) эмитентпен және үшiншi тұлғалармен қатынастарда эмиссиялық синдикатты бiлдiру.
      8.5. Андеррайтерлер:
      а) әуелеттi инвесторларға нақты емес ақпараттар беруге;
      б) жүргiзiлген зерделеулер бойынша бұрмаланған және заңсыз есептердi, сондай-ақ эмиссияның нақты емес немесе толық емес ақпараттар бар проспектiсiн эмитенттерге беруге;
      в) бағалы қағаздардың эмиссиясы кезiнде эмиссияның қолданылып жүрген заңмен белгiленген тәртiпте тiркелген проспектiсiнен өзгеше проспектiнi пайдалануға және таратуға құқылы емес.
      8.6. Андеррайтерлерге немесе эмиссиялық синдикатқа, егер олардың заңсыз әрекеттерiнiң нәтижесiнде эмитентке елеулi залал келген жағдайда, эмитенттiң алдында мүлiктiк жауапкершiлiк жүктеледi.

      IХ. Бағалы қағаздар рыногындағы брокерлiк және дилерлiк
          қызметтердi жүзеге асыруға бақылау жасау

      9.1. Брокер-дилердiң қызметiне бақылау жасауды жүзеге асыруға:
      а) брокер-дилердiң қызметiнiң және қызметiнiң iшкi ережелерiнiң олардың қолданылып жүрген заңдармен қызметтiң осы түрiне қойылатын талаптарға сәйкестiлiгiне тексерiс жасау;
      б) брокер-дилердiң лицензияда көрсетiлген қызмет түрiмен шұғылдануына тексерiс жасау;
      в) есепке алу, есеп беру және бақылау жасау жай-күйiнiң қойылған талаптарға сәйкестiлiгiне тексерiс жасау кiредi.
      9.2. Бақылау жасау БҚҰК және ӨРҰ бастамалары бойынша, олар бекiткен, брокер-дилерлерге жасалатын тексерiстердiң мерзiмдiлiгi және қамту көзделген күнтiзбелiк жұмыс жоспарлары бойынша жүргiзiледi.
      9.3. Қолданылып жүрген заңдардың бұзылғандығы туралы ақпарат келiп түскенде жоспардан тыс тексерiстер жүргiзiлуi мүмкiн.
      9.4. Тексерiстiң нәтижелерi актiмен ресiмделедi.
      9.5. Брокер-дилерлер Қазақстан Республикасының заңдарының талаптарына сәйкес БҚҰК есептер берулерi керек.
      9.6. БҚҰК талап етуi бойынша брокер-дилерлер өзiнiң кәсiби қызметi туралы қажеттi ақпаратты сұрауды алған күннен бастап он жұмыс күнi iшiнде беруге мiндеттi. Айрықша жағдайларда БҚҰК брокер-дилердiң ақпарат беру мерзiмiн ұзартуға құқылы.
      Егер брокер-дилердiң пiкiрi бойынша БҚҰК жоғарыда аталған ақпаратты беру туралы өкiмiн мерзiмдер және осындай ақпаратты жинауға кететiн шығындарға қатысты орындауға мүмкiн болмаса немесе ол өзiнiң мазмұны бойынша заңсыз болып табылса, брокер-дилер осындай талап жөнiнде сот тәртiбiмен шағымдануға құқығы бар.